Ξενοφοβία: Αποτελεί το αίσθημα φόβου , αντιπάθειας , αποστροφής ή εχθρότητας απέναντι στο ξένο πρόσωπο αλλά και , γενικότερα, σε οτιδήποτε ξενόφερτο ( π.χ. πρότυπα, αξίες, γενικότερα κουλτούρα ).Μειονότητες: Πρόκειται για ομάδες ανθρώπων που τις ενώνουν η κοινή καταγωγή, οι αντιλήψεις ή η συμπεριφορά, αλλά διαφοροποιούνται ως προς αυτά τα χαρακτηριστικά από το ευρύτερο σύνολο όπου εντάσσονται (λ.χ. η μειονότητα των Μουσουλμάνων της Ελλάδας).

Γενικότερα, η ανάπτυξη αισθημάτων φόβου απέναντι στο ξένο αποδίδεται, καταρχάς, στο ότι καθετί που είναι άγνωστο , παράξενο και διαφορετικό το απορρίπτουμε , καθώς μοιάζει απειλητικό , εχθρικό και επικίνδυνο για την ύπαρξή μας. Όταν, μάλιστα , η ξενοφοβία εκδηλώνεται απέναντι σε ανθρώπους , τα αίτια αναζητούνται στις αρνητικές επιδράσεις της μετανάστευσης , στην υποτίμηση των ξένων λόγω της υποτιθέμενης δικής μας “ανωτερότητας” αλλά και στη γενικότερη αλλοτρίωση των ανθρώπων που

1

αδυνατούν να επιδείξουν σεβασμό στο συνάνθρωπο. Αυτά σε συνδυασμό με τη δυσλειτουργία των φορέων κοινωνικοποίησης και τον παραγκωνισμό της ανθρωπιστικής παιδείας, προκαλούν γενικευμένη αδυναμία κατανόησης του ξένου και ανάπτυξη αισθημάτων φόβου απέναντί του.

Η εχθρότητα προς τις μειονότητες Ουσιαστικά, αυτό που υποθάλπει την εχθρότητα είναι η ανεπαρκής μεταναστευτική πολιτική από την πολιτεία, η απουσία αυστηρών ελέγχων, αλλά και μέτρων που θα θωρακίσουν τα δικαιώματα του εγχώριου πληθυσμού και θα περιορίσουν τη μαζική και ανεξέλεγκτη είσοδο των αλλοδαπών. Ωστόσο, η αποστροφή έναντι των μειονοτήτων συντηρείται και ενισχύεται και από άλλους παράγοντες: Συγκεκριμένα: Οι προκαταλήψεις και οι στερεότυπες αντιλήψεις αποτελούν λόγους

εχθρικής αντιμετώπισης απέναντι στο ξένο. Τα ΜΜΕ πολλές φορές ταυτίζουν την εθνικότητα με την εγκληματική

συμπεριφορά, ,με αποτέλεσμα να κατευθύνουν την κοινή γνώμη σε αυθαίρετες γενικεύσεις.

Η παραβατική δράση των αλλοδαπών( π.χ. διακίνηση ναρκωτικών , λαθρεμπόριο, εμπόριο βρεφών, λεηλασίες εξοχικών κατοικιών κ.α. ) ενισχύει την εχθρότητα των γηγενών, με το σκεπτικό ότι η οικονομική δυσπραγία αυτών ευθύνεται για την έξαρση της παρανομίας και ανηθικότητας. Από την άλλη, και η έντονη παρουσία τους στις πόλεις σε συγκεκριμένες περιοχές («γκέτο») δημιουργεί αισθήματα φόβου και ανασφάλειας στους ντόπιους κατοίκους και παρεμποδίζει την ελευθερία των κινήσεών τους .

Η ανεργία αποτελεί βασικό λόγο εκδήλωσης αρνητικών συναισθημάτων προς τους μετανάστες ,γιατί ως φτηνό εργατικό δυναμικό, καταλαμβάνουν αρκετές θέσεις εργασίας και ο ντόπιος πληθυσμός αισθάνεται ότι παραγκωνίζεται.

Ο πιθανός κίνδυνος αλλοίωσης του γηγενούς πληθυσμού εξαιτίας της αθρόας και ανεξέλεγκτης έλευσης των ξένων υποδαυλίζει την εχθρότητα απέναντι στους αλλοδαπούς, που ως φορείς διαφορετικής κουλτούρας προκαλούν ανησυχία στους ντόπιους για ενδεχόμενο εθνικού αποχαρακτηρισμού .

Ορισμένες παροχές του κράτους, ιδίως προς στους πρόσφυγες ( π.χ. επίδομα ενοικίου , πρόνοια , περίθαλψη ) ,προκαλούν ένα αίσθημα αδικίας σε αρκετούς ντόπιους , οι οποίοι θεωρούν ότι η πολιτεία αδιαφορεί για τον εγχώριο πληθυσμό και τις ανάγκες του.

Γενικότερα, ο φόβος απέναντι σε καθετί ξένο προκαλεί διστακτικότητα , επιφυλακτικότητα, απουσία ανεκτικότητας, επιθετικότητα, βία αλλά και στασιμότητα, αποτελμάτωση, αφού δεν είμαστε δεκτικοί προς το καινούργιο και το διαφορετικό, οπότε αδυνατούμε να εξελιχθούμε. Ειδικότερα, οι επιπτώσεις της ξενοφοβίας προς τον άνθρωπο είναι:

Ενίσχυση της ρατσιστικής συμπεριφοράς, ένα κλίμα μισαλλοδοξίας και εχθρότητας απέναντι στους αλλοδαπούς ,που οξύνει τις κοινωνικές διακρίσεις, δημιουργεί εντάσεις ,διαταράσσει την κοινωνική συνοχή και υποσκάπτει την κοινωνική συνεργασία.

1

Πνευματικός σκοταδισμός, που καθιστά το άτομο δέσμιο των προκαταλήψεων και των στερεότυπων αντιλήψεων , θολώνει τη σκέψη και την κρίση του.

Ψυχική ανισορροπία , διότι οι πολίτες βιώνουν δυσάρεστα συναισθήματα (π.χ. άγχος, απειλή, φόβο ) που εντείνονται με την όξυνση των φαινομένων κοινωνικής παθογένειας . Γι ‘ αυτό αντιμετωπίζουν πλέον το συνάνθρωπο επιφυλακτικά και καχύποπτα.

Αυτοδικία, κρίση του θεσμού της δικαιοσύνης και δυσπιστία απέναντι στις διωκτικές αρχές .

Κατάρρευση των ηθικών αξιών ,ο άνθρωπος χάνει την ηθικότητα του ,την ανθρωπιά, την ευαισθησία του αλλά και την αξιοπρέπεια και το σεβασμό.

Έξαρση των εθνικιστικών θεωριών ,οι οποίες βρίσκουν εύφορο έδαφος να αναπτυχθούν , με συνέπεια την υπονόμευση της δημοκρατίας και απειλή της ειρηνικής συνύπαρξης των λαών .

1