Οι Τοπικές Ομάδες Προαγωγής της Ψυχικής Υγείας ως θεσμική απάντηση στις ανάγκες της κοινότητας

Αντώνης ΚατσαμάγκοςΨυχολόγος- Επιστημονικός Υπεύθυνος ΚΗ για την παρακολούθηση των ψυχικά ασθενών που διαβιούν στην κοινότητα της ΕΚΨ&ΨΥ

Το αίτημα της κοινότητας και η λειτουργία των υπηρεσιών ψυχικής υγείας

Ατομικό Συλλογικό, όπως αυτό μπορεί να εκφράζεται

από τους θεσμούς της κοινότητας

Ο ρόλος των κοινοτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας

Διπλός ρόλος: Αναφέρεται στην αντιμετώπιση των ψυχικών

προβλημάτων στο χώρο που συμβαίνουν, την κοινότητα.

Αναφέρεται επίσης στην ανάδειξη της ψυχολογικής σημασίας προβλημάτων που φαίνονται καταρχήν κοινωνικά.

Ανάδειξη των ψυχικών διαστάσεων του αιτήματος

Δεν συνίσταται μόνο στην αναγνώριση και την νομιμοποίηση του στοιχείου του ψυχικού πόνου μέσα σε αυτό που φαινόταν «κραυγαλέα» κοινωνικό, προνοιακό, ή οικονομικό αλλά,

Αφορά και στην αναγκαιότητα για κινητοποίηση μιας συλλογικής ψυχικής λειτουργίας, ενός συλλογικού σκέπτεσθαι που θα μπορούσε να περιέξει και να νοηματοδοτήσει τον ψυχικό πόνο.

Διασύνδεση και συλλογική λειτουργία

Με στόχο την ανάπτυξη της ικανότητας της κοινότητας να αναγνωρίζει τον ψυχικό πόνο ως πρόβλημα με το οποίο πρέπει να συνυπάρξει και το οποίο είναι ανάγκη να κατανοήσει

Η έννοια του «Τομέα»

H τομεοποίηση αποτελεί την καρδιά ενός δημόσιου κοινοτικού συστήματος υπηρεσιών ψυχικής υγείας.

Σε ένα δημόσιο σύστημα υγείας πρωταρχικό μέλημα είναι η υγεία του πληθυσμού και όχι του ατόμου.

Μόνο σε ένα σαφώς προσδιορισμένο τομέα είναι δυνατόν να προσδιοριστούν οι ανάγκες του πληθυσμού, να σχεδιαστούν και να λειτουργήσουν οι απαραίτητες υπηρεσίες για την κάλυψη των αναγκών αυτών, αλλά και να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα τους.

Ωστόσο η έννοια της τομεοποίησης είναι σχετικά απλή στην σύλληψη της είναι αλλά είναι αρκετά σύνθετη στην εφαρμογή της. Απαιτεί μια ευρεία συναίνεση όλων των εμπλεκόμενων φορέων, θεσμική κάλυψη και κεντρικό συντονισμό.

Η πολυπλοκότητα ως παράγοντας που σχετίζεται με την διασύνδεση των υπηρεσιών

Οργανωτική: αφορά τον συντονισμό των υπηρεσιών υγείας μεταξύ τους και με τις υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας. Η διασύνδεση διευκολύνεται από μια προσέγγιση που έχει ως επίκεντρο τον ασθενή από μια προσέγγιση που προσανατολίζεται στους στόχους.

Η απουσία μιας κοινής αντίληψης για την έννοια της «διασύνδεσης»: τι περιλαμβάνει; Ποιοι μετέχουν σε αυτή;

Θεσμική πολυδιάσπαση και απουσία κεντρικού σχεδιασμού.

Διαπροσωπική επικοινωνία: οι επαγγελματίες μπορεί να μη διαθέτουν την απαραίτητη εκπαίδευση ή και εμπειρία για να δημιουργούν και να διατηρούν τη διασύνδεση.

Η πολυπλοκότητα ως παράγοντας που σχετίζεται με την διασύνδεση των υπηρεσιών

Οι ψυχοκοινωνικές διαστάσεις της ψυχικής νόσου δεν παραμένουν διακριτές αλλά διαπλέκονται.

Υπάρχουν κοινωνικές διαστάσεις στην ψυχιατρική θεραπεία αλλά και ψυχιατρικές διαστάσεις στην κοινωνική παθολογία που χαρακτηρίζει τη ψυχική νόσο.

Στη συνεχόμενη μετάβαση μεταξύ ψυχιατρικής και κοινωνικής φροντίδας, ο ρόλος των εμπλεκομένων μελών μεταβάλλεται.

Το Κέντρο Ημέρας της ΕΚΨ&ΨΥ

Βρίσκεται στην περιοχή της Καλλιθέας με τομέα ευθύνης τους Δήμους της Καλλιθέας , της Νέας Σμύρνης, και του Μοσχάτου Ταύρου

Δημιουργήθηκε από την Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας τον Ιούλιο του 2012, στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράμματος « ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ 2007-2013». Τον Ιούλιο του 2014 εντάχθηκε στο δίκτυο υπηρεσιών που απαρτίζουν το σύστημα υπηρεσιών ψυχικής υγείας της χώρας μας και χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Οι υπηρεσίες του Κέντρου

Οι υπηρεσίες που παρέχονται στα πλαίσια αυτής της λειτουργίας είναι:

Ψυχιατρική διάγνωση και θεραπεία Ψυχιατρική παρακολούθηση (follow-up) Ψυχολογική υποστήριξη Βραχεία ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία Κοινωνική υπηρεσία (ενημέρωση & επαφή με κοινωνικές υπηρεσίες

του τομέα) Ψυχιατρική Νοσηλευτική φροντίδα Συμβουλευτική οικογένειας Λειτουργία «Κοινωνικής Λέσχης» με στόχο την κοινωνική

αποκατάσταση των χρόνιων ψυχικά πασχόντων. Διασύνδεση με άλλες υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας.

Η υπηρεσίες του Κέντρου εντάχθηκαν μέσα στα υπάρχοντα δίκτυα κοινωνικής φροντίδας και φροντίδας υγείας που οι Δήμοι διέθεταν, εμπλουτίζοντας τα με εξειδικευμένες υπηρεσίες ψυχικής υγείας.

Δίκτυα Κοινωνικής Φροντίδας των Δήμων

Υποδέχονται τα αιτήματα από την τοπική κοινότητα και τις ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες.

Διαθέτουν ένα ευρύ δίκτυο διασυνδέσεων με τους τοπικούς φορείς και μεγάλο βαθμό διείσδυσης στην τοπική κοινωνία.

Μέσα από το πρόγραμμα «βοήθειας στο σπίτι» διαθέτουν ένα έτοιμο δίκτυο κατ’ οίκον φροντίδας.

Τοπικές Ομάδες Προαγωγής Ψυχικής Υγείας

Αποτελούν μια προσπάθεια θεσμοθέτησης της συν- λειτουργίας των φορέων σε μια σταθερή βάση.

Βασίζονται στο σχετικό νόμο 2713/99, άρθρο 16, ΦΕΚ 89Α, σύμφωνα με τον οποίο είχε αποφασισθεί η σύσταση παραπλήσιων ομάδων πρόληψης, μέσα στις οποίες θα μπορούσαν να ενταχθούν και οι ομάδες προαγωγής ψυχικής υγείας.

Τοπικές Ομάδες Προαγωγής Ψυχικής Υγείας

Λειτουργεί ουσιαστικά σαν ομάδα ενημέρωσης, αλληλοκάλυψης, πρόληψης, έγκαιρης, άρτιας και συνολικής αντιμετώπισης επειγόντων και μη περιστατικών.

Μέσα από τις συναντήσεις δομείται πρωτόκολλο επικοινωνίας π.χ. με ποιόν επικοινωνούμε σε κάθε περίπτωση και γιατί, πως γίνεται η ταυτόχρονη ενημέρωση και τέλος πως το κάθε μέλος εκπαιδεύει-ενημερώνει το άλλο για τον τομέα ευθύνης του.

Οι ομάδες αυτές ουσιαστικά αλληλοκαλύπτουν τα «κενά» όλων των υπηρεσιών που λειτουργώντας ατομικά είναι μεγάλα, λειτουργώντας όμως σε ένα τέτοιο πλαίσιο συνεργασίας σχεδόν εξαλείφονται.

Ποιοι συμμετέχουν

Θεραπευτές των Μονάδων της ΕΚΨΨΥ Γιατρούς που συνεργάζονται με το Δήμο Διοικητή του Αστυνομικού τμήματος του Δήμου, ο

οποίος θα είναι το πρόσωπο αναφοράς της Αστυνομίας.

Υπεύθυνος/η για θέματα υγείας του εκάστοτε Δήμου, ο/η οποία θα είναι πρόσωπο αναφοράς της Δημοτικής Αρχής.

Κοινωνική υπηρεσία –Δομές Κοινωνικής Φροντίδας Εκπρόσωπο της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας

εκπαίδευσης. Εκπρόσωπο της εκκλησίας.