9

Περιεχόμενα

Εισαγωγή. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Εισαγωγή.του.συγγραφέα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Πρόλογος. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

ΜΕΡΟΣ.ΠΡΩΤΟ:.Άφιξη. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

ΜΕΡΟΣ.ΔΕΥΤΕΡΟ:.Δράση. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

ΜΕΡΟΣ.ΤΡΙΤΟ:.Αναχώρηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

ΜΕΡΟΣ.ΤΕΤΑΡΤΟ:.Αναχώρησης.συνέχεια . . . . . . . . . . . . 147

ΜΕΡΟΣ.ΠΕΜΠΤΟ:.Φευγάτοι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179

ΕΠΙΛΟΓΟΣ.Ίεν.Μονκρέιφ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193

ΕΠΙΛΟΓΟΣ.Πάτρικ.Λη.Φέρμορ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

Άφιξη

29

Στο νερο επικρατούσε τώρα θαυμαστή ηρεμία.

Η παρατεταμένη, έντονη φουσκοθαλασσιά είχε μετατραπεί

σε μια ακίνητη ζώνη που έφτανε σχεδόν ως τις νότιες ακτές του

νησιού και ήταν λες και η χαμηλή ομίχλη είχε πνίξει τη θάλασ-

σα και την είχε ισοπεδώσει. Μπορούσαμε ήδη να μυρίσουμε

τη μεθυστική γλύκα του άγριου θυμαριού –μια μυρωδιά που

έμοιαζε να ταξιδεύει πάνω στην ομίχλη–, ενώ ανεβαίνοντας

προς τον ουρανό, σκοτεινή και μυστηριώδης, η ορεινή σιλου-

έτα της Κρήτης πλησία ζε όλο και περισσότερο.

Ήταν δέκα το βράδυ και το σκάφος απείχε ακόμη τρία περί-

που μίλια από την ακτή, αλλά, κάτι το μισοφέγγαρο που έπαιζε

στα νερά, κάτι τα βουνά που ορθώνονταν σε τέτοιο ύψος, είχαμε

την αίσθηση ότι αν περνούσαμε το πόδι μας από τα πλαϊνά του

σκάφους θα πατούσαμε στεριά. Όλα τα βλέμματα ήταν στραμ-

μένα στον αφρό του κύματος που διέγραφε την παραλία, προ-

σπαθώντας να εντοπίσουν την κουκκίδα του φωτός που θα ήταν

το σινιάλο για να βγούμε στη στεριά.

Στο σκάφος βρισκόταν ο Μπράιαν Κόουλμαν, ο καπετά-

νιος, που έμοιαζε ίδιος ήρωας του Κόνραντ (ή σαν τον ναυ-

τικό στο πακέτο των Player’s Please), χαϊδεύοντας τη γενει-

άδα του και φέρνοντας κάθε τόσο στα μάτια του τα κιάλια.

Και δίπλα του, έχοντας καταλάβει με αρκετά κτητικό τρόπο

τη γέφυρα (κατανοητό βέβαια, ίσως, μια που ετοιμάζονταν

να πατήσουν στο δικό τους νησί), στέκονταν ο Γιώργος και

ο Μανώλης – ο Γιώργος Τυράκης και ο Μανώλης Πατεράκης,

πιστοί σύντροφοι στην αποστολή μας, που επρόκειτο να παί-

Γ Ο Υ Ι Λ Ι Α Μ Σ Τ Α Ν Λ Ε Ϊ Μ Ο Σ

30

ξουν τόσο σημαντικό ρόλο στην περιπέτειά μας. Μαζί τους

είχαμε ξεκινήσει εγώ και ο Πάντι για την πρώτη μας κατα-

δικασμένη απόπειρα να πέσουμε με αλεξίπτωτο στην

Κρήτη,6 και μαζί τους είχα επιστρέψει δώδεκα φορές, καθε-

μία εξίσου άτυχη με την πρώτη, προσπαθώντας να φτάσου-

με στο νησί. Μαζί είχαμε ήδη δει την Κρήτη με τόσο διαφο-

ρετικές μεταμφιέσεις και από τόσες οπτικές γωνίες, που

αυτή η τελική, επικείμενη άφιξη μας φαινόταν πολύ καλή

για να είναι αληθινή. Είχαμε δει το νησί σαν κάστρο μαγε-

μένο, με πυργίσκους πάνω από τα σύννεφα, σαν όνειρο τυ-

λιγμένο σε βαμβάκι. Σαν παγωμένη τούρτα γάμου, τόσο

τρομακτικό, που όχι μόνο ο Γιώργος και ο Μανώλης αλλά και

ο ρυθμιστής πτώσεων του αεροπλάνου είχαν κάνει εμετό

στην ανοιχτή καταπακτή του αεροπλάνου. Σαν κλιμακωτό

φεγγαρόλουστο μωσαϊκό τη βραδιά που το αεροπλάνο χτυ-

πήθηκε από αντιαεροπορικό βλήμα πάνω από το Ηράκλειο.

Σαν ομιχλώδες φάντασμα που τρεμόπαιζε στον ορίζοντα

μερικές μέρες νωρίτερα. Τώρα όμως η Κρήτη ήταν εδώ, μό-

λις τρία μίλια απόσταση, και με κάθε λεπτό που περνούσε

το νησί φαινόταν μεγαλύτερο κι ερχόταν πιο κοντά. Είχαμε

βρεθεί πιο κοντά κι άλλες φορές, πράγματι, αλλά ποτέ με

τόση σιγουριά ότι αυτή θα ήταν η τελική επιτυχημένη μας

απόπειρα να πατήσουμε το χώμα του.

Από κάτω μας, στο μπροστινό τμήμα του καταστρώματος,

6 Είχαμε φτάσει στον στόχο μας και είχαμε δει τα σινιάλα εδάφους, αλλά το σημείο προσγείωσης ήταν τόσο μικρό, που ο πιλότος είχε αποφασί-σει να ρίχνει μόνο τον έναν από μας σε κάθε γύρο. Ο Πάντι έπεσε κα-νονικά την πρώτη φορά, αλλά στη συνέχεια το αεροπλάνο χάθηκε μέσα σε ένα σύννεφο. Ο πιλότος προσπάθησε για παραπάνω από μία ώρα να εντοπίσει ξανά τα σινιάλα, αλλά χωρίς επιτυχία, και υποχρεωθήκαμε να επιστρέψουμε απογοητευμένοι στο Μπρίντιζι.

Κ Α Κ Ο Φ Ε Γ Γ Α Ρ Α Ν Τ Α Μ Ω Μ Α

31

ήταν συγκεντρωμένοι οι υπόλοιποι της κρητικής ομάδας μας.

Ήταν σε μεγάλα κέφια τώρα και δεν θύμιζαν σε τίποτα τη ζα-

λισμένη παρέα που ανέβαινε κάθε μέρα εδώ πέρα κατά τις απο-

τυχημένες απόπειρες της προηγούμενης εβδομάδας. Τα πρό-

σωπά τους δεν ήταν πλέον πράσινα σαν το θαλασσινό νερό,

ούτε βογκούσαν με κάθε κούνημα του σκάφους, αλλά στέκο-

νταν δείχνοντας σχεδόν τον πραγματικό τους εαυτό – και ο

πραγματικός τους εαυτός ήταν σαφώς κάτι το τρομερό, μια που

ανάμεσά τους βρισκόταν ο Γιάννης Κατσιάς, καταδικασμένος

δολοφόνος. Και μια χούφτα παλιόμουτρα που θα έκαναν τους

άντρες του Τζον Σίλβερ στην Ισπανιόλα να μοιάζουν με σχολι-

αρόπαιδα.

Τα μέλη του πληρώματος δεν τα βλέπαμε και τόσο εκείνη τη

στιγμή, μια που ήταν πλέον απασχολημένα με τα διάφορα καθή-

κοντά τους για την τελική αυτή ευθεία. Ωστόσο, κοντά στον

Κόουλμαν γυρόφερνε πάντοτε ένας ευχάριστος νεαρός με σπυ-

ράκια, που οι συνάδελφοί του, είχα παρατηρήσει, φώναζαν «Ξαν-

θούλη». Η δουλειά του, απ’ όσο έβλεπα, ήταν να ικανοποιεί τα

διάφορα γούστα και τις επιθυμίες των ανώτερων αξιωματικών

του πλοίου και αυτός ήταν που είχε φέρει, μία ή δύο ώρες νωρί-

τερα, καφέ, που πολύ τον είχαμε ανάγκη, και σάντουιτς με μπέ-

ικον, τα οποία φαίνεται να αποτελούν ιδιαίτερη σπεσιαλιτέ του

Ναυτικού. Τα επιπλέον καθήκοντά του ήταν πολλά – να χειρίζε-

ται ένα εντυπωσιακό οπλοπολυβόλο στη γέφυρα, να μεταφέρει

οτιδήποτε από τη μια άκρη του πλοίου στην άλλη, να γνωρίζει τη

δουλειά του καθενός πέρα από τη δική του και ίσως για να δια-

σκεδάζει τον καπετάνιο να κάνει ενδιαφέροντα διεισδυτικά σχό-

λια σχετικά με οποιονδήποτε Έλληνα εμφανιζόταν.

Με την ανατολή του φεγγαριού η νύχτα είχε γίνει πιο φω-

τεινή, η κορυφογραμμή της Κρήτης πιο έντονη. Και με κάποι-

Γ Ο Υ Ι Λ Ι Α Μ Σ Τ Α Ν Λ Ε Ϊ Μ Ο Σ

32

ον τρόπο –αναμφίβολα επειδή μπορούσαμε να δούμε πιο κα-

θαρά την ακτή– ο ίδιος ο θόρυβος της μηχανής έμοιαζε να πολ-

λαπλασιάζεται, μέχρι που ακουγόταν τόσο δυνατά, ώστε θα

μπορούσε να ξυπνήσει κάθε Γερμανό που βρισκόταν στο νησί.

Ήταν σχεδόν αδύνατο να διανοηθεί κανείς ότι το πλεούμενό

μας ήταν αρκετά μικρό και αρκετά μακριά από την ακτή, ώστε

να παραμένει αόρατο.

Υπήρχαν κάμποσοι μεταξύ μας που κατάφερναν ήδη να ξε-

χωρίσουν κάποια σημεία στην κορυφογραμμή και, σύμφωνα

με τα δικά τους σχόλια, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι κα-

τευθυνόμασταν προς ένα σημείο που βρισκόταν δυτικότερα

από την ακτή στην οποία σκοπεύαμε να φτάσουμε. Κι έτσι

αλλάξαμε την πορεία και βρεθήκαμε να προχωράμε ανατολικά,

χωρίς να πλησιάζουμε περισσότερο την ακτή, αλλά διατηρώ-

ντας μια απόσταση τέτοια, που θα μας επέτρεπε να εντοπίσου-

με την κουκκίδα από τη λάμψη του φακού που θα άναβαν οι

σύντροφοί μας στη στεριά. Όλη εκείνη την ώρα γινόταν μεγά-

λη συζήτηση μεταξύ των Κρητικών σχετικά με την ακριβή μας

θέση – και η συζήτηση μεταξύ Κρητικών είναι κάτι που δεν

μπορεί να γίνει με ησυχία. Ο Μπράιαν Κόουλμαν, πολιτισμένα

αλλά αυστηρά, τους επανέφερε στην τάξη.

Τώρα κάποιος είπε ότι βρισκόμασταν πολύ κοντά στον στό-

χο μας και ο Μπράιαν Κόουλμαν συμφώνησε ότι θα έπρεπε να

πλεύσουμε πιο κοντά στην ακτή και να δούμε αν θα ξεχωρίζα-

με τίποτα σινιάλα από τους γκρεμούς.

Καθώς το καράβι στράφηκε προς τα βόρεια για άλλη μια

φορά, όλοι όσοι βρίσκονταν στο κατάστρωμα έμειναν αμίλητοι

και ακίνητοι. Επικρατούσε μια ατμόσφαιρα τρομακτικά παρά-

δοξη – άνθρωποι που μιλούσαν με κομμένη την ανάσα, ψιθυ-

ριστά προστάγματα, το πλήρωμα να κινείται στις μύτες των

Κ Α Κ Ο Φ Ε Γ Γ Α Ρ Α Ν Τ Α Μ Ω Μ Α

33

ποδιών, καλυμμένα φινιστρίνια και πάνω από όλα αυτά ο βόμ-

βος της μηχανής, που έμοιαζε τόσο δυνατός, που θα μπορούσε

να ξυπνήσει και νεκρούς. Ένιωθε κανείς ότι θα μπορούσε και

να ουρλιάξει με όλη του τη δύναμη και πάλι δεν θα έκανε καμιά

διαφορά. Αλλά αυτή η σκέψη, όπως γνωρίζω τώρα, ήταν εντε-

λώς λανθασμένη, διότι το βαθύ γουργουρητό των μηχανών, που

αμβλύνεται από τον ήχο της θάλασσας και πνίγεται από την

ομίχλη, συχνά δεν ακούγεται σε απόσταση πέρα από διακόσια

ή τριακόσια μέτρα, εκτός κι αν προσπαθεί κάποιος συγκεκρι-

μένα να το ακούσει. Ωστόσο, δεν πιστεύω ότι οι Γερμανοί,

ανενόχλητοι και χωρίς απειλές εισβολής, παρέμεναν κάθε βρά-

δυ σε κατάσταση επιφυλακής προσπαθώντας να ακούσουν τον

αχνό, παραπλανητικό ήχο κάποιου πλεούμενου.

Γνωρίζαμε ότι υπήρχε ένα γερμανικό φυλάκιο στην ακτή

λίγο παραπάνω από ένα χιλιόμετρο από την παραλία όπου θα

προσαράζαμε και άλλο ένα ενάμισι χιλιόμετρο ανατολικότερα.

Αλλά θέλαμε να πιστεύουμε ότι, ακόμα κι αν είχαμε πέσει έξω

στους υπολογισμούς μας, ο εχθρός δεν θα άνοιγε πυρ προτού

βεβαιωθεί για τι είδους σκάφος επρόκειτο. Οι υπηρεσίες πλη-

ροφοριών μάς είχαν ενημερώσει ότι σε αυτά τα νερά δρούσαν

διάφορα σκάφη παράκτιων περιπολιών, κι έτσι ήταν μάλλον

απίθανο να άνοιγαν οι Γερμανοί πυρ εναντίον μας αμέσως. Η

σκέψη αυτή δεν ήταν και πολύ καθησυχαστική, αλλά ως έναν

βαθμό μάς παρηγορούσε.

Ένα μέλος του πληρώματος έλεγχε το βάθος τώρα, κουνώ-

ντας το μολυβδένιο βαρίδι από το πλάι του πλοίου και αφήνο-

ντάς το να πέσει στο νερό μερικά μέτρα παραπέρα. Ο Μπράιαν

Κόουλμαν έστειλε κάποιον άλλο στην πλώρη με την εντολή να

κοιτάζει για βράχια. Ο άντρας έσκυψε από την άκρη του πλοί-

ου, χωρίς να φαίνεται καθόλου το κεφάλι του, και κάπου κάπου

Γ Ο Υ Ι Λ Ι Α Μ Σ Τ Α Ν Λ Ε Ϊ Μ Ο Σ

34

ανασηκωνόταν και προειδοποιούσε τη γέφυρα. Η δική του φω-

νή ήταν η μόνη που ακουγόταν στο σκάφος.

Ο Ξανθούλης είχε καθίσει στο κιγκλίδωμα της γέφυρας δί-

πλα μου. Έμοιαζε να διασκεδάζει με όλη αυτή την ιστορία σαν

παιδάκι σε παράσταση παντομίμας.

Ξαφνικά πετάχτηκε και έδειξε προς τη στεριά.

«Ένα φως άστραψε, κύριε!»

Όλα τα μάτια προσπάθησαν να δουν.

Το φεγγάρι λαμπύριζε στο νερό και η θαλασσινή ομίχλη ψι-

θύριζε.

«Να το πάλι!»

Όντως, εκεί ήταν, σαν μια ξαφνική τρυπούλα σε μια τερά-

στια μαύρη κουβέρτα, ερχόταν κι έφευγε. Οι Κρητικοί άρχισαν

να σχολιάζουν, ο Ξανθούλης μουρμούρισε κάτι που έμοιαζε με

σας-το-έλεγα-εγώ και ο Μπράιαν Κόουλμαν μούγκρισε ικανο-

ποιημένος. Έπρεπε ωστόσο ακόμη να εξακριβώσουμε αν τα

σινιάλα τα έκαναν πράγματι οι σύντροφοί μας ή αν επρόκειτο

για κάποιου είδους φάρσα των Γερμανών.

Οι μηχανές άρχισαν να δουλεύουν στη μισή ταχύτητα και

εμείς να κινούμαστε προς το φως. Στην αρχή οι λάμψεις έμοι-

αζαν ακανόνιστες και νευρικές, αχνοφαίνονταν μέσα από την

ομίχλη και μετά εξαφανίζονταν για αρκετά λεπτά. Αλλά καθώς

πλησιάζαμε γίνονταν πιο ξεκάθαρες και με τα κιάλια μας κα-

ταφέραμε να ξεχωρίσουμε τις τελείες και τις παύλες ενός σή-

ματος Μορς. Στείλανε να φωνάξουν τον «Σπίθα», τον ασυρμα-

τιστή. Ανέβηκε στη γέφυρα και εστίασε τα κιάλια του στο φως.

«Ναι» είπε έπειτα από μια στιγμή. «Αυτοί είναι. Το σινιάλο

είναι σωστό».

Κατά διαστήματα ακουγόταν μια φωνή από τον ναυτικό που

κοίταζε για βράχια και τώρα προστέθηκε κι αυτός με το βαρίδι,

Κ Α Κ Ο Φ Ε Γ Γ Α Ρ Α Ν Τ Α Μ Ω Μ Α

35

ο οποίος ψιθυριστά ενημέρωνε κάθε τόσο τον Κόουλμαν για τις

μετρήσεις του βάθους.

Τώρα το φως από την ακτή άστραφτε σε τακτά διαστήματα

και η ακτίνα φαινόταν όλο και πιο λαμπερή. Μέσα από το ισχυ-

ρό τηλεσκόπιο του Κόουλμαν κατάφερα να ξεχωρίσω το περί-

γραμμα ενός μικρού ορμίσκου, την πιο ανοιχτόχρωμη απόχρω-

ση μιας αμμουδερής παραλίας, τη ράχη ενός γκρεμού που

έμοιαζε να πλαισιώνει τρεις πλευρές του σημείου όπου θα αρά-

ζαμε. Λίγο μετά ξεχώρισα κάποιες θολές φιγούρες να κινούνται

πάνω κάτω στην άμμο – φιγούρες που γρήγορα πήραν τη μορ-

φή ανθρώπων που έτρεχαν, περπατούσαν, συγκεντρώνονταν

στην άκρη του νερού.

«Πέντε οργιές».

Συνεχίσαμε να προχωράμε αργά. Οι μηχανές, ίσως εξαιτίας

της αντήχησης από τους γκρεμούς, έμοιαζαν να κάνουν περισ-

σότερο θόρυβο από ποτέ...

Θυμάμαι ότι σκεφτόμουν πόσο πιο γοητευτική ήταν αυτή η

προσέγγιση σε σύγκριση με το αεροπλάνο. Ένιωθε κανείς όλο

το δράμα της στιγμής, διότι έβλεπε όλα όσα γίνονταν και άκου-

γε κάθε διαφορετικό ήχο – ενώ στο αεροπλάνο βλέπεις μόνο τα

τρομαγμένα πρόσωπα των συντρόφων σου και δεν ακούς τίπο-

τα εκτός από τον εκκωφαντικό βρυχηθμό των μηχανών.

Τώρα έμοιαζε να βρισκόμαστε πολύ κοντά στην ακτή. Βλέ-

παμε πολύ καθαρά τον αφρό του κύματος στην παραλία και το

φως που αναβόσβηνε μας φαινόταν μεγάλο σαν φως αυτοκινή-

του, και οι μικρές φιγούρες στην άμμο ξεχώρισαν από τις σκιές

και εμφανίστηκαν με κεφάλια και χέρια και πόδια.

Οι Κρητικοί που βρίσκονταν στο σκάφος δεν μπορούσαν να

συγκρατήσουν τον ενθουσιασμό τους και φόρτωναν ήδη τα σα-

κίδιά τους στην πλάτη, περνούσαν στον ώμο τα όπλα τους,

Γ Ο Υ Ι Λ Ι Α Μ Σ Τ Α Ν Λ Ε Ϊ Μ Ο Σ

36

ζώνονταν πυρομαχικά. Ο Γιώργος και ο Μανώλης σκουντούσαν

ο ένας τον άλλο καταχαρούμενοι και, παράφωνα όπως πάντα,

άρχισαν να μουρμουρίζουν κάποιο τραγούδι της ορεινής Κρή-

της. Μόνο ο Γιάν νης Κατσιάς, εκείνος ο γοητευτικός δολοφό-

νος, παρέμενε ήρεμος και ατάραχος, γέρνοντας στην κουπαστή

του πλοίου, θυμίζοντας κάποιον πολύ κουρασμένο αριστοκρά-

τη που δοκίμασε κάθε σωματική και συναισθηματική πρόκλη-

ση και δεν βρήκε ικανοποίηση πουθενά.

Πενήντα μέτρα από την ακτή ο Μπράιαν Κόουλμαν έδωσε

εντολή να σταματήσουν οι μηχανές.

Ξαφνική ησυχία, λουσμένοι στο φεγγαρόφωτο, και να ακού-

γονται μόνο τα νερά που έγλειφαν τα πλαϊνά του σκάφους και

τα βότσαλα που παρασύρονταν από το κύμα στην ακτή.

Ένα φουσκωτό κατέβηκε στο νερό από την αριστερή πλευρά

και η μία άκρη του σκοινιού ρυμούλκησης δέθηκε σε ένα σίδε-

ρο κάτω από τη γέφυρα. Ο τρίτος αξιωματικός του πλοίου κα-

τέβηκε στη βάρκα μαζί με τον κωπηλάτη και οι δυο τους ξεκί-

νησαν για την ακτή. Ο αξιωματικός λάσκαρε το σκοινί ρυμούλ-

κησης όσο πήγαιναν, ενώ ο κωπηλάτης, με κοφτές, απότομες

κινήσεις, οδηγούσε το μικρό σκάφος γρήγορα προς τους συ-

ντρόφους που περίμεναν.

Μια δεύτερη βάρκα κατέβηκε στο νερό δίπλα στο πλοίο.

Ήταν μια από αυτές τις φουσκωτές βάρκες και πρέπει να έμπα-

ζε από κάπου, γιατί πολύ γρήγορα είχε μέσα αρκετά εκατοστά

νερό. Αλλά κανείς δεν έμοιαζε να νοιάζεται. Αρχίσαμε να φορ-

τώνουμε εξοπλισμό, κατεβάζοντας όπλα και πυρομαχικά από

μια ανεμόσκαλα και ρίχνοντας σακίδια από το κατάστρωμα.

Πολύ σύντομα είχε γεμίσει με κάθε είδους φορτίο και σταθή-

καμε στην άκρη κοιτώντας και περιμένοντας ένα σινιάλο από

την ακτή που θα σήμαινε ότι το σκοινί ρυμούλκησης είχε δεθεί

Κ Α Κ Ο Φ Ε Γ Γ Α Ρ Α Ν Τ Α Μ Ω Μ Α

37

και η ομάδα αποβίβασης ήταν έτοιμη να επιστρέψει με το πρώ-

το φουσκωτό.

Σε πολύ λίγο είδαμε το σινιάλο που σήμαινε «Όλα εντάξει».

Κι έτσι αποχαιρετώντας όσους παρέμειναν στο πλοίο κατέβηκα

την ανεμόσκαλα, κούρνιασα στην κορυφή του φορτίου της βάρ-

κας και μια στιγμή αργότερα ένιωσα να με τραβάνε βιαστικά

πάνω στο νερό προς το φως.

Ξαφνικά έβλεπα τα πάντα καθαρά. Μια μεγάλη ομάδα αν-

δρών, σαν τους βαρκάρηδες του Βόλγα του Νικίτα Μπάλιεφ,

αλλά χωρίς τα τραγούδια, ήταν συγκεντρωμένη στην άκρη του

νερού, τραβώντας το σκοινί ρυμούλκησης. Κάποιοι από τους

άντρες ήταν ως τη μέση στο νερό, ενώ άλλοι πρόσφεραν μόνο

λεκτική υποστήριξη από τα πλάγια. Και μετά, μέσα σε μια στιγ-

μή, βρέθηκα ανάμεσά τους, να με τραβούν έξω από το κύμα

και ένα σωρό χέρια να πιάνουν τα κιβώτια και τα σακίδια και

να τα μεταφέρουν από τη βάρκα στη στεγνή άμμο. Οι πρώτες

μου εντυπώσεις ήταν από σκούρα πρόσωπα, παχιά μουστάκια,

κεφάλια με μαντίλια, μαύρα και φθαρμένα ρούχα, ψηλές μπό-

τες ή γυμνά πόδια, ένα σωρό φωνές που έκαναν ό,τι μπορούσαν

για να ακουστούν και, πάνω απ’ όλα, η παράξενη και αηδια-

στική μυρωδιά άπλυτων σωμάτων και βρόμικων ρούχων που

κάλυπτε όλη τη σκηνή σαν βαριά κουβέρτα.

«Γεια σου, Μπίλι».

Κοίταξα γύρω μου όλα αυτά τα τριχωτά, πειρατικά πρόσωπα

για να βρω ποιος είχε μιλήσει. Αλλά ήταν αδύνατο να μαντέψω.

Και μετά ξανά: «Δεν με ξέρεις. Ο Πάντι έρχεται σ’ ένα λε-

πτό».

Αυτή τη φορά κατάφερα να ακολουθήσω τη φωνή και να

εντοπίσω ότι ερχόταν από ένα από τα πιο άθλια πλάσματα που

είχα δει ποτέ μου –ρούχα μπαλωμένα και κουρελιασμένα και

Γ Ο Υ Ι Λ Ι Α Μ Σ Τ Α Ν Λ Ε Ϊ Μ Ο Σ

38

γενειάδα αρκετών ημερών–, αλλά σιγά σιγά συνειδητοποίησα

ποιος πρέπει να ήταν. Επρόκειτο για τον συνάδελφο του Πά-

ντι, τον Σάντι Ρέντελ, που είχε οργανώσει την αρχική μας υπο-

δοχή από αέρος και με τον οποίο είχε μείνει ο Πάντι όσο περί-

μενε την άφιξή μου. Ωστόσο μου ήταν δύσκολο να αποδεχτώ

ότι αυτό το αποκρουστικό πλάσμα μπροστά μου ήταν ο ίδιος

Σάντι Ρέντελ –ο ανταποκριτής των Times, ο καλοβαλμένος και

μορφωμένος άνθρωπος– για τον οποίο μου έγραφε τόσο συχνά

ο Πάντι.

Και τότε εξαφανίστηκαν όλοι, μαζί τους και ο Σάντι, τρέχο-

ντας άλλη μια φορά προς το κύμα και τραβώντας το σκοινί

ρυμούλκησης καθώς η δεύτερη βάρκα πλησίαζε στην ακτή.

Βρέθηκα ξαφνικά εγκαταλειμμένος, να στέκομαι ολομόνα-

χος. Αλλά μια στιγμή αργότερα, σαν να ερχόταν από το πουθε-

νά, ένα χέρι με έπιασε γερά από το μπράτσο. Στράφηκα και

είδα έναν ψηλό νεαρό άντρα να στέκεται πίσω μου. Τα μαλλιά

του ήταν καλοκομμένα, το μουστάκι του περιποιημένο και κο-

ντό και φορούσε ένα σπορ σακάκι που τουλάχιστον στο σεληνό-

φως απέπνεε έναν αέρα Savile Row. Ήταν Άγγλος; Ή ο τρομε-

ρότερος βοσκός της Κρήτης; Η εμφάνιση του Σάντι Ρέντελ με

είχε προετοιμάσει για οτιδήποτε.

Και τότε μίλησε: «Εσύ φίλος Πάντι;».

Απάντησα ναι κι εκείνος χαμογέλασε πλατιά.

«Κι εγώ φίλος Πάντι» είπε. «Όνομα Ζάχαρης».

Πήρε το όπλο Μάρλιν από τον ώμο μου και άρχισε να το

περιεργάζεται. Ποτέ δεν ήμουν εντελώς σίγουρος ποιο κουμπί

έπρεπε ή δεν έπρεπε να πατήσει κανείς σε αυτά τα όπλα, και ο

σύντροφός μου έμοιαζε να γνωρίζει ακόμα λιγότερα, οπότε

βιάστηκα να του πω ότι το όπλο ήταν γεμάτο. Αλλά η παρατή-

ρηση αυτή είχε ως μοναδικό αποτέλεσμα να τον κάνει να δείξει

Κ Α Κ Ο Φ Ε Γ Γ Α Ρ Α Ν Τ Α Μ Ω Μ Α

39

αυξημένο ενδιαφέρον για τα διάφορα εξαρτήματα. «Πολύ κα-

λό» είπε χτυπώντας χαϊδευτικά τη λαβή. «Οπλάκι. Μπουμ-

μπουμ».

Και μετά, προς μεγάλη μου ανακούφιση, επέστρεψε το όπλο

στη θέση του, στον ώμο μου.

Τον ρώτησα αν ήξερε πού ήταν ο Πάντι.

«Πάντι με Γερμανούς» μου είπε.

Ο Πάντι, συμπέρανα, βρισκόταν στην άλλη άκρη της παρα-

λίας και είχε αναλάβει τους τέσσερις γερμανούς αιχμαλώτους

που θα στέλναμε με το πλοίο του Μπράιαν Κόουλμαν στην Αί-

γυπτο. Και μετά ρώτησα τον Ζάχαρη πού είχε μάθει να μιλάει

αγγλικά.