Α Βοήθειες & Πρακτική θεραπευτική συνήθων καταστάσεων ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16.00-18.00 Νοσηλευτική+ Φαρμακευτική

Οκτώβριος : 14,21, 28 Νοέμβριος: 4,11,18, 25 (16.00-20.00) Δεκέμβριος: 2, 8,16, 23,30Ιανουάριος: 6, 13 , 20,27

Διδάσκοντες: Γ. Μπαλτόπουλος, Λ. Γρηγοράκος,

Π.Μυριανθεύς, Γ. Φιλντίσης & Μέλη της κλινικής

Άσκηση σε ομάδες : 25 /11 Μάθημα &Φροντιστήριο 20/1/12 27/1/12

Εξετάσεις: Ερωτήσεις πολλαπλών απαντήσεων

ΒΙΒΛΙΟ

653 σελίδες ΜΙΚΡΟ ΜΕΓΕΘΟΣ!!233 ερωτήσεις

Καθηγητής Γεώργιος Ι. Μπαλτόπουλος

Διευθυντής Πανεπιστημιακής ΜΕΘ ΓΠΝ Οι Άγιοι Ανάργυροι 14 Οκτωβρίου 2011

Η σημερινή διάλεξη

01 ΕισαγωγήΓ. Μπαλτόπουλος06Βασική καρδιοπνευμονική αναζωογόνησηΓ. Μπαλτόπουλος09Καρδιακή προσβολή και στηθάγχηΠ. Μυριανθεύς, Μ. Μυριανθεύς08Καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση ( ΚΑΡΠΑ ) στα παιδιά Κ. Τσουμάκας

Ερώτηση 1Πως το λέμε;

1 ΚΑΡΠΑ

2 ΚΑΑ

ΚΑΡδιοΠνευμονική Αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ)

Kαρδιοαναπνευστική Αναζωογόνηση;

Αντιμετώπιση Εκτάκτων Αναγκών &

Ακραίων Φυσικών Φαινομένων

Πρώτες βοήθειες για απλά προβλήματα ή μέχρι να γίνει επίσκεψη σε μονάδα υγείας

Ήπια:

Επειγόντως:

Μου παίρνεις μια πίεση;Τα ζωτικά σημεία

Σφυγμός Κανονικός-Ακανόνιστος Γεμάτος-αδύνατος-εναλασσόμενος

Ενήλικες: 60-80/min Παιδιά: 100/min Βρέφη:100-140/min

Αναπνοές 12-24/min Ρυθμός: κανονικός-ακανόνιστος Κανονικού βάθους –Βαθιές -επιπόλαιες-εργώδεις- με επιπρόσθετους ήχους

Πίεση (με ακουστικά) Ενήλικες

άνδρες100+ Ηλικία (μέχρι τα 50)

80 Γυναίκες90 + Ηλικία (μέχρι τα 50)

80

Μερικές θέσεις που μπορείτε να ψηλαφίσετε το σφυγμό

A B

Γ

Δ

Ενήλικες . . . . από 60 μέχρι 80 ανά λεπτό Παιδιά . . . . . . από 80 μέχρι 100 ανά λεπτόΒρέφη . . . . . . . από 100 μέχρι 140 ανά λεπτό

Τα πιεσόμετρα

ΑσκόςΑσκός Μηχανισμός Μηχανισμός πλήρωσης ασκούπλήρωσης ασκού

Βαλβίδες μονήςΒαλβίδες μονής

κατεύθυνσηςκατεύθυνσης

Μηχανισμός μείωσηςΜηχανισμός μείωσης πίεσης αεροθαλάμουπίεσης αεροθαλάμου

Το μήκος του ασκού θα πρέπει να είναι περίπου ίσο με το 80% της περιμέτρου του άκρου.Το μήκος του ασκού θα πρέπει να είναι περίπου ίσο με το 80% της περιμέτρου του άκρου.Το πλάτος του ασκού θα πρέπει να είναι περίπου το 40% της περιμέτρου του άκρου.Το πλάτος του ασκού θα πρέπει να είναι περίπου το 40% της περιμέτρου του άκρου.Το μήκος της περιχειρίδας θα πρέπει να είναι αρκετά μεγαλύτερο από την περίμετρο του Το μήκος της περιχειρίδας θα πρέπει να είναι αρκετά μεγαλύτερο από την περίμετρο του άκρου στο σημείο εφαρμογής του για την άνετη τοποθέτηση και σταθεροποίησή του. άκρου στο σημείο εφαρμογής του για την άνετη τοποθέτηση και σταθεροποίησή του.

Θέσεις και όργανα μέτρησης της

θερμοκρασίας ΣτόμαΟρθόΤυμπανική μεμβράνη Μασχάλη Αλλού

Η θερμοκρασία του σώματος

κάτω από διαφορετικές καταστάσεις

Guyton AC. Textbook Medical Physiology 8th edition 1991

Η θερμοκρασία σώματος σε διάφορα είδη

ΦυσιολογικάΦυσιολογικά ΠυρετόςΠυρετόςΕνδόθερμα Άνθρωπος 36.0-37.8 37.9-41.0 Άλογο 38.0-38.4 38.3-39.3 Σκύλος 38.1-39.2 39.3-42.2 Χοίρος 39.3-39.9 40.5-41.1 Αρουραίος 37.9-38.2 38.6-39.4 Ποντικός 36.5-37.2 37.8-39.3 Περιστέρι 39.7-40.7 41.0-41.5

Εκτόθερμα Σαύρα 34.0-37.0 39.0-42.0 Βάτραχος 25.0-28.0 29.0-35.0 Χρυσόψαρο 27.9 32.7

Hasday JD, Singh IS. Cell Stress & Chaperones(2000) 5 (5), 471–480

Συνηθέστερες οδοί χορήγησης φαρμάκων

Τοπικά Επιδερμικά Δια εισπνοής (και συστηματική δράση) Ενδορρινικά Οφθαλμική ενστάλαξη Ωτική ενστάλαξη Δια υποκλυσμού

Δια του πεπτικού (διεντερικά) Υπογλώσσια Από του στόματος Από καθετήρες και στομίες σίτισης Διορθικά (υπόθετα ή υποκλυσμοί)

Παρεντερικά Ενδοφλέβια Ενδαρτηριακά Ενδομυϊκά Ενδοκαρδιακά Υποδόρια Ενδομυελικά (εντός του μυελού των οστών) Ενδοδερμικά Ενδοπεριτοναϊκά

Άλλες οδοί Επισκληρίδιος Ραχιαία

Συμπτώματα για τα οποία θα στείλετε τον άρρωστο στο

γιατρόΘώρακας

Προκάρδιο άλγος Δύσπνοια Βρογχόσπασμος («γατάκια») Οίδημα σφυρών Αίμα στα πτύελα Προκάρδιοι παλμοί Επίμονος βήχας Παροξυσμικός βήχας Υλακώδης βήχας Κεχρωσμένα Βλεννώδη πτύελα

Ουροποιογεννητικό Δυσουρία Αιματουρία Πόνος κωλικού με κυστικά ενοχλήματα Πυρετός με κυστίτιδα Έκκριμα από ουρήθρα Έκκριμα από κόλπο Κολπική αιμορραγία (κύρια στη κύηση)

Γαστρεντερικό Δυσκολία κατάποσης Αιματέμεση Αίμα στα κόπρανα Έμετος με δυσκοιλιότητα Απώλεια βάρους Αλλαγή συνηθειών του εντέρου

Μάτια Πόνος & ερυθρότητα Απώλεια όρασης Διπλωπία

Αυτιά Πόνος Εκροή υγρού Κώφωση Ερεθισμός Εμβοές Ίλιγγος

Άλλα Αυχενική δυσκαμψία με πυρετό Επίμονοι έμετοι

Κάθε περίπτωση που απέτυχε η θεραπεία

Οι τρεις κατηγορίες των θυμάτων σε έκτακτες καταστάσεις

Υγιείς Απομάκρυνση από το πεδίο

Νεκροί Η ΚΑΡΠΑ μπορεί να σώσει μερικούς

Ασθενείς/Τραυματίες (έχοντες ανάγκη) Η ΚΑΡΠΑ θα σώσει μερικούς από αυτούς που θα κάνουν

ανακοπή

Α΄ Βοήθειες Ι• Φροντίζω άμεσα κάποιον που τραυματίστηκε ή αρρώστησε

ξαφνικά • μέχρι να φθάσει η κατάλληλη βοήθεια

• ή μέχρι να επιβεβαιωθεί ότι δεν απαιτείται ιατρική βοήθεια

• Δεν υποκαθιστά την ιατρική φροντίδα

• Γιατί προσφέρουμε πρώτες βοήθειες;• Γιατί έτσι υπαγορεύεται από την ηθική μας

• Γιατί έχουμε υποχρέωση από το επάγγελμα μας (π.χ. γιατρός, αστυνομικός, πυροσβέστης κλπ)

• ή γιατί έχουμε υποχρέωση από προϋπάρχουσα σχέση (π.χ. οδηγός αυτοκινήτου, γονέας)

Α΄ Βοήθειες ΙΙΑρχίζοντας να δίνεις Α΄βοήθειες, δεσμεύεσαι να μείνεις με το θύμα μέχρι: να παρουσιασθεί κάποιος με ανάλογες ή καλλίτερες γνώσεις ή μέχρι να έλθει το ΕΚΑΒ

Κινδυνεύω να με τρέχουν στα δικαστήρια αν δώσω πρώτες βοήθειες; Όχι. Κινδυνεύω μόνο από αμέλεια/εγκατάλειψη και από

υπερβολές. Δεν απαιτείται συγκατάθεση του θύματος. Αν όμως ερωτηθεί το

θύμα σχεδόν πάντα απαντά ναι. Αν το θύμα αρνείται Α΄ βοήθειες καλέστε το 100. Στα παιδιά

εικάζεται ότι οι γονείς θα έδιναν την συγκατάθεση τους

Οι δράσεις σας σε επείγουσες καταστάσεις

Έλεγχος της σκηνής του ατυχήματος (= 10΄΄) για ύπαρξη κινδύνου. Αν υπάρχει φώναξε για βοήθεια Απομάκρυνε το θύμα από το ρεύμα ροής των οχημάτων Σταμάτησε την μηχανή του αυτοκινήτου

Μην κάνεις απόπειρα να διασώσεις το θύμα αν δεν έχεις εκπαιδευτεί για αυτό. Αν γίνεις και εσύ θύμα δεν μπορείς να βοηθήσεις!!!

Έλεγξε για την αιτία της κάκωσης- κάκωση από ζώνη ή τιμόνι

Έλεγξε για την ύπαρξη και άλλων θυμάτων

Κλήση για βοήθεια Ι

Καλώ σε βοήθεια όταν τα προβλήματα είναι περισσότερα από τις δυνατότητες μουΕιδικά στις πιο κάτω καταστάσεις: Μεγάλη αιμορραγία – Καρδιακή ανακοπή- Πιθανή καρδιακή

προσβολή- Ηλεκτροπληξία- Σχεδόν πνιγμός- Πνιγμός με μπουκιά- Απουσία ή δύσκολη

αναπνοή Δηλητηρίαση-Απώλεια συνείδησης-Απόπειρα αυτοκτονίας Σπασμοί- Παράλυση-κάκωση σπονδυλικής στήλης Μεγάλα εγκαύματα – Επαπειλούμενος τοκετός

Κλήση για βοήθεια ΙΙΓια: κάθε τι επείγον καλέστε το ΕΚΑΒ-166 ( ή τον αντίστοιχο

αριθμό της περιοχής που ζείτε). κάτι μη επείγον καλέστε το γιατρό σας. επί αμφιβολίας καλέστε το ΕΚΑΒ.

Να είστε έτοιμοι να δώσετε τις παρακάτω πληροφορίες στο ΕΚΑΒ Το τηλέφωνο σας και το όνομα σας Τι συνέβη - Που βρίσκεται το θύμα Τον αριθμό θυμάτων Την κατάσταση του θύματος και τι του κάνατε Κλίστε το τηλέφωνο τελευταίος. Αν στείλετε άλλον να

τηλεφωνήσει επιβεβαίωσε ότι έγινε το τηλεφώνημα

Βασική ΚΑΡδιοΠνευμονική Αναζωογόνηση (ΒΚΑΡΠΑ)

ΜΟΝΟ Η ΒΑΣΙΚΗ ΚΑΡΠΑ

ΚΑΙ O ΑΠΙΝΙΔIΣΜΟΣ

ΒΕΛΤΙΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΙΒΙΩΣΗ

166 X

Ερώτηση 2Πότε κάνουμε ΚΑΡΠΑ;

1. Όταν έχουμε ανακοπή

2. Όταν έχουμε ανώμαλη αναπνοή

3. Όταν μας το ζητήσουν

4. Όταν δεν υπάρχει άλλος να την κάνει

Πότε κάνουμε Β.ΚΑΡΠΑ;

Σύμφωνα με τις τελευταίες οδηγίες του ΕΣΑ: όταν έχουμε ανακοπή!Όταν έχουμε «ανώμαλη» αναπνοή σε ασθενή χωρίς επαφή με το περιβάλλονΔεν ελέγχω για κυκλοφορία (σφύξεις) πριν ξεκινήσω Β.ΚΑΡΠΑ!

Καρδιο- αναπνευστική ανακοπή

Καρδιακή ανακοπή όχι σφυγμός, όχι πίεση όχι καρδιογράφημα

Αναπνευστική ανακοπή όχι αναπνοή

Τα συνήθη αίτια αιφνιδίου θανάτου

80%

Αίτια καρδιοαναπνευστικής

ανακοπήςΑιφνίδιος καρδιακός θάνατος – καρδιακή ανακοπή: 460.000/έτος (ΗΠΑ), 700.000/έτος (Ευρώπη) Έμφραγμα 60% των θανάτων σε ασθενείς με ΣΝ οφείλονται σε

ανακοπή 40% έχουν ΚΜ όταν γίνεται το πρώτο ΗΚΓ >40% έχουν ΚΤ ή ΚΜ (πριν γίνει το ΗΚΓ)

Ασφυξία, απόφραξη αεραγωγών, τραύμα, δηλητηρίασεις, πνιγμός, ΑΕΕ, φάρμακα, ηλεκτροπληξία κλπ

Out-of-hospital cardiopulmonary arrests (21,175) by aetiology.

Aetiology Number (%)

Presumed cardiac disease 17451 (82.4%)Non-cardiac internal aetiologies 1814 (8.6%) Lung disease 901(4.3) Cerebrovascular disease 457 (2.2) Cancer 190 (0.9) Gastrointestinal haemorrhage 71 (0.3) Obstetric/paediatric 50 (0.2) Pulmonary embolism 38 (0.2) Epilepsy 36 (0.2) Diabetes mellitus 30 (0.1) Renal disease 23 (0.1)

Non-cardiac external aetiologies 1910 (9.0%) Trauma 657 (3.1) Asphyxia 465 (2.2) Drug overdose 411 (1.9) Drowning 105 (0.5) Other suicide 194 (0.9) Other external 50 (0.2) Electric shock/lightning 28 (0.1)

P. Pell P et al. Heart 89 (2003), pp. 839–842.

Επιδημιολογικά δεδομένα

Ανακοπή Εκτός Νοσοκομείου: 49-66/100.000

πληθυσμού/έτος Εντός Νοσοκομείου 1.5-3.3/1000 εισαγωγές 1.5/1000 άτομα-έτη (πιστοπ. Θανάτου) 0.5/1000 άτομα-έτη (ενεργοποίηση ΕΚΑΒ)

Συχνότητα αιφνίδιου καρδιακού θανάτου (ΗΠΑ)

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΡΠΑ Ι Ζωή =Ζεστό σώμα Αρχαία Κίνα: Βύθιση του νεκρού σε ζεστό λάδι Η εποχή του καπνού!!! -Αμερική Οι Ινδιάνοι στην Αμερική χορηγούσαν καπνό στο ορθό επειδή

πίστευαν ότι ο καπνός περιέχει το πνεύμα της ζωής Η εποχή του καπνού!!! -Ευρώπη «Dutch fumigator» εμφύσηση καπνού στο ορθό 1767, Ολλανδική Κοινωνική Εταιρεία:«… Κράτα το θύμα

ζεστό, αφαίρεσε το καταποθέν ή εισροφηθέν ύδωρ, δώσε αναπνοές στόμα με στόμα,εμφύσησε καπνό καιγόμενου tobacco στο ορθό …»

Το τέλος της εποχής του καπνού: Brodie 1811 4 oz καπνού στο ορθό σκοτώνει 1 σκύλο και 1 oz μια γάτα

Όλα τα χρειώδη για υποκλεισμό με καπνό

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΡΠΑ ΙΙ Τεχνητή Αναπνοή

Στόμα με στόμα: Παλαιά Διαθήκη, Βασιλέων ΙΙ Δ 34

Ας κάνουμε κάτι παραπάνω !!: Δέσιμο από τα πόδια ανάποδα σε δένδρο και

τράβηγμα με άλογο, για την επαναλειτουργία της αναπνοής

Ρυθμικό τράβηγμα της γλώσσας (Γαλλία 19ος αιώνας)

Η μέθοδος Sylvester

1η ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΗ ΚΑΡΠΑ (Ι) Περιγραφή Περίπτωσης

9 χρονο αγόρι εισάγεται

για επέμβαση στην

κοιλιά

Aναισθησία με

χλωροφόρμιο

καρδιακή ανακοπή κατά

την επέμβαση

Τεχνητή αναπνοή με ρυθμικό τράβηγμα της γλώσσας

Θειϊκή στρυχνίνη υποδόρια

Αιθέρας Ζεστές πετσέτες στο

θώρακα- Ζεστά μπουκάλια στα πόδια

Green TA et al, Lancet 1906;2:1708

ΚΑΡΠΑ (II) Προσπάθειες για >20 min χωρίς επιτυχία Για πρώτη φορά: Ρυθμικές μαλάξεις της καρδιάς

μέσω του διαφράγματος 3 λεπτά αργότερα «the heart begun to beat

forcibly» Ο ασθενής οδηγήθηκε στο θάλαμο με τη συνήθη

για την εποχή post-resuscitation φροντίδα Green TA et al, Lancet 1906;2:1708

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΡΠΑ LANCET 1906

• Υποκλυσμός με 120 ml φυσιολογικού ορού και 20 ml κονιάκ

• Κάθε 4 ώρες χορήγηση από το ορθό 60 ml γάλα, 60 ml κονιάκ και ενός αυγού

• Ο ασθενής κατέληξε 20 ώρες αργότερα κατά τη διάρκεια ενός από τους «θρεπτικούς» υποκλυσμούς

Green TA et al, Lancet 1906;2:1708

Η σύγχρονη ΚΑΡΠΑ

Αναπνοή στόμα με στόμα Elam J, NEJM 1954;250:749 & Greene D& Safar P

Απινιδισμός - Defibrillation Zoll PM et al, New Engl J Med 1956;254:727

ΚΑΡΠΑ με συμπιέσεις κλειστού θώρακα Kouwenhoven WB et al, JAMA 1960;173:1064

Η αλυσίδα της επιβίωσης

166

Αλυσίδα της ζωήςΈγκαιρη αναγνώριση και κλήση για βοήθειαΆμεση Β.ΚΑΡΠΑ Για κάθε λεπτό χωρίς Β.ΚΑΡΠΑ, η επιβίωση μειώνεται κατά

7-10%/λεπτό Όταν εφαρμοστεί Β.ΚΑΡΠΑ η επιβίωση μειώνεται κατά 3-

4% /λεπτό Συνολικά, η εφαρμογή Β.ΚΑΡΠΑ διπλασιάζει – τριπλασιάζει

την πιθανότητα επιβίωσης

Έγκαιρος απινιδισμός Για κάθε λεπτό χωρίς απινιδισμό μειώνεται η επιβίωση

κατά 10-15% Άμεση Β.ΚΑΡΠΑ + Έγκαιρος απινιδισμός μέσα σε 3-5

λεπτά: επιβίωση 49-75%

Έγκαιρη εφαρμογή Εξειδικευμένης ΚΑΡΠΑ και καλής ποιότητας φροντίδα μετά την ΚΑΡΠΑ

Χρόνος ανταπόκρισης ΕΚΑΒ

Χρόνος ανταπόκρισης ΕΚΑΒ: 8 λεπτά (ΗΠΑ)Ελλάδα: > 15΄Β.ΚΑΡΠΑ γίνεται στα 2/3 των θυμάτων με ανακοπήΗ Β.ΚΑΡΠΑ είναι σημαντική γιατί παρέχει μια μικρή αλλά κρίσιμη ποσότητα αίματος για τις ανάγκες της καρδιάς και του εγκεφάλου

Πως γίνεται η Β.ΚΑΡΠΑ;

1. Ασφάλεια θύματος και διασώστη Ασφάλεια χώρου και συνθηκών

2. Έλεγχος αντιδράσεων θύματος – επίπεδο συνείδησης.

Έχει το θύμα επαφή με το περιβάλλον;

Resuscitation (2005) 67;S1, S1—S181

Έλεγχος αντιδράσεων θύματος – επίπεδο

συνείδησηςΕίσαι καλά;

Κουνώ και φωνάζω

Πως γίνεται η Β. ΚΑΡΠΑ

3.α. Το θύμα αντιδρά:Το αφήνουμε στη θέση που το βρήκαμεΨάχνουμε να βρούμε ποιο είναι το πρόβλημα (αν υπάρχει)Έλεγχος για πιθανές κακώσειςΕπανεκτιμούμε τακτικάΑν εκτιμούμε ότι η κατάσταση του μπορεί να επιδεινωθεί ώστε να χρειαστεί βοήθεια, πρέπει να καλούμε βοήθεια και να μένουμε κοντά του

Πως γίνεται η Β. ΚΑΡΠΑ

3.β. Το θύμα δεν αντιδρά:Φωνάζουμε για βοήθειαΦροντίζουμε για την βατότητα του αεραγωγού (Έκταση κεφαλής – Ανύψωση πηγουνιού, head tilt - chin lift)Η Ανάσπαση της κάτω γνάθου – Jaw thrust – κακώσεις ΝΜΈλεγχος αναπνοής

Το θύμα δεν αντιδρά: Έκταση κεφαλής – Ανύψωση πηγουνιού, head tilt - chin lift

Πως γίνεται η Β.ΚΑΡΠΑ

5. α. Κανονική αναπνοήΘέση ανάνηψης – ασφαλείας Καλώ για βοήθειαΣυνεχής παρακολούθηση

5. β. Δεν υπάρχει αναπνοήΣτέλλω κάποιον για βοήθεια και αν δεν υπάρχει άλλος, πάω εγώ να καλέσω βοήθεια. Επιστρέφω και ξεκινώ θωρακικές συμπιέσεις.Δεν ελέγχω για κυκλοφορία (σφύξεις) πριν ξεκινήσω Β.ΚΑΡΠΑ!

Ερώτηση 3Η θέση ανάνηψης είναι:

1. Η θέση που βάζουμε τον άρρωστο πάνω στο χειρουργικό τραπέζι

2. Ειδική θέση του σώματος για αποφυγή σύγκλισης των αεραγωγών

3. Η θέση που παίρνουμε μετά το πρωινό ξύπνημα

4. Η θέση που μας βάζει ο οδοντίατρος για την φροντίδα των δοντιών μας

Θέση ανάνηψης ή ασφαλείας

Το ABC της ΚΑΡΠΑ;Α Airway Αεραγωγός

Β Breathing Αναπνοή

C Circulation Κυκλοφορία

ΠΚΑΡΠΑ D Drugs + Φάρμακα κλπ E E.K.G Καρδιογράφημα F Fibrillation Θεραπεία μαρμαρυγής G Gauging Εκτίμηση των αιτίων κλπ H Human mentation «Έμεινε εγκέφαλος;;» I Intensive Care ΜΕΘ

Τι είναι Β.ΚΑΡΠΑ;

Διατήρηση της βατότητας του αεραγωγού και υποστήριξη της αναπνοής και της κυκλοφορίας

χωρίς την χρησιμοποίηση οποιουδήποτε ειδικού εξοπλισμού

Απόφραξη & Χειρισμοί αποκατάστασης βατότητας αεραγωγών

Κατάσπαση κεφαλής/ανύψωση πώγωνα (Head-tilt/chin-lift).

Κατάσπαση κεφαλής/ ανύψωση αυχένα (Head-tilt/neck-lift).

Ανύψωση γνάθου (Jaw lift) Ασθενείς χωρίς μυϊκό τόνο – κακώσεις ΑΜΣΣ.

Τριπλός χειρισμός.

Αφαίρεση Ξένου σώματος

Χειρισμός σταυρωτών δακτύλων που μπορεί να εφαρμοστεί σε μετρίως χαλαρωμένα θύματα.Χειρισμός με το δάκτυλο πίσω από τα δόντια που εφαρμόζεται σε μη χαλαρωμένα θύματα.Χειρισμός ανύψωσης της γλώσσας και της γνάθου που εφαρμόζεται σε πλήρως χαλαρωμένα θύματα.

Πως γίνεται η Β.ΚΑΡΠΑ

4. Έλεγχος αναπνοής: βλέπω – ακούω – αισθάνομαι Βλέπω: Κινήσεις θώρακαΑκούω: Θόρυβο από ροή αέραΑισθάνομαι: τον αέρα στο μάγουλοΔεν λαμβάνω υπ’όψιν το gasping (δεν θεωρείται φυσιολογική αναπνοή)

< 10 δευτερόλεπτα< 10 δευτερόλεπτα

Έλεγχος ύπαρξης αναπνοής Τεχνητή αναπνοή: στόμα με στόμα, στόμα

με μύτη & στόμα με τραχειοστομία

Βλέπε Άκου Νοιώσε

Βαθειά εισπνοήΚαλή εφαρμογή στόμα με…. Εκπνέω για 1΄΄, 500 mlΠαρακολουθώ:την ανύψωση & την πτώση του θώρακα

Πως γίνεται η Β.ΚΑΡΠΑ

6. α. Συνδυάζω θωρακικές συμπιέσεις με τεχνητή αναπνοή

Μετά από 30 συμπιέσεις κάνω τις πρώτες αναπνοές (εμφυσήσεις αέρα) στόμα με στόμα

Έτσι γίνονται οι συμπιέσεις του θώρακα

Συμπίεση στέρνου 4 – 5 εκατοστά

Συχνότητα 100/λεπτό

30:2

Πως γίνεται η Β.ΚΑΡΠΑ6. β. Θωρακικές συμπιέσεις μόνο

Αν δεν μπορούμε, δεν θέλουμε ή δεν ξέρουμε να κάνουμε εμφυσήσεις

Ασφάλεια διασώστη Πρέπει να συνδυάζονται με έκταση της κεφαλής

Τοποθέτηση χεριών στο κέντρο του θώρακα (για να μην χάνω χρόνο)Πρέπει να είναι 100/λεπτόΕπανέλεγχος του θύματος μόνο αν δείξει σημεία αυτόματης αναπνοής

7. Συνέχιση Β.ΚΑΡΠΑ μέχρι Να αντικατασταθούμεΝα υπάρξει αυτόματη αναπνοήΝα εξαντληθούμε!

Μηχανισμοί πίσω από την CPR. Θεωρίες: A, Καρδιακής αντλίας : η συμπίεση της καρδιάς προκαλεί σύγκλιση της μιτροειδούς και διάνοιξη της αορτικής βαλβίδας και έτσι κυκλοφορία του αίματος. B,Θωρακικής αντλίας : η αύξηση των ενδοθωρακικών πιέσεων οδηγεί σε αύξηση των πιέσεων στα ενδοθωρακικά αγγεία και κοιλότητες και η κλίση πιέσεων μεταξύ αρτηριών και φλεβών προκαλεί ροή αίματος. Η μιτροειδή βαλβίδα παραμένει ανοικτή.

Αναγνώριση ανακοπής και έναρξη Β.ΚΑΡΠΑ

Ο καρωτιδικός σφυγμός είναι ανεπαρκής για την διαπίστωση κυκλοφορίας Το gasping δεν αποτελεί φυσιολογική αναπνοήΗ έναρξη Β.ΚΑΡΠΑ ξεκινά όταν διαπιστωθεί ανώμαλη αναπνοή σε ασθενή που δεν έχει επαφή με το περιβάλλον

Πότε πάμε να ζητήσουνε βοήθεια;

Άμεσα:

Πάνω από 2 διασώστες

Ένας διασώστης: Ενήλικας με

καρδιολογικό πρόβλημα, όταν διαπιστωθεί ότι το θύμα δεν αναπνέει

Πρώτα 1 λεπτό ΚΑΡΠΑ:

Τραύμα

Πνιγμός

Δηλητηρίαση με φάρμακα ή μέθη

Παιδί ή βρέφος

Β.ΚΑΡΠΑ. Σύνοψη: Βασικά σημεία

Σημασία έχουν οι θωρακικές συμπιέσεις που πρέπει να ξεκινούν αμέσως: Το κύριο πρόβλημα σε ανακοπή είναι η χαμηλή

καρδιακή παροχή 100/λεπτό, 4-5 εκατοστά, εναλλαγή ατόμων Στο κέντρο του θώρακα (Απλοποίηση οδηγιών

για να κερδίσω χρόνο) Η διακοπή των συμπιέσεων έχει δραματικές

συνέπειες στην επιβίωση

Β.ΚΑΡΠΑ Σύνοψη: Βασικά σημεία

Αερισμός Δεν εφαρμόζονται οι αρχικές 2 εμφυσήσεις που

υπήρχαν στις προηγούμενες οδηγίες Όχι υπεραερισμός, 500 ml x 8-10 ανάσες/λεπτό Διάρκεια: 1 δευτερόλεπτο (όχι 2) Διάταση στομάχου Στόμα με στόμα, - με μύτη, - με τραχειοστομία

(ακούγεται λογικό!)Λόγος 30:2 με προσπάθεια να ελαχιστοποιηθεί η διάρκεια διακοπής των θωρακικών συμπιέσεων

Περίληψη της ΒΚΑΡΠΑ

Ή δεν αναπνέει κανονικάΉ δεν αναπνέει κανονικά

Αρχίστε ΚΑΡΠΑ

Β.ΚΑΡΠΑ. Συνοπτικά Θωρακικές συμπιέσεις:τεχνητές αναπνοές

= 30:230:2

Χέρια στο μέσο του στέρνουΑρχίζουμε με τις 30 θωρακικές συμπιέσειςΤεχνητή αναπνοή: 1 sec

X

Ερώτηση 4Ποια σχέση συμπιέσεων:αναπνοών θα

επιλέγατε για ΚΑΡΠΑ

1. 15:1

2. 30:2

3. 25:1

4. Όσο πιο πολλές συμπιέσεις και αναπνοές τόσο το καλύτερο

ΚΑΡΠΑ & διάφοροι χρόνοι Τα καλύτερα αποτελέσματα με την ΚΑΡΠΑ τα έχω όταν

αρχίζει: Η ΒΚΑΡΠΑ σε < 6min & Η ΠΚΑΡΠΑ σε < 12 min από την ανακοπή

Πόσος χρόνος περνάει μέχρι τον απινιδισμό; 3.2 min Japan AED (NEJM 2010) 12.4 min στην NYC 16 min στο Chicago 7.8 min στο Seattle 15 min στην Αθήνα μέχρι να φθάσει το ασθενοφόρο!!! Τα

ασθενοφόρα μας δεν έχουν συνήθως απινιδιστή!! Με κάθε min χωρίς απινιδισμό που περνάει από την ανακοπή

χάνεται το 7-10% των πιθανοτήτων επιβίωσης

Ανακοπή και Επιβίωση

Όταν πραγματοποιηθεί Β.ΚΑΡΠΑ η επιβίωση είναι: 5-10% (από εκπαιδευμένους διασώστες)15% όταν υπάρχει κοιλιακή μαρμαρυγή17% σε ενδονοσοκομειακή ανακοπή37% Ιαπωνία 2007 AED (Per square kilometer of

inhabited area 0.97, Per 100,000 population 69.0) από παρευρισκομένους

Όσο πιο αργά τόσο πιο άσχημα!!!!

Β.ΚΑΡΠΑ. Περίεργα!!!

Θωρακικές συμπιέσεις σε πρηνή θέση

Θωρακικές συμπιέσεις με το πόδι!

Βήχας κάθε 1-3 δευτερόλεπτα σε κοιλιακή ταχυκαρδία σε άτομο με συνείδηση (διατήρηση ΑΠ > 100 mmHg)

ΒΚΑΡΠΑ στα παιδιά

Ασφάλεια θύματος και διασώστη!!

Φώναξε για βοήθεια

Εξασφάλισε βατότητα αεραγωγών

Δεν αναπνέει κανονικά;

Καμία αντίδραση ή σημεία κυκλοφορίας/ ζωής;

5 τεχνητές αναπνοές

ΚΑΡΠΑ 30:2 ή 15:2 (θωρακικές συμπιέσεις: τεχνητές αναπνοές για 1 ή 2 ανανήπτες, αντίστοιχα) για

1 min

Καμία αντίδραση;

Βασική ΚΑΡΠΑ στα παιδιά

Κάλεσε το ΕΚΑΒ (166)Ή

Την ομάδα ΚΑΡΠΑ

Β.ΚΑΡΠΑ. Ειδικές περιπτώσειςΠνιγμός

Ασφάλεια διασώστη Συνυπάρχει υποθερμία και

υποξία Όχι θωρακικές συμπιέσεις σε

νερό Άμεση μεταφορά εκτός νερού Άμεση προσπάθεια αερισμού

του θύματος (2 εμφυσήσεις) Έμετος (86%) Επαναθέρμανση – Δεν

θεωρείται νεκρός αν δεν επαναθερμανθεί

Μεταφορά σε Νοσοκομείο Πρόληψη!

Β.ΚΑΡΠΑ. Ειδικές περιπτώσεις

Υποθερμία (<30ο C σώματος) Ο πάγος μπορεί να αποφράξει

τον ανώτερο αεραγωγό & να δυσκολέψει τις θωρακικές συμπιέσεις

Όχι πολλοί χειρισμοί – προδιαθέτουν για ΚΤ

Επαναθέρμανση – Δεν θεωρείται νεκρός αν δεν επαναθερμανθεί

Αφαίρεση ρούχων, Κουβέρτες Ζεστό οξυγόνο, Ζεστά υγρά Μεταφορά σε Νοσοκομείο

Β.ΚΑΡΠΑ. Ειδικές περιπτώσεις

Ηλεκτροπληξία – Κεραυνοπληξία Αφαίρεση καλωδίων αποσύνδεση

από παροχές ρεύματος KT – ασυστολία Τετανικός σπασμός – εσωτερικές

κακώσεις (ΣΣ), μυοσκελετικά τραύματα, εγκαύματα

Ασφάλεια διασώστη Απομάκρυνση καμένων ρούχων

κλπ Έναρξη Β.ΚΑΡΠΑ Μεταφορά σε Νοσοκομείο

Β.ΚΑΡΠΑ. Ειδικές περιπτώσεις

Εγκυμοσύνη Τοποθέτηση σε (αρ)

πλάγια θέση (παρεκτόπιση κάτω κοίλης, μετά την 20η εβδομάδα)

Αυξημένος κίνδυνος εισρόφησης

Θωρακικές συμπιέσεις στη μεσότητα του στέρνου (πιο ψηλά)

Επείγουσα καισαρική εντός 5 λεπτών

Β.ΚΑΡΠΑ. Ειδικές περιπτώσεις

ΤραύμαΣταθεροποίηση ΣΣ Jaw thrust για αερισμόΈλεγχος ορατής αιμορραγίας με άμεση

πίεση – σταθεροποίηση Άμεση μεταφορά σε ΝοσοκομείοΠεριορισμός ενεργειών που καθυστερούν

την μεταφορά σε Νοσοκομείο Έλεγχος πιθανής υποθερμίας

Β.ΚΑΡΠΑ. Ειδικές περιπτώσεις

Κακώσεις ΝΜ Προτεραιότητα έχει η αποκατάσταση της

βατότητας του αεραγωγού και ο αερισμός

Αν είναι δυνατό πρέπει να διατηρείται ο ευθυασμός της κεφαλής – αυχένα – θώρακα με ελάχιστη έκταση κεφαλής Προτιμάται η ανάσπαση της κάτω γνάθου (Jaw thrust)Απαραίτητη η βοήθεια

Όμως ο θάνατος από υποξία είναι πιο συχνός από την βλάβη –κάκωση της ΑΜΣΣ!

Απόφραξη αεραγωγού – Πνιγμός

Τροφή (κόκαλο, κρέας) – ξένο σώμα (νομίσματα, παιγνίδια)

16.000/έτος (Αγγλία)

Θνητότητα < 1%

24 θάνατοι/έτος στην Αγγλία (>50% σε παιδιά < 1 έτους)

Απόφραξη αεραγωγού – Πνιγμός

1. Ήπια απόφραξη – επίπεδο συνείδησης:

Παρότρυνση για βήχα

2. Σοβαρή απόφραξη – επίπεδο συνείδησης:

Χτυπήματα στην πλάτη

Κοιλιακές συμπιέσεις

Εναλλαγή

Απόφραξη αεραγωγού – Πνιγμός

3. Το θύμα δεν έχει επίπεδο συνείδησηςΕνεργοποίηση – ειδοποίηση ΕΚΑΒΈναρξη Β.ΚΑΡΠΑΟ χειρισμός με το δάκτυλο (finger sweep) δεν συνιστάται πλέον. Μόνο αν υπάρχει ορατό στερεό αντικείμενο στον στοματοφάρυγγα

Πνιγμός με μπουκιά-θωρακικές πλήξεις & ο χειρισμός Heimlich. Θύμα με συνείδηση

5 κτυπήματαστην πλάτη

+5 κοιλιακές ή θωρακικές συμπιέσειςεναλλακτικά

Το σημείο πνιγμούΠαρότρυνε το θύμα να βήξει

Πνιγμός με μπουκιά-θωρακικές πλήξεις & ο χειρισμός Heimlich.

Θύμα χωρίς συνείδηση

5 Πλήξεις έχοντας το θύμα σε πλάγια θέση +

5 κοιλιακές συμπιέσεις

Επί απουσίας αναπνοής κάντε ΒΚΑΡΠΑ

Ξένο σώμα – πνιγμός σε παιδιά

Άλλες Μέθοδοι ΚΑΡΠΑ Συμπιέσεις και στολή

συμπίεσης του κατώτερου του σώματος

Συμπιέσεις με κλειστό αεραγωγό -Ταυτόχρονη συμπίεση και αερισμός

Συμπιέσεις και ταχεία έγχυση υγρών

Συμπιέσεις και απόφραξη της κατιούσας αορτής με μπαλόνι

Συμπιέσεις και απόφραξη της ανιούσας αορτής με μπαλόνι

Ενεργητική συμπίεση και αποσυμπίεση

Συμπίεση και συνεχής περίδεση της κοιλίας

Συμπιέσεις θώρακα κοιλίας από ανανήπτες ή μηχανικά

ΚΑΡΠΑ με «γιλέκο» Άμεσες συμπιέσεις της καρδιάς

με ανοικτό θώρακα Καρδιοπνευμονική παράκαμψη ΚΑΡΠΑ σε διαστημόπλοιο;

Κίνδυνοι για διασώστεςΑσφάλεια χώρου Φωτιά, νερό, αυτοκίνητα, κεραυνοί, Ηλεκτρισμός, Αέρια

Οργανοφωσφορικά, κυανίδια, μονοξείδιο, Διαβρωτικά χημικά (Απορροφούνται από το δέρμα και το αναπνευστικό, Προστατευτική ενδυμασία )

Κίνδυνοι & Προφύλαξη από μεταδοτικά νοσήματα ΗΒV και HIV (3) «θέλουν αίμα και συνουσία !!) Δερματική φυματίωση-Επιχείλιος έρπητας-, SARS coronavirus

- Σταφυλοκοκκική ή Στρεπτοκοκκική λοίμωξη- Μηνιγγιτιδοκοκκική μηνιγγίτιδα (15 περιπτώσεις)

Αποφυγή επαφής με αίμα- γάζες, φορέστε γάντια, χρησιμοποιείστε το ειδικό μαντήλι ή μάσκα ΚΑΡΠΑ- βαλβίδας μιας ροής-φίλτρα

Αν έλθετε σε επαφή με αίμα πλυθείτε με άφθονο σαπούνι και νερό ενημερώστε αρμοδίως,

Προειδοποιητικά σημεία καρδιακής ανακοπής

Έντονος πόνος στο στήθος Συνήθως συσφιγκτικός Που αντανακλά στα χέρια, τον τράχηλο, την ράχη το

επιγάστριο Που δεν περνάει με τη ανάπαυση

Αίσθημα δύσπνοιας,αδυναμίας και ζάλης («δεν νοιώθω καλά»Εφίδρωση, ωχρότητα δέρματος και κυάνωση χειλιώνΣφυγμός γρήγορος που μπορεί να γίνει αδύνατος και ανώμαλος

ΚΑΡΠΑ : Τι κοστίζει να ξεγελάσεις το χάρο;

400.000 ανακοπές στις ΗΠΑ/έτος 3% εξέρχονται ζώντες από το νοσοκομείο

Chest 1997;111:712

$ 400.000 (344-967.000 $) ανά σωζόμενο Επιβίωση

8.7 - 18% μετά ΚΑΡΠΑ εντός νοσοκομείου 16 - 49 % στο King County, Seattle <2% στις μεγάλες πόλεις (NYC -Chicago) εμμάρτυρων VF 5.3% στην NYC

PHASE study JAMA 1994;271:678

Η επιβίωση και ο νόμος του 50%

ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΘΑ ΑΡΧΙΣΕΙ ΚΑΡΠΑ ?

ΣΕ ΑΝΑΚΟΠΗ ΕΚΤΟΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ Θα αρχίσει σε όλες τις περιπτώσεις και δεν

θα διακοπεί Δεν θα αρχίσει ΚΑΡΠΑ όταν το θύμα είναι

φανερά νεκρό (Ποιος είναι νεκρός ποικίλει ανάλογα με την χώρα)

ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΘΑ ΑΡΧΙΣΕΙ ΚΑΡΠΑ ?

ΣΕ ΑΝΑΚΟΠΗ ΕΝΤΟΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ Εάν υπάρχει επιθυμία του αρρώστου Εάν υπάρχει εντολή στο φάκελλο «Σε

περίπτωση ανακοπής να μην αρχίσει προσπάθεια ΚΑΡΠΑ». Πότε θα δοθεί αυτή η εντολή δεν έχει ξεκαθαρισθεί

- Μεταστατικό Ca με χαμηλό Karnofsky - AIDS με δύο νοσηλείες για P.carinii - Κίρρωση ήπατος Child’s C - MSOF χωρίς βελτίωση μετά 3 ημέρες σε ΜΕΘ - Ανακοπή εκτός νοσοκομείου που φθάνει χωρίς σφυγμό

ΠΟΤΕ ΘΑ ΔΙΑΚΟΠΕΙ Η ΚΑΡΠΑ ?

•Πιθανότητα διενέργειας ΚΑΡΠΑ = 6 φορές/ζωή•80 % των περιπτώσεων σε συγγενή

στο σπίτι ή στο εργασιακό μας περιβάλλον

Συνεχίζουμε την Β.ΚΑΡΠΑ μέχρι

Μέχρι να φθάσει εξειδικευμένη βοήθεια και να αναλάβει

Μέχρι να μας αντικαταστήσουν

Μέχρι το θύμα να δείξει σημεία ζωής

Μέχρι εξαντλήσεως!

Εξωτερικός απινιδισμόςΣυνιστάται εφαρμογή

προγραμμάτων εκπαίδευσης κοινού για τη χρήση απινιδιστήΔημόσια πρόσβαση σε απινιδιστή ενδείκνυται όταν σε αυτό το χώρο προβλέπεται ότι θα χρησιμοποιηθεί πάνω από 1 φορά μέσα σε 2 χρόνια (αεροδρόμια, χώροι διασκέδασης, χώροι αθλητισμού)Όμως, 80% των ανακοπών παρατηρούνται στο σπίτι και ιδιωτικούς χώρους

Προκάρδια πλήξη; Έχει θέση;

Ενδείξεις: Μάρτυρας καρδιακής ανακοπής π.χ,

έμφραγμα με κοιλιακή μαρμαρυγή Δεν υπάρχει διαθέσιμος απινιδιστής

Τεχνική Δίνεται με το ωλένιο άκρο της γροθιάς Στο κάτω μέρος του στέρνου Από ύψος 20 cm Το χέρι αποσύρεται ακαριαία

Σχόλια Περισσότερη επιτυχία σε Κοιλιακή

Ταχυκαρδία Σε Κοιλιακή Μαρμαρυγή πιθανότητα

επιτυχίας αν δοθεί σε < 10 sec Δεν φαίνεται να μετατρέπει

αποτελεσματικό σε μη-αποτελεσματικό ρυθμό

Εξωτερικός απινιδισμός

Ασφάλεια θύματος – διασώστηΣτέλλω για βοήθεια και απινιδιστή Εφαρμογή Β.ΚΑΡΠΑ μέχρι να έρθει ο απινιδιστήςΤοποθέτηση των ηλεκτροδίων – pads Ακολουθούμε τις φωνητικές οδηγίεςΔίνουμε το shock εφόσον ενδείκνυται 150-360 J διφασικού ή 360 J μονοφασικού και ακολουθεί Β.ΚΑΡΠΑ για 2 λεπτά χωρίς έλεγχο σφυγμού, ρυθμού ή αναπνοής

Μονοφασικός και διφασικός απινιδιστής:

φορά ρεύματος

Randomized, controlled trial of 150 J biphasic shocks with 200-360 J monophasic shocks in 115 patients with out-of-hospital

VF; time to first shock 8.9+/-3.0 min.

1 shock

%

Biphasic Monophasic

p <0.000196% (52/54)

59%(36/61)B

3 shocksBiphasic Monophasic

p < 0.000198% (53/54)

69% (42/61)

Schneider T, et al, Circulation 2000;102:1780-1787.

Απινιδισμός και αποτελεσματικότητα σε σχέση

με τον χρόνο

Χρόνος Β.ΚΑΡΠΑ + απινιδισμού και επιβίωση

Ερώτηση 5

Που πρέπει να υπάρχουν AED;

1. Στα αεροδρόμια

2. Στα casinos

3. Στα κέντρα άθλησης ή μεγάλων συγκεντρώσεων

4. Σε μέρη που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν τουλάχιστον 1 φορά στα 2 χρόνια

5. Όλα τα παραπάνω είναι σωστά

Που πρέπει να υπάρχουν οι AEDs;

Αεροδρόμιο O’Hare του

Chicago: 60-90 Second Walk To An AED

49 AEDs

10 μήνες

14 χρήσεις

9 σώθηκαν!!

Αεροδρόμια με >275 επιβάτες την ημέραCaffrey et. al. N Engl J Med 2002;347:1242-7.

Που πρέπει να υπάρχουν οι AEDs;

Ένας θάνατος/ εβδομάδα στα αεροπλάνα των ΗΠΑ 60% ανακοπές (!!)

25 μηνη μελέτη

191 χρήσεις AED

14 σε μαρμαρυγή

6 επεβίωσαν χωρίς νευρολογικά προβλήματα!!

Page RL et al. N Engl J Med 2000;343:1210-1216Page RL et al. N Engl J Med 2000;343:1210-1216

Που πρέπει να υπάρχουν οι AEDs;

Casinos

Ομάδα υψηλού κινδύνου

Οι κάμερες τους παρακολουθούν όλους

Χρόνος μέχρι την έναρξη ΚΑΡΠΑ <3 minutes

Χρόνος μέχρι την εφαρμογή AED ~4.5 minutes

Επιβίωση: 59%!

N Engl J Med 2000;343:1206-09N Engl J Med 2000;343:1206-09

Που πρέπει να υπάρχουν οι AEDs;

Κέντρα αιμοδιάλυσης 0.746 θάνατοι /κρεβάτι/ έτος

Κέντρα άθλησης

Κέντρα μεγάλων συγκεντρώσεων

?

90%

64%

59%

45%

34%

7%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

Survival rate

Cardiac rehabilitation

Chicago airports

Casinos

Rochester, MN

Seattle, WA

US National Average

Πρέπει να έχουν AED

Συμπεράσματα ΚΑΡΠΑΟι πρώτες βοήθειες και η Β.ΚΑΡΠΑ είναι υποχρέωση όλων, σε οποιοδήποτε τόπο, ιδιαίτερα αν κανείς είναι λειτουργός υγείας

Τα βήματα που απαιτούνται για μια επιτυχή Β.ΚΑΡΠΑ είναι γνωστά και μαθαίνονται

Ο διασώστης πρέπει να εξασφαλίζει την δική του και την ασφάλεια του θύματος

Η έγκαιρη εφαρμογή Β.ΚΑΡΠΑ διπλασιάζει τις πιθανότητες επιβίωσης

Η έγκαιρη Β.ΚΑΡΠΑ και η έγκαιρη εφαρμογή απινιδισμού βελτιώσει σημαντικά την επιβίωση σε ανακοπή

Η ΠΚΑΡΠΑ είναι υποχρέωση των λειτουργών της υγείας στο σωστό όμως περιβάλλον