ΙΙ. ΟΙ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ

1. Οι σταυροφορίες και η πρώτη άλωση της Πόλης

Η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους (1204 μ.Χ.)(Τοιχογραφία από την αίθουσα του Μεγάλου Συμβουλίου, στο Ανάκτορο των Δόγηδων, Βενετία)

Γκρέζιος

Γιάννης

Όροι-κλειδιά της ενότητας

προσκυνήματα

α. Ορισμός και παράγοντες

Λεξικό της κοινής νεοελληνικής-Σταυροφορίες

Οι σταυροφορίες ήταν μια κίνηση που εκδηλώθηκε στη Δύση τον 11ο αι., προήλθε από πρωτοβουλία των παπών και απέβλεπε στην απελευθέρωση του Παναγίου Τάφου και των Αγίων Τόπων που είχαν κατακτήσει οι Σελτζούκοι (1077). Παράγοντες, που επηρέασαν τη διαμόρφωση τους, ήταν η φημολογία για τις ωμότητες Αράβων και Τούρκων κατά των προσκυνητών, τα οικονομικά προβλήματα της Δύσης και το κάλεσμα για βοήθειαπου απηύθυνε ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α' Κομνηνός στους ηγεμόνες της.

β. Οι τρεις πρώτες σταυροφορίες

Σκηνές από την επίσκεψη του Ουρβανού Β' στη Γαλλία. Μικρογραφία. Χειρόγραφο του 12ου αι.(Παρίσι, Εθνική Βιβλιοθήκη)

Η πρώτη σταυροφορία (1096-1099) κηρύχτηκε από τον πάπα Ουρβανό Β' στην Κλερμόν της Γαλλίας (1095).

Αν και τα οικονομικά προβλήματα (υπερπληθυσμός και έλλειψη γης) έπαιξαν κάποιο ρόλο, η πρώτη σταυροφορία είχε κυρίως θρησκευτικό χαρακτήρα. Διακρίνεται σε μια λαϊκή και μια φεουδαρχική σταυροφορία. Οι ανοργάνωτες λαϊκές μάζες προηγήθηκαν, αλλά εξολοθρεύτηκαν από τους Τούρκους. Ακολούθησε η εκστρατεία των φεουδαρχών που νίκησαν τους Τούρκους και έτσι ανέκτησαν και παραχώρησαν στο Βυζάντιο βάσει συμφωνίας τα εδάφη της δυτικής Μ. Ασίας.

Οι φεουδάρχες ίδρυσαν ακολούθως μια σειρά από ηγεμονίες και αυτοτελή κρατίδια στη Συρία και την Παλαιστίνη. Οι στρατιώτες τους έδειξαν σ' όλη τη διάρκεια των συγκρούσεων μαχητικότητα μέχρις αυταπάρνησης και γνήσιο θρησκευτικό πάθος.

Οι επόμενες δύο σταυροφορίες (12ος αι.) δεν στέφθηκαν από επιτυχία. Σημαντική για το Βυζάντιο ήταν η απώλεια της Κύπρου, έμμεση συνέπεια της τρίτης σταυροφορίας. Η μεγαλόνησος καταλήφθηκε από τον άγγλο βασιλιά Ριχάρδο Λεοντόκαρδο και παραδόθηκε στο φράγκο Γουιδο Λουζινιάν (1192). Έκτοτε το νησί παρέμεινε στην εξουσία των Δυτικών για τέσσερις σχεδόν αιώνες.

γ. Η τέταρτη σταυροφορία

Η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους (1204). Ψηφιδωτή παράσταση του δαπέδου της εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη του Ευαγγελιστή της Ραβέννας.

Στις σταυροφορίες που διαδέχτηκαν την πρώτη σταυροφορία υποχώρησαν βαθμιαία τα θρησκευτικά και κυριάρχησαν τα υλικά κίνητρα. Το αποκορύφωμα της εξέλιξης σημειώθηκε με την τέταρτη σταυροφορία. Οι σταυροφόροι, αυτοί οι υποτιθέμενοι στρατιώτες του Χριστού, που είχαν αρχικό στόχο την Αίγυπτο και τη Συρία, παρεξέκλιναν από αυτόν και κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη (1204).

ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΥΣΗ ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΤΕΤΑΡΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΑΣ

Ἡ Μηχανὴ τοῦ Χρόνου: Ἡ παρακμὴ τοῦ Βυζαντίου

Σταυροφορίες

Οι Σταυροφορίες – αφήγηση

Σταυροφορίες – κείμενο

Η κατάληψη της Αντιόχειας από τους σταυροφόρους (3 Ιουνίου 1098). Μικρογραφία γαλλικού χειρογράφου του 14ου αι. (Chantilly, Μουσείο Conde).

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΣΩΣΤΟ Ή ΛΑΘΟΣ;

1. Οι σταυροφορίες ήταν μια κίνηση που εκδηλώθηκε τον 9ο αιώνα και αποσκοπούσε στην απελευθέρωση των Αγίων Τόπων……….

2. Η πρώτη σταυροφορία είχε κυρίως θρησκευτικό χαρακτήρα…….

3. Η Βενετία προσπάθησε να αποτρέψει τους σταυροφόρους από το να καταλάβουν την Κωνσταντινούπολη………….

4. Η κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους συνοδεύτηκε από ανήκουστες ληστείες και λεηλασίες……….

5. Η κήρυξη της α΄ σταυροφορίας έγινε από τον πάπα Ιννοκέντιο Γ΄……………

6. Η α΄ σταυροφορία διακρίνεται σε μια λαϊκή και μια φεουδαρχική φάση……….

7. Με τη γ΄ σταυροφορία οι δυτικοί κατέλαβαν την Κων/πολη…………

Συμπληρώστε τα ονόματα – κενά:

•Πάπας. Κήρυξε την έναρξη των σταυροφοριών στην Κλερμόν τηςΓαλλίας το 1095………………………….

•Οι σταυροφορίες ήταν μια κίνηση που εκδηλώθηκε στη………………………

•Η πρώτη σταυροφορία είχε κυρίως……………………………… χαρακτήρα.

•Από αυτόν καταλήφθηκε η μεγαλόνησος – Κύπρος………………………........

•Ίδρυσαν ακολούθως μια σειρά από ηγεμονίες και αυτοτελή κρατίδια στη Συρία και την Παλαιστίνη…………………………………………………

•Το αποκορύφωμα της εξέλιξης σημειώθηκε με την……………………………….σταυροφορία.

•Οι ……………………………… ήταν μια κίνηση που εκδηλώθηκε στη Δύση τον 11ο αι., προήλθε από πρωτοβουλία των παπών και απέβλεπε στην απελευθέρωση του …………… ……… καιτων ………. …….. που είχαν κατακτήσει οι Σελτζούκοι (1077).

• Η α΄ σταυροφορία (1096 - 1099) κηρύχθηκε από τον πάπα………… στην ……………… το 1095.

• Η α΄ σταυροφορία είχε κυρίως ………………………………… χαρακτήρα.

• Έμμεση συνέπεια της γ΄ σταυροφορίας για το Βυζάντιο ήταν η απώλεια τ.. …………………………………….

•Στις σταυροφορίες που διαδέχθηκαν την πρώτη σταυροφορία υποχώρησαν βαθμιαία τα …………………………………… και κυριάρχησαν τα……………….. κίνητρα.

Αντιστοιχίζω:

α. Πρώτη Σταυροφορία

β. Τέταρτη Σταυροφορία

γ. Σταυροφορίες

…………μια κίνηση που εκδηλώθηκε στη Δύση τον 11ο αι.

…………..κηρύχτηκε από τον πάπα Ουρβανό Β'

………..κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη (1204)

δ. Κύπρος

…………καταλήφθηκε από τον άγγλο βασιλιά Ριχάρδο Λεοντόκαρδο και παραδόθηκε στο φράγκο Γουιδο Λουζινιάν(1192)