L- Ewwel Form MALTI2017-18

x’għandek bżonn iġġib għal-lezzjonijiet

Kotba

Noti tal-GrammatikaĦendawts u pptgħal kull taqsima

grammatikali.

1.mt xogħol għad-dar

Nużaw ukoll il-ktieb

Eżempju:

Il-ħendawts jingħataw minn żmien għal żmien meta

jkollna grammatika.Dawn agħmluhom

fil-fajl u ġibuhom biss meta tkunu mitluba.

Grammmatika l-1 Form L-ALFABETT

1a. Alfabett huwa sett ta’ ittri - simboli miktuba - li kull waħda minnhom tirrappreżenta ħoss, kif jeżisti llum (eż. ‘ċ’) jew kif kien jeżisti fl-imgħoddi (eż. ‘għ’)

1b. Il-kelma alfabett ġejja mill-Grieg Αλφάβητος alfabetos, l-ewwel żewġ ittri tal-alfabettGrieg: alpha Α u beta β li ġejjin mill-Feniċju.

2. L-alfabett Malti mfassal mill-Akkademja tal-Malti jgħodd tletin (30) sinjal: erbgħa u għoxrin(24) konsonanti u sitt (6) vokali.

3a. Il-Vokali huma sitta: a - e - i - ie - o - u. Dawn huma importanti għax jagħtul-leħen lill-kelma u jiġbdu fuqhom l-aċċent.

3b. Il-vokali ie tista’ tidher minflok a twila jew e twila,Eż. ġab jew ġieb; tuffiħat jew tuffiħiet

3ċ. Il-vokali (barra ie li hi dejjem twila) jistgħu jkunu twal jew qosra. Eż.:TWAL - dam, bir, butQOSRA - daqqa, bikja, bużżieqa

3d. F’kull sillaba jrid ikun hemm vokali waħda, mhux iżjed. Bejn vokali ta’ sillaba u vokali ta’ sillaba oħra jrid ikun hemm konsonanti.Eż.: zija mhux zia; pruwa mhux prua

3e. Niktbu j jew w flok i jew u meta qabilhom taħbat kelma li tispiċċa b’vokali. Eż.: mar iġib, marru jġibu; jien ukoll, inti wkoll

Nota: Imma dan ma nagħmluhx meta l-i jew u jkunu tal-Imperattiv (inti ikteb), tal-Komparattiv(huwa iqsar), fil-bidu ta’ punteġġjatura (malli tilwi, issib ħanut).

Ktieb tal-qari li nġibuhdarba f’ġimgħa, nhar ta’ Ġimgħa.Ma’ kull taqsima jkollna ħendawt bin-noti u xogħol fil-klassi jew għad-dar biex isservi bħalreviżjoni ta’ kull taqsima.

Ġabra ta’ stejjer miktuba minn awturi differenti. Kull storja hija għaliha u għalhekk ma tkomplix

ma’ ta’ qabilha.Waqt li nieħdu gost naqraw dawn l-istejjer,

noħorġu tagħlimiet minnhom.Ma’ kull silta tingħata ħendawt bin-noti u

xogħol fil-klassi jew għad-dar.Dan il-ktieb nibdewh wara l-Eżamijiet

ta’ Nofs is-Sena u nagħmlu biss parti minnu.Il-kumplament tal-ktieb jitkompla fit-tieni sena.

Ġibu dan il-ktieb nhar ta’ Ġimgħawaqt il-lezzjoni tal-letteratura.

Għal Dun Mikiel Xerri

Kont għadni, nista’ ngħid, ċkejken tarbijameta ktieb il-ġrajjiet ħabbibni miegħek, għax fik għaġġbitni l-ħila barranija,u l-kelma sħiħa bħall-għeruq ta’ driegħek.

Iżda kif ġejt fuq l-għatba tar-rġulija, u xtaqt inbus lil dak li qatt ma tmiegħek,u fittixt, imm’għalxejn, fuq l-art Maltijaħaġra li turi fejn hu l-qabar tiegħek.

Jien regħ’xt u bkejt, għax rajt kemm kienet xħiħamiegħek din l-art li int ħabbejt fis-sewwa, bi mħabba safja u bla nuqqas sabiħa;

għax tajfitna b’għemilek sfat mirquma, u għall-qawwa li wrejt quddiem l-għedewwa,kienu jitkabbru bik Atene u Ruma.

Qwiel u Idjomi

Poeżiji

ħendawts u ppt

Il-ħendawts jingħataw meta jkun imissna Poeżija, Qwiel u Idjomi. Ġibu n-noti

magħkom meta tkunu mitluba.Wara nħalluhom fil-fajl.

Eżempju:

Il-fajl

Qassam il-fajl f’dawn id-diviżjonijiet:

1. Fehim it-Test u Smigħ2. Komponimenti 3. Grammatika4. Qwiel, Idjomi u Kultura5. Poeżiji6. ‘De Molizz’ u ‘Arja Friska’

Ix-xogħol kollu tal-kitba jsir fuq il-foolscaps

Nota: Ġib miegħek il-fajl biss meta tkun mitlub.