ΠΩΣ ΝΑ ΕΤΟΙΜΑΣΕΤΕ ΜΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ Για μια Μοντεσσοριανή προσέγγιση στη διδασκαλία γλωσσών σε ενηλίκους και για να εξοικειωθείτε με τους μαθητές χρειάζεται μια ολοκληρωμένη ανάλυση αναγκών η οποία πρέπει να περιέχει : Περιεχόμενο Επεξήγηση Κατάλληλες πληροφορίες για να μάθεις το άτομο, ως μελλοντικό μαθητή, από διάφορες οπτικές γωνίες:

Ερωτήσεις για να μάθουμε τα εξωτερικά κίνητρα: Γιατί θέλεις να μάθεις [τύπος γλώσσας]? Είναι [ η γλώσσα] σημαντική για την δουλειά σου/

σπουδές/ καθημερινή ζωή/ μέλλον;” Σε ποια (ες) δεξιότητα (ες) θέλεις περισσότερο να

επικεντρώσεις τη γλωσσική σου εκπαίδευση; (π.χ. περισσότερη παραγωγή γραπτού λόγου παρά ομιλία)

Με ποιον τρόπο θα χρησιμοποιήσεις περισσότερο [ τη γλώσσα] ; (π.χ. γράφοντας Πρακτικά συναντήσεων, εκθέσεις, δίνοντας συνεντεύξεις για δουλειά, για τουριστικούς λόγους κλπ.)

Με ποια (ες) εθνικότητα (ες) θα μιλάς περισσότερο; Είχες προηγούμενες μαθησιακές εμπειρίες στη

[γλώσσα]; Αν ναι, πες μου, σε παρακαλώ, τα συναισθήματά σου για τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία ( Μπορείτε να αφήσετε τους μαθητές ελεύθερους να γράψουν μία λίστα με παράγοντες και να τους βαθμολογήσουν: π.χ.1-10 όπου 1 είναι πολύ κακό και 10 το άριστο).

Ερωτήσεις για να ανακαλύψετε τις εσωτερικές ανάγκες μάθησης του μαθητή.

“Τι πρόκειται να κάνουμε εδώ;”, “Γιατί είμαστε εδώ, κατά την άποψή σου;” “Γιατί είσαι εσύ εδώ;” κλπ.

Τέτοιου είδους ερωτήσεις, πολύ συχνά, ενεργοποιούν τους μαθητές, με τέτοιον τρόπο ώστε να αναγκαστούν να σκεφτούν βαθιά μέσα τους. Με αυτόν τον τρόπο οι μαθητές ανακαλύπτουν, τουλάχιστον, τις ασυνείδητες ανάγκες τους και στόχους. ∆ώστε τους ελεύθερο χρόνο και χώρο να γράψουν.

Ερωτήσεις για να μάθετε τους μαθητές ως άτομα γενικότερο εκπαιδευτικό υπόβαθρο μελλοντικοί γενικοί στόχοι (προσωπική και

επαγγελματική ζωή) τι τους αρέσει περισσότερο / λιγότερο στο σχολείο ( ή

όταν επιστρέφουν ξανά σε ένα σεμινάριο για να μάθουν)

προσωπικά ενδιαφέροντα χόμπι και προτιμήσεις ιδιαίτερα προβλήματα: πόσο χρόνο χρειάζεται να πάει /

γυρίσει από το σχολείο / ώρες εργασίας, κλπ, τα οποία μπορεί να μας δείχνουν ότι πρέπει να μειώσουμε τις εργασίες στο σπίτι ή τουλάχιστον να δείχνουμε επιείκεια για την κούραση

Έχει ξεκάθαρο σκοπό Η χρήση της ανάλυσης αναγκών και η χρήση πληροφοριών που προκύπτουν πρέπει να εξηγηθούν καθαρά στους μαθητές πριν ξεκινήσουμε.

Είναι κατάλληλο πολιτισμικά

∆εν ζητά από τους μαθητές να μιλήσουν για θέματα ταμπού στη δική τους κουλτούρα

∆εν τους ζητά να πουν πράγματα που θα φανούν υπερφίαλα, αν στις κουλτούρες τους είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι σε αυτά

Επιτρέπει μία εύκολη απάντηση σε αυτούς που μπορεί να νιώθουν ντροπή μένοντας σιωπηλοί ή όταν κάτι μπορεί να δημιουργήσει παρεξηγήσεις

Παρέχει γλωσσική βοήθεια (π.χ. γίνεται στη γλώσσα στόχος με μετάφραση στη μητρική ή στην κοινή, ενδιάμεση γλώσσα).

Τελειώνει με μία συζήτηση και δίνει συμβουλές για τις δεξιότητες μελέτης στο σπίτι, αν είναι δυνατόν

Μπορείτε να καλέσετε τους μαθητές σε μια χαλαρή κουβέντα αφού συμπληρώσουν την ανάλυση αναγκών, όπου μπορείτε να μιλήσετε για τις προηγούμενες γλωσσικές σπουδές τους, τι πιστεύουν για τις μεθόδους που χρησιμοποίησαν και ποιοι νομίζουν ότι είναι οι καλύτεροι τρόποι για να μάθει κανείς μια γλώσσα. Οδηγήστε επίσης τη συζήτηση στα χόμπι και τις προτιμήσεις τους. Αυτές οι πληροφορίες είναι οι ίδιες που ζητά η γραπτή φόρμα, αλλά μια ανεπίσημη κουβέντα μπορεί να σας βοηθήσει να ανακαλύψετε τη στάση και τον χαρακτήρα του μαθητή, κάτι που ένα γραπτό δεν μπορεί να το κάνει.

Πρέπει να τηρείται και από τους δυο, τον μαθητή και τον δάσκαλο

Υπενθυμίζει και βοηθά τους εκπαιδευτές να θυμίζουν στους εκπαιδευόμενους το αρχικό τους κίνητρο, κατάσταση και στόχους. Μερικές φορές το κίνητρο αλλάζει και γίνεται χαμηλότερο στη διάρκεια της μάθησης, κυρίως όταν πρέπει να αντιμετωπιστούν δυσκολίες. Οι μαθητές νιώθουν ότι δεν μαθαίνουν ή ότι δεν μαθαίνουν αρκετά, ενώ στην πραγματικότητα συμβαίνει το αντίθετο: δείχνοντάς τους ποια ήταν η αρχική τους κατάσταση τους βοηθά να ενθαρρύνονται. Οι στόχοι μερικές φορές «χάνονται» και αυτό δημιουργεί μείωση της Κινητοποίησης.

Πίνακας 2

ΛΙΣΤΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΟΜΕΝΟΥ Η χρήση της Λίστας Ελέγχου είναι χρήσιμη για να διατηρεί το κίνητρο του μαθητή υψηλά σε όλη τη διάρκεια του μαθησιακού ταξιδιού. Μάλιστα, είναι κοινό αίσθημα στους τους μαθητές ξένων γλωσσών ότι δεν μαθαίνουν αρκετά, ή ακόμη και καθόλου. Αυτό συμβαίνει γιατί, δεδομένου ότι η γλώσσα δεν είναι ένα σχολικό μάθημα αλλά «επικοινωνία», όσο περισσότερο οι μαθητές μαθαίνουν τόσο περισσότερες νέες λέξεις και κανόνες χρειάζονται, με αποτέλεσμα πάντα να νιώθουν ότι έχουν χάσει κάτι στην επικοινωνία. Η Λίστα Ελέγχου του μαθητή τον βοηθά να εστιάσει σε ό, τι έχει κάνει μέχρι τώρα, και όχι σε ό, τι πρόκειται να κάνει. Οι μαθητές πρέπει να είναι ελεύθεροι να συζητούν κατά περιόδους για τη λίστα ελέγχου τους με τον καθηγητή τους, αλλά προτείνουμε οι καθηγητές να ενθαρρύνουν τους μαθητές να ορίζουν συναντήσεις για ιδιωτικές συζητήσεις με τον καθηγητή: αυτό θα βοηθήσει τους μαθητές να παίρνουν από τον καθηγητή ανατροφοδότηση και προτάσεις και θα βοηθήσει επίσης τον καθηγητή να προσαρμόσει και να αλλάξει την διδακτική του προσέγγιση, ώστε να ταιριάζει στις ανάγκες και τις προσδοκίες των μαθητών, όπως και θα τον βοηθήσει να ετοιμάσει κατάλληλο διδακτικό υλικό. Η Λίστα Ελέγχου θα πρέπει να συμπληρώνεται κάθε μήνα, αλλά αυτό εξαρτάται από το μαθησιακό μονοπάτι που έχει επιλέξει ο μαθητής. Ο καθηγητής θα πρέπει να δίνει προτάσεις για την περιοδικότητα συμπλήρωσης της Λίστας.

Όνομα Μήνας……….……

Λίστα ελέγχου Σχόλια μαθητή Σχόλια καθηγητή

Το αρχικό μου επίπεδο

Τελικός αναμενόμενος στόχος

Οι μερικοί στόχοι (αν υπάρχουν)

Κοιτώντας το ημερολόγιο, τι έχω μάθει;

Είμαι αυτόνομος σύμφωνα με αυτό που γράφει το ημερολόγιο;

Χρειάζομαι περισσότερα για να φτάσω την αυτονομία σύμφωνα με αυτό που γράφει το ημερολόγιο;

Αν ναι, τι ακριβώς;

Ποια είναι τα αδύνατα και δυνατά μου σημεία, σε σχέση με ό,τι έχω αποκτήσει μέχρι τώρα;

Τι χρειάζομαι για να βελτιώσω τ’ αδύναμα σημεία μου, όπως έχουν προαναφερθεί;

Είναι η μαθησιακή μου πρόοδος σύμφωνη με τις προσδοκίες και τις ανάγκες μου;

Αν όχι, τι είναι διαφορετικό; Υπάρχει κάποια πτυχή της γλώσσας, που θα ήθελα να εξερευνήσω πιο βαθιά; Υπάρχει κάποια πτυχή της γλώσσας, που θα ήθελα να δω λιγότερο; Έχουν αλλάξει οι στόχοι μου; Αν

ναι, διευκρινίζω

Είναι οι δραστηριότητες του καθηγητή ικανοποιητικές και χρήσιμες για τους στόχους μου; Αν όχι, διευκρινίζω

Είναι το διδακτικό υλικό που προτάθηκε από τον καθηγητή κατάλληλο για τους στόχους μου; Αν όχι, διευκρινίζω

Γενικά, είμαι ικανοποιημένος με τον τρόπο που προχωρά η μάθησή μου; Έχω προτάσεις να δώσω στον / ζητήσω από τον καθηγητή;

Αυτο-αξιολόγηση για κάθε δεξιότητα ∆εξιότητα Σημειώνω με “x” όπου 1 είναι χαμηλό και 8 είναι υψηλό

Σχόλιο του καθηγητή

Παραγωγή 1 2 3 4 5 6 7 8 γραπτού λόγου Κατανόηση 1 2 3 4 5 6 7 8 προφορικού

λόγου Παραγωγή προφορικού λόγου

Κατανόηση γραπτού λόγου Άλλες (ειδική

ορολογία, τηλεφωνική επικοινωνία, κλπ.)

1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 6 7 8

Πίνακας 3

Mind maps για τη διδασκαλία γλωσσών

“Το mind map είναι ένα διάγραμμα που χρησιμοποιείται για να αντιπροσωπεύσει λέξεις και ιδέες που συνδέονται και έχουν τοποθετηθεί γύρω από μία κεντρική λέξη - κλειδί ή ιδέα. Ένα Mind Map είναι πολύ αποτελεσματικό εργαλείο στη διδασκαλία γλωσσών. Βοηθά τον καθηγητή να παρουσιάσει ή να συνδέσει πολλαπλές λέξεις ή φόρμες που συνδέουν ένα αντικείμενο ή θέμα.” Είναι πολύ αποτελεσματικό εργαλείο για να βοηθήσει μαθητές όλων των ηλικιών σε όλα τα αντικείμενα να απομνημονεύσουν γρηγορότερα πολλών ειδών πληροφορίες. Η εφαρμογή αυτής της τεχνικής στις γλωσσικές μαθησιακές δραστηριότητες είναι πολύ χρήσιμη, εφόσον χρησιμοποιηθεί με τον σωστό τρόπο. Παρακάτω θα βρείτε ένα μικρό παράδειγμα που εφαρμόζεται στη γλωσσική μάθηση. Στο διαδίκτυο πολλές ιστοσελίδες είναι διαθέσιμες με περισσότερες πληροφορίες. Στην αρχή κάθε μαθήματος, βοηθά τους μαθητές να καταλάβουν πώς να χτίσουν τα δικά τους mind maps, τα οποία μπορεί να είναι σε γραπτή μορφή ή και σε νοητή εικόνα επίσης. Ξεκινάς από το αντικείμενο που θέλεις να εστιάσεις στο mind map, για παράδειγμα: Χόμπι.