ÃÚÈÛÙÔÏÔÁÈÎb˜ öÚȉ˜ ηd Ӥ˜ ·îÚ¤ÛÂȘ ÛÙa ¯ÚfiÓÈ· … ·...

19
127 ÃÚÈÛÙÔÏÔÁÈÎb˜ öÚȉ˜ ηd Ӥ˜ ·îÚ¤ÛÂȘ ÛÙa ¯ÚfiÓÈ· Ùɘ ªÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘ ƒøΔ. μπ§∂π√À . °øƒ°À§À î ıÂÔÏÔÁÈÎb˜ öÚȉ˜ Ôf Í¤Û·Û·Ó ÌÂÙ·Íf ìÁÂÙÈÎáÓ ÚÔÛÒˆÓ ÙÔÜ ¶ÚÔ- ÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌÔÜ àÏÏa ηd ÌÂÙ·Íf ÙáÓ ‰È·ÊfiÚˆÓ ıÂÔÏfiÁˆÓ Ì·ÚÙ˘ÚÔÜÓÙ·È õ‰Ë àe Ùa ÚáÙ· îÛÙÔÚÈÎa ‚‹Ì·Ù· Ùɘ ªÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘ 1 . ™Ùc ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ·éÙáÓ ÙáÓ âÚ›‰ˆÓ, âÓÙe˜ ÙáÓ ÎfiÏˆÓ Ùɘ ªÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘, Û˘ÓÂÙ¤ÏÂÛ·Ó ‰È¿ÊÔÚÔÈ ÏfiÁÔÈ. ^ÚÈṲ̂ÓÔÈ âÍ ·éÙáÓ ñÉÚÍ·Ó ì àfiÚÚÈ„Ë Ùɘ ^π. ¶·Ú·‰fiÛˆ˜ ó˜ ÊÔÚ¤· Ùɘ âÓ ÃÚÈÛÙˇá \πËÛÔÜ ı›·˜ \ Ôηχ„ˆ˜, ì àÔ˘Û›· âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎáÓ ëÚÌËÓ¢ÙÈÎáÓ ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ Ùɘ ^ Á. °Ú·Êɘ, ì àÙÔÌÈÎc â¿ÚÎÂÈ· ηd ï ÚÔÛˆÈÎe˜ ʈÙÈÛÌe˜ ó˜ ıÂÌÂÏÈ҉˘ ëÚÌËÓ¢ÙÈÎc àÚ¯c ÙáÓ êÁÈÔÁÚ·- ÊÈÎáÓ ÎÂÈ̤ӈÓ, Ôî ÌÂ۷ȈÓÈÎb˜ ڈ̷ÈÔηıÔÏÈÎb˜ Ï¿Ó˜ ηd ÛÙÚ‚ÏÒÛÂȘ Ùɘ âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎɘ ‰È‰·Ûηϛ·˜, Ï·ÙÚ›·˜ ηd õıÔ˘˜. ™ÙÔf˜ àÓˆÙ¤Úˆ ÏfiÁÔ˘˜ ıa Ú¤ÂÈ, â›Û˘, Óa Û˘ÌÂÚÈÏËÊıÔÜÓ Î·d Ôî ÚÔ- ÛˆÈÎb˜ ÊÈÏÔ‰Ô͛˜ ‰È·ÊfiÚˆÓ ·Ú·ÁfiÓÙˆÓ, ¬ˆ˜ ηd Ôî âÈ̤ÚÔ˘˜ ÚÔÛ¿- ıÂȘ ‰ÔÁÌ·ÙÈÎÔÜ ·éÙÔÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔÜ Ùɘ Ó¤·˜ ΛÓËÛ˘ ÌÂÙa ÙcÓ àfiÚÚÈ„Ë ÙÔÜ ÚÔÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ˘ Û¯ÔÏ·ÛÙÈÎÔÜ ñfi‚·ıÚÔ˘. ^ı¤ÛË ÙÔÜ §Ô˘ı‹ÚÔ˘, ¬ˆ˜ Ìb Û·Ê‹ÓÂÈ· ηٷÁÚ¿ÊÂÙ·È ÛÙa ™Ì·ÏηωÈÎa ôÚıÚ· 2 , ¬ÙÈ Ùe Δ ÚÈ·‰ÔÏÔÁÈÎe ηd ÃÚÈÛÙÔÏÔÁÈÎe ‰fiÁÌ· ‰bÓ àÓ‹ÎÔ˘Ó ÛÙa ˙ËÙ‹- 1. μÏ. HEUSSI K., Kompedium der Kirchengeschichte, Tübingen 1976 14 ,296-297, 346-348. HÄGGLUND B., Geschichte der Theologie. Ein Abriss, München 1993 2 , ÛÛ. 186-189, 210-215. SEEBERG R., Grundriss der Dogmengeschichte, Leipzig 1901, ÛÛ. 112-113. LOHSE B., Epochen der Dogmengeschichte, Münster - Hamburg 1994 8 , ÛÛ. 170 -176. 2. Δa ™Ì·ÏηωÈÎa ôÚıÚ· ÂrÓ·È Î›ÌÂÓÔ Ôf ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È àe ÙeÓ ú‰ÈÔ Ùe §Ô‡ıËÚÔ Ìb Û·ÊÉ àÓÙÈڈ̷ÈÔηıÔÏÈÎe ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ηd Û˘ÁηٷϤÁÂÙ·È ÛÙa ™˘Ì‚ÔÏÈÎa ΛÌÂÓ· ÙÔÜ ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈ- ÛÌÔÜ. μÏ. VOLZ H., Luther Schmalkaldische Artikel, ZKG 68 (1957), 259-286. BITZER E., Noch einmal. Die Schmalkaldischen Artikel, ZKG 68 (1957), 287-294. LOHSE B., Die ökumenische Bedeutung von Luthers Schmalkaldishen Artikeln, ÛÙe Kirchengemeinschaft - Anspruch und Wirklicheit ÛÙe Festschrift für Georg. Kretschmar zum 60. Geburtstag, (Hrgs): Hauschild- W.Dieter), Stuttgart 1986, ÛÛ. 165-175.

Transcript of ÃÚÈÛÙÔÏÔÁÈÎb˜ öÚȉ˜ ηd Ӥ˜ ·îÚ¤ÛÂȘ ÛÙa ¯ÚfiÓÈ· … ·...

127

b d a fi

. .

b f f - a d f fi fi ea a 1.

c , e fi , fi. ^ fi ^.fi \ \, . , c d e e c c - , b b d , d .

f fi a , , a d -b fi fi, d - a c fi fi.

^ , b a a2, e e d e fi b a -

1. . HEUSSI K., Kompedium der Kirchengeschichte, Tbingen 197614 ,296-297, 346-348.HGGLUND B., Geschichte der Theologie. Ein Abriss, Mnchen 19932, . 186-189, 210-215.SEEBERG R., Grundriss der Dogmengeschichte, Leipzig 1901, . 112-113. LOHSE B., Epochender Dogmengeschichte, Mnster - Hamburg 19948, . 170 -176.

2. a a r f e e e b e d a a -. . VOLZ H., Luther Schmalkaldische Artikel, ZKG 68 (1957), 259-286. BITZER E., Nocheinmal. Die Schmalkaldischen Artikel, ZKG 68 (1957), 287-294. LOHSE B., Die kumenischeBedeutung von Luthers Schmalkaldishen Artikeln, e Kirchengemeinschaft - Anspruch undWirklicheit e Festschrift fr Georg. Kretschmar zum 60. Geburtstag, (Hrgs): Hauschild-W.Dieter), Stuttgart 1986, . 165-175.

1/2009

128

f d b c j fi - 3, a b e -.

h d d b b j d d - f 4, a c c c . 5, b - d f a b .

1. b .

^ c 6 r , i d b e d e fi e -, d b d b -

3. . Articuli Smalcaldici, Prima pars, 4, De his articulis nulla est inter nos et adversarioscontroversia, quum illos utrinque confiteamur; quamobrem non est neccese, ut pluribus iam deillis agamus.

4. a c fi c a . PENIDO T. L., Le role de l analogie entheologie dogmatique, Paris 1931, . 378-418. BORCHERT E., Der Einfluss des Nominalismusauf die Christologie der Sptscholastik, Mnster i.W 1940. BACKES I., Die christologischeProblematik der Hochscholastik und ihre Beziehung zu Chalkedon, e Alois Grillmeier - H.Bacht, Das Konzil von Chalkedon, Band , Whrzburg 1953, . 923-939. HAUBST R., Das hochund sptmittelalterliche Cur Deus homo, e Mnchener Theologische Zeitschrift 6 (1955), 302-313. Die Katholische Glaubenswelt, Band III, Freiburg im Breisgau 1961, . 38-55. KAISER PH.,Die Gott- menschliche Einigung in Christus als Problem der spekulativen Theologie seit derScholastik, Mnchen 1968.

5. c fi c c e LociCommunes : am ex his proprie Christus cognoscitur, siquidem hoc estChristum cognoscere beneficia eius cognoscere , non quod isti docent eius naturas, modosincarnationis contueri. (...) Ita Christum, qui nobis remedii et, ut scripturae verbo utar salutarisvice donatus est, oporter alio quodam modo cognoscamus, quam exhibent scholastici. . PhilipMelanchthon, Loci Communes 1521, Lateinisch - Deutsch (bersetzt von H.G. Phlmann),Gtersloh 19972, . 22. . PHLMANN H. G. - AUSTAB T. - KRGER FR., Theologie derLutherischen Bekenntnisschriften, Gtersloh 1996, . 90-91.

6. . BIZER F., Studien zur Geschichte des Abendmahlsstreites im 16 Jahrhunderts,Darmstadt 19622. BUHLER P., Der Abendmahlsstreit der Reformatoren und seine aktuellen

. . fi

129

d d - d 7. d c (1523-1528) d c (1552-1574), b d -fi . \a fi a , - d b b 8.

^ fi c c c d d c ex opere operatum , a fi d d 9, -10 d J. eclampadius11 .. f e fi d -

Implikationen, Theologische Zeitschrift 35 (1979), . 228-241. Handbuch der Dogmen undTheologiegeshichte, Band 2, Gttingen 19982, . 129-134. GAMBLE R. C., Calvins contro-versies, e Donald K. McKim (Ed), The Cambridge Companion to John Calvin, CambridgeUniversity Pres 2004, .193-196.

7. . KRETSCMAR G., Luther und das altkirchliche Dogma, e Luther et la rformeallemante dans une perspective oekumnique, (A d , 3),CHAMBESY - GEVEVE 1983, . 290 - 291. c c W.Joest: Lag fr die Lutheraner alles Gewicht darauf , in dem Menschen Jesus ganz und ohneVorbehalt Gott selbst gegenwartig zu haben, so hatte reformierte Theologie ein starkes Interessean der Wahrung des Unterschieds des gttlichen von kreatrlichen Wesen, auch in der PersonJesu Christi (auf die Bedeutung dieser Differenz fr die Frage der eucharistischen Realprsentwerden wir im Zusammenhang der Abendmahlslehre eingehen). . JOEST W., Dogmatik,Band 1, Gottingen 19893, . 211.

8. . KRETSCMAR G., Luther und das altkirchliche Dogma, .., . 283, 289. c . G. Kretscmar, a e e d e fi fi e e , a e b b e : Das Luther der Einheitschristologie Kyrill von Alexandrien nherstand als der Trennungs christologie eines Nestorius, ist sowieso auf der Hand (. 291). c d . B. Lohse: In der Christologie folgte Zwingli nicht deAlexandrinern, sondern den Antiochenern und unterschied streng zwischen Christi Gottheit undMenschheit. . LOHSE B., Epochen der Dogmengeschichte, .., . 174.

9. . LAU FR., Luther, Berlin 1959, . 106-109.10. .. Vom Abendmahl Christi, Bekenntnis, 1528, W 26, 261-508. \ . LOCHER

G., Die Zwinglische Reformation, Gottingen 1979, . 283-343. GRANE L., Die ConfessioAugustana, Gttingen 19965 . 94-98. Handbuch der Dogmen und Theologiegeschichte, ..,. 173-174.

11. e : De genuina verborum Domini Hoc est corpus meum iuxtavetustissimos authores expositione liber, Basel 1525. Handbuch der Dogmen und Theologie-geschichte, .., .201.

1/2009

130

e e 12. fi c c - d e d e r - e e (Transubstantiation) f ,b e onsubstantiation j Impanatio, c a - c d b a a. a e c fi d .

^ e 13 c ,d a d r a b d x , a e a , e e d a = in pane, sub pane, cumpane, e x , r b , , f d e e r = cum vino, in vino, Subvino), b c c e c FormulaConcordiae14.

a a d a d . c - (Ubiquitas corporis Christi)15. b - b c fi d e e fi , 16.

12. a a c b e e , -e fi : a e d b fb a a x b e . . ALTHAUS P., The Theologyof Martin Luther, (Tran.Rob.Schultz), Philadelphia 1996, . 375.

13. . HARNACK A. von., Lehrbuch der Dogmengeschichte, Band 3, Freiburg im Br 18902,. 754. \ . SASSE H., This Is My Body. Luthers Contention for the Real Presence in theSacrament of the Altar, Minneapolis 1959.

14. . Formula Concordiae. II. Sol. Declaratio, VII. De Coena Domini, Quo significarevolunt, etiamsi formis loquedi in pane, sub pane,cum pane quandoque utantur, tamen se propo-sitionem....

15. . .. Defensio verborum coenae, W 23, 149. LOHSE B., Epochen der Dogmen-geschichte, .., . 174.

16. \a a d . BAYER O., Das Wort ward Fleisch.Luthers Christologie als Lehre von dem idiomenkommunikation, e Scharbau Fr. O. (Hrsg),Jesus der Christus. Got fr uns, Erlagen 2003, . 58-101.

. . fi

131

e , fi r c d e a a a e fi d e c c, , e c - c d a a c .

^ c a c , .. -. \, a d a d - : . 28,18, \. 1,14. 5,27. 6,53, . 2,9, . 2,9-10. ^O - e a c - a a . c c c fi , 17 d d e e fi, e - b r fi (finitum non capax infiniti)18. , - fi e e a fi, d fi d c ,g b r 19.

d b d b a b c a e 1552-1574 b c c fi d e d e b .. J. Brenz d M. Chemniz20. ^ c a e e

17. d c a : 1) De vera et falsa religione commentarius, 1525, e Corpus Reformatorum 90, 773-820. 2) Subsidium sive Coronis de eucharistia, 1525, e Corpus Reformatorum 91, 462-504. 3)Eine klare Unterrichtung vom Nachmahl Christi, 1526, e Corpus Reformatorum 91, 789-862.. d LOCHER G. W., Die Zwinglische Reformation, Gttingen 1979, . 283-343.

18. . Handbuch der Dogmen und Theologiegeschichte, .., .185.19. . PHLMANN H. G. - AUSTAD T. - KRGER F., Theologie der Lutherischen Bekenntnis-

schriften, .., . 164. ROHLS J., Theologie Reformierter Bekenntnisschriften, Gttingen 1987,. 272-277.

20. fi J. Brenz b e De personali unioneduarum naturarum in Christo, Tuebingen 1561 d M. Chemniz e e De duadus naturis in Christo,de hypostatica earum unione, de communicatione idiomatum,Iena 1570. . SEEBERG R., Grundriss der Dogmengeschichte, .., . 120. PREUS J. A., Thesecond Martin the life and theology of Martin Chemnitz, Saint Louis 1994, . 379-395 dc .

1/2009

132

e a fi, e b d , c 21, - b d 22 a a a c c c 10 c 154023 c -c fi f et improbant secus docentes = .

^ c c c c - d \ c b c d . e r fi d a e ff f b j b e e .

^ e b d b -b e (Formula Concordiae). e fi e d fi- a d fi b d - j d a . e e - (propo-sitiones idiomaticae) f b j 24.

e 25 a fi (genus maiesta-ticum) b d , .. r c .

21. . Institutio Christianae Religionis 4, 17, 10-19.22. b d a c d Ubiquitas

e e HAGGLUND B., Geschichte der Theologie, Gtersloh 19932,. 197-198.

23. . GRANE L., Die Confessio Augustana, Gttingen 19965, . 93.24. fi c d a e

e artin Chemnitz e 1570, b e De duabus naturis in Christo, a c - a hrillhaas : Sie hat vollends die Sache kompliziert, nachdem schon die com-municatio idiomatum in bezug auf das Verhaltnis der Naturen untereinander eine Verscharfungder alten Thesen und eine Erschwerung der theologischen Verstandigung gebracht hatte. .THRILLHAAS W., Dogmatik, Berlin - New York 19804, . 258.

25. a e q ) e genus idiomaticum, d ) e genus apotelesmaticum. e

. . fi

133

r , e genus maiestaticum fi b d - d Ubiquitas corporis Christi, d e -e fi e r e fi -fi d , e d fi - b f fi e f b fi26, -e e d d b b - 27.

\A, b f d genus maiestaticum f fi, b fi c c . c d b cd b b b d -b fi , a -, b b 28.

b r a , b a b c , f - a c a b e , r d b fi a fi29. ^ c c fi-

fi (genus idiomaticum). e - a d a e fi. e - fi (genus apotelesmaticum) e b c a d c , c e e d e fi. . HIRSCH EM., Hilfsbuch zum Studium derDogmatik, Berlin 19644, . 325-330.

26. . JOEST W., Dogmatik, Band 1, .., . 211 Die Christologie der altreformiertenTheologie hat sich in diesem Punkt von der lutherischen gertennt; sie lehnte das genusmaiestaticum ab.

27. . ROHLS J., Theologie reformierter Bekenntnisschriften, .., . 272 -277. GAMBLER. C., Calvins controversies, .., . 194-195.

28. f a c Th. Haering : DemVorwurf der Reformierten gegen die Lutheraner, Christus sei bei ihnen ein leeres Schauspiel,begegnete die Lutheraner mit dem gegen die Reformierten, dass der Logos ausserhalb desFleisches, das Fleisch ausserhalb des Logos bleibe; dem Vorhalt monophysitischer oder gardoketischer Ketzerei mit dem der nestorianischen oder gar ebionitischen. . HAERING TH.,Der christliche Glaube. Dogmatik, Stuttgart 19222, . 524.

29. . ., , 19633, . 206-209. ., ^ - , 1991, . 129-130. ., \ d - e . c b \, \ 19922, . 126.

1/2009

134

d b e e c d c .

2. ^ (Caspar Schwenckfeld)

^ (1489-1561)30 f b f a c c d b b b fi. fi b r ae e a c c dfi a d d 31,a e e ..

^ a b e fi d d fi - f d fi. b a e, e , a b fi , ba d b b .a e fi (1561) b fi- d (Schwenckfeldianer)32.

a e f d fi fi. ^ e q b fi b c .o , k d f c -

30. . GRUTZMACHER R. H., Schwenckfeld, RE3 18 (1906) 72-81. GORCEIX B., LaChristologie de Caspar Schwenckfeld, RH Ph Rel 58 (1978) 217-220. SEQUENNY A., The Chri-stology of Caspar Schwenckfeld, (trans: P. C. Erb - S.Nieuwolt), Levviston 1987. EBERLEIN P.G.,Ketzer oder Heiliger? Caspar Schwenckfeld,der schlesische Reformator und seine Botschaft,Metzingen 1999. KUHN TH. K., Caspar Schwenckfeld von Ossig, Reformatorisher Laientheologeund Spiritualist, e (Hrsg: M. H. Jung - P.Walter), Theologen des 16 Jahrhunderts.Humanismus - Reformation- Katholische Erneuerung, Darmstadt 2002, . 191- 208.

31. . HIRSCH E., Schwenckfeld und Luther, ,Lutherstudien 2 (1954), 35-67.32. \d fi f d fi Caspar Schwenckfeld

d .. d c The Schwenkfelder Church. . - . ., \., ^ c c \F, (\ -), \ 1920, . 47-48. MEINHOLD P., kumenische Kirchenkunde, Stuttgart 1962,. 430-431.

. . fi

135

c fi d q . ^ b , e e e . ^ - b a . fi d a e e fi .

^ r c , g a fi e e e d e c . fi fi fi d b c e c . e r a e fi,a e fi a .

^ e q , d .e e , d c fi.^ a - r c fi f d fi- a c fi d fi-, e a c e a - d c b a . bfi e f a e - d a fi33.

^ . b a a d e c - d d b f r a e e e fi. fi q e d . e b c . b c - \. 6,51 c b c e e ed c c . - e e r f b e fi f f c .

a d b e fi , e d a ..fi c 34 ^-

33. . CHRISTIANI L., Schwenckfeld Gaspard, DTC 14, 1589.34. . Confessio Helvetica posterior, 9: Et proinde Schwenkfeldii similiumque leptolo-

gorum inargutas argutiaw, intricatas, obscurasque, et parum sibi constantes hac de re disserta-tiones, haudquaquam probamus aut recipimus, neque Schwenkfeldianisumus.

1/2009

136

d e (Formula Concordiae)35 -f fi .

3. \b

\b36 d c - a d . -a fi a b d fi 37, a fi d b - , d , a d - fi.

f \ d , fi- a b e fi j a d b - 38. f d \39, Ludwig Hatzer d Johann Denk e d \. \ c fi

35. . Formula Concordiae. I. Pars. Epitome, 12, II: Quod caro Christi per exalationem eomodo omnes proprietates divinas acceperit, ut Christus, quatenus homo est, potentia, virtute,majestate, gloria Patri et fi per omnia, in gradu et statu essentiae omnino aequalis sit, itaut iam utriusque in Christo naturae una sit essentia, eaedem proprietates eadem voluntaseademque gloria, et quod caro Christi ad sacrosanctae Trinitatis essentiam pertineat.

36. . SMITHSON R. J., The Anabaptists: Their Contribution to our Protestant Heritage,London 1935. DULMEN R. van, Reformation als Revolution. Soziale Bewegung und religiserRadikalismus in der deutschenReformation, Mnchen 1977. WILLIAMS G., The RadicalReformation, Kirksville 1992. SNYDER C. A., Anabaptist History and Theology: An Introduction,Kitchener Ontario 1995.

37. a K. Heussi a f \: Gedanken der vers-chiedenartigsten Herkunft begegnen sich in bunter Mischung: Mystisches, Chiliastisches,Pantheistisches, Sozialrevolutionares, kritische Gedanken der Scholastik des 14.und 15 Jhs.,Ideen der Renaissance und der lutherischen und zwinglischen Reformation. . HEUSSI K.,Kompendium der Kirchengeschichte, .., . 326.

38. . HARNACK A. von., Dogmengeschichte, Tbingen 19918, . 448. K. Heussi,Kompendium der Kirchengeschichte, .., . 330-331.

39. . Handbuch der Dogmen und Theologiegeschichte, .., . 576-578.

. . fi

137

, , , d c d fi . ^ e q fi e e .

a d \, \-e Melchior Hoffman, f f d - d d 40, a d Pietro Manelfi f , e b r fi, a fi- f e e \c d c 41.

fi \ d - e e e a a d - d c a d bd . .. e 18 a \, e b e c . f \b , -, d . 9 11 . ^ (ConfessioHelvetica posterior) d b d Schwenckfeld d fi (similiumque leptolo-gorum)42.

\ a d b \ a (Formula Concordiae)43 ,, , \b r e c d b , e fi , fi e c c d fi , d e c c , g c a d c fi e c fi.

40. . HARNACK A. von., Lehrbuch der Dogmengeschichte, Band 3, .., . 664.41. . HARNACK A. von., Lehrbuch der Dogmengeschichte, Band 3, .., . 664.42. Confessio Helvetica posterior, 11, 9, Et proinde Schwenkfeldii similiumque leptolo-

gorum inargutas argutias, intricatas, obscurasque, et parum sibi constantes hac de re disserta-tiones, haudquaquam probamus aut recipimus, neque Schwenkfeldiani sumus. . ROHLS J.,Theologie Reformierter Bekenntnisschriften, .., . 122.

43. Formula Concordiae, I. Pars, Epitome 12, 1-2. I. Quod Christus carnem et sanguinemsuum non e Maria virgine assumserit, sed e coelo attulerit. II. Quod Christus non sit verusDeus sed tantummodo ceteris sanctis sit superior, quia plura Spiritus Sancti dona acceperit,quam alius quispiam homo sanctus.

1/2009

138

d fi b \ d c - d e 2 39 \\44, a - e .

4. ^ c

^ c (1511-1553) -e e fi 45. e c ) a c c e d c c fi, ) fi- d b e\ 46 d ) a e e fi , g c a fi, e e d 27-10-155347.

^ b 48 b b a ) De Trinitatis erroribus, libri septem. Per Michaelem Serveto, alias

44. . ., a 39 \ \ e e \fi fi, \ 1982, . 119.

45. . BAINTON R. H., Michael Servetus. Two Treatises on the Trinity, Harvard UniversityPress, Cambridge Mass 1932. , Hunded Heretic. The Life and Death of MichaelServetus, Boston 1960. FULTON J. F., Michael Servetus, Humanist and Martyr, New York 1953.FRIEDMANN J., Michael Servetus, e GRESCHAT . (Hrsg), Die Reformations Zeit II, Stuttgart1981, . 241-253.

46. ^ e (Institutio 1,13,22) - (Institutio 2,14, 5). b c c c d Richard C. Gamble a d b f e c fi a : Calvin had himexecuted because of either jealousy or religious fanaticism on the same level as any currentAyatollah. This vision of the circumstances, although popular, is false. GAMBLE. R. C.,Calvins controversies, .., . 197.

47. . HALDAS G., Passion et mort de Michel Servet: chronique historique et dramatique,Lausanne 1975.

48. d \. . . Corpus Refor-matorum 36, 453-644. \, \. a d - e nstitutio Christianae Religionis, 2, 14, 5-8, (bersetzt undbearbeiter von Otto Weber), Neukirchener 19976, . 302- 306.

. . fi

139

Reves ab Aragonia Hispanum. Anno M.D. XXXI. Haguenau 153149, d ) Dia-logorum de Trinitate libri duo. De Iustitia regni Christi, capitula quatuor, perMichaelem Serveto, alias Reves, ab Aragonia Hispanum, Haguenau, Dialogorum de Trinitate libri duo. De Iustitia regni Christi, capitula qua-tuor, per Mi-chaelem Serveto, alias Reves, ab Aragonia Hispanum, Haguenau 153250.

^ \ , q fi c e, c . -51. e e e d - 52.

d c . c c fi -, g e fi a e , a c fi b d b (Modalismus)53. ^ - a fi c c , e , e , a e , - .

c q , e qa e e c e fi, r cc , c c . a q fi d c fi54.

5. d

e f c -c d fi

49. \c . WILBUR E. M. (transl.), On the Errors of the Trinity.Seven Books. By Michael Serveto, alias Reves, a Spaniard of Aragon MDXXXI. In The twotreatises of Servetus on the Trinity, Cambridge: Harvard University Press 1932.

50. a a . , De Trinitatis erroribus libri septem, 1531.Dialogorum de Trinitate libri duo, 1532, De Iustitia regni Christi, capitula quatuor 1532, -fi e 1965 c e e e r Minerva G.m.b.H.

51. . Institutio Christianae Religionis, 1,13,22. 52. . HARNACK A. von., Lehrbuch der Dogmengeschichte, Band 3, .., . 664, . 7.53. . DEMBOWSKI H., Einfhrung in die Christologie, Darmstadt 19872, . 147-148 .54. . HARNACK A. von., Lehrbuch der Dogmengeschichte, .., . 665, fi. 2.

1/2009

140

55. f d 56. ^ fi c f b e e f \f d e - d e c \. b d -b fi a 57, d d f fi ac .

e fi (Catechismus Racoviensis) f f 1605-1608. \a fi a a d e 1609 aa d 58. d e c g r - fi f r e Georg Scomann d r e 1574. ^ fi Catechesis et confessio fidei coetus in nomine I.C. Domini nostri crucifixi etresus citati, Anno nati J. C. Filii Dei, 1574.

c c e d q e d ac , a b a fi d fi .. -, .. ^ fi fi- b b d a - . ^ e e ee d fi. d -

55. ^ A. von Harnack , c c b d . . A. von Harnack,Dogmengeschichte, Tbingen 19917, . 449.

56. . CHRISTIANI L., Socinianisme, DTC 14, 2326-2334. HARNACK A. von., Lehrbuch derDogmengeschichte, .., . 675-678. KOT S., Socinianism in Poland, Boston 1957. WRZE-CIONKO P., Die Theologie des Racower Katechismus, e Kirche im Osten 6 (1973), 73-116.KENT J. H. S., The Socinian Tradition, Theology 78 (1975), . 131-140.

57. b a . ) Faustus Socinus, Summa Religionis Christianae, Racoviae 1611,) , Christianae religionis brevissima Institutio, Racoviae 1618, ) Chph. Ostorodt,Unterrrichtung von den vornehmsten Hauptpunken der christliche Religion, Racoviae 1604 )Valentinus Smalcius, De divinitate J. Christi, Racoviae 1608.

58. ^ g b c c e a -a a a e e Thomas Rees d fi e e 1818. e fi - fi e c Christian Educational Services e 1994. . REES T., The RacovianCatechism, Christian Educational Services, Indianapolis 1994.

. . fi

141

, fi d , fi. e c 59.

\, , fi b c Sectio IV g f efi . d c fi g b d . -60. ^ e f q e purus et vulgaris homo61.

^ g c a b e fi b e . e e fi d e c . ^ c a c e - c fi r a f f , -c d c 62.

^ c fi a b efi b . e , a c . c fi fi f e c r -fi, e fi .

e , . c g e q fi b .. A . 15,21 d A T. 2,5. ^-, , f e e f . a r c e b cc ^ - . , fi

59. . FOCK O., Der Socinianismus nach seiner Stellung in der Gesammtentwicklung derchristlichen Geistes nach seinem histirischen Verlauf und nach seinen Lehrbegrif, Kiel 1847, .152-153. . HAGENBACH K. R., Lehrbuch der Dogmengeschichte, Leipzig 18675, . 535.

60. d d . d d , a , IV, Cum quorundam hominum, 7-8-1555. ^ d e f V e1568 d e VIII e 1603. . DENZINGER H. - NERMANN P., Enchiridio symbolorumdefinitionum et declarationum de rebus fidei et morum, 37 ., Freiburg im Br-Basel-Rom-Wien 1991, 1880.

61. a e Hermann Dembowski d d fi \. . DEMBOWSKI H., Einfhrung in dieChristologie, .., . 148.

62.. Catechismus Racoviensis, qu. 144. KENT J.H., The Socinian Tradition, .., . 135-136.

1/2009

142

e e e fi b b fi d -, fi , c e - fi. a a d e e -a b e \. 1,1 fi fi fi, e e fi , c fi f -63.

e , a c . c , a e e e . a a c e c -fi d fi, e fi , c c ar d d fi e c -fi e e .

^ a b g - b e e 64 a e e 65. ^ c e -, d f e fi f a . d b d fi Val. Gentile, Matteo Gribaldo, Georg Blandrata66.

6. ^ c c Z (1616-1627)

^ fi c r b f b (Giessen) d (Tbingen). - c c d fi -

63. . CHRISTIANI L., Socinianisme, DTC 14, 2332.64. a a d d e e e fi -

\ . . NUSSEL F., Die Shnevorstellung in derklassischen Dogmatik und ihre neuzeitliche Problematisierung, e FREY J. - SCHROTER J.(Hrsg), Deutungen des Todes Jesu im Neuen Testament, Tbingen 2005, . 80-81.

65. \ a . \ e e b \e d , a a a . . \, , - 19632, . 69-70.

66. . DEMBOWSKI H., Einfhrung in die Christologie, .., . 147.

. . fi

143

b f fi , a e fi \67. \fi c c e e fifi b d -b d e e fi -fi d .

\ q - d e (De statibus Christi), c - (status exinantionis) d c fi(status exaltationis)68. a , - fi i d a d e , e e fi fi , b c a a fi 69.

\c a c e a e. 2,7 b b d e . fi e e, d d a a , d - b c a e e d 70.

a f (.. J.Feuerborn71, B. Mentzer) e c . , fi -

67. ^ c \ c e e 1570-1730. a fi fi e - r b b e b c - c d c fi. fi d -fi Leohard Hutter, Johann Gerhard, Abraham Calov, J. A. Quenstedts, David Hollaz. .: RATSCHOW C.H., Lutherische Dogmatic zwischen Reformation und Aufklrung, Band1, Gtersloh 1964.

68. . JOEST W., Dogmatik, Band 1, Gttingen 19893, . 213. HARLE W., Dogmatik, Berlin- New York 20002, . 306.

69. . DEMBOWSKI H., Einfhrung in die Christologie, .., . 145-146.70. a a c c fi . TRILLHAAS W., Dogmatik,

Berlin - N. York 19804, . 130, 260-261. JOEST W., Dogmatik, Band 1, .., . 213 . \E. RITSCHL O., Dogmengeschichte der Prote stantismus, Band IV, Gttingen 1927, . 85-106.

71. . FEUERBORN J., Kenosigrafia christologische, Marburg 1627.

1/2009

144

c e b g c . e fi e c c , a fie c .

\, fi (.. L. Osiander72, Th. Thummius73)fi, a c e - . c d fi fi a fi -fi, . e fi - -fi , a c 74.

f e b d d g b e f b ae d a fi. h a c d e e fifi e -fi , , , e , e -e a fi e c c 75

, e e d r 76.

^ c a - d a fi - , f r c , e f -f fi 19 b c c -. \ d d 17 fi a j

72. \ a , fi a e e . Osianderd a e fi f r d b b ee .

73. . THUMMIUS THEOD., Maiestas Jesu Christi, Tbingen 1621.74. a fi b d fi d e -

HIRSCH E., Hilfsbuch zum Studium der Dogmatik, . 333-336.75. . ., , 7 (1965), . 486-492.76. . ., \fi \ \, \

19562, . 217. ., ^ d , \ 1954, . 30. ., \fi \, fi , \ 19792, .112, . 73. a e d d HAERING TH., Der christliche Glaube, .., . 523-524.

. . fi

145

a c \, d d 19 fi a , - d c c fi a c \77.

b e d fi \ -c e c c d \ a d. ^ fi d e fif a c c ae a fi .

77. a f f 19 . AUER ., Die neuere pro-tenstantische Kenosislehre, Paderborn 1917. DAME D.G., A Fresh Look at the Kenotic Chri-stologies, e Scottish Journal of Theology 15(1962) 337-349. JAMES G., The Enduring Appealof a Kenotic Christology, e Theology 86 (1983), . 7-14. JOEST W., Dogmatik, Band 1, ..,. 213-214. DEMBOWSKI H., Einfhrung in die Christologie, .., . 166-167. ^ fic r c d e \ \- ^. . . ., b d b a e fi, e \e (2007), . 132-135.