ΧΡΟΝΙΚΟ (1987-2012)ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ ΧΡΥΣΟΥ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΟ-ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ χΑΛΚΙΔΙΚΗ

Ανοιχτό Συντονιστικό Θεσσαλονίκης ενάντια στα μεταλλεία χρυσού

no.gold.thess@espiv.net

1987-1989

Στη σύγχρονη µεταλλευτική ιστορία της Ελλάδας η πρώτη οργανωµένη προσπάθεια για τη δηµιουργία µεταλλουργίας χρυσού παρουσιάζεται το 1987, όταν η εταιρεία ΜΕΤΒΑ (εταιρία δημοσίου) συνέταξε πλήρη µελέτη και επενδυτικό σχέδιο για την δηµιουργία ενός εργοστασίου επεξεργασίας των χρυσοφόρων κοιτασµάτων της Ολυµπιάδας Χαλκιδικής στην περιοχή Ξηρόλακκας. Η ανακοίνωση αυτή προκαλεί την αντίδραση των κατοίκων της Ολυµπιάδας και άλλων κοινοτήτων του Στρυµονικού κόλπου. Το 1988 κατατίθεται η ΜΠΕ για το εργοστάσιο επεξεργασίας. Οι κάτοικοι δεν πείθονται από τα συµπεράσµατα της ΜΠΕ και αντιδρούν µε δυναµικές κινητοποιήσεις, οι οποίες το 1989 και εν όψει των κρίσιµων τότε εκλογών, πρακτικά µαταιώνουν το επενδυτικό σχέδιο της ΜΕΤΒΑ, καθώς τα προγραµµατισµένα για τον Απρίλιο του 1989 εγκαίνια του έργου δεν έγιναν ποτέ. Οι κάτοικοι των κοινοτήτων Ολυµπιάδα, Βαρβάρα και αυτών του Στρυµονικού κόλπου διέλυσαν βίαια την εκδήλωση της τελετής της θεμελίου λίθου για το εργοστάσιο χρυσού της Ολυµπιάδας µε δυναµική πορεία που συγκρούστηκε µε τις ισχυρές δυνάµεις της αστυνοµίας και των ΜΑΤ, εγκαινιάζοντας µε αυτόν τον τρόπο µια πολύµορφη αντίσταση, που διαρκεί μέχρι σήµερα.

2/3/1995 Το μεταλλείο της Ολυμπιάδας περνάει στην ιδιοκτησία της TVX Gold (καναδική πολυεθνική εταιρία).

21 Δεκεμβρίου του 1995

μεταβιβάζεται στην εταιρία TVX hellas, θυγατρική της TVX Gold, το συνολικό ενεργητικό των μεταλλείων Κασσάνδρας, στο οποίο περιλαμβάνεται και η περιοχή της Ολυμπιάδας. Η εταιρία αυτοπαρουσιάζεται ως κοινωνικά και περιβαλλοντικά υπεύθυνη προαναγγέλλοντας μια τροχιά ανάπτυξης για τη Β. Χαλκιδική και επιχειρεί να ξεκινήσει άμεσα τις εργασίες για την εγκατάσταση της μεταλλουργίας. Ωστόσο, οι κάτοικοι, οι οποίοι είχαν προστατέψει και στο παρελθόν την περιοχή τους από την εξορυκτική εκμετάλλευση και έχοντας ήδη διερευνήσει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των μεταλλείων, οργανώνονται σε επιτροπές προκειμένου να αποτρέψουν την υλοποίηση των σχεδίων της εταιρίας. Κατασκευάζουν ένα φυλάκιο στην περιοχή της Ολυμπιάδας, προκειμένου να ελέγχουν την κίνηση προς το μεταλλείο, κρατώντας σε αυτό βάρδιες σε 24ωρη βάση και καταστρέφουν υλικοτεχνικό εξοπλισμό που η εταιρία αποπειράται να περάσει στην περιοχή ακόμα και πριν την έγκριση του έργου. Καταλαμβάνουν δρόμους, συγκρούονται με ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις, συντονίζονται με τους κατοίκους άλλων χωριών για να συλλογικοποιήσουν τον αγώνα τους, απέχουν κατά πλειοψηφία από τις εκλογές του(ως άμεση απάντηση στην υπερψήφιση του έργου από την βουλή με ποσοστό 97% στις 31/7/1996) και προσφεύγουν στο συμβούλιο επικρατείας με αίτηση ακύρωσης του έργου.

Λίγες μέρες μετά τις εκλογές (στις 17/10/1996), ισχυρές δυνάμεις της αστυνομίας αιφνιδιάζουν τον κόσμο στο φυλάκιο. Πολλά άτομα τραυματίζονται και πραγματοποιούνται 7 συλλήψεις. Η αποφασιστικότητα των κατοίκων παραμένει αμείωτη, η αστυνομία φαίνεται να χάνει τον έλεγχο και προβαίνει στον αποκλεισμό όλων των δρόμων που οδηγούν στις εγκαταστάσεις της εταιρίας, απαγορεύοντας παράλληλα την κυκλοφορία, καθώς και κάθε μορφή συγκεντρώσεων και κινητοποιήσεων.(επιβολή στρατιωτικού νόμου στις 23/11/1997).

Ο αγώνας ενάντια στην TVX συνεχίζεται μέχρι το 2002, οπότε και γίνεται αποδεκτή από το Συμβούλιο Επικρατείας η αίτηση ακύρωσης του έργου(στις 11/4/2001), αν και υπέρ της επένδυσης τοποθετείται στο δικαστήριο η ΓΣΕΕ, το εργατικό κέντρο Χαλκιδικής και ο δήμος Μεγάλης Παναγιάς. Η νίκη αυτή αποτελεί ένα θετικό προηγούμενο. Ετσι, ανάλογες επενδύσεις στον Εβρο, στο Κιλκίς και στη Ροδόπη παγώνουν μετά από κινητοποιήσεις των κατοίκων και ανάλογες δικαστικές αποφάσεις.

Το 2000 το μεταλλείο κάτω από τη Στρατωνίκη περνάει στην ιδιοκτησία της TVX. Επι 8 μήνες 4 διμοιρίες ΜΑΤ στρατοπεδεύουν στο χωριο.208 κάτοικοι οδηγούνται λόγω επεισοδίων στα δικαστήρια. Στις 9/1/2003 με απόφαση από το Συμβούλιο της Επικρατείας σταματάει η λειτουργία του μεταλλείου της Στρατονίκης.

Kινητοποιήσεις κατοίκων τη δεκαετία του ‘90

Ανοιχτό Συντονιστικό Θεσσαλονίκης ενάντια στα μεταλλεία χρυσούno.gold.thess@espiv.net

Δεκέμβρης 2002

τα νερά του κόλπου του Στρατωνίου βάφονται κόκκινα για περισσότερες από 10 μέρες, γεγονός που οφείλεται στην αδυναμία της εταιρίας TVX να διαχειριστεί τα όξινα, επιβαρημένα με βαρέα μέταλλα νερά των στοών. Οι επιπτώσεις του ατυχήματος ήταν ανυπολόγιστες για το θαλάσσιο οικοσύστημα, καθώς τα βαρέα μέταλλα που περιέχονται στα νερά απλώθηκαν και κατακάθισαν σε ολόκληρο τον κόλπο της Ιερισσού, έναν από τους πλουσιότερους σε ιχθυαποθέματα στη χώρα. Το δημοτικό συμβούλιο του δήμου Σταγείρων-Ακάνθου αποφάσισε την κήρυξη του κόλπου σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και απαγορεύτηκε έπ’ αόριστον η αλιεία σε όλη την έκτασή του. Η TVX δεν έκανε τίποτα για την αντιμετώπιση των συνεπειών του ατυχήματος και το απέδωσε στις ισχυρές βροχοπτώσεις της εν λόγω χρονικής περιόδου.

Μάιος 2002

η TVX hellas δηλώνει πτώχευση, αφήνοντας 472 άνεργους, χωρίς αποζημίωση και χωρίς δικαίωμα να διεκδικήσουν εργασία, ή ταμείο ανεργίας, αφού δεν έχουν χαρτί απόλυσης.

Λίγους μήνες μετά, γίνεται το ατύχημα στο Στρατώνι και η TVX hellas δηλώνει πτώχευση. Παράλληλα η μητρική της, TVX Gold, συγχωνεύεται με την Kinross, (μία από τις 10 πιο ισχυρές μεταλλευτικές εταιρίες) (με τους ίδιους μεγαλοεπενδυτές με την Eldorado). Στις 6 Δεκεμβρίου γίνεται δεκτή η αίτηση πτώχευσης της TVX Hellas. Στις 12/12 του 2003, σε διάστημα λίγων ωρών συμβαίνουν τα εξής «…» γεγονότα: το Ελληνικό Δημόσιο ανακαλεί την πτώχευση της TVX Hellas, [της αποδίδει 400.000.000 ευρώ ως αποζημίωση για διαφυγόντα κέρδη], αγοράζει τα μεταλλεία Κασσάνδρας από την TVX Hellas προς 11.000.000 ευρώ και τα μεταπωλεί στην προ δύο ημερών ιδρυθείσα Ελληνικός Χρυσός, παραλείποντας τη διεξαγωγή δημόσιου διαγωνισμού που προβλέπει το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και απαλλάσσοντας τη νέα ιδιοκτήτρια από οποιαδήποτε ευθύνη αποκατάστασης περιβαλλοντικών ζημιών που είχαν προκληθεί από την TVX. Η μεταπώληση των μεταλλείων γίνεται στην ίδια τιμή, μόλις μετά από 6 μήνες, η αγοραία αξία των στοιχείων ενεργητικού των μεταλλείων εκτιμήθηκε στα 408.000.000 ευρώ (37 φορές παραπάνω), ενώ η σημερινή τους αξία στο χρηματιστήριο του Τορόντο εκτιμάται στα 2.300.000.000 ευρώ. Τα έσοδα του ελληνικού δημοσίου από τις μεταλλευτικές δραστηριότητες θα είναι μηδενικά, διότι βάσει του μεταλλευτικού κώδικα ο ορυκτός πλούτος ανήκει αποκλειστικά στις εταιρείες που τον εκμεταλλεύονται. Γι’ αυτό άλλωστε η Τρόικα αρνήθηκε να αποδεχθεί τα μεταλλεία της Χαλκιδικής στις εγγυήσεις που έδωσε η ελληνική κυβέρνηση για τη δανειακή σύμβαση.

1998 Δίνεται για την περιοχή Σκουριές προμελέτη με στοά 800m το οποίο αποτελεί και την αρχή της μείωσης των υδάτων της περιοχής.

2002, Σκουριές

η Λαϊκή Συνέλευση του χωριού Μεγάλη Παναγιά, εγκαθιστά φυλάκιο αγώνα στο βουνό ανακόπτοντας για 3 χρόνια τις δραστηριότητες της εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.».

12/7/2009 Δημιουργία φυλακίου δράσης- οι κάτοικοι απαγορεύουν τη διέλευση εργατών και μηχανημάτων προς το εργοτάξιο.

27/10/2010 Η εταιρία καταθέτει τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.

Ιούλιος 2011

Υπογράφεται από τον ΥΠΕΚΑ η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, και τροποποιείται το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Δήμου Μ. Παναγιάς παρόλο που πλήθος φορέων έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους (ΤΕΕ, Δασαρχείο, ΑΠΘ).

Τρίτη 20 Μάρτη 2012, Σκουριές

35 κάτοικοι της Μ. Παναγίας και της Ιερισσού συγκεντρωμένοι στο φυλάκιο ανακόπτουν την ομάδα αρχαιολογικής υπηρεσίας της εταιρίας,

ΧΡΟΝΙΚΟ (1987-2012)ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ ΧΡΥΣΟΥ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΟ-ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ χΑΛΚΙΔΙΚΗ

Κόλπος του Στρατωνίου επιβαρυμένος με βαρέα μέταλλα

ΧΡΟΝΙΚΟ (1987-2012)ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ ΧΡΥΣΟΥ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΟ-ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ χΑΛΚΙΔΙΚΗ

Ανοιχτό Συντονιστικό Θεσσαλονίκης ενάντια στα μεταλλεία χρυσούno.gold.thess@espiv.net

θεσμικούς φορείς και αστυνομία. 400 «μισθοφόροι» εργαζόμενοι της εταιρίας μεταφέρονται στο βουνό με λεωφορεία της, όπου ξυλοκοπούν τους κατοίκους, με τις πλάτες της αστυνομίας, καταστρέφουν το φυλάκιο και καταλαμβάνουν έκτοτε την περιοχή. Ενας από τους 35 κατοίκους διακομίζεται σε νοσοκομείο της Θεσ/νίκης βαριά τραυματισμένος.

Τετάρτη 21 – Παρασκευή 23 Μάρτη 2012, Ιερισσός

Καταλαμβάνεται το δημαρχείο Ιερισσού.

Κυριακή 25 Μάρτη, Ιερισσός

Μαθητές με υψωμένες γροθιές και μαύρα περιβραχιόνια παρελαύνουν σε ένδειξη διαμαρτυρίας και καταχειροκροτούνται. Αμέσως μετά την παρέλαση, οι συγκεντρωμένοι ξεκινούν με μια ατελείωτη αυτοκινητοπομπή για τη Μ. Παναγία.

Κυριακή 25 Μάρτη, Μ.Παναγιά

Περισσότεροι από 2.500 κάτοικοι από την Μ. Παναγία, την Ιερισσό, την Αρναία, τα Ν. Ρόδα, το Μεταγγίτσι, τον Αγιο Νικόλαο, την Νικήτη, την Ορμύλια, τα Ν. Μουδανιά, την Καβάλα, την Θεσσαλονίκη, αλλά ΚΑΙ από το Κιλκίς και τη Θράκη, όπου κι εκεί η ίδια «χρυσή εταιρία» τους επιφυλάσσει μαύρο μέλλον, συμμετέχουν σε πορεία διαμαρτυρίας και στη συνέχεια, κατευθύνονται προς το σημείο «Χοντρό Δέντρο», όπου ξεκινάει ο δρόμος για τις Σκουριές.

Κυριακή 25 Μάρτη, Χοντρό Δέντρο

Παραταγμένες διμοιρίες ΜΑΤ απαγορεύουν κάθε πρόσβαση στο βουνό. Το κράτος δείχνει το πραγματικό του πρόσωπο ως προστάτης των συμφερόντων του εθνικού εργολάβου και του ξένου κεφαλαίου. Με ξύλο, βροχή από χημικά, βομβίδες κρότου λάμψης, τα ΜΑΤ επιτίθενται στους συγκεντρωμένους, ανάμεσα στους οποίους βρίσκονται μικρά παιδιά και ηλικιωμένοι. Ο κόσμος δεν διαλύεται, δίνει μάχη για πολλές ώρες και υποχωρεί συνειδητά στη Μ. Παναγία.

Η καταστολή συνεχίζεται, καθώς η αστυνομία αποκλείει τις εξόδους του χωριού και διεξάγει τρομοκρατικούς ελέγχους, κάνοντας αναίτιες προσαγωγές.

29 Μαρτίου 2012

το Ελληνικό κράτος παραχωρεί 4.099.976,70 τμ κατά κυριότητα δασικής έκτασης των περιοχών Μαντέμ Λάκκος και Σκουριές στη μεταλλευτική εταιρία Ελληνικός Χρυσός ΑΕ.

Φυλάκιο αγώνα στην Ολυμπιάδα

Φυλάκιο αγώνα στις Σκουριές

Διμοιρίες ΜΑΤαπαγορεύουν την πρόσβαση

στο βουνό

Ανοιχτό Συντονιστικό Θεσσαλονίκης ενάντια στα μεταλλεία χρυσούno.gold.thess@espiv.net

ΧΡΟΝΙΚΟ (1987-2012)ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ ΧΡΥΣΟΥ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΟ-ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ χΑΛΚΙΔΙΚΗ

Παρασκευή 30 Μαρτίου, Ιερισσός

Το δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Αριστοτέλη, με απόφαση του δημάρχου Πάχτα, αρνείται να συζητήσει την υπόθεση των μεταλλείων χρυσού και την ύπουλη επίθεση των 400 μισθοφόρων τραμπούκων της «Ελληνικός Χρυσός». Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του συμβουλίου, περίπου 1000 κάτοικοι συγκεντρώνονται έξω από το Δημαρχείο, φωνάζοντας συνθήματα κατά της επένδυσης και των ξεπουλημένων τοπικών θεσμικών παραγόντων. Ισχυρή αστυνομική δύναμη προσπαθεί να καταστείλει τη συγκέντρωση με χρήση δακρυγόνων και βίαιη επίθεση. Παρά την τρομοκρατία και την κρατική βία οι κάτοικοι παραμένουν στο σημείο και απωθούν δυναμικά τα ΜΑΤ.

Σάββατο 14 Απριλίου 2012, Σκουριές

Αποτρέπεται από τους κουκουλοφόρους μπράβους της εταιρίας η πρόσβαση στον Κάκαβο έξι γυναικών από την περιοχή, οι οποίες μάλιστα κρατούνται σε ομηρία για 20 λεπτά, δεχόμενες λεκτική και σωματική βία καθώς και απειλές κατά της σωματικής τους ακεραιότητας και ενδεχόμενης ενοχοποίησής τους σε τυχόν μελλοντικά γεγονότα.

Παρασκευή 20 Απριλίου 2012, Σκουριές

Ανάλογη τακτική ακολουθείται από τους σεκιούριτι της εταιρίας, όταν μικρή ομάδα κατοίκων από τη Μ.Παναγία ανεβαίνει στον Κάκαβο με τη συνοδεία δικηγόρου. Λόγω της αδυναμίας των σεκιούριτι να δώσουν απάντηση όσον αφορά την παράνομη κατάληψη του βουνού και την απαγόρευση της διέλευσης σε αυτό, ζητείται από τους κατοίκους η παρέμβαση εισαγγελέα, με αποτέλεσμα τη σύλληψη των 12 κουκουλοφόρων – εκ των οποίων οι δύο επικεφαλής οδηγούνται με την αυτόφωρη διαδικασία στο Α.Τ. Αρναίας.

Δευτέρα 23 Απριλίου 2012, Δικαστήριο Πολυγύρου

Οι κουκουλοφόροι-σεκιούριτι αθωώνονται ως αναίτιοι για τις έκνομες πράξεις της Ελληνικός Χρυσός στις Σκουριές. Η εταιρία διατάσσεται να αφαιρέσει από το δάσος τις μπάρες, τα συρματοπλέγματα και τις ηλεκτρονικές συσκευές παρακολούθησης και συναγερμού και να σταματήσει την άσκηση ελέγχου στους διερχόμενους. Παρόλα αυτά, η παράνομη κατοχή συνεχίζεται ..

Τρίτη 1 Μαϊου 2012, Σκουριές

Την πρωτομαγιά πραγματοποιείται συγκέντρωση στις Σκουριές από πλήθος κατοίκων της Χαλκιδικής αλλά και αλληλέγγυων από Θεσσαλονίκη, Κιλκίς και Εβρο. Το σημείο όπου βρίσκεται το εργοτάξιο της εταιρείας, φυλάσσεται από μεγάλη αστυνομική δύναμη που έχει φροντίσει εξ αρχής να καταστήσει σαφείς τις επιθετικές διαθέσεις της απέναντι σε όσους/ες μετέβησαν στο βουνό για να εκφράσουν την αντίθεσή τους στις μεταλλευτικές δραστηριότητες.

Τετάρτη 6 Ιουνίου 2012, Αθήνα

Εκδικάζονται στο ΣτΕ οι προσφυγές κατοίκων και φορέων της Χαλκιδικής, κατά της απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων για το έργο. Εκεί, κατατίθενται τα σχετικά έγγραφα κάθε πλευράς αλλά ο ακριβής χρόνος της απόφασης παραμένει αδιευκρίνιστος. Δεκάδες κάτοικοι από Χαλκιδική, αλλά και αλληλέγγυοι από Αθήνα παρίστανται σε ένδειξη διαμαρτυρίας έξω από το ΣτΕ.

Παρασκευή 29 Ιουνίου 2012, Αθήνα

Το ΣτΕ ανακοινώνει και δημοσιεύει Προσωρινή Διαταγή Ε.Δ 308/2012 που αναστέλλει προσωρινά τις υλοτομικές δραστηριότητες στις Σκουριές.

Σάββατο 30 Ιουνίου, Μ. Παναγιά

Η «Ελληνικός Χρυσός» εξαπολύει φήμες για μαζικές απολύσεις, καταδεικνύοντας ως μόνους υπαίτιους όσους εναντιώνονται στα μεταλλεία, ενώ blog που απηχεί τα συμφέροντά της δημοσιεύει άρθρο στο οποίο ξεκάθαρα παροτρύνει τους εργαζόμενούς της να αναλάβουν δράση (ανάλογη με αυτή της 20 Μαρτίου). Εισπράττοντας τις απειλές, 50 μισθοφόροι της εταιρίας ξυλοκοπούν στη Μ. Παναγιά τρεις κατοίκους (εκ των οποίων μάλιστα δύο γυναίκες) και προπηλακίζουν άλλους.

Δευτέρα 23 Ιουλίου, Αθήνα

Το ΣτΕ ανακαλεί την απόφαση για αναστολή των υλοτομικών εργασιών στο δάσος των Σκουριών. Εκτοτε, η «Ελληνικός Χρυσός» έχει ξανά το ελεύθερο να

καταστρέφει ένα δάσος που στέκει ανέπαφο αιώνες, μέχρι την οριστική έκδοση της απόφασης του ΣτΕ σχετικά με την προσφυγή των κατοίκων ενάντια στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και την αδειοδότηση της κατασκευής των ορυχείων, η οποία αναμένεται στους επόμενους μήνες.

Τρίτη 31 Ιουλίου 5, Ιερισσός

Ως απάντηση στις τελευταίες εξελίξεις, η λαϊκή συνέλευση στην Ιερισσό αποφασίζει την πραγματοποίηση πορείας στον Κάκαβο, την Κυριακή 5 Αυγούστου.

Κυριακή 5 Αυγούστου 2012, Σκουριές

Η πορεία πλαισιώνεται από περίπου 600 κατοίκους της Χαλκιδικής και αλληλέγγυους, οι οποίοι βρίσκονται αντιμέτωποι με ισχυρή αστυνομική δύναμη, που επιχειρεί να απαγορεύει την πρόσβασή τους στο δάσος, κάνοντας εκτεταμένη χρήση χημικών, κροτίδων κρότου-λάμψης, ακόμη και πλαστικών σφαιρών, διατηρώντας ωστόσο αμυντική στάση, λόγω της αποφασιστικότητας και τους σθένους των συγκεντρωμένων. Οι συγκρούσεις διαρκούν περίπου 6 ώρες και παίρνουν τέλος με τη συντεταγμένη αποχώρηση κατοίκων και αλληλέγγυων από το βουνό, αφήνοντας μια νικηφόρα αίσθηση σε όσους/ες βρέθηκαν στο σημείο, καθώς και την πεποίθηση ότι ο αγώνας συνεχίζεται….

Συγκρούσεις στις Σκουριές στις 5 Αυγούστου 2012