thigatera-iliou-g2

2ο ∆ηµοτικό Σχολείο Πετρούπολης

Η θυγατέρα του ήλιου

Ένα πρόγραµµα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για

την ελιά και το λάδι

Τάξη Γ2

Σχολικό έτος 2012-2013

Εισαγωγή

Επισκεφθήκαµε τον ελαιώνα. Nιώσαµε την ανάσα της γης και η µυρωδιά απ’ το

χώµα και το φύσηµα του αέρα µας ψιθύρισαν τα µυστικά της ελιάς. Ύστερα από

αυτή την εµπειρία τα παιδιά εργάστηκαν µε χαρά, άλλες φορές οµαδικά και

άλλες φορές ατοµικά, βρίσκοντας πληροφορίες για την ελιά αλλά και

φτιάχνοντας µόνα τους ποιήµατα, ακροστιχίδες και άλλα. Ζωγράφισαν, άκουσαν

και είδαν τις εργασίες των συµµαθητών τους και µε χαρά ανταποκρίθηκαν σε

κάθε τι που τους ζητήθηκε σχετικά µε την ελιά. Η θυγατέρα του ήλιου µας

γοήτευσε όλους, για µια ακόµα φορά.

Η δασκάλα της Τάξης

Ειρήνη Σωµµαρίπα

Πληροφορίες για την ελιά

Εδώ και χιλιάδες χρόνια η ελιά και ο

καρπός της «ζει» στις περιοχές της

Μεσογείου. Το πολύτιµο αυτό δώρο της

φύσης είναι µια ζωντανή κληρονοµιά που

συνδέεται µε πολλούς τοµείς της ζωής

µας. Το ελαιόλαδο τρέφει, συντηρεί,

προστατεύει, τονώνει, θεραπεύει, εµπνέει.

Η ελιά σε µικρή ηλικία, έως επτά ετών,

δεν παράγει καρπούς αλλά χρειάζεται την

προσοχή των καλλιεργητών. Σε ηλικία 7

έως 15 ετών αρχίζει να παράγει καρπούς.

Σε ηλικία 30 έως 70 βρίσκεται σε πλήρη

ανάπτυξη. Στην «Τρίτη ηλικία» η ελιά

φτάνει από 150-1000 χρόνια ζωής!

Υπάρχουν ελαιόδεντρα που κάνουν

καρπούς για λάδι και ελαιόδεντρα που ο

καρπός τους είναι για φαγητό. Γνωστές είναι οι ελιές Καλαµών (Καλαµάτας),

Λιβαδειάς κ.ά. Την άνοιξη η ελιά χρειάζεται κλάδεµα και λίπανση. Το

καλοκαίρι η ελιά έχει ανάγκη από πότισµα και προσοχή καθώς την εποχή

αυτή δέχεται επίθεση από τον δάκο. Για να ρίξουµε τον καρπό της ελιάς

χρησιµοποιούµε το ράβδισµα µε µεγάλα ξύλινα ραβδιά. Φυσικά υπάρχουν και

σύγχρονοι µηχανικοί τρόποι. Κάτω απ’ τα δέντρα στρώνονται τεράστια πανιά,

τα «λιόπανα», για να συγκεντρώνεται εκεί ο πολύτιµος καρπός. Κατόπιν

συσκευάζονται σε σακιά και οδηγούνται στο ελαιοτριβείο, όπου λιώνονται και

έτσι παίρνουµε το λάδι. Βαγγέλης Σκορδάκης

Από τη Αρχαία Ελλάδα έως και

σήµερα η ελιά είναι το ιερότερο

δέντρο του τόπου µας. Και πού δεν

συναντάµε την ελιά και το ελαιόλαδο!

Στην Αρχαία Ελλάδα η ελιά ήταν

σύµβολο της Ειρήνης, της Σοφίας και

της Νίκης. Γι’ αυτό και το µοναδικό

βραβείο που έπαιρνε ο Ολυµπιονίκης

ήταν ένα στεφάνι φτιαγµένο από

κλαδί ελιάς, ο «κότινος». Στην Μυθολογία το δέντρο της ελιάς ήταν το ιερό

δέντρο της πόλης της Αθήνας, ενώ και ο Ηρακλής, αφού ολοκλήρωσε τους

άθλους του φύτεψε στην Ολυµπία µια ελιά. Ακόµα και στη θρησκεία µας

συναντάµε την ελιά στον

κατακλυσµό του Νώε µε το

περιστέρι και το κλαδί ελιάς..

Το λάδι χρησιµοποιείται επίσης στο

µυστήριο της βάπτισης αλλά και

στο καντήλι που φωτίζει τις

εικόνες.

Το ελαιόδεντρο είναι δέντρο

αειθαλές και ευδοκιµεί σε ξηρές

και θερµές περιοχές. Το ύψος του

µπορεί να φτάσει από 25 έως 30 µέτρα. Παράγει καρπό ακόµη και σε

πετρώδη και άγονα εδάφη. Τα πρώτα 10 χρόνια της ζωής του δεν κάνει

καρπούς. Ο καρπός, η ελιά, είναι στην αρχή πράσινος και όταν ωριµάσει έχει

µαύρο ή βαθύ καστανό χρώµα.

Το λάδι που παράγεται από τους καρπούς της ελιάς είναι απαραίτητο στην

διατροφή µας και έχει θεραπευτικές ιδιότητες. Νικόλαος Παναγιωτακόπουλος

Η ελιά είναι ένα δέντρο αειθαλές,

καρποφόρο και αιωνόβιο. Στο ύψος

συνήθως φτάνει τα 4 µε 5 µέτρα αλλά

µπορεί να φτάσει και µέχρι τα 20 µ. Ο

κορµός, στις µικρές ελιές, είναι λείος,

σταχτοπράσινος και αργότερα γίνεται

ανώµαλος, µε πολλά εξογκώµατα. Τα φύλλα

της είναι από πάνω πράσινα και σταχτιά

στην κάτω πλευρά. Ο καρπός της ελιάς

αποτελείται από τρία τµήµατα. Τον φλοιό,

την σάρκα που δίνει το λάδι και από το

κουκούτσι. Ηλίας Μενούνος

Εικονογράφηση: Γεωργία Ντούµα

Η ελιά είναι το πανάρχαιο δέντρο, σύµβολο της ειρήνης. Είναι δέντρο

πολύτιµο που από τους καρπούς της βγαίνουν πολλά προϊόντα όπως το λάδι

το σαπούνι που είναι πολύ κατάλληλα για τον ανθρώπινο οργανισµό. Με τα

κλαδιά στεφάνωναν τους Ολυµπιονίκες στα αρχαία χρόνια. Μαρίνα Τσέπα

Η ελιά είναι δώρο της φύσης. Έχει συνδεθεί µε την καθηµερινότητα και

τις συνήθειες των λαών της Μεσογείου. Πρωτοεµφανίστηκε στην ανατολική

Μεσόγειο, εκεί δηλαδή που αναπτύχθηκαν µερικοί από τους αρχαιότερους

πολιτισµούς.

Η ελιά είναι ένα σύµβολο γαλήνης, γονιµότητας και ειρήνης. Τα κλαδιά της

έγιναν στεφάνια για να στεφανώνουν τους νικητές των Ολυµπιακών Αγώνων

από τους αρχαίους χρόνους. Αυτή η συνήθεια επικρατεί ακόµη και σήµερα. Αντώνης Ρούσσος

Σύµφωνα µε τη Μυθολογία την ελιά

χάρισε στους Έλληνες η Αθηνά, η οποία

τους δίδαξε και την καλλιέργειά της. Είναι

χαρακτηριστικό το γνωστό επεισόδιο της

φιλονικίας της Αθηνάς µε τον Ποσειδώνα

για το όνοµα της Αθήνας.

Στην Ακρόπολη υπήρχε η ιερή ελιά της

Αθηνάς, η πρώτη ελιά που η θεά χάρισε

στους Έλληνες και στην Ακαδηµία οι 12

ιερές ελιές, οι µορίαι και ο ιερός ελαιώνας

από τον οποίο προερχόταν το λάδι που

δινόταν ως έπαθλο στους νικητές των

Παναθηναίων.

Η ελιά είναι δέντρο καρποφόρο. Είναι πολύ

βασικό για τη µεσογειακή διατροφή.

Τα άνθη της ελιάς είναι λευκωπά. Το ύψος της φτάνει από 3 ως 12 µέτρα. Τα

φύλλα της γίνονται τροφή για τα ζώα. Το ξύλο της µπορεί να χρησιµοποιηθεί

και ως καύσιµη ύλη αλλά και στην ξυλογλυπτική. Τίποτα δεν πετιέται. Το

µάζεµα του καρπού γίνεται µε τα χέρια. Η γεύση µπορεί να είναι έντονη ή

απαλότερη, ακόµα και λίγο καυτερή. Η ζωή ενός ελαιόδεντρου είναι από 300

έως 600 χρόνια. Κείµενο-εικονογράφηση: Γεωργία Παππά

Η ελιά είναι γνωστή από τους

αρχαίους χρόνους και πιθανότατα

κατάγεται από το χώρο της ανατολικής

Μεσογείου. Σύµφωνα µε την αρχαία

ελληνική παράδοση, πατρίδα της ελιάς

είναι η Αθήνα και η πρώτη ελιά φυτεύτηκε

από την Αθηνά στην Ακρόπολη.

Οι Έλληνες ήταν ο πρώτος λαός που καλλιέργησε την ελιά στον ευρωπαϊκό

µεσογειακό χώρο ∆ηµήτρης Τσούρης

Επίσκεψη στον ελαιώνα και στο ελαιοτριβείο

Με τους

συµµαθητές

µου πήγαµε

εκδροµή στη

Μέγαρα, σε

έναν ελαιώνα

και στο

ελαιοτριβείο.

Όταν πήγαµε

εκεί ο κυρ-

Αντώνης µας

µίλησε για

τις ελιές και

µετά µας

πήγε στον

ελαιώνα. Το µόνο που έβλεπες ήταν γκρίζους κορµούς και σκούρα πράσινα

φύλλα. Μερικοί εργάτες ασχολούνταν µε το ράβδισµα των ελιών. Βοηθήσαµε

κι εµείς µε τις

τσουγκράνες να

µαζευτούν οι ελιές.

Μετά πήγαµε στο

ελαιοτριβείο όπου

είδαµε πώς βγαίνει

το λάδι. Πρώτα

άδειασαν τα

τσουβάλια σε µια

χοάνη και µια

µηχανή έκανε

διάλεγµα από τα

φύλλα και τα ξύλα.

Μετά γινόταν το

πλύσιµο των ελιών.

Ένα άλλο µηχάνηµα

έκανε την πολτοποίηση. Εικονογράφηση: Σιάκα Αλέξανδρος

Λίγο πιο κάτω κυλούσε χρυσοκίτρινο λάδι.

Μου άρεσε πολύ αυτή η εκδροµή γιατί είδαµε πράγµατα που δεν είχα ξαναδεί

και ήµασταν κοντά στη φύση. ∆ηµήτρης Τσούρης

Τι είδαµε στον ελαιώνα και στο ελαιοτριβείο

Το Νοέµβριο η τάξη µου

επισκέφθηκε έναν ελαιώνα

στα Μέγαρα.

Ξεκινήσαµε το πρωί µε το

λεωφορείο από το σχολείο

µας και όταν φτάσαµε στον

ελαιώνα κατεβήκαµε στο

κτήµα. Εκεί είδαµε πολλές

ελιές που είχαν γκρίζους

κορµούς, σκουροπράσινα

φύλλα και ήταν γεµάτες µε

καρπούς.

Συναντήσαµε κάποιους κύριους

που µας εξήγησαν πώς γίνεται

η συλλογή του καρπού. Είδαµε

ότι είχαν στρώσει λιόπανα

κάτω από τα δέντρα για να

πέφτουν οι καρποί της ελιάς.

Ράβδιζαν µε ένα µηχάνηµα τα

κλαδιά και έτσι οι ελιές

έπεφταν στα πανιά και µετά

ξεχώριζαν τον καρπό από τα

φύλλα και τα ξύλα. Έβαζαν τις

ελιές σε τσουβάλια και µετά τις

πήγαιναν στο ελαιοτριβείο.

Στο ελαιοτριβείο πήγαµε κι εµείς για να

δούµε πώς βγαίνει το λάδι. Είδαµε ότι

άδειασαν τα τσουβάλια σε µια µεγάλη χοάνη

και µετά ακολουθούσε το πλύσιµο των

ελιών. Ένα άλλο µηχάνηµα έκανε την

πολτοποίηση για να βγει τελικά το λάδι.

Ήταν µια πολύ ωραία εκδροµή γιατί µάθαµε

και είδαµε πολλά πράγµατα. Μου άρεσε

πάρα πολύ που µάζεψα κι εγώ ελιές και

ιδιαίτερα όταν µε άφησαν οι κύριοι και

ράβδισα κι εγώ τα δέντρα. Νικόλαος Παναγιωτακόπουλος

Η ελιά στους µύθους και στις παραδόσεις

• Ο Ηρακλής και ο µύθος της Ελιάς

Ο Πίνδαρος ισχυρίζεται ότι ο Ηρακλής, ο γνωστός ήρωας της ελληνικής

µυθολογίας, καθώς επέστρεφε στην Ελλάδα µετά την ολοκλήρωση των άθλων

του έφερε µαζί του από τους Υπερβόρειους την αγριελιά και την φύτευσε

στην Ολυµπία. Από αυτή την ελιά κατασκευάζονταν τα στεφάνια των

Ολυµπιονικών.

Σ' ένα αφιερωµατικό επίγραµµα, κάποιος ∆ιονύσιος αφιερώνει ένα ρόπαλο

στον Ηρακλή µε την επιγραφή: «Ηρακλή, εσύ που πατάς το βραχώδες έδαφος

της Οίτης και των µεγάλων δασών που καλύπτουν τις κορυφές, ο ∆ιονύσιος

σου αφιερώνει αυτό το ρόπαλο που έκοψε µε το κλαδευτήρι του από µια

αγριελιά».

Ο Ηρακλής κρατούσε πάντα ένα ρόπαλο µε το οποίο αντιµετώπιζε τους

κινδύνους και νικούσε κάθε φορά. Το είχε κόψει από µια αγριελιά που είχε

βρει κοντά στον Σαρωνικό Κόλπο.

Κάποτε ο Ηρακλής πήγε στην Τροιζήνα και βρέθηκε µπροστά στο άγαλµα

του Ερµή, του θεού που στα παλαιότερα χρόνια και στην παλαιότερη λατρεία

φαίνεται ότι ήταν βλαστικός θεός (προστάτης της βλάστησης και της

αναγέννησης της φύσης). Στην Τροιζήνα τον έλεγαν "πολύγιο" λέξη που όπως

φαίνεται απηχεί την παλιά βλαστική του ιδιότητα. Ο Ηρακλής λοιπόν

ακούµπησε το ρόπαλό του στο άγαλµα του Ερµή και κείνο βλάστησε, έβγαλε

ρίζες και φύλλα.

Όταν πήγε στην Τροιζήνα ο σπουδαίος περιηγητής Παυσανίας,

του έδειξαν µια αγριελιά κοντά στο άγαλµα του Ερµή και

του είπαν πως αυτό ήταν το δέντρο που είχε φυτρώσει από το ρόπαλο του

Ηρακλή. Συλλογή: Νικόλαος Παναγιωτακόπουλος

• Ο Μύθος για την Ελαΐδα, τη Σπερµώ και την Οινώ

Tα τρία βασικά προϊόντα του ελληνικού χώρου είναι το λάδι, το σιτάρι και το

κρασί.

Η Ελαϊς, η Σπερµώ και η Οινώ ήταν κόρες του Άνιου και εκείνος µε τη σειρά

του ∆ιόνυσου και της Αριάδνης.

Εικονογράφηση: Μίλτος Φωτόπουλος

H Ελαΐς ήταν προστάτιδα του ελαιόλαδου, η Οινώ προστάτευε την άµπελο και

η Σπερµώ προστάτευε το σιτάρι. Όταν οι απόγονοι του Μίνωα πήγαν να

διοικήσουν διάφορα νησιά ή και περιοχές του αιγιακού χώρου, ο Άνιος πήγε

στο ιερό νησί, τη ∆ήλο. Παντρεύτηκε τη ∆ωρίππη και απέκτησε τρεις κόρες

που τις είπαν Οινοτρόπους. Σ` αυτές ο παππούς τους, ο ∆ιόνυσος, έδωσε

ένα µοναδικό χάρισµα: «ποιείν εκ γης έλαιον, σίτον και οίνον».

Οι Οινότροπες παρείχαν άφθονους καρπούς και τροφές σ’ όσους έφταναν για

χρησµό στο µαντείο της ∆ήλου. Ο µύθος λέει ότι οι Αχαιοί, όταν άρχισαν την

εκστρατεία τους εναντίον της Τροίας, πέρασαν από τη ∆ήλο. Ο Άνιος που

ήξερε να προλέγει το µέλλον, τους είπε ότι ο πόλεµος που σκόπευαν να

ξεκινήσουν θα κρατούσε δέκα χρόνια. Για να µην ταλαιπωρούνται τους

πρότεινε να µείνουν εννιά χρόνια κοντά του και τον δέκατο να πολεµήσουν µε

τους Τρώες, µια και τότε θα έπεφτε η Τροία. Και όσο για τη διατροφή τους,

δεν θα υπήρχε πρόβληµα. Θα την ανελάµβαναν οι τρεις κόρες του. Η Σπερµώ

θα πρόσφερε άφθονους καρπούς (δηµητριακά), η Ελαΐς όσο λάδι θα ήθελαν

και η Οινώ θα τους τροφοδοτούσε µε κρασί. Οι Αχαιοί αρνήθηκαν και

συνέχισαν το ταξίδι τους. Η περιπέτεια των Οινοτρόπων άρχισε όταν

αργότερα, µετά από χρόνια, οι Αχαιοί αποφάσισαν να τις πάρουν κοντά τους.

Άλλοι λένε ότι αρνήθηκαν να πάνε κι άλλοι ότι τις πήραν µαζί τους παρά τη

θέλησή τους. Πάντως κινδύνεψαν να θανατωθούν και τις προστάτεψε ο

παππούς τους, ο ∆ιόνυσος. Ο Οβίδιος έγραψε πως ο ∆ιόνυσος µεταµόρφωσε

τις τρεις κοπέλες σε περιστέρια.

Έρευνα-Συλλογή: Νικόλαος Παναγιωτακόπουλος

• Κρητική αγριελιά στην Ολυµπία

Σύµφωνα µε τους Αρχαίους, οι Κουρήτες και οι Ιδαίοι ∆άκτυλοι είναι

εκείνοι που διαδίδουν την ελιά στον ελληνικό χώρο. Τους αγαθούς αυτούς

δαίµονες τους θεωρούσαν οι Κρήτες, της εποχής του ∆ιόδωρου του

Σικελιώτη, σπουδαίους ευεργέτες της ανθρωπότητας, εφευρέτες τεχνικών

και αντικειµένων, µεταλλουργούς και γιατρούς, εφευρέτες της µελισσοκοµίας,

της κτηνοτροφίας, των κυνηγετικών όπλων (του τόξου), του τελετουργικού

χορού, του τυµπάνου κ.α.

Ο κρητικός Κουρήτης ή Ιδαίος

∆άκτυλος Ηρακλής (δεν έχει

σχέση µε το γνωστό ήρωα της

ελληνικής µυθολογίας) είχε φέρει

την αγριελιά από τον Βορρά ή από

την πατρίδα του την Κρήτη. Ο

Ηρακλής φύτεψε για πρώτη φορά

αγριελιά στην Ολυµπία. Ήταν ο

εφευρέτης του αθλητισµού και ο

θεµελιωτής των Ολυµπιακών αγώνων. Ο Ιδαίος Ηρακλής είχε τέσσερα

αδέρφια, τον Παιωναίο, τον Επιµίδη, τον Ιάσιο και τον Ίδα. Ήταν ο

µεγαλύτερος αδερφός και κάποια µέρα τους πήγε στην Ολυµπία για να

τρέξουν. Ήταν ο πρώτος αγώνας δρόµου που έγινε στον κόσµο. Ο Ηρακλής

στεφάνωσε τον νικητή µε ένα κλαδί από την ελιά που είχε φυτέψει εκεί. Κι

από τότε έµεινε η συνήθεια να στεφανώνουν µε κλαδιά - στεφάνια αγριελιάς

τους νικητές των Ολυµπιακών αγώνων. Από την Ολυµπία η ελιά επεκτάθηκε

σε ολόκληρη την Πελοπόννησο και στη συνέχεια µεταφυτεύθηκε στην Αθήνα.

Έρευνα- Συλλογή: Νικόλαος Παναγιωτακόπουλος

Παροιµίες

• Βάλε ελιά για τα παιδιά σου και

µηλιά για την κοιλιά σου.

• Ξεφόρτωσέ την ελιά να σε

φορτώσει λάδι.

• Όποιος έχει σιτάρι και κρασί

και λάδι στο πιθάρι, έχει του

κόσµου τα καλά και του Θεού

τη χάρη.

• Η ελιά κρασί δεν βγάζει.

• Του χάρισαν της ελιάς το µέσα και του αυγού το απέξω.

• Λάδι βρέχει, κάστανα χιονίζει.

• Κλήµα του χεριού σου κι ελιές απ’ τον παππού σου.

• Η ελιά είναι κυρά κι όποτε θέλει κάνει.

• Βάλε ελιά για το παιδί σου και συκιά για τη ζωή σου.

• Λέει η ελιά στον αφέντη της:

«Φρόντισέ µε να σε θρέψω, πότισέ µε να σε πλουτίσω».

• Από το θέρο ως τις ελιές δεν απολείπουν οι δουλειές.

• Η µια ελιά κι η άλλη, το βγάνουνε

το λάδι.

• Πρώτα θεµέλια του σπιτιού, ψωµί,

κρασί και λάδι.

• Παλιό κρασί, φρέσκο λάδι.

• Θεός να φυλάει τα λιόδεντρα απ’

το νερό του Αυγούστου.

• Άνθρωπος χωρίς υποµονή,

λυχνάρι χωρίς λάδι.

• Φάε κουµπάρε ελιές, καλό ‘’ναι και

το χαβιάρι.

• Τρεις το λάδι, τρεις το ξίδι, έξι το

λαδόξιδο. Εικονογράφηση: Αντώνης Ρούσσος

• Η αλήθεια και το λάδι πάντα βγαίνουν από πάνω.

• Της ελιάς το φύλλο κι αν χαθεί, πάλι θα ξαναβρεθεί.

• Χύθηκε το λάδι µας και µπήκε στο πιθάρι µας.

Εκφράσεις

• Τράβηξε της ελιάς τα βάσανα.

• Μου έβγαλε το λάδι.

• Ρίχνει λάδι στη φωτιά.

• Μη ρίχνεις λάδι στη

φωτιά

• Πέρασε της ελιάς τα

φαρµάκια.

• Έκανε λαδιά.

• Τράβηξε της ελιάς

τα βάσανα.

• Η θάλασσα είναι λάδι.

• Αυτός χάνει λάδια.

• Αυτός βγήκε λάδι.

Εικονογράφηση: Βαγγέλης Σκορδάκης

Συλλογή παροιµιών και εκφράσεων:

Νικόλαος Παναγιωτακόπουλος, Γεωργία Ντούµα, Μαρία Καραγιάννη, Μαρίνα Τσέπα,

Αντώνης Ρούσσος, Αριστέα Ρουµελιώτη, Κωνσταντίνος Φέσας, Γεωργία Παππά,

∆ηµήτρης Τσούρης, ∆έσποινα Αγιοπετρίτη,

Αινίγµατα

∆εν πεθαίνει κι αν περάσουν

χρόνια εκατό και χίλια. Μας

χορταίνει, µας φροντίζει, µας

ανάβει τα καντήλια. Τι είναι;

Κι όταν έρθει ο Οκτώβρης,

ωριµάζω πιο πολύ, πρασινίζω και

µαυρίζω και γεµίζω το σακί.

Τι είναι;

Μάνα και κόρη έχουν το ίδιο όνοµα. Τι είναι;

Στα δέντρα πάνω κρέµεται

Στις εκκλησιές κοιµάται

Και τα χρυσά της κόκαλα

µες στη φωτιά τα βάζω. Τι είναι;

Από κλαδάκι κρέµεται, στην αγορά

πουλιέται,

το εξωτερικό της τρώγεται, το

µέσα της πετιέται. Τι είναι;

Κι όταν έρθει ο Οκτώβρης ωριµάζω πολύ,

πρασινίζω στο σακί. Τι είναι;

Μάνα και κόρη έχουν το ίδιο όνοµα.

Η µάνα γεννάει και η κόρη αρµέγεται. Τι είναι;

Συλλογή:

Νικόλαος Παναγιωτακόπουλος, Γεωργία Ντούµα, Μαρία Καραγιάννη, Κωνσταντίνος Φέσας,

Γεωργία Παππά, ∆ηµήτρης Τσούρης, ∆έσποινα Αγιοπετρίτη

Εικονογράφηση: Άγγελος Τσεπέρκας, Χρήστος Νάνος

Ευχές

Όπως θα γεµίσει του Χριστού το τραπέζι, έτσι να γεµίσουν και τα δέντρα της

ελιάς.

Νικόλαος Παναγιωτακόπουλος

Η ελιά στην ποίηση H ελιά (Κωστής Παλαµάς)

Είµαι του ήλιου η θυγατέρα

Η πιο απ’ όλες χαϊδευτή,

Χρόνια η αγάπη του πατέρα

Σ’ αυτόν τον κόσµο µε κρατεί.

Όσο να γύρω νεκρωµένη

Αυτόν το µάτι µου ζητεί.

Είµ’ η ελιά η τιµηµένη.

Όπου κι αν λάχω κατοικία

δε µ’ απολείπουν οι καρποί,

ως τα βαθειά µου γηρατεία

δε βρίσκω στη δουλειά ντροπή..

Μ’ έχει ο Θεός ευλογηµένη

κι είµαι γεµάτη προκοπή.


Φρίκη ερηµιά νερό σκοτάδι

Τη γη εθάψαν µια φορά

Εµέ, ζωής φέρνει σηµάδι

στο Νώε η περιστερά.

Όλης της γης είχα γραµµένη

την οµορφάδα, τη χαρά.

Ειµ’ η ελιά η τιµηµένη.

Εδώ στον ίσκιο µου αποκάτου

ήρθ’ ο Χριστός ν’ αναπαυθεί

κι ακούστηκ’ η γλυκιά λαλιά του

λίγο προτού να σταυρωθεί.

Το δάκρυ του δροσιά αγιασµένη

έχει στη ρίζα µου χυθεί.

Ειµ’ η ελιά η τιµηµένη.

Και φως πραότατο χαρίζω

εγώ στην άγρια τη νυχτιά

τον πλούτο πια δε τον φωτίζω

συ µ’ ευλογείς φτωχολογιά.

Κι αν απ’ τον άνθρωπο διωγµένη

φέγγω µπροστά στην Παναγιά.


Συλλογή:

Αριστέα Ρουµελιώτη, Νικόλαος Παναγιωτακόπουλος, Μαρία Καραγιάννη

Εικονογράφηση:

Μαρία Παπά, Νικόλας Νοταράς, Μαρκέλλα Νοταρά, ∆έσποινα Αγιοπετρίτη

Απόσπασµα από το ποίηµα του Οδυσσέα Ελύτη,

«Ο ήλιος ο ηλιάτορας»

Ε, σεις στεριές και θάλασσες

τ’ αµπέλια κι οι χρυσές ελιές

ακούστε τα χαµπέρια

µου

µέσα στα µεσηµέρια

µου.

Σ’ όλους τους

τόπους κι αν γυρνώ

µόνον ετούτον αγαπώ

Συλλογή:

Νικόλαος

Παναγιωτακόπουλος,

Μαρίνα Τσέπα

Ακροστιχίδες 1. Η ακροστιχίδα της ΕΛΙΑΣ

__ __ __ __ __ __ __ __ __ Αλλιώς το λάδι της ελιάς

__ __ __ __ Ρίχνουµε στο φαγητό µας.

__ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Ο πρώτος µήνας του χρόνου

__ __ __ __ __ __ __ __ Τότε ντυνόµαστε µασκαράδες

2. Η ακροστιχίδα του ΕΛΑΙΩΝΑ

__ __ __ __ __ __ Η χώρα µας

__ __ __ __ __ __ __ Το ρίχνουµε στα φυτά για να µεγαλώσουν.

__ __ __ __ Θρεπτικά για τον οργανισµός µας

__ __ __ __ __ Το αποτύπωµα αλλιώς

__ __ __ __ __ Λέγεται και όµορφη

__ __ __ __ __ Όχι αργά

__ __ __ __ __ __ Εκεί µιλούν Αγγλικά

__ __ __ __ __ __ __ Ανοίγουν τον Σεπτέµβρη.

3. Η ακροστιχίδα του ΛΙΟΤΡΙΒΙΟΥ

__ __ __ __ __ Τρόµος των βοσκών

__ __ __ __ __ __ Βοηθός του Ηρακλή

__ __ __ __ __ __ __ Αναγκαία στη βροχή

__ __ __ __ __ __ Φόβος και …….

__ __ __ __ __ __ __ Καταστροφική για το περιβάλλον

__ __ __ __ __ __ __ Ήταν στην Αργοναυτική Εκστρατεία

__ __ __ __ __ Συνήθως πέφτει το Φθινόπωρο.

__ __ __ __ __ __ Ο Ίκαρος έπεσε στην …….

Νικόλαος Παναγιωτακόπουλος

4. Η ακροστιχίδα της ΕΛΙΑΣ

__ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Εκεί βγαίνει το λάδι.

__ __ __ __ Βασικό στα σαλάτες

__ __ __ __ Γίνεται από αλεύρι (αντίστροφα)

__ __ __ __ __ Χωρίς αυτόν δεν ζούµε.


__ __ __ __ Το παράγει η ελιά

__ __ __ __ Μας κάνει πυρετό

__ __ __ __ Το πίνουµε όταν διψάµε (αντίστροφα)

__ __ __ __ Το τρώνε τα ποντίκια

__ __ __ __ Φρούτο που σπάµε για καλή τύχη.

__ __ __ __ __ __ Αυτό µπορεί να γίνει καλά.

__ __ __ __ Γέρος ταύρος

__ __ __ __ Φτιάχνεται από αλεύρι (αντίστροφα)


__ __ __ __ Μας δίνει το λάδι.

__ __ __ __ Βασικό στις σαλάτες

__ __ __ __ __ __ φυσάει …

__ __ __ __ Αρέσει στα ποντίκια (αντίστροφα)

__ __ __ Τη δείχνουν τα ρολόγια.

__ __ __ __ Μας βαφτίζει.

__ __ __ __ __ ∆υνατό και γρήγορο πουλί.

__ __ __ __ __ __ Μέταλλο για κάγκελα.

Ντούµα Γεωργία


_ __ __ __ Γι’ αυτό το δέντρο µιλάµε.

__ __ __ __ __ __ __ __ Αλλιώς το ελαιοτριβείο.

__ __ __ __ __ __ Έχει 100 χρόνια

__ __ __ __ ∆έντρο που φυτρώνει στις όχθες ποταµών.

__ __ __ Έχει 60 λεπτά.

__ __ __ __ Αλλιώς η εκκλησία.

__ __ __ __ __ Τη δίνει η µητέρα στο παιδί της.

__ __ __ __ __ __ Μία από τις Οινότροπες


__ __ __ __ Βγαίνει από τη ελιά.

__ __ __ __ __ __ __ __ __ Το ξεχωριστό

__ __ __ __ __ Αλλιώς το ωραίο

__ __ __ __ __ __ Αυτός είναι µεγάλος και …..

__ __ __ __ Έχει κόκκινα σπόρια.

__ __ __ __ __ Τον φτιάχνει η αράχνη.

__ __ __ __ __ Πέφτει από τον ουρανό.

__ __ __ __ __ Είναι ο βράχος της Ακρόπολης.

Καραγιάννη Μαρία


__ __ __ __ __ __ __ __ Ένα χωράφι µε πολλές ελιές

__ __ __ __ Βγαίνει από την ελιά

__ __ __ __ Η ελιά που φύτεψε ο Ηρακλής ήταν….

__ __ __ __ __ __ __ __ Η ελιά είναι δέντρο …….

Μαρίνα Τσέπα


__ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ Εκεί βγαίνει το λάδι.

__ __ __ __ Το ζουµί της ελιάς

__ __ __ __ __ Ο ναός είναι χώρος …….

__ __ __ __ __ Νοστιµίζει τα φαγητά.

∆έσποινα Αγιοπετρίτη

Εικονογράφηση: Μιλτιάδης Φωτόπουλος

Η Τάξης µας (Γ2)

Ευχαριστίες

Ευχαριστούµε θερµά τους γονείς µας καθώς και τους παππούδες και τις

γιαγιάδες µας που µας βοήθησαν στην εργασία µας αυτή.

Επίσης ευχαριστούµε το Σύλλογο Γονέων γιατί µας εκτύπωσε δωρεάν το βιβλίο

µας.

Ακόµα τον κύριο Αντώνη Πέγκο, πρόεδρο του αγροτικού συνεταιρισµού

Μεγάρων, που πρόθυµα µας αφιέρωσε ένα πρωινό στον ελαιώνα και στο

ελαιοτριβείο για να µας µιλήσει και να µας ξεναγήσει.

Εικονογράφηση: Κωνσταντίνος Φέσας

thigatera-iliou-g2

Documents

Transcript of thigatera-iliou-g2