1

Γενικό Λύκειο Βόνιτσας

Ερευνητική Εργασία

Σχ.Έτος:2013-14

«Άσκηση και Διατροφή.-Σύμμαχοι ψυχικής και

σωματικής υγείας».

Υπεύθυνη καθηγήτρια:

Τζίμα Γεωργούλα ΠΕ11

2

Μαθητές της Ά Λυκείου που συμμετείχαν:

1.Κούτσικος Παύλος

2.Κρόνγκο Ευγενία

3.Λιάπη Ευαγγελία

4.Λύτρα Αικατερίνη

5.Μαγγιώρου Φωτεινή

6.Μαντζάνας Ανδρέας

7.Μασούρα Βασιλική

8.Μπακατσέλου Αλεξάνδρα

9.Μπίτσης Χρήστος

10.Πανταζή Ελένη

11.Πάτση Βασιλική

12.Πατσούρας Αποστόλης

13.Πρόνιος Χρήστος

14.Σώζος Βασίλειος

15.Τζουμερκιώτη Λεωνιδία

16.Τραυλοστάθη Σοφία

17.Τσανάκα Ελευθερία

18.Φούρλη Μαρία

3

Περιεχόμενα:

1.Ερμηνεία ,ανάλυση και μελέτη των εξής εννοιών: άσκηση, διατροφή,

υγεία, σωματική και ψυχική υγεία.

2.Γνωμικά,παροιμίες,γλωσσοδέτες με τις λέξεις: άσκηση, διατροφή και

υγεία.

3.Η Μεσογειακή διατροφή και η σπουδαιότητά της.

4.Παραδοσιακές συνταγές σύμφωνα με τα έθιμα και την κουλτούρα της

περιοχής.

5.Καταγραφή των καθημερινών διατροφικών συνηθειών των μαθητών.

Συμπεράσματα από την επεξεργασία ενός ερωτηματολογίου που

συμπληρώθηκε από συμμαθητές της ερευνητικής ομάδας. Πόσο η ψυχική

υγεία επηρεάζεται από τις διατροφικές μας συνήθειες και τη σωματική

άσκηση!

4

«Να γυμνάζεις το σώμα σου όχι για να φαίνεται δυνατό

(ρωμαλέο) αλλά όσο το να είναι υγειές. Ή αλλιώς να γυμνάζεις το

σώμα, όχι για να αποκτήσεις δύναμη αλλά για την υγεία σου.».

Ισοκράτης

«ΝΟΥΣ ΥΓΙΗΣ ΕΝ ΣΩΜΑΤΙ ΥΓΙΕΙ». Δηλαδή ο νους είναι υγιής μέσα

σε ένα υγιές σώμα .

«Η τροφή σου να είναι το φάρμακό σου και το φάρμακό σου να

είναι η τροφή σου»

(Ιπποκράτης).

«Άσκησης άνευ φύσεως και μαθήσεως ατελές»

Δηλ: η άσκηση χωρίς φυσικά προσόντα και γνώση είναι ατελής.

(Πλούταρχος).

«Πρωταθλητής είναι αυτός που σηκώνεται όταν δεν μπορεί».

(Jack Dempsey Αφρικανός Πυγμάχος).

«Να τρως για να ζείς, όχι να ζείς για να τρως»

(Κικέρων Ρωμαίος ρήτορας και πολιτικός).

5

1.Ανάλυση και μελέτη των εννοιών: άσκηση,

διατροφή, υγεία, σωματική και ψυχική υγεία.

Άσκηση είναι η ανθρώπινη

κίνηση και η φυσική

δραστηριότητα που

περιλαμβάνει την κινητοποίηση

μεγάλου αριθμού μυϊκών

ομάδων. Η άσκηση

περιλαμβάνει τον χορό, την

σουηδική γυμναστική, τις

αθλοπαιδιές, αλλά και το

περπάτημα, το τρέξιμο, την

κολύμβηση, κ.α. (επίσης

οποιοδήποτε σετ κίνησης φτιαγμένο να γυμνάσει η να βελτιώσει μια ικανότητα).

Επίσης με τον όρο άσκηση εννοούμε κάθε συστηματική κίνηση του σώματος

ή συμμετοχή του ατόμου σε φυσικές δραστηριότητες, η οποία έχει κάποια

χρονική διάρκεια, χαμηλά επίπεδα ανταγωνισμού και στην οποία

εμπλέκονται, κυρίως, μεγάλες μυϊκές ομάδες του σώματος.

Ετυμολογικά η λέξη άσκηση προέρχεται από το αρχαίο ρήμα «ασκώ» και

σημαίνει την εκγύμναση του σώματος ή του πνεύματος με τη συχνή

επανάληψη πράξεων ,που στοχεύουν στη βελτίωση και ενίσχυση της

λειτουργίας του.

6

ΟΦΕΛΗ ΑΣΚΗΣΗΣ:

Στους μύες:

Βελτιώνει την κατάσταση των μυών.

Αυξάνει τη μυϊκή μάζα.

Αυξάνει τον αριθμό των μιτοχονδρίων.

Δυναμώνει τους μύες και συχνά σφίγγει το κορμί χωρίς

να υπάρξει αλλαγή στο βάρος.

Τα ένζυμα λειτουργούν αποτελεσματικά.

Διατηρείται η ευλυγισία και η ευκινησία για

περισσότερο χρόνο και βελτιώνεται η ποιότητα ζωής.

Προλαμβάνει τους πόνους της πλάτης.

Μπορεί να προλάβει την οσφυαλγία(έλλειψη

ευλυγισίας και απώλεια μυϊκής μάζας.

Στα οστά:

Βοηθάει στη βελτίωση της δύναμης, της πυκνότητας

και της ανάπτυξης των οστών.

Είναι σημαντική για τη σωματική ανάπτυξη κατά την

παιδική ηλικία και την εφηβεία, όταν τα οστά αρχίζουν

να αναπτύσσονται.

Σημαντική για τις γυναίκες γιατί βοηθάει στην

επιβράδυνση της επιταχυνόμενης απώλειας οστέινης

μάζας.

Στις αρθρώσεις:

Βελτιώνει την ευκαμψία στις αρθρώσεις.

Αυξάνει την κινητικότητά τους.

Μειώνει στο ελάχιστο τη δυσκαμψία.

Βοηθάει στη σταθεροποίηση των αρθρώσεων.

7

Σε περίπτωση πάθησης των αρθρώσεων, μπορεί να

σταθεροποιήσει τις πάσχουσες αρθρώσεις και να

μειώσει περαιτέρω βλάβες.

Στον εγκέφαλο:

Βελτιώνει τη διάθεση.

Δημιουργεί αίσθημα ευεξίας αίσθημα εκείνο που κάνει

τον άνθρωπο να νιώθει εσωτερική πληρότητα,

ισορροπία, αυτοπεποίθηση,σιγουριά.

Μειώνει τα συμπτώματα του άγχους και της

κατάθλιψης.

Μπορεί να βελτιώσει τη νοητική λειτουργία.

Έχει θετικά αποτελέσματα στην αυτοεκτίμηση και

αυτοπεποίθηση.

Μειώνει τον κίνδυνο της νόσου του Alzheimer και του

Parkinson.

Στην καρδιά

Το μυοκάρδιο αυξάνει σε μέγεθος και δύναμη μετά από

συστηματική άσκηση.

Αυτό επιτρέπει στην καρδιά συσπάται με περισσότερη

δύναμη και να στέλνει μεγαλύτερη ποσότητα αίματος

με κάθε καρδιακό παλμό.

Η μεγαλύτερη καρδιά των αερόβια αθλούμενων

σημαίνει ότι σε κατάσταση ξεκούρασης χρειάζεται να

χτυπά λιγότερες φορές για να στείλει την ίδια ποσότητα

αίματος σε σχέση με την καρδιά των αθλούμενων. Έτσι

οι χτύποι της καρδιάς είναι λιγότερη ( βραδυκαρδία).

Σε κατάσταση μέγιστης προσπάθειας η παροχή αίματος

αυξάνεται και η καρδιακή συχνότητα είναι υψηλή έτσι

περισσότερο Ο2 στέλνεται στους μυς βελτιώνοντας την

απόδοσή τους.

8

Η γυμνασμένη καρδιά καταπονείται στο 24ωρο

ασύγκριτα λιγότερο από την γυμνασμένη.

Προλαμβάνει την υπέρταση και οδηγεί στη μείωση της

αρτηριακής πίεσης του αίματος.

Στο αίμα:

Δημιουργούνται περισσότερα ερυθρά αιμοσφαίρια,

επιτρέποντας μεγαλύτερη ικανότητα μεταφοράς

οξυγόνου.

Τα αγγεία γίνονται περισσότερο ελαστικά αντέχοντας

στις αλλαγές της πίεσης.

Υπάρχουν περισσότερα αιμοφόρα αγγεία τόσο στους

πνεύμονες όσο και στους μύες.

Μειώνονται οι προϋποθέσεις για τη δημιουργία

θρόμβων και οι πιθανότητες για έμφραγμα και

εγκεφαλικό.

9

Η αντίληψη για την ωφέλεια από τη

σωματική άσκηση είναι διαδεδομένη σε

όλο το κόσμο. Αυτό τουλάχιστον

υποδηλώνουν το υποχρεωτικό μάθημα της

γυμναστικής στα σχολεία, ο μεγάλος

αριθμός αθλητικών συλλόγων και η ευρεία

ενασχόληση ανθρώπων μέσης και μεγάλης

ηλικίας με τη γυμναστική και τα σπορ,

καθώς επίσης και η τεράστια ανάπτυξη της

βιομηχανίας αθλητικών ειδών.

Σήμερα με τη χρήση των μηχανικών μέσων στις μετακινήσεις των

ανθρώπων στις εργασίες τους, με τη κατανάλωση μεγάλης

ποσότητας τροφίμων, με την αναγκαστική διαβίωση σε πολυπληθή

αστικά κέντρα με χαμηλό συντελεστή πρασίνου, το σωματικό βάρος

αυξάνει, οι σωματικές ικανότητες περιορίζονται και ως φυσικό

επακόλουθο εμφανίζονται ασθένειες που συνδέονται με αυτό το

τρόπο ζωής.

Είναι πλέον από όλους αποδεκτό, πως η άσκηση όχι μόνο διατηρεί

και βελτιώνει ένα υγιές σώμα, αλλά θεραπεύει και ένα σώμα που

πάσχει, καθώς και μία ψυχή που συμπάσχει με το σώμα. Με άλλα

λόγια, το μήνυμα της άσκησης δεν απευθύνεται μόνο στους υγιείς,

αλλά και στους πάσχοντες ανθρώπους, με σκοπό να

προλαμβάνονται οι ασθένειες και να βελτιώνονται διάφορες

νοσηρές καταστάσεις.

Η άσκηση είναι το σημαντικότερο ερέθισμα για την ομαλή και

συμμετρική ανάπτυξη του μυοσκελετικού συστήματος του σώματός

μας από τη γέννησή μας ως τη πλήρη σωματική μας ωριμότητα.

Έχουμε δύο ειδών σωματικής άσκησης: την ισοτονική ή κινητική

άσκηση όπως π.χ. περπάτημα, τρέξιμο, ποδηλασία, μπάσκετ,

ποδόσφαιρο, τένις, χορός, κολύμβηση και την ισομετρική ή στατική

άσκηση όπως π.χ. άρση βαρών, πάλη, κωπηλασία, θαλάσσιο σκί,

χειρολαβή, ελατήρια.

10

Ετυμολογικά η λέξη διατροφή

σημαίνει τη συντήρηση του

οργανισμού με τη λήψη τροφής. Η διατροφή αποτελεί μοναδικό παράγοντα για την ανάπτυξη του σώματος, την καλή λειτουργία του, την διατήρηση της υγείας και την προστασία από τις διάφορες ασθένειες. Όλα αυτά ισχύουν γιατί μέσω της διατροφής, λαμβάνουμε

όλα τα θρεπτικά συστατικά: πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη, βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία αλλά και το νερό που χρειάζεται ο οργανισμός για να επιτελέσει τις κύριες λειτουργίες του. Δεν είναι λίγα όμως και τα προβλήματα που παρουσιάζονται σε πολλά άτομα και έχουν να κάνουν με την διατροφή και την θρέψη. Αυτά μπορεί να οφείλονται σε υπερβολική ή ανεπαρκή πρόσληψη θρεπτικών ουσιών, στην διαταραχή της απορρόφησης ή του μεταβολισμού κάποιου στοιχείου, κτλ. Επίσης, υπάρχουν αρκετές ασθένειες, οι οποίες είτε εμφανίζονται είτε επιδεινώνονται λόγω της κακής διατροφής και οι οποίες μπορούν να προληφθούν ή να βελτιωθούν με σωστή και ισορροπημένη διατροφή.

Η Επιστήμη της Διατροφής ασχολείται με όλες τις διαδικασίες εκείνες με τις οποίες ο άνθρωπος, αλλά και κάθε άλλος ζωντανός οργανισμός, εξασφαλίζει, προσλαμβάνει και χρησιμοποιεί αυτά τα διατροφικά στοιχεία που αναφέρθηκαν παραπάνω.

Ο πρωταρχικός ρόλος της τροφής που τρώµε είναι να µας

εξασφαλίσει µία πληθώρα θρεπτικών συστατικών.

Θρεπτικό συστατικό είναι µια συγκεκριμένη ουσία η οποία

βρίσκεται στην τροφή και η οποία εκπληρώνει µία ή

περισσότερες βιοχημικές λειτουργίες του σώµατος. Τα έξι

αυτά βασικά θρεπτικά συστατικά που υπάρχουν στην

11

τροφή: υδατάνθρακες, λίπη, πρωτεΐνες, βιταμίνες,

ανόργανα συστατικά και νερό εκτελούν τρεις βασικές

λειτουργίες.! Πρώτον, προμηθεύουν ενέργεια για τις

ανάγκες του µεταβολισµού. Οι υδατάνθρακες και τα λίπη

είναι οι βασικές πηγές ενέργειας. Οι πρωτεΐνες μπορούν

επίσης να προμηθεύσουν ενέργεια, αλλά αυτή δεν είναι η

βασική λειτουργία τους. Οι βιταμίνες, τα ανόργανα

συστατικά και το νερό δεν αποτελούν πηγές ενέργειας.

∆εύτερον, τα θρεπτικά συστατικά χρησιμοποιούνται για να

προάγουν την ανάπτυξη, δημιουργώντας και

επιδιορθώνοντας τους ιστούς του σώµατος. Οι πρωτεΐνες

αποτελούν το βασικό υλικό για τη δημιουργία των µυών,

άλλων ιστών και ενζύµων, ενώ ορισµένα ανόργανα

συστατικά όπως το ασβέστιο και ο φώσφορος δημιουργούν

το σκελετό. Τρίτον, τα θρεπτικά συστατικά συμμετέχουν

στη ρύθμιση του µεταβολισµού και άλλων σωµατικών

διεργασιών. Οι βιταμίνες, τα ανόργανα συστατικά και οι

πρωτεΐνες αλληλεπιδρούν για την καλή λειτουργία των

διαφόρων φυσιολογικών διαδικασιών του ανθρώπινου

µεταβολισµού.

12

Μία δημοφιλής

φράση λέει ότι

"είµαστε ό,τι

τρώµε". Σήµερα

αναγνωρίζουμε όλο

και περισσότερο τις

επιπτώσεις της

διατροφής στην

υγεία και την

αθλητική απόδοση.

Η προσεκτική επιλογή θρεπτικών, φυσικών τροφών

παρέχει την απαραίτητη ποσότητα θρεπτικών συστατικών

για να αυξήσει τις δυνατότητες παραγωγής ενέργειας, για

να δημιουργήσει και να επιδιορθώσει ιστούς και να

ρυθμίσει τις σωµατικές λειτουργίες. Από την άλλη µεριά,

η κακή επιλογή τροφίµων και η ανισόρροπη πρόσληψη

ορισμένων θρεπτικών συστατικών µπορεί να συμβάλει

στην ανάπτυξη σημαντικών προβλημάτων υγείας.

13

Αν θεωρήσουμε τον Aιλϊανό αξιόπιστη πηγή, ο πρώτος

αθλητής που ακολούθησε ποτέ ειδική διατροφή ήταν ο

Ίκκος από τον Τάραντα, που έζησε κατά τον 5ο αιώνα

π.χ. Ο Πλάτων επιβεβαιώνει πως ακολουθούσε πολύ

πειθαρχημένο πρόγραμμα, με την έκφραση «γεύμα του

Ίκκου» να γίνεται παροιμιώδης.

Ακολούθως, οι προπονητές συνιστούν μια

προκαθορισμένη διατροφή : για να κατακτήσει κάποιος

έναν ολυμπιακό τίτλο «πρέπει να ακολουθεί ιδιαίτερη

διατροφή, να μην τρώει επιδόρπια, να μην πίνει

παγωμένο νερό και να μην καταναλώνει ποτήρια κρασιού

όποτε του κάνει κέφι». Η διατροφή αυτή πρέπει να είχε

ως βάση το κρέας, πληροφορία που επιβεβαιώνει ο

Παυσανίας. Τόσο ο Πλάτων, όσο και ο Αριστοτέλης

πίστευαν ότι ο γυμναστής είχε εξειδικευμένες γνώσεις

σχετικά με την προετοιμασία των αθλητών και την

πρόληψη των ασθενειών.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι πολλές είναι οι επιγραφές που

βρέθηκαν στο βωμό του Ασκληπιού στην Επίδαυρο, όπου

οι ασθενείς κατέφευγαν υπό την παρακίνηση των ιερέων

στη σωματική άσκηση προς αποκατάσταση της υγείας.

Η «ιατρική γυμναστική» από τότε που εμφανίστηκε είχε

14

άμεση σχέση με τη δίαιτα των αθλητών, η οποία

εμφανίζεται στα 500π.Χ.

Η υγιεινή διατροφή αποτελεί ένα φυσικό και ισχυρό

θεραπευτικό μέσο, όμως θα πρέπει απαραιτήτως να

γνωρίζουμε ότι: « (…) μόνη της η τροφή δεν αρκεί, για να

συντηρήσει τον άνθρωπο σε καλή υγεία, αν δεν την

συνδυάσει ο καθένας με την γυμναστική. Η τροφή και η

άσκηση επειδή έχουν αντίθετες ιδιότητες, συμβάλλουν

αμοιβαία στην διατήρηση της υγείας» (Ιπποκράτης, «Περί

Διαίτης», παρ. 2).

Η διατροφή που ακολουθούσε ο Πυθαγόρας ήταν lacto

vegetarian, δηλαδή έτρωγε : Φρούτα, λαχανικά,

δημητριακά, ξηρούς καρπούς, ελάχιστα όσπρια και

γαλακτοκομικά, με σειρά από την μεγαλύτερη ποσότητα

στην μικρότερη. Τα δημητριακά ήταν η βάση της

διατροφής της Χρυσής Εποχής των ανθρώπων, όπως μας

λέει ο Ησίοδος στο έργο του «Έργα και Ημέραι» και η

βασική τροφή των Πυθαγορείων. «Για το γεύμα τους οι

Πυθαγόρειοι χρησιμοποιούσαν αποκλειστικά άρτο και

μέλι» (Ιάμβλιχος, «Περί Πυθαγορικού Βίου», παρ. 97).

O Ιπποκράτης έλεγε: «Εκείνο που διατηρεί την υγεία είναι

ισομερής κατανομή και ακριβής μείξη μέσα στο σώμα των

δυνάμεων (=ισονομία) του ξηρού, του υγρού, του κρύου,

του γλυκού, του πικρού, του ξινού και του αλμυρού. Την

Αρρώστια την προκαλεί η επικράτηση του ενός

(=μοναρχία). Η θεραπεία επιτυγχάνεται με την

αποκατάσταση της διαταραχθείσας ισορροπίας, με τη

μέθοδο της αντίθετης από την πλεονάζουσα δύναμη».

15

Η ακριβής μείξη, η ισονομία, η συμμετρία, η αρμονία,

βρίσκονται στη βάση των δογμάτων των Πυθαγορείων και

του Ιπποκράτη.

Τα δημητριακά περιέχουν σύνθετους υδατάνθρακες και

πρωτεΐνες υψηλής ποιότητος (12%-14% τα δημητριακά,

16% το ρύζι και 18% το κεχρί), ελάχιστα αλλά ωφέλιμα

λιπίδια και άφθονες φυτικές ίνες, ενώ είναι πλούσια σε

βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία.

Τα όσπρια (οι φακές, η φάβα, τα φασόλια, τα ρεβίθια) είναι

τροφές πλούσιες σε φυτικές πρωτεΐνες, σύνθετους

υδατάνθρακες υψηλής ποιότητας, άφθονες φυτικές ίνες και

λίγα ωφέλιμα λιπαρά. Περιέχουν πολλών ειδών βιταμίνες

(ακόμη και την Β12), τα ιχνοστοιχεία και τα πολλά

μεταλλικά άλατα που ζητά ο ανθρώπινος οργανισμός. Απ’

τα όσπρια λείπουν δύο βασικά αμινοξέα, για ν’ απορροφηθεί

ολοκληρωτικά η πρωτεΐνη τους απ’ τον οργανισμό. Όμως,

αν συνδυαστούν στο γεύμα με κάποιο δημητριακό (ρύζι

ολικής, καλαμπόκι, ψωμί ολικής), μετατρέπονται σε ένα

σπουδαίο και ολοκληρωμένο γεύμα.

Τα όσπρια κατατάσσονται στις θεραπευτικές τροφές, αφού η

κατανάλωσή τους μειώνει την χοληστερίνη στο αίμα και,

πιθανόν, προστατεύει απ’ τον καρκίνο, την καρδιά και

το κυκλοφορικό, βοηθά τους διαβητικούς στην μείωση των

επιπέδων των σακχάρων στο αίμα τους, επιβραδύνει την

γήρανση κ.α.

Τα αμύγδαλα περιέχουν 50% περισσότερο ασβέστιο απ’ όλα

τα είδη γαλακτοκομικών προϊόντων και 200% περισσότερο

σίδηρο απ’ ό,τι τα κρεατικά. Είναι επίσης πλούσια σε

ψευδάργυρο, σελήνιο και κάλλιο. Το αμυγδαλόγαλο είναι

ένα πολύ θρεπτικό και εύπεπτο φυτικό γάλα, που περιέχει

50% περισσότερο ασβέστιο απ’ τα ζωικά γάλατα με

μεγαλύτερη απορρόφηση και καθόλου τοξίνες. Παρομοίως

συμβαίνει και με τα καρύδια, φουντούκια, φιστίκια

(κάσιους, βραζιλιάνικα, Αιγίνης, αφρικάνικα). Οι ξηροί

16

καρποί πρέπει να τρώγονται ωμοί με φρούτα φρέσκα η ξερά,

με σαλάτα η με δημητριακά (μούσλι) και όχι ψημένοι,

αλατισμένοι συνοδεία αλκοολούχων ποτών η μετά το γεύμα.

Οι ουσίες αυτές είναι τόσο απαραίτητες στην ομαλή

λειτουργία του οργανισμού, όσο και το νερό που πίνουμε.

Ειδική μνεία θα πρέπει να κάνουμε στο ταχίνι ολικής

αλέσεως και στο παστέλι, που αποτελούσαν απ’ την

αρχαιότητα την βασική τροφή των Ελλήνων και Ρωμαίων

πολεμιστών, των αθλητών και των ολυμπιονικών. Το ταχίνι

ολικής με μέλι αλειμμένο σε ψωμί ολικής με λίγες σταφίδες

και κανέλλα αποτελούν ένα τέλειο και νόστιμο πρωινό

γεύμα. Το παστέλι σε διάφορες τελετές (γάμους,

ονοματοθεσίες) αποτελούσε το σύμβολο της γονιμότητας.

17

«Η τροφή δεν είναι τροφή, αν

δεν έχει την δύναμή της. Ό,τι

δεν είναι τροφή γίνεται τροφή,

αν μπορεί να θρέψη.»

(Ιπποκράτης, «Περί Τροφής»,

παρ. 21.)

Ο καρπός της ελαίας, η ελιά

και ο «χρυσός» χυμός του, το

ελαιόλαδο αποτελούν δυο από

τις καλύτερες τροφές που

μπορεί να τρώει ο άνθρωπος.

Περιέχει σε μεγάλες ποσότητες βιταμίνες Α, Ε ασβέστιο,

σίδηρο, μαγνήσιο, σελήνιο, χαλκό, φώσφορο, κάλλιο,

διάφορες πολυφαινόλες και πολλά ακόμα ιχνοστοιχεία. Το

ελαιόλαδο παρουσιάζει αντιγηραντική και θεραπευτική

δράση σε πολλών ειδών ασθένειες.

Τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά είναι η πιο απαραίτητη

τροφή για τον άνθρωπο, διότι, εκτός των σπουδαίων

συστατικών που περιέχουν, επειδή τρώγονται ωμά έχουν την

τόσο απαραίτητη σε όλους μας ζωτική ενέργεια. Αν θα

έπρεπε να διαλέξουμε τα δύο κορυφαία λαχανικά, που

βοηθούν περισσότερο απ’ τα υπόλοιπα στην μακροζωία,

αυτά είναι το σκόρδο και το κρεμμύδι.

Τα ψάρια είναι η καλύτερη ποιοτικώς ζωική τροφή.

Περιέχουν υψηλής ποιότητος πρωτεΐνες 25% περίπου και τα

τόσο σπουδαία Ω3 και Ω6 λιπαρά οξέα και αρκετά

μεταλλικά στοιχεία όπως ασβέστιο, μαγνήσιο, φώσφορο,

ιώδιο, κάλιο, νάτριο, φθόριο και μαγγάνιο.

18

Ετυμολογικά η λέξη

υγεία σημαίνει την

εύρυθμη λειτουργία του

οργανισμού και τη

φυσιολογική

κατάσταση των

οργάνων του

σώματος(η πλήρης

σωματική, ψυχική και

κοινωνική ευεξία.

Σύμφωνα με τον

Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας «Υγεία είναι η κατάσταση

της πλήρους φυσικής, πνευματικής και κοινωνικής

ευεξίας και όχι απλά η απουσία ασθενειών και

αναπηριών.

Η Υγεία ήταν αρχαιοελληνική θεότητα, προσωποποίηση

της Υγείας του σώματος και της ψυχής.

Στην ελληνική μυθολογία κατέχει εξέχουσα θέση στην

λατρεία του πατέρα της. Ωστόσο, ενώ ο Ασκληπιός

συνδέεται άμεσα με την θεραπεία των ασθενειών, η θεά

συνδέθηκε με την πρόληψη των ασθενειών και τη

διατήρηση της κατάστασης της υγείας.

19

Ύμνος προς την Υγεία, Αρίφρων.

«Υγεία, πιο σεβάσμια μεταξύ των

μακάρων,

μαζί σου ας κατοικήσω το υπόλοιπο

της ζωής μου,

ας είσαι εσύ η πρόθυμη σύνοικός

μου παρά του πλούτου ή των γονέων

η χάρη. Είτε τη βασιλική εξουσία,

που είναι ίση με τους θεούς για τους ανθρώπους,

ή πόθους με τα κρυφά της Αφροδίτης δίχτυα κυνηγούμε,

είτε άλλη χαρά ή από τον πόνο ανακούφιση

οι θεοί φανερώνουν στους ανθρώπους,

μαζί σου, μακάρια Υγεία, όλα θάλλουν και των Χαρίτων

λάμπει η άνοιξη. Χωρίς εσένα κανείς δεν υπήρξε

ευδαίμων. μτφ. Dr. Pantelis Golitsis

Mε τον όρο σωματική υγεία εννοούμε την ικανότητα του

ατόμου να ανταποκρίνεται σε όλες τις απαιτήσεις και τις

υποχρεώσεις του χωρίς να κουράζεται και να έχει ενέργεια

και για έκτακτες απαιτήσεις.

Με τον όρο τώρα ψυχική υγεία εννοούμε το άτομο αυτό

που αισθάνεται πνευματική ευεξία, ευτυχία, θετική

διάθεση, πνευματική ετοιμότητα, ευχαρίστηση και είναι

ικανοποιημένo από τον εαυτό του, το ρόλο του στη ζωή

και τις σχέσεις του με τους άλλους.

20

2.Γνωμικά, παροιμίες, αινίγματα με τις παραπάνω

έννοιες:

Γνωμικά

«Η γυμναστική είναι

ανώτερη από την ιατρική

διότι είναι προτιμότερο

να έχει κανείς υγεία,

παρά να προσπαθεί να

την ανακτήσει και

επιφέρει την αρμονία του

φυσικού κάλλους που δεν προέρχεται από

επίπλαστες μεθόδους."

Σωκράτης, Γοργίας.

«Όταν τα σώματα γίνονται μαλθακά και οι ψυχές

χάνουν την δύναμή τους.»

(Σωκράτης).

«Οι άνθρωποι, που σκοπεύουν να γίνουν σπουδαίοι,

πρέπει να γυμνάζουν το μεν σώμα με γυμναστικές

ασκήσεις την δε ψυχή με πνευματική καλλιέργεια.»

(Αντισθένης)

«Ο σοφός τη γυμναστική δεν την απορρίπτει γιατί

θέλει το σώμα του ανθεκτικό.»

(Ζήνων ο Στωικός )

Ακόμη και ο κυκεώνας διαλύεται όταν δεν κινείται»

Ηράκλειτος

«Πρώτα κολυμπάν, μετά δε μανθάνειν»,

Πλάτων, Νόμοι 7,4

21

«Όσοι δε βρίσκουν καιρό για να γυμνασθούν θα

βρουν καιρό για να αρρωστήσουν. (Ντέρμπυ)

Το ανθρώπινο σώμα είναι η καλύτερη εικόνα της

ανθρώπινης ψυχής.( Ludwig Wittgenstein, 1889-1951,

Αυστριακός φιλόσοφος).

Υγιεία τίμιον αλλ' ευμετάστατον.(Πλούταρχος, 47-

120μ.χ. Αρχαίος Έλληνας ιστορικός)

μτφρ: η υγεία είναι πολύτιμη αλλά ευμετάβλητη.

Κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν.

Ιπποκράτης, 460-377 π.χ. Πατέρας της Ιατρικής

Το άτομο νοσεί όταν αφήσει τον οργανισμό του να

εξασθενήσει . (Ιπποκράτης από την Κω , 460 - 370 π.χ.)

Η αρρώστια κάνει την υγεία ευχάριστο και καλό

πράγμα, η πείνα το χορτασμό, η κούραση την

ανάπαυση. (Ηράκλειτος από Έφεσο , αποσπάσματα για μια

Ηθική) .

ΣΑΥΤΟΥ ΜΗ ΑΜΕΛΕΙ. Να μην παραμελείς τον εαυτό

σου . (Περίανδρος από Κόρινθο)

Προορισμός της ζωής δεν είναι τόσο η μεγάλη διάρκεια

όσο το να ζούμε καλά. (Πλάτωνας) .

Περισσότεροι γίνονται ενάρετοι από την άσκηση παρά

από την φύση. (Δημόκριτος) .

Όποιος λογαριάζει ότι μπορεί να εξασφαλίσει την υγεία

του τεμπελιάζοντας φέρεται το ίδιο ανόητα όπως και ο

άνθρωπος που νομίζει ότι με τη σιωπή θα βελτιώσει τη

φωνή του(Πλούταρχος).

22

Παροιμίες

Άμα βρεις φαί, φάε. Αν βρεις ξύλο φύγε.

Όπου ακούς πολλά κεράσια κράτα μικρό καλάθι.

Ας γελάμε κι ας πηδάμε, για να λεν πως δεν πεινάμε.

Το μήλο κάτω απ’ τη μηλιά θα πέσει.

Όταν τρώμε δεν μιλάμε.

Υπάρχουν και αλλού πορτοκαλιές που κάνουν που κάνουν

πορτοκάλια.

Κάθε πράγμα στο καιρό του και ο κολιός τον Αύγουστο.

Αγάλι- Αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι.

Όποιος μπλέκεται με τα πίτουρα τον τρων οι κότες.

Ο τεμπέλης δεν τρώει τα αμύγδαλα για να μην τα σπάει.

Πόσα απίδια πιάνει ο σάκος.

Τον έπιασαν στα πράσα.

Ένα μήλο την ημέρα το γιατρό τον κάνει πέρα.

Μεγάλη μπουκιά φάε , μεγάλη κουβέντα μη λες.

Τα λόγια σου με χόρτασαν και το ψωμί σου φάτο.

Των φρονίμων τα παιδιά , πριν πεινάσουν μαγειρεύουν.

Όποιος δε θέλει να ζυμώσει , δέκα μέρες κοσκινίζει.

Μάθε τέχνη κι άστηνε και άμα πεινάσεις πιάσ’ τηνε.

Το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι.

Το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό.

Και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο.

23

Όποιος έχει καεί στο χυλό φυσάει και το γιαούρτι.

Νηστικό αρκούδι δε χορεύει.

Τι είναι ο κάβουρας ,τι είναι το ζουμί του.

Από πίτα που δεν τρως τι σε νοιάζει και αν καεί.

Ο νηστικός καρβέλια ονειρεύεται.

Φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι.

Του δίνανε τα παξιμάδια και αυτός τα ήθελε βρεγμένα.

Η τέχνη θέλει μάστορη και η φάβα λάδι.

Ακριβός στα πίτουρα και φθηνός στ’ αλεύρι.

Μήνας που δεν έχει ρο , ρίξε στο κρασί νερό.

Το σάπιο μήλο σαπίζει και το γερό.

Δώσε στη γυναίκα ψίχουλα να πάρεις καρβέλια, δώσε

καρβέλια και δε θα πάρεις τίποτα.

24

Αινίγματα

Σαράντα πουκάμισα. Απ’ το έξω το παλτό μου. Τί

είναι; Το κρεμμύδι.

Μέσα σε ένα βαρελάκι έχω δυο λογιών κρασάκι. Τί

είναι; Το αυγό.

Πράσινος πύργος, κόκκινα σπιτάκια, μέσα κατοικούνε

μαύρα παιδάκια. Τί είναι; Το καρπούζι.

Στρογγυλό μηδενικό, καθαρά ελληνικό, θεραπεύει φίνα

τη μικρή μας πείνα. Τί είναι; Το κουλούρι.

25

3.Η μεσογειακή διατροφή και η σπουδαιότητά της.

Ως μεσογειακή διατροφή αναφέρεται ένα είδος

διατροφής που χαρακτηρίζεται από χαμηλή κατανάλωση

λίπους και ιδιαίτερα κορεσμένων λιπαρών οξέων και

αντίθετα από υψηλή κατανάλωση υδατανθράκων, που

βρίσκονται κυρίως στα σιτηρά και τα προϊόντα τους

(δημητριακά, ψωμί, ρύζι, και μακαρόνια)στα φρούτα στα

λαχανικά στο γάλα και στα γαλακτοκομικά. Η μεσογειακή

διατροφή είναι επίσης πλούσια σε βιταμίνες ενώ η κύρια

μορφή λίπους είναι το ελαιόλαδο. Η διατροφή αυτή

ονομάστηκε έτσι γιατί χρησιμοποιείται από τους

ευρωπαϊκούς λαούς της Μεσογείου δηλαδή Ισπανία,

Αλβανία, Ιταλία, πρώην Γιουγκοσλαβία, Ελλάδα, και

Κύπρο. Σύμφωνα με στατιστικές που έχουν γίνει σ’ αυτές τις

26

χώρες δείχνει ότι αυτό το είδος διατροφής οδηγεί σε

χαμηλά ποσοστά εκφυλιστικών ασθενειών.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ.

Η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή και ιδιαίτερα η

Ελληνική παραλλαγή της μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει τα

ακόλουθα εννέα βασικά χαρακτηριστικά:

1) Αφθονία τροφών φυτικής προέλευσης όπως φρούτα,

λαχανικά, πατάτες, δημητριακά και όσπρια.

2) Ελαιόλαδο ως βασικό έλαιο που αντικαθιστά όλα τα άλλα

λίπη και έλαια όπως βούτυρο, μαργαρίνη κτλ.

3) Καθημερινή λήψη μικρών ποσοτήτων γαλακτοκομικών

προϊόντων όπως γιαούρτι και τυρί.

4) Κατανάλωση ψαριού και πουλερικών σε εβδομαδιαία

βάση (όχι καθημερινή).

5)Αυγά το πολύ μέχρι 4 φορές την εβδομάδα. (στον αριθμό

αυτό περιλαμβάνονται και αυτά που χρησιμοποιήθηκαν στο

μαγείρεμα).

6)Κατανάλωση ζάχαρης (που υπάρχει βέβαια στα γλυκά) σε

εβδομαδιαία βάση(όχι καθημερινή).

7)Κόκκινο κρέας(μοσχάρι, χοιρινό κτλ.) μόνο λίγες φορές το

μήνα.

8)Φυσική δραστηριότητα(περπάτημα, κίνηση γενικότερα)

στο επίπεδο που συντηρεί την αίσθηση καθημερινής υγείας

και ευεξίας.

9)Λογική κατανάλωση κρασιού(συνήθως με τα γεύματα 1-2

ποτηράκια του κρασιού).

27

Οι άνθρωποι που

ζουν στη Μεσόγειο

έχουν μεγαλύτερο

προσδόκιμο ζωής

και λιγότερα

καρδιαγγειακά

επεισόδια σε σχέση

με τους κατοίκους των δυτικών κοινωνιών. Οι επιστήμονες

συμπέραναν ότι μπορεί να είναι το αποτέλεσμα των

ευεργετικών συστατικών του ελαιόλαδου που είναι πλούσιο

σε μονοακόρεστα λιπαρά και των πλούσιων φυτικών ινών

στα φρούτα και τα λαχανικά. Η χρήση του ελαιόλαδου, με

τα αντιοξειδωτικά που περιέχει, έχει συσχετιστεί με την

ελάττωση της καρδιαγγειακής νόσου και με

αντιφλεγμονώδη και αντιυπερτασική δράση, ελάττωση της

κακής χοληστερίνης LDL και του καρδιαγγειακού κινδύνου.

Επίσης, η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ που είναι πλούσιο σε

φλαβοειδή και έχει αντιοξειδωτική δράση, συμβάλλει στην

ελάττωση του καρδιαγγειακού κινδύνου. Μια δεκάχρονη

μελέτη που δημοσιεύθηκε στο έγκυρο ιατρικό περιοδικό

«Journal of American Medical Association» (JAMA)

περιέγραψε ότι οι ασθενείς που ακολούθησαν τη μεσογειακή

διατροφή και έναν υγιεινό τρόπο ζωής με άσκηση, είχαν

κατά 50% μείωση των θανάτων από καρδιαγγειακά.

Η Μεσογειακή δίαιτα προστατεύει από την εξέλιξη του

σακχαρώδη διαβήτη, αλλά και από την εμφάνιση νέων

περιπτώσεων με ελάττωση του κινδύνου κατά 83%.

28

Άνθρωποι που ακολουθούν τη μεσογειακή διατροφή έχουν

χαμηλότερο κίνδυνο για εμφάνιση των νόσων Parkinson και

Alzheimer.

Τέλος, ακολουθώντας τη μεσογειακή διατροφή είναι

σημαντικό όχι μόνο να χάσουμε ή να διατηρήσουμε το

βάρος μας, αλλά να υιοθετήσουμε έναν υγιεινό τρόπο

διατροφής για εμάς και για ολόκληρη την οικογένεια, ώστε

και τα παιδιά να μαθαίνουν να τρέφονται σωστά.

29

4.Παραδοσιακές συνταγές της περιοχής.

30

Πίτα Παραδοσιακή

σπανακόπιτα με

αρωματικά και φέτα

Η σπανακόπιτα είναι από τις αγαπημένες γεύσεις όλων, μεγάλων και παιδιών. Οι παραλλαγές μπορεί να είναι πολλές. Επίσης μπορείτε να την εμπλουτίσετε με λάπατα, σέσκουλα,

και πράσα. Τέλος για να γίνει νηστίσιμη μπορείτε να παραλείψετε τα αυγά, το τυρί και να αλείψετε τα φύλλα με λάδι. Όπως και να την κάνετε αυτή η πίτα είναι πεντανόστιμη χάρη στο τετραπέρατο σπανάκι!

Συστατικά:

Για τη γέμιση

1,5 κιλό φρέσκο χοντροκομμένο σπανάκι 3 κ.σ. ελαιόλαδο 1 ματσάκι άνηθο 1 ματσάκι φρέσκο δυόσμο

7-8 φρέσκα κρεμμυδάκια ψιλοκομμένα 1 κιλό φέτα λιωμένη με πιρούνι ή τριμμένη 4 αβγά χτυπημένα 1 κ. γλ. πιπέρι 1/2 κ. γλ. αλάτι (με προσοχή, γιατί η φέτα είναι αρκετά αλμυρή) Για το φύλλο Φύλλο για πίττα ή έτοιμο 1/2 πακέτο φύλλο

4 κ. σ. έξτρα παρθένο ελαιόλαδο 100 γρ. βούτυρο φρέσκο 1/4 φλ. γάλα

Εκτέλεση:

1. Ζεσταίνουμε λίγο λάδι στο τηγάνι και σοτάρουμε τα κρεμμυδάκια.

31

2. Προσθέτουμε το σπανάκι και το σοτάρουμε μέχρι τα φύλλα να μαραθούν και να εξατμιστούν τα υγρά του.

3. Βγάζουμε την κατσαρόλα από τη φωτιά και αφήνουμε να κρυώσουν. 4. Μεταφέρουμε το σπανάκι σε σανίδα κοπής, το ψιλοκόβουμε και το βάζουμε σε μπολ. 5. Ψιλοκόβουμε τα μυρωδικά και αναμειγνύουμε με το τυρί, το κρεμμύδι, αλάτι και πιπέρι. 6. Χτυπάμε τα αβγά και τα ρίχνουμε στο μείγμα. Προθερμαίνουμε το φούρνο στους 200°C.

7. Αλείφουμε ένα στρογγυλό πυρίμαχο ταψί 28-30 εκ. με το

λάδι. 8. Ζεσταίνουμε το γάλα και το βούτυρο σε μια μικρή κατσαρόλα. 9. Στρώνουμε το φύλλο στο ταψί, αφήνοντας τις άκρες να κρέμονται έξω από το ταψί. Αλείφουμε με το μείγμα βουτύρου και γάλακτος και στρώνουμε τα μισά φύλλα. 10. Βάζουμε μέσα το σπανάκι και το πατάμε λίγο να είναι ομοιόμορφο. Κλείνουμε την πίτα με τα υπόλοιπα φύλλα αλείφοντας ανάμεσα με όσο βούτυρο έχει μείνει. 11. Ψήνουμε την πίτα στο κέντρο του φούρνου για 35-40

λεπτά μέχρι να πάρει χρυσαφί χρώμα. Αφήνουμε να κρυώσει λίγο και την κόβουμε. Σερβίρουμε ζεστή ή κρύα.

32

ΠΑΠΟΥΤΣΑΚΙΑ.

Υλικά.

10 μελιτζάνες

1/2 κιλό μοσχαρίσιο κιμά

1 κρεμμύδι

1 σκελίδα σκόρδο

αλατοπίπερο

4 ώριμες ντομάτες

λάδι για τηγάνισμα

Εκτέλεση.

Σε ένα μεσαίο κατσαρολάκι προσθέτουμε λίγο ελαιόλαδο και

το κρεμμύδι. Το αφήνουμε να μαλακώσει.

Προσθέτουμε τον κιμά, το αλάτι, το πιπέρι, την ντομάτα και

μια κούπα νερό.

Μαγειρεύουμε το μείγμα με τον κιμά μέχρι να ρουφήξει όλο

το νερό.

Πλένουμε τις μελιτζάνες και τις κόβουμε στη μέση κατά

μήκος. Αφαιρούμε προσεκτικά τη σάρκα τους, αφήνοντας γύρω στο

μισό εκατοστό εξωτερικό περίβλημα. Τις τσιγαρίζουμε ελαφρά.

Με ένα κουτάλι γεμίζουμε τις μελιτζάνες με το μείγμα του κιμά.

Ετοιμάζουμε μια σάλτσα μπεσαμέλ την οποία ρίχνουμε πάνω

στις μελιτζάνες.

Τις βάζουμε σε ένα ταψάκι και τις ψήνουμε σε μέτριο φούρνο

για μια ώρα.

33

5.Καταγραφή καθημερινών διατροφικών

συνηθειών των μαθητών. Συμπεράσματα

ερωτηματολογίου και η επίδραση της

διατροφής και της άσκησης στη ζωή μας.

Μελετώντας την καθημερινή

διατροφική συνήθεια των

μαθητών για μία εβδομάδα

καταλήγουμε στα παρακάτω

συμπεράσματα: Περίπου το 80%

των μαθητών ξεκινούν την ημέρα

τους μόνο με ένα ποτήρι γάλα, οι

μισοί από το υπόλοιπο 20% ,ή

τρώνε ένα κανονικό χορταστικό

και υγιεινό πρωινό ή δεν τρώνε τίποτα. Στο σχολείο θα φάνε

πίτσα ή τυρόπιτα και το μεσημέρι θα φάνε τα περισσότερα

σπιτικό φαγητό. Για απόγευμα πολύ λίγα είναι αυτά που θα

φάνε φρούτα ενώ τα υπόλοιπα θα πάρουνε γλυκίσματα και

άλλα ανθυγιεινά τυποποιημένα σκευάσματα του εμπορίου.

Για βραδινό, σχεδόν όλα εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων,

τρώνε fast food(γρήγορο και πρόχειρο φαγητό).

Όσο για τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου που έκανε

η ερευνητική ομάδα έχουν ως εξής:

Στην ερώτηση αν γνωρίζουν τη σπουδαιότητα της άσκησης

και της μεσογειακής διατροφής όλοι απάντησαν θετικά.

Στην ερώτηση αν τρώνε πρωινό και αν έχουν αρκετά

γεύματα καθημερινά οι περισσότεροι απάντησαν ναι και ότι

καταναλώνουν αρκετά γεύματα ημερησίως.

34

Στην ερώτηση αν τρώτε συχνά γρήγορο και πρόχειρο

φαγητό και αν επηρεάζεστε από τις διαφημίσεις για την

αγορά και κατανάλωση τροφίμων σχεδόν το 70% απάντησε

θετικά και στις δυο ερωτήσεις.

Στην ερώτηση αν έχετε περάσει ποτέ από το στάδιο της

ανορεξίας ή της παχυσαρκίας το 90% απάντησε αρνητικά

ενώ το 10% θετικά.

Υπολογίζοντας στο τέλος το δείκτη μάζας σώματος των

ερωτηθέντων διαπιστώθηκε ότι το 65% είναι στα

φυσιολογικά όρια και το υπόλοιπο ποσοστό λίγο πιο πάνω ή

λίγο πιο κάτω.

Συμπερασματικά λοιπόν μπορούμε να πούμε τα εξής :η

άσκηση εκτός των άλλων αυξάνει την ικανότητα των

πνευμόνων, αυξάνει την ικανότητα της καρδιάς, θωρακίζει

την υγεία μας και μας προστατεύει από επιδημίες και

ασθένειες, μας βοηθά να κοιμόμαστε καλύτερα τη νύχτα,

έχουμε καλύτερη όρεξη και χωνεύουμε πιο εύκολα. Οπότε η

άσκηση μαζί με έναν υγιεινό τρόπο ζωής οδηγούν στην

μακροζωία.

Η γυμναστική μας βοηθά και στο πνεύμα, μας αναζωογονεί

και μας ξεκουράζει.

Όταν ασκούμαστε στο σώμα μας εκκρίνονται οι

«ενδορφίνες», ειδικές χημικές ουσίες που μειώνουν τη

νευρικότητα και το άγχος και μας βοηθούν να αποκτήσουμε

καλύτερη διάθεση και να διώξουμε τη μελαγχολία. Αυτές οι

ουσίες ονομάζονται από τους επιστήμονες «ορμόνες της

ευτυχίας».

Η άσκηση λοιπόν μας δίνει αισιοδοξία, αυτοπεποίθηση,

ευφορία, χαρά και ευτυχία.

35

Η άσκηση δεν εμποδίζει την απόδοσή μας στο σχολείο,

αντιθέτως το προάγει .Μελέτες έχουν δείξει ότι οι μαθητές

που γυμνάζονται είναι κατά κανόνα καλοί και στα

μαθήματα. Επίσης ωριμάζουν πιο γρήγορα, έχουν καλύτερη

ανάπτυξη και αυτοπεποίθηση, είναι πιο κοινωνικοί και

δυναμικοί.

Εφοδιάζοντάς μας με θέληση και αντοχή, με υγιές σώμα και

διαυγές μυαλό, με αισιοδοξία και όρεξη για συμμετοχή, η

άσκηση μπορεί να μας βοηθήσει να γίνουμε περιζήτητοι και

στην επαγγελματική μας ζωή.

Για όλους αυτούς τους λόγους και για άλλους

περισσότερους που δεν αναφέραμε εδώ, ο καθένας μας και

ειδικότερα οι νέοι, θα πρέπει να ασχοληθούν με την άσκηση

και την υγιεινή διατροφή, για να μην απειληθούν ποτέ από

τις κακές και βλαβερές συνήθειες της εποχής μας που είναι

:η κακή διατροφή, το κάπνισμα, το αλκοόλ, τα ναρκωτικά, η

έλλειψη άσκησης, η παχυσαρκία και άλλα!

Σε όλη μας τη ζωή πρέπει να ακολουθούμε το αρχαίο ρητό: ««ΠΠΑΑΝΝ

ΜΜΕΕΤΤΡΡΟΟΝΝ ΑΑΡΡΙΙΣΣΤΤΟΟΝΝ»»!!!!!!

36

Πηγές:

Βιβλιογραφία:

-Υγιεινή. Άννα Τσιλιγκίρογλου

Φαχαντίδου.University Studio Press. Θεσσαλονίκη

1991.

-Φυσική Αγωγή Α΄, Β΄, Γ΄ Γυμνασίου ΥΠ.Ε.Π.Θ.

Ιωάννης Θεοδωράκης, Αθανάσιος Τζιαμούρας,

Πέτρος Νάτσης, Ευδοξία Κοσμίδου. Ο.Ε.Δ.Β. Αθήνα

2006.

Διαδύκτιο:

-www.synaskisi.gr/αποφθέγματα.html

-www.metron-ariston.gr/ygeias.html

-www.gnomikologikon.gr/catquotes php

-http://www.kindykids.gr/proverbs/proverbs-

various/252-diatrofi-paroimies.html.

-http://www.ekpizo.gr/content

-nutritionsnews. blogspot.gr

-http://el.wikipedia.org

-http://www.istorikathemata.com

-http://filiatrablog.blogspot.gr

-http://www.promitheasblog.com

-http://kastellia.blogspot.gr

-www.patsialas.gr/articlesphpq

-eureka.lib.teithe.gr.8080/bitstream/handle/10184

-el.wikipedia.org/wiki/ Υγεία (μυθολογία).