Εισαωή ση Φιλοσοφία‘ριστοτέλης Ι.pdf · 3. Σμββηκόα 1/2...
Transcript of Εισαωή ση Φιλοσοφία‘ριστοτέλης Ι.pdf · 3. Σμββηκόα 1/2...
-
Εισαγωγή στη Φιλοσοφία
Ενότητα: Αριστοτέλης Ι
Κωνσταντίνος Μαντζανάρης
Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών
-
Άδειες Χρήσης
• Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.
• Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς.
2
-
Χρηματοδότηση • Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια
του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα.
• Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού.
• Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.
3
-
Σκοποί ενότητας
• Να κατανοηθεί η διάκριση της πρώτης και δεύτερης ουσίας.
• Να ερμηνευθεί η κίνηση από το ἐν δυνάμει στο ἐνεργείᾳ ὄν.
• Να συσχετιστεί η κίνηση με τον χρόνο.
• Να συσχετισθούν η ύλη, το είδος και τα συμβεβηκότα.
• Να οριστεί η αΐδια κίνηση και η ενέργεια.
4
-
Περιεχόμενα ενότητας 1/2
• Λέξεις κλειδιά.
• Στόχοι.
• Περίγραμμα.
• Νοῦς.
• Εἶδος.
• Συμβεβηκότα.
5
-
Περιεχόμενα ενότητας 2/2
• Οὐσία.
• ἐντελέχεια.
• αΐδια κίνηση και ενέργεια.
• Προτεινόμενη βιβλιογραφία.
6
-
Λέξεις κλειδιά 1/2
• Πρώτη ύλη.
• Είδος.
• Συμβεβηκότα.
• Δυνάμει.
7
-
Λέξεις κλειδιά 2/2
• ἐνεργείᾳ.
• Κίνηση.
• Νους.
8
-
Περίγραμμα 1/3
Α. Μεταφυσική:
• Πρώτη φιλοσοφία, επιστήμη: τι είναι το ον;
• Θεία ουσία : εσωτερικό αίτιο που έλκει τα πράγματα προς το τέλος, αΐδιος, ακίνητη, καθαρή ενέργεια, νόησις, προκαλεί την κίνηση.
• Γένεση εξαιτίας της ουσίας.
• Πρώτες ουσίες (πρώτη ύλη).
• Δεύτερες ουσίες (είδη, ἐκείνινον).
9
-
Περίγραμμα 2/3
• Συμβεβηκότα (ποσόν, ποιόν, προς τι, που, πότε, κείσθε, έχειν, ποιείν, πάσχειν).
• Εντελέχεια: από το δυνάμει ὄν (ύλη) στο ἐνεργεία (είδος, μορφοποίηση της ύλης).
• γίγνεσθαι όντων: ύλη, είδος, κίνηση, σκοπός.
• Κίνηση: από το ἐν δυνάμει στο ἐνεργείᾳ ὄν
• Η ψυχή γεννιέται και πεθαίνει με το σώμα. Το σύμπαν θεωρείται πεπερασμένο.
10
-
Περίγραμμα 3/3
Β. Ανάλυση συστήματος:
• Ανάλυση (επαγωγικά).
• Σύνθεση (απαγωγικά).
• Ενότητα φυσικής και μεταφυσικής πραγματικότητας, επιμέρους και καθόλου.
11
-
1. νοῦς 1/2
• Ἀριστοτέλης, Μετά τά φυσικά, 1072b.19-20:“αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς κατὰ μετάληψιν τοῦ νοητοῦ·”.
Ερωτήσεις:
1. Τι νοεί ο νους;
2. Σε τι συνίσταται η ζωή του νου;
3. Σε τι διαφέρει ο ανθρώπινος από τον θειο νου;
12
-
1. νοῦς 2/2
Ενδεικτικές απαντήσεις:
1. Και τον εαυτό του και το Είναι.
2. Σε ενέργεια.
3. Ο ανθρώπινος δεν είναι αϊδιος, κάποτε νοεί και κάποτε όχι.
13
-
2. Εἶδος 1/2
• Ἀριστοτέλης, Περί ἐρμηνείας, 17a-b:“Λέγω δὲ καθόλου μὲν ὃ ἐπὶ πλειόνων πέφυκε κατηγορεῖσθαι͵ καθ΄ ἕκαστον δὲ ὃ μή͵ οἷον ἄνθρωπος μὲν τῶν καθόλου Καλλίας δὲ τῶν καθ΄ ἕκαστον”.
Ερωτήσεις:
1. Γιατί κάθε έννοια έχει πραγματικό αντίκρισμα μέσα στο γίγνεσθαι;
2. Τι θέση επέχει το είδος;
3. Ποιο είναι το έργο της δεύτερης ουσίας;
14
-
2. Εἶδος 2/2
Ενδεικτικές απαντήσεις:
1. Διότι δεν θα μπορούσε σε διαφορετική περίπτωση να μεταβεί από το δυνάμει ὄν στο ἐνεργείᾳ.
2. Το κάθε είδος είναι πραγματικό.
3. Να μορφοποιεί τις ατομικές υπάρξεις.
15
-
3. Συμβεβηκότα 1/2
• Ἀριστοτέλης, Μετά τά φυσικά, 1034b.14-19:“οὐ γὰρ γίγνεται τὸ ποιὸν ἀλλὰ τὸ ποιὸν ξύλον͵ οὐδὲ τὸ ποσὸν ἀλλὰ τὸ πο σὸν ξύλον ἢ ζῷον. ἀλλ΄ ἴδιον τῆς οὐσίας ἐκ τούτων λαβεῖν ἔστιν ὅτι ἀναγκαῖον προϋπάρχειν ἑτέραν οὐσίαν ἐντελεχείᾳ οὖσαν ἣ ποιεῖ͵ οἷον ζῷον εἰ γίγνεται ζῷον· ποιὸν δ΄ ἢ ποσὸν οὐκ ἀνάγκη ἀλλ΄ ἢ δυνάμει μόνον”.
16
-
3. Συμβεβηκότα 2/2
Ερωτήσεις:
1. Πώς ορίζονται τα συμβεβηκότα;
2. Γιατί δεν γίνονται;
Ενδεικτικές απαντήσεις:
1. Ως νοητά σχήματα.
2. Διότι μορφοποιούν το αντικείμενο.
17
-
4. οὐσία 1/2
• Ἀριστοτέλης, Περὶ ζῴων μορίων, 640a.18-19:“Ἡ γὰρ γένεσις ἕνεκα τῆς οὐσίας ἐστίν͵ ἀλλ΄ οὐχ ἡ οὐσία ἕνεκα τῆς γενέσεως”.
Ερωτήσεις:
1. Με ποιο τρόπο κατανοείται η γένεση της ουσίας;
2. Πώς νοείται η ουσία;
3. Γιατί είναι ανάγκη να υπάρχει μια αΐδιος, ακίνητη ουσία;
18
-
4. οὐσία 2/2
Ενδεικτικές απαντήσεις:
1. Ως γένεση εξαιτίας της ουσίας και όχι της γενέσεως.
2. Ως πρώτη αιτία κάθε γεννήσεως.
3. Διότι σε διαφορετική περίπτωση τα πάντα θα ήταν φθαρτά.
19
-
5. ἐντελέχεια 1/2
• Ἀριστοτέλης, Μετά τά φυσικά, 1071b.18-22:“ὅτι ὕλη͵ εἶδος͵ στέρησις͵ τὸ κινοῦν͵ καὶ ὡδὶ τὰ τῶν οὐσιῶν αἴτια ὡς αἴτια πάντων͵ ὅτι ἀναιρεῖται ἀναιρουμένων· ἔτι τὸ πρῶτον ἐντελεχείᾳ· ”.
20
-
5. ἐντελέχεια 2/2
Ερωτήσεις:
1. Πώς δομείται το γίγνεσθαι;
2. Ποιος είναι ο χαρακτήρας της δομής;
Ενδεικτικές απαντήσεις:
1. Οντολογικά.
2. Το εἶδος, η στέρησις, η ὕλη
21
-
6. αΐδια κίνηση και ενέργεια 1/2
• Ἀριστοτέλης, Μετά τά φυσικά, 1071b.21-22:“ ἀϊδίους γὰρ δεῖ͵ εἴπερ γε καὶ ἄλλο τι ἀΐδιον. ἐνέργεια ἄρα”.
22
-
6. αΐδια κίνηση και ενέργεια 2/2
Ερωτήσεις:
1. Γιατί υπάρχουν όντα;
2. Γιατί η ενέργεια πρέπει να είναι αιώνια;
Ενδεικτικές απαντήσεις:
1. Διότι η αρχή της αϊδίου κινήσεως είναι μια αιώνια ενέργεια, που μεταβαίνει από το δυνάμει ὄν στο ἐνεργείᾳ.
2. Διότι σε διαφορετική περίπτωση θα ήταν όλα σε μια ἐν δυνάμει κατάσταση.
23
-
Προτεινόμενη βιβλιογραφία 1/2
• Ἀριστοτέλης, Περὶ ζῴων μορίων, ed. Louis P., Les Belles Lettres, Clarendon Press, Paris, 1956.
• Ἀριστοτέλης, Μετά τά φυσικά, ed. Ross W.D., Oxford, Clarendon Press, Oxford, 1924.
• Αυγελής Ν., Εισαγωγή στη φιλοσοφία, χ.έ., Θεσσαλονίκη, 2001.
• Ματσούκας Ν., Ιστορία της φιλοσοφίας, εκδόσεις Πουρναράς Π., Θεσσαλονίκη, 2002.
• Kullmann W., Η πολιτική σκέψη του Αριστοτέλη, εκδόσεις Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα, 2003.
24
-
Προτεινόμενη βιβλιογραφία 2/2
• Berti E., La filosofia del primo Aristotele, CEDAM, Padova 1962.
• Campese S., Aristotele e la crisi della politica, Liguori, Napoli 1977.
• Rossitto Cr., Studi sulla dialettica in Aristotele, Bibliopolis, Napoli 2000.
25
-
Τέλος Ενότητας