ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΔΙΔΙΑΘΕΣΗΣ-ΑΘΕΣΗΣ-

ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗΕΙΣΑΓΩΓΗ►ΚατάθλιψηΚατάθλιψη

►Διπολική διαταραχή (μανιοκατάθλιψη)Διπολική διαταραχή (μανιοκατάθλιψη)

►ΔυσθυμίαΔυσθυμία

ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΑΠΟΨΕΙΣΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΑΠΟΨΕΙΣ

►Η κατάθλιψη αφορά μόνο τους Η κατάθλιψη αφορά μόνο τους ενήλικες;ενήλικες;

Λανθασμένες απόψεις Λανθασμένες απόψεις

εξαιτίας εξαιτίας

των ψυχαναλυτικών επιρροώντων ψυχαναλυτικών επιρροών

ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΑΠΟΨΕΙΣΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΑΠΟΨΕΙΣ

►Καταθλιπτικά ισοδύναμα: υπερκινητικότητα, μαθησιακές δυσκολίες, νυχτερινή ενούρηση

▼Κάθε σύμπτωμα = « συγκαλυμμένη κατάθλιψη »

ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΑΠΟΨΕΙΣΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΑΠΟΨΕΙΣ

►Απλώς δεν αναγνωρίζεται εύκολα, όμως…

Επηρεάζει σημαντικά την ανάπτυξη και τη λειτουργικότητα….

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

► Αναφορά στον ΌμηροΑναφορά στον Όμηρο

► Ιπποκράτης-μελαγχολίαΙπποκράτης-μελαγχολία

► 22οςος αι. μ.χ.: η μανία ως κάθαρση αι. μ.χ.: η μανία ως κάθαρση

από τη μελαγχολίααπό τη μελαγχολία

► 1515οςος αι. μ.χ.: περιοδικότητα της αι. μ.χ.: περιοδικότητα της

μανιοκατάθλιψηςμανιοκατάθλιψης

► 1919οςος αι.: ξεχωριστή νόσος η αι.: ξεχωριστή νόσος η

μανιοκαταθλιπτική διαταραχή μανιοκαταθλιπτική διαταραχή

(Kraepelin)(Kraepelin)

ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ

►Μανιακό επεισόδιοΜανιακό επεισόδιο

►Μείζον Μείζον καταθλιπτικό καταθλιπτικό επεισόδιοεπεισόδιο

►Μικτό επεισόδιοΜικτό επεισόδιο

► Υπομανιακό Υπομανιακό επεισόδιοεπεισόδιο

Μείζον καταθλιπτικό Μείζον καταθλιπτικό επεισόδιοεπεισόδιοΚλινική εικόναΚλινική εικόνα

►Καταθλιπτική Καταθλιπτική διάθεση-διάθεση-ΑνηδονίαΑνηδονία

Τις περισσότερες ώρες της ημέρας…Τις περισσότερες ώρες της ημέρας…

Για τουλάχιστον 2 εβδομάδες Για τουλάχιστον 2 εβδομάδες

Μείζον καταθλιπτικό Μείζον καταθλιπτικό επεισόδιοεπεισόδιο

Κλινική εικόναΚλινική εικόνα

►Παρατεταμένη μελαγχολική διάθεσηΠαρατεταμένη μελαγχολική διάθεση►Απώλεια του ενδιαφέροντος και της Απώλεια του ενδιαφέροντος και της

ευχαρίστησης για όλες τις ευχαρίστησης για όλες τις δραστηριότητεςδραστηριότητες

►Ευερέθιστη διάθεση (80%)Ευερέθιστη διάθεση (80%)

►Μεγάλη διάρκεια Μεγάλη διάρκεια ►Αυξημένη ένταση των συναισθημάτωνΑυξημένη ένταση των συναισθημάτων

Μείζον καταθλιπτικό Μείζον καταθλιπτικό επεισόδιοεπεισόδιο

►Διάθεση: Διάθεση:

Θλίψη, Ενοχή, ΝτροπήΘλίψη, Ενοχή, Ντροπή

►Συμπεριφορά: Συμπεριφορά:

υπερκινητικότητα, διέγερση (ή υπερκινητικότητα, διέγερση (ή αντίθετα), υπερβολικό κλάμα, αντίθετα), υπερβολικό κλάμα, μείωση κοινωνικών επαφών, λεκτικά μείωση κοινωνικών επαφών, λεκτικά επιθετική συμπεριφορά, επιθετική συμπεριφορά, καταστροφές, ουσίες-αλκοόλκαταστροφές, ουσίες-αλκοόλ

Μείζον καταθλιπτικό Μείζον καταθλιπτικό επεισόδιοεπεισόδιο

►Αντιλήψεις:Αντιλήψεις:

μειωμένη αυτοεκτίμηση, μειωμένη αυτοεκτίμηση, συναισθήματα προσωπικής συναισθήματα προσωπικής αναξιότητας…αναξιότητας…

……καταδικασμένα στην αποτυχίακαταδικασμένα στην αποτυχία

……αρνητική στάση απέναντι στο αρνητική στάση απέναντι στο σχολείοσχολείο

Ανησυχίες & φόβοι…Ανησυχίες & φόβοι…

Μείζον καταθλιπτικό Μείζον καταθλιπτικό επεισόδιοεπεισόδιο

►Σκέψεις:Σκέψεις:

αρνητικές, απαισιόδοξες…αρνητικές, απαισιόδοξες…

……έντονη αυτοκριτικήέντονη αυτοκριτική

Δυσκολίες στη συγκέντρωσηΔυσκολίες στη συγκέντρωση

Δυσκολίες στη λήψη αποφάσεωνΔυσκολίες στη λήψη αποφάσεων

Αυτομομφές Αυτομομφές

Μείζον καταθλιπτικό Μείζον καταθλιπτικό επεισόδιοεπεισόδιο

►Βιολογικές αλλαγές:Βιολογικές αλλαγές:

διαταραχές από ύπνο & διατροφή διαταραχές από ύπνο & διατροφή

▼▼

απώλεια βάρους & αίσθημα κόπωσηςαπώλεια βάρους & αίσθημα κόπωσης

Πονοκέφαλοι, ναυτία, κτλΠονοκέφαλοι, ναυτία, κτλ

Μείζον καταθλιπτικό Μείζον καταθλιπτικό επεισόδιοεπεισόδιο

►Τα συμπτώματα δεν είναι εύκολο ν’ Τα συμπτώματα δεν είναι εύκολο ν’ αναγνωριστούναναγνωριστούν

►Τα παιδιά εκφράζονται με τη Τα παιδιά εκφράζονται με τη συμπεριφοράσυμπεριφορά

Π.χ.: ένα παιδί που του άρεσε να παίζει Π.χ.: ένα παιδί που του άρεσε να παίζει με φίλους, τώρα προτιμά να είναι μόνο με φίλους, τώρα προτιμά να είναι μόνο του, δεν ευχαριστιέται με του, δεν ευχαριστιέται με δραστηριότητες όπως πρώτα ή ξεσπά σε δραστηριότητες όπως πρώτα ή ξεσπά σε κλάματα, θυμώνει, εκνευρίζεταικλάματα, θυμώνει, εκνευρίζεται

Μείζον καταθλιπτικό Μείζον καταθλιπτικό επεισόδιοεπεισόδιο

►Μπορεί να Μπορεί να μην μην εκφράζεται εκφράζεται δηλ. με δηλ. με θλίψηθλίψη

Επιδημιολογία

►Σύμπτωμα αντιδραστικό σε γεγονότα;10-20% παιδιών, 25-60% εφήβων

►Συνδυασμός συμπτωμάτων αντιδραστικά σε γεγονός που υποχωρεί σε εύλογο διάστημα

►Διαταραχή με ένταση-διάρκεια-πορεία-έκβαση:

προσχολική

<1%

σχολική 2-3%έφηβοι 3-8%

Επιδημιολογία►Χωρίς διαφορά στη συχνότητα έως

εφηβεία

►12-16: η κατάθλιψη στα κορίτσια 2πλάσια

►Πρώιμες ενδείξεις: ευάλωτα & αγχώδη κορίτσια ΕΝΩ επιθετικά & αντιδραστικά αγόρια

►Εμφάνιση κατάθλιψης ολοένα και σε μικρότερες ηλικίες

Αίτια

►Θεωρίες για την κατάθλιψη των ενηλίκων;

►Μάλλον μια όχι ευθεία πορεία η οποία είναι το αποτέλεσμα μιας σειράς παραγόντων που καθιστούν το παιδί ευάλωτο

Γενετικές & Βιολογικές θεωρίες

►Περισσότερα του 1 μέλη στην οικογένεια

►Παιδιά με καταθλιπτικούς γονείς: 2-3 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα κατάθλιψης

► Παιδιά με γονείς καταθλιπτικούς στην εφηβεία: 14 φορές περισσότερες πιθανότητες για κατάθλιψη έως τα 13

Γενετικές & Βιολογικές θεωρίες

►Τί κληρονομείται; Μάλλον μια προδιάθεση στο άγχος και

στην κατάθλιψη

►Πώς φτάνει να εκδηλώνεται;Με την συνύπαρξη περιβαλλοντικών

παραγόντων π.χ. καταθλιπτικός γονέας

Γενετικές & Βιολογικές θεωρίες

►Διαταραχή στη λειτουργία του μεταβολισμού της σεροτονίνης, ντοπαμίνης, νοραδρεναλίνης

►Υπερδραστηριότητα του άξονα: υποθάλαμος-υπόφυση-επινεφρίδια

►Ανωμαλίες στον ύπνο

Γενετικές & Βιολογικές θεωρίες

Στα παιδιά;;;;

Χρόνια έκθεση σε στρεσσογόνους παράγοντες → νευροχημικές ανωμαλίες → αλλοίωση στη δομή και λειτουργία του εγκεφάλου → κοινωνικά και γνωστικά ελλείμματα → εμφάνιση κατάθλιψης

Γνωσιακές θεωρίες►Beck: γνωστική τριάδα

(«ριζωμένες ιδέες») για εαυτό, κόσμο και μέλλον

►Υπερεκτιμά τις ενδείξεις που υποστηρίζουν την αναξιότητα-την εχθρότητα από άλλους-το μέλλον χωρίς ελπίδα (γνωστικό λάθος)

Γνωσιακές θεωρίες

Στα παιδιά;;;►Τα παιδιά με κατάθλιψη κάνουν

περισσότερα γνωστικά λάθη: υπεργενίκευση, επιλεκτική προσοχή στα αρνητικά γεγονότα

►Αρνητική αυτοεικόνα, αρνητικές αυτόματες σκέψεις

Γνωσιακές θεωρίες

Το γνωστικό προφίλ της κατάθλιψης► Κληρονομείται;

► Αναπτύσσεται λόγω επαναλαμβανόμενης κακομεταχείρισης;

► Διαμορφώνεται από τις αντιλήψεις των γονέων;

► Ενισχύονται από σημαντικά πρόσωπα;

Συμπεριφορικές θεωρίες►Μαθημένη αβοηθητότητα (learned

helplesness)►Θέλει κάποιος να αλλάξει αλλά δεν

μπορεί

►Στα παιδιά;;;►Αντιφατικά αποτελέσματα

Διαπροσωπικές θεωρίεςΑντίδραση στις δυσκολίες καθώς αλληλεπιδρά με το κοινωνικό περιβάλλον (οικογένεια):

►ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

►ΘΕΩΡΙΑ ΔΕΣΜΟΥ (ανασφαλής δεσμός)

►ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΟΙ ΓΟΝΕΙΣ (μικρή ανταπόκριση στις ανάγκες, ευερεθιστότητα, εχθρικότητα)

Περιβαλλοντικές θεωρίες►Αρνητικά γεγονότα: θάνατος,

ατύχημα, αλλαγές – συσχέτιση με χαμηλή στήριξη και ελλιπή γονεϊκή φροντίδα

►Αντίδραση στα αρνητικά γεγονότα ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξης

►Διαφορετικές αντιδράσεις στο ίδιο γεγονός ανάλογα με την οξύτητα ή χρονιότητα και την υποκειμενική αξία

►Βαθμός ευαισθησίας στο άγχος (ιδιοσυγκρασία)

Αναπτυξιακό Μοντέλο Πρώιμες αρνητικές εμπειρίες

Κωδικοποιούνται ως αρνητικό γνωστικό σχήμαΑρνητική αξιολόγηση εαυτού

Επιλεκτική επικέντρωση στα αρνητικά γεγονότα

Ανάλογη συμπεριφοράΑπομόνωση & απόρριψη από τους άλλους

ΚατάθλιψηΣυνεχής έκθεση σε αγχογόνες καταστάσεις

Αλλοίωση εγκεφαλικών κέντρωνΕλλείμματα στον ακαδημαϊκό και κοινωνικό

τομέα

Συνοδά προβλήματα► Δεν μπορούν τις πολύπλοκες

δραστηριότητες►Μειωμένη προσπάθεια για μελέτη►Μειωμένος ρυθμός απόκτησης

γνώσεων►Πιστεύουν ότι είναι καταδικασμένοι

στην αποτυχία►Δε δέχονται την επιβράβευση►Δεν έχουν φίλους και δεν είναι

αποδεκτά στις παρέες

Συνοσηρότητα►40-70% συνυπάρχει κι άλλη διαταραχή►60-70% με αγχώδεις διαταραχές ►Διαταραχή διαγωγής-δυσμενής πρόγνωση

Ανάλογα με ηλικία

►Προσχολική ηλικία + άγχος αποχωρισμού►Σχολική ηλικία + διαταραχή διαγωγής►Εφηβεία + διαταραχές διατροφής-ουσίες

Πορεία

►Μ.Η. 15 έτη

►Υψηλά ποσοστά επανεμφάνισης

►Πρώιμη ηλικία-κακός προγνωστικός παράγοντας

Χαρακτηριστικά

►Βρεφική-νηπιακή ηλικία-ενδείξεις: Καθυστέρηση σταδίων (π.χ. έλεγχος

σφιγκτήρων, ρυθμός ύπνου)

Υπερβολικό κλάμα, αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές (χτύπημα κεφαλιού στον τοίχο) ή άλλες συμπεριφορές όπως ρυθμική κίνηση μπρος –πίσω

Απαιτητικότητα

Χαρακτηριστικά►Προσχολική ηλικία-ενδείξεις:►Θλιμμένη έκφραση (όχι με το λόγο)

►Έλλειψη ενδιαφέροντος για πρώην ευχάριστες δραστηριότητες

►Παλινδρόμηση στο γνωστικό και λεκτικό τομέα

►Άγχος αποχωρισμού

►Δυσκολίες στον ύπνο, ανήσυχη διάθεση

Χαρακτηριστικά►Σχολική ηλικία-ενδείξεις:

►Αρχίζει να μοιάζει με των ενηλίκων

►Έκφραση συναισθημάτων ενοχής-αυτοκριτικής

►Έλλειψη κινήτρου

►Επιθετικότητα

►Διαταραχές στον ύπνο και διατροφή

Χαρακτηριστικά Εφηβεία-ενδείξεις:

►Λεκτική εξωτερίκευση της εσωτερική δυσφορίας

►Μεταπτώσεις στη διάθεση►Αντιδραστική συμπεριφορά►Απομάκρυνση από τα σχολικά καθήκοντα►Χαμηλή αυτοεκτίμηση►Αρνητική αξιολόγηση εαυτού►Αίσθημα κόπωσης και απώλειας ενέργειας

Η κατάθλιψη των…Η κατάθλιψη των…ΧριστουγέννωνΧριστουγέννων