Αλεξάνδρα Γερακίνη, ΠΕ02

Κεφάλαιο Δεύτερο

Ενότητα 5

Ο Ελληνισμός από τα μέσα του 18ου αιώνα έως τις αρχές του 19ου αιώνα

Οικονομικοί και κοινωνικοί μετασχηματισμοί

Οικονομία

Έλληνες, Εβραίοι και Αρμένιοι διακρίθηκαν στο εμπόριο και στη ναυτιλία.

Συνθήκη Κιουτσούκ Καϊναρτζή(1774): ελεύθερη κίνηση των πλοίων με

ρωσική σημαία στα στενά του Βοσπόρου.

Περιορισμένη παρουσία αγγλικών και γαλλικών πλοίων στη Μεσόγειο

εξαιτίας των ναπολεόντειων πολέμων.

Θεσσαλονίκη, Χίος, Ιωάννινα, Σμύρνη: σημαντικά εμπορικά κέντρα.

Ελληνικές παροικίες

Κοινωνία

Ορθόδοξη εκκλησία: ήταν αντίθετη στη διάδοση των διαφωτιστικών

ιδεών(υπήρχαν κάποιες εξαιρέσεις).

Φαναριώτες: σπούδαζαν στη Δύση, ήξεραν ξένες γλώσσες, καταλάμβαναν

υψηλές θέσεις στο οθωμανικό κράτος και διορίζονταν ηγεμόνες στις

παραδουνάβιες ηγεμονίες.

Προεστοί: διοικητές των ελληνορθόδοξων κοινοτήτων, συγκέντρωναν

τους φόρους από τους Έλληνες, είχαν αποκτήσει πολιτική εμπειρία και

επιρροή στους τούρκους αξιωματούχους.

Έμποροι και καραβοκύρηδες: ήταν σε καλή οικονομική κατάσταση,

οπαδοί των ιδεών του Διαφωτισμού, ίδρυαν σχολεία στην πατρίδα τους και

τύπωναν βιβλία.

Κλέφτες: αγρότες που πήγαιναν στα βουνά, επιδίδονταν στη ληστεία και

κράτησαν ανυπότακτη στάση.

Αρματολοί: ένοπλα σώματα οργανωμένα από την οθωμανική διοίκηση για

την τήρηση της τάξης.

Αγρότες: πλειοψηφία του πληθυσμού, καλλιεργούσαν κτήματα και η ζωή

τους ήταν δύσκολη.

Κινήματα εναντίον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας

Ορλοφικά: επανάσταση στην Πελοπόννησο με αρχηγούς τους αδερφούς

Ορλόφ, υποκινήθηκε από τη Ρωσία, απέτυχε.

Προσπάθεια Λάμπρου Κατσώνη: υποκινήθηκε από τη Ρωσία,

προσπάθησε να ξεσηκώσει τα νησιά του Αιγαίου, απέτυχε.

Σούλι: συγκρούστηκαν με τον Αλή Πασά αλλά το 1803 αναγκάστηκαν να

εγκαταλείψουν την περιοχή.

Αλεξάνδρα Γερακίνη, ΠΕ02

Νεοελληνικός Διαφωτισμός

Ορισμός: κίνημα που επιδίωκε τη διάδοση των διαφωτιστικών ιδεών

μεταξύ των Ελλήνων και αποσκοπούσε στην ιδεολογική προετοιμασία του

αγώνα για την ελευθερία.

Τόπος: μεγάλα εμπορικά κέντρα του ελληνισμού: Σμύρνη, Ιωάννινα, Χίος.

Φορείς: Έλληνες που ταξίδευαν στην Ευρώπη.

Απόψεις: α)θαύμαζαν τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό β) πίστευαν ότι η

εκπαίδευση θα έπρεπε να στηρίζεται στις θετικές επιστήμες, να γίνεται στη

λαϊκή γλώσσα και να υπηρετεί την ανάγκη του λαού για ελευθερία.

Εκπρόσωποι του νεοελληνικού Διαφωτισμού:

Ρήγας Βελεστινλής: Νέα Πολιτική διοίκηση: έργο επηρεασμένο από τις

ιδέες των Γάλλων επαναστατών, πρότεινε τη δημιουργία μιας ελληνικής

δημοκρατίας που θα απλωνόταν σε όλη τη Βαλκανική και θα εξασφάλιζε ίσα

δικαιώματα σε όλους.

Ανώνυμος: Ελληνική Νομαρχία: οι Έλληνες πρέπει να αγωνιστούν μόνοι

τους για την ελευθερία τους.

Αδαμάντιος Κοραής: μόρφωση για να αποκτήσουν οι Έλληνες την

ελευθερία τους. Δεν δεχόταν αυτούσια τη δημοτική γλώσσα στην οποία θα

έπρεπε να υπάρχουν και κάποιες λόγιες.

Άλλοι εκπρόσωποι: Ιώσηπος Μοισιόδακας, Δημήτριος Καταρτζής,

Κωνσταντίνος Κούμας, Θεόφιλος Καΐρης.