Mαθαίνοντας στα παιδιά να αγαπούν (προληπτικό...

2

Εισαγωγή - Πρώτη συνάντηση – Καλή αρχή

Στόχοι:

Να επισημανθούν οι στόχοι του Προγράμματος.

Να εξηγηθεί η διαδικασία εφαρμογής του Προγράμματος.

Να συμφωνηθούν οι κανόνες, που θα εξασφαλίσουν την καλύτερη

λειτουργία του Προγράμματος.

Πορεία:

Παρουσιάζεται σε γενικές γραμμές το Πρόγραμμα. Επισημαίνονται οι

στόχοι του Προγράμματος και εξηγούνται λεπτομέρειες της διαδικασίας

εφαρμογής, όπως ο χρόνος διεξαγωγής και η διάρκεια του Προγράμματος.

Εξηγείται, επίσης, η δομή που θα έχει κάθε συνάντηση στο πλαίσιο του

Προγράμματος. Θα περιλαμβάνει: α) το θεωρητικό μέρος, στο οποίο η

εκπαιδευτικός-ερευνήτρια με εμπλοκή των μαθητών θα παρουσιάζει τις

βασικές ιδέες του θέματος της συνάντησης, β) το πρακτικό μέρος, στο

οποίο θα υπάρχει δραστηριότητα για τους μαθητές και γ) η συζήτηση,

κατά την οποία θα επανέρχονται τα βασικά σημεία και θα συσχετίζονται

με την καθημερινή ζωή και εμπειρία των παιδιών.

Οι μαθητές συμπληρώνουν σε φύλλο εργασίας τι αναμένουν από αυτό το

Πρόγραμμα και τι οι ίδιοι θα ήθελαν να περιλαμβάνει.

Συμφωνούνται οι κανόνες, που θα διέπουν την εφαρμογή του

Προγράμματος, από την εκπαιδευτικό-ερευνήτρια και τους μαθητές,

καταγράφονται και υπογράφονται ως συμβόλαιο.

Υλικό:

Φύλλο εργασίας

3

ΕΙΣΑΓΩΓΗ - Πρώτη συνάντηση

Καλή αρχή Τι περιμένεις από τις συναντήσεις στο πλαίσιο του Προγράμματος,

που ξεκινάς σήμερα στην τάξη σου;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Τι θα ήθελες εσύ να περιλαμβάνουν αυτές οι συναντήσεις;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Ποιοι κανόνες αποφασίσατε στην τάξη σου ότι θα βοηθήσουν στην

καλύτερη λειτουργία του Προγράμματος;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Υπογραφή: _________________________

Θα ήθελα να σημειώσω... ___________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

4

Εισαγωγή – Δεύτερη συνάντηση

Πες το με το δικό σου τρόπο...

Στόχοι:

Να έχουν τα παιδιά μιαν πρώτη επαφή με την έννοια του

αλτρουισμού και τις σχετικές υποενότητες του Προγράμματος.

Να εκφράσουν ελεύθερα τις σχετικές καθημερινές τους εμπειρίες.

Πορεία:

Παρουσιάζεται στα παιδιά με τρόπο κατανοητό το περιεχόμενο της

έννοιας του αλτρουισμού και των έξι παραμέτρων του, που

επιλέγηκαν ως αντικείμενο της παρεμβατικής αυτής προσπάθειας

(μοίρασμα, βοήθεια, παρηγοριά, συνεργασία, συγχώρεση -το να

συγχωρώ και να συχωριέμαι-).

Δίνεται η ευκαιρία στα παιδιά να εκφράσουν προφορικά και

γραπτά τις ιδέες τους για το περιεχόμενο των εννοιών και το

προσωπικό αντίκρισμα, που έχουν για τα ίδια, δηλαδή τι

σημαίνουν για την καθημερινότητά τους. Για κάθε έννοια μπορούν

να δημιουργήσουν και ένα σκίτσο.

Υλικό:


5

ΕΙΣΑΓΩΓΗ –Δεύτερη συνάντηση

Πες το με το δικό σου τρόπο... Να ορίσεις με το δικό σου τρόπο τα πιο κάτω παίρνοντας και

παραδείγματα από την καθημερινή σου ζωή. Από κάτω μπορείς να

δημιουργήσεις ένα σχετικό σκίτσο.

Αλτρουισμός για μένα σημαίνει...

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Μοίρασμα για μένα σημαίνει...

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

6

Βοήθεια για μένα σημαίνει...

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Παρηγοριά για μένα σημαίνει...

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Συνεργασία για μένα σημαίνει...

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

7

Το να συγχωρώ για μένα σημαίνει...

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Το να συχωριέμαι για μένα σημαίνει...

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Θα ήθελα να σημειώσω...

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

8

Εισαγωγή – Τρίτη συνάντηση

Το παιχνίδι του αλτρουισμού

Στόχοι:

Να δοθεί η ευκαιρία στα παιδιά να εκδηλώσουν ελεύθερα και έμπρακτα τον

αλτρουισμό τους.

Διαδικασία:

Δημιουργείται στα παιδιά το ενδιαφέρον να παίξουν το «παιχνίδι του

αλτρουισμού». Δίνονται οι σχετικές οδηγίες. Για κάθε παιδί κληρώνεται το

όνομα ενός συμμαθητή του ή μιας συμμαθήτριάς του. Κάθε παιδί κρατά

μυστικό το όνομα, που του κληρώθηκε. Το παιχνίδι διαρκεί μιαν εβδομάδα,

κατά την οποία κάθε παιδί προσπαθεί να εκφραστεί αλτρουιστικά απέναντι

στο παιδί, που του κληρώθηκε. Τα παιδιά παροτρύνονται να βρουν ποικίλους

τρόπους να εκδηλωθούν (να μοιραστούν, να βοηθήσουν, να συνεργαστούν

κ.λ.π.).

Τα παιδιά κρατούν ημερολόγιο για τις μέρες, που διαρκεί το παιχνίδι.

Γράφουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους μεταξύ άλλων για τα εξής:

πώς μπορούν να εκδηλώσουν τον αλτρουισμό τους, πώς τον εκδηλώνουν, τι

αντιμετώπιση έχουν, ποιες αλτρουιστικές συμπεριφορές δέχονται από άλλα

παιδιά, ποιες συμπεριφορές θα ήθελαν να δεχτούν, πώς τους κάνει να νιώθουν

η συμπεριφορά, που τα ίδια εκδηλώνουν και η συμπεριφορά, που τα ίδια

δέχονται.

Στο τέλος της εβδομάδας του παιχνιδιού γίνεται η αποκάλυψη των ονομάτων,

που κληρώθηκαν και συζητείται η όλη εμπειρία του παιχνιδιού. Ενδεικτικές

ερωτήσεις, που μπορούν να ωθήσουν τα παιδιά προς συζήτηση, είναι οι πιο

κάτω:

- Είχατε καταλάβει ποιο παιδί εκδηλωνόταν με αλτρουιστικό τρόπο

απέναντί σας. Πώς;

- Θα θέλατε να παρουσιάσετε στην ολομέλεια των παιδιών της τάξης

κάτι από το ημερολόγιο, που κρατήσατε;

- Ποια συναισθήματα βιώσατε αυτές τις μέρες, που παίζατε το παιχνίδι

του αλτρουισμού; Γιατί νομίζετε;

- Τι άλλο θα μπορούσατε να κάνετε αυτήν τη βδομάδα;

- Μπορείτε να συνεχίσετε στην καθημερινή σας δραστηριότητα να

εκφράζετε τον αλτρουισμό σας με κάθε ευκαιρία και προς κάθε

κατεύθυνση (συμμαθητές, γονείς, δάσκαλοι κ.λ.π.);

Υλικό:


Καρτέλες με τα ονόματα των παιδιών της τάξης

9

ΕΙΣΑΓΩΓΗ – Τρίτη συνάντηση

Το παιχνίδι του αλτρουισμού Πιο κάτω μπορείς να κρατήσεις ημερολόγιο για όσες μέρες διαρκεί

το παιχνίδι του αλτρουισμού. Μπορείς να γράφεις για τις σκέψεις

και τα συναισθήματά σου, για τρόπους με τους οποίους μπορείς να

εκδηλώσεις τον αλτρουισμό σου, για τρόπους με τους οποίους

τελικά τον εκδηλώνεις, για την αντιμετώπιση που έχεις, για την

αλτρουιστική συμπεριφορά, που εκδηλώνουν άλλα παιδιά για σένα,

για το πώς θα ήθελες να εκδηλώνονται και για ό,τι άλλο θέλεις.

Πρώτη μέρα

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Δεύτερη μέρα

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

10

Τρίτη μέρα

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Τέταρτη μέρα

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Πέμπτη μέρα

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

11

Εισαγωγή – Τέταρτη συνάντηση - Γραμματοκιβώτια

Στόχοι:

Να δοθεί η ευκαιρία στα παιδιά να εκφραστούν με ειλικρίνεια για

το πώς θα ήθελαν να τους συμπεριφέρονται οι άλλοι στο πλαίσιο

των έξι ειδών αλτρουιστικής συμπεριφοράς του Προγράμματος.

Να καταφέρουν να αντικρίσουν τον άλλο ενσυναισθητικά

παρατηρώντας τις ανάγκες, που έχει και κατανοώντας ότι πολλές

συμπίπτουν με τις δικές του.


Γίνεται αρχικά συζήτηση για διάφορες συμπεριφορές, που

εμπίπτουν στα έξι είδη αλτρουιστικής συμπεριφοράς, που

διαπραγματεύεται το Πρόγραμμα.

Στην τάξη παρουσιάζονται έξι γραμματοκιβώτια, που γράφουν

πάνω το καθένα μιαν από τις ενότητες του Προγράμματος.

Εξηγείται ότι σκοπός είναι να τοποθετούνται μέσα στα κουτιά

γραμμένες οι σκέψεις των παιδιών, είτε επώνυμα, είτε ανώνυμα,

όπως νιώθουν καλύτερα να εκφραστούν. Μπορούν να γράφουν για

όποιο κουτί θέλουν και να αναφέρουν στην επιστολή τους πώς θα

ήθελαν να τους συμπεριφέρονται οι άλλοι και πώς οι ίδιοι

προσπαθούν να εκδηλώνονται προς τους άλλους ως προς το είδος

της συμπεριφοράς για την οποία επέλεξαν να γράψουν. Μπορούν

να γράφουν και καθ’ όλη τη διάρκεια του Προγράμματος, όποτε

νιώσουν την ανάγκη να το κάνουν και για όποιο από τα έξι θέματα

θέλουν.

Οι επιστολές διαβάζονται στην ολομέλεια της τάξης και

συζητούνται. Μπορούν να διαβάζονται και σε κάθε ενότητα του

Προγράμματος ξεχωριστά. Μέσα από τη συζήτηση τα παιδιά

καθοδηγούνται να δουν τα πράγματα από την προοπτική του

άλλου και μπορούν αβίαστα να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι

όσα θα ήθελαν να τους κάνουν οι άλλοι, μπορούν οι ίδιοι να τα

κάνουν για τους άλλους. Αφού μέσα από την παρουσίαση των

επιστολών, θα καταλάβουν ότι η ανάγκη μας να βιώνουμε τον

αλτρουισμό είναι, εν πολλοίς, κοινή.

Υλικό:


Έξι γραμματοκιβώτια το καθένα με μιαν από τις πιο κάτω λέξεις

γραμμένη πάνω του: μοιράζομαι, βοηθώ, παρηγορώ,

συνεργάζομαι, συγχωρώ, συχωριέμαι.

12

ΕΙΣΑΓΩΓΗ – Τέταρτη συνάντηση

Γραμματοκιβώτια Μπορείς να γράψεις μιαν επιστολή για όποιο από τα έξι

γραμματοκιβώτια θέλεις. Μπορείς να εκφράσεις τις σκέψεις και τα

συναισθήματά σου ελεύθερα και αν το επιθυμείς και ανώνυμα.

______________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

13

Εισαγωγή – Πέμπτη συνάντηση

Γέμισε με χρώμα την καρδιά σου...

Στόχοι:

Να συνειδητοποιήσουν το γεγονός ότι η αλτρουιστική συμπεριφορά προκαλεί

στους ίδιους και στους άλλους ευχαρίστηση.

Να προσδώσουν στην αλτρουιστική συμπεριφορά μεγάλη αξία.


Συζητείται με τα παιδιά το θέμα των συναισθημάτων, που προκαλούνται ως

αποτέλεσμα της αλτρουιστικής συμπεριφοράς, τόσο σε αυτόν που εκδηλώνει

τη συμπεριφορά, όσο και σε αυτόν που τη δέχεται. Τα παιδιά καλούνται να

απαριθμήσουν συναισθήματα, να τα σχολιάσουν και να εκφράσουν τις ιδέες

τους για την άποψη ότι θετικά συναισθήματα βιώνει και αυτός που

συμπεριφέρεται αλτρουιστικά και αυτός που είναι ο αποδέκτης του

αλτρουισμού.

Παροτρύνονται τα παιδιά να εισηγηθούν τρόπους, οι οποίοι μπορούν να τους

βοηθήσουν να συνειδητοποιήσουν την ευχαρίστηση, που προκαλεί η

αλτρουιστική συμπεριφορά, ώστε να θέλουν να ενισχύσουν τέτοιου είδους

συμπεριφορές.

Λαμβάνονται υπόψη οι ιδέες των παιδιών προς αξιοποίηση, αλλά προτείνεται

και ένας άλλος τρόπος ως εξής: κάθε παιδί παίρνει φύλλο εργασίας, που έχει

πάνω δύο σχήματα καρδιάς. Το ένα αντιπροσωπεύει την ευχαρίστηση από την

εκδήλωση αλτρουιστικής συμπεριφοράς και το άλλο την ευχαρίστηση από την

αποδοχή από κάποιον άλλο παρόμοιας συμπεριφοράς. Στη διάρκεια μιας

μέρας, κάθε φορά, που προκύπτει τέτοια ευχαρίστηση, χρωματίζουν ένα

ποσοστό της επιφάνειας του ανάλογου σχήματος. Μεγάλη ευχαρίστηση

αντιστοιχεί σε μεγαλύτερο χρωματισμένο εμβαδόν και αντίθετα.

Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας γίνεται συζήτηση. Εκφράζονται

αρχικά ελεύθερα για την εμπειρία, που είχαν στη διάρκεια της μέρας, που

εφάρμοσαν το «γέμισμα της καρδιάς». Διατυπώνουν, στη συνέχεια, ορισμένα

συμπεράσματα. Κατανοούν ότι οι συμπεριφορές μας επηρεάζουν τα

συναισθήματα των άλλων και ότι έχουμε ευθύνη για το πώς νιώθουν οι άλλοι.

Συνειδητοποιούν πόσο ωραία θα ήταν αν στο τέλος της μέρας οι καρδιές στο

χαρτί ήταν ολόκληρες χρωματισμένες και πόσο πιο ωραία θα ήταν αν στο

τέλος κάθε μέρας ένιωθαν τις δικές του καρδιές «γεμάτες χρώμα».

Υλικό:


Χρωματιστά μολύβια

14

ΕΙΣΑΓΩΓΗ – Πέμπτη συνάντηση

Γέμισε με χρώμα την καρδιά σου... Κάθε φορά που κάποιος σου συμπεριφέρεται με τρόπο που σε

ευχαριστεί, γέμιζε με χρώμα την πρώτη καρδιά. Κάθε φορά που

ευχαριστιέσαι από τον τρόπο που εσύ συμπεριφέρεσαι σε κάποιον

άλλο, χρωμάτιζε ένα μέρος της δεύτερης καρδιάς.

15


___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

16

Μοίρασμα – Έκτη συνάντηση

Το αλφάβητο της προσφοράς

Στόχοι:

Να συνειδητοποιήσουν ότι μπορούν να μοιραστούν με άλλους

πολλά πράγματα, να προσφέρουν και να δεχτούν την προσφορά

άλλων.

Να καταλάβουν ότι τα πράγματα, που μπορούν να μοιραστούν,

δυνατό να είναι υλικά, αλλά και μη υλικά.


Με τη μέθοδο της ιδεοθύελλας τα παιδιά αναφέρουν διάφορα

πράγματα, που μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο

μοιράσματος. Γίνεται καταγραφή των ιδεών στον πίνακα.

Στη συνέχεια χωρίζονται οι ιδέες σε υλικά αντικείμενα και άυλες

καταστάσεις. Αν τα παιδιά δεν αναφέρουν οτιδήποτε πέρα από

υλικά, που μπορεί να μοιραστεί κάποιος, παροτρύνονται να

σκεφτούν κάτι άλλο, όπως το γεγονός ότι μπορεί κάποιος να

μοιραστεί τα συναισθήματά του, τις σκέψεις του, την προσοχή του,

τη μοναξιά του ή να προσφέρει ένα χαμόγελο, ένα γλυκό λόγο

κ.λ.π.

Σε φύλλο εργασίας καλούνται να συμπληρώσουν το αλφάβητο της

προσφοράς. Δίνεται το αλφάβητο και για κάθε γράμμα γράφουν

κάτι που ξεκινά από αυτό το γράμμα και μπορεί να προσφερθεί ή

να μοιραστεί. Πρόκειται για κάτι που μπορούν να προσφέρουν ή

θα ήθελαν κάποιος άλλος να το προσφέρει στους ίδιους.

Ανακοινώνονται ορισμένα από τα αποτελέσματα των εργασιών και

συζητούνται. Εξάγονται κάποια συμπεράσματα, που σχετίζονται

με την καθημερινή τους αλληλεπίδραση. Για παράδειγμα, ότι

υπάρχει πληθώρα επιλογών, όταν έχεις διάθεση να μοιραστείς με

τους άλλους και ότι οι επιλογές αυτές δεν εξυπακούουν πάντα

υλικά αντικείμενα.

Υλικό:


17

ΜΟΙΡΑΣΜΑ – Έκτη συνάντηση

Το αλφάβητο της προσφοράς Για κάθε γράμμα μπορείς να βρεις διάφορες λέξεις, που ξεκινούν

με αυτό και υποδηλώνουν τι θα μπορούσες να προσφέρεις ή να

μοιραστείς με κάποιον, καθώς και τι θα ήθελες να σου

προσφέρουν ή να μοιραστούν κάποιοι άλλοι μαζί σου. Α: ________________________________________________

Β: ________________________________________________

Γ: ________________________________________________

Δ: ________________________________________________

Ε: ________________________________________________

Ζ: ________________________________________________

Η: ________________________________________________

Θ: ________________________________________________

Ι: ________________________________________________

Κ: ________________________________________________

Λ: ________________________________________________

Μ: ________________________________________________

Ν: ________________________________________________

Ξ: ________________________________________________

Ο: ________________________________________________

Π: ________________________________________________

Ρ: _________________________________________________

Σ: ________________________________________________

Τ: ________________________________________________

Υ: ________________________________________________

Φ: ________________________________________________

Χ: ________________________________________________

Ψ: ________________________________________________

Ω: ________________________________________________

Θα ήθελα να σημειώσω…

_____________________________________________

_____________________________________________

___________________

18

Μοίρασμα – Έβδομη συνάντηση

Πρόσωπα γεμάτα χαρά...

Στόχοι:

Να παρατηρήσουν τις εκφράσεις του προσώπου, όπως

σχηματίζονται ανάλογα με τη συναισθηματική κατάσταση του

ατόμου.

Να συμπεράνουν ότι η προσφορά δημιουργεί τις ίδιες περίπου

εκφράσεις και σε αυτόν που προσφέρει και σε αυτόν που παίρνει.


Τα παιδιά παρατηρούν εικόνες με εκφράσεις προσώπου, που

αντιστοιχούν σε ποικίλες συναισθηματικές καταστάσεις.

Στην πορεία βλέπουν μιαν εικόνα, που απεικονίζει ένα παιδί, που

προσφέρει κάτι σε μια γυναίκα, αλλά τα χαρακτηριστικά του

προσώπου τους δε διακρίνονται.

Συζητούν λίγο για την εικόνα και προσπαθούν να σχεδιάσουν τα

χαρακτηριστικά των δύο προσώπων αποδίδοντας το πώς νιώθουν

την ώρα της προσφοράς.

Συγκρίνουν τα δύο πρόσωπα μεταξύ τους, καθώς και αυτά που

σχεδίασαν με εκείνα των συμμαθητών τους.

Με τις συγκρίσεις καταλήγουν σε συμπεράσματα, όπως ότι τα δύο

πρόσωπα φαίνεται να έχουν περίπου την ίδια έκφραση, εφ’ όσον

τα συναισθήματα σε περίπτωση προσφοράς είναι και από τις δύο

πλευρές θετικά κ.λ.π.

Υλικό:


19

ΜΟΙΡΑΣΜΑ – Έβδομη συνάντηση

Πρόσωπα γεμάτα χαρά... Παρατήρησε τα πιο κάτω πρόσωπα και κύκλωσε εκείνα που

πιστεύεις ότι δείχνουν έκφραση ατόμου, που προσφέρει ή

μοιράζεται κάτι με κάποιον συνάνθρωπό του.

20

Στην πιο κάτω εικόνα τα χαρακτηριστικά των προσώπων δε

διακρίνονται. Μπορείς να φανταστείς πώς είναι και να τα

σχεδιάσεις; Προσπάθησε να αποδώσεις τη συναισθηματική τους

κατάσταση.

Τι παρατηρείς και τι συμπεραίνεις;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

21

Μοίρασμα – Όγδοη συνάντηση

Ας κάνουμε μιαν έρευνα

Στόχοι:

Να δουν τα παιδιά την έννοια του μοιράσματος από μιαν άλλη οπτική γωνία∙

του μοιράσματος συναισθημάτων.

Να πραγματοποιήσουν μικροέρευνα σχετικά με το πόσο εκφράζουν

συναισθήματα στο πλαίσιο της σχολικής τους ζωής.

Να αναλογιστούν ποιες προϋποθέσεις πρέπει να δημιουργήσουν για να

υπάρχει άνεση έκφρασης συναισθημάτων.


Καλούνται τα παιδιά να αναλογιστούν το χρόνο της μέρας, που έχουν

διανύσει μέχρι την ώρα της συνάντησης και να πραγματοποιήσουν μια

μικροέρευνα για τις συνδιαλλαγές, που είχαν. Από τις ευκαιρίες, που είχαν να

μιλήσουν με κάποιον συμμαθητή τους, πόσες φορές αναφέρθηκαν απλώς σε

εξωτερικά γεγονότα και πόσες φορές εξέφρασαν τα συναισθήματά τους.

Τα δεδομένα συγκεντρώνονται σε πίνακα και ποσοτικοποιούνται. Αναμένεται

η αναφορά σε απλά γεγονότα να υπερτερεί έναντι της έκφρασης

συναισθημάτων.

Γίνεται μια προσπάθεια εκ μέρους των παιδιών να ερμηνευθεί το αποτέλεσμα

της διερεύνησής τους. Κάποιες υποβοηθητικές ερωτήσεις είναι:

- Γιατί πιστεύετε ότι παρατηρείται αυτό το φαινόμενο;

- Τι σας αποτρέπει από την εκδήλωση συναισθημάτων;

- Υπάρχει ανάγκη να εκδηλωθούν κάποια συναισθήματα στο πλαίσιο

της σχολικής σας ζωής;

- Θα θέλατε να μιλάτε πιο πολύ για τον εσωτερικό σας κόσμο; Γιατί;

- Τι θα σας βοηθούσε από τη στάση των συμμαθητών σας στο να

εκφραστείτε συναισθηματικά πιο άνετα;

- Εσείς προσφέρετε αυτήν την άνεση στους άλλους;

- Ονομάστε συναισθήματα, που εύκολα θα μοιραζόσασταν με άλλους

και συναισθήματα, που θα είχατε ενδοιασμούς να εκφράσετε.

- Γιατί ορισμένα συναισθήματα θεωρείτε ευκολότερο να τα μοιραστείτε,

ενώ άλλα όχι (αν συμβαίνει κάτι τέτοιο);

- Πώς σχολιάζετε την ιδέα να υπάρχει ορισμένος χρόνος από τα

μαθήματά σας, οπότε όλη η τάξη μαζί να μοιράζετε συναισθήματα;

Αφού τα παιδιά κάνουν τους προσωπικούς τους συλλογισμούς για τα πιο

πάνω θέματα, στην ολομέλεια της τάξης γίνεται μια συζήτηση και

μοιράζονται απόψεις. Ανακεφαλαιώνονται οι στόχοι της συνάντησης και

ενθαρρύνονται τα παιδιά να μοιράζονται και τα συναισθήματά τους.

Υλικό:


22

ΜΟΙΡΑΣΜΑ – Όγδοη συνάντηση

Ας κάνουμε μιαν έρευνα Σκέψου με ποιους μίλησες σήμερα και τι είπες. Μοιράστηκες μαζί

τους κάποια απλά γεγονότα ή και κάποια συναισθήματα;

Συμπλήρωσε τον πίνακα και συγκέντρωσε τα αποτελέσματά σου με

τα αποτελέσματα των συμμαθητών σου στον πίνακα της τάξης.

Όνομα: Γεγονότα Συναισθήματα

Γιατί πιστεύεις ότι παρατηρείται αυτό το φαινόμενο;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Τι σε αποτρέπει από την εκδήλωση των συναισθημάτων σου;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

23

Νιώθεις την ανάγκη να εκδηλώσεις κάποια συναισθήματα στο

πλαίσιο της σχολικής σου ζωής;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Θα ήθελες να μιλάς πιο πολύ για το πώς νιώθεις; Γιατί;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Τι θα σε βοηθούσε από τη στάση των συμμαθητών σου στο να

εκφραστείς συναισθηματικά πιο άνετα;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Εσύ προσφέρεις αυτήν την άνεση στους άλλους;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Ονόμασε συναισθήματα, που εύκολα θα μοιραζόσουν με άλλους και

συναισθήματα, που θα είχες ενδοιασμούς να εκφράσεις.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Γιατί ορισμένα συναισθήματα θεωρείς ευκολότερο να τα

μοιραστείς, ενώ άλλα όχι (αν συμβαίνει κάτι τέτοιο);

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Πώς σχολιάζεις την ιδέα να υπάρχει ορισμένος χρόνος από τα

μαθήματά σας, οπότε όλη η τάξη μαζί να μοιράζετε συναισθήματα;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

24

Μοίρασμα – Ένατη συνάντηση – Μοιραζόμαστε...

συναισθήματα

Στόχοι:

Να συνηθίσουν να μοιράζονται συναισθήματα με συμμαθητές

τους.

Να εκφραστούν σχετικά με την εμπειρία του να μοιράζεσαι το

συναισθηματικό σου κόσμο.


Επανέρχεται η συζήτηση στο θέμα του μοιράσματος

συναισθημάτων.

Τα παιδιά χωρίζονται σε ζευγάρια και παροτρύνονται να μιλήσουν

για τα συναισθήματά τους εκείνη την ημέρα ή τις τελευταίες μέρες.

Πριν ξεκινήσει η συνομιλία μεταξύ των ζευγαριών παρουσιάζονται

και σχολιάζονται κάποιες δεξιότητες, που βοηθούν στην

προσπάθεια να εκφραστούν κάποια συναισθήματα, τόσο από

μέρους αυτού που εκφράζεται, όσο και από μέρους αυτού που

είναι ο αποδέκτης στη συζήτηση. Αναλαμβάνουν εναλλάξ το ρόλο

του διευκολυντή στην έκφραση συναισθημάτων και του εκφραστή

των συναισθημάτων.

Ακολούθως, αφού συλλογιστούν την εμπειρία, που είχαν, γράφουν

γι’ αυτή. Για παράδειγμα, γράφουν αν δυσκολεύτηκαν να

εκφραστούν, αν τους διευκόλυνε ο συνομιλητής τους, αν τους

βοήθησε η συζήτηση να κατανοήσουν τι ακριβώς ένιωθαν, αν τους

ευχαρίστησε η συνομιλία και ό,τι άλλο θέλουν.

Ανακοινώνονται οι σκέψεις των παιδιών και γίνεται

ανακεφαλαίωση για τη συνάντηση.

Υλικό:


25

ΜΟΙΡΑΣΜΑ – Ένατη συνάντηση

Μοιραζόμαστε... συναισθήματα Διάλεξε ένα συμμαθητή σου και μοιραστείτε τα συναισθήματά σας.

Βοήθησέ τον να σου μιλήσει και μίλησέ του κι εσύ.

Μετά γράψε τις σκέψεις σου για τη συνομιλία που είχες.

(Δυσκολεύτηκες να εκφραστείς, σε διευκόλυνε ο συνομιλητής σου,

σε βοήθησε η συζήτηση να κατανοήσεις τι ακριβώς ένιωθες, σε

ευχαρίστησε η συνομιλία και ό,τι άλλο θέλεις.)

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

26

Μοίρασμα – Δέκατη συνάντηση – Το ζεστό και γλυκό

παραμύθι των ζεγλυκών

Στόχοι:

Να συνειδητοποιήσουν ότι όσο περισσότερα δίνουν, τόσο

περισσότερα παίρνουν.

Να πάρουν το μήνυμα για τη χαρά της προσφοράς μέσα από ένα

παραμύθι.

Να εκτιμήσουν την αξία της χωρίς όρους προσφοράς και του

μοιράσματος χωρίς ενδοιασμούς.


Τα παιδιά διαβάζουν από το φύλλο εργασίας τους «Το ζεστό και

γλυκό παραμύθι των ζεγλυκών » (Steiner, C. (1992). Le conte

chaud et doux des chaudouloux. Paris: InterEditions.)

Αποδίδουν με δικά τους λόγια το περιεχόμενο και απαντούν την

ερώτηση, με την οποία τελειώνει το παραμύθι. «Τι θα γίνει στο

μέλλον;»

Στη συνέχεια, βγάζουν κάποια συμπεράσματα για τη δική τους

καθημερινή ζωή.

Υλικό:


27

ΜΟΙΡΑΣΜΑ – Δέκατη συνάντηση

Το ζεστό και γλυκό παραμύθι των ζεγλυκών Σε μια μακρινή χώρα οι άνθρωποι ζουν ευτυχισμένοι.

Κουβαλούν κρεμασμένο στη ζώνη τους ένα σακουλάκι με μικρές,

απαλές φούσκες, που τις λένε ζεγλυκά, επειδή ζεσταίνουν και

γλυκαίνουν τους ανθρώπους. Κάθε φορά που κάποιος έχει ανάγκη

από ένα ζεγλυκό, το ζητά. Ο άλλος βάζει το χέρι στο σακούλι και

του το προσφέρει.

Τα ζεγλυκά είναι ανεξάντλητα. Όμως αυτό δε συμφέρει την

κακιά μάγισσα, που δεν μπορεί να πουλήσει ούτε τα φίλτρα της,

ούτε τα χάπια της! Αποφασίζει να δημιουργήσει έλλειψη,

σφυρίζοντας στο αυτί ενός χωρικού ότι τα ζεγλυκά, πιθανόν,

κάποια στιγμή να εκλείψουν. «Αν η γυναίκα σου δίνει τα ζεγλυκά

της στον καθένα, δε θα μείνει τίποτα για σένα». Η ζήλια, η

αμφιβολία, η υποψία κάνουν την εμφάνισή τους... Ο σύζυγος

αρχίζει να προσέχει τη γυναίκα του, η οποία ελέγχει τα παιδιά

της... Πολύ γρήγορα κολλάει όλο το χωριό. Οι άνθρωποι διστάζουν

να ανταλλάξουν ζεγλυκά. Η έλλειψή τους τούς κάνει όλο και πιο

θλιμμένους, όλο και πιο σκυθρωπούς, αρρωσταίνουν, μαραίνονται

και πεθαίνουν. Η μάγισσα δεν προλαβαίνει να πουλάει τα φίλτρα

της, αλλά τίποτα δε γίνεται. Επειδή δε θέλει να χάσει όλη την

πελατεία της προς όφελος του νεκροταφείου, επινοεί ένα κόλπο.

Προσφέρει στους χωρικούς σακουλάκια κρυο-δαγκωνιές. Είναι

μικρές φούσκες, που μοιάζουν κάπως με τα ζεγλυκά, αλλά όταν τα

παίρνει κανείς, αισθάνεται παγωνιά και πονάει. Οι άνθρωποι

αρχίζουν να ανταλλάζουν κρυο-δαγκωνιές... Δεν πεθαίνουν πια,

αλλά καταναλώνουν πολλά χάπια και φίλτρα της μάγισσας.

Τότε εμφανίζεται η Ζουλί Ντουντού. Είναι μια όμορφη,

εγκάρδια γυναίκα, που ξέρει να μιλά στα παιδιά και η οποία δεν

28

έχει ακούσει ποτέ για την έλλειψη των ζεγλυκών. Δίνει ελεύθερα

σε όλους, κάτω από τα έκπληκτα βλέμματα των χωρικών.

Χαμογελά πολύ, τα παιδιά αισθάνονται όμορφα μαζί της κι εκείνη

τα γεμίζει χάδια και φιλιά. Τα παιδιά τη λατρεύουν. Και αρχίζουν

να ανταλλάζουν ζεγλυκά δωρεάν, εύκολα, για την ευχαρίστησή

τους. Βλέποντας αυτό οι ενήλικες, γεμάτοι δυσπιστία, αρχίζουν να

φτιάχνουν κανόνες για να ρυθμίσουν τις συναλλαγές των

ζεγλυκών... Τι θα γίνει στο μέλλον;

Μπορείς να αφήσεις τη φαντασία σου να ταξιδέψει στη χώρα με τα

ζεγλυκά και να δεις τι γίνεται στο μέλλον.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

29

Ποια συμπεράσματα βγάζεις για τη δική σου καθημερινή ζωή από

την ιστορία, που διάβασες;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

____________________________________________

30

Μοίρασμα - Ενδέκατη συνάντηση – Μια αλλόκοτη

εξίσωση· δίνω = παίρνω

Στόχοι:

Να κατανοήσουν ότι η προσφορά έχει θετικό αποτέλεσμα, όχι

μόνο σε αυτόν που παίρνει, αλλά και σε αυτόν που δίνει.


Επαναφέρεται στη συζήτηση η χαρά της προσφοράς. Τα παιδιά

αναφέρουν από τις εμπειρίες τους περιπτώσεις, που ήταν

αποδέκτες κάποιας προσφοράς και περιπτώσεις, που προέβηκαν οι

ίδιοι σε μιαν προσφορά. Αναφέρουν τα συναισθήματα, που τους

προκάλεσαν και οι δύο καταστάσεις. Προκύπτει το συμπέρασμα

ότι σε αμφότερες τις περιπτώσεις τα συναισθήματα, που

δημιουργούνται, είναι θετικά.

Διαβάζονται στα παιδιά σχετικές ιστορίες. Δύο καλές επιλογές

είναι: α) «Κουράγιο, κοτούλα» του Bob Hartman και β) «Ένα

όμορφο πάρε-δώσε» του Brian Sibley, τα οποία κυκλοφορούν στην

ελληνική γλώσσα από τις εκδόσεις Αποστολική Διακονία.

Συζητούνται οι ιστορίες.

Τα παιδιά καλούνται να γράψουν μια δική τους ιστορία με τίτλο:

«Μια αλλόκοτη εξίσωση∙ δίνω = παίρνω».

Όσα παιδιά θέλουν δίνεται η ευκαιρία να παρουσιάσουν τη

δουλειά τους στους συμμαθητές τους με έναν τρόπο της επιλογής

τους, όπως ανάγνωση, διήγηση, εικονογράφηση, δραματοποίηση,

κουκλοθέατρο, θέατρο με φιγούρες κ.λ.π.

Υλικό:


Παραμύθια (αναφέρονται στη διαδικασία)

31

ΜΟΙΡΑΣΜΑ – Ενδέκατη συνάντηση

Μια αλλόκοτη εξίσωση∙

δίνω = παίρνω _______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________Θα ήθελα να σημειώσω...

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

32

Βοήθεια – Δωδέκατη συνάντηση – Η Μαρίνα και τα

γενέθλια της Αυγής

Στόχοι:

Να κρίνουν την εκδήλωση αλτρουιστικής συμπεριφοράς και

συγκεκριμένα την παροχή βοήθειας μέσα από ένα ηθικό δίλημμα.


Τα παιδιά διαβάζουν μιαν ιστορία βασισμένη σε μιαν από τις

ιστορίες με ηθικά διλήμματα, που χρησιμοποίησε η Eisenberg στις

έρευνές της.

Καλούνται να αντιδράσουν σε αυτήν την ιστορία και να

προβάλουν τη δική τους γνώμη για την κατάσταση και για τον

τρόπο με τον οποίο πρέπει να τη χειριστεί η ηρωίδα της ιστορίας.

Υλικό:


33

ΒΟΗΘΕΙΑ – Δωδέκατη συνάντηση

Η Μαρίνα και τα γενέθλια της Αυγής

Μια μέρα ένα κορίτσι, που το έλεγαν Μαρίνα, πήγαινε στα

γενέθλια της φίλης της, της Αυγής. Καθώς περπατούσε, είδε στο

δρόμο ένα άλλο κορίτσι, που είχε πέσει κάτω και είχε χτυπήσει

στο πόδι. Το πληγωμένο κοριτσάκι παρακάλεσε τη Μαρίνα να πάει

στο σπίτι της να ειδοποιήσει τους γονείς της για να την πάνε στο

γιατρό. Αν, όμως, η Μαρίνα έτρεχε να φέρει τους γονείς του

κοριτσιού, θα αργούσε να πάει στα γενέθλια και θα έχανε την

τούρτα, το παγωτό και τα παιχνίδια. Τι έπρεπε να κάνει η Μαρίνα;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

34

Βοήθεια – Δέκατη τρίτη συνάντηση –

Το παιδί και το ψάρι

Στόχοι:

Να ευαισθητοποιηθούν στο θέμα της βοήθειας ατόμων, που έχουν

κάποια ανάγκη.

Να συνειδητοποιήσουν ότι αξίζει να θυσιάζεις ορισμένα πράγματα

για να δώσεις βοήθεια.


Παρουσιάζεται στα παιδιά το παραμύθι «Το παιδί και το ψάρι» του

Γιώργη Κρόκου από τις Εκδόσεις «Νέοι Ακρίτες».

Τα παιδιά σχολιάζουν λίγο το περιεχόμενό του και προβάλλουν τις

απόψεις τους.

Ακολούθως, επιχειρούν να γράψουν μιαν ιστορία πέρα από το

επίπεδο του παραμυθιού, στο πλαίσιο της καθημερινής ζωής, που

θα μπορούσε να αντιστοιχεί στο νόημα του παραμυθιού. Τους

δίνεται, επίσης, η επιλογή να ζωγραφίσουν κάτι από το παραμύθι

και από την καθημερινή ζωή και να βάλουν στο σχέδιό τους

λεζάντες και συννεφάκια με λόγια.

Γίνεται παρουσίαση μέρους των εργασιών των παιδιών.

Υλικό:


Παραμύθι «Το παιδί και το ψάρι»

35

ΒΟΗΘΕΙΑ – Δέκατη τρίτη συνάντηση

Το παιδί και το ψάρι Θα μπορούσε να συμβεί στην καθημερινή ζωή κάτι ανάλογο με το

παραμύθι που παρακολούθησες; Να γράψεις μιαν τέτοια υποθετική

ή και πραγματική ιστορία.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

________________________________________

36

ΒΟΗΘΕΙΑ – Δέκατη τρίτη συνάντηση

Το παιδί και το ψάρι Να ζωγραφίσεις κάτι από το παραμύθι και κάτι ανάλογο από την

καθημερινή σου ζωή. Μπορείς να βάλεις διάλογους σε συννεφάκια

ή λεζάντες στο σχέδιό σου.


_____________________________________________

_____________________________________________

________________________________________

37

Βοήθεια – Δέκατη τέταρτη συνάντηση –

Ποιους και πώς να βοηθήσουμε

Στόχοι:

Να αναγνωρίσουν ότι όλοι οι άνθρωποι χρειάζονται τη βοήθεια

των συνανθρώπων τους.

Να είναι σε θέση να βρίσκουν τρόπους με τους οποίους μπορούν

να προσφέρουν μια βοήθεια, που θα δώσει ευχαρίστηση στους

άλλους.


Τα παιδιά συζητούν τον προβληματισμό αν υπάρχει κάποιος που

μπορεί να ζει χωρίς την παραμικρή βοήθεια από τους γύρω του.

Αν καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι όλοι θέλουν βοήθεια για μιαν

καλύτερη ζωή, τότε ποιες ομάδες ανθρώπων θα μπορούσαν οι ίδιοι

να βοηθήσουν. Οι εισηγήσεις τους για τις ομάδες, που μπορούν να

βοηθήσουν, γράφονται στον πίνακα, π.χ. συμμαθητές, γονείς,

αδέλφια, δάσκαλοι, συγγενείς, γείτονες, ηλικιωμένοι, φτωχοί,

άγνωστοι.

Στην ομάδα τους διαλέγουν για ποιες ομάδες ανθρώπων θα ήθελαν

να εισηγηθούν τρόπους για βοήθεια και τους καταγράφουν.

Ανακοινώνονται οι ιδέες των παιδιών και επιλέγονται ορισμένες

για να υλοποιηθούν, είτε από ομάδες παιδιών, είτε ατομικά.

Υλικό:


38

ΒΟΗΘΕΙΑ – Δέκατη τέταρτη συνάντηση

Ποιους και πώς να βοηθήσουμε...

Ποιους ανθρώπους θα μπορούσατε να βοηθήσετε και με ποιους

τρόπους;

_________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

39

_________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

40

Βοήθεια – Δέκατη πέμπτη συνάντηση –

Ας απλώσουμε χέρι βοηθείας...

Στόχοι:

Να μάθουν να αντιλαμβάνονται τις ανάγκες των άλλων.

Να δείξουν ενδιαφέρον στο να επινοούν τρόπους βοήθειας για

συγκεκριμένες καταστάσεις.


Τα παιδιά καθοδηγούνται να εμπλακούν σε μια διαδικασία

παροχής βοήθειας σε άτομο, που έχει μιαν ανάγκη, την οποία

μπορούν οι ίδιοι να ικανοποιήσουν σε κάποιον βαθμό. Επιλέγουν

ένα άτομο από το σχολείο τους ή έξω από αυτό και αναλαμβάνουν

την ευθύνη να το βοηθήσουν ως προς την ανάγκη, που έχει.

Στην τάξη συζητούν τις επιλογές τους και τις ανησυχίες τους.

Στο τέλος της διαδικασίας παρουσιάζουν την περίπτωσή τους και

μοιράζονται τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους, τις

προσπάθειές τους, τα αποτελέσματά τους και παίρνουν

ανατροφοδότηση από τους συμμαθητές και τη δασκάλα τους.

Παίρνουν ιδέες και από τους άλλους και εισηγούνται και οι ίδιοι τι

άλλο μπορούν να κάνουν.

Υλικό:


41

ΒΟΗΘΕΙΑ – Δέκατη πέμπτη συνάντηση

Ας απλώσουμε χέρι βοηθείας... Στο περιβάλλον σου υπάρχουν πολλά άτομα που χρειάζονται

βοήθεια. Επέλεξε ένα που νομίζεις ότι μπορείς να βοηθήσεις και

κάνε ό,τι μπορείς γι’ αυτό. Αξιοποίησε το χρόνο των διακοπών σου

με τρόπο που να βοηθήσεις κάποιον συνάνθρωπό σου, αλλά και να

βοηθηθείς κι εσύ να νιώσεις το χαρούμενο μήνυμα της αγάπης του

νεογέννητου Χριστού.

Δώσε ένα ψευδώνυμο στο άτομο που διάλεξες για να μπορείς να

μιλήσεις γι’ αυτό, χωρίς να το εκθέσεις:

_______________________________________________

Ποια ανάγκη παρουσιάζει, την οποία θα προσπαθήσεις να

ικανοποιήσεις;

_______________________________________________

_______________________________________________

Τι μπορείς να κάνεις γι’ αυτό το άτομο;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Τι θέλεις να κάνεις;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

42

Περίγραψε την εμπειρία σου στην προσπάθεια να βοηθήσεις αυτό

το άτομο.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Ποια συναισθήματα προκάλεσε η όλη διαδικασία, τόσο στον εαυτό

σου, όσο και στο άτομο, που προσπάθησες να βοηθήσεις;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

43

Βοήθεια - Δέκατη έκτη συνάντηση – Η παράσταση αρχίζει... Α΄ μέρος:

Στόχοι:

Να αξιολογηθεί η εμπειρία βοήθειας, που είχαν κατά τη διάρκεια των

διακοπών των Χριστουγέννων.

Να μοιραστούν την εμπειρία τους και τα συναισθήματά τους με τους

συμμαθητές τους.


Ονομάζω τους τέσσερις τοίχους της τάξης ως εξής: «ναι», «όχι», «δεν ξέρω»,

«θέλω να πω κάτι» και αντιπροσωπεύουν τέσσερις διαφορετικές απόψεις.

Τοποθετώ καρτέλες με τις ονομασίες στους τοίχους.

Ρωτώ μια σειρά ερωτήσεων και ζητώ από τα παιδιά να πάνε στον τοίχο, που

αντιπροσωπεύει τη δική τους γνώμη. Οι ερωτήσεις είναι:

- Σου άρεσε η εμπειρία βοήθειας, που είχες;

- Σε έκανε να μάθεις κάτι;

- Θα την επαναλάβεις;

- Νομίζεις ότι χρειάζεται να έχεις τέτοιες εμπειρίες;

Δίνεται η ευκαιρία στα παιδιά, που διάλεξαν τον τοίχο «θέλω να πω κάτι», να

μιλήσουν.

Υλικά:

Καρτέλες με τις απαντήσεις «ναι», «όχι», «δεν ξέρω», «θέλω να πω κάτι»

Β΄ μέρος:

Στόχοι:

Να αναγνωρίζουν περιστάσεις, που χρήζουν βοήθειας.

Να επινοούν τρόπους για παροχή βοήθειας.

Να μεταδίδουν και σε άλλους τα μηνύματα, που παίρνουν από το Πρόγραμμα.


Δίνονται στα παιδιά κούκλες κουκλοθέατρου και παροτρύνονται να

ετοιμάσουν ένα σενάριο για κουκλοθέατρο για μικρά παιδιά, που να έχει ως

στόχο να τα διδάξει να βοηθούν. Για να δημιουργηθεί μια βασική ιδέα για το

σενάριο, η δασκάλα ξεκινά μιαν ιστορία ως εξής: «Η Ραφαέλα και ο Άνθιμος

είναι δύο αδελφάκια και ένα απόγευμα πήγαν περίπατο με το σκυλάκι τους.

Καθώς προχωρούσαν κάτι είδε και έτρεξε να φύγει. Δεν επέστρεψε και τα δύο

παιδιά πανικοβλήθηκαν.» Καθώς κάθονται όλοι σε κύκλο, κτυπά στον ώμο το

διπλανό παιδί και αυτό συνεχίζει την ιστορία, όπως θέλει. Μέχρι να μιλήσει

και το τελευταίο παιδί η ιστορία πρέπει να ολοκληρωθεί. Γίνεται και

μαγνητοφώνηση της δραστηριότητας για να βοηθήσει μετά στη συγγραφή του

διαλόγου για το κουκλοθέατρο.

Ετοιμάζεται η παράσταση από τις ομάδες και όποια ψηφιστεί καλύτερη από

τα ίδια τα παιδιά παρουσιάζεται στην πρώτη τάξη του σχολείου.

Υλικά:

Κασετόφωνο-κασέτα

Κούκλες κουκλοθέατρου-κουκλοθέατρο και φύλλο εργασίας

44

ΒΟΗΘΕΙΑ – Δέκατη έκτη συνάντηση

Η παράσταση αρχίζει...

Διαλέξετε κούκλες και γίνετε σεναριογράφοι. Δώστε το μήνυμα

στα μικρά παιδιά να βοηθούν. Μόλις είστε έτοιμοι δεν έχετε παρά

να δώσετε παράσταση για τα παιδιά της πρώτης τάξης του

σχολείου σας. Σίγουρα θα σας απολαύσουν.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

45

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

46

Παρηγοριά – Δέκατη έβδομη συνάντηση –

Ας παρηγορήσουμε το λύκο

Στόχοι:

Να μπορούν να περιγράφουν μιαν κατάσταση από την προοπτική

του άλλου και να καταλαβαίνουν τη θέση του.

Να αναπτύξουν δεξιότητες ενσυναίσθησης.


Γίνεται λόγος για το παραμύθι της Κοκκινοσκουφίτσας. Τα παιδιά

καλούνται να σκεφτούν την ιστορία από την πλευρά του λύκου. Αν

ο λύκος εξέθετε τα γεγονότα, θα ήταν άραγε τα ίδια;

Τα παιδιά καλούνται να πουν την ιστορία με το στόμα του λύκου

και όπως αυτός την είδε.

Στη συνέχεια, η εκπαιδευτικός τούς διαβάζει την ιστορία.

Χρησιμοποιεί και την κούκλα του λύκου μέσα από το

κουκλοθέατρο.

Συζητούν το θέμα του να μπορεί κάποιος να μπει στη θέση του

άλλου και να τον νιώσει.

Τα παιδιά, που καταφέρνουν να «νιώσουν το λύκο»,

δραματοποιούν με τη χρήση του κουκλοθέατρου τρόπους με τους

οποίους μπορούν να τον παρηγορήσουν.

Υλικό:

Η ιστορία της Κοκκινοσκουφίτσας μέσα από τα μάτια του λύκου

Κούκλες - κουκλοθέατρο

47

Παρηγοριά – Δέκατη όγδοη συνάντηση –

Πώς να παρηγορήσουμε...

Στόχοι:

Να είναι σε θέση να ανατρέχουν σε ένα ρεπερτόριο τρόπων που

μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να παρηγορήσουν έναν

άνθρωπο.

Να μάθουν να διαφοροποιούν τον τρόπο παρηγοριάς, ανάλογα με

το ποιο είναι το πρόσωπο, που τη χρειάζεται.


Συζητούνται διάφοροι τρόποι με τους οποίους μπορεί κάποιος να

παρηγορήσει κάποιον που υποφέρει. Αναγνωρίζεται το γεγονός ότι

κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και ότι πρέπει να λαμβάνονται

πολλοί παράγοντες υπόψη για να επιλεγεί ο καταλληλότερος

τρόπος.

Τα παιδιά καλούνται να κάνουν μια λίστα με ενέργειες, που

μπορούν να απαλύνουν τον πόνο κάποιου που υποφέρει για

κάποιον λόγο. Τονίζεται ότι η παρηγοριά δεν εκδηλώνεται μόνο με

λόγια.

Τίθεται ο προβληματισμός αν οι τρόποι παρηγοριάς, που

πρότειναν, μπορούν να έχουν εφαρμογή ανεξάρτητα από το

πρόσωπο, που έχει ανάγκη από παρηγοριά. Προκύπτει το

συμπέρασμα ότι κάποιες παρηγορητικές ενέργειες ταιριάζουν σε

πολλές περιπτώσεις, αλλά κάθε περίπτωση πρέπει να

αντιμετωπίζεται με βάση τις ιδιαιτερότητές της.

Τα παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με την υπόθεση ότι κάποιος τούς

πλησιάζει λυπημένος και έχει ανάγκη από παρηγοριά. Καλούνται

να προτείνουν τρόπους να τον παρηγορήσουν ανάλογα με το ποιο

είναι το πρόσωπο αυτό.

Γίνεται συζήτηση με τα παιδιά όλης της τάξης και ανταλλάζονται

ιδέες.

Υλικό:


48

Παρηγοριά – Δέκατη όγδοη συνάντηση

Πώς να παρηγορήσουμε... Κάνε μια λίστα με όσους πιο πολλούς τρόπους μπορείς να

σκεφτείς, οι οποίοι μπορούν να αποτελέσουν επιλογές, όταν

κάποιος χρειάζεται να τον παρηγορήσεις.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Τα πιο κάτω πρόσωπα σε πλησιάζουν λυπημένα. Είναι φανερό ότι

έχουν ανάγκη να παρηγορηθούν. Πώς θα διαφοροποιήσεις τον

τρόπο που θα τους παρηγορήσεις;

Μητέρα

_______________________________________________

_______________________________________________

Πατέρας

_______________________________________________

_______________________________________________

49

Βρέφος-αδελφάκι

_______________________________________________

_______________________________________________

Γιαγιά

_______________________________________________

_______________________________________________

Δασκάλα

_______________________________________________

_______________________________________________

Συμμαθητής

_______________________________________________

_______________________________________________

Συμμαθήτρια

_______________________________________________

_______________________________________________

Ξάδελφος

_______________________________________________

_______________________________________________

Άγνωστος

_______________________________________________

_______________________________________________

Παιδί με ειδικές ανάγκες

_______________________________________________

_______________________________________________

Άλλο πρόσωπο (σημείωσε ποιο)

______________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

50

Παρηγοριά – Δέκατη ένατη συνάντηση – Ας μπούμε στη θέση του

άλλου

Στόχοι:

Να αναπτύξουν δεξιότητες ενσυναίσθησης.


Τίθεται το ερώτημα του τι θα θεωρούσε ο καθένας παρηγορητικό,

αν βρισκόταν σε μια συγκεκριμένη δύσκολη κατάσταση, π.χ. αν

πέθαινε το αγαπημένο του κατοικίδιο, με το οποίο ως τώρα

μεγάλωναν μαζί. Τα παιδιά αναφέρουν τις σκέψεις τους ελεύθερα.

Καθοδηγούνται να συνειδητοποιήσουν ότι κάθε παιδί έχει

διαφορετική αντίληψη για το τι είναι παρηγορητικό στη δική του

περίπτωση. Ρωτούνται, για παράδειγμα, πώς θα ένιωθαν στην

περίπτωση που κάποιος τους συμπεριφερόταν με έναν τρόπο που

κάποιο άλλο παιδί θεωρεί ανακουφιστικό. Με τέτοιου είδους

ερωτήσεις οδηγούνται τα παιδιά στο συμπέρασμα ότι κάθε

άνθρωπος έχει διαφορετικές ανάγκες για την αντιμετώπισή του σε

δύσκολες στιγμές.

Η συζήτηση συνεχίζεται με το ερώτημα τι πρέπει να κάνω για

κάποιον που χρειάζεται παρηγοριά. Προκύπτει το συμπέρασμα ότι

θα πρέπει να μπω στη θέση του άλλου, να προσπαθήσω να

καταλάβω πώς βιώνει την κατάσταση και τι θα τον έκανε να

νιώσει καλύτερα.

Χωρίζονται σε ζευγάρια και κάνουν μιαν άσκηση για να ελέγξουν

τις ενσυναισθητικές τους δεξιότητες. Σε φύλλο εργασίας έχουν μια

σειρά από δύσκολες καταστάσεις και υποθέτουν ότι τις περνά το

παιδί με το οποίο συνεργάζονται σε αυτήν τη συνάντηση. Γράφουν

τι πιστεύουν ότι το παιδί αυτό θεωρεί παρηγορητικό για τη

συγκεκριμένη κατάσταση. Μετά ανταλλάζουν τα φύλλα εργασίας

τους και σημειώνουν για το άλλο παιδί πόσο καλά τα πήγε στο να

προβλέψει τις ανάγκες του ίδιου.

Κάθε ζευγάρι ανακοινώνει πόσο καλά τα πήγε στο να μπει ο

καθένας στη θέση του άλλου και να υποθέσει σωστά τι θα

χρειαζόταν ο άλλος σε δεδομένες καταστάσεις.

Υλικό:


51

ΠΑΡΗΓΟΡΙΑ – Δέκατη ένατη συνάντηση

Ας μπούμε στη θέση του άλλου... Χωριστείτε σε ζευγάρια και ξεκινάτε. Έχετε μια σειρά από

δύσκολες καταστάσεις και υποθέτετε ότι τις περνά το παιδί με το

οποίο συνεργάζεστε σε αυτήν τη συνάντηση. Γράφετε τι πιστεύετε

ότι το παιδί αυτό θα θεωρούσε παρηγορητικό για τη συγκεκριμένη

κατάσταση. Μετά ανταλλάζετε τα φύλλα εργασίας σας και

σημειώνετε για το άλλο παιδί πόσο καλά τα πήγε στο να προβλέψει

τις ανάγκες σας.

Έχει πεθάνει το αγαπημένο του/της σκυλάκι.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Έχει αρρωστήσει η μητέρα του/της βαριά.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Δεν παίζει κανείς μαζί του/της το διάλειμμα.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

52

Απέτυχε στο διαγώνισμα των Μαθηματικών.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Πέθανε η γιαγιά του/της.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Μετακόμισε σε άλλη πόλη ο/η καλύτερός/ή του/της φίλος/η.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Έχασε το πορτοφόλι του/της.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

53

Παρηγοριά – Εικοστή συνάντηση – Παρηγόρησέ με...

Στόχοι:

Να μπορούν να αντιδρούν σε περιπτώσεις, που κάποιος χρειάζεται

να παρηγορηθεί.


Τα παιδιά χωρίζονται σε ζευγάρια και τυχαία παίρνουν μιαν

καρτέλα, στην οποία αναγράφεται μια περίσταση, που απαιτεί ένα

άτομο να παρηγορηθεί από ένα άλλο.

Δίνουν ρόλους και ετοιμάζουν μια δραματοποίηση.

Στο φύλλο εργασίας, αν θέλουν, γράφουν το διάλογο, που

εκτυλίσσεται ανάμεσα στα δύο πρόσωπα, τον μαγνητοφωνούν ή

παίρνουν, απλώς, σημειώσεις.

Μερικά από τα ζευγάρια παρουσιάζουν τη δραματοποίηση, που

ετοίμασαν στην ολομέλεια της τάξης. Τα υπόλοιπα παιδιά

σχολιάζουν και προτείνουν τι θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά,

ώστε το έργο της παρηγοριάς να ήταν πιο αποτελεσματικό.

Υλικό:


Καρτέλες, που γράφουν:

- Κάποιος δεν έχει φίλους.

- Κάποιος απέτυχε σε ένα διαγώνισμα.

- Κάποιος έχει ένα αγαπημένο πρόσωπο βαριά άρρωστο.

- Κάποιου πέθανε η γιαγιά του.

- Κάποιος νιώθει άσχημα, γιατί τον κοροϊδεύουν.

- Κάποιου θα χωρίσουν οι γονείς του.

54

ΠΑΡΗΓΟΡΙΑ – Εικοστή συνάντηση

Παρηγόρησέ με... Πιο κάτω μπορείτε να γράψετε το διάλογο, στον οποίο βασίζεται η

δραματοποίησή σας για την περίσταση, που διαλέξατε να

παραστήσετε.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

55

Συνεργασία – Εικοστή πρώτη συνάντηση –

Εικονογραφούμε ένα παραμύθι στον υπολογιστή

Στόχοι:

Να εντοπίζουν δεξιότητες, που καθιστούν τη συνεργασία

αποτελεσματική.


Γίνεται γενική συζήτηση για τις δεξιότητες, που απαιτείται να

επιδεικνύονται στις ομάδες, που επιδιώκουν να έχουν συλλογικά

αποτελέσματα.

Παίρνουν ένα φύλλο εργασίας, στο οποίο περιγράφεται η

κατάσταση που επικρατούσε σε τρεις ομάδες, που συνεργάζονταν,

όπως την περιέγραψε ένας εξωτερικός παρατηρητής. Καλούνται να

εντοπίσουν τους λόγους, που συνετέλεσαν στο να αποδώσει η

συνεργασία τους και να τους σχολιάσουν.

Ανακοινώνουν τα αποτελέσματα της εργασίας τους και συζητούν

κατά πόσο τις δεξιότητες, που περιέγραψαν, τις καλλιεργούν στην

ομάδα τους και αν μπορούν με κάποιον τρόπο να τις ενισχύσουν.

Υλικό:


56

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ – Εικοστή πρώτη συνάντηση

Εικονογραφούμε ένα παραμύθι στον υπολογιστή Τα παιδιά της τάξης χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες των τριών

παιδιών και ανέλαβαν να εικονογραφήσουν ένα παραμύθι στον

ηλεκτρονικό υπολογιστή. Το αποτέλεσμα ήταν πραγματικά

υπέροχο. Πιο κάτω, φαίνεται ένα μέρος από ό,τι σημείωσε

κάποιος παρατηρητής για κάθε ομάδα.

Α’ ομάδα:

Β’ ομάδα:

Γ’ ομάδα:

Η Μαρία ανέλαβε να διαλέγει το φόντο κάθε σελίδας, ο Μαρίνος

βάζει τις φιγούρες και ο Μάριος, που έχει ταχύτητα στην

πληκτρολόγηση, γράφει το κείμενο, που αντιστοιχεί σε κάθε

σελίδα.

Η Σοφία διατυπώνει τη σκέψη της και όλα τα παιδιά την ακούν,

διαφωνούν μαζί της, γι αυτό μόλις ολοκληρώσει τη σκέψη της,

παίρνουν με τη σειρά το λόγο για να εκφράσουν τη δική τους

γνώμη. Η Σοφία πείθεται ότι η γνώμη των άλλων είναι καλύτερη

και προχωρούν να την εφαρμόσουν.

Η Μαργαρίτα δυσκολεύεται πολύ στο μάθημα της Γλώσσας,

αλλά έχει καταπληκτικό ταλέντο στην Τέχνη. Προτείνει πολύ

καλές ιδέες στην επιλογή των συνδυασμών των χρωμάτων για

τις εικόνες του παραμυθιού και τα άλλα παιδιά τής δίνουν την

ευκαιρία να ασχοληθεί εκτεταμένα με αυτό.

57

Από τα πιο πάνω αποσπάσματα ποιοι φαίνονται να είναι οι λόγοι,

που οδήγησαν κάθε ομάδα στην επιτυχία; Συζητήστε το ερώτημα

στην ομάδα σας και γράψτε τις σκέψεις σας.

Α’ ομάδα:

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Β’ ομάδα:

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Γ’ ομάδα:

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Στη δική σας ομάδα καλλιεργείτε αυτές τις δεξιότητες; Πώς

μπορείτε να τις ενισχύσετε; Θέλετε να τις ενισχύσετε; Γιατί;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

58

Συνεργασία – Εικοστή δεύτερη συνάντηση –

Ας στολίσουμε την πινακίδα της τάξης μας

Στόχοι:

Να ανακαλύψουν παράγοντες που συντελούν στην καλή

συνεργασία για την επιτέλεση ενός έργου.


Τα παιδιά της τάξης χωρίζονται σε ομάδες των τεσσάρων παιδιών

και ετοιμάζονται να παίξουν ένα παιχνίδι. Θέτουν ένα συντονιστή,

που κάθε φορά που παίζουν θα αλλάζει. Ο συντονιστής λέει στα

άλλα παιδιά ότι πρόκειται να κάνουν μια δουλειά. Η δουλειά είναι

γραμμένη στο φύλλο εργασίας και από κάτω υπάρχουν τέσσερις

ενέργειες, που πρέπει να γίνουν για να ολοκληρωθεί η δουλειά, ως

εξής:

Θα στολίσουμε μιαν πινακίδα της τάξης μας

- Την καλύπτουμε με χρωματιστό χαρτί.

- Δημιουργούμε πλαίσιο με κορδέλα.

- Τοποθετούμε μιαν καρτέλα με το θέμα της πινακίδας.

- Βάζουμε πάνω τις εργασίες μας.

Κάθε παιδί, συμπεριλαμβανομένου του συντονιστή, διαλέγει

μυστικά από μια

δουλειά. Ο συντονιστής, στη συνέχεια, ρωτά κάθε παιδί ποια

δουλειά θα κάνει

και σημειώνει ένα σημαδάκι δίπλα στη δουλειά, που του λέει

κάθε παιδί. Αν η δουλειά γίνει σωστά, τότε ο συντονιστής

λέει ότι η ομάδα τα κατάφερε και στόλισε την πινακίδα,

αλλιώς λέει ότι δεν τα κατάφερε, γιατί ξέχασε μια

συγκεκριμένη δουλειά και την αναφέρει. Η ομάδα επαναλαμβάνει

τη διαδικασία μέχρι να εκπληρωθεί ο στόχος της.

Μετά το παιχνίδι, τα παιδιά υποθέτουν ότι η δουλειά στο παιχνίδι

έπρεπε πραγματικά να γίνει. Συνεργατικά σημειώνουν στο φύλλο

εργασίας τους τι θα μπορούσε να κάνει η ομάδα τους για να γίνει η

δουλειά σωστά και χωρίς προβλήματα.

Υλικό:


59

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ – Εικοστή δεύτερη συνάντηση

Ας στολίσουμε την πινακίδα της τάξης μας

Θα στολίσουμε μιαν πινακίδα της τάξης μας

- Την καλύπτουμε με χρωματιστό χαρτί.

- Δημιουργούμε πλαίσιο με κορδέλα.

- Τοποθετούμε μιαν καρτέλα με το θέμα της πινακίδας.

- Βάζουμε πάνω τις εργασίες μας.

Αφού χαρείτε το παιχνίδι, υποθέστε ότι η δουλειά έπρεπε να γίνει

στην πραγματικότητα και συνεργαστείτε για να σημειώσετε τι θα

μπορούσε να κάνει η ομάδα σας για να γίνει η δουλειά σωστά.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

60

Συνεργασία – Εικοστή τρίτη συνάντηση – Puzzle

Στόχοι:

Να μάθουν να συνεργάζονται με αποτελεσματικό τρόπο.


Τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες και αναλαμβάνουν συνεργατικά

να συναρμολογήσουν ένα puzzle. Στόχος τους είναι να τελειώσουν

όσο το δυνατό πιο γρήγορα, αλλά να επιτύχουν και μιαν καλή

συνεργασία.

Σε κάθε ομάδα ένα παιδί έχει το ρόλο του παρατηρητή, ο οποίος

σημειώνει τη συμπεριφορά των παιδιών στην ομάδα.

Όταν το puzzle ολοκληρωθεί, το παιδί, που είχε το ρόλο του

παρατηρητή, λέει στα παιδιά της ομάδας τις παρατηρήσεις, που

έκανε και εκφράζει και τη γνώμη του για το ποιες συμπεριφορές

διευκόλυναν τη συνεργασία και ποιες θα μπορούσαν με κάποια

διαφοροποίηση να φέρουν καλύτερα αποτελέσματα. Στη συζήτηση

συμμετέχουν όλα τα παιδιά της ομάδας και σχολιάζουν τη

συνεργασία, που είχαν.

Υλικό:


Puzzle για κάθε ομάδα

61

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ – Εικοστή τρίτη συνάντηση

Puzzle Πιο κάτω, ο παρατηρητής κάθε ομάδας σημειώνει στοιχεία, που

δείχνουν πώς διεξάγεται η συνεργασία για τη συναρμολόγηση του

puzzle.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Πιο κάτω να γράψετε ποιες συμπεριφορές διευκόλυναν τη

συνεργασία και ποιες θα μπορούσαν να τη διευκολύνουν ακόμη

περισσότερο.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

62

Συνεργασία – Εικοστή τέταρτη συνάντηση – Ας παίξουμε... Στόχοι:

Να βιώσουν μέσα από το παιχνίδι τη σημαντικότητα της καλής συνεργασίας.

Να ενισχύσουν τη δυναμική της ομάδας τους.


Δημιουργείται το ενδιαφέρον στα παιδιά να παίξουν ορισμένα παιχνίδια με

τους συμμαθητές τους. Καλούνται να προτείνουν οι ίδιοι παιχνίδι με την

προϋπόθεση στο παιχνίδι, που θα προτείνουν, να υπάρχει συνεργασία, τα

παιδιά να παίζουν μαζί με τα άλλα παιδιά και όχι εναντίον τους. Για

αφόρμηση συζητείται η κατάσταση, που δημιουργείται κάθε διάλειμμα με

τους τσακωμούς της τάξης, όταν παίζει ανταγωνιστικά με τη διπλανή τάξη.

Για κάθε παιχνίδι, που προτείνεται, σχολιάζονται οι κανόνες και το αν αυτοί

στρέφουν ορισμένους παίκτες εναντίον των άλλων, οπότε το παιχνίδι

απορρίπτεται εφ’ όσον δεν πληρεί την προϋπόθεση.

Αν τα παιδιά εισηγηθούν τέτοιο παιχνίδι, το παίζουν. Άλλα παιχνίδια

προτείνονται και από την εκπαιδευτικό, μέσα από τα οποία τα παιδιά

χαίρονται τη συνεργασία, χωρίς αντιπαραθέσεις.

Α΄ παιχνίδι: Όλα τα παιδιά στέκονται σε κύκλο κρατώντας χέρια. Η

εκπαιδευτικός σφίγγει το χέρι του παιδιού στα δεξιά της. Αυτό το παιδί με τη

σειρά του σφίγγει το χέρι του επόμενου παιδιού και το σφίξιμο περνά γύρω-

γύρω. Η εκπαιδευτικός μπορεί να ξεκινήσει πιο δυνατό σφίξιμο προς την

αντίθετη κατεύθυνση και να αλλάξει τη ροή του παιχνιδιού.

Β΄ παιχνίδι: Τα παιδιά καλούνται να μπουν σε γραμμή από τον πιο κοντό στον

πιο ψηλό μιλώντας μόνο με τα χείλη τους και με νοήματα. Μετά στέκονται με

σειρά ανάλογα με το μήνα γέννησής τους.

Γ΄ παιχνίδι: Τα παιδιά παίζουν σε ζευγάρια την τυφλόμυγα. Ανά δύο ο ένας

καλύπτει τα μάτια και προσπαθούν να συναντηθούν χωρίς να μιλούν.

Δ΄ παιχνίδι: Τα παιδιά στέκονται πάνω στις καρέκλες τους σε γραμμή και

πρέπει να μετακινηθούν με τη βοήθεια μιας άλλης καρέκλας. Τη μετακινούν

κάθε φορά στην αρχή και προχωρούν όλοι μιαν καρέκλα. Όταν αδειάσει η

τελευταία καρέκλα, τη μετακινούν αυτήν και με αυτόν τον τρόπο προχωρούν

προς το τέρμα.

Ε΄ παιχνίδι: Δύο παιδιά κάθονται στο έδαφος, πλάτη με πλάτη, με λυγισμένα

γόνατα και πιασμένους τους αγκώνες. Προσπαθούν να σηκωθούν μαζί όρθιοι.

Όταν το καταφέρουν, προστίθεται ακόμα ένα παιδί. Το παιχνίδι συνεχίζεται

με την προσθήκη ατόμων και την προσπάθεια να σηκωθούν όλα μαζί όρθια.

Τα παιδιά σχολιάζουν σε ομάδες το είδος των παιχνιδιών, που έπαιξαν και

συμπληρώνουν το φύλλο εργασίας.

Υλικό:


Μαντηλάκια, καρέκλες

63

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ – Εικοστή τέταρτη συνάντηση

Ας παίξουμε...

Μπορείτε να σχολιάσετε τα παιχνίδια, που παίξατε με τους

συμμαθητές σας και όχι εναντίον των συμμαθητών σας.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

64

Συνεργασία – Εικοστή πέμπτη συνάντηση –

Ας συνεργαστούμε να βρούμε μια λύση

Στόχοι:

Να είναι σε θέση να οργανώνουν με τρόπο συνεργατικό

διαδικασίες προς επίλυση συγκεκριμένων προβλημάτων του

σχολείου ή της κοινότητάς τους.


Τα παιδιά αναφέρουν διάφορα προβλήματα, που αντιμετωπίζουν

στην τάξη τους, στο σχολείο τους και στην κοινότητά τους.

Συζητούν ποιος πρέπει να τα επιλύσει και αναζητούν το δικό τους

μερίδιο ευθύνης για την επίλυσή τους.

Προκύπτει από τη συζήτηση ότι χρειάζονται συνεργατική

προσπάθεια για να λυθούν τα περισσότερα προβλήματα.

Σε ομάδες επιλέγουν ένα συγκεκριμένο πρόβλημα και

τροχιοδρομούν τις διαδικασίες για την επίλυση ή την απάμβλυνσή

του. Κάθε παιδί ή υποομάδα παιδιών αναλαμβάνει ένα μέρος της

διαδικασίας και όλοι συντελούν στο να λυθεί το πρόβλημα.

Η συνεργασία και το αποτέλεσμά της ανακοινώνεται στην

ολομέλεια της τάξης και κάθε ομάδα παίρνει ανατροφοδότηση από

τις άλλες ομάδες.

Υλικό:


65

Συνεργασία – Εικοστή πέμπτη συνάντηση

Ας συνεργαστούμε να βρούμε μια λύση... Το πρόβλημα που επιλέξαμε είναι:

_______________________________________________

Σκοπός μας είναι:

_______________________________________________

_______________________________________________

Κάθε παιδί ή υποομάδα παιδιών ανέλαβε κάτι:

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Καταφέραμε να:

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Δεν καταφέραμε να:

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Σχολιάζουμε τη συνεργασία μας ως εξής:

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

66

Συνεργασία – Εικοστή έκτη συνάντηση –

Ταξίδι σε ερημικό νησί...

Στόχοι:

Να βρίσκουν αποτελεσματικούς τρόπους συνεργασίας για

διάφορες καταστάσεις.


Τα παιδιά υποθέτουν ότι συμμετέχουν σε ένα διαγωνισμό. Ο

διαγωνισμός έχει ένα πολύ καλό βραβείο και όλοι θέλουν να το

κερδίσουν. Απαιτεί, όμως, μια δοκιμασία. Πρέπει κάθε παίκτης να

ταξιδέψει σε ένα ερημικό νησί παίρνοντας μαζί του μόνο ένα

συνεργάτη και τίποτα άλλο. Στο νησί θα μείνουν οι δυο τους για

δύο μήνες και θα έχουν να αντιμετωπίσουν διάφορες καταστάσεις.

Θα πρέπει να συνεργαστούν και να τα βγάλουν πέρα, να

επιβιώσουν.

Κάθε παιδί σημειώνει ποιες δυσκολίες πιστεύει ότι ενδέχεται να

αντιμετωπίσει και τους τρόπους με τους οποίους προτίθεται να

συνεργαστεί με τον συνταξιδιώτη του για να τις ξεπεράσει.

Οι ιδέες των παιδιών ανακοινώνονται και κάθε παιδί, αν θέλει

συμπληρώνει το φύλλο εργασίας του με μερικές από τις ιδέες των

συμμαθητών του.

Υλικό:


67

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ – Εικοστή έκτη συνάντηση

Ταξίδι σε ερημικό νησί... Συμμετέχετε σε ένα διαγωνισμό. Ο διαγωνισμός έχει ένα πολύ

καλό βραβείο και όλοι θέλουν να το κερδίσουν. Απαιτεί, όμως, μια

δοκιμασία. Πρέπει κάθε παίκτης να ταξιδέψει σε ένα ερημικό νησί

παίρνοντας μαζί του μόνο ένα συνεργάτη και τίποτα άλλο. Στο νησί

θα μείνουν οι δυο τους για δύο μήνες και θα έχουν να

αντιμετωπίσουν διάφορες καταστάσεις. Θα πρέπει να

συνεργαστούν και να τα βγάλουν πέρα, να επιβιώσουν.

Ποιον θα επιλέξεις για να πάρεις μαζί σου και γιατί;

_______________________________________________

_______________________________________________

Ποιες καταστάσεις προβλέπεις ότι θα αντιμετωπίσεις; Γράψε

τρεις από αυτές.

1._____________________________________________

2._____________________________________________

3._____________________________________________

Πώς θα συνεργαστείς για να τις αντιμετωπίσεις;

1.______________________________________________

_______________________________________________

2._____________________________________________

_______________________________________________

3._____________________________________________

_______________________________________________

Γράψε μερικές ενδιαφέρουσες ιδέες των συμμαθητών σου.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

68

Το να συγχωρώ – Εικοστή έβδομη συνάντηση –

Το χαρτζιλίκι του Φίλιππου και της Μαρίας

Στόχοι:

Να είναι σε θέση να επιλέγουν μεταξύ στρατηγικών σε

περιπτώσεις που αδικούνται με κάποιον τρόπο.


Τα παιδιά διαβάζουν μιαν ιστορία. Πρόκειται για διασκευή μιας

από τις ιστορίες του βιβλίου «Το αλφαβητάρι της Κυριακής» της

Κανάβα (2002) από τις εκδόσεις της Αποστολικής Διακονίας.

Συζητούνται οι επιλογές, που είχαν οι ήρωες της ιστορίας για να

αντιδράσουν στο συμβάν και οι επιλογές, που έκαναν. Τα παιδιά

εκφράζουν ελεύθερα τις απόψεις τους και με τη βοήθεια της

εκπαιδευτικού τις οργανώνουν σε ένα σχεδιάγραμμα στον πίνακα.

Οι δυο γενικότερες στρατηγικές είναι η διαπροσωπική

επικοινωνία, στην οποία συμμετέχει και ο φταίχτης και η

αυτοθεραπεία, η οποία αφορά σε προσωπικές τεχνικές του

θύματος, στις οποίες ο φταίχτης δε συμμετέχει. Αναφορικά με τη

διαπροσωπική επικοινωνία οι βασικές ενέργειες, από τις οποίες

μπορεί να επιλέξει το θύμα, είναι η δικαιοσύνη και η συγχώρεση.

Όλες οι επιλογές συζητούνται στη βάση συγκεκριμένων

παραδειγμάτων, αρχικά της ιστορίας και ακολούθως της

καθημερινής εμπειρίας.

Η επιλογή της συγχώρεσης συζητείται και σε σχέση με την

απορρόφηση του πόνου, που προκαλεί η αδικία. Τονίζεται ότι το

άτομο, που επιλέγει να συγχωρέσει, είναι έτοιμο να δεχθεί το

ψυχικό τραύμα, που του προκάλεσε η συμπεριφορά του φταίχτη.

Αυτό δε σημαίνει να καταπιέσει τον πόνο του μέχρι να ξεσπάσει

ξανά, αλλά να τον απορροφήσει με τρόπο που βαθμηδόν να

απελευθερωθεί από αυτόν.

Υλικό:


69

ΤΟ ΝΑ ΣΥΓΧΩΡΩ – Εικοστή έβδομη συνάντηση

Το χαρτζιλίκι του Φίλιππου και της Μαρίας Ο Φίλιππος και η Μαρία έφυγαν από το σπίτι πολύ

χαρούμενοι, γιατί οι γονείς τους τούς έδωσαν χαρτζιλίκι και με

αυτό θα αγόραζαν από ένα παιχνίδι από το κατάστημα της

γειτονιάς τους. Μα καθώς πήγαιναν, τους ρίχτηκαν δύο κλέφτες

και τους πήραν τα χρήματά τους.

Τα παιδιά έβαλαν τις φωνές και οι κλέφτες έτρεξαν να

φύγουν, αλλά δεν πρόσεξαν τη μοτοσικλέτα, που έστριβε από τη

γωνιά. Παρέσυρε τον ένα από τους δύο. Ο άλλος έγινε καπνός, το

ίδιο και η μοτοσικλέτα.

Ο Φίλιππος έτρεξε στο σπίτι και τηλεφώνησε στις Πρώτες

Βοήθειες. Η Μαρία έμεινε κοντά στον κτυπημένο. Μάζεψε,

μάλιστα, τα χρήματα, αυτά που, μόλις, τους είχανε αρπάξει και

βρίσκονταν σκορπισμένα στο οδόστρωμα και τα έβαλε προσεκτικά

στην τσέπη του.

Όταν έφτασε το ασθενοφόρο λέξη δεν είπε για ό,τι

προηγήθηκε. Ήταν τόσο φοβερό αυτό που ακολούθησε, που ο

Φίλιππος και η Μαρία με κόπο συγκρατούσανε τα δάκρυά τους.

Ποιον τρόπο επέλεξαν για να αντιδράσουν τα δύο παιδιά στο

συμβάν;

Να εμπλέκεται ο φταίχτης. Να μην εμπλέκεται ο φταίχτης.

Να συγχωρεθεί ο φταίχτης.

Να αποδοθεί δικαιοσύνη.

70

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Ποιους άλλους τρόπους θα μπορούσαν να επιλέξουν;

1.______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

2._____________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Θυμήσου περιπτώσεις που κάποιος έφταιξε σε εσένα. Πώς

αντέδρασες;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Τι έγινε με τον πόνο, που ένιωθες λόγω της αδικίας απέναντί σου;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

71

Το να συγχωρώ – Εικοστή όγδοη συνάντηση –

Σκεφτόμαστε θετικά

Στόχοι:

Να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν το γενικότερο πλαίσιο

δεδομένων, μέσα στο οποίο συνέβηκε ένα περιστατικό, ώστε να

μπορούν να δουν την προοπτική του άλλου και να τον συγχωρούν.

Να βρίσκουν τρόπους να δικαιολογούν συμπεριφορές κάνοντας

θετικές σκέψεις για το πλαίσιο και τις συνθήκες μέσα στις οποίες

συνέβηκε κάτι.

Να αντιμετωπίζουν καλόπιστα τους άλλους.


Τα παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με υποθετικές καταστάσεις, στις

οποίες κάποιος τους συμπεριφέρεται με άσχημο τρόπο. Υποθέτουν

και οι ίδιοι μιαν τέτοια περίσταση.

Προτρέπονται να σκεφτούν θετικά γι’ αυτό το πρόσωπο και να

ορίσουν ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο η συγκεκριμένη συμπεριφορά

μπορεί να συγχωρηθεί.

Γίνεται συζήτηση για το πώς ένας τέτοιος θετικός τρόπος σκέψης

μπορεί να βοηθήσει στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων και

συγκεκριμένα στο να συγχωρέσει κάποιος.

Αναζητούνται, επίσης, τρόποι που βοηθούν να οδηγηθεί κάποιος

στη συγχώρεση πιο εύκολα, π.χ. το να γνωρίζει κανείς τα

συναισθήματα του φταίχτη για τις πράξεις του.

Υλικό:


72

ΤΟ ΝΑ ΣΥΓΧΩΡΩ – Εικοστή όγδοη συνάντηση

Σκεφτόμαστε θετικά... Σου συμβαίνουν τα πιο κάτω, αλλά είσαι σίγουρος ότι ο άλλος δεν

είχε πρόθεση να σε πληγώσει, απλά ενεργούσε κάτω από κάποιες

περιστάσεις, που τον οδήγησαν να συμπεριφερθεί με το

συγκεκριμένο τρόπο. Περίγραψε ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο

νομίζεις ότι αυτό που έγινε μπορεί να δικαιολογηθεί και να

συγχωρεθεί.

Ο καλύτερός σου φίλος κράτησε κάτι μυστικό από εσένα.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Η μητέρα σου, παρ’ όλο που σου το υποσχέθηκε, δε σε άφησε να

πας στο πάρτι μιας συμμαθήτριάς σου.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Η δασκάλα σού μίλησε απότομα, όταν της έκανες μιαν απορία για

το μάθημα.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

73

_______________________________________________

_______________________________________________

Όρισε εσύ μιαν κατάσταση προσβλητική προς εσένα.

_______________________________________________

Σε ποιο πλαίσιο μπορείς να την εντάξεις για να δεις θετικά το

φταίχτη μέσα από αυτό;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Το να σκεφτείς τις περιστάσεις, που οδήγησαν κάποιον να σου

συμπεριφερθεί άσχημα, σε βοηθά να τον συγχωρέσεις; Ναι ή όχι

και γιατί;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Τι άλλο θα σε έκανε να συγχωρέσεις πιο εύκολα;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

74

Το να συγχωρώ – Εικοστή ένατη συνάντηση –

Τα στάδια της συγγνώμης

Στόχοι:

Να γνωρίσουν το πρότυπο διαδικασίας της συγγνώμης και τα

βασικά της συστατικά.


Τα παιδιά καλούνται μέσα από τις δικές τους εμπειρίες να

ανακαλέσουν τη διαδικασία, που ακολουθούν για να συγχωρέσουν

κάποιο άτομο.

Στη συνέχεια τους δίνονται σε καρτέλες ανακατεμένα τα στάδια

της διαδικασίας υπό μορφή δηλώσεων. Καλούνται να τα βάλουν

σε μια λογική σειρά. Σε κάθε καρτέλα είναι γραμμένο ένα από τα

εξής στάδια:

- Συνειδητοποιώ τις αρνητικές συνέπειες της κατάστασης.

- Νιώθω την ανάγκη να δοθεί λύση στο πρόβλημα.

- Πρέπει να αποφασίσω πώς να αντιδράσω∙ να απαιτήσω να

αποδοθεί δικαιοσύνη ή να συγχωρέσω το φταίχτη.

- Σκέφτομαι τα θετικά της επιλογής της συγγνώμης.

- Αποφασίζω να συγχωρέσω.

- Μέσα μου καταφέρνω να συγχωρέσω το φταίχτη.

- Νιώθω την ανάγκη να εκδηλώσω τη συγγνώμη μου με

πράξεις.

- Κάνω κάτι για να συμφιλιωθώ με το φταίχτη.

- Απελευθερώνομαι από την κακία.

Με βάση τη σειρά, που έκαναν, κάνουν αναφορά σε μια

συγκεκριμένη προσωπική τους εμπειρία.

Παρουσιάζεται στα παιδιά το πρότυπο της ψυχολογικής

διαδικασίας της συγγνώμης στο διαφανοσκόπιο και συζητούνται,

αν υπάρχουν, διαφορές από το δικό τους πρότυπο.

Υλικό:


Καρτέλες με τα συστατικά της συγγνώμης

Διαφανοσκόπιο και διαφάνεια με τα στάδια της συγγνώμης

75

ΤΟ ΝΑ ΣΥΓΧΩΡΩ – Εικοστή ένατη συνάντηση

Τα στάδια της συγγνώμης... Αφού βάλεις σε μια λογική σειρά τα στάδια της συγγνώμης,

περίγραψε μια δική σου εμπειρία συγγνώμης με αναφορά σε καθένα

από τα εννιά στάδια, όπως εσύ τα σειροθέτησες με τις καρτέλες.

1.______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

2._____________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

3._____________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

4._____________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

76

5._____________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

6._____________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

7._____________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

8._____________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

9._____________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

77

Το να συγχωρώ – Τριακοστή συνάντηση –

Αισθάνομαι τι νιώθεις

Στόχοι:

Να νιώσουν την ανάγκη για συμπάθεια προς το φταίχτη.

Να αντιληφθούν ως «θύματα» πώς ένιωσε ο φταίχτης, ώστε να

μειώσουν την οργή και τη μνησικακία εναντίον του.


Τα παιδιά χωρίζονται σε ζευγάρια και αποφασίζουν να

αυτενεργήσουν στη βάση ενός σεναρίου, στο οποίο ο ένας αδικεί

τον άλλο με κάποιον τρόπο που προαποφασίζεται. Αναπτύσσουν

ένα διάλογο, τον οποίο προσπαθούν να βιώσουν ως να ήταν

πραγματικότητα και δίνουν έμφαση στα συναισθήματα, που

προκαλούνται.

Στην πορεία, το θύμα προσπαθεί να μπει στην ψυχολογία του

φταίχτη και να κατανοήσει τα συναισθήματά του κατά τη

διενέργεια της αδικίας. Τα καταγράφει, όπως νομίζει και, στη

συνέχεια, τα ελέγχει συζητώντας με το παιδί, που έπαιξε το ρόλο

του φταίχτη.

Ακολούθως, θύμα και φταίχτης αλλάζουν ρόλους και ακολουθείται

η ίδια διαδικασία στη βάση ενός νέου σεναρίου.

Όποιο ζευγάρι θέλει μπορεί να παρουσιάσει το δραματοποιημένο

του διάλογο στην ολομέλεια της τάξης για να γίνει αντικείμενο

συζήτησης με βασικό άξονα τα συναισθήματα του φταίχτη και τον

τρόπο με τον οποίο το θύμα ωθείται στη συγχώρεση, όταν μπορεί

να τα αναγνωρίσει.

Υλικό:


78

ΤΟ ΝΑ ΣΥΓΧΩΡΩ – Τριακοστή συνάντηση

Αισθάνομαι τι νιώθεις... Αφού παίξετε το διάλογο, σύμφωνα με τον οποίο ο ένας αδικεί τον

άλλο, αυτός που αδικείται καταγράφει τα συναισθήματα, που

νομίζει ότι βιώνει ο φταίχτης. Μετά ανταλλάζετε ρόλους.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Πόσο καλά διαισθανθήκατε τα συναισθήματα του φταίχτη;

Ρωτήστε τον πώς ένιωσε.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Σε ωθεί να συγχωρέσεις το να αναγνωρίζεις τα συναισθήματα

αυτού που σε έβλαψε; Ναι ή όχι και γιατί;

_______________________________________________

_______________________________________________

________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

79

Το να συχωριέμαι – Τριακοστή πρώτη συνάντηση –

Διαλέγουμε το τέλος της ιστορίας...

Στόχοι:

Να διαχωρίζουν τη γνήσια-ενεργητική συγγνώμη από την ψεύτικη-

υποκριτική συγγνώμη, η οποία εμπεριέχει και συνέχιση της

εκμετάλλευσης.

Να αξιολογούν σωστά τα δύο είδη συγγνώμης.


Τα παιδιά διαβάζουν μιαν ιστορία, η οποία παρουσιάζεται με δύο

εκβάσεις της υπόθεσης.

Εκφράζουν την άποψή τους για το ποια έκβαση προτιμούν και για

ποιο λόγο.

Παρατηρούν ότι η εκφορά και μόνο της λέξης συγγνώμη δεν

εξυπακούει και πραγματική διάθεση για αλλαγή συμπεριφοράς.

Σχολιάζουν ποιο αποτέλεσμα νομίζουν ότι θα είχε στις σχέσεις των

προσώπων της ιστορίας καθεμία από τις δύο εκβάσεις της

ιστορίας.

Παρουσιάζουν από τη δική τους σκοπιά τι θα έκαναν και πώς θα

ένιωθαν γι’ αυτό.

Στην ολομέλεια της τάξης γίνεται συζήτηση για τα δύο είδη

συγγνώμης και ευαισθητοποιούνται τα παιδιά να καλλιεργούν στην

προσωπική τους ζωή τη γνήσια-ενεργητική συγγνώμη.

Υλικό:


80

ΤΟ ΝΑ ΣΥΧΩΡΙΕΜΑΙ – Τριακοστή πρώτη συνάντηση

Διαλέγουμε το τέλος της ιστορίας...

Ο Λένιος και ο Νίκος είναι συμμαθητές. Αρέσει και στους δύο

πάρα πολύ το ποδόσφαιρο. Αλλά κάθε φορά που οργανώνουν

παιχνίδι ποδοσφαίρου στην αυλή του σχολείου, προκύπτει ένα

πρόβλημα. Ο Λένιος μιλά με άσχημα λόγια στο Νίκο και του

δείχνει να υποτιμά τις ικανότητές του στο ποδόσφαιρο, ενώ ξέρει

ότι είναι πολύ καλός, ακόμα καλύτερος και από τον ίδιο το Λένιο.

Ο Λένιος αποφασίζει ότι δεν

πρέπει να συνεχίσει να

συμπεριφέρεται με αυτόν τον

τρόπο στο Νίκο, γιατί άλλωστε

πρέπει να τα παν καλά οι δυο

τους, όταν παίζουν μαζί. Μόνο

έτσι θα καταφέρουν να νικήσουν

την επόμενη εβδομάδα την

ομάδα του γειτονικού τους

σχολείου. Γι’ αυτό πάει το

διάλειμμα και λέει «συγγνώμη»

στο Νίκο. Ο Νίκος χάρηκε πάρα

πολύ, αλλά η χαρά του δεν

κράτησε για πολύ, αφού στο

επόμενο παιχνίδι, ο Λένιος τον

έβρισε.

Ο Λένιος πρόσεξε ότι ο Νίκος

καθόταν λυπημένος μετά το

παιχνίδι τους, παρ’ όλο που η

ομάδα του νίκησε. Τον πλησίασε

και συζήτησαν λίγο για το λόγο

που ένιωθε τόσο λυπημένος. Ο

λόγος δεν ήταν άλλος από τη

συμπεριφορά του Λένιου. Ο

Λένιος συνειδητοποίησε το

λάθος του και έμεινε για αρκετή

ώρα σκεφτικός. Την επόμενη

μέρα στο παιχνίδι τους δεν είπε

άσχημη κουβέντα στο φίλο του.

Αντίθετα, τον αγκάλιασε με

ενθουσιασμό, όταν έβαλε τέρμα

και στο τέλος του παιχνιδιού

τον επαίνεσε για τις

εκπληκτικές του ικανότητες στο

ποδόσφαιρο.

81

Ποια έκβαση της ιστορίας προτιμάς και για ποιο λόγο;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Σε ποια περίπτωση ο Λένιος είπε «συγγνώμη» και σε ποια

συγχώρεσε; Ποια η διαφορά;

_______________________________________________

_______________________________________________

______________________________________________

Παρουσίασε την εξέλιξη της σχέσης των δύο αγοριών σε κάθε

περίπτωση.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Τι θα έκανες, αν ήσουν στη θέση του Νίκου και πώς θα ένιωθες

γι’ αυτό;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Τι θα έκανες αν ήσουν στη θέση του Λένιου και πώς θα ένιωθες

γι’ αυτό;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Ποιο είδος συγγνώμης προσπαθείς να υιοθετείς στη δική σου ζωή;

Γιατί;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

82

Το να συχωριέμαι – Τριακοστή δεύτερη συνάντηση –

Σε ένα πάρτι γενεθλίων

Στόχοι:

Να συνειδητοποιήσουν ότι η αποδοχή της συγγνώμης έχει θετικά

αποτελέσματα στις διαπροσωπικές σχέσεις.


Τα παιδιά διαβάζουν το πρώτο μέρος μιας ιστορίας και καλούνται

να τη συνεχίσουν με δύο τρόπους. Στην πρώτη περίπτωση η

έκβαση της ιστορίας σχετίζεται με την αποδοχή της συγγνώμης,

ενώ στη δεύτερη με τη μη αποδοχή της συγγνώμης.

Συγκρίνουν τις δύο ιστορίες, που δημιούργησαν και συζητούν για

τη διαφορά στις σχέσεις των ανθρώπων της ιστορίας, ανάλογα με

την αποδοχή ή όχι της συγγνώμης.

Υλικό:


83

ΤΟ ΝΑ ΣΥΧΩΡΙΕΜΑΙ – Τριακοστή δεύτερη συνάντηση

Σε ένα πάρτι γενεθλίων... Ο Μάριος, τις προάλλες, πήγε σε ένα πάρτι γενεθλίων. Εκεί ήταν

και ο Γιώργος, τον οποίο είχε πληγώσει με κάποιον τρόπο πριν

αρκετό καιρό, αλλά του είχε ζητήσει συγγνώμη. Παρ΄ όλα αυτά ο

Μάριος δεν ένιωθε καλά, που έβλεπε το Γιώργο. Προσποιήθηκε

πως δεν τον είδε. Χαιρέτησε όλα τα παιδιά εκτός από εκείνον.

Αργότερα, πήγε τον κτύπησε

στον ώμο και του χαμογέλασε...

______________________

______________________

______________________

______________________

______________________

______________________

______________________

______________________

______________________

______________________

______________________

______________________

Όλο το βράδυ είχε κατεβασμένα

μούτρα, όταν τον αντίκριζε...

______________________

______________________

______________________

______________________

______________________

______________________

______________________

______________________

______________________

______________________

______________________

______________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

84

Το να συγχωρώ και να συχωριέμαι – Τριακοστή

τρίτη συνάντηση – Συνεχίζουμε την ιστορία

Στόχοι:

Να εκφράζουν απόψεις για το ποια θεωρούν σωστή λύση σε

περίπτωση διαφορών μεταξύ των ανθρώπων.

Να έχουν στις επιλογές τους τη συγχώρεση ως έναν τρόπο να

αντιμετωπιστούν κάποιες διαφορές.


Τα παιδιά διαβάζουν από το φύλλο εργασίας τους μιαν ιστορία,

που παρουσιάζει μιαν περίσταση, στην οποία ένα κορίτσι αθετεί

την υπόσχεση, που έδωσε να βοηθήσει ένα άλλο παιδί σε μιαν

εργασία του ένα συγκεκριμένο απόγευμα.

Συνεχίζουν την ιστορία δίνοντας μια δική τους λύση στο

πρόβλημα.

Ακολούθως, συζητούνται και καταγράφονται οι σκέψεις τους

αναφορικά με θέματα συναφή με τη συγχώρεση ως μια λύση στο

πρόβλημα, που περιγράφεται.

Υλικό:


85

ΤΟ ΝΑ ΣΥΓΧΩΡΩ ΚΑΙ ΝΑ ΣΥΧΩΡΙΕΜΑΙ –

Τριακοστή τρίτη συνάντηση

Συνεχίζουμε την ιστορία...

Η Άννα αντιμετωπίζει ένα σοβαρό πρόβλημα. Η φίλη της, η Ελένη,

μόλις της έχει τηλεφωνήσει και της είπε ότι δε θα μπορούσε να

πάει σπίτι της, όπως το είχαν κανονίσει, γιατί τελικά θα έκανε

κάτι άλλο εκείνο το απόγευμα. Η Ελένη θα βοηθούσε την Άννα με

μιαν εργασία, που έπρεπε να τελειώσει οπωσδήποτε εκείνη τη

μέρα. Η Άννα δυσκολευόταν να την κάνει και δεν είχε κανέναν

άλλο να τη βοηθήσει. Ένιωθε προδομένη και πολύ θυμωμένη με τη

φίλη της.

Μπορείς να συνεχίσεις την ιστορία;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

86

Με τον τρόπο που συνέχισες την ιστορία η Άννα συγχώρεσε την

Ελένη; Γιατί;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Πιστεύεις ότι θα έπρεπε να τη συγχωρέσει; Γιατί;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Αν η Άννα συγχωρέσει ή δε συγχωρέσει την Ελένη, πώς θα

επηρεαστεί η συμπεριφορά της Ελένης απέναντι στην Άννα;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Πώς θα νιώθουν τα δύο κορίτσια σε κάθε περίπτωση;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Εσύ τι θα έκανες στη θέση της Άννας;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Στη θέση της Ελένης τι θα έκανες;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Θα αναζητούσες τρόπους να συγχωρεθείς; Ποιους τρόπους;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

87

Το να συχωριέμαι – Τριακοστή τέταρτη συνάντηση –


Στόχοι:

Να αναγνωρίζουν τη σημαντικότητα της αποδοχής της συγγνώμης.


Μερικά από τα παιδιά αναλαμβάνουν να παίξουν ένα θεατράκι με

βάση ένα σενάριο, που τους δίνεται, σχετικό με το θέμα της

αποδοχής της συγγνώμης.

Αφού τα υπόλοιπα παιδιά παρακολουθήσουν το θεατράκι,

διατυπώνουν ερωτήσεις προς τα παιδιά, που έλαβαν μέρος στο

θεατράκι. Αυτά τα παιδιά προσπαθούν να απαντήσουν

ενσαρκώνοντας ακόμα το ρόλο, που έπαιξαν. Οι ερωτήσεις

αφορούν διευκρινίσεις για τις επιλογές τους, σκέψεις και

συναισθήματα.

Υλικό:


88

ΤΟ ΝΑ ΣΥΧΩΡΙΕΜΑΙ - Τριακοστή τέταρτη συνάντηση


Αφού παρακολουθήσετε το θεατράκι των συμμαθητών σας,

ετοιμάστε ερωτήσεις για να υποβάλετε στον κάθε χαρακτήρα του

έργου. Πιο κάτω, μπορείτε να σημειώσετε τις ερωτήσεις σας, το

πρόσωπο στο οποίο απευθύνονται και τις απαντήσεις, που θα σας

δώσουν.

Ερώτηση για ___________ : _________________________

_______________________________________________

Απάντηση:

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Ερώτηση για ___________ : _________________________

_______________________________________________

Απάντηση:

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

89

Το να συγχωρώ και να συχωριέμαι –

Τριακοστή πέμπτη συνάντηση – Το δώρο της συγγνώμης

Στόχοι:

Να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τα λάθη τους και να ζητούν

συγγνώμη γι’ αυτά.

Να είναι σε θέση να αποδέχονται τη συγγνώμη κάποιου άλλου και

να διαλύουν τον πόνο, που τους προκάλεσε.


Η εκπαιδευτικός ξεκινά ένα παιχνίδι απολογισμού δίνοντας το

δώρο της συγγνώμης σε ένα παιδί λέγοντάς του συγγνώμη για κάτι

που έγινε μεταξύ τους. Το παιδί συνεχίζει το παιχνίδι δίνοντας το

δώρο σε ένα συμμαθητή ή συμμαθήτρια και εξηγεί για ποιο λόγο

θέλει να ζητήσει συγγνώμη. Το παιχνίδι συνεχίζεται με αυτόν τον

τρόπο μέχρι να εκφραστούν όλα τα παιδιά.

Το τελευταίο παιδί εκφράζεται για το πώς νιώθει για το φταίχτη

του και για ό,τι έγινε. Λέει αν το συγχώρεσε και αν έχει

απορροφήσει τον πόνο, που του προκάλεσε. Δίνει το δώρο πίσω

στο φταίχτη, που του το έδωσε και ακολουθείται η ίδια διαδικασία

μέχρι το δώρο να επιστρέψει στην εκπαιδευτικό από όπου

ξεκίνησε.

Τα παιδιά σημειώνουν ποιος τους έδωσε το δώρο, για ποιο λόγο,

αν τον συγχώρεσαν, αν πονούν ακόμα γι αυτό που έγινε κ.λ.π.

Επίσης, σημειώνουν σε ποιον έδωσαν το δώρο, γιατί, αν

συγχωρέθηκαν από αυτόν, πώς νιώθουν κ.λ.π.

Υλικό:


Δώρο

90

ΤΟ ΝΑ ΣΥΓΧΩΡΩ ΚΑΙ ΝΑ ΣΥΧΩΡΙΕΜΑΙ –

Τριακοστή πέμπτη συνάντηση

Το δώρο της συγγνώμης... Πιο κάτω μπορείς να σημειώσεις ό,τι θέλεις για το τι έγινε με το

δώρο της συγγνώμης.

Π.χ. Ποιος σου έδωσε το δώρο, για ποιο λόγο, τον συγχώρεσες,

πονάς ακόμα γι’ αυτό που έγινε;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Π.χ. Σε ποιον έδωσες το δώρο, συγχωρέθηκες από αυτόν, πώς

νιώθεις γι’ αυτό;

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

91

Κλείσιμο – Τριακοστή έκτη συνάντηση –

Αλλάζουμε συμπεριφορές...

Στόχοι:

Να είναι σε θέση να προτείνουν μιαν εναλλακτική συμπεριφορά σε

διάφορες περιστάσεις, η οποία να έχει πιο θετικά αποτελέσματα

στις σχέσεις των ανθρώπων.


Γίνονται κάποιες ασκήσεις χαλάρωσης, ώστε τα παιδιά να είναι

έτοιμα για τη δραστηριότητα, στην οποία καλούνται ανά ομάδα να

δημιουργήσουν «φωτογραφίες», δηλαδή εικόνες, χωρίς φωνή ή

κίνηση, που να δείχνουν αλτρουιστική συμπεριφορά. Σε κάθε

ομάδα δείχνω ένα «άγαλμα» και καλώ τα παιδιά να πουν τι θα

έλεγε ή τι θα σκεφτόταν, αν ζωντάνευε.

Με την πιο πάνω δραστηριότητα τα παιδιά είναι πιο έτοιμα να

εκφραστούν για την επόμενη δραστηριότητα. Τα παιδιά έρχονται

σε επαφή με διάφορα περιστατικά, που συμβαίνουν ανάμεσα σε

δύο παιδιά της ηλικίας τους. Κάθε περιστατικό παρουσιάζει

συμπεριφορές, που είναι αντίθετες με το νόημα των έξι ενοτήτων

του Προγράμματος.

Καλούνται να προτείνουν για το καθένα μια διαφορετική

συμπεριφορά, η οποία σύμφωνα με τη γνώμη τους θα έκανε τις

σχέσεις των δύο παιδιών καλύτερες.

Στην ολομέλεια της τάξης ανταλλάζονται απόψεις.

Αν υπάρχει χρόνος, φτιάχνουν σε συνεργασία την ακροστιχίδα του

αλτρουισμού, επιλέγοντας έννοιες σχετικές και για τις οποίες οι

πλείστοι τουλάχιστο συμφωνούν.

Επίσης, δίνονται ιδέες, ώστε σε άλλο χρόνο τα παιδιά να

κατασκευάσουν ένα επιτραπέζιο παιχνίδι, που να έχει ως θέμα τον

αλτρουισμό. Για παράδειγμα, μπορούν να βάλουν σε κάποια

βήματα ο παίκτης να κερδίζει ένα γύρο ή επιπρόσθετα βήματα για

μια συγκεκριμένη αλτρουιστική πράξη, που έκανε ή το αντίθετο.

Υλικό:


92

ΚΛΕΙΣΙΜΟ – Τριακοστή έκτη συνάντηση

Αλλάζουμε συμπεριφορές... Η Ελένη και η Άντρη είναι φίλες, γειτόνισσες και συμμαθήτριες.

Πιο κάτω, είναι μερικά περιστατικά που συνέβηκαν μεταξύ των

δύο κοριτσιών. Θα μπορούσες να προτείνεις μιαν άλλη

συμπεριφορά για την Ελένη ή την Άντρη ή και για τις δύο, ώστε οι

σχέσεις τους να είναι καλύτερες;

Η Ελένη δεν έχει μαζί της γόμα και ψαλίδι και δεν μπορεί να

ασχοληθεί με την εργασία, που της ανέθεσε η δασκάλα στην τάξη.

Η Άντρη της λέει περιφρονητικά ότι δεν είναι συνεπής.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Η Ελένη και η Άντρη τρέχουν από την αυλή στην τάξη, γιατί η

κυρία Αναστασία τις θέλει αμέσως στη θέση τους. Η Ελένη πέφτει

κάτω και ματώνει το πόδι της. Η Άντρη την αφήνει και τρέχει

στην τάξη για να μη θυμώσει τη δασκάλα της.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Η Ελένη είναι λυπημένη, γιατί πέθανε κάποιος συγγενής της. Η

Άντρη το ξέρει, αλλά κάνει σαν να μη συμβαίνει τίποτα, γιατί

σκέφτηκε ότι είναι καλύτερα να μην της το θυμίζει.

_______________________________________________

_______________________________________________

93

_______________________________________________

_______________________________________________

Η Ελένη και η Άντρη εργάζονται μαζί στον ηλεκτρονικό

υπολογιστή. Επειδή η Ελένη είναι λίγο αργή, η Άντρη δεν την

αφήνει να κάνει κάτι και διεκπεραιώνει όλη την εργασία μόνη της.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Η Άντρη κατηγόρησε την Ελένη ότι είναι τεμπέλα. Η Ελένη, όταν

το έμαθε, θύμωσε πάρα πολύ και άρχισε να την κατηγορεί και

αυτή στα άλλα κορίτσια της τάξης.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

Η Ελένη μίλησε με άσχημο τρόπο στην Άντρη, αλλά μετά της

ζήτησε συγγνώμη. Η Άντρη επιμένει να της κρατά κακία και να

μην τη θέλει στην παρέα της.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

___________________________________________

____

94

Κλείσιμο – Τριακοστή έβδομη συνάντηση –

Ο κύβος του αλτρουισμού

Στόχοι:

Να εκφράσουν εμπειρίες τους σχετικά με την εκδήλωση

αλτρουιστικής συμπεριφοράς.

Να είναι σε θέση να εντοπίζουν ευκαιρίες, στις οποίες μπορεί να

εκδηλωθεί αλτρουιστική συμπεριφορά.

Να γίνονται οι ίδιοι υποκινητές της αλτρουιστικής συμπεριφοράς.


Όλα τα παιδιά κάθονται σε κύκλο και ρίχνουν ένα μεγάλο ζάρι με

τη σειρά. Το ζάρι σε καθεμιά από τις έξι του έδρες γράφει μιαν από

τις έξι ενότητες του Προγράμματος.

Το παιδί, που έχει σειρά, ανάλογα με την ενότητα, που θα του

τύχει, αναφέρει μια σχετική δική του εμπειρία. Προβάλλει ένα

περιστατικό, σκέψεις και συναισθήματα γι’ αυτό.

Τα παιδιά αναλαμβάνουν στη διάρκεια μιας μέρας να παρατηρούν

τους ανθρώπους γύρω τους και να εντοπίζουν ευκαιρίες, στις

οποίες μπορεί να εκδηλωθεί αλτρουιστική συμπεριφορά.

Σε ορισμένες από τις περιπτώσεις μπορούν, αν θέλουν, να

υποκινήσουν την αλτρουιστική συμπεριφορά, αντιπροτείνοντας σε

κάποιον μια συμπεριφορά έναντι άλλης, που πιθανόν να είχε

αρνητικά αποτελέσματα στις σχέσεις των ανθρώπων, που

παρατηρήθηκαν.

Γίνεται καταγραφή σε φύλλο εργασίας για να μπορούν οι μαθητές

αργότερα να ανταλλάξουν τις ιδέες τους. Με αυτόν τον τρόπο οι

μαθητές έρχονται σε επαφή με πάρα πολλές πρακτικές εισηγήσεις

για εκδήλωση της αλτρουιστικής συμπεριφοράς, που είναι και η

επιθυμητή. Μπορούν να υποθέσουν ότι κάνουν αυτήν την άσκηση

με το σκεπτικό ότι η εργασία προορίζεται για έναν εξωγήινο, ο

οποίος δε γνωρίζει τι σημαίνει αλτρουισμός, αλλά θέλει πρακτικές

εισηγήσεις για το πώς να γίνει αλτρουιστής, γιατί άκουσε ότι με

αυτόν τον τρόπο θα είναι αγαπητός.

Υλικό:


Κύβος του αλτρουισμού

95

ΚΛΕΙΣΙΜΟ – Τριακοστή έβδομη συνάντηση

Ο κύβος του αλτρουισμού...

Για το είδος της αλτρουιστικής συμπεριφοράς, που σου έτυχε,

όταν έριξες τον κύβο του αλτρουισμού, μπορείς να αναφέρεις μια

δική σου σχετική εμπειρία. Μπορείς να μοιραστείς με τους

συμμαθητές σου τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου για ένα

συγκεκριμένο περιστατικό.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

96

Για το υπόλοιπο της μέρας να παρατηρήσεις τους ανθρώπους

γύρω σου, στο σχολείο, στο σπίτι και όπου αλλού βρεθείς και να

καταγράψεις τις ευκαιρίες, που εντοπίζεις, στις οποίες νομίζεις

ότι θα μπορούσε κάποιος να εκδηλωθεί αλτρουιστικά. Αν θέλεις,

μπορείς σε ορισμένες περιπτώσεις να υποκινήσεις εσύ μιαν τέτοια

συμπεριφορά παροτρύνοντας για την εκδήλωσή της.

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________

_______________________________________________


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

97

Κλείσιμο – Τριακοστή όγδοη συνάντηση –

Ανακεφαλαιώνουμε και κάνουμε αυτοκριτική

Στόχοι:

Να μπορούν να κάνουν αυτοκριτική για τη συμπεριφορά τους σε

θέματα αλτρουισμού.

Να γίνει ανακεφαλαίωση του περιεχομένου του Προγράμματος.

Να γίνει κάποιου είδους αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του

Προγράμματος.


Τα παιδιά και η εκπαιδευτικός κάθονται σε κύκλο. Παίζουν ένα

παιχνίδι, που βοηθά να ενεργοποιηθούν τα παιδιά και να

ξεκινήσουν θετικά την εμπλοκή τους στη συνάντηση. Π.χ.

παίρνουν αριθμούς από το 1 ως το 4 και κάποιος που είναι στη

μέση λέει έναν αριθμό και όποιος τον έχει σηκώνεται να αλλάξει

θέση. Αυτός που μένει χωρίς θέση συνεχίζει το παιχνίδι λέγοντας

άλλον αριθμό.

Αφού η ομάδα έχει ενεργοποιηθεί, τα παιδιά καλούνται να

κινηθούν στο χώρο κρατώντας το φύλλο εργασίας, που τους

δίνεται και να βρουν συμμαθητές τους, που στο διάστημα του

Προγράμματος εκδήλωσαν τις συμπεριφορές, που δηλώνονται στο

φυλλάδιό τους. Μπορούν να τους ρωτούν ή αν παρατήρησαν και

από μόνοι τους τη συμπεριφορά κάποιου να τον σημειώσουν.

Μετά τα παιδιά με τη σειρά στον κύκλο λένε αν το Πρόγραμμα τα

ώθησε να εκδηλώνουν τις συμπεριφορές, που αναφέρονται στις έξι

ενότητες του Προγράμματος.

Για την επόμενη δραστηριότητα τα παιδιά παίρνουν ένα φύλλο

χαρτιού και καλούνται πάνω να ζωγραφίσουν κάποιον που

υποθέτουν ότι συναντούν στο δρόμο και είναι πολύ χαρούμενος

για τις καλές του σχέσεις με τους άλλους. Γύρω γύρω ζωγραφίζουν

ό,τι τους λέει ότι κάνει για τους άλλους. Τα έργα τους τα κολλούν

σε περίοπτη θέση μέσα στην αίθουσα και όλοι έχουν την ευκαιρία

να τα δουν και να σχολιάσουν κάτι, αν θέλουν.

98

Ακολούθως τοποθετούνται κάτω στη μέση του κύκλου δηλώσεις

σε καρτέλες ανάποδα, να μη φαίνονται. Με τη σειρά, όποιος θέλει

από τα παιδιά, παίρνει μιαν και σε σχέση με αυτήν προβαίνει σε

αυτοκριτική. Τη διαβάζει, λέει αν ισχύει για το άτομό του,

περιγράφει σχετικές εμπειρίες του, προβάλλει τρόπους βελτίωσης

της συμπεριφοράς του, εκφράζει συναισθήματα, λέει αν

συνειδητοποιεί κάτι με αυτήν την αυτοκριτική και ό,τι άλλο

σχετικό θέλει. Τέτοιες δηλώσεις μπορεί να είναι:

- Δείχνω την αγάπη μου στους άλλους.

- Είμαι άνθρωπος, που προσφέρει ό,τι μπορεί στους άλλους.

- Βοηθώ τους άλλους.

- Παρηγορώ με τρόπο που κάνω τον άλλο να νιώθει

ανακούφιση.

- Είμαι συνεργατικό άτομο.

- Η συγχωρητικότητα είναι χαρακτηριστικό μου.

- Όταν κάποιος μου ζητήσει συγγνώμη, τον συγχωρώ.

- Είμαι αλτρουιστής.

Η συνάντηση μπορεί να κλείσει με ένα παιχνίδι πιο ήρεμο από το

πρώτο. Π.χ. «ο δολοφόνος» ή δίνουν κάτι, που κάνει θόρυβο και

ένας, που είναι στη μέση, πρέπει με κλειστά μάτια να δείξει από

που έρχεται ο θόρυβος. Αν το βρει, μπαίνει στη μέση αυτός που

κρατούσε το αντικείμενο, αλλιώς συνεχίζει ο ίδιος.

Υλικό:


Καρτελίτσες με δηλώσεις

99

ΚΛΕΙΣΙΜΟ – Τριακοστή όγδοη συνάντηση

Ανακεφαλαιώνουμε και κάνουμε αυτοκριτική...

Μπορείς να κινηθείς στο χώρο και να γράψεις τα ονόματα των

συμμαθητών σου, που κατά τη διάρκεια του Προγράμματος,

εκδήλωσαν τις πιο κάτω συμπεριφορές.

Μοιράστηκαν τα πράγματά τους.

Βοήθησαν τους άλλους.

Παρηγόρησαν κάποιον.

Συνεργάστηκαν καλά.

Συγχώρεσαν κάποιον.

Ζήτησαν να συγχωρεθούν.

100

Συναντάς κάποιον που είναι πολύ χαρούμενος για τις καλές του

σχέσεις με τους άλλους. Σου λέει τι κάνει για τους άλλους.

Μπορείς να τον ζωγραφίσεις και γύρω γύρω να ζωγραφίσεις τι

κάνει για τους άλλους.


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

101

Κλείσιμο – Τριακοστή ένατη συνάντηση –

Αξιολογούμε...

Στόχοι:

Να αξιολογηθεί το Πρόγραμμα από τα ίδια τα παιδιά.

Να υπάρξει μια ανατροφοδότηση σχετικά με το τι θα ήθελαν τα

παιδιά να περιλαμβάνουν τέτοιου είδους προγράμματα.


Για την πρώτη δραστηριότητα τα παιδιά σε κάθε δήλωση, που λέει

η δασκάλα, δείχνουν το βαθμό διαφωνίας ή συμφωνίας τους με το

σώμα τους· αν συμφωνούν γίνονται όσο πιο ψηλοί μπορούν και αν

διαφωνούν γίνονται όσο πιο μικροί μπορούν. Ενδεικτικές δηλώσεις

είναι:

- Το Πρόγραμμα με έκανε να προσπαθώ να είμαι καλός/ή με

τους άλλους.

- Μου άρεσαν οι συναντήσεις, που είχαμε.

- Οι συναντήσεις ήταν ανιαρές.

- Κάθε φορά ανυπομονούσα για το τι θα κάνουμε στις

συναντήσεις.

- Όταν έχω διαφορές με κάποιον σκέφτομαι όσα μάθαμε με το

Πρόγραμμα «Αλτρουισμός».

- Ευχαριστιόμουν να συμπληρώνω τα φύλλα εργασίας των

συναντήσεων.

Κάθε παιδί με τη σειρά έχει την ευκαιρία να μιλήσει και να

συμπληρώσει την πρόταση: «Το καλύτερο πράγμα σχετικά με το

Πρόγραμμα ήταν... και το χειρότερο ήταν...».

Υπάρχουν στην τάξη τρία μεγάλα κομμάτια χαρτί με τρεις

ερωτήσεις και όποιο παιδί θέλει παίρνει μικρά χρωματιστά

χαρτάκια, απαντά και κολλά το χαρτάκι του στην αντίστοιχη

ερώτηση. Οι ερωτήσεις είναι:

- Τι θα ήθελες να κρατήσεις από το Πρόγραμμα για να

θυμάσαι;

- Τι άλλο θα ήθελες να περιλαμβάνει το Πρόγραμμα;

- Θέλεις να έχεις στα μαθήματα του σχολείου θέματα για τις

σχέσεις σου με τους συμμαθητές σου; Γιατί;

Υλικό:

Μεγάλα και μικρά κομμάτια χαρτί

102

Κλείσιμο – Τεσσαρακοστή συνάντηση – Τελευταία

συνάντηση

Στόχοι:

Να αξιολογηθεί το Πρόγραμμα από τα ίδια τα παιδιά.

Να γίνει μια αναδρομή στο Πρόγραμμα.

Να εκφραστούν ελεύθερα τα παιδιά για τα θετικά και αρνητικά του

Προγράμματος.


Με μουσική υπόκρουση γίνεται μια αναφορά σε καθεμιά από τις

σαράντα συναντήσεις του Προγράμματος και τα παιδιά

χρωματίζουν ένα εικονίδιο δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο το

βαθμό στον οποίο τους ικανοποίησε το περιεχόμενο κάθε

συνάντησης.

Μετά τα παιδιά ζωγραφίζουν μέσα σε μιαν τσάντα ό,τι θα ήθελαν

να πάρουν μαζί τους από το Πρόγραμμα και έξω από αυτήν ό,τι θα

ήθελαν να αφήσουν πίσω.

Υλικό:


Κασετόφωνο - κασέτα

103

Κλείσιμο – Τεσσαρακοστή συνάντηση

Τελευταία συνάντηση... Ας θυμηθούμε τις σαράντα μας συναντήσεις. Για κάθε συνάντηση

δείξε τη γνώμη σου με τη «φατσούλα», που προτιμάς.

1. Καλή αρχή

2. Πες το με το δικό σου τρόπο...

3. Το παιχνίδι του αλτρουισμού

4. Γραμματοκιβώτια

5. Γέμισε με χρώμα την καρδιά σου...

6. Το αλφάβητο της προσφοράς

7. Πρόσωπα γεμάτα χαρά

8. Ας κάνουμε μιαν έρευνα

9. Μοιραζόμαστε συναισθήματα

10. Το ζεστό και γλυκό παραμύθι των

ζεγλυκών

11. Μια αλλόκοτη εξίσωση∙ δίνω =

παίρνω

104

12. Η Μαρίνα και τα γενέθλια της

Αυγής

13. Το παιδί και το ψάρι

14. Ποιους και πώς να βοηθήσουμε...

15. Ας απλώσουμε χέρι βοήθειας...

16. Η παράσταση αρχίζει...

17. Ας παρηγορήσουμε το λύκο

18. Πώς να παρηγορήσουμε...

19. Ας μπούμε στη θέση του άλλου

20. Παρηγόρησέ με...

21. Εικονογραφούμε ένα παραμύθι

στον υπολογιστή

22. Ας στολίσουμε την πινακίδα της

τάξης μας

23. Puzzle

24. Ας παίξουμε...

25. Ας συνεργαστούμε να βρούμε μια

λύση...

105

26. Ταξίδι σε ερημικό νησί...

27. Το χαρτζιλίκι του Φίλιππου και

της Μαρίας

28. Σκεφτόμαστε θετικά...

29. Τα στάδια της συγγνώμης

30. Αισθάνομαι τι νιώθεις

31. Διαλέγουμε το τέλος της

ιστορίας...

32. Σε ένα πάρτι γενεθλίων

33. Συνεχίζουμε την ιστορία...

34. Η παράσταση αρχίζει...

35. Το δώρο της συγγνώμης

36. Αλλάζουμε συμπεριφορές...

37. Ο κύβος του αλτρουισμού

38. Ανακεφαλαιώνουμε και κάνουμε

αυτοκριτική

39. Αξιολογούμε...

40. Αξιολογούμε και κλείνουμε τον

κύκλο των συναντήσεών μας...

106

Μπορείς να ζωγραφίσεις μέσα στη σάκα ό,τι θέλεις να πάρεις μαζί

σου από το Πρόγραμμα και έξω από αυτήν ό,τι θα ήθελες να

αφήσεις πίσω.


_____________________________________________

_____________________________________________

_____________________________________________

Mαθαίνοντας στα παιδιά να αγαπούν (προληπτικό...

Education

Transcript of Mαθαίνοντας στα παιδιά να αγαπούν (προληπτικό...