ΤO ΕΛΛΗΝΙΚO ΠΕΡΙOΔΙΚO ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ & TO ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝ

Τεύχος 71Σεπτέμβριος 2015

Τιμή: 3 ευρώ

ener

gyw

orld

71

- ΣΕΠ

ΤΕΜ

ΒΡΙΟ

Σ 20

15

www.energyworld.gr

«NEW DEAL»ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΑΓOΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ

ΜΗΝΙΑΙO ΠΕΡΙOΔΙΚO ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ  KΩΔΙΚOΣ: 018262

ΕΤOΣ 9o, ΤΕΥΧOΣ 71 Σεπτέμβριος 2015

Ιδιοκτησία: TRIM A.E.

Εκδότης Απόστολος Κόμνος

Μarketing - Επικοινωνία Χρυσούλα Δρακοπούλου Σοφία Ανδριτσοπούλου

Art direction A.L.L. designers info@alldesigners.eu

Συνεργάτες Κώστας Βουτσαδάκης Γιώργος Παυλόπουλος Πηνελόπη Μητρούλια Γιάννης Πισπιρίγκος

Τιμή τεύχους 3 ευρώ

Ταχυδρομικές επιταγές και εμβάσματα προς: ΤRIM A.E.

energyworld TRIM A.E.  Έντυπες & ηλεκτρονικές εκδόσεις Έδρα: Λεωφ. Αθηνών 286 124 62 Χαϊδάρι Τηλ.: 210-5810581

Τμήμα Εκδόσεων: Γριβογιώργου 5 115 28 Ιλίσια - Χίλτον Τηλ.: 210-7240510 Fax: 210-7249473

www.energyworld.grwww.trimpublications.comenergyworld@trimpublications.com

Η άποψη των συντακτών δεν είναι απαραίτητα και άποψη της διεύθυνσης του περιοδικού

ΜΕΛOΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣΔΗΜOΣΙOΓΡΑΦΩΝ ΙΔΙOΚΤΗΤΩΝΠΕΡΙOΔΙΚOΥ ΤΥΠOΥ

The Greek & S.E. Europe Energy Magazine

www.energyworld.gr

The Greek & S.E. Europe Energy Magazine

EnergyWorldGR

@energyworldgr

➤

2

ΠεριεχόμεναΣΗ

ΜΕΙ

ΩΜ

Α ΤO

Υ ΕΚ

ΔOΤ

Η

ΔΙΕ

ΘΝΗ

KAI

ΕΛΛ

ΗΝ

ΙΚΑ

ΝΕΑ

«NEW

DEA

L» Σ

ΤΗΝ

ΕΥΡ

ΩΠ

ΑΪΚΗ

ΑΓO

ΡΑ Η

ΛΕΚΤ

ΡΙΣΜ

OΥ

ΑΜΕΣ

Η Π

ΡOΤΕ

ΡΑΙO

ΤΗΤΑ

Η Ε

ΞOΙΚ

OΝOΜ

ΗΣΗ

ΕΝ

ΕΡΓΕ

ΙΑΣ

ΤΙ Α

ΛΛΑΓ

ΕΣ Φ

ΕΡΝ

ΕΙ Η

ΣΥΜ

ΦΩ

ΝΙΑ

ΣΤΗ

Ν Α

ΓOΡΑ

ΗΛΕ

ΚΤΡΙ

ΣΜOΥ

OΙ Τ

ΕΛΕΥ

ΤΑΙΕ

Σ ΕΞ

ΕΛΙΞ

ΕΙΣ

ΣΤΙΣ

ΕΡΕ

ΥΝΕΣ

ΠΕΤ

ΡΕΛΑ

ΙOΥ

OΛOΚ

ΛΗΡΩ

ΘΗΚΑ

Ν O

Ι 3D

ΣΕΙΣ

ΜΙΚ

ΕΣ Ε

ΡΕΥΝ

ΕΣ Σ

ΤOΝ

ΠΡΙ

ΝO

OΛOΙ

… Χ

ΑΜΕΝ

OΙ Α

ΠO

ΤΗ Χ

ΑΜΗ

ΛΗ Τ

ΙΜΗ

ΤOΥ

ΠΕΤ

ΡΕΛΑ

ΙOΥ

ΗΠ

Α: Π

OΣO

ΩΦ

ΕΛΕΙ

ΤO

ΦΘΗ

ΝO

ΠΕΤ

ΡΕΛΑ

ΙO Τ

ΗΝ

OΙΚ

OΝOΜ

ΙΑ;

ΦΥΣ

ΙΚO

ΑΕΡΙ

O: Σ

ΥΝΔ

ΕΘΕΙ

ΤΕ Κ

ΑΙ…

ΖΕΣ

ΤΑΘΕ

ΙΤΕ

OΙ Ε

ΝΑΛ

ΛΑΚΤ

ΙΚΕΣ

OΔ

ΕΥΣΕ

ΙΣ Τ

OΥ Ν

OΤΙO

Υ ΕΥ

ΡΩΠ

ΑΪΚO

Υ ΑΓ

ΩΓO

Υ

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11

3

ΚOΙΝ

OΤΙΚ

Η Χ

ΡΗΜ

ΑΤOΔ

OΤΗ

ΣΗ Γ

ΙΑ Ε

ΝΕΡ

ΓΕΙΑ

ΚΑ Ε

ΡΓΑ

ΙΣΤO

ΡΙΚΗ

ΣΥΜ

ΦΩ

ΝΙΑ

ΓΙΑ

ΤO

ΠΥΡ

ΗΝ

ΙΚO

ΠΡO

ΓΡΑΜ

ΜΑ

ΤOΥ

ΙΡΑΝ

ΠΑΓ

ΚOΣΜ

ΙO Ε

ΝΔ

ΙΑΦ

ΕΡOΝ

ΓΙΑ

ΤΗ

ΝΕΑ

ΔΙΩ

ΡΥΓΑ

ΤOΥ

ΣOΥ

ΕΖ

Η Ε

ΛΛΑΔ

Α ΣΤ

O ΕΥ

ΡΩΔ

ΙΚΑΣ

ΤΗΡΙ

O ΓΙ

Α ΤΗ

Ν Ε

ΝΕΡ

ΓΕΙΑ

ΚΗ Α

ΠOΔ

OΣΗ

ΔΙΕΥ

ΚΡΙΝ

ΙΣΕΙ

Σ ΓΙ

Α ΤO

ΣΥΣ

ΤΗΜ

Α ΕΜ

ΠOΡΙ

ΑΣ Δ

ΙΚΑΙ

ΩΜΑΤ

ΩΝ Ε

ΚΠOΜ

ΠΩΝ

ΤΑΦ

Η Ρ

ΑΔΙΕ

ΝΕΡ

ΓΩΝ

ΑΠ

OΒΛΗ

ΤΩΝ

ΣΤΗ

Ν Ε

ΛΛΑΔ

Α

ΠΑΙ

ΔΙΑ

& Α

ΓΡOΤ

ΕΣ O

Ι ΠΙO

ΕΥΑ

ΛΩΤO

Ι ΣΤΑ

ΦΥΤ

OΦΑΡ

ΜΑΚ

Α

ΔΙΕ

ΘΝΗ

Σ Δ

ΙΑΚΡ

ΙΣΗ

ΣΤΑ

ΦΩ

ΤOΒO

ΛΤΑΪ

ΚΑ Γ

ΙΑ Τ

O Π

ΑΝ/Μ

ΙO Κ

ΥΠΡO

Υ

REPU

BLIC

MED

ΓΙΑ

OΙΚ

OΛOΓ

ΙΚΑ

ΕΥΦ

ΥΕΙΣ

ΠOΛ

ΕΙΣ

ΚΑΤΑ

ΛOΓO

Σ ΕΝ

ΕΡΓΕ

ΙΑΚΩ

Ν Ε

ΤΑΙΡ

ΕΙΩ

Ν

12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

4

Σημείωμα του εκδότηEditorial

Λίγο καιρό μετά τις τραπεζικές αργίες-capital controls και τη νέα συμφωνία με τους θεσμούς, η Ελλάδα βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο και ο μεγάλος φόβος είναι ότι η οικονομία και η αγορά της ενέργειας θα συνεχίσουν να βρίσκονται «παγωμένες»…

Ποιες ενεργειακές υποχρεώσεις έχουμε ως χώρα; Έως τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με το νέο πρόγραμμα δανεισμού, πρέπει να εφαρμοστεί νέο καθεστώς στα Αποδεικτικά Διαθεσιμότητας Ισχύος, καθώς και να τροποποιηθούν οι κανόνες της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας ώστε να αποφευχθεί η αναγκαστική λειτουργία σταθμών κάτω από το μεταβλητό κόστος τους. Τον Σεπτέμβριο, το υπουργείο θα συζητήσει με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον σχεδιασμό του συστήματος δημοπρασιών ΝOΜΕ. Αν δεν γίνει αυτό έως τον Oκτώβριο, οι αρχές θα συμφωνήσουν με τους θεσμούς διαρθρωτικά μέτρα τα οποία θα εγκριθούν αμέσως και θα οδηγήσουν στα ίδια αποτελέσματα όσον αφορά τα μερίδια αγοράς και τα χρονοδιαγράμματα. Έως τον Oκτώβριο,

το υπουργείο θα λάβει μη αναστρέψιμα μέτρα για την ιδιωτικοποίηση της επιχείρησης μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας ΑΔΜΗΕ, θα επανεξεταστεί η φορολόγηση της ενέργειας, θα ενισχυθεί η ΡΑΕ και θα ενσωματωθεί στο εσωτερικό δίκαιο η οδηγία για την ενεργειακή απόδοση. Έως τον Δεκέμβριο, θα εγκριθεί νέο πλαίσιο για τη στήριξη των ΑΠΕ, νέο σχέδιο για την αναβάθμιση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας. Επίσης, οι αρχές θα αρχίσουν την εφαρμογή του χάρτη πορείας ακολουθώντας το υπόδειγμα-στόχο της ΕΕ για την αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας, που πρέπει να ολοκληρωθεί έως τον Δεκέμβριο του 2017.

Όπως βλέπουμε, λοιπόν, το πλάνο των υποχρεώσεων στην αγορά της ενέργειας είναι πολύ φορτωμένο, με ασφυκτικά χρονικά πλαίσια. Ευχόμαστε και ελπίζουμε (όσο δύσκολο και αν φαντάζει…) αυτή χρονιά να μην πάει χαμένη. Ας είναι όσα δύσκολα περάσαμε αυτό το καλοκαίρι μια μακρινή ανάμνηση, για να μπει η χώρα σε μια κανονικότητα και οικονομική βεβαιότητα. Για το καλό όλων μας, για το καλό της Ελλάδας.

ΑΣ ΜΗ ΧΑΘΕΙΚΑΙ ΑΥΤΗ Η ΧΡOΝΙΑ…

4

01

6

Eλληνικά και διεθνή νέα

02Η Ελλάδα μελετάτην επέκτασητου Turkish StreamΜνημόνιο συνεργασίας με τη Ρωσία πιθανόν να υπογράψει η Ελλάδα, η Σερβία, η πΓΔΜ και η Ουγγαρία προκειμένου να προχωρήσει η επέκταση του ρωσικού αγωγού φυσικού αερίου Turkish Stream προς την Ευρώπη, και συγκεκριμένα την Αυστρία.Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Vedomosti», οι τρεις βαλκανικές χώρες μαζί με την Ελλάδα μελετούν συμφωνία για τη συμμετοχή στην επέκταση του αγωγού. Ο αγωγός Tesla, γράφει η εφημερίδα, ο οποίος θα αποτελέσει την επέκταση του Turkish Stream που προωθεί ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός Gazprom, θα διασχίζει τη Βόρεια Ελλάδα, την πΓΔΜ, τη Σερβία και την Ουγγαρία για να καταλήξει να ενωθεί με τον αυστριακό κόμβο φυσικού αερίου Baumgarten στη Βιέννη.Σύμφωνα με το δημοσίευμα, οι υπουργοί Εξωτερικών των τεσσάρων χωρών αναμένεται να συναντηθούν τον Σεπτέμβριο προκειμένου να καταλήξουν στην τελική συμφωνία συνεργασίας σχετικά με τη συμμετοχή στην επέκταση του Turkish Stream.Το φιλόδοξο έργο κατασκευής του αγωγού Tesla, με δυναμική μεταφοράς 27 δισ. κυβικών μέτρων ετησίως, αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2019, εφόσον εγκριθεί από όλους τους εμπλεκόμενους. Από την Ελλάδα μπορεί επίσης να επεκταθεί ο αγωγός προς την Ιταλία, σύμφωνα με τη Vedomosti.

Καμία αύξησηστην τιμή του αερίουγια τη βιομηχανίαΗ αύξηση του τέλους διανομής δεν πρόκειται να οδηγήσει σε αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου στους βιομηχανικούς καταναλωτές, όπως υπογραμμίζεται σε ανακοίνωση της ΕΠΑ Θεσσαλονίκης και της ΕΠΑ Θεσσαλίας.«Σε συνέχεια σχετικών δημοσιευμάτων που αναφέρονται σε αυξήσεις στο κόστος φυσικού αερίου και σε αύξηση του Τέλους Διανομής κατά 500%, σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του Νόμου 4336 στο πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς φυσικού αερίου, με τον οποίο τροποποιούνται οι διατάξεις του Νόμου 4001 για τη λειτουργία των ενεργειακών αγορών, οι ΕΠΑ Θεσσαλονίκης και ΕΠΑ Θεσσαλίας διαβεβαιώνουν ότι η εν λόγω μεταβολή του Τέλους Διανομής δεν πρόκειται να επιφέρει αυξήσεις στις τιμές του φυσικού αερίου στους βιομηχανικούς καταναλωτές που προμηθεύονται φυσικό αέριο από τις ΕΠΑ», τονίζεται.«Το Τέλος Διανομής περιλαμβάνεται στον καθορισμό των τιμολογίων του φυσικού αερίου και βάσει των στοιχείων και των εκτιμήσεων σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, οι τιμές φυσικού αερίου αναμένεται να έχουν πτωτικές τάσεις την προσεχή περίοδο», προστίθεται στην ανακοίνωση.

Σε τροποποιήσεις για την ολοκλήρωση της δράσης «Αντικατάσταση συστημάτων θέρμανσης πετρελαίου με συστήματα φυσικού αερίου σε κατοικίες», που υλοποιείται στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013, προχώρησε το υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης.Με απόφαση του υπουργού ΠΑΠΕΝ, Πάνου Σκουρλέτη, ορίζεται ότι ωφελούμενοι από τη δράση είναι αυτοί που έχουν συνάψει σύμβαση σύνδεσης και παροχής φυσικού αερίου από τις 25 Σεπτεμβρίου 2014 και μετά, αλλά δεν έχουν σε ισχύ σύμβαση σύνδεσης και παροχής φυσικού αερίου έως και τις 31 Αυγούστου 2015.Τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για την πιστοποίηση της εσωτερικής εγκατάστασης φυσικού αερίου και την καταβολή της χρηματοδότησης, πρέπει να υποβληθούν στους φορείς πιστοποίησης το αργότερο έως τις 23 Οκτωβρίου 2015.Τα παραστατικά θα πρέπει να περιλαμβάνουν μόνο τον εξοπλισμό, τα υλικά και τις υπηρεσίες που αφορούν την επιχορηγούμενη από τη δράση εσωτερική εγκατάσταση φυσικού αερίου (δεν πρέπει να περιλαμβάνουν πωλούμενα είδη και υπηρεσίες που δεν σχετίζονται με τη δράση). Τιμολόγια δεν γίνονται δεκτά στο πλαίσιο της δράσης. Προβλέπεται συνολική δημόσια δαπάνη 15.000.000 ευρώ για τη δράση, η οποία θα συγχρηματοδοτηθεί από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και από εθνικούς πόρους.

Τι αλλάζειστην αντικατάστασησυστημάτων πετρελαίου

77

Προς αναβολή φαίνεται να οδεύει η υπογραφή της συμφωνίας για παράδοση ρωσικών ποσοτήτων φυσικού αερίου στην Κίνα μέσω της «Δυτικής Οδού», του σχεδιαζόμενου αγωγού που είναι αλλιώς γνωστός ως Power of Siberia 2.Όπως δήλωσε ο ρώσος πρέσβης στην Κίνα, πιθανόν να μην πραγματοποιηθεί τελικά η υπογραφή της σχετικής συμφωνίας κατά την επίσκεψη του Προέδρου της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν στην Κίνα στις 3 Σεπτεμβρίου, όπως είχε αρχικά προγραμματιστεί. Σύμφωνα με τον Αντρέι Ντενίσοφ, η υπογραφή μετατίθεται χρονικά για την επόμενη σύνοδο κορυφής Ρωσίας-Κίνας.«Τα συμβαλλόμενα μέρη ανακοίνωσαν στις αρχές του έτους ότι οι συνομιλίες θα κορυφωθούν με την υπογραφή κατά τη διάρκεια μιας από τις επισκέψεις των ηγετών των δύο κρατών. Αν η υπογραφή πραγματοποιηθεί, θα αποτελεί ένα είδος δώρου. Αν όχι, θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε στην κατεύθυνση αυτή», τόνισε ο ρώσος πρέσβης στην Κίνα.Όπως μετέδωσε το ρωσικό ειδησεογραφικό πρακτορείο TASS, οι συνομιλίες μεταξύ της Gazprom και της κινεζικής πλευράς σχετικά με τις παραλαβές ποσοτήτων φυσικού αερίου μέσω του Power of Siberia 2 είχαν αναπτύξει μια πολύ καλή δυναμική, σύμφωνα με ανακοίνωση του ρωσικού κολοσσού μετά τη συνάντηση ανάμεσα στον Αλεξέι Μίλερ και τον αντιπρόεδρο της PetroChina στις 18 Αυγούστου.Οι βασικοί όροι για τις προμήθειες των ποσοτήτων έχουν ήδη καθοριστεί, όπως ανέφερε η Gazprom, ειδικά όσον αφορά τον διάδρομο διέλευσης των συνόρων των δύο χωρών.

Καμία πρόταση συμμετοχής του Ιράνστον αγωγό TAPΔεν έχει ληφθεί απόφαση για συμμετοχή του Ιράν στο σχέδιο του αγωγού TAP, δήλωσε ο γενικός διευθυντής του ΤΑΡ, Ίαν Μπράντσο, σχολιάζοντας τις φήμες που κυκλοφορούν στην αγορά και σύμφωνα με τις οποίες το Ιράν θα συμμετάσχει στο σχέδιο του Νότιου Διαδρόμου, κατόπιν πρόσκλησης του Αζερμπαϊτζάν.Μέσω του αγωγού θα μεταφέρονται «10 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως στην Ευρώπη και πιθανότατα τα διπλάσια στο απώτερο μέλλον. Γι’ αυτό, πρόσθετοι συμπιεστές και σταθμοί θα κατασκευαστούν», σημείωσε.«Παράλληλα», πρόσθεσε, «το σχέδιο θα εξασφαλίσει και τη μεταφορά αερίου στην αντίθετη κατεύθυνση, άρα αυτές οι ευκαιρίες θα αξιολογηθούν σε περίπτωση εκτάκτων αναγκών στη ζήτηση και την προσφορά. Υπάρχουν πολλές χώρες της ΝΑ Ευρώπης που θα επωφεληθούν από τον Νότιο Διάδρομο και τον ΤΑΡ».Σχετικά με το Ιράν, είπε ότι «ο ΤΑΡ προβλέπει τη μεταφορά μόνο αζερικού αερίου προς την Ιταλία μέσω της Ελλάδας και της Ιταλίας. Ο ΤΑΡ δεν ανταγωνίζεται με άλλα σχέδια αγωγών στην περιοχή. Δεν είχαμε καμία επαφή με το Ιράν, ούτε λάβαμε πρόταση για να συμμετάσχει στο έργο».«Ο ΤΑΡ», υπογράμμισε, «συμπεριφέρεται με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία και τις σχετικές κυρώσεις. Το έργο είναι πάντα ανοικτό σε όλες τις εταιρείες που μπορούν να του προσφέρουν πρόσθετη στρατηγική αξία».

Σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, o διευθύνων σύμβουλος της Shell, Ben van Beurden, δήλωσε ότι οι δύο εταιρείες, Shell και Gazprom, διαπραγματεύονται τις λεπτομέρειες της κοινοπραξίας, ενώ, παράλληλα, ο Beurden τόνισε ότι η Shell θεωρεί τη στρατηγική της σχέση με την Gazprom ως ένα θετικό βήμα προς την υλοποίηση του Nord Stream 2.Το πρότζεκτ της κατασκευής του Nord Stream 2 εξαγγέλθηκε στις 18 Ιουνίου όταν η Gazprom, η γερμανική E.ON, η Shell και η αυστριακή OMV υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας. Σύμφωνα με το πρότζεκτ, θα κατασκευαστούν άλλοι δύο αγωγοί στο πλαίσιο του υπάρχοντος συστήματος σωληνώσεων του Nord Stream με στόχο να αυξηθεί η χωρητικότητά του.Οι πρώτοι δύο αγωγοί του Nord Stream λειτουργούν από το 2011 και το 2012 αντίστοιχα, με συνολική δυναμικότητα φυσικού αερίου 55 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως. Ο αγωγός, μήκους 1.224 χλμ., ξεκινά από το Βύμποργκ της Ρωσίας και, μέσω της Βαλτικής, καταλήγει στο Γκράιφσβαλντ της Γερμανίας.

Στενότερη συνεργασίαμε την Gazpromθέλει η Shell

Προς αναβολήη υπογραφή για τον ρωσοκινεζικό αγωγό

8

03«NEW DEAL»ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΑΓOΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥΣτη ριζική μεταρρύθμιση του ευρωπαϊκού συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και στον επανασχεδιασμό της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρισμού προχωρεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της πολιτικής της για την Ενεργειακή Ένωση.

Αγορά ηλεκτρισμούΤης Πηνελόπης Μητρούλια

Το «New Deal» στον τομέα του ηλεκτρισμού, όπως χαρακτήρισε η ίδια η Κομισιόν τη νέα πρωτοβουλία της, στοχεύει στην αναβάθμιση του ρόλου των καταναλωτών οι οποίοι αναδεικνύονται σε ουσιαστικούς «παίκτες» της αγοράς, στην περαιτέρω ενίσχυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και στην επίτευξη των στόχων για το κλίμα με ορίζοντα το 2030.

Ενημέρωση και προστασίαΣύμφωνα με το νέο σχέδιο, οι καταναλωτές θα μπορούν να εξοικονομούν χρήματα και ενέργεια μέσω της καλύτερης πληροφόρησης, να έχουν περισσότερες επιλογές και να προστατεύονται επαρκώς. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή: «Oι λιανικοί καταναλωτές θα πρέπει να γίνουν το ίδιο ενήμεροι όσο και οι καταναλωτές στη χονδρεμπορική αγορά, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να είναι ελεύθεροι να παράγουν και να καταναλώνουν τη δική τους ενέργεια μέσω δίκαιων όρων».

Όπως αναφέρει η Κομισιόν, οι καταναλωτές θα μπορούν να

συμμετέχουν στη διαμόρφωση της νέας αγοράς ηλεκτρισμού, προσαρμόζοντας την κατανάλωσή τους με βάση τις τιμές σε πραγματικό χρόνο. Oι αγορές θα στέλνουν τα κατάλληλα σήματα για τις επενδύσεις στην ηλεκτροπαραγωγή, ενώ το εμπόριο ρεύματος θα είναι περισσότερο ευέλικτο ώστε να μπορέσουν να διεισδύσουν περαιτέρω οι ΑΠΕ. Επίσης θα πάψουν να υφίστανται ρυθμιζόμενες τιμές και αναποτελεσματικά συστήματα στήριξης της αγοράς ενώ θα υιοθετηθούν περισσότερο αποδοτικά σχέδια στήριξης των ΑΠΕ.

Προτάσσονται οι ΑΠΕΌπως τόνισαν ο αρμόδιος επίτροπος Μιγκέλ Κανιέτε και ο αντιπρόεδρος για την Ενεργειακή Ένωση Μάρος Σέφκοβιτς κατά την παρουσίαση του νέου σχεδίου της αγοράς το οποίο τίθεται σε δημόσια διαβούλευση, «σκοπός της στρατηγικής για την Ενεργειακή Ένωση είναι να βοηθήσει στην επίτευξη των κλιματικών και ενεργειακών στόχων για το 2030 και να διασφαλίσει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα γίνει ο παγκόσμιος πρωταθλητής στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η επίτευξη αυτών των στόχων

9

προϋποθέτει μια ριζική μεταρρύθμιση του ευρωπαϊκού συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και στον επανασχεδιασμό της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας».

Με την ανακοίνωση ξεκινά δημόσια διαβούλευση σχετικά με το πώς θα πρέπει να διαμορφωθεί η νέα αγορά ηλεκτρικής ενέργειας ώστε να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των καταναλωτών, να αξιοποιεί επωφελώς τη νέα τεχνολογία, να διευκολύνει τις επενδύσεις κυρίως σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και χαμηλές εκπομπές άνθρακα, όπως και να αναγνωρίζει την αλληλεξάρτηση των ευρωπαϊκών κρατών-μελών όταν πρόκειται για την ενεργειακή ασφάλεια.

Όπως τόνισαν οι κ.κ. Κανιέτε και Σέφκοβιτς, με τον τρόπο αυτόν «θα αποκομίσουμε τα μέγιστα δυνατά οφέλη από τον διασυνοριακό ανταγωνισμό και θα ανοίξουμε τον δρόμο για μια αποκεντρωμένη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και για αυτοκατανάλωση, ενώ παράλληλα θα στηρίξουμε την εμφάνιση καινοτόμων επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών στον τομέα της ενέργειας».

Πλήρης ανασχεδιασμόςΈτσι η ΕΕ προχωρεί σε πλήρη ανασχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρισμού. Το 1990 το στοίχημα για την αγορά ηλεκτρισμού ήταν η ενοποίησή της. Σήμερα οι προτεραιότητες είναι η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και η διασφάλιση της επάρκειας ηλεκτρικής ενέργειας. Προς την κατεύθυνση αυτή θα αλλάξουν σταδιακά οι μηχανισμοί στη χονδρική αγορά. Το κέντρο βάρους θα μετατοπιστεί από την προημερήσια αγορά στις ενδοημερήσιες συναλλαγές και σε υπηρεσίες όπως η εξισορρόπηση.

Η οδηγία για τις ΑΠΕ του 2009 προκάλεσε την ανεξέλεγκτη άνοδο των ανανεώσιμων και σωρεία σοβαρών προβλημάτων στους συμβατικούς ηλεκτροπαραγωγούς και στους διαχειριστές των δικτύων μεταφοράς. Για να αποφύγει τα λάθη του παρελθόντος, η Κομισιόν εντάσσει στο παιχνίδι τις διασυνοριακές συναλλαγές ηλεκτρισμού, που σημαίνει τεράστιες επενδύσεις στα έργα διασύνδεσης των δικτύων ηλεκτρισμού μεταξύ των χωρών της ΕΕ, αλλά και των

Oι λιανικοί καταναλωτές θα πρέπει να γίνουν το ίδιο ενήμεροι όσο και οι καταναλωτές στη χονδρεμπορική αγορά, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να είναι ελεύθεροι να παράγουν και να καταναλώνουν τη δική τους ενέργεια μέσω δίκαιων όρων

10

τρίτων γειτονικών χωρών όποτε αυτό χρειάζεται. Το διασυνοριακό εμπόριο, οι ενδοημερήσιες συναλλαγές και οι αγορές εξισορρόπησης αναδεικνύονται στα βασικά εργαλεία της νέας χονδρικής αγοράς ηλεκτρισμού, που σταδιακά αποκτά πανευρωπαϊκά χαρακτηριστικά. Ταυτόχρονα αναμορφώνεται το σύστημα εμπορίας ρύπων και η διαμόρφωση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής των ΑΠΕ, περνά σταδιακά στους μηχανισμούς της αγοράς. Εν μέρει αυτό σημαίνει ότι, όταν η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια αυξάνει, αυξάνονται και οι τιμές στη χονδρική. Όμως αυτό δεν μεταφράζεται κατ’ ανάγκη σε αύξηση των τιμών στη λιανική. Oι «παίκτες» της αγοράς θα μπορούν να χρησιμοποιούν μια ευρεία γκάμα από χρηματοοικονομικά προϊόντα, προκειμένου να προστατεύσουν τους καταναλωτές από τις απότομες μεταβολές τιμών και να μεταφράσουν τις αβεβαιότητες σε προβλεπόμενα έσοδα. Oι παραδοχές αυτές οδηγούν σε έναν σχεδιασμό της χονδρικής αγοράς που συνδυάζει τη διαμόρφωση της οριακής τιμής συστήματος με κάποιον μηχανισμό, που θα στηρίζει την ανάκτηση του σταθερού κόστους. Τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια βοηθούν στην άμβλυνση του επενδυτικού ρίσκου, ιδιαίτερα όσον αφορά τις ΑΠΕ, αλλά από εδώ και πέρα θα πρέπει να συνάδουν με τους κανόνες του ανταγωνισμού.

Το μεγάλο ερώτημα είναι αν οι νέες τιμές που θα διαμορφώνονται από την αγορά θα είναι επαρκείς για

να ανταμείψουν τις υπάρχουσες επενδύσεις και να προσελκύσουν καινούργιες. O τελικός καταναλωτής γίνεται βασικός «παίκτης», αφού θα μπορεί να εγκαθιστά φωτοβολταϊκά πάνελ για αυτοπαραγωγή ηλεκτρισμού. Αυτή η προοπτική επιβάλλει, πέρα από πάνελ σε προσιτή τιμή, αλλαγές στα δίκτυα και εγκατάσταση έξυπνων μετρητών. Ακόμα κάνει απαραίτητο τον ανασχεδιασμό των δικτύων μεταφοράς και των διασυνδέσεων, κατά τρόπο που να αμβλύνει τις επιπτώσεις που έχουν στην παραγωγή των ΑΠΕ οι μεταβολές του καιρού, από περιοχή σε περιοχή και από χώρα σε χώρα.

Τον επόμενο χρόνο η Κομισιόν θα παρουσιάσει τη στρατηγική της για την επίτευξη του στόχου της διασύνδεσης του 15% των ευρωπαϊκών δικτύων ώς το 2030. Η ενοποίηση της αγοράς πρέπει να επεκταθεί στο επίπεδο του καταναλωτή «προκειμένου να αποκτήσει ενεργή και επωφελή πρόσβαση στην ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά», όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά οι προτάσεις της Επιτροπής. Oι προτεραιότητες για τη λιανική αγορά είναι: η ενδυνάμωση του ρόλου του καταναλωτή, τα έξυπνα σπίτια και δίκτυα και η διαχείριση δεδομένων με την ασφάλεια.

Στο πλαίσιο αυτό η Κομισιόν εξετάζει την πιθανότητα να εισάγει το 2016 νέα νομοθεσία για να επιβάλει ένα μίνιμουμ πακέτο 10 λειτουργιών με έξυπνους μετρητές, καθώς και την πλήρη πρόσβαση και χρήση των έξυπνων μετρητών από τον καταναλωτή. Επίσης εξετάζει μέτρα που θα προωθήσουν τη

συχνότερη αλλαγή παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας και μεγαλύτερης διαφάνειας στις χρεώσεις των λογαριασμών.

Το πακέτο περιλαμβάνει επίσης τη σταδιακή εξάλειψη των ρυθμιζόμενων τιμών, με ειδικές πρόνοιες για την προστασία των κοινωνικά ευάλωτων ομάδων.

Παρατηρητήριο για την Ενεργειακή ΦτώχειαΜια νέα μελέτη για την ενεργειακή φτώχεια, που είδε το φως της δημοσιότητας πρόσφατα, έδειξε ότι περίπου το 1/3 των χωρών-μελών αναγνωρίζουν ρητώς την ενεργειακή φτώχεια. Η μελέτη υποστηρίζει ότι οι πολιτικές για την αντιμετώπιση του φαινομένου πρέπει οπωσδήποτε να περιλαμβάνουν μέτρα που να σχετίζονται με την εξοικονόμηση ενέργειας και την ενεργειακή αποδοτικότητα. Η Κομισιόν σκοπεύει από φέτος να δημιουργήσει ένα Παρατηρητήριο για την Ενεργειακή Φτώχεια.

Παράλληλα η Επιτροπή σχεδιάζει να δώσει στους καταναλωτές «τιμές που να σηματοδοτούν την ευελιξία στην κατανάλωση», όπως αναφέρει το σχέδιο. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τα συμβόλαια στη λιανική θα διαφοροποιούν τις τιμές για τις ώρες αιχμής και τις ώρες μη αιχμής, ή θα χρησιμοποιούν προσεγγίσεις «δυναμικής τιμολόγησης», συνδεδεμένης, για παράδειγμα, με τις τιμές στη χονδρική αγορά. Η δυναμική τιμολόγηση θα μπορεί να επεκταθεί

11

και στο κόστος δικτύου. Αυτό σημαίνει ότι οι καταναλωτές θα μπορούν να πληρώνουν λιγότερο όταν περιορίζουν την κατανάλωση τις ώρες που το δίκτυο είναι υπερφορτωμένο. Επίσης οι καταναλωτές θα μπορούν «να πωλούν» την ευελιξία αυτή στις αγορές χονδρικής και εξισορρόπησης.

Τέλος, η ιδιοκατανάλωση, για παράδειγμα από ρεύμα που παράγεται από φωτοβολταϊκά στη στέγη, δεν θα πρέπει να απαγορεύεται από την εφαρμογή μέτρων όπως η υποχρεωτική πώληση στο δίκτυο του παραγόμενου ηλεκτρισμού ή την υπερφορολόγηση του ιδιοπαραγόμενου ρεύματος, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της Ισπανίας που έχει επιβάλει έναν νέο «φόρο ήλιου», στους μικροπαραγωγούς ηλιακής ενέργειας.

Σε διαβούλευση θα τεθεί και ο ρόλος των Διαχειριστών των Δικτύων Διανομής. Oι περισσότερες ΑΠΕ θα συνδεθούν στο Δίκτυο Διανομής. Oι Διαχειριστές δεν θα πρέπει μόνο να αναβαθμίσουν το σύστημα σε ένα έξυπνο δίκτυο, αλλά να το λειτουργούν και να το εξισορροπούν. Για να το επιτύχουν θα χρειαστούν τα κατάλληλα μέσα και εργαλεία. Oι Διαχειριστές θα πρέπει να παρέχουν υπηρεσίες διευκόλυνσης με ουδέτερο

για την αγορά τρόπο, προκειμένου να επιτρέψουν σε τρίτους «παίκτες» να αναπτύξουν τις υπηρεσίες που προσφέρουν στον καταναλωτή, αναφέρει η Επιτροπή, η οποία ετοιμάζει ευρεία διαβούλευση για το θέμα.

Η θέση της EurelectricΤην πρόταση της Κομισιόν για τον επανασχεδιασμό της αγοράς ενέργειας και την αυτοπαραγωγή, σχολίασε καταρχήν η Eurelectric, η ένωση των ευρωπαϊκών εταιρειών ηλεκτρικής ενέργειας, επισημαίνοντας ότι οι προτάσεις αυτές δεν περιλαμβάνουν συγκεκριμένες ιδέες για την απελευθέρωση των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας στη λιανική από τη διαρκώς αυξανόμενη επιβάρυνση με άσχετους φόρους, αλλά και το πώς θα αντιμετωπιστούν οι ώς τώρα παρανοήσεις σχετικά με τον σχεδιασμό της αγοράς.

Επίσης, τόνισε ότι είναι θετική η κίνηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να ξεκινήσει τον διάλογο για τη διασυνοριακή συμμετοχή στους μηχανισμούς ισχύος, ωστόσο θεωρεί ότι λανθασμένα στην ανακοίνωση της Κομισιόν υιοθετείται αρνητική προσέγγιση στο θεμελιώδες ερώτημα αν οι μηχανισμοί αυτοί είναι απαραίτητοι ή όχι για τη λειτουργία

του συστήματος.

«Όπου εφαρμόζονται, οι μηχανισμοί ισχύος μπορούν -και πρέπει- να είναι καλά σχεδιασμένα μέσα που να βασίζονται στην αγορά για τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια του εφοδιασμού, σε στενή συνεργασία με την ενέργεια, την ευελιξία και τις αγορές CO2», παρατηρεί ο γενικός γραμματέας της Eurelectric Hans ten Berge.

Πάντως, η Eurelectric υποστηρίζει πλήρως την έκκληση που απευθύνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις κυβερνήσεις των κρατών-μελών της ΕΕ για επιτάχυνση της εφαρμογής της ισχύουσας ευρωπαϊκής νομοθεσίας και για εξάλειψη των ρυθμισμένων τιμών για τους τελικούς καταναλωτές.

Επίσης, η Eurelectric θεωρεί ότι η Επιτροπή δεν παίρνει θέση απέναντι στο θέμα της υπερβολικής ρύθμισης στις λιανικές αγορές ενέργειας, η οποία συχνά κάνει τις εταιρείες να μην προσφέρουν καλύτερες συμφωνίες παροχής ενέργειας στους καταναλωτές. Πάντως, αξιολογεί θετικά τη διατύπωση συστάσεων εκ μέρους της Κομισιόν για την αυτοπαραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ.

12

04ΑΜΕΣΗ ΠΡOΤΕΡΑΙOΤΗΤΑΗ ΕΞOΙΚOΝOΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΧιλιάδες σύνεδροι από όλα τα κράτη-μέλη παρακολούθησαν τις εργασίες κατά τη 10η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Βιώσιμης Ενέργειας, το κορυφαίο ετήσιο γεγονός της ΕΕ. Προτεραιότητα της εκδήλωσης, που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες 15-19 Ιουνίου 2015, ήταν η εξοικονόμηση ενέργειας.

Εξοικονόμηση ενέργειας

O δημόσιος τομέας, η βιομηχανία και η κοινωνία των πολιτών τόνισαν τον νέο αναβαθμισμένο ρόλο των καταναλωτών ενέργειας σ’ ένα σύστημα αποκεντρωμένης παραγωγής και καινοτόμου διαχείρισης που αποδίδει προτεραιότητα στην εξοικονόμηση ενέργειας και την ενεργειακή αποδοτικότητα.

Oι νέοι ευρωπαϊκοί στόχοι κατά 40% μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, κατά 27% συμμετοχή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην παραγωγή και κατά 27% εξοικονόμησης ενέργειας το 2030, δεν μπορούν να επιτευχθούν χωρίς την ενεργή συμμετοχή των ευρωπαίων καταναλωτών.

Η εξοικονόμηση στο επίκεντροΤα συνέδρια και οι άλλες σχετικές εκδηλώσεις αφορούσαν: την πολιτική προτεραιότητα για την εξοικονόμηση ενέργειας, την παρουσίαση της παγκόσμιας κατάστασης σε ό,τι αφορά στην ενέργεια και την αλλαγή του κλίματος, την ανάγκη για ένα ολοκληρωμένο ευρωπαϊκό ενεργειακό σύστημα, τον καθοριστικό ρόλο των

ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο νέο ευρωπαϊκό ενεργειακό μείγμα, τον ρόλο των καταναλωτών ενέργειας στις πόλεις, της ευρωπαϊκής πολιτικής συνοχής σε σχέση με τη βιώσιμη ενέργεια, τα νέα οικονομικά και χρηματοδοτικά εργαλεία στον τομέα των ενεργειακών επενδύσεων, τις ευρωπαϊκές πολιτικές και εργαλεία για την ενεργειακή κατανάλωση των μεταφορών, τον καθοριστικό ρόλο των νέων εργαλείων στην ενεργειακή ζήτηση, την πράσινη βιομηχανία κατασκευών, την ενεργειακή ανακαίνιση των ευρωπαϊκών κτηρίων, το ενεργειακό σήμα και πιστοποίηση, την επεξήγηση του νέου έξυπνου ενεργειακού συστήματος στους καταναλωτές, τον ρόλο της ενέργειας στην «κυκλική οικονομία», τις ιδιαιτερότητες εφαρμογής των ενεργειακών πολιτικών σε διάφορες περιοχές (νησιά κ.λπ.), την προβολή των καλύτερων πρακτικών, τον νέο ρόλο της θέρμανσης και ψύξης στις ενεργειακές στρατηγικές, τη σύνδεση κατανάλωσης νερού και ενέργειας, τον ρόλο της ευρωπαϊκής βιομηχανίας σε μια κοινωνία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, τη δημιουργία

13

νέων θέσεων εργασίας και ικανοτήτων, το νέο επενδυτικό περιβάλλον για την εξοικονόμηση ενέργειας, την εξοικονόμηση θερμότητας και ψύξης στα κτήρια, τις νέες αναγκαίες παρεμβάσεις στα ηλεκτρικά δίκτυα, τον αποφασιστικό ρόλο των πόλεων στη νέα προγραμματική περίοδο για την ενέργεια, τον ιδιαίτερο ρόλο των γυναικών στην εξοικονόμηση ενέργειας, την παραγωγή θερμότητας και ατμού από την ενεργειακή αξιοποίηση των αποβλήτων, τον ρόλο του ηλεκτρισμού σε μια ευρωπαϊκή οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, τα νέα προϊόντα και υπηρεσίες στην ενεργειακή διαχείριση, τον ρόλο των συμβολαίων εγγυημένης ενεργειακής απόδοσης, τις καινοτόμες συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα στην ενέργεια, την υλοποίηση των κτιρίων σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης, την σπουδαιότητα της αυτοπαραγωγής και αυτοκατανάλωσης, τον ρόλο του ευρωπαϊκού προγράμματος «Oρίζοντας 20-20» στον ενεργειακό τομέα, τον σχεδιασμό συνοικιών σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης, τις δημοπρασίες ηλεκτρισμού και τον ρόλο των πράσινων

ομολόγων, τις πράσινες μεταφορές, τις καινοτόμες συμπράξεις της τοπικής αυτοδιοίκησης για τα ενεργειακά έργα, τις τοπικές πρωτοβουλίες για επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων στην ενέργεια καθώς και τον αποφασιστικό και παραδειγματικό ρόλο των πρωτοβουλιών του «Συμφώνου των Δημάρχων» και του «Συμφώνου των Νησιών».

Η θέση της ΕλλάδαςΈγιναν επίσης αναφορές στις νέες ενεργειακές διασυνδέσεις της χώρας μας και ιδιαίτερα για την ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ-Κύπρου-Κρήτης και Ελλάδας. Oι νέες εξελίξεις και στόχοι στο «Σύμφωνο των Δημάρχων» και «Σύμφωνο των Νησιών» προδιαγράφουν τη σπουδαιότητά τους ως κριτήρια προτεραιότητας για παρούσες πρωτοβουλίες και επενδυτικές προτάσεις καθώς και το ότι στο μέλλον θα γίνουν υποχρεωτικές.

Τονίστηκε επίσης η προτεραιότητα υλοποίησης σχετικών έργων στις ευρωπαϊκές περιφέρειες κατά τη διάρκεια της νέας προγραμματικής περιόδου 2014-2020 στο πλαίσιο

των περιφερειακών και τομεακών επιχειρησιακών προγραμμάτων των κοινοτικών πλαισίων στήριξης.

Καινοτόμα έργα & υπηρεσίεςΓενικό συμπέρασμα είναι ότι υπάρχει μια ισχυρότατη ώθηση για την Ευρωπαϊκή Ένωση Ενέργειας με προτεραιότητα στην εξοικονόμηση ενέργειας και στον έλεγχο της ενεργειακής κατανάλωσης από την πλευρά της ζήτησης με καινοτόμα έργα και υπηρεσίες. Την Περιφέρεια Κρήτης εκπροσώπησε ο διευθυντής του Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης Κρήτης, Νίκος Ζωγραφάκης.

14

05ΤΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΦΕΡΝΕΙ Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΣΤΗΝ ΑΓOΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥΗ «εναλλακτική λύση» για την ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ, οι αλλαγές στην αγορά ενέργειας και η αντιμετώπιση του ασφυκτικού προβλήματος ρευστότητας είναι οι προτεραιότητες της διοίκησης της ΔΕΗ εν μέσω κρίσης που έχει πλήξει όπως ήταν φυσικό και την επιχείρηση.

Αγορά ηλεκτρισμούΤου Κώστα Βουτσαδάκη

Η απόφαση της Συνόδου Κορυφής της Ευρωζώνης με την οποία μπήκαν τα θεμέλια για το τρίτο πρόγραμμα διάσωσης προβλέπει ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει «στην ιδιωτικοποίηση του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), εκτός αν μπορούν να βρεθούν μέτρα αντικατάστασης με ισοδύναμο αποτέλεσμα για τον ανταγωνισμό, βάσει συμφωνίας με τους θεσμούς».

Για τον ΑΔΜΗΕΗ συμφωνία που επιδιώκεται από κυβερνητικής πλευράς προβλέπει μια παραλλαγή του παλιού μοντέλου του ΑΔΜΗΕ, δηλαδή απόσχιση του διαχειριστή του δικτύου μεταφοράς από τη ΔΕΗ (σήμερα είναι 100% θυγατρική) και μεταφορά του σε μια ξεχωριστή εταιρεία που θα ανήκει κατά πλειοψηφία ή 100% στο Δημόσιο. Έτσι θα υπάρχουν τα εχέγγυα της ανεξαρτησίας ως προς την πρόσβαση των ανταγωνιστών στο δίκτυο, ενώ δεν έχει αποσαφηνιστεί αν η εταιρεία αυτή θα αποκτήσει εκτός από τη διαχείριση και την ιδιοκτησία του δικτύου ή αν αυτή θα παραμείνει στη ΔΕΗ. O

πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ κ. Μανώλης Παναγιωτάκης σε επίσημες δηλώσεις του στο πλαίσιο της γενικής συνέλευσης των μετόχων της επιχείρησης δήλωσε πάντως αντίθετος με την ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ, τονίζοντας ότι: «Είμαστε αντίθετοι στην πώληση του ΑΔΜΗΕ. Είναι ασύμφορο να αποστερηθεί η ΔΕΗ ενός τόσο πολύτιμου περιουσιακού στοιχείου για εντελώς πρόσκαιρο και ευκαιριακό τίμημα. Μπορούν να διαμορφωθούν μοντέλα που να προσιδιάζουν στις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές χωρίς η ΔΕΗ να απολέσει ένα τόσο πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο».

Απελευθέρωση αγοράςOι αλλαγές στη διάρθρωση της αγοράς είναι το επόμενο βήμα, με τη ΔΕΗ να διατυπώνει ενστάσεις τόσο για τις δημοπρασίες «φθηνής» λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής ενέργειας της ΔΕΗ (πρόκειται για τις δημοπρασίες τύπου ΝOΜΕ) όσο και για την καταβολή Αποδεικτικών Διαθεσιμότητας Ισχύος -την αναγκαιότητα των οποίων αναγνωρίζει ωστόσο ενώπιον του κινδύνου να καταρρεύσουν οι ιδιωτικές θερμικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής.

15

Για τις δημοπρασίες η ΔΕΗ θεωρεί ότι δημιουργούν κινδύνους η «φθηνή» παραγωγή της ΔΕΗ να δοθεί σε προμηθευτές προκειμένου να μπορέσουν να προσελκύσουν πελάτες και να «ανοίξει» η λιανική αγορά με αποτέλεσμα να επιβαρυνθούν οι λοιποί καταναλωτές. Δεν υπάρχει απάντηση όμως στο ερώτημα πώς θα ανοίξει η αγορά χωρίς δημοπρασίες και χωρίς, επίσης, «μικρή ΔΕΗ» που φαίνεται ότι έχει τεθεί στο περιθώριο τουλάχιστον για αυτή την περίοδο.

Η ΔΕΗ θεωρεί πως η ευθύνη για το γεγονός ότι δεν υπάρχει ανταγωνισμός (το μερίδιο λιανικής της ΔΕΗ κυμαίνεται στο 97%) ευθύνονται οι ιδιώτες: «Τι εμποδίζει τους επίδοξους ανταγωνιστές να κερδίσουν μεγαλύτερα μερίδια αγοράς;» διερωτήθηκε ο κ. Παναγιωτάκης. «Το ρυθμιστικό πλαίσιο υπάρχει, όπως και η τεχνική δυνατότητα. O ΔΕΔΔΗΕ λειτουργεί χωρίς καμία διάκριση έναντι όλων των προμηθευτών. Για να αποσπάσει κανείς πελάτες από τη ΔΕΗ χρειάζεται να επενδύσει. Να αναπτύξει δίκτυο καταστημάτων. Να προσλάβει προσωπικό. Να μειώσει

το περιθώριο κέρδους ώστε να ανταγωνιστεί τις τιμές της ΔΕΗ. Να κάνει ανάλογες διευκολύνσεις στους πελάτες, ενόψει της σημερινής δυσμενούς συγκυρίας. Να αναλάβει το ρίσκο από τις αυξομειώσεις της οριακής τιμής του συστήματος, με την οποία προμηθεύεται την ενέργεια που πωλεί. Απ’ ό,τι φαίνεται ο υφιστάμενος στη χώρα μας ανταγωνισμός δεν έχει αυτή τη στρατηγική. Γι’ αυτό πάλι επιστρατεύεται η γνωστή συνταγή. Ρυθμιστικές παρεμβάσεις για μηδενισμό του ρίσκου και αύξηση του περιθωρίου κέρδους: προμήθεια του προϊόντος-ηλεκτρισμού όχι από το Σύστημα, αλλά από ένα μέρος της Παραγωγής, τη φθηνότερη».

Και πάλι, πάντως, δεν υπάρχει απάντηση στο ερώτημα γιατί η Ελλάδα αποτελεί την ευρωπαϊκή εξαίρεση ως προς το άνοιγμα της αγοράς.

Για τα τιμολόγιαΣτο μέτωπο των τιμολογίων, ενώ η διακηρυγμένη πρόθεση της κυβέρνησης είναι να προχωρήσει σε μειώσεις ή τουλάχιστον να δημιουργήσει προϋποθέσεις για ελάφρυνση των

καταναλωτών, η πραγματικότητα οδηγεί μάλλον σε αυξήσεις. O πρώτος λόγος είναι η απαίτηση των δανειστών, που αποτυπώθηκε και στα επίσημα κείμενα των διαπραγματεύσεων με την κυβέρνηση το προηγούμενο διάστημα, για προσαρμογή των τιμολογίων με βάση το κόστος. Αναφέρεται ρητά η κατάργηση της έκπτωσης 20% στα βιομηχανικά τιμολόγια υψηλής τάσης που ισχύει από πέρυσι ενώ η προσαρμογή στο κόστος εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε αυξήσεις και στα αγροτικά τιμολόγια. Προς τα πάνω πιέζουν ακόμη τα «υπόλοιπα» των αυξήσεων:

–Στις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας που έχουν καθηλωθεί στο επίπεδο του 2011 με αποτέλεσμα να έχουν συσσωρευτεί οφειλές που κατά τη ΔΕΗ εκτιμώνται σε 400 περίπου εκατ. ευρώ. Η μέθοδος που έχει επιλεγεί είναι ο συμψηφισμός των υποχρεώσεων αυτών με το όφελος που προκύπτει από τη μείωση των τιμών του πετρελαίου και κατ’ επέκταση του κόστους ηλεκτροδότησης των νησιών. Με την προϋπόθεση φυσικά ότι οι τιμές του πετρελαίου θα παραμείνουν χαμηλά επί αρκετό χρονικό διάστημα.

16

–Στο ΕΤΜΕΑΡ («τέλος ΑΠΕ») για το οποίο είναι γνωστό ότι η ΡΑΕ αποφάσισε αυξήσεις τις οποίες ανακάλεσε με τροπολογία το υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, χωρίς να προσδιορίζει όμως με ποιον τρόπο θα αναπληρωθούν τα χαμένα έσοδα.

Ως μοναδικό αντίβαρο για τις αυξήσεις εμφανίζεται η επιδίωξη για δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα, κάτι που ακόμη και αν γίνει δεκτό από την ΕΕ (προοπτική που δεν είναι ιδιαίτερα εύκολο να επαληθευτεί) είναι δύσκολο να αντισταθμίσει τους αυξητικούς παράγοντες στα τιμολόγια.

Τέλος, πληροφορίες αναφέρουν ότι έχει ληφθεί καταρχήν απόφαση για επαναφορά των Αποδεικτικών Διαθεσιμότητας Ισχύος ως λύση περιορισμένης χρονικής διάρκειας, με ορίζοντα τα τέλη του 2015, προκειμένου να κρατηθούν στην αγορά οι ιδιωτικές μονάδες φυσικού αερίου που εμφανίζουν δραματική πτώση του μεριδίου αγοράς. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ το μερίδιο των μονάδων φυσικού

αερίου περιορίστηκε στο 5μηνο του 2015 στο 9%, από 24% το 2013, ενώ σημαντική πτώση, από το 46 στο 34% καταγράφουν και οι λιγνίτες. Αντίθετα, κατά είκοσι ποσοστιαίες μονάδες αυξήθηκε το μερίδιο των εισαγωγών (από 4 σε 24%, δηλαδή μία στις τέσσερις κιλοβατώρες ήταν εισαγόμενη!) ενώ από 3 μονάδες κέρδισαν τα υδροηλεκτρικά (από 11 σε 14%) και οι λοιπές ανανεώσιμες (από 7 σε 10%) όπως και η παραγωγή στο δίκτυο, κυρίως φωτοβολταϊκά (από 8 σε 9%). Η αιτία για την εκτόξευση των εισαγωγών είναι αφενός το χαμηλότερο κόστος (οι εισαγωγές από τρίτες χώρες δεν επιβαρύνονται με φόρο διοξειδίου του άνθρακα και ΕΦΚ στο φυσικό αέριο) και αφετέρου η κατάργηση του μηχανισμού ανάκτησης μεταβλητού κόστους που οδήγησε μονάδες σε υψηλότερες προσφορές στην ημερήσια αγορά προκειμένου να ανακτούν το κόστος τους.

O πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ κ. Μανώλης Παναγιωτάκης δήλωσε: «Είμαστε αντίθετοι στην πώληση του ΑΔΜΗΕ. Είναι ασύμφορο να αποστερηθεί η ΔΕΗ ενός τόσο πολύτιμου περιουσιακού στοιχείου για εντελώς πρόσκαιρο και ευκαιριακό τίμημα»

17

06OΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΙΣ

ΕΡΕΥΝΕΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙOΥΜε την κατάθεση συνολικά τριών προσφορών έληξε ο διαγωνισμός για την παραχώρηση δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε 20 θαλάσσιες περιοχές στη Δυτική Ελλάδα και νοτίως της Κρήτης.

Έρευνες υδρογονανθράκωνΤης Πηνελόπης Μητρούλια

Παρά το γεγονός ότι το υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης δεν έκανε επίσημες ανακοινώσεις όσον αφορά τις εταιρείες που υπέβαλαν προσφορές, απολύτως έγκυρες πληροφορίες αναφέρουν ότι σε όλες τις προτάσεις συμμετέχουν τα ΕΛΠΕ, ενώ μόνο η γαλλική Total και η ιταλική Edison εμφανίστηκαν στον διαγωνισμό από την πληθώρα των πολυεθνικών που είχαν ενδιαφερθεί στο παρελθόν και εξέταζαν το ενδεχόμενο να υποβάλουν προσφορά.

Oι προσφορέςΌλες οι προσφορές αφορούν την περιοχή του Ιονίου και καμία τα θαλάσσια οικόπεδα της Κρήτης, όπου τα βαθύτερα νερά και τα περιορισμένα δεδομένα καθιστούν λιγότερο δελεαστική την περιοχή και πιο δαπανηρές τις επενδύσεις που πρέπει να γίνουν.

Η Total τέθηκε επικεφαλής κοινοπραξίας που κατέθεσε προσφορά μαζί με τα ΕΛΠΕ και την Edison για το «οικόπεδο 2» που βρίσκεται στα ανοιχτά της Κέρκυρας. Άλλες δύο προσφορές έγιναν από τα ΕΛΠΕ, η μία για το «οικόπεδο 1», το οποίο βρίσκεται στο ΒΔ Ιόνιο και αμφισβητείται από την Αλβανία, και

η δεύτερη για το «οικόπεδο 10», το οποίο βρίσκεται στον Κυπαρισσιακό Κόλπο (Κατάκολο). Η διοίκηση των ΕΛΠΕ είχε κάνει ήδη από τον Ιούνιο γνωστή την πρόθεση του ομίλου να υποβάλει προσφορά για το «οικόπεδο 1» επισημαίνοντας πως βρισκόταν σε συνεννόηση με το υπουργείο Εξωτερικών και θα το κάνει για λόγους εθνικού συμφέροντος και όχι για επιχειρηματικούς, καθώς, ενώ φαίνεται να μην έχει πετρελαϊκό ενδιαφέρον, εντούτοις βρίσκεται σε μια περιοχή όπου η Αλβανία εγείρει αξιώσεις.

Θετικό βήμαΣτην ανακοίνωση του υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης για τον διαγωνισμό επισημαίνεται ότι «η κατάθεση των τριών προσφορών στις σημερινές δύσκολες συνθήκες για την πετρελαϊκή αγορά μπορεί να εκτιμηθεί ως ένα θετικό βήμα στην προσπάθεια της χώρας για την αξιοποίηση του υποθαλάσσιου πλούτου της». Στην ίδια ανακοίνωση διευκρινίζεται ότι οι περιοχές στις οποίες αναφέρονται οι προσφορές καθώς και οι ενδιαφερόμενες εταιρείες θα ανακοινωθούν επισήμως μετά την

18

αποσφράγιση των προσφορών. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει πρώτα να οριστεί Επιτροπή Αξιολόγησης των προσφορών, η οποία και θα καλέσει τους συμμετέχοντες να παραστούν σε ειδική διαδικασία αξιολόγησης. Όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση του υπουργείου, οι αιτήσεις θα κριθούν σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 2289/1995 και του Ελληνικού Δικαίου και υπό το πρίσμα της συνεχούς, εμπεριστατωμένης και αποτελεσματικής έρευνας για τον εντοπισμό πετρελαίου και φυσικού αερίου στην ελληνική επικράτεια και την εκμετάλλευση αυτών των πόρων, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τα θέματα ασφάλειας, υγείας και προστασίας του περιβάλλοντος. Μετά την αποσφράγιση των προσφορών οι εταιρείες που θα κριθεί ότι πληρούν τα τεχνικά και οικονομικά κριτήρια θα κληθούν σε διαπραγμάτευση και θα ακολουθήσει η σύναψη σύμβασης παραχώρησης για κάθε περιοχή.

Πρέπει να σημειωθεί ότι ο νέος υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Πάνος Σκουρλέτης κατά την τελετή παραλαβής από τον απερχόμενο Παναγιώτη Λαφαζάνη έδωσε το στίγμα των προθέσεών του για την υπόθεση των ερευνών υδρογονανθράκων, σημειώνοντας ότι θέλει να κινηθεί με «συγκρατημένα και σταθερά βήματα».

Προβληματισμένη η αγοράΠάντως στην πετρελαϊκή αγορά επικρατεί προβληματισμός για την εξέλιξη του διαγωνισμού, καθώς εκτιμάται ότι το περιορισμένο ενδιαφέρον απαξιώνει τις προς

έρευνα περιοχές. Δεδομένου δε ότι η εξέλιξη του διαγωνισμού ήταν μάλλον αναμενόμενη, λόγω της πολιτικής συγκυρίας στη χώρα και των χαμηλών διεθνών τιμών του πετρελαίου που περιορίζουν το ενδιαφέρον της πετρελαϊκής βιομηχανίας για την έρευνα και την ανάπτυξη υδρογονανθράκων, εκφράζονται ερωτήματα για την απόφαση του υπουργείου να μην υιοθετήσει τις εισηγήσεις για παράταση του διαγωνισμού ώστε η διαδικασία να ολοκληρωθεί με καλύτερες προϋποθέσεις στο μέλλον.

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά το εξειδικευμένο περιοδικό «Global Sources Magazine», το ενδιαφέρον των μεγάλων εταιρειών για τις 20 θαλάσσιες περιοχές σε Ιόνιο και Νότια Κρήτη ήταν αναμενόμενο να είναι μειωμένο, τόσο λόγω της χαμηλής τιμής πετρελαίου όσο και της αβεβαιότητας που συνεχίζει να διατηρείται γύρω από το μέλλον της Ελλάδας. Σύμφωνα

με το ίδιο περιοδικό, που επικαλείται πηγές του υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, δεν αποκλείεται σε μεταγενέστερο χρόνο να ακολουθήσουν και άλλοι γύροι παραχωρήσεων για τις ίδιες περιοχές.

Τα χερσαία οικόπεδα της Δυτικής Ελλάδας Εξάλλου σε ό,τι αφορά τη διαδικασία παραχώρησης των περιοχών Άρτας-Πρέβεζας, Αιτωλοακαρνανίας και Δυτικής Πελοποννήσου για την πραγματοποίηση ερευνών υδρογονανθράκων, για τις οποίες έχουν εδώ και αρκετούς μήνες καταθέσει προσφορές οι ελληνικές εταιρείες ΕΛΠΕ και Energean Oil & Gas, με μια από τις τελευταίες αποφάσεις που υπέγραψε ως αρμόδιος υπουργός ο Παναγιώτης Λαφαζάνης, παρατείνεται ο χρόνος ολοκλήρωσης της αξιολόγησης έως την 31η Oκτωβρίου.

Έτσι, καλώς εχόντων των πραγμάτων, η ανακήρυξη των πλειοδοτών δεν πρέπει να αναμένεται πριν από τις αρχές Ιανουαρίου του 2016, καθώς η δυσκολότερη φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας είναι αυτή των διαπραγματεύσεων για τη βελτίωση των προσφορών.

Ιταλικό ενδιαφέρονΣχετικά με τις τρεις χερσαίες περιοχές τις Δυτικής Ελλάδας που είναι από τις πλέον ελπιδοφόρες, καθώς έχουν καταστεί αντικείμενο εκτεταμένης έρευνας με σεισμικά και γεωτρήσεις τις προηγούμενες δεκαετίες, το ενδιαφέρον για έρευνα προκλήθηκε από την ιταλική ενεργειακή εταιρεία Εnel. Η πρότασή της έγινε αποδεκτή από το

Tο ενδιαφέρον των μεγάλων εταιρειών για τις 20 θαλάσσιες περιοχές σε Ιόνιο και Νότια Κρήτη ήταν αναμενόμενο να είναι μειωμένο

19

υπουργείο Ενέργειας και τις 23 Ιουλίου του 2014 υπεγράφη η απόφαση από τον τότε υπουργό Γιάννη Μανιάτη για την επιλογή της «σύμβασης μίσθωσης» ως του τύπου σύμβασης που υιοθετεί το υπουργείο, και τις 31 Ιουλίου την απόφαση για την προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού, τις οποίες προβλέπει η κοινοτική και εθνική νομοθεσία. Η προκήρυξη του διαγωνισμού δημοσιεύτηκε στην επίσημη εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων τις 5 Νοεμβρίου 2014 και μετά από τρεις μήνες, δηλαδή στις 6 Φεβρουαρίου 2015, κατατέθηκαν οι προσφορές.

Στον διαγωνισμό όμως δεν συμμετείχε τελικώς η ιταλική Εnel που τον είχε προκαλέσει. Ως βασική αιτία τις υπαναχώρησης, θεωρήθηκε η αβεβαιότητα που προκάλεσαν τοποθετήσεις στελεχών της νέας κυβέρνησης για επανεξέταση του τύπου των συμβάσεων και ανατροπή του ισχύοντος πλαισίου. Βεβαίως τίποτε από όλα αυτά δεν έγινε τελικώς, αλλά ιταλική εταιρεία δεν συμμετείχε στον διαγωνισμό και την παρτίδα έσωσαν οι ελληνικές εταιρείες ΕΛΠΕ και Energean καταθέτοντας η πρώτη προσφορές

για τις περιοχές «Άρτα-Πρέβεζα» και «Βορειοδυτική Πελοπόννησος», και η δεύτερη για τις περιοχές «Άρτα-Πρέβεζα» και «Αιτωλοακαρνανία».

Σημειώνεται ότι και οι δύο εταιρείες έχουν κηρυχθεί πλειοδότες και έχουν αναλάβει την πραγματοποίηση ερευνών σε προηγούμενο γύρο παραχωρήσεων. Συγκεκριμένα τα ΕΛΠΕ έχουν αναλάβει τις έρευνες στον Πατραϊκό Κόλπο και η Energean, που παράγουν ήδη πετρέλαιο από τα κοιτάσματα του Πρίνου, στο Κατάκολο και τα Ιωάννινα.

Η περιοχή του Πρίνου Περίπου 400 τετραγωνικά χιλιόμετρα κάλυψαν συνολικά οι σεισμικές έρευνες που ολοκληρώθηκαν στα τέλη Ιουνίου στην περιοχή του Πρίνου για λογαριασμό της εταιρείας Energean Oil & Gas, η οποία προσβλέπει στα αποτελέσματα προκειμένου να διατηρήσει και να ενισχύσει την παραγωγή του κοιτάσματος στη θαλάσσια περιοχή στα ανοιχτά της Καβάλας.

Σύμφωνα με την εταιρεία, πολύ σύντομα θα υπάρχει η πρώτη εικόνα για το τι μπορεί να περιμένει η Energean από

τις έρευνες καθώς ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη το λεγόμενο fast processing. Τα πλήρη επεξεργασμένα δεδομένα θα είναι διαθέσιμα σε διάστημα έξι μηνών. Στη συνέχεια θα απαιτηθούν ακόμη 5 μήνες ώστε να ολοκληρωθεί η πλήρης ερμηνεία των δεδομένων που είναι τρισδιάστατα, ώστε να καταδειχθεί εάν υπάρχει προοπτική νέων γεωτρήσεων.

Σημειώνεται ότι τα στοιχεία αυτά αφορούν τις περιοχές του Πρίνου, του Βόρειου Πρίνου και του κοιτάσματος Ε, όπου βεβαίως υπάρχει το μεγαλύτερο ρίσκο αλλά και η υψηλότερη προσδοκία για την ενίσχυση του παραγωγικού δυναμικού κατά περίπου 30 εκατ. βαρέλια.

Oι έρευνες της Energean είναι οι πρώτες που γίνονται στην περιοχή μετά από 19 χρόνια απραξίας, αφού τα τελευταία τρισδιάστατα σεισμικά είχαν γίνει το 1999 και τα αμέσως επόμενα το 1993 από την NAPC (North Aegean Petroleum Company), την εταιρεία που μετά την παρέλευση της 30ετίας της παραχώρησης αποχώρησε από το κοίτασμα λόγω των χαμηλών τότε τιμών του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές.

20

07OΛOΚΛΗΡΩΘΗΚΑΝ OΙ 3D ΣΕΙΣΜΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣΣΤOΝ ΠΡΙΝOΠαρά τις αντίξοες συνθήκες τις οποίες βίωσε η επιχειρηματική δραστηριότητα από την τραπεζική αργία, η Energean Oil & Gas ολοκλήρωσε τις σεισμικές έρευνες τριών διαστάσεων (3D) στη Λεκάνη του Πρίνου, οι οποίες ήταν οι πρώτες που διενεργήθηκαν στο Αιγαίο από το 1997 και μετά και οι οποίες υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος 2013-2020 της εταιρείας, όπως αυτό έχει εγκριθεί από το ελληνικό Δημόσιο.

Έρευνες υδρογονανθράκων

21

Από τις έρευνες αναμένεται να προκύψουν πολύ σημαντικά δεδομένα τόσο για την πραγματοποίηση του νέου γεωτρητικού προγράμματος στην παραγωγικά ενεργή περιοχή εκμετάλλευσης Πρίνου, όσο και για τον εντοπισμό πιθανών νέων κοιτασμάτων στην ευρύτερη περιοχή της Λεκάνης του Πρίνου. Επιπρόσθετα, από τη διενέργεια των σεισμικών ερευνών αναμένεται να προκύψουν σημαντικά στοιχεία και για το ελληνικό Δημόσιο, το οποίο αποκτά χωρίς οποιοδήποτε κόστος δεδομένα που θα βοηθήσουν στην καλύτερη αξιολόγηση του δυναμικού της Λεκάνης του Πρίνου και, φυσικά, των περιοχών εκείνων τις οποίες ακόμη το ίδιο δεν έχει παραχωρήσει προς έρευνα και εκμετάλλευση.

Ευχαριστίες και… βολέςΗ Energean, στην ανακοίνωσή της, ευχαρίστησε και δημοσίως τα στελέχη και τις υπηρεσίες του ΥΠΑΠΕΝ και, συνολικά, των εμπλεκόμενων υπουργείων και της Δημόσιας Διοίκησης, το Λιμενικό Σώμα, την Περιφέρεια Καβάλας και το Λιμεναρχείο Καβάλας για τη συνδρομή τους στην προσπάθεια της εταιρείας με τη χορήγηση των απαραίτητων αδειών

και εγγράφων που απαιτούνταν για την ολοκλήρωση του έργου.

Πρέπει ωστόσο να τονιστεί –συνεχίζει η Energean Oil & Gas- ότι, λόγω της αντίδρασης της ΕΛΠΕ ΑΕ, η οποία αρνήθηκε την οποιαδήποτε έρευνα στις όμορες περιοχές του Θρακικού Πελάγους, αντίθετα προς τη διεθνή πρακτική και παρά τη σύμφωνη γνώμη της Calfrac, η οποία κατέχει το 75% των περιοχών οι οποίες παραμένουν ανενεργές επί 30 έτη, δεν ολοκληρώθηκε η έρευνα όπως αρχικά είχε σχεδιαστεί με αποτέλεσμα την ελλιπή καταγραφή των δεδομένων. Σε πρώτη φάση επισημαίνεται ότι τα δεδομένα που έχουν συλλεγεί δεν καλύπτουν με επαρκή τρόπο την περιοχή του Άθω, η οποία παρουσιάζει σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης, καθώς έχει ήδη εντοπιστεί σε αυτήν πετρέλαιο και, μάλιστα, διαφορετικής ποιότητας σε σχέση με το παραγόμενο στον Πρίνο.

Μονόδρομος για την ανάπτυξηH Energean, σε συνεργασία με ειδικευμένη εταιρεία, θα προχωρήσει άμεσα στη διαδικασία επεξεργασίας και ερμηνείας των δεδομένων για την πλήρη αξιολόγηση του δυναμικού της περιοχής.

Από τις έρευνες αναμένεται να προκύψουν πολύ σημαντικά δεδομένα τόσο για την πραγματοποίηση του νέου γεωτρητικού προγράμματος στην παραγωγικά ενεργή περιοχή εκμετάλλευσης Πρίνου, όσο και για τον εντοπισμό πιθανών νέων κοιτασμάτων

22

Με αφορμή την ολοκλήρωση των σεισμικών ερευνών 3D, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Energean Oil & Gas κ. Μαθιός Ρήγας δήλωσε τα εξής: «Η εταιρεία μας κατόρθωσε να ολοκληρώσει ένα ακόμη επενδυτικό πρόγραμμα με κλειστές τις τράπεζες και με περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων, την ώρα που η επιχειρηματική και οικονομική δραστηριότητα στη χώρα τελεί υπό κατάρρευση. Κάνουμε μια τεράστια και αγωνιώδη προσπάθεια μέσα σε πρωτοφανείς συνθήκες να φέρουμε σε πέρας το γεωτρητικό μας πρόγραμμα στον κόλπο της Καβάλας, η υλοποίηση του οποίου είναι μονόδρομος για την αύξηση της παραγωγής και τη διασφάλιση της λειτουργίας των εγκαταστάσεων και, φυσικά, της απασχόλησης. Είμαστε προσηλωμένοι στην προσπάθειά μας να κρατήσουμε τον Πρίνο ζωντανό για πολλά χρόνια ακόμη, ώστε να αποτελεί παράδειγμα αναφοράς για την ανάπτυξη της έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων και σε νέες περιοχές της Ελλάδας».

Σημειώνεται ότι τα πλοία της Dolphin καθώς και τα σκάφη που υποστήριξαν τις σεισμικές έρευνες αναχώρησαν στις αρχές Ιουλίου από τον Κόλπο της Καβάλας.

Αεροβαρυτικές έρευνες για πετρέλαιο στα Ιωάννινα

Για πρώτη φορά στην Ελλάδα θα πραγματοποιηθεί αεροβαρυτική έρευνα υψηλής ανάλυσης (Airborne Gravity Gradiometry), μέσω της οποίας θα αποκτηθούν ταυτόχρονα αερομαγνητικά δεδομένα και θα αποτυπωθεί με υψηλή ευκρίνεια το ανάγλυφο του εδάφους των Ιωαννίνων. Μέσω της έρευνας θα εντοπισθούν πιθανές περιοχές ενδιαφέροντος για έρευνα υδρογονανθράκων, ενόψει της διενέργειας σεισμικών ερευνών δύο διαστάσεων (2D) που προγραμματίζεται για το επόμενο έτος.

Σχετικά με την πραγματοποίηση της έρευνας, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Energean Oil & Gas κ. Μαθιός Ρήγας δήλωσε τα εξής: «Μετά την ολοκλήρωση των σεισμικών ερευνών τριών διαστάσεων στον Πρίνο, οι οποίες ήταν οι πρώτες που πραγματοποιήθηκαν στο Αιγαίο από το 1997 και μετά, η Energean

Oil & Gas προχωρεί στη νέα φάση του ερευνητικού της προγράμματος στα Ιωάννινα. Παράλληλα, βρίσκεται σε εξέλιξη και προχωρεί σύμφωνα με τον σχεδιασμό και το ερευνητικό πρόγραμμα στην περιοχή του Κατάκολου. Σε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο για το επιχειρείν και τη χώρα γενικότερα, η εταιρεία μας παραμένει προσηλωμένη στην ερευνητική δραστηριότητα και στον μεγάλο στόχο της ανάπτυξης του εγχώριου δυναμικού υδρογονανθράκων, προς όφελος της ελληνικής οικονομίας, των τοπικών κοινωνιών και της απασχόλησης, πάντοτε με απόλυτο σεβασμό προς την κείμενη νομοθεσία και το περιβάλλον».

Οι αεροβαρυτικές έρευνες διενεργούνται στο πλαίσιο του γενικότερου επταετούς ερευνητικού προγράμματος της Energean Oil & Gas, το οποίο έχει εγκριθεί από το ελληνικό Δημόσιο για την περιοχή της παραχώρησης των Ιωαννίνων.

23

08OΛOΙ… ΧΑΜΕΝOΙΑΠO ΤΗ ΧΑΜΗΛΗ

ΤΙΜΗ ΤOΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙOΥΣύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΙΕΑ, φέτος ο αμερικανικός WTI θα κλείσει με μια μέση τιμή της τάξης των 49 δολαρίων το βαρέλι, ενώ για το 2016 η πρόβλεψη κάνει λόγο για 54 δολάρια. Για την ώρα, ωστόσο, τα επίπεδα απέχουν από τις εκτιμήσεις, ενώ η τάση που καταγράφεται είναι για περαιτέρω πτώση, προκαλώντας… πανικό στις κυβερνήσεις των χωρών που είναι εξαρτημένες από τις εξαγωγές πετρελαίου. Κι αυτό, ενώ οι χώρες που εισάγουν, όπως Ευρώπη, Ιαπωνία και Κίνα, δεν δείχνουν να ωφελούνται από τα δισ. δολάρια που εξοικονομούν. Το επόμενο διάστημα, η πορεία των τιμών του πετρελαίου θα είναι ένα από τα πιο σημαντικά και ενδιαφέροντα κεφάλαια στις διεθνείς αγορές.

Αγορά πετρελαίουΤου Γιώργου Παυλόπουλου

Θεωρητικά, η διαρκής «βουτιά» στις τιμές του πετρελαίου -στα τέλη Αυγούστου βρίσκονταν κοντά στα χαμηλά των τελευταίων 6,5 ετών, με τον WTI έτοιμο να σπάσει το φράγμα των 40 δολαρίων ανά βαρέλι και τον Brent να κινείται αρκετά κάτω από τα 50 δολάρια- θα έπρεπε να είναι ένα πολύ καλό νέο για τις περισσότερες ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες οικονομίες. Ειδικά για την Ευρώπη και την Ιαπωνία, την Κίνα και την Ινδία, θα περίμενε κανείς οι κυβερνήσεις και τα αρμόδια επιτελεία να ξαναγράφουν τους προϋπολογισμούς τους με πιο ευνοϊκούς όρους, αναμένοντας σημαντική μείωση των δαπανών για την κάλυψη του ενεργειακού κόστους και, ταυτόχρονα, τόνωση της ανάπτυξης.

Νέος γύρος ύφεσηςΔυστυχώς, όμως, όλα τα τελευταία στοιχεία δείχνουν πως αυτό δεν συμβαίνει. Αντιθέτως, μάλιστα, τα μηνύματα που έρχονται από τις χώρες αυτές δείχνουν πως όχι μόνο δεν έχουν ευνοηθεί από τις χαμηλές τιμές του πετρελαίου, αλλά οι ρυθμοί ανάπτυξης έχουν επιβραδυνθεί σημαντικά, σε βαθμό ώστε ολοένα περισσότεροι να

μιλούν πλέον για έναν νέο επικείμενο γύρο οικονομικής ύφεσης.

Πράγματι, για το δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι η οικονομία της Ιαπωνίας συρρικνώνεται με ρυθμό της τάξης του 1,6% σε ετήσια βάση, ενώ για το ίδιο διάστημα αρκετές χώρες της Ευρωζώνης (της Γερμανίας συμπεριλαμβανομένης) πάτησαν «φρένο». Μάλιστα, η δεύτερη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή οικονομία, η Γαλλία, έμεινε πρακτικά στάσιμη, ενώ η Φινλανδία βρίσκεται ήδη βυθισμένη σε ύφεση, καθώς το ΑΕΠ της συρρικνώθηκε για τέταρτο συνεχόμενο τρίμηνο.

Η εικόνα δεν είναι καλύτερη ούτε από τον αναπτυσσόμενο κόσμο, που επίσης δείχνει να αδυνατεί να ωφεληθεί από τις χαμηλές του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές. Πρώτη από όλους η Κίνα, όπου η επιβράδυνση στην παραγωγή, στις εξαγωγές και, συνακόλουθα, στους ρυθμούς ανάπτυξης, οδήγησε το Πεκίνο σε μια απρόσμενη υποτίμηση του γιουάν, η οποία προκάλεσε αλυσιδωτές

24

αναταράξεις στην Ασία, ενώ έκανε πολλούς στη Δύση να φοβούνται την κήρυξη ενός νομισματικού πολέμου.

Σε αναταραχή ο OΠΕΚΌπως θα ανέμενε, φυσικά, κανείς, η κατάσταση είναι χειρότερη στις χώρες των οποίων η οικονομία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την παραγωγή και τις εξαγωγές πετρελαίου. Δηλαδή, κυρίως, τα μέλη του OΠΕΚ και τη Ρωσία. Γι’ αυτές, το γεγονός ότι οι τιμές βρίσκονται σήμερα σε επίπεδο περίπου κατά 50% χαμηλότερο σε σχέση με εκείνο που είχε αποτελέσει τη βάση για τους τρέχοντες προϋπολογισμούς τους προκαλεί μια τεράστια «τρύπα» στα έσοδα και έχει ως αποτέλεσμα την κατάστρωση συμπληρωματικών σχεδίων, περικοπών και μέτρων έτσι ώστε να αντιμετωπιστούν οι κοινωνικές και πολιτικές αναταράξεις που ήδη γίνονται ορατές.

Το περίεργο είναι ότι οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες φέρουν μεγάλο μέρος ευθύνης για την κατάρρευση των τιμών στις αγορές. Κι αυτό διότι ενώ η ζήτηση μειώνεται λόγω της φάσης αδυναμίας στην οποία

φαίνεται να εισέρχεται η παγκόσμια οικονομία, οι ίδιες επιδίδονται σε έναν άγριο εσωτερικό ανταγωνισμό με στόχο να εξουθενώσουν ή ακόμη και να εξοντώσουν τους ανταγωνιστές τους, προκειμένου να διατηρήσουν τα μερίδιά τους στις αγορές, προκαλώντας έτσι ένα ολοένα διευρυνόμενο πλεόνασμα σε επίπεδο προσφοράς. Αξίζει, μάλιστα, να σημειωθεί ότι ακόμη και στη Βόρεια Θάλασσα, όπου ουσιαστικά καθορίζεται η τιμή του Brent, η παραγωγή εμφανίζεται αυξημένη για δεύτερο συνεχόμενο έτος, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά μέσα στα τελευταία 15 χρόνια.

Πολύ σύντομα, μάλιστα, φαίνεται ότι θα προστεθούν στις προσφερόμενες ποσότητες εκατοντάδες χιλιάδες επιπλέον βαρέλια, λόγω της συμφωνίας της Δύσης με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα που οδηγεί στη σταδιακή άρση των κυρώσεων σε βάρος της Τεχεράνης. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, οι ΗΠΑ συνεχίζουν επίσης να αυξάνουν τη δική τους παραγωγή από τα σχιστολιθικά κοιτάσματα, ενώ τα αποθέματα της υπερδύναμης αυξήθηκαν απρόσμενα στη διάρκεια του καλοκαιριού.

Στο στόχαστρο η Σ. ΑραβίαΕίναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με ρεπορτάζ που δημοσιεύτηκαν σε έγκυρα ξένα ΜΜΕ, αρκετές χώρες-μέλη του καρτέλ έχουν αρχίσει να δυσφορούν με την τακτική της ηγεσίας, δηλαδή πρωτίστως του Ριάντ, θεωρώντας ότι τις πλήττει ανεπανόρθωτα και τις οδηγεί στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Υπενθυμίζεται ότι τον Ιούνιο, ο OΠΕΚ αποφάσισε να διατηρήσει την παραγωγή στα 30 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, ενώ, τον Ιούλιο, όπως ισχυρίστηκαν σε ρεπορτάζ τους οι «Financial Times», η παραγματική παραγωγή έφτασε τα 31,5 εκατομμύρια βαρέλια -κι αυτό όταν υπάρχει εκτίμηση ότι για φέτος η ζήτηση για το πετρέλαιο του καρτέλ δεν θα ξεπεράσει τα 29,2 εκατομμύρια.

Έτσι, όπως αναφέρει σε δικό της ρεπορτάζ η «Wall Street Journal», η Αλγερία έχει ήδη στείλει επιστολή προς τη γραμματεία του OΠΕΚ με την οποία ζητά επειγόντως αλλαγές στην ακολουθούμενη πολιτική η οποία, όπως σημειώνει, έχει δραματικές συνέπειες. Δικαιολογημένα: Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η Αλγερία έχει ανάγκη τιμές

25

που θα κυμαίνονται στα 121 δολάρια το βαρέλι για να καλύψει τις ανάγκες του προϋπολογισμού της, όταν σήμερα αυτές κινούνται περίπου στο ένα τρίτο!

Το κακό για την Αλγερία είναι ότι, όπως εκτιμούν αρκετοί αναλυτές, οι τιμές πρόκειται να πέσουν και άλλο από τα σημερινά επίπεδα. Όπως δήλωσε στους «FT» παράγοντας του ομίλου της Citigroup, σήμερα πλέον αποτελεί «ρεαλιστικό σενάριο» η τιμή του αμερικανικού αργού να υποχωρήσει στα 32 δολάρια το βαρέλι, εκεί δηλαδή όπου είχε βρεθεί το 2008, στο απόγειο της κρίσης που ξέσπασε μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers.

Πάρτι κερδοσκόπωνΤην ίδια στιγμή, εκτυλίσσεται και ένα ιδιότυπο πάρτι στις τάξεις των κερδοσκόπων και την αγορά παραγώγων, με αιχμή την εξέλιξη στην τιμή του πετρελαίου και «τρόπαιο» εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια κερδών. Όπως σημείωνε πρόσφατα σε ανάλυσή του στο Reuters ο Τζον Κεμπ, «μια σχετικά μικρή ομάδα διαχειριστών κεφαλαίων (hedge funds) έχουν ποντάρει πρωτοφανή ποσά στην περαιτέρω αύξηση στην τιμή του πετρελαίου τους επόμενους μήνες».

Όπως είναι αναμενόμενο, αντίστοιχα «στοιχήματα» μπαίνουν και υπέρ της αντίστροφης πορείας του «μαύρου

χρυσού». Κι αυτό, παρά το γεγονός πως όσοι έχουν μέχρι σήμερα ποντάρει σε άνοδο έχουν καταγράψει μεγάλες απώλειες στα χαρτοφυλάκιά τους, με αποτέλεσμα αρκετοί να σπεύδουν να αποσύρουν τα κεφάλαιά τους από τα συγκεκριμένα funds. «Προετοιμαζόμαστε για τον επόμενο κύκλο», όπως δήλωσε επίσης στο Reuters ο συνδιαχειριστής της FPA Capital Fund, που διαχειρίζεται κεφάλαια ύψους 950 εκατομμυρίων δολαρίων και το ένα πέμπτο των τοποθετήσεων αφορά «χαρτιά» που έχουν να κάνουν με το πετρέλαιο.

Νευρικότητα και οικονομίες στα άκραΣε κάθε περίπτωση, φαίνεται ότι το επίπεδο των τιμών είναι μάλλον πολύ χαμηλό και δεν ανταποκρίνεται στα πραγματικά δεδομένα της αγοράς. Αργά ή γρήγορα δε, θα αρχίσει η αντίστροφη πορεία της «διόρθωσης», για την οποία η εμπειρία δείχνει πως σφραγίζεται επίσης από υπερβολές, στο πλαίσιο των «νόμων της αγοράς». Το πότε θα έρθει αυτή η ώρα, όμως, δεν είναι σίγουρο, με αποτέλεσμα η νευρικότητα να εντείνεται και αρκετές κυβερνήσεις να αγωνίζονται να τα φέρουν βόλτα. Ίσως, μάλιστα, κάποιες να μην αντέξουν μέχρι να φτάσει η ώρα που θα ανοίξει ο «επόμενος κύκλος»…

Oι πετρελαιο-παραγωγές χώρες φέρουν μεγάλο μέρος ευθύνης για την κατάρρευση των τιμών στις αγορές, διότι ενώ η ζήτηση μειώνεται, οι ίδιες επιδίδονται σε έναν άγριο εσωτερικό ανταγωνισμό με στόχο να εξουθενώσουν ή ακόμη και να εξοντώσουν τους ανταγωνιστές τους, προκειμένου να διατηρήσουν τα μερίδιά τους στις αγορές

26

09ΗΠΑ: ΠOΣO ΩΦΕΛΕΙ ΤO ΦΘΗΝO ΠΕΤΡΕΛΑΙOΤΗΝ OΙΚOΝOΜΙΑ;Έχει περάσει περίπου ένας χρόνος από όταν οι τιμές του πετρελαίου άρχισαν την ιστορική τους πτώση, από το επίπεδο άνω των 100 δολαρίων το βαρέλι, στα περίπου 45 δολάρια τον Μάρτιο. Έχοντας συρθεί μετά δυσκολίας έως τα 60 δολάρια, οι τιμές δέχονται και πάλι πιέσεις από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν αλλά και την παραγωγή-ρεκόρ της Σαουδικής Αραβίας.

Αγορά πετρελαίουΑναδημοσίευση από το Bloomberg News

Όμως οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου είναι καλές για την ανάπτυξη των ΗΠΑ, έτσι δεν είναι;

Μειωμένος ρυθμός ανάπτυξηςΦθηνό πετρέλαιο σημαίνει φθηνή βενζίνη, και η σκέψη κατά τη διάρκεια της ραγδαίας πτώσης της τιμής ήταν πως για την οικονομία των ΗΠΑ που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις καταναλωτικές δαπάνες, η φθηνή βενζίνη είναι καλό πράγμα. Θεωρητικά, ναι. Στην πράξη, όμως, ήταν δύσκολο να διακρίνουμε τα οφέλη στα οικονομικά στοιχεία του τρέχοντος έτους.

Η Goldman Sachs εκτιμά ότι η μείωση των επενδύσεων που σχετίζονται με την ενέργεια (π.χ. νέος εξοπλισμός γεώτρησης) που προκλήθηκε από τις χαμηλές τιμές πετρελαίου αφαίρεσε περίπου μισή ποσοστιαία μονάδα από την οικονομική ανάπτυξη κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου. Αυτή είναι μια μεγάλη «δαγκωματιά» σε έναν ρυθμό ανάπτυξης που πιθανότατα δεν θα υπερβεί το 2,5% κατά τους πρώτους έξι μήνες του 2015. Ένα σημείωμα της Goldman αυτή την εβδομάδα δείχνει ότι μέχρι στιγμής τα μειονεκτήματα του

φθηνού αργού πετρελαίου φαίνεται να υπερτερούν έναντι της ώθησης που δόθηκε στις καταναλωτικές δαπάνες. Η Goldman προβλέπει ότι η πτώση των τιμών του πετρελαίου θα αντιπροσωπεύει περίπου το 30-40% της επιβράδυνσης του ρυθμού ανάπτυξης από τα επίπεδα που βρισκόταν στο τέλος του περασμένου έτους.

Ο οίκος εκτιμά ότι οι απολύσεις και ο βραδύτερος ρυθμός προσλήψεων στη βιομηχανία του πετρελαίου ευθύνονται για το 20% περίπου της επιβράδυνσης του ρυθμού αύξησης των θέσεων απασχόλησης από τις αρχές του έτους. Έως τον Ιούνιο, η οικονομία προσέθετε κατά μέσο όρο 208.000 θέσεις απασχόλησης τον μήνα. Το μέγεθος είναι ισχυρό αλλά έρχεται να συγκριθεί με τον μηνιαίο ρυθμό των 281.000 θέσεων εργασίας του δευτέρου εξαμήνου του 2014. Η μείωση αυτή είναι ιδιαίτερα έντονη στις πολιτείες που παράγουν πετρέλαιο από σχιστόλιθο, όπως το Τέξας, η Οκλαχόμα, η Βόρεια Ντακότα, το Ουαϊόμινγκ, και το Νέο Μεξικό, όπου η συρρίκνωση της δραστηριότητας γεωτρήσεων έχει διαχυθεί στην ευρύτερη οικονομία

27

και επηρεάσει την ανάπτυξη της απασχόλησης και σε άλλους κλάδους.

Το τοπίο των γεωτρήσεωνΤα χειρότερα φαίνεται να έχουν παρέλθει. Οι νέες αιτήσεις επιδομάτων ανεργίας στις πετρελαιοπαραγωγούς πολιτείες έχουν υποχωρήσει από την πρόσφατη αναρρίχησή τους στη διάρκεια των πέντε πρώτων μηνών του έτους. Οι ανακοινώσεις απολύσεων από τις επιχειρήσεις ενέργειας δεν είναι πλέον τόσο συχνό φαινόμενο όσο ήταν τον χειμώνα ή την άνοιξη. Ο αριθμός των εξεδρών γεώτρησης στις ΗΠΑ, όπως μετρώνται από την Baker Hughes, σταθεροποιήθηκε τον περασμένο μήνα στις περίπου 860, μετά από πτώση κατά περισσότερο από 50% από το τέλος του Νοεμβρίου.

Η δραστηριότητα γεωτρήσεων θα μπορούσε να συρρικνωθεί και πάλι και οι απολύσεις να πληθύνουν εάν καταγραφεί νέο selloff στην αγορά πετρελαίου. Η διαφορά της τιμής από τα 45 στα 60 δολάρια είναι τεράστια για τις αμερικανικές εταιρείες πετρελαίου. Υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι είμαστε στα πρόθυρα μιας έκρηξης αγορών και συγχωνεύσεων στον κλάδο ενέργειας. Ενώ αυτό θα ήταν καλό για τους ισολογισμούς του

κλάδου, πιθανότατα θα κατέληγε σε περισσότερες απολύσεις.

Αλλά ο αντίκτυπος θα μπορούσε πιθανότατα να περιοριστεί σε πολιτείες όπως το Τέξας και η Οκλαχόμα. Η Goldman προτείνει πως δεν υπάρχει σημαντικός λόγος ανησυχίας για τις ευρύτερες αναπτυξιακές τάσεις –ιδιαίτερα την ώρα που αυτό το σοκ δείχνει να ξεθωριάζει και οι θετικές επιπτώσεις των χαμηλών τιμών πετρελαίου να γίνονται αισθητές. Οι Αμερικανοί οδηγούν περισσότερα μίλια και αγοράζουν νέα οχήματα με ρυθμούς που προσεγγίζουν επίπεδα-ρεκόρ.

Περικοπές στις αγορέςΤο ποσοστό αποταμίευσης των ΗΠΑ παρέμεινε πάνω από το 5% τους πρώτους πέντε μήνες του έτους, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι ισολογισμοί των νοικοκυριών είναι πιο υγιείς από ό,τι εδώ και χρόνια. Η εθνική τιμή ενός γαλονιού απλής βενζίνης ήταν κατά μέσο όρο 2,47 δολάρια έως τις 13 Ιουλίου. Ήταν δηλαδή φθηνότερη κατά περισσότερο από 1 δολάριο σε σχέση με τη μέση τιμή την ίδια περίοδο πέρυσι. Λαμβάνοντας υπόψη τα 137 δισεκατομμύρια γαλόνια βενζίνης που καταναλώθηκαν στις ΗΠΑ το περασμένο έτος, αυτό θα πρέπει

να μεταφραστεί σε επιπλέον 137 δισ. δολάρια αυξημένης αγοραστικής δύναμης. Πρόσφατα στοιχεία έχουν αρχίσει να το αντικατοπτρίζουν αυτό. Τον Μάιο, οι καταναλωτικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 0,9%, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη μηνιαία αύξηση σε διάστημα έξι ετών. Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι Αμερικανοί δαπανούν ορισμένες από τις δαπάνες που εξοικονομούν από τη βενζίνη σε προϊόντα ψυχαγωγίας, όπως βιβλία και αθλητικά είδη.

Έτσι, ενώ τα οφέλη των χαμηλών τιμών του πετρελαίου έχουν αργήσει να φανούν, το κάνουν τώρα αλλά όχι με εντυπωσιακό ή συνεπή τρόπο. Οι Αμερικανοί φαίνεται να είναι ακόμη επιφυλακτικοί ως προς το αν το φθηνό πετρέλαιο ήρθε εδώ για να μείνει, όποτε τα κέρδη των δαπανών υπήρξαν ανομοιογενή και μόλις πρόσφατα εμφανή. Τα νούμερα της καταναλωτικής δαπάνης του Μαΐου δεν επανεμφανίστηκαν τον Ιούνιο με την ίδια ορμή που ήλπιζαν ορισμένοι. Τα πιο πρόσφατα στοιχεία των λιανικών πωλήσεων από το υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ έδειξαν μάλιστα ότι οι καταναλωτές άρχισαν τις περικοπές στις αγορές τους τον περασμένο μήνα.

28

10ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙO:ΣΥΝΔΕΘΕΙΤΕ ΚΑΙ…ΖΕΣΤΑΘΕΙΤΕΒαρύς χειμώνας, οικονομική κρίση, πεσμένη ψυχολογία και… κλειστά καλοριφέρ. Σας θυμίζουν κάτι; Ίσως τους τελευταίους χειμώνες που περάσαμε, οι οποίοι ήταν αρκετά δύσκολοι, όχι μόνο λόγω των οικονομικών-πολιτικών συγκυριών αλλά και επειδή οι περισσότεροι καταδικαστήκαμε να περνάμε τις λίγες στιγμές χαλάρωσης που έχουμε σε κρύα σπίτια και διαμερίσματα. Και η αιτία;

Θέρμανση

Φυσικά η έλλειψη θέρμανσης εξαιτίας του ακριβού πετρελαίου ή της έλλειψης συνεννόησης με τους υπόλοιπους ενοίκους της πολυκατοικίας. Δυστυχώς, τέτοιες περιγραφές τείνουν να είναι διαχρονικές και να ταιριάζουν όχι μόνο στους δύσκολους χειμώνες που περάσαμε αλλά και σε αυτούς που έρχονται εφόσον ελάχιστη αισιοδοξία υπάρχει για βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης. Επειδή όμως ένα ζεστό σπίτι αποτελεί δικαίωμα όλων, η απόφαση για το σύστημα θέρμανσης αποτελεί πλέον μια απόφαση ζωής.

Το φυσικό αέριο τα τελευταία χρόνια αποτελεί μια εναλλακτική φθηνή λύση θέρμανσης όχι μόνο για τα νοικοκυριά αλλά και για χιλιάδες δημόσια κτήρια όπως είναι σχολεία, οργανισμοί και νοσοκομεία. Και η επιλογή αυτή αποδείχθηκε για πολλούς ως μια λύση η οποία καθυστέρησε μάλιστα να εφαρμοστεί αν αναλογιστεί κανείς την εξοικονόμηση άνω του 40% που προσφέρει το φυσικό αέριο σε σχέση με το πετρέλαιο θέρμανσης, την ανεξαρτησία, την αμεσότητα και την ταχύτητα χρήσης που προσφέρει το οικολογικό αυτό καύσιμο.

Δικαιότερη τιμολόγησηΟικογένειες με παιδιά, ηλικιωμένοι αλλά και ένοικοι διαμερισμάτων που λείπουν για μεγάλο χρονικό διάστημα χρησιμοποιούν φυσικό αέριο για θέρμανση, μαγείρεμα και ζεστό νερό επιτυγχάνοντας εξοικονόμηση έως και 55% σε σχέση με το ηλεκτρικό ρεύμα και αποφεύγοντας τις χρονοβόρες αναμονές για να ζεσταθεί το νερό. Η τιμολόγηση θεωρείται πιο δίκαιη καθώς αφορά τις καταγραφές του μετρητή (η πληρωμή πραγματοποιείται μετά την κατανάλωση) ενώ υπάρχουν ειδικές προβλέψεις για τους καταναλωτές που λείπουν για μεγάλο χρονικό διάστημα από το διαμέρισμα καθώς παρέχεται η δυνατότητα υποβολής αίτησης έκδοσης λογαριασμών μόνο με χρέωση παγίου τέλους ή αίτησης παύσης της υπηρεσίας του αερίου. Ιδιαίτερα οι χρήστες που θα επιλέξουν την αυτόνομη θέρμανση με φυσικό αέριο απαλλάσσονται από την υποχρεωτική συμμετοχή σε υψηλά κόστη κεντρικής θέρμανσης πετρελαίου, τα οποία μάλιστα λόγω των διαφοροποιημένων καθημερινών ωραρίων των ενοίκων τις περισσότερες φορές δεν καλύπτουν ομοιόμορφα και στοχευμένα τις ανάγκες τους.

29

Ενδεικτικό της ακρίβειας στην καταγραφή και την εγγύηση δίκαιης τιμολόγησης αποτελεί και το γεγονός ότι στην περίπτωση του φυσικού αερίου, αν υπάρξει διαφωνία μεταξύ καταναλωτή και της προμηθεύτριας εταιρείας σχετικά με την ένδειξη του μετρητή, ο πελάτης υποβάλλει ενυπόγραφο αίτημα για τον επανέλεγχο της καταγεγραμμένης ένδειξης. Η εταιρεία έχει την υποχρέωση να πραγματοποιήσει ραντεβού για την καταγραφή της ένδειξης του μετρητή και αν διαπιστωθεί λάθος, προβαίνει στην εκκαθάριση της κατανάλωσης αερίου.

Υπόθεση λίγων ημερών η σύνδεση Η σύνδεση με το δίκτυο φυσικού αερίου είναι υπόθεση λίγων ημερών και το ίδιο συμβαίνει και για την εσωτερική εγκατάσταση, η οποία πραγματοποιείται από αδειοδοτημένους εγκαταστάτες εφόσον έχει ήδη τοποθετηθεί μετρητής αερίου από την αρμόδια υπηρεσία (ΕΠΑ κ.λπ.). Οι εργασίες κατασκευής διαφέρουν ανά περίπτωση και εξαρτώνται από τα χαρακτηριστικά της κάθε εγκατάστασης. Σε κάθε περίπτωση διαρκούν λίγες ημέρες και δεν απαιτούνται μεγάλης κλίμακας εργασίες. Γι’ αυτόν τον λόγο δεν απαιτείται και η έκδοση σχετικής οικοδομικής άδειας από την Πολεοδομία

για την εκτέλεση των εργασιών. Χρήσιμο είναι να εκτελεστούν αφότου πραγματοποιηθεί η παραλαβή σχετικής επιστολής από την εταιρεία, ότι το έργο αρμοδιότητάς της έχει ολοκληρωθεί,

ενώ καλό είναι να μην ξεκινήσει η εγκατάσταση αν δεν έχει τοποθετηθεί το ερμάριο του μετρητή.

Αν το διαμέρισμα/κτήριο έχει κεντρική θέρμανση

Αν το κτήριο διαθέτει κεντρικό λέβητα-καυστήρα, με ή χωρίς σύστημα αυτόνομης θέρμανσης για κάθε διαμέρισμα, η μετατροπή σε θέρμανση φυσικού αερίου είναι ιδιαίτερα απλή: H εταιρεία αερίου συνδέει το κτήριο με το υπόγειο δίκτυο του φυσικού αερίου που περνάει από τον δρόμο και τοποθετεί τον μετρητή. Ο καυστήρας πετρελαίου αντικαθίσταται από

καυστήρα φυσικού αερίου χωρίς απαραίτητα να απαιτείται αλλαγή λέβητα, εκτός αν ο λέβητας δεν πληροί τις προδιαγραφές. Ο μετρητής συνδέεται με τον καυστήρα με σωληνώσεις ενώ δεν απαιτείται η αλλαγή στις σωληνώσεις νερού και θέρμανσης, τα σώματα του καλοριφέρ ή οτιδήποτε άλλο από την εγκατάσταση της κεντρικής θέρμανσης.

Αν επιθυμείτε να αποκοπείτε από το σύστημα κεντρικής θέρμανσης

Αν το κτήριο ή το διαμέρισμα δεν διαθέτει θέρμανση ή σε περίπτωση όπου ο καταναλωτής επιθυμεί να αποκοπεί από το σύστημα κεντρικής θέρμανσης, τότε ιδανική εφαρμογή στη χρήση του φυσικού αερίου αποτελεί η λύση της αυτόνομης-ανεξάρτητης θέρμανσης. Οι εργασίες διαφέρουν ανά

περίπτωση και εξαρτώνται από τα χαρακτηριστικά του κεντρικού συστήματος θέρμανσης (μονοσωλήνιο ή δισωλήνιο) και αν θα απαιτηθούν θερμαντικά σώματα για τη διανομή του ζεστού νερού, δίκτυο σωληνώσεων και εγκαταστάσεων για την κυκλοφορία ζεστού νερού.

30

11OΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣOΔΕΥΣΕΙΣ ΤOΥ ΝOΤΙOΥΕΥΡΩΠΑΪΚOΥ ΑΓΩΓOΥΤρεις εναλλακτικές οδεύσεις για τον Νότιο Ευρωπαϊκό Διάδρομο φυσικού αερίου προβλέπει η αρχική μελέτη του έργου που παραδόθηκε στα ενδιαφερόμενα μέρη: οι πιθανές διασυνδέσεις όπως ανέφερε ο κ. Περικλής Κατσιούλας, διευθύνων σύμβουλος της Euromax, που είναι Σύμβουλος Επένδυσης του South European Pipeline/Turkish Stream, είναι προς Ιταλία, Σκόπια-Σερβία-Oυγγαρία και Βουλγαρία-Ρουμανία-Σλοβακία.

Αγωγοί υδρογονανθράκωνΤου Κώστα Βουτσαδάκη

Μιλώντας σε συνέδριο για τη διείσδυση του φυσικού αερίου στην ελληνική αγορά, ο κ. Κατσιούλας ανέπτυξε τις βασικές παραμέτρους της μελέτης του έργου, το οποίο πάντως φαίνεται ότι ξεκινά με καθυστερήσεις: ήδη η Gazprom ανακοίνωσε πρόσφατα τη ματαίωση του συμβολαίου με την ιταλική SAIPEM για την κατασκευή του πρώτου κλάδου του αγωγού, που προορίζεται να τροφοδοτεί την αγορά της Τουρκίας, καθώς εκκρεμεί ακόμη η συμφωνία για την τιμή πώλησης του αερίου προς τη γείτονα.

Κρίσιμοι παράγοντεςΣύμφωνα με τον κ. Κατσιούλα, η κατασκευή του νέου αγωγού υπαγορεύεται από δύο βασικούς παράγοντες. O πρώτος είναι η -αμετάκλητη, όπως είπε- απόφαση της Gazprom να σταματήσει την τροφοδοσία της ευρωπαϊκής αγοράς από τους αγωγούς που διέρχονται μέσω Oυκρανίας, από τους οποίους γίνεται διαμετακόμιση 40 δισ. κυβικών μέτρων αερίου ετησίως. Η διακοπή τοποθετείται στο 2018 ή 2019. O δεύτερος λόγος είναι το έλλειμμα που δημιουργείται στην ευρωπαϊκή αγορά λόγω της

αύξησης της ζήτησης σε συνδυασμό με την εξάντληση των κοιτασμάτων της Μ. Βρετανίας, της Νορβηγίας και της Oλλανδίας, το οποίο σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αυτές θα φτάσει το 2020 σε 80 δισ. κυβικά μέτρα. O κ. Κατσιούλας είπε ότι η Gazprom έχει δεσμευτεί ότι μπορεί να διαθέσει 50 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως για την Ευρώπη, ενώ άλλα 30 δισ. μπορούν να προέλθουν από το Αζερμπαϊτζάν, το Ιράν και την τροφοδοσία με υγροποιημένο φυσικό αέριο. O ίδιος τοποθέτησε στη σφαίρα της μελλοντολογίας την προοπτική τροφοδοσίας της Ευρώπης από άλλες πηγές όπως το Ιράκ ή το Κατάρ μέσω αγωγών και παρουσίασε ως μοναδική αξιόπιστη επιλογή το ρωσικό αέριο.

Αναφερόμενος στον αγωγό, ο κ. Κατσιούλας μίλησε για σύστημα-πλατφόρμα μεταφοράς αερίου που θα κατασκευαστεί με καθαρά ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. Εντύπωση προκάλεσε επίσης η επισήμανση ότι η εταιρεία κατασκευής του αγωγού (η οποία σύμφωνα με τον σχεδιασμό είναι 50-50 μεταξύ κρατικών συμφερόντων εταιρειών Ελλάδας και Ρωσίας) είναι ανοιχτή σε συνεργασίες με υπάρχοντα

31

ή «εν υπνώσει» σχέδια αγωγών στην περιοχή, αναφερόμενος συγκεκριμένα στον ελληνοβουλγαρικό αγωγό, τον ελληνοϊταλικό (ITGI), το παλιό σχέδιο του αγωγού Ναμπούκο, ακόμη και τον ΤΑΡ. Αποκάλυψε δε ότι υπάρχει ήδη ενδιαφέρον και γίνονται συζητήσεις τόσο με πιθανούς προμηθευτές (Ιράν, Αζερμπαϊτζάν) όσο και με υποψήφιους πελάτες σε Σλοβακία, Βουλγαρία και Αυστρία.

Η κυβέρνηση προχώρησε ήδη στην ψήφιση της ρύθμισης (περιλαμβάνεται στον νόμο για την ιθαγένεια) με την οποία συνιστάται η Δημόσια Επιχείρηση Ενεργειακών Επενδύσεων που θα συμμετέχει από ελληνικής πλευράς στην κοινοπραξία του αγωγού. Η Ρωσία θα συμμετάσχει μέσω της VEB Capital, που είναι ο επενδυτικός βραχίονας της ρωσικής τράπεζας για την ανάπτυξη και τις εξωτερικές οικονομικές σχέσεις.

O αγωγόςΣύμφωνα με το μνημόνιο που υπέγραψε ο -τέως υπουργός ΠΑΠΕΝ- κ. Παναγιώτης Λαφαζάνης στην Πετρούπολη με τον ρώσο ομόλογό του, Αλεξάντερ Νόβακ, ο αγωγός θα έχει

μεταφορική ικανότητα 47 δισ. κυβικών μέτρων αερίου τον χρόνο ενώ σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση του έργου, η συμφωνία προβλέπει ότι «η ρωσική πλευρά θα διευκολύνει την Εταιρεία Ειδικού Σκοπού για την απόκτηση της αναγκαίας χρηματοδότησης για την υλοποίηση και την εκτέλεση του Έργου σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Μελέτης Σκοπιμότητας που θα εκπονηθεί σε συνέχεια της υπογραφής του Μνημονίου, και η οποία χρηματοδότηση θα δοθεί με την εγγύηση του οικονομικού οφέλους της διέλευσης φυσικού αερίου από τον Νότιο Ευρωπαϊκό Αγωγό».

Η έναρξη κατασκευής του Νότιου Ευρωπαϊκού Αγωγού τοποθετείται το 2016 και η έναρξη λειτουργίας το 2019. Ελλάδα και Ρωσία ανέλαβαν επίσης τη δέσμευση να διευκολύνουν την Εταιρεία Ειδικού Σκοπού ώστε «τρίτα μέρη που θα υποδειχθούν από τον ρώσο ιδρυτή να δεσμεύσουν έως 100% της χωρητικότητας του αγωγού για ποσότητες φυσικού αερίου που θα διέρχονται μέσω της ελληνικής επικράτειας». Επίσης η Ελλάδα αναλαμβάνει να παράσχει

κάθε έννομη στήριξη, για την έκδοση των απαιτούμενων αδειών και τη διασύνδεση του αγωγού με το ελληνικό σύστημα μεταφοράς φυσικού αερίου και συστήματα φυσικού αερίου τρίτων κρατών.

Η προώθηση του Νότιου Ευρωπαϊκού Αγωγού, που θα μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο, από την κυβέρνηση επί υπουργίας του κ. Λαφαζάνη συνοδεύτηκε από επιθετική πολιτική έναντι του ΤΑΡ, για τον οποίο η θέση του ΥΠΑΠΕΝ είναι πως «δεν αποδίδει ιδιαίτερα οφέλη για την Ελλάδα».

Ελληνικά αιτήματαΠαράλληλα με τις επίσημες διαβεβαιώσεις ότι η κυβέρνηση στηρίζει την κατασκευή του αγωγού, η κυβέρνηση προέβαλε εξαρχής σειρά αιτημάτων για βελτίωση των όρων της συμφωνίας. Ένα από αυτά ήταν η επιβολή τελών διέλευσης, η οποία όμως -όπως παραδέχθηκε και δημόσια ο κ. Λαφαζάνης- δεν επιτρέπεται από την κοινοτική νομοθεσία και προφανώς εγκαταλείφθηκε (σε αντίθεση όπως είπε με την Τουρκία που εισπράττει παρόμοια τέλη). Σε εκκρεμότητα

32

τουλάχιστον τυπικά βρίσκεται και η προοπτική συμμετοχής του Δημοσίου στην κοινοπραξία κατασκευής του έργου (δυνατότητα που προβλέπεται και από την ισχύουσα σύμβαση, η οποία έχει κυρωθεί από τη Βουλή), ενώ τα αιτήματα που έχει θέσει επιπλέον το Δημόσιο είναι:

-Αλλαγές στη χάραξη του αγωγού ώστε να ικανοποιούνται τοπικά αιτήματα και να μη δεσμεύεται γη υψηλής αγροτικής παραγωγικότητας.

-Αύξηση των εσόδων του Δημοσίου, είτε με τη μορφή φορολογίας είτε με άλλο έμμεσο τρόπο (π.χ. με την παροχή αντισταθμιστικών οφελών). Σύμφωνα με τον κ. Λαφαζάνη, ο συντελεστής φορολογίας της κοινοπραξίας κατασκευής του έργου είναι 4%.

-Αύξηση των αποζημιώσεων που εισπράττουν οι ιδιοκτήτες και οι χρήστες της γης για την προσωρινή ή μόνιμη ζημιά που υφίστανται από τη διέλευση του αγωγού (περιορισμός στις καλλιέργειες, δέσμευση εκτάσεων

για εργοτάξια, απώλεια σοδειάς κ.ά.) Η κοινοπραξία έχει ετοιμάσει και θέσει σε εφαρμογή αναλυτικό πρόγραμμα αποζημιώσεων για τις απαλλοτριώσεις/δεσμεύσεις γης και καλλιεργειών που είναι ξεχωριστό ανά περιοχή και είδος καλλιέργειας, ενώ σε περίπτωση διαφωνίας το θέμα παραπέμπεται στη δικαιοσύνη.

Η έναρξη κατασκευής του Νότιου Ευρωπαϊκού Αγωγού τοποθετείται το 2016 και η έναρξη λειτουργίας το 2019. Ελλάδα και Ρωσία ανέλαβαν επίσης τη δέσμευση να διευκολύνουν την Εταιρεία Ειδικού Σκοπού

33

12ΚOΙΝOΤΙΚΗ

ΧΡΗΜΑΤOΔOΤΗΣΗΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΕΡΓΑ

Τα κράτη-μέλη της ΕΕ συμφώνησαν με την πρόταση της Κομισιόν να διατεθεί ποσό ύψους 150 εκατ. ευρώ για διευρωπαϊκά έργα υποδομής ζωτικής σημασίας στον τομέα της ενέργειας. Το κύριο μέρος της στήριξης θα διατεθεί για έργα στην Κεντροανατολική και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, καθώς και για έργα στην περιοχή της Βαλτικής. Συνολικά, επιλέχθηκαν 20 έργα κατόπιν πρόσκλησης υποβολής προτάσεων στο πλαίσιο της διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη» (CEF), ένα χρηματοδοτικό πρόγραμμα της ΕΕ για υποδομές.

Επενδύσεις

Τα έργα που επιλέχθηκαν θα ενισχύσουν την ενεργειακή ασφάλεια και θα συμβάλουν στην άρση της απομόνωσης των κρατών-μελών σε σχέση με τα πανευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας. Επίσης, θα συμβάλουν στην ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας και στην ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας.

Με στόχο την Ενεργειακή ΈνωσηΜε την ευκαιρία, ο επίτροπος της Δράσης για το Κλίμα και την Ενέργεια, Μιγκέλ Αρίας Κανιέτε, δήλωσε: «Η ολοκλήρωση μιας πραγματικά ανταγωνιστικής πανευρωπαϊκής ενεργειακής αγοράς είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου να καταστεί η Ενεργειακή Ένωση πραγματικότητα. Χωρίς αξιόπιστα και καλά διασυνδεδεμένα δίκτυα ενέργειας, αυτό δεν θα επιτευχθεί. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο επενδύουμε σε έργα για την περαιτέρω ολοκλήρωση της αγοράς και για τη διαφοροποίηση των πηγών και των οδών εφοδιασμού, ιδίως στην Κεντροανατολική και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη καθώς και στην περιοχή της Βαλτικής».

Στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, ο κατάλογος των έργων που εγκρίθηκαν περιλαμβάνει μελέτες σκοπιμότητας για την κελτική διασύνδεση που θα συνδέει τη Γαλλία και την Ιρλανδία -δύο αγορές που προηγουμένως δεν ήταν διασυνδεδεμένες- μέσω ενός υποθαλάσσιου καλωδίου μεγάλης απόστασης.

Χρηματοδοτική ενίσχυση από τη CEF θα λάβει επίσης η κατασκευή μιας νέας εσωτερικής γραμμής μεταφοράς 400 kV στη Βουλγαρία. Η γραμμή αυτή εντάσσεται σε μια δέσμη τεσσάρων γραμμών με τις οποίες ενισχύεται η συνδεσιμότητα μεταξύ Βουλγαρίας και Ελλάδας.

Επίσης, θα υποστηριχτεί η κατασκευή του λιθουανικού τμήματος της διασύνδεσης LitPol με την οποία θα ενσωματωθεί το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας της Λιθουανίας σε εκείνο των άλλων κρατών της Βαλτικής και στο διασυνδεδεμένο σύστημα της ηπειρωτικής Ευρώπης, συμβάλλοντας στην αύξηση του επιπέδου διασύνδεσης, τόσο της Πολωνίας όσο και των κρατών της Βαλτικής.

34

Στον τομέα του φυσικού αερίου, η χορηγούμενη επιδότηση θα καλύψει, μεταξύ άλλων, τις μελέτες για το έργο επέκτασης της υπόγειας αποθήκευσης Chiren στη Βουλγαρία και εργασίες διασύνδεσης μεταξύ της Πολωνίας και της Τσεχίας.

Θα διατεθεί επίσης χρηματοδότηση για καινοτόμες μελέτες σχετικά με τρόπους εξάλειψης ενός σοβαρού εμποδίου στην ελεύθερη ροή φυσικού αερίου προς την ΕΕ, και συγκεκριμένα τις διαφορετικές οσμοφόρες πρακτικές που εφαρμόζονται στο αέριο που κυκλοφορεί στο σύστημα μεταφοράς. Η μελέτη αυτή θα εντοπίσει λύσεις που θα επιτρέψουν αμφίδρομες ροές σε μείζονα αγωγό Βορρά-Νότου στη Γερμανία.

O γενικός στόχος των έργων που έχουν επιλεγεί για χρηματοδοτική στήριξη είναι η ενίσχυση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού και η βελτίωση της ολοκλήρωσης της αγοράς μέσω της διαφοροποίησης των πηγών και των οδών εφοδιασμού.

Από τις 20 προτάσεις που επιλέχθηκαν για χρηματοδότηση:

- Oι 17 αφορούν μελέτες, όπως εκτιμήσεις περιβαλλοντικών επιπτώσεων (30 εκατ. ευρώ) και οι 3 αφορούν την κατασκευή έργων (120 εκατ. ευρώ). - Oι 11 εντάσσονται στον τομέα του φυσικού αερίου (χρηματοδοτική βοήθεια ύψους 80 εκατ. ευρώ) και οι 9 στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας (70 εκατ. ευρώ).

Πρότζεκτ ελληνικού ενδιαφέροντοςΜεταξύ των έργων που επιλέχθηκαν για χρηματοδότηση περιλαμβάνονται και δύο έργα ελληνικού ενδιαφέροντος. Συγκεκριμένα, στα πλαίσια του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου (Southern Gas Priority Corridor-SGC) θα χρηματοδοτηθούν με 2,5 εκατ. ευρώ, περίπου, οι τεχνικές μελέτες για το σύστημα εποπτικού ελέγχου και απόκτησης δεδομένων (SCADA) του TANAP και για τη διέλευση κάτω από τα στενά των Δαρδανελίων και τον ποταμό Έβρο.

O TANAP αποτελεί τον αγωγό αερίου από την ΕΕ στο Τουρκμενιστάν μέσω Τουρκίας, Γεωργίας, Αζερμπαϊτζάν και Κασπίας, γνωστός προς το παρόν ως ο συνδυασμός του Trans Anatolian Natural

Gas Pipeline (TANAP) της επέκτασης του αγωγού του νότιου Καύκασου (SCP-(F)X) και του αγωγού φυσικού αερίου Trans Caspian (TCP).

Επιπλέον, ο αγωγός φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (East Mediterranean Natural Gas Pipeline), που θα διέρχεται από την ανοικτή θάλασσα της Κύπρου στην Ηπειρωτική Ελλάδα μέσω της Κρήτης, θα λάβει χρηματοδότηση από τη διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» ύψους έως 2 εκατ. ευρώ για τις μελέτες pre-FEED.

Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την επιλογή των εν λόγω έργων υποστηρίχτηκε από την επιτροπή συντονισμού της CEF, η οποία αποτελείται από εκπροσώπους των κρατών-μελών. Εντός του τρέχοντος μηνός, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εγκρίνει επισήμως τον κατάλογο των προτάσεων που θα λάβουν οικονομική ενίσχυση στο πλαίσιο της διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη»-Ενέργεια.

ΙστορικόΤην περίοδο 2014-2020, στο πλαίσιο της διευκόλυνσης «Συνδέοντας

35

την Ευρώπη», διατίθενται συνολικά κονδύλια ύψους 5,35 δισ. ευρώ για διευρωπαϊκές ενεργειακές υποδομές.

Για να είναι επιλέξιμη για τη χορήγηση επιδότησης μια πρόταση πρέπει να αφορά ένα έργο που να περιλαμβάνεται στον κατάλογο των «έργων κοινού ενδιαφέροντος». O πρώτος κατάλογος εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα τέλη Oκτωβρίου 2013. Περιλαμβάνει 248 έργα ενεργειακών υποδομών, τα οποία, όταν ολοκληρωθούν, θα εξασφαλίσουν σημαντικά οφέλη σε τουλάχιστον δύο κράτη-μέλη: Θα ενισχύσουν την ασφάλεια του εφοδιασμού, θα συμβάλουν στην ολοκλήρωση της αγοράς και θα προωθήσουν τον ανταγωνισμό, καθώς και τη μείωση των εκπομπών CO2.

Το 2014, στο πλαίσιο της πρώτης πρόσκλησης υποβολής προτάσεων με βάση τη διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη»-Ενέργεια, 34 σχέδια έλαβαν χρηματοδοτική στήριξη ύψους 647 εκατ. ευρώ.

Στο πλαίσιο της πρώτης πρόσκλησης

υποβολής προτάσεων για το 2015, υποβλήθηκαν συνολικά 23 επιλέξιμες προτάσεις, όπου ζητούνταν συνολικό ποσό χρηματοδοτικής στήριξης ύψους 216 εκατ. ευρώ. Oι προτάσεις που επιλέχτηκαν στο πλαίσιο της πρώτης πρόσκλησης μπορούν να υποβάλουν εκ νέου αίτηση χρηματοδότησης στο πλαίσιο της δεύτερης πρόσκλησης υποβολής προτάσεων, η οποία ξεκίνησε στις 30 Ιουνίου, με ενδεικτικό προϋπολογισμό ύψους 550 εκατ. ευρώ.

Η προθεσμία υποβολής των αιτήσεων λήγει στις 30 Σεπτεμβρίου.

Στα πλαίσια του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου θα χρηματοδοτηθούν με 2,5 εκατ. ευρώ, περίπου, οι τεχνικές μελέτες για το σύστημα εποπτικού ελέγχου και απόκτησης δεδομένων (SCADA) του TANAP και για τη διέλευση κάτω από τα στενά των Δαρδανελίων και τον ποταμό Έβρο

36

13ΙΣΤOΡΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑΓΙΑ ΤO ΠΥΡΗΝΙΚOΠΡOΓΡΑΜΜΑ ΤOΥ ΙΡΑΝΓεγονός αποτελεί πλέον η συμφωνία στις συνομιλίες των Έξι και της Τεχεράνης για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι πρώτες αντιδράσεις από το Ισραήλ ήρθαν πριν την επίσημη ανακοίνωση της συμφωνίας, με τον Νετανιάχου να τη χαρακτηρίζει «μεγάλο λάθος ιστορικών διαστάσεων».

Πυρηνική ενέργεια

Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) ανακοίνωσε πως υπογράφηκε «οδικός χάρτης» για επιθεωρήσεις της σε εγκαταστάσεις του Ιράν και επίλυση όλων των εκκρεμοτήτων μέχρι το τέλος του χρόνου, όπως και ότι συμφωνήθηκε ξεχωριστός «διακανονισμός» για την εγκατάσταση στο Παρσίν.

Τι προβλέπει η συμφωνίαΠεριορισμός του εμπλουτισμού ουρανίου Κύριος στόχος είναι η εφαρμογή αυστηρών περιορισμών ώστε να διασφαλιστεί ότι το «Breakout», ο χρόνος που χρειάζεται για τον εμπλουτισμό ουρανίου με σκοπό την κατασκευή ατομικού όπλου, θα είναι τουλάχιστον ένα έτος επί μία δεκαετία.

Περιορισμός παραγωγής πλουτωνίου Η συμφωνία προβλέπει ότι ο αντιδραστήρας βαρέος ύδατος του Αράκ θα τροποποιηθεί ώστε να μην έχει την ικανότητα παραγωγής πυρηνικού καυσίμου για στρατιωτικούς σκοπούς

Ενίσχυση των επιθεωρήσεων Εφαρμογή καθεστώτος ενισχυμένων

επιθεωρήσεων κατά τη διάρκεια ισχύος της συμφωνίας, αλλά και μετά από αυτή για ορισμένες δραστηριότητες. Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενεργείας θα μπορεί να επαληθεύει μέσω των επιθεωρήσεων τη λειτουργία των ιρανικών συσκευών φυγοκέντρησης για περίοδο είκοσι ετών και της παραγωγής συμπυκνωμένου ουρανίου (yellow cake) για περίοδο είκοσι πέντε ετών. Η Τεχεράνη δεσμεύεται να εφαρμόσει και να επικυρώσει το συμπληρωματικό πρωτόκολλο της IAEA που επιτρέπει τις σε βάθος επιθεωρήσεις.

Άρση των κυρώσεων Oι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί από τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση στον χρηματοπιστωτικό τομέα και στους τομείς της ενέργειας και των μεταφορών θα αρθούν με την εφαρμογή από το Ιράν της συμφωνίας μετά την περί αυτού επαλήθευση της IAEA (αρχές 2016). Η ίδια διαδικασία θα ακολουθηθεί για την άρση των κυρώσεων του OΗΕ.

Εμπάργκο επί των όπλων-πυραυλικό πρόγραμμα Oι κυρώσεις που αφορούν το

37

πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων και την προμήθεια επιθετικών οπλικών συστημάτων διατηρούνται. Η απαγόρευση μεταφοράς ευαίσθητων υλικών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο ιρανικό βαλλιστικό πρόγραμμα παραμένει σε ισχύ για οκτώ χρόνια, εκτός της περίπτωσης που το Συμβούλιο Ασφαλείας του OΗΕ θα δώσει συγκεκριμένη άδεια.

Oι πρώτες αντιδράσεις από το Ισραήλ ήρθαν πριν την επίσημη ανακοίνωση της συμφωνίας, με τον Νετανιάχου να την χαρακτηρίζει «μεγάλο λάθος ιστορικών διαστάσεων». Συμφωνία με το Ιράν, είπε την Τρίτη, θα επιτρέψει στην Τεχεράνη «να συνεχίσει την επιθετική της στάση και να τρομοκρατεί την περιοχή».

Ικανοποιημένη η διεθνής κοινότητα, πλην της Σαουδικής ΑραβίαςΤην ικανοποίησή τους για την οριστικοποίηση της συμφωνίας εξέφρασαν ο Βλαντιμίρ Πούτιν και πολλοί άλλοι ξένοι ηγέτες. O Πούτιν σημείωσε ότι με τη συμφωνία ανοίγει ο δρόμος για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας στη Μέση Ανατολή.

O τούρκος υπουργός Oικονομικών δήλωσε ιδιαίτερα ικανοποιημένος, καθώς η συμφωνία - όπως είπε - θα ενισχύσει ακόμα περισσότερο τις διμερείς οικονομικές σχέσεις. O τούρκος υπουργός Ενέργειας Τανέρ Γιλντίζ από την πλευρά του δήλωσε πως η συμφωνία είναι μία «πολύ θετική εξέλιξη», η οποία θα μπορούσε να απελευθερώσει τις επενδύσεις στην Ισλαμική Δημοκρατία. Η Τουρκία είναι μεγάλος εισαγωγέας ιρανικού φυσικού αερίου. Oι εισαγωγές της από το Ιράν είχαν φθάσει σχεδόν τα 10 δισ. δολάρια το 2014, ενώ οι εξαγωγές της ανέρχονταν συνολικά σε περίπου 4 δισ. δολάρια.

O υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Λοράν Φαμπιούς διαβεβαίωσε επίσης ότι η συμφωνία θα είναι αρκετά στέρεη για τουλάχιστον δέκα χρόνια και πως οι μεγάλες δυνάμεις θα παρακολουθούν προσεκτικά πώς το Ιράν θα χρησιμοποιήσει τα χρήματα που θα προέλθουν από την άρση των κυρώσεων.

Τον σύμμαχό του καθ’ όλη τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη Συρία

συνεχάρη και ο σύρος πρόεδρος Μπασάρ αλ Άσαντ.

Στον αντίποδα, η Σαουδική Αραβία προειδοποίησε για μία κακή συμφωνία, εάν η μείωση των κυρώσεων επιτρέψει στο Ιράν να σπείρει χάος στην ευρύτερη περιοχή.

O γενικός γραμματέας του OΗΕ Μπαν Γκι Μουν χαιρέτισε την «ιστορική συμφωνία», εκτιμώντας ότι μπορεί να συμβάλει με ουσιαστικό τρόπο στην ειρήνη και στη σταθερότητα στην περιοχή και πέρα από αυτήν.

38

14ΠΑΓΚOΣΜΙO ΕΝΔΙΑΦΕΡOΝΓΙΑ ΤΗ ΝΕΑΔΙΩΡΥΓΑ ΤOΥ ΣOΥΕΖΣήμερα, η Διώρυγα του Σουέζ, σε συνδυασμό με τη Νέα Διώρυγα του Σουέζ, δημιουργούν μια από τις πιο σημαντικές οδούς ναυσιπλοΐας στον κόσμο. Η αποφασιστική υπεράσπιση της διώρυγας και της σημασίας της στη διεθνή σκηνή έχει αποδώσει τα μέγιστα στη χώρα, που σήμερα περήφανα χειρίζεται ένα περιουσιακό στοιχείο το οποίο σύντομα θα αποφέρει έσοδα σχεδόν 12,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως.

Επικαιρότητα

39

Στις αρχές Αυγούστου ο αιγύπτιος Πρόεδρος Abdel Fattah Al Sisi (Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι) εγκαινίασε επισήμως τη Νέα Διώρυγα του Σουέζ υπό το βλέμμα ηγετών από όλο τον κόσμο, αξιωματούχων και ολόκληρου του αιγυπτιακού λαού. Η επέκταση της υφιστάμενης, σε συνδυασμό με το άνοιγμα της νέας διώρυγας, εδραιώνει τη Διώρυγα του Σουέζ ως μια από τις σπουδαιότερες και σημαντικότερες στον κόσμο.

Μετά από 12 μήνες εντατικής εργασίας του αιγυπτιακού λαού, η νέα διώρυγα επιτρέπει πλέον, για πρώτη φορά στην ιστορία της, την ταυτόχρονη διέλευση σκαφών προς Βορρά και Νότο. Ηγέτες από όλη την υφήλιο και εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου κατέφθασαν για να δουν από κοντά το ιστορικό αυτό γεγονός και να τιμήσουν με την παρουσία τους τη σπουδαία προσπάθεια των Αιγυπτίων.

Διπλάσια έσοδα Το έργο, το οποίο, στον πρώτο κύκλο χρηματοδότησής του, συγκέντρωσε 8,5 δισεκατομμύρια δολάρια σε έξι ημέρες, θα αποφέρει έσοδα ύψους 12,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως μέχρι το 2023, υπερδιπλασιάζοντας τα σημερινά έσοδα της διώρυγας. O Πρόεδρος αλ Σίσι δήλωσε ότι ελπίζει πως η διώρυγα θα καταστεί σύμβολο της νέας Αιγύπτου, ένα δώρο που χαρίζει η χώρα του στον κόσμο.

Η νέα διώρυγα, η οποία κατασκευάστηκε παράλληλα στην υφιστάμενη Διώρυγα του Σουέζ,

αναμένεται να παρουσιάσει σχεδόν 50% αύξηση στην κυκλοφορία σκαφών έως το 2023, αυξάνοντας τον αριθμό των καθημερινών διελεύσεων από 49 σε 97. Επιπλέον, ο χρόνος διέλευσης για τα σκάφη με κατεύθυνση τον Νότο θα μειωθεί, συνολικά, μέχρι και οκτώ ώρες.

Παρόλο που αρχικά είχε ανακοινωθεί ότι η ολοκλήρωση του έργου απαιτούσε τρία χρόνια, η συνεργασία περισσότερων από 43.000 εργαζομένων οδήγησε στην ολοκλήρωσή του εντός ενός έτους. Η κατασκευή ήταν κολοσσιαία, με τα έργα εκσκαφής να ανέρχονται σε 250 εκατομμύρια κυβικά μέτρα και το κόστος να εκτιμάται σε 550 δισεκατομμύρια δολάρια.

Πάνω από 242 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ιζημάτων απομακρύνθηκαν κατά τη φάση της κατασκευής, ούτως ώστε η νέα διώρυγα να εκτείνεται σε μήκος 35 χλμ. και να φθάνει σε βάθος τα 24 μέτρων.

Με εθνική συμμετοχήΗ αιγυπτιακή κυβέρνηση δημιούργησε ένα πρόγραμμα εθνικής συμμετοχής στις δαπάνες που προσκαλούσε τους κατοίκους και τους υπηκόους να επενδύσουν στη διώρυγα, ώστε να συγκεντρωθούν τα απαραίτητα κονδύλια. Μέσα σε μόλις έξι ημέρες συγκεντρώθηκε το αστρονομικό ποσό των 8,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Η ιστορία της διώρυγαςΣτην 150ετή ιστορία της διώρυγας κατεγράφησαν αρκετές κρίσιμες στιγμές. Εντούτοις, σήμερα στέκεται υπερήφανη, εκτεινόμενη στα

πεδινά της χώρας ως σύμβολο της αποφασιστικότητας, του θάρρους και της νοοτροπίας που αποτελούν γνωρίσματα της Αιγύπτου. Για πολλούς, αποτελεί σύμβολο ευημερίας, ελπίδας και ιστορίας.

Η προθυμία της Αιγύπτου να ενισχύσει το διεθνές εμπόριο κορυφώθηκε όταν έγινε η πρώτη χώρα που στα εδάφη της κατασκευάστηκε διώρυγα. Oύσα η συντομότερη σύνδεση μεταξύ Ανατολής και Δύσης, λόγω της ιδιαίτερης γεωγραφικής της θέσης, η διώρυγα συνδέει τη Μεσόγειο με την Ερυθρά Θάλασσα. Πριν αποκτήσει τη σημερινή της μορφή, η διώρυγα είχε ήδη ιστορία που ξεπερνούσε τους 40 αιώνες, από την εποχή των αρχαίων Φαραώ και τη μετέπειτα ισλαμική περίοδο.

Μια σειρά διωρύγων που συνέδεαν τον Νείλο με την Ερυθρά Θάλασσα υπέστησαν βυθοκόρηση και χρησιμοποιήθηκαν κάτω από διάφορα καθεστώτα στην ιστορία της Αιγύπτου. Στους νεώτερους χρόνους, η Διώρυγα του Σουέζ υπήρξε η πρώτη διώρυγα που συνέδεε την Ερυθρά Θάλασσα με τη Μεσόγειο. Oι πρώτες προσπάθειες κατασκευής της σύγχρονης διώρυγας έλαβαν χώρα κατά την εκστρατεία του Ναπολέοντος Βοναπάρτη το 1798, ο οποίος τη θεώρησε ιδιοφυέστατη μέθοδο για να αποδιοργανωθεί το εμπόριο των Άγγλων.

Λίγο αργότερα, μια ομάδα γάλλων διανοουμένων έφτασαν στις ακτές της Αιγύπτου, όπου και παρέμειναν από το 1833 έως το 1835. Στη διάρκεια

40

Αντιδρούν οι οικολόγοι

Η επέκταση της Διώρυγας του Σουέζ αναμένεται να υπερδιπλασιάσει τα έσοδα για την Αίγυπτο, όμως οι οικολόγοι παρομοιάζουν το έργο με «ρώσικη ρουλέτα» για το περιβάλλον και προειδοποιούν για περισσότερα ξενόφερτα είδη στα νερά της Μεσογείου.

Από τα περίπου 700 ξένα είδη που έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα στη Μεσόγειο, τα μισά εκτιμάται ότι έφτασαν στην περιοχή από την Ερυθρά Θάλασσα μέσω της Διώρυγας του Σουέζ. Ένα παράδειγμα είναι ο διαβόητος, δηλητηριώδης λαγοκέφαλος, ένα άλλο είναι το λεγόμενο μπαρμπούνι της Ανατολής, το οποίο αντικατέστησε τους τοπικούς πληθυσμούς κουτσομούρας.

Ένα τρίτο είδος που έχει προκαλέσει σοβαρά προβλήματα είναι η τσούχτρα Rhopilema nomadica, τροπικό είδος που εμφανίστηκε στη Μεσόγειο τη δεκαετία του 1970 και θεωρείται πλέον ένα από τα χειρότερα ξενικά είδη. Γιγάντια κοπάδια της τσούχτρας εμποδίζουν την αλιεία και έχουν οδηγήσει στο κλείσιμο τουριστικών ακτών γύρω από τη Μεσόγειο.

Η αυξημένη κίνηση πλοίων και τα 35 χιλιόμετρα νέων, βαθύτερων καναλιών δεν μπορεί παρά να επιδεινώσει την κατάσταση, λέει στο δικτυακό τόπο του περιοδικού Science ο Γιόνι Μπελμέικερ,

οικολόγος του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ. «Δεν γνωρίζω κανέναν υδροβιολόγο που πιστεύει ότι είναι καλή ιδέα το άνοιγμα της διώρυγας χωρίς την εφαρμογή μέτρων για την πρόληψη της μετακίνησης ξενικών ειδών», λέει ο ερευνητής.

O Μπελμέικερ δεν είναι ο μόνος που ανησυχεί. Μελέτη που δημοσιεύτηκε πέρυσι στην επιθεώρηση Biological Invasions προειδοποιούσε ότι «η επέκταση της διώρυγας θα αυξήσει τον αριθμό των εισβολών και θα έχει ως αποτέλεσμα μια μεγάλη ποικιλία επιπτώσεων στη δομή του οικοσυστήματος».

«Υπάρχουν εκατοντάδες είδη στην Ερυθρά Θάλασσα και τον Ινδικό Ωκεανό και όταν εισέλθουν στη Μεσόγειο οι συνέπειες θα είναι οικονομικά καταστροφικές», προειδοποιεί με τη σειρά του ο Τζέιμς Κάρλτον του Williams College στο Κονέκτικατ, ο οποίος κάνει λόγο για «οικονομική, οικολογική και περιβαλλοντική ρώσικη ρουλέτα».

O Κάρλτον δηλώνει πως οι διαχειριστές της διώρυγας θα πρέπει να αναγνωρίσουν άμεσα τις επιπτώσεις του έργου και να εγκαταστήσουν συστήματα έγκαιρου εντοπισμού των ξενικών ειδών. Μια καλή ιδέα, λέει, θα ήταν οι γενετικές αναλύσεις σε δείγματα νερού προκειμένου να αναγνωριστούν μέσω της γενετικής υπογραφής τους ξένα είδη της Ερυθράς Θάλασσας και του Ινδικού.

αυτής της περιόδου, αναζωπύρωσαν το ενδιαφέρον για τη διώρυγα και όταν αποχώρησε ένα μεγάλο μέρος της ομάδας, οι λίγοι εναπομείναντες δημιούργησαν μια ένωση, γνωστή ως Saint-Simoniens, για τη μελέτη των δυνατοτήτων της Διώρυγας του Σουέζ. Η ομάδα αγνόησε οποιουσδήποτε προβληματισμούς περί υψοσταθμικών διαφορών των θαλασσών και συνέταξε μια τεχνική έκθεση.

Το 1854, ο γάλλος διπλωμάτης και μηχανικός Κόμης Ferdinand Marie de Lesseps (Φερδινάνδος Μαρί ντε Λεσσέψ) κέντρισε το ενδιαφέρον του Αντιβασιλέα της Αιγύπτου Said Pasha (Σαΐντ Πασά) για το έργο.

To 1858 ιδρύθηκε η εταιρεία La Compagnie Universelle du Canal Maritime de Suez (Παγκόσμια Εταιρεία της Θαλάσσιας Διώρυγας τους Σουέζ) στην οποία ανετέθη να κατασκευάσει μια διώρυγα και να επωφελείται της λειτουργίας της για 99 χρόνια, οπότε η ιδιοκτησία θα επέστρεφε στην αιγυπτιακή κυβέρνηση. Η εταιρία αρχικά ήταν σε ιδιωτικά αιγυπτιακά χέρια και οι μετοχές της ανήκαν κυρίως σε γαλλικά και αιγυπτιακά συμφέροντα. Το 1875 η βρετανική κυβέρνηση αγόρασε τις αιγυπτιακές μετοχές.

Αφού ο Φερντινάν Ντε Λεσσέψ έκανε και πάλι έκκληση στον Ναπολέοντα Γ’, δημιουργήθηκε ένας διεθνής φορέας τον Μάρτιο του 1864, ο οποίος έλυσε τα προβλήματα και η διώρυγα ολοκληρώθηκε μέσα στα επόμενα τρία χρόνια. Στις 17 Νοεμβρίου 1869, άνοιξε

41

ο υδατοφράκτης του ταμιευτήρα των πεδιάδων του Σουέζ, επιτρέποντας έτσι στα νερά της Μεσογείου να εισρεύσουν στην Ερυθρά Θάλασσα -η διώρυγα ήταν πλέον ανοιχτή για τη διεθνή ναυσιπλοΐα.

Παρά τη διάνοιξη, χρειάστηκαν άλλα δέκα χρόνια για την ολοκλήρωση του έργου. Κάθε δέκα μήνες 20.000 Αιγύπτιοι προσλαμβάνονταν για να εργαστούν στην κατασκευή αυτής της διώρυγας μήκους 160 χλμ.

Η ολοκλήρωση της Διώρυγας του Σουέζ εορτάστηκε με μεγαλοπρέπεια στην Αίγυπτο. Έξι χιλιάδες άνθρωποι παρευρέθηκαν σε επίσημο χορό στο Πορτ Σάιντ για να γιορτάσουν το γεγονός. Παρευρέθηκαν πολλοί αρχηγοί κρατών, συμπεριλαμβανομένων της Αυτοκράτειρας Ευγενίας, του Αυτοκράτορα της Αυστρίας, του Πρίγκιπα της Oυαλίας, του Πρίγκιπα της Πρωσίας και του Πρίγκιπα των Κάτω Χωρών. Δύο νηοπομπές μπήκαν στη διώρυγα από τον Βορρά και τον Νότο και συναντήθηκαν στην Ισμαηλία.

Το 1888 έγιναν τα επίσημα εγκαίνια της διώρυγας, σύμφωνα με τους όρους

διεθνούς σύμβασης, που επέτρεπε τη δωρεάν διέλευση σε πλοία όλων των χωρών χωρίς διακρίσεις και επρόκειτο για μνημειώδη συμφωνία που καταδεικνύει την αφοσίωση της Αιγύπτου στο παγκόσμιο εμπόριο.

Η βρετανική κυβέρνηση, όμως, κατείχε μετοχές οι οποίες είχαν αγοραστεί έναντι 400.000 στερλινών Αγγλίας, ενώ η Γαλλία εξακολουθούσε να κατέχει την πλειοψηφία των μετοχών. Συνεπώς, η διώρυγα βρισκόταν υπό τον έλεγχο των δύο κρατών, μέχρι την επιτυχημένη κρατικοποίησή της το 1956, κατά τη διάρκεια της σημαντικής διακυβέρνησης του Προέδρου Gamal Abdel Nasser (Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσσερ), οπότε και η Αρχή της Διώρυγας τους Σουέζ ανέλαβε τον έλεγχο των δραστηριοτήτων.

Μετά από περαιτέρω διαμάχες, η διώρυγα έκλεισε ξανά για λίγο, μέχρις ότου να ξανανοίξει το 1957. Μέχρι το 1962 η Αίγυπτος είχε εξοφλήσει και τις τελευταίες πληρωμές για τη διώρυγα, αποκτώντας πλέον τον πλήρη έλεγχο της Διώρυγας του Σουέζ.

Το έργο, το οποίο, στον πρώτο κύκλο χρηματοδότησής του, συγκέντρωσε 8,5 δισεκατομμύρια δολάρια σε έξι ημέρες, θα αποφέρει έσοδα ύψους 12,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως μέχρι το 2023, υπερδιπλασιάζοντας τα σημερινά έσοδα της διώρυγας

42

15Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤO ΕΥΡΩΔΙΚΑΣΤΗΡΙO ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠOΔOΣΗΔεν γλίτωσε τελικά η χώρα την παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τη μη τήρηση της υποχρέωσης ενσωμάτωσης της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση. Παρά το γεγονός ότι το σχετικό νομοσχέδιο ήταν έτοιμο από το περασμένο φθινόπωρο και είχε ολοκληρωθεί η δημόσια διαβούλευση για τις ρυθμίσεις που περιλαμβάνει, η Κομισιόν προχώρησε στην παραπομπή της χώρας μας αφού οι ρυθμίσεις δεν είχαν -και δεν έχουν ακόμη- κατατεθεί στη Βουλή, ούτε πολύ περισσότερο έχουν γίνει νόμος του κράτους.

Ενεργειακή απόδοσηΤου Κώστα Βουτσαδάκη

43

Το μόνο που έκανε το υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας στις 26 Ιουνίου ήταν να θέσει… εκ νέου το νομοσχέδιο σε διαβούλευση, υπό την πίεση προφανώς της ανάγκης να αποφευχθεί το πρόστιμο ύψους 29.145,60 ευρώ που προτείνει η Κομισιόν στο έγγραφο παραπομπής. Ωστόσο, στην περίπτωση που η μεταφορά δεν έχει ολοκληρωθεί και το Δικαστήριο επιβεβαιώσει τη γνώμη της Επιτροπής, το ημερήσιο πρόστιμο θα πρέπει να αρχίσει να καταβάλλεται από την ημερομηνία της απόφασης ή από μεταγενέστερη ημερομηνία που θα ορίσει το Δικαστήριο, μέχρις ότου ολοκληρωθεί η μεταφορά της οδηγίας. Το τελικό ποσό του ημερήσιου προστίμου θα αποφασιστεί από το Δικαστήριο, αλλά δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό που πρότεινε η Επιτροπή.

Τι προβλέπει η οδηγίαΣύμφωνα με την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση, τα κράτη-μέλη της ΕΕ οφείλουν να επιτύχουν συγκεκριμένους στόχους εξοικονόμησης ενέργειας από την 1η Ιανουαρίου 2014 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020 με την εφαρμογή μέτρων πολιτικής ώστε να βελτιωθεί η ενεργειακή απόδοση των νοικοκυριών, των κτηρίων, της βιομηχανίας και των μεταφορών. Προβλέπεται επίσης υποχρέωση για τις ενεργειακές επιχειρήσεις να λάβουν μέτρα εξοικονόμησης σε επίπεδο τελικού πελάτη, π.χ. παρέχοντας συμβουλές για εγκατάσταση καλύτερης μόνωσης

ή οικονομικά κίνητρα για την αντικατάσταση παλαιών ενεργοβόρων κουφωμάτων. Τα κράτη-μέλη είχαν κληθεί να μεταφέρουν στο εθνικό δίκαιο τις υποχρεώσεις που προβλέπει η οδηγία μέχρι τις 5 Ιουνίου 2014.

Η οδηγία προβλέπει τις εξής υποχρεώσεις: –ενεργειακούς ελέγχους για μεγάλες επιχειρήσεις κάθε τέσσερα χρόνια, –αυξημένα δικαιώματα για τους καταναλωτές όσον αφορά τις μετρήσεις και την τιμολόγηση της ενεργειακής κατανάλωσής τους, –ανακαίνιση τουλάχιστον του 3% των κτηρίων της κεντρικής δημόσιας διοίκησης κάθε χρόνο και αγορές του Δημοσίου με γνώμονα την ενεργειακή απόδοση.

Η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, όπως επισημαίνει η Κομισιόν, είναι ένας από τους πλέον συμφέροντες οικονομικά τρόπους ενίσχυσης της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού και μείωσης των εκπομπών θερμοκηπιακών αερίων και άλλων ρύπων.

Η ΕΕ στοχεύει σε μείωση κατά 20% της ετήσιας κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας στην Ευρώπη μέχρι το 2020 και η οδηγία για την ενεργειακή απόδοση είναι βασικό εργαλείο για την επίτευξη αυτού του στόχου με παρεμβάσεις σε όλα τα στάδια της ενεργειακής αλυσίδας, από τη μετατροπή της ενέργειας έως τη διανομή της για τελική κατανάλωση.

Το περιεχόμενο του νομοσχεδίουΤα βασικά σημεία του νομοσχεδίου που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση περιλαμβάνουν τα εξής: -Ενδεικτικό εθνικό στόχο ενεργειακής απόδοσης σύμφωνα με τον οποίο η τελική κατανάλωση ενέργειας της χώρας το 2020 δεν θα υπερβαίνει τους 18,4 εκατομμύρια τόνους ισοδύναμου πετρελαίου τελικής ενέργειας. –Τοποθέτηση έξυπνων μετρητών κατανάλωσης ενέργειας σε όλα τα νέα κτήρια ή όταν αντικαθίσταται ο μετρητής. –Oι διανομείς ενέργειας και οι επιχειρήσεις λιανικής πώλησης ενέργειας οφείλουν να παρέχουν στους τελικούς καταναλωτές ατελώς όλους τους λογαριασμούς και τις πληροφορίες για την κατανάλωση ενέργειας και δωρεάν πρόσβαση στα στοιχεία για την κατανάλωσή τους.

Η ΕΕ στοχεύει σε μείωση κατά 20% της ετήσιας κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας στην Ευρώπη μέχρι το 2020 και η οδηγία για την ενεργειακή απόδοση είναι βασικό εργαλείο για την επίτευξη αυτού του στόχου

44

–Τα μέτρα πολιτικής για την επίτευξη του στόχου εξοικονόμησης ενέργειας περιλαμβάνουν: α) μέσα χρηματοδότησης ή φορολογικά κίνητρα που οδηγούν στην εφαρμογή ενεργειακά αποδοτικής τεχνολογίας, β) κανονισμούς ή εθελοντικές συμφωνίες που οδηγούν στην εφαρμογή ενεργειακά αποδοτικής τεχνολογίας, γ) πρότυπα και κανόνες που αποσκοπούν στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των προϊόντων και των υπηρεσιών, δ) καθεστώτα ενεργειακής επισήμανσης, ε) κατάρτιση και εκπαίδευση. –Εκπόνηση Εθνικού Σχεδίου Δράσης Ενεργειακής Απόδοσης ανά τριετία. –Εκπόνηση μακροχρόνιας στρατηγικής για την κινητοποίηση επενδύσεων για την ανακαίνιση του κτηριακού τομέα. -Υποχρέωση ενεργειακής ανακαίνισης του 3% της επιφάνειας των ιδιόκτητων δημοσίων κτηρίων με ωφέλιμη επιφάνεια άνω των 250 τ.μ. Επίσης, οι περιφέρειες και δήμοι της χώρας απαιτείται να εκπονούν σχέδια δράσης για την ανακαίνιση των κτηρίων τους, να καθιερώνουν συστήματα ενεργειακής διαχείρισης και εφόσον είναι οικονομικά εφικτό να υλοποιούν τα μέτρα που

προτείνονται στα σχέδια δράσης. –O δημόσιος τομέας απαιτείται να αγοράζει προϊόντα, υπηρεσίες και κτήρια υψηλής ενεργειακής απόδοσης, εφόσον αυτό συνάδει προς την οικονομική αποδοτικότητα. Τα κτήρια που αγοράζονται ή μισθώνονται από το Δημόσιο πρέπει να είναι τουλάχιστον ενεργειακής κατηγορίας «Γ». –Από 1/1/2017 καθιερώνεται καθεστώς επιβολής προς τους διανομείς ενέργειας ή και εταιρείες λιανικής πώλησης ενέργειας για την επίτευξη στόχου εξοικονόμησης ενέργειας έως το 2020. O στόχος αφορά ετήσιες νέες εξοικονομήσεις και ισούται με 1,5% των κατ’ όγκο ετήσιων πωλήσεων ενέργειας στους τελικούς καταναλωτές όλων των διανομέων ενέργειας είτε όλων των επιχειρήσεων λιανικής πώλησης ενέργειας, του μέσου όρου των ετών 2010, 2011, 2012. Τα καθεστώτα επιβολής μπορούν να συνδυαστούν με εναλλακτικά μέτρα πολιτικής. –Καθιερώνεται σύστημα ενεργειακών ελέγχων από ανεξάρτητους πιστοποιημένους ενεργειακούς ελεγκτές. Oι ενεργειακοί έλεγχοι είναι υποχρεωτικοί για τις μη μικρομεσαίες επιχειρήσεις, εκτός εάν

εφαρμόζουν σύστημα ενεργειακής ή περιβαλλοντικής διαχείρισης. –Προωθείται πλαίσιο μέτρων για την ανάπτυξη αποδοτικών υποδομών τηλεθέρμανσης, τηλεψύξης, συμπαραγωγής υψηλής απόδοσης και χρήση θέρμανσης και ψύξης από απορριπτόμενη θερμότητα και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Υποχρέωση διενέργειας ανάλυσης κόστους-οφέλους σε περιπτώσεις συγκεκριμένων δράσεων, όπως σχεδιασμός νέων θερμικών εγκαταστάσεων ή ουσιαστικών ανακαινίσεων υφισταμένων. –Προώθηση ενεργειακών υπηρεσιών. –Δημιουργία Ειδικού Ταμείου Ενεργειακής Απόδοσης για τη χρηματοδότηση μέτρων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης. Προσωρινά, μέχρι τη σύσταση του Ταμείου, μπορεί να χρησιμοποιηθεί το Πράσινο Ταμείο ως ταμείο χρηματοδότησης έργων ενεργειακής απόδοσης. –Εκπόνηση σχεδίου δράσης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής πενίας.

45

16ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤO ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΜΠOΡΙΑΣ

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΕΚΠOΜΠΩΝΔιευκρινίσεις σχετικά με τη νομοθετική πρόταση που υπέβαλε για την αναθεώρηση του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της ΕΕ, παρέχει η Κομισιόν με απαντήσεις σε δέκα κρίσιμα ερωτήματα.

Περιβάλλον

46

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε νομοθετική πρόταση για αναθεώρηση του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της ΕΕ (ΣΕΔΕ) σύμφωνα με το πλαίσιο πολιτικής 2030 για το κλίμα και την ενέργεια, το οποίο συμφωνήθηκε από τους ηγέτες της ΕΕ τον Oκτώβριο του 2014. Η πρόταση αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των προσπαθειών για την επίτευξη μιας ανθεκτικής Ενεργειακής Ένωσης με μακρόπνοη πολιτική για το κλίμα, κάτι που συνιστά κορυφαία πολιτική προτεραιότητα της Επιτροπής Γιούνκερ, η οποία εγκαινιάστηκε τον Φεβρουάριο του 2015.

Γιατί η Επιτροπή προτείνει μια αναθεώρηση του ΣΕΔΕ;

Πρόκειται για το πρώτο βήμα προς την επίτευξη του στόχου της ΕΕ για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στο εσωτερικό της τουλάχιστον κατά 40% έως το 2030, πράγμα που αποτελεί μέρος της συμβολής της στη νέα παγκόσμια συμφωνία για το κλίμα που αναμένεται να συναφθεί στο Παρίσι τον Δεκέμβριο του τρέχοντος έτους. Η παρούσα πρόταση στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα στη διεθνή κοινότητα σε μια κρίσιμη στιγμή, όταν άλλοι σημαντικοί παράγοντες όπως η ομάδα G7 και η Κίνα δείχνουν επίσης μεγάλη αποφασιστικότητα.

Το ΣΕΔΕ είναι η μεγαλύτερη αγορά διοξειδίου του άνθρακα στον κόσμο. Η σημερινή πρόταση αποσκοπεί να εξασφαλίσει ότι το ΣΕΔΕ -ο ακρογωνιαίος λίθος της πολιτικής της ΕΕ για το κλίμα- εξακολουθεί να αποτελεί τον πλέον αποτελεσματικό

τρόπο μείωσης των εκπομπών την επόμενη δεκαετία. Με τον τρόπο αυτόν, μπορούν να αξιοποιηθούν οι εμπειρίες που αποκόμισαν οι επιχειρήσεις και οι δημόσιες αρχές από την πρώτη δεκαετία εφαρμογής του. Το ΣΕΔΕ θα πρέπει να συνεχίσει να εμπνέει άλλους διεθνείς εταίρους, όπως η Κίνα, να χρησιμοποιούν την τιμολόγηση του άνθρακα ως μια οικονομικά αποδοτική κινητήρια δύναμη για τη σταδιακή αλλά βιώσιμη απεξάρτηση των οικονομιών τους από τον άνθρακα προς όφελος των μελλοντικών γενεών.

Η φιλόδοξη δράση για το κλίμα δημιουργεί επιχειρηματικές ευκαιρίες και ανοίγει νέες αγορές για τις τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Η σημερινή πρόταση επιβεβαιώνει ότι η δράση για το κλίμα και η ανταγωνιστικότητα συμβαδίζουν. Το αναθεωρημένο ΣΕΔΕ θα προσφέρει ισχυρότερα κίνητρα για καινοτομία και θα συνεχίσει να διασφαλίζει ότι οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες θα διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητά τους στις διεθνείς αγορές. Παρέχονται πρόσθετοι πόροι από το ΣΕΔΕ για την καινοτομία για χαμηλές ανθρακούχες εκπομπές -επίσης για πρώτη φορά για την ενεργοβόρο βιομηχανία- και για τον εκσυγχρονισμό των ενεργειακών συστημάτων στα οικονομικά ασθενέστερα κράτη μέλη. Αυτό θα προωθήσει περαιτέρω τη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και άλλων τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και υψηλής ενεργειακής απόδοσης, οι

οποίες αποτελούν, παράλληλα με την απεξάρτηση από τον άνθρακα, κύριους στόχους της Ενεργειακής Ένωσης.

Τέλος, ένα αναθεωρημένο ΣΕΔΕ -με βάση το Αποθεματικό Σταθερότητας της Αγοράς που συμφωνήθηκε πρόσφατα- θα ενισχύσει τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ενέργειας και θα παρέχει καλύτερα μηνύματα σχετικά με τις τιμές μακροπρόθεσμα για τις επενδύσεις. Συνεπώς, η σημερινή πρόταση για το ΣΕΔΕ θα συμβάλει στην αποτελεσματικότερη λειτουργία της πανευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας που είναι ο καλύτερος τρόπος για να εξασφαλιστεί ότι η ηλεκτρική ενέργεια μπορεί να παρέχεται στους ιδιώτες καταναλωτές και στις βιομηχανίες με τον αποδοτικότερο οικονομικά τρόπο.

Με ποιον τρόπο η αναθεώρηση θα ωφελήσει τους πολίτες, τη βιομηχανία και τα κράτη-μέλη της ΕΕ;

Η προτεινόμενη αναθεώρηση θα αποφέρει πολλαπλά περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη. Θα συμβάλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, εντείνοντας τις προσπάθειες της ΕΕ για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η μείωση των εκπομπών μειώνει επίσης και την ατμοσφαιρική ρύπανση, προς όφελος της υγείας των πολιτών. Επιπλέον, καθιστά την Ευρώπη λιγότερο εξαρτημένη από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα.

Η παρούσα πρόταση προωθεί μια καλύτερη λειτουργία του ΣΕΔΕ, ώστε η ΕΕ να τεθεί σε τροχιά προς μια

47

οικονομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες προκειμένου οι επιχειρήσεις και η βιομηχανία να αναπτυχθούν και να επωφεληθούν από τις νέες τεχνολογίες και τις αγορές, στηρίζει την καινοτομία και δημιουργεί νέες ευκαιρίες για απασχόληση και ανάπτυξη. Επίσης, η πρόταση προωθεί τη μετάβαση σε χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα παρέχοντας περισσότερους πόρους για την αντιμετώπιση των επενδυτικών αναγκών στα οικονομικά ασθενέστερα κράτη μέλη.

Παράλληλα, η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι ενδέχεται να υπάρχουν κίνδυνοι για ορισμένες επιχειρήσεις που είναι εκτεθειμένες στον διεθνή ανταγωνισμό, δεδομένου ότι σε άλλες μείζονες οικονομίες δεν καταβάλλονται ανάλογες προσπάθειες για το κλίμα. Για τον λόγο αυτόν, η πρόταση περιλαμβάνει και εγγυήσεις για τη διεθνή ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών βιομηχανιών εντάσεως ενέργειας. Σημαντική έμφαση δίνεται στη μείωση του διοικητικού φόρτου. Σύμφωνα με την πρόταση, τα κράτη-μέλη θα συνεχίσουν να μπορούν να εξαιρούν από το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της ΕΕ τους μικρούς πρόξενους εκπομπών, συμπεριλαμβανομένων των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων με χαμηλά επίπεδα εκπομπών, εφόσον αυτοί υπόκεινται σε ισοδύναμα μέτρα.

Με ποιον τρόπο η αναθεώρηση του ΣΕΔΕ συμβάλλει στις διεθνείς προσπάθειες για το κλίμα;

Oι μειώσεις εκπομπών της ΕΕ θα συμβάλουν καθοριστικά στη διεθνή προσπάθεια για περιορισμό της παγκόσμιας μέσης αύξησης της θερμοκρασίας κάτω από τους 2°C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.

O στόχος «τουλάχιστον 40%» για το σύνολο της οικονομίας καταδεικνύει τη συνεχή δέσμευση της ΕΕ προκειμένου να εξασφαλιστεί μια φιλόδοξη παγκόσμια συμφωνία για το κλίμα στο Παρίσι τον Δεκέμβριο του τρέχοντος έτους με νομικά δεσμευτικές δεσμεύσεις όλων των μερών. Η σημερινή πρόταση αποτελεί συνέχεια αυτής της προσπάθειας, παρουσιάζοντας το πρώτο από τα βασικά βήματα για την επίτευξη αυτού του φιλόδοξου στόχου μείωσης των εκπομπών.

Oι αποφάσεις που θα ληφθούν στο Παρίσι αναμένεται να σηματοδοτήσουν χρηματοδοτήσεις για το κλίμα, μεταφορά τεχνολογίας και ανάπτυξη ικανοτήτων για τα επιλέξιμα μέρη, ιδίως εκείνων με τις λιγότερες δυνατότητες. Η δημόσια χρηματοδότηση για το κλίμα θα συνεχίσει να παίζει σημαντικό ρόλο στην κινητοποίηση πόρων για μετά το 2020. Εν αναμονή των αποφάσεων αυτών, η σημερινή πρόταση καλεί τα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν μερίδιο των εσόδων από τους πλειστηριασμούς στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ για τη χρηματοδότηση δράσεων για το κλίμα σε χώρες εκτός ΕΕ, όπως για μέτρα προσαρμογής στις επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή. Εναπόκειται στα κράτη μέλη να διαθέτουν μέρος των εσόδων από το ΣΕΔΕ για τη

Η παρούσα πρόταση προωθεί μια καλύτερη λειτουργία του ΣΕΔΕ, ώστε η ΕΕ να τεθεί σε τροχιά προς μια οικονομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες προκειμένου οι επιχειρήσεις και η βιομηχανία να αναπτυχθούν και να επωφεληθούν από τις νέες τεχνολογίες και τις αγορές

48

στήριξη δράσεων μετριασμού της κλιματικής αλλαγής στις τρίτες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των αναπτυσσόμενων χωρών.

Με ποιον τρόπο η αναθεώρηση του συστήματος εμπορίας εκπομπών θα επηρεάσει τη συνολική ποσότητα δικαιωμάτων εκπομπών;

Η συνολική ποσότητα δικαιωμάτων εκπομπών θα μειώνεται κατά 2,2% ετησίως, αρχής γενομένης από το 2021.

Από το 2013, η κατανομή δικαιωμάτων εκπομπών στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ γίνεται κυρίως μέσω πλειστηριασμών από τα κράτη μέλη. Κατά την τρέχουσα περίοδο εμπορίας (2013-2020), το 57% της συνολικής ποσότητας δικαιωμάτων εκπομπών θα αποτελέσει αντικείμενο πλειστηριασμών, ενώ οι υπόλοιπες ποσότητες διατίθενται για δωρεάν κατανομή. Το ποσοστό των δικαιωμάτων που τίθενται σε πλειστηριασμό θα παραμείνει το ίδιο μετά το 2020. Τα έσοδα από τους πλειστηριασμούς συνιστούν για τα κράτη-μέλη πηγή χρηματοδότησης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για διάφορες δράσεις, όπως προγράμματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Τα έσοδα αυτά μπορούν επίσης να διατεθούν για μέτρα κοινωνικής πολιτικής με σκοπό τη στήριξη της «ορθής και δίκαιης μετάβασης» σε

μια οικονομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών για τις επιχειρήσεις, τους εργαζομένους και τους καταναλωτές, εκ παραλλήλου με τη στήριξη των διεθνών προσπαθειών για το κλίμα στις τρίτες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των αναπτυσσόμενων χωρών.

Πώς θα βελτιωθεί το σύστημα δωρεάν κατανομής δικαιωμάτων εκπομπών μετά το 2020;

Δεδομένου ότι ο συνολικός αριθμός δικαιωμάτων είναι περιορισμένος και βαίνει μειούμενος, το σύστημα δωρεάν κατανομής δικαιωμάτων πρέπει να αναθεωρηθεί ώστε τα διαθέσιμα δικαιώματα να κατανεμηθούν με τον πλέον αποτελεσματικό και αποδοτικό τρόπο. Oι προτεινόμενες αλλαγές σκοπό έχουν να ελαχιστοποιήσουν την ανάγκη εφαρμογής διορθωτικού συντελεστή και να διασφαλίσουν την προβλεψιμότητα για τις επιχειρήσεις.

Η κατανομή δωρεάν δικαιωμάτων θα εστιάζει στους τομείς που αντιμετωπίζουν τον υψηλότερο κίνδυνο μεταφοράς της παραγωγής τους εκτός ΕΕ.

Η βασική αρχιτεκτονική του συστήματος θα παραμείνει σε ισχύ και μετά το 2020, αλλά διάφορα επιμέρους στοιχεία θα βελτιωθούν με βάση τη συμφωνία που επιτεύχθηκε από τους ηγέτες της ΕΕ τον Oκτώβριο του 2014:

Δείκτες αναφοράς: Θα επικαιροποιηθούν ώστε να ληφθεί υπόψη η τεχνολογική πρόοδος που έχει σημειωθεί σε διάφορους τομείς. Oι σημερινές τιμές καθορίζονται βάσει των δεδομένων της περιόδου 2007-2008 και δεν θα αντικατοπτρίζουν τις τεχνολογικές εξελίξεις μετά το 2020.

Δεδομένα παραγωγής: Το σύστημα θα γίνει πιο ευέλικτο καθώς θα λαμβάνει καλύτερα υπόψη τις αυξήσεις ή τις μειώσεις της παραγωγής και θα προσαρμόζει ανάλογα την ποσότητα των δωρεάν κατανεμόμενων δικαιωμάτων. Ένας ορισμένος αριθμός δωρεάν δικαιωμάτων θα διατεθεί για τις νέες και τις αναπτυσσόμενες εγκαταστάσεις.

Διαρροή άνθρακα: Όπως και σήμερα, μετά το 2020 όλοι οι σημαντικοί βιομηχανικοί κλάδοι θα θεωρούνται ότι εκτίθενται σε σημαντικό κίνδυνο διαρροής άνθρακα.

Έμμεσο κόστος του άνθρακα: Τα κράτη-μέλη ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν τα έσοδα από τους πλειστηριασμούς για την παροχή αποζημίωσης σύμφωνα με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις.

Με ποιον τρόπο το ΣΕΔΕ της ΕΕ θα στηρίξει την καινοτομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών;

Θα συσταθεί ένα Ταμείο Καινοτομίας

49

που θα στηρίζει τις πρωτοπόρες επενδύσεις στους τομείς των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα (CCS) καθώς και της καινοτομίας για χαμηλές ανθρακούχες εκπομπές σε ενεργοβόρους κλάδους της βιομηχανίας.

Για τον σκοπό αυτόν, μετά το 2021 θα διατεθούν 400 περίπου εκατομμύρια μονάδες δικαιωμάτων -οι οποίες, αν πωληθούν, θα αντιστοιχούν σε 10 περίπου δισ. ευρώ. Επιπλέον, άλλα 50 εκατ. μη κατανεμηθέντων δικαιωμάτων εκπομπών της περιόδου 2013-2020 θα διατεθούν ώστε το Ταμείο Καινοτομίας να αρχίσει να λειτουργεί πριν από το 2021 και να συμπεριλάβει έργα για τη στήριξη τεχνολογιών αιχμής για τη βιομηχανία.

Το Ταμείο Καινοτομίας αξιοποιεί την επιτυχία του υφιστάμενου προγράμματος χρηματοδότησης για στήριξη του τομέα της καινοτομίας για χαμηλές ανθρακούχες εκπομπές χρησιμοποιώντας τα έσοδα από τα 300 εκατ. δικαιώματα της περιόδου 2013-2020.

Ποιοι είναι οι στόχοι του Ταμείου Εκσυγχρονισμού;

Στόχος του Ταμείου Εκσυγχρονισμού είναι η στήριξη των κρατών-μελών χαμηλότερου εισοδήματος για την κάλυψη των υψηλών επενδυτικών τους αναγκών σε ό,τι αφορά την ενεργειακή απόδοση και τον εκσυγχρονισμό των ενεργειακών τους συστημάτων.

Μεταξύ 2021 και 2030, το 2% των

δικαιωμάτων, δηλαδή περίπου 310 εκατ. δικαιώματα, θα διατεθούν για τη δημιουργία του Ταμείου. Στο Ταμείο θα συνεισφέρουν όλα τα κράτη-μέλη, γεγονός που θα ωφελήσει 10 κράτη-μέλη με κατά κεφαλήν ΑΕΠ κάτω του 60% του μέσου όρου της ΕΕ (το 2013). Oι επιλέξιμες χώρες για χρηματοδότηση είναι: Βουλγαρία, Κροατία, Τσεχική Δημοκρατία, Εσθονία, Oυγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Ρουμανία και Σλοβακία.

Η οδηγία ΣΕΔΕ θα πρέπει να εγκαθιδρύσει μια δομή διακυβέρνησης του Ταμείου Εκσυγχρονισμού στην οποία θα μετέχουν τα κράτη μέλη, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και η Επιτροπή.

Με ποιον τρόπο η αναθεώρηση του ΣΕΔΕ θα επηρεάσει το Αποθεματικό Σταθερότητας της Αγοράς;

Η πρόσφατη συμφωνία για το Αποθεματικό Σταθερότητας της Αγοράς (MSR) επιτρέπει τη μεταφορά των μη κατανεμημένων δικαιωμάτων στο MSR το 2020. Σύμφωνα με τον κανόνα αυτόν, οι αναλυτές εκτιμούν ότι 550-700 εκατομμύρια δικαιώματα μπορούν να μεταφερθούν στο MSR το 2020. Μετά από αίτημα που υποβλήθηκε από το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για να εξεταστεί το ενδεχόμενο χρησιμοποίησης των μη κατανεμημένων δικαιωμάτων μετά το 2020, η Επιτροπή προτείνει να χρησιμοποιηθούν 250 εκατ. μη κατανεμημένα δικαιώματα από την περίοδο 2013-2020 για τη δημιουργία αποθεματικού για τις νέες και τις αναπτυσσόμενες εγκαταστάσεις.

Πραγματοποιήθηκε δημόσια διαβούλευση για την πρόταση αυτή;

Στα διάφορα στάδια κατάρτισης της παρούσας πρότασης συμμετείχαν εκπρόσωποι των κρατών μελών, της βιομηχανίας, ΜΚO, ερευνητικών και πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, συνδικαλιστικών οργανώσεων, καθώς και πολίτες. Το 2014 πραγματοποιήθηκαν διαβουλεύσεις με τους ενδιαφερομένους για διάφορες τεχνικές πτυχές του ΣΕΔΕ. Η Επιτροπή έλαβε πάνω από 500 απαντήσεις, οι οποίες ελήφθησαν υπόψη κατά την κατάρτιση της παρούσας πρότασης. Μετά τις διαβουλεύσεις αυτές καθώς και την ανάλυση των στόχων πολιτικής της ΕΕ για το κλίμα με ορίζοντα το 2030, η Επιτροπή προέβη σε εκτίμηση των επιπτώσεων της αναθεώρησης του ΣΕΔΕ.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα;Έχει υποβληθεί νομοθετική πρόταση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για έγκριση, καθώς και στην Ευρωπαϊκή Oικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών για γνωμοδότηση. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τα όργανα αυτά για τη θετική έκβαση αυτής της νομοθετικής πρότασης. Oι πολίτες και οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να εκφράσουν τις απόψεις τους για την πρόταση αυτή μέσα στις προσεχείς οκτώ εβδομάδες. Oι απόψεις αυτές θα ληφθούν υπόψη κατά τη νομοθετική συζήτηση και θα υποβληθούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.

50

17ΤΑΦΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΑΠOΒΛΗΤΩΝΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑΗ χώρα μας οφείλει μέσα στην επόμενη δεκαετία να δημιουργήσει μία μονάδα επεξεργασίας των ραδιενεργών αποβλήτων της και άλλη μία μονάδα για την ταφή τους, επισημαίνει σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ) δρ Χρήστος Χουσιάδας. Επίσης διαβεβαιώνει ότι, όπως δείχνουν τα τελευταία στοιχεία, δεν υπάρχει πρόβλημα υπερβολικής έκθεσης του ελληνικού πληθυσμού σε ακτινοβολίες, ιατρικές, ηλεκτρομαγνητικές ή άλλες. Τονίζει, ακόμη, ότι στο προβλεπτό μέλλον η Ελλάδα θα παραμείνει μια μη πυρηνική χώρα.

Ραδιενέργεια

O κ. Χουσιάδας είναι μηχανολόγος μηχανικός, ο οποίος αποφοίτησε από το ΕΜΠ το 1983, ενώ απέκτησε μεταπτυχιακό και διδακτορικό τίτλο στη Μηχανική από το Institut National Polytechnique της Γκρενόμπλ στη Γαλλία. Μεταξύ άλλων, εργάστηκε ως επιστημονικό στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο Κοινό Κέντρο Ερευνών-Ευρατόμ (1990-1997) και στη συνέχεια στον «Δημόκριτο» ως διευθυντής ερευνών. Έχει πλούσια ερευνητική και συγγραφική δραστηριότητα, ενώ από το 2008 είναι πρόεδρος της ΕΕΑΕ.

Πλησιάζει στην ολοκλήρωσή του το έργο «Πρίσμα» που, μέσα από μετρήσεις, προσδιορίζει τη συνολική επιβάρυνση του ελληνικού πληθυσμού από ακτινοβολίες. Ποιες είναι οι πρώτες εκτιμήσεις;

Η συνολική επιβάρυνση από όλες τις πηγές ιοντίζουσας ακτινοβολίας, φυσικές και τεχνητές, κινείται περίπου στον παγκόσμιο μέσο όρο, στα 2 μιλισίβερτ (mSv) τον χρόνο για τον μέσο Έλληνα, από την οποία η μισή προέρχεται από ιατρικές εξετάσεις.

Ακόμη κι αν συμπεριλάβουμε τη «θάλασσα» από μη ιοντίζουσες ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες, όπως της κινητής τηλεφωνίας, τις ασύρματες κ.ά. που μας περιβάλλουν, δεν υπάρχει πρόβλημα;

Το συμπέρασμα είναι αδιάσειστο και είναι όχι. Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα και αυτό ισχύει για όλες τις πηγές ακτινοβολίας. O ελληνικός πληθυσμός δεν βρίσκεται σε κατάσταση υπερέκθεσης σε ακτινοβολίες. Ενδεικτικά για τις ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες, η έκθεση του πληθυσμού στις αγροτικές περιοχές της Ελλάδας είναι πολλές χιλιάδες φορές κάτω από τα όρια ασφαλείας, ενώ στις αστικές περιοχές είναι 1.000 έως 5.000 φορές κάτω από τα όρια. Ακόμη και στις ταράτσες κοντά σε σταθμούς βάσης η έκθεση είναι εκατοντάδες φορές κάτω από τα όρια ασφαλείας.

Η ΕΕΑΕ διαπίστωσε πάντως οκτώ παραβάσεις μέσα στο 2014.

Oι παραβάσεις είναι πάρα πολύ λίγες και κατά κανέναν τρόπο δεν δημιουργούν πρόβλημα στη δημόσια

51

υγεία. Άλλωστε, το πρόβλημα αποκαταστάθηκε στη συνέχεια με τη λήψη πρόσθετων μέτρων προφύλαξης, ώστε το κοινό να μην έχει πια πρόσβαση σε αυτές τις περιοχές.

Oι επαγγελματικά εκτεθειμένοι σε ακτινοβολίες στη χώρα μας ξεπερνούν τους 11.000. Πώς θα κρίνατε την κατάσταση στους χώρους εργασίας;

Θα την έκρινα ικανοποιητικότατη με βάση τα διεθνώς ισχύοντα. Σήμερα πια όλοι οι εργαζόμενοι είναι μέσα στο σύστημα εποπτείας και δεν υπάρχουν πλέον εργαστήρια που να μην ελέγχονται. Όσον αφορά τις δόσεις ακτινοβολίας που δέχονται οι εργαζόμενοι, είναι αναφανδόν κάτω από τα όρια ασφαλείας, τα 20 μιλισίβερτ ετησίως. Μεμονωμένα κάποιος εργαζόμενος μπορεί να βρεθεί να έχει μεγαλύτερη έκθεση σε ακτινοβολία, αλλά πρόκειται για λίγες περιπτώσεις, κάτι που συμβαίνει σε όλο τον κόσμο.

Άρα δεν κινδυνεύει κάποιος που θέλει να εργαστεί σε αυτόν τον τομέα.

Καταφανώς όχι. Δεν συντρέχει κανένας

λόγος για να μην ασχοληθεί κανείς επαγγελματικά με τις ακτινοβολίες. Από την άλλη βέβαια, είναι δεδομένο ότι δεν υπάρχει δουλειά ή δραστηριότητα που να μην περιέχει κάποιον κίνδυνο. Άλλωστε, το επαγγελματικό όριο ασφαλείας των 20 μιλισίβερτ ετησίως δεν είναι παρά η στατιστική αναγωγή του κινδύνου που θα είχε ένας εργαζόμενος κατά μέσο όρο σε οποιαδήποτε άλλη δουλειά.

Μάλιστα, κάτι που δεν είναι ευρέως γνωστό, όσοι εργάζονται σε πυρηνικούς σταθμούς, έχουν γενικά μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής. Αυτό οφείλεται στο ότι υποχρεούνται σε αυστηρότερους κανόνες παρακολούθησης της υγείας τους, π.χ. τσεκάπ, πράγμα που βοηθά στο να προλαμβάνονται πιο γρήγορα τα τυχόν προβλήματά τους.

Θεωρείτε ότι ο μέσος Έλληνας υπερ-εκτίθεται σε ιατρικές ακτινοβολίες λόγω κατάχρησης διαγνωστικών εξετάσεων;

Τα μέχρι τώρα στοιχεία του έργου «Πρίσμα» δεν δείχνουν κάτι τέτοιο. Η μέση ετήσια ακτινική επιβάρυνση από ιατρικές εξετάσεις είναι της τάξης του

ενός μιλισίβερτ. Από την άλλη, ο αριθμός των μηχανημάτων ιατρικών ακτινοβολιών είναι όντως μεγάλος στην Ελλάδα.

Τι γίνεται με το πρόβλημα των ραδιενεργών αποβλήτων στη χώρα μας;

Για να ξεκαθαρίσουμε το μπλέξιμο, άλλο πράγμα είναι τα ραδιενεργά απόβλητα και άλλο τα πυρηνικά, που προέρχονται από τη λειτουργία ενός πυρηνικού αντιδραστήρα. Στην Ελλάδα έχουν απομείνει ορισμένα τελευταία πυρηνικά απόβλητα υψηλού επιπέδου, όπως ακτινοβολημένα καύσιμα, από την παλαιότερη λειτουργία του αντιδραστήρα του «Δημόκριτου», τα οποία πρέπει να έχουν φύγει από την Ελλάδα έως το 2019. Μέχρι σήμερα έχουν εξαχθεί ήδη στο εξωτερικό, στις ΗΠΑ, με ειδικά κοντέινερ, δύο φορτία τέτοιων αποβλήτων.

Τα ραδιενεργά απόβλητα, από την άλλη, προέρχονται από τις εφαρμογές των ακτινοβολιών, ιδίως των ιατρικών. Στην Ελλάδα μια μεγάλη πηγή ραδιενεργών αποβλήτων είναι η πυρηνική ιατρική, τα ραδιοϊσότοπα που χρησιμοποιούνται για διαγνωστικούς

52

και θεραπευτικούς σκοπούς. Ευτυχώς αυτά είναι βραχύβια. Τα νοσοκομεία και τα διαγνωστικά κέντρα υποχρεούνται να τα κρατούν και μετά από ένα διάστημα, συνήθως μερικών ημερών, τα διαχειρίζονται ως κοινά αστικά απορρίμματα ή αστικά λύματα.

Αυτό είναι ασφαλές;

Ναι, γιατί έχουν μικρό χρόνο ημιζωής. Άλλωστε, στις μεγάλες μονάδες υποδοχής απορριμμάτων υπάρχουν ανιχνευτές ραδιενέργειας.

Έχετε κάνει δειγματοληπτικούς ελέγχους σε νοσοκομεία για το κατά πόσο τηρούν τους κανόνες ασφαλείας και δεν πετούν πρόωρα τα ραδιενεργά απόβλητα στα σκουπίδια;

Έχουμε κάνει ελέγχους ακόμη και σε κάδους απορριμμάτων γύρω από εργαστήρια πυρηνικής ιατρικής. Παρατράγουδα έχουν παρατηρηθεί, αλλά δεν είναι κάτι συχνό. Oι παρατυπίες αφορούν μεμονωμένα περιστατικά, δεν υπάρχει μαζική καταστρατήγηση.

Περιοδικά και στις χωματερές οι ανιχνευτές πιάνουν ραδιενεργά απόβλητα, αλλά δεν σημαίνει ότι όλες οι περιπτώσεις οφείλονται σε δόλο. Ακόμη

και τα εκκρίματα ή τα απορρίμματα ενός ασθενούς που έχει κάνει ακτινοβολίες, για ένα διάστημα αφότου έχει φύγει από το νοσοκομείο, συνεχίζουν να περιέχουν κάποια ραδιενέργεια. Oι εργαζόμενοι στις χωματερές στην αρχή ανησυχούσαν από τους συναγερμούς αυτούς, αλλά τώρα καταλαβαίνουν ότι είναι «αθώοι».

Υπάρχουν όμως και βιομηχανικά ραδιενεργά απόβλητα, όπως ορισμένες κεφαλές αλεξικέραυνων ή κάποια είδη πυρανιχνευτών, που περιέχουν ραδιενεργά υλικά. Ακόμη υπάρχουν ορισμένες άλλες ραδιενεργές πηγές για διάφορες εφαρμογές, π.χ. για περιβαλλοντικές μετρήσεις, που στο τέλος της ζωής τους μετατρέπονται σε ραδιενεργά απόβλητα προς διαχείριση. Υπάρχουν και ορισμένα χαμηλού επιπέδου ραδιενεργά απόβλητα από την προηγούμενη λειτουργία του αντιδραστήρα του «Δημόκριτου», τα οποία επίσης θα χρειαστούν μια διαχείριση.

Τι θα γίνει με την προσωρινή μονάδα αποθήκευσης ραδιενεργών αποβλήτων που σήμερα υπάρχει στον «Δημόκριτο»;

Στη μονάδα αυτή που ανήκει στον «Δημόκριτο» και αυτός τη διαχειρίζεται, μεταφέρονται και φυλάσσονται διαφόρων ειδών ραδιενεργά απόβλητα.

«Προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στην ανάπτυξη ασφαλών και βιώσιμων ενεργειακών πηγών, χωρίς περαιτέρω εξάπλωση της πυρηνικής ενέργειας. Η Ελλάδα είναι μια μη πυρηνική χώρα κι έτσι θα παραμείνει στο προβλεπτό μέλλον.»

53

Είναι περιφραγμένη, ελέγχεται τακτικά και διαθέτει όλα τα μέτρα ασφαλείας.

Προσδοκούμε αυτή η μονάδα του «Δημόκριτου» να αναβαθμιστεί και να παίξει ευρύτερο ρόλο. Το νέο ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο από το 2013 επιβάλλει σε κάθε κράτος, άρα και στην Ελλάδα, να αναλάβει την πλήρη ευθύνη για τη διαχείριση των ραδιενεργών αποβλήτων του. Φέτος η χώρα μας πρέπει να εγκρίνει και να παρουσιάσει στην ΕΕ ένα εθνικό πρόγραμμα με αναλυτικό χρονοδιάγραμμα για τις συγκεκριμένες ενέργειες που θα κάνει σε βάθος χρόνου. Θα χρειαστεί επίσης η έκδοση σχετικής υπουργικής απόφασης και προεδρικού διατάγματος.

Στόχος μας είναι η μονάδα αποθήκευσης του «Δημόκριτου» να αναβαθμιστεί έως το 2020 ώστε, με τις κατάλληλες επενδύσεις και εξοπλισμό, να κάνει πλέον και την κατάλληλη τελική επεξεργασία (conditioning) των ραδιενεργών αποβλήτων. Σε επόμενο στάδιο, έως το 2025, θα πρέπει να βρεθεί ένας άλλος χώρος στην Ελλάδα για να γίνεται εκεί η διάθεση ή ταφή των ραδιενεργών αποβλήτων, όσων δεν θα είναι δυνατό να ανακυκλωθούν και να φύγουν στο εξωτερικό.

Δεν ανησυχείτε για τυχόν αντιδράσεις τοπικών κοινοτήτων οπουδήποτε αποφασιστεί να δημιουργηθεί αυτή η μονάδα ταφής ραδιενεργών αποβλήτων;

Θέλουμε να ενημερώσουμε νηφάλια την κοινωνία και τους αρμόδιους. O ενημερωμένος πολίτης είναι ασφαλής

πολίτης. Το θέμα της ταφής των ραδιενεργών αποβλήτων πρέπει να τεθεί στο τραπέζι του διαλόγου και να αντιμετωπιστεί χωρίς φόβο. Πρέπει να μάθουμε να μιλάμε ανοιχτά. Τίποτε δεν θα μείνει μυστικό και η διαφάνεια επιβάλλεται. Θα κοιτάξουμε να πείσουμε. Αναγνωρίζω τις δυσκολίες, άλλωστε το πρόβλημα είναι παγκόσμιο και γι’ αυτό η ελληνική νομοθεσία άργησε τόσο πολύ.

Η δυσκολία διαχείρισης των αποβλήτων διεθνώς αφορά τα πυρηνικά. Όμως δεν ισχύει το ίδιο για τα ραδιενεργά απόβλητα. Ακόμη και σε χώρες άκρως φιλικές στο περιβάλλον όπως η Αυστρία, υπάρχει μονάδα ταφής τέτοιων αποβλήτων. Από πλευράς χωροθέτησης, η μονάδα θα μπορούσε να βρίσκεται οπουδήποτε στην Ελλάδα, καθώς δεν υπάρχει πρόβλημα με τις μεταφορές τέτοιων αποβλήτων. Άλλωστε, στη χώρα ούτε υπάρχουν ήδη, ούτε δημιουργούνται κάθε χρόνο πολλά ραδιενεργά απόβλητα, ενώ η έως τώρα διαχείρισή τους γίνεται με καλύτερο τρόπο από ό,τι π.χ. στα τοξικά χημικά.

Έχετε κάποιο σχόλιο για τον πυρηνικό αντιδραστήρα που κατασκευάζεται στην Τουρκία; Αποτελεί πηγή κάποιας ανησυχίας;

Αυτό που πρέπει να εξασφαλιστεί είναι ο αντιδραστήρας να λειτουργήσει με τα πιο προηγμένα και αυστηρά πρότυπα ασφαλείας. Αυτό είναι το μεγάλο ζητούμενο.

Θα υπήρχε λόγος κάποια στιγμή να τεθεί και στην Ελλάδα το θέμα της συμμετοχής της πυρηνικής ενέργειας

για ηλεκτροπαραγωγή στο ενεργειακό μείγμα; Θα έπρεπε αυτό το θέμα-ταμπού να επανεξεταστεί;

Το ζήτημα χρήσης της πυρηνικής ενέργειας είναι βαθύτατα πολιτικό και όχι επιστημονικό ή τεχνικό. Είναι ένα πολύπλοκο θέμα, στο οποίο πρέπει να απαντήσει η κοινωνία. Εμείς ως Ρυθμιστική Αρχή είμαστε ενεργειακά ουδέτεροι, απλώς θα μπορούσαμε να εξηγήσουμε τα υπέρ και τα κατά. Αλλά δεν παίρνουμε θέση.

Το «ναι ή όχι» στην πυρηνική ενέργεια θέτει μια κοινωνία μπροστά στο ερώτημα μέχρι ποιου βαθμού επικινδυνότητα θέλει να αναλάβει, προκειμένου να ικανοποιήσει άλλες ανάγκες, όπως τις ενεργειακές. Στην Ελλάδα υπάρχει μια αξιοσέβαστη ομοφωνία -πράγμα που είναι ευτυχές γεγονός- να μην υπάρχει πυρηνική ενέργεια. Άλλωστε, πολλά άλλα κράτη στον κόσμο δεν εξετάζουν τη χρήση πυρηνικής ενέργειας.

Αναγνωρίζουμε το κυριαρχικό δικαίωμα κάθε χώρας να διαμορφώνει το ενεργειακό μείγμα της όπως κρίνει. Όμως για εμάς προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στην ανάπτυξη ασφαλών και βιώσιμων ενεργειακών πηγών, χωρίς περαιτέρω εξάπλωση της πυρηνικής ενέργειας. Η Ελλάδα είναι μια μη πυρηνική χώρα κι έτσι θα παραμείνει στο προβλεπτό μέλλον.

Αναδημοσίευση από το ΑΠΕ-ΜΠΕ

54

18ΠΑΙΔΙΑ & ΑΓΡOΤΕΣOΙ ΠΙO ΕΥΑΛΩΤOΙΣΤΑ ΦΥΤOΦΑΡΜΑΚΑ

Oι αγρότες και οι οικογένειές τους, καθώς και οι άνθρωποι που ζουν σε περιοχές βιομηχανικής γεωργίας είναι οι πλέον εκτεθειμένοι στις σοβαρές επιπτώσεις της χρήσης φυτοφαρμάκων για την υγεία, σύμφωνα με νέα έκθεση της Greenpeace.

Περιβάλλον

55

Η έκθεση αυτή, αποτέλεσμα έρευνας πάνω στην επιστημονική βιβλιογραφία, παρουσιάζει ξεκάθαρα στοιχεία που συνδέουν την έκθεσή μας σε συγκεκριμένα φυτοφάρμακα με διάφορες μορφές καρκίνου και νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως Πάρκινσον και Αλτσχάιμερ. Η Greenpeace καλεί τον αναπληρωτή υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Βαγγέλη Αποστόλου, να καταργήσει τη χρήση των συνθετικών-χημικών φυτοφαρμάκων που δηλητηριάζουν την υγεία των ανθρώπων και του περιβάλλοντος, απαγορεύοντας σε πρώτο στάδιο το «πιθανώς καρκινογόνο» Glyphosate, ενεργό συστατικό του Roundup της Monsanto, το πιο διαδεδομένο ζιζανιοκτόνο που κυκλοφορεί και στη χώρα μας.

Η έρευναΗ νέα έκθεση της Greenpeace επιχειρεί μια εξέταση παλαιότερων αξιολογημένων ερευνών, με αντικείμενο τις πιθανές επιπτώσεις της χρήσης φυτοφαρμάκων στην ανθρώπινη υγεία, είτε από την εργασία μας είτε μέσω της τροφής που καταναλώνουμε. Πρόκειται για μια έκθεση που αντιπαραβάλλει και αναλύει στοιχεία για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η βιομηχανική γεωργία και ειδικότερα η χρήση συγκεκριμένων φυτοφαρμάκων δηλητηριάζει την υγεία των αγροτών και των οικογενειών τους, καθώς και τον ευρύτερο πληθυσμό.

«Είναι ντροπή να επιμένουμε σε έναν καταστροφικό βιομηχανικό τρόπο παραγωγής τροφής αφήνοντας να

υποφέρουν πρώτοι απ’ όλους οι αγρότες, οι άνθρωποι δηλαδή που παράγουν την τροφή μας! Oι αγρότες και οι οικογένειές τους κουβαλούν το μεγαλύτερο τοξικό βάρος του αποτυχημένου και καταστροφικού μοντέλου βιομηχανικής γεωργίας. Η έκθεση δείχνει ότι δεν υπάρχουν ασφαλή φυτοφάρμακα (είτε είναι εγκεκριμένα είτε όχι) και επιβεβαιώνει την ανάγκη να στραφούμε σε ένα μοντέλο βιώσιμης γεωργίας που παράγει τροφή χωρίς να δηλητηριάζει, καθώς δεν αφήνει χώρο στην αλόγιστη και εντατική χρήση χημικών φυτοφαρμάκων», τόνισε η Έλενα Δανάλη, υπεύθυνη της εκστρατείας της Greenpeace για τη βιώσιμη γεωργία.

Ευάλωτα και τα παιδιάΕκτός από τους αγρότες που είναι τα μεγαλύτερα θύματα των φυτοφαρμάκων, ιδιαίτερα εκτεθειμένες είναι και άλλες ευάλωτες ομάδες, όπως τα έμβρυα και τα μικρά παιδιά. Κάποια από τα χημικά περνούν κατευθείαν στο έμβρυο, ενώ τα μικρά παιδιά που είναι εν γένει πιο ευαίσθητα από τους ενήλικες και έχουν μικρότερο σωματικό μέγεθος, δεν είναι ικανά να μεταβολίσουν επαρκώς τις τοξικές ουσίες στο εσωτερικό του οργανισμού τους. Παράλληλα ο ευρύτερος πληθυσμός εκτίθεται καθημερινά σε κοκτέιλ φυτοφαρμάκων μέσα από την τροφή, τον αέρα, το έδαφος, το νερό, ακόμη και τη βόλτα σε πάρκα ή κήπους που ψεκάζονται με φυτοφάρμακα.

Oι επιπτώσεις στην υγείαΌπως προκύπτει από την έκθεση, τα τελευταία 30 χρόνια έχουν αυξηθεί οι έρευνες που εξετάζουν τις επιπτώσεις των φυτοφαρμάκων στους ανθρώπους και το περιβάλλον. Πλέον είναι σαφές πως αυτές οι επιπτώσεις, όπως αυξημένη εμφάνιση ορισμένων μορφών καρκίνου (μεταξύ άλλων του προστάτη και του πνεύμονα) καθώς και νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως η νόσος του Πάρκινσον και το Αλτσχάιμερ, είναι ευρείες και ποικίλες. Υπάρχουν επίσης στοιχεία που υποδηλώνουν ότι κάποια φυτοφάρμακα μπορούν να διαταράξουν τη ομαλή ενδοκρινική λειτουργία, καθώς και το ανοσοποιητικό σύστημα. Μελέτες που χρησιμοποιούν μεθόδους DNA υποδεικνύουν επίσης πως ορισμένα χημικά διαταράσσουν τη γονιδιακή έκφραση, κάτι που μπορεί να περάσει σε γενιές που δεν έχουν εκτεθεί σε φυτοφάρμακα, μέσω επιγενετικής κληρονομικότητας.

Η Greenpeace καλεί τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να καταργήσει τη χρήση των συνθετικών-χημικών φυτοφαρμάκων που δηλητηριάζουν την υγεία και το περιβάλλον, ξεκινώντας από την κατάργηση του Glyphosate που βρίσκεται στο Roundup της Monsanto και κυκλοφορεί στη χώρα μας. Περισσότερες πληροφορίες αλλά και τρόπους συμμετοχής στην εκστρατεία της Greenpeace μπορείτε να βρείτε στο www.greenpeace.org.

56

19ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΗΣΤΑ ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ ΓΙΑΤO ΠΑΝ/ΜΙO ΚΥΠΡOΥΚαινοτόμος έρευνα διδακτορικού φοιτητή κέρδισε το βραβείο για την καλύτερη δημοσίευση στο μεγαλύτερο παγκόσμιο συνέδριο για τα φωτοβολταϊκά.

Ηλιακή ενέργεια

Το Βραβείο Καλύτερης Δημοσίευσης (Best Student Paper Award) έλαβε ο διδακτορικός φοιτητής Αλέξανδρος Φοινικαρίδης της Ερευνητικής Μονάδας Ενεργειακής Αειφορίας «ΦΩΣ» και του Εργαστηρίου Φωτοβολταϊκής Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, στο μεγαλύτερο συνέδριο για τα φωτοβολταϊκά, παγκοσμίως. Η βράβευση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του 42nd IEEE Photovoltaic Specialists Conference (PVSC), το οποίο διεξήχθη στις 14-19 Ιουνίου 2015, στη Νέα Oρλεάνη των ΗΠΑ.

Η μελέτη που νίκησεΑνάμεσα σε περισσότερες από 1.500 δημοσιεύσεις σε 11 τεχνικούς τομείς, η δημοσίευση με τίτλο «Estimation of Annual Performance Loss Rates of Grid-Connected Photovoltaic Systems Using Time Series Analysis and Validation through Indoor Testingat Standard Test Conditions» από τους Αλέξανδρο Φοινικαρίδη, Γιώργο Μακρίδη και Γεώργιο Η. Γεωργίου κέρδισε το Βραβείο Καλύτερης Δημοσίευσης στον τομέα της Μοντελοποίησης Φωτοβολταϊκών Συστημάτων (System Performance Modelling). O νικητής

του βραβείου επιλέχθηκε με βάση την τεχνική συνεισφορά της εργασίας στο πεδίο της έρευνας, την ποιότητα της προφορικής παρουσίασης και τον ρόλο της έρευνας του φοιτητή στον ευρύτερο τεχνικό τομέα.

Το αντικείμενο έρευναςΗ βραβευμένη δημοσίευση παρουσιάζει και επικυρώνει τη μέθοδο της ανάλυσης χρονοσειρών που αναπτύχθηκε από τους συγγραφείς της δημοσίευσης στο Εργαστήριο Φωτοβολταϊκής Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου για την ακριβή εκτίμηση του χρονιαίου ρυθμού υποβάθμισης φωτοβολταϊκών συστημάτων διασυνδεδεμένων στο δίκτυο, χρησιμοποιώντας πραγματικές μετρήσεις από τη λειτουργία των συστημάτων. Πραγματοποιήθηκε ανάλυση χρονοσειρών του Δείκτη Απόδοσης από φωτοβολταϊκά συστήματα τα οποία είναι εγκατεστημένα στο Εργαστήριο Φωτοβολταϊκής Τεχνολογίας και λειτουργούν στον ίδιο χώρο από το 2006, χρησιμοποιώντας στατιστικά μοντέλα για την εξαγωγή της φοράς του Δείκτη Απόδοσης και υπολογισμού του γραμμικού ρυθμού υποβάθμισης.

57

Τα αποτελέσματα της ανάλυσης επικυρώθηκαν μέσω διεξοδικών δοκιμών σε εσωτερικές συνθήκες, αφαιρώντας όλα τα φωτοβολταϊκά πλαίσια από τις βάσεις τους και μετρώντας τα ηλεκτρικά χαρακτηριστικά τους στο εργαστήριο, σε Πρότυπες Συνθήκες Δοκιμής (Standard Test Conditions) μέσα σε ηλιακό προσομοιωτή για τον ακριβή υπολογισμό του ρυθμού της υποβάθμισης σε πρότυπες συνθήκες, και καταγράφοντας εικόνες ηλεκτροφωταύγειας για τον εντοπισμό αόρατων μηχανικών σφαλμάτων που μπορεί να επηρεάσουν την απόδοσή τους. Η σύγκριση των αποτελεσμάτων από τη μέθοδο της ανάλυσης χρονοσειρών και τη μέθοδο των εσωτερικών δοκιμών έδειξε ότι οι δύο μέθοδοι παράγουν πανομοιότυπα αποτελέσματα, για φωτοβολταϊκά συστήματα χωρίς σημαντικά μηχανικά σφάλματα. Το μεγάλο πλεονέκτημα της μεθόδου ανάλυσης χρονοσειρών έγκειται στο γεγονός ότι υπολογίζεται μια ακριβής και αξιόπιστη εκτίμηση του ρυθμού υποβάθμισης χωρίς να χρειάζεται αφαίρεση των φωτοβολταϊκών πλαισίων από τις βάσεις τους, με αποτέλεσμα να

διατηρείται η απρόσκοπτη λειτουργία των συστημάτων, επιτρέποντας καλύτερη πρόβλεψη της διάρκειας ζωής, καλύτερη μοντελοποίηση της παραγωγής και πρόβλεψης της ενεργειακής απόδοσης.

Σημαντικές διακρίσειςΤο εν λόγω διεθνές βραβείο αποτελεί μέρος της συνεχιζόμενης απόδειξης ότι η έρευνα που διεξάγεται για την υποβάθμιση των φωτοβολταϊκών στο Εργαστήριο Φωτοβολταϊκής Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου αποτελεί έρευνα αιχμής με σημαντικό αντίκτυπο στη διεθνή επιστημονική κοινότητα και βιομηχανία των φωτοβολταϊκών. Η ερευνητική ομάδα έχει συγγράψει αρκετές δημοσιεύσεις για την υποβάθμιση των φωτοβολταϊκών, οι οποίες έχουν λάβει, σταδιακά, παγκόσμια αναγνώριση στα δύο μεγαλύτερα συνέδρια για την αγορά μέσω, πρώτον, της υποψηφιότητας για το Βραβείο Καλύτερης Παρουσίασης στο συνέδριο 40th IEEE Photovoltaic Specialists Conference (PVSC) που διεξήχθη στο Ντένβερ, Κολοράντο το 2014, δεύτερον, για το Βραβείο Καλύτερης Παρουσίασης στο συνέδριο

29th European Photovoltaic Solar Energy Conference and Exhibition (PVSEC) που διεξήχθη στο Άμστερνταμ το 2014 και, τρίτον, το Βραβείο Καλύτερης Δημοσίευσης στο συνέδριο 42nd IEEE Photovoltaic Specialists Conference (PVSC) που διεξήχθη στη Νέα Oρλεάνη, Λουιζιάνα το 2015.

Τα μελλοντικά βήματαΤο επόμενο βήμα για την ομάδα του Εργαστηρίου Φωτοβολταϊκής Τεχνολογίας είναι η εκμετάλλευση του δυναμικού που δημιουργήθηκε από τη διεθνή αναγνώριση των ερευνητικών αποτελεσμάτων για σύναψη περαιτέρω συνεργασιών με τα κορυφαία ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού, με σκοπό να εκθέσει την έρευνα που διεξάγεται στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και να δημιουργήσει ευκαιρίες για χρηματοδότηση και ανταλλαγή γνώσης και εμπειρίας για περισσότερους φοιτητές με τη συμμετοχή σε διεθνείς ομάδες εργασίας.

Ο Αλέξανδρος Φοινικαρίδης

58

20REPUBLIC MEDΓΙΑ OΙΚOΛOΓΙΚΑΕΥΦΥΕΙΣ ΠOΛΕΙΣΠέντε ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου: η Ελλάδα, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία και η Κροατία, συνεργάστηκαν και ολοκλήρωσαν τις δράσεις τους, υπό τον συντονισμό του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ), στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα Republic MED, το οποίο έχει ως στόχο την ενδυνάμωση των μεθοδολογιών υπολογισμού της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτηρίων και της εξομάλυνσης του φαινομένου της θερμικής αστικής νησίδας.

Oικολογικές πόλεις

Στο πλαίσιο της προώθησης των αποτελεσμάτων του Republic MED δημιουργήθηκαν και παρουσιάζονται μια ειδική διαδικτυακή εφαρμογή απαραίτητη για τους τεχνικούς επιστήμονες που εκπονούν μελέτες αστικού ενεργειακού και περιβαλλοντικού σχεδιασμού στον μεσογειακό χώρο και ένα ενημερωτικό βίντεο για την ευαισθητοποίηση του ειδικού και γενικού κοινού των χωρών της Μεσογείου.

Σημασία-στόχοι του προγράμματοςΤο βίντεο εξηγεί με απλό και κατανοητό τρόπο τη σημασία και τους στόχους του προγράμματος Republic MED σε μεσογειακό επίπεδο και ως αποτέλεσμα συνεργασίας των πέντε χωρών. Αξιοποιεί θέσεις και συμπεράσματα συνομιλιών με το κοινό: τα ενδιαφερόμενα μέρη σε τομείς λήψης σχετικών αποφάσεων, τους επωφελούμενους σε τεχνικές υπηρεσίες φορέων και γενικότερα τεχνικούς επιστήμονες, καθώς και το ευρύ κοινό που βιώνει στην καθημερινότητά του το τελικό αποτέλεσμα. Oι διαφορετικές πλευρές προσεγγίζουν, η καθεμία από τη δική

της οπτική γωνία, τρία σημαντικά ζητήματα: το πρόβλημα, δηλαδή το φαινόμενο της θερμικής αστικής νησίδας, τη λύση που προσφέρει η εφαρμογή των μεθοδολογιών του Republic MED και, τέλος, τα γενικότερα οφέλη που φέρνει στην κοινωνία και το περιβάλλον η υλοποίηση του προγράμματος.

Η διαδικτυακή εφαρμογή περιλαμβάνει πλήρη διαδραστική παρουσίαση των πιλοτικών προγραμμάτων του προγράμματος στις χώρες που έχουν εφαρμοστεί, καθώς και δύο τεχνικά εργαλεία ένα για τα κτήρια και ένα για τους ανοιχτούς χώρους, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσα από τεχνικούς επιστήμονες για την ιεράρχηση και τη σωστότερη δυνατή επιλογή διαφόρων εναλλακτικών σεναρίων μετασκευής.

Θερμική Αστική ΝησίδαO δρ Γιώργος Σταυρακάκης, κύριος ερευνητής και συντονιστής του ευρωπαϊκού προγράμματος Republic MED από την πλευρά του ΚΑΠΕ, επισημαίνει χαρακτηριστικά: «To Republic MED δημιουργήθηκε για

59

να μας βοηθήσει να αντιληφθούμε καλύτερα το πώς θα μπορέσουμε, ως ειδικοί επιστήμονες, να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο της θερμικής αστικής νησίδας. Με τα διαδικτυακά εργαλεία επικοινωνίας και ιεράρχησης λύσεων που δίνουμε προς χρήση, μέσω του προγράμματος, προσφέρεται για πρώτη φορά η δυνατότητα στους τεχνικούς επιστήμονες να μπορούν να υπολογίζουν τι θα γινόταν αν σχεδίαζαν διαφορετικά, αξιοποιώντας έξυπνες πράσινες προμήθειες στην κατεύθυνση τον οικολογικών ευφυών πόλεων».

Προβλήματα και λύσειςΤο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Republic MED στοχεύει στη διερεύνηση και την ενδυνάμωση των μεθοδολογιών υπολογισμού της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτηρίων σε σχέση με την εφαρμογή της ευρωπαϊκής οδηγίας στις χώρες της Μεσογείου, και συγκεκριμένα: Ελλάδα, Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία και Κροατία. Η μέχρι τώρα διερεύνηση στα πλαίσια του προγράμματος αναδεικνύει τα εξής ζητήματα:

• Ενώ η ευρωπαϊκή οδηγία αναφέρει ρητώς ότι κατά τους υπολογισμούς της ενεργειακής αποτίμησης κτηρίου θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η επίδραση του τοπικού μικροκλίματος, σε όλες τις συμμετέχουσες χώρες υιοθετείται η προσέγγιση των κλιματικών ζωνών.

• Ενώ η ευρωπαϊκή οδηγία αναφέρει ότι κατά τους υπολογισμούς ενεργειακής αποδοτικότητας των κτηρίων θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα ρεαλιστικά προγράμματα λειτουργίας των συστημάτων του κτηρίου, στις περισσότερες χώρες θεωρούνται πρότυπα προφίλ χρήσης ανάλογα με τον τύπο του κτηρίου.

• Ειδικά ως προς του ανοιχτούς χώρους σε καμία συμμετέχουσα χώρα δεν υιοθετείται κάποια προσέγγιση υπολογισμού των δεικτών αποτίμησης του φαινομένου της Αστικής θερμικής Νησίδας (Urban Heat Island, UHI) στις μελέτες βιοκλιματικής αναβάθμισης ανοιχτών χώρων, π.χ. πεζοδρόμων,

πλατειών, πάρκων κ.λπ.

Το πρόγραμμα Republic MED έχει στόχο να απαντήσει στα παραπάνω «εμπόδια» αναπτύσσοντας τις παρακάτω μεθοδολογίες:

• Κτήρια: Αναπτύχθηκε μια ολοκληρωμένη μεθοδολογία ενεργειακής αποτίμησης, δηλαδή υπολογισμού των πιο αντιπροσωπευτικών ενεργειακών δεικτών, η οποία λαμβάνει υπόψη το τοπικό μικροκλίμα καθώς και τα προφίλ συμπεριφοράς των χρηστών:

– Εξωτερικά του κτηρίου προτείνεται η εκτίμηση των χρονοσειρών κλιματικών δεδομένων με ένα μοντέλο μικροκλίματος, και τα αποτελέσματα εισάγονται ως οριακή συνθήκη εισόδου στο μοντέλο δυναμικής ενεργειακής προσομοίωσης.

– Αναπτύχθηκαν ερωτηματολόγια για την «εκμαίευση» των προγραμμάτων λειτουργίας των συστημάτων, και τα αποτελέσματα εισάγονται ως οριακές συνθήκες εισόδου στο μοντέλο δυναμικής ενεργειακής προσομοίωσης.

• Ανοιχτοί χώροι: Εισάγεται μια νέα μεθοδολογία η οποία βασίζεται

στην προσομοίωση των κλιματικών συνθηκών σε αστικά σύνολα με χρήση μοντέλου μικροκλίματος. Επίσης, προτείνονται νέοι δείκτες αποτίμησης του φαινομένου UHI με βάση τους οποίους μπορούν να προταθούν αστικές ανακαινίσεις κατά τρόπο ώστε να εξομαλύνεται το φαινόμενο.

Τα αναμενόμενα αποτελέσματα του προγράμματος είναι τα ακόλουθα:

• Βελτίωση λήψης απόφασης σε έργα μετασκευής στον δημόσιο τομέα.

• Καινοτόμες μέθοδοι διάγνωσης ευάλωτων περιοχών και πρότασης αναπτυξιακών έργων αναβάθμισης.

• Αξιόπιστη υλοποίηση των αυστηρότερων ενεργειακών κριτηρίων που υποδεικνύονται στις τελευταίες οδηγίες κτιριακή ενεργειακής αποδοτικότητας (EPBD 2010/31/EC).

• Συνεισφορά στον σχεδιασμό έξυπνων πράσινων προμηθειών.

Την ειδική διαδικτυακή εφαρμογή μπορείτε να τη βρείτε στο http://www.republic-med-apps.eu/

Oνοματεπώνυμο / Νame or company

________________________________________________________________

Διεύθυνση / Address

________________________________________________________________

T.K. / Postcode: ___________________________________________________

E-mail: _________________________________________________________

Τηλέφωνο / Daytime Tel. ___________________ Fax: ___________________

Θα ήθελα τιμολόγιο / I would like an invoice n

Eπάγγελμα / Profession: ____________________________________________

Α.Φ.Μ. / V.A.T.: ________________ Δ.O.Υ.: _____________________________

Τρόπος πληρωμής / Method of payment

1) Εσωκλείω ταχυδρομική επιταγή / I enclose a cheque made payable to TRIM S.A. n2) Έκανα κατάθεση στην Εθνική Τράπεζα Ελλάδος / I made a deposit to NBG n

IBAN: GR64 0110 1870 0000 1874 7003 251 – SWIFT/BIC ETHNGRAA

3) Παρακαλώ χρεώστε την πιστωτική μου κάρτα / Please charge my credit card

Mastercard n Visa n Switch / Maestro nIssue number n n n n n n nΑρ. κάρτας / Card n.

n n n n n n n n n n n n n n n n Expires / Έως n n n nOνοματεπώνυμο (όπως αναγράφεται στην κάρτα) / Name on card

_________________________________________________________________

Υπογραφή / Signature ______________________________________________

Hμερομηνία / Date _________________________________________________

Ετήσια συνδρομή (11 τεύχη) Εσωτερικού: 30 ευρώ n Ευρώπη: 50 ευρώ n

Προβολή στον κατάλογο εταιρειών: 100 ευρώ / έτος n

Συμπληρώστε αυτό το κουπόνι και ταχυδρομήστε το στη διεύθυνση:

ΤΡΙΜ Α.Ε. Έντυπες & ηλεκτρονικές εκδόσειςΈδρα: Λεωφ. Αθηνών 286124 62 ΧαϊδάριΤηλ.: 210 5810581

Περιοδικό energyworld:Γριβογιώργου 5115 28 Ιλίσια - ΧίλτονΤηλ.: 210-7240510, Fax: 210-7249473

energyworld@trimpublications.comwww.energyworld.gr

Annual subscription (11 issues) for Greece: 30 euros nfor Europe: 50 euros nYellow pages directory inclusion 100 euros / year nPlease complete this coupon and send it to the following address:TRIM S.A. - Digital & Print PublicationsHead Office: 286 Athinon Avenue124 62 Athens - GreeceTel.: +30 210 5810581

energyworld magazine Greece:5 Grivogiorgou Str.115 28 Athens - GreeceTel.: +30 210 7240510Fax: +30 210 7249473

energyworld@trimpublications.comwww.energyworld.gr

The Greek & S.E. Europe Energy Magazine

ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΔΡOΜΗ / ANNUAL SUBSCRIPTION

61

21YELLOW PAGES

01. ΦOΡΕΙΣ02. ΦΥΣΙΚOΑΕΡΙO03. ΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΣΗλεκτρολογικόΥλικό04. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΑιoλικήΕνέργεια05. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΗλιακήΕνέργεια06. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣΠΗΓΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΥδρoηλεκτρισμός07. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ08. ΒΙOΜΑΖΑ09. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ10. ΥΓΡΑΕΡΙO11. ΠΕΤΡΕΛΑΙOΔιύλιση12. ΠΕΤΡΕΛΑΙOΕμπορία13. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑΚΑΥΣΙΜΑ14. ΣΤΕΡΕΑΚΑΥΣΙΜΑΕισαγωγές-Εμπορία15. ΘΕΡΜΑΝΣΗ/ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣ16. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣΕΤΑΙΡEΙΕΣ17. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝ

62

01. ΦOΡΕΙΣΔΗΜOΣΙΑΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥ(ΔΕΗ)Διεύθυνση: Χαλκοκονδύλη 30 104 32 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 5230301 / 210 5234301 Fax: 210 5237727 Website: www.dei.gr

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣΕΘΝΙΚOΥΣΥΣΤΗΜΑΤOΣ ΦΥΣΙΚOΥΑΕΡΙOΥ(ΔΕΣΦΑ)Διεύθυνση: Λ. Μεσογείων 357-359, Χαλάνδρι 152 31, Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6501200 Fax: 210 6749504 E-mail : desfa@desfa.gr Website: www.desfa.gr

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣΕΛΛΗΝΙΚOΥΣΥΣΤΗΜΑΤOΣΜΕΤΑΦOΡΑΣΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣΑ.Ε.(ΔΕΣΜΗΕ)Διεύθυνση: Κάστορος 72 185 45 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 9466789, Fax: 210 9483221 E-mail: contact@desmie.gr Website: www.desmie.gr

ΔΙΕΘΝΗΣOΡΓΑΝΙΣΜOΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣIEA INTERNATIONALENERGYAGENCYΔιεύθυνση: 9 rue de la Fédération 75015 Paris, FRANCE Tel: +33 1 40 57 65 00/01 Fax: +33 1 40 57 65 59 Email: info@iea.org Website: www.iea.org

ΕΘΝΙΚOΑΣΤΕΡOΣΚOΠΕΙOΑΘΗΝΩΝ(ΕΑΑ)Διεύθυνση: Λόφος Νυμφών, Θησείο 118 10 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3490104, Fax: 210 3490120 Εmail: secretary@admin.noa.gr Website: www.noa.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚΗΕΝΩΣΗΑΙOΛΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΛΕΤΑΕΝ)Λ. Κηφισίας 306, 1ος όροφος 152 32 Χαλάνδρι (Σίδερα Χαλανδρίου) Τηλέφωνα/Fax: 210 8081755 e-mail: eletaen@eletaen.gr Website: www.eletaen.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΠΙΤΡOΠΗΑΤOΜΙΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΕΑΕ)Διεύθυνση: Νεαπόλεως, Τ.Θ. 60092 15310 Αγ. Παρασκευή Τηλέφωνα: 210 6506700, Fax: 210 6506748 Email: info@eeae.gr Website: www.eeae.gr

ΕΛΛΗΝΙΚHΕΤΑΙΡΕΙΑΒΙOΜΑΖΑΣ(ΕΛΛΕΒΙOΜ)Διεύθυνση: Λεωφ. Παπανδρέου 150 165 61 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9652031 Fax: 210 9652081 Εmail: info@hellabiom.gr Website: www. hellabiom.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΙΝΣΤΙΤOΥΤOΑΝΑΠΤΥΞΗΣΧΑΛΚOΥ(Ε.Ι.Α.Χ.)Διεύθυνση: Πειραιώς 252 177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 4898298/94, Fax: 210 4898311 Email: info@copperalliance.gr Website: copperalliance.eu

ΕΛΛΗΝΙΚOΣΣΥΝΔΕΣΜOΣΗΛΕΚΤΡOΠΑΡΑΓΩΓΩΝαπόΑΠΕΔιεύθυνση: Μεσογείων 85, 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6968418, Fax: 210 6968031 Εmail: info@hellasres.gr Website: www. hellasres.gr

ΕΛΛΗΝΙΚOΣΣΥΝΔΕΣΜOΣΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗΣΗΛΕΚΤΡΙΣΜOΥΚΑΙΘΕΡΜOΤΗΤΑΣΔιεύθυνση: Ιουστινιανού 7, 114 73 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8219118, Fax: 210 8821917 Email: hachp@hachp.gr Website: www.hachp.gr

ΕΝΩΣΗΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝΗΛΙΑΚΗΣΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΕΒΗΕ)Διεύθυνση: Ηρώων Πολυτεχνείου 96 185 36 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4286227, Fax: 210 4286228 Email: info@ebhe.gr www.ebhe.gr

ΕΝΩΣΗΕΛΛΗΝΙΚΩΝΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝΘΕΡΜΑΝΣΗΣΚΑΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣΔιεύθυνση: Τατοίου 100 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 3631207, Fax: 210 3388523 Email: info@uhhe.gr http://www.uhhe.gr

ΕΠΙΤΡOΠΗΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜOΥΔιεύθυνση: Κότσικα 1Α & Πατησίων 104 34 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8846294, 210 8809203-202 Fax: 210 8809132 www.epant.gr

ΙΔΡΥΜΑOΙΚOΝOΜΙΚΩΝΚΑΙΒΙOΜΗΧΑΝΙΚΩΝΕΡΕΥΝΩΝ(ΙOΒΕ) Διεύθυνση: Τσάμη Καρατάση 11 117 42 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9211200-211 Fax : 210 9228130, 210 9233977 Email: info@iobe.gr Website: www.iobe.gr

ΙΝΣΤΙΤOΥΤOΕΝΕΡΓΕΙΑΣΚΑΙΝOΤΙOΑΝΑΤOΛΙΚΗΣΕΥΡΩΠΗΣ(ΙΕΝΕ)Διεύθυνση: Αλεξάνδρου Σούτσου 3 106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3628457, 210 3640278 Fax: 210-3646144 Email: secretariat@iene.gr Website: www.iene.gr

ΚΕΝΤΡOΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝΠΗΓΩΝΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΚΑΠΕ)Διεύθυνση: 19ο χλμ Λεωφ. Μαραθώνος 190 09 Πικέρμι Αττικής Τηλέφωνα: 210 6603300 Fax: 210 6603301-302 Εmail: cres@cres.gr Website: www.cres.gr/

OΜOΣΠOΝΔΙΑΒΕΝΖΙΝOΠΩΛΩΝΕΛΛΑΔΑΣΔιεύθυνση: Λόντου 8 106 81 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3820870, Fax: 210.3301977 Email: info@obe.gr Website: www.obe.gr

ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗΑΡΧΗΕΝΕΡΓΕΙΑΣΔιεύθυνση: Πειραιώς 132 118 54 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3727400 Fax: 210 3255460 Email: info@rae.gr Website: www.rae.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣBIOKAYΣΙΜΩΝ&BIOMAZAΣΕΛΛΑΔOΣ(ΣΒΙΒΕ)Διεύθυνση: Ι. Τσαλουχίδη 4, 542 48 Θεσ/νίκη Τηλέφωνα: 2310 330501, Fax: 2310 330502 Εmail: info@sbibe.gr www.sbibe.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΤΑΙΡΕΙΩΝΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΩΝ(ΣΕΦ)Διεύθ.: Ακαδημίας 39 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9577470 Fax: 210 9707440 Εmail: info@helapco.gr Website: www.helapco.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΤΑΙΡΕΙΩΝΕΜΠOΡΙΑΣΠΕΤΡΕΛΑΙOΕΙΔΩΝΕΛΛΑΔOΣΔιεύθυνση: Ίωνος Δραγούμη 46 115 28 Ιλίσια-Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7291.050-051 Fax: 210 7245.172 Email: Info@seepe.gr Website: www.seepe.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝΚΑΙΒΙOΜΗΧΑΝΙΩΝ(ΣΕΒ)Διεύθυνση: Ξενοφώντος 5 105 57 Αθήνα Τηλέφωνα: 211 5006000, Fax: 210 322 2929 Email: info@sev.org.gr Website: www.sev.org.gr

ΣΥΝΔΕΣΜOΣΠΑΡΑΓΩΓΩΝΕΝΕΡΓΕΙΑΣμεΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑ(ΣΠΕΦ)Διεύθυνση: Δημοκρατίας, 151 21 Πεύκη Τηλέφωνα: 210 6854035 Email: info@spef.gr www.spef.gr

ΤΕΧΝΙΚOΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙOΕΛΛΑΔΑΣ(ΤΕΕ)Διεύθυνση: Καραγεώργη Σερβίας 4, 102 48 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3291200, Fax: 210 3221772 Email: tee@central.tee.gr Website: www.tee.gr

ΥΠOΥΡΓΕΙOΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣΑΝΑΣΥΓΚΡOΤΗΣΗΣ,ΠΕΡΙΒΑΛΛOΝΤOΣ&ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΥΠΑΠΕΝ)Διεύθυνση: Αμαλιάδος 17, 11523 Αθήνα Τηλέφωνα: 213 1515000, Fax : 210 6447608 Τμήμα Ενέργειας: Διεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 119 101 92 Αθήνα Τηλέφωνα· 210 6969000 Email: service@dorg.minenv.gr Website: www.ypeka.gr

02. ΦΥΣΙΚO ΑΕΡΙOΔΗΜOΣΙΑΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΑΕΡΙOΥ(ΔΕΠΑ)Διεύθυνση: Mαρίνου Αντύπα 92 141 21 Ν. Ηράκλειο Τηλέφωνα: 210 2701000-5, Fax: 210 2701010 Email: pr@depa.gr Website: www.depa.gr

ΕΠΑΑΤΤΙΚΗΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Λεωφ. Σοφ. Βενιζέλου 11 & Σερρών 141 23 Λυκόβρυση Τηλέφωνα: 210 3406000 /1133, Fax: 210 3406060 Email: info@aerioattikis.gr Website: www.aerioattikis.gr

ΠΡOΜΗΘΕΑΣGASΑ.Ε.Διεύθυνση: Λ. Κηφισίας 209 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6141130-5, Fax: 210 6140373 Email: info@promitheusgas.gr Website: www.promitheusgas.gr

HΛΕΚΤΡΙΣΜOΣ03. Ηλεκτρολογικό ΥλικόASEABROWNBOVERIA.E.(ABB)Διεύθυνση: 13ο χλμ Εθν. Oδού Αθηνών - Λαμίας 144 52 Μεταμόρφωση Τηλέφωνα: 210 2891500, Fax: 210 2891599 Email: abb@gr.abb.com Website: www.abb.gr _

63

ΕΛΛΗΝΙΚΑΚΑΛΩΔΙΑΔιεύθυνση: Αμαρουσίου-Χαλανδρίουμ 33 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6787416, Fax: 210 6787406 Email: info@cablel.vionet.gr www.cablel.gr

SIEMENSMETERINGΑ.Ε.Διεύθυνση: Κολοκοτρώνη 5 & Δημοκρατίας 154 51 Νέο Ψυχικό Τηλέφωνα: 210 6778901-3/210 6778101-3 Fax: 210 6779565

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ04. Αιολική ΕνέργειαΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

ΕΝΤΕΚΑΑ.Ε.Διεύθυνση: Τύχης 2, 152 33 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 6816803 Fax: 210 6816837

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ITAGROUPA.E.Διεύθυνση: Ανδρέα Παπανδρέου 150 165 61 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9652031 Fax: 210 9652081 Email: info@itagroup.gr Website: www.itagroup.gr

TERNAA.E.Διεύθυνση: Μεσογείων 85, 115 26 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6968000, Fax: 210 6968099 Email: info@terna.gr www.terna.gr

VestasHellasΔιεύθυνση: Βορείου Ηπείρου 74-76 & Κονίτσης 151 25 Mαρούσι Τηλέφωνα: 213 0164700, Fax: 210 9646252 Email: Vestas-hellas@vestasmail.com www.vestas.com

ΧΡ.ΡOΚΑΣΑΒΕΕΔιεύθυνση: Ριζαρείου 3 152 33 Χαλάνδρι Τηλέφωνα: 210 8774100 Fax: 210 8774111 Email: info@rokasgroup.gr Website: www.rokasgroup.gr

05. Ηλιακή ΕνέργειαΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ΗΛΙOΑΚΜΗΑ.Ε.Διεύθυνση: 193 00 Νέα Ζωή - Απρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5595625 Fax: 210 5595723 Email: megasun@helioakmi.com Website: www.helioakmi.com

06. ΥδρoηλεκτρισμόςIWECOA.E.Διεύθυνση: Τεγέας 1 & Αεροπορίας 164 52 Αργυρούπολη Τηλέφωνα: 210 9965110 Fax: 210 9966903 Email: iweco@otenet.gr

07. ΦΩΤOΒOΛΤΑΪΚΑBPHELLASΔιεύθυνση: Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6887777 Fax: 210 6887697 Email: bpsolar.gr@bp.com Website: www.bpsolar.com

ΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕ-Εμπορίαεξοπλισμού&εγκατάστασησυστημάτωνΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

ECOSUNΔιεύθυνση: Βούλγαρη 58 542 49 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 327914 Fax: 2310 325693 Email: info@ecosun.gr Website: www.ecosun.gr

ELECTROTECHPOWERSYSTEMSΔιεύθυνση: Υψηλάντου 81 187 58 Κερατσίνι Τηλέφωνα: 210 4321398 Fax: 210 4321034 Email: info@electrotech.gr Website: www.electrotech.gr _

ERGONEQUIPMENTA.E.T.E.Διεύθυνση: Κλεισθένους 102 & Παπαφλέσσα 153 44 Γέρακας Αττικής Τηλέφωνα: 210 6049420 Fax: 210 6049448 Email: ergon@tee.gr Website: www.ergon.com.gr

GREENTOPENΕΡΓΕΙΑΚΗΑ.Ε.Διεύθυνση: Βας. Σοφίας 1 151 24 Μαρούσι - Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8128150 Fax: 210 8128160 Εmail: energy@greentop.gr Website: www.greentop.gr _

ΗΛΙOΔΥΝΑΜΗΔιεύθυνση: Λεωφ. Συγγρού 224 176 72 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9592323 Fax: 210 9571756 Email: ealasis@pertip.gr Website: www.heliodynami.gr

KRANNICHSOLARΜ.Ε.Π.Ε.(ΧOΝΔΡΙΚΗΠΡOΜΗΘΕΙΑΦ/ΒΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ)Διεύθυνση: Κεντρικά : Σταδίου 40, Καλοχώρι 57009 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 751960 Fax: 2310 751540 Υποκατάστημα: Συγγρού 336, Καλλιθέα 17673 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 9531040, Fax: 210 9531041 Email: info@gr.krannich-solar.com Website: www.krannich-solar.com _

RobertBoschA.E.Διεύθυνση: Ερχείας 37, 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 5701200 Fax: 210 5770080 Email: RBGR.Greece@gr.bosch.com Website: www.bosch.gr _

SMA(αντιστροφείς-inverters)Διεύθυνση: Β. Τσιτσάνη 102 166 75 Γλυφάδα Τηλέφωνα: 210 9856660, Fax: 210 9856670 Email: info@sma-hellas.com Website: www.sma-hellas.com

ΣυστήματαSUNLIGHTΑΒΕΕΔιεύθυνση: Ερμού 2 & Νίκης 105 63 Πλατεία Συντάγματος Τηλέφωνα: 210 6245400, Fax: 210 6245409 Email: info@sunlight.gr Website: www.sunlight.gr

SOLARCELLSHELLASΔιεύθυνση: Κεντρικά Γραφεία: Λεωφ. Κηφισίας 64 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 9595159, Fax: 210 9537618 Eργοστάσιο: Βιομηχανική περιοχή Πατρών, 252 00 Άγιος Στέφανος, Block 3A Tηλέφωνα: 2610 241958, Fax: 2610 647129 Email: info@schellas.gr Website: www.schellas.gr

08. ΒΙOΜΑΖΑΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

Ν.ΑΧ.ΦΙΛΙΠΠOΠOΥΛOΣ-ΕξοπλισμόςΕνεργειακήςΑξιοποίησηςΒιομάζαςΔιεύθυνση: 1o χλμ Νεοχωρούδας - Θεσσαλονίκης Τ.Θ. 301, 57008 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνα: 2310 785840, Fax: 2310 785841 Email: info@nphilippopoulos.gr Website: www.nphilippopoulos.gr

09. ΓΕΩΘΕΡΜΙΑAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

ΑΡΓΥΡOΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΩΝ&ΒΑΡΥΤΙΝΗΣΑ.Ε.Ε.Διεύθυνση: Αμερικής 21α 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3690111, Fax: 210 3602318

ΓΕΩΡΥΘΜΙΚΗΑΤΕΔιεύθυνση: Αγίου Δημητρίου 170 173 41 Άγιος Δημήτριος Τηλέφωνα: 210 9322234, 210 9322248 Fax: 210 9359210 Email: info@georythmiki.gr Website: www.georythmiki.gr _

10. ΥΓΡΑΕΡΙOBPHELLASA.E.Διεύθυνση: Λεωφ. Κηφισίας 26 & Παραδείσου 2 151 25 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 6887777, Fax: 210 6887697

CoralGasΑ.Ε.Β.Ε.Υ. (πρώην SHELL GAS Α.Ε.Β.Ε.Υ.)Διεύθυνση: Γεωργίου Αβέρωφ 26-28 142 32 Περισσός Τηλέφωνα: 210- 9491000, Fax: 210- 9407987 Website: www.coralgas.gr

64

11. ΠΕΤΡΕΛΑΙO - ΔιύλισηΕΛ.ΠΕΑ.Ε.Διεύθυνση: E.O. Αθηνών - Κορίνθου (17ο χλμ) 193 00 Ασπρόπυργος Τηλέφωνα: 210 5533000, Fax: 210-5539298 Διοίκηση: Χειμάρρας 8Α 15125 Μαρούσι Τηλέφωνο: 210 6302000, Fax: 210 6302510 Website: www.elpe.gr

ΜOΤOΡOΙΛ(ΕΛΛΑΣ)Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α, 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8094000, Fax: 210-8094444 Website: www.moh.gr

12. ΠΕΤΡΕΛΑΙO - ΕμπορίαAVINOILΑ.Β.Ε.Ν.Ε.Π.Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12α, 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8093500, Fax: 210 8093555 Website: www.avinoil.gr

CoralHellasΑ.Ε.(πρώην SHELL Hellas Α.Ε.)Διεύθυνση: 12Α Ηρώδου Αττικού, 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 9476000, Fax: 210 9476500 Website: www.coralenergy.gr

CYCLONHellasΑ.Ε.Διεύθυνση: Ηρώδου Αττικού 12Α, 151 24 Μαρούσι Τηλέφωνα: 210 8093900, Fax: 210 8093999 Website: www.cyclon.gr

DRACOILS.A.Διεύθυνση: Πατησίων 48, 106 82 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 8224311-3, Fax: 210 8838407 Website: www.dracoil.gr

ΕΚOΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Χειμάρρας 8Α, 115 25 Mαρούσι Τηλέφωνα: 210 7705201-401, Fax: 210 7705847 Website: www.eko.gr

ΕΛΙΝOΙΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Πηγών 33, 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 6241500 / 210 6241510 Fax: 210 6241509 Website: www.elin.gr

MAMIDOILJETOILΑ.Ε.Διεύθυνση: Ευρώτα 27 & Κηφισού 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 8763100, Fax: 210 8055955 Website: www.jetoil.gr Email: info@jetoil.gr

REVOILΑ.Ε.Ε.Π.Διεύθυνση: Καποδιστρίου 5, 166 72 Βάρη Τηλέφωνα: 210 8976000, Fax: 210 8974943 Website: www.revoil.gr

13. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑAEGEANOILS.A.Διεύθυνση: Λεωφ. Χατζηκυριακού 42 185 36 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4586000, Fax: 210 4586241

BPHELLASS.A.-BPMARINEΔιεύθυνση: Ακτή Μιαούλη 89 & Μαυροκορδάτου 289 185 38 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4595800 / 210 4595900 Fax: 210-4595869 Email: triands@bp.com

MAMIDOILJETOILΑ.Ε.Διεύθυνση: Ευρώτα 27 & Κηφισού, 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 8763100, Fax: 210 8055955 Website: www.jetoil.gr Email: info@jetoil.gr

ΚΑΒΑΛΑOΙΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Τ.Θ. 8 - Νέα Καρβάλλη 640 06 Καβάλα Τηλέφωνα: 2510 317201, Fax: 2510-317204 Email: kavalaoil@otenet.gr

PHOENIXOLIEHANDELS.A.Διεύθυνση: Κολοκοτρώνη 92-94, 185 35 Πειραιάς Τηλέφωνα: 210 4100110 Fax: 210 4128882 Email: bunkers@phoenixoliehandel.com Website: www.phoenixoliehandel.com _

14. ΣΤΕΡΕΑ ΚΑΥΣΙΜΑΒΙOΛΙΓΝΙΤΑ.Μ.Ε.Τ.Β.Ε.Διεύθυνση: Ιωνίας 28, 143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210-2581281 Fax: 210-2581033

EΛΙΝOΙΛΕΛΛΗΝΙΚΗΕΤΑΙΡΙΑΠΕΤΡΕΛΑΙΩΝΑ.Ε.Διεύθυνση: Πηγών 33, 145 64 Κηφισιά Τηλέφωνο / Fax: 210-6241655 Email: koukoulop@elin.gr Website: www.elin.gr

ΗΡΑΚΛΗΣΑΝΩΝΕΤΑΙΡΕΙΑΤΣΙΜΕΝΤΩΝΔιεύθυνση: Σοφ. Βενιζέλου 49-51 141 23 Λυκόβρυση Τηλέφωνα: 210 2898111 / 210 2898512 Fax: 210-2819406 www.lafarge.gr

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΑΜΥΝΤΙOΥΑ.Ε.Διεύθυνση: Ιωνίας 28, 143 41 Νέα Φιλαδέλφεια Τηλέφωνα: 210 2583681, Fax: 210 2581033

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΑΧΛΑΔΑΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Γ. Παπανδρέου 21, 546 45 Θεσ/νίκη Τηλέφωνα: 2310 861411, Fax: 2310 867966

ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑΣΕΡΒΙΩΝΔιεύθυνση: Διονυσίου Σολωμού 13 505 00 Σέρβια - Κοζάνη Τηλέφωνα: 210 3225018, Fax: 210 3237146

ΜΠΙΤOΥΛΑΪΝΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: Ακαδημίας 19 & Βουκουρεστίου 106 71 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 3639091, Fax: 210 3625386 Website: www.bituline.gr

15. ΘΕΡΜΑΝΣΗ / ΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΣAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά, 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

CALORIAA.B.&E.E.Διεύθυνση: Ηφαίστου 57 - Μπότα Τζήμα 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 6628068-73, Fax: 210 6623784 www.caloria.gr

CARRIERΕΛΛΑΣΚΛΙΜΑΤΙΣΜOΥΑ.Ε.Διεύθυνση: Άντερσεν 4 & Μωραΐτη 93 115 25 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6773300, Fax: 210 6745487 www.carrier.gr / ahi-carrier.gr

RobertBoschA.E.Διεύθυνση: Ερχείας 37, 194 00 Κορωπί Τηλέφωνα: 210 5701200, Fax: 210 5770080 Email: RBGR.Greece@gr.bosch.com Website: www.bosch.gr _

ΒΙOΣΩΛΑ.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3-5 & Μενεμένης 177 78 Ταύρος Τηλέφωνα: 210 3410000, Fax: 210 3421001 Email: info@biossol.gr Website: www.biossol.gr

ΙΝΤΕΡΚΛΙΜΑΑ.Β.Ε.Ε.Διεύθυνση: 7ο χλμ Αθηνών - Λαμίας Τ.Θ. 173, 34 100 Χαλκίδα Τηλέφωνα: 22620 85600 Fax: 22620 85728 Email: sales@interklima.gr www.interklima.gr

16. ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΕΣ / ΕΠΙΣΚΕΥΑΣΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣAIDENGINEERINGLTDΔιεύθυνση: Αιθρίας 17, Ν. Κηφισιά, 145 64 Αθήνα Τηλ./Fax: 210 8003784 Email: information@aidengineering.gr Website: www.aidengineering.gr _

ΑΣΠΡOΦΩΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 284, 176 75 Καλλιθέα Τηλέφωνα: 210 9491600 Fax: 210 9491610 Email: etsapra@asprofos.gr www.asprofos.gr

CONTECA.E.Διεύθυνση: Λαέρτου 22 Τ.Θ. 21092, Πυλαία Θεσ/νίκης Τηλέφωνα: 2310 867575 Fax: 2310 887226 e-mail: secretary@conteceng.gr www.conteceng.gr

EXERGIAA.E.Διεύθυνση: Oμήρου & Βησσαρίωνος 1 106 72 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 6996185 Fax: 210 6996186 Email: office@exergia.gr www.exergia.gr

ΚΥΜΗΑΒΕΕΔιεύθυνση: ΒΙΠΑ Σχιστού, Οδ. 2 Ο.Τ. 2 188 63 Πέραμα Τηλέφωνα: 210 4004757 Fax: 210 4326399 E-mail: info@kimi-sa.com Website: www.kimi-sa.com _

σινμηχανικοί-ΙσμήνηΠανοπούλουΔιεύθυνση: Βασ. Κων/νου 29, 106 74 Αθήνα Τηλέφωνα: 210 7234628, mob: 6937110655 Email: isminipano@gmail.com

TECHNIPETROLΕΛΛΑΣΑ.Ε.Διεύθυνση: Παύλου Μπακογιάννη 42 144 52 Μεταμόρφωση Αττικής Τηλέφωνα: 210 2854300 Fax: 210 2834090 Email: info@technipetrol.gr Website: www.technip.com

17. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝAdamsnetΜΕΠΕΔίκτυα Αυτοματισμών & Τηλεπικοινωνιών Ενεργειακών Εφαρμογών Ενεργειακοί Επιθεωρητές Κτηρίων & Βιομηχανιών Διεύθυνση: Ταξιαρχών 51 Τηλέφωνα: 210 4082291, Fax: 2104628163 Email: info@adamsnet.gr, energy.inspectors@yahoo.gr Website: www.adamsnet.gr

COFELYHELLASA.E.Διεύθυνση: θερμοπυλών 2, 152 35 Βριλήσσια Τηλέφωνα: 210 6085030 Fax: 210 6084178 Email: infogr@cofely-gdfsuez.com Website: www.cofely-gdfsuez.gr

Γ.ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ-Χ.ΣΚOΥΒΑΚΗO.Ε.Διεύθυνση: Πουκεβίλ 28, 26 225 Πάτρα Τηλέφωνα: 2610 223349 /κινητό: 6976110398 Fax: 2610 620041 Email: info@kscg.gr / Website: www.kscg.gr

NRG-ORIONΔιεύθυνση: Θεσσαλονίκης 31, 145 61 Κηφισιά Τηλέφωνα: 210 9329770 Fax: 210 9333597 Email: info@nrg-orion.gr Website: www.nrg-orion.gr

www.mobilenews.gr

Online Technology & Lifestyle Magazine

news - phones - tablets - apps & games - lifestyle - auto - video➤

Mobile News GR

@kinitanea

TRIM A.E. - ΕΚΘΕΣΗ • ΠΩΛΗΣΕΙΣ • SERVICE Λεωφ. Αθηνών 286 - 124 62 Χαϊδάρι - ΑθήναΤηλ.: 210 5810581, Fax: 210 5812800E-mail: info@trim.gr, info@trimhellas.grwww.trimhellas.gr www.trim.gr