Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι

Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Βασίλειος Δ. Σουφτάς

Εργαστήριο Ακτινολογίας & Ιατρικής Απεικόνισης

Τμήμα Ιατρικής Δ.Π.Θ.

Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Νευροενδοκρινείς όγκοι - Ηπατικές μεταστάσεις:

Aντικείμενα

Ο ρόλος των νεότερων απεικονιστικών διαγνωστικών μεθόδων

Θεραπευτικές εφαρμογές των διακαθετήριων ενδοαυλικών και των

διαδερμικών διατοιχωματικών μεθόδων Επεμβατικής Ακτινολογίας

Παγκρεατικοί [Pancreatic Endocrine Tumours (PETs)]

Καρκινοειδείς [Carcinoid NeuroEndocrine Tumours (NETs)].

Κοινή εκδήλωση: η πιθανή συμπτωματολογία των πασχόντων από κλινικό

σύνδρομο σχετιζόμενο με την ορμονική δραστηριότητα του όγκου

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Νευροενδοκρινείς όγκοι :

Reznek RH, Cancer Imaging (2006) 6:S163–S177

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Παγκρεατικοί Nευροενδοκρινείς Όγκοι

R eznek RH, Cancer Imaging (2006) 6:S163–S177

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Καρκινοειδείς Nευροενδοκρινείς ‘Oγκοι (NETs)

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Νεότερες Aπεικονιστικές Mέθοδοι (US-CT-MSCT-MRI)

Διάγνωση και ΔΔ

Προσδιορισμός επακριβούς εντόπισης, μεγέθους και ανατομικών

σχέσεων του όγκου

Ανάδειξη και ποσοτικός προσδιορισμός μεταστάσεων

Παρακολούθηση της πορείας της νόσου και της ανταπόκρισης στη

θεραπεία

Η ευαισθησία της κάθε μεθόδου για ανίχνευση μικρών λειτουργικών ή

πολλαπλών όγκων εξαρτάται από την αρτιότητα και τη

βελτιστοποίηση της τεχνικής που εφαρμόστηκε

Οι μη – λειτουργικοί όγκοι αναδεικνύονται σε τυχαίες απεικονίσεις ως

μάζες ή συχνά σε προχωρημένη φάση ως μάζες με χωροκατακτητική

συμπεριφορά, χωρίς συνοδό κλινική συνδρομή

Συνδυασμός των απεικονιστικών μεθόδων:

► υψηλότερη δυνατή ευαισθησία

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Νεότερες Aπεικονιστικές Mέθοδοι (US-CT-MSCT-MRI)

Ιδανική προεγχειρητική μελέτη:

► επακριβής εκτίμηση του σταδίου,

► παρουσία και δυνατότητα εγχειρητικής εκτομής μεταστάσεων

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Νεότερες Aπεικονιστικές Mέθοδοι (US-CT-MSCT-MRI)

Ανατομική θέση ► ενίοτε δύσκολη η διακοιλιακή προσέγγιση

Δυνατότητες σύγχρονης τεχνολογίας + χρήση ε/φ ενισχυτικών

φαρμάκων με μικροφυσαλίδες,

Ενδοσκοπική υπερηχοτομογραφία (EUS) ►προεγχειρητική

εκτίμηση του παγκρέατος στις περιπτώσεις μικρών ενδοκρινικά

λειτουργικών όγκων ή της πολλαπλής εντόπισης όγκων

Διεγχειρητική υπερηχοτομογραφία (IOUS)

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Yπερηχοτομογραφία (US)

Εξελκωμένο καρκινοειδές ορθού

Οπτική εικόνα κολονσκόπησης

EUS

Pickhardt PJ, et al, RadioGraphics 2007; 27:1681–1692

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Ινσουλίνωμα παγκρέατος, σε 42χρονη, Μη-διακριτό σε ΥΤ και 111In octreotide scan

HayashiJpn D, et al, J Radiol 2011; 29:85–91

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Διεγχειρητική Υπερηχοτομογραφία (IOUS)

CT με πολλαπλές σειρές ανιχνευτών (MDCT)

Η κύρια απεικονιστική μέθοδος

► διάγνωσης και

► εκτίμησης του σταδίου και της πορείας της νόσου

Προβληματική η αναγνώριση βλαβών <1cm

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Ελικοειδής Υπολογιστική Τομογραφία (Spiral-CT)

Πυλαία φάση Διακριτή μόνο η μια βλάβη

Rockall A. G. and Reznek R. H., (2007)

Best Practice & Research Clinical Endocrinology & Metabolism; 21:43–68

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Ινσουλινώματα

Αρτηριακή φάση ‘blush’

ΜΕΝ 1, ↑↑↑ γαστρίνης: κυστικοί και συμπαγείς όγκοι (οι κυστικοί πανκρεατικοί ενδοκρινείς όγκοι είναι σπάνιοι)

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

ΜΕΝ 1

Γαστρίνωμα (λίγο αγγειοβριθές), στο «τρίγωνο του γαστρινώματος» (όριο αυχένα – σώματος

παγκρέατος, ανάκαμψη 2ης – 3ης μοίρας 12\λου και συμβολή κυστικού – χοληδόχου πόρου)

Δυνητικές εντοπίσεις: τοίχωμα 12\λου, λεμφαδένες, πάγκρεας

Rockall A. G. and Reznek R. H., (2007), Best Practice & Research Clinical Endocrinology & Metabolism; 21:43–68

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Γαστρίνωμα

Μεγαλοκυτταρικός ΝΕΤ

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Μεταστάσεις ΝΕΤ στο ήπαρ

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

ΝΕΤ, πρωτοπαθές ήπατος (PHNEC)

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Παθογνωμονική εικόνα μεσεντερικής λεμφεδενικής μετάστασης (επασβέστωση,

συρρίκνωση, δεσμοπλαστική αντίδραση – συμφύσεις ελίκων)

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

ΝΕΤ λεπτού εντέρου

Η λεμφαδενική μάζα ενθυλακώνει πλήρως την ΑΜΑ

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

ΝΕΤ λεπτού εντέρου

Καρκινοειδές ορθού

Pickhardt PJ, et al, RadioGraphics 2007; 27:1681–1692

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Καρκινοειδές ορθού

Endoluminal 3D image

Οπτική εικόνα κολονσκόπησης, πριν την πολυπεκτομή

Pickhardt PJ, et al, RadioGraphics 2007; 27:1681–1692

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Νεότερη τεχνολογία συστημάτων και πηνίων

Χρήση ε/φ ενισχυτικών («σκιαγραφικών») ουσιών (χηλοειδών Gd)

Νεότερες τεχνικές (Diffusion-weighted MR imaging, Functional MRI)

Μοναδικές

► διαγνωστικές και διαφοροδιαγνωστικές δυνατότητες,

► δυνατότητες εκτίμησης της ακριβούς έκτασης της νόσου,

► αξιόπιστη εκτίμηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Απεικονίσεις Μαγνητικού Συντονισμού (MRI)

Pickhardt PJ, et al, RadioGraphics 2007; 27:1681–1692

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Fat-suppressed breath-hold single-shot SE echo-planar diffusion

images (b 5 0, 500 και 1000 sec/mm 2) και χάρτης ADC (αpparent

diffusion coefficient), χαμηλός (0.9 Χ 10-3 mm 2 /sec) (κυτταροβρίθεια)

Taouli Β. and Koh D-M., Radiology 2010; 254:47-66

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Ηπατικές meta NET, σε 24χρονο

67 χρονη με Hπατική meta από NET

Diffusion-weighted MR image

(ADC: 1.90 Χ 10−3 mm2/s)

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Αρτηριακή φάση

Πυλαία φάση

Liap

i Ε.,

et a

l, A

JR 2

008;

190

:67–

73

67χρονη με Hπατική meta από NET

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Αρτηριακή φάση

Πυλαία φάση

Diffusion-weighted MR image

(ADC: 2.37 Χ 10−3 mm2/s),

τεκμηρίωση κυτταρικής νέκρωσης

Liap

i Ε.,

et a

l, A

JR 2

008;

190

:67–

73

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Αργά εξελισσόμενα νεοπλάσματα: οι πάσχοντες παρουσιάζονται με

ηπατικές μεταστάσεις στο 75% των περιπτώσεων

Εγχειρητική εκτομή: η θεραπεία εκλογής (?) για ασθενείς με

εστιακές ηπατικές μεταστάσεις. Σπάνια (στο 10%) αποτελεί επιλογή

για ασθενείς με γενικευμένη ή πολυεστιακή νόσο. Η μεταμόσχευση

ήπατος αποτελεί πιο σπάνια επιλογή

Το μέγεθος και η ανάπτυξη των ηπατικών μεταστάσεων.

Προγνωστική αξία.

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Νευροενδοκρινείς Όγκοι - Ηπατικές Μεταστάσεις:

Θεραπεία με Μεθόδους Επεμβατικής Ακτινολογίας

Εκλεκτική ψηφιακή αφαιρετική αγγειογραφία (i.a. DSA)

Φλεβική δειγματοληψία

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Νευροενδοκρινείς Όγκοι:

Διάγνωση με μεθόδους Επεμβατικής Ακτινολογίας

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Νευροενδοκρινείς Όγκοι - Ηπατικές Μεταστάσεις:

Θεραπεία με Μεθόδους Επεμβατικής Ακτινολογίας

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Αρτηριακή αιμάτωση των μεταστάσεων:

Διακαθετήριος αμιγής (bland) αρτηριακός εμβολισμός (TAE)

Χημειοεμβολισμός (TACE) & TACE με χρήση DC – beats

Διακαθετήριος εκλεκτικός εμβολισμός με μικροσφαιρίδια

συνδεδεμένα με ραδιοφάρμακα [Radioembolization, με yttrium 90

radioactive microspheres ή διακαθετήρια εκλεκτική εσωτερική βραχυ-

θεραπεία (selective internal radiation)]

Διαδερμικές Διατοιχωματικές – Διηπατικές Μέθοδοι

Κατάλυσης (Αblation)

Χημική κατάλυση (percutaneous ethanol injection - PEI)

Φωτοκατάλυση (Interstitial LASER Photocoagulation)

Θερμική κατάλυση (Thermal ablation , με ↑ ή ↓ της θερμοκρασίας)

Ηλεκτρική μη-θερμική κατάλυση όγκων (“Irreversible electroporation”)

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Νευροενδοκρινείς Όγκοι - Ηπατικές Μεταστάσεις:

Θεραπεία με Μεθόδους Επεμβατικής Ακτινολογίας

Oberg K., et al.,

“Clinical practice guidelines” ,

Annals of Oncology 21: v223–v227,

2010

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

ΝΕΤ, πρωτοπαθές ήπατος (PHNEC), πριν το χημειοεμβολισμό (TACE)

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

4 χρόνια μετά

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Radio - Frequency Ablation

Microwave tumor ablation

Cryoablation (ιστική νέκρωση με κατάψυξη)

…a growing and promising field

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Thermal ablation

(με αύξηση ή ελάττωση της θερμοκρασίας των ιστών):

The gold standard ???

(καθιερώθηκε ως η κύρια μέθοδος

κατάλυσης στα περισσότερα ινστιτούτα)

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας

Νευροενδοκρινείς όγκοι - Ηπατικές μεταστάσεις:

Ablation

Νευροενδοκρινείς ‘Ογκοι: Η θέση της Διαγνωστικής & Επεμβατικής Ακτινολογίας