ΚΕΦΑΛΑIΟ Ε'Η ΗΓΕΜΟΝΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ (479-431 π . Χ.)

1. Η ΣYΜΜΑΧIΑ ΤΗΣ ΔΗΛΟY – Η ΣYΜΜΑΧIΑ ►ΟΡΓΑΝΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ΗΓΕΜΟΝIΑΣ

Κύριες πηγές

Θουκυδίδης

Το Α’ βιβλίο του

Αριστοτέλης

Η Αθηναίων Πολιτεία

Πλούταρχος

Οι Βίοι Αριστείδης,

Θεμιστοκλής, Κίμων 

Πού οφείλεται η νίκη των Ελλήνων κατά των Περσών;

Οι ελληνικές πόλεις

Για πρώτη φορά, στους περσικούς πολέμους, παραμέρισαν τις συνεχείς διαιρέσεις τους

για να υπερασπιστούν αυτό που αποτελούσε για τους πολίτες τους το υπέρτατο αγαθό,

την ελευθερία

Επόμενο ήταν να δρέψει και τους

καρπούς της νίκης → κερδίζει ένα

μοναδικό κύρος.

Η Αθήνα προσέφερε στον κοινό αγώνα τα

περισσότερα.

Αμέσως συγκεντρώνονται γύρω της πολλές

πόλεις του Αιγαίου.

► Συνάπτεται η Συμμαχία της Δήλου

Η δημιουργία αυτής της

συμμαχίας,

η εισροή στην πόλη ενός πλήθους

ξένων, των μετοίκων,

η εμφάνιση μεγάλων

ηγετικών φυσιογνωμι

ών,

η μετεξέλιξη του

πολιτεύματος σε

δημοκρατικότερη κατεύθυνση

μεταβάλλουν σταδιακά την

Αθήνα σε ηγέτιδα δύναμη

στην Ελλάδα.

Το πλοίο Πάραλος με τον κυβερνήτη και τους κωπηλάτες του. - Μουσείο Ακρόπολης

Η δύναμη της Αθήνας στηρίζεται στο ναυτικό της, το οποίο συγκροτείται, κυρίως, από τριήρεις, ταχύτατες

και ευέλικτες, έτοιμες να επέμβουν ακόμη και σε μακρινές αποστάσεις

Κρατήρας αγγειογράφου Νικοσθένη, 530 - 510 π . X, με πλοία που φέρουν κουπιά και πανιά  

(Louvre Museum.)

http://www.krassanakis.gr/Greek%20nautical%20history.htm

Αρχαίο εμπορικό και πολεμικό πλοίο, αττικός κύλικας, 6ος αι. π. Χ.

(Louvre Museum.)

http://www.krassanakis.gr/Greek%20nautical%20history.htm

Η τριήρης 'ΟΛΥΜΠΙΑΣ' του Π.Ν.(Πραγματικό πλοίο σε ομοίωση του 5ου π. Χ. αι.)

http://www.krassanakis.gr/Greek%20nautical%20history.htm

http://www.krassanakis.gr/Greek%20nautical%20history.htm

Μετά τη νίκη των Ελλήνων εναντίον των Περσών, οι πόλεις του Αιγαίου ζουν με τον τρόμο μιας νέας περσικής εισβολής.

Αρχικά στρέφονται προς τη Σπάρτη για να αναζητήσουν στήριγμα

 Όμως, η μεγάλη δωρική πόλη, συγκλονισμένη από τη συμπεριφορά του Παυσανία, ο οποίος κατηγορήθηκε για συνεννοήσεις με τον Ξέρξη, δείχνει απρόθυμη να αναλάβει τις ευθύνες και αφήνει ελεύθερο το πεδίο στους Αθηναίους

Έτσι, με πρωτοβουλία του Αριστείδη οι πόλεις του Αρχιπελάγους και των ιωνικών παραλίων συνάπτουν με την Αθήνα μία Συμμαχία με έδρα το νησί της Δήλου (478 π . Χ., Συμμαχία της Δήλου )

Παυσανίας Ο Παυσανίας ήταν

Σπαρτιάτης στρατηγός, που έμεινε γνωστός στην ιστορία ως ο αρχηγός του συνασπισμένου ελληνικού στρατού στη μάχη των Πλαταιών.

 ήταν γιος του βασιλιά Κλεόμβροτου και ανιψιός του Λεωνίδα του Α'. 

Δήλος γενέτειρα του θεού Απόλλωνα και της  Άρτεμης  Για το λόγο αυτό η Δήλος αποτελούσε ιερό τόπο

κατά την αρχαιότητα

Χάρτης της Δήλου

Άποψη της Δήλου

Ο ναός της Ίσιδας στην Δήλο

Οργάνωση Συμμαχίας

Ετήσιο συνέδριο

• Συνέρχεται στη Δήλο• Όλα τα μέλη της

Συμμαχίας διαθέτουν από μία ψήφο

Συμμετοχή μελών

• Οι πόλεις συνεισέφεραν με πλοία και άνδρες

• ή με ένα χρηματικό ποσό, τον φόρο

Διαχείριση

• Δέκα Αθηναίοι, οι «Ελληνοταμίαι», συγκέντρωναν και κατέθεταν τα χρήματα στο κοινό ταμείο της Συμμαχίας στη Δήλο

• κάθε φορά που παρουσιαζόταν ανάγκη, απέσυραν τα αναγκαία ποσά για τις δαπάνες της συντήρησης του στόλου

 Α’ αθηναϊκή συμμαχίαΤη συμμαχία αποτελούσαν: η Εύβοια,  οι πόλεις της Χαλκιδικής οι περισσότερες Κυκλάδες  η Σάμος η Χίος η Μυτιλήνη  πολλές πόλεις της Μ. Ασίας και της ΠροποντίδαςΣκοπός της συμμαχίας ήταν η εξασφάλιση της

ανεξαρτησίας των πόλεων που συμμετείχαν από τον περσικό κίνδυνο.

 .

  Οι 5 φορολογικές ενότητες της συμμαχίας.

Η Συμμαχία αναγνώριζε στους Αθηναίους την ηγεμονία, δηλαδή τη δυνατότητα να

σχεδιάζουν και να εκτελούν τις πολεμικές επιχειρήσεις, όμως η αυτονομία των πόλεων

ήταν απόλυτα εγγυημένη.

Αριστείδης ο δίκαιος

Ο Αριστείδης, πρώτος, καθόρισε το ποσό της εισφοράς για κάθε πόλη με τόσο δίκαιο τρόπο, ώστε οι σύμμαχοι τον

ονόμασαν «τον δικαιότερο από όλους

τους ανθρώπους».

Μετά το θάνατο του Αριστείδη και την εξορία του Θεμιστοκλή με την κατηγορία του μηδισμού (471 π. Χ.)…

η συνεργασία με τους Πέρσες κατά τη διάρκεια των Περσικών Πολέμων (490 - 431 π. Χ.), η συμπαράταξη με τους Μήδους (συνεκδοχικά το περσικό κράτος), η υποστήριξή τους ή και απλώς η μίμηση του τρόπου ζωής τους, η προδοσία για οποιοδήποτε λόγο * για μηδισμό κατηγορήθηκαν από τους Αθηναίους ιστοριογράφους οι Θηβαίοι

o Κίμων…γιος του Μιλτιάδη

και ηγέτης του αριστοκρατικού κόμματος,

επιβάλλεται ως ο αναμφισβήτητος ηγέτης στην Αθήνα

και εφαρμόζει απρόσκοπτα τον πολιτικό του σχεδιασμό

πολιτικός σχεδιασμ

ός

διεύρυνση της

Συμμαχίας της Δήλου

συνέχιση του πολέμου

κατά των Περσών

φιλικές σχέσεις με τη Σπάρτη.

Όστρακο με το όνομα του Κίμωνα. (Μουσείο Αρχαίας Αγοράς, Αθήνα.)

Μετά τη νίκη του Κίμωνα εναντίον των Περσών στον Ευρυμέδοντα ποταμό της Παμφυλίας (467 π . Χ.)…

Ο Ευρυμέδοντας Ποταμός, κοντά στον Άσπενδο

οι δυνάμεις της Συμμαχίας της Δήλου κυριαρχούν απόλυτα στο Αιγαίο

 Οι πόλεις που συμμετέχουν σ’ αυτή, σύμφωνα με διάφορους υπολογισμούς, ανέρχονταν σε 400

αλαζονική συμπεριφορά των Αθηναίων

Εκδήλωση αντιδράσεων σε

πολλές συμμαχικές πόλεις

Ανάπτυξη τάσεων απομάκρυνσης από

τη Συμμαχία

που καταλήγουν σε εξεγέρσεις (Νάξος,

Θάσος)

Ο Κίμων τις

καταπνίγει βίαια

Γίνεται πλέον

φανερό ότι…

… καμία πόλη δεν έχει τη δυνατότητα να

αποχωρήσει από τη Συμμαχία χωρίς τη

θέληση των Αθηναίων

Η Συμμαχία όργανο της αθηναϊκής επέκτασης 

Η αυτονομία των πόλεων είχε ουσιαστικά καταργηθεί

και η Συμμαχία της Δήλου είχε μεταβληθεί

σε όργανο επιβολής της πανελλήνιας αθηναϊκής ηγεμονίας

ο Περικλής, ο νέος ισχυρός άνδρας της Αθήνας,

το 454 π . Χ , με μία συμβολική

κίνηση ιδιαίτερης σημασίας, 

μεταφέρει το ταμείο της

Συμμαχίας από τη Δήλο στην Ακρόπολη της

Αθήνας.

ο φόρος ορίζεται από την αθηναϊκή Εκκλησία του Δήμου

Οι αποφάσεις λαμβάνονται μόνο από την Αθήνα

Το συνέδριο δε συνέρχεται πια

 Ειρήνη του Καλλία( Καλλίειος ειρήνη)

 υπογράφεται το 449 π. Χ. ανάμεσα στην Αθήνα και τον Πέρση βασιλιά

Με αυτήν ουσιαστικά τερματίζονται οι ελληνοπερσικοί πόλεμοι

Ο κύριος όρος της ειρήνης υποχρεώνει τους Πέρσες να αναγνωρίσουν την αυτονομία των ελληνικών πόλεων

Η Συμμαχία της Δήλου δεν είχε πια κανέναν λόγο ύπαρξης, αφού ο πόλεμος κατά των Περσών είχε τερματιστεί

 Όμως, η απόκρουση της περσικής απειλής ήταν, από καιρό, απλώς μία πρόφαση.

ΠΗΓΕΣΔιαδραστικά Βιβλία:

Αρχαία Ιστορία (Α Γυμνασίου) – Βιβλίο Μαθητή

Κόμβος "Οδυσσέας«. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού

ΒικιπαίδειαΙΜΕ -Ίδρυμα Μείζονος ΕλληνισμούΚοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτσηwww.krassanakis.grwww.archaiologia.gr/blogwww.naftemporiki.grhttp://www.odyssey.com.cy/