ιατρικός κόσμος

22 // ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2011

Η Ορθοπαιδική Αθλητιατρική είναι η εξειδίκευση της Ορθοπαιδικής Χειρουργικής που ασχολείται με την πρόληψη και την αντιμετώπιση των κακώσεων που προκύπτουν κατά την άθληση. Οι κακώσεις αυτές δεν αφορούν μόνο τους επαγγελματίες ή ερασιτέχνες αθλητές αλλά και ανθρώπους που χαίρονται να γυμνάζονται στο γυμναστήριο ή να τρέχουν σε ένα άλσος, να παίζουν ποδόσφαιρο 5Χ5, μπάσκετ ή τένις με τους φίλους τους, να κάνουν σκι, ορειβασία, ποδήλατο ή οτιδήποτε άλλο τους βοηθάει να γυμνάζονται και να απομακρύνονται από το άγχος της δουλειάς και την πίεση της καθημερινότητας.

Οι σύγχρονες εξελίξεις αφορούν στη βελτίωση και επέκταση των εφαρμογών των αρθροσκοπικών χειρουργικών τεχνικών. Αρθροσκόπηση είναι η δυνατότητα επιτέλεσης επεμβάσεων μέσω πολύ μικρών τομών εισάγοντας μία μικροσκοπική κάμερα σε οποιαδήποτε

άρθρωση ελέγχοντας, εκτιμώντας και επεμβαίνοντας για να διορθώσουμε σημαντικά προβλήματα.Στο γόνατο δύο είναι οι βασικές εξελίξεις. Η πρώτη αφορά τη χειρουργική του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου. Σήμερα χρησιμοποιούμε ένα μόσχευμα, που υποκαθιστά τον ρηγμένο σύνδεσμο, και το τοποθετούμε στο γόνατο σε ένα κανάλι στο μηριαίο οστό και ένα κανάλι στο κνημιαίο. Στην προσπάθεια ακριβούς ανατομικής αποκατάστασης του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου - ο οποίος στην πραγματικότητα αποτελείται από δύο δέσμες που κινούνται ανεξάρτητα και σταθεροποιούν το γόνατο είτε σε προσθιοπίσθιες είτε σε στροφικές κινήσεις - χρησιμοποιούνται πλέον 2 μοσχεύματα τα οποία τοποθετούνται στην ακριβή ανατομική τους θέση σε 2 διαφορετικά κανάλια στο μηρό και 2 στην κνήμη. Η τεχνική αυτή – double bundle – γίνεται πλήρως αρθροσκοπικά και σαφώς χρειάζεται περισσότερο χρόνο εφαρμογής για πλήρη αξιολόγησή της.

Αναγεννητική ιατρική: το επόμενο βήμα στην ορθοπαιδική αθλητιατρική

Από τον Δημήτριο Τσούκα, MD, MSc,

Ορθοπαιδικό,

Ιατρικού Κέντρου Αθηνών,

Διευθυντή Κέντρου Ελάχιστα Επεμβατικής

Ορθοπαιδικής και Αθλητιατρικής

Χειρουργικής MIOSMED

Άρθρα

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2011 // 23

Η δεύτερη αφορά την αποκατάσταση κακώσεων χόνδρου, η οποία ανάλογα με τον εντοπισμό, το βάθος και την έκταση της βλάβης γίνεται είτε με καθαρισμό και λείανση με ειδικά μηχανήματα του χόνδρου, είτε με τεχνική μικροκαταγμάτων (micro fracture), είτε με μεταμόσχευση αυτόλογων χονδροκυτάρων. Εντυπωσιακή είναι, τέλος, η δυνατότητα αρθροσκοπικής επιδιόρθωσης εξαιρετικά σύνθετων κακώσεων του γόνατος, όπου έχουν ραγεί σχεδόν όλα τα ανατομικά στοιχεία αυτού (χιαστοί και πλάγιοι σύνδεσμοι, οπισθιοεξωτερική γωνία, μηνίσκοι, χόνδρος κλπ.).Στον ώμο σημειώνονται κυριολεκτικά ραγδαίες εξελίξεις. Σε μία δύσκολη και πολυσύνθετη άρθρωση οι τραυματισμοί της σηματοδοτούσαν παλαιότερα τον τερματισμό μιας αθλητικής καριέρας και την έναρξη μιας σειράς προβλημάτων για την μετέπειτα ζωή. Σήμερα, προβλήματα όπως ρήξεις στροφικού πετάλου, ρήξεις επιχειλίου χόνδρου, εξαρθρήματα και αστάθειες ώμου αντιμετωπίζονται επιτυχώς χειρουργικά, όχι μόνο σε αθλητές και νέους ανθρώπους, αλλά και σε μεγαλύτερες ηλικίες, μέσω της αρθροσκοπικής χειρουργικής.Παθολογικές ή τραυματολογικές οντότητες μπορούν να αποκατασταθούν χειρουργικά αρθροσκοπικά στον αγκώνα, στη σπονδυλική στήλη, στην πηχεοκαρπική και στην ποδοκνημική άρθρωση, ακόμα και στις αρθρώσεις των δακτύλων.Τέλος, η αρθροσκόπηση αρχίζει και γίνεται τόσο διαγνωστικά όσο και θεραπευτικά ένα χρήσιμο εργαλείο για προβλήματα της άρθρωσης του ισχίου.Μέσω ελάχιστα ή λιγότερο επεμβατικών τεχνικών αντιμετωπίζονται τραυματισμοί όπως η ρήξη του αχίλλειου τένοντα, η συρραφή του οποίου αναλόγως των ενδείξεων μπορεί να γίνει και διαδερμικά, ή συντριπτικά κατάγματα ισχίου ή μακρών οστών του σώματος. Εντυπωσιακή είναι η μέθοδος χειρουργικής αποκατάστασης καταγμάτων μέσω computer. Η χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών, μηχανημάτων πλοήγησης (navigation) και ρομπότ (ρομποτική χειρουργική) δεν είναι στη σφαίρα της φαντασίας αλλά απτή πραγματικότητα.

Η μεγάλη πρόκληση για τον ορθοπαιδικό χειρουργό του 21ου αιώνα είναι να

μπορέσει να ανταποκριθεί στην επιθυμία αφενός του ηλικιωμένου ασθενή να παραμείνει σωματικά και πνευματικά δραστήριος και κοινωνικά χρήσιμος, αφετέρου των νεότερων ασθενών να συμμετέχουν σε αθλητικές δραστηριότητες όλο και πιο απαιτητικές σωματικά, οδηγώντας σε κακώσεις που απαιτούν βιολογικές λύσεις.

Το μέλλον βρίσκεται στην αναγεννητική ιατρική. Η αναγεννητική ιατρική είναι η πλεόν καινοτόμος προσέγγιση στον τομέα της Ιατρικής, που σκοπό της έχει την επιδιόρθωση, αντικατάσταση ή/και την αναγέννηση ενός κατεστραμένου ιστού ή οργάνου του σώματος το οποίο έχει υποστεί βλάβη από ασθένεια, κάκωση, κόπωση ή λόγω ηλικίας.Στην αναγεννητική ιατρική περιλαμβάνονται η εμβιομηχανική ιστών (tissue bioengineering), τα βιολογικά υλικά (biomaterials) και οι κυτταρικές θεραπείες (stem cell therapy).Στην ορθοπαιδική αθλητιατρική οι εφαρμογές είναι τόσο στη συντηρητική όσο και στη χειρουργική θεραπεία. Έτσι, εφαρμόζονται εγχύσεις αυτόλογων αυξητικών παραγόντων (PRP, PRGF) και αυτόλογων βλαστοκυττάρων (adult stem cells) από μυελό των οστών ή λιπώδη οστό σε περιπτώσεις τενοντοπάθειας στροφικού πετάλου ώμου, επικονδυλίτιδας αγκώνα, τενοντίτιδας επιγονατιδικού ή αχιλλείου τένοντα, αρθρίτιδας γόνατος,

πελματιαίας απονευρωσίτιδας κ.α.Χειρουργικά οι εφαρμογές της αναγεννητικής ιατρικής περιλαμβάνουν:Αρθροσκοπική μεταμόσχευση αυτόλογων χονδροκυττάρων, αρθροσκοπική μεταμόσχευση μηνίσκων, έγχυση PRP ή stem cells για ενίσχυση και ευόδωση του χειρουργικού αποτελέσματος σε: αρθροσκοπικές επεμβάσεις χόνδρου, ρήξεις τενόντων, αρθρίτιδες, επεμβάσεις οστεονέκρωσης μηριαίας κεφαλής, επεμβάσεις για ψευδαρθρώσεις καταγμάτων ή οστικών ελειμμάτων και μετά από συρραφή αχιλλείου τένοντα ή μηνίσκων.Είναι πραγματικά συγκλονιστική η προοπτική μεταμόσχευσης χόνδρου ή μηνίσκων σε γόνατα με βλάβες χόνδρου ή προηγηθείσες μηνισκεκτομές με συμπτώματα αρθρίτιδας, η οποία μαθηματικά θα οδηγούσε σε πλήρη αντικατάσταση της άρθρωσης, δηλαδή σε ολική αρθροπλαστική. Επομένως, μιλάμε πλέον για όπου υπάρχουν οι σωστές ενδείξεις για βιολογική αρθροπλαστική.

Θα πρέπει τέλος να σημειώσουμε ότι οι ρίζες της αναγεννητικής ιατρικής βρίσκονται 30 χρόνια πίσω αλλά κλινικά εφαρμόσιμες τεχνικές υπάρχουν τα τελευταία χρόνια. Τα δεδομένα συνεχώς εξελίσονται και οι βιολογικές θεραπείες είναι ένα πεδίο εξαιρετικά ελπιδοφόρο όταν πληρούνται όλα τα απαραίτητα επιστημονικά κριτήρια. u

Οι σύγχρονες εξελίξεις αφορούν στη βελτίωση και επέκταση των εφαρμογών των

αρθροσκοπικών χειρουργικών τεχνικών.