Επικοινωνώ ςημαύνει: α. μεταδύδω πληροφορύεσβ. αναλύω μια ϋννοιαγ. υποςτηρύζω μια ϊποψηδ. προςπαθώ να πεύςω για την ορθότητα των θϋςεών μου

Η οπτικό γωνύα του πομπού: α. διαφαύνεταιβ. υπολανθϊνειγ. εκφρϊζεται ρητϊ

Ο δϋκτησ πρϋπει να:α. διακρύνει: την οπτικό γωνύα το ςκοπό του πομπού

β. ελϋγχει: τη ςυλλογιςτικό πορεύα του πομπού τα επιχειρόματα την αξιοπιςτύα των τεκμηρύων

επίκλθςθ ςτθ λογικι

επίκλθςθ ςτο ςυναίςκθμα του δζκτθ

επίκλθςθ ςτθν αυκεντία

επίκλθςθ ςτο ικοσ του πομποφ

επίκεςθ ςτο ικοσ του αντιπάλου

Τρόποι πεικοφσ μζςα πεικοφσ Ο ομιλθτισ ιςυγγραφζασ επιδιϊκει

1+1=2επίκλθςθ ςτθ λογικι

ΕπιχειριματαΤεκμιρια(παραδείγματα, ιςτορικάγεγονότα, ςτατιςτικά ςτοιχεία, επιςτθμονικά πορίςματα, ντοκουμζντα, παρακζματα, μαρτυρίεσ...)

...να αποδείξει τθν ορκότθτα τθσ άποψισ του.

επίκλθςθςτο ςυναίςκθματου δζκτθ

Αφιγθςθ, περιγραφι, χριςθ ςυναιςκθματικά φορτιςμζνο υ λεξιλογίου, χιοφμορ, ειρωνεία, ςαρκαςμόσ, μεταφορζσ, παρομοιϊςεισ , ρθτορικά ερωτιματα

...να διεγείρει τα ςυναιςκιματα του δζκτθ, να προκαλζςει μια απόφαςθ, να οδθγιςει ςε μια ενζργεια.

α. επίκλθςθ ςτο ικοσ

του πομποφ (ομιλθτι)β. επίκλθςθ ςτο ικοσ

του δζκτθ

Ζπαινοι, εγκϊμια και κετικά φορτιςμζνο λεξιλόγιο που αναφζρεται ςτισ αρετζσ του πομποφ ι των ιδεϊν που εκφράηει (χριςθ α’ προςϊπου), κολακίεσ προσ τον δζκτθ

...να φανεί αξιόπιςτοσ, να κερδίςει τθν εμπιςτοςφνθ του κοινοφ και, τελικά, να επθρεάςει τθν απόφαςι του.

επίκεςθςτο ικοσ του αντιπάλου

Φβρεισ, λίβελοι, κατθγορθτιρια, ειρωνείεσ,καταγγελίεσ και αρνθτικά φορτιςμζνο λεξιλόγιο

...να προδιακζςει το δζκτθ αρνθτικά προσ τον αντίπαλο

επίκλθςθςτθν αυκεντία

Αποφκεγματα, παροιμίεσ, γνωμικά, ρθτά, αποςπάςματα επιςτθμονικοφ λόγου, ςκζψεισ, απόψεισ ειδικϊν με αναγνωριςμζνο κφροσ

...να δείξει τθν ευρυμάκεια του πομποφ, να ενιςχφςει τθν αξιοπιςτία ενόσ επιχειριματοσ ι να καλφψει τθν ζλλειψθ (ιςχυρϊν) επιχειρθμάτων.

Φιλόλογοσ: Μ. Στ. Βαςιλείου

Μπορεύτε να διακρύνετε τρόπουσ πειθούσ ςτα βύντεο που περιϋχονται ςτισ παρακϊτω διευθύνςεισ:

http://www.youtube.com/watch?v=p8nYSMrze5o&feature=related

http://www.youtube.com/watch?v=mNK6h1dfy2o

http://www.youtube.com/watch?v=XAddKFW5Cuc

http://www.youtube.com/watch?feature=endscreen&NR=1&v=Tg_VlV1wmBc

http://www.youtube.com/watch?v=tc56nQz690Y

Μπορεύτε να ςκεφτεύτε κι εςεύσ ςκηνϋσ από τον ελληνικό κινηματογρϊφο, όπου διακρύνεται κϊποιο τρόπο πειθούσ;

ΕΡΙΚΛΗΣΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΚΗ (επιτυγχάνεται με επιχειριματα και

τεκμιρια)

Επιχειριματα

Τι είναι επιχείρθμα; Συλλογιςμόσ ι ςειρά ςυλλογιςμϊν

για τθ ςτιριξθ ι απόρριψθ μιασ κζςθσ.

Τι είναι ςυλλογιςμόσ; Σειρά προτάςεων ι κρίςεων.

Ξεκινοφν από τισ προκείμενεσ (μία ι περιςςότερεσ προτάςεισ που

χρθςιμεφουν ωσ βάςθ του ςυλλογιςμοφ) και καταλιγουν ςτο

ςυμπζραςμα.

Τεκμιρια

Τι είναι τα τεκμιρια; Αποδεικτικά ςτοιχεία που κεμελιϊνουν μια κζςθ και

οδθγοφν ςτθν εξαγωγι ςυμπεράςματοσ.

Ροια είναι τα τεκμιρια; παραδείγματα, αυκεντίεσ,

ςτατιςτικά ςτοιχεία, γεγονότα, αλικειεσ

Ραράδειγμα επιχειριματοσ:Ρροκείμενεσ: • Οι επιμελείσ μακθτζσ

μελετοφν ςυςτθματικά.• Ο Γιϊργοσ μελετά ςυςτθματικά.

ΆραΣυμπζραςμα: Ο Γιϊργοσ είναι επιμελισ

μακθτισ.

Ραράδειγμα τεκμθρίου:“Πρζπει να ςθμειωκεί εδϊ ότι θ τεράςτια αφξθςθ του αρικμοφ των φοιτθτϊν κατά τθ δεκαετία του ϋ60 είναι άςχετθ με τθν αφξθςθ του πλθκυςμοφ που, ςφμφωνα με τθν απογραφι του 1971, μόλισ ζφταςε το ποςοςτό 4,53% μεταξφ του 1961 και του 1971 (ζφταςε όμωσ το 11% κατά τθν επόμενθ δεκαετία 1971-1981).

Είμαι ο πομπόσ!Θα χρθςιμοποιιςω επιχειριματα και

τεκμιρια για να ςε πείςω!

Είμαι ο δζκτθσ! Θα πειςτϊ μόνο αν τα

επιχειριματα είναι

ζγκυρα, αλθκινά και ορκά και αν τα τεκμιρια

ανταποκρίνονται ςτθν αλικεια και είναι

αυκεντικά!

ΕΡΙΚΛΗΣΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΚΗ: •Αξιολόγθςθ επιχειριματοσ

•Αξιολόγθςθ τεκμθρίων

Τεκμθριωμζνοσ

Λόγοσ

ςθμαίνει:

καιΟρκά

επιχειριματα

Εξακριβωμζνα

τεκμιρια

AΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΡΙΧΕΙΗΜΑΤΟΣ

Εγκυρότητα

Αν οι προκείμενεσ οδθγοφν με λογικι αναγκαιότθτα

ς’ ζνα βζβαιο ςυμπζραςμα.

Αλόθεια

Αν το περιεχόμενο των προκειμζνων και το ςυμπζραςμα

ανταποκρίνονται ςτθν πραγματικότθτα.

Ορθότητα

Όταν το επιχείρθμα είναι και ζγκυρο και αλθκζσ.

ωχ! ξζχαςα τι είναι

επιχείρθμα...Γφρνα

ςτθ διαφάνεια 3 να το ξαναδοφμε!

Ραράδειγμα: Ρροκείμενεσ: • Όλα τα ηωντανά πλάςματα είναι κνθτά.

• Ο ελζφαντασ είναι ηωντανό πλάςμα.Άρα

Συμπζραςμα: Ο ελζφαντασ είναι κνθτόσ. (ς. 17, ςχολ. βιβλ.)

•Το επιχείρθμα είναι ζγκυρο, γιατί οι προκείμενεσ οδθγοφν με λογικι αναγκαιότθταςτο ςυμπζραςμα.• Το επιχείρθμα είναι αλθκζσ, γιατί το περιεχόμενο των προκειμζνων ανταποκρίνεταιςτθν πραγματικότθτα.• Το επιχείρθμα είναι ορκό, γιατί είναι ζγκυρο και αλθκζσ.

Άρα,Αξιολογϊ ζνα επιχείρθμα, ςθμαίνει:1. Ελζγχω αν οι προκείμενεσ είναι αλθκείσ . 2. Ελζγχω αν το ςυμπζραςμα απορρζει

με λογικι αναγκαιότθτα από τισ προκείμενεσ, αν δθλαδι το επιχείρθμα είναι ζγκυρο.

Να θυμϊμαι όταν αξιολογώ ϋνα επιχεύρημα

Άκυρο + αλθκζσ = μθ ορκόΖγκυρο + ψευδζσ = μθ ορκόΆκυρο + ψευδζσ = μθ ορκό

Ζγκυρο +

αλθκζσ =

ορκό

Να αξιολογιςετε τουσ ςυλλογιςμοφσ που ακολουκοφν:

Τα αιλουροειδι είναι κθλαςτικά.

Οι τίγρεισ είναι αιλουροεδι.

Άρα, οι τίγρεισ είναι κθλαςτικά.

Το νερό ςταματάει τθ δίψα.

Θ κάλαςςα είναι νερό.

Άρα , θ κάλαςςα ςταματάει τθ δίψα.

Οι άνκρωποι που ζχουν πτυχίο ανϊτατθσ πανεπιςτθμιακισ ςχολισ είναι υπεφκυνοι επαγγελματίεσ.

Ο υπάλλθλοσ τθσ δθμαρχίασ που με εξυπθρζτθςε ιταν υπεφκυνοσ επαγγελματίασ.

Συμπεραίνω, λοιπόν, ότι αυτόσ ο υπαλλθλοσ ζχει πτυχίο ανϊτατθσ πανεπιςτθμιακισ ςχολισ.

Οι άνκρωποι που ζχουν πολλά χριματα και ακίνθτα είναι ευτυχιςμζνοι.

Ο Ανδρζασ ζχει πολλά χριματα και ακίνθτα.

Άρα, ο Ανδρζασ είναι ευτυχιςμζνοσ.

Θ γάτα ζχει τζςςερα πόδια.

Ο ςκφλοσ και το ποντίκι ζχουν τζςςερα πόδια.

Άρα, ο ςκφλοσ και το ποντίκι είναι γάτεσ.

Ο πλθκυςμόσ μιασ χϊρασ αυξάνεται όταν αυξάνονται οι γεννιςεισ.

Στθν Ελλάδα τα τελευταία χρόνια ο πλθκυςμόσ αυξικθκε.

Κατά ςυνζπεια, ςτθν Ελλάδα αυξικθκαν οι γεννιςεισ.

ΕΡΙΚΛΗΣΗ ΣΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ ΤΟΥ ΔΕΚΤΗα. Ροια ςυναιςκιματα προςπακεί ανθςυχία, αγάπθ, οργι, αγανάκτθςθ,να διεγείρει ο πομπόσ; μίςοσ, φκόνο, οίκτο, ευκφνθ...

β. Ροια είναι τα μζςα για τθν περιγραφι, αφιγθςθ, χιοφμορ, ειρωνεία, επίκλθςθ ςυναιςκθμάτων; ςυναιςκθματικά φορτιςμζνεσ λζξεισ,

εικονοπλαςτικόσ λόγοσ.

Ραράδειγμα:“Αυτά ζφεραν τθν ακατάπαυτθ φκορά και, για να κυμθκϊ τα πιο διαβόθτα, αυτάκζλθςαν να γίνει ο Παρκενϊνασ μπαρουταποκικθ κι ζςτθςαν ςτον αντικρινό λόφοτα κανόνια του Μοροηίνθ ι οδιγθςαν τθν πουριτανικι “φιλανκρωπία” του Έλγκιν-όπωσ τθν ονομάηουν οι απολογθτζσ του- να κατακρεουργιςει τον ζκκετο ναό, γιανα “προςτατζψει” ςτον ίςκιο ενόσ ανιλιαγου μουςείου όςα ςπαράγματα μπόρεςενα ςθκϊςει.” (ς. 134, § 9, ςχολ.βιβλ.)• Χριςθ ειρωνικϊν ςχολίων• Συναιςκθματικά φορτιςμζνεσ λζξεισ και φράςεισ

Ο πομπόσ μιλϊντασ ςε πρϊτο πρόςωπο, επικαλείται τθ ςτάςθ του ςε περιπτϊςεισ τθσ ιδιωτικισ και δθμόςιασ ηωισ.

Ραράδειγμα:“Δεν ζρχομαι ενταφκα ωσ αρχθγόσ νζου και εςχθματιςμζνου κόμματοσ. Έρχομαι απλϊσ ςθμαιοφόροσ νζων πολιτικϊν ιδεϊν και υπό τθν ςθμαίαν ταφτθν καλϊ πάντασ εκείνουσ, οίτινεσςυμμερίηονται τασ ιδζασ ταφτασ, εμπνζονται από τον ιερόν πόκον ν’ αφιερϊςωςι πάςασ τασ δυνάμεισ τθσ ψυχισ και του ςϊματοσ,να ςυντελζςωςιν εισ τθν επιτυχίαν των ιδεϊν τοφτων. Η ικφνουςα τθν πολιτείαν μου κεντρικι αρχι είναι ότι ο πολιτικόσ ανιρ οφείλει να ζχθ γνϊμονα πάςθσ αυτοφ πράξεωσ το κοινόνςυμφζρον και εισ το ςυμφζρον τοφτο να υποτάςςθ άνευ ενδοιαςμοφτο τε ςυμφζρον του κόμματοσ, εισ ο ανικει, και το των μελϊν του κόμματοσ τοφτου.” (ς. 43, ςχολ. βιβλ.)

Ο ομιλθτισ χρθςιμοποιεί αϋ πρόςωπο και αναφζρεται ςτθν υπεφκυνθ πολιτικι του ςτάςθ.

Με άςκθςθ κριτικισ ςτο χαρακτιρα, ςτισ απόψεισ και ςτθν ιδιωτικι ηωι του αντιπάλου,

που μπορεί να φτάςει ωσ τθν προςωπικι επίκεςθ και τθ λαςπολογία.

Ραράδειγμα:

Συμπολίται,

Γνωρίηετε ποία υπιρξαν τα αίτια τα οποία προεκάλεςαν τθν εξζγερςιν του Αυγοφςτου

παρελκόντοσ ζτουσ, επομζνωσ δεν ζχω ανάγκθν

να υπομνιςω αυτά εισ υμάσ διά μακρϊν [...]

Κυβζρνθςισ καταναλίςκουςα το πλείςτον τθσ δραςτθριότθτόσ τθσ ουχί εισ προαγωγιν

των δθμοςίων ςυμφερόντων, αλλ’ εισ τθν ικανοποίθςιν,

ωσ επί τα πολλά ακεμίτων αξιϊςεων, δι’ ων διενεργείται θ ςυναλλαγι

μεταξφ εκλογζωσ και βουλευτοφ αφ’ ενόσ, μεταξφ βουλευτοφ και

Κυβερνιςεωσ αφ’ ετζρου, ιτισ Κυβζρνθςισ διά τοφτο,

πλθν του προζδρου αυτισ, απετελείτο, ωσ επί τα πολλά, ουχί

εκ των ικανωτάτων προσ εξυπθρζτθςιν του δθμοςίου ςυμφζροντοσ,

άλλ’ εκ των επιτθδειοτάτων, όπωσ εξυπθρετιςωςι τασ ανάγκασ

τθσ ςυναλλαγισ. Αντιπολίτευςισ εισ ουδζν ςυνικωσ άλλο αποβλζπουςα

ι τθν κάλυψιν τθσ Αρχισ, χάριν τθσ οποίασ εκυςιάηετο πολλάκισ

πάςα άλλθ αρχι και κάκε άλλο ςυμφζρον του Κράτουσ.

Νόμοσ αποβάσ ιςτόσ αράχνθσ, δυνάμενοσ μεν να ςυλλαμβάνθ

τουσ αςκενζςτερουσ, αλλά καταςχιηόμενοσ κράςεωσ από πάντα ιςχυρόν. [...]

(ς. 44, ςχολ. βιβλ.)

Γίνεται άςκθςθ κριτικισ ςτο χαρακτιρα και ςτισ πράξεισ τθσ κυβζρνθςθσ.

Ο πομπόσ επικαλείται τθ κζςθ μιασ αυκεντίασ, δθλαδι τθν άποψθ ενόσ ατόμου που δίνει κφροσ και ιςχφ ςτθ κζςθ του. Θα πρζπει βζβαια, θ αυκεντία που επικαλείται κάποιοσ να είναι ειδικι με το προσ εξζταςθ ηιτθμα, για να ζχει θ γνϊμθ του αποδεικτικι αξία.

Ραράδειγμα:

“Οι ψυχολόγοι και οι κοινωνιολόγοι που ζχουν μελετιςει το φαινόμενο, καταλιγουν ςτοςυμπζραςμα ότι ο κομφορμιςμόσ αυτόσ, τάςθ ιςχυρι και επίμονθ, πθγι του ζχει τθν κοινωνικι φφςθ του ανκρϊπου. Ζϊο κατ’ εξοχιν κοινωνικό (ο Αριςτοτζλθσ το ονομάηει ςτθ γλϊςςα του “πολιτικόν”) ο άνκρωποσ, όταν ζρχεται αντιμζτωποσ με ςθμαντικζσ για τθ ςυλλογικι ηωι “δοξαςίεσ τθσ μάηασ”, αιςκάνεται ηωθρότερο ενδιαφζρον για τθ ςυντιρθςθ των λαϊκϊν εξθγιςεων που κρατοφν ςυμπαγι τθν ομάδα, παρά για τισ κριτικζσ αναλφςεισ που μποροφν να τθ διαιρζςουν και να τθ διαλφςουν. Συμφζρει τθν κοινωνία να δίνεται απεριόριςτθ πίςτωςθ ςτισ παρατθριςεισ (τεκμιρια, ενδείξεισ, μαρτυρίεσ) πουεπιβεβαιϊνουν τισ “τρζχουςεσ” ιδζεσ και αποκλείουν τισ αντίκετζσ τουσ (Thomas Szasz).” (ς. 116. § 5 ςχολ. βιβλ.)

Ποια μϋθοδο και ποια μϋςα πειθούσ χρηςιμοποιεύ ο ςυγγραφϋασ ςτο απόςπαςμα ό να εντοπύςετε δύο διαφορετικούσ τρόπουσ πειθούσ που αξιοποιεύ ο ςυγγραφϋασ ςτην τϊδε ενότητα….

Η απϊντηςό μασ μπορεύ να πϊρει την παρακϊτω μορφό:

«Ο ςυγγραφϋασ ς’ αυτό την ενότητα χρηςιμοποιεύ ωσ μϋθοδο πειθούσ ...(την επύκληςη ςτη λογικό, ςτο ςυναύςθημα ό όποια ϊλλη μϋθοδο εντοπύςουμε). υγκεκριμϋνα, υποςτηρύζει την ϊποψη ότι …. (γρϊφουμε την ϊποψη ό το παρϊδειγμα) και αξιοποιεύ ωσ μϋςα πειθούσ τα …. (γρϊφουμε τα ςυγκεκριμϋνα μϋςα που αξιοποιούνται: επιχειρόματα, τεκμόρια ό ό,τι ϊλλο, ανϊλογα με τη μϋθοδο πειθούσ).

ΑΣΚΗΣΗ

ποιεσ μζκοδοι πεικοφσ χρθςιμοποιοφνται ςε κάκε μια από τισ παρακάτω παραγράφουσ και με ποια μζςα πεικοφσ, ςε κάκε περίπτωςθ, υποςτθρίηονται οι κζςεισ των ςυγγραφζων;

Οι χϊρεσ που ςζβονται τουσ πολίτεσ τουσ οργανϊνουν ζνα πλιρεσ ςφςτθμα υγείασ για τθν περίκαλψι τουσ. Στθ Ηουαηθλάνδθ όμωσ, μολονότι υπάρχουν οι απαιτοφμενοι πόροι, δε λαμβάνεται καμιά μζριμνα για τθν υγεία των πολιτϊν. Κι αυτό το διαπιςτϊνουμε από τθν ζκκεςθ του Διεκνοφσ Οργανιςμοφ Υγείασ του 2003, ςφμφωνα με τθν οποία παρατθρείται ζλλειψθ νοςοκομείων και πρωτογενοφσ ιατροφαρμακευτικισ φροντίδασ.

Πρζπει να πάψουμε να βλζπουμε τον άνκρωπο ςαν ζνα υπερφυςικό ον και να εγκαταλείψουμε μια για πάντα εκείνο το ςχζδιο που επεξεργάςτθκε πρϊτοσ ο Καρτζςιοσ, το οποίο ςυνίςταται ςτθν κατάκτθςθ και τθν κατοχι τθσ φφςθσ. Θ απόπειρα αυτι αποδείχκθκε τουλάχιςτον γελοία, από τθ ςτιγμι που κατανοιςαμε ότι το ςφμπαν, μζςα ςτθν απεραντοςφνθ του, ξεπερνά τισ δικζσ μασ δυνατότθτεσ…

Γνωρίηουμε πια καλά ότι αυτόσ ο μικρόσ, χαμζνοσ ςτο διάςτθμα, πλανιτθσ δεν είναι απλϊσ θ κατοικία μασ: είναι το ςπιτικό μασ, είναι θ Γθ-πατρίδα μασ… Γιατί μάκαμε πωσ κα γινόμαςτε ςτάχτθ ςτουσ ιλιουσ και πάγοσ ςτο διάςτθμα. Μποροφμε φυςικά να φφγουμε, να ταξιδζψουμε, να αποικίςουμε άλλουσ πλανιτεσ. Όμωσ εδϊ, ςτο ςπίτι μασ, ζχουμε τα φυτά μασ, τα ηϊα μασ, τουσ νεκροφσ μασ. Θ ηωι μασ θ ίδια βρίςκεται εδϊ. Και πρζπει να προςτατζψουμε και να ςϊςουμε τθ Γθ-πατρίδα μασ.

Μια άποψθ για τθ «μάχθ» των γενεϊν είναι ότι υπάρχει κάποια επανάςταςθ των νζων ενάντια ςτθν πατρικι εξουςία και, τουλάχιςτον, ζλλειψθ επικοινωνίασ μεταξφ γονζων και παιδιϊν. Σχετικά μ’ αυτό όμωσ, ο Βερν Μπζνγκςτον, ζνασ από τουσ πιο προςεκτικοφσ μελετθτζσ του κζματοσ, ζχει ςυλλζξει ςτοιχεία από 500 και περιςςότερουσ μακθτζσ τριϊν κολεγίων τθσ Νότιασ Καλιφόρνιασ, που πείκουν ότι ο βακμόσ αποξζνωςθσ είναι ςτθν πραγματικότθτα μικρότεροσ από ό,τι απαιτείται.

Θα ιμουν ζτοιμοσ να ςυμφωνιςω με το ςυνομιλθτι μου. Τα επιχειριματά του κα μποροφςαν να γίνουν αποδεκτά. Το πρόβλθμα όμωσ δεν βρίςκεται ςτθ λογικι. Θ Λογικι είναι το «εργαλείο» που μπορεί να χρθςιμοποιιςει καλά ο κακζνασ. Τα πρόβλθμα βρίςκεται ςτο αν κα ςυμφωνιςουμε με τα λόγια ενόσ ανκρϊπου του οποίου το παρελκόν είναι γνωςτό ςε όλουσ. Ο θκικόσ εκτροχιαςμόσ που ςθμάδεψε τθ ηωι τουςυνομιλθτι μου δεν μου επιτρζπει να δεχτϊ τθν άποψι του.Σε τελικι ανάλυςθ, το ηιτθμα δεν είναι τι επιχειριματα διατυπϊνονται, αλλά από ποιον διατυπϊνονται.

Το να απολαμβάνεισ τθν τζχνθ ςθμαίνει ότι ζχεισ αξιοποιιςει όλεσ τισ δυνατότθτεσ του εγκεφάλου ςου, επομζνωσ ζχεισ δοξάςει τθ φφςθ ςου. Συχνά υπάρχουν άνκρωποι που περνοφν μια ολόκλθρθ ηωι χρθςιμοποιϊντασ τον εγκζφαλό τουσ –τθ φφςθ τουσ δθλαδι- για να κάνουν μόνο υπολογιςμοφσ. Τι κα φάμε ςιμερα, πόςο κα κερδίςουμε, πόςα αντίτυπα κα πουλιςει το βιβλίο μου, πόςο όμορφοσ είμαι, πόςα ςπίτια ζχω… Ο εγκζφαλοσ περιορίηεται ςε υπολογιςμοφσ αυτοφ του είδουσ, γίνεται όργανο πρωτόγονο, άχρθςτο, μζςον για να πάει ο άνκρωποσ ςτθ χϊρα τθσ δυςτυχίασ.

Απαραίτθτθ και χριςιμθ θ Τθλεόραςθ, δεν μπορεί ςε οριςμζνεσ περιπτϊςεισ να αναπλθρϊςεισ τισ εφθμερίδεσ. Γιατί ο προφορικόσ λόγοσ φεφγει και χάνεται και είναι αδφνατον να «ξαναδιαβάςεισ» αυτό που άκουςεσ, εάν επιδιϊκεισ τθν εμπεριςτατωμζνθ ζρευνα ςε ςυνδυαςμό με το ουςιϊδεσ και τισ ερμθνευτικζσ αποχρϊςεισ. Ναι, θ εικόνα μιλάει αλλά δεν εξθγεί.

Στισ εκλογζσ που πλθςιάηουν δεν ςασ ηθτάμε να μασ ψθφίςετε χωρίσ ςκζψθ. Σασ ηθτάμε να ςκεφτείτε: Ποιοι υπεραςπίςτθκαν τθν εκνικι ςασ αξιοπρζπεια; Ποιοι βελτίωςαν κεαματικά το βιοτικό ςασ επίπεδο; Ποιοι αγωνίςτθκαν ςτθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ για τα ςυμφζροντα των αγροτϊν; Σασ ηθτάμε να αναλογιςτείτε ποιο κόμμα υπεραςπίςτθκε τισ δθμοκρατικζσ ςασ κατακτιςεισ. Μόνο τα κόμματα που δίνουν όραμα ςτουσ λαοφσ αξίηουν τθν εμπιςτοςφνθ των λαϊν.Σκεφτείτε, και κα διαπιςτϊςετε ότι εμείσ αξίηουμε τθν ψιφο ςασ .

Να εκτυπϊςω τον πίνακα ςτθ ςελ.3 και να τον διαβάηω ποφ και ποφ... «Θ επανάλθψθ

είναι μθτζρα τθσ μάκθςθσ»...ΜΑ ΠΟΙΟΣ ΕΙΜΑΙ!!! Χρθςιμοποίθςα επίκλθςθ ςτθν

αυκεντία!!!

Ραραδείγματα Να ανταποκρίνονται ςτθν πραγματικότθτα, να είναι,δθλαδι, αυκεντικά. Να αξιοποιοφνται με τρόπο ζγκυρο, κεμελιϊνοντασ ζνα ορκό επιχείρθμα.Να είναι κατάλλθλα - ςχετικά με το κζμα ι το επιχείρθμα. Να είναι επιςτθμονικϊσ άρτια.Να είναι κοινϊσ αποδεκτά.Να είναι αξιόπιςτα.Να είναι επαρκι.Να παρουςιάηονται ολοκλθρωμζνα.

Στατιςτικά ςτοιχεία

αποτελζςματα πειραμάτων, ερευνϊν

Ιςτορικά γεγονότα

Επικαιρικά γεγονότα

Ραρακζματα, μαρτυρίεσ

Εποπτείεσ αιςκιςεων

Εμπειρικζσ αλικειεσ

ΕΙΔΗ ΣΕΚΜΗΡΙΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΥΕ ΟΡΘΟΣΗΣΑ, ΑΠΟΔΕΚΣΟΣΗΣΑ ΣΕΚΜΗΡΙΩΝ

Είδθ τεκμθρίων παραδείγματα

Ραραδείγματα Η επιςτθμονικι ζρευνα ςυχνά εξαρτάται από εξωγενείσ παράγοντεσ. Μια εταιρία παραςκευισ φυτοφαρμάκων π.χ. ποτζ δεν κα χρθματοδοτιςει επιςτθμονικζσ ζρευνεσ για τθ δθμιουργία φυτικϊν ειδϊν γενετικά απρόςβλθτων ςε ηιηάνια και παράςιτα, γιατί κάτι τζτοιο αντίκειται ςτα οικονομικά ςυμφζροντά τθσ.

Στατιςτικά ςτοιχεία Σφμφωνα με τουσ επίςθμουσ ςτατιςτικοφσ πίνακεσ τθσ UNESCO το 40% του πλθκυςμοφ τθσΓθσ είναι λειτουργκά ι οργανικά αναλφάβθτοικαι δεν μποροφν να διαβάςουν οφτε μια πινακίδα.

αποτελζςματαπειραμάτων, ερευνϊν

Ρολυάρικμεσ επιςτθμονικζσ ζρευνεσ ςε ιατρικά εργαςτιρια και κλινικζσ απζδειξαν ότι το κάπνιςμα προκαλεί ςωρεία πνευμονολογικϊν και καρδιαγγειακϊν πακιςεων.

Ιςτορικά γεγονότα Η Α’ και θ Β’ Ακθναϊκι Συμμαχία του 5ου αιϊνα π.Χ. καταδεικνφουν το πϊσ ζνα κράτοσ εκμεταλλεφεται τθν προςπάκεια δθμιουργίασ ευρφτερων κρατικϊν ςχθματιςμϊν, για να προωκιςει τα θγεμονικά ςχζδιά του.

Επικαιρικά γεγονότα Οι πρόςφατεσ δολοφονικζσ επικζςεισ ανιλικων μακθτϊν εναντίον ςυμμακθτϊν και δαςκάλων τουσ ςε ςχολεία των ΗΡΑ ζχουν προκαλζςει δικαιολογθμζνθ ανθςυχία ςτθν κοινι γνϊμθ για τθν ζξαρςθ τθσ νεανικισ βίασ και εγκλθματκότθτασ.

Ραρακζματα, μαρτυρίεσ Η ελευκερία λόγου και ζκφραςθσ αποτελεί ζνα δικαίωμα που κάκε άνκρωποσ οφείλει να προαςπίηεται ακόμθ κι αν δεν αφορά άμεςα τον ίδιο. Ασ κυμθκοφμε, εξάλλου το περίφθμο απόφκεγμα του Βολταίρου: «Δε ςυμφωνϊ με όςα λεσ, αλλά κα υπεραςπίηομαι, ακόμθ και με τίμθμα τθν ίδια τθ ηωι μου, το δικαίωμά ςου να το λεσ».

Εποπτείεσ αιςκιςεων Αρκεί κανείσ να περιδιαβεί τισ φτωχογειτονιζσ των πόλεων των τριτοκοςμικϊν χωρϊν, για να διαπιςτϊςει με τα ίδια του τα μάτια τθν εξακλίωςθ αυτϊν των δφςμοιρων ανκρϊπων.

Εμπειρικζσ αλικειεσ Πλα τα πλάςματα είναι κνθτά και κανζνα επιςτθμονικό επίτευγμα δεν μπορεί να ανατρζψει αυτιν τθν πραγματικότθτα.

Ραράδειγμα: Ρροκείμενεσ: • Τα μζταλλα είναι ανόργανα ςτοιχεία. (ΓΕΝΙΚΟ)

• Ο χρυςόσ είναι μζταλλο.

Άρα

Συμπζραςμα: Ο χρυςόσ είναι ανόργανο ςτοιχείο. (ΕΙΔΙΚΟ)

Ραράδειγμα: Ρροκείμενεσ: • Η μθλιά, θ αχλαδιά ... είναι οργανιςμοί. (ΕΙΔΙΚΟ)

• Η μθλιά, θ αχλαδιά ... είναι φυτά.

Άρα

Συμπζραςμα: Τα φυτά είναι οργανιςμοί. (ΓΕΝΙΚΟ)

Ραράδειγμα: Ρροκείμενεσ: • Ο Γιάννθσ είναι ευζξαπτοσ, γι’ αυτό

δεν ζχει και φίλουσ. (ΕΙΔΙΚΟ)

• Ο Κϊςτασ είναι επίςθσ ευζξαπτοσ.

Άρα

Συμπζραςμα: Ο Κϊςτασ (πικανόν) να μθν ζχει φίλουσ. (ΕΙΔΙΚΟ)

1. Ραραγωγικόσ: Από μία γενικι και αφθρθμζνθ άποψθ καταλιγουμε ςε μία ειδικι και επιμζρουσ. Τα ςυμπεράςματα είναι βζβαια.

2. Επαγωγικόσ: Από μία ειδικι και ςυγκεκριμζνθ κζςθ καταλιγουμε ςε μία γενικι και αφθρθμζνθ.

3. Αναλογικόσ: Απο μία ειδικι άποψθ καταλιγουμε πάλι ςε μια ειδικι.

Σε βραχυλογικοφσ επαγωγικοφσ ςυλλογιςμοφσ το ςυμπζραςμα μπορεί να προτάςςεται.

Ραράδειγμα: Συμπζραςμα: Ο Γιάννθσ είναι αναξιόπιςτο πρόςωπο.Ρροκείμενθ: Κλζβει ςτθ μονόπολθ.

υλλογιςτικό πορεύα ςε παρϊγραφο

Η Τποδειγματικό Απϊντηςη, όταν πρόκειται για παραγωγικό ςυλλογιςτικό πορεύα:

Ο ςυντϊκτησ αναπτύςςει την παρϊγραφο με παραγωγικό ςυλλογιςτικό πορεύα. Αρχικϊ, διατυπώνει μια γενικό ϊποψη [γρϊφουμε την ϊποψη του ςυντϊκτη]. Στη ςυνϋχεια την υποςτηρύζει παρουςιϊζοντασ [γρϊφουμε το νόημα των αντύςτοιχων περιόδων τησ παραγρϊφου]. Ακολουθεύ δηλαδό μια πορεύα από τα γενικότερα ςτα επιμϋρουσ.

Η Τποδειγματικό Απϊντηςη, όταν πρόκειται για επαγωγικό ςυλλογιςτικό πορεύα:

Ο ςυντϊκτησ αναπτύςςει την παρϊγραφο με επαγωγικό ςυλλογιςτικό πορεύα. Αρχικϊ, παρουςιϊζει παρατηρόςεισ / δεδομϋνα / παραδεύγματα / ςτοιχεύα ςχετικϊ με [γρϊφουμε το νόημα των αντύςτοιχων περιόδων]. Βαςιζόμενοσ ς' αυτϊ, καταλόγει ςε μια γενικότερη πρόταςη-ςυμπϋραςμα [γρϊφουμε το ςυμπϋραςμα τησ παραγρϊφου]. Ακολουθεύ δηλαδό μια πορεύα από τα επιμϋρουσ ςτα γενικότερα.

Ρροςοχι! μπορεί να ςου ηθτθκεί θ ςυλλογιςτικι πορεία

ολόκλθρου του κειμζνου.

1. Κατθγορικόσ: Πταν οι προκείμενεσ είναι κατθγορικζσ προτάςεισ.

Ραράδειγμα: Ρροκείμενεσ: • Τα μζταλλα είναι ανόργανα ςτοιχεία.

• Ο χρυςόσ είναι μζταλλο.

Άρα

Συμπζραςμα: Ο χρυςόσ είναι ανόργανο ςτοιχείο. (

2. Υποκετικόσ: Πταν μια τουλάχιςτον προκείμενθ είναι υποκετικι πρόταςθ.

Ραράδειγμα: Ρροκείμενεσ: • Αν οι βιομθχανίεσ λειτουργοφν ανεξζ-

λεγκτα, το περιβάλλον ρυπαίνεται.

• Στθ βιομθχανικι ηϊνθ Περάματοσ οι

βιομθχανίεσ λειτουργοφν ανεξζλεγκτα.

Άρα

Συμπζραςμα: Το περιβάλλον του Περάματοσ

ρυπαίνεται.

3. Διαηευκτικόσ:Πταν μία τουλάχιςτον προκείμενθ είναι διαηευκτικι πρόταςθ.

Ραράδειγμα: Ρροκείμενεσ: • Οι περιοχζσ που κα ικελα να μείνω

είναι ι θ Ηλιοφπολθ ι θ Γλυφάδα.

• Στθ Γλυφάδα δεν υπάρχουν ςπίτια

προσ ενοικίαςθ.

Άρα

Συμπζραςμα: Θα μείνω ςτθν Ηλιοφπολθ.

Ε, ψιτ! κατηγορικϋσ

προτϊςεισ εύναι αυτϋσ που ϋχουν ςυνδετικό ρόμα (π.χ. εύμαι) και

κατηγορούμενο...Το θυμόθηκεσ

τώρα;

Επιμϋλεια: Μ. Στ. Βαςιλεύου