1

Μ ό ν τ ρ ε α λ Περιοχή Ευρύτερο Μόντρεαλ: Μόντρεαλ και 29 Δήμοι

500 χλμ2, 1.800.000 κάτοικοι

Αριθμός ταξί 4.600

Επιβάτες/1993 40.000.000

Άλλες Μεταφορές Μετρό, λεωφορείο, F.C. Generalitat, τραίνο

Αρχές Αστική Κοινότητα του Μόντρεαλ Υπουργείο Μεταφορών της Επαρχίας του Κεμπέκ

Μοντέλα Chevrolet, Pontiac 6000, Oldsmobile, Volkswagen

Ταξί για το κρύο

ΚΕΙΜΕΝΟ: Rafael Pradas

Από την έκδοση “10 ciutats 10 TAXIS”

της Ciutat Groga της Βαρκελώνης,

Βαρκελώνη, Δεκέμβριος 1994.

Μετάφραση: Αντώνης Αρβανίτης

Email: arvanian80@gmail.com

Blog: arvanian80

Facebook: Antonis Arvanitis

Το Μόντρεαλ κατατάσσεται πρώτο στον κόσμο για την ποιότητα ζωής, δίπλα στη

Μελβούρνη και το Σηάτλ, επειδή με σοφό τρόπο συνδυάζει μια αφθονία όμορφων

εξοχικών τοπίων με μια σφύζουσα πνευματική ζωή, την λατινική φαντασία με την

βορειοαμερικανική αποτελεσματικότητα.

Μόντρεαλ, Mont Real, Mont Royal: όνομα που δόθηκε σ’ ένα βουνό σε δύο

γλώσσες πράγμα που εξηγεί την αντίφαση αυτής της πόλης, την μεγαλύτερη

γαλλόφωνη πόλη στον κόσμο μετά το Παρίσι, μόνο που βρίσκεται μόλις 80 χλμ. από

τα σύνορα της Πολιτείας της Νέας Υόρκης. Οι Γάλλοι την κατέλαβαν μεταξύ του

1535 και του 1760, και με το εμπόριο της γούνας το Μόντρεαλ αναπτύχθηκε από

την αποστολή old Ville Marie του 1642.

Το ευρύτερο Μόντρεαλ, με πληθυσμό 1.800.000 κατοίκων (λίγο περισσότερο από

ένα εκατομμύριο στην καθαυτή πόλη) είναι η πιο σημαντική πόλη της Επαρχίας του

Κεμπέκ (La Belle Province, όπως λέγεται) αν και η πολιτική και πνευματική

πρωτεύουσα είναι το Κεμπέκ Σίτυ, 250 χλμ. μακρυά. Καλύπτοντας μιαν έκταση 500

τετραγωνικών χιλιομέτρων, το ευρύτερο Μόντρεαλ αποτελείται από 29 δήμους.

2

Αλλά για τα ταξί, η περιοχή διαιρείται σε τρεις ζώνες. Το 82% των χρηστών ταξί ζουν

στην κεντρική ζώνη και παίρνουν ταξί, κατά μέσον όρο, πέντε φορές την εβδομάδα.

Τα 4.600 ταξί του Μόντρεαλ ανήκουν σε διάφορες εταιρίες και μπορούν εύκολα

να αναγνωρισθούν. 27.000.000 διαδρομές το χρόνο σημαίνει τη μεταφορά

40.000.000 επιβατών. Υπάρχουν 29 διαφορετικές εταιρίες Ρ/Τ μ’ ένα σύνολο 3.675

ταξί, το 80% του συνόλου του στόλου.

Διεθνής τάση

Το Μόντρεαλ είναι ένα από τα κυριώτερα Καναδικά κέντρα παραγωγής με

βιομηχανίες, χημικές, υφαντουργικές, σιδήρου και χάλυβα, ποτοποιίες, εργοστάσια

επίπλων, εργοστάσια δέρματος, αλλά επίσης είναι η έδρα των τραπεζιτικών

υπηρεσιών, των εταιριών εξόρυξης, των σιδηροδρόμων, των εξαγωγικών εταιριών

και διεθνών οργανισμών (όπως ο ΙΑΤΑ ή το πρωτόκολλο για την υπεράσπιση του

στρώματος του όζοντος) και με βλέμμα στο μέλλον διαφόρων κέντρων υψηλής

τεχνολογίας, αεροδιαστημικής, μεταφορών, τηλεπικοινωνιών, βιομηχανιών

βιοτεχνολογίας. Το Μόντρεαλ με το γεμάτο κίνηση λιμάνι του, που βρίσκεται στο

σημείο συνάντησης των Καναδικών και Αμερικανικών λιμνών και των ποταμών

Οττάβα και Σεν Λόρενς (Άγιος Λαυρέντιος), επωφελείται πλήρως των καλών του

σχέσεων με τις βορειοανατολικές ΗΠΑ. Για τον λόγο αυτό, μέσα στα μελλοντικά του

σχέδια είναι η δημιουργία της “Διεθνούς Πόλης”, αφιερωμένης στις διασυνοριακές

εμπορικές και επιχειρηματικές δραστηριότητες.

Τα δύο διεθνή αεροδρόμια του Μόντρεαλ συνεισφέρουν τα μέγιστα στην διεθνή

τάση της πόλης. Υπάρχει το Μιραμπέλ, 56 χλμ. βορειοανατολικά, το οποίο

θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο και είναι το σημείο άφιξης και

αναχώρησης πολλών διηπειρωτικών πτήσεων, και το Ντερβάλ 21 χλμ. νοτιο-

ανατολικά της πόλης, το οποίο προορίζεται για αεροπορικές εταιρίες με Βορειο-

Αμερικανικές πτήσεις. Μεταξύ του Ντερβάλ και του κέντρου της πόλης τα ταξί

κάνουν περίπου 35.000 διαδρομές τον μήνα και περίπου 420.000 το χρόνο.

Το ταξί χρησιμοποιείται στο Μόντρεαλ, πάνω απ’ όλα, για διαδρομές που έχουν

σχέση με την εργασία (34%), με την διασκέδαση (20%) με τα ψώνια (15%). Το 50%

περίπου των πελατών του ταξί είναι διευθυντές, επιχειρηματίες ή γραφειοκράτες

του κλάδου των υπηρεσιών.

“Οι γυναίκες είναι οι καλύτεροι πελάτες”, λένε οι ταξιτζήδες και αποδεικνύονται

σωστοί: οι γυναίκες αποτελούν το 59% του συνόλου των χρηστών ταξί.

Το “miteur” του “char”

Η μετανάστευση απ’ όλο τον κόσμο ενισχύει την αίσθηση ότι είναι μια

διαφορετική διεθνιστική πόλη. Άραβες και Γερμανοί, για παράδειγμα, εκδίδουν

3

περιοδικά στις γλώσσες τους. Οι Ισπανοί έχουν ένα πολιτιστικό κέντρο και οι Ινδοί,

ραδιοφωνικό πρόγραμμα. Εκτιμάται, εν τούτοις, ότι η Γαλλική είναι η μητρική

γλώσσα του 60% των κατοίκων της πόλης παρά το γεγονός ότι πολλάκις μιλούν

“joval”, μια διάλεκτο ή παραλλαγή στη Γαλλική γλώσσα.

Η απόδειξη γι’ αυτό είναι η ύπαρξη γαλλόφωνων εφημερίδων (La Presse, Le

Devoir, Le Journal de Montreal) ραδιοφώνου και τηλεόρασης. Πολλοί από τους

αγγλόφωνους κατοίκους μιλούν και γαλλικά και προκύπτουν πολλές δίγλωσσες

καταστάσεις. Για κάποιες δραστηριότητες, όπως για παράδειγμα η οδήγηση ταξί, η

γνώση της γαλλικής είναι υποχρεωτική.

Αλλά κάποιες λέξεις επηρεασμένες από την αγγλική ή που δημιουργήθηκαν

μόνες τους μπορεί να εκπλήξουν τον γαλλόφωνο επισκέπτη. Στον τομέα της

οδήγησης ταξί, οι Μοντρεαλιανοί λένε “σωφέρ” – chauffer ή “οδηγός” – driver (με

γαλλική προφορά και κλινόμενο σαν ρήμα). Ο αστυνομικός είναι “constable”, το

ταξίμετρο “miteur” και το αυτοκίνητο “char”.

Ο ταξιτζής του Μόντρεαλ

Περισσότεροι από τους μισούς ταξιτζήδες του Μόντρεαλ είναι πρόσφατοι

μετανάστες, προερχόμενοι κυρίως από τον Λίβανο, το Ιράν, το Ιράκ και την Αϊτή

(τόσο πολυάριθμοι σίγουρα λόγω της δυνατότητας που η κοινή γλώσσα – τα

γαλλικά – τους δίνει), οι οποίοι έχουν αναλάβει από τους Ιταλούς, τους Έλληνες και

τους Λατινοαμερικάνους, που ανέβηκαν κοινωνικά. Η μέση ηλικία των ταξιτζήδων

του Μόντρεαλ είναι τα 45 χρόνια. Υπάρχουν λίγες γυναίκες (σχεδόν 5%) μια

αναλογία λίγο υψηλότερη από της Βαρκελώνης. Οι μισθωτοί οδηγοί αποτελούν

περίπου το 60% του συνόλου. Γενικά, είναι αρκετά φιλικοί, συμπληρώνοντας με

αρκετή δόση φαντασίας κάθε έλλειψη πληροφόρησης που μπορεί να έχουν για τα

μέρη της πόλης.

Σε μερικούς οδηγούς ταξί του Μόντρεαλ, καθώς και σε κάποιους αμαξάδες έχει

δοθεί επίσημα ο βαθμός του τουριστικού ξεναγού. Κατά κανόνα μπορεί να βρεθούν

στο Place d’ Armes, το παλιό Μόντρεαλ και στη Λίμνη Beaver στο Mont-Royal. Οι

ταξιτζήδες αυτοί με τις τουριστικές γνώσεις είναι ιδανικοί σαν οικοδεσπότες για μια

επίσκεψη στο παλιό Μόντρεαλ (Vieux Montreal), το οποίο διατηρεί την γαλλική

κληρονομιά με τα γραφικά σπίτια στη πλατεία Cartier και τη γύρω περιοχή,

προσαρμοσμένα στις απαιτήσεις ενός σκληρού κλίματος. Το Δημαρχείο του 1877, ο

πύργος Remeza (chateau de Remeza) και η εκκλησία Norte-Dame-de-Bonscoeurs,

όλα συγκροτούν την καρδιά αυτής της πόλης. Το Μόντρεαλ, που θα μπορούσε να

θεωρηθεί καθαρά αμερικανικό βρίσκεται στο Centre Ville, με τους ουρανοξύστες,

τις τράπεζες, τα κτίρια γραφείων και τις επιχειρήσεις τοποθετημένα γύρω στη

Boulevard Rene-Levesque.

4

Μια καλοκαθαρισμένη πρόσοψη

Η σημερινή πόλη είναι το αποτέλεσμα ενός πλήρους προγράμματος αστικής

ανακαίνισης που άρχισε την δεκαετία του ’50 και έδωσε τέλος σε μια μακρά

περίοδο που αρχίζει με τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο όταν το Μόντρεαλ ήταν η

πόλη του λαθρεμπορίου του αλκοόλ και άλλων περιθωριακών δραστηριοτήτων που

αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου από το 1939 ως το

1945. Η Παγκόσμια Έκθεση του 1967 και οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1976 έδωσαν

στην όψη του Μόντρεαλ ένα καλό καθάρισμα.

Η κληρονομιά από αυτές τις ανακαινίσεις αποδείχθηκε πολύ χρήσιμη για την

πόλη. Το Ολυμπιακό Πάρκο (το στάδιο, οι πισίνες, ο ολυμπιακός πύργος

επικοινωνιών κλπ.) είναι, τώρα, ένα από τα κύρια αξιοθέατα του Μόντρεαλ. Η

αρχιτεκτονική του είναι τολμηρή, αλλά ταιριάζει πλήρως μέσα στο κορμό της πόλης.

Αλλά μια ηχώ των διαφωνιών για τα χρήματα που ξοδεύτηκαν για τους αγώνες, τα

οποία πληρώθηκαν απ’ τις τσέπες των κατοίκων του Μόντρεαλ, μπορεί ακόμα ν’

ακουστεί. Οι εγκαταστάσεις της Παγκόσμιας Έκθεσης του 1967 στο νησί Saint

Helene, από την άλλη μεριά, καθιστούν δυνατό στους κατοίκους του Μόντρεαλ να

γιορτάζουν τον ερχομό του καλοκαιριού αφού πέρασε ο βαρύς χειμώνας. Υπάρχουν

πισίνες, μέρη για πικ-νικ, ενυδρείο, θέατρα, μουσική, φεστιβάλ πυροτεχνημάτων.

Μέσα στο πρόγραμμα αστικής ανακαίνισης του Μόντρεαλ που αναφέρθηκε

προηγουμένως, ξεχωρίζει ένα εξαίρετο σύστημα υπογείου, σχεδιασμένο πάνω στο

μετρό του Παρισιού και ένα πλήρως λειτουργόν δίκτυο λεωφορείων, που είναι

αλληλοσυνδεδεμένα.

Το τραίνο παίζει επίσης ένα σημαντικό ρόλο στην μητροπολιτική περιοχή του

Μόντρεαλ. Σύμφωνα με μια έρευνα που έγινε το 1987, το 50% των πελατών ταξί

χρησιμοποιούν το ταξί ως συμπλήρωμα στα συστήματα δημόσιας συγκοινωνίας, για

να πάνε στο σταθμό του τραίνου, το αεροδρόμιο ή να νοικιάσουν αυτοκίνητο.

Το μεγάλο πάθος των κατοίκων του Μόντρεαλ, όπως η πλειοψηφία των

Καναδών, είναι οι υπαίθριες διασκεδάσεις (οδοιπορία, κατασκήνωση, κανό,

ψάρεμα, σκι, κολύμπι και βαρκάδα στις λίμνες) ιδιαίτερα την εποχή που είναι

γνωστή ως Ινδιάνικο Καλοκαίρι, μια περίοδος με καλό καιρό το φθινόπωρο όταν ο

χειμώνας αρχίζει να προμηνύεται. Αυτή είναι μια εποχή όπου οι ταξιτζήδες

μπορούν να επωφεληθούν απ’ ό,τι σημαίνει πολλή μετακίνηση ανθρώπων από και

προς τους σταθμούς τραίνων και λεωφορείων και σε κάποιες περιπτώσεις τα

αεροδρόμια

5

Πολλές πόλεις σε μία

Αλλά πέρα από τον εμπορικό τομέα περί την Αγία Αικατερίνη (Saint Catherine),

την οικιστική ζώνη και τις Ολυμπιακές εγκαταστάσεις, το Μόντρεαλ είναι επίσης μια

υπόγεια πόλη, η οποία αφήνει περιθώρια για πολυάριθμες εμπορικές,

επαγγελματικές και ελεύθερου χρόνου δραστηριότητες χωρίς να πρέπει να βγει

κάποιος στους δρόμους όπου είναι αντιμέτωπος μ’ ένα δριμύ κλίμα με

θερμοκρασίες που συχνά φθάνουν στους πενήντα βαθμούς υπό το μηδέν κατά τους

χειμερινούς μήνες.

Η υπόγεια πόλη άρχισε συμπτωματικά με την πρόταση να μπουν κάποια μαγαζιά

κάτω απ’ την πλατεία Ville Marie, η οποία ήταν εκείνη την εποχή υπό κατασκευήν.

Από αυτό γεννήθηκε η ιδέα μιας αυθεντικής υπόγειας πόλης στην οποία τα

κυριώτερα κεντρικά σημεία της πόλης και οι σταθμοί του μετρό είναι συνδεδεμένα

με υπόγεια περάσματα.

Το επάγγελμα του κρύου

Παρ’ όλο το κρύο, στους κατοίκους του Μόντρεαλ αρέσουν τα ψώνια ή οι

νυκτερινές έξοδοι. Το Μόντρεαλ έχει καθορισμένη αξιόλογη νυκτερινή ζωή με

ντισκοτέκ, καμπαρέ, θεάματα, ρεστοράν, καφέ – θέατρα, κλπ. Το κρύο προσφέρει

έναν συμπληρωματικό τρόπο της δουλειάς του ταξί στο Μόντρεαλ: ανάμεσα στις

υπηρεσίες τους, οι ταξιτζήδες κάνουν το ξαναγέμισμα μπαταριών των αυτοκινήτων

που έχουν ακινητοποιηθεί από τις χαμηλές θερμοκρασίες.

Το Μόντρεαλ το οποίο έχει μια έντονη πνευματική ζωή, δίνει μεγάλη σημασία

στα meetings, τα συνέδρια και τα μεγάλα φεστιβάλ στο Palais des Congres, το οποίο

έχει χώρο για περίπου 5.800 άτομα και ανάμεσα στις πιο γνωστές του

δραστηριότητες διεθνώς τα φεστιβάλ τζαζ και σινεμά έχουν την πρώτη θέση πάνω

απ’ όλα τ’ άλλα.

Μια επιτροπή με πολλές φροντίδες

Το ταξί είναι υπό την αιγίδα της Επιτροπής Μεταφορών της Αστικής Κοινότητας

του Μόντρεαλ, αν και είναι το Υπουργείο Μεταφορών της Κυβέρνησης του Κεμπέκ

που έχει την νόμιμη αρμοδιότητα και εγκρίνει κόμιστρα και διαπραγματεύεται τις

διεκδικήσεις του κλάδου και λαμβάνει υπ’ όψιν τις απόψεις των οργανώσεων των

χρηστών και καταναλωτών. Όλες οι συνήθεις διοικητικές δραστηριότητες γίνονται

μέσω του Γραφείου Ταξί, το οποίο εξετάζει υποψήφιους για ειδικές άδειες ταξί,

ανανεώνει άδειες εργασίες κλπ. Η υπηρεσία ελέγχου είναι αυστηρή και γίνονται

αιφνιδιαστικοί έλεγχοι στα οχήματα που βρίσκονται στις πιάτσες για να

εξακριβώσουν την κατάσταση του ταξί, την ισχύ της άδειας ή απλά να

6

επιβεβαιώσουν ότι το ταξί οδηγείται από εξουσιοδοτημένο ταξιτζή. Το 1993 έγιναν

τέσσερεις χιλιάδες έλεγχοι.

Αλλά έξω από την απλώς από την απλώς μηχανική ασφάλεια, άλλη μορφή

ασφάλειας απασχολεί τις αρχές και για τον λόγο αυτό έχουν αναπτύξει το

πρόγραμμα “Taxi Secours” το οποίο στηρίζεται στη συμμετοχή των ταξιτζήδων στην

πρόληψη του εγκλήματος στο δρόμο, αφού οι οδηγοί ταξί διασχίζουν τους δρόμους

της πόλης είκοσι τέσσερεις ώρες την ημέρα και έχουν στη διάθεσή τους ένα

σύστημα επικοινωνίας. Στον κόσμο που συμπεριλαμβάνονται τα ταξί, οι υποδείξεις

διατυπώνονται με σαφήνεια: μη δείχνετε πόσα χρήματα έχετε μαζί σας, μη

προβάλετε αντίσταση και ενθαρρύνετε τη χρήση πιστωτικών καρτών.

Αλλά η Επιτροπή φροντίζει επίσης για τις διάφορες πλευρές της εικόνας του ταξί:

ενημέρωση των ταξιτζήδων για την σημασία του τουρισμού για το Μόντρεαλ,

διαφήμιση του ταξί στους κατοίκους της πόλης, μέτρα για ν’ αποφύγουν τις

διακρίσεις κλπ. Έτσι ώστε τα πράγματα να συνεχίσουν να λειτουργούν όπως πρέπει,

έχει ιδρυθεί Ένα Στρογγυλό Τραπέζι Συνδιαλλαγής στο οποίο εκπροσωπούνται οι

ιδιοκτήτες ταξί (η Λίγκα των ταξί του Μόντρεαλ), οι ενώσεις παροχής της υπηρεσίας

(Ρ/Τα), η αστυνομία, η Κοινότητα της Μεταφοράς και το Επαρχιακό Υπουργείο

Μεταφορών.

Αλλά εάν η Επιτροπή πρέπει να είναι γνώστης και να ασχολείται με τις

καταγγελίες των πολιτών, το κοινό επίσης πρέπει να προσπαθεί να κατανοεί την

πλευρά των ταξιτζήδων, συνειδητοποιώντας ότι σε καιρούς οικονομικής κρίσης, οι

καταγγελίες αυξάνονται και οι ταξιτζήδες έχουν περισσότερα προβλήματα επειδή

κάθονται περισσότερο στις πιάτσες, ότι ο συνολικός αριθμός των επιβατών

μικραίνει καθώς επίσης και ο αριθμός των μακρινών διαδρομών, και το επίπεδο του

άγχους ανεβαίνει. Το να βάζεις τον εαυτό σου στη θέση του άλλου είναι μια

τονωτική και πολιτισμική άσκηση.