Με αφορμή την ημέρα για τους πρόσφυγες

Μπορείτε να δείτε με τα παιδιά ένα σύντομο video, να διαβάσετε και να συζητήσετε ένα βιβλίο ή μια μαρτυρία, να δείτε φωτογραφίες και έργα τέχνης για την προσφυγιά διαχρονικά(https://drive.google.com/drive/folders/0B7aQvS9hFuDEVUZUMDV6NS1fZEU?usp=sharing), να πραγματοποιήσετε μια δραστηριότητα ενσυναίσθησης …

Σύντομες ταινίες:

Ένας έφηβος στην εξορία, Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες https://www.youtube.com/watch?v=egBvUw8pvt0

Fortress Europe, Κινηματογραφική Ομάδα του Εσπερινού Γυμνασίου-Λυκείου Κω (2016) https://www.youtube.com/watch?v=5B_1xDILKNw

Καταφύγιο, ταινία κινουμένων σχεδίων από μαθητές του 1ου Γυμνασίου Κομοτηνής, βραβείο από τον Συνήγορο του Παιδιού στο φεστιβάλ "CameraZizanio 2016" https://www.youtube.com/watch?v=KDbAJ3h1c7Y

«Ειρήνη» – Η ιστορία ενός παιδιού πρόσφυγα (για παιδιά 5-8 ετών), ταινία και προτάσεις αξιοποίησης, Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες https://www.youtube.com/watch?v=WQJhuAfVTqo και https://www.unhcr.gr/ekpaideysi/ekpaideytiko-yliko/eirini.html

The dangerous boat ride to Greece through the eyes of a Syrian refugee girl | UNICEF https://www.youtube.com/watch?v=UDy8_8L3s0A&t=112s

Και σε animation https://www.youtube.com/watch?v=83xddaLj7f8

Πώς η ζωή της Μαλάκ από τη Συρία άλλαξε μέσα σ’ ένα χρόνο, UNICEF https://www.youtube.com/watch?v=w5jry-7EEUs

Ιστορίες - μαρτυρίες

Ιστοσελίδα της Ύπατης Αρμοστείας με ιστορίες προσφύγων στην Ελλάδα: http://donors.unhcr.gr/relocation/el/category/istories/

Η ιστορία της Solaf http://www.unhcr.org/refugeeday/el/solaf/

Μονόλογοι από το Αιγαίο, αφηγήσεις ανήλικων προσφύγων, Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση και Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες http://www.theatroedu.gr/Portals/38/main/images/stories/files/Books/MonologoiAigaio/Monologoiapo%20to%20aigaioWEB.pdf

Βιβλία, ενδεικτικά:

Πρόσφυγες από Μ. Ασία

•Conomos. Η υπόσχεση. Ποταμός [βραβευμένο]

•Χρήστος Μπουλώτης. Το άγαλμα που κρύωνε. Πατάκης

•Φ. Φραγκούλη. Το μισό πιθάρι

•Λίτσα Ψαραύτη. Η σπηλιά της Γοργόνας. Πατάκης

•Ελένη Δικαίου. Τα κοριτσάκια με τα ναυτικά. Πατάκης

•Διδώ Σωτηρίου. Ματωμένα χώματα. Κέδρος

............................................

჻Μαξ Βέλθουις. Ο Βάτραχος κι ο Ξένος. Πατάκης

჻Kathryn Cave. Το κάτι άλλο. Πατάκης 5+

჻Φυλλιώ Νικολούδη. Το χαρούμενο λιβάδι. Ελληνικά Γράμματα 5+

჻ΣΕΦΛΕΡ ΟΥΡΣΕΛ. Ο άνθρωπος με την κόκκινη μύτη. Μίνωας 5+

Τα 4 προηγούμενα δεν θέτουν ακριβώς το προσφυγικό, μπορούν όμως να αξιοποιηθούν προς αυτή την κατεύθυνση

Σε προηγούμενες ιστορικές περιόδους

· Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου. Για την άλλη πατρίδα. Πατάκης

· Ζωρζ Σαρή. Ο πόλεμος, η Mαρία και το αδέσποτο. Πατάκης

· Λίτσα Ψαραύτη. Το διπλό ταξίδι. Πατάκης (Β΄ παγκόσμιος πόλεμος)

· Ηρώ Παπαμόσχου. Το γεφύρι της Ανατολής. Πατάκης (Β΄ παγκόσμιος πόλεμος, βραβευμένο) 11+

· Άλκη Ζέη. Ο θείος Πλάτωνας (αναφορά σε πολιτικούς πρόσφυγες μετά τον εμφύλιο στη Σοβιετική Ένωση)

Σύγχρονη εποχή

· Αργυρώ Πιπίνη. Μελάκ, μόνος. Εκδ. Καλειδοσκόπιο

· Φραντσέσκα Σάννα. Το ταξίδι. Πατάκης

· Έρη Ρίτσου. Η μαύρη πεταλούδα. Κέδρος

· Γρηγόρης Χαλιακόπουλος. Το ταξίδι του Φερεϋντούν. Καλειδοσκόπιο

· Ελένη Σβορώνου. Το σκληρό καρύδι. Καλειδοσκόπιο

· Χριστίνα Φραντζεσκάκη. Η Ορτανσία φυλάει τα μυστικά. Κέδρος

· Πάνος Χριστοδούλου. Ο Ναβίντ δεν ήρθε για διακοπές. Κέδρος.

· Λότη Πέτροβιτς – Ανδρουτσοπούλου. Το παιδί από τη θάλασσα. Πατάκης

· Γιώτα Αλεξάνδρου. Χάρης και Φάρις. Βιβλιόφωνο

· Βικτώρια Μπαντή. Μικρές Οδύσσειες Παιδιών. Παιδική Νομική Βιβλιοθήκη

· Ντέμπορα Έλις. Πόλη από λάσπη. Πατάκης

· Ντέμπορα Έλις. Το ταξίδι της Παρβάνα. Πατάκης

· Malala Yusafzai Patricia Mc Cormi. Με λένε Μαλάλα. Εκδόσεις Πατάκη 12+

· Zeina Abirached. Πεθαίνοντας, φεύγοντας, επιστρέφοντας: το παιχνίδι των χελιδονιών. Babelart [πόλεμος, σκίτσα]

· Jeanette Winterson. ΜΑΛΑΛΑ, Παπαδόπουλος. 7+

· Ελένη Χωρεάνθη. Ένας ξένος στην οικογένειά μας. Παπαδόπουλος

· ΠΩΣ ΦΤΑΣΑΜΕ ΩΣ ΕΔΩ; Κέδρος, 11+

· Ελίζαμπεθ Λερντ, Σόνια Νιμρ. Ένα μικρό κομμάτι γης. Ερευνητές 11+ (Παλαιστίνη, πόλεμος, παιδική ηλικία)

· Ε, φίλε. Κέδρος.

· Μαργιάν Σατραπί. Περσέπολις. Ηλίβατον

· Odile Gandon. Καταλαβαίνω τον κόσμο, οι μεγάλες προκλήσεις του αύριο. Καστανιώτης 11+

· Νίκη Κάντζου, Φυλλιώ Νικολούδη. Τι θα πάρω μαζί μου φεύγοντας. Μουσείο Σχολικής Ζωής

ΠΟΙΗΜΑΤΑ

WarsanShire / Ουαρσάν Σάιρ (Σομαλία)

Κανένας δεν αφήνει την πατρίδα του

Κανένας δεν αφήνει την πατρίδα του,

εκτός αν πατρίδα είναι το στόμα ενός καρχαρία

τρέχεις προς τα σύνορα μόνο όταν βλέπεις

ολόκληρη την πόλη να τρέχει κι εκείνη

…

αφήνεις την πατρίδα

μόνο όταν η πατρίδα δε σε αφήνει να μείνεις.

κανένας δεν αφήνει την πατρίδα εκτός αν η πατρίδα σε

κυνηγά

φωτιά κάτω απ΄ τα πόδια σου

….

πρέπει να καταλάβεις

ότι κανένας δε βάζει τα παιδιά του σε μια βάρκα

εκτός αν το νερό είναι πιο ασφαλές από την ξηρά

...

κανένας δε σέρνεται

κάτω από φράχτες

κανένας δε θέλει να τον δέρνουν

να τον λυπούνται

κανένας δε διαλέγει τα στρατόπεδα προσφύγων

….

Θέλω να γυρίσω στην πατρίδα,

αλλά η πατρίδα είναι το στόμα ενός καρχαρία

πατρίδα είναι η κάνη ενός όπλου

και κανένας δε θα άφηνε την πατρίδα

εκτός αν η πατρίδα σε κυνηγούσε μέχρι τις ακτές

εκτός αν η πατρίδα σού έλεγε να τρέξεις πιο γρήγορα

να αφήσεις πίσω τα ρούχα σου

να συρθείς στην έρημο

να κολυμπήσεις ωκεανούς

να πνιγείς

να σωθείς

να πεινάσεις

να εκλιπαρήσεις

να ξεχάσεις την υπερηφάνεια

η επιβίωσή σου είναι πιο σημαντική.

Κανένας δεν αφήνει την πατρίδα εκτός αν η πατρίδα είναι

μια ιδρωμένη φωνή στο αυτή σου

που λέει

«φύγε,

τρέξε μακριά μου τώρα

δεν ξέρω τι έχω γίνει

αλλά ξέρω ότι οπουδήποτε αλλού

θα είσαι πιο ασφαλής απ’ ό,τι εδώ».

……………………………………………..

Λαθεμένο μού φαινόταν πάντα τ' όνομα που μας δίναν:

«Μετανάστες».

Θα πει, κείνοι που αφήσαν την πατρίδα τους. Εμείς, ωστόσο,

δε φύγαμε γιατί το θέλαμε,

λεύτερα να διαλέξουμε μιαν άλλη γη. Ούτε

και σε μιαν άλλη χώρα μπήκαμε

να μείνουμε για πάντα εκεί, αν γινόταν.

Εμείς φύγαμε στα κρυφά. Μας κυνηγήσαν, μας προγράψανε.

Κι η χώρα που μας δέχτηκε, σπίτι δε θα 'ναι, μα εξορία.

Έτσι, απομένουμε δω πέρα, ασύχαστοι, όσο μπορούμε πιο κοντά

στα σύνορα,

προσμένοντας του γυρισμού τη μέρα, καραδοκώντας το παραμικρό

σημάδι αλλαγής στην άλλην όχθη, πνίγοντας μ' ερωτήσεις

κάθε νεοφερμένο, χωρίς τίποτα να ξεχνάμε, τίποτα

ν' απαρνιόμαστε

…

Μπ. Μπρεχτ, Ποιήματα,

μτφρ. Μάριος Πλωρίτης, Θεμέλιο

……………………………………………………………………………………..

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ

ΝΑ ΣΚΕΦΤΕΣΑΙ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ

Καθώς ετοιμάζεις το πρωινό σου, να σκέφτεσαι τους άλλους.

Μην ξεχνάς να ταΐζεις τα περιστέρια.

Όταν πολέμους ξεκινάς, να σκέφτεσαι τους άλλους.

Μην ξεχνάς όσους λαχταρούν την ειρήνη.

Όταν πληρώνεις το νερό, να σκέφτεσαι τους άλλους.

Εκείνους που μόνο τα σύννεφα έχουν να τους θηλάσουν.

Όταν γυρνάς στο σπιτικό σου, να σκέφτεσαι τους άλλους.

Μην ξεχνάς όσους ζουν σε αντίσκηνα.

Όταν τ’ αστέρια μετράς πριν κοιμηθείς, να σκέφτεσαι τους άλλους.

Εκείνους που δεν έχουνε πού να πλαγιάσουν.

Όταν ελεύθερα μιλάς, να σκέφτεσαι τους άλλους.

Εκείνους που δεν τους αφήνουν να μιλήσουν.

Και καθώς σκέφτεσαι εκείνους, τους άλλους,

Στον εαυτό σου γύρισε και πες:

«Αχ και να ήμουν ένα κερί στο σκοτάδι».

Του παλαιστίνιου ποιητή Μαχμούντ Νταρουΐς

Απόδοση: Τζένη Καραβίτη. Εκδ. Νήσος, Αθήνα 2000

…………………

Είναι εκεί δεν μπορώ ν' αλλάξω

με δυο μεγάλα μάτια πίσω απ' το κύμα

από το μέρος που φυσά ο αγέρας

ακολουθώντας τις φτερούγες των πουλιών

[…]

Ένα μεγάλο πέλαγο δυο μάτια

ευκίνητα και ακίνητα σαν τον αγέρα

και τα πανιά μου όσο κρατήσουν, κι ο θεός μου.

Γ. Σεφέρης, Αλληλεγγύη (απόσπασμα)

………………………………….

Την πόρτα ανοίγω το βράδυ

Την πόρτα ανοίγω το βράδυ,

τη λάμπα κρατώ ψηλά,

να δούνε της γης οι θλιμμένοι,

να 'ρθούνε, να βρουν συντροφιά.

Να βρούνε στρωμένο τραπέζι,

σταμνί για να πιει ο καημός

κι ανάμεσά μας θα στέκει

ο πόνος, του κόσμου αδερφός.

Να βρούνε γωνιά ν' ακουμπήσουν,

σκαμνί για να κάτσει ο τυφλός

κι εκεί καθώς θα μιλάμε

θα 'ρθει συντροφιά κι ο Χριστός.

Τάσος Λειβαδίτης

[Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης

Τα λυρικά https://www.youtube.com/watch?v=BfyrN9uWEpA ]

…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Αποσπάσματα από το Νίκος Γκόβας, Καλλιόπη Κύρδη. Νοιάζομαι και Δρω. Εθελοντισμός – Αλληλεγγύη – Ενεργός Πολίτης, τχ. 2 Δραστηριότητες – Ασκήσεις – Τεχνικές για τον εκπαιδευτικό, Δεσμός Μη Κερδοσκοπικό Σωματείο και Ίδρυμα Λαμπράκη: