ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΑΣΟΥ

2015-2016

Η ΕΛΕΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΣΕ ΚΟΜΙΚΣ

ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΗΣ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ: ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΡΟΙΚΟΥ- ΖΩΗ ΠΑΤΣΕΛΛΗ – ΣΤΡΑΤΟ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ – ΜΥΡΣΙΝΗ ΧΡΙΣΤΟΦΑΡΗ

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ ΣΑΒΒΕΛΗ

«ΕΛΕΝΗ»

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Σκηνή 1η στ. 1-82

Η Ελένη κάθεται ικέτιδα στον τάφο του Πρωτέα στην Αίγυπτο. Αρχικά, μιλά για το γένος του Πρωτέα και συνεχίζει με τη δική της καταγωγή. Εξιστορεί τη νίκη της θεάς Αφροδίτης στο διαγωνισμό ομορφιάς και την τιμωρία του Πάρη από την Ήρα γι΄ αυτή του την επιλογή. Αντί δηλαδή να του δώσει την πραγματική Ελένη, του έδωσε το είδωλό της και την πραγματική Ελένη τη μετέφερε ο Ερμής μέσα σε θαμπή νεφέλη με οδηγία του Δία στην Αίγυπτο, στο παλάτι του Πρωτέα, μέχρι να επιστρέψει ο Μενέλαος από την Τροία. Δηλώνει πως ξέρει ότι οι Έλληνες την καταριούνται ως αιτία του πολέμου, αλλά την κρατά στην ζωή η υπόσχεση του Ερμή πως ο Μενέλαος θα τη βρει και θα επιστρέψουν μαζί στη Σπάρτη. Μέχρι τότε, όμως, πρέπει να αντιμετωπίσει τον Θεοκλύμενο, τον γιο του Πρωτέα, που θέλει να την παντρευτεί και γι αυτό κατέφυγε ως ικέτιδα στον τάφο του Πρωτέα.

2

Σκηνή 2η στ 83-191 Εμφανίζεται στη σκηνή ο Τεύκρος, ετεροθαλής αδελφός του Αίαντα και εκφράζει εκ μέρους όλων των Ελλήνων το μίσος του για τη γυναίκα που τόσο μοιάζει με την Ελένη, χωρίς να ξέρει ότι είναι η ίδια. Εξηγεί πως ήρθε στην Αίγυπτο διωγμένος από τον πατέρα του, γιατί δεν απέτρεψε το θάνατο του αδερφού του.

3

Έπειτα, πληροφορεί την Ελένη για την άλωση της Τροίας, για την τύχη των Ελλήνων ηρώων, για το χαμό του Μενέλαου και της Ελένης, τον απαγχονισμό της μητέρας της Λήδας και για τις φήμες για την τύχη των Διόσκουρων, των αδερφών της. Τέλος, δηλώνει πως προορισμός του είναι η Κύπρος, όπου θα ιδρύσει μια πόλη, τη Σαλαμίνα, αλλά για να φτάσει εκεί πρέπει να πάρει μαντεία από τη Θεονόη. Η Ελένη του λέει πως ο Θεοκλύμενος σκοτώνει όποιον Έλληνα βρει και τον συμβουλεύει να φύγει γρήγορα. Ο Τεύκρος φεύγει άπρακτος αφήνοντας ευχές για την ξένη και κατάρες για την Ελένη.

4

ΠΑΡΟΔΟΣ

ΚΟΜΜΟΣ στ.192-288Ο Τεύκρος φεύγει και η Ελένη θρηνεί για το θάνατο του Μενελάου καλώντας τις Σειρήνες και την Περσεφόνη να τη συνοδέψουν στο θρήνο της. Τότε έχεται ο Χορός, που άκουσε το μοιρολόι της Ελένης και ο Χορός συνδέει το θρήνο της με το δικό του. Η Ελένη καταθέτει ενώπιον του χορού τις ειδήσεις που έφερε ο Τεύκρος και ο Χορός κάνοντας την ηχώ της τις επαναλαμβάνει ελαφρώς παραλλαγμένες.

5

ΔΙΑΛΟΓΙΚΗ ΣΚΗΝΗ στ. 289-371Ο χορός προτρέπει τη Ελένη να κάνει υπομονή και η Ελένη θρηνεί για την ομορφιά της που έγινε αιτία τόσων συμφορών τόσο για τη ίδια όσο και για την οικογένειά της. Στη συνέχεια, εκφράζει την απαισιοδοξία της για το αν τελικά θα μπορέσει να διαβεί τις πύλες της Σπάρτης. Όταν η Ελένη εκφράζει την επιθυμία να πεθάνει για να γλιτώσει από τα βάσανά της, ο Χορός της δίνει κουράγιο εκφράζοντας επιφυλάξεις για την εγκυρότητα των ειδήσεων και την προτρέπει να προσφύγει στην προφήτισσα Θεονόη και κόρη του Πρωτέα για να μάθει την αλήθεια. Τέλος, ο Χορός εκφράζει την συμπαράστασή του.

6

ΑΜΟΙΒΑΙΟ στ. 372-436Η Ελένη υπακούει στην προτροπή του Χορού και καλεί και τον Χορό να την ακολουθήσει στο εσωτερικό του παλατιού. Ο Χορός συνιστά αισιοδοξία και η Ελένη ορκίζεται πως αν έχει πεθάνει ο άντρας της θα πεθάνει και η ίδια. Ο Χορός της εύχεται καλή τύχη και η Ελένη διεκτραγωδεί την κακή της τύχη που τη θεωρεί ακόμη χειρότερη απ΄ αυτή της Καλλιστώς και της Τιτανίδας.

7

Α΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ

ΣΚΗΝΗ Α΄ στ. 437 - 494Εμφανίζεται ο Μενέλαος, ο οποίος αναθεματίζει τον Πέλοπα και είναι περήφανος για τον εαυτό του, αφού οδήγησε τους Έλληνες στη νίκη. Θυμάται με λύπη τις απώλειες των Ελλήνων και περιγράφει τις περιπέτειές του μέχρι να φτάσει στην Αίγυπτο. Λέει πως έκρυψε σε μια σπηλιά την Ελένη, την οποία έφερε από την Τροία, και αναζητά τροφή για τους συντρόφους του που προσέχουν την Ελένη.

8

ΣΚΗΝΗ Β΄ στ. 495-541Μια Γερόντισσα-θυρωρός λέει στο Μενέλαο πως οι Έλληνες δεν είναι ευπρόσδεκτοι στην Αίγυπτο και προσπαθεί να τον διώξει επίμονα. Ο Μενέλαος δυσαρεστεί για την αφιλοξενία και ζητά το λόγο. Η Γερόντισσα του εξηγεί ότι ο Θεοκλύμενος κρατά την Ελένη και αυτός απορεί, αλλά η Γερόντισσα επιμένει να φύγει.

9

ΣΚΗΝΗ Γ΄στ. 542-575Ο Μενέλαος αξιολογεί τις πληροφορίες και συμπεραίνει πως η Ελένη που του είπε η Γερόντισσα δεν έχει σχέση με αυτήν που έφερε και αποφασίζει να αντιμετωπίσει τον Θεοκλύμενο.

10

ΕΠΙΠΑΡΟΔΟΣ - Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ

Α ΣΚΗΝΗ στ. 576 - 658Η Ελένη βγαίνει μαζί με το χορό έξω από το παλάτι. Είναι χαρούμενη γιατί πληροφορήθηκε ότι ο Μενέλαος ταλαιπωρείται στη θάλασσα, αλλά είναι ζωντανός. Η Ελένη τον βλέπει πίσω από τον τάφο του Πρωτέα και με ένα διάλογο καταλαβαίνει ότι είναι ο Μενέλαος σε αντίθεση με τον ίδιο που δεν πιστεύει πως έχει μπροστά του την Ελένη και ετοιμάζεται να φύγει. Η Ελένη λυπάται γι αυτό.

11

Β ΣΚΗΝΗ στ. 659 - 723Εμφανίζεται ένας αγγελιοφόρος που ανακοινώνει πως η γυναίκα που φύλαγαν στη σπηλιά έχει χαθεί στον ουρανό και λυπάται για τους Έλληνες και τους Τρώες που τόσα χρόνια πολεμούσαν για μια σκιά. Αναγνωρίζει το ίδιο πρόσωπο στην Ελένη και την επιπλήττει για τις συμφορές που προκάλεσε. Ο Μενέλαος, συνδυάζοντας τις πληροφορίες, ανγνωρίζει πια την Ελένη και οι δύο σύζυγοι χαίρονται που επιτέλους βρέθηκαν μετά από τόσα χρόνια.

12

13

Στίχοι 724 – 774Ο Μενέλαος ζητά να μάθει πώς έφτασε η Ελένη στην Αίγυπτο. Αυτή θυμάται την “κρίση περί καλλίστης”, τη νίκη της Αφροδίτης, την οργή της Ήρας, τη δημιουργία του ειδώλου και τη μεταφορά της στην Αίγυπτο. Μετά η Ελένη μιλά για τις συνέπειες που είχε η αρπαγή της από τον Πάρη και ο Μενέλαος αποδίδει όλα τα κακά στον Πάρη.

14

Στίχοι 775 – 840

Ο Αγελιοφόρος συμμερίζεται τη χαρά του Μενελάου και καταδικάζει τον πόλεμο, θυμάται το γάμο του ζευγαριού και θέλει να είναι καλός δούλος. Ο Μενέλαος του λέει να πει στους συντρόφους του πως θα φύγουν από την Aίγυπτο και αυτός δέχεται με χαρά και καταδικάζει τη μαντική τέχνη.

15

Γ ΣΚΗΝΗ στίχοι 841 – 897

Ο Χορός συμφωνεί με τις απόψεις του Αγγελιοφόρου. Ο Μενέλαος αφηγείται συνοπτικά τις περιπέτειές του στην Τροία και η Ελένη του λέει πως πρέπει να φύγει από την Αίγυπτο εξηγώντας του το γιατί. Ο Μενέλαος όμως αποφασίζει να μείνει.

16

Στίχοι 898 -941Η Ελένη λέει πως η μόνη τους ελπίδα είναι να μην πει για το Μενέλαο η Θεονόη στο Θεοκλύμενο. Προτιμούν και οι δύο να αυτοκτονήσουν παρά να χωρίσουν. Η Ελένη καταλαβαίνει από τον κρότο της πόρτας ότι θα έρθει η Θεονόη.

17

Δ ΣΚΗΝΗ στίχοι 942 – 1042Εμφανίζεται η Θεονόη και μιλά για την αξιoπιστία της μαντείας της σχετικά με το Μενέλαο και λέει πως αυτός ακόμα δεν έχει σωθεί. Οι Θεοί θα αποφασίσουν για τη σωτηρία του και εξαρτάται και από την ίδια, αν θα μιλήσει στον αδελφό της. Αποφασίζει να μιλήσει και τότε η Ελένη την παρακαλεί να κρατήσει το μυστικό με διάφορα επιχειρήματα.

18

Στίχοι 1043 – 1137Ο Μενέλαος προσπαθεί να πείσει τη Θεονόη να κρατήσει το μυστικό. Δεν ικετεύει, αλλά απαιτεί. Στρέφεται προς τον Πρωτέα και τον Άδη και δείχνει ανδρεία, έτοιμος να πολεμήσει το Θεοκλύμενο και είναι αποφασισμένος να αυτοκτονήσει αφού σκοτώσει την Ελένη παρά τη στερηθεί. Η Θεονόη πείθεται από τα επιχειρήματα τους και αποφασίζει να κρατήσει το μυστικό.

19

Ε ΣΚΗΝΗ Στίχοι 1140 – 1219

Φεύγει η Θεονόη και η Ελένη και ο Μενέλαος καταστρώνουν σχέδιο διαφυγής. Η Ελένη απορρίπτει τις προτάσεις του λέει το δικό της σχέδιο που γίνεται δεκτό και το βάζουν σε εφαρμογή.

20

Γ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στίχοι 1286- 1424

Ο Θεοκλύμενος εκνευρισμένος και αγχωμένος που κάποιος Έλληνας απειλεί να του πάρει την Ελένη απειλεί θεούς και δαίμονες. Η Ελένη δήθεν περίλυπη του αποκαλύπτει πως ο Έλληνας που κάθεται ικέτης στον τάφο του πατέρα του ήρθε να της φέρει την είδηση του θανάτου του Μενέλαου.

21

Τον διαβεβαιώνει, λοιπόν, ότι αφού είναι πια ελεύθερη θα τον παντρευτεί και του ζητά να την βοηθήσει να θάψει τον άντρα της. Ο Θεοκλύμενος ευχαριστημένος συμφωνεί.

22

Δ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στίχοι 1500 – 1592

Η Θεονόη κρατά το στόμα της κλειστό και το ίδιο ζητά η Ελένη και από τον χορό. Ο Θεοκλύμενος ζητά από την Ελένη να μην πάρει μέρος στην τελετή της ταφής μην τυχόν και αυτοκτονήσει, αλλά η Ελένη με καλοπιάσματα και υποσχέσεις τον πείθει πως είναι χρέος της να θάψει τον νεκρό άντρα της. Ο Μενέλαος ζητά τη βοήθεια του Δία για να τα καταφέρουν.

23

ΕΞΟΔΟΣ ΣΚΗΝΗ Α στίχοι 1653-1678Έρχεται ένας αγγελιοφόρος (ένας από τους Αιγύπτιους ναύτες) από την ακτή και λέει στο Θεοκλύμενο για την απόδραση του Μενελάου και της Ελένης. Ο Θεοκλύμενος του ζητά να μάθει λεπτομέρειες και αυτός του αφηγείται τα γεγονότα, ότι δηλαδή η Ελένη άφησε το παλάτι αναστενάζοντας για το νεκρό της σύζυγο και ότι, όταν έφτασαν στο νεώριο, οι άντρες του Θεοκλύμενου, όπως αυτός είχε διατάξει, έριξαν ένα σιδώνιο πλοίο στη θάλασσα και άρχισαν να ετοιμάζουν τον απόπλου.

24

ΣΚΗΝΗ B 1779-1812Ο Θεοκλύμενος προσπαθεί να μπει στο δωμάτιο της Θεονόης για να την τιμωρήσει, αλλά ο υπηρέτης της τον εμποδίζει τονίζοντάς του ότι δεν έχει δίκιο.

25

ΣΚΗΝΗ Γ 1813- 1864Εμφανίζονται σαν από μηχανής θεοί οι Διόσκουροι και στον μεν Θεοκλύμενο παρουσιάζουν τα γεγονότα ως θέλημα των θεών και της Μοίρας και στη μεν Ελένη προφητεύουν ότι θα έχει καλό ταξίδι και ότι μετά το θάνατό της θα γίνει θε’α και θα δέχεται θυσίες και δώρα από τους ανθρώπους.

26