Η ΕΥΣΕΒΕΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ ΠΡΟΣ ΤΗ

ΘΕΟΤΟΚΟ

Λυδία Τζίγκιε, Υφαντίδου Ναταλία, Τσανασίδου Ευδοκία, Χρυσοπούλου Μαρίνα

Η Θεοτόκος και η Ελλάδα

Η Θεοτόκος θεωρείται το ιερότερο πρόσωπο της Ορθοδοξίας και τιμάται με μεγάλη ευσέβεια σε όλα τα μέρη της Ελλάδας. Η λατρεία που έχουν οι πιστοί στην μητέρα του Θεού και των ανθρώπων μαρτυράται από τις παραδόσεις και τα έθιμα που συνδέονται με το όνομα της , αλλά και από τις αμέτρητες ονομασίες που της αποδίδονται σε κάθε γωνιά της χώρας μας.

Ο Ελληνικός λαός βλέπει στο πρόσωπο της Θεοτόκου μια στοργική μητέρα, στην οποία εναποθέτει τις ελπίδες του σε δύσκολους καιρούς. Η παρουσία της στη ζωή των πιστών, η βοήθεια και τα θαύματά της την ανέβασαν στην πιο περίοπτη θέση της ελληνικής λατρευτικής παράδοσης.

ΤΑ ΠΡΟΣΩΝΥΜΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Η αγάπη των Ελλήνων προς τη Θεοτόκο γίνεται φανερή από τις 1500 περίπου ονομασίες που της αποδίδονται.Τόση είναι η αγάπη, η γόνιμη σκέψη και η εφευρετικότητα, όχι μόνο των καλλιτεχνών και των λογίων, αλλά και του απλού πιστού λαού, που γεννά συνεχώς και νέα επίθετα στην Παναγία, που μπορούν να χωριστούν σε οκτώ κατηγορίες.

Από την παράσταση της Παναγίας στην εικόνα.

Βρεφοκρατούσα,

Γλυκοφιλούσα, Μεγαλομάτα, Δεξιά Οδηγήτρια, Γαλακτοτροφούσα κ.α.

Από τον τόπο της. Παναγία η Αθηνιώτισσα, η

Καστριώτισσα, η Πυργιανή, η Σπηλιανή, η Θαλασσινή, η Σουμελιώτισσα ή Σουμελά κ.α.

Από την τεχνοτροπία του ναού της.

Παναγία η Θολοσκέπαστη, η Μολυβδοσκέπαστη, η Πελεκητή, η Κρεμαστή κ.α.

Από τον μήνα που γιορτάζεται η Παναγία

Βρεχούσα, Αυγουστιανή, Δεκαπεντούσα, Τριτιανή κ.α.

Από το όνομα του κτήτορα του ναού ή της μονής της.

Παναγία η Παχειά, η Γλυκειά, η Περιλιγκού, η Κοροβιλιά κ.α.

Από τα θαύματα της Παναγίας.

Παναγία η Φιδιώτισσα, Γιάτρισσα, Μυροβλύτισσα,

Γοργουπήκοος, Ελεούσα Πορταΐτισσα κ.α.

Εγκωμιαστικά από την έξαρση της αγάπης των πιστών

Χρυσοχέρα, Χρυσοπηγή, Χιλιαρμενίτισσα,

Αγγελόκτιστη κ.α.

Αυτά που της έδωσαν οι υμνογράφοι της εκκλησίας

Αμόλυντος, Υψηλοτέρα, Κεχαριτωμένη, Καθέδρα, Καταφυγή, Χώρα του αχώρητου κ.α.

ΟΙ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Στην αγιογραφία έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερος κύκλος αγιογράφησης της Παναγίας από τις οποίες οι πλέον καθιερωμένοι τύποι είναι :

Η Πλατυτέρα των ουρανών

Η Κεχαριτωμένη

Η Βρεφοκρατούσα

ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ

Η Παναγία είναι το περισσότερο από κάθε άλλο ιερό πρόσωπο που τιμά ο ελληνικός λαός όπως αποδεικνύεται τόσο στις εκφράσεις επίκλησης όσο και από την πλούσια υμνολογία καθώς και από το πλήθος των ναών που είναι αφιερωμένοι σε αυτή.

ΥΜΝΟΛΟΓΙΑ

Γενικά οι ύμνοι που αναφέρονται στη Θεοτόκο ονομάζονται Θεοτόκια. Κυρίαρχη θέση από όλους του ύμνους που γράφτηκαν για τη Θεοτόκο είναι ο Ακάθιστος Ύμνος. Μεγάλος επίσης αριθμός είναι οι διάφορες δεήσεις και ευχαριστίες που ψάλλονται στις ιερές ακολουθίες.

ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ

Στην Ελλάδα τιμούμε και υμνούμε την Παναγία με ελπίδα, συντριβή και ευσέβεια και τη θεωρούμε πάντα καταφύγιο στις δύσκολες δοκιμασίες του έθνους μας. Γι ` αυτό και κάθε εθνική επέτειος συνδιάζεται με εορτή της Παναγίας :

Ελληνική επανάσταση του 1821 – Ευαγγελισμός της Θεοτόκου 25η Μαρτίου

εορτή των Ενόπλων Δυνάμεων – Κοίμηση της Θεοτόκου (15 Αυγούστου 1940 βύθιση του πολεμικού πλοίου Έλλη στην Τήνο από τους Ιταλούς).

Όλες οι εορτές προς τιμή της Παναγίας χαρακτηρίζονται «Θεομητορικές εορτές». Σημαντική ακόμη εορτή είναι και τα Εισόδια της Θεοτόκου στις 21 Νοεμβρίου που λέγεται και «ημέρα της Παναγίας της Αρχισπορίτισσας» ή «Παναγίας της Μεσοσπορίτισσας» ή και της «Ξεσπορίτισσας» ταυτιζόμενη με τις γεωργικές εργασίες. Επίσης ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου στις 25 Μαρτίου, που συνδυάστηκε με τον Ευαγγελισμό της ελληνικής εθνικής παλιγγενεσίας και που καθιερώθηκε πρώτη εθνική εορτή από τον Βασιλέα Όθωνα. Τέλος ιδιαίτερη θέση κατέχουν οι λεγόμενοι «χαιρετισμοί» προς την Παναγία που προηγούνται

της εορτής του «Θείου Πάθους».