TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής...

26
Εργαστήριο Βιολογικής Γεωργίας Εργαστήριο 4 TEI Πελοποννήσου Διαδικασία Άσκηση Εισαγωγή Γεώργιος Δημόκας * Καθηγητής Εφαρμογών - Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου 12 / 10 / 2015 Θέμα Αποτελέσματα «Κομποστοποίηση» Χρήστος Μουρούτογλου

Transcript of TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής...

Page 1: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

Εργαστήριο Βιολογικής Γεωργίας

Εργαστήριο 4TEIΠελοποννήσου

Διαδικασία

Άσκηση

Εισαγωγή

Γεώργιος Δημόκας

* Καθηγητής Εφαρμογών - Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου

12 / 10 / 2015

Θέμα

Αποτελέσματα «Κομποστοποίηση»

Χρήστος Μουρούτογλου

Page 2: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Θέμα

Εισαγωγή

Εργαστήριο 4

Κομποστοποίηση (Composting)

– Κομποστοποίηση είναι ο μετασχηματισμός της οργανικής ουσίας(φυτική μάζα) μέσω της αποσύνθεσης σε ένα υλικό που μοιάζειμε έδαφος και το οποίο ονομάζεται κομπόστ (compost).

Διαδικασία

Άσκηση

Αποτελέσματα

Page 3: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

• Κομπόστ (compost) είναι λοιπόν το προϊόν μερικής αποσύνθεσης της οργανικής ουσίας (από φυτική μάζα).

• Τα ασπόνδυλα (έντομα και σκώληκες) αλλά και οι μικροοργανισμοί (βακτήρια και μύκητες) βοηθούν σ’ αυτό το μετασχηματισμό.

• Η φυτική μάζα από πού προέρχεται ;

Κομπόστ (compost)

Θέμα

Εισαγωγή

Διαδικασία

Άσκηση

Αποτελέσματα

Page 4: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

• Το κομπόστ, έχει κυρίως βελτιωτικό χαρακτήρα και δευτερευόντως διαθέτει ορισμένες λιπαντικές μονάδες (ανάλογα με την προέλευσή του)

• Στην περίπτωση που προσθέταμε τα φυτικά υπολείμματα κατευθείαν στο έδαφος χωρίς πρώτα να έχει γίνει κομποστοποίηση, μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητα αποτελέσματα.

Σημασία του κομπόστ

Θέμα

Εισαγωγή

Διαδικασία

Άσκηση

Αποτελέσματα

Page 5: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

• Για παράδειγμα, εάν ενσωματωθούν στο έδαφος μεγάλες ποσότητες

από φύλλα που δεν έχουν αποδομηθεί, τα μικρόβια που θα

πραγματοποιούν την αποσύνθεση των φύλλων, θα ανταγωνίζονται με

τις ρίζες των καλλιεργούμενων φυτών για το διαθέσιμο άζωτο του

εδάφους. Αυτός ο ανταγωνισμός μπορεί να οδηγήσει τα φυτά σε

έλλειψη αζώτου και μειωμένη ανάπτυξη, αλλά και σε σημαντική

μείωση της οργανικής ουσίας του εδάφους, αφήνοντάς το με

χειρότερη δομή από πριν.

Ανεπιθύμητα αποτελέσματα

Θέμα

Εισαγωγή

Διαδικασία

Άσκηση

Αποτελέσματα

Page 6: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

Η διαδικασία κομποστοποίησης

Οι μικροοργανισμοί παίζουν το σημαντικότερο ρόλο στην διαδικασία,συνεπώς η δημιουργία του κατάλληλου περιβάλλοντος γιαμικροβιακή δράση είναι ο σημαντικότερος παράγοντας για τηνεπιτυχή και αποδοτική κομποστοποίηση.

Θέμα

Διαδικασία

Εισαγωγή

Άσκηση

Αποτελέσματα

Page 7: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

Η διαδικασία κομποστοποίησης: οι μικροοργανισμοί

Θέμα

Διαδικασία

Εισαγωγή

Άσκηση

Αποτελέσματα

Page 8: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

Οι φάσεις της κομποστοποίησης

Διάσπαση υδατανθράκων

Διάσπαση οργανικής ύλης, εξόντωση παθογόνων,

προνυμφών και ζιζανίων

Επέρχεται σταθερότητα στα αποσυντιθέμενα υλικά. Αύξηση

ακτινομυκήτων – διάσπαση ημικυτταρινών

Θέμα

Διαδικασία

Εισαγωγή

Άσκηση

Αποτελέσματα

Page 9: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

• Μόλις έχει δημιουργηθεί ο σωρός από υπολείμματα, αρχίζει ηδιαδικασία αποδόμησης, η θερμοκρασία ανεβαίνει: εισερχόμαστεστην ενεργό φάση της κομποστοποίησης.

• Κατά την φάση αυτή γίνεται ταχεία αποδόμηση και η θερμοκρασίαφτάνει τους 54 με 66 o C. Η φάση αυτή μπορεί να διαρκέσει αρκετέςεβδομάδες (3-4) . Για να γίνει αυτό πρέπει να αερίζουμε ή νααναστρέφουμε τον σωρό με τα αποσυντιθέμενα φυτικά υπολείμματα.

Η διαδικασία

Θέμα

Διαδικασία

Εισαγωγή

Άσκηση

Αποτελέσματα

Page 10: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

Αερισμός

Θέμα

Διαδικασία

Εισαγωγή

Άσκηση

Αποτελέσματα

Page 11: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

Αερισμός

Θέμα

Διαδικασία

Εισαγωγή

Άσκηση

Αποτελέσματα

Page 12: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

• Όταν η άμεσα διαθέσιμη οργανική ουσία καταναλωθεί, τότεεπιβραδύνεται η αποδόμηση.

• Η θερμοκρασία πέφτει στους 38ο C και αρχίζει η φάση της χώνευσης(curing).

• Σε αυτή τη φάση το κομπόστ μπορεί να συγκεντρωθεί σε σωρό καινα αποθηκευθεί. Δεν θυμίζει καθόλου το αρχικό προϊόν (εμφάνισηκαι μυρωδιά).

http://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=gVR2M1HFZXk

Η διαδικασία

Θέμα

Διαδικασία

Εισαγωγή

Άσκηση

Αποτελέσματα

Page 13: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

• Η αποδόμηση της οργανικής ύλης σε έναν σωρό εξαρτάται από τηδυνατότητα διατήρησης της δράσης των αποδομητών.

• Ιδανικές συνθήκες αερισμού

• Ιδανικές συνθήκες υγρασίας

• Ιδανικές συνθήκες θερμοκρασίας

• Μικρά τεμάχια προς αποδόμηση

Θέμα

Διαδικασία

Εισαγωγή

Άσκηση

Αποτελέσματα

Page 14: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

• Η αναλογία άνθρακα προς άζωτο (C/N) είναι μια από τιςσημαντικότερες τροφικές παραμέτρους. Η βέλτιστη αναλογία για τηνκομποστοποίηση κυμαίνεται από 20 έως 30μέρη διαθέσιμου άνθρακα προς 1 μέρος διαθέσιμου αζώτου.

• Υψηλότερες τιμές του λόγου C/N, επιβραδύνουν τη διεργασία τηςκομποστοποίησης. Κατά την ενεργή φάση της διεργασίας τοπρόβλημα εκδηλώνεται με μείωση της παραγωγής θερμότητας. Ότανο λόγος C/N είναι χαμηλότερος από περίπου 18-19/1, το πλεόνασματου αζώτου χάνεται στην ατμόσφαιρα με τη μορφήαμμωνίας. Μπορούν έτσι να προκληθούν δυσάρεστες οσμές, και νααυξηθεί το pH σε επίπεδα δυσμενή για την κομποστοποίηση.

Θέμα

Διαδικασία

Εισαγωγή

Άσκηση

Αποτελέσματα

Page 15: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

• Ζωική κοπριά, υπολείμματα καλλιέργειας, πράσινα φύλλα απόψυχανθή, σακιά από λινάτσα, βότσαλα, λάκκο, ανοικτό χώρο,κουβάδες, βαρέλι και φτυάρι.

Απαιτούμενα άσκησης

Θέμα

Άσκηση

Διαδικασία

Εισαγωγή

Αποτελέσματα

Page 16: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

• Ανοίγουμε ένα λάκκο μήκους 6 m, 2 m πλάτους και 1 m βάθος.Αυτός ο λάκκος μπορεί να διαιρεθεί σε 4 τμήματα του 1 m.

• Τεμαχίζουμε όλα τα διαθέσιμα οργανικά υπολείμματα (πράσινα καιξερά) σε μεγέθη τέτοια που εύκολα μπορούν να ανακατευθούν στοσακί μεταξύ τους.

• Αρχικά και πριν γεμίσετε τους λάκκους, τοποθετείστε αρχικά άμμοκαι χαλίκια στον πάτο.

• Ρίξτε στο λάκκο 30 -45 cm φυτικών υπολειμμάτων, και στη συνέχειαρίξτε μια στρώση κοπριά. Αυτό επαναλαμβάνεται μέχρι η σωρός ναφτάσει το 0,5m πάνω από την επιφάνεια του εδάφους.

Διαδικασία άσκησης

Θέμα

Άσκηση

Διαδικασία

Εισαγωγή

Αποτελέσματα

Page 17: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

• Στην επιφάνεια, εξομαλύνουμε (στρογγυλεύουμε) δίνοντας το σχήμαθόλου. Η «πλαστικοποίηση» επιτυγχάνεται με την ανάμιξη χώματοςμε κοπριά βοοειδών. Η πρακτική αυτή βοηθά στη διατήρηση τουαζώτου αλλά και της υγρασίας και δεν ελκύει έντομα.

• Μπορούμε να γεμίσουμε μόνο το ένα τμήμα κάθε φορά, και ναγεμίσουμε το επόμενο με την αναστροφή του προηγούμενου.

• Η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται μέχρι το υλικό να είναι έξω απότο 4ο λάκκο.

• Να διατηρείτε σταθερή την υγρασία στο 55 – 60 % στο λάκκο,εφαρμόζοντας νερό σε τακτά χρονικά διαστήματα (2- 3 ημέρες)

Διαδικασία άσκησης

Θέμα

Άσκηση

Διαδικασία

Εισαγωγή

Αποτελέσματα

Page 18: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

• Το κομπόστ, θεωρείται έτοιμο όταν θρυμματίζεται εύκολα και έχεισκούρο καφέ χρώμα.

• Ο θρυμματισμός εκτιμάται όταν το δείγμα έχει υγρασία μεταξύ 15 –25 %. Την υγρασία μπορείτε να την εκτιμήσετε με βαρυτική μέθοδο:

• Ζυγίστε ξερά δοχεία (απόβαρο)

• Γεμίστε τα δοχεία με κομπόστ (παίρνετε δείγμα από διαφορετικέςμεριές) και τα ζυγίζετε.

• Ξηραίνετε τα δείγματα για 24 ώρες στους 105 οC.

• Βγάλτε και ζυγίστε τα δείγματα και επαναλάβετε την ξήρανση μέχρινα έχετε σταθερό βάρος στα δείγματά σας.

Παρατηρήσεις και αποτελέσματα

Θέμα

Αποτελέσματα

Διαδικασία

Εισαγωγή

Άσκηση

Page 19: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

• Υπολογίστε την περιεχόμενη υγρασία:

• Περιεχόμενη υγρασία (%) =

• Όπου :

• W1 το βάρος του δείγματος πριν την ξήρανση + κυτίου ,

• W2 το βάρος του ξηρού δείγματος + κυτίου

Παρατηρήσεις και αποτελέσματα

W1 – W 2

W 2

X 100

Θέμα

Αποτελέσματα

Διαδικασία

Εισαγωγή

Άσκηση

Page 20: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

• Ποιότητα των υλικών κομποστοποίησης

• Κατάλληλη περιεκτικότητα σε C και Ν,

• C/Ν πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 30 και 50:1- optimum: 25:1

• C/N<20:1 - συνθήκες αμμωνιοποίησης - απώλεια Ν

• Εάν C/N >50:1, καθυστέρηση έναρξης της διαδικασίας τηςκομποστοποίησης

Προϋποθέσεις κομποστοποίησης

Θέμα

Αποτελέσματα

Διαδικασία

Εισαγωγή

Άσκηση

Page 21: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

• C/N>25:1, η σχέση μπορείνα διορθωθεί με τηνπροσθήκη υλικών πουπεριέχουν περισσότερο Νόπως είναι τα ψυχανθή, ητσουκνίδα, η κοπριάπουλερικών ή τα Ν-ούχαλιπάσματα επί Βιολογικήςβάσης

Προϋποθέσεις κομποστοποίησης

Θέμα

Αποτελέσματα

Διαδικασία

Εισαγωγή

Άσκηση

Page 22: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

Σχέση C/N μερικών οργανικών υλικών

Οργανικά υλικά Σχέση C/N

Υπολείμματα κήπου 7 : 1

Χόρτο από χλοοτάπητα (γκαζόν) 12 : 1

Κοπριά σταύλου 3 μηνών 15:1

Οργανικά υπολείμματα κουζίνας 23 : 1

Φύλλωμα δένδρων 50 : 1

Αχυρο σίτου 125 : 1

Πριονίδια 500 : 1

Θέμα

Αποτελέσματα

Διαδικασία

Εισαγωγή

Άσκηση

Page 23: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

Περιεκτικότητα σε νερό

• Η υγρασία πρέπει να είναι μεταξύ 40 - 60%

• Περίσσεια υγρασίας: αποδέσμευση ουσιών που εκπέμπουνδυσοσμία

• Διαβροχή του σωρού (κρίνεται από την αυξημένη θερμοκρασία του)

Προϋποθέσεις κομποστοποίησης

Θέμα

Αποτελέσματα

Διαδικασία

Εισαγωγή

Άσκηση

Page 24: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

Περιεκτικότητα σε αέρα

• Επάρκεια οξυγόνου: Αναμόχλευση των υλικών του κομπόστ.

• Η 1η συνιστάται να γίνεται μετά από 2-3 εβδομάδες (ηαπαιτητικότερη περίοδος σε αερισμό)

• Η 2η γίνεται περί της 5ης και 6ης εβδομάδας

• Μια 3η ενδείκνυται τη 10η εβδομάδα.

Προϋποθέσεις κομποστοποίησης

Θέμα

Αποτελέσματα

Διαδικασία

Εισαγωγή

Άσκηση

Page 25: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

Θερμοκρασία

• Εμφανίζει διακυμάνσεις.

• Τοποθετούμε μεταλλικές μπάρες εντός του σωρού, και μετά από λίγηώρα, αφού τις εξάγουμε, τις πιάνουμε:

Εάν η επαφή είναι ανεκτή, τότε η ζύμωση εξελίσσεται ομαλά,

αν όχι (αυξημένη θερμοκρασία) συνίσταται είτε συμπίεση (εάν είναιυγρός ο σωρός) ή διαβροχή αν ο σωρός είναι ξηρός.

Εάν είναι ελαφρώς θερμή ή ψυχρή, υποδηλώνει ανάγκηαναμόχλευσης ή ότι η διαδικασία έφτασε στο τέλος της.

Προϋποθέσεις κομποστοποίησης

Θέμα

Αποτελέσματα

Διαδικασία

Εισαγωγή

Άσκηση

Page 26: TEI Εργαστήριο 4 Πελοποννήσου Εραστήριο Βιολοικής Γωρίαςvclass.uop.gr/modules/document/file.php/TTG146/4... · TEI Πελοποννήσου

TEIΠελοποννήσου

Εργαστήριο 4

pH

• Οι μικροοργανισμοί απαιτούν ένα pH μέσης προς ουδέτερηςοξύτητας (5,5 – 7,5).

Κάτω από 5,5 απαιτείται προσθήκη Ca, ΠΡΟΣΟΧΗ ΟΜΩΣ:

Εάν τα εδάφη που θα δεχθούν το κομπόστ έχουν μέσο προςουδέτερο pH, τότε θα προκληθούν απώλειες Ν, θα εκλύεται ΝΗ3.

Προϋποθέσεις κομποστοποίησης

Θέμα

Αποτελέσματα

Διαδικασία

Εισαγωγή

Άσκηση