To Epos%20 Toy 1940

Τµήµατα Ελληνικής Γλώσσας Mainz & Ingelheim

Εξαιρετική είναι η συγκίνηση που αισθάνονται όλοι οι Έλληνες, όταν καλούν στην µνήµη τους αναµνήσεις από τα ένδοξα γεγονότα του 1940. Πράγµατι τα µεγάλα και φωτεινά αυτά γεγονότα, επισφράγισαν µε ανεξίτηλη δόξα την ιστορική πορεία του έθνους µας.

Ήταν η αρχή µιας εκστρατείας που όλοι τη λένε "Έπος" που κάλυψε ένα ένδοξο µέρος της µακραίωνης ελληνικής ιστορίας µας, που περιέχει εν αφθονία τα δύο στοιχεία που συνθέτουν γενικά την ιστορία, τα γεγονότα και το άρωµα της εποχής. Τα µεν γεγονότα έχουν καταγραφεί από ιστορικούς, ώστε να δύνανται οι ενδιαφερόµενοι να ανατρέξουν σε συγγράµµατα προς γνώση και εξαγωγή συµπερασµάτων και ακόµη µεταγενέστεροι ιστορικοί να µπορούν να τα αποκαταστήσουν έστω και αν έχουν παρέλθει αιώνες.

Το "Έπος του 40", φαινόµενο ψυχολογικό και ιστορικά απροσδόκητο για όλο το κόσµο, αδικήθηκε κατάφωρα από τα µετέπειτα γεγονότα, την κατοχή, την αντίσταση, τις εκτελέσεις, το κίνηµα του ∆εκέµβρη, τα πρώτα µεταπολεµικά χρόνια, το ξύπνηµα της πυρηνικής εποχής, γεγονότα τα οποία τα σκέπασαν και έτσι αυτό το κεφάλαιο σφραγίστηκε βιαστικά και κλείστηκε στο αρχείο προτού µνηµειωθεί, για να ανοίξει µετά την απελευθέρωση της χώρας από τη γερµανική µπότα.

Η γενιά του '40 απέδειξε για µια ακόµη φορά, ότι το ιερό πάθος για την ελευθερία της Πατρίδας είναι υπέρτατο καθήκον όλων των Ελλήνων, που επανειληµµένα το έχουν αποδείξει κατά τη διάρκεια της µακραίωνης ύπαρξής τους.

Η Κοινωνία των Εθνών (ΚΤΕ), στην οποία τα Έθνη στήριζαν τις ελπίδες τους για διαρκή ειρήνη, έχασε κάθε ουσιαστικό κύρος µε την αποχώρηση των ΗΠΑ, που επέλεξαν πολιτική αποµονωτικών τάσεων, της Γερµανίας το 1939, της Ιταλίας το 1935, αλλά και του συναγωνισµού επιδείξεως "αρχών ειρηνοφιλίας" από τα λοιπά ∆ηµοκρατικά κράτη της ∆ύσεως και κυρίως την Αγγλία και Γαλλία, που δεν µπόρεσαν έγκαιρα να προβλέψουν τον επερχόµενο κίνδυνο.


Από την αρχή του αιώνα µας είχαν φανεί οι εχθρικές προθέσεις της Ιταλίας εναντίον της χώρας µας και µόνο αξιοθρήνητη θα µπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει την προσπάθεια υποκρισίας της, µε αποκορύφωση τον ύπουλο τορπιλισµό του αντιτορπιλικού ΕΛΛΗ στο λιµάνι της Τήνου στις 15 Αυγούστου 1940, παρά το σύµφωνο φιλίας που είχε υπογραφεί µεταξύ των δύο χωρών από τον Σεπτέµβρη του 1928. Ο Μουσολίνι είχε προφανώς πιστέψει πως η θρασύτητα µπορεί να αφοπλίσει την αξιοπρέπεια, η υποκρισία τη δίψα για την ελευθερία και η στρατιωτική υπεροχή το, από υπάρξεώς του, ιερό καθήκον του Έλληνα στρατιώτη. Είχε πιστέψει σε ένα παλαιότερο όνειρο, την ανασύσταση της ρωµαϊκής αυτοκρατορίας, ή τουλάχιστον της ενετικής θαλασσοκρατίας.

Η χώρα µας από το 1923 βαριά τραυµατισµένη από τα αποτελέσµατα της Μικρασιατικής καταστροφής, κατέβαλλε προσπάθειες για να απορροφήσει ενάµισι εκατοµµύριο πρόσφυγες και να ανασυντάξει την οικονοµία και την πολιτική της.

Από τον Απρίλιο του 1939 η Ιταλία είχε καταλάβει την Αλβανία, και µε περιστροφές, διπλωµατικούς ελιγµούς, παλινωδίες και αυτοδιαψεύσεις προσπαθούσε να συγκαλύψει τις επεκτατικές της προθέσεις προς την Ελλάδα. Η κατάληψη της Αλβανίας, ήταν φυσικό, να ανησυχήσει ιδιαίτερα τις δύο συνορεύουσες χώρες, Ελλάδα και Γιουγκοσλαβία, και µάλιστα από απειλή που δεν προερχόταν από την Ιταλία µόνη, αλλά από τον Άξονα του οποίου την ίδρυση είχε εξαγγείλει ο Μουσολίνι από τον Νοέµβριο του 1936.

Από τη πλευρά της Αγγλίας δια των πρωθυπουργών Τσάµπερλαιν και Νταλαντιαί, του υπουργού εξωτερικών Λόρδου Χάλιφαξ, του πρώτου Λόρδου του αγγλικού Ναυαρχείου Ουίνστον Τσώρτσιλ, δίδονταν άφθονες και συναισθηµατικά παρήγορες εγγυήσεις για την ανεξαρτησία και ακεραιότητα της Ελλάδας, που δυστυχώς για διάφορους λόγους δεν υλοποιήθηκαν. Όλα αυτά σήµαιναν για την Ελλάδα, ότι µόνη έπρεπε να προετοιµαστεί, για µια πιθανή αναµέτρηση, προς διαφύλαξη της ανεξαρτησίας της.

Τον Αύγουστο του 1939 υπό το πρόσχηµα γυµνασίων οι ιταλικές δυνάµεις συγκεντρώθηκαν στα ελληνικά σύνορα για να ανησυχήσει το ελληνικό Γενικό Επιτελείο και να εισηγηθεί στη Κυβέρνηση την επιστράτευση απέναντι της Αλβανίας κάποιων µονάδων. Η διαταγή επιστρατεύσεως εκδόθηκε την νύχτα της 23ης Αυγούστου. Τη προηγούµενη ηµέρα είχε υπογραφεί στη Μόσχα γερµανοσοβιετικό σύµφωνο περί µη επιθέσεως, που σήµαινε, ότι απερίσπαστος και ανενόχλητος ο Άξονας θα µπορούσε να δράσει στη ∆ύση και το Νότο.

Στις 29 Αυγούστου 1939 ο Ιταλός στρατιωτικός ακόλουθος ζητάει από τον Αρχηγό του ελληνικού Γενικού Επιτελείου, Αλέξανδρο Παπάγο, πληροφορίες για την συγκέντρωση των ελληνικών στρατευµάτων, ενώ δίνει την διαβεβαίωση, ότι ισχύει πάντοτε η εγγύηση εκ µέρους της Ιταλίας, για το απαραβίαστο του ελληνικού εδάφους.


Η Ευρώπη την 28ην Οκτωβρίου 1940

Οι προθέσεις του άξονα αποκαλύπτονταν τρεις ηµέρες αργότερα. Την 1η Σεπτεµβρίου 1939, η Γερµανία αρχίζει ξαφνικά επίθεση κατά της Πολωνίας, ο δεύτερος Παγκόσµιος πόλεµος ξέσπαζε. Η Πολωνία εντός εικοσαηµέρου κυριεύεται και διανέµεται µεταξύ Χίτλερ και Στάλιν.

Στο επακολουθήσαν χρονικό διάστηµα, εντάθηκαν οι προσπάθειες αποκοιµίσεως της Ελλάδας και από τους δύο εταίρους του Άξονα. Η Ιταλία συνέχιζε να προετοιµάζεται για την παραβίαση της ελληνικής ανεξαρτησίας, όµως η αιφνιδιαστική έναρξη του πολέµου από τον Χίτλερ και οι κεραυνοβόλες επιτυχίες του στα πεδία των µαχών την έκαναν να χάσει τη ψυχραιµία της και να επιχειρήσει και αυτή κάτι εντυπωσιακό, ώστε να προλάβει να επωφεληθεί, αισθανόµενη το τέλος του πολέµου.

Το καλοκαίρι του 1940 η Ιταλία εκτός από την ασυναγώνιστη αριθµητική υπεροχή διέθετε:

• Την πρωτοβουλία ενάρξεως των επιχειρήσεων, δηλαδή το ασυναγώνιστο όπλο του αιφνιδιασµού.


• Τροµακτική αεροπορική υπεροχή, επταπλάσια σε αριθµό, µε σύγχρονα για την εποχή αεροσκάφη, και µάλιστα, δικών τους εργοστασίων - Φίατ, που σήµαινε αφθονία ανταλλακτικών.

• Μεγάλο αριθµό θωρακισµένων ταχυκίνητων µέσων. • Αποθηκευµένο στην Αλβανία πολεµικό υλικό κατά πολύ µεγαλύτερο από όσο ήταν απαραίτητο για τις εκεί δυνάµεις.

• ∆υνατότητα ανεµπόδιστης µεταφοράς και άλλων στρατευµάτων µέσω της Αδριατικής.

Ακολούθησε µια προσπάθεια από τον Μουσολίνι εξερεθισµού της Ελλάδας και αναζήτησης αφορµών, ρυθµισµένη µε µαθηµατική ακρίβεια ώστε να ακολουθεί την ανιούσα και δεν έλειπαν και οι προκλήσεις:

• Βοµβαρδισµός ελληνικών πολεµικών πλοίων, συµπεριλαµβανοµένου του αντιτορπιλικού Ύδρα.

• Συνεχής παραβίαση του ελληνικού εναέριου χώρου. • Ιταλικός τύπος δηµοσιεύει µε εντυπωσιακούς τίτλους, ότι "ο µέγας

Αλβανός πατριώτης Νταούτ Χότζα δολοφονήθηκε στην ελληνοαλβανική µεθόριο από Έλληνες πράκτορες". (Ο Νταούτ Χότζα ήταν ληστής επικηρυγµένος προ εικοσαετίας, σκοτώθηκε σε καυγά από δύο Αλβανούς, τους οποίους µάλιστα προ διµήνου είχαν συλλάβει οι ελληνικές Αρχές).

• Ο γνωστός δηµοσιογράφος Γκάυντα, φερέφωνο του φασιστικού κόµµατος, την 14 Αυγούστου, µε άρθρο του στον κατευθυνόµενο ιταλικό τύπο έδινε το γενικό σύνθηµα: Γενική επίθεση κατά της Ελλάδος. Η Ιταλία πλέον είχε αποβάλει το προσωπείο.

• Την εποµένη, 15 Αυγούστου, ακολούθησε ο άνανδρος τορπιλισµός του καταδροµικού ΕΛΛΗ στο λιµάνι της Τήνου.

Από της 22 Οκτωβρίου, στο Υπουργείο Εξωτερικών της Ρώµης, ο Τσιάνο, αρχίζει να συντάσσει το περιλάλητο τελεσίγραφο, που προορίζετο για την ελληνική Κυβέρνηση, το οποίο δεν άφηνε περιθώρια για διέξοδο, παρά µόνο "ή αποδοχή της κατοχής ή εκτέλεση επίθεσης".

Το αντιτορπιλικό Έλλη


Ο ελληνικός λαός δεν γνώριζε τα ξηµερώµατα της 28ης Οκτωβρίου τι είχε προηγηθεί από της 3ης πρωινής ώρας στην οικία του πρωθυπουργού, ούτε τις αποφάσεις του Υπουργικού Συµβουλίου και όµως, όταν την 6η πρωινή ώρα οι σειρήνες της αντιαεροπορικής άµυνας ξύπνησαν την Αθήνα, ο κόσµος ξεχύθηκε στους δρόµους σαν να περίµενε ακριβώς την στιγµή να βροντοφωνάξει το ιστορικό "ΟΧΙ", καθολική επιλογή που δεν υπήρχε περίπτωση να ήταν διαφορετική.

Η είδηση έτρεχε από στόµα σε στόµα "Πόλεµος! Οι Ιταλοί εισβάλλουν!". Τα συναισθήµατα διαδέχονταν το ένα το άλλο, υπερηφάνεια, φιλότιµο, λεβεντιά, αγανάκτηση, περιφρόνηση, και µάλιστα όχι µόνο από αυτούς που έτρεχαν να καταταγούν, αλλά και από τον άµαχο πληθυσµό, που και αυτός αργότερα προσέφερε πολύτιµες

Την εξέλιξη της αναµετρήσεως κανείς δεν µπορούσε να προβλέψει, αν και οι ενδείξεις, λογικά, έπειθαν πως ο επιτιθέµενος αργά ή γρήγορα θα επικρατούσε.

Στιγµιότυπο από την αναχώρηση για το µέτωπο.

Το πρώτο πολεµικό ανακοινωθέν που εκφωνήθηκε από το ραδιόφωνο και δηµοσιεύθηκε σε έκτακτες εκδόσεις των εφηµερίδων της εποχής έδινε µε λιτή αξιοπρέπεια τον τόνο της όλης υπόθεσης: "Αι ιταλικαί στρατιωτικαί δυνάµεις προσβάλλουν από τις 5.30 σήµερον τα ηµέτερα τµήµατα προκαλύψεως της ελληνοαλβανικής µεθορίου. Αι ηµέτεραι δυνάµεις αµύνονται του πατρίου εδάφους".


Την ίδια ηµέρα της εισβολής έρχονται τα πρώτα τηλεγραφικά µηνύµατα, του Γεωργίου του ΣΤ' της Αγγλίας: "Η υπόθεσίς σας είναι και δική µας υπόθεσις", του πρωθυπουργού της Ουίνστον Τσώρτσιλ: "Η Ιταλία εύρε τας απειλάς του εκφοβισµού ανωφελείς έναντι του ηρέµου θάρρους σας", του πρωθυπουργού του Καναδά Μακένζυ Κινγκ: "Η κοιτίς του ευγενεστέρου πολιτισµού που εγνώρισεν η ανθρωπότης, η χώρα εις την οποίαν οφείλοµεν ό,τι καθιστά την ζωήν ανωτέραν και ωραιοτέραν, υφίσταται τοιαύτην επίθεσιν, όλων των αληθινών ανθρώπων η θέσις έιναι παρά το πλευρόν της".

Το φυλακτό της µάνας.

Η Γαλλία, που η Γερµανική κατοχή την είχε ήδη φιµώσει, εκπέµπει από ελεύθερο ραδιοφωνικό σταθµό της Αφρικής, για τους Έλληνες: "τους εξορκίζουµε να µη πιστέψουν πως οι Γάλλοι αδιαφορούν για την τύχη της ένδοξης πατρίδας τους".

Ακόµη και η Τουρκία, τότε, µε σύσσωµο τον Τύπο της, πανηγυρίζει: "Ζήτω η Ελλάς" και "Είµεθα υπερήφανοι διότι συνδεόµεθα δια συµµαχίας µε ένα τέτοιο Έθνος" Ικδάµ 29 Οκτωβρίου, "αλησµόνητον δι όλον τον κόσµον παράδειγµα γεναιότητος" Βακή 29 Οκτωβρίου.

Από την µακρινή Ινδία φθάνει ο απόηχος: "Το µέλλον των Βαλκανίων εξαρτάται από την τύχη της Ελλάδος".

"οµπρός, κ' η Ελλάδα σηκώθηκε και διασκορπάει τα σκότη! Ανάστα, η Ανθρωπότης, κι ακολούθα την...Οµπρός!"

Α. Σικελιανός


Ασυγκράτητος είναι και ο ενθουσιασµός των ελλήνων της Κωνσταντινούπολης, Κύπρου, Αιγύπτου, στα προξενεία των οποίων παρουσιάζονται στρατεύσιµοι για να πολεµήσουν στο πλευρό της µητέρας Ελλάδας.

H επίλεκτη µεραρχία των Ιταλών Τζούλια άρχισε στις απόκρηµνες βουνοκορφές της βόρειας Πίνδου την επίθεσή της εναντίον της χώρας µας, για να προελάσει γρήγορα προς τα Γιάννενα, όπως πίστευε το Ιταλικό Επιτελείο, και να διευκολύνει τον "άνετο περίπατο" των υπολοίπων ιταλικών µεραρχιών προς την Αθήνα. Η έκπληξη όµως των "γενναίων" του Μουσολίνι γρήγορα µετατράπηκε σε απογοήτευση, όταν οι ταµπουρωµένοι Έλληνες φαντάροι των φυλακίων, δεν τους προσέφεραν την υποδοχή που ήθελαν, αλλά πυκνά πυρά.

Ως γνωστό, το βάρος της άµυνας το έφερε η µεραρχία Ηπείρου, που είχε τη τύχη µόνη από τις µεγάλες δυνάµεις να υπερασπίζεται τη τιµή και την εδαφική ακεραιότητα της χώρας, µε κύρια αποστολή "την κάλυψη της κεντρικής Ελλάδος από την κατεύθυνση Ιωάννινα - Ζυγός Μετσόβου" και δευτερεύουσα "την προάσπιση εθνικού εδάφους", και η οποία µε απόφαση του διοικητή της

υποστράτηγου Χαράλαµπου Κατσιµήτρου, δεν εγκατέλειψε την προωθηµένη αµυντική γραµµή και αγωνίσθηκε χωρίς να παραχωρίσει εθνικό έδαφος.

Θα ήταν παράλειψη να µην αναφερθεί η ουσιαστκή συµβολή στον αγώνα του ηρωικού αποσπάσµατος του συνταγµατάρχη ∆αβάκη, που αµυνόµενο σθεναρά µε λίγους στρατιώτες, µε πενιχρά µέσα αλλά µε µεγάλη αυτοθυσία, απέκρουσε τις αλλεπάλληλες επιθέσεις του εχθρού και έδωσε πολύτιµο χρόνο στον Ελληνικό στρατό να ανασυνταχθεί και να αντεπιτεθεί καταδιώκοντας τους εισβολείς εκείθεν των Αλβανικών συνόρων, στα ιστορικά χώµατα της Βορείου Ηπείρου.

"Πίνδος" Οι δύο ελληνικές συλλαβές που περικλείουν το ωραιότερο νόηµα: Την ακαταµάχητη πίστη στην ελευθερία. (Έκθεση πολέµου Ελλάδος και θυσιών 1940-1941)

Αυτό το λόγο θα σας πω δεν έχω άλλο κανένα µεθύστε µε το αθάνατο κρασί του εικοσιένα.

(Κ. Παλαµάς)

Η πρόθυµος και αβίαστος συµµετοχή του αµάχου πληθυσµού της Πίνδου -γερόντων, γυναικών, κοριτσιών και παιδιών- εις την υπερτάτην προσπάθειαν εφοδιασµού των µαχοµένων είναι µία από τάς ωραιοτέρας εκδηλώσεις της εθνικής ανατάσεως κατά τάς δραµατικάς αυτάς ηµέρας.

Θ. Παπακωνσταντίνου "Η µάχη της Ελλάδος"


Κατά την αντεπίθεση της 1ης Νοεµβρίου, από το ηρωικό απόσπασµα Πίνδου επετεύχθη η ανακατάληψη της Γραµµής "Γύφτισσα - Οξυά" συνελήφθησαν τρείς Ιταλοί αξιωµατικοί και διακόσιοι είκοσι δύο οπλίτες, περιήλθαν δε στα ελληνικά τµήµατα 140 κτήνη και αρκετά εφόδια, αλλά εκεί άφησε την τελευταία του πνοή και ο πρώτος Έλληνας αξιωµατικός του πολέµου, ο Υπολοχαγός Αλέξανδρος ∆ιάκος.

Αλέξανδρος ∆ιάκος

Από τις πρώτες ηµέρες του πολέµου, άρχισαν να γίνονται αισθητές οι ελλείψεις, ιδιαίτερα στην αεροπορία. Η βοήθεια της Αγγλίας, ήταν εντελώς ανεπαρκής. Το ενδιαφέρον των Άγγλων στρατιωτικών ήταν στραµµένο σχεδόν αποκλειστικά στην άµυνα της Κρήτης, όπου έφθασαν από τις πρώτες ηµέρες δυνάµεις σε πεζικό και αντιαεροπορικά από τη Μέση Ανατολή.

Στις 14 Νοεµβρίου, άρχισε η ελληνική αντεπίθεση στο µέτωπο και η προέλαση στη Αλβανία. Το γεγονός των αλλεπάλληλων καταλήψεων Βορειοηπειρωτικών πόλεων και χωριών κατέλαβε τις πρώτες σελίδες του ελεύθερου τύπου, στην Μεγάλη Βρετανία, στις Η.Π.Α. και λοιπές χώρες του κόσµου ενώ η κεντρική Ευρώπη βρισκόταν υπό το πέλµα του Γερµανικού

Κείνοι που πράξαν το κακό τους πήρε µαύρο σύγνεφο Μα κείνος που τ' αντίκρυσε στους δρόµους τ' ουρανού Ανεβαίνει τώρα µόνος και ολόλαµπρος.

Οδυσσέας Ελύτης Απόσπασµα ποιήµατος


στρατού, που ήδη είχε καταλάβει την Πολωνία, Τσεχοσλοβακία, Ουγγαρία, τις Κάτω Χώρες και το ήµισυ σχεδόν της Γαλλίας.

Οι ανέλπιστες ελληνικές επιτυχίες είχαν σοβαρές επιπτώσειςστην πολιτική της Αγγλίας, που από τα µέσα Νοεµβρίου, άρχισε να προσανατολίζεται προς ενίσχυση του µετώπου. Ο Άγγλος πρεσβευτής στην Αθήνα, πίστευε ότι το µέτωπο στην Ελλάδα, όπως αυτό διαµορφώθηκε ύστερα από τις ηρωικές επιτυχίες του ελληνικού στρατού, πρόσφερε την ευκαιρία στην Αγγλία να µεταφέρει εκεί το θέατρο των επιχειρήσεων κατά της Ιταλίας.

Πρωτοσέλιδο της εφηµερίδας Ασύρµατος την 22 Νοε. 1940.


Εφηµερίδες της εποχής.

Η επιτυχής έκβαση της παράτολµης απόφασης και η επί µακρόν διατηρηθείσα ψυχική δύναµη της Ελλάδας, συνετέλεσαν στη διάψευση του θρύλου "για το αήττητο του Άξονα" και άρχισε η µεταβολή στις εκτιµήσεις για την εξέλιξη του πολέµου µε θετικές επιπτώσεις στο διπλωµατικό πεδίο. Κράτη που θεωρούνταν βέβαιο, ότι θα µετείχαν στον πόλεµο υπέρ του Άξονα άρχισαν να εµφανίζουν διστακτικότητα για τη συµµετοχή τους ή και να προβάλλουν άρνηση. Οι Τάιµς έγραφαν στο φύλλο τους της 28ης Νοεµβρίου: "Οι ελληνικές νίκες είχαν τεράστια απήχηση στην εγγύς Ανατολή... Στην

Με µιας σκορπάει ο ουρανός ζαφείρια και τοπάζια. Γελά η µατιά, αστραποβολούν στα στήθια τα τσαπράζια.Κι η Κορυτσά η ελληνική φοράει µε µιας γαλάζια.

Στ. Σπεράντζας.


Αίγυπτο διέλυσαν εντελώς τις ανησυχίες για ιταλική εισβολή και µετέβαλαν το Μουσολίνι, που θεωρούνταν από τη λαϊκή φαντασία ως κάτι σπουδαίο, σε κωµικό πρόσωπο".

Θα ήταν παράλειψη να µην αναφερθεί και η συµµετοχή στον αγώνα του ελληνικού πολεµικού ναυτικού, παρά την µεγάλη διαφορά που υπήρχε σε σχέση µε το ιταλικό, σε αριθµό, θωράκιση, ταχύτητα, δύναµη πυρός και χρόνο πλεύσεως

για τα υποβρύχια. Παρ' όλα αυτά τα ελληνικά σκάφη εξετέλεσαν τη δύσκολη αποστολή τους χωρίς σοβαρές απώλειες. Βύθισαν εχθρικά µεταφορικά χωρητικότητας αρκετών δεκάδων χιλιάδων τόνων και συνόδευσαν µε επιτυχία τις στρατιωτικές αποστολές στο µέτωπο. Τα Χριστούγεννα, το υποβρύχιο "Παπανικολής" µε κυβερνήτη τον πλωτάρχη Ιατρίδη, προσέβαλε ιταλική νηοποµπή στα ανοιχτά της Αυλώνας, βυθίζοντας δύο µεταγωγικά 20.000 και 15.000 τόνων και διέφυγε παρά τον απηνή διωγµό από ιταλικά αντιτορπιλικά. Λίγες ηµέρες αργότερα το υποβρύχιο "Πρωτεύς" µε κυβερνήτη τον υποπλοίαρχο Χατζηκωνσταντή, βύθισε ιταλικό µεταγωγικό που µετέφερε στρατιωτικές δυνάµεις στην Αλβανία, για να βυθισθεί στη συνέχεια και το ίδιο αύτανδρο, έπειτα από εµβολισµό που δέχτηκε από ιταλικό αντιτορπιλικό. Την πρωτοχρονιά το υποβρύχιο "Λάµπρος Κατσώνης", µε κυβερνήτη τον πλωτάρχη Σπανίδη, πυρπόλησε ιταλικό πετρελαιοφόρο, ενώ το "Παπανικολής" βύθισε στα ανοιχτά του Μπρίντεζι ιταλικό µεταγωγικό. Ανάλογες επιτυχίες σηµείωσαν το υποβρύχιο "Νηρεύς", το τορπιλοβόλο "Σφενδόνη", το αντιτορπιλικό "Ψαρά" και το υποβρύχιο "Τρίτων".

Για την αεροπορία, που όπως προαναφέρθηκε, είχε τα περισσότερα αεροσκάφη της παλαιά έως άχρηστα, µε λιγοστά αεροδρόµια και ακατάλληλα για χρήση τον περισσότερο καιρό, µε στοιχειώδη αντιαεροπορική άµυνα, δεν θα ήταν υπερβολή να γραφεί ότι στο βαθµό που λειτούργησε, αυτό οφειλόταν στην εξαιρετική ευψυχία των Ελλήνων αεροπόρων και µάλιστα µε αξιοσηµείωτες επιτυχίες. Έµειναν παροιµιώδεις οι πτήσεις των Ελλήνων αεροπόρων σε χαµηλό ύψος στις χαράδρες των βουνών, "στα µονοπάτια του ουρανού", και τα κατορθώµατά τους, όπως του Υποσµηναγού Μικραλέξη ο οποίος αφού εξήντλησε τα πυροµαχικά του, κάρφωσε εκουσίως µε τον έλικα του αεροσκάφους του το πηδάλιο ιταλικού βοµβαρδιστικού το οποίο και κατέρριψε για να προσγειωθεί δίπλα στο πενταµελές ιταλικό πλήρωµα που είχε πέσει µε αλεξίπτωτα, να το συλλάβει και να το οδηγήσει αιχµάλωτο στη στρατιωτική διοίκηση Θεσσαλονίκης.

Του λοιπού δεν θα λέγεται ότι οι Έλληνες επολέµησαν σαν ήρωες, αλλά ότι οι ήρωες επολέµησαν σαν Έλληνες.

(Εφηµ. "Manchester Guardian", 19-4-41)


Αεροσκάφη της εποχής

Μετά το άδοξο τέλος των ιταλικών επιχειρήσεων στο Αλβανικό µέτωπο, στη Γιουγκοσλαβία συνέβησαν συγκλονιστικά γεγονότα, ευχάριστα κατά κάποιον τρόπο, στην Ελλάδα και τους συµµάχους γενικότερα. Εξεγέρθηκαν φιλελεύθερες δυνάµεις, που ανέτρεψαν στις 27 Μαρτίου το καθεστώς της Αντιβασιλείας και την κυβέρνηση Τσβέκοβιτς, που είχε ταχθεί µε το πλευρό του Άξονα και ανακήρυξαν Βασιλέα τον νεαρό Πέτρο τον Β'. ∆ύο ηµέρες αργότερα κηρύχθηκε γενική επιστράτευση. Όλα σήµαιναν ότι η Γιουγκοσλαβία θα αντιστεκόταν στην επικείµενη γερµανική εισβολή ή τουλάχιστον θα τηρούσε ουδετερότητα. Τελικά αποφασίστηκε κοινή ελληνογιουγκοσλαβική ενέργεια κατά των Ιταλών, που αµήχανοι προσπαθούσαν να κρατηθούν στην βόρειο Αλβανία, ώστε να λείψει τελείως έτσι η ανοικτή πληγή. Η κοινή αυτή ελληνογιουγκοσλαβική ενέργεια δεν πρόλαβε να υλοποιηθεί διότι η Γερµανία έθεσε σε εφαρµογή εν τω µεταξύ, το σχέδιο Μαρίτα, όχι βέβαια για να σώσει τους συµµάχους της Ιταλούς από τον έσχατο εξευτελισµό, αλλά γα να προλάβει ανεπιθύµητη αντίδραση των Ρώσων, που πάντοτε υποψιαζόταν.

Πράγµατι στις 5.15 της Κυριακής 6 Απριλίου 1941 άρχισε η γερµανική επίθεση εναντίον της Ελλάδας ταυτόχρονα µε την επίδοση διακοινώσεως, στην οποία τονιζόταν ότι ο σκοπός της γερµανικής ενέργειας ήταν η εκδίωξη των Άγγλων από την Ελλάδα.

Η πίστη στο δίκαιο και στην ορθότητα των εθνικών επιδιώξεων πολλαπλασίασαν και πάλι τις διαθέσιµες ψυχικές δυνάµεις και η ώρα µας όρθωσε για άλλη µια φορά το ανάστηµά της στον χιτλερικό στρατό, αλλά


παρά την σθεναρή αντίσταση των Ελλήνων, δεν ήταν ανθρωπίνως δυνατόν να αντισταθεί για πολύ στη γερµανική υπεροπλία και λύγισε.

"Οι Γερµανοί µιλάν µε απορία για την ελληνική άµυνα, που την χαρακτηρίζουν ως µεγαλειώδη. Πριν δουν από κοντά τα φρούρια, φαντάζονται πως είναι ανώτερα από τα γαλλικά της Μαζινό. Μόλις όµως τα επισκέπτονται σαστίζουν. Πόσο λίγο προσωπικό τα υπηρετούσε! Με τι ελάχιστα κανόνια και πυροµαχικά, έδωσαν εντύπωση µεγίστης ισχύος και αφθονίας µέσων! Η πενιχρότητα των όπλων που διέθεταν οι Έλληνες κάνει τον εχθρό να καταλάβει το ρόλο που έπαιξε η παλικαριά σ' αυτόν τον αγώνα. Ο στρατηγός Μπαίµε, ο ίδιος που διεύθυνε τον κατά µέτωπο αγώνα, δεν πιστεύει στα µάτια του όταν βλέπει το Περιθώρι µε 120 µόνο φαντάρους φρουρά να έχει πιάσει 300 Γερµανούς αιχµαλώτους.

(Απόσπασµα από το βιβλίο του Χρ.Ζαλοκώστα "Ρούπελ")

Στις 27 Απριλίου το πρωί τα πρώτα γερµανικά στρατεύµατα εισήλθαν στην Αθήνα µε κατεύθυνση την Ακρόπολη για να στήσουν τη σηµαία τους µε τον αγκυλωτό σταυρό. Εκείνη την ώρα ο ραδιοφωνικός σταθµός Αθηνών απηύθυνε προς τον ελληνικό λαό το τελευταίο ελεύθερο µήνυµα: "Έλληνες, ύστερα από λίγα λεπτά ο ραδιοφωνικός σταθµός δεν θα είναι ελληνικός... Αδέλφια, ψηλά τις καρδιές...".

Άρχιζε ένας νέος κύκλος µαρτυρίου για την πρωτεύουσα και τη χώρα γενικά.

Ήταν η τελευταία σύγκρουση στην Ευρώπη µε δυσανάλογες δυνάµεις, µέσα και όπλα. Από τη µια ο Γολιάθ µε βαρύ οπλισµό σύγχρονης τεχνοκρατίας, από την άλλη ο ∆αυίδ µε αναχρονιστικά µέσα, που αγωνίζεται για την ύπαρξή του, για τις παραδόσεις του. Στον αγώνα αυτόν ο ελληνικός λαός έδωσε και πάλι το προσωπικό του ύφος, όµοιο µε αυτό του 1821. Η αναµέτρηση του 1940-41 γίνεται ανάµεσα στη λιτότητα και το στόµφο, τη φιλοπατρία και τον ιµπεριαλισµό, το πάθος για την ελευθερία και την ικανοποίηση σκοταδιστικών ορέξεων


Η τεχνοκρατία, χάρις στον σιδερένιο της όγκο, θα πετύχει για µια στιγµή να γονατίσει τη µαχόµενη ψυχή, όµως η αναστροφή θα έρθει γρήγορα. Το ελληνικό µέτωπο κατάρρευσε τον Απρίλιο του 1941, αλλά και κατά την διάρκεια της κατοχικής περιόδου (1941-1944) το Έθνος συνέχισε µε κάθε τρόπο την αντίσταση κατά του Άξονα, τόσο στην κατεχόµενη Ελλάδα όσο και στη Βόρεια Αφρική, την Ιταλία και τα νησιά του Αιγαίου.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Ελύτη Οδυσσέα, Άσµα ηρωικό και πένθιµο για τον χαµένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας.

• Ζαφείρη Ηρακλή, Υπτγου ε.α., Στρατιωτική Ιστορία της Ελλάδας, ΓΕΣ/7ο ΕΓ/5, 1990.

• Τερζάκη Άγγελου, Ελληνική Εποποιία 1940-41, ΓΕΣ/7ο ΕΓ, 1990. • Εθνικές επάλξεις, Τεύχος 24. • Ηπειρωτική Εταιρεία, "∆ελτίο πνευµατικής ενηµερώσεως", Τεύχος 246.

Η αύρα των γύρω του ναού ορέων ας συγκεντρώνει πάντοτε εις µίαν ατελείωτον παρέλασιν ολόκληρον την θεωρίαν των απανταχού ηρώων Άγγλων, Αµερικανών, Πολωνών, Ρώσων, ελευθέρων Γάλλων, Ολλανδών, Βέλγων, Νορβηγών και εις την κεφαλήν της παρατάξεως ας τεθή ένας Έλλην πολεµιστής, το γνησιότερον τέκνον της ελευθερίας, του οποίου η κραυγή "ΑΕΡΑ" θ' αντηχή πάντοτε υπεράνω των θαλασσών και των ορέων.

Άνεµος Ελευθερίας. Κόµπτον Μάκενζυ.

To Epos%20 Toy 1940

Entertainment & Humor

Transcript of To Epos%20 Toy 1940