PAPADIAMANTIS

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΑΝΙΔΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ

Aλέξανδρου Παπαδιαμάντη laquo O N E I Ρ Ο Σ Τ Ο Κ Υ Μ Α raquo

Το διήγημα laquoΌνειρο στο Κύμαraquo δημοσιεύτηκε το 1900 στο περιοδικό Παναθήναια κι ανήκει στα lsquolsquoαυτοβιογραφικάrsquorsquo διηγήματα του Παπαδιαμάντη Ίσως επειδή το κείμενο είναι ερωτικό και κινδύνευε να θεωρηθεί τολμηρό ο συγγραφέας δεν το υπογράφει ως έργο του αλλά γράφει αριστερά της υπογραφής του το παραπλανητικό lsquolsquoΔια την αντιγραφήνrsquorsquo αφήνοντας να εννοηθεί ότι δεν το έγραψε ο ίδιος αλλά το αντέγραψε από κάποιον άλλο Πέρα απrsquo το ερωτικό και στοχαστικό στοιχείο στο διήγημα διακρίνεται η θρησκευτικότητα του συγγραφέα και η αγάπη του για τη φύση ενώ τα γεγονότα της ιστορίας διαδραματίζονται μέσα σε ένα εξιδανικευμένο φυσικό περιβάλλον και σε κλίμα ποιμενικό έτσι το έργο παίρνει το χαρακτήρα του ποιμενικού ειδυλλίου

Το διήγημα κινείται σε δυο χρονικά επίπεδα στο παρόν και στο παρελθόν Επίσης διακρίνονται δύο πλάνα το εξωτερικό όπου δρουν τα πρόσωπα και το εσωτερικό όπου διαγράφεται η ψυχολογική κατάσταση του ήρωα ενώ οι ιδέες που προκύπτουν συνιστούν το ιδεολογικό υπόστρωμα του διηγήματος

ΒΑΣΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ1 αυτοβιογραφικός χαρακτήρας αναμνήσεις από την εφηβική ηλικία βιωματικός χαρακτήρας (Γ Ιωάννου)2 μονοεπεισοδιακή υπόθεση περιγραφή ενός συμβάντος έμφαση στις ψυχικές διακυμάνσεις και στον εσωτερικό κόσμο του ήρωα εσωτερίκευση της δράσης σε γεγονότα του ψυχικού βίου των ηρώων που παραδίδονται σε σκέψεις και αναμνήσεις3 laquoειδυλλιακή διάστασηraquo έντονο το ποιμενικό στοιχείο πληροφορίες για την αγροτική ζωή φυσιολατρία4 νοσταλγική διάθεση ερωτισμός και στοχαστικότητα θρησκευτικότητα5 laquoπολυεπίπεδεςraquo γλωσσικές επιλογές Στους διαλόγους ομιλούμενη λαϊκή γλώσσα με σκιαθίτικους ιδιωματισμούς Στην αφήγηση χαλαρή και laquoζεστήraquo καθαρεύουσα με προσμείξεις στοιχείων της δημοτικής Στις περιγραφές και τις λυρικές παρεκβάσεις προσεγμένη και αμιγής καθαρεύουσα6 πολυσημία του διηγήματος προσφέρεται για ποικίλες ερμηνείες (ερμηνευτική απροσδιοριστία- ΔΤζιόβας)α) ηθικοθρησκευτική---έκπτωση από μια αρχική ευδαιμονική κατάσταση σε μια δυστυχισμένη και ανώφελη ζωήβ) αντιπαράθεση φύσης και πολιτισμένου κόσμουγ) αντιπαράθεση ευτυχισμένης εφηβείας και φθαρμένης ωριμότηταςδ) αναπόληση της ζωής στη φύση τάση φυγής από το καταθλιπτικό παρόνε) αισθητική---αμφιταλάντευση ανάμεσα στο υψηλό και το αισθησιακόστ) ψυχαναλυτική---καταστολή της εφηβικής ερωτικής επιθυμίαςζ) ερωτική διάσταση της θάλασσας

ΕΝΟΤΗΤΕΣΕίναι ευδιάκριτες όπως χωρίζονται στο κείμενο από τους αστερίσκους αν και υπάρχουν κι άλλες προτάσεις με επικρατέστερη αυτή που θεωρεί την Δrsquo και Εrsquo ενότητα ως μία και έτσι γίνονται στο σύνολο 6 και όχι 7

ΕΝΟΤΗΤΑ 1-πληροφορίες για τον αφηγητή οικονομική κατάσταση επάγγελμα ηλικία πνευματική καλλιέργεια ψυχική κατάσταση εξωτερική εμφάνιση- το θέμα της ευτυχίας


- η ανάδρομη αφήγηση για τον πατέρα Σισώη δείχνει ως παρέκβαση άσχετη με το θέμα Ωστόσο υπάρχουν αναλογίες ανάμεσα στον Σισώη και στον αφηγητή (μινιατούρα της κύριας πλοκής)ΣΙΣΩΗΣ αγνότηταmdashαμαρτίαmdashμετάνοιαmdashσωτηρίαmdashαγνότητα ΑΦΗΓΗΤΗΣ αγνότηταmdashαμαρτίαmdashεμμονή στην ανάμνηση της αμαρτίαςmdashανυπόφορη κοσμική ζωή (όχι λύτρωση)Εξάλλου ο Σισώης διαμόρφωσε τον χαρακτήρα και τη συμπεριφορά του αφηγητή Ανάγκη να τιμήσει τον αrsquo δάσκαλό του- το παρόν του αφηγητή επαγγελματική αποτυχία οικονομική στενότητα ταπείνωση εξευτελισμός αδυναμία ανάληψης πρωτοβουλιών Επομένως ο αφηγητής είναι αλλοτριωμένος στην εργασία του -gt άρα δυστυχής- θρησκευτικές αναφορές- επισήμανση αντιθέσεων ανάμεσα στη νεανική και ώριμη ηλικία του αφηγητή νέος---ώριμος αγράμματος---πτυχιούχος βοσκός---υπάλληλος γραφείου ανοιχτή φύση---κλειστό γραφείο ελευθερία κινήσεων---περιορισμός δράσης ευτυχία---δυστυχία

ΕΝΟΤΗΤΑ 22 υποενότητες1 το περιβάλλον του νεαρού βοσκού 2 η Μοσχούλα και η προσέγγιση των δυο νέων

21)-περιγραφή του φυσικού περιβάλλοντος όπου δρα και εργάζεται ο νεαρός βοσκός άρρηκτος δεσμός με τη φύση - μετάβαση από τον ανοιχτό χώρο σrsquo έναν πιο περιορισμένο (κλειστό) το κτήμα του κυρ Μόσχου - μετάβαση απrsquo την ανωνυμία των ανθρώπων που συναναστρέφεται στον κυρ Μόσχο και την ανεψιά του τη Μοσχούλα - πληροφορίες για τον κυρ Μόσχο και το κτήμα του -κοινωνικό πλαίσιο αφήγησης διαφορές ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς

22)-λυρική παρουσίαση της Μοσχούλας ο τρόπος και η λεπτομέρεια στην περιγραφή της υποδηλώνει την ύπαρξη ερωτικού συναισθήματος - η Μοσχούλα παρουσιάζει ομοιότητες με την κατσίκα γιrsquo αυτό και η τελευταία παίρνει το όνομά της - η ιδιαίτερη σχέση του βοσκού με την κατσίκα έμμεσα υποδηλώνει το ίδιο και για τη Μοσχούλα---gt μηχανισμός υποκατάστασης συναισθημάτων - η ομωνυμία κοριτσιού-κατσίκας είναι ένα λογοτεχνικό εύρημα που εξυπηρετεί την προσέγγιση των δυο νέων - αrsquo συνάντηση άκαρπη γιατί ο νέος αιφνιδιάζεται και αντιδρά εγωιστικά η κοπέλα δυσαρεστείται και απογοητεύεται - βrsquo συνάντηση η προσέγγιση έχει αποτέλεσμα αφούο νέος υπακούει στο αίτημα της Μοσχούλας και παίζει φλογέρα η κοπέλα τον ανταμείβει με σύκα και πετιμέζι άρα έμμεσα εκφράζει την ανταπόκριση στα ερωτικά αισθήματα του βοσκού

ΕΝΟΤΗΤΑ 3- λεπτομερής αναφορά στο χώρο και στο χρόνο του νυχτερινού μπάνιου του βοσκού


- φροντίδα για την ασφάλεια του κοπαδιού και ιδιαίτερα της ΜοσχούλαςΣημαντικός ο ρόλος της κατσίκας για την προώθηση της πλοκής-παραδεισένιο τοπίο ψυχική ευφορία του βοσκού σφοδρό πλατάγισμα στη θάλασσα προετοιμάζουν τη συγκλονιστική για το βοσκό θέα της γυμνής Μοσχούλας στη θάλασσα- βουκολικά στοιχεία έμφαση στην περιγραφή της φύσης-αφηγηματικά κενά και επιβραδύνσεις

ΕΝΟΤΗΤΑ 4-μια πρώτη λυρική περιγραφή του τοπίου και της Μοσχούλας (μεταφορά προσωποποίηση παρομοίωση αντίθεση)-ηθικό δίλημμα του βοσκού στη θέα της γυμνής κοπέλαςα)να φύγει αθόρυβααν τον έβλεπε η Μοσχούλα ή θα τρόμαζε ή θα τον κατηγορούσε για laquoπονηρόraquoβ)να την ειδοποιήσει διακριτικάαυτοσαρκάζεται δηλώνοντας έλλειψη laquoκοσμιότηταςraquoγ)να περιμένει να φύγει η Μοσχούλα για να μην υποκύψει στον πειρασμότελικά όμως αυτόν επιλέγειδ)να φύγει απαρατήρητος από τη θάλασσακοπιαστικό εγχείρημα αδυναμία ελέγχου του κοπαδιού-η συχνή αναφορά στην αθωότητα και στις αγνέςhellipπροθέσεις τουδυναμώνει την ηθική και τις αντιστάσεις του μπροστά στον πειρασμό για να το πιστέψει και ο ίδιος- δηλώνει την περιέργεια ως ΑΙΤΙΑ που τον κάνει να ενδώσει ενώ ο ΕΡΩΤΙΚΟΣ ΠΟΘΟΣ είναι αυτός που τον καθηλώνει- άριστος ψυχογράφος ο Παπαδιαμάντης καθώς παρουσιάζει με δεξιοτεχνικό τρόπο τις εσωτερικές συγκρούσεις τις ψυχικές μεταπτώσεις και τα ηθικά διλήμματα του βοσκού μπροστά στον πειρασμό του γυμνού γυναικείου κορμιού-θεσπέσια η περιγραφή (λεπτομερής αυτή τη φορά) της λουόμενης κοπέλας-κλιμακωτή αναφοράΑΠΟΛΑΥΣΙΣ σαρκική ερωτικό υπονοούμενο γήινο ΟΝΕΙΡΟ βλτίτλο εξω-γήινο ΘΑΥΜΑ υπερκόσμιο θεϊκό ΕΒΛΕΠΕ ορατό αμαυράν χρυσίζουσαν (οξύμωρο) κόμην τράχηλον εύγραμμον λευκάς ως γάλα (παρομοίωση) ωμοπλάτας βραχίονας τορνευτούς (μεταφορά)ΔΙΕΒΛΕΠΕ ορατό με δυσκολία οσφύν ισχύα κνήμας πόδας (ασύνδετο)

ΕΜΑΝΤΕΥΕυπέθετε αόρατο πλάσμα φαντασίας στέρνον κόλπους (επιθετικοί προσδιορισμοί γλαφυρούς προέχοντας δεχομένους)

πνοή ίνδαλμα όνειροαπρόσιτα αφηρημένες έννοιεςνηρηϊς νύμφη σειρήν προσιτά συγκεκριμένες μορφές-αναφορά στο ενδεχόμενο της δυνατής αποχώρησής του η έκσταση είναι το εμπόδιο της φυγής του-η θέα της γυμνής Μοσχούλας δεν αρκεί και αποζητά laquoεπαφήraquo με το κορμί της κάνοντας κάποιες π ο ν η ρ έ ς σκέψειςνα κινδυνεύσει η Μοσχούλα για να τη σώσει- αδύναμη ηθική αντίσταση- να φύγει-το απορρίπτει για δεύτερη φορά


-απρόσμενο βέλασμα της κατσίκαςλύση ταράζεται βγαίνει απrsquo την κρυψώνα γίνεται αντιληπτός (δεν το ήθελε)κίνητρο η στοργή και η ευθύνη απέναντι στην αγαπημένη του κατσίκα

ΕΝΟΤΗΤΑ 5- ο φόβος της Μοσχούλας στη θέα του βοσκούνέο δίλημμα του νεαρού α)να πάει να την καθησυχάσει β)να φύγει μακριά-εμφάνιση της βάρκαςεπιτείνει το φόβο της Μοσχούλαςβουλιάζει στη θάλασσαδεν υφίσταται πλέον δίλημμαηρωϊκή διάσωσή της ένδειξη ζωήςη laquoχλιαράraquo πνοήανακούφιση του βοσκού- η ακριβής περιγραφή του σημείου βύθισης αποδεικνύει ότι όντως υπήρχε κίνδυνος πνιγμού-ο βοσκός αντιδρά αστραπιαία-laquoαι δυνάμεις επολλαπλασιάζοντο θαυμασίωςraquoισχυρό κίνητροη σωτηρία της ζωής της κοπέλας που τόσο ποθούσε να πλησιάσει- ότι έγινε δεν είχε laquoιδιοτελείςraquo σκοπούς ούτε στόχευε σε κάποια laquoανταμοιβήraquo-η εξιδανικευμένη σαρκική επαφή σημαδεύει τη μνήμη του ήρωα (όνειρο πλάνη γοητεία εκλεκτή και αιθέριος ανακούφιση και αναψυχή) η προοπτική του ώριμου αφηγητή που θυμάται και αξιολογεί μεταγενέστερα το γεγονός

ΕΝΟΤΗΤΑ 6-αδιάφορη για το βοσκό η ενήλικη Μοσχούλαυποτιμητική αναφορά ίσως για να συμβολίσει το δυσάρεστο παρόν-η κατσίκα τελικά θυσιάστηκε για χάρη της κοπέλας-επίδραση του laquoονείρουraquo στη ζωή του βοσκού ως βασανιστική ενοχή ο πειρασμός αποτρέπει τον εγκλεισμό του νεαρού σε μοναστήρι δυστυχία-σκοινί-σύμβολο 1τον πνίγει 2του στερεί την ελευθερία 3οριοθετεί το ασφυκτικό του περιβάλλον

ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΧΩΡΟΣγραφείο-αστικός τρόπος ζωής-δυστυχία-δικηγόρος Φύση-ποιμενικός τρόπος ζωής-ευτυχία-βοσκόπουλο Πύργος-κτήμα-κυρ Μόσχος ΘάλασσαΧΡΟΝΟΣιστορικόςεπανάσταση 1821 Καποδίστριας θέρος 187hellipαναδρομή επιταχύνσεις επιβραδύνσεις θαμιστική αφήγησηΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ-συγγραφικός δόλος πλαστοπροσωπία (Δια την αντιγραφήν) ΑΛ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ-αφηγητήςmdashε ξ ω δ ι η γ η τ ι κ ό ς (αναδρομική αφήγηση που γίνεται από την οπτική γωνία της ώριμης ηλικίας του αφηγητή) και ο μ ο δ ι η γ η τ ι κ ό ςmdashπρωτοπρόσωπη αφήγηση (ο αφηγητής είναι ο κεντρικός ήρωας της δικής του ιστορίας)-αφηγηματικό laquoεγώraquo της αφήγησης ώριμος δικηγόρος-εννοιολογική γωνία θέασης βιωματικό laquoεγώraquo της ιστορίας βοσκόπουλο-αντιληπτική γωνία θέασης-εσωτερική εστίαση-η laquoφωνήraquo είναι μία άρα πρέπει να οδηγηθούμε στην ταύτιση αφηγητή και συγγραφέα-περιγραφές οδηγητική λειτουργία για να συλλάβει ο αναγνώστης το βαθύτερο νόημα του διηγήματος


Το διήγημα ανήκει στις αυτοδιηγητικές αφηγήσεις κατά τις οποίες ο αφηγητής πέρα από το ότι είναι πρωτοπρόσωπος και μετέχει σrsquo αυτήν (ομοδιηγητικός αφηγητής) είναι επιπλέον και ο πρωταγωνιστής της Περιγράφει ένα συμβάν που πιστεύει ότι επηρέασε τη μετέπειτα ζωή του και εκφέρει κρίσεις και απόψεις παίρνει θέση πράγμα που δίνει στην αφήγηση τα χαρακτηριστικά της εξομολόγησης Στον πρόλογο και στον επίλογο στα δύο δηλαδή σημεία του διηγήματος που αναφέρεται στο παρόν της αφήγησης η εστίαση είναι μηδενική γιατί η αφήγηση γίνεται από έναν παντογνώστη αφηγητή Και στο κύριο μέρος του διηγήματος η αφήγηση γίνεται και πάλι κάτω από την προοπτική του ώριμου αφηγητή που έχοντας ζήσει ο ίδιος τα γεγονότα τα χρω-ματίζει με την εμπειρία του ανθρώπου που κοιτάζει πλέον από μεγάλη απόσταση χρόνου αυτό που του συνέβη στο παρελθόν Για να μη μειωθεί όμως η αγωνία για την έκβαση της ιστορίας αφού ο αφηγητής γνωρίζει το τέλος ο συγγραφέας εναλλάσσει σε κάποια σημεία του κειμένου την εστίαση από μηδενική σε εσωτερική πράγμα που σημαίνει ότι ο αφηγητής υιοθετεί την προοπτική του ήρωα-βοσκού χωρίς υποτίθεται να γνωρίζει περισσότερα από όσα η κατοπινή εμπειρία τον προμήθευσε Η διαφορά αυτή γίνεται φανερή όταν ενώ η αφήγηση εστιάζει κάποτε στον ήρωα βοσκό ο αφηγητής-προλύτης παρεμβάλλει και τη δική του αφηγηματική φωνή προσπαθώντας να φωτίσει ενέργειες κι αντιδράσεις του ήρωα Αλλού πάλι ο αφηγητής αποσιωπά σκόπιμα λεπτομέρειες και προβάλλει μόνο την προοπτική του βοσκού αυξάνοντας έτσι την αγωνία και την ένταση για τη συνέχεια Η εναλλαγή αυτή της εστίασης είναι πολύ σημαντική ιδιαίτερα για την ανάδειξη των διλημμάτων του ήρωα-βοσκού

ΒΟΥΚΟΛΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟΛΥΡΙΚΟ ndashΠΟΙΗΤΙΚΟ-ΡΟΜΑΝΤΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ κυρίως στην 4η ενότητα (θαλασσινό σκηνικό εξωτισμός μαγεία επίθετα παρομοιώσεις μεταφορές ασύνδετο σχήμα υπερβολή)ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟΧΙΟΥΜΟΡ-ΕΙΡΩΝΕΙΑ-εις το όνομα του πατρόςhellipτο εθέριζα εν μέρει (σς163-164)-μόνους αντιζήλουςhellipτρομεροί ανταγωνισταί διrsquo εμέ (σ 164)-ο κυρ Μόσχοςhellipτην Μοσχούλα (σ 165)-τρωθείς από τα κάλλη της μικράς κατσίκας μου (σ 167)-φωνάζω εγώ την κατσίκα μου τη Μοσχούλα (σ 167)-όσον αθώος κι αν ήμην η περιέργεια δε μου έλειπε ( σ 173)-δεν ήτο εύκολο να επιβάλω σιωπή εις την αίγα μου-δεν της είχε κόψει και τη γλώσσα δια να μη βελάζει (σ 175)-αφού επέρασα από δυο ιερατικάς σχολάς ήτο επόμενον (σ 178)

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΕΕ

1Ποιες συγκεκριμένες μνήμες και βιώματα του συγγραφέα διακρίνετε στο διήγημα που θα μας οδηγούσαν στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για έργο αυτοβιογραφικό2Η χριστιανική πίστη η φυσιολατρία και η ρεαλιστική απεικόνιση των απλών ανθρώπων της υπαίθρου θεωρούνται βασικά γνωρίσματα του έργου του Παπαδιαμάντη Μπορείτε να τα επισημάνετε στο συγκεκριμένο διήγημα3Το laquoΌνειρο στο κύμαraquo θεωρείται ηθογραφικό διήγημα πλησιάζει όμως και στην ψυχογραφία Εντοπίστε ψυχογραφικά και ηθογραφικά στοιχεία στο κείμενο


4 laquoΟ Παπαδιαμάντης υπήρξε θαυμάσιος ζωγράφος της ελληνικής φύσηςhellipπροικισμένος με ιδιότυπη ποιητική και λυρική διάθεσηraquo Ποια χωρία του διηγήματος επαληθεύουν την παραπάνω άποψη5Η γλώσσα του Παπαδιαμάντη θεωρείται ένα κράμα από λόγια λαϊκά και εκκλησιαστικά στοιχεία Να επιβεβαιώσετε την παραπάνω άποψη με συγκεκριμένα παραδείγματα6Στο διήγημα αυτό ο Παπαδιαμάντης χρησιμοποιεί την τεχνική της αναδρομικής αφήγησης Σε ποιο χώρο τοποθετούνται τα γεγονότα του παρόντος και σε ποιο του παρελθόντος7 Πως λειτουργεί στο κείμενο η εγκιβωτισμένη αφήγηση που αναφέρεται στον πατέρα Σισώη8Πως περιγράφεται η Μοσχούλα και με ποιους εκφραστικούς τρόπους προβάλλεται η ομορφιά της9 Ποιες πληροφορίες μας δίνει ο αφηγητής για τον εαυτό του και τι υπογραμμίζει ιδιαίτερα περιγράφοντας κάθε φάση της ηλικίας του (νεαρή ώριμη)10 Γιατί ο αφηγητής περιγράφει τόσο εκτενώς το κτήμα του κυρ Μόσχου11 Ποια η σχέση του αφηγητή με τη φύση12 Πως ερμηνεύετε την ομωνυμία του κοριτσιού με την κατσίκα και του κυρ Μόσχου με την ανεψιά του13 Πως βλέπει ο νεαρός βοσκός τη Μοσχούλα Αυτή ανταποκρίνεται στα συναισθήματά του14 Το φυσικό στοιχείο εκπροσωπεί στο διήγημα την επιστροφή προς την αγνότητα και εκφράζει τη νοσταλγία του συγγραφέα για την πατρίδα του Να επαληθεύσετε την άποψη αυτή με παραδείγματα από το κείμενο15 Ποια βουκολικά και ποιμενικά στοιχεία μπορείτε να καταγράψετε στο διήγημα16 Με ποια εκφραστικά μέσα μεταδίδει ο συγγραφέας-αφηγητής τα συναισθήματα θαυμασμού και την έκσταση που νιώθει ο βοσκός στη θέα της λουόμενης Μοσχούλας17 Στις περιγραφές του Παπαδιαμάντη υπάρχουν επιδράσεις από το ρομαντισμό Ποια στοιχεία της σκηνογραφίας συμβάλλουν σrsquo αυτή την εντύπωση18 Η περιορισμένη δράση και οι σύντομοι διάλογοι των ηρώων του Παπαδιαμάντη συμπληρώνονται με εκτεταμένες ψυχολογικές αναλύσεις από τον αφηγητή Σε ποια σημεία διακρίνετε αυτή την τεχνική και ποιο το αισθητικό της αποτέλεσμα19 α) Ποια διλήμματα αντιμετωπίζει το βοσκόπουλο στην προσπάθεια του να διαφύγει την προσοχή της Μοσχούλας Γιατί του ήρθαν στο μυαλό τα λόγια του πατέρα Σισώηβ) Τελικά ποιος δίνει τη λύση20 Ποια η συναισθηματική κατάσταση του αφηγητή και πως εναλλάσσονται τα συναισθήματά του στην κεντρική ενότητα του διηγήματος Η απάντησή σας να βασιστεί ιδιαιτέρως στη φράση laquoείχα μείνει χάσκων εν εκστάσει και δεν εσκεπτόμην πλέον τα επίγειαraquo21Πως συνδέεται η laquoπαγίδευσηraquo του ήρωα με την παγίδευση της κατσίκας22 Ποιο δραματικό απρόοπτο συμβαίνει στην 5 ενότητα και πως επιδρά στην εξέλιξη της ιστορίας23 Σε ποια σημεία του διηγήματος παρατηρούνται επιβραδύνσεις και ποια η λειτουργία τους24 Ποια στοιχεία της αφήγησης δίνουν ερωτικό χαρακτήρα στο διήγημα


25Το διήγημα αρχίζει και τελειώνει με την ίδια φράση Ποια η σημασία του κυκλικού αυτού σχήματος για το έργο26 Ταυτίζεται ο αφηγητής με το συγγραφέα στο διήγημα Σχολιάστε τη φράση (Δια την αντιγραφήν)27 Δικαιολογείται ο φόβος της Μοσχούλας στη θέα του βοσκού και της βάρκας28 Πως αντιδρά το βοσκόπουλο στο ενδεχόμενο πνιγμού της Μοσχούλας και πως ερμηνεύετε τον πολλαπλασιασμό των δυνάμεών του29Ποια σημασία είχε για την υπόλοιπη ζωή του αφηγητή το laquoόνειρο στο κύμαraquo30Ποια γνώμη εκφράζει ο συγγραφέας έμμεσα για τις γυναίκες με τη φράση laquoείναι απλή θυγάτηρ της Εύας όπως όλαιraquo31 Γιατί ο αφηγητής laquoμετρίως ελυπήθηraquo για το θάνατο της κατσίκας32Ποιος ο ρόλος της κατσίκας στο διήγημα και τι συμβολίζει το laquoσχοινίασμάraquo της33Ποιο είναι το βαθύτερο νόημα της ευχής του συγγραφέα laquoΩ ας ήμην ακόμη βοσκός εις τα όρηraquo


- η ανάδρομη αφήγηση για τον πατέρα Σισώη δείχνει ως παρέκβαση άσχετη με το θέμα Ωστόσο υπάρχουν αναλογίες ανάμεσα στον Σισώη και στον αφηγητή (μινιατούρα της κύριας πλοκής)ΣΙΣΩΗΣ αγνότηταmdashαμαρτίαmdashμετάνοιαmdashσωτηρίαmdashαγνότητα ΑΦΗΓΗΤΗΣ αγνότηταmdashαμαρτίαmdashεμμονή στην ανάμνηση της αμαρτίαςmdashανυπόφορη κοσμική ζωή (όχι λύτρωση)Εξάλλου ο Σισώης διαμόρφωσε τον χαρακτήρα και τη συμπεριφορά του αφηγητή Ανάγκη να τιμήσει τον αrsquo δάσκαλό του- το παρόν του αφηγητή επαγγελματική αποτυχία οικονομική στενότητα ταπείνωση εξευτελισμός αδυναμία ανάληψης πρωτοβουλιών Επομένως ο αφηγητής είναι αλλοτριωμένος στην εργασία του -gt άρα δυστυχής- θρησκευτικές αναφορές- επισήμανση αντιθέσεων ανάμεσα στη νεανική και ώριμη ηλικία του αφηγητή νέος---ώριμος αγράμματος---πτυχιούχος βοσκός---υπάλληλος γραφείου ανοιχτή φύση---κλειστό γραφείο ελευθερία κινήσεων---περιορισμός δράσης ευτυχία---δυστυχία

ΕΝΟΤΗΤΑ 22 υποενότητες1 το περιβάλλον του νεαρού βοσκού 2 η Μοσχούλα και η προσέγγιση των δυο νέων

21)-περιγραφή του φυσικού περιβάλλοντος όπου δρα και εργάζεται ο νεαρός βοσκός άρρηκτος δεσμός με τη φύση - μετάβαση από τον ανοιχτό χώρο σrsquo έναν πιο περιορισμένο (κλειστό) το κτήμα του κυρ Μόσχου - μετάβαση απrsquo την ανωνυμία των ανθρώπων που συναναστρέφεται στον κυρ Μόσχο και την ανεψιά του τη Μοσχούλα - πληροφορίες για τον κυρ Μόσχο και το κτήμα του -κοινωνικό πλαίσιο αφήγησης διαφορές ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς

22)-λυρική παρουσίαση της Μοσχούλας ο τρόπος και η λεπτομέρεια στην περιγραφή της υποδηλώνει την ύπαρξη ερωτικού συναισθήματος - η Μοσχούλα παρουσιάζει ομοιότητες με την κατσίκα γιrsquo αυτό και η τελευταία παίρνει το όνομά της - η ιδιαίτερη σχέση του βοσκού με την κατσίκα έμμεσα υποδηλώνει το ίδιο και για τη Μοσχούλα---gt μηχανισμός υποκατάστασης συναισθημάτων - η ομωνυμία κοριτσιού-κατσίκας είναι ένα λογοτεχνικό εύρημα που εξυπηρετεί την προσέγγιση των δυο νέων - αrsquo συνάντηση άκαρπη γιατί ο νέος αιφνιδιάζεται και αντιδρά εγωιστικά η κοπέλα δυσαρεστείται και απογοητεύεται - βrsquo συνάντηση η προσέγγιση έχει αποτέλεσμα αφούο νέος υπακούει στο αίτημα της Μοσχούλας και παίζει φλογέρα η κοπέλα τον ανταμείβει με σύκα και πετιμέζι άρα έμμεσα εκφράζει την ανταπόκριση στα ερωτικά αισθήματα του βοσκού

ΕΝΟΤΗΤΑ 3- λεπτομερής αναφορά στο χώρο και στο χρόνο του νυχτερινού μπάνιου του βοσκού




















PAPADIAMANTIS

Documents

Transcript of PAPADIAMANTIS