21 Μαϊου, µνήµη των Αγίων Θεοστέπτων Βασιλέων Κωνσταντίνου και Ελένης – συναξάριον και Παρακλητικός Κανών

Του Οσίου Πατρός ηµών Νικοδήµου του Αγιορείτου.Τω αυτώ µηνί (µαϊω) ΚΑ΄, µνήµη των Αγίων και ενδόξων θεοστέπτων µεγάλων βασιλέων και Ισαποστόλων Κωνσταντίνου και Ελένης.Ως κοινόν είχον γης βασιλείς το στέφος,Έχουσι κοινόν και το του πόλου στέφος.Ξύνθανε µητέρι εικάδι πρώτη Κωνσταντίνος.Ο Μέγας ούτος και µακάριος και αοίδιµος εν βασιλεύσι Κωνσταντίνος, εχρηµάτισεν υιός Κώνσταντος του Χλωρού, και Ελένης της τιµίας. Ο γαρ πατήρ αυτού Κώνστας, ήτον έγγονος Κλαυδίου του βασιλέως της Ρώµης, προ της του Διοκλητιανού και Καρήνου βασιλείας. Ούτος λοιπόν ο πατήρ του Μεγάλου Κωνσταντίνου, έγινε συγκοινωνός της βασιλείας, του Διοκλητιανού και Μαξιµιανού του Ερκουλίου, οµού µε τον Μαξιµιανόν τον Γαλλέριον. Και εις καιρόν οπού οι ανωτέρω τρεις βασιλείς εκίνησαν διωγµόν µέγαν κατά των

Χριστιανών, µόνος ούτος εµεταχειρίζετο προς τους Χριστιανούς πραότητα και συµπάθειαν,

και εµεταχειρίζετο συµβούλους και κοινωνούς των πραγµάτων του, τους υπέρ της πίστεως του Χριστού αγωνιζοµένους. Ούτος ο Κώνστας εδίδαξε την ευσέβειαν και πίστιν τον αγαπητόν του υιόν Κωνσταντίνον, τον µετά ταύτα πρώτον γενόµενον βασιλέα εις τους Χριστιανούς. Όθεν και αφήκεν αυτόν διάδοχον της βασιλείας του εις τας νήσους της Βρετανίας, ήτοι της Εγγλιτέρας. Ο δε Κωνσταντίνος µαθών εκείνα οπού έγιναν εις την Ρώµην από τον Μαξέντιον υιόν του Μαξιµιανού Ερκουλίου, τα οποία ήτον ακάθαρτα και µισητά έργα, ταύτα λέγω µαθών, ώρµησε κατ’ επάνω του, επικαλεσάµενος βοηθόν τον Χριστόν. Όθεν ο Θεός βλέπωντας την καθαρότητα της ψυχής του, πρώτον µεν ενεφάνισε τον εαυτόν του εις αυτόν κατά τον ύπνον. Έπειτα δε, κατά µέσον της ηµέρας εχάραξεν ο Κύριος το σηµείον του Σταυρού διά µέσου των αστέρων, εις το οποίον ήτον γεγραµµένα τα γράµµατα ταύτα· «Εν τούτω νίκα». Διά µέσου γαρ του σηµείου τούτου εκαταδέχθη ο Κύριος να εµφανίση και αισθητώς τον εαυτόν του εις τον Μέγαν Κωνσταντίνον και εις τους κατ’ αυτόν αξίους.Όθεν ο Μέγας Κωνσταντίνος ξεθαρρεύσας εις τον τύπον αυτόν, αρµάτωσε τον εαυτόν του, ποιήσας χρυσούν τον φανέντα Σταυρόν. Είτα πηγαίνωντας εις την Ρώµην, όχι µόνον ενίκησεν τον αλιτήριον Μαξέντιον, όστις επνίγη εις τον εν τη Ρώµη ποταµόν Τίβεριν, κοντά εις την γέφυραν την καλουµένην Βολβίαν. Αλλά και τους πολίτας της Ρώµης ελευθέρωσεν από την τυραννίαν εκείνου. Αναχωρήσας δε ύστερον από την Ρώµην, και περιπατώντας από τόπον εις τόπον, ηθέλησε διά να κτίση πόλιν εις εδικόν του όνοµα κατά την Τρωάδα, όπου έγινε παλαιά ο πόλεµος των Τρωαδιτών µαζί µε τους Έλληνας. Εµποδίσθη όµως από θείαν αποκάλυψιν να µη την κτίση εκεί, αλλά µάλλον να την κτίση εις το Βυζάντιον. Όθεν ακολουθήσας εις το θέληµα του Θεού, έκτισε την θεοφρούρητον πόλιν εις το εδικόν του

όνοµα, ήτοι την Κωνσταντινούπολιν, και ταύτην αφιέρωσεν εις τον Θεόν, Οµού και εις την Θεοτόκον, καθώς αναφέρεται κατά την δεκάτην πρώτην του παρόντος Μαΐου, ωσάν µίαν απαρχήν της εδικής του ευσεβείας. Επειδή δε εζήτει να µάθη την ακρίβειαν της Ορθοδόξου πίστεως, εσυνάθροισεν εις την Νίκαιαν τους Αρχιερείς, οπού ευρίσκοντο εις όλα τα µέρη της οικουµένης, ήτοι συνεκρότησε την αγίαν και Οικουµενικήν Πρώτην Σύνοδον των τριακοσίων δέκα και οκτώ

θεοφόρων Πατέρων, διά µέσου της οποίας, η µεν Ορθόδοξος πίστις ανεκηρύχθη, και ο Υιός του Θεού εγνωρίσθη οµοούσιος, ήτοι πως έχει την αυτήν ουσίαν και φύσιν µε τον Πατέρα. Ο δε Άρειος και οι αυτού οπαδοί ανεθεµατίσθησαν οµού µε την βλάσφηµον και κακόδοξον αυτών αίρεσιν. Και µάλιστα τούτο, διατί ο Άρειος εβλασφήµει και έλεγε, πως ο Υιός δεν είναι οµοούσιος µε τον Πατέρα, αλλά κτίσµα και άλλης ουσίας και φύσεως από την του Πατρός.Γράφει δε ο Μελέτιος (τόµ. α΄, σελ. 335) ότι αφ’ ου ετελείωσεν η πρώτη Σύνοδος, έχαιρεν ο Μέγας Kωνσταντίνος διά την κατά των εχθρών της Εκκλησίας νίκην. Διά τούτο φέρωντας όλους τους Πατέρας της Συνόδου από την Nίκαιαν εις την εδικήν του Kωνσταντινούπολιν, επροσκάλεσεν αυτούς εις ευωχίαν και τράπεζαν. Kαθήµενος δε και αυτός µεταξύ των Πατέρων, ετίµησεν αυτούς λαµπρώς µε τα πρέποντα δώρα. Του δε Αγίου Παφνουτίου και των λοιπών Οµολογητών, κατεφίλει τους ευγαλµένους οφθαλµούς, και τα στρεβλωθέντα

και πληγωθέντα µέλη υπό των τυράννων εν τω καιρώ του διωγµού, διά να λάβη αγιασµόν από αυτά. Ενουθέτει δε όλους τους Επισκόπους, να έχουν ειρήνην και οµόνοιαν εις την πίστιν, να δείχνουν αγάπην εις τον πλησίον, και να µη υβρίζουν ή να ατιµάζουν τους αδελφούς των.Επειδή δε τινες έδωκαν αναφοράς εις αυτόν εναντίον τινών Επισκόπων, ταύτας ουδέ να αναγνώση ηθέλησεν ο µακάριος βασιλεύς, ούτε εις εξέτασιν έφερε τους κατηγορουµένους Επισκόπους, αλλ’ ενώπιον πάντων τας έκαυσε λέγων ταύτα τα αξιοµνηµόνευτα λόγια· «Εάν και µόνος µου ήθελα ιδώ τινα Αρχιερέα να αµαρτάνη, βέβαια έµελλον να τον σκεπάσω µε την πορφύραν µου». Τόσον δε αµνησίκακος ήτον ο αοίδιµος Kωνσταντίνος, ώστε οπού, επειδή µερικοί ελιθοβόλησαν την εικόνα του, παρεκίνουν αυτόν οι φίλοι του να τιµωρήση τους υβριστάς, διατί µε τους λίθους επλήγωσαν το πρόσωπόν του. Ο δε ανεξίκακος βασιλεύς, ψηλαφήσας το πρόσωπόν του, καί χαµογελάσας είπε ταύτα τα αξιοµνηµόνευτα· «Ουδαµού πληγήν επί του µετώπου γεγενηµένην ορώ, αλλ’ υγιής µεν η κεφαλή, υγιής δε η όψις άπασα» (Χρυσ. Λόγ. κ΄, εις τους Ανδριάντας).Όχι µόνον δε ταύτα εποίησεν ο Ισαπόστολος ούτος Κωνσταντίνος, αλλά και την µητέρα του Ελένην έστειλεν εις τα Ιεροσόλυµα, διά να ζητήση να εύρη το τίµιον ξύλον του Σταυρού, επάνω εις το οποίον εκαρφώθη κατά σάρκα ο Κύριος ηµών Ιησούς Χριστός. Η δε Αγία Ελένη ευρούσα τούτο, άλλο µεν αφήκεν εις τα Ιεροσόλυµα, άλλο δε έφερεν εις την Κωνσταντινούπολιν. Και εκεί διαπεράσασα το επίλοιπον της ζωής της, εν ειρήνη ετελειώθη.Ο δε Μέγας Κωνσταντίνος, αφ’ ου εγκαινίασε την Κωνσταντινούπολιν µε εγκαίνια και πανήγυριν, ολίγον έζησε µετά ταύτα. Όθεν όταν έφθασεν εις τους τεσσαράκοντα δύω χρόνους της βασιλείας του, και άρχισε να κάµη πόλεµον εναντίον Σαβωρίου βασιλέως των

Περσών, επήγεν εις ένα προάστειον, ήτοι τζεφτιλίκιον της Νικοµηδείας, και εκεί εξεδήµησε προς τον Κύριον. Το δε άγιον αυτού λείψανον εφέρθη εις την Κωνσταντινούπολιν, και αφ’ ου εδεξιώθη µε προποµπάς βασιλικάς, και υπαντήσεις µεγαλοπρεπείς, ενταφιάσθη εις τον ιερόν Ναόν των Αγίων Αποστόλων. Εβασίλευσε δε εις την παλαιάν Ρώµην κατά τους τριακοσίους δεκαοκτώ χρόνους από Χριστού, τριακοστός δεύτερος βασιλεύς Ρώµης γενόµενος µετά τον Αύγουστον. Κατ’ άλλους δε ακριβεστέρους, εβασίλευσεν εν τη παλαιά και νέα Ρώµη χρόνους τριάκοντα και ένα, ή τριάκοντα δύω, και έζησε χρόνους όλους εξηνταπέντε. Εχρηµάτισε δε µετά τον Αύγουστον, βασιλεύς τεσσαρακοστός έβδοµος, και απέθανεν εις τους τριακοσίους τριάντα επτά χρόνους, αφείς διαδόχους τους τρεις αυτού υιούς Kωνσταντίνον, Kώνσταντα, και Kωνστάντιον.Ο δε θείος Χρυσόστοµος λέγει, ότι ο Μέγας Kωνσταντίνος ενταφιάσθη εις τον νάρθηκα του Nαού των Αγίων Αποστόλων, τον οποίον έκτισεν ο ίδιος Kωνσταντίνος. Kαι ο βασιλεύς, ήτον τρόπον τινά θυρωρός και πορτάρης των αλιέων. Ούτω γαρ φησι· «Kαι γαρ και ενταύθα Kωνσταντίνον τον Μέγαν, µεγάλη τιµή τιµάν ενόµισεν ο παίς (ο Kωνστάντιος δηλαδή) ει τοις προθύροις κατάθοιτο των αλιέων. Kαι όπερ εισίν οι πυλωροί τοις βασιλεύσιν εν τοις βασιλείοις, τούτο εν τω σήµατι οι βασιλείς τοις αλιεύσι. Kαι οι µεν, ώσπερ δεσπόται του τόπου τα ένδον κατέχουσιν, οι δε βασιλείς, ως πάροικοι και γείτονες, ηγάπησαν την αύλειον αυτοίς αφορισθήναι θύραν» (Οµιλ. κζ΄ εις την Β΄ προς Kορινθίους).Ο ελληνικός Βίος των Αγίων τούτων βασιλέων σώζεται εν τη των Ιβήρων, ου η αρχή· «Τα κάλλιστα των διηγηµάτων», εν δε τη Μεγίστη Λαύρα, Βίος σώζεται των βασιλέων τούτων συλλεχθείς εκ διαφόρων, ου η αρχή· «Τον του µακαριωτάτου και αγιωτάτου και πρώτου». Σηµείωσαι, ότι Γρηγόριος ο Kαισαρείας Kαππαδοκίας Πρεσβύτερος, λόγον έπλεξεν εις τους

τριακοσίους δεκαοκτώ Πατέρας της εν Νικαία πρώτης οικουµενικής συνόδου, και εις τον βασιλέα Kωνσταντίνον, όστις σώζεται εν τη Ιερά Μονή του Παντοκράτορος. Οµοίως και Kωνσταντίνος Ακροπολίτης ο µέγας λογοθέτης, λόγον έχει εις τον Kωνσταντίνον και Ελένην, ου η αρχή· «Άρα τίς ευσεβείας ζήλον αυχών». (Σώζεται εν τη Λαύρα, εν τω Kοινοβίω του Διονυσίου, και εν τη Ιερά Μονή του Βατοπαιδίου.) Αλλά και Γεώργιος Πρεσβύτερος Kαισαρείας Kαππαδοκίας λόγον συνέγραψεν εις τους ανωτέρω τριακοσίους δέκα και οκτώ θεοφόρους Πατέρας, ου η αρχή· «Πείθεσθε τοις ηγουµένοις υµών». (Σώζεται εν τη αυτή Μονή του Βατοπαιδίου.)Τελείται δε η αυτού Σύναξις εις την αγιωτάτην Μεγάλην Εκκλησίαν, και εις τον Ναόν των Αγίων Αποστόλων, όπου και το τίµιον αυτού ευρίσκεται λείψανον. Οµοίως και εις τον Ναόν τον ευρισκόµενον κοντά εις τόπον καλούµενον Κινστέρνα του Βόνου, όπου παραγίνεται ο Πατριάρχης, µαζί µε τον βασιλέα και την Σύγκλητον των αρχόντων, και εκεί επιτελεί την θείαν µυσταγωγίαν. (Όρα και εις τον Νέον Παράδεισον, και εις τον Μακάριον τον Κωφόν).Σηµειούµεν εδώ, ότι ο αοίδιµος Δοσίθεος, σελ. 80 της Δωδεκαβίβλου, γράφει, πως αγκαλά και εις τον καιρόν του Ρώµης Ουρβανού του ογδόου εζητήθη, ανίσως πρέπη να εορτάζεται ως Αγίου η µνήµη του Μεγάλου Kωνσταντίνου, και µόλις είπε τό ναί. Kαθότι εις τα µέρη της εν Ιταλία Kαλαβρίας, εφαίνετο Nαός παλαιός του Αγίου. Πλην ο Μέγας Kωνσταντίνος, πάντοτε υπήρχεν Άγιος και Ισαπόστολος, ότι ούτως ονοµάζουσιν αυτόν τα Πρακτικά των Οικουµενικών Συνόδων, και η κοινή και πατροπαράδοτος δόξα της Εκκλησίας. Ούτος εχρηµάτισε και Ιερεύς και Βασιλεύς, διά το λειτούργηµα της βασιλείας, και διά το νοητόν χρίσµα και µύρον της Ιερωσύνης. Όθεν και η Εκκλησία ψάλλει εις το δοξαστικόν των από στίχου αυτού· «Δεξάµενος την γνώσιν του Πνεύµατος, Ιερεύς χρηµατισθείς και Βασιλεύς,

ελαίω, εστήριξας την Εκκλησίαν του Θεού ορθοδόξων βασιλέων Πατήρ». Διό γράφεται και εν τη Αποκαλύψει· «Kαι εποίησας ηµάς τω Θεώ ηµών Βασιλείς και Ιερείς, και βασιλεύσοµεν επί της γης». Ουχ’ ότι εισίν όλοι εξ αυτού του Βαπτίσµατος Ιερείς, καθώς φλυαρούσιν οι Λουθηροκαλβίνοι, αλλ’ ότι οι Ορθόδοξοι βασιλείς είναι φύλακες των εκκλησιαστικών πραγµάτων και φροντισταί.Kατ’ εξοχήν δε ο χριστιανικώτατος Kωνσταντίνος ήτον και Βασιλεύς και Επίσκοπος, και όρα τον αυτόν Δοσίθεον, σελ. 212 της Δωδεκαβίβλου, αποδεικνύοντα, ότι ο Μέγας Kωνσταντίνος, καθό Ορθόδοξος βασιλεύς, ήτον Επίσκοπος κατά τρόπους εικοσιέξ. Όθεν φιλεύωντας µίαν φοράν µερικούς Επισκόπους, φιλοφρονούµενος έλεγε προς εκείνους ο µακάριος· «Ειµί και εγώ, ώ ούτοι, Επίσκοπος. Kαι υµείς µεν εστε Επίσκοποι του ανθρώπου, αλλά µάλλον του έσω ανθρώπου, εποικοδοµούντες επί τω θεµελίω των Αποστόλων και Προφητών. Εγώ δε ειµι Επίσκοπος του ανθρώπου του έξω και του έσω. Του µεν έξω, ότι φροντίζω προς παιδαγωγίαν και ορθόν βίον αυτού. Kαι γαρ ουδέ εική την µάχαιραν φορώ. Του δε έσω, επειδή συνεργός ειµι υµίν προς βεβαίωσιν και αύξησιν της Ορθοδόξου πίστεως, συνεποικοδοµών επί τω αυτώ θεµελίω των Αποστόλων και Προφητών» (σελ. 217 της Δωδεκαβίβλου.) Λέγει δε προς τούτοις εκεί ο Δοσίθεος, ότι ο Μέγας Kωνσταντίνος εποίησε νόµον, ίνα µη καταδικάζεταί τινας εις το εξής, ούτε να θανατόνεται µε τον Σταυρόν, ίνα µη το της σωτηρίας και ζωής γενόµενον όργανον, γίνηται πάλιν όργανον καταδίκης και θανάτου. Όθεν και όλοι οι λεγόµενοι Χριστιανοί βασιλείς, εφύλαξαν και φυλάττουν τον τοιούτον νόµον, και κανένα δεν θανατόνουν µε σταυρικόν θάνατον.*

* Ο Άγιος νέος Οσιοµάρτυς Παχώµιος, ο εν τω Ουσάκι της Φιλαδελφείας µαρτυρήσας κατά το έτος αψλ΄ [1730], ξίφει τελειούται.+ Πού πάχος εν σοί ω Παχώµι’ ευρέθη,Πόνοις ξίφει τε λεπτύναντι το βρίθον;Ταις των σων Αγίων πρεσβείαις Χριστέ ο Θεός ελέησον ηµάς.

Κωνσταντίνος ο Μέγας και η ιστορική αλήθεια

Του π. Γ. Δ. Μεταλληνού, τ. Κοσµήτορα της Θεολογικής Σχολής του Πανεπ. Αθηνών

Κωνσταντίνος ο Μέγας και η ιστορική αλήθεια

Ο π. Γεώργιος Μεταλληνός ξεσκεπάζει µια Δυτικόφερτη συνωµοσία των αρχαίων Παγανιστών, την οποία συνεχίζουν να συντηρούν σε συνεργασία Νεοπαγανιστές καιΠροτεστάντες!

Η εορτή του αγίου Κωνσταντίνου και της µητέρας του, της αγίας Ελένης, επικαιροποιεί το θέµα µας.

Η σωστή χρήση των πηγών

Είναι γεγονός ότι η στάση των ιστορικών απέναντι στο Μέγα Κωνσταντίνο είναι αντιφατική. Για άλλους υπήρξε µέγα αίνιγµα ή στυγνός δολοφόνος και καιροσκόπος,για άλλους δε, το µέγα θαύµα της ιστορίας. Αυτό συµβαίνει διότι επικρατούν συνήθως ιδεολογικά κριτήρια και παραταξιακές εκτιµήσεις ερήµην των πηγών.

Ένα από τα µεγαλύτερα εγκλήµατα στο χώρο της ιστορίας, που οδηγεί αυτόχρηµα στην αυτοκατάργηση του ιστορικού και των ερευνών του, είναι η χρησιµοποίηση τηςιστορίας µε οποιεσδήποτε διασκευές της κατά το δοκούν, ώστε να χρησιµοποιείται για να αποδειχθούν πράγµατα που ιστορικά δεν θεµελιώνονται. Ένα άλλο επίσηςπρόβληµα είναι όχι µόνον η ιδεολογική χρήση της ιστορίας και των πηγών ακόµη, αλλά είναι και ο ιστορικός αναχρονισµός. Να επιχειρούνται δηλαδή ερµηνευτικέςπροσβάσεις στα ιστορικά γεγονότα και στα ιστορικά πρόσωπα µέσα από κρίσεις και προϋποθέσεις του παρόντος, του οποιουδήποτε παρόντος.

Γνωρίζετε ασφαλώς όλοι, ότι όταν συντάσσει κανείς µια ιστορική διατριβή και µάλιστα αν είναι διδακτορική διατριβή που είναι η σηµαντικότερη εργασία ενός επιστήµονος, παραθέτει ένα εισαγωγικό ή πρώτο κεφάλαιο που αναφέρεται στην εποχή µέσα στην οποία

τοποθετούνται τα θέµατα µε τα οποία ασχολείται. Αυτή η τοποθέτησις είναι απολύτως αναγκαία, σφαιρική από πάσης πλευράς τοποθέτηση, για να µπορεί κανείς τα συµπεράσµατα τα οποία θα συναγάγει, να τα τεκµηριώνει, και µάλιστα κατά τρόπον αναµφισβήτητον. Ο ιστορικός αναχρονισµός και η ιδεολογική χρήση της ιστορίας, επαναλαµβάνω, είναι από τις µεγαλύτερες αρρώστιες των ασχολουµένων µε την ιστορία, στην εποχή µας περισσότερο. Επίσης, είναι δυνατόν, να στοχάζεται κανείς εις τα ιστορικά γεγονότα ερήµην των πηγών. Αυτό είναι µυθιστόρηµα, δεν είναι ιστορία. Μυθιστόρηµα σηµαίνει, ή ιστορικό ροµάντσο ακόµη, σηµαίνει ότι χρησιµοποιεί κανείς κάποια γεγονότα τα οποία έστω, στηρίζονται στις πηγές, και τα συνδέει µε έναν αυθαίρετο τρόπο. Αυτό ακριβώς είναι πάλι άλλη νόσος της ιστορικής επιστήµης. Ο µακαρίτης, ο µέχρι του θανάτου του πατριάρχης τωνεκκλησιαστικών ιστορικών στον τόπο µας, ο Απόστολος Βακαλόπουλος, µ’ ένα κλασικό έργο που µας έδωσε για την ιστορία, πολύτοµο, του νέου ελληνισµού, αναγκάζεται να απολογηθεί στην επανέκδοση του πρώτου και δευτέρου τόµου και να πει το εξής, ότι «µε κατηγορείτε διότι δεν στοχάζοµαι επί των γεγονότων, αλλά νοµίζω ότι επιστήµη είναι πρώτον η έρευνα και η παρουσίαση των πηγών αναλυτικά, κριτικά, και εν συνεχεία ο στοχασµός. Αφήστε µε λοιπόν εγώ να ασχοληθώ µε τιςπηγές», έλεγε ο Βακαλόπουλος, «και εν συνεχεία σεις, κάµνετε τους στοχασµούς σας».

Επαναλαµβάνω λοιπόν, ιδεολογική χρήση της ιστορίας, ιστορικός αναχρονισµός, παραταξιακή νοοτροπία, και εν συνεχεία ανέρειστος, αθεµελίωτος στοχασµός, καταργούν τον ιστορικό και την έρευνά του.

Οι πηγές

Μιλώντας για τον Μέγα Κωνσταντίνο, ποιες είναι οι πηγές από τις οποίες αντλούµε πληροφορίες; Ο σύγχρονος ιστορικός, ο πατέρας της εκκλησιαστικής ιστορίας,είναι ο ιστορικός Ευσέβιος, ο οποίος συνεδέετο µε φιλικούς δεσµούς µε τον Μέγα Κωνσταντίνο, και γι’ αυτό το λόγο και οι δικές του πληροφορίες πρέπει νακρίνονται και να διασταυρώνονται µε άλλες πηγές. Αν δεν µπορούν να διασταυρωθούν, παραµένουν ως µαρτυρίες, αλλά µαρτυρίες που δε µπορεί να τις επικαλείται κανείς, και να υποστηρίζει αυτό το οποίον θέλει.

Ένας άλλος σύγχρονος ιστορικός, φίλος του γιου του Κωνσταντίνου, του Κρίσπου, ήταν ο Λακτάντιος. «Περί του θανάτου των διωκτών», του Χριστιανισµού προφανώς, έχει γράψει. Είναι όµως και ο άγιος Γρηγόριος ο θεολόγος ο οποίος εις τα έπη του ασχολείται µε τις δύο Ρώµες, την Παλαιά και τη Νέα Ρώµη. Θεωρεί την δευτέρα,Νέα Ρώµη, ως σύνδεσµο Ανατολής και Δύσεως. Θα επανέλθω σ’ αυτό. Αυτές είναι οι ασφαλέστερες, σύγχρονες πηγές.

Ζώσιµος

Από την άλλη πλευρά, πηγή που περιέχει όποιο αρνητικό στοιχείο επαναλαµβάνεται µέχρι σήµερα για τον Μέγα Κωνσταντίνο, είναι ο ειδωλολάτρης, ο εθνικός και

φανατικός µάλιστα ειδωλολάτρης ιστορικός, ο Ζώσιµος. 425 περίπου µε 518. Γράφει δηλαδή ένα, ενάµιση αιώνα µετά τον Μέγα Κωνσταντίνο.

Ο Ευσέβιος όπως είπαµε είναι ο πατέρας της Εκκλησιαστικής ιστορίας και κοιµάται, αποθνήσκει, περί το 339, 340. Το 337 πεθαίνει ο Μέγας Κωνσταντίνος, άραείναι σύγχρονος. Ο Zώσιµος ήταν φανατικός οπαδός της αρχαίας θρησκείας, και έγραψε το έργο «Ιστορία Νέα» που αρχίζει από τον Αύγουστο και τελειώνει το 410,σε έξι βιβλία. Οι πηγές του είναι παγανιστικές. Οι πληροφορίες τις οποίες δίδει, δεν διασταυρώνονται. Αλλά εκείνοι που θέλουν να εκµεταλλευτούν την περίπτωσηεναντίον του Μεγάλου Κωνσταντίνου, αντλούν συνεχώς από αναπόδεικτα στοιχεία τα οποία παραδίδει ο Ζώσιµος. Βλέπετε πως προσπαθώ να µείνω αντικειµενικός,δεν είναι αν εµάς µας ενδιαφέρει ο Κωνσταντίνος να φανεί καλός ή κακός. Το πρόβληµα στην έρευνα είναι τι λέγουν οι πηγές. Εποµένως, και ο Ευσέβιος σεπολλά σηµεία πρέπει να δεχθεί αυτή τη διασταύρωση για το έγκυρο των πληροφοριών του, αλλά πολύ περισσότερο ο Ζώσιµος που είναι και µεταγενέστερος. Είναι απορριπτικός έναντι του Μεγάλου Κωνσταντίνου, και είναι συγχρόνως λιβελογράφος. Η επιστήµη σήµερα δέχεται, κριτικά, ότι ο Ζώσιµος πραγµατικά δεν υπήρξε ιστορικός επιστήµων. Γράφει συναισθηµατικά πολλές φορές, είναι ηθικολόγος περισσότερο παρά επιστήµων. Υπάρχει ένα καταπληκτικό άρθρο, του Ντίντλεϋ, σε ένα περίφηµο γερµανικό περιοδικό του 1972. Όπως επίσης ένα σπουδαίο άρθρο, που έχει τον Ντίντλεϋ υπόψιν, εις το παγκόσµιο βιογραφικό λεξικό της Εκδοτικής Αθηνών, του κυρίου Τσακανίκα. Ο φανατισµός του Ζωσίµου και η λιβελογραφική επίθεση εναντίον του Κωνσταντίνου, φαίνεται στο ότι του

αποδίδει την παρακµή της αρχαίας θρησκείας και της αυτοκρατορίας, σε στιγµή όπου στην εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου η αυτοκρατορία, της Ρώµης, αποκτά τη µεγαλύτερη έκταση και τη µεγαλύτερη ενότητα και αίγλη. Εντελώς διαφορετικά δηλαδή είναι τα πράγµατα απ’ ό,τι τα παρουσιάζει ο Ζώσιµος.

Σηµασία έχει ότι άκριτα αναπαράγονται από τους µεταγενεστέρους, και µάλιστα από τους συγχρόνους µας νεοπαγανιστές ή νεοειδωλολάτρες, οι απόψεις του Ζωσίµου.Σκόπιµα, για να στιγµατιστεί και απορριφθεί ο Μέγας Κωνσταντίνος και το έργο του. Να σπιλωθεί και να υποτιµηθεί το πρόσωπό του. Η κορύφωση είναι η ύπουληπραγµατικά και αδίωκτη, ακαταδίωκτη δικαστικά, µετά, τι να κάνεις, που να προσφύγεις σε ποια δικαιοσύνη? Σ’ αυτό το χώρο, είναι τα όσα δηµοσιεύονται, ανώνυµα τις περισσότερες φορές. Πόσες φορές µου στέλνουν κείµενα, από το ίντερνετ, άλλοι µε επαινούν, αλλά και οι περισσότεροι, κυρίως οι νεοειδωλολάτρες, µε κατηγορούν, και µου αποδίδουν απόψεις που ποτέ δεν τις σκέφτηκα. Άλλοι το κάνουν ίσως για να αποκτήσουν κύρος, να µην τους αδικήσω. Έ, γεράσαµε τώρα στην έρευνα, σου λέει το λέει και ο Μεταλληνός. Κι αυτό είναι τιµή µου. Αλλά δε µε τιµά το ότι µου αποδίδουν απόψεις που δεν τις γνωρίζω εγώ ο ίδιος. Δε θέλω τώρα να φέρω…

έτσι δουλεύει και ο… θα πω το όνοµα διότι είναι δηµόσια πράγµατα, ο κύριος Γεωργαλάς, ο παλαιός συνεργάτης του Παπαδοπούλου. Είναι ανέντιµο, διότι αποδίδεισε κάποιο βιβλίο ανθελληνικές θέσεις τις οποίες ποτέ δε σκέφτηκα. … (απάντηση σε ακροατή: Ο Γεωργαλάς… ζει… και να ’ναι καλά ο άνθρωπος και να ζήσει και

να µετανοήσει πριν φύγει από τον κόσµο για τα ψέµατα τα οποία λέει.) Μένει όµως το κείµενο και το παίρνουν φοιτητές. Αυτό γίνεται γενικά και µε τον Ζώσιµο.

Ο Βολταίρος επί παραδείγµατι, τοποθετείται αρνητικά απέναντι στον Κωνσταντίνο. Ο Γίββων τοποθετείται αρνητικά και θα το δούµε αυτό στη συνέχεια. Αµέσωςτώρα, ποιοι είναι εκείνοι οι οποίοι διαχρονικά και συγχρονικά στην εποχή µας, κατηγορούν και απορρίπτουν τον Μέγα Κωνσταντίνο.

Ο Κωνσταντίνος Παπαρηγόπουλος, τον 19ο αιώνα, ο πρώτος µεγάλος ιστορικός µας, πολλά πράγµατα πρέπει να ανανεωθούν σήµερα, αλλά βασικά το έργο του παραµένειπολύτιµη πηγή διότι, το λέγω γι’ αυτούς που ίσως δεν το γνωρίζουν, ο Παπαρηγόπουλος έχει ένα προσόν: δε στοχάζεται κυρίως, αλλά ακολουθεί τις ιστορικές πηγές. Το έργο του είναι ανάπτυξη των ιστορικών πηγών. Άρα και να µη βρει κανείς όλες τις πηγές, µπορεί πιστότατα να τις µελετήσει, όπως αποδίδονται απότον Κωνσταντίνο Παπαρηγόπουλο. Λέγει λοιπόν. Πρώτη οµάδα, που εµίσησε τον Μέγα Κωνσταντίνο, ως πρόµαχο του νέου θρησκεύµατος, είναι οι του αρχαίου θρησκεύµατος οπαδοί. Οι ειδωλολάτρες της εποχής, όπως ο Ζώσιµος. Ο Ζώσιµος του αποδίδει όλες τις συµφορές, κατά τον Ζώσιµο, συµφορές του κράτους. Και σήµερα λοιπόν αποδίδονται στον Κωνσταντίνο, αναπόδεικτα, όλα αυτά τα οποία επικαλείται ο Ζώσιµος και οι νεοειδωλολάτρες. Κατά πόσον έχουν δίκιο, θα το δούµε στη συνέχεια.

Δεύτερον, επιτίθενται στον Μέγα Κωνσταντίνο, από τον 18ο κυρίως αιώνα, οι οπαδοί του Διαφωτισµού. Μια γνώµη του Ζωσίµου, που διέφυγε, την υπογραµµίζω: «εγκατέλειπε το πάτριον δόγµα και ησπάσθη την ασέβεια». Βλέπετε πόσο σχετικά είναι τα πράγµατα. Ασέβεια είναι ο Χριστιανισµός. Και η πάτρια θρησκεία τιµάται! Βέβαια ένας ερευνητής της ιστορίας όπως ο οµιλών, δεν ασχολείται µε συναισθηµατικά πράγµατα. Αλλά, καταλαβαίνετε, πώς ανατρέπεται η προοπτική και πως περιµένεις να επαινέσει κάποιος τον Κωνσταντίνο, όταν έχει αυτή τη βασική προοπτική στην προσέγγισή του. Παρόλα αυτά, σπεύδω να πω ότι πολλές φορές ο Ζώσιµος ή αποσιωπά σηµαντικά έργα του Κωνσταντίνου, ή τον επαινεί για τις αρετές τις οποίες διέθετε. Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος µιλώντας για τον Μέγα Βασίλειο χρησιµοποιεί την εξής παροιµία που ίσως είναι δική του: «θαυµάζει ανδρός αρετήν και πολέµιος». Τη λεβεντιά ενός ανθρώπου τη θαυµάζει και ο αντίπαλός του. Όταν σε επαινεί ο αντίπαλός σου, σηµαίνει ότι κάτι αξίζεις. Και δεν είναι λίγες οι φορές που αναγκάζεται ο Ζώσιµος να επαινέσει τον Κωνσταντίνο.

Διαφωτιστές

Οι Διαφωτιστές, - ο Γίββων, ο Βολταίρος.

Ο Βολταίρος συνεχώς απορρίπτει το Βυζάντιο, ο δε Γίββων ακόµη και στον τίτλο του βιβλίου του, ναι µεν δεν αρνείται ότι το όνοµα της αυτοκρατορίας δεν είναι Βυζάντιο αλλά είναι Νέα Ρώµη, είναι συνέχεια από πλευράς πολιτικής και εδαφικής, αλλά όχι και πολιτιστικής και πνευµατικής, της παλαιάς Ρώµης, µιλεί για την Decline and Fall of the

Roman Empire. Δηλαδή είναι το κατρακύλισµα και η πτώση της Ρωµαϊκής αυτοκρατορίας. Κι αυτό οφείλεται κατ’ αυτόν, κατά τον Γίββωνα, στον Χριστιανισµό. Το έργο του είναι σπουδαίο, αλλά όταν έχει συγκεκριµένη προοπτική, καταλαβαίνετε το βασικό µειονέκτηµά του. Στη διαστροφή των πνευµάτων κατά τον Παπαρηγόπουλο, ουκ ολίγον συνετέλεσε και η παπική αρχή. Μπορεί να είναι ο Μέγας Κωνσταντίνος αναγεγραµµένος εις το αγιολόγιο του παπισµού (σηµ. ΟΟΔΕ: τουλάχιστον στους Ουνίτες), αλλά δεν παύει να µισείται ή να τον αποστρέφονται οι ρωµαιοκαθολικοί επειδή µετέφερε την πρωτεύουσα στη Νέα Ρώµη, και οδήγησε στην αφάνεια την Παλαιά Ρώµη. Αν γινότανε κάτι τώρα σε µας, λέγω τώρα µια σκέψη, η πρωτεύουσα να µεταφερθεί στη Θεσσαλονίκη, τι θα κάναµε κύριε δήµαρχε εµείς, οι χαµουτζήδες, όπως µας λένε οι βόρειοι, σ’ αυτή τη µεταβολή; Σηµασία τώρα ουσιαστικότερη έχει το εξής: το όνοµα Κωνσταντίνος µολονότι εννοιολογικά προέρχεται από την ελληνική γλώσσα. Κώνστας είναι η constantia είναι η σταθερότης, η δύναµη του χαρακτήρος, και τα δύο από το ρήµα ίσταµαι και ίστηµι, εποµένως η προέλευση εννοιολογικά είναι αρχαιοελληνική, ελληνική, αλλά το όνοµα Κωνσταντίνος επεκράτησε στη Δύση. Από το σχίσµα και µετά, ουδείς πάπας και ουδείς ηγεµόνας της Δύσεως, έλαβε το όνοµα Κωνσταντίνος. Έγινε το µισητότερο όνοµα εις την Δύση, εν αντιθέσει µε την Ανατολή που φθάσαµε πριν από κάποια χρόνια, από τον ανώτατο άρχοντα και όχι µόνο τον πρώην, τον τέως βασιλέα, αλλά και πρόεδρο δηµοκρατίας µέχρι τους αρχηγούς των κοµµάτων, να έχουν όλοι το όνοµα Κωνσταντίνος. Και η µακαρίτισσα η Μαλβίνα η Κάραλη, είπε κάποτε µε κάποια αγανάκτηση, «καλά βρε παιδιά, δεν υπάρχει κανένας Βρασσίδας, Επαµεινώνδας, µόνο Κωνσταντίνοι υπάρχουν». Έγινε το αγαπητότερο όνοµα, κι επειδή έχω και τον γαµπρό µου Κωνσταντίνο, συγνώµη γι’ αυτό που λέγω, το έζησα και προχτές, οι

Κωνσταντίνοι έγιναν, δόξα τω Θεώ, περισσότεροι από τους Γιώργηδες και τους Γιάννηδες. Αυτό σηµαίνει πόσο αγαπήθηκε, λαογραφικά µιλώ αυτή τη στιγµή, πόσο αγαπήθηκε αυτό το όνοµα.

Και τέταρτη οµάδα που στρέφεται εναντίον του είναι οι δυτικόφρονες οι οποίοι, ακρίτως, ακολουθούν πάντοτε κάποιαν Ευρώπη, κάποια Δύση, χωρίς να ενδιαφέρονται αν αυτά που λέγονται είναι ορθά ή όχι.

Βιογραφικά στοιχεία

Δύο τρία βιογραφικά στοιχεία πριν προχωρήσω σε κάποιες απολογητικές θέσεις. Το όνοµα του ήταν Imperator Ceasar Clavdius Valerius Constantinus Augustus –το πλήρες όνοµα όταν από το 324 έγινε µονοκράτωρ. Γεννήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου περί το 280. Κατ’ άλλους λίγο ενωρίτερα, κατ’ άλλους λίγο αργότερα. Στη Ναϊσό, εις την Νίσσα της Σερβίας. Τα νεανικά του χρόνια τα πέρασε ως όµηρος εις την αυλή του αυτοκράτωρος Διοκλητιανού ή στην αυλή του συναυτοκράτωρος Γαλερίου. Όµηρος ώστε να εµποδιστεί ο πατέρας του που ήταν Καίσαρ, ο Κωνστάντιος ο Χλωρός, να επαναστατήσει εναντίον του αυτοκράτωρος. Ίσως γνώρισε το µαρτύριο του αγίου Γεωργίου και τα θαύµατά του στην Ανατολή, γιατί η αγάπη του προς τους µάρτυρες πρέπει να έχει κάποιο ουσιαστικό έρεισµα. Υπήρξε γενναίος πολεµιστής µε πολλά προσόντα, µε ηρωικό φρόνηµα. Στην αρχή ενυµφεύφθει τη σεµνή Νινευίνα και απέκτησε τον Κρίσπο, το πρώτο παιδί του. Για πολιτικούς λόγους, όπως και ο πατέρας του, αναγκάστηκε να χωρίσει τη Νινευίνα και να

νυµφευθεί την κόρη του συναυτοκράτωρος Μαξιµιανού, την Φαύστα. Η Φαύστα προφέρεται λατινιστί Φάουστα, και πραγµατικά ήταν η Φάουστα της οικογενείας. Ο Βοσταντζόγλου έχει γράψει ο µακαρίτης σχετικά µε την Φαύστα. Απέκτησε από την Φαύστα τρεις γιους. Τον Κωνσταντίνο, τον Κωνστάντιο και τον Κώνσταντα, που βασίλευσαν και οι τρεις. Βλέπετε, όλα τα ονόµατα στρέφονται γύρω από την ίδια ρίζα.

Ο Διοκλητιανός εφήρµοσε ένα νέο σύστηµα διοικήσεως, την Renovatio Imperius, την ανανέωση δηλ. της αυτοκρατορίας από το 285, την τετραρχία. Ο Διοκλητιανός ήταν ο πρώτος Αύγουστος και Καίσαρ, δεύτερος Αύγουστος θα λέγαµε, ο Γαλέριος. Βοηθός του στην Ανατολή. Ο Μαξιµιανός επίσης συναύγουστος,είχε καίσαρα τον Κωνστάντιο Χλωρό, τον πατέρα του Κωνσταντίνου στη Νίσσα. Το 305, την 1η Μαΐου, παραιτήθηκε ο Διοκλητιανός και ο Μαξιµιανός και ο Χλωρός ανακυρήχθηκε Αύγουστος στην Δύση και ο Γαλέριος στην Ανατολή. Ο Κωνσταντίνος τότε εκλήθη στη Δύση, κοντά στον πατέρα του. Το 306 επέρχεται ο θάνατος του Κωνσταντίου Χλωρού, και στις 25 Ιουλίου του 306, ο στρατός ανεκύρηξε τον Κωνσταντίνο αυτοκράτορα. Πρέπει να λάβουµε υπ’ όψη κάτι εδώ. Δεν υπήρχε κληρονοµικότητα της βασιλείας, όπως όλη την περίοδο του Βυζαντίου, της Νέας Ρώµης δηλαδή, της Ρωµανίας, όπως δεν υπήρχε και στην αρχαία Ελλάδα. Κληρονοµικοί θεσµοί δεν υπήρχαν, θεσµοθετηµένη κληρονοµική διαδοχή. Απλούστατα, ο στρατός η σύγκλητος και ο λαός µπορούσαν να δεχθούν το γιο κάποιου να τους διαδεχθεί, αλλά όχι κληρονοµικώ δικαιώµατι. Αυτή είναι η δηµοκρατία του ελληνισµού και όχι το όνοµα βασιλεύς. Έχω πει και άλλες φορές σ’ αυτή την αίθουσα, ας λέγεται όπως θέλει να λέγεται, αρκεί να εκλέγεται. Αυτή είναι η δηµοκρατία. Ο

Κωνσταντίνος λοιπόν ανακηρύχθηκε από τον στρατό και την σύγκλητο αυτοκράτωρ. Αλλά και ο Μαξέντιος, ο γιος του Μαξιµιανού, το ίδιο έτος στις 28 Οκτωβρίου, ανακηρύχθηκε και αυτός αυτοκράτορας. Το 311 αποθνήσκει ο Γαλέριος, και τον διαδέχεται ο Λικίνιος που έλαβε ως σύζυγο την Κωνσταντία – Κωνσταντία, και αυτή – θετή αδερφή του Κωνσταντίνου. 28 Οκτωβρίου του 312 ο Κωνσταντίνος ενίκησε τον Μαξέντιο – θα το δούµε γιατί – στη Μιλβία, κατ’ άλλους Μουλβία, γέφυρα. Η σύγκλητος ανακήρυξε τότε πρώτον Αύγουστο τον Κωνσταντίνο. Το 313 ο Λικίνιος ενίκησε τον Μαξιµίνο. Και µένουν τώρα δύο Αύγουστοι. Ο Κωνσταντίνος ο πρώτος Αύγουστος και ο Λικίνιος δεύτερος Αύγουστος. Έτσι το 313 εκδίδεται το περιβόητο διάταγµα των Μεδιολάνων, που θα δούµε πια είναι η σηµασία του. Το 321 ο Λικίνιος επαναφέρει τους διωγµούς µε νέο διάταγµα εναντίον των χριστιανών, ενώ το 313 είχε αποφασιστεί, µε πρώτον τον Κωνσταντίνο, να πάψουν οι διωγµοί. Επέρχεται η σύγκρουση µεταξύ των δύο, και η ήττα του Λικινίου. Το 324 ο Κωνσταντίνος γίνεται µονοκράτορας, η αυτοκρατορία αποκτά ενότητα, σε µία αχανή έκταση. Από την Θούλην, που µπορεί να ήταν η σηµερινή Ισλανδία, ή τουλάχιστον η Ιρλανδία, µέχρι την Περσία και την Ινδία. Εποµένως γίνεται ένα ενιαίο κράτος, µε µία κεντρική εξουσία, έναν κεντρικό αυτοκράτορα. Το 325 συγκαλεί την Α’ Οικουµενική Σύνοδο, και το 330 εγκαινιάζει τη νέα πρωτεύουσα, τη Νέα Ρώµη. Στις 22 Μαΐου του 337 πεθαίνει στο Δρέπανο της Βιθυνίας – Μικρασία – που ήταν η πόλις καταγωγής της Αγίας Ελένης, και γι’ αυτό ονόµασε την πόλην αυτήν Ελενούπολη. Βαπτίστηκε από τον φίλο του, Ευσέβιο Νικοµηδείας, µε λευκή εσθήτα, ως κατηχούµενος και µετά από λίγο αρρώστησε και πέθανε σε ηλικία περίπου εξήντα ετών. Η σωρός του µεταφέρθηκε και ετάφη στη νέα πρωτεύουσα, τη Νέα Ρώµη.

Κατηγορίες από τον Ζώσιµο

Αυτά είναι τα τυπικά ιστορικά. Ο Κωνσταντίνος κατηγορήθηκε από τον Ζώσιµο για τη δολοφονία και εξόντωση των αντιπάλων του.

Τι µαρτυρούν οι πηγές; Κάποια πράγµατα τα οποία λέγονται από τους αντιπάλους του, και µάλιστα το Ζώσιµο που είναι η πηγή των συκοφαντιών κατά του Κωνσταντίνου, µένουν στο χώρο του θρύλου. Όταν είναι κάτι αναπόδεικτο το αναφέρει µεν ο ιστορικός όπως κάνω και ’γω τώρα, χωρίς όµως να µπορεί να στηρίξει οποιαδήποτε συµπεράσµατα σε αµέριστες υποθέσεις ή σκέψεις.

Η περίπτωση του Μαξιµιανού

Η περίπτωση του Μαξιµιανού, για να µείνω σε µερικά χαρακτηριστικά παραδείγµατα. Ο Μαξιµιανός ήθελε να γίνει αύγουστος, αυτοκράτορας και διώχθηκε από τον γιο του Μαξέντιο. Έτσι κατέφυγε στην κόρη του, ήταν πεθερός του Κωνσταντίνου, στην κόρη του Φαύστα, και ζήτησε προστασία από τον Κωνσταντίνο. Το 310 όµως οργάνωσε συνωµοσία και κίνηµα για ανατροπή του Κωνσταντίνου. Αυτή ήταν η κατάσταση της εποχής. Ξέρετε, κανείς, όσο µεγάλος κι αν είναι, δε µπορεί να πάψει να είναι τέκνο της εποχής του. Γι’ αυτό σας είπα ότι όταν εφαρµόζεται ο λεγόµενος ιστορικός αναχρονισµός, είναι αποτυχία της ιστορικής έρευνας. Εµείς θα ερµηνεύσουµε τα πράγµατα της εποχής εκείνης, µεθιστάµενοι

σ’ αυτή την εποχή, κι όχι µεταφέροντας την εποχή στις δικές µας συνθήκες σήµερα. Ο Μαξιµιανός διέδωσε ότι ο Κωνσταντίνος φονεύθηκε στον πόλεµο κατά των Φραγκογερµανών στα βόρεια σύνορα, και πήρε ένα µέρος του στρατού µε το µέρος του, οπότε και αυτοανακηρύχθηκε αυτοκράτορας. Ο Κωνσταντίνος επέστρεψε, και ο Μαξιµιανός κλείστηκε στο φρούριο της Μασσαλίας. Ο Κωνσταντίνος τον αιχµαλωτίζει, τον συγχωρεί όµως, µε τη µεσολάβηση και της γυναίκας του της Φαύστας. Νέα συνωµοσία του Μαξιµιανού και της Φαύστας τώρα, για να δολοφονηθεί ο Κωνσταντίνος. Αποτυγχάνει η προσπάθεια.Η Φαύστα τότε, η Φάουστα όπως είπα της οικογένειας, ενοχοποιεί τον πατέρα της. Ο Μαξιµιανός αναγκάστηκε να αυτοαπαγχονιστεί, κρεµάστηκε δηλαδή, γιατί κατάλαβεότι τα πράγµατα έγιναν σκληρότερα γι’ αυτόν. Κατηγορούν γι’ αυτό τον Κωνσταντίνο. Κοιτάξτε, όταν κάποιος είναι ανώτατος άρχων, και δεν είναι απλώς πολιτικά και διοικητικά ανώτατος άρχων, αλλά συγκεντρώνει όλες τις εξουσίες ονοµάζετο Rectus Totius Omnis, δηλαδή ο κυβερνήτης, ο διοικητής ολοκλήρου του κόσµου. Ο Κωνσταντίνος λοιπόν είναι εκείνος ο οποίος ήταν ο Ανώτατος Δικαστής. Ήταν Pontifex maximus, ο ανώτατος αρχιερεύς. Αυτά δεν τα µετέφερε ο ίδιος στον εαυτό του, τα βρήκε στη Ρωµαϊκή Αυτοκρατορία. Εποµένως, πάσα πράξις έπρεπε να δικαστεί από τον ανώτατο δικαστή. Ο οποίος βέβαια περιεστοιχίζετο από τον στρατόαλλά στα πολιτικά πράγµατα από την σύγκλητο. Δεν είναι λοιπόν δυνατόν να αποδίδουµε µονοµερώς την ευθύνη, όπως όταν κανείς είναι πρόεδρος της δηµοκρατίας, και υπογράψει θανατική ποινή η οποία ορίζεται από το δικαστήριο, είναι υποχρεωµένος να το πράξει. Αν

αρνηθεί ο ανώτατος άρχων, βασιλιάς παλαιότερα, πρόεδρος της δηµοκρατίας, να δεχθεί αυτό που προτείνει η δικαστική εξουσία, καταλαβαίνετε ποιες επιπτώσεις θα γίνουν.

Η περίπτωση του Βασσιανού

Δεύτερο, η περίπτωση του Βασσιανού. Θ’ αποφύγω τις λεπτοµέρειες, διότι, εις την στάση του Βασσιανού, κι εδώ ο Κωνσταντίνος έδειξε µεγαθυµία, κι όταν αποκαλύφθηκε η συνωµοσία – πάλι συνωµοσία – εναντίον του ανωτάτου άρχοντος, ο Βασσιανός εξετελέσθη µε την εφαρµογή των νόµων του κράτους. Είναι δυνατόν λοιπόν, εν ψυχρώ, να αποδοθεί η κατηγορία στον Κωνσταντίνο, και να θεωρηθεί δολοφόνος; Κάθε ανώτατος άρχων τότε θα έπρεπε να ονοµάζεται δολοφόνος, εκτός και αν ο ανώτατος άρχων χρησιµοποιεί τους νόµους. Αλλά η Ρωµαϊκή Αυτοκρατορία γι’ αυτό κατόρθωσε τόσα χρόνια να επιβιώσει ’ δεν ενεργούσε κατ’ αυτόν τον τρόπο.

«Τούτω Νίκα» περίπτωση του Μαξεντίου

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Μαξεντίου, του κουνιάδου του Κωνσταντίνου. Ο Μαξέντιος επεθύµησε να γίνει ο µόνος αυτοκράτορας, και εστράφη κατά του Κωνσταντίνου, επικαλούµενος τον θάνατο – την δολοφονία κατ’ αυτόν – του πατέρα του, του Μαξιµιανού. Διατάζει την καταστροφή των αγαλµάτων του Κωνσταντίνου. Ο Κωνσταντίνος µέσω των Άλπεων έρχεται στην Ιταλία, και συναντώνται οι δύο στρατοί στην ιδία γέφυρα του Τίβερη, δύο χιλιόµετρα έξω από τη Ρώµη. Εδώ εµφανίζεται η γνωστή

θεοσηµία, όπως το περιγράφει ο ιστορικός Ευσέβιος, κατά το αποµεσήµερο. Βλέπει δηλαδή στον ουρανό τον Σταυρό και τα γράµµατα που έλεγαν «Τούτω Νίκα», όχι δηλαδή «Εν Τούτω Νίκα». Με αυτό το σύµβολο θα µπορείς να νικάς, ας νικάς. Ο Λακτάντιος παραθέτει το κείµενο εις τα Λατινικά. Και λέει πάλι ότι ήταν Σταυρός, ότι το είδε σε ενύπνιον ο Κωνσταντίνος, βλέπετε υπάρχουν διάφορες εκδοχές, και είπε ότι τα γράµµατα ήσαν In Hoc Vincas, Εν τούτω, εδώ δηλαδή υπάρχει το In. Εν αυτώ, δηλαδή να νικάς. Ο Άγιος Αρτέµιος και ο στρατός, υπάρχουν σχετικές πηγές, εβεβαίωσαν πως το είδαν και αυτοί το σύµβολο. Άρα το είδε ολόκληρος ο στρατός και όχι µόνον ο Κωνσταντίνος. Γεγονός είναι ένα. Είτε ως ενύπνιον το είδε, είτε µέρα µεσηµέρι στον ουρανό, σηµασία έχει ότι από τότε ο Κωνσταντίνος κατασκευάζει το λάβαρο του Σταυρού µε το µονόγραµµα, το Χριστόγραµµα ΧΡ, Χριστός. Σε ένα στεφάνι. Και εις τις ασπίδες των στρατιωτών εµφανίζεται το µονόγραµµα.

Ο Ζώσιµος αποσιωπά το γεγονός, ενώ θα µπορούσε να το διαψεύσει, αλλά δε µπορεί. Αποσιωπά το γεγονός όπως και άλλοι παγανιστές συγγραφείς. Το επιβεβαιώνουν όµως µεταγενέστεροι ιστορικοί, ο Φιλοστόργιος, ο Νικηφόρος Κάλλιστος Ξανθόπουλος, ο ησυχαστής του 14ου αιώνος. Ο δε Σωζοµενός, ιστορικός του 5ου αιώνος, έναν αιώνα µετά τον Κωνσταντίνο µαζί µε τον Σωκράτη τον σχολαστικό, λέγει ότι οι λέξεις «Τούτω Νίκα» ήσαν άγγελοι. Όπως το αστέρι της Βηθλεέµ, κατά τον Ιερό Χρυσόστοµο, ήταν υπερφυές θαύµα, δηλαδή άκτιστη ενέργεια του Τριαδικού Θεού, το ίδιο και ο Σωζοµενός, το ερµηνεύει µε το δικό του τρόπο. Στις 28 Οκτωβρίου του 312 γίνεται η µάχη. Ο Κωνσταντίνος είχε 25.000 στρατό, ο Μαξέντιος 100.000 και κυριολεκτικά συνετρίβη ο

στρατός του Μαξεντίου. Σπάζει µια γέφυρα του Τιβέριου ποταµού και πολλοί στρατιώτες πέφτουν στο ποτάµι και πνίγονται, και µαζί τους και ο Μαξέντιος. Πάλι κατηγορούν τον Κωνσταντίνο. Εµένα µε ενδιαφέρει στην έρευνά µου ο όρος που χρησιµοποιείται: «δολοφόνος ο Κωνσταντίνος». Ξέρετε τι σηµαίνει δολοφόνος. Να πείτε ότι µε τον τρόπο που επετέθη κατόρθωσε κλπ να πέσει ο Μαξέντιος στο ποτάµι και να πνιγεί, εντάξει το δέχοµαι. Αλλά δολοφόνος από πού ως που; Όταν είναι µία µάχη κατά την οποία αντιµετωπίζεται στάσις, επανάσταση εναντίον του ανωτάτου άρχοντος. Τρία χρόνια µετά, ο Κωνσταντίνος έχτισε τη Θριαµβική Αψίδα η οποία υπάρχει µέχρι σήµερα στη Ρώµη. Τώρα µια αντίφαση, στους αντιπάλους του Κωνσταντίνου είναι ότι, δεν κατεδίκασε κανένα στρατιώτη του αντιπάλου στρατεύµατος. Δεν εφήρµοσε κανένα µέτρο εναντίον τους! Καταλαβαίνετε λοιπόν ποιες αντιφάσεις υπάρχουν εις την κρίση του Κωνσταντίνου.

Κρίσπος – Φαύστα

Χαρακτηριστικότερες από αυτές – να ολοκληρώσω αυτές τις αναφορές – είναι η περίπτωση του γιου του του Κρίσπου και η περίπτωση της Φαύστας, της δεύτερηςσυζύγου του. Το 316 γιόρταζε τα δέκα χρόνια της ανόδου του εις τον θρόνο, στα ανάκτορα. Και εξαπλώνεται αυτόµατα η είδηση ότι συνελήφθη ο Κρίσπος και εφυλακίσθηεις την φυλακήν της Πόλας εις την Ίστρια – από εκεί κατήγετο ο Ιωάννης Καποδίστριας και η οικογένειά του, την Ίστρια. Ο Κρίσπος ήταν ένας σοβαρός και αξιοπρεπήςνέος µε πολλά ηγετικά χαρίσµατα. Δεκαεπτάχρονος, είχε περιβληθεί ανώτατα στρατιωτικά αξιώµατα και ήταν µάλιστα και αρχηγός του στόλου της αυτοκρατορίας.

Μη σας φαίνεται περίεργο, ο Γκουαρνέ της Ιωσηφίνας, ο θετός γιος του Ναπολέοντος, δεκαέξι χρονών ηύρε να καταλάβει τα Επτάνησα µε τους δηµοκρατικούς Γάλλους.Εδώ φαίνεται το µίσος της Φαύστας. Ο Κρίστπος υπερτερούσε έναντι των τριών δικών της γιων. Ετίθετο θέµα διαδοχής. Επίσης η αγία Ελένη, αγαπούσε τον Κρίσπογια τα προσόντα, της θύµιζε τον γιο της στα νεανικά του χρόνια. Γίνεται µια σατανική ενέργεια. Ένα µήνα πριν από τον θάνατο του Κρίσπου ο Μέγας Κωνσταντίνοςείχε εκδώσει ένα νόµο εναντίον της µοιχείας. Μοιχεία µε έγγαµη γυναίκα, όχι απλώς πορνεία. Η τιµωρία ήταν ο θάνατος. Με ψευδοµάρτυρες κατηγορήθηκε απότην Φαύστα ο Κρίσπος, πρώτον για συνωµοσία εναντίον του Κωνσταντίνου και δεύτερον ότι της επετέθη, στη µητριά του δηλαδή, µε ανήθικους σκοπούς. Ο Ζώσιµος,προσέξτε, ο ειδωλολάτρης ιστορικός, και ο Ιωάννης Ζωναράς τον δωδέκατο αιώνα δέχονται ως αβάσιµες τις πληροφορίες και όλοι οι σοβαροί ερευνητές δέχονταιότι αυτά µένουν στο χώρο του θρύλου. Δεν µπορεί να συναγάγει κανείς σοβαρά συµπεράσµατα. Το δίληµµα που είχε ο Κωνσταντίνος σε αυτή την περίπτωση ήτανανάλογο εκείνο ενός µεγάλου νοµοθέτη του ελληνισµού. Τον έβδοµο αιώνα ο Ζάλευκος – Ζάλευκος σηµαίνει Πάλευκος, όµως λέµε ζάπλουτος (παρακαλώ όσους δεντο ξέρουν να µη λένε ζάµπλουτος – ζα σηµαίνει πάρα πολύ, ζάπλουτος και ζάλευκος). Ο Ζάλευκος είναι σύγχρονος του Χαµουραµπί, ή Χαµουράµπι και εκδίδει τηνπρώτη ελληνική νοµοθεσία – είναι αρχαιότερος του Σόλωνος. Είχε λοιπόν ένα νόµο που έλεγε: ο κατηγορούµενος και συλλαµβανόµενος για µοιχεία καταδικάζεταιµε την εξόρυξη των δύο οφθαλµών. Ο πρώτος που συνελήφθη για µοιχεία ήταν ο γιος του Ζαλεύκου. Έρχεται λοιπόν ο βασιλεύς, όπως ο Κωνσταντίνος ανώτατος δικαστής,

να δικάσει. Τι να κάνει; Να τυφλώσει το γιο του που ο στρατός τον ήθελε ως διάδοχό του και η εκκλησία του δήµου; Ρωτάει λοιπόν σοφότατα ο Ζάλευκος τηνσύναξη: πόσα µάτια απαιτεί ο νόµος στην περίπτωση αυτή ως τιµωρία; Και του είπαν δύο. Ε, λέει, ένα µάτι του γιου µου και ένα µάτι δικό µου. Τυφλώθηκε καιαυτός κατά το ένα µάτι για να µην καταδικάσει µε την εξόρυξη των δύο οφθαλµών το γιο του.

Αυτό το επικαλούµεθα συνήθως, ο Δηµινιάτης και ο Κωνσταντίνος Καλλίνικος για να δικαιώσουν την περί ικανοποιήσεως της θείας δικαιοσύνης θεολογική, δυτική,παπική δηλαδή θεωρία – αλλά αυτό είναι άλλου παπά ευαγγέλιο και άλλο θέµα.

Δεν εκτελεί τον Κρίσπο, απλώς τον φυλακίζει ο Κωνσταντίνος. Ο νέος εκτελέστηκε µε άγνωστο τρόπο και δεν βρέθηκε διάταγµα του Μεγάλου Κωνσταντίνου που νακαταδικάζει τον Κρίσπο σε θάνατο, όπως έπρεπε να υπάρχει. Οι ιστορικοί µας λέγουν ότι η µόνη που µπορούσε να χρησιµοποιήσει την σφραγίδα του αυτοκράτοροςήταν η γυναίκα του η Φαύστα και σ’ αυτήν αποδίδεται η δολοφονία. Η απάντηση λοιπόν είναι αδύνατη και ανεύθυνη και προς πάσα κατεύθυνση. Η Ελένη επέστρεψεαπό τη Ρώµη και πληροφορήθηκε τη συνωµοσία της Φαύστας και απεκάλυψε τα πράγµατα στον Κωνσταντίνο. Ο Κωνσταντίνος τότε διέταξε την σύλληψη της Φαύστας.Ο Ζώσιµος αυθαίρετα λέει ότι ο Κωνσταντίνος διέταξε να πνιγεί η Φαύστα στο λουτρό µε καυτό νερό. Προχθές µου έστειλαν ένα άρθρο – θα το επικαλεστώ για

ολίγο στη συνέχεια – που επαναλαµβάνει ένας εχθρός του Χριστιανισµού, τα όσα γράφει ο Ζώσιµος. Χωρίς καµία άλλη πηγή, χωρίς διασταύρωση της πληροφορίας.Αναπαράγεται λοιπόν αυτή η κρίση αναπόδεικτα. Αλλά το µύθο του Ζωσίµου καταρρίπτει ο Ιερώνυµος. Εκκλησιαστικός συγγραφέας (366 – 419 µ.Χ). Άριστος ελληνιστής,είχε ζήσει κοντά σε πατέρες στην ανατολή και µάλιστα κοντά στον Ιωάννη το Χρυσόστοµο – ανατολικός, Μέγας Βασίλειος, Ιωάννης Χρυσόστοµος, ανήκουν στηνίδια οµάδα από πλευράς Ορθοδοξίας – έζησε ο Ιερώνυµος τα γεγονότα, και αυτός παρέχει την πληροφορία ότι ο θάνατος της Φαύστας επήλθε τρία ή τέσσερα έτηµετά το θάνατο του Κρίσπου. Πως είναι δυνατόν λοιπόν να συνδέονται, και µάλιστα άµεσα, τα δύο γεγονότα; Ακόµη και ο ιστορικός Γίββων εις την ιστορία τουκαταθέτει την αµφισβήτησή του για ένα τέτοιο θάνατο της Φαύστας. Και ο Παπαρηγόπουλος επίσης απορρίπτει µια τέτοια θεωρία. Τις περιπτώσεις λοιπόν, κυρίως,του Κρίσπου και της Φαύστας, καλύπτει θρύλος.

Η στάση του Μ. Κωνσταντίνου έναντι της ειδωλολατρείας

Ποια ήταν η στάση τώρα του Κωνσταντίνου έναντι της ειδωλολατρίας. Ένα χρόνο µετά τη Σύνοδο της Νικαίας το 326, ο Κωνσταντίνος έρχεται στη Ρώµη για να γιορτάσειτα εικοσάχρονα της Βασιλείας του, τα δεύτερα δεκενάλια. Κλήθηκε στο Καπιτώλιο να συµµετάσχει σε µια στρατιωτική, ειδωλολατρική γιορτή και να προσφέρειτις νενοµισµένες θυσίες. Αρνήθηκε. Καταλαβαίνετε, έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία η άρνηση του αυτοκράτορος να τελέσει τα καθήκοντά του ως εθνικός, ως ειδωλολάτρης

αυτοκράτορας. Μάλιστα πρέπει να ξέρουµε, θα το πω παρενθετικά, γιατί εδιώκετο ο Χριστιανισµός, κυρίως τους τρεις πρώτους αιώνες; Αλλά δεν σταµάτησαν ποτέοι διωγµοί αυτοί, µέχρι σήµερα. Εδιώκετο διότι δεν απεδέχετο άλλες θεότητες. Η φράσις της λειτουργίας: «εις Άγιος, εις Κύριος, Ιησούς Χριστός», κατά τουςµεγάλους λειτουργιολόγους, εισήλθε εις την θεία λειτουργία ήδη από τον πρώτο αιώνα. «Εις Άγιος», ήταν απάντηση στους Εβραίους’ ένας είναι ο Άγιος που αγιάζει,ο Τριαδικός Θεός. «Εις Κύριος», ένας βασιλιάς, ένας αυτοκράτορας, απευθύνεται στους Ρωµαίους. Ένας είναι εκείνος ο οποίος είναι ο βασιλιάς ο δικός µας.Κι αυτό το επαναλαµβάνει το 160 περίπου στη δίκη του, ο άγιος Πολύκαρπος, επίσκοπος Σµύρνης. Τι του είπε ο Στάτιος ο Κονδράτιος, ο διοικητής της Σµύρνης;«Ώµοσον του Καίσαρος Τίτου». Θυσίασε στο άγαλµα του Καίσαρα. Διότι ο Καίσαρ ήταν Θεός επί της γης.

Τιµούσαν το πνεύµα του Καίσαρος και το πνεύµα της Ρώµης, µε αγάλµατα µε θυσίες, ετιµώντο ως θεότητα. Άρα δεν θα είχε αντίρρηση η Ρώµη οι Χριστιανοί να εισαγάγουνµια νέα θεότητα εις την πανσπερµία των θεοτήτων – ο Οράτιος έλεγε την εποχή αυτή «υπάρχουν περισσότεροι θεοί απ’ όσον άνθρωποι» - οπότε δε θα ηρνείτο ηΡώµη εάν πρώτα εδέχοντο τη θεότητα του Καίσαρος και της Ρώµης. Γι’ αυτό εδιώκοντο οι Χριστιανοί. Ήταν απηγορευµένη εταιρεία – οµάδα διότι δεν εδέχετο «ουςη πόλις», για να επαναλάβω το Σωκράτη, «ους η πόλις ενόµιζε θεούς», κατά νόµον εδέχετο ως θεότητες. Αυτό λοιπόν λειτουργεί µ’ έναν τρόπο περίεργο στη συνείδηση

των ειδωλολατρών όταν ο αυτοκράτωρ που ετιµάτο ως θεός – και ο Κωνσταντίνος µέχρι τότε ετιµάτο – αρνείται να προσφέρει τα νενοµισµένα όπως επέβαλε η θρησκείατης Ρώµης. Ύστερα απ’ όσα είχε βιώσει εις την Σύνοδο της Νικαίας, δεν µπορούσε να δεχθεί όλα αυτά.

Επίσης κατά τον Ζώσιµο, προκάλεσε το µίσος των ειδωλολατρών, οι οποίοι για να τον εκδικηθούν και να τον προσβάλουν, εβεβήλωσαν τα αγάλµατά του. Δηλαδή χρησιµοποίησανκάθε µέσο κατά του προσώπου στα αγάλµατα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, αλλά εκείνος, ειρηνικότατα, όταν του είπαν τι είχε γίνει, έπιασε το πρόσωπό του καιείπε «ευτυχώς εγώ δε βλέπω κανένα τραύµα στο πρόσωπό µου». Δεν καταδίωξε τους ειδωλολάτρες, αλλά ούτε και τήρησε ιδιαίτερα φιλική στάση απέναντί τους.Με επιστολές του συµβούλευε τους κατοίκους της χώρας και των περιοχών που υπήρχαν ειδωλολάτρες να στραφούν προς τη χριστιανική πίστη. Πως είναι δυνατόννα τον αγαπήσουν οι εθνικοί; Αυστηρότητα έδειξε µόνον προς τους αιρετικούς. Γι’ αυτό πότε εξόριζε το Μέγα Αθανάσιο, πότε εξόριζε τον Άρειο. Διότι έναςάρχοντας, για να καταλαβαίνουν οι διοικούντες, ενδιαφέρεται σε κάθε εποχή γι’ αυτό που λέει η λαϊκή φράση: ησυχία, τάξη και ασφάλεια. Ήθελε δηλαδή να αποφύγειτις άκαιρες διενέξεις και τις συγκρούσεις. Γι’ αυτό και ο Μέγας Αθανάσιος, για να προφυλαχθεί κατά πολλούς ιστορικούς, επειδή τον απειλούσαν µε δολοφονίαοι Αρειανοί, εστάλη εις την Δύση. Εξόριστος στη Ρώµη, 335-36, και στα Ρέµιδα το σηµερινό Πριρ, τη γενέτειρα του Μαρξ. Εκεί ακριβώς εστάλη ο Μέγας Αθανάσιος

και µετέφερε το µοναχισµό του αγίου Αντωνίου και του αγίου Παχωµίου, το κοινοβιακό µοναστήρι. Δεν αδίκησε την εθνική θρησκεία. Κατά τον Ζώσιµο επέβλεψετην ανοικοδόµηση εθνικών ναών.

Η συνάδελφος στο Πανεπιστήµιο Αθηνών στη Φιλοσοφική, η κυρία Πολύµνια Αθανασιάδη, έχει µια σπουδαία εργασία εις την οποία λέει ότι αµέσως µετά τη Νίκαιαο Κωνσταντίνος χρηµατοδότησε, ως αρχηγός του κράτους, τέσσερις ναούς. Δύο ειδωλολατρικούς και δύο χριστιανικούς. Δηλαδή προσπαθούσε να τηρήσει την ισορροπίακαι να εξασφαλίσει την ισότητα και ενότητα των πολιτών. Επίσης χρηµατοδότησε τους ναούς της αγίας Ελένης, την Εκατονταπυλιανή της Πάρου, τους ναούς εκείπου βρίσκονται και σήµερα στα Ιεροσόλυµα, στη Βηθλεέµ, στο Σταυροβούνι, στη σκήτη που µετέφερε η αγία Ελένη µεγάλο τµήµα του Τιµίου Σταυρού και ούτω καθεξής.Συγχωρήστε µε, βλέπω σ’ αυτό το άρθρο, και δε θα το διαβάσω ολόκληρο, και πολλοί νεοπαγανιστές µας κατηγορούν λέγοντας «δεν είναι Τίµιος Σταυρός αυτό,αλλά δάσος ολόκληρο». Μη νοµίσητε ότι όποιος έχει Τίµιο Ξύλο είναι απευθείας από το Σταυρό του Χριστού. Έχουµε τα λεγόµενα κατασκευαζόµενα φυλαχτά, µετο άγγιγµα του αίµατος των µαρτύρων και µε το άγγιγµα του Σταυρού του Χριστού, το ξύλο αγιάζεται και λέγεται και αυτό Τίµιο Ξύλο αλλά δεν ανήκει στο Σταυρότου Χριστού. Προσέξτε τώρα. Άλλο στη Μονή Ξηροποτάµου και στη Μονή Σταυροβουνίου στην Κύπρο που υπάρχει µεγάλο τµήµα του Σταυρού. Δεν είναι λοιπόν πολλοίσταυροί που κόπτονται, αλλά µε αυτόν τον τρόπο παράγονται φυλαχτά που έχουν άµεση σχέση εξ επαφής µε τον Σταυρό του Χριστού. Αλλά και ο πατέρας του Κωνσταντίνου

είχε ευνοήσει τους Χριστιανούς µε την έννοια ότι δεν εφήρµοζε τα διωκτικά διατάγµατα του Διοκλητιανού απέναντί τους. Την ίδια πολιτική ακολούθησε και οΚωνσταντίνος.

Ο Κωνσταντίνος συνέβαλε στη νίκη του Χριστιανισµού. Ένα τεράστιο εγκληµατικό λάθος – µακάρι να οφείλεται σε άγνοια – είναι το διαθρυλούµενο και επαναλαµβανόµενοπολλάκις ότι ο Μέγας Κωνσταντίνος ανεκήρυξε επίσηµη θρησκεία το Χριστιανισµό – άπαγε της βλασφηµίας! Αυτό θα γίνει στις 28 Φεβρουαρίου του 380 από τονΙσπανικής προελεύσεως και θερµόαιµο αυτοκράτορα τον Θεοδόσιο τον Α’, αλλά όχι από τον Κωνσταντίνο. Ο Κωνσταντίνος εξησφάλισε ελευθερία σε κάθε θρήσκευµα,οπότε και οι Χριστιανοί απέκτησαν το δικαίωµα να λατρεύουν ελεύθερα το Θεό τους. Όχι ότι ο Χριστιανισµός ανακηρύχθηκε επίσηµη θρησκεία του Κράτους. Αυτόείναι τεράστιο ιστορικό λάθος και ψέµα συγχρόνως. Ο Κωνσταντίνος ο Παπαρηγόπουλος λέγει ότι «προς τον Χριστιανισµό ο Κωνσταντίνος ηδύνατο να πολιτευτείκαι άλλως ή όπως επολιτεύθη, ηδύνατο να µην προστατεύσει και να τον καταδιώξει». Άρα µόνο σε µεταφυσικές, κυρίως υπερφυσικές παρεµβάσεις µέσα στην καρδιάτου Κωνσταντίνου βλέπει ο Παπαρηγόπουλος την στάση του έναντι των Χριστιανών. Και κάτι σηµαντικό. Κανείς πολιτικός δεν στηρίζεται ποτέ εις την µειοψηφίααλλά πάντα στην πλειοψηφία. Είτε για να επιτύχει στις εκλογές είτε για να επιτύχει τους δικούς του στόχους. Και η εποχή που ο Μέγας Κωνσταντίνος µέχριτην Α’ Οικουµενική Σύνοδο που δείχνει το ενδιαφέρον του για τον Χριστιανισµό, ποιος ήταν ο αριθµός των Χριστιανών στην Αυτοκρατορία; Οκτώ µε δέκα τοις

εκατό. Αυτό το µαρτυρεί σε µια σπουδαιότατη εργασία του ο Άντολφ φον Χάρµερ, ένας µεγάλος ιστορικός φιλευθέρας ιδεολογίας εις την Ευρώπη, εις την Γερµανία«Η εξάπλωσις του Χριστιανισµού κατά τους πρώτους αιώνες». Οκτώ µε δέκα τοις εκατό. Μειοψηφία ήσαν αυτή την εποχή οι Χριστιανοί.

Επίσης ο Κωνσταντίνος, ο Μέγας Κωνσταντίνος, για µένα, και µόνο γι’ αυτό είναι Μέγας και άγιος της εκκλησίας. Άγιος σηµαίνει ότι έχει τη Χάρη του Θεού µέσατου, αυτό σηµαίνει, όχι αλάθητος. Έχει τη Χάρη του Θεού, ζωντανή και αισθητή. Ο Μέγας Κωνσταντίνος αυτοκαταργήθηκε σε κάποια στιγµή ως αυτοκράτωρ, δεχόµενοςτον δηµοκρατικότερο θεσµό της Ιστορίας που είναι η Σύνοδος, το Συνοδικό σύστηµα. Το 311 και εν συνεχεία 313 – 14 ξέσπασε µια µεγάλη διένεξις, για το σχίσµατων Δονατιστών. Μάλωναν µεταξύ τους οι Χριστιανοί που ανήκαν στον Δονάτο και οι άλλοι στον νόµιµο επίσκοπο σε ποιον ανήκουν οι ναοί και οι περί τους ναούςτίτλοι και τα αγροτεµάχια. Ο Μέγας Κωνσταντίνος που έπρεπε να δικάσει την υπόθεση, αυτοκαταργείται από «Ύψιστος Δικαστής» και λέγει εις τον Μιλτιάδη –Έλληνα – επίσκοπο Ρώµης, της Παλαιάς Ρώµης : «έχετε σύλλογο, δικάστε µε τον συνοδικό σύλλογο». Έτσι φθάσαµε στην Α’ Οικουµενική Σύνοδο. Όταν λέµε δε ότιο Μέγας Κωνσταντίνος ήταν πρόεδρος της Συνόδου – µε συγχωρείτε αλλά δεν ξέρω γράµµατα, να διαβάσω τα κείµενα – ο καθηγητής Βλάσιος Φειδάς, συνάδελφός µαςέχει δηµοσιεύσει ένα βιβλίο για την προεδρία της Α’ Οικουµενικής Συνόδου. Οι πηγές µας λένε, αναλυόµενες κριτικά από τον κύριο Φειδά και από άλλους επιστήµονες,

τελευταίος είναι αυτός που γράφει ο κύριος Φειδάς, ότι πρόεδρος υπήρξε ο Αντιοχείας Ευστάθιος.

Άλλο ο πρόεδρος που συντονίζει τις συζητήσεις και άλλο ο συγκαλέσας τη Σύνοδο. Μόνο ο αυτοκράτωρ είχε δικαίωµα να δώσει άδεια στους επισκόπους από όλο τοµήκος και πλάτος της αυτοκρατορίας να κινηθούν προς την πρωτεύουσα και µάλιστα εδώ προς τη Νίκαια της Βιθυνίας. Ξέρετε αυτό και επί Ιουστινιανού ισχύεικαι επί Παλαιάς Ρώµης ίσχυε και επί Κατοχής. Μπορούσε να κυκλοφορήσει κανείς αν δεν είχε άδεια της γερµανικής διοικήσεως και στη Σοβιετική Ένωση µπορούσενα πει κανείς «πετάγοµαι µέχρι τη Ρώµη για ψώνια» αν δεν είχε άδεια της αστυνοµίας; Διότι εφοβούντο στάση, εξεγέρσεις. Αυτό ίσχυε πολύ περισσότερο στηναχανή Ρωµαϊκή αυτοκρατορία. Ο Κωνσταντίνος όµως και οι µετέπειτα αυτοκράτορες δίνει την άδεια να συγκληθεί η Σύνοδος. Προσφωνεί τους Πατέρες της Συνόδουσε άπταιστα ελληνικά, ήταν εγκρατέστατος της ελληνικής γλώσσης, και εν συνεχεία αποσύρεται και το έργο της Συνόδου διεξάγεται από τους αγίους Πατέρες µεταξύτων οποίων ο άγιος Νικόλαος, ο άγιος Σπυρίδων, ο Αλέξανδρος Θεσσαλονίκης, ο Αλέξανδρος Αλεξανδρείας, διάκονος ακόµη ο Μέγας Αθανάσιος – καταλαβαίνετε γιαποια πρόσωπα µιλούµε. Αλλά δεν υπήρξε πρόεδρος της Α’ Οικουµενικής Συνόδου. Όπως θα συµβεί και στη µετέπειτα ιστορία της Εκκλησίας. Θα µου πει κανείς,συζητήσεις, επηρεασµοί εις τα µετόπισθεν µπορούσαν να υπάρχουν πάντοτε. Αλλά όταν στις Οικουµενικές Συνόδους µπορούσαν να υπάρχουν άγιοι, έτοιµοι να θυσιαστούν

για την πίστη του Θεού, ουδεµία επιρροή είναι δυνατή. Αυτό είναι το πρόβληµα σήµερα. Μπορεί να συγκληθεί Οικουµενική Σύνοδος; Αν δεν έχουµε θεουµένους,δε µπορούµε να έχουµε Οικουµενική Σύνοδο. Ή, αν δεν έχουµε επισκόπους που αγωνίζονται για την πίστη του Χριστού και ακολουθούν τους αγίους τους θεουµένους,διαφορετικά όποια Σύνοδος που θα γίνει στο µέλλον που θα διεκδικήσει τον τίτλο Πανορθοδόξου και Οικουµενικής Συνόδου και θα εναντιώνεται εις τον λόγο καιτην πολιτεία και την πράξη των θεουµένων, δηλαδή των αγίων, θα αποδειχθεί και εύχοµαι να µη γίνει αυτό, ψευδοσύνοδος, ληστρική σύνοδος. Επίσης, από ελληνολάτρηςο Μέγας Κωνσταντίνος έγινε πραγµατικά πιστός εις τον Ήλιον της δικαιοσύνης, τον Ιησού Χριστό. Έγινε υπέρµαχος της χριστιανικής θρησκείας όπως αποδεικνύειήδη το 313 µε το διάταγµα των Μεδιολάνων, χωρίς, όπως είπα, να διακηρύξει επίσηµη και µοναδική θρησκεία τον Χριστιανισµό.

Το διάταγµα των Μεδιολάνων

Το διάταγµα των Μεδιολάνων, ο Λακτάντιος το περιέχει στο έργο του και ο Ευσέβιος εις την Ιστορία του. Τι περιείχε το διάταγµα. Παρείχε ελευθερία λατρείας.Γενικά, σε κάθε θρησκεία. Κατήργησε τους νόµους οι οποίοι ίσχυαν εναντίον των Χριστιανών και οι τόποι λατρείας – που τους είχαν αρπάξει οι ειδωλολάτρες– επεστράφησαν στους Χριστιανούς. Ή, όπου δεν ήταν δυνατό αυτό, οι Χριστιανοί έπαιρναν αποζηµίωση για τους τόπους λατρείας που είχαν αρπαγεί. Είπαµε για

την Α’ Οικουµενική Σύνοδο. Ανύψωσε συγχρόνως τον ελληνισµό σε πολιτική και εκπολιτιστική δύναµη. Τεράστια προβλήµατα. Ο Κωνσταντίνος χρησιµοποιεί τη γλώσσατης Ρωµανίας, της αυτοκρατορίας, της Ελληνικής δηλαδή αυτοκρατορίας η οποία εκτεινόταν απ’ τη Δύση µέχρι το βάθος της Ανατολής. Οι γλώσσες ήταν δύο, λατινικάκαι ελληνικά. Ο Κωνσταντίνος µιλεί ελληνικά στη Σύνοδο όπως και στη Σύνοδο το 324, στην Αντιόχεια. Εκεί ακριβώς ολοκληρώνει την αυτοταπείνωσή του και τηναποδοχή της Συνόδου, του Συνοδικού θεσµού, όταν λέγει στους επισκόπους το περίφηµο εκείνο: «Εσείς είστε επίσκοποι των εντός, µέσα δηλαδή στα πνευµατικά,στα sacra interna της Εκκλησίας. Εγώ, ο αυτοκράτωρ, υπό του Θεού καθιστάµενος επίσκοπος των εκτός αν είη». Όσοι είστε φιλόλογοι ξέρετε τι σηµαίνει αυτότο «αν είη». Θα µπορούσα να είµαι εφόσον µου το αναγνωρίζετε, επίσκοπος, που θα επιβλέπω δηλαδή τα εκτός της Εκκλησίας, τα εκτός του αγίου βήµατος. Μπορούµενα συναγάγουµε τα συµπεράσµατα από τις µετέπειτα επιδροµές κυριολεκτικά όχι µόνο στην Ελλάδα, εις τα sacra interna της Εκκλησίας. Το πρόβληµα των σχέσεωνεκκλησίας – πολιτείας σήµερα, ξανατοποθετεί την στάση του Μεγάλου Κωνσταντίνου και πολλών άλλων αυτοκρατόρων µας στην αυτοκρατορία της Νέας Ρώµης. Δύοτρία πραγµατάκια για να κλείσω.

Έργα του Μ. Κωνσταντίνου

Ανέτρεψε την πορεία της ιστορίας, µε τις θρησκευτικές και αστικές αλλαγές τις οποίες επέφερε. Μια απ’ αυτές ήταν η απελευθέρωση, η δυνατότητα στους δούλους

να γίνουν απελεύθεροι. Δεν καταργεί τη δουλεία, δηλαδή δεν ήταν δυνατόν να καταργηθεί, αλλά όπως ο απόστολος Παύλος µε την προς Φιλήµονα επιστολή, αλλάζειτο περιεχόµενο της δουλείας. Γίνεται αδελφός ο δούλος. Γίνεται δηλαδή συνεργάτης κι όπως εµείς οι δηµόσιοι υπάλληλοι κύριε πρόεδρε δεν είµαστε δούλοι κανενός– όποια στιγµή θέλουµε λέµε τα βροντάω και φεύγω – κατά τον ίδιο τρόπο, όταν ο δούλος ανεγνωρίζετο ως άνθρωπος, ως ανθρώπινον πρόσωπον, δεν ήταν πλέονδούλος αλλά συνεργάτης προς τους πρώην κυρίους του. Είναι ο πρώτος έπειτα Ρωµιός αυτοκράτορας, δηλαδή ορθόδοξος αυτοκράτορας στην Ιστορία, µε ποιαν έννοια:είναι αυτός ο οποίος χτίζει τη Νέα Ρώµη, τη νέα πρωτεύουσα. Από το 326 αρχίζει η αναζήτηση πόλεως – δεν ικανοποιείτο µε το λατινόφωνο περιβάλλον της Δύσεωςκαι κατάλαβε ότι η τύχη της αυτοκρατορίας µετεφέρετο πλέον στην ανατολή. Εκεί θα έτρεχε το µεγάλο παιχνίδι που το έπαιξε για χίλια εκατό χρόνια και περισσότερο– µέχρι σήµερα το παίζει, οικουµενικά. Ο Ελληνισµός διατηρεί την οικουµενικότητά του συνδεδεµένος πνευµατικά µε τη Νέα Ρώµη, µε το Οικουµενικό ΠατριαρχείοΚωνσταντινουπόλεως.

Ο Κωνσταντίνος είχε επιλέξει, τόσο ανθέλληνας ήταν, είχε επιλέξει στην αρχή την Τροία. Εκεί ήθελε να χτίσει την πρωτεύουσα. Τα λέει ο ιστορικός Σωζοµενός.Εν συνεχεία όµως κατάλαβε τη σηµασία της περιοχής του παλαιού Βυζαντίου, που ήταν ερείπια τώρα, που έλεγχε το πέρασµα προς τη Μαύρη θάλασσα, τα στενά δηλαδήτου Βοσπόρου. Ο Παπαρηγόπουλος το είχε επιχειρήσει, ο Γίββων το είχε επιχειρήσει και πολλοί άλλοι ιστορικοί, µέτρησαν την απόσταση από την Κωνσταντινούπολη

µέχρι τη Θούλη της Ισλανδίας και από την Κωνσταντινούπολη µέχρι την Κίνα. Είναι περίπου τα ίδια χιλιόµετρα. Αντελήφθη ο Κωνσταντίνος ότι το κέντρο τουκόσµου ήταν αυτή η νέα πόλη. Μάλιστα όταν εχάρασε την πόλη, τον ρωτούσαν οι αξιωµατικοί: «που µας πας, πολύ µακριά χαράσσεις τα όρια της πόλης». Έχουµεδεύτερη χάραξη µε τον Θεοδόσιο και τρίτη χάραξη µε τον Ιουστινιανό και µετέπειτα. Ο Κωνσταντίνος είπε : «δεν µπορώ να σταµατήσω γιατί µε οδηγεί αυτός µπροστά».Δηλαδή επεκαλέσθει υπερφυσικές παρεµβάσεις, κάποιος άγγελος, που οδηγούσε τον Μέγα Κωνσταντίνο. Αυτό ή είναι αλήθεια ή είναι ψέµα δεν είναι το πρόβληµάµας. Το πρόβληµα είναι η διορατικότητα και η οξυδέρκεια αυτού του πολιτικού να αναγνωρίσει τον ρόλο που επρόκειτο να παίξει η Κωνσταντινούπολη, η Νέα Ρώµηδηλαδή, στην περιοχή αυτή.

Έγινε ο αυτοκράτωρ ο οποίος δεν έχασε κανένα πόλεµο. Δε νικήθηκε ποτέ ούτε εσωτερικά, ούτε εξωτερικά. Κατήργησε το σώµα των πραιτοριανών, που είχαν φτάσειστο σηµείο να θεωρούνται οι κύριοι των αυτοκρατόρων, κατήργησε την ποινή του σταυρικού θανάτου, ανανέωσε το οικογενειακό δίκαιο, κατεδίκασε τη µοιχείαόπως είδαµε, µε νόµους ανύψωσε τη θέση της µητέρας, προστάτεψε την οικογένεια και τα παιδιά απ’ την κατάχρηση της πατρικής εξουσίας και τα κορίτσια απ’την απαγωγή. Ρύθµισε τα ζητήµατα διαζυγίου, κληρονοµίας, προίκας, κοκ. Όλη η πολιτεία του δείχνει ότι ενεργούσε ως χριστιανός. Με νόµο τιµωρούσε εκείνουςπου προξενούσαν τον θάνατο των σκλάβων και περιόρισε τη βία και τη σωµατική τιµωρία. Μάλιστα κάτι σηµαντικότατο για τον 4ο αιώνα: απαγορεύει τον στιγµατισµό

στα πρόσωπα των σκλάβων. Είχαν τη συνήθεια δηλαδή να στιγµατίζουν µε σπαθί, καµένο σπαθί, τα πρόσωπα των σκλάβων. Και έλεγε ότι το πρόσωπο είναι εκείνοπου µας φέρει εις τον Θεόν. Το κατ’ εικόνα Θεού, αφού πλαστήκαµε έτσι. Πως είναι δυνατόν λοιπόν να αχρειώνεται η εικόνα του Θεού στους σκλάβους; Δεν ξέρωπόσοι χριστιανοί ενεργούν κατ’ αυτόν τον τρόπο. Επέφερε την ειρήνευση και το τελευταίο ερώτηµα:

Ποια η σχέση του µε τον Χριστιανισµό

Ποια η σχέση του µε τον Χριστιανισµό. Έχουν γραφεί πολλά. Εκατοντάδες, για να µην πω χιλιάδες βιβλία και άρθρα. Μιλούν για σκοπιµότητα, και σας µίλησα ήδηγια τον Χριστιανισµό ως µειοψηφία. Ο δάσκαλός µας, ο µακαρίτης Ανδρέας Φυτράκης, το 1945 κατέθεσε τη διδακτορική του διατριβή µε τον τίτλο «Η πίστις τουΜεγάλου Κωνσταντίνου κατά τα τελευταία έτη της ζωής του» Μελετώντας όλες τις αρχαίες και τις νεότερες πηγές, υπογραµµίζει την τιµή του Μεγάλου Κωνσταντίνουπρος τους µάρτυρες. Απεδέχετο πληρέστατα την περί µαρτυρείν και µαρτύρων θεολογία της Εκκλησίας και του απλού λαού του Θεού. Μάλιστα γονυπετής προσήυχετοµπροστά στους µάρτυρες, κατεσκεύασε δε µαρτύριον, τόπον συναγωγής λειψάνων – ήθελε να συναγάγει, να συγκεντρώσει τα λείψανα των αποστόλων – σ’ αυτό θαπροχωρήσει ο Κωνστάντιος ο γιος του, δεν ετελεσφόρησε: έξι αποστόλων βρήκαν τα λείψανα – δεν είναι ανάγκη να σας απασχολήσω τώρα µε αυτό, για να ταφεί

µεταξύ των µαρτύρων. Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι ότι εξέφρασε την επιθυµία να βαπτισθεί στον Ιορδάνη διότι έµαθε ότι ο Ιορδάνης έχει αγιαστικά ύδαταλόγω της εκεί Βαπτίσεως του Ιησού Χριστού. Προσέξτε: κι αν βαπτίστηκε περί το τέλος της ζωής του, που δεν ήξερε ο Κωνσταντίνος πότε θα έρθει – όπως κανείςµας δεν ξέρει, εγώ δεν ξέρω αν θα βγω έξω από τη θύρα ζωντανός όρθιος και αν δεν πάω για να κηδευθώ στην Αθήνα. Κανείς δεν ξέρει την τελευταία στιγµή τηςζωής του.

Ο Κωνσταντίνος εφήρµοζε την πρακτική των Χριστιανών της εποχής του. Είναι παιδί της εποχής του. Θέτω ερώτηµα σεβαστοί πατέρες και θεολόγοι, θέτω ερώτηµαπολλές φορές στη σχολή, χάριν λογοπαιγνίου, που κοινωνούσαν στην Αθήνα ο Βασίλειος και ο Γρηγόριος ο Θεολόγος; Πουθενά δεν κοινωνούσαν. Εκκλησιάζοντο ειςτους αγίους Ισιδώρους που λέµε σήµερα, στο εκκλησάκι εκεί στο Λυκαβηττό, αλλά εβαπτίστηκαν γύρω στα τριανταδύο τους χρόνια. Εάν δεν γύριζαν από όλους τουςπνευµατικούς να αισθανθούν ότι προχωρούν στην κάθαρση της καρδιάς, δεν εβαπτίζοντο. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι ήταν κοινή συνήθεια. Ποιος ήταν ο πνευµατικόςτου Κωνσταντίνου. Δεν ήταν ο Ευσέβιος Νικοµηδείας. Ήσαν φίλοι, γνωρίζωντο από την ειδωλολατρική του περίοδο. Γι’ αυτό το λόγο ζήτησε στις τελευταίες στιγµέςαπό τον επίσκοπο Νικοµηδείας – που ήταν διάµεσος πρωτεύουσα µεταξύ Παλαιάς και Νέας Ρώµης – να βαπτιστεί. Και λένε, µα πήρε βάπτισµα ειδωλολάτρη. Αφήστετον Θεόν να κάνει αυτό που θέλει. Και θα σας πω γιατί ο Θεός κάνει αυτό που θέλει. Όταν ο ένας δεν έχει συνείδηση ότι ο άλλος είναι ειδωλολάτρης τότε κανείς

λόγος δε µπορεί να γίνει γι’ αυτό το θέµα. Απλούστατα, ο Μέγας Κωνσταντίνος πνευµατικό σύµβουλο είχε µια µεγάλη ασκητική µορφή της εποχής, τον όσιο Κορδούη.Με αυτόν συνελέγετο, µε έναν µεγάλο άγιο της Εκκλησίας, της Κόρδοβας της Ισπανίας, όσιος Κορδούης. Η Εκκλησία τον τιµά όχι γι’ αυτά τα οποία λέγουν συνήθως,όχι γιατί προσέφερε ευεργεσίες και λοιπά.

Για να καταλάβετε γιατί τον τιµάµε ως ορθόδοξο, ανοίξτε το µηναίο της 21ης Μαΐου για να δείτε τις ακολουθίες, τα τροπάρια που αναφέρονται στον άγιο Κωνσταντίνοκαι στην αγία Ελένη. Πρώτος λόγος: «ως ο Παύλος ουρανόθεν την κλήσην εδέξατο.» Όταν ο απόστολος Πέτρος επήγενε εις τον Κορνήλιον, έλεγεν εις τον Χριστόν:«µα που να πάω;» που του εµφανήσθη σε όραµα. Και του έλεγε « α ο Θεός εκαθάρισε, συ µη κοίνου » - µη µολύνεις τα πράγµατα που ο Θεός εκαθάρισε. Και ότανπήγε στον Κορνήλιο τον εκατόνταρχο τον Ρωµαίο, τον βρήκε να έχει θεοπτικές εµπειρίες. Οπότε, τα είχε ετοιµάσει όλα ο ίδιος ο Θεός! Και τότε ο Πέτρος υποχώρησεκαι έκανε αυτό που έπρεπε να κάνει, να βαπτίσει τον Κορνήλιο, που είχε χρόνο µπροστά του ζωής για να βαπτιστεί. Εποµένως, και στην περίπτωση αυτή, ο ΜέγαςΚωνσταντίνος, «ουρανόθεν την κλήσην εδέξατο», όπως ο απόστολος Παύλος. Αυτό είναι σηµαντικότατο. Βέβαια, κάποιος µου έλεγε, µα είναι βέβαιο; Αφού φτάνειστα όρια του θρύλου, κι αυτό µολονότι έχουµε αρχαίες πηγές που µαρτυρούν το όραµα ή το θεοπτικό βίωµα που έζησε ο Μέγας Κωνσταντίνος. Εµένα µε ενδιαφέρουν,σεβαστοί πατέρες, τα αγιολογικά κριτήρια της Εκκλησίας. Που στηριζόµαστε. Όχι βοήθησε, έδωσε, έχτισε καµπαναριά και ναούς και άλλα. Ξέρετε, η Ορθοδοξία

σε αντίθεση µε τον παπισµό, το λέγω γι’ αυτούς που δεν το ξέρουν, δεν αγιοποιεί κανέναν. Αγιοποίηση, παρακαλώ να ξεχαστεί ο όρος. Είναι βλασφηµία. Δενυπάρχει αγιο-ποίηση στην Ορθόδοξη, στους αγίου Πατέρες. Στην Ορθόδοξη Εκκλησία τι υπάρχει: αναγνώριση της αγιότητος. Ο Θεός µε έκτατες επεµβάσεις, µε λείψαναπου ευωδιάζουν, που θαυµατουργούν, µε τα λείψανα και µε τις θεοσηµείες αυτές αποδεικνύει την επέµβασή του στη συγκεκριµένη περίπτωση. Τότε τιµάµε τον υπότου Θεού διατηρηθέντα και αναγνωρισθέντα άγιο.

Το δεύτερο είναι, στην Κωνσταντινούπολη, οι ντόπιοι εκεί, έλεγαν και έψαλαν ότι η λάρνακά του Μεγάλου Κωνσταντίνου βρύει ιάµατα. Εάν πάει κανείς στην Κέρκυρα,συγχωρήστε µου αυτή την αναφορά, και πει ότι η λάρναξ του Μεταλληνού βρύει ιάµατα θα γελάσει ο κάθε ένας. Διότι όχι δεν πέθανα ακόµη αλλά διότι δεν είµαιάξιος να θεραπεύει το αγίασµα που βγαίνει από τον τάφο. Για να το λένε για τον Κωνσταντίνο δεν ξεγελιώνται οι ντόπιοι τουλάχιστον. Ο ιστορικός Σωζοµενόςλέγει πάλι για τον άγιο Σπυρίδωνα «τα δε θαυµάσια αυτού ίσασι... τα θαύµατα του αγίου Σπυρίδωνα. Και το τρίτον είναι ότι ο Κωνσταντίνος «εκράτηνε την πίστηντης Νικαίας» Με το να επιτρέψει να συγκληθεί η Σύνοδος και να αποφασίζει η Σύνοδος, µε τη Χάρη του Θεού ανεδείχθη εκείνος ο οποίος εκράτηνε, ισχυροποίησεπραγµατικά την πίστην των Ορθοδόξων Πατέρων της Εκκλησίας. Για τον άγιο Σπυρίδωνα ενθυµείσθε, λέγεται χαρακτηριστικά, και το σύµβολον επήρωσε. Ο άγιοςΣπυρίδων επικυρώνει µε το θαύµα της κεράµου το σύµβολο. Ο Κωνσταντίνος απλώς κρατύνει την ορθόδοξον πίστιν, επειδή είχε την έµπνευσιν να αυτοκαταργηθεί

από κύριος του κόσµου και να δεχθεί τον Συνοδικόν θεσµόν. Μια τελική κρίση, δυο λόγια του Κωνσταντίνου Παπαρηγοπούλου. Έχω κάνει µια σχετική µελέτη στονΠαπαρηγόπουλο και γι’ αυτό το λόγο αναφέροµαι συχνά σ’ αυτόν. Λέει ο Παπαρηγόπουλος: «και αν ακόµα διέπραξε και κάποια ανοµήµατα ο Κωνσταντίνος, αυτό δενοφείλεται – απλουστεύω τη γλώσσα – σε αγριότητα της ψυχής, αλλά γιατί ο ίδιος γεννήθηκε και έζησε µέσα σε καθιερωµένες από αιώνες ολέθριες έξεις και παραδόσεις.Οι προκάτοχοι και οι συνάρχοντές του, κανένα δε σεβάσθησαν θείο ή ανθρώπινο νόµο. Είναι απορίας άξιο όµως και θαυµασµού, ότι κατανικώντας τόσο µεγάλουςπειρασµούς, κατόρθωσε να κατανοήσει και να οµολογήσει τις αρχές του Ευαγγελίου.» Αυτά λέει ο Κωνσταντίνος Παπαρηγόπουλος.

Ευχαριστώ.

Η µετάνοια και η διακήρυξη της Αγιότητος του Ισαποστόλου, Μεγάλου Κωνσταντίνου

Όταν οι Νεοπαγανιστές ανοίγουν το στόµα τους για να κατηγορήσουν τον άγιο Κωνσταντίνο, όχι µόνο υποτιµούν το µεγαλείο της Χριστιανικής µετανοίας και συγχωρητικότητος, αλλά θέλουν να ξεχνούν, ότι όλα αυτά για τα οποία κατηγορούν τον άγιο Κωνσταντίνο, είναι πράξεις τις οποίες έκανε όταν ήταν οµόθρησκός τους

ειδωλολάτρης!!!Και από δίπλα, σύµµαχοί τους σε αυτή τη βλασφηµία, οι Προτεστάντες!

Α. Γενικά περί µετανοίας

Αρχικά οφείλουµε να θυµίσουµε τον ληστή που σταυρώθηκε µαζί µε το Χριστό και µετανόησε για τα πολλά του εγκλήµατα. Ο ίδιος ο Κύριος του είπε «αµήν λέγω σοι, σήµερον µετ’ εµού έση εν τω παραδείσω» (Κατά Λουκάν 23/κγ’ 43). Αµέτρητοι άλλοι άγιοι υπήρξαν αγριάνθρωποι πριν αγιάσουν. Ο άγιος Μωυσής ο Αιθίοπας (µαύρος ως Αφρικανός φυσικά) ήταν ληστής, ο οποίος αργότερα έγινε µοναχός κι έζησε οσιακό βίο.

Δεν υπάρχει µετάνοια εκ προµελέτης. «Μετανοώ», εξηγεί ο άγιος Ιωάννης της Κρονστάνδης «σηµαίνει ότι νιώθω στην ψυχή µου το ψέµα, την αφροσύνη, την ενοχή των αµαρτιών µου. Σηµαίνει πως συναισθάνοµαι την προσβολή που έκανα στον Πλάστη µου, στον Πατέρα και Ευεργέτη µου. Σηµαίνει πως ολόψυχα επιθυµώ την διόρθωση και την κάθαρση… Μετάνοια είναι η άρνησις της αµαρτίας, ο πόλεµος εναντίον του κακού που εχθρεύεται τον Θεό και τον εαυτό µας… Όπως η αµαρτία είναι ο θάνατος της ψυχής, έτσι η µετάνοια είναι η ανάστασίς της.» (π. Αλεξάνδρου Σεµενώφ, Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΗΣ ΚΡΟΝΣΤΑΝΔΗΣ, εκδ. Ι. Μ. Παρακλήτου Ωρωπού, σ. 229).

Β. Ο Μέγας Κωνσταντίνος τιµάται ως άγιος για 4 λόγους:

1. Επειδή υπήρξε υπόδειγµα µετανοίας. Αληθινής και βαθιάς. Έζησε το µεγαλύτερο µέρος της ζωής του ως ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΗΣ, µα αναγεννήθηκε αληθώς εν Πνεύµατι Αγίω. Δεν έχει σηµασία το ότι η βάπτισή του έγινε λίγο πριν πεθάνει. Προφανώς µετανοούσε ολόψυχα για

πολλά χρόνια µέχρι την κοίµησή του και ζούσε άγια ζωή… Βλέπουµε ξεκάθαρα την ψυχολογική κατάσταση του αγίου όταν βαπτίστηκε (Ευσεβίου, Βίος Κωνσταντίνου, 62-63). Με πείσµα απαρνήθηκε να φορέσει την αυτοκρατορική πορφύρα, για την οποία παλαιότερα διέπραττε φόνους! Ο Κωνσταντίνος έζησε ΑΓΙΑ ΖΩΗ ΓΕΜΑΤΗ ΑΥΤΑΠΑΡΝΗΣΗ ΚΙ ΑΥΤΟΜΕΜΨΙΑ τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Αν µετανοούσε απλά λίγο πριν πεθάνει, τότε δεν θα τον λέγαµε άγιο, αλλά σωσµένο!

Πέραν αυτού, η µετάνοια δεν είναι µια στιγµιαία ενέργεια, αλλά µια ΝΕΑ πορεία, που κρατάει για όλη την υπόλοιπη ζωή του µετανοούντος, ως το θάνατό του. Εύλογα κάποιος, µε διάθεση αµφισβήτησης, ίσως αναρωτηθεί: «Πως µπορούµε να είµαστε σίγουροι για την γνησιότητα της µετάνοιας του Κωνσταντίνου; Τι εγγυήσεις έχουµε ότι δεν έπαιζε θέατρο;»

Για όσους δεν αρκεί η αλάθητη διαβεβαίωση της Εκκλησίας µας, ακολουθούν οι άλλοι τρεις λόγοι. Και λέµε εδώ αλάθητη, διότι στην Ορθοδοξία διαχρονικά η διακήρυξη της αγιότητος δεν είναι µια γραφειοκρατική υπόθεση κλειστών… κονκλαβίων. Αυτή η πρακτική που εφαρµόζεται στο Βατικανό, παράγει ουκ ολίγες… τερατογενέσεις (π.χ. αγιοποίηση παπικού ιερέα – σφαγέα Ορθοδόξων κατά τον Β’ ΠΠ!) και είναι ξένη προς τον αυθεντικό Χριστιανισµό, την Ορθοδοξία.

Η διακήρυξη της αγιότητος σε µας, είναι µια µακρόχρονη διαδικασία που απορρέει από τη συλλογική συνείδηση της Εκκλησίας ως κοινωνίας ανθρώπων και των σηµείων (π.χ. θαυµάτων) που έχει δώσει ο εν λόγω άνθρωπος.

Γνωρίζουµε π.χ. ότι κατά την εποχή των διωγµών των Χριστιανών η Εκκλησία µας ΔΕΝ ανεγνώρισε κάποιον χριστιανό ως άγιο, επειδή στο δρόµο προς τη µαρτυρική θανάτωσή του από ειδωλολάτρες, θύµωσε και έσκισε µια ανακοίνωση κατά των χριστιανών! Γιατί αποφάνθηκε έτσι η Εκκλησία; Μα γιατί απλούστατα η Αγιότητα ως εσωτερική κατάσταση ενώσεως µε τον Θεό, χαρακτηρίζεται από πραότητα (όχι όµως και παθητικότητα!), ειρήνη, αγάπη (ακόµα και προς τους βασανιστές). Και προφανώς απέχει πολύ από τον ανεξέλεγκτο θυµό.

Παρ’ όλα αυτά λοιπόν, και για όσους φίλους ίσως δεν έχουν βίωµα Εκκλησίας, στα λατρευτικά κείµενα διασώζονται οι δύο (επόµενοι) κύριοι λόγοι πάνω στους οποίους θεµελιώθηκε η αναγνώριση της αγιότητος του Μ. Κωνσταντίνου:

2. Η Χριστοφάνεια του Μ. Κωνσταντίνου. Δηλαδή η εµφάνιση σε αυτόν του Ιησού Χριστού προ της κρίσιµης µάχης και η ύψωση του λαβάρου του Σταυρού κατά την υπόδειξή του. Όπως αναφέρεται και στο απολυτίκιό του (τον βασικό ύµνο για κάθε Άγιο), πρόκειται για το όραµα πριν από τη µάχη στη Μιλβία γέφυρα, στην κλήση του, χωρίς ανθρώπινη µεσολάβηση (όπως στην περίπτωση του αποστόλου «των εθνών», Παύλου – να ο πρώτος λόγος για τον οποίον ο Μέγας Κωνσταντίνος ονοµάζεται ισαποστόλος), ενώ ο δεύτερος είναι η ίδρυση µιας Χριστιανικής πρωτεύουσας, που ιδεατά εικονίζεται να προσφέρει ο Κωνσταντίνος ως κτήτορας στον Χριστό.

3. Η µυρόβλυση. Το σκήνωµα του Ισαποστόλου Κωνσταντίνου του Μεγάλου, µετά τον θάνατό του ανέβλυσε ευώδες µύρο.

4. Έγινε αιτία σωτηρίας εκατοµµυρίων ανθρώπων, όταν σταµάτησε τους διωγµούς αιώνων, που υπέστησαν οι Χριστιανοί από τους προκατόχους του ειδωλολάτρες αυτοκράτορες. Και µε τον τρόπο αυτό, έσωσε εκατοµµύρια ζωές ανθρώπων που διαφορετικά, θα είχαν πεθάνει από το βάναυσο χέρι ειδωλολατρών. Μπορούσαν επίσης ευκολότερα πια, περισσότεροι άνθρωποι να γνωρίσουν τον Χριστό, και να οδηγηθεί µια ολόκληρη αυτοκρατορία, στη Χριστιανική αλήθεια και τη σωτηρία του λαού της. Αυτός είναι επίσης και άλλος ένας λόγος, που οι Χριστιανοί του έδωσαν την επωνυµία του ισαποστόλου. Επειδή έκανε όσα και οι απόστολοι σε πλήθος σεσωσµένων.

Γ. Οι αληθινές αιτίες των συκοφαντιών

Βεβαίως αυτός είναι ο αληθινός λόγος που οι Νεοειδωλολάτρες µισούν τόσο τον άγιο Κωνσταντίνο. Το ότι έσωσε τους Χριστιανούς από τους διωγµούς, και το ότι έτσι ο Χριστιανισµός συνέχισε να αυξάνει πλέον ελεύθερα, µέχρι που κατέκτησε τις καρδιές όλων των κατοίκων της αυτοκρατορίας.

Εξάλλου, τρεις είναι οι πραγµατικοί λόγοι για τους οποίους τον κατηγορούν οι Προτεστάντες.

1. Για το ότι συνέβαλε στη σύγκλιση της Πρώτης Οικουµενικής Συνόδου. Και ο Προτεσταντισµός θέλει, ως γνωστόν, όσο µπορεί, να αρνηθεί το κύρος των Οικουµενικών Συνόδων, γιατί οι Σύνοδοι αυτοί, αποδεικνύουν τη συνέχεια της Εκκλησίας και το κύρος της στη διατύπωση των δογµάτων. Και όταν φαίνεται η ιστορική συνέχεια της Εκκλησίας, για

τον Προτεσταντισµό αποκαλύπτεται η αυθαιρεσία του, ενώ αποδεικνύεται ως µια αίρεση χωρίς αποστολική προέλευση.

2. Ψάχνουν επίσης αφορµές, για να θίξουν την αξιοπιστία της διακηρύξεως της αγιότητος των αγίων µας από την Εκκλησία. Γιατί αν πείσουν ότι τουλάχιστον ένας άγιος δεν ήταν άγιος, θέτουν υπό αµφισβήτηση όλους τους αγίους της Εκκλησίας.

3. Ψάχνουν στο πρόσωπο του αγίου Κωνσταντίνου άλλοθι, για την αιρετική και αντιχριστιανική τους άποψη, ότι δήθεν η Εκκλησία στις ηµέρες του αγίου Κωνσταντίνου «αποστάτησε», και ότι έτσι αυτοί δήθεν προέβησαν στην ανασύστασή της, και την κάθαρσή της! Όµως αυτοί οι ίδιοι Προτεστάντες, που συκοφαντούν και δεν δέχονται τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο ως άγιο, αποδέχονται αδιαµαρτύρητα τον βασιλιά Δαβίδ ως Προφήτη γεµάτο µε Άγιο Πνεύµα. Και ενώ δεν δέχονται τον άγιο Κωνσταντίνο, που έκανε τα εγκλήµατά του ως αµετανόητος ειδωλολάτρης, και ο οποίος µετά τη βάπτισή του δεν αµάρτησε ξανά, δέχονται τον Δαβίδ, ο οποίος έκανε τα δικά του εγκλήµατα, ΑΝ ΚΑΙ ΗΤΑΝ ΠΡΟΦΗΤΗΣ, αν και γνώριζε το νόµο του Θεού.

Ναι, θα µας µιλήσουν για τη µετάνοια του Δαβίδ. Γιατί ο Δαβίδ αν και προφήτης έπεσε, αλλά µετάνιωσε πικρά, και συνήλθε από την πτώση του. Και δεχόµαστε κι εµείς τη µετάνοιά του, και τον αναγνωρίζουµε κι εµείς τον Δαβίδ ως προφήτη. Όµως αυτοί οι ίδιοι που δέχονται τη µετάνοια του πιστού εγκληµατία Δαβίδ, αρνούνται την µετάνοια του απίστου εγκληµατία Κωνσταντίνου, που στο κάτω – κάτω, δεν είχε ακόµα βαπτισθεί Χριστιανός. Δεν είναι αυτό αντίφαση; Δεν είναι µεροληψία και απαράδεκτη κρίση εναντίον

ενός ανθρώπου που τελείωσε τη ζωή του στη γη µε πίστη και µετάνοια; Ενός ανθρώπου που έσωσε από το θάνατο και την ειδωλολατρία εκατοµµύρια ανθρώπους;

Ελπίζουµε αυτά όλα να τα σκεφθούν σοβαρά οι Προτεστάντες που κατηγορούν τον άγιο Ισαπόστολο Κωνσταντίνο, και να απέχουν από τη βλασφηµία αυτή. Γιατί έτσι εξοµοιώνονται και συµµαχούν µε τους ειδωλολάτρες, που µισούν τη Χριστιανική πίστη!

Είθε και οι σηµερινοί µας πολιτικοί ηγέτες να εµπνέονται από τα µεγάλα και σπουδαία έργα του Μ. Κωνσταντίνου, τα οποία θα αποκτούσαν ακόµα µεγαλύτερη σπουδαιότητα υπό το φως του βεβαρηµένου παρελθόντος του και της έµπρακτης µετανοίας του, αν αυτό το παρελθόν ήταν αλήθεια. Όµως, ούτε οι εναντίον του συκοφαντίες είναι αληθινές…

ΚΑΝΩΝ ΠΑΡΑΚΛΗΤΙΚΟΣ

ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΕΝΔΟΞΟΥΣ ΜΕΓΑΛΟΥΣ

ΒΑΣΙΛΕΙΣ ΚΑΙ ΙΣΑΠΟΣΤΟΛΟΥΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΝ ΚΑΙ ΕΛΕΝΗΝ

Μετά το ευλογητός, το Κύριε εισάκουσον.

Είτα το, Θεός Κύριος˙ και το τροπάριον. Ήχος Δ’ .

Ο υψωθείς εν τω Σταυρώ…

Τους Ορθοδόξων Βασιλέων προστάτας, οι συνεχόµενοι δεινοίς ανυποίστοις,

εκλιπαρούντες κράξωµεν εκ βάθους ψυχής, Κωνσταντίνε µέγιστε, και θεόφρον Ελένη,

λιταίς υµών, Θεόστεπτοι, πάσης ρύσασθε βλάβης, και εκ δεινών λυτρώσασθε ηµάς, ως

πρεσβευταί αεί ηµών, θερµότατοι.

Δόξα. Και νύν Θεοτόκιον.

Τη Θεοτόκω εκτενώς νύν προσδράµωµεν, αµαρτωλοί και ταπεινοί και προσπέσωµεν

εν µετανοία κράζοντες εκ βάθους ψυχής˙ Δέσποινα βοήθησον, εφ’ ηµίν σπλαγχνισθείσα,

σπεύσον απολλύµεθα υπό πλήθους πταισµάτων, µη αποστρέψης σους δούλους κενούς˙ σε

γάρ και µόνην ελπίδα κεκτήµεθα.

Ο Ν’ . Και ο Κανών.

Ωδή Α’ . Ήχος Πλ. Δ’ . Υγράν διοδεύσας.

Κύριε της δόξης και Βασιλεύ, της κυριευούσης, ασθενείας µε χαλεπής, των σεπτών

Ανάκτων ικεσίαις, τον σον οικέτην ευσπλάγχνως απάλλαξον.

Ως όντως εγένου συ εραστής, Κωνσταντίνε µέγα, Βασιλείας των Ουρανών, ούτω τον

σον δούλον βασιλεύειν, κατά παθών και δαιµόνων αξίωσον.

Νοός µου το σκότος ταις σαις ευχαίς, Ελένη θεόφρον, καταλάµπρυνον ταις φαιδραίς,

άς απολαµβάνεις αεννάως, θεαρχικάς Ουρανίας λαµπρότητας.

Θεοτόκιον.

Σύ όντως της θείας Ανατολής, υπάρχουσα Πύλη, πύλας άνοιξόν µοι Αγνή, µετανοίας

αληθούς και εκ πυλών µε, της αµαρτίας λιταίς σου εξάρπασον.

Ωδή Γ’ . Ουρανίας αψίδος…

Τυχείν σπεύσας ενθέων, ανταµοιβών, Πάνσεπτε, πλάνην συ κατέλιπες και σκότος

πατροπαράδοτον˙ καµέ ούν δέοµαι, δαιµονικής σαίς πρεσβείαις, πλάνης σκοτιζούσης µου

τον νούν απάλλαξον.

Από πάσης ανάγκης, και των δεινών λύτρωσαι, άπαντας τους πίστει Ελένη, σοι

καταφεύγοντας, ταις ικεσίαις σου, προς τον τεχθέντα αφράστως, και Σταυρόν και

θάνατον, καθυποµείναντα.

Ναόν θείον, Ελένη, εν τη Σιών κτίσασα, και το αρραγές Χριστιανών, θείον τρόπαιον,

συ φανερώσασα, υπέρ των εκδυσώπει, αρραγή και άτρεπτον, την πίστιν τηρήσασθαι.

Θεοτόκιον.

Τον βυθώ αµαρτίας, διηνεκώς κείµενον, δούλόν σου Παρθένε, ως εύσπλαχνος, σύ

εξέγειρον˙ σώσόν µε οίκτειρον. Σύ γάρ λιµήν των εν ζάλη, και των πεπτωκότων, θεία

αντίληψις.

Ωδή Δ’ . Εισακήκοα Κύριε.

Ιλασµόν και συγχώρησιν, τον Παµβασιλέα Θεόν ικέτευε, των πταισµάτων µοι

δωρήσασθαι, Κωνσταντίνε Μέδων αγιώτατε.

Νύν ανάκτων το καύχηµα, θείε Κωνσταντίνε, φωτί παρίστασαι, της Τριάδος τας

ψυχάς ηµών, καταλάµπων θείαις ικεσίαις σου.

Όντως Μέδων Παµπόθητε, συ των Ορθοδόξων εί το κραταίωµα, των πτωχών µέγας

υπέρµαχος, και των αιχµαλώτων η ανάρρυσις.

Θεοτόκιον.

Νύν ψυχήν µου Πανάχραντε, την εσκοτισµένην τοις παραπτώµασι, ως Θεόν σαρκί

κυήσασα, φωτί Ουρανίω καταλάµπρυνον.

Ωδή Ε’ . Φώτισον ηµάς.

Έλαβες, Σεπτέ, εκ Θεού σοφίαν άµετρον, και του Σολοµώντος την φρόνησιν˙ διό

σοφία λιταίς σου, θεία µε καταγλάϊσον.

Λάµπρυνον στολήν, της ψυχής µου, Ισαπόστολε, ήν παθών κηλίσιν ηµαύρωσα, και

εις νυµφώνα, του Υψίστου µε εισάγαγε.

Έφερες εις φως, τον κρυπτόµενον εν έτεσι, πλείστοις του Σωτήρος τάφον τον άγιον,

όν προσκυνήσαι, ώ Ελένη µε αξίωσον.

Θεοτόκιον.

Νέφη των παθών, αποσόβησον, Πανάχραντε, ως φωτός νεφέλη υπάρχουσα, εκ της

ψυχής µου, και ση αίγλη µε καταύγασον.

Ωδή ΣΤ’ . Την δέησιν εκχεώ.

Ήθροισας, Κωνσταντίνε θεόφρον, εν Συνόδω τον χορόν των Πατέρων, και δι’ αυτών

τας καρδίας απάντων, Πίστεως θείας, τοις νόµοις εστήριξας˙ αξίωσον ούν και ηµάς, του

φυλάττειν την Πίστιν αµόλυντον.

Νούν σου, θεόφρον, εις τον Πλάστην στηρίξας, τον τοις πάσι παρέχοντα τον βίον,

ειδωλικής και µαταίου θρησκείας, απεσκοράκισας όλως σεβάσµατα˙ εύχου δε και υπέρ

ηµών, ακλινείς εν τη Πίστει φυλάττεσθαι.

Άφθορον πολιτείαν ποθούσα, την Θεόσδοτον ησπάσθης θρησκείαν˙ τω Βασιλεί δε

των αιώνων, Ελένη, υποταχθείσα χορεύεις αιώνια, πρεσβεύουσα υπέρ ηµών, των πιστώς

εκτελούντων την Μνήµην σου.

Θεοτόκιον.

Νήχεται, Πανακήρατε Κόρη, η πανάθλιος ψυχή µου κακίαις˙ διο λουτρώ µετανοίας

τελείας, και τοις κρουνοίς των δακρύων καθάρισον˙ και σώσόν µε τον δυστυχή, επί σε

αδιστάκτως προστρέχοντα.

Εκ θλίψεων και εκ παντοίων κινδύνων και νόσων, Ισαπόστολοι θείοι, ρύσασθε ηµάς

τους πιστώς, γεραίροντας, λιταίς υµών προς Θεόν ταις ενθέρµοις.

Και Θεοτόκιον. Επίβλεψον….

Ο Ιερεύς µνηµονεύει. Είτα το Κοντάκιον Ήχος Γ’ .

Κωνσταντίνος σήµερον, σύν τη Μητρί τη Ελένη, τον Σταυρόν εµφαίνουσι, το

πανσεβάσµιον Ξύλον, πάντων µεν των Ιουδαίων, αισχύνην όντα, όπλον δε, πιστών

Ανάκτων κατ’ εναντίων˙ δι’ ηµάς γάρ ανεδείχθη, σηµείον µέγα, και εν πολέµοις φρικτόν.

Και ευθύς το Προκείµενον. Ήχος Δ’ .

Ύψωσα εκλεκτόν εκ του λαού µου εν ελαίω αγίω µου έχρισα αυτόν…

Στίχος. Υπέταξε λαούς ηµίν και έθνη υπό τους πόδας ηµών.

Ευαγγέλιον. Εκ του κατά Ματθαίον. (ΙΣΤ’ . 13 -19 ).

Τω καιρώ εκείνω, ελθών ο Ιησούς εις τα µέρη Καισαρείας της Φιλίππου, ηρώτα τους

µαθητάς αυτού λέγων˙ Τίνα µε λέγουσιν οι άνθρωποι είναι τον Υιόν του ανθρώπου; Οι δε

είπον˙ οι µεν Ιωάννην τον Βαπτιστήν, άλλοι δε Ηλίαν˙ έτεροι δε Ιερεµίαν, ή ένα των

Προφητών. Λέγει αυτοίς˙ Υµείς δε τίνα µε λέγετε είναι; Αποκριθείς δε Σίµων Πέτρος, είπε˙

Σύ εί, ο Χριστός, ο Υιός του Θεού του ζώντος. Και αποκριθείς ο Ιησούς, είιπεν αυτώ˙

Μακάριος εί, Σίµων Βάρ Ιωνά, ότι σάρξ και αίµα ούκ απεκάλυψέ σοι, άλλ’ ο Πατήρ µου ο

εν τοις ουρανοίς. Καγώ δε σοι λέγω, ότι σύ εί Πέτρος, και επί ταύτη τη Πέτρα οικοδοµήσω

µου την Εκκλησίαν, και πύλαι άδου ού κατισχύσουσιν αυτής˙ και δώσω σοι τας κλείς της

βασιλείας των ουρανών˙ και ο εάν δήσης επί της γης, έσται δεδεµένον εν τοις ουρανοίς,

και ο εάν λύσης επί της γης, έσται λελυµένον εν τοις ουρανοίς.

Δόξα.

Ταις των Θεοστέπτων.

Και νύν.

Ταις της Θεοτόκου.

Στίχος. Ελεήµον, ελέησόν µε ο Θεός. Και το παρόν Προσόµοιον. Ήχος Πλ. Β’ . Μεταβολή

των θλιβοµένων.

Μεταβολή των αιχµαλώτων, ανόρθωσιν των πεπτωκότων υπάρχοντες, Βασιλείς

θεοφόροι, σώσατε Πόλιν και Λαόν, των πολεµουµένων οι προστάται, και ανορθωταί

τυραννουµένων, ταις θείαις ηµών εντεύξεσι.

Το, Σώσον ο Θεός τον Λαόν σου κ.τ.λ.

Ωδή Ζ’ . Παίδες Εβραίων.

Άναξ, το κλέος ανεδείχθης, των Ανάκτων σκηνώµατα δ’ Αγγέλων, κατοικών των

πιστώς ηµών σε ανυµνούντων, το κοσµικόν κλυδώνιον, καταπράϋνον λιταίς σου.

Κύριος στέφανον, ώ Άναξ, απονέµει σοι γενναίως καθελόντι, των ειδώλων βωµούς,

και πάντας τους ανθρώπους, εις Πίστιν οδηγήσαντι, την ορθήν και παναγίαν.

Τις διηγήσεται, Ελένη, ούς υπέστης θεοφιλείς αγώνας, υπέρ Πίστεως, ήν ηγάπησας,

θεόφρον˙ έν ταύτη ούν στερέωσον, σαίς λιταίς τους σούς οικέτας.

Θεοτόκιον.

Άχραντε Κόρη, αµαρτάνων, και δουλούµενος ατόποις συνηθείαις, τη σεπτή σου αεί,

προστρέχω συµπαθεία, απηλπισµένον σώσόν µε, µητρικαίς σου ικεσίαις.

Ωδή Η’ . Τον Βασιλέα…

Σοί Κωνσταντίνε, καταφεύγων ο τάλας, ανακούφισιν απολαβείν ελπίζω, των κακών

ών πάσχω, ταίς θείαις σου πρεσβείαις.

Γραπτούς τους ύµνους, ευλαβώς σοι προσφέρω, ικετεύων, ώ Άναξ, όπως σώσης, εκ

των ενοχλούντων, εχθρών µε σαίς πρεσβείαις.

Ευσεβοφρόνως, οι φιλέορτοι δεύτε, προσπελάσωµεν Ελένη τη θεία, όπως

νοσηµάτων, ρυσθώµεν και κινδύνων.

Θεοτόκιον.

Ρανίδα στάξον, θείας γνώσεως, Κόρη, εκ των άνω µοι ως τάξας σοφίας, χορηγόν

τον θείον, και φώτισον τον νούν µου.

Ωδή Θ’ . Κυρίως Θεοτόκον…

Αγίως την ζωήν µου, τελέσας, Κωνσταντίνε, σύν τοις Αγίοις οικείν κατηξίωσαι,

υπέρ ηµών ικετεύων, τον Παντοκράτορα.

Ιάµατα παντοία, βλύζει η Εικών σου, και απελαύνει Τυράννων φρυάγµατα, ώ

Κωνσταντίνε, διο σε πίστει γεραίροµεν.

Ρύσαι εκ κινδύνων, πάντας, ώ Ελένη, τους µετά πίστεώς σοι προστρέχοντας, και εκ

των νόσων απάλλαξον, ταις πρεσβείαις σου.

Θεοτόκιον.

Ω Θεοτόκε Κόρη, πυρός αιωνίου, τους προσκυνούντας τον Τόκον σου, λύτρωσαι. Σύ

γάρ ηµών εί προστάτις, των ανυµνούντων σε.

Άξιόν εστιν ώ αληθώς. Και τα παρόντα Μεγαλυνάρια.

Τον µέγαν Κωνσταντίνον σύν τη µητρί, Ελένη τη θεία, τους προστάτας των

ευσεβών, και ασείστους βάσεις, της ευσεβούς θρησκείας, ευφήµως κατ’ αξίαν

ανευφηµήσωµεν.

Δώρησαι, Θεόστεπτε Βασιλεύ, τοις Μνήµην τελούσι, την αγίαν σου σαις λιταίς,

άφεσιν πταισµάτων, και των δεινών την λύσιν, ως έχων παρρησίαν προς τον φιλάνθρωπον.

Ορφανών υπέρµαχον και πτωχών, θησαυρόν σε µέγαν, απορούντων τε φροντιστήν,

αιχµαλώτων ρύστην, και ταπεινών προστάτην, ειδότες σε τιµώµεν , ώ Ισαπόστολε.

Πλήρης γενοµένη αγιασµού, Ελένη θεόφρον, Ιαµάτων βλύζεις κρουνούς, δι’ ών

αποπλύνεις, δυσώδεις ασθενείας, των σε ανευφηµούντων, ταις ικεσίαις σου.

Πάντες σε τιµώµεν χρεωστικώς, θείε Κωνσταντίνε, ως ανάκτων θεοσεβών, πρώτον

και κρηπίδα, της πίστεως της θείας, σύν τη Μητρί Ελένη, ύµνοις γεραίροντες.

Θεοτόκιον.

Ίλεως γενού µοι τω ταπεινώ, ότι πλήν σου άλλην, ού γινώσκω καταφυγήν, ο έν

αµαρτίαις παντοίαις πεπλησµένος˙ ελέησόν µε µόνη, Χριστιανών η ελπίς.

Τρισάγιον. Και το Τροπάριον Ήχος Δ’ .

Του Σταυρού σου τον τύπον, εν Ουρανώ θεασάµενος, και ως ο Παύλος την κλήσιν,

ούκ εξ ανθρώπων δεξάµενος, ο εν Βασιλεύσιν Απόστολός σου, Κύριε, Βασιλεύουσαν Πόλιν,

τη χειρί σου παρέθετο, ήν περίσωζε δια παντός εν ειρήνη, πρεσβείαις της Θεοτόκου, µόνε

φιλάνθρωπε.

Ο Ιερεύς µνηµονεύει. Είτα εκτενής, και απόλυσις

καθ’ ήν ψάλλοµεν το παρόν Προσόµοιον. Ήχος Β’ .

Ότε εκ του ξύλου Νεκρόν…

Δεύτε ανυµνήσωµεν Πιστοί, τους των ευσεβών βασιλέων, προστάτας δεύτε

φαιδρώς, τούτους ευφηµήσωµεν, αναβοώντες αυτοίς˙ Κωνσταντίνε θεόστεπτε, θεόφρον

Ελένη, παύσατε δεόµεθα, κακών την πρόοδον, θλίψεων πραΰνατε σάλον, και τοις

αιχµαλώτοις την ρύσιν, ταις λιταίς ηµών νύν χορηγήσατε.

Η/Υ επιµέλεια, Σοφίας Μερκούρη.