Ινδουισμός

Γενικά για τον Ινδουισμό

• Ινδουισμόςείναι ονομασία με την οποία περιγράφονται οι πάμπολλες τοπικές θρησκείες της Ινδίας. Από τους ίδιους τους πιστούς της, η θρησκεία των Ινδών περιγράφεται συνήθως από τη σανσκρτική έκφραση, Σανατάνα Ντάρμα που σημαίνει «αιώνιος νόμος», «αιώνια τάξη» ή «πατρική πίστη». Γενικά ο Ινδουισμός είναι θρησκεία.

• Αναφέρεται συχνά ως η αρχαιότερη θρησκεία του κόσμου. Ο Ινδουισμός είναι η τρίτη μεγαλύτερη θρησκεία του κόσμου σε αριθμό πιστών, μετά το Χριστιανισμό και το Ισλάμ με περίπου ένα δισεκατομμύριο πιστούς.

Προβεδική περίοδος

• Προβεδική περίοδος του Ινδουισμού ονομάζεται η περίοδος της ιστορίας του πριν την εμφάνιση των ιερών κειμένων, που ονομάζονται «βέδες» («βέδα» στα σανσκριτικά σημαίνει «ιερή γνώση»). Η περίοδος αυτή, που ξεκινά από τα βάθη της ιστορίας, φτάνει μέχρι την κάθοδο των Αρίων στη χερσόνησο της Ινδίας, η θρησκεία των οποίων σταδιακά συγχωνεύτηκε με αυτή των γηγενών κατοίκων.

• Οι αυτόχθονες Ινδοί ήταν λαοί πιθανόν νεγροειδείς, οι οποίοι είχαν αναπτύξει αγροτικό πολιτισμό, με μητριαρχικά χαρακτηριστικά. Από τις θρησκευτικές πρακτικές των αυτοχθόνων αυτών, εισήχθησαν στον Ινδουισμό και διατηρούνται μέχρι σήμερα συγκεκριμένα στοιχεία, όπως η λατρεία του φαλλού και των θεών της γονιμότητας. Τα στοιχεία αυτά δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία στα βεδικά κείμενα. Εκτός από τη λατρεία του φαλλού (λίνγκαμ), ο σημερινός Ινδουισμός έχει διατηρήσει από αυτή την εποχή τη σβάστικα, ως σύμβολο του ήλιου, αλλά και τη λατρεία ιερών ζώων

Κλασσική περίοδος

Κατά την κλασική περίοδο, από το 500 π.Χ. και μετά, ο Ινδουισμός πήρε τη σημερινή μορφή του και εξαπλώθηκε ραγδαία, με τη βοήθεια και της σανσκριτικής γλώσσας. Από αυτή την περίοδο και μετά, οι τελετές προς τιμήν των θεών δε γίνονταν πλέον υπαίθρια, αλλά σε ναούς με αγάλματα των θεών, μπροστά στα οποία οι πιστοί άφηναν τις προσφορές τους. Μετά τον 4ο αιώνα π.Χ., ο Ινδουισμός απειλήθηκε από την εξάπλωση του Βουδισμού, αλλά καθώς ο τελευταίος εξαπλώθηκε τελικά προς τα ανατολικά, ο Ινδουισμός ανέκαμψε σημαντικά και τον 4ο μ.Χ. αιώνα αναγνωρίστηκε επίσημα.

Χαρακτηριστικά

• Ανυπαρξία ιδρυτή • Η «Αιώνια Θρησκεία» (Σανατάνα Ντάρμα) δεν

έχει ιδρυτή, ούτε υπάρχει συγκεκριμένο πρόσωπο-σωτήρας. Ο πιστός μπορεί να έχει έναν προσωπικό Θεό-δημιουργό, ή να πιστεύει απλά στην ιδέα ενός νόμου που διέπει τον κόσμο. Σε διάφορες εποχές εμφανίστηκαν διδάσκαλοι και σοφοί άνδρες, οι οποίοι με τα κηρύγματα και τη διδασκαλία τους έδωσαν νέα κατεύθυνση και νέα πνοή στα θρησκευτικά πιστεύω του ινδουισμού.

• Μη σταθερό δόγμα • Ο Ινδουισμός είναι μια εντυπωσιακά ευπροσάρμοστη στις

συνθήκες κάθε εποχής θρησκεία. Περιλαμβάνει μεγάλη ποικιλία θρησκευτικών πρακτικών και εξελίσσεται συνεχώς, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Δεν έχει κάποιο ιερό κείμενο, ενώ οι κατά καιρούς διδάσκαλοι έδειξαν νέους «δρόμους σωτηρίας». Αρχικά, ως θρησκεία των αυτοχθόνων Ινδών, ήταν ουσιαστικά λατρεία της φύσης. Αργότερα εξελίχθηκε και συστηματοποιήθηκε από τους βραχμάνους. Απέκτησε την ιδέα ότι ο κόσμος διέπεται από κάποιο καθολικό νόμο (ντάρμα), η επίγεια έκφανση του οποίου είναι το αυστηρό, ιεραρχικό κοινωνικό σύστημα των καστών, καθώς και την ιδέα ότι ο κόσμος συνεχώς φτάνει σε ένα τέλος και ξεκινάει από την αρχή.

Τριαδικό (Trimurti)

• Το Τριμούρτι, στον Ινδουισμό, συμβολίζει τις έννοιες της δημιουργίας, της ισορροπίας και της καταστροφής οι οποίες αποτυπώνονται από τρεις μορφές:

• Τον Brahma (δημιουργό), τον Vishnu (ισορροπιστή και προστάτη) και τον Shiva (καταστροφέας). Αυτές οι τρεις μορφές αποκαλούνται ινδουιστική τριάδα.

Βράχμα (Brahma)

• O Brahma είναι ο θεός της δημιουργίας του σύμπαντος. Πολύ συχνά αναφέρεται και ως προγονική μορφή του ανθρώπου. Η γυναίκα του Brahma είναι η Σαρασβάτη μητέρα των Βεδών. Λόγω της ένωσής του με τη Σαρασβάτη (θεά της ομιλίας) ο Brahma συχνά αναφέρεται και ως θεός του λόγου και του ήχου.

• Διίστανται οι απόψεις σχετικά με τη γέννησή του. Οι υπερισχύουσες είναι οι εξής:

• Γεννήθηκε μέσα σε ένα άνθος λωτού • Γεννήθηκε στο νερό• Γεννήθηκε μέσα από ένα χρυσό αυγό του οποίου τα

υπολείμματα εξαπλώθηκαν στο σύμπαν.

• Γέννησε δέκα γιούς από το μυαλό του οι οποίοι έγιναν πατέρες του ανθρώπινου είδους και εννέα γιούς και μία κόρη από τα υπόλοιπα μέρη του σώματός του.

• Ντύνονταν πάντα στα κόκκινα, απεικονίζονταν με τέσσερα πρόσωπα και τέσσερα χέρια. Σε αντίθεση με τους περισσότερους ινδούς θεούς δεν κρατάει στα χέρια του όπλα. Στο ένα χέρι κρατάει ένα σκήπτρο, στο άλλο χέρι ένα βιβλίο, στο άλλο ένα κομπολόι με το οποίο ρυθμίζει το χρόνο του σύμπαντος και τέλος ένα Vedas.

• Οι συμβολισμοί που αφορούν τον Brahma είναι:• Τα τέσσερα πρόσωπα ( τέσσερα Vedas)• Τα τέσσερα χέρια ( τέσσερα σημεία του

ορίζοντα και τις έννοιες μυαλό, ευφυία, εγώ και αυτοεκτίμηση.)

• Το κομπολόι (διαδικασία της δημιουργίας)• Το βιβλίο (γνώση)• Ο χρυσός (ενέργεια)• Το στέμμα (υπέρτατη αρχή)• Το άνθος λωτού (φύση και ουσία όλων των

όντων του σύμπαντος)

Βίσνου (Vishnu)

• Ο θεός Vishnu ήταν θεός προστάτης και συντηρητής του κόσμου που αποκαθιστά την ηθική τάξη. Αναπαρίσταται ως ένα νεαρό άτομο μελαχρινό με τέσσερα χέρια που κρατάει συμβολικά αντικείμενα όπως ένα νούφαρο, ένα ρόπαλο, ένα όστρακο και ένα δίσκο.

• Στους ναούς αναπαρίσταται συχνά καθιστός είτε όρθιος κρατώντας όπλα η ξαπλωμένο στην ουρά του μυθικού φιδιού Σέσα.

• Οι ιδιότητες του Vishnu είναι:• Παντογνωσία (απέραντη γνώση)• Κυριαρχία (εξουσία για τα πάντα)• Ενέργεια (ικανότητα να κάνει το αδύνατο δυνατό)• Δύναμη (άμεση πραγματοποίηση των επιθυμιών του)• Ένταση ( ικανότητα να γίνεται άυλος)• Μεγαλοπρέπεια (αυτάρκεια χάρη στην πνευματική του αύρα)

• Οι δέκα ενσαρκώσεις του Vishnu αντιπροσωπεύουν την εξέλιξη την ανθρώπινης ζωής:

• Ψάρι (ζωή στους αρχέγονους ωκεανούς)• Χελώνα (επόμενο βήμα τα αμφίβια)• Αγριόχοιρος (ζωή στη στεριά)• Άνθρωπος λιοντάρι (αρχή της εξέλιξης του ανθρώπου)• Νάνος (ατελής εξέλιξη της ανθρώπινης φύσης)• Κάτοικος του δάσους (έννοια της πλήρους φυσικής ανάπτυξης

της ανθρωπότητας)• Βασιλιάς (ανθρώπινη ικανότητα να κυβερνά έθνη)• Πεφωτισμένος (πνευματική εξέλιξη και φώτιση του ανθρώπου)• Λευκό άλογο (τελική απελευθέρωση του ανθρώπου και

ανακάλυψη της θείας φύσης του)

Σίβα (Shiva)

• O Shiva είναι θεός καταστροφέας και μετατροπέας. Θεωρείται ο ανώτατος θεός του Σιβαϊσμού.

• Έκανε ασκητική ζωή στο βουνό Kailash με την γυναίκα του Παρβατη, τους δύο γιούς του και την κόρη του.

• Έχει πολλές καλοπροαίρετες μορφές και πολλές τρομερές. Συχνά απεικονίζονταν σε βαθύ διαλογισμό ή χορεύοντας. Σε άγριες πτυχές σκοτώνει δαίμονες.

• Ο Σίβα κρατά μια τρίαινα στο ένα του χέρι και φορά μια ημισέληνο στο κεφάλι του. Χρησιμοποιεί τη φωτιά ως όπλο, φορά το δέρμα της τίγρης, με το ένα του πόδι πατά το δαίμονα και στο λαιμό του βρίσκεται τυλιγμένη μια κόμπρα.

• Τρίτο μάτι : Ο Σιβα συχνά απεικονίζεται με ένα τρίτο μάτι με το οποίο έκαψε τον πειρασμό.

• Ημισέληνος: Ο Σιβα φορά στο κεφάλι μια ημισέληνο σα στολίδι. Η ημισέληνος συμβολίζει τον κύκλο του χρόνου μέσω του οποίου συμβολίζεται η δημιουργία από την αρχή μέχρι το τέλος. Ο άρχοντας Σίβα είναι πέρα από την πραγματικότητα και το χρόνο επομένως η ημισέληνος είναι ένα από τα στολίδια του. Το ότι τη φορά στο κεφάλι συμβολίζει ότι ελέγχει το μυαλό τέλεια.

• Στάχτη: Ο Σίβα σε διάφορες μορφές του καλύπτει το σώμα του με στάχτη. Η στάχτη αναπαριστά την τελική πραγματικότητα που πρόκειται να αντιμετωπίσει το ανθρώπινο είδος, το τέλος της υλικής ύπαρξης.

• Ελάφι: Το ελάφι που πηδά από το ένα μέρος στο άλλο με χάρη συμβολίζει το μυαλό που διαδέχεται τη μία σκέψη μετά την άλλη.

• Δέρμα τίγρης: συμβολίζει την έντονη επιθυμία. Το ότι τη φορά ο Σίβα σημαίνει ότι έχει νικήσει τις επιθυμίες του.

• Φίδι: Ο Σίβα έχει τυλιγμένο γύρω από το λαιμό του ένα φίδι το οποίο συμβολίζει τη σοφία και την αιωνιότητα.

• Τρίαινα: Το σύνηθες όπλο του Σίβα είναι μια τρίαινα που συμβολίζει τους τρεις κόσμους που αντιμετωπίζει ο άνθρωπος: τον εσωτερικό του κόσμο, τον άμεσο και έναν ευρύτερο συνολικό κόσμο. Στη βάση της τρίαινας οι τρεις κόσμοι ενώνονται.

• Τύμπανο: το οποίο συμβολίζει την ικανότητα του Σίβα στο χορό.•  • Το ιερό νούμερο του Σίβα είναι το πέντε. Το μάχα σιβαράτρι είναι ένα φεστιβάλ το

οποίο γιορτάζεται τη 13η νύχτα του φεγγαριού της νέας σελήνης και προσφέρουν φρούτα και λουλούδια.

Ομ (Aum)

Η σημασία και η χρήση του συμβόλου

• Το Ομ είναι ένα ιερό σύμβολο τόσο στον Ινδουισμό όσο και σε άλλες θρησκείες.

• Αποτελείται από 3 γράμματα το Α το U και το M. Το Α συμβολίζει πολιτεία της συνείδησης το U της πολιτεία του ονείρου και το M την πολιτεία του μυαλού και του πνέυματος

• Τα 3 αυτά γράμματα συμβολίζουν επίσης τις 3 διαστάσεις του χρόνου (Παρελθόν- Παρόν- Μέλλον).

• Μια άλλη εκδοχή είναι ότι συμβολίζουν το τριαδικό Brahma Vishnu Shiva, τα 3 Vedas ή τα 3 στάδια της ζωής ( Γέννηση, ζωή , θάνατος)

.

.

• Η συλλαβή AUM συναντάται επίσης στο διαλογισμό και θεωρείται η συλλαβή που μπορεί να φτάσει το ανώτατο σημείου του διαλογισμού.

Γιόγκα

• Η Γιόγκα πρεσβεύει την ένωση της ψυχής με το Θεό.• Τα πιο γνωστά παραδοσιακά συστήματα της γιόγκα

είναι τα εξής:• Ράτζα Γιόγκα:(γιόγκα του νοητικού ελέγχου)• Μπάκτι Γιόγκα:(γιόγκα της θρησκευτικής αφοσίωσης

και της προσευχής)• Κάρμα Γιόγκα:(γιόγκα της συνέπειας στην εργασία και

στις πράξεις μας, χωρίς προσκόληση στο αποτέλεσμα)

Kama Sutra

• Το πρώτο συνθετικό (Καμα) προέρχεται από το θεό Κάμα (Γιό του Βισνού και της Λάξμι) που εκπροσωπεί τον ερωτικό πόθο, ενώ το δέυτερο (Σούτρα) προέρχεται από τα Σούτρας κείμενα των Βεδών τα οποία περιλαμβάνουν οδηγίες και αφορισμούς πάνω σε πρακτικά ζητήματα, οικονομικά, πολιτικά, οικογενειακά και ερωτικά.

• Αποτυπώνει την σημασία που οι Ινδουϊστές δίνουν στον έρωτα, στην γενετήσια πράξη που συνεχίζει την Δημιουργία. Το σεξουαλικό στοιχείο είναι διάχυτο στην ποίηση και την εικονογραφία των Ινδών.

Το περιεχόμενό του είναι:• Εισαγωγή στην ενότητα "Kama Sutra"• Για τη σεξουαλική ένωση• Σχετικά με την ανεύρεση συζύγου• Σχετικά με τη σύζυγο• Σχετικά με τις συζύγους άλλων ανδρών• Για τους τρόπους με τους οποίους

κάποιος ελκύει τους άλλους

Mantras

• Η λέξη ”mantra” προέρχεται από το σανσκριτικό man (νους) και tra (απελευθερώνω). Επομένως αφορά σε μία φωνητική τεχνική που σκοπό έχει να απελευθερώσει τον νου. Κατ’ ουσίαν τα mantras αποτελούν συγκεκριμένες λέξεις, ολόκληρες φράσεις ή ακόμα και ακαθόριστες συλλαβές που επαναλαμβάνονται επί μακρόν κι εν τέλει, η επανάληψή τους επιφέρει την “απομάκρυνση” της συνείδησης του ανθρώπου από τον κόσμο γύρω του και την υποβοήθηση της ένωσής του με το θείο (μυστικισμός).

• Τέτοιες λέξεις ή φράσεις μπορεί να είναι διάφορα ονόματα του Θεού, σύντομες προσευχές, ενώ μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ολόκληρες φράσεις ή επιφωνήματα. Τα mantras μπορεί να ψέλνονται προφορικά, ημιπροφορικά ή σιωπηλά (νοητά) αλλά και να γράφονται. Βασικό χαρακτηριστικό ενός προφερόμενου mantra είναι οι δονήσεις που αυτό προκαλεί στον άνθρωπο και ιδίως στην κρανιακή κοιλότητα και γι’ αυτόν τον λόγο δίνεται ιδιαίτερη σημασία στον τρόπο που προφέρονται.

• Αποτελούν βασικό στοιχείο του διαλογισμού, ως μέσο αποδέσμευσης του νου από το άμεσο περιβάλλον, έτσι ώστε ο διαλογιζόμενος να φτάσει σε μία ιδιαίτερη κατάσταση συνειδητότητας, εκεί όπου ο νους συναντά την Ολότητα απαλλαγμένος από την πλάνη του δυισμού, ή κατά μερικούς “αισθάνεται τον Θεό”.

Chakras

• Το 1ο τσάκρα είναι το βασικό σύστημα της ενέργειας.• Το 2ο τσάκρα ελέγχει το επίπεδο της εσωτερικής

ενέργειας του σώματος και τα σεξουαλικά όργανα. • Το 3ο τσάκρα ελέγχει το πεπτικό σύστημα και το

ενεργειακό μας απόθεμα.• Το 4ο τσάκρα ελέγχει το κυκλοφορικό σύστημα και

την καρδιά.• Το  5ο τσάκρα ελέγχει το αναπνευστικό σύστημα και

το δέρμα.• Το 6ο τσάκρα ελέγχει την διαίσθηση.• Το 7ο τσάκρα  ελέγχει όλο το νευρικό σύστημα του

σώματος.

Ganesha

Kali

Krishna