ΤσουνάμιΤσουνάμι στηνστην ΕλλάδαΕλλάδαΑντιμετώπισηΑντιμετώπιση ΚινδύνουΚινδύνου--

ΠολιτικόςΠολιτικός ΣχεδιασμόςΣχεδιασμός & & ΠολιτικήΠολιτική ΠροστασίαΠροστασία

∆ρ∆ρ ΓΓ. . ΑΑ. . ΠαπαδόπουλοςΠαπαδόπουλος

∆ιευθυντής∆ιευθυντής ΕρευνώνΕρευνών, , ΓεωδυναμικόΓεωδυναμικό ΙνστιτούτοΙνστιτούτοΕθνικόΕθνικό ΑστεροσκοπείοΑστεροσκοπείο ΑθηνώνΑθηνών

ΣυνΣυν--ΠρόεδροςΠρόεδρος ΟμάδαςΟμάδας UNESCO UNESCO γιαγια τηντην ΑρχιτεκτονικήΑρχιτεκτονική τουτουΕυρωπαϊκούΕυρωπαϊκού ΣυστήματοςΣυστήματος ΠροειδοποίησηςΠροειδοποίησης ΤσουνάμιΤσουνάμι

papadop@noa.grpapadop@noa.gr

ΕλληνικόΕλληνικό ΤόξοΤόξο

ΚύριεςΚύριες ΖώνεςΖώνες ΓένεσηςΓένεσης ΤσουνάμιΤσουνάμιPapadopoulos (Oxford Univ. Press, 2009)Papadopoulos (Oxford Univ. Press, 2009)

ΤΣΟΥΝΑΜΙΤΣΟΥΝΑΜΙΤοπικάΤοπικά (< 100km)(< 100km)ΠεριφερειακάΠεριφερειακά (100 < (100 < 4ΓενικευμέναΓενικευμένα (> 400 km(> 400 km

Schindele, 2010

Αλγερία: 1856, 2003

Κρήτη, 365 μ.Χ.

ΤσουνάμιΤσουνάμι στηνστην ΙταλίαΙταλία καικαι ΜΜ. . ΑνατολήΑνατολή

Β. Αιγαίο

ΘάλασσαΜαρμαρά

ΚορινθιακόςΚορινθιακός ΚόλποςΚόλπος

ΣεισμικάΣεισμικά373 373 ππ..ΧΧ..

1402 1402 μμ..ΧΧ..

1748 1748

1817 1817

Ασεισμικά, π.χ. 1963

ΚορινθιακόςΚορινθιακός ΚόλποςΚόλπος, 1963, 1963

ΑίτιοΑίτιο: : ΑσεισμικήΑσεισμικήκατολίσθησηκατολίσθηση

ΠεριοχήΠεριοχή:: ∆υτικός∆υτικόςΚορινθιακόςΚορινθιακός

ΣτοιχειοθέτησηΣτοιχειοθέτηση::ΜαρτυρίεςΜαρτυρίες αυτοπτώναυτοπτώνΥπαίθριεςΥπαίθριες παρατηρήσειςπαρατηρήσειςεπιστημόνωνεπιστημόνων τουτου ΕΑΑΕΑΑ

HHmaxmax ~ 6 m~ 6 m

1963

ΕλληνικόΕλληνικό//ΙνδονησιακόΙνδονησιακό τόξοτόξο: : ΣύγκρισηΣύγκρισηΕΤΕΤ~ 700 km ~ 700 km IIΤΤ ~ 7000 km~ 7000 km

ΣεισμοίΣεισμοί μεγέθουςμεγέθουςμικρότερουμικρότερου κατάκατά μίαμία τάξητάξη

ΠαρόμοιεςΠαρόμοιεςγεωδυναμικέςγεωδυναμικέςδιαδικασίεςδιαδικασίες

Εκρήξεις τύπου καλδέρας

Θήρα (17ος αι. π.Χ.), Krakatau (1888)

Μεγάλοισεισμοί

9 9 ΙουλίουΙουλίου 1956 1956 τσουνάμιτσουνάμι: 15: 15--20 m20 m

M = 7.5M = 7.5

ΣεισμόςM = 7.5

ΚάλυμνοςΚάλυμνος

ΚάλυμνοςΚάλυμνος

ΛέροςΛέρος

ΠάτμοςΠάτμος

VI-VIII

V

IV

III

Papadopoulos-Imamura scale (2001)

9 July 1956 tsunami: 159 July 1956 tsunami: 15--20 m20 mPerissoratisPerissoratis & Papadopoulos, Marine Geology, 1999& Papadopoulos, Marine Geology, 1999

ΤρειςΤρεις κύριεςκύριες πηγέςπηγές παραγωγήςπαραγωγής τσουνάμιτσουνάμιΘήραΘήρα 1717οςος ππ..ΧΧ.. & 1650 & 1650 μμ..ΧΧ.. , 365 , 365 μμ..ΧΧ.., 1303 , 1303 μμ..ΧΧ..

17ος π.Χ. 1650 μ.Χ.

ΜινωικέςΜινωικές πόλειςπόλεις (2(2ηη χιλχιλ.. ππ..ΧΧ..))

ΚνωσσόςΚνωσσός: : ΑνασκαφέςΑνασκαφές απόαπό Sir Arthur EvansSir Arthur Evans

ΊχνηΊχνη σεισμικώνσεισμικώνκαταστροφώνκαταστροφών

ΈκρηξηΈκρηξη ΘήραςΘήρας: 17: 17οςος αιαι. . ππ..ΧΧ..

Τέφρα πάχους 30 m

ΜαρτυρίεςΜαρτυρίες γιαγια τοτο ΜινωικόΜινωικό τσουνάμιτσουνάμιΓεωλογικέςΓεωλογικές: : αποθέσειςαποθέσεις ιζημάτωνιζημάτων θαλάσσιαςθαλάσσιας άμμουάμμουΑρχαιολογικέςΑρχαιολογικές: : μετακινήσειςμετακινήσεις δομικώνδομικών λίθωνλίθων

ΑποθέσειςΑποθέσεις ιζημάτωνιζημάτωνθαλάσσιαςθαλάσσιας άμμουάμμου

(collaboration of Athens, Tohoku, Ankara)(collaboration of Athens, Tohoku, Ankara)

Αρχαιολογικέςμαρτυρίες

ΑποθέσειςΑποθέσεις ιζημάτωνιζημάτωνθαλάσσιαςθαλάσσιας άμμουάμμου

(collaboration of Athens, Tohoku, Ankara)(collaboration of Athens, Tohoku, Ankara)

21 22 23 24 25 26 27 28 2935

36

37

38

39

40

41

ΜηχανισμόςΜηχανισμός ΓένεσηςΓένεσης τουτου ΜινωικούΜινωικού ΤσουνάμιΤσουνάμι((NovikovaNovikova, Papadopoulos, McCoy, 2011), Papadopoulos, McCoy, 2011)

ΚατάρρευσηΚατάρρευση κώνουκώνου ΠυροκλαστικέςΠυροκλαστικές ροέςροές

McCoy & Heiken, 2000

ΑριθμητικήΑριθμητική προσομοίωσηπροσομοίωση τουτουκύματοςκύματος

((NovikovaNovikova, Papadopoulos & McCoy, 2011), Papadopoulos & McCoy, 2011)

23.5 24.0 24.5 25.0 25.5 26.0 26.5 27.0 27.5 28.0 28.5 29.0

35.0

35.5

36.0

36.5

37.0

37.5

-10.0

-5.0

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

35.0

40.0

1011

12

800 1200 1600 2000 2400

-20

-10

0

10

20

30

ΣεισμόςΣεισμός 365 365 μμ..ΧΧ.. , , ΜΜ=8.3 =8.3

ΙστορικέςΙστορικές//ΑρχαιολογικέςΑρχαιολογικές//ΓεωλογικέςΓεωλογικές μαρτυρίεςμαρτυρίες

ΑκραίαΑκραία γεγονόταγεγονότα σεισμώνσεισμών//τσουνάμιτσουνάμι

ΦαλάσαρναΦαλάσαρνα, , Β∆Β∆ ΚρήτηΚρήτη

0 1000 2000 3000 4000 5000Time, sec

-0.80

-0.40

0.00

0.40

Methoni, SW Peloponnese /location 1/

0 1000 2000 3000 4000 5000Time, sec

-2.0

-1.0

0.0

1.0

2.0Methoni, SW Peloponnese /location 1/

0 1000 2000 3000 4000 5000Time, sec

-0.60

-0.40

-0.20

0.00

0.20

0.40

Pylos, Peloponnese /location3/

0 1000 2000 3000 4000 5000Time, sec

-2.0

-1.0

0.0

1.0

2.0Pylos, Peloponnese /location3/

Πύλος

Μεθώνη

365 365 συνθετικάσυνθετικά παλιρροιογραφήματαπαλιρροιογραφήματα

u= 10 m, u= 10 m, μμ= 33= 33GPaGPa uu ,μμ, , varyingvarying

365 συνθετικά παλιρροιογραφήματαu= 10 m, μ= 33GPa u ,μ, varying

Μπάλος

Φαλάσαρνα

0 1000 2000 3000 4000 5000Time, sec

-6.00

-4.00

-2.00

0.00

2.00

4.00

Falasarna, Crete, /location 2/

0 1000 2000 3000 4000 5000Time, sec

-12.0

-8.0

-4.0

0.0

4.0

8.0Falasarna, Crete /location 2/

0 4000 8000 12000 16000Time, sec

-4.0

-2.0

0.0

2.0

4.0Balos, Crete

0 1000 2000 3000 4000 5000Time, sec

-8.0

-4.0

0.0

4.0Balos, Crete /location 4/

365 συνθετικά παλιρροιογραφήματα

fault strike 345 deg & 315 deg

Μπάλος

ΠύλοςΜεθώνη

0 2000 4000 6000 8000 10000Time, sec

-2.0

-1.0

0.0

1.0

Methoni, SW Peloponnese /location 1/

strike=345

strike=315

0 2000 4000 6000 8000 10000Time, sec

-2.0

-1.0

0.0

1.0Pylos, Pelaponnese /location3/

strike=345

strike=315

0 2000 4000 6000 8000Time, sec

-12.0

-8.0

-4.0

0.0

4.0Falaserna, Crete

strike=345

strike=315

0 2000 4000 6000 8000 10000Time, sec

-6.0

-4.0

-2.0

0.0

2.0

4.0

Balos, Crete

strike=345

strike=315

Φαλάσαρνα

365 συνθετικά παλιρροιογραφήματα : u ,μ varying, fault strike 345 deg & 315 deg

Αλεξάνδρεια

0 4000 8000 12000 16000Time, sec

-0.4

-0.2

0.0

0.2

0.4Sicily, Italy

strike= 345

strike=315

0 4000 8000 12000 16000Time, sec

-2.0

-1.0

0.0

1.0

2.0

Alexandria, Egypt /location5/

strike=315

strike=345

Αν. Σικελία

ΣεισμόςΣεισμός 13031303 , , ΜΜ=8.0 =8.0 ΙστορικέςΙστορικές//ΑρχαιολογικέςΑρχαιολογικές//ΓεωλογικέςΓεωλογικές μαρτυρίεςμαρτυρίες

ΕίναιΕίναι ηη επανάληψηεπανάληψη τωντων σεισμώνσεισμών τουτου 365 365 καικαι1303 1303 υπόυπό προετοιμασίαπροετοιμασία??

ΤρίαΤρία κρίσιμακρίσιμα σημείασημεία

ΜέσοςΜέσος χρόνοςχρόνος επανάληψηςεπανάληψης

ΜέγιστοΜέγιστο μέγεθοςμέγεθος

ΠεριοχήΠεριοχή επίδρασηςεπίδρασης

ΜέτραΜέτρα ΠροστασίαςΠροστασίας

ΚαθορισμόςΚαθορισμός επικίνδυνηςεπικίνδυνης παράκτιαςπαράκτιας ζώνηςζώνης

ΕνημέρωσηΕνημέρωση//εκπαίδευσηεκπαίδευση

ΣχέδιαΣχέδια προετοιμασίαςπροετοιμασίας//διαχείρισηςδιαχείρισης κρίσεωνκρίσεων

ΣυστήματαΣυστήματα έγκαιρηςέγκαιρης προειδοποίησηςπροειδοποίησης

ΠρόγραμμαΠρόγραμμα ΕΕΕΕ:: TRANSFERTRANSFERMaster testMaster test--site: site: ΡόδοςΡόδος

ΥπολογισμόςΥπολογισμός τηςτης επίδρασηςεπίδρασης τουτου κύματοςκύματοςΥδροδυναμικέςΥδροδυναμικές παράμετροιπαράμετροι

ΔυναμικόΔυναμικό ΒλαβώνΒλαβών = = ΑξίαΑξία χρήσεωνχρήσεων ΓηςΓης ×× δριμύτηταδριμύτητα κύματοςκύματος

ΤρωτότηταΤρωτότητα= = ΚίνδυνοςΚίνδυνος ζωήςζωής ×× πληθυσμιακήπληθυσμιακή πυκνότηταπυκνότητα

ΚίνδυνοςΚίνδυνος ζωήςζωής = (= (δριμύτηταδριμύτητα κύματοςκύματος ×× διαστάσειςδιαστάσειςμεταφερόμενωνμεταφερόμενων αντικειμένωναντικειμένων) + ) + πλήθοςπλήθος παγιδευμένωνπαγιδευμένωνατόμωνατόμων ((πουπου προσπαθούνπροσπαθούν νανα διαφύγουνδιαφύγουν) + ) + υψόμετρουψόμετρο (m) (m) + + συντελεστήςσυντελεστής κανονικοποίησηςκανονικοποίησης

ΕφαρμογήΕφαρμογή στηστη ΡόδοΡόδο (EU Project TRANSFER)(EU Project TRANSFER)

ΜέγιστηΜέγιστη στάθμηστάθμη θάλασσαςθάλασσαςΜέγιστηΜέγιστη ταχύτηταταχύτητα ύδατοςύδατος

γιαγια δύοδύο περιπτώσειςπεριπτώσεις σεισμικώνσεισμικών πηγώνπηγών:: διεύθυνσηδιεύθυνση 135 deg. 135 deg. καικαι 285 deg.285 deg.

28.00 28.50 29.00 29.50 30.00 30.50

36.00

36.50

0.00.20.40.60.81.01.21.41.61.82.02.22.42.62.83.03.23.43.63.84.04.2

m/s

28.00 28.50 29.00 29.50 30.00 30.50

36.00

36.50

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

3.5

4.0

4.5

m/s

ΜέγιστοΜέγιστο υψόμετρουψόμετρο κύματοςκύματος & & μέγιστημέγιστη διείσδυσηδιείσδυση κύματοςκύματος

σεισμικήσεισμική πηγήπηγή μεμε διεύθυνσηδιεύθυνση 135 deg.135 deg.

28.17 28.18 28.19 28.20 28.21 28.22 28.23Longitude

0.4

0.6

0.8

1.0

1.2

1.4

Sim

ulat

ed ru

nup

(m) o

ver t

he R

hode

s co

ast

35.8

36.0

36.2

36.4

36.6

Latit

ude

0.4 0.8 1.2 1.6 2.0 2.4Simulated runup (m) over the Rhodes coasts

36.370

36.380

36.390

36.400

36.410

36.420

36.430

36.440

36.450

Latit

ude

28.22 28.23 28.23 28.24Longitude

Χαρτογράφηση Κατανομής Βλαβών

Χαρτογράφηση Κατανομής Τρωτότητας Ζωής

Χαρτογράφηση Κατανομής Κινδύνου Ζωής

System Architecture

ΠεριφερειακάΠεριφερειακά ΚέντραΚέντρα ΠροειδοποίησηςΠροειδοποίησης

ΠροειδοποίησηΠροειδοποίηση μόνομόνο γιαγια περιφερειακάπεριφερειακά ((~~ 1 1 ώραώραήή περισσότεροπερισσότερο)), , όχιόχι γιαγια τοπικάτοπικά τσουνάμιτσουνάμιΌμωςΌμως! ! ΠαγκοσμίωςΠαγκοσμίως τοτο 80% 80% τωντων θυμάτωνθυμάτωνπροκαλείταιπροκαλείται μέσαμέσα στηνστην 11ηη ώραώρα διάδοσηςδιάδοσης τουτουκύματοςκύματοςΜεσόγειοςΜεσόγειος: : τοπικάτοπικά τσουνάμιτσουνάμι!!ΆμεσηΆμεση ανάγκηανάγκη γιαγια ανάπτυξηανάπτυξη τοπικώντοπικώνσυστημάτωνσυστημάτωνΙαπωνίαΙαπωνία 20112011: : προειδοποίησηπροειδοποίηση σεσε 3 3 λεπτάλεπτά!!ΤαΤα θύματαθύματα θαθα ήτανήταν πολλαπλάσιαπολλαπλάσια αναν δενδεν υπήρχευπήρχεπροειδοποίησηπροειδοποίηση!!!!

ΠολιτικήΠολιτική ΠροστασίαΠροστασία

ΣυνδυασμόςΣυνδυασμός:: δημόσιαςδημόσιας διοίκησηςδιοίκησης, , επιστημονικήςεπιστημονικήςγνώσηςγνώσης, , τεχνολογικήςτεχνολογικής εφαρμογήςεφαρμογής, , συντονισμένηςσυντονισμένης δράσηςδράσης δημόσιωνδημόσιων φορέωνφορέων καικαιεθελοντώνεθελοντώνΚεντρικόςΚεντρικός σχεδιασμόςσχεδιασμός:: στρατηγικόστρατηγικό σχέδιοσχέδιοεθνικήςεθνικής εμβέλειαςεμβέλειας, , κατευθυντήριεςκατευθυντήριες γραμμέςγραμμές γιαγιαπροδιαγραφέςπροδιαγραφές, , σχέδιοσχέδιο δράσηςδράσης, , έλεγχοςέλεγχοςΑποκεντρωμένοςΑποκεντρωμένος σχεδιασμόςσχεδιασμός:: ΆμεσηΆμεση ανάγκηανάγκη γιαγιαανάπτυξηανάπτυξη τοπικώντοπικών σχεδίωνσχεδίων, , χαρτώνχαρτών καικαισυστημάτωνσυστημάτων, , εφαρμογήεφαρμογή σταστα πλαίσιαπλαίσια τουτουκεντρικούκεντρικού σχεδιασμούσχεδιασμού..

ΠολιτικήΠολιτική ΠροστασίαΠροστασία

ΤσουνάμιΤσουνάμι. . ΝαιΝαι! ! ΣπάνιοΣπάνιο φαινόμενοφαινόμενο. . ΗΗ σπανιότηςσπανιότης δενδεν εγγυάταιεγγυάται ασφάλειαασφάλεια!!!!ΗΗ σπανιότηςσπανιότης εμπεριέχειεμπεριέχει καικαι τοτο αύριοαύριο, , καικαι τοτο μετάμετά απόαπό100 100 χρόνιαχρόνια!!!!!!ΤοΤο μέλλονμέλλον δενδεν περιμένειπεριμένει. . ΤοΤο μέλλονμέλλον γίνεταιγίνεται παρελθόνπαρελθόν γιαγιακάθεκάθε χαμένηχαμένη μέραμέρα. . ΚάθεΚάθε χαμένηχαμένη μέραμέρα καικαι μίαμία χαμένηχαμένη ανθρώπινηανθρώπινη ζωήζωή. . ∆ράση∆ράση ΤΩΡΑΤΩΡΑ!!!!!!!!ΕνάντιαΕνάντια στηνστην αντίληψηαντίληψη ««δενδεν θαθα συμβείσυμβεί σσ’’ εμάςεμάς»»..ΟΟ πολιτισμόςπολιτισμός μετράταιμετράται απόαπό τοτο κατάκατά πόσοπόσο μεριμνάμεμεριμνάμε γιαγιατηντην προστασίαπροστασία τηςτης ζωήςζωής ((Bertrand Russell). Bertrand Russell).