ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ

Οι οικονομικές εξελίξεις κατά τον 20ο αι.

1. Το αγροτικό ζήτημα

Εξελίξεις στον αγροτικό χώρο στο σύγχρονο κόσμο

Μέχρι το 19ο αι: Κυριαρχία της αγροτικής οικονομίας και κοινωνίας

Βιομηχανική επανάσταση: -Ευρώπη («δυτικός κόσμος) = εκβιομηχάνιση

-Ελλάδα =αργοί ρυθμοί ανάπτυξης -Κατοχή γης = όχι πια πηγή εξουσίας

→ ανάγκη για αγροτική μεταρρύθμιση

Η διανομή των εθνικών γαιών και τα τσιφλίκια

Το πρόβλημα της έγγειας ιδιοκτησίας στην Ελλάδα - δε γνώρισε εντάσεις όπως στην Ευρώπη και τα Βαλκάνια -έγινε προοδευτική απαλλοτρίωση γαιών(1821-1828) = πλήθος

μικροϊδιοκτησιών -τα λίγα τσιφλίκια σε Εύβοια και Αττική δε δημιουργούσαν πρόβλημα Διεύρυνση ελληνικού κράτους (Επτάνησα 1864 /Θεσσαλία +Άρτα 1881) -εμφανίζεται το θέμα της μεγάλης ιδιοκτησίας -οι «νέοι τσιφλικάδες» της Θεσσαλίας= Έλληνες του εξωτερικού /

διατηρούν τους κολίγους/ κερδοσκοπούν

Αγροτική καλλιέργεια στην Ελλάδα το 19ο αι. (Αθήνα Γεννάδιος Βιβλιοθήκη, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τομ. ΙΓ΄)

Λάρισα 1880

Τσιφλικάδες και κολίγοι σε κοινή φωτογραφία του 1903, Κλιάφα Μαρούλα, Θεσσαλία 1881-1981, Εκατό χρόνια ζωής, Κέδρος, Αθήνα 1983

Νομοθετικές προσπάθειες αντιμετώπισης του ζητήματος Νόμος περί απαλλοτριώσεων: 1907 Δύσκολη υπόθεση η εφαρμογή του Συγκρούσεις: σημαντικότερη στο Κιλελέρ (Μάρτιος

1910) Τέλος βαλκανικών πολέμων (1913): το ζήτημα

γίνεται πιο περίπλοκο → πολλοί μουσουλμάνοι ιδιοκτήτες μεγάλων εκτάσεων στις Νέες Χώρες

Μαρίνος Αντύπας, ο κυριότερος ηγέτης του αγροτικού κινήματος στη Θεσσαλία. Δολοφονήθηκε από τσιφλικά το 1907.Φωτογραφικό αρχείο Ε.Λ.Ι.Α

Εκπρόσωποι των γεωργικών συλλόγων λίγο πριν την εξέγερση του Κιλελέρ το Μάρτιο του 1907. Κλιάφα Μαρούλα, Θεσσαλία 1881-1981, Εκατό χρόνια ζωής, Κέδρος, Αθήνα 1983

Ολοκλήρωση αγρ. μεταρρύθμισης-Στόχοι Έγινε το 1917 από την κυβέρνηση του Ελ.

Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη, στα χρόνια του Εθνικού διχασμού και του Α΄ΠΠ.

Στόχοι: 1. πολλαπλασιασμός ελληνικών ιδιοκτησιών

2.αποκατάσταση προσφύγων 3.αποφυγή εντάσεων στον αγροτικό χώρο

Αποτελέσματα μεταρρύθμισηςΕξέλιξη αγροτικού ζητήματος Αναδιανομή γης: -Μακεδονία 85%(καλλιεργήσιμων εκτάσεων)-Θεσσαλία 68%-Στο σύνολο των καλλιεργ. εκτάσεων της χώρας 40% Αποτελέσματα: α) δυσκολία στην εμπορευματοποίηση

αγροτικών προϊόντων β) εκμετάλλευση των αγροτών από εμπόρους Λύση με ίδρυση : ΑΤΕ κρατικών οργανισμών παρέμβασης συναιτερισμών