Σταυροφορίες

2015

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

ΜΕΝΕΛΑΟΣ

ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ

3ο ΓΕ.Λ.

ΙΛΙΟΥ

ΣΤΑΥΡΟ

ΦΟΡΙΕΣ

1. Ορισμός

ταν αναφερόμαστε

στον όρο

Σταυροφορίες

εννοούμε τις στρατιωτικές

επιχειρήσεις των Δυτικοευρωπαίων,

που εγκαινιάζονται με πρωτοβουλία

των πάπων και στόχο την

απελευθέρωση των Αγίων Τόπων

Ό

από τους Μωαμεθανούς και

ειδικότερα από τους Σελτζούκους

Τούρκους, και εξελίσσονται σε

επιχειρήσεις, στις οποίες ατονεί

προοδευτικά ο θρησκευτικός σκοπός,

ενώ παράλληλα επικρατούν στόχοι

κοσμικού χαρακτήρα. Αποτελούν

πάντως την πρώτη αντεπίθεση της

δυτικής Ευρώπης εναντίον της

Μουσουλμανικής Ασίας.

2. Αιτίες

ι αιτίες των Σταυροφοριών

προσανατολίζονται σε πολλούς

άξονες. Αρχικά, μία από τις

κυριότερες αιτίες ήταν η επιθυμία

αναβίωσης της αρχαίας παράδοσης των

προσκυνημάτων στους Αγίους Τόπους,

περιορισμού του τουρκικού φανατισμού

και ανάκτησης των χριστιανικών λαών

Ο

από τους

Άραβες.

Επιπλέον,

ως

κινητήριος

μοχλός

λειτούργησε και η επιθυμία από τους

φτωχότερους να αποκτήσουν λεφτά και

άφεση αμαρτιών μέσω της συμμετοχής

τους σ’ αυτήν την εκστρατεία που

υποστηριζόταν από τους πάπες και είχε

μορφή ιερού πολέμου.

πιπρόσθετα, μία ακόμη αιτία

των Σταυροφοριών ήταν η

ανάγκη ενίσχυσης της θέσης

του παπισμού έναντι των Γερμανών

ηγεμόνων και η θέληση της Δυτικής

εκκλησίας για εισχώρηση και περιορισμό

του Ορθοδόξου πολιτισμού. Κάποιες

ακόμη αιτίες ήταν η ανάγκη για

εξάπλωση του φραγκικού εμπορίου στη

Ε

Νοτιοανατολική Μεσόγειο και στην

Ανατολή και ο υπερπληθυσμός των

δυτικών χωρών που με τη σειρά του

οδήγησε στην ανάγκη για αποικισμό.

3. Οι τρεις πρώτες

Σταυροφορίες

Η Α΄ Σταυροφορία (1096-1099)

κηρύχτηκε από τον πάπα Ουρβανό Β στην

Κλερμόν της Γαλλίας και είχε

θρησκευτικό χαρακτήρα. Προηγήθηκαν

οι ανοργάνωτες λαϊκές μάζες, οι οποίες

εξολοθρεύτηκαν από τους Τούρκους,

ενώ στη συνέχεια ακολούθησε η

εκστρατεία των φεουδαρχών, στην οποία

κυριαρχούσαν

τα στοιχεία της

μαχητικότητας

και του γνήσιου

θρησκευτικού

πάθους, καταλήγοντας σε νίκη και

ανάκτηση των εδαφών Δ. Μ. Ασίας και

ίδρυση μιας σειράς ηγεμονιών και

κρατιδίων στη Συρία και την Παλαιστίνη.

ι επόμενες δύο

Σταυροφορίες δεν είχαν

επιτυχία(2η 1096–1099, 3η 1187–1192)

Συγκεκριμένα, ο άγγλος βασιλιάς

Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος κατέκτησε την

Κύπρο και την παρέδωσε

στον φράγκο Γουίδο

Λουζινιάν. Η Κύπρος

παρέμεινε στην εξουσία

των δυτικών για τέσσερις σχεδόν αιώνες.

Ο

4. Δ΄ Σταυροφορία

1202–1204

Πρώτη Άλωση της

Πόλης

διαμάχη του Αλέξιου Δ΄

Αγγέλου και Ισαακίου Β΄

Αγγέλου, η εκδίκηση που

ήθελαν να πάρουν οι Βενετοί για τα

προνόμια που είχαν χορηγήσει οι

βυζαντινοί στις αντίπαλες εμπορικά

πόλεις Γένουα και Βενετία, καθώς και το

Σχίσμα των Εκκλησιών και η

προπαγάνδα των δυτικών κατά των

βυζαντινών, οδήγησαν

Η

στην τέταρτη Σταυροφορία, την οποία

εμπνεύστηκε ο πάπας Ιννοκέντιος.

Capture of Constantinople by the Fourth Crusade

in 1204

Ο έκπτωτος βυζαντινός αυτοκράτορας

Ισαάκιος Β΄ Άγγελος καλεί τους

σταυροφόρους να τον βοηθήσουν ώστε να

επανέλθει στο θρόνο, οι οποίοι

αποδέχονται την πρότασή του και

βρίσκονται έξω από τα τείχη της

Κωνσταντινούπολης το 1203. Έτσι, στις

17 Ιουλίου 1203 οι σταυροφόροι

κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη και

επανέφεραν.

Η βαρύτατη, όμως, φορολογία και η

αλαζονική συμπεριφορά συντέλεσαν στην

αντίσταση του πληθυσμού στους ηγεμόνες

που θεωρεί ότι επιβλήθηκαν από

Λατίνους.

Ο Αλέξιος Ε΄ Δούκας

εκμεταλλευόμενος την κατάσταση

κατέλαβε πραξικοπηματικά το θρόνο, ενώ

ο Ισαάκιος Β΄ Άγγελος και ο Αλέξιος Δ΄

δολοφονούνται.

Οι Λατίνοι εκδιώκονται από την Πόλη

και ξεκινά η δεύτερη πολιορκία. Στα τέλη

του Μαρτίου 1204 οι σταυροφόροι

συνυπογράφουν τη συμφωνία διανομής

της Ρωμανίας και στις 13 Απριλίου του

ίδιου χρόνου επέρχεται η άλωση και ο

Αλέξιος Ε΄ τρέπεται σε φυγή.

Καταστροφικές ήταν οι συνέπειες της

εν λόγω Σταυροφορίας, οι οποίες

περιλαμβάνουν σφαγές, λεηλασίες,

εξόντωση πολλών χριστιανών του

Βυζαντίου, κλοπή θησαυρών της

αυτοκρατορίας και μεταφορά τους στη

Δύση, δημιουργία Λατινικών κρατών, τη

διευκόλυνση προέλασης Οθωμανών,

καθώς και το μίσος των βυζαντινών κατά

Δυτικών.

5. Ε΄ Σταυροφορία

1217–1221

πάπας Ιννοκέντιος Γ κήρυξε

το ξεκίνημα μιας νέας

σταυροφορίας το 1217 μαζί με

τη σύγκληση της Δ΄ Συνόδου του

Λατερανού το 1215. Οι σταυροφόροι υπό

τους βασιλιάδες Ανδρέα Β΄ και Δούκα

Λεοπόλδο ΣΤ΄ έφθασαν στην Άκρα τον

Ο

Οκτώβριο του 1217 αλλά δεν κατάφεραν

πολλά πράγματα και ο Ανδρέας

επέστρεψε στην Ουγγαρία. Μετά την

άφιξη περισσότερων σταυροφόρων ο

Λεοπόλδος

και ο

βασιλιάς της

Ιερουσαλήμ

Ιωάννης της Βρυέννης πολιόρκησαν τη

Δαμιέτη, που τελικά κατέλαβαν το

Νοέμβριο του 1219.

Περαιτέρω προσπάθειες του παπικού

λεγάτου Πελάγιου να εισβάλει ενδότερα

στην

Αίγυπτο

δεν είχαν

αποτέλε

σμα.

6. ΣΤ΄ Σταυροφορία

1228–1229

Αυτοκράτορας Φρειδερίκος

Β΄ είχε επανειλημμένα

υποσχεθεί μια σταυροφορία, αλλά δεν

κατάφερε να τηρήσει το λόγο του, γι’

αυτό αφορίσθηκε από το Γρηγόριο Θ το

1228. Παρ’ όλα αυτά απέπλευσε από

Ο

το Μπρίντιζι τον Ιούνιο του 1228 και

αποβιβάσθηκε στο Σεν-Ζαν ντ’ Ακρ το

Σεπτέμβριο του 1228, μετά από μια στάση

στην Κύπρο. Δεν υπήρξαν μάχες, καθώς ο

Φρειδερίκος έκανε συνθήκη ειρήνης με

τον Αλ-Καμίλ, ηγεμόνα της Αιγύπτου.

Συνέχεια αυτής

της Σταυροφορίας

ήταν η προσπάθεια

του

Βασιλιά Θεοβάλδου

Α΄ της Ναβάρας το

1239 και 1240, που είχε αρχικά κηρυχθεί

το 1234 από τον Πάπα Γρηγόριο Θ΄, για

να οργανωθεί τελικά τον Ιούλιο του 1239,

στο τέλος μιας ανακωχής.

Παρά την ήττα το Νοέμβριο, ο

Θεοβάλδος συνήψε μια συνθήκη με τους

Μουσουλμάνους.

7. Ζ΄ Σταυροφορία

1248–1254

ο καλοκαίρι του 1244 μια

δύναμη Χωρεσμίων, που

κλήθηκε από το γιο του Αλ-

Καμίλ, Αλ-Σαλίχ Αγιούμπ, εφόρμησε και

κατέλαβε την Ιερουσαλήμ. Οι Φράγκοι

συμμάχησαν με το θείο του Αγιούμπ,

Ισμαήλ, και τον εμίρη της Χομς και

Τ

ενώνοντας τις δυνάμεις τους συντάχθηκαν

σε μάχη στη Λα Φορμπί της Γάζας.

Ο σταυροφορικός στρατός και οι

σύμμαχοί του ηττήθηκαν κατά κράτος

μέσα σε σαράντα οκτώ ώρες από τη φυλή

των Χωρεσμίων.

Ο Βασιλιάς Λουδοβίκος Θ΄ της

Γαλλίας οργάνωσε μια σταυροφορία,

αφού φόρεσε το σταυρό το Δεκέμβριο του

1244, κηρύσσοντας και στρατολογώντας

από το 1245 ως το 1248. Εκεί όμως

ηττήθηκαν και ο Λουδοβίκος συνελήφθη

ενώ υποχωρούσε προς τη Δαμιέτη.

8. Η΄ & Θ΄ Σταυροφορία

1270–1272

γνοώντας τους συμβούλους

του, το 1270 ο Λουδοβίκος Θ΄

επιτέθηκε πάλι στους Άραβες

στην Τύνιδα της Βόρειας Αφρικής.

Επέλεξε τη θερμότερη εποχή του χρόνου

για την εκστρατεία και ο στρατός του

εξολοθρεύθηκε από ασθένειες.

Α

O ίδιος ο βασιλιάς πέθανε

τερματίζοντας την τελευταία σημαντική

προσπάθεια κατάληψης των Αγίων

Τόπων.

Οι Μαμελού

κοι υπό το

Μπαϊμπάρ,

εκδίωξαν

τελικά τους

Φράγκους

από τους Αγίους Τόπους.

Από το 1265 ως το 1271 ο Μπαϊμπάρ

περιόρισε τους Φράγκους σε λίγες μικρές

παραλιακές προφυλακές. Τα

στρατεύματά του έσφαξαν ή

υποδούλωσαν όλους τους Χριστιανούς

στην πόλη της Αντιόχειας. Ο

κατόπιν Εδουάρδος Α΄ της

Αγγλίας δεσμεύτηκε για τη σταυροφορία

με το Λουδοβίκο Θ΄, αλλά καθυστέρησε

και έφτασε στη Βόρεια Αφρική το

Νοέμβριο του 1270.

Μετά το θάνατο του Λουδοβίκου ο

Εδουάρδος πήγε στη Σικελία και στη

συνέχεια στην Άκρα το Μάιο του 1271. Οι

δυνάμεις του όμως ήταν πολύ μικρές για

να κάνουν κάτι και αναστατώθηκε μετά

τη σύναψη ανακωχής του Μπαϊμπάρ με

το βασιλιά της Ιερουσαλήμ Ούγο. Αν και

ο Εδουάρδος πληροφορήθηκε το θάνατο

του πατέρα του και την ανάρρησή του στο

θρόνο το Δεκέμβριο του 1272,

επέστρεψε στην Αγγλία μόνο το 1274, αν

και λίγα κατάφερε στους Αγίους Τόπους.

Τέλος