ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: Αναστασία Γρηγοριάδου

ΣΧΟΛΕΙΟ: 1ο ΓΕΛ Τριανδρίας, Θεσσαλονίκη

1.Τίτλος

Ένα ταξίδι στην Ιστορία και την Ποίηση με όχημα την «Αποκριά» του

Μίλτου Σαχτούρη

2. Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές

-Νεοελληνική Λογοτεχνία Γ΄Λυκείου, Μεταπολεμική και Σύγχρονη Λογοτεχνία, Ποίηση

-Ιστορία του Νεότερου και του Σύγχρονου Κόσμου, κεφ.Ε΄ Ο Β΄Παγκόσμιος Πόλεμος, κεφ.Στ΄ Ο

Μεταπολεμικός Κόσμος και κεφ.Ζ΄ Πνευματικά και καλλιτεχνικά ρεύματα από την περίοδο του

Ρομαντισμού έως τις αρχές του 21ου αιώνα.

-Ιστορία της Τέχνης, Γ΄ Γενικού Λυκείου, Επιλογής

3.Στόχοι

1.Γνωστικοί

Να γνωρίσουν οι μαθητές τον ποιητή Μίλτο Σαχτούρη και τα βασικά χαρακτηριστικά του έργου

του γενικότερα.

Να έρθουν ειδικότερα σε επαφή με ένα από τα σημαντικότερα ποιήματα της Νεοελληνικής

Λογοτεχνίας, να το ερμηνεύσουν με τα δικά του ερμηνευτικά κλειδιά αλλά και με τη φαντασία

τους και να το απολαύσουν αισθητικά.

Να γνωρίσουν, μέσα από ένα χαρακτηριστικό δείγμα της, τη μεταπολεμική και συγκεκριμένα τη

νεοϋπερρεαλιστική ποίηση.

Να συλλάβουν γενικότερα το ιστορικό παρελθόν ως ολότητα, ως

συνάρθρωση των ποικίλων πεδίων της ανθρώπινης δραστηριότητας και να

συνειδητοποιήσουν ότι κάθε εποχή γεννάει τον δικό της πολιτισμό και

ειδικότερα τη δική της λογοτεχνία, αποτέλεσμα των συγκεκριμένων

κοινωνικοπολιτικών συνθηκών και αισθητικών αρχών.

Πιο συγκεκριμένα να γνωρίσουν την εποχή της Κατοχής και του Εμφυλίου

στην Ελλάδα και τα ιδεολογικά-πολιτιστικά τους παράγωγα.

Να οικοδομήσουν, μέσα από τη μελέτη της συγκεκριμένης εποχής και της

λογοτεχνίας της, την εθνική και πολιτιστική τους ταυτότητα.

Να δουν αντιπροσωπευτικά έργα της σύγχρονης τέχνης και τη σύνδεση με την εποχή τους.

Να καλλιεργήσουν, μέσα από την προσπάθεια εικονοποίησης του ποιήματος, την αισθητική και

τη φαντασία τους.

2. Τεχνογραμματισμού

Να ασκηθούν στη γρήγορη και αποτελεσματική αναζήτηση και συγκέντρωση πληροφοριών από

το διαδίκτυο.

Να ασκηθούν στην κριτική αντιμετώπιση του όγκου των πληροφοριών που συγκέντρωσαν και

στην επιλογή της ουσιαστικής σε σχέση με το θέμα τους πληροφορίας.

Να γνωρίσουν ιστοσελίδες με πλούσιο και ενδιαφέρον ιστορικό ή λογοτεχνικό υλικό.

Να εξοικειωθούν με το λογισμικό παρουσιάσεων και να μάθουν να κατασκευάζουν με αυτό

πολυτροπικά κείμενα με φωτογραφίες, βίντεο, μουσική ως υπερκείμενα.

Να ασκηθούν στη χρήση λογισμικού λογιστικών φύλλων και να μάθουν να κατασκευάζουν με

αυτό πολυτροπικά κείμενα με γραμμή χρόνου, φωτογραφίες, βίντεο, μουσική ως υπερκείμενα.

Να ασκηθούν στην επεξεργασία κειμένου και στη συγγραφή πρωτότυπου κειμένου ηλεκτρονικά

σε πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου.

Να εξοικειωθούν με το λογισμικό των εννοιολογικών χαρτών και να μάθουν να κατασκευάζουν

εννοιολογικούς χάρτες και να δημιουργούν υπερσυνδέσμους μέσα σε αυτούς.

Να ασκηθούν στην ψηφιακή ανάγνωση πολυτροπικών κειμένων, που οδηγούν μέσω

υπερσυνδέσμων σε υπερκείμενα

Να εξοικειωθούν με την αξιοποίηση των πολυμέσων για την προσέγγιση και αισθητική

απόλαυση του ποιήματος.

3.Παιδαγωγικοί

Να εξοικειωθούν οι μαθητές στην ομαδική εργασία και τη συνεργατική μάθηση.

Να εξοικειωθούν με νέους τρόπους προσέγγισης της μαθησιακής διαδικασίας.

Να φτάσουν στη γνώση μέσω της συνεργατικής, αλλά και της βιωματικής μάθησης.

4. Λογισμικό - συνδυασμός λογισμικών

Σύνδεση στο διαδίκτυο και φυλλομετρητής για αναζήτηση και διαχείριση πληροφορίας

Λογισμικό για την επεξεργασία κειμένων

Λογιστικά φύλλα

Λογισμικό παρουσίασης

Λογισμικό εννοιολογικών χαρτών

5. Διάρκεια

Για την υλοποίηση του σεναρίου απαιτούνται τέσσερις ώρες. Μία ώρα στην αίθουσα διδασκαλίας, για

μια πρώτη γνωριμία με τον ποιητή και το ποίημα «Η Αποκριά» και για προετοιμασία της

ομαδοσυνεργατικής δουλειάς (χωρισμό σε ομάδες, κατανομή αρμοδιοτήτων, γενικοί άξονες της

διδασκαλίας και περιγραφή της). Τις υπόλοιπες ώρες το μάθημα θα διεξαχθεί στο εργαστήριο

πληροφορικής και θα διατεθούν μία ώρα για έρευνα στο διαδίκτυο και επεξεργασία του υλικού, μία ώρα

για την υλοποίηση των εργασιών των ομάδων και μία για την παρουσίαση όλων των εργασιών στην

ολομέλεια.

6. Οργάνωση τάξης

Τις τρεις τελευταίες ώρες του σεναρίου η τάξη χωρίζεται σε πέντε (5) ομάδες των τεσσάρων ατόμων και

κάθε ομάδα παίρνει θέση μπροστά από έναν υπολογιστή στο εργαστήριο πληροφορικής.

7. Απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή

Σχολικό εργαστήριο με τουλάχιστον πέντε υπολογιστές, σύνδεση στο διαδίκτυο, βιντεοπροτζέκτορας.

8.Περιγραφή σεναρίου

Αφόρμηση: Μετά από μια σύντομη εισαγωγή του διδάσκοντος στο ποίημα «Η Αποκριά», με ελεύθερη

απόδοση του εισαγωγικού σχόλιου του βιβλίου (Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Γ΄ τεύχος,

σελ.22), οι μαθητές ακούνε το ποίημα σε απαγγελία του ίδιου του ποιητή

(http://www.youtube.com/watch?v=15ASCCkPMvU ). Ακολούθως, σχολιάζουν για λίγα λεπτά τόσο το

ύφος της απαγγελίας (σκληρό, απουσία λυρισμού κλπ) όσο και το περιεχόμενο του ποιήματος: την

απόκλιση των εικόνων του από την πραγματικότητα της αποκριάς, όπως την ξέρουν, και τη συμβολική

λειτουργία τους στο συγκεκριμένο ποίημα.

Κυρίως μέρος του σεναρίου:Με αφορμή τη μετάπλαση των εικόνων και την εφιαλτικότητά τους στο

ποίημα «Η Αποκριά» ο διδάσκων εισάγει τους βασικούς άξονες της διδασκαλίας: α) Ο ποιητής Μίλτος

Σαχτούρης και η εποχή του: Η βιωμένη Ιστορία ως πηγή έμπνευσης της ποίησης και ειδικότερα τα

γεγονότα που γέννησαν την «Αποκριά» β) Η μοντέρνα ποίηση ως τρόπος έκφρασης του παράλογου και

του εφιαλτικού και η «Η Αποκριά» ως δείγμα της γ) Τα χαρακτηριστικά της ποίησης του Μίλτου

Σαχτούρη και ο εντοπισμός τους στο συγκεκριμένο ποίημα. δ) Σύνδεση μοντέρνας ποίησης και

μοντέρνας τέχνης.

Στη συνέχεια ο διδάσκων ανακοινώνει πως οι μαθητές θα δουλέψουν μοιρασμένοι, αρχικά σε πέντε

ομάδες, καθεμιά από τις οποίες θα αναλάβει τη διερεύνηση ενός από τα δοσμένα σε φύλλα εργασίας

θέματα, με σκοπό την εκπόνηση συγκεκριμένου έργου. Στο εσωτερικό των ομάδων μπορεί να υπάρχει

περαιτέρω εξειδίκευση και ανάληψη ρόλων από τους μαθητές. π.χ. χειριστής Η/Υ, γραμματέας,

παρουσιαστής.

Αφού γίνει ο χωρισμός των ομάδων, κατά προτίμηση με κριτήριο την καλή συνεργασία, δίνονται σε

φωτοτυπίες τα φύλλα εργασίας και ανατίθεται σε κάθε ομάδα η διερεύνηση ενός θέματος.

Η πρώτη ομάδα («Οι βιογράφοι») αναλαμβάνει να βρει σε συγκεκριμένες ιστοσελίδες υλικό

(κείμενα, φωτογραφίες, ηχητικά ντοκουμέντα, βίντεο) για τον ποιητή Μίλτο Σαχτούρη. Στη συνέχεια

προχωρά στην κατασκευή πολυτροπικού κειμένου με υπερσυνδέσεις σε λογισμικό παρουσίασης.

Η δεύτερη ομάδα («Οι ιστορικοί») αναζητά σε συγκεκριμένες ιστοσελίδες υλικό (κείμενα,

φωτογραφίες, ηχητικά ντοκουμέντα, βίντεο) για την Ελλάδα στον Β΄παγκόσμιο πόλεμο, την Κατοχή και

τον Εμφύλιο. Στη συνέχεια, κατασκευάζει πολυτροπικό κείμενο σε λογισμικό λογιστικών φύλλων. Το

πολυτροπικό κείμενο θα περιλαμβάνει γραμμή χρόνου, φωτογραφίες και υπερσυνδέσμους που θα

οδηγούν στο επιλεγμένο και σχετικό με το θέμα υλικό.

Η τρίτη ομάδα («Οι γραμματολόγοι/ ιστορικοί της Λογοτεχνίας») ερευνά σε συγκεκριμένες

ιστοσελίδες για υλικό σχετικό με τη μοντέρνα ποίηση και τους ποιητές της πρώτης μεταπολεμικής

γενιάς. Ακολούθως, η ομάδα δημιουργεί εννοιολογικούς πίνακες με τα βασικότερα από αυτά τα

χαρακτηριστικά και τις βασικές κατηγορίες της μεταπολεμικής ποίησης. Υπερσύνδεσμοι μέσα στους

πίνακες οδηγούν σε φωτογραφίες, ποιήματα και πληροφοριακό υλικό.

Η τέταρτη ομάδα («Οι φιλόλογοι») αναλαμβάνει να βρει υλικό για τα χαρακτηριστικά της ποίησης

του Μίλτου Σαχτούρη. Κατόπιν, καταγράφει σχεδιαγραμματικά τα χαρακτηριστικά αυτά και αναζητά

την παρουσία τους στο ποίημα «Η Αποκριά». Τα αποτελέσματα της εφαρμογής οργανώνονται σε

πίνακα στον επεξεργαστή κειμένου.

Η πέμπτη ομάδα («Οι εικονογράφοι»), αφού «δει» τις εικόνες του ποιήματος, θα αναζητήσει στο

Διαδίκτυο φωτογραφίες και μουσική, με τα οποία θα κατασκευάσει, έχοντας ως βάση τους στίχους του

ποιήματος «Η Αποκριά», πολυτροπικό κείμενο σε λογισμικό παρουσίασης. Εναλλακτικά και για

οικονομία χρόνου, μπορεί να δώσει ο ίδιος ο διδάσκων ηλεκτρονικό φάκελο με φωτογραφίες από

μοντέρνα έργα ζωγραφικής, χαρακτικής, φωτογραφίας (Πικάσσο, Μουνκ, Σαγκάλ, Ιερώνυμο Μπος ,

Βάσω Κατράκη κλπ).

Κατά τη διάρκεια της έρευνας και της εκπόνησης των εργασιών από τις ομάδες, ο διδάσκων

εποπτεύει, βοηθά, κατευθύνει, λύνει απορίες, με συνεχή κίνηση από ομάδα σε ομάδα.

Όταν όλες οι ομάδες ολοκληρώσουν την εργασία τους, γίνεται, με βιντεοπροτζέκτορα, η

παρουσίαση των αποτελεσμάτων στην ολομέλεια και συζητούνται τυχόν αντιρρήσεις, όπως και οι

δυσκολίες και τα προβλήματα, που τυχόν αντιμετώπισαν οι μαθητές κατά την εκπόνηση του έργου τους.

8. Φύλλα εργασίας

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1

ΑΞΟΝΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ ΚΑΙ Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ

ΟΜΑΔΑ Α : «Οι βιογράφοι»

1. Αναζητήστε στο Διαδίκτυο, και συγκεκριμένα στη Βικιπαίδεια, πληροφορίες για τη ζωή

και το έργο του ποιητή Μίλτου Σαχτούρη.

2. Αναζητήστε στο Διαδίκτυο φωτογραφίες, ηχητικά ντοκουμέντα και βίντεο για τον

ποιητή.

(μπορείτε, για παράδειγμα, να δείτε ένα μέρος από το αφιέρωμα της κρατικής τηλεόρασης

«Ύδρα-Μίλτος Σαχτούρης», στο πλαίσιο της σειράς του Γιάννη Σμαραγδή «Τα λόγια της

πόλης», στη διεύθυνση

http://www.ert-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?

tid=0000007305&tsz=0&autostart=0)

3.Αφού συγκεντρώσετε το υλικό σας, επεξεργαστείτε το, έτσι ώστε να ξεχωρίσετε (σε

αρχεία κειμένου, φωτογραφιών ή σε μορφή διευθύνσεων στο διαδίκτυο) τις πιο σημαντικές

πληροφορίες και το πιο ενδιαφέρον ηχητικό και οπτικό υλικό σχετικά με τον ποιητή.

4.Με το υλικό που συγκεντρώσατε κατασκευάστε πολυτροπικό κείμενο σε λογισμικό

παρουσίασης σχετικό με τον ποιητή Μίλτο Σαχτούρη. Ένα μέρος του υλικού σας (π.χ. το

βίντεο) μπορείτε να το παραθέσετε μέσω υπερσυνδέσεων.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2

ΑΞΟΝΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ ΚΑΙ Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ

ΟΜΑΔΑ Α : «Οι ιστορικοί»

1.Αναζητήστε στο Διαδίκτυο, και συγκεκριμένα στη Βικιπαίδεια, πληροφορίες για την Ελλάδα

στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, την Κατοχή και τον Εμφύλιο.

2.Αναζητήστε στο Διαδίκτυο φωτογραφίες, ηχητικά ντοκουμέντα και βίντεο για την ίδια

ιστορική εποχή.

3.Αφού συγκεντρώσετε το υλικό σας, επεξεργαστείτε το, έτσι ώστε να ξεχωρίσετε (σε αρχεία

κειμένου, φωτογραφιών ή σε μορφή διευθύνσεων στο διαδίκτυο) τις πιο σημαντικές

πληροφορίες και το πιο ενδιαφέρον ηχητικό και οπτικό υλικό σχετικά με την εποχή.

4.Με το υλικό που συγκεντρώσατε κατασκευάστε πολυτροπικό κείμενο σε λογισμικό

υπολογιστικών φύλλων. Το πολυτροπικό κείμενο θα περιλαμβάνει γραμμή χρόνου,

φωτογραφίες και υπερσυνδέσμους που θα οδηγούν στο επιλεγμένο και σχετικό με το θέμα

υλικό.

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B5%CE%B3%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CF%82_

%CE%9B%CE%B9%CE%BC%CF%8C%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE

%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1 : για κατοχή

http :// el . wikipedia . org / wiki /% CE %95% CE % BB % CE % BB % CE % B 7% CE % BD % CE % B 9% CE % BA

% CF %8 C % CF %82_% CE %95% CE % BC % CF %86% CF %8 D % CE % BB % CE % B 9% CE % BF % CF %82_

% CE % A 0% CF %8 C % CE % BB % CE % B 5% CE % BC % CE % BF % CF %82_1946-1949 : για εμφύλιο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3

ΑΞΟΝΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Η ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΠΟΙΗΣΗ ΩΣ ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΛΟΓΟΥ

ΚΑΙ «Η ΑΠΟΚΡΙΑ»

ΟΜΑΔΑ Γ : «Οι ιστορικοί της λογοτεχνίας»

1.Αναζητήστε στο Διαδίκτυο πληροφοριακό υλικό σχετικό με τη μοντέρνα ποίηση και τους

ποιητές της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς.

http://dimichri65.blogspot.com/2011/10/blog-post_2838.html: για τη μοντέρνα ποίηση από

την ιστοσελίδα του φιλολόγου Δημήτρη Χριστόπουλου.

http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/units/?course=DSGL-C131&id=1942 : για τη

μεταπολεμική ποίηση από το «ψηφιακό σχολείο».

http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/document.php?course=DSGL-

C131&openDir=/4e5bc0f2pz58/4e7706347sbt&unit=1942 : Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων

στο «ψηφιακό σχολείο» (ψάξτε «Μοντερνισμός»)

2.Αναζητήστε στο Διαδίκτυο φωτογραφίες ποιητών της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς,

ηχητικά ντοκουμέντα (π.χ. απαγγελίες ποιημάτων), ποιήματα .

3.Αφού συγκεντρώσετε το υλικό σας, επεξεργαστείτε το, έτσι ώστε να ξεχωρίσετε (σε

αρχεία κειμένου, φωτογραφιών ή σε μορφή διευθύνσεων στο διαδίκτυο) τις πιο σημαντικές

πληροφορίες και το πιο ενδιαφέρον ηχητικό και οπτικό υλικό σχετικά με το θέμα σας.

4.Ακολούθως, δημιουργήστε εννοιολογικούς πίνακες με τις βασικές κατηγορίες και τα

βασικότερα από τα χαρακτηριστικά της μεταπολεμικής ποίησης. Υπερσύνδεσμοι μέσα

στους πίνακες οδηγούν σε φωτογραφίες, ποιήματα και πληροφοριακό υλικό.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4

ΑΞΟΝΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΙΛΤΟΥ

ΣΑΧΤΟΥΡΗ ΚΑΙ «Η ΑΠΟΚΡΙΑ»

ΟΜΑΔΑ Γ : «Οι φιλόλογοι»

1.Αναζητήστε στο Διαδίκτυο υλικό σχετικό με τα χαρακτηριστικά της ποίησης του Μίλτου

Σαχτούρη, π.χ. στην ιστοσελίδα:

http://latistor.blogspot.com/2010/08/blog-post_25.html

2.Αναζητήστε στο Διαδίκτυο άλλα ποιήματα του ποιητή, καθώς και απαγγελίες ποιημάτων

του, π.χ. στις ιστοσελίδες:

http :// users . uoa . gr /~ nektar / arts / poetry / miltos _ saxtoyrhs _ poems . htm

http://www.youtube.com/watch?v=fG_l1JYXDyI

3.Αφού συγκεντρώσετε το υλικό σας, επεξεργαστείτε το, έτσι ώστε να ξεχωρίσετε (σε

αρχεία κειμένου, σε μορφή διευθύνσεων στο διαδίκτυο) τα πιο σημαντικά και σχετικά με το

θέμα σας.

4.Στη συνέχεια καταγράψτε σχεδιαγραμματικά τα χαρακτηριστικά αυτά και αναζητήστε τα

στο ποίημα «Η Αποκριά». Τα αποτελέσματα της εφαρμογής οργανώστε τα σε πίνακα στον

επεξεργαστή κειμένου. Υπερσύνδεσμοι μέσα στους πίνακες μπορούν να οδηγούν σε

φωτογραφίες, ποιήματα και πληροφοριακό υλικό.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5

ΑΞΟΝΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΟΝΤΕΡΝΑΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΜΟΝΤΕΡΝΑΣ

ΤΕΧΝΗΣ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ «ΑΠΟΚΡΙΑΣ».

ΟΜΑΔΑ Γ : «Οι εικονογράφοι»

1. «Δείτε» τις εικόνες του ποιήματος και καταγράψτε τις.

2. Αναζητήστε στο Διαδίκτυο φωτογραφίες από μοντέρνα έργα ζωγραφικής, χαρακτικής,

φωτογραφίας (π.χ. Πικάσσο, Μουνκ, Σαγκάλ, Ιερώνυμο Μπος κλπ), τα οποία

αποδίδουν, κατά τη γνώμη σας, τις εικόνες και το κλίμα του ποιήματος «Η Αποκριά»

3. Κατασκευάστε, έχοντας ως βάση τους στίχους του ποιήματος «Η Αποκριά»,

πολυτροπικό κείμενο σε λογισμικό παρουσίασης, με τις φωτογραφίες που βρήκατε.

4. Βάλτε στην παρουσίασή σας ήχο (κάποιο μουσικό κομμάτι).