13/04/2313/04/23

Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΟΥ 18ου ΑΙΩΝΑ ΩΣ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 19ου

ΑΙΩΝΑ

13/04/2313/04/23

ΟικονομίαΟικονομίαΤο «άνοιγμα» της δυτικής Ευρώπης προς την Ανατολή έφερε την ανάπτυξη των εμπορικών σχέσεων Δύσης και Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Οι παράγοντες που συνετέλεσαν στην οικονομική πρόοδο των Ελλήνων (αλλά και των Εβραίων και Αρμενίων) ήταν:

- η αποστροφή των Τούρκων για το εμπόριο και τη ναυτιλία,

- η συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774), που επέτρεπε την ελεύθερη διέλευση των Στενών σε όσα πλοία ύψωναν την ρωσική σημαία,

- οι ναπολεόντειοι πόλεμοι, κατά τη διάρκεια των οποίων τα αγγλικά και γαλλικά πλοία είχαν περιορισμένη παρουσία στη Μεσόγειο.

Αναπτύχθηκαν σπουδαία εμπορικά κέντρα στην Οθωμανική αυτοκρατορία (Ιωάwινα, Σμύρνη, Χίος, Θεσσαλονίκη κ.ά.) και ενισχύθηκαν οι ελληνικές πα ροικίες (Βιέννη, Βουδαπέστη, Τεργέστη κ.ά.).

13/04/2313/04/23

ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ

ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΦΑΝΑΡΙΩΤΕΣ Η ΠΑΙΔΕΙΑΟΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ

ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ

13/04/2313/04/23

ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΜΙΑΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΜΙΑΠΡΟΝΟΜΙΑ: απαλλαγή από φορολογία, ευθύνη για όλα τα εκκλησιαστικά θέματα, κοσμικές εξουσίες (εκκλησιαστικά δικαστήρια , επιβολή φορολογίας)

Ο πατριάρχης γίνεται εθνάρχης

Καθοριστική για την πορεία του ελληνισμού η παρέμβαση της Εκκλησίας σε πολιτικά και πολιτιστικά θέματα

Γενικά -με εξαίρεση ορισμένους κληρικούς- αντι στρατευόταν τις ιδέες του Διαφωτισμού, από φόβο μήπως κλονιστεί η Ορθο δοξία και κινδυνεύσει ο ελληνισμός.

13/04/2313/04/23

ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣΠρόκριτοι, γέροντες, δημογέροντες, άρχοντες, κοτσαμπάσηδες, προεστώτες.

Ανώτερη κοινωνική τάξη, ηλικιωμένοι, εγγράμματοι, τίμιοι και ευφυείς, με οικονομική άνεση

Διοικούσαν τις ελληνορθόδοξες κοινότητες.

Αρμοδιότητες : κατανομή φόρου, δικαστικές αρμοδιότητες(εθιμικό δίκαιο), ενίσχυση παιδείας, δημόσια υγεία.

Ενίσχυσαν το πνεύμα της συνεργασίας και της αλληλεγγύης. Ορισμένοι είχαν μεγάλη περιουσία και επηρέαζαν ακόμα και Τούρκους αξιω ματούχους.

13/04/2313/04/23

ΦΑΝΑΡΙΩΤΕΣΦΑΝΑΡΙΩΤΕΣΠήραν την ονομασία τους από το Φανάρι, μια συνοικία της Κωνσταντινού πολης.

Προέρχονταν από παλιές αρχοντικές οικογένειες.

Ήταν γλωσσομαθείς και σπουδασμένοι στη Δύση.

Κατείχαν υψηλά αξιώματα στην οθωμανική διοίκηση (μεγάλοι διερμηνείς, ηγεμόνες στη Βλαχία και Μολδαβία κ.ά.).

Σημαντική η συμβολή τους ειδικά στην πνευματική αναγέννηση του έθνους.

13/04/2313/04/23

Οι έμποροι και οι καραβοκύρηδεςΟι έμποροι και οι καραβοκύρηδες

Πλούτιζαν από τη διεξαγωγή του εμπορίου.

Έμποροι των παροικιών διέδιδαν στις ιδιαίτερες πατρίδες τους τις νέες ιδέες και διέθεταν χρήματα για σχολεία, υποτροφίες και δασκάλους.

13/04/2313/04/23

Οι αγρότεςΟι αγρότες

Οι ναύτες και οι Οι ναύτες και οι εργαζόμενοι στις εργαζόμενοι στις

εμπορικές εμπορικές επιχειρήσειςεπιχειρήσεις

Ξεπερνούσαν το 80% του πληθυσμού.

Καλλιεργούσαν κτήματα κρατικά ή ιδιωτικά (Τούρκων - Ελλήνων).

Ζούσαν σε σκληρές συνθήκες

Αρχικά ήταν λίγοι, αυξάνονταν όμως με την επέκταση του εμπορίου.

13/04/2313/04/23

ΕΝΟΠΛΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΕΝΟΠΛΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Κλέφτες και αρματολοί

Σούλι και Μάνη

Απελευθερωτικά κινήματα πριν από το 1821

Ορλωφικά –Κίνημα του Λάμπρου Κατσώνη

13/04/2313/04/23

ΚΛΕΦΤΕΣ ΚΑΙ ΑΡΜΑΤΟΛΟΙΚΛΕΦΤΕΣ ΚΑΙ ΑΡΜΑΤΟΛΟΙ

ΑρματολοίΉταν ένοπλα σώματα στην υπηρεσία των Τούρκων.

Υποχρέωσή τους η φύλαξη παραμεθόριων περιοχών, εμπορικών δρόμων και διαβάσεων.

Απαλλάσσονταν από τη φορολογία και το παιδομάζωμα

Το 18ο αιώνα συνεργάζονται με τους κλέφτες, συμμετέχουν σε επαναστάσεις.

Κλέφτες Αυτοί ήταν κυνηγημένοι ή μη αγρότες που από τα καταφύγια τους στα βουνά εξορμούσαν ληστεύοντας κατοίκους.

Περιθάλπονταν από αγρότες ή ποιμένες.

Για το λαό, ήταν οι αδούλωτοι άνθρωποι. Για αυτό τους ύμνησε (κλέφτικα τραγούδια).

Συχνά γίνονταν αρματολοί.

Συντέλεσαν στην ανάπτυξη ηρωικού πνεύματος.

Μακρυγιάννης :«μαγιά της λευτεριάς»

13/04/2313/04/23

ΣΟΥΛΙ- ΜΑΝΗΣΟΥΛΙ- ΜΑΝΗ

Ηφαίστεια ελευθερίας

Σούλι :από τη φύση του απόρθητο, δε γνώρισε την τουρκική κυριαρχία, οι Σουλιώτες ήταν υποδείγματα για τους άλλους Έλληνες.

Μάνη : εστία εξεγέρσεων, η τουρκική κυριαρχία ανύπαρκτη, πρωτοστατούν σε κάθε επαναστατικό κίνημα.

Σφακιά : παρόμοιος ο ρόλος τους.

13/04/2313/04/23

ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ 1821ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ 1821

Δέκα χρόνια μετά την άλωση: επαναστατικό κίνημα στην Πελοπόννησο

1480 : απελευθερωτική κίνηση με τον Κλαδά

1495 : εκστρατεία του Καρόλου του Η΄, η οποία τελικά ματαιώνεται

1571 : ναυμαχία της Ναυπάκτου

1611 : προσπάθεια εξέγερσης από το μητροπολίτη Λαρίσης Διονύσιο

13/04/2313/04/23

ΟΡΛΩΦΙΚΑ – ΛΑΜΠΡΟΣ ΚΑΤΣΩΝΗΣΟΡΛΩΦΙΚΑ – ΛΑΜΠΡΟΣ ΚΑΤΣΩΝΗΣΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ

Ορλοφικά (1770)Ονομάστηκαν έτσι από τους

αδερφούς Ορλόφ.

Υποκινήθηκαν από τη Ρωσία.

Έλαβαν χώρα κυρίως στην Πελοπόννησο.

Καταπνίγηκαν.

Κίνημα Λάμπρου Κατσώνη

Υποκινήθηκε και αυτό από τη Ρωσία.

Εκδηλώθηκε στα νησιά του Αιγαίου.

Απέτυχε και αυτό.

13/04/2313/04/23

ΠΑΡΟΙΚΙΕΣΠΑΡΟΙΚΙΕΣ

Βενετία

Λιβόρνο, Νάπολι, Αγκόνα

Βιέννη , Τεργέστη

Άμστερνταμ, Παρίσι

Μόσχα Οδησσός

13/04/2313/04/23

Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ1ος αιώνας:πνευματικό σκοτάδι

Μέσα 16ου αιώνα:Πατριαρχική σχολή : ονομαστοί λόγιοι- νέα μαθήματα. Ταπεινοί δάσκαλοι κρατούν ζωντανή την πνευματική και εθνική παράδοση.

Δύο επόμενοι αιώνες:βελτίωση παιδείας

Παράγοντες: κοινότητες, ανάπτυξη εμπορίου, διάδοση βιβλίων(τυπογραφεία Βιέννης, Βενετίας), κατάργηση παιδομαζώματος, επαφή με τη δύση.

Πολλοί λόγιοι γράφουν στη λαϊκή γλώσσα και διδάσκουν, μεταφράζουν ξένους συγγραφείς, διαδίδουν τις θετικές επιστήμες κ.τ.λ.: προανακρούσματα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού

13/04/2313/04/23

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ-ΔΥΟ ΠΡΩΤΟΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ-ΔΥΟ ΠΡΩΤΟΙ ΑΙΩΝΕΣΑΙΩΝΕΣ

ΕΚΚΛΗΣΙΑΛόγιοι- Φαναριώτες -Έλληνες περιοχών βενετοκρατούμενων:

ΚΟΣΜΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

Στην πρώτη φάση ρυθμιστής της παιδείας

Συντηρεί τη Βυζαντινή παράδοση

Υπερασπίζει την Ορθοδοξία

Πνευματική ανασυγκρότηση των ελλήνων

Νικόλαος Σοφιανός

Δωρόθεος Μονεμβασίας: «Βιβλίον Ιστορικόν»

Καλλιεργούν τα κλασικά γράμματα

Σπουδάζουν στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια

Μεταφέρουν την Ευρωπαϊκή σκέψη στηνΕλλάδα

Ζυγομαλάς- Λούκαρης - Κορυδαλέας

13/04/2313/04/23

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΑΠΟ ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΟΥ 17ου ΑΙΩΝΑΑΠΟ ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΟΥ 17ου ΑΙΩΝΑΣχολείαΕκδόσεις βιβλίωνΚρητική λογοτεχνίαΔιδακτικά ποιήματαΔημοτική, λαϊκή γλώσσαΗ πολιτισμική αναγέννηση ευνοείται από τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκεςΝεοελληνικός Διαφωτισμός

13/04/2313/04/23

Ο Νεοελληνικός ΔιαφωτισμόςΟ Νεοελληνικός ΔιαφωτισμόςΕίναι το πνευματικό κίνημα που διέδιδε τις ιδέες του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού στους Έλληνες, με σκοπό να τους αφυπνίσει και να τους προετοιμάσει για τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα.

Φορείς της διάδοσής του ήταν κυρίως οι έμποροι και οι ταξιδευτές στην Ευρώπη.

Χώρος ανάπτυξης ήταν οι παροικίες και τα εμπορικά κέντρα του ελληνισμού.

Βασικές θέσεις των Διαφωτιστών:

- Ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός μπορούσε να συμβάλει αποφασιστικά στην απελευθέρωση των Ελλήνων.

- Η εκπαίδευση έπρεπε να θεμελιωθεί στις θετικές επιστήμες, να γίνεται στη λαϊκή γλώσσα και να προετοιμάσει τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα.

Οι αντιδράσεις στο κίνημα προέρχονταν κυρίως από εκκλησιαστικούς λογίους, που αποσκοπούσαν στη διατήρηση της θρησκευτικής παράδοσης και της αρ χαΐζουσας γλώσσας μέσω της εκπαίδευσης.

13/04/2313/04/23

ΡΗΓΑΣ ΦΕΡΑΙΟΣΡΗΓΑΣ ΦΕΡΑΙΟΣ

Επηρεάστηκε από τις ιδέες του Γαλλικού Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης

Στο έργο του Νέα Πολιτική Διοίκησις οραματίστηκε στη θέση της Οθωμα νικής αυτοκρατορίας την «Ελληνική Δημοκρατία» με ίσα δικαιώματα για όλους τους κατοίκους της.

Έργα του : «Φυσικής Απάνθισμα», «‘Ηθικός Τρίπους», «Βιβλίον των ντελικάτων εραστών», «Θούριος», «Σύνταγμα», «Χάρτα της Ελλάδας»

24 Ιουνίου 1798 εκτελέστηκε στο Βελιγράδι

13/04/2313/04/23

ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ ΚΟΡΑΗΣ (1748-1833)ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ ΚΟΡΑΗΣ (1748-1833)Μεταφράσεις αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων- «Προλεγόμενα», «Αδελφική διδασκαλία», «Άσμα Πολεμιστήριον», βιβλία θρησκευτικά, ιατρικές μελέτες, απόψεις για την ελληνική γλώσσα.

«μετακένωση»: μετάδοση των ευρωπαϊκών επιτευγμάτων στην Ελλάδα.

Θεωρούσε τη μόρφωση αναγκαία προϋπόθεση για την απόκτηση της ελευ θερίας.

Υποστήριζε τις ιδέες της Γαλλικής επανάστασης.

Τασσόταν υπέρ μιας γλώσσας απαλλαγμένης από ξενικές λέξεις και εμπλου τισμένης με λέξεις της αρχαίας.

13/04/2313/04/23

Ανώνυμος (1806)

Έτσι ονομάστηκε ο άγνωστος συγγραφέας της περίφημης Ελληνικής Νο μαρχίας (1806) και θαυμαστής του Ρήγα, ο οποίος καλεί τους Έλληνες να στηριχτούν μόνο στις δυνάμεις τους.

Ιώσηπος Μοισιόδακας Δημήτριος Καταρτζής

Ήταν υπερασπιστές της λαϊκής γλώσσας

Κωνσταντίνος Κούμας

Υποστήριζε μοντέρνες μεθόδους διδασκαλίας

Θεόφιλος Καΐρηςυπερασπιζόταν τις ιδέες της Γαλλικής επανάστασης.