2016

XYZ/2014

35-55 dB (A)

ENERGIA · ЕНЕРГИЯ · ΕΝΕΡΓΕΙΑ · ENERGIJA · ENERGY · ENERGIE ENERGI

A++

A+

bis 1.000 m³/h

De Europese Ecodesign-richtlijnen wat u daarover moet weten!

ErP

Ventilatoren | Compacte WTW-units | Modulaire luchtbehandelingskasten | Luchtverdelingsproducten & Brandbeveiliging

ErP-richtlijn

De ErP-richtlijn en wat u daarover moet weten!Vragen en antwoorden over verordeningen 640/2009 (IEC-motoren) en 327/2011 (Ventilatoren) en de nieuwe richtlijn 1253/1254 (Luchtbehandelingsunits)

Met de goedkeuring van het Kyoto-protocol heeft de Europese Unie zich ertoe verbonden om de CO2-uitstoot in de periode tot 2020 met minimaal 20 procent terug te dringen. Met dat doel voor ogen heeft de EU in 2005 de EuP-richtlijn (Energy using Products) goedgekeurd. De richtlijn werd in 2009 omgedoopt tot de ErP-richtlijn (Energy-related Products) en wordt vaak ook simpelweg aangeduid als de Ecodesign-richtlijn. Om precies te zijn gaat het om Richtlijn 2009/125/EG. We komen die dage-lijks tegen, bijvoorbeeld bij de geleidelijke afschaffing van traditionele gloeilampen of de energielabels op koelkas-ten, wasmachines enz.

Voor wie heeft de richtlijn gevolgen?De richtlijn is verplicht binnen de lidstaten van de EU.

Ecodesign-richtlijn (ErP-richtlijn) 2009/125/EG

IEC-motoren

Verordening 640/2009

VentilatorenBehandeling van nozzel + waaier + motor+ alle regelelektronicaVerordening 327/2011

Ventilatiesystemen vanaf 01-01-2016Verordening 1253/2014 (ventilatie-eenheden)Verordening 1254/2014 (etikettering van residentiëleeenheden)

2018Scherpere eisen voor ventilatie-eenheden.Verwijdering van de twee laagste energieklassen (F en G) op de etiketten.

2017IEC-motoren0,75 - 375 kWEfficiëntieklasse: IE3 of IE2 + FU *

2016Minimumeisen voor ventilatiesystemen (>30 W), ap-paratuur voor ventilatie in woningen met energielabel

2015IEC-motoren7,5 - 375 kWEfficiëntieklasse: IE3 of IE2 + FU *

Ventilatoren≥ 125 WMinimale efficiëntie Stap 2 **

2013Ventilatoren≥ 125 WMinimale efficiëntie Stap 1 **

2011IEC-motoren≥ 0,75 kWEfficiëntieklasse: IE2

* Frequentieregelaar** Berekend volgens vastgestelde formule

Deze eis heeft niet alleen gevolgen voor producenten van ventilatie- en airconditioningproducten, maar ook voor fabrikanten van installaties en voor systeembeheerders. De ErP-verordening geldt voor producten die zijn gepro-duceerd in de Europese Economische Ruimte én producten die zijn geïmporteerd vanuit andere landen. Producten die worden geëxporteerd naar landen buiten de EU vallen niet onder de verordening. De verwachting is echter wel dat ook andere landen zich met deze kwestie zullen gaan bezighouden.

Een overzicht van alle eisen van de Ecodesign-richtlijn.Er ontstaat vaak verwarring omdat er aan twee aparte verordeningen tegelijkertijd moet worden voldaan.De volgende tabel geeft een eenvoudige samenvatting:

EU-verordening 327/2011 voor ventilatorenDankzij de ErP-richtlijn worden de energiebesparende mogelijkheden voor talrijke energiegerelateerde producten onderzocht en worden minimumeisen uitgewerkt als het gaat om hun energie-efficiëntie. Uiteindelijk zijn in juni 2010 verplichte grenswaarden voor ventilatoren ingevoerd.Volgens de richtlijn is een ventilator een eenheid bestaande uit een nozzel, een waaier en een motor plus de aanwezige regelelektronica (zie fig. 1). De bedoeling is producten die op de Europese markt worden gebracht in te delen in categorieën met een algehele specificatie voor de minimale efficiëntie van ventilatoren. De eerste fase van de specificaties voor de minimale efficiëntie voor ventilatoren werd per 01-01-2013 van kracht.

Strengere eisen vanaf 1 januari 2015De tweede fase van Verordening 327/2011 werd van kracht per 01-01-2015. De minimale efficiëntie-eisen worden dan, ten opzichte van de grenswaarden uit 2013, opnieuw aangescherpt. Dat betekent dat de betreffende producten die niet voldoen aan de minimale efficiëntie-eisen vanaf 01-01-2015 niet meer op de Europese markt mogen worden gebracht. Dat geldt alleen voor zogenaamde gemotoriseerde waaiers.

Invoering van verordening 1253/2014 en 1254/2014Per 1 januari 2016 wordt de volgende stap van de ErP-richtlijn van kracht. Deze reguleert ventilatie-

eenheden die bedoeld zijn om vervuilde lucht in een gebouw of een deel van een gebouw te vervangen door buitenlucht. Het gaat hierbij om dakventilatoren, kanaalventilatoren, residentiële ventilatie-eenheden en modulaire luchtbehandelingskasten. Deze ventilatie-eenheden moeten een minimale efficiëntie en minimaal een regeling met meerdere snelheden hebben, die onder de verantwoordelijkheid van de installateur valt. Systemair ondersteunt alle klanten met een breed scala aan bedieningselementen.Deze verordening geldt nog altijd niet voor ventilatie-eenheden met veiligheidsfuncties (afvoer van explosiegevaarlijke stoffen en rook) plus eenheden voor processen als het afvoeren van agressieve of hete media.

Definitie van "in de handel brengen"Na de inwerkingtreding van verordeningen 1253/2014 en 1254/2014 op 1 januari 2016 mogen binnen de EU uitsluitend ventilatie-eenheden worden verkocht die voldoen aan de nieuwe eisen in die verordeningen. Vanwege de lange doorlooptijden en de grote voorraden gaat het de ventilatorproducenten niet lukken om vóór de deadline hun hele voorraad weg te werken. Volgens de wettelijke definitie is de gemotoriseerde waaier al op de markt op het moment dat hij de fabriek verlaat. Ventilatie-eenheden die in voorraad zijn genomen bij de klant vóór de datum van inwerkingtreding mogen daarna nog worden geïnstalleerd en in bedrijf worden gesteld.

ErPEcodesign / EU-richtlijn 640/2009 (IEC-motoren) en 327/2011 (Ventilatoren)

ErP-richtlijn

Om welke ventilatoren gaat het?De richtlijn heeft gevolgen voor ventilatoren van alle con-structietypen met een elektrisch ingangsvermogen van 30 W. Voor producenten als Systemair betekent dit dat bepaalde modellen met de betreffende motor- waaier-eenheden moeten worden gewijzigd en aan-gepast. Systemair is ook in de toekomst in staat om u complete modelseries te bieden in de verschillende varianten. Ventilatoren die nu al zijn voorzien van EC- motoren voldoen al aan de eisen.

Om welke ventilatoren gaat het niet?De richtlijn heeft geen gevolgen voor ventilatoren die bedoeld zijn om bescherming te bieden en die buiten bepaalde temperatuurbereiken vallen.

Hieronder vallen: • Eéntraps-rookafvoerventilatoren, zolang deze niet naar

behoefte worden gebruikt voor dagelijkse ventilatie• Ventilatoren met explosiebeveiliging• Ventilatoren voor de afvoer van agressieve media• Ventilatoren voor getransporteerde media met tempe-

raturen boven 100°C• Ventilatoren voor omgevingstemperaturen boven 65°C

Tijdens de invoering van de richtlijnen zullen veel producenten deze motoren ook verbeteren zonder dat zij daar wettelijk toe worden verplicht.

Er is ook al een Verordening voor motoren (de "motorrichtlijn"). Wat is het verschil?ErP-uitvoeringsverordening nr. 640/2011/EG werd al in 2011 van kracht. Hierin wordt de efficiëntie bepaald van elektromotoren of, meer specifiek, IEC-standaardmotoren. Deze verordening heeft het alleen over de motor.Sinds 01-01-2015 mogen alleen asynchrone motoren met een minimale efficiëntieklasse van IE2 (tot en met 5,5 kW) en vanaf 7,5 kW met efficiëntieklasse IE3 op de markt worden gebracht. Het gebruik van IE2 is toegestaan bij motoren boven de 7,5 kW als deze worden gebruikt met een snelheidsregeling (bijv. frequentieregelaar).

Voor IEC-standaardmotoren geldt het volgende:

• Vanaf 16 juni 2011: Klasse IE2 voor motor- vermogens ≥ 0,75 kW.

• Vanaf 1 januari 2015: Klasse IE3 of IE2+FU voor motorvermogens van 7,5 tot 375 kW.

• Vanaf 1 januari 2017: Klasse IE3 of IE2+FU voor motorvermogens van 0,75 tot 375 kW.

640/2011

327/2011

1253/2014Fig. 1

ErP-richtlijn

Europese Ecodesign-richtlijn 1253/2014 voor niet-residentiële en residentiële ventilatie-eenheden

Belangrijke termen en afkortingen:

Luchtbehandelingskasten (LBK) Bestaande uit minimaal een waaier, een motor en een behuizing

Residentiële ventilatie-eenheid (RVE) Bij luchtstromen tot respectievelijk 250 en 1.000 m³/h

Niet-residentiële ventilatie-eenheid (NRVE)Bij luchtstromen boven resp. 1.000 en 250 m³/h. Absatz:-> Bij luchtstromen tussen 250 en 1000 m³/h moet de fabrikant aangeven of het een RVE of een NRVE betreft.

Warmteterugwinsysteem (heat recovery system - HRS) Als onderdeel van een tweerichtingsventilatie-eenheid

Luchtbehandelingskasten (LBK) voor niet-residentiële ventilatie; (NRVE) > 250 [m³/h]

Wat betekent het?Voor TVE’s: LBK's die worden gebruikt in een gebalan-ceerd ventilatiesysteem in een gebouw (ventilatoren in toevoerlucht en ventilatoren in retourlucht) moeten zijn voorzien van een warmteterugwinsysteem (heat recovery system of HRS) en van filters in toevoer- en retourlucht. Daar komt bij dat het stroomverbruik van de ventilatoren om in deze behoeften te voorzien wordt beperkt.

Voor EVE’s: LBK's die onderdeel zijn van een hybride ven-tilatiesysteem (ventilatoren in combinatie met natuurlijke toevoer of afblazen) moeten beschikken over een minimale statische ventilatorefficiëntie, een F7-filter in de toevoerlucht en een maximaal gevraagd vermogen van de ventilator in relatie tot het "toevoerfilter".

UitzonderingenDeze verordening geldt niet voor ventilatie-eenheden in de volgende situaties:• Als het elektrisch ingangsvermogen kleiner is dan 30 W

(per luchtstroom) • Axiale of centrifugale ventilatoren die alleen zijn voorzien

van een behuizing.• Ventilatoren met explosiebeveiliging• Eéntraps-rookafvoerventilatoren, zolang deze niet naar

behoefte worden gebruikt voor dagelijkse ventilatie• Ventilatoren voor getransporteerde media met

temperaturen boven 100°C• Ventilatoren voor omgevingstemperaturen boven 65°C• Temperatuur van luchtstroom of motoromgeving lager dan

40°C• Voedingsspanning hoger dan 1.000 V AC of 1.500 V DC• Ventilatoren voor de afvoer van agressieve media

• LBK is voorzien van een warmtewisselaar en een warmte-pomp voor warmteterugwinning

• Toepassing in afzuigkappen in keukens

Specifieke eisen inzake ecologisch ontwerp voor niet-residentiële ventilatie-eenheden met ingang van 01-01-2016 (intensivering 2018)• Alle ventilatoren die geschikt zijn voor aandrijving met

verschillende snelheden (min. 3 stappen plus 0) of aandri-jving met variabele snelheid. Externe controller is mogelijk

• Alle tweerichtingsventilatie-eenheden (TVE's) moeten zijn voorzien van een warmteterugwinningssysteem (heat recovery system of HRS)

• Alle HRS moeten een thermische bypassvoorziening hebben (als bypass of regelfunctie)

• Minimale thermische efficiëntie HRS: » circulatie = 63% (2018 = 68%)

voor hogere efficiëntiebonus voor berekeningsformule hogere efficiëntie: E = (ŋt_NWLA - 0,63) * 3000

» alle overige terugwinningssystemen = 67% (2018 = 73%) bonus voor hogere efficiëntie; berekeningsfor-mule:

E = (ŋt_nwla - 0,67) * 3000• Minimale efficiëntie van ventilator voor EVE (ŋvu) bedraagt

» 6,2% * ln(P) + 35,0% als P ≤ 30 kW en » 56,1% als P > 30 kW.

• Maximaal intern specifiek ventilatorvermogen van venti-latie-onderdelen (SVLint_limit) in W/(m³/s) voor een TVE met circulatie-HRS:

1700 + E – 300 * qnom/2 – F als qnom < 2 m³/s en 1400 + E – F als qnom ≥ 2 m³/s;

» voor een TVE met ander HRS:1200 + E – 300 * qnom/2 – F als qnom < 2 m³/s en 900 + E – F als qnom ≥ 2 m³/s;

» 250 voor een EVE bedoeld om met een filter te wor-den gebruikt

• Systemair verstrekt de betreffende gegevens volgens ErP bij selectie van de unit

Eénrichtingsventilatie-eenheid (EVE) Ventilatie-eenheid met slechts één luchtstroom (toevoer of afblazen). Gecompenseerd door natuurlijke luchttoe-voer of afblazen (over- of onderdruk).

Tweerichtingsventilatie-eenheid Ventilatie-eenheid met toevoer- en afblaasluchtstroom (met zowel toevoer- als afblaasventilatoren).

Aandrijving met verschillende snelheden (bediening in meerdere stappen)min. 3 stappen plus nul (uit)

Regelbare snelheidTraploos via ingebouwde of externe regeleenheid

ErP-richtlijn

2016 1254/2014

45dB

267 m³/h

SAVE VTC 200 (Opt.)

EenheidskenmerkGeluidsvermogensniveau

Geluidsdrukniveau in de ruimte <30 dB (A) afhankelijk van de installatie

Tijdgeregeld Behoeftegestuurd

Centrale residentiële ventilatie-eenheid met warmte- terugwinning

Zoals figuur 2 aangeeft, wordt dit niet alleen beïnvloed door bekende parameters als stroomverbruik of warmteterugwinning, maar in grote mate ook door de regelmodus.

Zo is het heel goed mogelijk dat eenheid X een betere energieklasse haalt bij behoeftegestuurde regeling (zo zijn bijv. vocht- en CO2-sensoren van invloed op de luchtkwaliteit) dan bij een tijds- of manuele regeling.

Anders dan bij andere elektrische apparatuur worden de energieklassen op de etiketten van residentiële ventilatieapparatuur bepaald aan de hand van een berekende parameter; het specifieke energieverbruik (specific energy consumption of SEC). Deze waarde moet het energiebesparingspotentieel van de gebruikte apparatuur aangeven in kilowattuur per m² per jaar.

Residentiële ventilatie-eenheid EU 1253/2014 en 1254/2014 (B2C, etiket)

• Minimumeisen per 1 januari 2016: De eenheden moeten minimaal evenveel primaire energie (elektriciteit en warmte) besparen als ze gebruiken (elektriciteit)

• Minimumeisen per 1 januari 2018: De eenheden moeten significant méér primaire energie besparen dan ze gebruiken; de ventilatiewarmtebehoefte van het woongebouw wordt ongeveer gehalveerd

• Energie-efficiëntielabel van A+ tot G (zie fig. 2)

Het energielabel moet de eindgebruiker in staat stellen om producten eenvoudig met elkaar te vergelijken om zo energie-efficiënte producten te kunnen kiezen.

SEC-klasse SEC in kWh/a.m²A+ (meest efficiënt) SEC < -42A -42 ≤ SEC -34B -34 ≤ SEC -26C -26 ≤ SEC -23D -23 ≤ SEC -20E -20 ≤ SEC -10F -10 ≤ SEC -0G (minst efficiënt) 0 ≤ SEC

Toekenning van SEC-waarde en energieklasse.

Fig. 2

ErP-richtlijn

Ecodesign / Ecologisch ontwerp

"Ecologisch ontwerp" is de integratie van milieutechnische vereisten in het productontwerp met het doel om de milieutechnische aanvaardbaarheid van het product over zijn gehele levenscyclus te verbeteren. (Richtlijn 2009/125/EG)

ErP

ErP staat voor "Energy-related Product" oftewel energiegerelateerd product, een object waarvan het gebruik op enige wijze van invloed is op het verbruik van energie en dat op de markt wordt gebracht en/of in gebruik wordt genomen. (Richtlijn 2009/125/EG)

IE

IE staat voor International Efficiency.

Richtlijn

Binnen de EU is een richtlijn een rechtshandeling die door de lidstaten in hun nationale wetgeving moet worden doorgevoerd. Hoe zij die richtlijnen doorvoeren, wordt aan de individuele lidstaten overgelaten.

Verordening

Binnen de EU is een verordening een rechtshandeling die, anders dan een EU-richtlijn, direct van kracht is in alle lidstaten. Dit betekent dat Verordening (EU) nr. 327/2011 van de Commissie van 30 maart 2011 tot uitvoering van Richtlijn 2009/125/EG van het Europees Parlement en de Raad de minimale efficiëntie-eisen bepaalt voor door motoren aangedreven ventilatoren met een elektrisch ingangsvermogen tussen 125 W en 500 kW.

Woordenlijst

+

2016 XYZ/2014

35-50 dB (A)

ENERGIA · ЕНЕРГИЯ · ΕΝΕΡΓΕΙΑ · ENERGIJA · ENERGY · ENERGIE ENERGI

A++

A+

100-1.000 m3/h

EenheidskenmerkGeluidsvermogensniveau

Geluidsdrukniveau in de ruimte <30 dB (A) afhankelijk van de installatie

Tijdgeregeld Behoeftegestuurd

Centrale retourluchtventilator zonder warmteterug- winning

Afblaassystemen zonder warmteterugwinning scoren slechter dan eenheden mét warmteterugwinning omdat de afgeblazen warmte verloren gaat.Voor afblaassystemen is de regelmodus ook van grote invloed op de energieklasse.

Syst

emai

r – 1

1/20

15

Systemair B.V.Van Leeuwenhoekstraat 23846 CB HarderwijkTel. +31 (0)341 - 439 100

Zanddonkweg 7a5144 NX WaalwijkTel. +31 (0)416 - 685 555

info@systemair.nlwww.systemair.nl