description
Χρήστος ΚαρούζοςΠΕΡΙΚΑΛΛΕΣ ΑΓΑΛΜΑ ΕΞΕΠΟΙΗΣ' ΟΥΚ ΑΔΑΗΣΑισθήματα και ιδέες των αρχαϊκών Ελλήνων για την τέχνηεκδ. Ερμής, 2000 (α'εκδ. Αθήναι 1940)σελίδες 80300 dpi black & whiteΟ Χρήστος Καρούζος (1900-1967), αρχαιολόγος και ακαδημαϊκός, υπήρξε ο πλέον εμπνευσμένος μελετητής της αρχαίας Ελληνικής γλυπτικής. Τα έργα του, για τον αρχαιολόγο ή τον οποιοδήποτε θαυμαστή της αρχαίας τέχνης είναι ευαγγέλια. (Ίσως μπορέσω μελλοντικώς να σαρώσω και το εκτενέστερο βιβλίο με άρθρα του, «Αρχαία τέχνη: ομιλίες μελέτες», όπου εξηγεί κατανοητά τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της αρχαίας Ελληνικής τέχνης, περιγράφει σπουδαία αγάλματα, κ.ά. πολλά.)Στο μικρό αυτό βιβλιαράκι πραγματεύεται το εξής.Μέγα ερώτημα: Πώς έβλεπαν τον κόσμο, πώς ένιωθαν την ζωή οι αρχαίοι Έλληνες;Ας προσπαθήσουμε να τό φανταστούμε από αυτά που μάς άφησαν, την αρχαία τέχνη, την γλυπτική.Δύσκολο όμως. Βλέπουμε με το ίδιο μάτι των αρχαίων σήμερα τα αγάλματά τους; Όχι.Ας δούμε λοιπόν καλύτερα το εξής ειδικό θέμα: τί λέγουν οι ίδιοι οι αρχαίοι για τα έργα τους;Πρώτα οι καλλιτέχνες. Με τί λέξεις υπέγραφαν τα έργα τους;Και οι ποιητές και οι φιλοσοφοι, τί λέγουν αυτοί;Από το τι λέγουν οι ίδιοι οι αρχαίοι δημιουργοί για τα έργα τους, φανταζόμαστε και τι ένιωθαν όταν τα έφτιαχναν. Και διαισθανόμαστε πώς έβλεπαν τον κόσμο και την ζωή.Και βλέπουμε πλέον πώς, μέσα από την ομίχλη του μύθου, προβάλλει στην αρχαϊκή εποχή φανερά πλέον, για πρώτη φορά στην παγκόσμιο Ιστορία, η ανθρώπινη ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ.Όλα αυτά προκύπτουν ανάγλυφα από το απλό αυτό θέμα που πραγματεύεται με βαθιά γνώση και ευαισθησία η μελέτη του Χρήστου Καρούζου: Τί λέγουν οι Έλληνες της αρχαϊκής κυρίως (650-480 π.Χ.) και της πρώιμης και μέσης κλασσικής (480-420 π.Χ.) εποχής για τα έργα τους;Κεφάλαια: 1. Εισαγωγικά 2. Δαιδαλικό προοίμιο 3. Οι πρώτοι και μέσοι αρχαϊκοί χρόνοι 4. Η απόκρισή τους στις απορίες μας 5. Οι ύστεροι αρχαϊκοί χρόνοι 6. Οι καλλιτέχνες μιλούν 7. Οι ποιητές αντιμιλούν 8. Οι φιλόσοφοι 9. Τα πρώτα κλασσικά χρόνια10. Ανασκόπηση «Η πνευματική ιστορία της ελληνικής αρχαϊκής τέχνης, που δεν έχει ακόμη γραφτεί, θα είχε για τέρμα της να δείξει, σε ποιες ιδεολογικές ή γενικώτερα πνευματικές προϋπόθεσες και με ποιο τρόπο ανταποκρίνεται η ειδική μορφή της τέχνης αυτής, όπως την έχομε συλλάβει σήμερα. Θα βλέπαμε τότε καλύτερα ποια ψυχή εκφράστηκε μ' αυτές, τι βάσανα την επλάκωναν και ποιες λαχτάρες την εφτέρωναν. Και θα μπορούσαμε ύστερα να προχωρήσομε ακόμη πιο βαθιά. Μα η ψυχή και το πνεύμα έχουν με την τέχνη σχέση πολύπλοκη και συχνά έμμεση μόνο. Είναι επικίντυνο να αρχίσομε την έρευνά μας από το άγνωστο αυτό μέγεθος. Νομίζω ότι μπορούμε να πλησιάσομε με περισσότερη ασφάλεια στο σκοπό μας, αν πάρομε τον αντίστροφο δρόμο ξεκινώντας από κάτι πιο απλό και χεροπιαστό: αν εξετάσομε πώς αντιδρά η αρχαϊκή ψυχή και το πνεύμα, όταν βρίσκονται μπροστά στην τέχνη: τί αισθήματα γεννούσε στον αρχαϊκό άνθρωπο το άμεσο ζήσιμο του έργου της τέχνης; τί ιδέες έπλασε το αρχαϊκό πνεύμα, όταν άρχισε να συλλογιέται, για τον καλλιτέχνη και το έργο του; Και μόνα τους τα ερωτήματα αυτά προκαλούν άκρο ενδιαφέρον, και η απάντηση σ' αυτά θα ήταν σημαντικό κέρδος για την προϊστορία της τεχνοκριτικής και της αισθητικής. Δεν θα ήταν όμως το μόνο. Αν κατορθώναμε να γνωρίσομε καλά τους αρχαϊκούς Έλληνες σαν θεατές της τέχνης τους, θα μας ανοιγότανε, πιστεύω, ένας σημαντικός δρόμος για να τους γνωρίσομε και σαν δημιουργούς της.»