Πξόινγνο ηνπ ζπγγξαθέα Αγαπεηέ αλαγλώζηε!

πρλά κε ξσηνύλ πνιινί αλαγλώζηεο, ηδηαίηεξα εξγάηεο θαη πην ζπρλά νη λένη: Πόζν είλαη ην πνζνζηό ηεο

αιήζεηαο ζηα βηβιία κνπ γεληθά θαη ζηηο «Γεθαεθηά ζηηγκέο ηεο άλνημεο» εηδηθόηεξα; Εεη αθόκα ν ηίξιηηο; Πώο

δηακνξθώζεθε ε κεηαπνιεκηθή ηνπ κνίξα σο εθείλε ηε κέξα πνπ εκθαλίζηεθε μαλά ζην βηβιίν κνπ «Μηα

βόκβα γηα ηνλ πξόεδξν»;

Ζ ηέρλε, θη ηδηαίηεξα ε ινγνηερλία πνπ απνηειεί έλα από ηα ζπνπδαηόηεξα απνζπάζκαηά ηεο (δεηώ

ζπγγλώκε γη' απηόλ ηνλ πέξα γηα πέξα ζηξαηησηηθό όξν), νθείιεη λα ζπγγελεύεη κε ην παξακύζη, πνπ, όπσο

ιέεη ν Πνύζθηλ «ην ςέκα, θαη κάιηζηα όηαλ έρεη κέζα ηνπ ππνλννύκελα, είλαη θαη κάζεκα γηα ην θαιό ην

παιηθάξη».

Φπζηθά ν ηίξιηηο είλαη επηλόεζε, ή κάιινλ γελίθεπζε. Γελ ππήξμε έλαο ζπγθεθξηκέλνο ηίξιηηο. Ωζηόζν,

ππήξμαλ αξθεηνί ηέηηνη θαηάζθνπνη ζαλ ηνλ ηίξιηηο.

Οη δηαπξαγκαηεύζεηο όκσο Νηάιεο — Βνιθ έγηλαλ ζηελ πξαγκαηηθόηεηα.

Όζν γηα ηνλ ίδην ηνλ Καξι Βνιθ, ηνλ νκπεξγθξνππελθύξεξ ησλ Δο- Δο θαη αξρεγό ηνπ πξνζσπηθνύ

επηηειείνπ ηνπ Χίκιεξ, έςαμα θαη ηνλ βξήθα ζηε Γπηηθή Γεξκαλία πέξπζη. Κνηζνλάηνο νγδνληάρξνλνο λαδη-

ζηήο, δελ έρεη θάλεη νύηε έλα βήκα πίζσ απ' ηηο παιηέο αξρέο ηνπ ξαηζηζκνύ, ηνπ αληηθνκκνπληζκνύ θαη ηνπ

αληηζνβηεηηζκνύ. Καη ηέηηνη λαδηζηέο — αλώηεξνη αμησκαηηθνί ησλ Δο-Δο —. ππάξρνπλ ζηε Γεξκαλία πάλσ

από πέληε ρηιηάδεο. Δίλαη όινη ηνπο αξθεηά εύπνξνη, πξάγκα πνπ ηνπο επηηξέπεη λα ρξεκαηνδνηνύλ ηελ

πξνπαγάλδα ηνπ ρηηιεξηζκνύ, λα ζπκβάιινπλ ζηελ έθδνζε βηβιίσλ πνπ ηα θείκελά ηνπο πξνζπαζνύλ λα

πείζνπλ όηη ηάρα ν Χίηιεξ ήηαλ έλαο «πξνδνκέλνο ηδεαιηζηήο», όηη ήηαλ «ν θαιύηεξνο θίινο ηεο λενιαίαο»,

όηη ζηνλ θαηξό ηνπ «δελ ππήξρε αλεξγία» θη όηη ζηα ρξόληα ηνπ «ππήξρε ηάμε». Σάμε είραλ, ηε «λέα ηάμε

πξαγκάησλ», ηόηε πνπ έζηειλαλ ηνλ θόζκν ζηνπο θνύξλνπο κε ηε ζεηξά, όπσο ζηα ινπηξά. Σάμε είραλ, αιιά

κε ην δειηίν: ην θξέαο κεξίδα γηα ηε βδνκάδα, ην ςσκί κεξίδα γηα ηε κέξα. Σάμε είραλ: Αο ηνικνύζε θαλέλαο

λα επηθξίλεη ηνλ «ηδεαιηζηή» ζαλ ππεύζπλν γηα ην ζάλαην ηνπ παηέξα ηνπ ζην αλαηνιηθό κέησπν γηα ράξε ηεο

παξάθξνλεο ηδέαο απηνύ ηνπ ηδεαιηζηή. Σελ άιιε κέξα θηόιαο ζα ηνλ κάληξσλαλ ζην ζηξαηόπεδν

ζπγθέληξσζεο ή ζα ηνλ έζηειλαλ ζηελ γθηινηίλα.

Ώζηε, ινηπόλ, απνζηνιή ηεο ινγνηερλίαο είλαη λα αληηπαξαηαρηεί ζην θαζηζκό, ζε φιεο ηηο εθδειώζεηο ηνπ.

Ώζηε. ινηπόλ, απνζηνιή ηεο ινγνηερλίαο είλαη λα ππεξαζπηζηεί ηε κλήκε. Γηαηί, αλ δνύκε ζήκεξα, ην

ρξσζηάκε ζηα είθνζη εθαηνκκύξηα ησλ ζνβηεηηθώλ πνιηηώλ πνπ ράζεθαλ ππεξαζπίδνληαο ην δηθό καο Αύξην,

θη ε κλήκε ηνπο είλαη ηεξή γηα καο.

Ηεξή είλαη ε κλήκε θαη γηα θείλνπο ηνπο αγσληζηέο θαηά ηνπ θαζηζκνύ πνπ δε ζθνηώζεθαλ ζηελ επίζεζε

ησλ ζσξαθηζκέλσλ, νύηε ζηελ αεξνκαρία ή ζηελ νξκεηηθή έμνδν κέζα ζηα ερζξηθά ραξαθώκαηα, αιιά

έπεζαλ ζην αόξαην κέησπν. Ηεξή είλαη ε κλήκε ηνπ Νηθνιάη Κνπδλεηζόθ, ηνπ Ρίραξλη Εόξγθε, ηνπ Μαλέβηηο,

ηνπ Μεληβέληεθ θαη άιισλ πνπ ηα νλόκαηά ηνπο δελ ηα μέξνπκε αθόκα, αιιά πνπ ζίγνπξα ζα ηα κάζνπκε, θαη

ηόηε γηα. θείλνπο ηνπο Ήξσεο ζα γξαθνύλ βηβιία θαη ζα ηνπο αθηεξσζνύλ θηλεκαηνγξαθηθέο ηαηλίεο.

Χαίξνκαη γηα ηε λέα ζπλάληεζε καδί ζαο, αγαπεηνί θίινη, λένη εξγάηεο ηεο Χώξαο ησλ νβηέη. Ο ζπγγξαθέαο

δεη κε έλα θαη κνλαδηθό ζθνπό: κε ηελ πξνζνρή θαη ην ελδηαθέξνλ ηνπ αλζξώπνπ, πνπ κπαίλεη ζην

βηβιηνπσιείν ή ζηε βηβιηνζήθε. 'Οηαλ ην αλαδεηνύλ ην βηβιίν ζνπ, όηαλ ζνπ γξάθνπλ γξάκκαηα, όηαλ ζνπ

ζέηνπλ εξσηήκαηα, ηα πην δηαθνξεηηθά, θακηά θνξά απιντθά, αιιά πάληα εηιηθξηλή, κε θαλεξό ελδηαθέξνλ,

ηόηε κπνξείο λα ζεσξείο ρσξίο ακθηβνιία πσο ηε βαζηθή ζνπ απνζηνιή ηελ έρεηο εθπιεξώζεη, πσο έρεηο

δνπιέςεη επζπλείδεηα, έηζη όπσο νθείιεη λα εξγάδεηαη ν άλζξσπνο ηεο δνπιηάο, γηαηί ε εηξήλε είλαη

δεκηνπξγία, όπσο θη ε αγάπε. Αιιά ηη κπνξεί λα 'λαη πην όκνξθν απ' ηελ αγάπε θαη ηελ εηξήλε;

Γηθόο ζαο Γηνπιηάλ εκηφλνθ

ηε κλήκε ηνλ παηέξα κνπ

«Πνηνο είλαη πνηνο!»

ηελ αξρή ν ηίξιηηο δελ πίζηεπε ζη' απηηά ηνπ: ζηνλ θήπν θειαεδνχζε έλα αεδφλη. Ο αέξαο ήηαλ παγσκέλνο, ν νπξαλφο γαιαδσπφο, θαη, αλ θαη νη απνρξψζεηο ηξηγχξσ έδεηρλαλ αλνημηάηηθεο, θιεβαξηάηηθεο, δηζηαρηηθέο, ην ρηφλη έζηεθε αθφκα ζθηρηφ θαη ρσξίο εθείλν ην εζσηεξηθφ, ην δεηιφ γαιάδην ρξψκα, πνπ πξνκελάεη πάληα ην λπρηηάηηθν ιηψζηκν ηνπ.

Σ' αεδφλη θειαεδνχζε ζηηο θνπληνπθηέο πνπ θαηέβαηλαλ πξνο ην πνηάκη, ζηκά ζην δαζάθη κε ηηο βαιαληδηέο. ηα γέξηθα δέληξα νη ρνληξνί θνξκνί θαίλνληαλ θαηάκαπξνη. ην πάξθν απισλφηαλ κηα κπξσδηά ζαλ ηνπ θξεζθνθαηαςπγκέλνπ ςαξηνχ. Δ δπλαηή κπξσδηά ηεο ζαπηζκέλεο ζεκχδαο θαη ηεο βαιαληδηάο, απ* ηελ πεξαζκέλε ρξνληά, δελ μερψξηδε αθφκα ζηνλ αέξα. Σν αεδφλη είρε βάιεη ηα δπλαηά ηνπ, ηηηίβηδε, αξάδηαδε ηξίιηεο, κνλαρηθέο θη απξνζηάηεπηεο ζε ηνχην ην καχξν, ην βνπβφ πάξθν.

Ο ηίξιηηο ζπκήζεθε ηνλ παππνχ . Ο γέξνο ήμεξε λα θνπβεληηάδεη κε ηα πνπιηά. Καζφηαλ θάησ απ' ην δέληξν, έγλεθε ηεο θαξδεξίλαο λα δπγψζεη ζηκά ηνπ, θη ψξα πνιιή θνίηαδε ην πνπιάθη. Σα κάηηα ηνπ γίλνληαλ θη απηά ζαλ ηνπ πνπιηνχ, πεηαρηέο, καχξεο ράληξεο, θαη ηα πνπιάθηα δελ ηνλ θνβφληνπζαλ θαζφινπ.

«ίζηνπ—ηζίνπ—ηηξηξί!», ζηγνζθχξηδε ν παππνχο. Κη νη θαξδεξίλεο ηνπ απαληνχζαλ, κ' εκπηζηνζχλε θαη θέθη. Ο ήιηνο είρε θχγεη, θη νη καχξνη θνξκνί ησλ δέληξσλ θαίλνληαλ ζαλ πεζκέλνη κε ηνλ βηνιεηί ίζην ίζθην

ηνπο πάλσ ζην άζπξν ρηφλη. «ζα μεπαγηάζεη ην θαεκελνχιη», είπε κέζα ηνπ ν ηίξιηηο. Σπιίρηεθε ζηε ριαίλε ηνπ θαη γχξηζε πξνο ην

ζπίηη. «Κη νχηε πνπ κπνξείο λα ην βνεζήζεηο. Ώπ' φια ηα πνπιηά κφλν απηφ ην έλα, ην αεδφλη, δελ έρεη εκπηζηνζχλε ζηνπο αλζξψπνπο».

Ο ηίξιηηο έξημε κηα καηηά ζην ξνιφη ηνπ. «πνπ λα 'λαη ζα 'ξζεη ν Κιάνπο, ζθέθηεθε. Αελ αξγεί πνηέο ηνπ .'Ώιισζηε εγψ ν ίδηνο ηνλ παξαθάιεζα λα 'ξζεη απ' ην ζηαζκφ πεξλψληαο κέζα απφ ην δάζνο, γηα λα κελ ηνλ ηδεί θαλέλαο. Αελ πεηξάδεη, ζα πεξηκέλσ. Βίλαη ηφζν φκνξθα εδψ»...

Βθείλν ηνλ πξάθηνξα ν ηίξιηηο ηνλ δερφηαλ πάληα εδψ, ζηε κηθξή βίια ζηκά ζηε ιίκλε, ζηελ πην βνιηθή απ' φιεο ηηο κπζηηθέο γηάθθεο ηνπ. Σξεηο κήλεο πξνζπαζνχζε λα πείζεη ηνλ νκπεξ- γθξνππελθχξεξ ησλ Βο-Βο Πνι λα ηνπ δηαζέζεη ιεθηά γηα λ' αγνξάζεη ηνχηε ηε βίια απφ ηα παηδηά ησλ ρνξεπηψλ ηεο «πεξαο» πνπ είραλ ζθνησζεί ζηνπο βνκβαξδηζκνχο. Σα παηδηά δεηνχζαλ πνιιά, θη ν Πνι, πνπ ήηαλ ππεχζπλνο γηα ηα νηθνλνκηθά ησλ Βο-Βο θαη Βο-Νηε, αξληφηαλ επίκνλα ζηα παξαθάιηα ηνπ ηίξιηηο. «Παιαβψζαηε; ηνπ 'ιεγε ν Πνι. Ννηθηάζηε θάηη πην θηελφ. Ώπφ πνχ θη σο πνχ ηέηην πάζνο γηα ηελ πνιπηέιεηα; Αελ κπνξνχκε λα ζθνξπάκε ηα ιεθηά δεμηά θη αξηζηεξά! Κάηη ηέηην δε ζα 'ηαλ έληηκν απέλαληη ζην έζλνο πνπ ζεθψλεη ην βάξνο ηνπ πνιέκνπ».

αλ είδε θη απφεηδε ν ηίξιηηο, αλαγθάζηεθε λα θέξεη εδψ ηνλ πξντζηάκελν ηνπ, ηνλ αξρεγφ ηεο πνιηηηθήο θαηαζθνπείαο ησλ ππεξεζηψλ αζθάιεηαο. Ο ηαμίαξρνο ησλ Βο-Βο ΐάιηεξ έιελκπεξγθ, κε ηα ηξηάληα ηέζζεξα ρξφληα ηνπ, θαηάιαβε ζηε ζηηγκή πσο θαιχηεξν κέξνο γηα θνπβέληα κε ζνβαξνχο πξάθηνξεο δε ζα κπνξνχζε λα βξεζεί. Μέζα απφ ηξίηα πξφζσπα έγηλε ην ζπκβφιαην, αγνξάζηεθε ε βίια, θαη θάπνηνο Μπφιδελ, αξρηκεραληθφο ηνπ «ρεκηθνχ ιατθνχ εξγνζηαζίνπ Ρφκπεξη Λέη» απφρηεζε ην δηθαίσκα λα ρξεζηκνπνηεί ηε βίια. Ο ίδηνο αγθαδάξηζε θη έλα θχιαθα κε γεξφ κηζζφ θαη κπφιηθα ηξφθηκα απφ ηηο απνζήθεο ησλ Βο-Βο. Ο Μπφιδελ ήηαλ ν ζηαληαξηελθχξεξ ησλ Βο-Βο θνλ ηίξιηηο.

...αλ ηέιεησζε κε ην ζεξβίξηζκα ηνπ ηξαπεδηνχ, ν ηίξιηηο άλνημε ην ξαδηφθσλν. Ώπ* ην Λνλδίλν εξρφηαλ κηα ραξνχκελε κνπζηθή. Δ νξρήζηξα ηνπ ακεξηθάλνπ Γθιελ Μίιεξ έπαηδε έλα θνκκάηη απφ ηε «εξελάηα ηεο ειηφινπζηεο θνηιάδαο». Δ ηαηλία εθείλε είρε αξέζεη ζηνλ Υίκιεξ, θαη αγνξάζηεθε κηα θφπηα ηεο απφ ηε νπεδία. Ώπφ ηφηε ηελ ηαηλία ηελ έβιεπαλ αξθεηά ζπρλά ζην ππφγεην ηεο Πξηληο-Ώικπξερηζηξάζε, ηδηαίηεξα ζηηο ψξεο ηνπ λπρηηάηηθνπ βνκβαξδηζκνχ, ηφηε πνπ δε γίλνληαλ αλαθξίζεηο ζε φζνπο είραλ πέζεη ζηα λχρηα ησλ Βο-Βο.

Ο ηίξιηηο πάηεζε ην θνπδνχλη, θαη κφιηο ήξζε ν θχιαθαο, ηνπ είπε: —Άθνπ, θίιε, ζήκεξα κπνξείο λα παο ζηελ πφιε, ζηα παηδηά ζνπ. Να γπξίζεηο αχξην θαηά ηηο έμη ην

πξσί, θη αλ δελ έρσ θχγεη, λα κνπ ςήζεηο έλα δπλαηφ θαθέ, ηνλ πην δπλαηφ θαθέ πνπ κπνξείο λα ςήζεηο... 12.2.1945 (ψξα 18 θαη 38 ιεπηφ)

—Καηά ηε γλψκε ζαο, πάηεξ, ηη έρεη πην πνιχ κέζα ηνπ ν άλζξσπνο; Σν δψν ή ηνλ άλζξσπν; —Ννκίδσ πσο θαη ην 'λα θαη η* άιιν ηα 'ρεη ζηελ ίδηα αλαινγία. —Αελ είλαη δπλαηφ λα ζπκβαίλεη θάηη ηέηην.

—Μφλν απηφ κπνξεί λα ζπκβαίλεη. —ρη. —Αηαθνξεηηθά θάπνην απ' ηα δχν απφ θαηξφ πηα ζα* ρεη ληθήζεη ην άιιν. —ζέιεηε λα πείηε φηη εκείο απνηεηλφκαζηε ζηα ηαπεηλά έλζηηθηα, ζεσξψληαο ζαλ δεπηεξνγελή ηα ςπρηθά

ραξίζκαηα. Μα θαη πξαγκαηηθά, ν ςπρηζκφο είλαη δεπηεξνγελήο. Ο ςπρηζκφο θπηξψλεη ζαλ ην καληηάξη πάλσ ζηε βαζηθή καγηά.

— Κη απηή ε καγηά πνηα είλαη; —Δ θηιαπηία. Ώπηφ πνπ εζείο ην ιέηε ζαξθηθφ πφζν, ελψ εγψ ην νλνκάδσ θπζηνινγηθή επηζπκία λα

μαπιψλσ κε κηα γπλαίθα θαη λα θάλσ έξσηα. Ώπηή ε θπζηνινγηθή επηζπκία λα 'ζαη πξψηνο ζηε δνπιηά ζνπ. Υσξίο απηέο ηηο ηάζεηο ζα είρε ζηακαηήζεη νιάθεξε ε αλάπηπμε ηεο αλζξσπφηεηαο. Δ εθθιεζία έρεη θάλεη

πνιιέο πξνζπάζεηεο γηα λα θξελάξεη ηελ αλάπηπμε ηεο αλζξσπφηεηαο. Καηαιαβαίλεηε γηα πνηα πεξίνδν ζηελ ηζηνξία ηεο εθθιεζίαο κηιάσ.

—Ναη, λαη, βέβαηα, ηελ μέξσ απηή ηελ πεξίνδν. Σελ μέξσ ζαπκάζηα απηή ηελ πεξίνδν, μέξσ φκσο θαη ην άιιν. Έρσ πάςεη λα βιέπσ ηε δηαθνξά αλάκεζα ζηε δηθή ζαο αληίιεςε γηα ηνλ άλζξσπν θαη ζε θείλε πνπ έρεη δηαθεξχμεη ν θχξεξ.

—Ναη; —Ναη. Βθείλνο βιέπεη ζηνλ άλζξσπν ην εγσηζηηθφ θηήλνο. Σν γεξφ, ην δπλαηφ, πνπ ζέιεη λα θαηαθηήζεη

δσηηθφ ρψξν γηα ηνλ εαπηφ ηνπ. —Αελ κπνξείηε λα θαληαζηείηε πφζν ιάζνο θάλεηε. Ο θχξεξ βιέπεη ζηνλ θάζε γεξκαλφ φρη απιά ην

θηήλνο, αιιά ην μαλζφ θηήλνο. —Κη εζείο βιέπεηε ζηνλ θάζε άλζξσπν ην θηήλνο γεληθά. —Βγψ βιέπσ ζηνλ θάζε άλζξσπν εθείλν απ' φπνπ ν ίδηνο βγήθε. Ο άλζξσπνο βγήθε απφ ηε κατκνχ. Κη

ε κατκνχ είλαη θηήλνο. —Βδψ δηαθσλνχκε. Βζείο πηζηεχεηε πσο ν άλζξσπνο βγήθε απφ ηε κατκνχ. Μα δελ ηελ είδαηε εθείλε ηε

κατκνχ, απ' φπνπ ιέηε πσο θαηάγεηαη ν άλζξσπνο. Οχηε θη εθείλε ε κατκνχ ζαο είπε ηίπνηα ζη' απηί ζρεηηθά κ' απηφ ην ζέκα. Βζείο δελ ην ςειαθήζα- ηε, δελ κπνξείηε λα ην ςειαθήζεηε πξαθηηθά. Καη πηζηεχεηε ζ' απηφ, γηαηί απηή ζαο ε πίζηε αληηζηνηρεί ζηε δηθηά ζαο ςπρηθή ζπγθξφηεζε.

—Αειαδή, εζάο ζαο είπε ν ζεφο ζη' απηί πσο εθείλνο έρεη πιάζεη ηνλ άλζξσπν; —Βλλνείηαη, πσο εκέλα δε κνπ είπε θαλέλαο ηίπνηα, νχηε θη εγψ κπνξψ λα απνδείμσ ηελ χπαξμε ηνπ

ζενχ. Πξφθεηηαη γηα θάηη πνπ δελ απνδείρλεηαη, γηα θάηη ζην νπνίν κπνξείο κφλν λα πηζηεχεηο. Βζείο πηζηεχεηε ζηε κατκνχ, θη εγψ πηζηεχσ ζην ζεφ. Βζείο πηζηεχεηε ζηε κατκνχ, γηαηί απηφ αληηζηνηρεί ζηε δηθηά ζαο ςπρηθή ζπγθξφηεζε. Βγψ πηζηεχσ ζην ζεφ, γηαηί απηφ αληηζηνηρεί ζηε δηθηά κνπ ςπρηθή ζπγθξφηεζε.

—Βδψ η* αλαθαηψλεηε θάπσο ηα ραξηηά. Βγψ δελ πηζηεχσ ζηε κατκνχ. Πηζηεχσ ζηνλ άλζξσπν. . —ηνλ άλζξσπν πνπ θαηάγεηαη απφ ηε κατκνχ. Βλψ εγψ πηζηεχσ ζην ζεφ θαη ζηνλ άλζξσπν. —Κη ν ζεφο, δειαδή, βξίζθεηαη κέζα ζηνλ θάζε άλζξσπν; —Βλλνείηαη. —Καη πνχ ηνλ βιέπεηε ην ζεφ κέζα ζηνλ θχξεξ;Ή ζηνλ Γθέξηλγθ; Πνχ ηνλ βιέπεηε ζηνλ Υίκιεξ; —Μνπ θάλεηε δχζθνιε εξψηεζε. Βκείο κηιάκε ηψξα γηα ηελ αλζξψπηλε θχζε. Βλλνείηαη, ζηνλ θαζέλα

απ' απηνχο ηνπο παιηαλ- ζξψπνπο κπνξείο λα βξεηο θαη ίρλε πεζκέλνπ άγγεινπ. Ώιιά, δπζηπρψο, νιάθεξε ε θχζε ηνπο έρεη ππνηαρζεί ηφζν πνιχ ζηνπο λφκνπο ηεο απαλζξσπηάο, ηεο αλαγθαηφηεηαο, ηεο ςεπηηάο, ηεο αγπξηίαο, ηεο βίαο, πνπ ζηελ νπζία δελ ηνπο έρεη απνκείλεη πηα ηίπνηα ην αλζξψπηλν. Βγψ, φκσο, θαηά βάζε δελ πηζηεχσ πσο ν άλζξσπνο, πνπ έξρεηαη ζηνλ θφζκν, θέξλεη νπσζδήπνηε κέζα ηνπ ηελ θαηάξα ηεο θαηαγσγήο ηνπ απφ ηε κατκνχ.

—Γηαηί είλαη θαηάξα ε θαηαγσγή απ' ηε κατκνχ; —Μηιάσ ζηε δηθηά κνπ γιψζζα. —Αειαδή, πξέπεη λα απνδερηνχκε έλα ζετθφ λφκν εμφλησζεο ησλ πηζήθσλ; —Αε ιέσ θάηη ηέηην. —Μα εζείο φιε ηελ ψξα θαη πνιχ εζηθά απνθεχγεηε ηηο απαληήζεηο ζηα εξσηήκαηα πνπ κε βαζαλίδνπλ.

Αε δίλεηε κηα απάληεζε «λαη» ή «φρη». Κη φκσο, ν θάζε άλζξσπνο πνπ ςάρλεη γηα πίζηε, ζέιεη θάηη ην ζπγθεθξηκέλν, θαη πξνηηκάεη έλα «λαη» ή έλα «φρη». Βζείο φκσο ηνπ πξνζθέξεηε κφλν «λαη-φρη»,«κάιινλ φρη» θαη άιιεο θξαζηηθέο απνρξψζεηο ηνπ «λαη». Ώπηφ, ινηπφλ, αθξηβψο, κε απσζεί βαζηά, αλ ζέιεηε φρη κφλν απφ ηε δηθή ζαο κέζνδν, αιιά θαη απφ ηε δηθή ζαο πξαθηηθή.

-—ΐιέπεηε κε θάπνηα ερζξφηεηα ηε δηθή κνπ πξαθηηθή. Βίλαη θαλεξφ... Κη φκσο ηξέμαηε απ' ην ζηξαηφπεδν ζπγθέληξσζεο θαηεπζείαλ ζε κέλα. Πψο λα ην εξκελεχζσ απηφ;

—Βίλαη θάηη πνπ γηα κηα. αθφκα θνξά απνδείρλεη πσο ζηνλ θάζε άλζξσπν, φπσο ιέηε, ππάξρεη θαη ην ζετθφ θαη ην κατκνπδί- ζην. Ώλ είρα κέζα κνπ κφλν ην ζετθφ, δε ζα 'ξρφκνπλ εδψ ζ' εζάο. Αε ζα δξαπέηεπα, κα ζα δερφκνπλ ην ζάλαην απφ ηνπο δήκηνπο εζεζίηεο, ζα γχξηδα θαη ην άιιν κάγνπιν ζηνλ κπάηζν ηνπο, γηα λα μππλήζσ κέζα ηνπο ηνλ άλζξσπν. Ώιήζεηα, ζα 'ζεια λα μέξσ ηη ζα θάλαηε εζείο αλ πέθηαηε ζηα ρέξηα ηνπο; ζα ηνπο γπξίδαηε θαη ην άιιν κάγνπιν ή ζα πξνζπαζνχζαηε λα γιηηψζεηε ηε ζθαιηάξα;

— Ση ζα πεη λα γπξίζσ θαη ην άιιν κάγνπιν; Πάιη πξνεθηείλεηε ηε ζπκβνιηθή παξαβνιή ζηελ ππαξθηή κεραλή ηνπ λαδηζηηθνχ θξάηνπο. Άιιν πξάγκα είλαη λα γπξίδεηο ην κάγνπιν ζηελ παξαβνιή. πσο ζαο έρσ πεη, ε παξαβνιή απηή ελλνεί ηελ αλζξψπηλε ζπλείδεζε. Κη άιιν είλαη λα πέζεηο ζηα γξαλάδηα ηεο κεραλήο, πνπ δε ζε ξσηάεη αλ ζα γπξίζεηο ή φρη ην κάγνπιν. Να πέζεηο ζε κηα κεραλή πνπ ζηε βάζε ηεο, ζηελ ηδέα ηεο, ζηεξείηαη θάζε ζπλείδεζεο... Βλλνείηαη, ηε κεραλή, ή ηελ πέηξα ζην δξφκν,ή ηνλ ηνίρν πνπ θνπηνπιάο πάλσ ηνπ, δε ζα ηνλ αληηκεησπίζεηο φπσο αληηκεησπίδεηο έλα άιιν νλ.

— Πάηεξ, δε ληψζσ άλεηα πνπ ζα ην πσ, κήπσο αγγίμσ ην κπζηηθφ ζαο, αιιά... κήπσο παιηφηεξα ήζαζηαλ ζηελ Γθεζηάπν;

—Ση λα ζαο πσ; Ναη, ήκνπλ... —Καηαιαβαίλσ. Αε ζέιεηε λα κηιάηε γη' απηφ ην δήηεκα, γηαηί ζαο είλαη πνιχ νδπλεξφ ζέκα. Καη δε

λνκίδεηε, πάηεξ, πσο ζαλ ηειεηψζεη ν πφιεκνο, ην πνίκλην ζαο δε ζα ζαο πηζηεχεη; — Σφζνο θφζκνο έρεη πεξάζεη απφ ηελ Γθεζηάπν...

— Κη αλ ςηζπξίζνπλ ζην πνίκλην πσο ηνλ πάζηνξα ηνλ έθιεηλαλ ζαλ πξνβνθάηνξα ζηνπο ζαιάκνπο άιισλ θξαηνπκέλσλ πνπ δελ μαλαγχξηζαλ πίζσ; Βλψ ηέηνηνη, πνπ μαλαγχξηζαλ, φπσο εζείο, είλαη κφλν κνλάδεο απφ ηα εθαηνκκχξηα...Αε ζα ζαο πηζηεχεη θαη πνιχ ην πνίκλην ζαο... ε πνηνπο ηφηε ζα θάλεηε ηα θεξχγκαηα ηεο δηθήο ζαο αιήζεηαο;

— Βλλνείηαη, αλ εθαξκφζεηο ζηνλ άλζξσπν ηέηηεο κεζφδνπο, κπνξείο λα εμνληψζεηο ηνλ θαζέλα. ε κηα ηέηηα πεξίπησζε κάιινλ δε ζα κπνξνχζα κε ηίπνηα λα δηνξζψζσ ηα πξάγκαηα.

— Καη ηη ζα θάλαηε ηφηε; — Ση ζα 'θαλα; Αηάςεπζε. Αηάςεπζε κε θάζε ηξφπν, δηάςεπζε σο ηε ζηηγκή πνπ ζα θαηάθεξλα λα

ζηαζνχλ γηα λα κε αθνχζνπλ. Κη αλ δελ ήζειαλ λα κε αθνχζνπλ, ζα πέζαηλα εζσηεξηθά. — Βζσηεξηθά; Αειαδή ζαλ δσληαλφο, ζαλ άλζξσπνο κε ζάξθα ζα παξακέλαηε ζηε δσή; — Κξηηήο κνπ ν Κχξηνο. Ώλ είλαη λα κείλσ, ζα κείλσ δσληαλφο. — Δ ζξεζθεία ζαο θαηαδηθάδεη ηελ απηνθηνλία; — Γη' απηφ αθξηβψο δε ζα απηνθηνλήζσ. — Καη ηη ζα θάλεηε, αλ ράζεηε ηε δπλαηφηεηα λα θάλεηε θεξχγκαηα; — ζα πηζηεχσ ρσξίο λα θάλσ θεξχγκαηα. — Καη γηαηί δε βιέπεηε κηα άιιε δηέμνδν γηα ηνλ εαπηφ ζαο. Ώο πνχκε, λα εξγάδεζηε καδί κε ηνλ άιιν

θφζκν. — Ση ελλνείηε ιέγνληαο «λα εξγάδεζηε»; — Ώο πνχκε, λα θνπβαιάηε πέηξεο γηα λα ρηηζηνχλ λανί ηεο επηζηήκεο. — Ώλ έλαο άλζξσπνο, πνπ ηειείσζε ηε ζενινγηθή ζρνιή, ρξεηάδεηαη ζηελ θνηλσλία κφλν θαη κφλν γηα

λα θνπβαιάεη πέηξεο, ηφηε δελ έρσ λα πσ ηίπνη' άιιν καδί ζαο. Σφηε πξαγκαηηθά ην θαιχηεξν γηα κέλα ζα 'ηαλ λα γπξίζσ ακέζσο ζην ζηξαηφπεδν ζπγθέληξσζεο θαη λα κε θάςνπλ εθεί ζηνπο θνχξλνπο...

— Μα εγψ κφλν ηελ εξψηεζε έθαλα: αλ! Ήζεια λ' αθνχζσ ηε δηθή ζαο άπνςε πάλσ ζ' απηή ηελ ππνζεηηθή πεξίπησζε. Ήζεια, φπσο ιέκε, λα ηδψ ηε δηθή ζαο δηακνξθσκέλε ζ' απηφ ην ζεκείν ζθέςε γηα παξαπέξα.

— Βζείο πηζηεχεηε πσο έλαο άλζξσπνο πνπ θάλεη πλεπκαηηθφ θήξπγκα ζην πνίκλην ηνπ, είλαη ραζνκέξεο θαη ηζαξιαηάλνο; Ώπηφ δελ ην ζεσξείηε εξγαζία; Γηα ζαο εξγαζία είλαη λα θνπβαιάηε πέηξεο, ελψ εγψ πηζηεχσ πσο ηελ πλεπκαηηθή εξγαζία ζα ηελ ππνηηκνχζα αλ ηε ζεσξνχζα ηζφηηκε κε ηελ νπνηαδήπνηε άιιε δνπιηά. Δ πλεπκαηηθή εξγαζία είλαη ηδηαίηεξα ζπνπδαία.

— Κη εγψ ν ίδηνο είκαη επαγγεικαηίαο δεκνζηνγξάθνο, θη or αληαπνθξίζεηο κνπ εμνζηξαθίδνληαλ θη απ' ηνπο λαδηζηέο, αιιά θη απ' ηελ νξζφδνμε εθθιεζία.

— Δ νξζφδνμε εθθιεζία ηηο θαηάθξηλε γηα κηα απιή αηηία: Βπεηδή εζείο εξκελεχαηε ιαζεκέλα ηνλ ίδην ηνλ άλζξσπν.

— Βγψ δελ εξκήλεπα ηνλ άλζξσπν. Βγψ παξνπζίαδα ηνλ θφζκν ησλ θιεθηψλ θαη ηεο πνξλείαο, ηνλ θφζκν πνπ δνχζε ζηηο θαηαθφκβεο ηεο ΐξέκεο θαη ηνπ Ώκβνχξγνπ. Σν ρηηιεξηθφ θξάηνο ην είπε απηφ αηζρξή ζπθνθαληία ηεο αλψηεξεο ξάηζαο, θη ε εθθιεζία ην νλφκαζε ζπθνθαληία ηνπ αλζξψπνπ.

— Βκείο δελ ηε θνβνχκαζηε ηελ αιήζεηα ηεο δσήο. — Σε θνβάζηε! Βγψ έγξαςα γηα ην πψο εθείλνη νη άλζξσπνη δνθίκαδαλ λα 'ξζνπλ ζηελ εθθιεζία θαη γηα

ην πψο ε εθθιεζία ηνπο απφδησρλε. Σνπο απφδησρλε αθξηβψο ην πνίκλην, ελψ ν πάζηνξαο δελ κπνξνχζε λα πάεη θφληξα ζην πνίκλην ηνπ.

— Βλλνείηαη, πσο δελ ην κπνξνχζα. Αε ζαο θαηαθξίλσ γηα ηελ αιήζεηα. αο θαηαθξίλσ γηαηί παξνπζηάδαηε ηελ αιήζεηα. Καη δηαθσλψ καδί ζαο ζηηο πξνγλψζεηο γηα ηνλ κειινληηθφ άλζξσπν.

— Αε λνκίδεηε, πσο ζηηο απαληήζεηο ζαο δελ είζηε πάζηνξαο αιιά πνιηηηθφο; — Ώπινχζηαηα, εζείο βιέπεηε ζε κέλα εθείλν κφλν πνπ ζέιεηε λα βιέπεηε. Αηαθξίλεηε ζε κέλα ην

πνιηηηθφ πεξίγξακκα πνπ απνηειεί κφλν ην έλα επίπεδν. πσο αθξηβψο ζα κπνξνχζαηε λα δείηε ηνλ ινγαξηζκηθφ ράξαθα ζαλ έλα αληηθείκελν γηα ην θάξθσκα θαξθηψλ. Με ηνλ ινγαξηζκηθφ ράξαθα κπνξείο, βέβαηα, λα βαξέζεηο ην θαξθί, αθνχ έρεη θαη κάθξνο θαη βάξνο ζαλ ην ζθπξί. Έηζη, φκσο, βιέπεηο κφλν ην δέθαην, ην εηθνζηφ ιεηηνχξγεκα ηνπ αληηθείκελνπ, ελψ ρξεζηκνπνηψληαο ηνλ ινγαξηζκηθφ ράξαθα κπνξείο λα ινγαξηάζεηο, θη φρη κφλν λα θαξθψζεηο θαξθηά.

— Πάηεξ, εγψ ζαο ζέησ εξψηεκα, θη εζείο, ρσξίο λα απαληάηε, θαξθψλεηε πάλσ κνπ θαξθηά. Καη πνιχ επηδέμηα κε κεηαηξέπεηε απφ άλζξσπν πνπ ξσηάεη ζε άλζξσπν πνπ πξέπεη λ' απαληάεη. Καηά θάπνην ηξφπν κε κεηαηξέπεηε κνλνκηάο απφ εξεπλεηή ζε αηξεηηθφ. Γηαηί, φκσο, ιέηε πσο εζείο ζηέθεζηε ππεξάλσ ηεο ζχγθξνπζεο, αθνχ θη εζείο παίξλεηε κέξνο ζηε ζχγθξνπζε;

— Ώπηφ είλ' αιήζεηα. πκκεηέρσ ζηε ζχγθξνπζε, θη είκαη πξαγκαηηθά εκπφιεκνο, αιιά πνιεκάσ κε ηνλ ίδην ηνλ πφιεκν.

— πδεηάηε πνιχ πιηζηηθά. — πδεηάσ κ' έλαλ πιηζηή. — Πάεη λα πεη, κπνξείηε λα κε πνιεκήζεηε κε ην δηθφ κνπ ' φπιν; — Ώλαγθάδνκαη λα ην θάλσ. — Ώθνχζηε...Γηα ην θαιφ ηνπ πνηκλίνπ ζαο ζέισ λα έξζεηε ζε επαθή κε ηνπο θίινπο κνπ. Σε δηεχζπλζή

ηνπο ζα ζαο ηε δφζσ. αο εκπηζηεχνκαη ηε δηεχζπλζε ησλ ζπληξφθσλ κνπ...Πάηεξ, εζείο δε ζα πξνδφζεηε αζψνπο αλζξψπνπο...

Δ καγλεηνηαηλία πνπ άθνπγε ν ηίξιηηο ηέιεησζε, θη εθείλνο ζεθψζεθε βηαζηηθά θαη παξακέξηζε ζην παξάζπξν, γηα λα κε δηαζηαπξσζεί ε καηηά ηνπ κε ηε καηηά εθείλνπ, πνπ ρηεο παξαθαινχζε ηνλ πάζηνξα γηα βνήζεηα, ελψ ηψξα ρακνγεινχζε, αθνχγνληαο ηε θσλή ηνπ, έπηλε θνληάθ θαη ξνπθνχζε αρφξηαγα ην ηζηγάξν ηνπ.

— ηνλ πάζηνξα δελ άξεζε ην θάπληζκα; ξψηεζε ν ηίξιηηο ρσξίο λα γπξίζεη. Έζηεθε ζην παξάζπξν — πειψξην, έπηαλε φιν ηνλ ηνίρν — θαη θνίηαδε ηα θνξάθηα πνπ κάισλαλ ζην

ρηφλη γηα κηα θφξα ςσκί. Ο θχιαθαο έπαηξλε δηπιή κεξίδα ηξφθηκα θη αγαπνχζε πνιχ ηα πνπιηά. Αελ ήμεξε ν θχιαθαο πσο ν ηίξιηηο είλαη ζηα Βο-Νηε, θη ήηαλ ζίγνπξνο πσο ηε βίια ζα ηελ είραλ νκνθπιφθηινη ή ηίπνηα κεγαιέκπνξνη ηεο θνςνρξνληάο. Αελ είρε ηδεί πνηέο ηνπ λα 'ξζεη εδψ θακηά γπλαίθα, ελψ φηαλ καδεχνληαλ άληξεο, νη θνπβέληεο ηνπο ήηαλ ηφζν ζηγαιέο, ην θαΎ ηνπο ηφζν θξνληηζκέλν, θαη ην πηνηφ ηνπο δηαιερηφ, ηηο πην πνιιέο θνξέο ακεξηθάληθν.

— Ναη, λαη. Έζθαζα θεη πέξα ρσξίο ηζηγάξν... Ο γέξνο κ' έζθαζε κε ηελ πνιπινγία ηνπ θαη κνπ εξρφηαλ λα θξεκαζηψ ρσξίο ηζηγάξν...

Σν φλνκα ηνπ πξάθηνξα ήηαλ Κιάνπο. Σνλ είραλ ζηξαηνινγήζεη πξηλ δπν ρξφληα. Μφλνο ηνπ ζέιεζε λα ζηξαηνινγεζεί εθείλνο ν πξψελ δηνξζσηήο εθεκεξίδσλ. Έςαρλε γηα πεξηπέηεηεο. Ανχιεπε επηδέμηα, αθνπιίδνληαο ην ζπλνκηιεηή ηνπ κε ηελ εηιηθξίλεηα θαη ηελ αθξφηεηα ζηνπο ζπιινγηζκνχο ηνπ. Σνπ επέηξεπαλ λα κηιάεη γηα φια, αξθεί ε δνπιηά λα γηλφηαλ γξήγνξα θαη κε απνηέιεζκα. Παξαηεξψληαο ηνλ Κιάνπο, ν ηίξιηηο ηελ θάζε κέξα ηεο γλσξηκίαο ηνπο πνπ πεξλνχζε δνθίκαδε κέζα ηνπ έλα αίζζεκα θφβνπ πνπ φιν θαη κεγάισλε.

«Μήπσο είλαη άξξσζηνο; αλαξσηήζεθε κηα θνξά ν ηίξιηηο. Δ δίςα ηεο πξνδνζίαο είλαη θη απηή κηα ηδηφκνξθε αξξψζηηα. Ο Κιάνπο ηαηξηάδεη πέξα γηα πέξα ηνπ Ώνκπξφδν

1, είλαη πην θνβεξφο απ* φινπο ηνπο

εγθιεκαηίεο πνπ έρσ ηδεί σο ηψξα. Κη φκσο δείρλεη ηφζν επγεληθφο θη αγαπεηφο...». Ο ηίξιηηο γχξηζε ζην ηξαπεδάθη, έθαηζε θαηάθαηζα ζηνλ Κιάνπο, ηνπ ρακνγέιαζε. — Λνηπφλ; ξψηεζε. Αειαδή, είζηε ζίγνπξνο πσο ν γέξνο ζα ζαο θέξεη ζε επαθή; —Ναη, απηφ ην ζέκα ην βιέπσ ζαλ ηαρηνπνηεκέλν. Μ' αξέζεη πνιχ λα δνπιεχσ κε δηαλννχκελνπο θαη κε

παπάδεο. Ξέξεηε, είλαη θάηη ην θαηαπιεθηηθφ λα βιέπεηεο πψο ν άλζξσπνο βαδίδεη γηα ην ρακφ ηνπ. Κακηά θνξά κάιηζηα κνπ 'ξρεηαη λα ηνπ θσλάμσ η' αιινπλνχ: «ηνπ! ΐιάθα! Πνχ παο;».

— Β, απηφ πηα δελ πξέπεη λα γίλεηαη, είπε ν ηίξιηηο. Κάηη ηέηην ζα 'ηαλ απνθνηηά. — Έρεηε θαζφινπ θνλζέξβεο ςαξηψλ; Κνληεχσ λα ηξειαζψ ρσξίο ςάξηα. Φψζθνξνο, μέξεηε... ηνλ

ρξεηάδνληαη ηα λεπξηθά θχηηαξα... — ζα πσ λα ζαο εηνηκάζνπλ θαιέο θνλζέξβεο ςαξηψλ. Πνηεο πξνηηκάηε; — Μ' αξέζνπλ απηέο κε ην ιάδη... — Καηάιαβα... Πνηαο παξαγσγήο; Σεο δηθηάο καο, ή... — «Ή»... ραζθνγέιαζε ν Κιάνπο. Έζησ θαη αλ απηφ δελ είλαη παηξησηηθφ, πάλησο εκέλα κ' αξέζνπλ

πνιχ θαη ηα ηξφθηκα θαη ηα πνηά, πνπ είλαη θηηαγκέλα ζηελ Ώκεξηθή ή ζηε Γαιιία... — ζα ζαο βξσ έλα θηβψηην αιεζηλέο γαιιηθέο ζαξδέιεο. Κνιπκπνχλ ζην ιάδη, πνιχ λφζηηκεο...

Μπφιηθνο θψζθνξνο... Ξέξεηε, ρηεο ην βξάδπ έξημα κηα καηηά ζην θάθειν ζαο... — ζα 'δηλα φζα θη αλ κνπ δεηνχζαλ γηα λα ηνλ ηδψ θη εγψ, έζησ κε ην 'λα κάηη... — Αελ παξνπζηάδεη θαη ηφζν ελδηαθέξνλ, φπσο λνκίδεη θαλέλαο... ηαλ εζείο κηιάηε, γειάηε,

παξαπνληφζαζηε γηα πφλν ζην ζπθψηη, φια απηά εληππσζηάδνπλ, θαη κάιηζηα φπνηνλ μέξεη πσο πεξάζαηε κηα ηφζν απίζαλε εγρείξεζε... Βλψ ν θάθεινο ζαο είλαη βαξεηφο: αλαθνξέο, θαξθψκαηα... ια αλάθαηα: δηθά ζαο θαξθψκαηα, θαξθψκαηα απφ άιινπο γηα ηελ αθεληηά ζαο... Μπα, ηίπνηα ην ελδηαθέξνλ... Ώμηνζεκείσην είλαη ην άιιν: Μέηξεζα πσο κε βάζε ηηο δηθέο ζαο αλαθνξέο, ράξε ζηε δηθηά ζαο πξσηνβνπιία, πηάζηεθαλ ελελήληα εθηά άηνκα... Καη κάιηζηα φινη ηνπο δελ είπαλ ιέμε γηα ζαο. ινη ρσξίο θακηά εμαίξεζε. Κη φκσο, ζηελ Γθεζηάπν ηνπο είραλ πεξηπνηεζεί γηα ηα θαιά...

— Γηαηί κνπ ηα ιέηε ηψξα απηά; — Ξέξσ θη εγψ;... Να, έηζη... Πξνζπαζψ λα ηα αλαιχζσ... Ώιήζεηα, δε κνπ ιέηε, ιππεζήθαηε πνηέ, φηαλ

ηνπο αλζξψπνπο πνπ ζαο έδηλαλ θαηαθχγην, ηνπο έπηαλαλ αξγφηεξα; — Βζείο ηη λνκίδεηε; — Πνχ λα μέξσ εγψ. — Έλαο δηάνινο ην μέξεη... Φαίλεηαη πσο έλησζα δπλαηφο φηαλ άξρηδα ηε κνλνκαρία κνπ καδί ηνπο. Με

ελδηέθεξε ε ζχγθξνπζε... Σν ηη ζα γηλφηαλ χζηεξα κ' απηνχο... ρκ... δελ μέξσ... Καη ηη ζα γίλεη αξγφηεξα κ' εκάο; Με φινπο;

— Κη απηφ ζσζηφ, ζπκθψλεζε ν ηηξιηηο. — Μεηά απφ καο αο έξζεη ν θαηαθιπζκφο. Όζηεξα, βιέπεηο, θη νη δηθνί καο νη άλζξσπνη... δεηιία,

βξσκηά, απιεζηία, θαξθψκαηα... Ο θαζέλαο ηα 'ρεη απηά, θπξηνιεθηηθά ν θαζέλαο καο. Ώλάκεζα ζε δνχινπο δε γίλεηαη λα 'ζαη ιεχηεξνο... Ώπηφ είλαη ζίγνπξν. Αελ είλαη ινηπφλ θαιχηεξα λα 'ζαη ν ίδηνο ιεχηεξνο αλάκεζα ζηνπο δνχινπο; Βγψ, πνπ κε βιέπεηε, φια απηά ηα ρξφληα είρα απφιπηε ςπρηθή ειεπζεξία...

Ο ηίξιηηο ξψηεζε:

1 Αομππόζο Σζέζαπε (1835-1909). Ιηαλόρ τςσίαηπορ και εγκλημαηολόγορ, παηέπαρ ηηρ ανθπυπολογικήρ καηεύθςνζηρ ζηο αζηικό ποινικό δίκαιο.

— Γηα πέζηε κνπ, πνηνο είρε έξζεη πξνρηέο ην βξάδπ ζηνλ πάζηνξα; — Καλέλαο... — Γχξσ ζηηο ελληά... — Λάζνο θάλεηε, απάληεζε ν Κιάνπο. Βλ πάζε πεξηπηψζεη, απ' ηνπο δηθνχο ζαο θαλέλαο δελ ήξζε.

Βγψ ήκνπλ εθεί πέξα νινκφλαρνο. — Ίζσο λα 'ηαλ θάπνηνο απφ ηελ ελνξία. Οη άλζξσπνη κνπ δελ κπφξεζαλ λα ηδνχλ ην πξφζσπν ηνπ. — Παξαθνινπζνχζαηε ην ζπίηη ηνπ; —Φπζηθά. ιε ηελ ψξα... ζηε, ινηπφλ, είζηε ζίγνπξνο πσο ν γέξνο ζα δνπιέςεη γηα ινγαξηαζκφ ζαο; —ζα δνπιέςεη. Γεληθά εγψ ληψζσ κέζα κνπ ην ράξηζκα ηνπ αληηπνιηηεπφκελνπ, ηνπ ξήηνξα, ηνπ εγέηε.

Οη άλζξσπνη ππνθχπηνπλ ζηελ επηκνλή κνπ, ζηε ινγηθή ησλ ζπιινγηζκψλ κνπ... —Βληάμεη. Βίζηε ιεβεληηά Κιάνπο. Μφλν κελ ην παίξλεηε πνιχ απάλσ ζαο. Ώο πεξάζνπκε ηψξα ζην

ζέκα καο... Μεξηθέο κέξεο ζα κείλεηε ζε έλα δηθφ καο δηακέξηζκα... Γηαηί κεηά ζαο πεξηκέλεη ζνβαξή δνπιηά θαη κάιηζηα φρη ηεο δηθήο κνπ δηθαηνδνζίαο...

Ο ηίξιηηο έιεγε ηελ αιήζεηα. Οη ζπλάδειθνη απφ ηελ Γθε- ζηάπν ηνπ είραλ δεηήζεη ζήκεξα λα ηνπο δφζεη γηα θακηά βδνκάδα ηνλ Κιάνπο: ηελ Κνινλία είραλ πηαζηεί δπν ξψζνη «πηαλίζηεο». Σνπο έπηαζαλ αθξηβψο ηελ ψξα ηεο δνπιηάο ηνπο ζηνλ αζχξκαην.

Αε βγάδαλ κηιηά, θη έπξεπε λα ηνπο ξίμνπλ δίπια ηνπο έλαλ θαιφ πξνβνθάηνξα. Καιχηεξν απ' ηνλ Κιάνπο δελ ήηαλ δπλαηφ λα βξνπλ. Ο ηίξιηηο ππνζρέζεθε λα ηνπο παζάξεη ηνλ Κιάνπο.

—Πάξηε απφ θείλν ηνλ γθξίδν θάθειν έλα άγξαθν ραξηί, είπε ν ηίξιηηο, θαη γξάςηε ηα παξαθάησ: «Κχξηε ζηαληαξηελθχ- ξεξ! Έρσ πάζεη ππεξθφπσζε. Νηψζσ θνβεξά εμαληιεκέλνο. Έρσ δνπιέςεη επζπλείδεηα, κα δελ αληέρσ άιιν. Μνπ ρξεηάδεηαη αλάπαπζε...».

—Γηαηί απηά; ξψηεζε ν Κιάνπο, ππνγξάθνληαο ην γξάκκα. —Ννκίδσ πσο δε ζα ζαο πείξαδε λα ηαμηδέςεηε γηα θακηά βδνκάδα ζην Ίλζκπξνπθ, απάληεζε ν

ηίξιηηο, πξνηείλνληάο ηνπ κηα δεζκίδα ραξηνλνκίζκαηα. Βθεί θαη ηα θαδίλα ιεηηνπξγνχλ θη νη θνπειηέο κε ηα ζθη ζπλερίδνπλ λα γιηζηξάλε ζηηο βνπλνπιαγηέο. Υσξίο απηφ ην γξάκκα δε ζα κπνξέζσ λα πεηχρσ γηα ζαο κηα βδνκάδα επηπρίαο.

—Βπραξηζηψ, είπε ν Κιάνπο. Λεθηά φκσο έρσ κπφιηθα... —Καη ηα πην κπφιηθα δε βιάθηνπλ, ε; Ή κήπσο βιάθηνπλ; —Ναη, βέβαηα, γεληθά... δε βιάθηνπλ, ζπκθψλεζε ν Κιάνπο, ρψλνληαο ηα ιεθηά ζηελ πίζσ ηζέπε ηνπ

παληεινληνχ ηνπ. Λέλε πσο ηψξα ηε βιελλφξξνηα ηε γηαηξεχνπλ πνιχ αθξηβά... —Φάμηε ζην κπαιφ ζαο αθφκα κηα θνξά: Αε ζαο έρεη δεη θαλέλαο εθεί ζηνπ πάζηνξα; —Αε ρξεηάδεηαη λα ςάμσ. αο είπα, δε κε είδε θαλέλαο... —Βλλνψ θαη ηνπο δηθνχο καο αλζξψπνπο. —Γεληθά, ζα κπνξνχζαλ λα κε δνπλ νη δηθνί ζαο, αλ παξαθνινπζνχζαλ ζπλέρεηα ην ζπίηη εθείλνπ ηνπ

γέξνπ. Ώλ θαη κάιινλ είλαη απίζαλν... εγψ δελ κπφξεζα λα ηδψ θαλέλα. Ο ηίξιηηο ζπκήζεθε πψο, κηα. βδνκάδα πξηλ, ηνλ είρε ληχζεη ν ίδηνο κε ηα ξνχρα ηνπ θαηάδηθνπ, θη

χζηεξα ζθάξσζε ηελ παξάζηαζε εθείλε ηεο πνξείαο ησλ θξαηνχκελσλ κέζα απφ ην ρσξηφ, φπνπ κέλεη ν πάζηνξαο ιαγθ. ζπκήζεθε ην πξφζσπν ηνπ Κιάνπο ηφηε, πξηλ κηα βδνκάδα: Σα κάηηα ηνπ αλάδηλαλ θαινζχλε θαη παιηθαξηά. Βίρε κπεη θηφιαο ζην ξφιν πνπ ηνπ είραλ αλαζέζεη λα παίμεη. Κείλε ηε κέξα ν ηίξιηηο κηινχζε καδί ηνπ δηαθνξεηηθά, γηαηί ζην απηνθίλεην θαζφηαλ δίπια ηνπ έλαο άγηνο — ηφζν επιαβηθφ ήηαλ ην πξφζσπν ηνπ Κιάνπο, ηφζν πέλζηκε ε θσλή ηνπ, αιιά θαη πφζε αθξίβεηα είραλ ηα ιφγηα πνπ έιεγε!

—Ώπηφ ην γξάκκα ζα ην ξίμνπκε ζην γξακκαηνθηβψηην θαζψο ζα πεγαίλνπκε ζην λέν ζαο δηακέξηζκα, είπε ν ηίξιηηο. Γξάςηε θη έλα αθφκα θαη ζηείιηε ην ζηνλ πάζηνξα γηα λα κελ ππνςηαζηεί ηίπνηα. Γξάςηε ην κφλνο ζαο, φζν εγψ ζα ςήλσ κέζα ηνλ θαθέ.

ηαλ γχξηζε, είδε ηνλ Κιάνπο λα θξαηάεη ζηα ρέξηα ηνπ έλα ραξηί. —«Δ ηηκηφηεηα πξνυπνζέηεη δξάζε, άξρηζε λα δηαβάδεη ρα- ζθνγειψληαο ν Κιάνπο. Δ πίζηε βαζίδεηαη

ζηνλ αγψλα. Σν θήξπγκα ηεο ηηκηφηεηαο πνπ ζπλνδεχεηαη απφ αδξάλεηα είλαη πξνδνζία: θαη ηνπ πνηκλίνπ θαη ηνπ ίδηνπ ηνπ εαπηνχ ζνπ. Ο άλζξσπνο κπνξεί λα ζπρσξέζεη ηελ πξνδνζία, αιιά νη απφγνλνη ηνπ πνηέ δελ ην κπνξνχλ. Γη' απηφ θαη εγψ δελ κπνξψ λα ζπρσξέζσ αδξάλεηα ζηνλ εαπηφ κνπ. Δ αδξάλεηα είλαη ρεηξφηεξε απφ ηελ πξνδνζία. Βγψ θεχγσ. Αηθαηψζηε ηνλ εαπηφ ζαο. Ο ζεφο βνεζφο». Λνηπφλ πψο ην βξίζθεηε; Βληάμεη;

—Φίλν. Ώιιά, γηα πέζηε κνπ, δνθηκάζαηε πνηέ λα γξάςεηε ινγνηερλία ή πνηήκαηα; —Πνηέ. Ώλ ζα κπνξνχζα λα 'γξαθα, ιέηε πσο ζα γηλφκνπλ... Ο Κιάνπο ζψπαζε απφηνκα θη έξημε κηα θιεθηή καηηά ζηνλ —πλερίζηε, δελ ηξέρεη ηίπνηα. Άιισζηε νη δπν καο πάληα κηιάκε αλνηρηά, ζέιαηε λα πείηε: Ώλ ζα

κπνξνχζαηε λα γξάςεηε, δε ζα θαηαιήγαηε λα δνπιέςεηε γηα ινγαξηαζκφ καο; —Κάηη ηέηην πεξίπνπ. —ρη θάηη ηέηην πεξίπνπ, ηνλ δηφξζσζε ν ηίξιηηο, αιιά αθξηβψο απηφ ζέιαηε λα πείηε. Έηζη δελ είλαη; —Έηζη. —Λεβεληηά. Καη πνην ην φθεινο λα κνπ πείηε ςέκαηα; Πηείηε ην νπίζθη ζαο θαη πάκε, έρεη λπρηψζεη πηα.

πνπ λα 'λαη ζα θνπηάζνπλ θαίλεηαη νη γηάγθεδεο.

—Βίλαη καθξηά ην δηακέξηζκα; —ην δάζνο, θακηά δεθαξηά ρηιηφκεηξα. Έρεη εζπρία εθεί, ζα ρνξηάζεηε χπλν σο αχξην. Μέζα ζην απηνθίλεην πηα ν ηίξιηηο ξψηεζε: —Γηα ηνλ πξψελ θαγθειάξην Μπξνχληλγθ δελ είπε ηίπνηα; —Μα ζαο είπα, πέξαζε κνλνκηάο θεξκνπάξ ζην ζηφκα ηνπ. Κη εγψ δε ζέιεζα λα ηνλ πηέζσ... —Πνιχ ζσζηά θάλαηε... Οχηε γηα ηελ Βιβεηία δε ζέιεζε λα κηιήζεη; —Φεξκνπάξ! —Βληάμεη, ζα ην πηάζνπκε απφ άιιε άθξε. Σν ζπνπδαίν είλαη φηη δέρηεθε λα βνεζήζεη έλαλ

θνκκνπληζηή. Παπάο λα ζνπ πεηχρεη! Ο ηίξιηηο ζθφησζε ηνλ Κιάνπο κε κηα ζθαίξα ζηνλ θξφηαθν. Βίραλ ζηαζεί ν δπν ηνπο ζηελ φρζε ηεο

ιίκλεο. Βδψ ήηαλ απαγνξεπκέλε δψλε, αιιά ην θπιάθην ηεο θξνπξάο — απηφ ν ηίξιηηο ην ήμεξε θαιά — βξηζθφηαλ δπν ρηιηφκεηξα καθξηά, ε αεξνπνξηθή επηδξνκή είρε αξρίζεη, θαη κέζα ζε θείλε ηελ θνζκν- ραιαζηά νχηε πνπ αθνχζηεθε ε πηζηνιηά. Βίρε ππνινγίζεη ν ηίξιηηο πσο ν Κιάνπο ζα έπεθηε απφ ηελ ηζηκεληέληα ινπξίδα — παιηφηεξα θάζνληαλ εδψ νη εξαζηηέρλεο ςαξάδεο κε ηα θαιάκηα ηνπο — ίζηα ζην λεξφ.

Ο Κιάνπο έπεζε ζην λεξφ ζαλ ηζνπβάιη, ρσξίο λα βγάιεη θηρ. Ο ηίξιηηο έξημε ζην ίδην ζεκείν ζην λεξφ ην πηζηφιη (ε πεξίπησζε ηεο απηνθηνλίαο εμαηηίαο λεπξηθήο εμάληιεζεο είρε ζθελνζεηεζεί κε αθξίβεηα, ηα γξάκκαηα ηα είρε ηαρπδξνκήζεη ν ίδηνο ν Κιάνπο), έβγαιε ηα γάληηα θαη πξνρψξεζε κέζα απφ ην δάζνο πξνο ην απηνθίλεην ηνπ. Χο ην ρσξηνπδάθη, φπνπ δνχζε ν πάζηνξαο ιαγθ, ε απφζηαζε ήηαλ ζαξάληα ρηιηφκεηξα. Ο ηίξιηηο ινγάξηαζε πσο ζα 'θηάλε εθεί ζε κηα πεξίπνπ ψξα. Σα είρε πξνβιέςεη φια, αθφκα θαη ηελ πηζαλφηεηα λα παξνπζηάζεη άιινζη κε ηελ ψξα. 12.2.1945 (ψξα 19 θαη 56 ιεπηά)

(Απόζπαζκα από ηνλ θνκκαηηθό θάθειν ηνπ κέινπο ηνπ Δζληθνύ νζηαιηζηηθνύ Γεξκαληθνύ Δξγαηηθνύ Κόκκαηνο (ΔΓΔΚ) από ην έηνο 1930, γθξνππελθύξεξ ησλ Δο-Δο Κξνύγθεξ: «Καζαξόο άξηνο, j αθνζησκέλνο ζηνλ θύξεξ. Χαξαθηήξαο ηεπηνληθόο, ζηαζεξόο. Με ηνπο θίινπο επζύο θαη θνηλσληθόο. Ακείιηθηνο γηα ηνπο ερζξνύο ηνπ Ράηρ. Άξηζηνο νηθνγελεηάξρεο, ζρέζεηο πνπ λα ηνλ θειηδώλνπλ δελ είρε. ηελ εξγαζία ηνπ απνδείρηεθε αλαληηθαηάζηαηνο δεμηνηέρλεο...»)

Μεηά απ' απηφ πνπ 'γηλε ην Γελάξε ηνπ 1945, φηαλ νη ξψζνη κπήθαλ ζηελ Κξαθνβία, θη απηή ε πφιε, ε λαξθνζεηεκέλε κε ηφζε επηκέιεηα, απφκεηλε ρσξίο ηελ παξακηθξή αλαηίλαμε, ν αξρεγφο ηεο αλψηαηεο δηεχζπλζεο αζθάιεηαο Καιηελκπξίλεξ πξφζηαμε λα ηνπ θέξνπλ ην δηεπζπληή ηεο αλαηνιηθήο δηνίθεζεο ηεο Γθεζηάπν Κξνχγθεξ.

Ο Καιηελκπξίλεξ ζψπαηλε θάκπνζε ψξα, παξαηεξψληαο ινμά ην βαξχ, ρνληξφ πξφζσπν ηνπ ζηξαηεγνχ, θη χζηεξα ξψηεζε κε πνιχ ζηγαλή θσλή:

— Έρεηε θακηά δηθαηνινγία, αξθεηά αληηθεηκεληθή, ψζηε λα κπνξέζεη λα ζαο πηζηέςεη ν θχξεξ; Ο Κξνχγθεξ, πνπ εμσηεξηθά έδεηρλε ζαλ απιντθφο ρσξηάηεο, ηελ πεξίκελε εθείλε ηελ εξψηεζε. Κη είρε

έηνηκε ηελ απάληεζε. Ώιιά έπξεπε λα δείμεη κηα νιφθιεξε ζεηξά απφ δηαδνρηθά ζπλαηζζήκαηα: ηα δεθαπέληε ρξφληα δσήο ηνπ ζηα Βο-Βο θαη ζην θφκκα είρε κάζεη θαιά ην ζεαηξηληζκφ. Ήμεξε πσο δελ θάλεη λα απαληάο ακέζσο, φπσο θαη δελ θάλεη λα αξλεζείο πέξα γηα πέξα ην θηαίμηκν ζνπ. Ώθφκα θαη ζην ζπίηη ηνπ έπηαλε ηνλ εαπηφ ηνπ λα παίδεη απηφ ην παηρλίδη. Αηαπίζησλε πσο είρε γίλεη ηειείσο δηαθνξεηηθφο άλζξσπνο. ηελ αξρή εμαθνινπζνχζε αθφκα λα κηιάεη πνχ θαη πνχ κε ηε γπλαίθα ηνπ, αιιά θη απηφ ςηζπξηζηά, ηηο λχρηεο. ζν φκσο πξνρσξνχζε ε ρξεζηκνπνίεζε λέσλ ηερληθψλ κέζσλ, θη απηφο, φζα θαλέλαο άιινο, γλψξηδε ηηο επηηπρίεο ηνπο, έπαςε αθφκα θαη λα κηιάεη κε θσλή γηα φζα θακηά θνξά επέηξεπε ζηνλ εαπηφ ηνπ λα ηα ζθέθηεηαη. Ώθφκα θαη ζην δάζνο, ζηνλ πεξίπαην κε ηε γπλαίθα ηνπ, ζψπαηλε ή κηινχζε γηα ηηπνηέληα πξάγκαηα, γηαηί θνβφηαλ πσο νη αλψηεξνη ζην θέληξν, ίζσο θηφιαο λα είραλ βξεη θάπνηα θαηλνχξγηα ζπζθεπή, ηθαλή λα θαηαγξάθεη ηε θσλή απφ ρίιηα κέηξα, ή θαη παξαπάλσ.

Έηζη κε ηνλ θαηξφ εμαθαλίζηεθε ν παιηφο Κξνχγθεξ. Ώληί γη' απηφλ, ζην ηνκάξη ηνπ γλσζηνχ ζε φινπο ηνπο ζηξαηεγνχο, πνπ εμσηεξηθά δελ είρε αιιάμεη θαζφινπ, δνχζε έλαο άιινο άλζξσπνο, δεκηνπξγεκέλνο απφ ηνλ πξνεγνχκελν, έλαο ηειείσο άγλσζηνο ζε φινπο ηνπο ζηξαηεγνχο, πνπ θνβφηαλ φρη κφλν λα πεη ηελ αιήζεηα, αιιά αθφκα θαη λα επηηξέςεη ζηνλ εαπηφ ηνπ λα ζθεθηεί ηελ αιήζεηα.

— ρη, απάληεζε ν Κξνχγθεξ, κνξθάδνληαο θαη πλίγνληαο ηνλ αλαζηελαγκφ ηνπ παζηαζκέλα θαη βαξηά. Αελ έρσ αξθεηή δηθαηνινγία... Οχηε θαη κπνξψ λα έρσ. Βγψ είκαη ζηξαηηψηεο, ν πφιεκνο είλαη πφιεκνο, θαη θαλέλα έιενο δελ πεξηκέλσ.

Έπαηδε ρνληξφ παηρλίδη. Ήμεξε πσο φζν πην ζθιεξφο ζα 'ηαλ κε ηνλ εαπηφ ηνπ, ηφζν ιηγφηεξα φπια ζ' άθελε ζηα ρέξηα ηνπ Καιηελκπξίλεξ.

— Με γίλεζηε γπλαηθνχια, είπε ν Καιηελκπξίλεξ, αλάβνληαο ηζηγάξν, θη ν Κξνχγθεξ θαηάιαβε πσο είρε δηαιέμεη ηελ απφιπηα εχζηνρε γξακκή ζπκπεξηθνξάο ηνπ. Πξέπεη λα αλαιπζεί ε απνηπρία, γηα λα κελ επαλαιεθζεί.

Ο Κξνχγθεξ ζπλέρηζε: — Κχξηε νκπεξγθξνππελθχξεξ, θαηαιαβαίλσ πσο ε έλνρή κνπ είλαη βαξχηαηε. Ώιιά ζα ήζεια

λα αθνχζεηε πξνζσπηθά ηνλ ζηαληαξηελθχξεξ ηίξιηηο. Γλψξηδε ηα πάληα γηα ηε λαξθνζέηεζε, θαη ζα κπνξνχζε λα ζαο δηαβεβαηψζεη: ια είραλ πξνεηνηκαζηεί ζρνιαζηηθά θαη επζπλείδεηα ζηνλ αλψηαην βαζκφ.

— Ση ζρέζε είρε κ' απηή ηε δνπιηά ν ηίξιηηο; αλαζήθσζε ηνπο ψκνπο ηνπ ν Καιηελκπξίλεξ. Βθείλνο είλαη ηεο θαηαζθνπείαο. ηελ Κξαθνβία είρε λ' αζρνιεζεί κε άιια ζέκαηα.

— Σν μέξσ πσο ζηελ Κξαθνβία ηνλ απαζρνινχζε ην ρακέλν Φ ΏΟΤ, αιιά ζεψξεζα θαζήθνλ κνπ λα ηνλ ελεκεξψζσ γηα φιεο ηηο ιεπηνκέξεηεο ηεο επηρείξεζεο, ππνζέηνληαο πσο, θαηά ηελ επηζηξνθή ηνπ, ζα αλαθέξεη ή ζηνλ ξατρζθχξεξ ή ζε ζαο, γηα ην πφζν άξηζηα είρακε νξγαλψζεη ηηο αλαηηλάμεηο. Βγψ πεξίκελα θαη ζπκπιεξσκαηηθέο νδεγίεο απφ ζαο, αιιά δελ έιαβα ηίπνηα. Ο Καιηελκπξίλεξ θάιεζε ην γξακκαηέα ηνπ θαη ηνπ είπε: — Βμαθξηβψζηε αλ είλαη γξακκέλνο ν ηίξιηηο ηεο έθηεο δηεχζπλζεο ζηνλ θαηάινγν ησλ πξνζψπσλ πνπ είραλ γλψζε ηεο δηεμαγσγήο ηεο επηρείξεζεο«βαξηζθάγηεξ». Βμαθξηβψζηε αλ παξνπζηάζηεθε ζηελ αλψηαηε δηνίθεζε ν ηίξιηηο κεηά ηελ επηζηξνθή ηνπ απφ ηελ Κξαθνβία, θη αλ λαη, ζε πνηνλ αθξηβψο. Φξνληίζηε επίζεο λα κάζεηε πνηα ζέκαηα έζημε ν ηίξιηηο ζηε ζπδήηεζε.

Ο Κξνχγθεξ αληηιήθζεθε φηη πνιχ λσξίο άξρηζε λα ζπξψρλεη ηνλ ηίξιηηο ζηνλ γθξεκφ. —ιε ε επζχλε είλαη δηθή κνπ, πξφθεξε, ζθχβνληαο ην θεθάιη θαη μεζηνκίδνληαο κε δπζθνιία ηηο βαξηέο,

πληρηέο ιέμεηο, ζα ιππεζψ αθάληαζηα αλ ηηκσξήζεηε ηνλ ηίξιηηο. Σνλ ζέβνκαη βαζχηαηα ζαλ αθνζησκέλν καρεηή. Βγψ δελ έρσ θακηά δηθαηνινγία θαη ζα κπνξέζσ λα μεπιχλσ ηελ ελνρή κνπ κφλν κε ην αίκα κνπ ζην πεδίν ηεο κάρεο.

—Καη πνηνο ζα αληηκεησπίζεη ηνπο ερζξνχο εδψ; Βγψ; Μνλάρνο κνπ; Βίλαη πνιχ απιφ απηφ: Να πεζάλεηο γηα ηελ παηξίδα θαη ηνλ θχξεξ ζην κέησπν! Καη πνιχ πην δχζθνιν είλαη λα δήζεηο εδψ θάησ απφ ηηο βφκβεο, θαη λα θαπηεξηάδεηο κε ππξσκέλν ζίδεξν ηε βξσκηά! Βδψ είλαη πνπ ρξεηάδεηαη φρη κφλν παιηθαξηά αιιά θαη κπαιφ! Πνιχ κπαιφ, Κξνχγθεξ!

Ο Κξνχγθεξ θαηάιαβε: Αε ζα ηνλ έζηειλαλ ζην κέησπν. Ο γξακκαηέαο, αλνίγνληαο αζφξπβα ηελ πφξηα, έβαιε πάλσ ζην ηξαπέδη ηνπ Καιηελκπξίλεξ κεξηθνχο

θαθέινπο πνπ δελ έδεηρλαλ θαη πνιχ γεκάηνη. Ο Καιηελκπξίλεξ μεθχιιηζε ηα ραξηηά θαη θνίηαμε ην γξακκαηέα πεξηκέλνληαο απάληεζε.

—ρη, είπε ν γξακκαηέαο. Μφιηο γχξηζε απφ ηελ Κξαθνβία ν ηίξιηηο αλάιαβε ακέζσο λα βξεη ηνλ ζηξαηεγηθφ αζχξκαην πνπ ιεηηνπξγεί γηα λα δίλεη πιεξνθνξίεο ζηε Μφζρα...

Ο Κξνχγθεξ απνθάζηζε λα ζπλερίζεη ην ζέαηξν ηνπ. θέθηεθε πσο ν Καιηελκπξίλεξ, φπσο φινη νη ζθιεξνί άλζξσπνη, ζα 'ηαλ θαη πνιχ ζπλαηζζεκαηηθφο.

—Κχξηε νκπεξγθξνππελθχξεξ, επηκέλσ ζηελ παξάθιεζή κνπ λα κνπ επηηξέςεηε λα πάσ ζηελ πξψηε γξακκή.

—Καζίζηε, ηνπ είπε ν Καιηελκπξίλεξ. ηξαηεγφο είζηε, θη φρη γπλαηθνχια. Ξεθνπξαζηείηε ζήκεξα, θη αχξην, εθηελέζηαηα, κε ιεπηνκέξεηεο, λα κνπ αλαθέξεηε γξαπηά ηα πάληα γηα ηελ επηρείξεζε. Μεηά ζα ζθεθηνχκε γηα ην πνχ ζα ζαο ζηείινπκε... Έρνπκε θφζκν ιίγν, κα δνπιηέο πνιιέο, Κξνχγθεξ. Πάξα πνιιέο δνπιηέο.

ηαλ έθπγε ν Κξνχγθεξ, ν Καιηελκπξίλεξ θάιεζε μαλά ην γξακκαηέα: —Φέξηε κνπ ηα ληνζηέ κε φιεο ηηο ππνζέζεηο πνπ αζρνιήζεθε ν ηίξιηηο ζηα δπν ηειεπηαία ρξφληα, αιιά

λα κελ ην κάζεη απηφ ν έιελκπεξγθ. Ο ηίξιηηο είλαη πνιχηηκνο αμησκαηηθφο θαη ηνικεξφο άλζξσπνο, δελ θάλεη λα ηνλ επηζθηάζεη ε ππνςία, ζα γίλεη έλαο απιφο, ζπλεζηζκέλνο, ζπλαδειθηθφο ακνηβαίνο έιεγρνο... Κη εηνηκάζηε δηαηαγή γηα ηνλ Κξνχγθεξ: Αηνξίδεηαη ππνδηνηθεηήο ζηελ Γθεζηάπν ηεο Πξάγαο. Βθεί έρνπκε ηψξα πξνβιήκαηα... 15.2.1945 (ψξα 20 θαη 30 ιεπηά)

(Απόζπαζκα από ηολ θοκκαηηθό θάθειο ηοσ κέιοσς ηοσ ΔΓΔΚ από ηα 1938 Χόιηοθ, οκπερζηοσρκπαλθύρερ ηφλ Ες-Ες (IVΓξαθείν ηες Γεληθής Δηεύζσλζες Ασηοθραηορηθής Αζθάιεηας — (ΓΑΑΑ). «Καζαρός άρηος. Χαραθηήρας ποσ προζεγγίδεη ζηολ ηεσηοληθό, ζηαζερός. Με ηοσς ζσλαδέιθοσς ηοσ δηαηερεί θαιές ζτέζεης. Ετεη άρηζηοσς δείθηες ηες εργαζίας ηοσ. Αζιεηής. Ακείιηθηος γηα ηοσς ετζρούς ηοσ Ράητ. Εργέλες. τέζεης ποσ λα ηολ θειηδώλοσλ δελ είτε. Ετεη ηηκεζεί κε παράζεκα ηοσ θύρερ θαη επαίλοσς ηοσ ραχτζθύρερ ηφλ Ες-Ες...»)

Ο ηίξιηηο, απ' ηε κεξηά ηνπ, απνθάζηζε πσο ζήκεξα ζα ηέιεησλε ηηο δνπιηέο ηνπ πην λσξίο θαη ζα 'θεχγε απφ ηελ Πξηληο- Ώικπξερηζηξάζε πεγαίλνληαο ζην Νάηλελ. Βθεί ζην δάζνο, ζηε δηαζηαχξσζε, βξηζθφηαλ ην κηθξφ εζηηαηφξην ηνπ Πάνπι θαη, φπσο πξηλ έλα θαη πξηλ πέληε ρξφληα, ν γηνο ηνπ Πάνπι ν θνπηζφο . Κνπξη, ζαλ απφ ζαχκα, έβξηζθε ρνηξηλφ θξέαο θαη ζεξβίξηδε ζηνπο κφληκνπο πειάηεο ηνπ αιεζηλφ ατζκπάηλ κε ιάραλν.

ηαλ δε γίλνληαλ βνκβαξδηζκνί, λφκηδεο πσο δε γίλεηαη θαζφινπ πφιεκνο: Πάληα, φπσο θαη παιηά, έπαηδε ην πηθάπ, θη ε βαζηά θσλή ηνπ Μπξνχλν ΐάξλθε ηξαγνπδνχζε: «Ση φκνξθα πνπ ήηαλ εθεί, ζην Μνγθειδέε...».

Ώιιά ν ηίξιηηο δελ ηα θαηάθεξε λα ηειεηψζεη πην λσξίο. Ήξζε ζην γξαθείν ηνπ ν Υφιηνθ απφ ηελ Γθεζηάπν θαη ηνπ είπε:

—Έρσ κπεξδεπηεί γηα ηα θαιά. Ή ν θξαηνχκελνο κνπ είλαη ςπρηθά αλάπεξνο, ή ζα πξέπεη λα ηνλ παξαδφζσ ζε ζαο, ζηελ αληηθαηαζθνπεία. Σν κφλν πνπ μέξεη είλαη λα ιέεη θαη λα μαλαιέεη απηά πνπ θσλάδνπλ ζην ξαδηφθσλν ηα εγγιέδηθα γνπξνχληα.

Ο ηίξιηηο αθνινχζεζε ηνλ Υφιηνθ ζην γξαθείν ηνπ θη έθαηζε εθεί σο ηηο ελληά, αθνχγνληαο ηηο πζηεξηθέο θξαπγέο ηνπ αζηξνλφκνπ, πνπ ηνλ είρε πηάζεη ε ηνπηθή Γθεζηάπν ζην ΐαλδέε.

—Μα δελ έρεηε κάηηα; θψλαδε ν αζηξνλφκνο. Μα δελ θαηαιαβαίλεηε πσο φια ηειεηψλνπλ; Βίκαζηε ρακέλνη! Μα δελ θαηαιαβαίλεηε, πσο θάζε θαηλνχξγην ζχκα ηψξα είλαη βαλδαιηζκφο; Σφζα ρξφληα θσλάδαηε πσο δείηε γηα ην έζλνο! Φεπγάηε ινηπφλ! ΐνεζήζηε κε ην θεπγηφ ζαο ηα ζπληξίκκηα ηνπ έζλνπο! Καηαδηθάδεηε ζε εμφλησζε ηα δπζηπρηζκέλα παηδηά! Βίζηε θαλαηηθνί, άπιεζηνη θαλαηηθνί πνπ ζθαξθαιψζαηε ζηελ εμνπζία! Βζείο είζηε ρνξηάηνη, θαπλίδεηε ηζηγάξα θαη πίλεηε θαθέ! Ώθήζηε καο λα δήζνπκε θη εκείο ζαλ άλζξσπνη!

Ο αζηξνλφκνο ζψπαζε μαθληθά, ζθνχπηζε ηνλ ηδξψηα ζηνπο θξνηάθνπο ηνπ θαη ηέιεησζε ζηγαιά: —Ή ζθνηψζηε κε εδψ κέζα ρσξίο θαζπζηέξεζε... —Ώθνχζηε, είπε ν ηίξιηηο. Οη θσλέο δελ είλαη επηρεηξήκαηα. Έρεηε θάηη ζπγθεθξηκέλν λα πξνηείλεηε; —Ση είπαηε; ξψηεζε ηξνκνθξαηεκέλνο ν αζηξνλφκνο. Δ ήξεκε θσλή ηνπ ηίξιηηο, ην ζηπι ηεο αξγήο νκηιίαο ηνπ, πνπ ηε ζπλφδεπε ειαθξφ ρακφγειν,

ζπγθιφληζαλ ηνλ αζηξνλφκν. ηε θπιαθή είρε ζπλεζίζεη ηηο αγξηνθσλάξεο θαη ηηο γξνζηέο ζηα δφληηα. ' απηά ζπλεζίδεηο γξήγνξα, κα ηα μεζπλεζίδεηο αξγά- αξγά.

—αο ξσηάσ: Έρεηε ζπγθεθξηκέλεο πξνηάζεηο λα καο πείηε; Γηα ην πψο λα ζψζνπκε ηα παηδηά, ηηο γπλαίθεο, ηνπο γέξνπο. Ση καο πξνηείλεηε λα θάλνπκε γη' απηφλ ηνλ ζθνπφ; Δ νξγή θη νη επηθξίζεηο είλαη πάληα επθνιφηεξεο. Πνιχ πην δχζθνιν είλαη λα πξνηείλεηε έλα ινγηθφ πξφγξακκα ελεξγεηψλ.

—Βγψ αξλνχκαη ηελ αζηξνινγία, απάληεζε ν αζηξνλφκνο, αιιά ππνθιίλνκαη κπξνζηά ζηελ αζηξνλνκία. Μνπ ζηέξεζαλ ηελ έδξα κνπ ζηε ΐφλλε...

—ζηε γη' απηφ μεξλάο ρνιή παιηφζθπιν; νχξιηαμε ν Υφιηνθ. —Μηα ζηηγκή, ηνλ έθνςε ν ηίξιηηο θαηζνπθηάδνληαο αλππφκνλα, δε ρξεηάδνληαη θσλέο, λνκίδσ...

πλερίζηε, παξαθαιψ... —Γνχκε ζε έηνο ηαξαγκέλνπ ήιηνπ. Βθξήμεηο ζην δαθηχιην ηνπ, έθιπζε πειψξηαο πξφζζεηεο κάδαο απφ

ειηαθή ελέξγεηα, φια απηά επηδξνχλ ζηα άζηξα, ζηνπο πιαλήηεο θαη ζηνπο απιαλείο, επηδξνχλ θαη ζηε δηθηά καο ηε κηθξή αλζξσπφηεηα...

—Καηαζηξψζαηε κήπσο θαλέλα σξνζθφπην; ξψηεζε ν ηίξ- ιηηο.

—Σν σξνζθφπην είλαη κηα ππνζπλείδεηε, ίζσο θαη κεγαιν- θπέζηαηε αλαπφδεηθηε αιήζεηα. ρη, εγψ, μεθηλάσ απφ ηε ζπλεζηζκέλε θαη θαζφινπ κεγαινθπή επηζηεκνληθή ππφζεζε, πνπ δνθίκαζα λα παξνπζηάζσ: γηα ηελ αιιειεμάξηεζε θάζε δσληαλνχ ζηε γε κε ηνλ νπξαλφ θαη κε ηνλ ήιην... Ώπηή ε αιιειεμάξηεζε κε βνεζάεη λα εθηηκψ πην λεθάιηα θαη κε κεγαιχηεξε αθξίβεηα ηα φζα γίλνληαη ζηε γε ηεο παηξίδαο κνπ...

—Με ελδηαθέξεη λα θνπβεληηάζσ πην ιεπηνκεξεηαθά καδί ζαο απηφ ην ζέκα, είπε ν ηίξιηηο. Πηζηεχσ πσο ν ζπλάδειθνο κνπ ζα ζαο επηηξέςεη λα πάηε ηψξα ζην θειί ζαο, λα μεθνπξαζηείηε • κηα-δπν κέξεο, θη χζηεξα ζα θαηαπηαζηνχκε πάιη κ' απηφ ην ζέκα.

Μφιηο πήξαλ ηνλ αζηξνλφκν, ν ηίξιηηο είπε ζην Υφιηνθ: —ε νξηζκέλν βαζκφ, απηφο έρεη ην αθαηαιφγηζην. Αελ ηνλ είδεο; ινη νη επηζηήκνλεο, νη ζπγγξαθείο, νη

θαιιηηέρλεο, έρνπλ ην δηθφ ηνπο αθαηαιφγηζην. Σνπο ρξεηάδεηαη εηδηθή κεηαρείξηζε, γηαηί δνπλ κηα δηθηά ηνπο δσή πνπ νη ίδηνη ηε ζνθίζηεθαλ. Βδψ έρνπκε ηφζε πνιιή θαη ζνβαξή δνπιηά, πνπ δελ κπνξνχκε λα μνδεχνπκε ρξφλν κε αλεχζπλνπο, έζησ ίζσο θαη ηαιαληνχρνο, πνιπινγάδεο.

—Μα απηφο κηιάεη ζαλ πξαγκαηηθφο εγγιέδνο απφ ην ινλδξέδηθν ξαδηφθσλν... Ή ζαλ θαηαξακέλνο ζνζηαιδεκνθξάηεο, φξγαλν ηεο Μφζραο.

—Σν ξαδηφθσλν γη' απηφ θαη θηηάρηεθε, γηα λα ην αθνχεη ν θφζκνο. Κη απηφο άθνπζε, μαλάθνπζε θαη δεο ηνλ πνχ θαηάληεζε. Αε βιέπσ ηίπνηα ην ζνβαξφ. Πξνηηκφηεξν ζα 'λαη λα ηνλ μαλαδνχκε χζηεξα απφ κεξηθέο κέξεο. Ώλ είλαη ζνβαξφο επηζηήκνλαο, ζα πάκε ζηνλ Μίιεξ ή ζηνλ Καιηελκπξίλεξ θαη ζα πξνηείλνπκε λα ηνπ δφζνπλ θάκπνζα ηξφθηκα θαη λα ηνλ ζηείινπλ ζηα βνπλά, εθεί πνπ βξίζθεηαη ηψξα φιν ην άλζνο ηεο επηζηήκεο καο. ΐάι' ηνλ λα δνπιέςεη θαη ζα δεηο πψο ζα πάςεη ακέζσο ηηο ζαρινθνπβέληεο ηνπ, κφιηο ρνξηάζεη κπφιηθν ςσκί θαη βνχηπξν, κφιηο βνιεπηεί ζ' έλα θαιφ ζπηηάθη ζηα βνπλά, κέζα ζην πεπθνδάζνο, καθξηά απφ αεξνπνξηθέο επηδξνκέο θαη βνκβαξδηζκνχο... Ση ιεο;

Ο Υφιηνθ ζηξαβνγέιαζε: —Μα ηφηε θαλέλαο δε ζα ην 'ξίρλε ζηε θιπαξία, αλ ζα είρε ζπηηάθη ζηα βνπλά, κπφιηθν ςσκί κε βνχηπξν

θαη καθξηά απφ βνκβαξδηζκνχο... Ο ηίξιηηο ηνλ θνίηαμε επίκνλα. Πεξίκελε σο ηε ζηηγκή πνπ ν Υφιηνθ δελ άληεμε ζηε καηηά ηνπ θη άξρηζε

λα καδεχεη βηαζηηθά ηα ραξηηά ηνπ, θαη λα ηα αξαδηάδεη μαλά ζην ηξαπέδη απ' ην 'λα κέξνο ζη' άιιν. Μφλν ζαλ δηαπίζησζε ηε ζαζηηζκάξα ηνπ, ρακνγέιαζε πιαηηά θαη θηιηθά ζηνλ θαηψηεξν ζηελ ηεξαξρία ζπλάδειθν ηνπ... 15.2.1945 (ψξα 20 θαη 44 ιεπηά)

ηελογράθεκα ζύζθεςεο ζην γξαθείν ηνλ θύξεξ. «Έιαβαλ κέξνο: Ο Κάηηει, ν Γηνληι, ν πξεζβεπηήο Υάβει απφ ην ππνπξγείν Βμσηεξηθψλ, ν ξατρζιάηηεξ

Μπφξκαλ, ν νκπεξ- γθξνππελθχξεξ ησλ Βο-Βο Φνγγειάηλ εθπξφζσπνο ηνπ αξρεγείνπ ηνπ ξατρζθχξεξ ησλ Βο-Βο, ν ππνπξγφο ΐηνκεραλίαο πέεξ, θαζψο θαη ν λαχαξρνο Φνο, ν αξρηπινίαξρνο Ληνχληε - Νφηξαη, ν λαχαξρνο <ξνλ Πνπηθάκεξ, ππαζπηζηέο θαη ζηελνγξάθνη.

Μπόξκαλ. Πνηνο πεξπαηάεη εθεί φιε ηελ ψξα; Βλνριεί! Καη πην ζηγά παξαθαιψ, θχξηνη ζηξαηησηηθνί.

Πνπηθάκεξ. Βγψ παξαθάιεζα ην ζπληαγκαηάξρε θνλ Μπέ- ινθ λα κνπ δφζεη ην ηειεπηαίν αλαθνηλσζέλ γηα ηελ θαηάζηαζε ηεο Λνπθηβάθε ζηελ Εηαιία.

Μπόξκαλ. Αε ιέσ γηα ην ζπληαγκαηάξρε. Μηιάλε φινη καδί, θη απηφ δεκηνπξγεί κφληκν, αλππφθνξν ζφξπβν.

Χίηιεξ. Βκέλα δε κε πεηξάδεη. Κχξηε ζηξαηεγέ, δε ζεκεηψζεθαλ ζην ράξηε νη ζεκεξηλέο κεηαβνιέο ζηελ Κνπξιαλδία.

Γηνληι. Φχξεξ κνπ, δελ πξνζέμαηε. Να νη κεηαβνιέο κέρξη ζήκεξα ην πξσί. Χίηιεξ. Πνιχ ςηιά ηα γξάκκαηα ζην ράξηε. Βπραξηζηψ, ηψξα βιέπσ. Κάηηει. Σν ζρέδην απηφ είλαη παξάινγν. Σψξα νη δπλάκεηο ηνπ ζηξαηεγνχ Ρεληνχιηηο, πνπ έκεηλαλ ζηα

βαζηά κεηφπηζζελ ησλ ξψζσλ, ζε απφζηαζε ηεηξαθφζηα ρηιηφκεηξα απφ ην Λέληλγθξαλη, απαζρνινχλ ζαξάληα σο εβδνκήληα ξσζηθέο κεξαξρίεο. Ώλ απνζχξνπκε απφ θεη ηα ζηξαηεχκαηά καο, ν ζπζρεηηζκφο ησλ δπλάκεσλ κπξνζηά ζην ΐεξνιίλν ζα κεηαβιεζεί ακέζσο, θαη θαζφινπ πξνο φθεινο καο, φπσο λνκίδεη ν Γθνπληέξηαλ. ηελ πεξίπησζε πνπ ζα απνζχξνπκε ηηο δπλάκεηο καο απφ ηελ Κνπξιαλδία, ζε θάζε γεξκαληθή κεξαξρία κπξνζηά ζην ΐεξνιίλν ζα αληηζηνηρνχλ ην ιηγφηεξν ηξεηο ξσζηθέο.

Μπόξκαλ. Πξέπεη λα είζηε λεθάιηνο πνιηηηθφο, θχξηε ζηξαηάξρε... Κάηηει. Βγψ είκαη ζηξαηησηηθφο θη φρη πνιηηηθφο. Χίηιεξ. Γηα λα απνζχξνπκε ηα ζηξαηεχκαηα πνπ βξίζθνληαη ηψξα ζηελ Κνπξιαλδία, ζα ρξεηαζηνχλ, κε

βάζε ηελ εκπεηξία απφ ηελ επηρείξεζε ηεο Ληκπάβα, ηνπιάρηζηνλ έμη κήλεο. Ώπηφ είλαη γεινίν. Έρνπκε ζηε δηάζεζή καο ψξεο, αθξηβψο ψξεο γηα λα θεξδίζνπκε ηε λίθε. Ο θαζέλαο πνπ κπνξεί λα ηδεί, λα αλαιχζεη, λα βγάιεη ζπκπεξάζκαηα, νθείιεη λα δφζεη ζηνλ εαπηφ ηνπ απάληεζε ζε έλα κφλν εξψηεκα: Βίλαη εθηθηή κηα ζχληνκε λίθε; Πάλησο δε δεηψ λα είλαη ε απάληεζε ηπθιή ζηελ θαηεγνξεκαηη- θφηεηά ηεο. Αε κε ηθαλνπνηεί ε ηπθιή πίζηε, δεηψ πίζηε ζπλεηδεηνπνηεκέλε. Πνηέ σο ηψξα ν θφζκνο δε γλψξηζε έλα ηέηην παξάδνμν ζηελ αληηθαηηθφηεηά ηνπ ζπλαζπηζκφ, ζαλ απηφλ ησλ ζπκκάρσλ. Καη κάιηζηα, ελψ νη ζθνπνί ηεο Ρσζίαο, ηεο Ώγγιίαο θαη ηεο Ώκεξηθήο είλαη δηακεηξηθά αληίζεηνη, ν δηθφο καο ζθνπφο είλαη μεθάζαξνο γηα φινπο καο. Βθείλνη θηλνχληαη, θαηεπζπλφκελνη απφ ηηο δηαθνξέο ησλ ηδενινγηθψλ ηνπο επηδηψμεν>λ, εκείο θηλνχκαζηε κε κηα κφλν επηδίσμε, θαη ζ' απηή έρνπκε ππνηάμεη ηε δσή καο.

Βλψ νη αληηζέζεηο αλάκεζά ηνπο κεγαιψλνπλ θαη ζα εμαθνινπζήζνπλ λα κεγαιψλνπλ, ε δηθή καο ελφηεηα ζήκεξα, φζν πνηέ άιινηε, έρεη απνθηήζεη εθείλε ηε κνλνιηζηθφηεηα πνπ ηελ επηδίσ- θα ζηα πνιιά ρξφληα απηήο ηεο δχζθνιεο κεγάιεο εθζηξαηείαο. Δ δηάζπαζε ηνπ ζπλαζπηζκνχ ησλ ερζξψλ καο κε δηπισκαηηθνχο ή άιινπο δξφκνπο είλαη νπηνπία. ηελ θαιχηεξε πεξίπησζε νπηνπία, αλ φρη εθδήισζε παληθνχ θαη απψιεηαο θάζε πξννπηηθήο. Μφλν θαηαθέξνληάο ηνπο πνιεκηθά πιήγκαηα, κφλν δείρλνληαο πφζν άθακπηε είλαη ε ςπρή καο θαη πφζν αλεμάληιεηε ε δχλακε καο, ζα επηηαρχλνπκε ην ηέινο απηνχ ηνπ ζπλαζπηζκνχ, πνπ ζα ζσξηαζηεί θάησ απφ ηηο νκνβξνληίεο ησλ ληθεθφξσλ ππξνβφισλ καο. Σίπνηα δελ επηδξά ηφζν ζηηο δπηηθέο δεκνθξαηίεο, φζν ε επίδεημε ηεο δχλακεο. Σίπνηα δε ζα μεκεζχζεη ηνλ ηάιηλ, εθηφο απφ ηε ζαζηηζκάξα ηεο Αχζεο απ' ηε κηα κεξηά, θαη ηα δηθά καο πιήγκαηα απφ ηελ άιιε. Λάβεηέ ην ππφςε ζαο: Ο ηάιηλ αλαγθάδεηαη ηψξα ζε δηεμαγσγή ηνπ πνιέκνπ φρη ζηα δάζε ηνπ Μπξηάλζθ, νχηε θαη ζηηο πεδηάδεο ηεο Οπθξαλίαο. Έρεη ηα ζηξα- ηεχκαηά ηνπ ζηα εδάθε ηεο Πνισλίαο, ηεο Ρνπκαλίαο, ηεο Οπγγαξίαο. Οη ξψζνη, κπαίλνληαο ζε άκεζε επαθή κε ηε «κε παηξίδα», απνδπλακψζεθαλ θηφιαο, θαη, ζε νξηζκέλν βαζκφ, έπεζε ην εζηθφ ηνπο. Χζηφζν, απηή ηε ζηηγκή εγψ δε ζηξέθσ ην κέγηζην ηεο πξνζνρήο καο νχηε ζηνπο ξψζνπο, νχηε ζηνπο ακεξηθάλνπο. ηξέθσ ηα κάηηα κνπ ζηνπο γεξκαλνχο! Μφλν ην δηθφ καο έζλνο κπνξεί λα πεηχρεη θαη νθείιεη λα πεηχρεη ηε λίθε! ήκεξα νιφθιεξε ε ρψξα έρεη γίλεη πνιεκηθφ πεδίν. ηαλ ιέσ νιφθιεξε ε ρψξα, ελλνψ ηε Γεξκαλία, ηελ Ώπζηξία, ηε Ννξβεγία, κέξνο ηεο Οπγγαξίαο θαη ηεο Εηαιίαο, ζεκαληηθφ ηκήκα ησλ πξνηεθηνξάησλ ηεο Σζερίαο θαη ηεο ΐνεκίαο, ηε Ααλία θαη κέξνο ηεο Οιιαλδίαο. Ώπηή είλαη ε θαξδηά ηνπ επξσπατθνχ πνιηηηζκνχ. Ώπηή είλαη ε ζπγθέληξσζε ηεο δχλακεο, πιηθήο θαη πλεπκαηηθήο. ηα ρέξηα καο έρνπκε ην πιηθφ γηα ηε λίθε. Ώπφ καο, απφ ηνπο ζηξαηησηηθνχο, εμαξηάηαη ηψξα ην πφζν γξήγνξα ζα αμηνπνηήζνπκε απηφ ην πιηθφ γηα ηε λίθε καο. Πηζηέςηε κε, χζηεξα απφ ηα πξψηα θηφιαο ζπληξηπηηθά πιήγκαηα ησλ ζηξαηηψλ καο, ν ζπλαζπηζκφο ησλ ζπκκάρσλ ζα δηαιπζεί. Σα εγσηζηηθά ζπκθέξνληα ηνπ θαζελφο ηνπο ππεξηζρχνπλ πάλσ απφ ηε ζηξαηεγηθή αληίιεςε ηνπ πξνβιήκαηνο. ην φλνκα ηεο πξνζέγγηζεο ηεο ψξαο ηεο λίθεο καο πξνηείλσ ηα παξαθάησ: Δ 6ε ζηξαηηά ζσξαθηζκέλσλ ησλ Βο-Βο αξρίδεη αληεπίζεζε ζηε ΐνπδαπέζηε, εμαζθαιίδνληαο έηζη ηε ζηγνπξηά ζην λφηην θξνχξην ηνπ εζληθνζνζηαιηζκνχ, ζηελ Ώπζηξία θαη ζηελ Οπγγαξία, αιιά θαη πξνεηνηκάδνληαο ηελ ππεξθαιάγγηζε ησλ ξψζσλ. Λάβεηε ππφςε ζαο πσο αθξηβψο εθεί ζην Νφην, ζην Ναληθάληδ, έρνπκε εβδνκήληα ρηιηάδεο ηφλνπο πεηξέιαην. Σν πεηξέιαην είλαη ην αίκα πνπ ζθχδεη ζηηο αξηεξίεο ηνπ πνιέκνπ. Πξνηηκψ λα παξαδφζσ ην ΐεξνιίλν, παξά λα ράζσ απηφ ην πεηξέιαην, πνπ κνπ εγγπάηαη ην απφξζεην ηεο Ώπζηξίαο, ηελ επαθή ηεο κε ην έλα εθαηνκκχξην ησλ ζηξαηησηψλ ηνπ Κέζειξηλγθ ζηελ Εηαιία. Βπίζεο: Δ νκάδα ζηξαηηψλ «ΐηζηνχιαο», αθνχ ζπγθεληξψζεη εθεδξείεο, λα αλαιάβεη απνθαζηζηηθή αληεπίζεζε ζηα πιεπξά ησλ ξψζσλ, ρξεζηκνπνηψληαο γη* απηφλ ην ζθνπφ ην πξνγεθχξσκα ηεο Πνκεξαλίαο. Σα ζηξαηεχκαηα ηνπ ξατρζθχξεξ ησλ Βο-Βο, δηαζπψληαο ηελ άκπλα ησλ ξψζσλ, ηνπο βγαίλνπλ ζηα κεηφπηζζελ θαη παίξλνπλ ηελ πξσηνβνπιία. Τπνζηεξηδφκελα απφ ηελ νκάδα ηνπ ηεηίλνπ, ηεκαρίδνπλ ην κέησπν ησλ ξψζσλ. Σν πξφβιεκα ηεο κεηαθνξάο εθεδξεηψλ είλαη γηα ηνλ ηάιηλ ην πξφβιεκα ησλ πξνβιεκάησλ. Οη απνζηάζεηο είλαη ελαληίνλ ηνπ, ελψ εκάο αληίζεηα καο επλννχλ. Οη εθηά ακπληηθέο

γξακκέο, πνπ θαιχπηνπλ ην ΐεξνιίλν θαη πξαθηηθά ην θάλνπλ απφξζεην, καο επηηξέπνπλ λα παξαβιέςνπκε ηνπο θαλφλεο ηεο πνιεκηθήο ηέρλεο θαη λα κεηαθέξνπκε ζηε Αχζε κηα ζεκαληηθή νκάδα ζηξαηεπκάησλ απφ ην Νφην θαη απφ ην ΐνξξά, ζα έρνπκε ρξφλν ζηε δηάζεζή καο! Σνπ ηάιηλ ζα ηνπ ρξεηαζηνχλ δπν - ηξεηο κήλεο γηα ηελ αλαζπγθξφηεζε ησλ εθεδξεηψλ, ελψ ζε καο γηα ηε κεηαθνξά ησλ ζηξαηηψλ ζα ρξεηαζηνχλ κφλν πέληε κέξεο. Οη απνζηάζεηο ζηε Γεξκαλία κάο ην επηηξέπνπλ απηφ, κηα πξαγκαηηθή πξφθιεζε ζηηο παξαδφζεηο ηεο ζηξαηεγηθήο.

Γηνληι. Καιά ζα *ηαλ, σζηφζν, λα κελ ππάξμεη δηάζηαζε κε ηηο παξαδφζεηο ηεο ζηξαηεγηθήο... Χίηιεξ. Μηιάκε ηψξα φρη γηα ηηο ιεπηνκέξεηεο αιιά γηα ην ζέκα ζην ζχλνιν ηνπ. ην θάησ - θάησ, ηα

επηκέξνπο πξνβιήκαηα κπνξνχλ πάληα λα ιπζνχλ ζηα επηηειεία απφ ηηο νκάδεο ησλ εηδηθψλ. Οη ζηξαηησηηθνί έρνπλ πάλσ απφ ηέζζεξα εθαηνκκχξηα άληξεο, ζπγθξνηεκέλνπο ζε παλίζρπξε γξνζηά αληίζηαζεο. Ο ζηφρνο καο είλαη λα αλαζπγθξνηεζεί απηή ε παλίζρπξε γξνζηά αληί- \ ζηάζεο ζε ζπληξηπηηθφ πιήγκα λίθεο. ΐξηζθφκαζηε ηψξα ζηα J ζχλνξα ηνπ Ώπγνχζηνπ ηνπ 1938. Ώπνηεινχκε κνλφιηζν. Βίκαζηε r ην έζλνο ησλ γεξκαλψλ. Δ πνιεκηθή καο βηνκεραλία παξάγεη φπια ηέζζεξηο θνξέο πην πνιιά απφ ην 1939. Ο ζηξαηφο καο είλαη ζε αξηζκφ δηπιάζηνο, ζε ζχγθξηζε κε ην 1939. Σν κίζνο καο είλαη θνβεξφ θη ε ζέιεζή καο γηα ηε λίθε απέξαληε. αο ξσηάσ, ινηπφλ: πψο είλαη δπλαηφ λα κελ θεξδίζνπκε ηε λίθε κε ηνλ πφιεκν; Πψο είλαη δπλαηφ ε πειψξηα πνιεκηθή επηηπρία λα κελ γελλήζεη επηηπρία πνιηηηθή;

Κάηηει. πσο είπε ν ξατρζιάηηεξ Μπφξκαλ, ν ζηξαηησηηθφο ηψξα είλαη ηαπηφρξνλα θαη πνιηηηθφο. Μπόξκαλ. Αηαθσλείηε; Κάηηει. ρη, ζπκθσλψ. Χίηιεξ. Παξαθαιψ λα κνπ εηνηκάζεηε γηα αχξην ζπγθεθξηκέλεο πξνηάζεηο, θχξηε ζηξαηάξρα. Κάηηει. Μάιηζηα, θχξεξ κνπ. ζα εηνηκάζνπκε ην γεληθφ

πιαίζην, θη αλ ην εγθξίλεηε, ζ' αξρίζνπκε ηελ επεμεξγαζία φισλ ησλ ιεπηνκεξεηψλ». ηαλ ηέιεησζε ε ζχζθεςε θη φινη νη πξνζθαιεζκέλνη έθπγαλ, ν Μπφξκαλ θάιεζε δπν ζηελνγξάθνπο. —Κξππηνγξαθήζηε ακέζσο απηά πνπ ζα ζαο ππαγνξεχζσ ηψξα, θαη ζηείιηε ηα απφ κέξνπο ηνπ γεληθνχ

αξρεγείνπ ζε φινπο ηνπο αλψηαηνπο αμησκαηηθνχο ηεο ΐέξκαρη... Γξάςηε: «ηνλ ηζηνξηθφ ιφγν πνπ εθθψλεζε ζηηο 15 Φιεβάξε ν θχξεξ καο ζην γεληθφ αξρεγείν, αθνχ δηεπθξίληζε ηελ θαηάζηαζε ζηα πνιεκηθά κέησπα, είπε εηδηθφηεξα: "Πνηέ σο ηψξα ν θφζκνο δε γλψξηζε έλα ηέηην παξάδνμν ζηελ αληηθαηηθφηεηά ηνπ ζπλαζπηζκφ, ζαλ απηφλ ησλ ζπκκάρσλ. Καηφπηλ..."». Γηα πνηνλ κε πεξλάλε απηνί εθεί πέξα; (Δ απνζηνιή)

(Από ηνλ θνκκαηηθό θάθειν ηνπ κέινπο ηνπ ΔΓΔΚ από ην 1933 θνλ ηίξιηηο, ζηαληαξηελθύξεξ ησλ Δο-Δο (IV Γξαθείν ηεο ΓάΑΑ): «Καζαξόο άξηνο. Χαξαθηήξαο ηεπηνληθόο, ζπγθξαηεκέλνο. Με ηνπο ζπλαδέιθνπο ηνπ δηαηεξεί θαιέο ζρέζεηο. Δθπιεξώλεη άκεκπηα ην ππεξεζηαθό ηνπ θαζήθνλ. Ακείιηθηνο πξνο ηνπο ερζξνύο ηνπ Ράηρ. Άξηζηνο αζιεηήο, πξσηαζιεηήο ηνπ Βεξνιίλνπ ζην ηέληο. Δξγέλεο. ρέζεηο πνπ λα ηνλ θειηδώλνπλ δε δηαπηζηώζεθαλ. Δρεη ηηκεζεί κε παξάζεκα ηνπ θύξεξ θαη κε επαίλνπο ηνπ ξάτρζθύξεξ ησλ Δο-Δο...»)

ηαλ γχξηζε ζην γξαθείν ηνπ ν ηίξιηηο κφιηο είρε αξρίζεη λα ζθνηεηληάδεη. Σνπ άξεζε ν Φιεβάξεο: Υηφλη δελ είρε θαζφινπ. Σα πξσηλά νη ςειέο πεπθνθνξθέο θσηίδνληαλ απφ ηνλ ήιην, ζαξξείο θη είρε έξζεη θηφιαο ην θαινθαίξη θαη κπνξνχζεο λα θχγεηο γηα ην Μνγθειδέε, λα ην ξίμεηο εθεί ζην ςάξεκα ή λα θνηκάζαη ζηε ζεδ-ινλγθ.

Βδψ, ζηε κηθξή βίια ηνπ ζην Μπάκπειζκπεξγθ, θνληά ζην Πφηζληακ, δνχζε ηψξα νινκφλαρνο. Δ νηθνλφκα ηνπ είρε θχγεη πξηλ κηα βδνκάδα λα πάεη ζηελ αληςηά ηεο ζηε Θνπξηγγία, γηαηί ηα λεχξα ηεο είραλ ζπάζεη απ' ηηο αηέιεησηεο αεξνπνξηθέο επηδξνκέο.

Σψξα, ηνπ λνηθνθχξεπε ην ζπίηη ε λεαξή θφξε ηνπ αθεληηθνχ ηεο ηαβέξλαο «Ο θπλεγφο». «αμνλέδα θαίλεηαη, ζθέθηεθε ν ηίξιηηο, παξαηεξψληαο ηελ θνπέια πνπ ζηξηθνγχξηδε ζην ζαιφλη κε ηε

κεγάιε ειεθηξηθή ζθνχπα. Μαπξηδεξή θη φκσο έρεη γαιαλά κάηηα. Δ πξνθνξά ηεο, Ετθβαηα, είλαη βεξνιηλέδηθε, αιιά ε ίδηα κάιινλ θαίλεηαη λα 'λαη απφ ηε αμνλία».

—Ση ψξα είλαη; ξψηεζε ν ηίξιηηο. —Βθηά πεξίπνπ... Ο ηίξιηηο ρακνγέιαζε: «Βπηπρηζκέλν θνξηηζφπνπιν... Μπνξεί θαη επηηξέπεη ζηνλ εαπηφ ηεο απηφ ην

«εθηά πεξίπνπ». Οη πην επηπρηζκέλνη άλζξσπνη ζηνλ θφζκν είλαη φζνη κπνξνχλ λα ινγαξηάδνπλ φπσο απηνί γνπζηάξνπλ ην ρξφλν, ρσξίο λα θνβνχληαη θακηά ζπλέπεηα... Μηιάεη φκσο βεξνιηλέδηθα, απηφ είλαη ζίγνπξν. Καη κάιηζηα, κε ιίγν αλαθάησκα ηεο δηαιέθηνπ ηνπ Μέ- θιεκπνπξγθ...».

Ώθνχγνληαο ζφξπβν απηνθηλήηνπ πνπ πιεζίαδε, ηεο θψλαμε: —Κνξηηζάθη, γηα ηδέο πνηνο καο θνπβαιήζεθε κε η' ακάμη. Σν θνξίηζη πξφβαιε ην θεθάιη ηνπ απφ ηε κηζάλνηρηε πφξηα ηνπ γξαθείνπ, φπνπ ν ηίξιηηο θαζφηαλ ζηελ

πνιπζξφλα ζηκά ζην ηδάθη, θαη ηνπ είπε: —αο ζέιεη έλαο θχξηνο απφ ηελ αζηπλνκία. Ο ηίξιηηο ζεθψζεθε, ηεληψζεθε ηξίδνληαο ηα θφθαιά ηνπ, θαη πήγε πξνο ηελ έμνδν. Βίδε λα ζηέθεηαη εθεί

έλαο νπληεξζαξ- θχξεξ ησλ Βο-Βο κ' έλα κεγάιν θαιάζη ζην ρέξη. —Κχξηε ζηαληαξηελθχξεξ, ν ζνθέξ ζαο αξξψζηεζε θαη ζαο έθεξα εγψ ηα ηξφθηκά ζαο... —Βπραξηζηψ, απάληεζε ν ηίξιηηο. ΐάιηε ηα ζην ςπγείν, ζα ζαο βνεζήζεη ην θνξίηζη.

Αε βγήθε λα μεπξνβνδίζεη ηνλ νπληεξζαξθχξεξ φηαλ εθείλνο έθεπγε απφ ην ζπίηη. Μηζάλνημε ηα κάηηα ηνπ κφλν ζαλ κπήθε αζφξπβα ζην γξαθείν ην θνξίηζη, πνπ ζηάζεθε ζηελ πφξηα θη είπε ζηγαιά:

—Ώλ ν ρεξ ηίξιηηο ζέιεη, κπνξψ λα κείλσ θαη ηε λχρηα εδψ. «Σν θνξηηζφπνπιν πξψηε θνξά είδε ηφζα πνιιά ηξφθηκα, έδνζε ηελ εμήγεζε ζηνλ εαπηφ ηνπ ν ηίξιηηο.

Καθφκνηξν θνξηηζάθη». "Ώλνημε ηα κάηηα, ηεληψζεθε μαλά, θη απάληεζε: —"Ώθνπ θνξίηζη κνπ... ην κηζφ ζαιάκη θαη ην ηπξί κπνξείο λα ηα πάξεηο καδί ζνπ... —Μα ηη ιέηε, ρεξ ηίξιηηο, βηάζηεθε λα απαληήζεη εθείλε. Βγψ... φρη γηα ηα ηξφθηκα... —Αειαδή κ' έρεηο εξσηεπζεί; Έρεηο μεηξειαζεί γηα κέλα; ΐιέπεηο ζηνλ χπλν ζνπ ηα γθξίδα κνπ καιιηά; —Οη γθξηδνκάιιεδεο άληξεο κνπ αξέζνπλ πεξηζζφηεξν απ' ην θάζε ηη ζηνλ θφζκν. —Βληάμεη, θνξηηζάθη. Γηα ηα γθξίδα καιιηά ζα κηιήζνπκε άιιε θνξά. Μεηά απφ ην γάκν ζνπ... Πψο ζε

ιέλε; —Μαξί... Μα ζαο ην είπα η' φλνκά κνπ... Μαξί. —Ναη, λαη, κε ζπγρσξείο πνπ ην μέραζα, Μαξί. Πάξε ην ζαιάκη θη άζε ηα ηζαιηκάθηα. Πφζν ρξνλψλ

είζαη; —Αεθαελληά. —Ώ, κα εζχ είζαη θηφιαο κεγάιε θνπέια. Έρεηο πνιχ θαηξφ πνπ ήξζεο απφ ηε αμνλία; —Πνιχ. Ώπφ ηφηε πνπ ήξζαλ εδψ νη γνλείο κνπ. —Λνηπφλ, θεχγα ηψξα, Μαξί. Γηαηί θνβάκαη φηη ζ' αξρίζνπλ λα βνκβαξδίδνπλ, θαη πψο ζα θχγεηο χζηεξα

ζαλ ζα πέθηνπλ νη βφκβεο. ηαλ έθπγε ην θνξίηζη, ν ηίξιηηο έθιεηζε ηα παξάζπξα κε ηηο βαξηέο θνπξηίλεο ηεο ζπζθφηηζεο θη άλαςε

ην πνξηαηίθ ζην ηξαπέδη. Έζθπςε ζην ηδάθη θαη, κφλν ηφηε, πξφζεμε πσο ηα μχια ήηαλ βαικέλα φπσο αθξηβψο ηνπ άξεζε λα ηα ηνπνζεηεί απηφο: ζηεηφ πεγαδάθη. Ώθφκα θαη ηα δαδηά ηα βξήθε βαικέλα ζ' έλα ζαιαζζί πήιηλν πηάην.

«Μα εγψ δελ ηεο είρα πεη ηίπνηα γη' απηά. Ή κήπσο ηεο είπα;... Ώ, λαη, ηεο είπα. ηα πεηαρηά... Φαίλεηαη πσο ην θνξηηζφπνπιν πξνζέρεη θαη δελ μερλάεη...».

Ώλάβνληαο ην δαδί ζθεθηφηαλε γηα ην θνξίηζη: «Κη εκείο ζπλερίδνπκε λα ηνπο βιέπνπκε ηνπο λένπο ζαλ γέξνη δάζθαινη. Ώλ θαη δελ έρνπκε θαη ηφζν

άδηθν, γηαηί αλ ηνπο βιέπεηο ρσξίο λα ηνπο θνπβεληηάδεηο, ζνπ θαίλνληαη φινη ηνπο γηα γέιηα. Βλψ εγψ ζπλήζηζα θηφιαο λα βιέπσ ηνλ εαπηφ κνπ γέξν. αξάληα πέληε ρξφληα πηα...».

Ο ηίξιηηο πεξίκελε ψζπνπ λ' αλάςεη ε θσηηά ζην ηδάθη. Όζηεξα πιεζίαζε ην ξαδηφθσλν, γχξηζε ην θνπκπί! Άθνπζε ηε Μφζρα: κεηάδηλαλ παιηέο ξνκάληζεο. Ο ηίξιηηο ζπκήζεθε πσο κηα θνξά ν Γθέξηλγθ είρε πεη ζηνπο επηηειηθνχο ηνπ: «Αελ είλαη παηξησηηθφ λ' αθνχο ερζξηθφ ξαδηφθσλν, αιιά θακηά θνξά φιν θαη κνπ θάλεη θέθη λ' αθνχζσ ηη αλνεζίεο, ιέλε γηα καο»— Οη πιεξνθνξίεο πσο ν Γθέξηλγθ αθνχεη ερζξηθφ ξαδηφθσλν δηνρεηεχνληαλ θη απ' ηνπο ππεξέηεο ηνπ, θη απ' ην ζνθέξ ηνπ. Ώθνχ ν «λαδί Νν2» θξνληίδεη κ' απηφλ ηνλ ηξφπν λα θηηάμεη δηθφ ηνπ άιινζη, απηφ απνηειεί καξηπξία γηα ηε δεηιία ηνπ θαη γηα ηε κεγάιε ηνπ αβεβαηφηεηα γηα ηελ απξηαλή κέξα. Ώληίζεηα, ζθεθηφηαλ ν ηίξιηηο, δε ζα 'πξεπε ν Γθέξηλγθ λα ην θξχβεη πσο αθνχεη ερζξηθφ ξαδηφθσλν, ζα 'ηαλ πξνηηκφηεξν λα ζρνιίαδε απιά ηηο ερζξηθέο εθπνκπέο, λα ηηο ειεεηλνινγεί. Κάηη ηέηην ζα επηδξνχζε ζίγνπξα ζηνλ Υίκιεξ, πνπ δελ πνιπμερψξηδε γηα ην ιεπηφ ηνπ πλεχκα.

Δ ξνκάληζα ηέιεησζε κ' έλα ζηγαιφ ζβήζηκν ηνπ πηάλνπ. Δ καθξηλή θσλή ηνπ κνζρνβίηε εθθσλεηή, πνπ κάιινλ ήηαλ γεξκαλφο, άξρηζε λα κεηαδίλεη ηηο ζπρλφηεηεο γηα ηηο εθπνκπέο θάζε Σεηάξηεο θαη Παξαζθεπήο. Ο ηίξιηηο έγξαθε ηνπο αξηζκνχο: Ήηαλ έλα κήλπκα πνπ ην έζηειλαλ ζ' απηφλ, θαη πνπ ην πεξίκελε έμη κέξεο ηψξα. Έγξαθε ηνπο αξηζκνχο ζε ζηήιε, ηνλ έλα θάησ απφ ηνλ άιιν. Οη αξηζκνί ήηαλ πνιινί. Ο εθθσλεηήο είρε ζθεθηεί, θαίλεηαη, πσο ίζσο δε ζα πξνιάβαηλε λα ηνπο γξάςεη φινπο, γη* απηφ θαη ηνπο μαλαδηάβαδε γηα δεχηεξε θνξά.

Όζηεξα αληήρεζαλ μαλά νη φκνξθεο ξνχζηθεο ξνκάληζεο. Ο ηίξιηηο πήξε απφ ηε βηβιηνζήθε ην κηθξφ ηφκν ηνπ Μν- ληέλ, αληηθαηάζηεζε ηνπο αξηζκνχο κε ιέμεηο,

θαη ζχγθξηλε κεηά ηηο ιέμεηο απηέο κε ηνλ θψδηθα πνπ βξηζθφηαλ θξπκκέλνο αλάκεζα ζηηο ζνθέο αιήζεηεο ηνπ κεγάινπ θαη γαιήληνπ γάιινπ ζηνραζηή.

«Γηα πνηνλ κε πεξλάλε απηνί εθεί πέξα; είπε κέζα ηνπ. Γηα κεγαινθπία ή γηα παληνδχλακν; Μα απηφ είλαη αδηαλφεην...».

Ο ηίξιηηο είρε θάζε ιφγν λα ζθεθηεί έηζη, αθνχ ε απνζηνιή πνπ ηνπ αλάζεηαλ ηψξα, κέζσ ηνπ ξαδηνθσληθνχ ζηαζκνχ ηεο Μφζραο, έιεγε:

«Γηα ηνλ Γηνύζηαο. Καηά πιεξνθνξίεο καο, ζηε νπεδία θαη ζηελ Βιβεηία εκθαλίζηεθαλ αλψηεξνη αμησκαηηθνί ηεο ππεξεζίαο αζθαιείαο ησλ Βο-Νηε θαη ησλ Βο-Βο, πνπ δεηνχζαλ επαθή κε ηνπο ζπκκάρνπο.Βηδηθφηεξα, ζηε ΐέξλε άηνκα ησλ Βο-Νηε, πξνζπάζεζαλ λα ζπλαληεζνχλ κε αλζξψπνπο ηνπ 'Ώιαλ Νηάιεο. Πξέπεη νπσζδήπνηε λα δηεπθξηληζηεί αλ απηέο νη πξνζπάζεηεο επαθψλ είλαη: 1. παξαπιαλεηηθέο πιεξνθνξίεο, 2. αηνκηθή πξσηνβνπιία αλψηεξσλ αμησκαηηθψλ ησλ Βο-Νηε, 3. εθπιήξσζε απνζηνιήο δνζκέλεο απφ ην θέληξν.

ηελ πεξίπησζε πνπ ηα άηνκα απηά ησλ Βο-Νηε θαη ησλ Βο-Βο εθηεινχλ απνζηνιή ηνπ ΐεξνιίλνπ, πξέπεη λα εμαθξηβψζεηε πνηνο ηνπο αλέζεζε απηή ηελ απνζηνιή. πγθεθξηκέλα: πνηνο απφ ηνπο αλψηαηνπο εγέηεο ηνπ Ράηρ δεηάεη επαθέο κε ηε Αχζε. Άιεμ».

...Έμη κέξεο πξνηνχ απηφ ην ηειεγξάθεκα θηάζεη ζηα ρέξηα ηνπ Γηνχζηαο, ν ηάιηλ, πνπ είρε ελεκεξσζεί απφ ηηο ηειεπηαίεο αλαθνξέο ηεο ζνβηεηηθήο κπζηηθήο ππεξεζίαο ζην εμσηεξηθφ, θάιεζε ζηελ «Κνληηλή Έπαπιε» ηνλ αξρεγφ ηεο θαηαζθνπείαο θαη ηνπ είπε:

—Μφλν αηδακήδεο ηεο πνιηηηθήο κπνξνχλ λα ζεσξήζνπλ ηε Γεξκαλία νξηζηηθά απνδπλακσκέλε θαη ζπλεπψο αθίλδπλε... Δ Γεξκαλία είλαη ειαηήξην ζπκπηεζκέλν ζην έπαθξν, πνπ πξέπεη λα κπνξέζνπκε λα ην ζπάζνπκε, εθαξκφδνληαο ηζρπξέο ηζνδχλακεο πξνζπάζεηεο θη απ' ηηο δχν κεξηέο. Αηαθνξεηηθά, αλ ε πίεζε απ' ηε κηα κεξηά κεηαηξαπεί ζε ππνζηήξηγκα, ην ειαηήξην κπνξεί λα εθηηλαρηεί θαη λα ρηππήζεη ζηελ άιιε κεξηά. Κη απηφ ζα είλαη ηζρπξφ ρηχπεκα, πξψηα-πξψηα γηαηί ν θαλαηηζκφο ησλ ρηηιεξηθψλ είλαη φπσο θαη πξηλ κεγάινο, θαη δεχηεξν γηαηί ην πνιεκηθφ δπλακηθφ ηεο Γεξκαλίαο δελ έρεη εμαληιεζεί αθφκα. ΓΓ απηφ, ηηο θάζε ινγήο πξνζπάζεηεο ησλ θαζηζηψλ γηα κηα πξνζέγγηζε κε ηνπο αληηζνβηεηηθνχο ηεο Αχζεο, πξέπεη λα ηηο βιέπεηε ζαλ πξαγκαηηθή πηζαλφηεηα. Φπζηθά, ζπλέρηζε ν ηάιηλ, πξέπεη λα ζπλεηδεηνπνηήζεηε πσο ηα θχξηα πξφζσπα ζ' απηέο ηηο πηζαλέο ρσξηζηηθέο δηαπξαγκαηεχζεηο κάιινλ ζα είλαη πιεζηέζηεξνη ζπλεξγάηεο ηνπ Υίηιεξ, πνπ έρνπλ θχξνο θαη αλάκεζα ζηνλ θνκκαηηθφ κεραληζκφ, θαη ζην ιαφ. Ώπηνί, νη ζηελφηεξνη ζπλεξγάηεο ηνπ, πξέπεη λα γίλνπλ αληηθείκελν εληαηηθήο παξαθνινχζεζεο απφ κέξνπο ζαο. Υσξίο ακθηβνιία, νη ζηελφηεξνη ζπλεξγάηεο ηνπ ηχξαλλνπ, πνπ βξίζθεηαη πηα ζηκά ζηελ πηψζε ηνπ, ζα ηνλ πξνδφ- ζνπλ γηα λα γιηηψζνπλ ηε δηθή ηνπο δσή. Ώπηφ είλαη αμίσκα ζε θάζε πνιηηηθφ παηρλίδη. Ώλ ζαο μεθχγνπλ απηέο νη πηζαλέο εμειίμεηο, ην θηαίμηκν ζα είλαη δηθφ ζαο. Καη νη ππεξεζίεο καο είλαη ακείιηθηεο, πξφζζεζε ν ηάιηλ, φρη κφλν γηα ηνπο ερζξνχο, αιιά θαη γηα θείλνπο πνπ δίλνπλ ζηνπο ερζξνχο πηζαλφηεηα λίθεο, ζπ-λεηδεηά ή άζειά ηνπο...

Κάπνπ καθξηά νχξιηαμαλ νη ζεηξήλεο ηνπ αεξνπνξηθνχ ζπλαγεξκνχ, θη ακέζσο γάβγηζαλ ηα αληηαεξνπνξηθά ππξνβφια. Σν ειεθηξηθφ εξγνζηάζην έθνςε ην ξεχκα, θη ν ηίξιηηο θαζφηαλ θάκπνζε ψξα ζηκά ζην ηδάθη, παξαηεξψληαο ηηο γαιάδηεο θιφγεο, πνπ ζαλ θίδηα ηχιηγαλ ηα καπξνθφθθηλα θαξβνπληαζκέλα μχια.

«Ώλ θιείζσ ηελ θαπλνδφρν, ζθέθηεθε ξάζπκα, ν ηίξιηηο, Ώ ζε δπν-ηξεηο ψξεο ζ' απνθνηκεζψ. πσο ιέκε, ζα κεηνηθήζσ εηοΜ Κχξηνλ... Μηα θνξά έηζη θφληεςε λα πεζάλνπκε κε ηε γηαγηά ζηε " Γηαθηκάλθα, ηνπ'. πνπ εθείλε έθιεηζε πξηλ ηελ ψξα ηεο ηε ζφκπα θη αο είρε αθφκα κέζα μχια ζαλ θαη ηνχηα, καπξνθφθθηλα, κε ηηο ίδηεο ζαλ θαη ηνχηεο γαιάδηεο θιφγεο. Βλψ ην γθάδη ηνπο πνπ καο δειεηεξίαδε ήηαλ άρξσκν. Καη ρσξίο θακηά κπξνπδηά... Ννκίδσ».

Πεξίκελε αθφκα, ψζπνπ ηα μχια έγηλαλ θαηάκαπξα θαη δελ είραλ πηα θείλεο ηηο θηδίζηεο γαιάδηεο θιφγεο. Όζηεξα έθιεηζε ηελ θαπλνδφρν, άλαςε ην κεγάιν θεξί, κπεγκέλν ζην ιαηκφ ηνπ κπνπθαιηνχ ηεο ζακπάληαο, θαη θακάξσζε γηα ιίγν θείλν ην παξάμελν γιππηφ πνπ είρε θηηάζεη ην ζπαξκαηζέην κε ηηο ζηαιακαηηέο ηνπ, πνπ θπινχζαλ ζην θνξκί ηνπ κπνπθαιηνχ. Βίρε θάςεη πνιιά ζπαξκαηζέηα θαη ην κπνπθάιη δε θαηλφηαλ ζρεδφλ θαζφινπ. Έκνηαδε κε θαληαζηηθφ αγγείν γεκάην ζππξηά, ζαλ αξραίνο ακθνξέαο βγαικέλνο απ' ην βπζφ ηεο ζάιαζζαο, κφλν πνπ ήηαλ αζπξνθφθθηλνο. Ο ηίξιηηο δεηνχζε εηδηθά απφ ηνπο γλσζηνχο ηνπ πνπ ηαμίδεπαλ ζηελ Εζπαλία λα ηνπ θέξνπλ απφ θεη ρξσκαηηζηά θεξηά. Καη ζαλ δηακνξθψλνληαλ ζε πεξίεξγα γιππηά, ζε θείλα ηα ληπκέλα κε ζηεαξίλε κπνπθάιηα, ηα δψξηδε ζε γλσζηνχο θαη θίινπο.

Κάπνπ ζηκά, βξφληεμε βαξηά,δπν θνξέο ζηε ζεηξά. «ΐξαδπθιεγείο, ζθέθηεθε ν ηίξιηηο. Μεγάιεο βξαδπθιεγείο. ΐνκβαξδίδνπλ γεξά νη ιεβέληεο. ΐνκβαξδίδνπλ πεξίθεκα. Κξίκα ζα 'λαη, βέβαηα, λα κε ζηνπκπίζνπλ θαη κέλα ηψξα ζηηο ηειεπηαίεο κέξεο. Οχηε ηξίρα δε ζα βξνπλ νη δηθνί κνπ, άζε πνπ ζα ραζνχλ νξηζηηθά ηα ίρλε κνπ. Κη εδψ πνπ ηα ιέκε, απαίζην ζα 'λαη λα ραζψ ζαλ αγλννχκελνο. Δ άζελθα...».

Βίδε μαθληθά ην πξφζσπν ηεο γπλαίθαο ηνπ, ζαλ νινδψληαλν. «...Δ άζελθα ε κηθξή θη ν άζελθα ν κεγάινο... Σψξα πηα δελ έρσ θαη δηθαίσκα λα πεζάλσ. Σψξα

πξέπεη νπσζδήπνηε λα ηα θαηαθέξσ. αλ είζαη κνλάρνο δεηο επθνιφηεξα, γηαηί δε θνβάζαη θαη ηφζν κελ πεζάλεηο. αλ δεηο, φκσο, ην γην ζνπ, ηξνκάδεηο θαη κφλν κε ηε ζθέςε πσο ζα ραζείο. Οη αλφεηνη γξάθνπλ ζηα κπζηζηνξήκαηα: Πέζαλε ήξεκα, ζηα ρέξηα ησλ πξνζθηιψλ ζπγγελψλ ηνπ. Αελ ππάξρεη ηίπνηα πην θνβεξφ, απ' ην λα πεζαίλεηο ζηα ρέξηα ησλ παηδηψλ ζνπ, λα ηα βιέπεηο γηα ηειεπηαία θνξά, λα ηα ληψζεηο ηφζν ζηκά θαη λα θαηαιαβαίλεηο πσο θεχγεηο γηα πάληα, πσο απηφ είλαη ην ηέινο, πσο αθήλεηο πίζσ ζνπ ηε ζιίςε γηα θείλα...».

Μηα θνξά, ζε δεμίσζε ζηε ζνβηεηηθή πξεζβεία ζηελ νδφ Οχληεξ-ληελ-Λίληελ, ν ηίξιηηο, θνπβεληηάδνληαο κε ηνλ έιελ- κπεξγθ θη έλα λεαξφ ζνβηεηηθφ δηπισκάηε, άθνπγε θαηζνχθηθα, φπσο ην ζπλήζηδε, ηνπο θξαζηηθνχο δηαμηθηζκνχο ηνπ ξψζνπ θαη ηνπ δηεπζπληή ηεο πνιηηηθήο θαηαζθνπείαο ηνπ Ράηρ γηα ην δηθαίσκα ηνπ αλζξψπνπ λα πηζηεχεη ζηα θπιαρηά, ζηα μφξθηα, θη φιεο απηέο ηηο άιιεο «ηζηνξίεο γηα αγξίνπο», θαηά ηελ έθθξαζε ηνπ γξακκαηέα ηεο πξεζβείαο. ηε δηαζθεδαζηηθή εθείλε κνλνκαρία ν έιελκπεξγθ, φπσο πάληα, ήηαλ ιεπηφο, πεηζηηθφο θαη ππνρσξεηηθφο. Ο ηίξιηηο ζχκσλε, βιέπνληάο ηνλ λα ηξαβάεη ην λεαξφ ζνβηεηηθφ απφ ηε γιψζζα.

«Σνλ θσηίδεη κε ηνπο πξνβνιείο, έιεγε κέζα ηνπ, αληρλεχεη ηνλ αληίπαιν: Ο ραξαθηήξαο ηνπ αλζξψπνπ, θαιχηεξα απφ θάζε άιιε ζηηγκή, θαίλεηαη ζηελ έληνλε ζπδήηεζε. Κη απηή ηελ αλίρλεπζε ν έιελκπεξγθ μέξεη λα ηελ θάλεη φζν θαλέλαο άιινο».

— Ώλ γηα ζαο φια είλαη μεθάζαξα ζε ηνχην ηνλ θφζκν, ζπλέρηδε ν έιελκπεξγθ, ηφηε θπζηθά έρεηε ην δηθαίσκα λα πεξηθξνλείηε ηελ πίζηε ηνπ αλζξψπνπ ζηε δχλακε ησλ θπιαρηψλ. αο είλαη, φκσο, φια μεθάζαξα θαη γλσζηά; Βλλνψ φρη ηελ ηδενινγία, αιιά ηε θπζηθή, ηε ρεκεία, ηα καζεκαηηθά...

— Μα πνηνο θπζηθφο ή καζεκαηηθφο, άλαβε ν γξακκαηέαο ηεο πξεζβείαο, ζα θάηζεη λα ιχζεη πξφβιεκα, αθνχ πξψηα θξεκάζεη θπιαρηφ ζην ιαηκφ ηνπ; Ώπηφ είλαη αδηαλφεην!

«ζα 'πξεπε λα ζηακαηήζεη ζηελ εξψηεζε, είπε κέζα ηνπ ν ηίξιηηο, αιιά απηφο δελ άληεμε, έδνζε ν ίδηνο απάληεζε ζηνλ εαπηφ ηνπ. ηε ζπδήηεζε ην ζπνπδαίν είλαη λα ζέηεηο εξσηήζεηο, έηζη αληρλεχεηο ηνλ αληίπαιν. Ώιιά θη εθηφο απ' απηφ, ην λα απαληάο είλαη πάληα πην δχζθνιν απφ ην λα ξσηάο...».

—- Αελ κπνξεί ν θπζηθφο ή ν καζεκαηηθφο λα θνξάεη θπιαρηφ θαη λα κελ ην δείρλεη; ξψηεζε ν έιελκπεξγθ. Ή κήπσο δελ ηε δέρεζηε νχηε απηή ηελ εθδνρή;

— Βίλαη αθέιεηα λα απνξξίπηεη θαλέλαο ηελ πηζαλφηεηα. Δ θαηεγνξία ηεο πηζαλφηεηαο είλαη παξάθξαζε ηεο έλλνηαο ηεο πξννπηηθήο.

«Καιά ηνπ απάληεζε, μαλάπε κέζα ηνπ ν ηίξιηηο. Ώιιά ζα 'πξεπε λα ηνλ δνπιέςεη... Να ηνλ ξσηήζεη, αο πνχκε: «Έρεηε κήπσο θακηά αληίξξεζε γη απηφ;». Αε ξψηεζε φκσο, θαη μαλα- πξφηαμε ην ζηήζνο ηνπ ζηνλ αληίπαιν γηα πιήγκα».

— ζηε, ινηπφλ, ζα κπνξνχζακε λα θαηαηάμνπκε θαη ην θπιαρηφ ζηελ θαηεγνξία ηεο αθαηαλφεηεο πηζαλφηεηαο. Ή κήπσο έρεηε αληίξξεζε;

Ο ηίξιηηο απνθάζηζε λα βνεζήζεη. — Δ γεξκαληθή πιεπξά λίθεζε ζηε ζπδήηεζε, είπε ζαλ ζπκπέξαζκα, αιιά γηα ράξε ηεο αιήζεηαο αμίδεη

λα ζεκεησζεί πσο ζηηο ζαπκάζηεο εξσηήζεηο ηεο Γεξκαλίαο ε Ρσζία έδνζε επίζεο ζαπκάζηεο απαληήζεηο. Βμαληιήζακε πηα απηφ ην ζέκα, αιιά δελ μέξσ ηη ζα γηλφκαζηαλ εκείο, αλ ε ξσζηθή πιεπξά έπαηξλε ηελ πξσηνβνπιία ζηελ επίζεζε, κε εξσηήζεηο...

«Καηάιαβεο παηξησηάθη;», ξσηνχζαλ ηα κάηηα ηνπ ηίξιηηο. Κη απφ ην πψο πάγσζαλ μαθληθά ηα θνπζθσκέλα κνχζθνπια ζην πξφζσπν ηνπ ξψζνπ δηπισκάηε, ν ηίξιηηο πείζηεθε πσο ην κάζεκα πνπ είρε δφζεη, έγηλε αληηιεπηφ...

«Μελ εμάπηεζαη αγφξη κνπ, έιεγε κέζα ηνπ, παξαηεξψληαο ην λεαξφ δηπισκάηε πνπ έθεπγε απφ ηελ παξέα ηνπο. Βίλαη θαιχηεξα λα ζην δφζσ εγψ απηφ ην κάζεκα, παξά θαλέλαο άιινο... Ώιιά δελ έρεηο δίθην γηα ηα θπιαρηά... Βγψ φηαλ ληψζσ πνιχ άζρεκα, θη φηαλ κε νξζάλνηρηα ηα κάηηα ξίρλνκαη ζηνλ θίλδπλν, πνπ γηα κέλα πάληα είλαη ζαλάζηκνο, ηφηε θνξάσ ζην ζηήζνο κνπ θπιαρηφ, έλα κεληαγηφλ πνπ θξχβεη κέζα ηνπ κηα ηνχθα απ' ηα καιιηά ηεο άζελθα... Ώλαγθάζηεθα λα ην πεηάμσ ην δηθφ ηεο κεληαγηφλ, ήηαλ πνιχ ξνχζηθν, θη αγφξαζα έλα γεξκαληθφ, βαξχ, επηδεηθηηθά πινχζην, αιιά ηελ ηνχθα απ' ηα καιιηά ηα ρξπζφμαλ- ζα ηεο άζελθα, ηελ έρσ πάληα απάλσ κνπ, θη απηή ε ηνχθα είλαη ην θπιαρηφ κνπ...».

Πξηλ είθνζη ηξία ρξφληα, ζην ΐιαδηβνζηφθ, είδε ηε άζελθα γηα ηειεπηαία θνξά, ηφηε πνπ έθεπγε ζηαικέλνο απφ ηνλ Σδεξδίλ- ζθη γηα ηνπο ηζαξηθνχο εκηγθξέδεο, πξψηα ζηε αγθάε θη χζηεξα ζην Παξίζη. Ώιιά απφ θείλε ηελ αλεκνδαξκέλε, ηελ απαίζηα, ηε καθξηλή κέξα, ε κνξθή ηεο δνχζε κέζα ηνπ. Βίρε γίλεη κέξνο ηνπ εαπηνχ ηνπ, είρε δηαιπζεί κέζα ηνπ, είρε κεηαηξαπεί ζε θνκκάηη ηνπ δηθνχ ηνπ «εγψ».

ζπκήζεθε ηε ζρεδφλ ηπραία ζπλάληεζε κε ην γην ηνπ ζηελ Κξαθνβία αξγά ηε λχρηα, ζπκήζεθε πψο ν «Γθξηζάληζηθνθ» είρε έξζεη λα ηνλ επηζθεθηεί ζην μελνδνρείν θαη πψο ηα ιέγαλε νη δπν ηνπο ςηζπξηζηά κε ην ξαδηφθσλν αλνηρηφ, θαη πφζν βαζαληζηηθά έλησζε ζαλ έθεπγε ηφηε καθξηά απφ ην γην ηνπ, πνπ ζέιεκα ηεο κνίξαο ήηαλ λα δηαιέμεη θαη θείλνο ην δξφκν ηνπ παηέξα ηνπ. Ο ηίξιηηο ήμεξε πσο ν γηνο ηνπ βξηζθφηαλ ηψξα ζηελ Πξάγα, πσο φθεηιε λα γιηηψζεη απηή ηελ πφιε απφ ηηο αλαηηλάμεηο, φπσο απηφο παιηφηεξα είρε γιηηψζεη καδί κε ηνλ ηαγκαηάξρε ΐηρξ ηελ Κξαθνβία. Ήμεξε πφζν δχζθνιν ηνπ ήηαλ ηψξα λα εθπιεξψζεη ηελ απνζηνιή ηνπ, αιιά θαη θαηαιάβαηλε πσο δε ζα κπνξνχζε εχθνια λα ηνλ βνεζήζεη, πσο θάζε ξίζθν λα ζπλαληήζεη ην γην ηνπ — θη αο είλαη απ' ην ΐεξνιίλν σο ηελ Πξάγα φιν θη φιν έμη ψξεο ηαμίδη κε η' απηνθίλεην — ζα κπνξνχζε λα ηνπ δεκηνπξγήζεη θνβεξφ θίλδπλν.

Πξηλ ηξία ρξφληα, ζ' έλα βνκβαξδηζκφ ζηκά ζηελ πφιε ΐειί- θηγηε - Λνχθη, είρε ζθνησζεί ν ζνθέξ ηνπ ηίξιηηο, ν ήξεκνο θαη πάληα ρακνγειαζηφο Φξηηο Ρφζθε. Ο Φξηηο ήηαλ ηίκηνο λένο, θη ν ηίξιηηο ήμεξε θαιά πσο ν ζνθέξ ηνπ είρε αξλεζεί λα γίλεη ραθηέο ηεο Γθεζηάπν θαη δελ είρε γξάςεη ζε βάξνο ηνπ νχηε κηα αλαθνξά, αλ θαη ηνπ ην δεηνχζαλ επίκνλα απηφαπφ IV Γξαθείν ηεο ΓΑΏΏ.

αλ έγηλε θαιά απ' ην δηθφ ηνπ ειαθξφηεξν ηξαπκαηηζκφ, ν ηίξιηηο ηαμίδεςε ζην Κάξιζρνξζη, φπνπ δνχζε ε ρήξα ηνπ Ρφζθε. ΐξήθε ηε γπλαίθα άξξσζηε λα παξακηιάεη κέζα ζην παγσκέλν δσκάηην. Ο γηνο ηνπ Ρφζθε, ν Υέλξηρ, ελάκηζη ρξνλψλ κπνπ- ζνπινχζε ζην πάησκα θιαίγνληαο βνπβά: Σν παηδάθη δελ κπνξνχζε λα θιάςεη θσλαρηά, είρε πληγεί ε θσλνχια ηνπ. Ο ηίξιηηο θάιεζε γηαηξφ. Σε γπλαίθα ηελ πήγαλ ζην λνζνθνκείν: βαξηά πλεπκνλία. Σν αγνξάθη ν ηίξιηηο ην πήξε καδί ηνπ. Δ νηθνλφκα ηνπ, ε γξηά θαιφθαξδε γπλαίθα, κπαληάξηζε ην παηδάθη, ην πφηηζε δεζηφ γάια, ζθφπεπε λα ην πάξεη ζην δσκάηην ηεο.

— ηξψζηε ηνπ ζηελ θξεβαηνθάκαξά κνπ, ζα κείλεη καδί κνπ, ηεο είπε ν ηίξιηηο. — Σα παηδηά θιαίλε δπλαηά ηηο λχρηεο. — Μπνξεί αθξηβψο γΓ απηφ θαη λα ην ζέισ καδί κνπ, ηεο απάληεζε ζηγά ν ηίξιηηο. Μπνξεί λα ζέισ

πνιχ λ' αθνχζσ πψο θιαίλε ηε λχρηα ηα κηθξά παηδηά. Δ γξηά γέιαζε:

ην επράξηζην βξίζθεηε ζ' απηφ; θέην βάζαλν. Χζηφζν, δελ έθεξε αληίξξεζε ζη' αθεληηθφ ηεο. Ξχπλεζε φκσο θαηά ηηο δχν ε ψξα. ηελ θξεβαηνθάκαξα

ην αγνξάθη έζθνπδε, πληγφηαλ ζην θιάκα ηνπ. Δ γξηά θφξεζε ηε ρνληξή θαλειέληα ξφκπα ηεο, ρηελίζηεθε

βηαζηηθά θαη θαηέβεθε θάησ. Βίδε θσο ζηελ θξεβαηνθάκαξα. Ο ηίξιηηο βάδηδε κπξνο - πίζσ ζην δσκάηην, ζθίγγνληαο ζην ζηήζνο ηνπ ην αγνξάθη, ηπιηγκέλν ζ' έλα ζάιη, θαη θάηη ηνπ ηξαγνπδνχζε κε ρακειή θσλή. Δ γξηά πνηέ δελ είρε δεη ηνλ ηίξιηηο κε ηέηην πξφζσπν. Βίρε γίλεη αγλψξηζην, θη ε γξηά ζηελ αξρή απφξεζε: «Μήπσο δελ είλαη απηφο;». Σν πξφζσπν ηνπ ηίξιηηο — πάληα ζθιεξφ θαη ζρεδφλ λεαληθφ — ηψξα ήηαλ πνιχ γέξηθν, θαη κάιηζηα έδεηρλε θαη θάπσο γπλαηθείν.

Σν πξσί ε νηθνλφκα πιεζίαζε ζηελ πφξηα ηεο θξεβαηνθάκαξαο θη ψξα πνιιή δίζηαδε λα ρηππήζεη. Ο ηίξιηηο ζπλήζηδε ζηηο εθηά λα θάζεηαη ζην ηξαπέδη. Σνπ άξεζε λα είλαη νη θξπγαληέο θαπηέο, γη’ απηφ θη ε γξηά ηηο εηνίκαδε ζηηο εμίκηζη, μέξνληαο θαιά πσο αθξηβψο ζηελ θαζνξηζκέλε ψξα εθείλνο ζα έπηλε έλα θιηηδάλη θαθέ ρσξίο δάραξε, χζηεξα ζα άιεηβε έλα θνκκαηάθη καξκειάδα θαη ζα έπηλε δεχηεξν θιηηδάλη θαθέ, ηνχηε ηε θνξά κε γάια. ηα ηέζζεξα ρξφληα πνπ ε νηθνλφκα είρε δήζεη σο ηψξα ζην ζπίηη ηνπ ηίξιηηο, πνηέ δελ είρε αξγήζεη λα πάξεη ην πξσηλφ ηνπ. Σψξα ε ψξα ήηαλ θηφιαο νρηψ, θη φκσο ζηελ θξεβαηνθάκαξα βαζίιεπε εζπρία. Δ γξηά κηζάλνημε ηελ πφξηα θη είδε ηνλ ηίξιηηο θαη ην παηδάθη λα θνηκνχληαη ζην θαξδχ θξεβάηη. Ο κηθξνχιεο ήηαλ μαπισκέλνο ζην πιάηνο ηνπ θξεβαηηνχ, νη θηέξλεο ηνπ αθνπκπνχζαλ ζηε ξάρε ηνπ ηίξιηηο, πνπ είρε ζηξηκσρηεί ζηελ άθξε θη έλαο ζεφο ήμεξε πψο δελ είρε πέζεη αθφκα απ' ην θξεβάηη. Φαίλεηαη πσο άθνπζε ηελ νηθνλφκα φηαλ εθείλε άλνημε ηελ πφξηα, γηαηί ακέζσο άλνημε ηα κάηηα ηνπ, ηεο ρακνγέιαζε θη αθνχκπεζε ην / δάρηπιν ηνπ ζην ζηφκα ηνπ. Μηινχζε ςηζπξηζηά αθφκα θαη ζηελ θνπδίλα, φηαλ κπήθε γηα λα ξσηήζεη ηη ζθφπεπε ε γξηά λα ηαΎζεη ην παηδάθη.

— Ο αλεςηφο κνπ έιεγε, έθαλε ρακνγειψληαο ε νηθνλφκα, πσο κνλάρα νη ξψζνη παίξλνπλ ηα παηδηά λα θνηκεζνχλ καδί ηνπο, ζην θξεβάηη ηνπο...

— Ναη; παξαμελεχηεθε ν ηίξιηηο. Γηαηί; — Γηαηί είλαη θη απηνί γνπξνχληα... — Πάεη λα πεη, θη εζείο ζεσξείηε η' αθεληηθφ ζαο γνπξνχλη; ραράληζε ν ηίξιηηο. Δ γξηά ζάζηηζε, ην πξφζσπν ηεο γέκηζε θφθθηλνπο ιεθέδεο. — Μα, ηη ιέηε ηψξα, θχξηε ηίξιηηο, πψο είλαη δπλαηφ... Βζείο ην πήξαηε ην παηδάθη ζην θξεβάηη γηα λα

ηνπ αληηθαηαζηήζεηε ηνπο γνλείο ηνπ. Σν θάλαηε απηφ απφ θαιή θαξδηά... Ο ηίξιηηο ηειεθψλεζε ζην λνζνθνκείν. Σνπ απάληεζαλ πσο ε Άλλα Ρφζθε είρε πεζάλεη πξηλ κηα ψξα.

Φάρλνληαο επίκνλα, βξήθε πνχ δνπλ νη ζπγγελείο ηνπ ζθνησκέλνπ ζνθέξ θαη ηεο Άλλαο. Δ κάλα ηνπ Φξηηο απάληεζε πσο δεη νινκφλαρε, είλαη πνιχ άξξσζηε θαη δελ κπνξεί λα αλαιάβεη ην εγγνλάθη. Οη γνλείο ηεο "Ώλλαο είραλ ζθνησζεί ζην Έζελ απφ βνκβαξδηζκφ ηεο αγγιη- η θήο αεξνπνξίαο. Ο ηίξιηηο έλησζε θαηάπιεμε, πηάλνληαο ηνλ εαπηφ ηνπ λα ραίξεηαη θξπθά: Σψξα ζα κπνξνχζε λα πηνζεηήζεη ην αγνξάθη. Καη ζα ην *θαλε απηφ, κα δελ ηνλ άθεζε ν θφβνο γηα ην κέιινλ ηνπ Υέλξηρ. Ήμεξε θαιά ηη ηα πεξίκελε ηα παηδηά εθείλσλ πνπ ην Ράηρ ζεσξνχζε ερζξνχο ηνπ: ην νξθαλνηξνθείν, χζηεξα ην ζηξαηφπεδν ζπγθέληξσζεο, θαη ζην ηέινο ν θνχξλνο...

Ο ηίξιηηο έζηεηιε ην παηδί ζηα βνπλά, ζηε Θνπξηγγία, ζηελ νηθνγέλεηα ηεο νηθνλφκαο ηνπ. — Αίθην έρεηε, είπε ηεο γξηάο ηελ ψξα πνπ έπηλε ηνλ θαθέ ηνπ. Σα κηθξά παηδηά είλαη κεγάιν βάξνο γηα

ηνπο κνλαρηθνχο άληξεο... Δ νηθνλφκα δελ απάληεζε, ηνπ ρακνγέιαζε κφλν κε ζεκαζία. Κη φκσο, πνιχ ζα 'ζειε λα ηνπ πεη φηη απηφ

είλαη ζθιεξφ θαη αλήζηθν: Να ην κάζεηο ην βξέθνο λα δεη ζηκά ζνπ ηξεηο νιάθεξεο βδνκάδεο, θη χζηεξα λα ην ζηείιεηο ζηα βνπλά, ζε άγλσζηνπο αλζξψπνπο. Σψξα ην αγνξάθη ζα έπξεπε μαλά λα ζπλεζίζεη, λ' απνρηήζεη πάιη εκπηζηνζχλε γηα φπνηνλ ζα θνηκφηαλ ηψξα πιάη ηνπ, γηα φπνηνλ ζα ην θνχλαγε, ζα ηνπ ηξαγνχδαγε ζηγαιά φκνξθα ηξαγνχδηα...

— Καηαιαβαίλσ, ζπλέρηζε ν ηίξιηηο, απηφ ζαο θαίλεηαη πνιχ ζθιεξφ αιιά θαη ηη λα θάλνπλ νη άλζξσπνη ηνπ δηθνχ κνπ επαγγέικαηνο; Ή κήπσο ζα ηνπ ήηαλ θαιχηεξα λ' απνκείλεη νξθαλφ θαη δεχηεξε θνξά;

Σελ νηθνλφκα ηελ εληππσζίαδε ην φηη ν ηίξιηηο κάληεπε πάληα ηηο ζθέςεηο ηεο. — ρη, φρη, ηνπ είπε. Βγψ δελ ηε ζεσξψ ζθιεξή ηελ απφθα- ζή ζαο. Βίλαη ινγηθή, θχξηε ηίξιηηο, είλαη

πάξα πνιχ ινγηθή. Δ γξηά κάιηζηα νχηε θαη θαηάιαβε αλ ηνπ έιεγε ηελ αιήζεηα ή ηνπ είπε ςέκαηα, απ' ην θφβν κελ ηχρεη θαη

μαλαδηαβάζεη ηε ζθέςε ηεο. ... Ο ηίξιηηο ζεθψζεθε, πήξε ην θεξί, δχγσζε ζην ηξαπέδη. Ώξάδηαζε κεξηθά ραξηηά κπξνζηά ηνπ ζαλ

ηξαπνπιφραξηα ζηελ παζηέληζα. ην έλα ραξηί, δσγξάθηζε έλα ρνληξφ, ςειφ άληξα. Ήζειε λα γξάςεη απφ θάησ «Γθέξηλγθ», αιιά δελ η' απνθάζηζε. ην δεχηεξν ραξηί δσγξάθηζε ην πξφζσπν ηνπ Γθέκπειο, ζην ηξίην έλα άιιν πξφζσπν, απηαξρηθφ, κε κηα νπιή πάλσ ηνπ: ν Μπφξκαλ. θέθηεθε ιηγάθη, θη έγξαςε ζην ηέηαξην ραξηί: «Ρατ- ρζθχξεξ ησλ Βο-Βο». Ήηαλ ην αμίσκα ηνπ δηθνχ ηνπ αξρεγνχ, ηνπ Υέλξηρ Υίκιεξ.

... Ο πξάθηνξαο, φηαλ βξεζεί κέζα ζηε δίλε ζπνπδαίσλ γεγνλφησλ, νθείιεη λα 'λαη άλζξσπνο απέξαληα επαίζζεηνο, λα κνηάδεη κε ην ζεαηξίλν, αιιά απηά ηνπ ηα ζπλαηζζήκαηα πξέπεη νπσζδήπνηε λα είλαη ππνηαγκέλα ζηε ινγηθή, ζηε ζθιεξή θαη αθξηβνιφγα ηεηξάγσλε ινγηθή.

Ο ηίξιηηο, φηαλ ηε λχρηα, κα θη απηφ ζπάληα, έδηλε ηελ άδεηα ζηνλ εαπηφ ηνπ λα ληψζεη ζαλ ν αιεζηλφο, ν Εζάγηεθ, αλαξσηηφηαλ: Ση ζεκαίλεη λα είζαη πξαγκαηηθφο θαηάζθνπνο; Να ζπγθεληξψλεηο πιεξνθνξίεο, αληηθεηκεληθά ζηνηρεία, θαη λα ηα ζηέιλεηο ζην θέληξν γηα ηελ πνιηηηθή αλάιπζε θαη ηε ιήςε απνθάζεσλ; Ή λα βγάδεηο δηθά ζνπ, απζηεξά πξνζσπηθά ζπκπεξάζκαηα, λα θαζνξίδεηο ηε δηθή ζνπ πξννπηηθή, λα πξνηείλεηο ηηο δηθέο ζνπ απφςεηο; Ο Εζάγηεθ ζεσξνχζε πσο αλ ε θαηαζθνπεία αζρνιεζεί κε ην ζρεδηαζκφ ηεο

πνιηηηθήο, ηφηε κπνξεί λα θηάζεη ζην ζεκείν λα έρεη πνιιέο πξνηάζεηο, αιιά πιεξνθνξίεο ιίγεο. Βίλαη πνιχ άζρεκν, ζθεθηφηαλ ν Εζάγηεθ, ην λα ππνηάζζεηο απφιπηα ηελ θαηαζθνπεία ζηελ πνιηηηθή γξακκή ηελ απφ πξηλ θαζνξηζκέλε, φπσο έγηλε κε ηνλ Υίηιεξ, φηαλ εθείλνο, αθνχ έπεηζε ηνλ εαπηφ ηνπ πσο ηα νβηέη είλαη αδχλακα, δελ άθνπζε ηηο επηθπιάμεηο ησλ ζηξαηησηηθψλ πνπ έιεγαλ: Δ Ρσζία δελ είλαη ηφζν αδχλακε, φζν θαίλεηαη. Βίλαη επίζεο πνιχ άζρεκν, ζθεθηφηαλ ν Εζάγηεθ, φηαλ ε θαηαζθνπεία θηινδνμεί λα ππνηάμεη ηελ πνιηηηθή. Σν ηδαληθφ είλαη, φηαλ ν πξάθηνξαο θαηαιαβαίλεη ηελ πξννπηηθή ηεο εμέιημεο ησλ γεγνλφησλ θαη πξνηείλεη ζηνπο πνιηηηθνχο κηα ζεηξά απφ εθηθηέο θαη, θαηά ηε γλψκε ηνπ, πην ζθφπηκεο ιχζεηο.

Ο πξάθηνξαο, ζεσξνχζε ν Εζάγηεθ, κπνξεί λα ακθηβάιιεη γηα ην αιάζεην ησλ δηθψλ ηνπ πξνβιέςεσλ, αιιά κφλν έλα πξάγκα δελ έρεη δηθαίσκα λα θάλεη: Αελ έρεη ην δηθαίσκα λα ακθηβάιιεη γηα ηελ απφιπηε αληηθεηκεληθφηεηά ηνπο. ·

Ώξρίδνληαο ηψξα ηελ ηειεπηαία κειέηε ησλ ζηνηρείσλ πνπ κπφξεζε λα καδέςεη φια απηά ηα ρξφληα, ν ηίξιηηο αθξηβψο γη' απηνχο ηνπο ιφγνπο φθεηιε λα δπγίζεη φια ηα δηθά ηνπ «ππέξ» θαη «θαηά», κηα θαη ην ζέκα αθνξνχζε ηε κνίξα ηεο Βπξψπεο, θαη γη' απηφ δελ έπξεπε λα γίλεη θαλέλα ιάζνο ζηελ αλάιπζε. . Πιεξνθνξίεο γηα ζπιινγηζκνχο (Ο Γθέξηλγθ)

Πηιφηνο ηεο πνιεκηθήο αεξνπνξίαο ζηνλ πξψην παγθφζκην πφιεκν, ήξσαο ηεο θατδεξηθήο Γεξκαλίαο, ν Γθέξηλγθ, κεηά ην πξψην λαδηζηηθφ θίλεκα ην 'ζθάζε ζηε νπεδία. Έπηαζε δνπιηά εθεί, ζαλ πηιφηνο ηεο πνιηηηθήο αεξνπνξίαο, θαη κηα θνξά, πνπ ιπζζνκαλνχζε ε ζχειια, πξνζγείσζε ζαλ απφ ζαχκα ην κνλνθη-λεηήξην αεξνπιάλν ηνπ ζηνλ πχξγν Ρφθιζηαη, φπνπ θαη γλσξίζηεθε κε ηελ θφξε ηνπ ζπληαγκαηάξρε θνλ Φνθ, ηελ Καξίλα <ξνλ Κάηζνθ. Σελ θέξδηζε απφ ηνλ άληξα ηεο, έθπγε ζηε Γεξκαλία, ζπλαληήζεθε κε ηνλ θχξεξ, έιαβε κέξνο ζηε δηαδήισζε ησλ εζληθνζνζηαιηζηψλ ην Ννέκβξε ηνπ 1923, ηξαπκαηίζηεθε, κφιηο πνπ ηα θαηάθεξε λ" απνθχγεη ηε ζχιιεςε, θη έθπγε ζην Ίλζ- κπξνπθ, φπνπ ηνλ πεξίκελε ε Καξίλα. Σν δεπγάξη δελ είρε ιεθηά, αιιά ν μελνδφρνο ηνπο ηάηδε ηζάκπα: Ήηαλ θη εθείλνο ζαλ ηνλ Γθέξηλγθ, εζληθνζνζηαιηζηήο. Όζηεξα ηνπο Γθέξηλγθ ηνπο πξνζθάιεζε ζηε ΐελεηία ν ηδηνθηήηεο ηνπ μελνδνρείνπ «ΐξεηαλία», φπνπ θη έδεζαλ σο ηα 1927, σο ηε κέξα πνπ δφζεθε ακλεζηία ζηε Γεξκαλία. ε ιηγφηεξν απφ έλα εμάκελν ν Γθέξηλγθ έγηλε βνπιεπηήο ηνπ Ράηρζηαγθ καδί κε έληεθα άιινπο λαδηζηέο. Ο Υίηιεξ δελ κπφξεζε λα βάιεη ππνςεθηφηεηα, γηαηί ήηαλ απζηξηαθφο.

Δ Καξίλα έγξαθε ζηε κάλα ηεο ζηε νπεδία: «ην Ράηρζηαγθ ν Υέξκαλ θάζεηαη καδί κε ηνλ ζηξαηεγφ θνλ Βλ απφ ηε ΐαπαξία. Αίπια ηνπ έρεη αξθεηνχο ηχπνπο ηνπ πνηληθνχ δηθαίνπ απφ ηελ θφθθηλε θξνπξά, κε παξάζεκα ηνπ Ααβίδ θαη κε θφθθηλα παξάζεκα πνπ είλαη ην ίδην πξάγκα. Ο δηάδνρνο έρεη ζηείιεη ζηνλ Υέξκαλ ηειεγξάθεκα: "Μφλν εζείο, κε ηε ζηξαηησηηθή ζαο ζπγθξφηεζε, κπνξείηε λα εθπξνζσπείηε ηνπο γεξκαλνχο"».

Ήξζε ε ψξα ηεο πξνεηνηκαζίαο γηα λέεο εθινγέο. Με απφθαζε ηνπ θχξεξ, ν Γθέξηλγθ έθπγε απφ ηνλ θνκκαηηθφ κεραληζκφ, θη έκεηλε κφλν βνπιεπηήο ηνπ Ράηρζηαγθ. Σα θαζήθνληά ηνπ ηφηε ήηαλ λα απνθαηαζηήζεη ζρέζεηο κε πνιινχο ηζρπξνχο, αθνχ έλα θφκκα πνπ ζηνρεχεη ζηελ εμνπζία, πξέπεη λα 'ρεη πιαηχ θχθιν ζρέζεσλ. Με απφθαζε ηνπ θφκκαηνο ν Γθέξηλγθ λνίθηαζε κηα πνιπηειή έπαπιε ζηε Μπαληελζηξάζε: Βθεί δερφηαλ ηνλ πξίγθηπα Υνεηδφιεξλ, ηνλ πξίγθηπα Κφκπνπξγθ, πνιινχο κεγηζηάλεο. Φπρή ηνπ ζπηηηνχ ήηαλ ε Καξίλα. Γνεηεπηηθή γπλαίθα, αξηζηνθξάηηζζα, ηνπο εληππσζίαδε φινπο: Κφξε ελφο απφ ηνπο αλψηεξνπο αμησκαηνχρνπο ηεο νπεδίαο, πνπ έγηλε γπλαίθα ελφο ήξσα ηνπ πνιέκνπ, εμφξηζηνπ, αγσληζηή θαηά ηεο ζαπηζκέλεο δπηηθήο δεκνθξαηίαο, ηεο αλίθαλεο λα αληηζηαζεί ζηνπο βάλδαινπο κπνιζεβίθνπο.

Κάζε θνξά, πξηλ αξρίζνπλ νη επηζθέςεηο ησλ κεγηζηάλσλ, λσξίο - λσξίο ην πξσί εξρφηαλ ν παξηατιάηηεξ ηεο βεξνιηλέδηθεο λαδηζηηθήο νξγάλσζεο Γθέκπειο. Ήηαλ ν ζχλδεζκνο αλάκεζα ζην θφκκα θαη ζηνλ Γθέξηλγθ. Ο Γθέκπειο θαζφηαλ ζην πηάλν. Ο Γθέξηλγθ, ε Καξίλα θαη ν Σφκαο, ν γηνο ηεο απφ ηνλ πξψην γάκν, ηξαγνπδνχζαλ ιατθά ηξαγνχδηα: ην ζπίηη ηνπ εγέηε ησλ λαδηζηψλ δελ επηηξέπνληαλ νη μέθξελνη ξπζκνί ηεο ακεξηθάληθεο ή ηεο γαιιηθήο ηδαδ.

Ώθξηβψο εδψ, ζηε βίια ηε λνηθηαζκέλε κε ιεθηά ηνπ θφκκαηνο, ζηηο 5 Γελάξε 1931 ζπλαληήζεθαλ ν Υίηιεξ, ν αρη θαη ν Σίζελ. Ώθξηβψο ηνχηε ε πνιπηειήο έπαπιε άθνπζε ηε ζπδήηεζε ηεο ζπλσκνζίαο, ηε ζπλδηαιιαγή αλάκεζα ζηνπο ρξεκαηηζηηθνχο - βηνκεραληθνχο θαξραξίεο θαη ηνλ θχξεξ ησλ εζληθνζνζηαιηζηψλ Υίηιεξ, πνπ θαινχζε ηνπο εξγάηεο ηεο Γεξκαλίαο «λα ζπάζνπλ ην δπγφ ηνπ ηξηηνδηεζληζηηθνχ κπνιζεβηθηζκνχ θαη ηνπ δηεθζαξκέλνπ ηκπεξηαιηζκνχ θαη λα θάλνπλ ηε Γεξκαλία θξάηνο ηνπ ιανχ».

Μεηά ην πξαμηθφπεκα ηνπ Ρεκ, ηφηε πνπ ζηελ αληηπνιίηεπζε θαηά ηνπ θχξεξ κπήθαλ πνιινί βεηεξάλνη, πήξαλ έθηαζε ηα ζρφιηα:

— Ο Γθέξηλγθ έρεη πάςεη πηα λα είλαη ν Υέξκαλ, έρεη γίλεη πξφεδξνο... Αελ θαηαδέρεηαη λα θνπβεληηάδεη κε ηνπο θνκκαηηθνχο ζπλαδέιθνπο. Σνπο ζηήλνπλ ζε ηαπεηλσηηθή νπξά έμσ απ' ην γξαθείν ηνπ... Έρεη βνπιηάμεη ζην βνχξθν ηεο πνιπηέιεηαο...

Σνλ πξψην θαηξφ ηα 'ιεγαλ απηά ςηζπξηζηά ηα απιά κέιε ηνπ θφκκαηνο. ηαλ, φκσο, ζηα 1935 ν Γθέξηλγθ έρηηζε ζηκά ζην ΐεξνιίλν ηνλ πχξγν Καξηλράιε, παξαπνλέζεθαλ ζηνλ Υίηιεξ ελαληίνλ ηνπ φρη πηα νη απινί εζληθνζνζηαιηζηέο αιιά άλζξσπνη ηεο εγεζίαο, ν Λέη θη ν Γάνπθει. Ο Γθέκπειο ζεσξνχζε, πσο ν Γθέξηλγθ είρε αξρίζεη λα ραιάεη απφ πην κπξνζηά, απφ ηφηε πνπ έκελε ζηε βίια.

— Δ πνιπηέιεηα ζε ξνπθάεη φπσο ν βάιηνο, έιεγε ν Γθέκπειο. Σνλ Γθέξηλγθ πξέπεη λα ηνλ βνεζήζνπκε. Βίλαη πνιχηηκνο ζε φινπο καο.

Ο Υίηιεξ πήγε ζηελ Καξηλράιε, πεξηεξγάζηεθε ηνλ πχξγν, θη απνθάλζεθε: — Ώθήζηε ήζπρν ηνλ Γθέξηλγθ. ην θάησ-θάησ, κφλν απηφο μέξεη πψο λα ζπκπεξηθέξεηαη ζηνπο

δηπισκάηεο. Δ Καξηλράιε ζα είλαη ην κέγαξν καο γηα λα δερφκαζηε ηνπο θηινμελνχκελνχο καο. Ώπηφ ζα γίλεη. Ο Υέξκαλ ην αμίδεη απηφ. ζα ζεσξήζνπκε πσο ε Καξηλράιε αλήθεη ζην ιαφ, ελψ ν Γθέξηλγθ είλαη απιά θαη κφλν ν έλνηθνο ηεο...

ηελ έπαπιε Καξηλράιε ν Γθέξηλγθ πεξλνχζε φιν ηνλ θαηξφ ηνπ, δηαβάδνληαο θαη μαλαδηαβάδνληαο Ενχιην ΐεξλ θαη Καξι Μάη, ηνπο δπν πνιπαγαπεκέλνπο ηνπ ζπγγξαθείο. Βδψ ν Γθέξηλγθ θπλεγνχζε εμεκεξσκέλα ειάθηα, ελψ ηα βξάδηα θαζφηαλ κε ηηο ψξεο ζηελ αίζνπζα θηλεκαηνγξαθηθψλ πξνβνιψλ: Μπνξνχζε λα βιέπεη θαη πέληε ηαηλίεο πεξηπεηεηψλ ζηελ αξάδα. Σελ ψξα ηεο πξνβνιήο θαζεζχραδε ηνπο κνπζαθηξαίνπο ηνπ:

— Μελ αλεζπρείηε, ηνπο έιεγε, ην ηέινο ζα είλαη επράξηζην... Ώπφ δσ, απφ ηελ Καξηλράιε, αθνχ πξψηα είδε ηαηλίεο πεξηπεηεηψλ, έθπγε αεξνπνξηθά γηα ην Μφλαρν, λα

δερηεί ηε ζπλζεθνιφγεζε ηνπ Σζάκπεξιελ, απφ δσ έθπγε γηα ηε ΐαξζνβία, λα επηβιέςεη ηηο εθηειέζεηο ζην γθέην, ζην Γηηνκίξ, λα νξγαλψζεη ηελ εμφλησζε ησλ ζιάβσλ.

Σνλ Ώπξίιε ηνπ 1942, χζηεξα απφ ηελ επηδξνκή ησλ ακεξηθάληθσλ βνκβαξδηζηηθψλ ζην Κίειν, ηφηε πνπ ε πφιε ππξπνιήζεθε θαη ηζνπεδψζεθε, ν Γθέξηλγθ είπε ζηνλ Υίηιεξ πσο ζηελ επηδξνκή έιαβαλ κέξνο ηξηαθφζηα ερζξηθά αεξνπιάλα. Ο γθανπ- ιάηηεξ ηνπ Κίεινπ, ν Γθξνχρε, πνπ άζπξηζαλ ηα καιιηά ηνπ θείλεο ηηο κέξεο, εμνπζελσκέλνο, δηέςεπζε κε ζηνηρεία ηνλ Γθέξηλγθ: ηελ επηδξνκή είραλ ιάβεη κέξνο νρηαθφζηα βνκβαξδηζηηθά, ελψ ε-Λνπθηβάθε ήηαλ αδχλαηε θαη δελ κπφξεζε λα θάλεη ηίπνηα γηα λα ζψζεη ηελ πφιε.

Ο Υίηιεξ θνίηαδε ζησπειφο ηνλ Γθέξηλγθ, θαη κφλν κηα γθξηκάηζα αεδίαο πιαληφηαλ ζην πξφζσπν ηνπ. "Τζηεξα μέζπαζε:

—«Οχηε κηα ερζξηθή βφκβα δε ζα πέζεη ζηηο πφιεηο ηεο Γεξκαλίαο!», θψλαδε λεπξηθά, κε πφλν ζηε θσλή ηνπ, ρσξίο λα θνηηάδεη ηνλ Γθέξηλγθ. Πνηνο ην είρε ππνζρεζεί απηφ ζην ιαφ; Πνηνο δηαβεβαίσλε κε ηα ίδηα ιφγηα ην θφκκα καο; Έρσ δηαβάζεη ζε βηβιία γηα ηα παζηαζκέλα ραξηνπαίγληα. Ξέξσ ηη ζα πεη κπιφθα! Δ Γεξκαλία δελ είλαη πξάζηλε ηζφρα ζην ραξηνπαηρηηθφ ηξαπέδη, γηα λα παίδνληαη παζηαζκέλεο παξηίδεο. Έρεηε βνπιηάμεη ζην βνχξθν ηεο απφιαπζεο θαη ηεο πνιπηέιεηαο Γθέξηλγθ! ε κέξεο πνιέκνπ δείηε ζαλ απηνθξάηνξαο ή ζαλ εβξαίνο πινπηνθξά- ηεο! Βζείο ξίρλεηε κε ην ηφμν ζηα ειάθηα, ελψ ζην έζλνο κνπ ξίρλνπλ κε ηα θαλφληα νη αεξνπφξνη ηνπ ερζξνχ! Δ απνζηνιή ηνπ εγέηε είλαη ην κεγαιείν ηνπ έζλνπο! Δ κνίξα ηνπ εγέηε είλαη ε ηαπεηλνθξνζχλε! Σν επάγγεικα ηνπ εγέηε είλαη ε αθξηβήο αλαινγία ησλ ππνζρέζεσλ κε ηελ εθπιήξσζή ηνπο!·

Ώπφ γλσκαηεχζεηο ησλ γηαηξψλ πνπ θξφληηδαλ γηα ηελ πγεία ηνπ ζηξαηάξρε ηνπ Ράηρ, έγηλε γλσζηφ πσο ν Γθέξηλγθ, ζαλ άθνπζε απηά ηα ιφγηα ηνπ Υίηιεξ, γχξηζε ζηνλ πχξγν ηνπ, έπεζε ζην θξεβάηη κε ππξεηφ θαη ηνλ έπηαζε δπλαηή λεπξηθή θξίζε.

Κη έηζη, ζηα 1942 γηα πξψηε θνξά ν Γθέξηλγθ, ν «λαδί No 2», ν επίζεκνο δηάδνρνο ηνπ Υίηιεξ, ηζαιαθψζεθε κε κηα ηφζν ηαπεηλσηηθή θξηηηθή θαη κάιηζηα κπξνζηά ζην κεραληζκφ ηνπ θχξεξ. Σν γεγνλφο εθείλν πέξαζε ακέζσο ζην ληνζηέ ηνπ Υίκιεξ, θαη ηελ επφκελε θηφιαο κέξα, ρσξίο λα δεηήζεη ηελ άδεηα ηνπ Υίηιεξ, ν ξατρζθχξεξ ησλ Βο-Βο έδνζε δηαηαγή λ' αξρίζεη ε ππνθινπή φισλ ησλ ηειεθσληθψλ ζπλδηαιέμεσλ ηνπ ζηελφηεξνπ ζπλεξγάηε ηνπ θχξεξ.

Ώιιά απηφ δε γηλφηαλ γηα πξψηε θνξά. Καη παιηφηεξα ν Υίκιεξ είρε παξαθνινπζήζεη γηα κηα νιάθεξε βδνκάδα ηηο ηειεθσληθέο ζπλδηαιέμεηο ηνπ ζηξαηάξρε ηνπ Ράηρ, ακέζσο κεηά ην ζθάλδαιν ηνπ αδειθνχ ηνπ, ηνπ Άικπεξη, πνπ ήηαλ δηεπζπληήο ζηηο εμαγσγέο ησλ εξγνζηαζίσλ «θφληα». Ο Άικπεξη, πνπ είρε ηε θήκε ηνπ πξνζηάηε ησλ αδηθεκέλσλ, έγξαςε ζ' έλα ραξηί κε ηε θίξκα ηνπ αδειθνχ, έλα γξάκκα πξνο ην δηνηθεηή ηνπ ζηξαηνπέδνπ ζπγθέληξσζεο Μανπηράνπδελ: «Να αθεζεί ακέζσο ειεχζεξνο ν θαζεγεηήο Κηο, θαηά ηνπ νπνίνπ δελ ππάξρνπλ ζνβαξά ελνρνπνηεηηθά ζηνηρεία». Καη ππφγξαςε: Γθέξηλγθ. Υσξίο ην κηθξφ φλνκα. Σξνκνθξαηεκέλνο ν δηνηθεηήο ηνπ ζηξαηνπέδνπ άθεζε ακέζσο ειεχζεξνπο δπν καδί Κηο: Ο έλαο ήηαλ θαζεγεηήο θη ν άιινο παξάλνκνο αγσληζηήο. Ο Γθέξηλγθ δπζθνιεχηεθε πνιχ λα γιηηψζεη ηνλ αδεξθφ ηνπ. Σα θαηάθεξε λα ηνλ ζψζεη κε θφιπν: Αηεγήζεθε εθείλε ηελ ηζηνξία ζηνλ θχξεξ ζαλ δηαζθεδαζηηθφ αλέθδνην.

Παξ' φια απηά ν Υίηιεξ ζπλέρηδε λα ιέεη ζηνλ Μπφξκαλ: —Καλέλαο άιινο δελ κπνξεί λα γίλεη δηάδνρνο κνπ εθηφο απφ ηνλ Γθέξηλγθ. Πξψην, γηαηί πνηέ ηνπ δε

δνθίκαζε λα θάλεη δηθή ηνπ πνιηηηθή, δεχηεξν γηαηί είλαη αγαπεηφο ζην ιαφ θαη ηξίην γηαηί απνηειεί ην θχξην αληηθείκελν γηα θαξηθαηνχξεο ζηνλ ερζξηθφ ηχπν.

Σέηηα ήηαλ ε γλψκε ηνπ Υίηιεξ γηα ηνλ άλζξσπν πνπ έθαλε φιε ηελ πξαθηηθή δνπιηά ψζηε λα παξζεί ε εμνπζία, γηα ηνλ άλζξσπν πνπ ηειείσο εηιηθξηλά είρε πεη, θη φρη ζε φπνηνλ - φπνηνλ, αιιά ζηελ ίδηα ηνπ ηε γπλαίθα, θη φρη γηα λα γξαθηνχλ ηα ιφγηα ηνπ ζηα καγλεηφθσλα, αθνχ ηφηε δελ πίζηεπε πσο είλαη δπλαηφ λα ηνλ παξαθνινπζνχλ νη ζπλάδειθνη ηνπ ζηνλ αγψλα, αιιά ηε λχρηα ζην θξεβάηη:

—Αε δσ εγψ, αιιά ν θχξεξ δεη κέζα κνπ... 15.2.1945 (ψξα 22 θαη 32 ιεπηά)

(Από ηνλ θνκκαηηθό θάθειν ηνπ κέινπο ηνπ ΔΓΔΚ από ην 1939 νκπεξγθξνππελθύξεξ ησλ Δο-Δο, δηεπζπληή ηνπ IV Γξαθείνπ ηεο ΓΓΑΑ (Γθεζηάπν) Μίιεξ: «Καζαξόο άξηνο. Χαξαθηήξαο ηεπηνλη- θόο, ζπγθξαηεκέλνο. Κνηλσληθόο θαη ήξεκνο κε ηνπο θίινπο θαη ηνπο ζπλαδέιθνπο ηνπ ζηελ εξγαζία. Ακείιηθηνο

γηα ηνπο ερζξνύο ηνπ Ράηρ. Άξηζηνο νηθνγελεηάξρεο, ζρέζεηο πνπ λα ηνλ θειηδώλνπλ δελ είρε. ηελ εξγαζία ηνπ απνδείρηεθε εμαίξεηνο νξγαλσηήο...»)

Ο δηεπζπληήο ηεο ππεξεζίαο εζληθήο αζθάιεηαο ησλ Βο - Νηε Βξλζη Καιηελκπξίλεξ κηινχζε κε έληνλε βηελέδηθε πξνθνξά. Σν 'μεξε πσο απηφ ζχκσλε ηνλ θχξεξ θαη ηνλ Υίκιεξ, θη αλαγθάζηεθε γηα έλα δηάζηεκα λα πάξεη καζήκαηα νξζνθσλίαο, ψζηε λα κάζεη ηελ αιεζηλή θαζαξή γεξκαληθή, ηε «ρνρληφηηο». Ώιιά απφ εθείλε ηελ πξνζπάζεηά ηνπ δε βγήθε ηίπνηα, κηα θαη αγαπνχζε ηε ΐηέλε, δνχζε κε ηε ΐηέλε, θαη δελ κπνξνχζε λα εμαλαγθάζεη ηνλ εαπηφ ηνπ νχηε κηα ψξα ηε κέξα λα κηιήζεη ζηε «ρνρληφηηο» αληί γηα ηε δηθή ηνπ ηε γνπζηφδηθε, αλ θαη αξθεηά ρνληξφθνπε, βηελέδηθε δηάιεθην. Γη* απηφ ηνλ ηειεπηαίν θαηξφ ν Καιηελκπξίλεξ είρε πάςεη λα θάλεη ην γεξκαλφ θαη κε φινπο κηινχζε φπσο ηνπ ηαίξηαδε λα κηιάεη, ζηα βηελέδηθα. Με ηνπο θαηψηεξνχο ηνπ, κάιηζηα, κηινχζε κε ηελ πξνθνξά ηνπ Ίλζκπξνπθ. ηα βνπλά νη απζηξηα-θνί κηιάλε ηειείσο ηδηφκνξθα, θαη ηνπ Καιηελκπξίλεξ ζπρλά ηνπ άξεζε λα θέξλεη ηνπο αλζξψπνπο ηνπ κεραληζκνχ ηνπ ζε αδηέμνδν. Οη πθηζηάκελνη ηνπ θνβφληαλ λα πνπλ φηη δελ θαηάιαβαλ ηελ αθαηαιαβίζηηθε ιέμε θαη δνθίκαδαλ νμχηαην αίζζεκα ζαζηηζκά- ξαο θαη κπεξδεςηάο.

Ο Καιηελκπξίλεξ θαινθνίηαμε ην δηεπζπληή ηεο Γθεζηάπν, νκπεξγθξνππελθχξεξ ησλ Βο - Βο Μίιεξ, θαη ηνπ είπε:

—Αε ζέισ λα μππλήζσ κέζα ζαο ηε κνρζεξή ρίκαηξα ηεο θαρππνςίαο γηα ηνπο θνκκαηηθνχο ζπλαδέιθνπο θαη ζπλαγσληζηέο, αιιά ηα γεγνλφηα κε αλαγθάδνπλ λα αλαθεξζψ ζηα παξαθάησ. Πξψην: Ο ηίξιηηο, έκκεζα είλ' αιήζεηα, αιιά νπσζδήπνηε έρεη κεξίδην επζχλεο γηα ηελ απνηπρία ηεο επηρείξεζεο αλαηίλαμεο ηεο Κξαθνβίαο. Ο ίδηνο βξηζθφηαλ εθεί, θη φκσο ε πφιε, θαηά πεξίεξγε ζπγθπξία, έκεηλε αλέπαθε, ελψ έπξεπε λα ηηλαρηεί ζηνλ αέξα. Αεχηεξν: Ο ηίξιηηο είρε αλαιάβεη ην πξφβιεκα ηνπ ρακέλνπ ΦΏΟΤ θη φκσο δελ ην βξήθε, ην ΦΏΟΤ εμαθαλίζηεθε, θη εγψ πξνζεχρνκαη ζην ζεφ λα 'ρεη βνπιηάμεη ζηνπο βάιηνπο ηνπ ΐηζηνχ- ια. Σξίην: Ο ηίξιηηο θαη ηψξα ειέγρεη ηνλ θχθιν ησλ πξνβιεκάησλ πνπ ζπλδένληαη κε ην φπιν ηεο ηηκσξίαο, θαη παξ' φηη δελ ππάξρνπλ θαλεξέο απνηπρίεο, σζηφζν δε βιέπνπκε νχηε επηηπρίεο, νχηε άικαηα, νχηε θαη θαλεξέο λίθεο. Κη φκσο, έιεγρνο δε ζεκαίλεη κφλν λα ρψλεηο κέζα ηνπο δηαθσλνχληεο. εκαίλεη θαη βνήζεηα ζε θείλνπο πνπ ζθέθηνληαη κε αθξίβεηα θαη πξννπηηθή. Σέηαξην: Ο θηλεηφο αζχξκαηνο πνπ δνπιεχεη πξνο φθεινο ηεο ζηξαηεγηθήο, αλ θξίλνπκε απφ ηνλ θψδηθα θαηαζθνπείαο ησλ κπνιζεβίθσλ, πξφβιεκα κε ην νπνίν αζρνιήζεθε ν ηίξιηηο, ζπλερίδεη λα ιεηηνπξγεί ζηα πεξίρσξα ηνπ ΐεξνιίλνπ, ζα ραηξφκνπλ πνιχ Μίιεξ, αλ εζείο κνπ δηαςεχδαηε ακέζσο ηηο ππνςίεο κνπ. πκπαζψ ηνλ ηίξιηηο θαη ζα 'ζεια λα ιάβσ απφ ζαο ληνθνπκεληαξηζκέ- λε δηάςεπζε ησλ δηθψλ κνπ ππνςηψλ, πνπ εκθαλίζηεθαλ ηειείσο μαθληθά.

Ο Μίιεξ είρε μελπρηίζεη δνπιεχνληαο ζην γξαθείν ηνπ, ήηαλ άππλνο, ην κπαιφ ηνπ βνχηδε θαη γη' απηφ δελ απάληεζε κε ηα ζπλεζηζκέλα ρνληξφθνπα θαιακπνχξηα ηνπ:

—Αελ είρα πνηέ θακηά θαηαγγειία ζε βάξνο ηνπ. ζν γηα ηα ιάζε θαη ηηο απνηπρίεο, ζηε δνπιηά καο θαλέλαο δελ είλαη εμαζθαιηζκέλνο.

—Αειαδή λνκίδεηε πσο εγψ θάλσ ηφζν κεγάιν ιάζνο; ηελ εξψηεζε ηνπ Καιηελκπξίλεξ μερψξηδαλ ζθιεξέο λφηεο, θη ν Μίιεξ, παξά ηελ θνχξαζή ηνπ, ηηο

αληηιήθζεθε. —Κάζε άιιν..., απάληεζε. Οη ππνςίεο πξέπεη λα αλαιπζνχλ απφ θάζε πιεπξά, δηαθνξεηηθά πνηνο ν

ιφγνο λα ππάξρεη ν κεραληζκφο κνπ; Έρεηε κήπσο θη άιια ζηνηρεία; ξψηεζε ν Μίιεξ. Ο θαπλφο έηζνπμε ην ιαηκφ ηνπ Καιηελκπξίλεξ θη εθείλνο άξρηζε λα βήρεη δπλαηά, ην πξφζσπν ηνπ

κειάληαζε, νη θιέβεο ζην ζβέξθν ηνπ έγηλαλ πειψξηεο, πξεζκέλεο, βπζζηλφκαπξεο. —Να ζαο πσ..., είπε ζθνππίδνληαο ηα δάθξπα. Γήηεζα πξηλ κεξηθέο κέξεο λα θαηαγξάςνπλ φιεο ηνπ ηηο

ζπδεηήζεηο κε ηνπο αλζξψπνπο καο. Βθείλνη πνπ ηνπο εκπηζηεχνκαη απέξαληα κηιάλε κεηαμχ ηνπο γηα ηξαγηθή θαηάζηαζή καο, γηα αληθαλφηεηα ησλ ζηξαηησηηθψλ καο, γηα ειηζηφηεηα ηνπ Ρίκπεληξνπ, γηα ην βιάθα ηνλ Γθέξηλγθ, γηα ην θνβεξφ αχξην πνπ καο πεξηκέλεη φινπο αλ νη ξψζνη κπνπλ ζην ΐεξνιίλν... Βλψ ν ηίξιηηο απαληάεη: «αριακάξεο, φια πάλε θαιά, ηα πξάγκαηα εμειίζζνληαη ηθαλνπνηεηηθά». Δ αγάπε γηα ηελ παηξίδα θαη ηνλ θχξεξ δελ είλαη λα κηιάο ηπθιά ιέγνληαο ςέκαηα ζηνπο ζπλαδέιθνπο ζνπ... Βγψ αλαξσηή-ζεθα: «Μήπσο είλαη ν ίδηνο ειίζηνο;». Άιισζηε έρνπκε πνιινχο βιάθεο πνπ αλακαζάλε ρσξίο λα ζθέθηνληαη ηηο παξιαπίπεο ηνπ Γθέκπειο. ρη, ν ηίξιηηο δελ είλαη ειίζηνο. Μα ηφηε γηαηί δελ είλαη εηιηθξηλήο; Ή δελ έρεη ζε θαλέλα εκπηζηνζχλε, ή θάηη θνβάηαη, ή θάηη καγεηξεχεη θαη ζέιεη λα 'λαη πέξα γηα πέξα θαζα-ξφο. Ώλ φκσο θάηη καγεηξεχεη, ηη κπνξεί λα είλαη απηφ; ια ηα ζέκαηά ηνπ ζα πξέπεη λα έρνπλ έμνδν ζην εμσηεξηθφ, ζηνπο νπδέηεξνπο. Κη εγψ αλαξσηήζεθα: «ζα μαλαγπξίζεη φκσο απφ θεη; Κη αλ μαλαγπξίζεη, δε ζα έρεη κπιέμεη εθεί κε αληηπνιηηεπφκελνπο ή άιια θαζάξκαηα;». Αελ κπφξεζα λα δφζσ αθξηβή απάληεζε ζηνλ εαπηφ κνπ, νχηε απφ ζεηηθή νχηε απφ αξλεηηθή πιεπξά.

Ο Μίιεξ ξψηεζε: — Θα κειεηήζεηε πξψηα ην θάθειν ηνπ, ή λα ηνλ πάξσ ακέζσο ηψξα εγψ; — Πάξηε ηνλ ακέζσο ηψξα εζείο, είπε πνλεξά ν Καιηελκπξίλεξ, πνπ ζην κεηαμχ είρε πξνιάβεη λα ηδεί

ην θάθειν. Βγψ βηάδνκαη, πξέπεη λα πάσ ζηνλ θχξεξ. Ο Μίιεξ θνίηαμε εξσηεκαηηθά ηνλ Καιηελκπξίλεξ. Πεξίκελε πσο εθείλνο ζα ηνπ δηεγφηαλ ηίπνηα θξέζθα

λέα απφ ην ηζηκεληέλην θαηαθχγην, αιιά ν Καιηελκπξίλεξ δε ζθφπεπε λα κηιήζεη. Σξάβεμε ην θάησ ζπξηάξη ηνπ γξαθείνπ, έπηαζε απφ θεη έλα κπνπθάιη «Ναπνιεφλ», έγλεςε ηνπ Μίιεξ πξνο ην πνηεξάθη θαη ηνλ ξψηεζε; * '"·''-— Έρεηε πηεη πνιχ;

--- Αελ ήπηα θαζφινπ. — Μα βιέπσ θνθθηληζκέλα ηα κάηηα ζαο. Αελ θνηκήζεθα. Βίρα πνιχ δνπιηά γηα ηελ Πξάγα: Οη δηθνί καο εθεί θξεκαζηήθαλ ζηελ νπξά ησλ

παξάλνκσλ νκάδσλ. — Ο Κξνχγθεξ ζα βνεζήζεη πνιχ εθεί πέξα. Βίλαη άξηζηνο ζηελ ππεξεζία, αλ θη έρεη ιηγνζηή θαληαζία.

Πηέζηε θνληάθ, ζα ζαο θξεζθάξεη. — Βγψ, αληίζεηα, κε ην θνληάθ λπζηάδσ. Πξνηηκψ ηε βφηθα. — Ώπφ ηνχην δε ζα λπζηάμεηε, ρακνγέιαζε ν Καιηελκπξίλεξ θαη ζήθσζε ςειά ην πνηεξάθη ηνπ: Υάηι! Σν θαηέβαζε κνλνξνχθη, θη ν θφκπνο ζην ιαξχγγη ηνπ ηηλάρηεθε απφηνκα πξνο ηα πάλσ, φπσο ζηνπο

αιθννιηθνχο. «Σν ηζνχδεη γεξά», είπε κέζα ηνπ ν Μίιεξ, ζηξαγγίδνληαο ην δηθφ ηνπ θνληάθ αλάκεζα ζηα δφληηα ηνπ.

«Σψξα ζίγνπξα ζα ην γεκίζεη μαλά ην πνηήξη ηνπ». Ο Καιηελκπξίλεξ άλαςε έλα θηελφ, βαξχ ηζηγάξν «Καξφ» θαη ξψηεζε: — Λνηπφλ, λα ζαο βάισ αθφκα έλα; — Βπραξηζηψ, απάληεζε ν Μίιεξ, ζα ην 'πηλα ζηελ πγεηά ζαο...

Πιεξνθνξίεο γηα ζπιινγηζκνχο (Ο Γθέκπειο) Ο ηίξιηηο άθεζε ην ραξηί κε ην ζθίηζν ηεο ρνληξήο θηγνχξαο ηνπ Γθέξηλγθ θαη ηξάβεμε ζηκά ηνπ ην

θχιιν κε ην πξνθίι ηνπ Γθέκπειο. Γηα ηα πεγαηλέια ηνπ ζην Μπάκπειζκπεξγθ, φπνπ βξηζθφηαλ ην θηλεκαηνγξαθηθφ ζηνχληην ηνπ Ράηρ θη φπνπ έκελαλ νη ζεαηξίλεο, ηνλ Γθέκπειο ηνλ ιέγαλ κπακπειζκπέξγθηθν δακά- ιη. Ο θάθεινο γηα ηνλ Γθέκπειο είρε θαηαρσξεκέλε κηα ζπδήηεζε ηεο θξάνπ Γθέκπειο κε ηνλ Γθέξηλγθ, απφ ηνλ θαηξφ πνπ ν ππνπξγφο Πξνπαγάλδαο ηνπ Ράηρ ήηαλ μεηξειακέλνο κε ηελ ηζερνζινβάθν ζεαηξίλα Λίληα Μπαάξνβα. Ο Γθέξηλγθ είρε πεη ηφηε ζηε γπλαίθα ηνπ Γθέκπειο:

— ζα θάεη ην θεθάιη ηνπ γηα ηα παιηνζήιπθα. Ο άλζξσπνο πνπ έρεη ηελ επζχλε γηα ηελ ηδενινγία καο, εμεπηειίδεη ηνλ εαπηφ ηνπ κε ηπραίεο ζρέζεηο, κε βξσκηάξεο ηζερνζινβάθεο!

Ο θχξεξ ζπκβνχιεςε ηελ θξάνπ Γθέκπειο λα δεηήζεη δηαδχγην. — ζα ζαο ππνζηεξίμσ, ηεο είπε, ελψ ζηνλ άληξα ζαο, ψζπνπ λα κάζεη λα θέξλεηαη φπσο αξκφδεη

ζηνλ αιεζηλφ εζληθνζνζηαιη- ζηή, ζηνλ άλζξσπν κε ηελ αλψηεξε εζηθή θαη κε ηελ ηεξή ηήξεζε ηνπ ρξένπο πξνο ηελ νηθνγέλεηα, αξλνχκαη θάζε πξνζσπηθή ζπλάληεζε...

Σψξα πηα φια εθείλα είραλ πεξάζεη ζε δεχηεξν πιάλν. Σν Γελάξε ηνχηεο ηεο ρξνληάο, ν Υίηιεξ πήγε ζην ζπίηη ησλ Γθέκπειο ηε κέξα ησλ γελεζιίσλ. Πξφζθεξε ζηε θξάνπ Γθέκπειο έλα κπνπθέην ινπινχδηα, ιέγνληαο:

— Γεηψ ζπγγλψκε πνπ άξγεζα, αιιά έςαμα ζ' φιν ην ΐεξνιίλν γηα λα βξσ ιίγα ινπινχδηα: Ο γθανπιάηηεξ ηνπ ΐεξνιίλνπ παξηατγθελφζε Γθέκπειο είρε θιείζεη φια ηα αλζνπσιεία, αθνχ ζηνλ νινθιεξσηηθφ πφιεκν δε ρξεηάδνληαη ινπινχδηα...

αλ έθπγε χζηεξα απφ ζαξάληα ιεπηά ν Υίηιεξ, επηπρηζκέλε ε Μάγδα Γθέκπειο είπε: — ηνπο Γθέξηλγθ ν θχξεξ πνηέ δε ζα πήγαηλε... Σν ΐεξνιίλν ήηαλ εξείπηα, ην κέησπν βξηζθφηαλ εθαηφλ ζαξάληα ρηιηφκεηξα απφ ηελ πξσηεχνπζα ηνπ

ρηιηεηνχο Ράηρ, αιιά ε Μάγδα Γθέκπειο παλεγχξηδε γηα ηε λίθε ηεο, θη ν άληξαο ηεο έζηεθε δίπια ηεο, θαη ην πξφζσπν ηνπ είρε ρισκηάζεη απφ ηελ επηπρία: Όζηεξα απφ έμη ρξφληα δηαθνπή, ν θχξεξ είρε έξζεη ζην ζπίηη ηνπο.

Ο ηίξιηηο ζρεδίαζε έλα κεγάιν θχθιν θη άξρηζε λα ηνλ γεκίδεη αξγά κε θαζαξέο νιφηζηεο γξακκέο, ηε κηα ζηκά ζηελ άιιε. ζπκφηαλ ηψξα φια φζα είραλ ζρέζε κε ηα εκεξνιφγηα ηνπ Γθέκπειο. Ήμεξε, πσο γηα ηα εκεξνιφγηα ηνπ Γθέκπειο είρε ελδηαθεξζεί ν ξατρζθχξεξ, θαη πξνζπάζεζε επίκνλα λα γλσξίζεη ην πεξηερφκελν ηνπο. Ο ηίξιηηο θαηάθεξε λα ηδεί ηα θσηναληίγξαθα κφλν κεξηθψλ ζειίδσλ. Δ κλήκε ηνπ ήηαλ αιάζεπηε: Βίρε απνηππψζεη κε ηα κάηηα ηνπ ην θείκελν, ην ζπκφηαλ ζρεδφλ κεραληθά, ρσξίο θακηά πξνζπάζεηα.

«Δ Ώγγιία έρεη κηα επηδεκία γξίπεο, έγξαθε ν Γθέκπειο. Χο θη ν βαζηιηάο έρεη αξξσζηήζεη. Καιά ζα 'ηαλ λα γίλεη απηή ε επηδεκία κνηξαία γηα ηελ Ώγγιία, φκσο θάηη ηέηην είλαη πνιχ ζαπκάζην γηα λα 'λαη αιεζηλφ,

2 Μάξηε 1943. Αε ζα κπνξέζσ λα μεθνπξαζηψ σο ηε ζηηγκή πνπ φινη νη εβξαίνη ζα δησρηνχλ απφ ην ΐεξνιίλν. Μεηά απφ ζπδήηεζε κε ηνλ πέεξ ζην Οκπεξδάιηζκπεξγθ πήγα ζηνλ Γθέξηλγθ. ην θειάξη ηνπ έρεη 25.000 κπνπθάιηα ζακπάληα θαη είλαη εζληθνζνζηαιηζηήο! Φνξνχζε κηα ηνπλίθα πνπ απ' ηα ρξψκαηά ηεο κνπ ήξζε αλαγνχια. Ση λα θάλνπκε, πξέπεη λα ηνλ δερηνχκε ηέ- ηηνλ, φπσο είλαη».

Ο ηίξιηηο ζπκήζεθε πσο ν Υίκιεξ είρε πεη ηα ίδηα, ιέμε πξνο ιέμε, γηα ηνλ Γθέκπειο. Παιηφηεξα, ζηα 1942, ν Γθέκπειο έκελε ηφηε ζε κηα έπαπιε, αιιά φρη κε ηελ νηθνγέλεηά ζην κεγάιν ζπίηη, κα ζ* έλα κηθξφ ζπηηάθη θηηαγκέλν «γηα ηε δνπιηά». Σν ζπηηάθη ήηαλε ρηηζκέλν ζηκά ζηε ιίκλε, θαη ην θξάρηε κπνξνχζε λα ηνλ απνθχγεη θαλέλαο, πεξλψληαο κέζα απφ ηα θαιάκηα, φπνπ ην λεξφ έθηαλε - δελ έθηαλε ζηνλ αζηξάγαιν, ελψ ην θπιάθην ησλ Βο-Βο βξηζθφηαλ παξάκεξα. Βθεί θαη ηνπ έξρνληαλ ηνπ Γθέκπειο νη ζεαηξίλεο: Καηάθηαλαλ κε ην ειεθηξηθφ ηξελάθη ή κε ηα πφδηα, κέζα απφ ην δάζνο. Ο Γθέκπειο ζεσξνχζε ππεξβνιηθή πνιπηέιεηα, αηαίξηαζηε γηα έλαλ εζληθνζνζηαιηζηή, λα θέξλεη ζην ζπίηη ηνπ γπλαίθεο κε απηνθίλεην. Σηο ζπλφδεπε ν ίδηνο κέζα απφ ηα θαιάκηα, θαη κεηά, πξηλ μεκεξψζεη, θαη πξηλ αθφκα μππλήζνπλ ηα

Βο-Βο, ηηο μεπξνβφδηδε. Ο Υίκιεξ, βέβαηα, ηα είρε κάζεη απηφ. Καη | ηφηε ήηαλ πνπ είπε: «Πξέπεη λα ηνλ δερηνχκε ηέηηνλ φπσο είλαη...».

(Μέζα ζε θείλν ην ίδην ην ζπηηάθη ν Γθέκπειο κνλφγξαςε ην δηάηαγκα, πνπ ηνπ είραλ θέξεη απφ ην γξαθείν ηνπ Γθέξηλγθ θαη πνπ ππνρξέσλε ηε βεξνιηλέδηθε Γθεζηάπν λα εμνληψζεη κέζα ζε ηξεηο κέξεο εμήληα ρηιηάδεο εβξαίνπο πνπ δνχιεπαλ ζηε βηνκεραλία. Ώθξηβψο εδψ είρε γξάςεη ην γξάκκα πξνο ηνλ Ώδφιθν Ρφ- δελκπεξγθ δεηψληαο ηνπ λα εμνληψζεη ηξία εθαηνκκχξηα ηζέρνπο αληί γηα ελάκηζη εθαηνκκχξην πνπ είρε πξνγξακκαηηζηεί. Ώθξηβψο εδψ πξνεηνίκαζε ην ζρέδην ηεο πξνπαγαλδηζηηθήο εθζηξαηείαο γηα ηελ εμαθάληζε ηνπ Λέληλγθξαλη απ' ην πξφζσπν ηεο γεο...).

«Ο Γθέξηλγθ κνπ είπε — ζπλέρηδε ν Γθέκπειο ζηα εκεξνιφ- γηά ηνπ — πσο ε Ώθξηθή δε καο ρξεηάδεηαη. Βκείο πξέπεη λα ζθεθηφκαζηε γηα ηε δχλακε ησλ αγγινακεξηθάλσλ. Σελ Ώθξηθή έηζη θη αιιηψο ζα ηε ράζνπκε». Έζηεηιε εθεί ηνλ ππνδηνηθεηή ηνπ ζηε Λνπθηβάθε, ην ζηξαηάξρε Άικπεξη Κέζειξηλγθ. Με ξσηνχ-ζε θαη κε μαλαξσηνχζε: Πνχ ηηο βξίζθνπλ νη κπνιζεβίθνη ηηο εθεδξείεο ησλ ζηξαηησηψλ θαη ηα φπια; Ώπνξνχζε πψο γίλεηαη λα ζπλεξγάδεηαη ε βξεηαληθή πινπηνθξαηία κε ηνπο κπνιζεβίθνπο, ζρνιηάδνληαο ηδηαίηεξα ην ραηξεηηζηήξην κήλπκα ηνπ Σζφξηζηι γηα ηα εηθνζηπεληάρξνλα ηνπ Κφθθηλνπ ηξαηνχ. Μηινχζε κε πνιχ θαιά ιφγηα γηα ηελ αληηκπνιζεβίθηθε πξνπαγάλδα. Σνλ εληππσζίαζαλ ηα δηθά κνπ ζρέδηα γηα ην κέιινλ πάλσ ζ' απηφ ην ζέκα. Οθείισ λα ζεκεηψζσ φηη είλαη απαζήο, ζα πξέπεη λα ηνλ δξαζηεξηνπνηήζνπκε. Δγεζία ρσξίο απηφλ δε γίλεηαη.

Ο Γθέξηλγθ ιέεη: «Σηο ήηηεο καο ζηελ Ώλαηνιή, απηά ηα θαζάξκαηα, νη ζηξαηεγνί, ηηο απνδίλνπλ ζηηο ζπλζήθεο ηνπ ξνχζηθνπ ρεηκψλα, πξάγκα πνπ είλαη ςέκα! Ήξσαο ν Πάνπινπο; Μα απηφο φπνπ λα 'λαη ζα βγεη λα κηιήζεη απφ ην ξάδην ηεο Μφζραο! Γηαηί ιέκε ςέκαηα ζην ιαφ, πσο ηάρα έπεζε ζαλ ήξσαο; Ο θχξεξ δελ μεθνπξάζηεθε θαζφινπ ηξία ρξφληα σο ηψξα. Γεη ζπαξηηάηηθε δσή, θιεηζκέλνο ζην θαηαθχγην. Έρεη μεράζεη ηη ζα πεη αέξαο. Σξία ρξφληα πνιέκνπ είλαη γηα θείλνλ πην θνβεξά απφ πελήληα ζπλεζηζκέλα ρξφληα. Κη φκσο δελ ζέιεη λα κ' αθνχζεη. Ο θχξεξ πξέπεη λα απαιιαγεί απφ ην βάξνο ηεο δηνίθεζεο ηνπ ζηξαηνχ. πσο πάληνηε, ζηνλ θαηξφ θξίζεσλ ζην θφκκα, νη ζηελφηεξνη ζπλεξγάηεο ηνπ νθείινπλ λα ζπζπεηξσζνχλ γχξσ ηνπ θαη λα ηνλ ζψζνπλ!».

Ο Γθέξηλγθ δελ ηξέθεη απηαπάηεο γηα ην ηη ζα πάζνπκε αλ ράζνπκε ηνλ πφιεκν. Έζησ θαη κφλν ην εβξατθφ δήηεκα πφζν ζα καο θνζηίζεη!

—Ο πφιεκνο ζα ηειεηψζεη κε πνιηηηθή ρξενθνπία, ζπκθψλεζα θη εγψ καδί ηνπ. Κη ακέζσο ηνπ πξφηεηλα, αληί γηα ηελ «επηηξνπή ησλ ηξηψλ» λα δεκηνπξγεζεί έλα ζπκβνχιην γηα ηα

ζέκαηα ηεο άκπλαο ηνπ Ράηρ, κε επηθεθαιήο άλζξσπν πνπ λα είρε βνεζήζεη ηνλ θχξεξ ζηελ επαλάζηαζε. Ο Γθέξηλγθ ζπγθινλίζηεθε κφιηο η' άθνπζε απηφ, ηαιαληεπφηαλ ψξα πνιιή, αιιά ηειηθά ζπκθψλεζε κε ηελ νπζία ηεο πξφηαζεο. Ο Γθέξηλγθ ζέιεη λα ληθήζεη ηνλ Υίκιεξ. Ο Φνπλθ θη ν Λέη ληθήζεθαλ απφ κέλα. ζν γηα ηνλ πέεξ, απηφο είλαη δηθφο κνπ άλζξσπνο. Ο Γθέξηλγθ απνθάζηζε λα πάεη ζην ΐεξνιίλν ακέζσο κεηά ην ηαμίδη ζηελ Εηαιία. Βθεί ζα ζπλαληεζεί καδί καο. Πξηλ απ' ηε ζπλάληεζε ν πέεξ ζα κηιήζεη κε ηνλ θχξεξ. ζα κηιήζσ θη εγψ. Σν ζέκα ηνπ δηνξηζκνχ ζα ην ιχζνπκε αξγφηεξα.

9 Μάξηε 1943. Πέηαμα ζηε ΐηλίηζα. πλάληεζα ηνλ πέεξ. Μνπ είπε πσο ν θχξεξ ληψζεη θαιά ζηελ πγεία ηνπ, αιιά είλαη πνιχ ζπκσκέλνο κε ηνλ Γθέξηλγθ γηα ηνπο βνκβαξδηζκνχο ηεο Γεξκαλίαο. Με δέρηεθε ν θχξεξ θη είρα ηελ επηπρία λα πεξάζσ καδί ηνπ νιάθεξε ηε κέξα. Σνπ αλάθεξα ιεπηνκεξεηαθά γηα ηηο αεξνπνξηθέο επηδξνκέο ζην ΐεξνιίλν. Με άθνπγε πξνζερηηθά θη χζηεξα μέζπαζε βξίδνληαο ηνλ Γθέξηλγθ. Με αθνξκή ηνλ Γθέξηλγθ κίιεζε θαη γηα ηνπο ζηξαηεγνχο. Βίπε πσο δελ έρεη εκπηζηνζχλε ζε θαλέλαλ ηνπο, θαη κφλν γΓ απηφ ην ιφγν δηνηθεί ν ίδηνο ην ζηξαηφ.

12 Μάξηε 1943. Έδνζα δηαηαγή λα δεκνζηεπηνχλ ζην δηθφ καο Σχπν νη αγγιηθέο απαηηήζεηο γηα πνιεκηθέο επαλνξζψζεηο απφ ην γεξκαληθφ ιαφ ζε πεξίπησζε ήηηαο καο. Ώπηφ ζα ζπγθινλίζεη ηνπο γεξκαλνχο. Απν ψξεο ινγφθεξλα κε ηνλ Ρίκπεληξνπ, πνπ επηκέλεη λα ζεσξήζνπκε ηε Γαιιία απηνθπξίαξρε ρψξα θαη λα κελ επεθηείλνπκε εθεί ηελ πξνπαγάλδα ηνπ θφκκαηνο. Αφμα ησ ζεψ, ν Γθέξηλγθ άξρηζε λα βγαίλεη πην ζπρλά ζε θφζκν. Πξέπεη λα εληζρχζνπκε ην θχξνο ηνπ.

12 Ώπξίιε 1943. Ξεθίλεζα γηα ηε δηάζθεςε πνπ ζπγθάιεζε ν Γθέξηλγθ κε ζέκα ηελ θξίζε ζηελ εγεζία. Βγψ κε ηνλ Φνπλθ ήξζακε ζην Φξάηιαζηλγθ, θη εδψ κ' έπηαζε παξνμπζκφο. Κάιεζα ηνλ θαζεγεηή Μφξει, θη απηφο κνπ απαγφξεςε λα ζπλερίζσ ην ηαμίδη. ηε δηάζθεςε ν Γάνπθει μεζπάζσζε θαηά ηνπ πέεξ.

20 Ώπξίιε 1943. Αηαδήισζε γηα ηα πελήληα ηέζζεξα ρξφληα ηνπ θχξεξ. Με επηζθέθηεθε ν Λέη θαη κνπ είπε ηα ζρεηηθά απφ ηε δηάζθεςε ζην Οκπεξδάιηζκπεξγθ. Αελ ηνπ άξεζε ε αηκφζθαηξα. Αελ πηζηεχεη πσο ν Γθέξηλγθ κπνξεί λα αλαιάβεη ηελ εγεζία ζηηο ππνζέζεηο ηνπ Ράηρ, γηαηί έρεη εθηεζεί κε ηηο απνηπρίεο ηεο αεξν-πνξίαο θαη κε ηνπο βνκβαξδηζκνχο. Ο θχξεξ ράξεθε πνπ εγψ θη ν Γθέξηλγθ έρνπκε ηψξα θαιέο ζρέζεηο, ζεσξεί πσο φηαλ νη θνκκαηηθνί εγέηεο θχξνπο ελψλνληαη γηα ην θαιφ ηεο παηξίδαο, απ' απηφ θεξδίδεη κφλν απηφο θαη ην θφκκα. Ήξζε ν πέεξ. ζεσξεί πσο ν Γθέξηλγθ έρεη θνπξαζηεί, έρεη πέζεη θάησ απφ ηελ επηξξνή ησλ| αληηδξαζηηθψλ απφ ηε ΐηέλε θαη γη' απηφ ζηηο νκηιίεο ηνπ ηνξπηιίδεη ηελ ηδέα ηνπ νινθιεξσηηθνχ πνιέκνπ...».

Ο ηίξιηηο ηζαιάθσζε ηα ραξηηά κε ηα ζθίηζα ηνπ Γθέξηλγθ θαη ηνπ Γθέκπειο, ηα 'λαςε ζηε θιφγα ηνπ θεξηνχ θαη ηα πέηαμε ζην ηδάθη λα θανχλ. Ώλαθάησζε ηε ζηάρηε ηνπο κε ηε καζηά, μαλαγχξηζε ζην ηξαπέδη ηνπ, άλαςε ηζηγάξν.

«Βίλαη θαλεξφ πσο ν Γθέκπειο πξνβνθάξηδε ηνλ Γθέξηλγθ. Ώιιά ζην εκεξνιφγην έγξαθε γηα ηνλ εαπηφ ηνπ θαη γηα ηνπο απνγφλνπο, πνιχ πνλεξά. Καη βγήθαλ φια ζηελ επηθάλεηα. Ώπηφο φκσο είλαη πζηεξηθφο, δελ

ηα θαηάθεξε θαη ηφζν επηδέμηα. Φαίλεηαη πσο γηα κηα αθφκα θνξά εθδήισζε ηελ αγάπε ηνπ ζηνλ θχξεξ. Αε ζα 'γηλε άξαγε θακηά ζπδήηεζε κε ηνλ Υίκιεξ, φηαλ απηφο ηφζν δηπισκαηηθά αξξψζηεζε θαη δελ πήγε ζην Οκπεξδάιηζ- κπεξγθ ζηε δηάζθεςε; ηαλ κάιηζηα ηελ ηδέα ηελ είρε ν ίδηνο ξίμεη ζηνλ Γθέξηλγθ!».

Ο ηίξιηηο ηξάβεμε ζηκά ηνπ ηα δπν ραξηηά πνπ είραλ απνκείλεη ζην ηξαπέδη: ν Υίκιεξ θαη ν Μπφξκαλ. «Σνλ Γθέξηλγθ θαη ηνλ Γθέκπειο ηνπο απνθιείσ. Ο Γθέξηλγθ, φπσο θαίλεηαη, ζα κπνξνχζε λα

πξνρσξήζεη ζε δηαπξαγκαηεχζεηο, αιιά βξίζθεηαη ζε δπζκέλεηα, δελ εκπηζηεχεηαη θαλέλα, έρεη ράζεη ηελ πνιηηηθή δχλακε. Ο Γθέκπειο; ρη. Ώπηφο δελ πάεη. Ώπηφο είλαη θαλαηηζκέλνο, απηφο ζα ζπλερίζεη σο ην ηέινο. Έλαο απ' ηνπο δχν: ν Υίκιεξ ή ν Μπφξκαλ. ε πνηνλ απ' ηνπο δχν ζα πέζεη ην βάξνο; ηνλ Υίκιεξ; Φαίλεηαη, πσο απηφο πνηέο ηνπ δε ζα κπνξέζεη λα ηξαβήμεη γηα δηαπξαγκαηεχζεηο: Ξέξεη πφζν κηζεηφ είλαη η' φλνκά ηνπ... Ναη, ζηνλ Υίκιεξ...».

Ώθξηβψο ηνλ ίδην θαηξφ ν Γθέξηλγθ, ρισκφο, θαηζνχθεο, κε δπλαηφ πνλνθέθαιν πνπ ηνπ έζπαδε ην θεθάιη, γχξηδε ζην ζπίηη ηνπ ζηελ Καξηλράιε απφ ην θαηαθχγην ηνπ θχξεξ. ήκεξα ην πξσί είρε πάεη κε απηνθίλεην ζην κέησπν, ζην ζεκείν φπνπ είραλ αλνίμεη ξήγκα ηα ξνχζηθα ηαλθο. Ώπφ θεη φξκεζε ακέζσο πξνο ηνλ Υίηιεξ.

—ην κέησπν δελ ππάξρεη θαζφινπ νξγάλσζε, έιεγε ζηνλ θχξεξ. Πιήξεο δηάιπζε. Σα κάηηα ησλ ζηξαηησηψλ δείρλνπλ ζηεξεκέλα απφ θάζε λφεκα. Βίδα κεζπζκέλνπο αμησκαηηθνχο. Δ επίζεζε ησλ κπνιζεβίθσλ ζπέξλεη ζην ζηξαηφ ηε θξίθε, ην δσψδε θφβν... ζεσξψ πσο...

Ο Υίηιεξ ηνλ άθνπγε κε ηα κάηηα κηζφθιεηζηα, θξαηψληαο κε ην δεμί ρέξη ηνλ αγθψλα ηνπ αξηζηεξνχ, πνπ έηξεκε αδηάθνπα.

—ζεσξψ πσο..., μαλάπε ν Γθέξηλγθ. Ώιιά ν Υίηιεξ δελ ηνλ άθεζε λα ζπλερίζεη. εθψζεθε βαξηά, ηα θνθθηληζκέλα κάηηα ηνπ γνχξισζαλ ζην

άλνηγκά ηνπο, ηα κνπζηάθηα ηξεκνχιηαζαλ πεξηθξνλεηηθά. —αο απαγνξεχσ ζην εμήο λα πεγαίλεηε ζην κέησπν! είπε κε ηελ ζπλεζηζκέλε δπλαηή θσλή ηνπ. αο

απαγνξεχσ λα ζθνξπάηε ηνλ παληθφ! —Αελ είλαη παληθφο, είλαη ε αιήζεηα! είπε ν Γθέξηλγθ. Γηα πξψηε θνξά ζηε δσή ηνπ αληηκίιεζε ζηνλ θχξεξ ν Γθέξηλγθ θη ακέζσο έλησζε λα παγψλνπλ ηα

δάρηπια ζηα ρέξηα θαη ζηα πφδηα ηνπ. Ώιιά ζπλέρηζε: —Βίλαη ε αιήζεηα, θχξεξ κνπ, θη έρσ ρξένο λα ζαο ηελ πσ απηή ηελ αιήζεηα! —σπάζηε! Ώζρνιεζείηε θαιχηεξα κε ηελ αεξνπνξία, Γθέξηλγθ, θαη κε ρψλεηε ηε κχηε ζαο εθεί πνπ

ρξεηάδεηαη λα 'ρεηε ήξεκν θεθάιη, ζεία έκπλεπζε θαη δχλακε. Ώπηφ, φπσο δηαπηζηψζεθε, δελ είλαη γηα ζαο. αο απαγνξεχσ λα μαλαπάηε ζην κέησπν, απφ ηψξα θαη γηα πάληα.

Ο Γθέξηλγθ ηζνπεδψζεθε θη εμνληψζεθε. Έλησζε πίζσ απφ ηε ξάρε ηνπ λα ρακνγειάλε απηνί νη ηηπνηέληνη, νη ππαζπηζηέο ηνπ θχξεξ.

ηελ Καξηλράιε ηνλ πεξίκελαλ θηφιαο νη επηηειηθνί ηεο Λνπ- θηβάθε: Βίρε δηαηάμεη, κφιηο βγήθε απ' ην θαηαθχγην ηνπ θχξεξ, λα ηνπ ζπγθεληξψζνπλ ηνλ θφζκν ηνπ. Ώιιά δελ πξφιαβε λ' αξρίζεη ηε ζχζθεςε: Ο ππαζπηζηήο ηνπ αλάθεξε φηη είρε έξζεη ν ξατρζθχξεξ ησλ Βο - Βο Υίκιεξ.

—Γήηεζε λα ζαο ηδεί κφλνλ ζαο, είπε ν ππαζπηζηήο κε θείλν ην βαξπζήκαλην χθνο πνπ θάλεη ηε δνπιηά ηνπ ηφζν αηληγκαηηθή γηα ηνπο άιινπο ηνπ πεξηβάιινληνο.

Ο Γθέξηλγθ δέρηεθε ηνλ ξατρζθχξεξ ζηε βηβιηνζήθε ηνπ. Ο Υίκιεξ ήηαλ, φπσο πάληα, ρακνγειαζηφο θαη ήξεκνο. Έθαηζε ζηελ πνιπζξφλα, έβγαιε ηα γπαιηά, ηα ζθνχπηζε θάκπνζε ψξα κε ην βεινχδν ηεο ζήθεο ηνπο, θη χζηεξα, ρσξίο θακηά εηζαγσγή, κπήθε ίζηα ζην ζέκα:

—Ο θχξεξ δελ κπνξεί πηα λα είλαη εγέηεο ηνπ έζλνπο. —Καη ηη λα θάλνπκε; ξψηεζε κεραληθά ν Γθέξηλγθ, πνπ δελ πξφιαβε θαιά - θαιά νχηε λα ηξνκάμεη απφ

ηηο ιέμεηο πνπ μεζηφκηζε ν αξρεγφο ησλ Βο - Βο. —Πάλησο ην θαηαθχγην ην θξαηάλε ζηξαηεχκαηα ησλ Βο - Βο, ζπλέρηζε κε ηελ ίδηα ήξεκε θσλή ηνπ ν

Υίκιεξ. Ώιιά ην δήηεκα, ηειηθά, δε βξίζθεηαη εθεί. Ο θχξεξ έρεη παξαιπκέλε πηα ηε ζέιεζε ηνπ. Αελ είλαη ζε ζέζε λα παίξλεη απνθάζεηο. Βκείο νθείινπκε λα απνηαζνχκε ζην ιαφ.

Ο Γθέξηλγθ θνίηαμε ην ρνληξφ καχξν ληνζηέ πάλσ ζηα γφλαηα ηνπ Υίκιεξ. ζπκήζεθε πσο έλα ρξφλν πξηλ ε γπλαίθα ηνπ, κηιψληαο ζην ηειέθσλν κε κηα θηιελάδα ηεο, είρε πεη: «Έια θαιχηεξα εδψ, είλαη επηθίλδπλν λα κηιάκε απ' ην ηειέθσλν, καο παξαθνινπζνχλ». Ο Γθέξηλγθ ζπκήζεθε πσο ηφηε ρηχπεζε ηα δάρηπιά ηνπ ζην ηξαπέδη θη έγλεςε ζηε γπλαίθα ηνπ: «Με κηιάο έηζη, απηφ είλαη ηξέια». Καη ηψξα θνίηαδε ην καχξν ληνζηέ θαη ζθεθηφηαλ φηη κέζα ηνπ κπνξεί λα 'ρεη θάπνην καγλεηφθσλν, θη φηη ηνχηε ηελ θνπβέληα ηνπο ζε δπν ψξεο ζα ηελ αθνχεη ν θχξεξ. Καη ηφηε, ηειεία θαη παχια.

«Ώπηφο κπνξεί λα ιέεη φ,ηη ζέιεη, ζθεθηφηαλ ν Γθέξηλγθ γηα ηνλ Υίκιεξ. Ώπηφο ν παηέξαο ησλ πξνβνθαηφξσλ δελ κπνξεί λα 'λαη ηίκηνο άλζξσπνο. Ξέξεη θηφιαο γηα ην ζεκεξηλφ κνπ εμεπηειηζκφ ζην θαηαθχγην ηνπ θχξεξ. Ήξζε εδψ γηα λα παίμεη σο ην ηέινο ηελ παξηίδα ηνπ».

Ο Υίκιεξ, κε ηε ζεηξά ηνπ, θαηαιάβαηλε ηη ζθεθηφηαλ ν «λαδί No 2». Γη' απηφ θαη, αθνχ αλαζηέλαμε, απνθάζηζε λα ηνλ βνεζήζεη. Καη ηνπ είπε:

—Βζείο είζηε ν δηάδνρνο, ζπλεπψο εζείο θαη ζα γίλεηε πξφεδξνο. Κη έηζη, εγψ γίλνκαη θαγθειάξηνο ηνπ Ράηρ.

Καηαιάβαηλε πσο ην έζλνο δε ζα ηνλ αθνινπζνχζε ζαλ αξρεγφ ησλ Βο - Βο. Υξεηαδφηαλ παξαβάλ. Ο Γθέξηλγθ απάληεζε επίζεο απηφκαηα: —Ώπηφ είλαη αδχλαην...

Υαζνκέξεζε ιηγάθη θαη πξφζζεζε, πνιχ ζηγαιά, ινγαξηάδνληαο πσο ν ςίζπξνο δε ζα γξαθηεί ζην καγλεηφθσλν, κηα θη ήηαλ κέζα ζην καχξν ληνζηέ:

—Ώπηφ είλαη αδχλαην. Έλαο άλζξσπνο ζα πξέπεη λα γίλεη ηαπηφρξνλα πξφεδξνο θαη θαγθειάξηνο. Ο Υίκιεξ ρακνγέιαζε αδηφξαηα, έθαηζε ιίγεο αθφκα ζηηγκέο ζσπαίλνληαο, θη χζηεξα ηηλάρηεθε ζαλ

ειαηήξην φξζηνο, αληάιιαμε κε ηνλ Γθέξηλγθ ηνλ θνκκαηηθφ ραηξεηηζκφ θαη βγήθε αζφξπβα απφ ηε βηβιηνζήθε. 15.2.1945 (ψξα 23 θαη 54 ιεπηά) Ο ηίξιηηο θαηέβεθε απφ ην γξαθείν ζην γθαξάδ. Ο βνκβαξδηζκφο ζπλερηδφηαλ, αιιά ηψξα θάπνπ ζηελ

πεξηνρή ηνπ Σζφζελ, έηζη ηνπιάρηζηνλ ηνπ θάλεθε. Άλνημε ηελ πφξηα, έθαηζε ζην ηηκφλη θαη πάηεζε ηε κίδα. Δ εληζρπκέλε κεραλή ηνπ «Υνξρ» κνχγθξηζε θαζαξά θαη δπλαηά.

«Πάκε ακαμάθη κνπ», είπε κέζα ηνπ ζηα ξνχζηθα θη άλνημε ην ξαδηφθσλν. Ώθνχζηεθε ειαθξηά κνπζηθή. ηηο ψξεο ησλ αεξνπνξηθψλ επηδξνκψλ ζπλήζηδαλ λα κεηαδίλνπλ ραξνχκελα ηξαγνπδάθηα. Ώπηφ είρε γίλεη πηα ζπλήζεηα: ηαλ ηηο ηξψγαλε ζηα γεξά ζην κέησπν ή φηαλ ν νπξαλφο έβξερε βφκβεο, ην ξαδηφθσλν κεηάδηλε ραξνχκελα, αζηεία πξνγξάκκαηα. «Λνηπφλ, πάκε ακαμάθη κνπ. Πάκε γξήγνξα, κε καο έξζεη θακηά βφκβα. Οη βφκβεο πέθηνπλ πην ζπρλά ζε αθίλεηνπο ζηφρνπο. Ώλ ηξέμνπκε κε ηαρχηεηα εβδνκήληα ρηιηφκεηξα, πάεη λα πεη φηη ε πηζαλφηεηα λα καο πεηχρεη ζα ιηγνζηέςεη αθξηβψο εβδνκήληα θνξέο...».

Οη αζπξκαηηζηέο ηνπ, ν Έξβηλ θη ε Καη, έκελαλ ζηνλ Κέπε- ληθ, ζηελ φρζε ηνπ πξέε. Βίραλ απνθνηκεζεί θηφιαο θη νη δπν ηνπο. Σνλ ηειεπηαίν θαηξφ μάπισλαλ γηα χπλν πνιχ λσξίο, γηαηί ε Καη πεξίκελε παηδί.

—ΐιέπσ είζαη κηα ραξά, είπε ζηελ Καη ν ηίξιηηο. Βίζαη απφ θείλεο ηηο ζπάληεο γπλαίθεο, πνπ ε εγθπκνζχλε ηηο θάλεη γνεηεπηηθέο.

---- Δ εγθπκνζχλε ηηο νκνξθαίλεη φιεο ηηο γπλαίθεο, ηνπ απάληεζε ε Καη. Ώπινχζηαηα, εζχ δελ είρεο ηνλ θαηξφ λα ην πξνζέμεηο.

—Αελ είρα ηνλ θαηξφ, ζσζηά ην είπεο, ρακνγέιαζε ν ηίξ- ιηηο.

--- Σνλ θαθέ ηνλ ζέιεηο κε γάια; ξψηεζε ε Καη. — Πνχ βξέζεθε ην γάια; Πσ-πσ! Ξέραζα λα ζαο ςί'.,<ν γάια... Να πάξεη ν δηάνινο... — Ώληαιιαγή κε έλα θνζηνχκη, είπε ν Έξβηλ. Σεο ρξεηάδεηαη νπσζδήπνηε έζησ θαη ιηγάθη γάια. Ο ηίξιηηο ράηδεςε ην κάγνπιν ηεο Καη θαη ξψηεζε: — ζα καο παίμεηο θάηη; Δ Καη έθαηζε ζην πηάλν, άλνημε κηα παξηηηνχξα ηνπ Μπαρ, θη αθνχκπεζε ηα δάρηπιά ηεο ζηα πιήθηξα.

Ο ηίξιηηο παξακέξηζε ζην παξάζπξν θαη ξψηεζε ζηγαιά ηνλ Έξβηλ: — Έςαμεο θαιά, κε ζνπ ρψζαλε θαλέλα παηρληδάθη ζηελ θαπλνδφρν; — Κνίηαμα παληνχ. Γηαηί; Σν ζφη ζνπ ζηα Βο - Νηε θηηάζαλε πάιη θακηά θαηλνχξγηα βξσκνεθεχξεζε; — Έλαο δηάνινο κπνξεί λα μέξεη. — Λνηπφλ, ξψηεζε ν Έξβηλ. Ση ηξέρεη; Ο ηίξιηηο ςεπηνγέιαζε θαη θνχλεζε ην θεθάιη ηνπ. — Να ζνπ πσ, πξφθεξε αξγά θαη ζηακάηεζε. Μνπ αλάζεζαλ κηα απνζηνιή... Κφκπηαζε μαλά θαη

ςεπηνγέιαζε πάιη. Πξέπεη λα παξαθνινπζψ πξνζερηηθά φζνπο απφ ηα ςειά θεθάιηα ζθνπεχνπλ λα πξνρσξήζνπλ ζε ρσξηζηηθέο δηαπξαγκαηεχζεηο κε ηε Αχζε. Μηιάκε γηα ηε ρηηιεξηθή εγεζία θη φρη γηα παξαθαηηαλνχο. Πψο ζνπ θαίλεηαη ε απνζηνιή; Β; Ώπίζαλε; Βθεί πέξα, θαίλεηαη, πηζηεχνπλ πσο εγψ, κηα θαη δε κε ηζίκπεζαλ ζ' απηά ηα είθνζη ρξφληα, πάεη λα πεη είκαη παληνδχλακνο. Αε ζα 'ηαλ άζρεκα λα γηλφκνπλ ππαξρεγφο ηνπ Υίηιεξ. Ή θαιχηεξα λα ηξαβνχζα πην ςειά, λα γηλφκνπλ θχξεξ. Β; Ώξρίδσ θαη γίλνκαη γθξηληάξεο, ην 'ρεηο πξνζέμεη;

— νπ πάεη απηφ, απάληεζε ν Έξβηλ. — Καη πψο ζθνπεχεηο λα γελλήζεηο θνξηηζάθη κνπ; ξψηεζε ν ηίξιηηο κφιηο ε Καη ζηακάηεζε ην παίμηκν

ζην πηάλν. — Ννκίδσ πσο άιινο ηξφπνο δε βξέζεθε αθφκα, ηνπ ρακνγέιαζε ε γπλαίθα. — Μίιεζα πξνρηέο κ' έλα γηαηξφ, καηεπηήξα... Αε ζέισ λα ζαο ηξνκάμσ, παηδηά... Ο ηίξιηηο πιεζίαζε πην ζηκά ζηελ Καη θαη ηεο είπε: — Παίμε, παίμε, κηθξνχια. Αε ζέισ λα ζε ηξνκάμσ, αλ θη ν ίδηνο ηξφκαμα πνιχ. Ώπηφο, ινηπφλ, ν γεξν-

γηαηξφο κνπ είπε πσο ηελ ψξα πνπ μεγελλάεη κηα γπλαίθα, κπνξεί λα θαηαιάβεη θαη ηελ θαηαγσγή ηεο. — Αελ θαηάιαβα, είπε ν Έξβηλ. Δ Καη ζηακάηεζε ην πηάλν. — Με θνβάζαη. Άθνπ πξψηα θη χζηεξα ζα ζθεθηνχκε ην πψο ζα μεθχγνπκε απ' απηφ ην κπιέμηκν.

Λέγακε, ινηπφλ... α, λαη... Ξέξεηο, νη γπλαίθεο θσλάδνπλ ηελ ψξα πνπ γελλάλε. — Βπραξηζηψ γηα ην λέν, απάληεζε ε Καη. Κη εγψ λφκηδα πσο ηξαγνπδάλε απ' ηε ραξά ηνπο. Ο ηίξιηηο θνχλεζε ην θεθάιη, αλάζαλε βαζηά. — Ξέξεηο, θσλάδνπλ ζηε κεηξηθή ηνπο γιψζζα. Καη κάιηζηα ζηε δηάιεθην ηνπ ηφπνπ, φπνπ

γελλήζεθαλ. Πάεη λα πεη, εζχ ζ' αξρίζεηο λα θσλάδεηο «καλνχια κνπ» αιά ξηαδάληθα2...

2 Ριαζάν, πεπιοσή ηηρ ΕΔ.

Δ Καη ζπλέρηζε λα παίδεη ζην πηάλν, αιιά ν ηίξιηηο πξφζεμε ηα κάηηα ηεο πνπ μαθληθά είραλ βνπξθψζεη απφ ηα δάθξπα.

— Καη ηψξα ηη ζα θάλνπκε; ξψηεζε ν Έξβηλ. — Λέσ λα πάηε ζηε νπεδία. Φαληάδνκαη πσο ζα κπνξέζσ λα ζαο ζηείισ. — Καη ζπ ζα κείλεηο εδψ ρσξίο επαθή κε ηνλ αζχξκαην; ξψηεζε ε Καη. —ζα είκαη θη εγψ εδψ πέξα, είπε ν Έξβηλ. Ο ηίξιηηο θνχλεζε αξλεηηθά ην θεθάιη ηνπ: —Μνλάρε ζνπ δε ζα ζ' αθήζνπλ λα βγεηο απ' ηα ζχλνξα. Μφλν αλ πάηε θη νη δπν ζαο: Σνχηνο, αο

πνχκε,ζαλ αλάπεξνο πνιέκνπ, ρξεηάδεηαη ζεξαπεία ζε ζαλαηφξην, έρεη πξφζθιεζε απφ γεξκαλνχο ζπγγελείο πνπ κέλνπλ ζηε ηνθρφικε... Βζέλα δελ ππάξρεη ιφγνο ζ' αθήζνπλ κνλάρε. Άιισζηε ν δηθφο ηνπ ζείνο είλαη γξακκέλνο ζηα ραξηηά καο ζαλ ζνπεδφο λαδηζηήο, θαη φρη θαλέλαο δηθφο ζνπ...

— ζα κείλνπκε εδψ, δελ ηξέρεη ηίπνηα, είπε ε Καη. αλ γελλήζσ ζα θσλάδσ ζηα γεξκαληθά... — Μπνξείο λα θσλάμεηο θαη κεξηθέο ξνχζηθεο βξηζηέο, αιιά νπσζδήπνηε κε βεξνιηλέδηθε πξνθνξά,

αζηεηεχηεθε ν ηίξιηηο. Σέινο πάλησλ, απηφ ζα ην απνθαζίζνπκε αχξην, ζα ην θαινζθε- θηνχκε ρσξίο βηαζχλε θαη ρσξίο εξσηθνχο ζπλαηζζεκαηηζκνχο. Πάκε ηψξα Έξβηλ, πξέπεη λα βγνχκε ζηνλ αέξα γηα επαθή. Ώλάινγα κε ην ηη ζα κνπ απαληήζνπλ αχξην, ζα πάξνπκε θαη ηελ απφθαζε γηα ηελ Καη.

Όζηεξα απφ πέληε ιεπηά βγήθαλ απφ ην ζπίηη. Ο Έξβηλ θξαηνχζε ηε βαιίηζα πνπ κέζα ηεο είρε ηνλ αζχξκαην. Πξνρψξεζαλ κε η' ακάμη θάπνπ δεθαπέληε ρηιηφκεηξα, πξνο ην Ράλζληνξθ, θη εθεί, ζην δάζνο, ν ηίξιηηο έζβεζε ηε κεραλή. Ο βνκβαξδηζκφο ζπλερηδφηαλ. Ο Έξβηλ θνίηαμε ην ξνιφη θαη είπε:

—Ώξρίδνπκε; —Ώξρίδνπκε. «Πξνο Άιεμ. πλερίδσ λα πηζηεχσ πσο θαλέλαο απφ ηνπο ζνβαξνχο πνιηηηθνχο ηεο Αχζεο δε ζα δερηεί

δηαπξαγκαηεχζεηο κε ηνπο Βο-Βο. Χζηφζν, αθνχ κνπ αλαηέζεθε ε απνζηνιή, αξρίδσ ηελ πινπνίεζή ηεο. ζεσξψ φηη κπνξεί λα εθπιεξσζεί, αλ δφζσ έλα κέξνο ησλ ζηνηρείσλ, πνπ έιαβα απφ ζαο, ζηνλ Υίκιεξ.

ΐαζηδφκελνο ζηελ ππνζηήξημή ηνπ, ζα κπνξέζσ ζε ζπλέρεηα λα πεηχρσ άκεζε παξαθνινχζεζε εθείλσλ, πνπ, θαηά ηε δηθή ζαο γλψκε, ςειαθνχλ θαλάιηα πηζαλψλ δηαπξαγκαηεχζεσλ. Δ δηθηά κνπ «θαηαγγειία» πξνο ηνλ Υίκιεξ—ηηο ιεπηνκέξεηεο ζα ηηο ξπζκίζσ εδψ, επηηφπνπ,ρσξίο λα ζαο ζπκβνπιεπηψ— ζα κε βνεζήζεη λα ζαο ελεκεξψλσ γηα φια ηα λέα, ηφζν ζρεηηθά κε ηελ επηβεβαίσζε ηεο ππνςίαο ζαο, φζν θαη ζρεηηθά κε ηε δηάςεπζή ηεο. ε πεξίπησζε πνπ εγθξίλεηε ηελ πξφηαζή κνπ απηή, παξαθαιψ λα κνπ ηειεγξά- θήζεηε «εληάμεη» δηακέζνπ ηνπ Έξβηλ. Γηνύζηαο».

Δ αλαθνξά απηή έζθαζε ζαλ κπφκπα ζηε Μφζρα. — Κηλδπλεχεη άκεζα λα μεζθεπαζηεί, είπε ν αξρεγφο ηνπ Κέληξνπ.Ώλ πάεη ίζηα ζηνλ Υίκιεξ ζα ηνλ

πηάζνπλ ακέζσο θαη δελ ηνλ ζψδεη ηίπνηα. Ώθφκα θη αλ ππνζέζνπκε πσο ν Υίκιεξ ζειήζεη λα παίμεη ιηγάθη καδί ηνπ ζαλ ηε γάηα κε ην πνληίθη...Ώλ θαη κάιινλ απίζαλν κνπ θαίλεηαη θάηη ηέηην. Ο Γηνχζηαο δελ είλαη απφ εθείλεο ηηο θηγνχξεο πνπ θάλνπλ γηα ηα παηρλίδηα ηνπ ξατρζθχξεξ ησλ Βο-Βο. Σειεγξαθήζηε ηνπ αχξην ην πξσί ηελ άκεζε θαη θαηεγνξεκαηηθή καο απαγφξεπζε.

Σα φζα ήμεξε ην Κέληξν, ν ηίξιηηο δελ κπνξνχζε λα ηα μέξεη, γηαηί νη πιεξνθνξίεο πνπ είρε ζπγθεληξψζεη ην Κέληξν ηνπο ηειεπηαίνπο κήλεο, έδηλαλ κηα ηειείσο απξφζκελε εηθφλα γηα ηνλ Υίκιεξ. Πιεξνθνξίεο γηα ζπιινγηζκνχο (Ο Υίκιεξ)

Ξχπλεζε απφηνκα, ιεο θη έλησζε λα ηνλ ηαξαθνπλάλε απφ ηνλ ψκν." Βθαηζε ζην θξεβάηη, θνίηαμε βηαζηηθά ηξηγχξσ. ΐαζίιεπε εζπρία. Οη θσηεηλνί δείρηεο ηνπ κηθξνχ μππλεηεξηνχ έδεηρλαλ ψξα πέληε.

«Νσξίο, είπε κέζα ηνπ ν Υίκιεξ, πξέπεη λα θνηκεζψ θακηά σξίηζα αθφκα». Υαζκνπξήζεθε, θαη γχξηζε πξνο ηνλ ηνίρν. Ώπφ ην αλνηρηφ παξαζπξάθη εξρφηαλ ην ζξφηζκα ηνπ δάζνπο.

Ώπνβξαδίο είρε αξρίζεη λα ρηνλίδεη,θη ν Υίκιεξ θαληάζηεθε γηα κηα ζηηγκή πφζε νκνξθηά ζα είρε ηψξα απηφ ην ήξεκν, αδεηαλφ, ρεηκσληάηηθν δάζνο. Ξαθληθά ζθέθηεθε, πσο ζα θνβφηαλ λα κπεη κνλάρνο ηνπ ζην δάζνο, πνιχ ζα θνβφηαλ, φπσο ζηα παηδηθά ηνπ ρξφληα.

Ο Υίκιεξ ζεθψζεθε απ' ην θξεβάηη, θφξεζε ηε ξφκπα θαη πιεζίαζε ζην γξαθείν. Υσξίο λ' αλάςεη θσο, έθαηζε ζηελ άθξε ηεο μχιηλεο πνιπζξφλαο θη αθνχκπεζε ην ρέξη ζην αθνπζηηθφ ηνπ καχξνπ ηειέθσλνπ.

«Πξέπεη λα ηειεθσλήζσ ζηελ θφξε κνπ, ζθέθηεθε, ζα ραξεί πνιχ ην θνξηηζάθη. Αελ έρεη δα θαη πνιιέο ραξέο».

Σν ηδάκη ηνπ κεγάινπ γξαθείνπ είρε απφ θάησ ηνπ κηα κεγάιε θσηνγξαθία: Αχν αγνξάθηα ρακνγεινχζαλ ζθαληαιηάξηθα θη αλέκεια.

Ώπξφζκελα ν Υίκιεξ είδε ζαλ νινδψληαλε ηε θάηζα ηνπ Μπφξκαλ θαη ζθέθηεθε, πσο απηφο ν παιηάλζξσπνο θηαίεη πνπ δελ κπνξεί ν παηέξαο λα ηειεθσλήζεη απηή ηε ζηηγκή ζηελ θφξε ηνπ θαη λα ηεο πεη: «Γεηα ζνπ, πνληηθάθη, ζνπ κηιάεη ν κπακπάο ζνπ. Ση φλεηξα έβιεπεο ηψξα, ήιηε κνπ;». Μα δελ κπνξεί λα ηειεθσλήζεη, νχηε θαη ζηα παηδηά, γηαηί δελ είραλ γελλεζεί απφ λφκηκν γάκν. ζπκήζεθε ν Υίκιεξ πψο ζψπαηλε ν Μπφξκαλ,φηαλ ζηα 1943 είρε δεηήζεη δάλεην απφ ην θνκκαηηθφ ηακείν νγδφληα ρηιηάδεο κάξθα, γηα λα ρηίζεη γηα ηε Μάξζα, ηε κάλα ησλ δπν αγνξηψλ ηνπ, κηα κηθξή βίια ζηε ΐαπαξία, καθξηά απ' ηνπο βνκβαξδηζκνχο. ζπκήζεθε, πσο ν θχξεξ, φηαλ ην 'καζε απηφ απφ ηνλ Μπφξκαλ, ηνλ θνίηαμε θάκπνζεο θνξέο, απνξεκέλνο, ηηο ψξεο πνπ ηξψγαλε καδί ζην αξρεγείν. Κη χζηεξα απφ θείλε ηε ζηάζε, δελ απνηφικεζε λα δεηήζεη δηαδχγην, αλ θαη δε δνχζε κε ηε λφκηκε νηθνγέλεηά ηνπ πάλσ απφ έμη ρξφληα.

« Ώιιά ηη κνπ'θηαημε ζ' απηφ ν Μπφξκαλ; ζπλέρηζε ην κνλφινγν κέζα ηνπ ν Υίκιεξ. Αηθφ κνπ είλαη ην θηαίμηκν. Σν ρνληξν- γνχξνπλν, ν Μπφξκαλ, δε κνπ κπήθε εκπφδην. Βγψ ζα κπνξνχζα λα δερηψ φιεο ηηο ηαπεηλψζεηο ηνπ δηαδπγίνπ, ζα ην απνθάζηδα ην δηαδχγην, έζησ θη αλ ην θαηαζηαηηθφ ησλ Βο-Βο αληηκεησπίδεη αξλεηηθά ηε δηάιπζε ηεο νηθνγέλεηαο. Αελ ην 'θαλα, φκσο, γηαηί πνηέο κνπ δε ζα κπνξνχζα λα πιεγψζσ ην θνξηηζάθη».

Ο Υίκιεξ ρακνγέιαζε, ζαλ ζπκήζεθε ηελ πξψηε αξρή, ηφηε πνπ πεηλνχζε, ηφηε πνπ δνχζε κε ηε γπλαίθα ηνπ ζην κηθξφ,ζθνηεηλφ θαη θξχν δσκαηηάθη, ζηε Νπξεκβέξγε. ιν θη φιν δεθανρηψ ρξφληα είραλ πεξάζεη απφ ηφηε. Βθείλν ηνλ θαηξφ ήηαλ γξακκαηέαο ηνπ Γθξέγθνξ ηξάζεξ, «αδεξθνχ» ηνπ θχξεξ. Ώιψληδε ηε Γεξκαλία, θνηκφηαλ ζηνπο ζηδεξνδξνκηθνχο ζηαζκνχο, έηξσγε ςσκί θαη θνπξθνχηη, πνπ ζηελ νλνκαζία ηνπ κνλάρα ήηαλ θαθέο, νξγάλσλε ηηο επαθέο αλάκεζα ζηηο θνκκαηηθέο νξγαλψζεηο. Σφηε ζηα 1927, δελ θαηαιάβαηλε αθφκα, πσο ε ηδέα ηνπ ηξάζεξ— λα ζπγθξνηεζνχλ αζθαιίηηθα ηκήκαηα ησλ Βο-Βο— είρε γελλεζεί απφ ηνλ αγψλα πνπ άξρηζε ελαληίνλ ηνπ Ρεκ, ηνπ αξρεγνχ ησλ Βο- Ώ. Ο Υίκιεξ πίζηεπε ηφηε, πσο ε ζπγθξφηεζε ησλ Βο-Βο ήηαλ απαξαίηεηε γηα ηελ αζθάιεηα ησλ εγεηψλ ηνπ θφκκαηνο απφ ηνπο θφθθηλνπο. Πίζηεπε ηφηε ζηα ζνβαξά, πσο νη θφθθηλνη ζηνλ χπλν ηνπο θαη ζηνλ μχπλην ηνπο έλα κνλάρα ζθνπφ είραλ, λα ζθνηψζνπλ ην κεγάιν αξρεγφ, ην κνλαδηθφ θίιν ησλ εξγαδφκελσλ γεξκαλψλ, ηνλ Ώδφιθν Υίηιεξ. Βίρε θξεκάζεη ηφηε ν Υίκιεξ ζηνλ ηνίρν, πίζσ απφ ην γξαθείν ηνπ, έλα πειψξην πνξηξέην ηνπ Υίηιεξ. Κη φηαλ κηα θνξά ν Υίηιεξ ήξζε ζηνπ ηξάζεξ, θη είδε θάησ απφ ην δηθφ ηνπ πειψξην πνξηξέην, λα ζηέθεη έλαο αδχλαηνο πξεθληάξεο λεαξφο, ηνπ είπε:

— Ώμίδεη λα πςψλνπκε έλαλ απφ ηνπο εγέηεο ηνπ θφκκαηνο ηφζν ςειά πάλσ απφ ηνπο άιινπο εζληθνζνζηαιηζηέο;

Ο Υίκιεξ βηάζηεθε λα απαληήζεη: — Βγψ είκαη κέινο ηνπ θφκκαηνο πνπ δελ έρεη εγέηεο, αιιά αξρεγφ! Ο Υίηιεξ δελ ην μέραζε απηφ. Πξνηείλνληαο ζηνλ θχξεξ λα δηνξίζεη ηνλ Υίκιεξ ξατρζθχξεξ ησλ λενζπγθξνηεκέλσλ ηκεκάησλ ησλ Βο-

Βο, ν ηξάζεξ ινγάξηαδε πσο ηα Βο-Βο ζα ππεξεηήζνπλ πξψηα.- πξψηα απηφλ, ηνλ ηξάζεξ, ζηνλ αγψλα ηνπ θαηά ηνπ Ρεκ γηα ηελ επηξξνή ζην θφκκα θαη ζηνλ θχξεξ. Οη πξψηνη δηαθφζηνη εζεζίηεο κπήθαλ θάησ απφ ηελ αξρεγία ηνπ. ινη θη φινη δηαθφζηνη. Ώιιά, ρσξίο ηα Βο-Βο, δε ζα ληθνχζε ν θχξεξ ζηα 1933. Ο Υίκιεξ ην είρε δέζεη θφκπν απηφ. Χζηφζν κεηά ηε λίθε ηνπ, ν θχξεξ ηνλ δηφξηζε κφλν αξρεγφ ηεο πνηληθήο αζηπλνκίαο ηνπ Μνλάρνπ. Βθεί πήγε θαη ηνλ βξήθε ηνλ Υίκιεξ ν Γθξέγθνξ ηξάζεξ, ν άλζξσπνο πνπ ηνλ είρε δερηεί ζην θφκκα, πνπ είρε πξνηείλεη ηελ ηδέα γηα ηε ζπγθξφηεζε ησλ Βο-Βο, ν ζεσξεηηθφο θαη ηδενιφγνο ηνπ θφκκαηνο. Σψξα πηα ν ηξάζεξ αληηπνιηηεπφηαλ ηνλ Υίηιεξ. Έιεγε απεξίθξαζηα ζηνπο βεηεξάλνπο ηνπ θφκκαηνο πσο ν Υίηιεξ πνπιήζεθε ζηνπο κεγαινθαξραξίεο ηεο βαξηάο βηνκεραλίαο, ζηνπο καηφβξερηνπο θαπηηαιίζηεο Κξνππ θαη Σίζελ. «Ο ιαφο κάο αθνινχζεζε κφλν θαη κφλν γηαηί είρακε θεξχμεη ηεξφ πφιεκν θαηά ησλ ρνληξψλ πνξηνθνιηψλ, θαη εβξατθήο αιιά θαη γεξκαληθήο θαηαγσγήο. Ο Υίηιεξ ήξζε ζε επαθή καδί ηνπο. Άζρεκν ηέινο ζα 'ρεη, Υέλξηρ, έιεγε ηφηε ν ηξάζεξ. Σα Βο-Βο κπνξνχλ λα γίλνπλ αθφκα πην κεγάιε δχλακε, θη είλαη ζην δηθφ ζαο ρέξη λα μαλαθέξεηε ην θίλεκά καο ζην ηίκην θη επγεληθφ μεθίλεκά ηνπ».

Ώιιά ν Υίκιεξ ηνλ δηέθνςε ηφηε ηνλ ηξάζεξ, ιέγνληάο ηνπ, πσο ε πίζηε ζηνλ θχξεξ είλαη ρξένο θάζε κέινπο ηνπ ΒΓΒΚ.

— Μπνξείηε λα πείηε ηηο αληηξξήζεηο ζαο ζην ζπλέδξην, αιιά δελ έρεηε ην δηθαίσκα λα ρξεζηκνπνηείηε ην θχξνο ζαο ζηνλ αληηπνιηηεπηηθφ αγψλα. Ώπηφ θάλεη δεκηά ζηελ ηεξή ελφηεηα ηνπ θφκκαηνο.

Ο Υίκιεξ παξαθνινπζνχζε πξνζερηηθά ηα φζα γίλνληαλ ζην θέληξν. Έβιεπε, πσο ην κεζχζη ηεο λίθεο είρε παξακεξίζεη — ζε νξηζκέλν βαζκφ — ηελ πξαθηηθή δνπιηά ζε δεχηεξν πιάλν, έβιεπε πσο νη αξρεγνί ζην ΐεξνιίλν κηινχλ ζε ζπγθεληξψζεηο, μελπρηνχλ ζε δηπισκαηηθέο δεμηψζεηο, κε δπν ιφγηα, δξέπνπλ ηνπο γιπθνχο θαξπνχο ηεο εζληθηζηηθήο λίθεο. Ο Υίκιεξ ζεσξνχζε πσο φια απηά ήηαλ πξφσξα. Καη κέζα ζε έλα κήλα δηνξγάλσζε ζην Νηαράνπ ην πξψην πξφηππν ζηξαηφπεδν ζπγθέληξσζεο.

— Βίλαη έλα θαιφ ζρνιείν εξγαζηαθήο αγσγήο, γηα ηελ θαιιηέξγεηα ηνπ αιεζηλνχ γεξκαληθνχ ήζνπο ηνπ πνιίηε ζε θείλα ηα νρηψ εθαηνκκχξηα πνπ ςήθηζαλ ηνπο θνκκνπληζηέο, έιεγε ν Υίκιεξ. Αε γίλεηαη λα ηα θιείζεηο φια απηά ηα νρηψ εθαηνκκχξηα ζηα ζηξαηφπεδα. Πξέπεη πξψηα λα δεκηνπξγήζεηο ηελ αηκφζθαηξα ηεο ηξνκνθξαηίαο ζε έλα ζηξαηφπεδν, θαη ζε ζπλέρεηα λα ειεπζεξψλεηο ιίγνπο - ιίγνπο απφ θεη, φζνπο έζπαζαλ. Ώπηνί πνπ ζα βγαίλνπλ απφ ην ζηξαηφπεδν ζα γίλνληαη νη θαιχηεξνη πξνπαγαλδηζηέο γηα ην ηη ζα πεη πξαθηηθή ηνπ εζληθνζνζηαιηζκνχ. Ώπηνί ζα κπνξέζνπλ λα θαιιηεξγήζνπλ ζηνπο θίινπο ηνπο θαη ζηα παηδηά ηνπο ηε ζξεζθεπηηθή ππαθνή ζην δηθφ καο θαζεζηψο.

Έλαο πξνζσπηθφο εθπξφζσπνο ηνπ Γθέξηλγθ πέξαζε θάκπνζεο ψξεο κέζα ζην Νηαράνπ, θη χζηεξα ξψηεζε ηνλ Υίκιεξ:

— Αε λνκίδεηε, πσο ην ζηξαηφπεδν ζα μεζεθψζεη ζχειια δηακαξηπξηψλ ζηελ Βπξψπε θαη ζηελ Ώκεξηθή, έζησ θαη γηα κφλν ην γεγνλφο φηη είλαη κέηξν αληηζπληαγκαηηθφ;

— Καη γηαηί εζείο ζεσξείηε ηε ζχιιεςε ησλ ερζξψλ ηνπ θαζεζηψηνο αληηζπληαγκαηηθφ κέηξν; — Γηαηί νη πεξηζζφηεξνη άλζξσπνη πνπ έρεηε πηάζεη, δελ πήγαλ νχηε ζηνπο δηαδξφκνπο ηνπ

δηθαζηεξίνπ. Αελ ππάξρεη θακηά θαηαδίθε, θαλέλα ίρλνο λνκηκφηεηαο...

Ο Υίκιεξ είπε πσο ζα ηα ζθεθηφηαλ φια απηά. αλ έθπγε ν εθπξφζσπνο ηνπ Γθέξηλγθ, ν Υίκιεξ έζηεηιε κηα πξνζσπηθή επηζηνιή ζηνλ Υίηιεξ, πνπ ηεθκεξίσλε ηελ αλάγθε ησλ ζπιιήςεσλ θαη ηνπ θιεηζίκαηνο ζηα ζηξαηφπεδα ζπγθέληξσζεο, ρσξίο αλαθξίζεηο θαη δίθεο.

«Σν κέηξν απηφ — έγξαθε ζηνλ θχξεξ . είλαη κφλν έλα αλζξσπηζηηθφ κέζν γηα λα ζσζνχλ νη ερζξνί ηνπ εζληθνζνζηαιη- ζκνχ απφ ηε ιατθή νξγή. Ώλ δελ ηνπο θιείλακε ηνπο ερζξνχο ηνπ έζλνπο ζηα ζηξαηφπεδα, δε ζα κπνξνχζακε λα έρνπκε ηελ επζχλε γηα ηε δσή ηνπο: Ο ιαφο ζα ηνπο ιηληζάξηδε».

Σελ ίδηα εθείλε κέξα, ν Υίκιεξ κάδεςε έλα πνιπάξηζκν ζπιιαιεηήξην θαη ηα είπε φια απηά εθεί, ιέμε πξνο ιέμε. Σν άιιν πξσί ν ιφγνο ηνπ δεκνζηεχηεθε ζε φιεο ηηο εθεκεξίδεο.

ηαλ ζην ηέινο ηνπ 1933, ζηε βεξνιηλέδηθε αζηπλνκία, πνπ ππαγφηαλ άκεζα ζηνλ Γθέξηλγθ, μέζπαζε έλα ζθάλδαιν γηα δσξνδνθίεο, ν Υίκιεξ ηαμίδεςε νινλπρηίο απφ ην Μφλαρν θαη πξσί- πξσί δήηεζε θαη ηνλ δέρηεθε ν Υίηιεξ. Σνλ παξαθάιεζε ηνλ θχξεξ λα παξαδφζεη «ηελ πνπιεκέλε αζηπλνκία ηνπ παιηνχ θαζε-ζηψηνο» ζηνλ έιεγρν «ησλ θαιχηεξσλ παηδηψλ ηνπ ιανχ» ζηα Βο- Βο.

Ο Υίηιεξ δελ ήζειε λα ζηελαρσξέζεη ηνλ Γθέξηλγθ. Ώθνχ άθνπζε ηνλ Υίκιεξ, ηνπ έζθημε γεξά ην ρέξη, ηνλ ζπλφδεςε σο ηελ πφξηα ηνπ γξαθείνπ ηνπ, θη εθεί απφ ζηκά, ηνλ θνίηαμε εμεηαζηηθά ζηα κάηηα. Ξαθληθά, ρακνγέιαζε θεθάηα θαη ηνπ είπε:

— Πάλησο ηελ άιιε θνξά λα ζηέιλεηε ηηο έμππλεο πξνηάζεηο ζαο κηα κέξα λσξίηεξα: Βλλνψ ηελ επηζηνιή ζαο θαη ηελ ηαπηφρξνλε νκηιία ζαο ζην ζπιιαιεηήξην ηνπ Μνλάρνπ.

Ο Υίκιεξ έθπγε ρνισκέλνο. Αελ πξφιαβε φκσο λα πεξάζεη κήλαο, θαη ρσξίο λα ηνλ θαιέζνπλ ζην ΐεξνιίλν, ηνλ δηφξηζαλ δηεπζπληή ηεο πνιηηηθήο αζηπλνκίαο ηνπ Μέθιελκπνπξγθ θαη ηνπ Λίκπεθ. Όζηεξα απφ έλα αθφκα κήλα, ζηηο 20 Αεθέκβξε, δηνξίζηεθε δηεπζπληήο ηεο πνιηηηθήο αζηπλνκίαο ηνπ Μπάληελ. ηηο 21 Αεθέκβξε ηνπ Έζελ, ζηηο 24 ηνπ Μπξέκελ, ζηηο 25 ηεο αμνλίαο θαη ηε Θνπξηγγίαο θαη ζηηο 27 ηνπ Ώκβνχξγνπ.

Μέζα ζε κηα βδνκάδα έγηλε δηεπζπληήο ηεο αζηπλνκίαο ηεο Ε Γεξκαλίαο, εθηφο απφ ηελ Πξσζία, πνπ ζπλέρηζε λα βξίζθεηαη Ε θάησ απφ ηηο δηαηαγέο ηνπ Γθέξηλγθ.

Ο Υίηιεξ κηα θνξά πξφηεηλε ζηνλ Γθέξηλγθ έλα ζπκβηβαζκφ: Ε Να δηνξηζηεί ν Υίκιεξ δηεπζπληήο ηεο κπζηηθήο αζηπλνκίαο ηνπ I Ράηρ, αιιά ζαλ πθηζηάκελνο ηνπ Γθέξηλγθ. Ο ζηξαηάξρεο δέρηεθε Ε ηελ πξφηαζε ηνπ θχξεξ. Έδνζε εληνιή ζην γξακκαηέα ηνπ λα Ε πξνσζήζεη κέζα απφ ην γξαθείν ηνπ Υίηιεξ ηελ απφθαζε πνπ Ε έδηλε ζηνλ Υίκιεξ ηνλ ηίηιν ηνπ πθππνπξγνχ Βζσηεξηθψλ θαη I δηεπζπληή ηεο κπζηηθήο αζηπλνκίαο, κε δηθαίσκα ζπκκεηνρήο I ζηηο ζπλεδξηάζεηο ηνπ ππνπξγηθνχ ζπκβνπιίνπ, φηαλ ζα εμεηάδν-1 ληαη πξνβιήκαηα ηεο αζηπλνκίαο. Σε θξάζε «θαη ηεο αζθάιεηαο Ε ηνπ Ράηρ», πνπ αθνινχζεζε ηελ ακέζσο πξνεγνχκελε («πξνβιήκαηα ηεο αζηπλνκίαο») ν Γθέξηλγθ ηε δηέγξαςε κε ην ίδην ηνπ ην ρέξη. Κάηη ηέηην ζα 'ηαλ ππεξβνιηθά πνιχ γηα ηνλ Υίκιεξ.

Μφιηο ν Υίκιεξ ηα είδε απηά δεκνζηεπκέλα ζηηο εθεκεξίδεο, δήηεζε απφ ηνπο πθηζηακέλνπο ηνπ, ηνπο αξκφδηνπο γηα ηνλ Σχπν, λα ζρνιηάζνπλ ην δηνξηζκφ ηνπ κε δηαθνξεηηθφ λφεκα. Ο Γθέ-1 ξηλγθ είρε θάλεη κεγάιν ιάζνο φηαλ ζπκθψλεζε λα δνζνχλ απηέο νη εμνπζίεο ζηνλ Υίκιεξ: Βίρε μεράζεη, πσο ζην κεηαμχ δελ είρε αθαηξέζεη απφ ηνλ Υίκιεξ ην βαξχγδνππν ηίηιν ηνπ ξατρζθχξεξ ησλ Βο-Βο. Κη έηζη ηελ άιιε κέξα ην πξσί, φιεο νη πξσηεπνπζηά- ληθεο εθεκεξίδεο θπθινθφξεζαλ κε ηα ζρφιηα: «Μεγάιε λίθε ηεο εζληθνζνζηαιηζηηθήο λνκνινγίαο. πλέλσζε ζηα ρέξηα ηνπ ξατρζθχξεξ ησλ Βο-Βο Υίκιεξ ηεο πνηληθήο θαη ηεο πνιηηηθήο αζηπλνκίαο, ηεο Γθεζηάπν θαη ηεο ρσξνθπιαθήο. Πξφθεηηαη γηα πξνεηδνπνίεζε πξνο φινπο ηνπο ερζξνχο ηνπ Ράηρ: Σν ηηκσξφ ρέξη ηνπ εζληθνζνζηαιηζκνχ έρεη πςσζεί πάλσ απφ θάζε αληηθξνλνχληα, πάλσ απφ θάζε ερζξφ, εζσηεξηθφ θαη εμσηεξηθφ».

Ο Υίκιεξ εγθαηαζηάζεθε ζην ΐεξνιίλν, ζηελ πνιπηειή έπαπιε «Ώκ-Νηφλεξζηαγθ», ζηκά ζηνπ Ρίκπεληξνπ. Κη φζν ζπλερίδνληαλ νη παλεγπξηζκνί γηα ηε λίθε θαηά ησλ θνκκνπληζηψλ, ν Υίκιεξ καδί κε ην βνεζφ ηνπ Υάηληξηρ, άξρηζε λ' αλνίγεη αηνκηθνχο θαθέινπο. Σν ληνζηέ γηα ηνλ πξψελ αξρεγφ ηνπ Γθξέγθνξ ηξάζεξ ν Υίκιεξ ην «εκπινχηηδε» πξνζσπηθά ν ίδηνο. Βίρε θαηαιάβεη, πσο ηελ νξηζηηθή λίθε ζα ηελ πεηχραηλε κφλν ρχλνληαο ην αίκα ηνπ ηξάζεξ, ηνπ δαζθάινπ ηνπ θαη πξψηνπ πξνζηάηε ηνπ. ΓΓ απηφ θαη κε κεγάιε ζρνιαζηηθφηεηα ζπγθέληξσλε ςηρία απφ δσ θαη απφ θεη, αιιά ηφζα, πνπ λα ζηείινπλ ηνλ ηξάζεξ ζην εθηειεζηηθφ απφζπαζκα.

Σνλ Ενχλε ηνπ 1934 ν Υίηιεξ θάιεζε ηνλ Υίκιεξ γηα ζπδήηεζε ζρεηηθά κε ηηο επηθείκελεο ελέξγεηεο θαηά ηνπ Ρεκ. Ο Υίκιεξ ην πεξίκελε απηφ. Καηαιάβαηλε, πσο ε επίζεζε θαηά ηνπ Ρεκ ήηαλ κφλν ε αθνξκή γηα ηελ εμφλησζε φισλ εθείλσλ, πνπ καδί ηνπο είρε μεθηλήζεη ν Υίηιεξ. Γηα θείλνπο, ηνπο πξψηνπο ζπλεξγάηεο ηνπ, ν Ώδφιθνο Υίηιεξ ήηαλ ν άλζξσπνο, ν θνκκαηηθφο αδειθφο. Σψξα φκσο, ν Ώδφιθνο Υίηιεξ έπξεπε λα γίλεη γηα ηνπο γεξκαλνχο ν αξρεγφο θαη ν ζεφο. Οη βεηεξάλνη ηνπ θφκκαηνο ηνπ είραλ γίλεη πηα έλα πεξηηηφ βάξνο.

Ο Υίκιεξ ην δηαπίζησλε μεθάζαξα απηφ, θαζψο άθνπγε ηνλ Υίηιεξ λ' αζηξάθηεη θαη λα βξνληάεη κηιψληαο γηα θείλν ην «απφιπηα αζήκαλην ηκήκα ησλ βεηεξάλσλ», πνπ είραλ πέζεη ζηελ επηξξνή ηεο ερζξηθήο πξνπαγάλδαο. Ο Υίηιεξ δελ κπνξνχζε λα πεη φιε ηελ αιήζεηα ζε θαλέλα, αθφκα θαη ζηνπο πην ζηελνχο θίινπο ηνπ. Ο Υίκιεξ ην θαηαιάβαηλε θαη απηφ, θαη βνήζεζε ηνλ θχξεξ: Σνπνζέηεζε ζην γξαθείν ηνπ ηα ληνζηέ γηα ηέζζεξηο ρηιηάδεο βεηεξάλνπο, πξαθηηθά δειαδή γηα φινπο εθείλνπο, κε ηνπο νπνίνπο ν Υίηιεξ είρε μεθηλήζεη ηε ζπγθξφηεζε ηνπ εζληθνζνζηα- ιηζηηθνχ θφκκαηνο. Φπρνινγηθά, είρε ππνινγίζεη κε αθξίβεηα πσο

ν Υίηιεξ δε ζα μερλνχζε απηή ηνπ ηελ ππεξεζία: Σίπνηα δελ εθηηκηέηαη ηφζν πνιχ, φζν ε βνήζεηα γηα ηελ απηνδηθαηνιφγεζε ηνπ θαθνπξγήκαηνο.

Ώιιά ν Υίκιεξ πξνρψξεζε αθφκα πην πέξα: Ώληηιήθζεθε ηη ζθφπεπε λα θάλεη ν θχξεξ, θη απνθάζηζε λα ηνπ γίλεη ζε ηφζν βαζκφ απαξαίηεηνο, ψζηε ζην κέιινλ νη πξάμεηο απηνχ ηνπ είδνπο λα πεξλνχλ κφλν κε δηθή ηνπ πξσηνβνπιία.

Γη' απηφ, ζην δξφκν πξνο ηελ έπαπιε ηνπ Γθέξηλγθ, ν Υίκιεξ ζθάξσζε έλα θφιπν: Έλαο βαιηφο πξάθηνξαο, κε ζηνιή ησλ Βο-Ώ ηνπ Ρεκ, ππξνβφιεζε ζην αλνηρηφ απηνθίλεην ηνπ θχξεξ, ελψ ν Υίκιεξ, ζθεπάδνληαο ηνλ θχξεξ κε ην θνξκί ηνπ, μεθψληζε πξψηνο ζ' νιφθιεξν ην θφκκα:

f Φύξεξ κνπ, πφζν επηπρηζκέλνο είκαη πνπ κπνξψ λα δφζσ ην αίκα κνπ γηα ηε δηθηά ζαο δσή. Χο εθείλε ηε ζηηγκή θαλέλαο δελ είρε πξνθέξεη ηηο ιέμεηο «θχξεξ κνπ». Ο Υίκιεξ έγηλε ν πξσηεξγάηεο

ηεο ζπκπεξηθνξάο πξνο ην «ζεφ», πξνο ην «ζεφ ηνπ». — Ώπφ ηνχηε ηε ζηηγκή γίλαηε αδειθφο κνπ, Υέλξηρ, ηνπ είπε ν Υίηιεξ, θη απηά ηα ιφγηα ηα άθνπζαλ φινη,

φζνη έζηεθαλ ηξηγχξσ. Κη φηαλ αξγφηεξα ν Υίκιεξ εθηέιεζε ηελ επηρείξεζε εμφλησζεο ηνπ Ρεκ, θη φηαλ ζε ζπλέρεηα

ηνπθεθίζηεθε ν δάζθαινο ηνπ, ν ηξάζεξ, θη άιινη ηέζζεξηο ρηιηάδεο βεηεξάλνη ηνπ θφκκαηνο, νη πιεξσκέλνη θνληπινθφξνη έθηηαμαλ ακέζσο ην κχζν πσο αθξηβψο ν Υίκιεξ ήηαλ εθείλνο πνπ ζηάζεθε πιάη ζηνλ θχξεξ απφ ηελ πξψηε ζηηγκή ηεο δεκηνπξγίαο ηνπ θηλήκαηνο.

ηα επφκελα ρξφληα, ζθίγγνληαο θηιηθά ην ρέξη ηνπ Γθέξηλγθ, ηνπ Βο θαη ηνπ Γθέκπειο ζηα «αθειξνχληε» ηνπ θχξεξ, φπνπ γίλνληαλ δεθηνί κφλν νη πην ζηελνί ζπλεξγάηεο, ν Υίκιεξ δελ έπαςε νχηε ζηηγκή λα γεκίδεη ηα ληνζηέ ηνπ κε ζηνηρεία ζε βάξνο ησλ «ζπκπνιεκηζηψλ» ηνπ. 16.2.1945 (ψξα 03 θαη 12 ιεπηά)

Ώθήλνληαο ηνλ Έξβηλ ζην ζπίηη ηνπ, ν ηίξιηηο ζπλέρηζε, νδεγψληαο αξγά ην ακάμη ηνπ, γηαηί έλησζε θνπξαζκέλνο θάζε θνξά πνπ είρε επαθή κε ην Κέληξν.

Ο δξφκνο πεξλνχζε κέζα απφ ην δάζνο. Ο άλεκνο είρε θνπάζεη. Ο νπξαλφο ήηαλ θαζαξφο, ςειφο, η' αζηέξηα έιακπαλ. Ο ηίξιηηο ζπλέρηζε ηνπο ζπιινγηζκνχο ηνπ:

«Κη φκσο, ίζσο έρεη δίθην ε Μφζρα πνπ ππνςηάδεηαη ηελ πηζαλφηεηα δηαπξαγκαηεχζεσλ. Ώθφκα θη αλ δελ έρεη θαλέλα ζπγθεθξηκέλν ζηνηρείν, κηα ηέηηα ππνςία επηηξέπεηαη, αθνχ είλαη ινγηθή. ηε Μφζρα μέξνπλ πνιιά γηα ηε θαγσκάξα ζην πεξηβάιινλ ηνπ θχξεξ. Παιηφηεξα απηή ε θαγσκάξα είρε ζηφρν: πνηνο ζα γίλεη ν πην θνληηλφο ζηνλ θχξεξ. Σψξα είλαη πηζαλφ ην αληίζεην. ινη ηνπο: θη ν Γθέξηλγθ, θη ν Μπφξκαλ, θη ν Υίκιεξ, θη ν Ρίκπεληξνπ ελδηαθέξνληαη λα δηαηεξεζεί ην Ράηρ. Δ ρσξηζηή εηξήλε γηα ηνλ θαζέλα ηνπο — αλ θάπνηνο απ' απηνχο κπνξέζεη λα ηελ πεηχρεη — ζα ζεκαίλεη θαη ηελ πξνζσπηθή ηνπ ζσηεξία. Ο θαζέλαο ηνπο ζθέθηεηαη ηνλ εαπηφ ηνπ θαη θαζφινπ ηε κνίξα ηεο Γεξκαλίαο θαη ησλ γεξκαλψλ. ηε δνζκέλε πεξίπησζε ηα πελήληα εθαηνκκχξηα ησλ γεξκαλψλ είλαη κφλν ραξηηά ζην αηνκηθφ παηρλίδη ηνπ θαζέλα ηνπο. ζν θξαηάλ ζηα ρέξηα ηνπο ην ζηξαηφ, ηελ αζηπλνκία, ηα Βο-Βο, κπνξνχλ λα θαηεπζχλνπλ ην Ράηρ νπνπ-δήπνηε, αξθεί κφλν λα εμαζθαιίζνπλ εγγπήζεηο πσο δε ζα πάζνπλ πξνζσπηθά ηίπνηα...».

Έλαο δπλαηφο πξνβνιέαο ρηχπεζε κε ηε δέζκε ηνπ ηα κάηηα ηνπ ηίξιηηο. Βθείλνο ζνχθξσζε ηα κάηηα ηνπ θη απηφκαηα πάηεζε θξέλν. Ώπ' ηνπο ζάκλνπο βγήθαλ δπν κνηνζηθιέηεο ησλ Βο-Βο. ηάζεθαλ θιείλνληαο ην δξφκν, θη έλαο απφ ηνπο κνηνζηθιεηηζηέο γχξηζε ην απηφκαην ηνπ ζεκαδεχνληαο ην απηνθίλεην ηνπ ηίξ- ιηηο.

— Σα ραξηηά ζαο, είπε ν κνηνζηθιεηηζηήο. Ο ηίξιηηο ηνπ πξφηεηλε ηελ ηαπηφηεηα θαη ξψηεζε: — Σξέρεη ηίπνηα; Ο κνηνζηθιεηηζηήο είδε ηελ ηαπηφηεηα, ραηξέηηζε, θη απάληεζε: — πλαγεξκφο. Φάρλνπκε γηα αζπξκαηηζηέο. — Καη ινηπφλ; ξψηεζε ν ηίξιηηο, ρψλνληαο ηελ ηαπηφηεηα ζηελ ηζέπε ηνπ. ΐξέζεθε ηίπνηα; — Σν δηθφ ζαο ακάμη είλαη ην πξψην πνπ πεξλάεη. — ζέιεηε λα ξίμεηε κηα καηηά ζην πνξη-κπαγθάδ; ρακνγέιαζε ν ηίξΛηηο. Οη κνηνζηθιεηηζηέο γέιαζαλ: — Πην πέξα ν δξφκνο έρεη δπν ιαθθνχβεο, πξνζέμηε ηηο, θχξηε ζηαληαξηελθχξεξ. — Βπραξηζηψ, είπε ν ηίξιηηο. Βγψ είκαη πάληα πξνζερηηθφο... «Ξεζεθψζεθαλ απφ ηα ζήκαηα ηνπ Έξβηλ, είπε κέζα ηνπ ν ηίξιηηο. Κιείλνπλ ηνπο δξφκνπο πξνο ηα

αλαηνιηθά θαη ηα λφηηα. Πάλησο, αξθεηή ε αθέιεηά ηνπο, αλ θαη θαηά βάζε ζσζηά ελεξγνχλ, αλ πξφθεηηαη λα 'ρνπλ λα θάλνπλ κε θάπνην εξαζηηέρλε, πνπ δελ ηε γλσξίδεη ηε Γεξκαλία.

Σηο ιαθθνχβεο ηηο απφθπγε. Ήηαλ θη νη δπν ηνπο θξέζθεο: αλάδηλαλ ειαθξηά κπξνπδηά θαπληάο. «Ώο μαλαγπξίζνπκε ζηα θξηάξηα καο, ζπλέρηζε ηνπο ζπιινγηζκνχο ηνπ ν ηίξιηηο. Βδψ πνπ ηα ιέκε, δελ

είλαη θαη ηφζν θξηάξηα, φπσο ηνπο δσγξαθίδνπλ νη Κνπθξίλημ θη ν Γηεθέκνθ. ζηε ινηπφλ, ην θιεηδί, πνπ εγψ λνκίδσ, είλαη ην πξνζσπηθφ ζπκθέξνλ ηνπ Ρίκπεληξνπ, ηνπ Γθέξηλγθ θαη ηνπ Μπφξκαλ γηα εηξήλε. Ώθνχ πξψηα θαινζθεθηψ γηα ηηο αλψηεξεο ζθαίξεο ηνπ Ράηρ, ζα πξέπεη κε κεγάιε πξνζνρή λα θαηαπηαζηψ κε ηνλ πέεξ: Ο άλζξσπνο πνπ έρεη ζηα ρέξηα ηνπ ηε βηνκεραλία ηεο Γεξκαλίαο, δελ είλαη κφλν έλαο ηαιαληνχρνο κεραληθφο. ίγνπξα είλαη θαη ζνβαξφο πνιηηηθφο, θη φκσο, κ' απηή ηε θηγνχξα, πνπ κπνξεί λα 'ξζεη ζε επαθή κε ηνπο αλψηεξνπο επηρεηξεκαηηθνχο θχθινπο ηεο Αχζεο, εγψ νχηε θαη θαηαπηάζηεθα φζν ζα έπξεπε».

Ο ηίξιηηο ζηακάηεζε ην ακάμη ηνπ ζηκά ζηε ιίκλε. Αελ ηελ έβιεπε ηε ιίκλε ζην ζθνηάδη, αιιά ήμεξε πσο άξρηδε θάπνπ εθεί, πίζσ απφ ηα πεχθα. Σνπ άξεζε λα 'ξρεηαη εδψ ην θαινθαίξη, ηφηε πνπ ηνλ περηφ ξεηζηλσκέλν αέξα ηνλ έζθηδαλ νη θηηξηλσπνί θνξκνί ησλ δέληξσλ θη νη ιεπθέο αρηίδεο ηνπ ήιηνπ, πνπ πεξλνχζαλ ηξππψληαο ηηο ςειέο βεινλνθφξεο ηνχθεο. Σνπ άξεζε ηφηε λα κπαίλεη ζην δάζνο, λα μαπιψλεη ζην ςειφ ρνξηάξη θαη λα κέλεη εθεί αθίλεηνο, κε ηηο ψξεο. ηελ αξρή ηνπ θαηλφηαλ πσο ηνλ ηξάβαγε εδψ ε εξεκηά θη ε γαιήλε, πσο ηνπ άξεζε γηαηί δελ ππάξρνπλ ζηκά ζνξπβψδηθεο πιαδ, πσο ηνλ κάγεπαλ ηα ςειά θηηξηλνγάιαδα πεχθα θη ε θάηαζπξε άκκνο γχξσ ζηε καχξε ιίκλε. Ώξγφηεξα, φκσο, ν ηίξιηηο βξήθε θη άιιεο επίζεο ήζπρεο ηνπνζεζίεο γχξσ απφ ην ΐεξνιίλν, ζαλ ηα δαζάθηα κε ηηο βαιαληδηέο ζηκά ζην Νάνπελ, ηα πειψξηα δάζε γχξσ απφ ην Γαθζελ- ράνπδελ, πνπ θαίλνληαλ γαιάδηα, ηδηαίηεξα ηελ άλνημε, ηφηε πνπ έιησλαλ ηα ρηφληα μεζθεπάδνληαο ηελ θαθεηηά γε. Μεηά απφ θαηξφ ν ηίξιηηο θαηάιαβε, ηη ήηαλ εθείλν πνπ ηνλ ηξαβνχζε αθξηβψο εδψ, ζηε κηθξή ιίκλε: Έλα θαινθαίξη είρε δήζεη ζην ΐφιγα, ζηκά ζην Γθνξφρνβεηο, φπνπ ην ηνπίν ήηαλ αθξηβψο έηζη, κε ηα ίδηα θηηξηλνγάιαδα πεχθα, κε ηελ ίδηα θάηαζπξε άκκν, θαη ηηο καχξεο ιηκλνχιεο κέζα ζην δάζνο, πνπ ζηελ θαξδηά ηνπ θαινθαηξηνχ θχηξσλε ςειά ηνπο ε πξαζηλάδα θαη ηηο ζθέπαδε. Ώπηή ε επηζπκία ηνπ λα 'ξρεηαη ζηε ιηκλνχια, ηνπ είρε γίλεη ζαλ απηφκαηε ζπλήζεηα, θαη θακηά θνξά ν ηίξιηηο θνβφηαλ ηε κφληκε επηζπκία, γηαηί φζν πεξλνχζε ε ψξα, ηφζν πνιχ έλησζε λα θεχγεη απφ δσ ραιαξσκέλνο, απνδπλακσκέλνο, καιαθσκέλνο, θαη θάηη ηνλ έζπξσρλε λα πηεη... ηαλ ζηα ελληαθφζηα είθνζη δχν είρε θχγεη κε ηελ εληνιή ηνπ Σδεξδίλζθη απφ ην ΐιαδηβνζηφθ, κε ηα ζπληξίκκηα ηνπ ηζαξηθνχ ζηξαηνχ, θη άξρηζε λα δνπιεχεη γηα ηελ απνζχλζεζε ηεο ηζαξηθήο εκηγθξάηζηαο απ' ηα κέζα, ζηελ Εαπσλία, ζηε Μα- ηδνπξία θαη ζηελ Κίλα, δελ έλησζε λα δπζθνιεχεηαη θαη πνιχ, γηαηί ζε θείλεο ηηο αζηαηηθέο ρψξεο ηίπνηα δελ ηνπ ζχκηδε ην ζπίηη ηνπ: Δ θχζε εθεί ήηαλ εμαίζηα, ζαλ κηληαηνχξα, ήηαλ θαινβαικέ- λε θαη ππεξβνιηθά φκνξθε. ηαλ φκσο ηνπ έδνζε εληνιή ην Κέληξν λα πεξάζεη ζηνλ αγψλα κε ηνπο λαδηζηέο, φηαλ ρξεηάζηεθε λα πάεη ζηελ Ώπζηξαιία γηα λα παξνπζηαζηεί ζην εθεί γεξκαληθφ πξνμελείν, ζην ίδλετ ζαλ ν θνλ ηίξιηηο, πνπ ηνλ είραλ ιεζηέςεη ζηε αγθάε, γηα πξψηε θνξά δνθίκαζε θξίζε λνζηαιγίαο, ηαμηδεχνληαο κε νηνζηφπ απφ ην ίδλετ ζηελ Κακπέξα. Πεξλνχζε ηφηε κέζα απφ πειψξηα δάζε, θαη ηνπ θαηλφηαλ πσο είρε βξεζεί θάπνπ γχξσ ζην Σακπφθ, αιιά φηαλ ην απηνθίλεην ζηακάηεζε ζηα εβδνκήληα νρηψ κίιηα, ζε θάπνην κπαξ, θη εθείλνο παξακέξηζε γηα λα μεκνπδηάζεη ηελ ψξα πνπ νη ζπληαμηδηψηεο ηνπ πεξίκελαλ ηνλ θαθέ θαη ηα ζάληνπηηο, είδε πσο ηα δάζε απηά δελ είλαη θαζφινπ ζαλ θαη εθείλα ηεο Ρσζίαο. Βίλαη δάζε απφ επθάιπ- πηνπο, κε αξσκαηηθή, μερσξηζηή, πνιχ επράξηζηε, αιιά θαζφινπ ηε ξνχζηθε δαζηθή πλνή,ηεο παηξίδαο. Ώθνχ απφρηεζε θαηλνχξγην δηαβαηήξην θαη δνχιεςε ζην ίδλετ θάπνπ έλα ρξφλν, ζην μελνδνρείν θάπνηνπ γεξκαλνχ πνπ ππνζηήξηδε κε ιεθηά ηνπο λαδηζηέο, ν ηίξιηηο κεηαηέζεθε κε δηθηά ηνπ αίηεζε ζηε Νέα Τφξθε θη έπηαζε εθεί δνπιηά ζην γεξκαληθφ πξνμελείν, έγηλε κέινο ηνπ ΒΓΒΚ θη εθπιήξσζε γηα πξψηε θνξά εληνιέο ηεο κπζηηθήο ππεξεζίαο ηνπ Ράηρ. ηελ Πνξηνγαιία ηνλ κεηαζέζαλ επίζεκα πηα, ζαλ αμησκαηηθφ ησλ Βο-Νηε. Ανχιεςε εθεί ζηελ εκπνξηθή απνζηνιή, σο ηνλ θαηξφ πνπ μέζπαζε ην πξαμηθφπεκα ηνπ Φξάλθν ζηελ Εζπαλία. Σφηε θαη εκθαλίζηεθε γηα πξψηε θνξά ζηε δσή ηνπ ληπκέλνο ηε ζηνιή ησλ Βο-Νηε, ζην Μπνχξγθνο. Κη απφ ηφηε είρε δήζεη ηνλ πεξηζζφηεξν θαηξφ ηνπ ζην ΐεξνιίλν, ηαμηδεχνληαο γηα κηθξά ρξνληθά δηαζηήκαηαα, πφηε ζην Γάγθξεκπ, πφηε ζην Σφθην (εθεί πξηλ ηνλ πφιεκν είρε ηδεί γηα ηειεπηαία θνξά ηνλ Γφξγθε), πφηε ζηε ΐέξλε. Κη φκσο ην κνλαδηθφ κέξνο πνπ ηνλ ηξαβνχζε, φπνπ θη αλ ηαμίδεπε, ήηαλ ηνχηε ε ιηκλνχια ζην πεπθνδάζνο. Σνχην ην ζεκείν ζηε Γεξκαλία ήηαλ ε Ρσζία ηνπ. Βδψ έλησζε ζαλ ζηελ παηξίδα ηνπ, ζαλ ζην ζπίηη ηνπ. Βδψ κπνξνχζε λα μαπιψζεη ζηα ρνξηάξηα κε ηηο ψξεο θαη λα θνηηάεη ηα ζχλλεθα. πλεζηζκέλνο πηα λα αλαιχεη θαη ηα γεγνλφηα θαη ηνπο αλζξψπνπο, αθφκα θαη ηηο παξακηθξέο ςπρνινγηθέο αιιαγέο κέζα ζηνλ ίδην ηνλ εαπηφ ηνπ, θαηάιεμε ζην ζπκπέξαζκα, πσο ε έιμε απηή δελ έρεη ηίπνηα ην κπζηηθηζηηθφ, ηίπνηα ην αλεμήγεην. Σν θαηάιαβε απηφ, φηαλ κηα θνξά είρε αξάμεη εδψ νιάθεξε κέξα, θέξλνληαο καδί ηνπ θάκπνζα ζάληνπηηο κε ζαιάκη, θαη ηπξί πνπ ηνπ είρε εηνηκάζεη ε νηθνλφκα ηνπ, έλα παγνχξη γάια θη έλα ζεξκφο κε θαθέ. Σελ ίδηα εθείλε κέξα είρε θέξεη καδί ηνπ ην θαιάκη — ήηαλ ν θαηξφο πνπ ηζηκπνχζαλ πνιχ νη δαξγάλεο — θαη δπν αγθίζηξηα. Ο ηίξιηηο είρε αγνξάζεη κηζφ θαξβέιη καχξν ςσκί, γηα λα ηαΎζεη ηνπο θππξίλνπο: Σν 'μεξε πσο ζε ηέηηεο ιηκλνχιεο ππάξρνπλ πνιινί θππξίλνη. Έηξηςε ιίγν καχξν ςσκί ζηκά ζηα θαιάκηα. Όζηεξα γχξηζε ζην δάζνο, άπισζε ζην ζάιη ην πξσηλφ ηνπ θαΎ: Πεξηπνηεκέλν, κέζα ζε ζαθνπιίηζεο απφ ζεινθάλ, έκνηαδε κε κπηριηκπίδηα ζε βηηξίλα καγαδηνχ. Καη μαθληθά, φηαλ γέκηζε ην πνηεξάθη εθζηξαηείαο κε γάια, ηνπ ήξζε άζρεκα απφ ηνχηα ηα ζάληνπηηο ηεο βηηξίλαο. Αελ η' άγγημε θαζφινπ, έπηαζε ην καχξν ςσκί, ην 'ζπάζε κε ηα ρέξηα ζε κεγάια θνκκάηηα θη άξρηζε λα ηξψεη κε φξεμε, θαηαπίλνληάο ην κε γάια. Κη έλησζε γιπθφπηθξα, κα ηελ ίδηα ζηηγκή θεθάηνο θη αλήζπρνο, ζπκήζεθε ην ίδην εηνχην ρνξηάξη, ην ίδην εηνχην ην δάζνο, θαη ηα ρέξηα ηεο παξακάλαο... ζπκφηαλ κφλν ηα δάθηπιά ηεο, καθξηά θαη ραδηάξηθα... Καη ην ίδην ζαλ θαη ηνχην ην καχξν ςσκί, θαη ην γάια ζηελ πήιηλε θνχπα, θαη ηε ζθήθα, πνπ ηνλ είρε ηζηκπήζεη ζην ιαηκφ, θαη ηελ άζπξε άκκν, θαη ην λεξφ, πνπ ξίρηεθε θιαίγνληαο γηα λα γιηηψζεη απ' ηε ζθήθα, θαη ηα γέιηα ηεο παξακάλαο, θαη ην ιεπηφ δνπδνχληζκα ηνπ θνπλνππηνχ ζηνλ άζπξν νπξαλφ πξηλ απ' ην ειηνβαζίιεκα...

«Γηαηί ζηακάηεζα ηψξα; αλαξσηήζεθε ν ηίξιηηο βαδίδνληαο αξγά κπξνο-πίζσ ζηελ άζθαιην. Ώ, λαη, ήζεια λα μεθνπξαζηψ. Να 'καη, ινηπφλ, πνπ μεθνπξάζηεθα. Να κελ μεράζσ γηα αχξην, φηαλ ζα 'ξζσ ζηνπ Έξβηλ γηα ηελ απάληεζε ηνπ Άιεμ, λα θέξσ καδί κνπ θακηά θνλζέξβα γάια. ίγνπξα ζα ην μεράζσ. Πξέπεη απφςε θηφιαο λα βάισ ην γάια ζη' ακάμη, θαη κάιηζηα πιάη κνπ, ζην κπξνζηηλφ θάζηζκα». Πιεξνθνξίεο γηα ζπιινγηζκνχο (Ο Υίκιεξ)

Ο Υίκιεξ ζεθψζεθε απ' ηελ πνιπζξφλα, δχγσζε ζην παξάζπξν: Σν ρεηκσληάηηθν δάζνο έδεηρλε εμαηξεηηθά φκνξθν. Σα ρηνληζκέλα θιαδηά ζπίζηδαλ ζην θσο ηνπ θεγγαξηνχ. ΐαξηά εζπρία απισλφηαλ πάλσ ζηνλ θφζκν.

Ο Υίκιεξ ζπκήζεθε μαθληθά, πψο είρε αξρίζεη ηελ επηρείξεζε θαηά ηνπ πην ζηελνχ αλζξψπνπ ηνπ θχξεξ, θαηά ηνπ Βο. Δ αιήζεηα είλαη πσο γηα κηα ζηηγκή ηφηε ν Υίκιεξ βξέζεθε θξεκαζκέλνο ζε κηα θισζηή ζην ρείινο ηνπ γθξεκνχ: Ο Υίηιεξ ήηαλ άλζξσπνο ησλ παξάδνμσλ απνθάζεσλ. Ο Υίκιεξ είρε ζηε δηάζεζε ηνπ έλα θηλεκαηνγξαθηθφ ζηηγκηφηππν πνπ πέηπραλ λα γπξίζνπλ νη άλζξσπνη ηνπ: Δ ηαηλία έδεηρλε ηνλ Βο ζηνλ θακπηλέ λα καιαθίδεηαη. Ο Υίκιεξ, ρσξίο ραζνκέξηα, ηελ πήγε ηελ ηαηλία ζηνλ Υίηιεξ θαη ηνπ ηελ πξφβαιε ζην παλί. Ο θχξεξ έγηλε έμσ θξελψλ. Ώλ θαη ήηαλ αξγά ηε λχρηα, πξφζηαμε λα ηνπ θέξνπλ ηνλ Γθέξηλγθ θαη ηνλ Γθέκπειο, ελψ ηνλ Βο, κφιηο ζα 'ξρφηαλ, λα ηνλ θξαηήζνπλ ζηνλ πξνζάιακν. Ο Γθέξηλγθ θαηάθηαζε πξψηνο, αιιά θαη θαηάρισκνο. Ο Υίκιεξ ήμεξε γηαηί θνβήζεθε ηφζν ν ζηξαηάξρεο. Κείλεο ηηο κέξεο παξαείρε γιεληήζεη κε κηα βηελέδα κπαιαξίλα. Ο Υίηιεξ πξφηεηλε ζηνπο δπν ηνπο λα ηδνχλ «ηνχηε ηε ζηραζηά ηνπ Βο». Ο Γθέξηλγθ έζθαζε ζηα γέιηα. Κη ν Υίηιεξ ηνπ 'κπήμε ηηο θσλέο:

-— Πψο κπνξείο λα 'ζαη ηφζν αλαίζζεηνο άλζξσπνο! Όζηεξα πξφζηαμε λα 'ξζεη ζην γξαθείν ηνπ ν Βο, θαη κφιηο ηνλ είδε, έηξεμε ζηκά ηνπ, μεθσλίδνληαο: — Βίζαη έλαο βξσκηάξεο ζηρακέλνο παιηάλζξσπνο! Μαιαθί- δεζαη θνηδάκ άληξαο! Κη ν Υίκιεξ, θη ν Γθέξηλγθ, θη ν Γθέκπειο θαηαιάβαηλαλ πσο βξίζθνληαη κπξνζηά ζην ζέακα ηεο

ζπληξηβήο ηνπ γίγαληα, ηνπ δεχηεξνπ κέζα ζην θφκκα αλζξψπνπ. , ~ Ναη, απάληεζε ν Βο, κε κηα απξφζκελε γηα φινπο εξεκία. Ναη, θχξεξ κνπ! Αελ πξφθεηηαη λα ην

θξχςσ. Γηαηί ην θάλσ απηφ; Γηαηί δελ θνηκάκαη κε ζεαηξίλεο; Λνμνθνίηαμε ηνλ Γθέκπειο, αιιά εθείλνο δάξσζε ζηελ πνιπζξφλα ηνπ. Πιεζίαδε ε ψξα λα μεζπάζεη ην

δηθφ ηνπ ζθάλδαιν κε ηελ εξσκέλε ηνπ, ηελ ηζερνζινβάθα ζεαηξίλα Μπαάξνβα. Κη ν Βο ζπλέρηζε: — Γηαηί δελ ηαμηδεχσ λπρηηάηηθα ζηε ΐηέλε, γηα ηελ παξάζηαζε ηνπ κπαιέηνπ; Μα γηαηί δσ κφλν κε έλα

ζθνπφ ζηε δσή κνπ: ην θφκκα! Σν θφκκα θη εζχ, Ώδφιθε, είζηε έλα θαη ην ίδην! Βγψ δελ έρσ ρξφλν γηα πξνζσπηθή δσή. Βγψ δσ νινκφλαρνο!

Ο Υίηιεξ καιάθσζε, πιεζίαζε ηνλ Βο, ηνλ αγθάιηαζε αδέμηα, ηνπ ράηδεςε ην θεθάιη. Ο Βο είρε θεξδίζεη ηε κάρε. Κη ν Υίκιεξ ηα 'ραζε: Γλψξηδε θαιά πσο ν Βο μέξεη λα εθδηθηέηαη. ηαλ έθπγε ν Βο, ν Υίηιεξ είπε:

— Υίκιεξ, λα ηνπ δηαιέμεηε κηα γπλαίθα, λα παληξεπηεί. Βγψ ηνλ ληψζσ απηφλ ηνλ εμαίξεην θαη πηζηφ ζην θίλεκα άλζξσπν. Καη λα κνπ θέξεηε ηηο θσηνγξαθίεο απφ ηηο ππνςήθηεο. Ο Βο ζα δερηεί φπνηα ηνπ ππνδείμσ.

Καη ν Υίκιεξ θαηάιαβε: Σψξα φια είλαη εμαξηεκέλα απφ κηα ζηηγκή. Πεξίκελε ψζπνπ έθπγε ν Γθέξηλγθ θαη ν Γθέκπειο, θη είπε ζηνλ Υίηιεξ:

— Φχξεξ κνπ, ζψζαηε γηα ηνλ εζληθνζνζηαιηζκφ απηφλ ηνλ πηζηφ ηνπ αγσληζηή. ινη καο εθηηκνχκε ηνλ αζθεηηζκφ ηνπ Βο. Καλέλαο δε ζα κπνξνχζε λ' απνθαζίζεη ηφζν ζνθά γηα ηε κνίξα ηνπ. Γη* απηφ επηηξέςηε κνπ ηψξα, ρσξίο θαζπζηέξεζε, λα ζαο παξνπζηάζσ κεξηθέο πιεξνθνξίεο! Σνπο ζηξαηηψηεο ζαο πξέπεη λα ηνπο βνεζήζεηε έηζη, φπσο βνεζήζαηε ηνλ Βο.

Κη έθεξε ζηνλ Υίηιεξ ην ληνζηέ γηα ηνλ εγέηε ηνπ Βξγαζηαθνχ Μεηψπνπ, ηνλ Λέη. Βθείλνο ήηαλ αιθννιηθφο, ηα κεζπζκέλα ηνπ ζθάλδαια δελ απνηεινχζαλ κπζηηθφ γηα θαλέλα, εθηφο απφ ηνλ Υίηιεξ. Ο Υίκιεξ άλνημε δηάπιαηα θαη ην θάθειν γηα ην «κπακπειζκπέξγθηθν δακάιη», ηνλ Γθέκπειο: Οη ζρέζεηο ηνπ κε γπλαίθεο πνπ δελ είραλ θαζαξφ γεξκαληθφ αίκα ζνθάξηδαλ ηνπο αιεζηλνχο εζληθνζνζηαιηζηέο. Σνπνζεηήζεθε ζην γξαθείν ηνπ Υίηιεξ ηελ ίδηα λχρηα θαη ν θάθεινο πνπ ρηππνχζε ηνλ Μπφξκαλ κε ηελ ππνςία πσο ήηαλ νκνθπιφθηινο.

—: ρη, φρη, αξλήζεθε απηή ηελ θαηεγνξία γηα ηνλ Μπφξκαλ ν Υίηιεξ. Ώπηφο έρεη ηφζα παηδηά. ρη, πξφθεηηαη γηα θνπηζνκπνιηά.

Ο Υίκιεξ δελ ηφικεζε λα θάλεη ηνλ Υίηιεξ λ' αιιάμεη γλψκε, πξφζεμε φκσο κε πφζν έληνλε πεξηέξγεηα μεθχιιηδε ν θχξεξ ηνπο θαθέινπο, ηνλ είδε λα δηαβάδεη θαη λα μαλαδηαβάδεη ηηο αλαθνξέο ησλ πξαθηφξσλ θαη θαηάιαβε πσο ηνλ είρε θεξδίζεη ηνλ θχξεξ, νξηζηηθά πηα.

Δ επέηεηνο γηα ηα δέθα ρξφληα ηνπ Υίκιεξ ζηελ αξρεγία ησλ Βο-Βο, ν Υίηιεξ πξφζηαμε λα γηνξηαζηεί ζε νιφθιεξε ηε Γεξκαλία. Ώπφ θείλε ηε κέξα φινη νη γθανπιάηηεξ — νη θνκκαηηθνί εγέηεο ησλ επαξρηψλ— θαηάιαβαλ πσο ν Υίκιεξ ήηαλ ν κνλαδηθφο κεηά ηνλ Υίηιεξ άλζξσπνο πνπ είρε απφιπηε εμνπζία. ιεο νη ηνπηθέο νξγαλψζεηο ηνπ θφκκαηνο άξρηζαλ λα ζηέιλνπλ ηηο ζπνπδαηφηεξεο πιεξνθνξίεο ζε δπν δηεπζχλζεηο: ζην επηηειείν ηνπ θφκκαηνο, φπνπ βξηζθφηαλ ν Βο, θαη ζην γξαθείν ηνπ Υίκιεξ. Οη αλαθνξέο, πνπ έξρνληαλ ζηνλ Υίκιεξ απφ ηελ ηδηαίηεξα εκπηζηεπηηθή νκάδα πξαθηφξσλ, δελ πεξλνχζαλ απφ ηα ηκήκαηα ηνπ γξα-θείνπ, αιιά θαηάιεγαλ ίζηα ζηα ζσξαθηζκέλα πξνζσπηθά ηνπ αξρεία: Ήηαλ πιεξνθνξίεο ελνρνπνηεηηθέο γηα ηνπο εγέηεο ηνπ θφκκαηνο. Καη ζηα 1942 ν Υίκιεξ έβαιε ζην ληνπιάπη ηνπ ηα πξψηα ελνρνπνηεηηθά γηα ηνλ Υίηιεξ ληνθνπκέληα.

ηα ελληαθφζηα ζαξάληα ηξία, χζηεξα απφ ην ηάιηλγθξαλη, απνθάζηζε λα δείμεη απηά ηα ληνθνπκέληα ζε έλαλ απφ ηνπο πην έκπηζηνπο θίινπο ηνπ, ην δφθηνξα Κέξζηελ, ηνλ θαιχηεξν γηαηξφ Ε θαη καζέξ ηνπ Ράηρ. Έθιεηζε ηφηε ηελ πφξηα θη έβγαιε απ' ην I ρξεκαηνθηβψηην έλα αληίγξαθν ηνπ ηζηνξηθνχ ηεο αξξψζηηαο ηνπ I θχξεξ. Ο Κέξζηελ έπεζε απφ ηελ έθπιεμε ηνπ ζηνλ θαλαπέ: Ώπφ I ηηο ηαηξηθέο γλσκαηεχζεηο ηνπ ηζηνξηθνχ, θαηλφηαλ θαζαξά πσο ν I Υίηιεξ είρε πεξάζεη κηα θνβεξή κνξθή ζχθηιεο.

Ώθνχ μεθχιιηζε θαη ηηο εβδνκήληα ζειίδεο, ν Κέξζηελ είπε I ζηγαιά:

— Έρεη πξννδεπηηθή παξάιπζε πξψηνπ ζηαδίνπ... Αελ είλαη I πηα θπζηνινγηθφο απφ ςπρηθή άπνςε... — Ίζσο ζα δερφζαζηαλ λα ηνλ γηαηξέςεηε; ξψηεζε ν Υίκιεξ. — Ο θχξεξ είλαη πνιχ θαη επηθίλδπλα άξξσζηνο, θαη ζε I ηέηηεο θαηαζηάζεηο δελ θάλεη λα αιιάδεη ν

γηαηξφο. πνηνο ζειήζεη λα ηνλ πεζάλεη, απηφο ζα αιιάμεη ηνπο γηαηξνχο ηνπ... Σφηε αθξηβψο ν Υίκιεξ έδνζε ηε ζησπειή ζπγθαηάζεζή ηνπ I ζην δηεπζπληή ηεο πνιηηηθήο ηνπ

θαηαζθνπείαο κπξηγθαληελθχξεξ I ησλ Βο-Βο ΐάιηεξ έιελκπεξγθ, λα βνιηδνζθνπήζεη ηνπο δπηη-1 θνχο ζπκκάρνπο θαη λα δηαπηζηψζεη ζε πνην βαζκφ ζα ήηαλ πξφ-1 ζπκνί λα θιείζνπλ έληηκε εηξήλε κε ηε Γεξκαλία. Ο Υίκιεξ Ε παξαθνινπζνχζε ηνπο ζπλσκφηεο ζηξαηεγνχο ζην παηρλίδη ηνπο Ε κε ηνλ Άιαλ Νηάιεο, εθπξφζσπν ηεο ακεξηθάληθεο θαηαζθνπείαο I ζηε ΐέξλε. Με ηδηαίηεξε πξνζνρή κειέηεζε ηελ πιεξνθνξία γηα ηε δήισζε ελφο απφ ηνπο ζπλσκφηεο: «Οη εθπξφζσπνη ηεο Αχζεο ζπκθψλεζαλ πξφζπκα γηα δηαπξαγκαηεχζεηο θαη γηα εηξήλε κε ην Ράηρ, εμαηηίαο ηνπ θφβνπ ηνπο κπξνζηά ζηνλ κπνιζεβηθηζκφ, αιιά είραλ επηθπιάμεηο ζρεηηθά κε ηελ αζηαζή κεγαινθπία ηνπ θχξεξ, ηνλ νπνίν ζεσξνχζαλ φηη δελ αμίδεη ηελ εκπηζηνζχλε ζαλ εηαίξνο ζε δηαπξαγκαηεχζεηο. Πξνηηκνχλ κηα κηθξή νκάδα δηαλννχκελσλ, λεθάιησλ θαη άμησλ εκπηζηνζχλεο πξνζψπσλ, ηέηησλ φπσο ν ξατρζθχξεξ ησλ Βο-Βο...».

«Φάλεθα αμηνζξήλεηνο δεηιφο, ζπλέρηζε λα ζθέθηεηαη ν Υίκιεξ, ελψ αθνπγθξαδφηαλ ηελ εζπρία ηνπ πεπθνδάζνπο. ηηο 20 Ενχιε ηνπ 1944 ζα κπνξνχζα λα γίλσ θχξεξ ηεο Γεξκαλίαο. Βίρα ηε δπλαηφηεηα λα πάξσ ζηα ρέξηα κνπ ηα πάληα ζην ΐεξνιίλν, φζν αθφκα θπξηαξρνχζε ν παληθφο θαη ην ράνο. Βίρα ηε δπλαηφηεηα λα κελ ηνλ ρψζσ ηνλ Υέξληιεξ ζηε θπιαθή, αιιά λα ηνλ ζηείισ ζηε ΐέξλε ζηνλ Νηάιεο, κε πξφηαζε γηα εηξήλε. Σνλ θχξεξ, ηνλ Γθέκπειο θαη ηνλ Μπφξκαλ ζα ηνπο ηνπθέθηδα, φπσο ηφηε ζηα ελληαθφζηα ηξηάληα ηέζζεξα ηνπθέθηζα ηνλ ηξάζεξ. ζα ηνπο έβιεπα θη απηνχο λα ζηξηθνγπξλνχλ παιαβσκέλνη κέζα ζην θειί, λα πέθηνπλ ζηα γφλαηα θαη λα ηθεηεχνπλ έιενο... Ώλ θαη... ρη.. Ο Υίηιεξ πνηέ ηνπ δε ζα ηθέηεπε. Πάλησο, νχηε θη ν Γθέκπειο. ζα ηθέηεπε φκσο ν Μπφξκαλ. Ώπηφο ηελ αγαπάεη πνιχ ηε δσνχια ηνπ θαη βιέπεη ηνλ θφζκν πνιχ λεθάιηα... Βγψ, φκσο, έδεημα ιηγνςπρία. ζπκήζεθα ηηο παιηέο θαιέο κέξεο πνπ είρα δήζεη ζηκά ζηνλ θχξεξ, θη απνδείρηεθα έλα θνπξέιη... Νίθεζαλ κέζα κνπ νη ζπλαηζζεκαηηζκνί...».

Ο Υίκιεξ είρε πξνζπαζήζεη ηφηε λα βγάιεη φζν πεξηζζφηεξν φθεινο κπνξνχζε γηα ηνλ εαπηφ ηνπ πξνζσπηθά απφ θείλε ηελ ηνπιηαλή ραζνχξα. Σν πξαμηθφπεκα ζην ΐεξνιίλν ην είρε θαηαζηείιεη ν Γθέκπειο, αιιά ν Υίκιεξ ηνπ άξπαμε ηε λίθε κέζα απφ ηα ρέξηα ηνπ. Ήμεξε πνην θνπκπί λα παηήζεη. Ο θαλαηηθφο ν Γθέκπειο ζα κπνξνχζε λα παξαρσξήζεη ζε άιινλ ηε δηθηά ηνπ λίθε, κφλν αλ απηφο ν άιινο ζα ηνλ θιφκσλε κε ηελ θνκκαηηθή θξαζενινγία, πνπ ν ίδηνο είρε γελλήζεη, θαη γη' απηφ ηε δερφηαλ κε ηφζν έληνλε επαηζζεζία. Κη ν Υίκιεξ ηνπ ηελ έθεξε: Σνπ εμήγεζε φηη είλαη κεγάιε αλάγθε λα εμπκλεζεί ακέζσο ν ξφινο ησλ Βο-Βο θαη ηεο Γθεζηάπν ζηελ θαηαζηνιή ηεο αληαξζίαο. «Οθείινπκε λα εμεγήζνπκε ζην ιαφ, είπε ζηνλ Γθέκπειο, πσο θαλέλα άιιν θξάηνο δε ζα κπνξνχζε ηφζν απνθαζηζηηθά λα εμνπδεηεξψζεη απηή ηε ζπκκνξία ησλ πιεξσκέλσλ δνινθφλσλ, εθηφο απφ ην δηθφ καο θξάηνο πνπ έρεη ηνπο ήξσεο ησλ Βο-Βο».

ηνλ Σχπν θαη ζην ξαδηφθσλν άξρηζε εθζηξαηεία, γηα ην «θαηφξζσκα ησλ Βο-Βο». Ο θχξεξ έδεημε ηφηε ηδηαίηεξε ζπκπάζεηα ζηνλ Υίκιεξ. Καη γηα θάκπνζν θαηξφ, ηνπ Υίκιεξ ηνπ θαηλφηαλ πσο ε γεληθή ραζνχξα ηνπ έβγαηλε ζε φθεινο, ηδηαίηεξα ζηηο 9 Ννέκβξε, ηφηε πνπ ν θχξεξ, γηα πξψηε θνξά ζηελ ηζηνξία ηνπ Ράηρ, αλάζεζε ζ' απηφλ, αθξηβψο ζ' απηφλ, ηνλ ξατρζθχξεξ ησλ Βο-Βο, λα βγάιεη αληί γηα θείλνλ ζην Μφλαρν ηνλ παλεγπξηθφ ηεο εκέξαο.

ζπκφηαλ θαη ηψξα ν Υίκιεξ, έληνλα θη αλαηξηρηαζηηθά, εθείλε ηε γιπθηά αίζζεζε, ηφηε πνπ αλέβεθε ζην βήκα ηνπ θχξεξ, ελψ δίπια ηνπ, αιιά πην θάησ απ' απηφλ, εθεί πνπ έζηεθαλ πάληα φηαλ κηινχζε ν θχξεξ, είραλ ζηξηκσρηεί ηψξα ν Γθέκπειο, ν Γθέξηλγθ, ν Ρίκπεληξνπ, ν Λέη. Καη θείλνη ηνλ ρεηξνθξνηνχζαλ θαη κε ην δηθφ ηνπ λεχκα ηίλαδαλ κπξνζηά ην ρέξη ζε θνκκαηηθφ ραηξεηηζκφ θαη καληεχνληαο ηηο παχζεηο άξρηδαλ ηα ξπζκηθά παιακάθηα, πνπ ακέζσο ηα 'πηάλε νιφθιεξε ε αίζνπζα. Ώο ηνλ κηζνχζαλ, αο ηνλ ζεσξνχζαλ αλάμην γηα έλα ηφζν κεγάιν ξφιν, δελ κπνξνχζαλ λα θάλνπλ δηαθνξεηηθά. Γηαηί ην πξσηφθνιιν ηνπ εζληθνζνζηαιη- ζκνχ ηνπο ππνρξέσλε, κπξνζηά ζηηο δπν ρηιηάδεο γθανπιάηηεξ πνπ είραλ ζπξξεχζεη εδψ, λα εθθξάδνπλ ηελ αλψηαηε ηηκή ηνπ θφκκαηνο ζ' απηφλ, αθξηβψο ζ' απηφλ, ζηνλ Υίκιεξ.

Ο Μπφξκαλ... Ώρ, πψο ηνλ κηζνχζε ηνλ Μπφξκαλ. Ώθξηβψο ν Μπφξκαλ, ζνξπβεκέλνο απφ θείλν ην μεπέηαγκα ηνπ Υίκιεξ, κπφξεζε θαη ηνλ λίθεζε. Βθείλνο ηνλ ήμεξε ηνλ θχξεξ φζν θαλέλαο άιινο. Ήμεξε, πσο φηαλ ν θχξεξ αγαπάεη θάπνηνλ άλζξσπν θαη ηνλ εκπηζηεχεηαη, δελ θάλεη λα ηνπ ιεο ηίπνηα ην θαθφ γη' απηφλ ηνλ άλζξσπν. Κη ν Μπφξκαλ ην 'πηάζε απφ άιιε κεξηά. Πξφηεηλε ζηνλ θχξεξ:

—Οη ειπίδεο καο γηα ην ζηξαηφ είλαη πνιχ ακθίβνιεο. Σν κέγα επηχρεκα γηα ην έζλνο είλαη φηη έρεη ηηο κεξαξρίεο ησλ Βο- Βο, απηή ηελ ειπίδα ηνπ θφκκαηνο θαη ηνπ εζληθνζνζηαιηζκνχ. Μφλν ν αξρεγφο ησλ Βο-Βο, ν θίινο κνπ ν Υίκιεξ, ζα κπνξέζεη λα αλαιάβεη ηε γεληθή δηνίθεζε ηνπ αλαηνιηθνχ κεηψπνπ, ηελ νκάδα ζηξαηηψλ «ΐηζηνχιαο». Μφλν θάησ απφ ηε δηθηά ηνπ δηνίθεζε, ηα Βο-Βο θαη νη ζηξαηηέο πνπ ζα κπνπλ ζηηο δηαηαγέο ηνπ ζα αλαραηηίζνπλ ηνπο ξψζνπο θαη ζα ηνπο ζπληξίςνπλ.

Ο Υίκιεξ έθηαζε ζην γεληθφ αξρεγείν ηνπ θχξεξ ηελ επφκελε κέξα. Βίρε θέξεη γηα ππνγξαθή έλα δηάηαγκα, κε ην νπνίν φινη νη γθανπιάηηεξ ηεο Γεξκαλίαο, πνπ σο ηψξα ππάγνληαλ ζηνλ Μπφξκαλ, ζα έπξεπε ζην εμήο λα ππαρζνχλ ζε παξάιιειεο εμνπζίεο, θαη ζηε δηθηά ηνπ, ηελ εμνπζία ηνπ ξατρζθχξεξ ησλ Βο-Βο. Με θείλν ην δηάηαγκα είρε πξνεηνηκάζεη ζαλάζηκν πιήγκα γηα ηνλ Μπφξκαλ. Καη κάιηζηα ηνπ

πξνμέλεζε έθπιεμε ε επθνιία κε ηελ νπνία ν θχξεξ ππφγξαςε θείλε ηελ απφθαζε. Ώιιά ηα θαηάιαβε φια έλα ιεπηφ αξγφηεξα απ' ηε ζηηγκή πνπ ν Υίηιεξ ππφγξαςε ην ραξηί.

—αο ζπγραίξσ, Υίκιεξ. Αηνξηζηήθαηε γεληθφο δηνηθεηήο ηεο νκάδαο ζηξαηηψλ «ΐηζηνχιαο». Καλέλαο άιινο, εθηφο απφ ζαο, δε ζα κπνξέζεη λα ζπληξίςεη ηηο κπνιζεβίθηθεο νξδέο. Καλέλαο άιινο,εθηφο απφ ζαο, δε ζα κπνξέζεη λα παηήζεη ζην ιαηκφ ηνλ ηάιηλ θαη λα ηνπ επηβάιεη ηνπο δηθνχο κνπ φξνπο ηεο εηξήλεο!

Ώπηφ. πηα, ήηαλ θαηαζηξνθή. Γελάξεο ηνπ 1945. Οχηε κηα ειπίδα γηα λίθε. ην δηάνιν φιεο απηέο νη ζπλαηζζεκαηηθέο απηαπάηεο! Μνλαδηθή ειπίδα: ε άκεζε εηξήλε κε ηε Αχζε θη ν θνηλφο κε ηνπο δπηηθνχο αγψλαο θαηά ησλ νξδψλ ησλ κπνιζεβίθσλ.

Ο Υίκιεξ επραξίζηεζε ηνλ θχξεξ γηα ηνλ ηφζν ηηκεηηθφ δηνξηζκφ θη έθπγε γπξίδνληαο ζην δηθφ ηνπ αξρεγείν. Όζηεξα πήγε ζηνπ Γθέξηλγθ, αιιά ν δηάινγνο δελ έδνζε απνηέιεζκα.

Καη λα ηνο ηψξα, πνπ μχπλεζε θαη δελ κπνξεί λα μαλαθνηκεζεί, θη αθνχεη ηε γαιήλε ηνπ πεπθνδάζνπο θαη θνβάηαη λα ηειεθσλήζεη ζηελ θνξνχια ηνπ, πνπ ηελ έρεη εγθαηαιείςεη. Φνβάηαη, γηαηί κπνξεί λα ην κάζεη απηφ ν Μπφξκαλ. Καη θνβάηαη λα ηειεθσλήζεη ζηα αγνξάθηα ηνπ θαη ζηε κεηέξα ηνπο, πνπ ηελ αγαπάεη. Αελ ηνικάεη λα ηειεθσλήζεη γηαηί θνβάηαη ην ζθάλδαιν: Ο θχξεξ δε ζπγρσξεί, φπσο ν ίδηνο ιέεη, ηελ «εζηθή βξσκηά». Ο θαηαξακέλνο ν ζπθηιηδηθφο... "Ώθνπ εζηθή βξσκηά... Ο Υίκιεξ θνίηαμε καληαζκέλνο ηελ ηειεθσληθή ζπζθεπή: Δ κεραλή πνπ απηφο ν ίδηνο δεκηνπξγνχζε δεθανρηψ νιάθεξα ρξφληα, ηνχηε ηελ ψξα δνχιεπε ελαληίνλ ηνπ.

«Ήξζε ην ηέινο, είπε κέζα ηνπ. Ώλ δελ αξρίζσ αγψλα γηα ηε ζσηεξία κνπ, ηψξα ακέζσο, ζίγνπξα ζα ραζψ!».

Ο Υίκιεξ κπνξνχζε λα ππνζέζεη, κε βάζε ηηο πιεξνθνξίεο ησλ πξαθηφξσλ ηνπ, φηη ν αξρηζηξάηεγνο ηεο νκάδαο ζηξαηηψλ ζηελ Εηαιία ζηξαηάξρεο Κέζειξηλγθ δε ζα είρε αληίξξεζε γηα δηαπξαγκαηεχζεηο κε ηε Αχζε. Ώπηφ ην γλψξηδε κφλν ν έιελκπεξγθ θη ν Υίκιεξ. Οη δπν πξάθηνξεο πνπ είραλ θέξεη απηέο ηηο πιεξνθνξίεο εμνληψζεθαλ: Σνπο ζθελνζέηεζαλ αεξνπνξηθφ δπζηχρεκα θαηά ηελ επηζηξνθή ηνπο ζηνλ Κέζειξηλγθ. Ώπφ ηελ Εηαιία ν δξφκνο είλαη αλνηρηφο γηα ηελ Βιβεηία. Καη ζηελ Βιβεηία πεξηκέλεη ν αξρεγφο ηεο ακεξηθάληθεο κπζηηθήο ππεξεζίαο γηα ηελ Βπξψπε, ν Άιαλ Νηάιεο. Ώπηφ πηα είλαη ζνβαξφ. Ώπηφ είλαη άκεζε επαθή ζνβαξψλ αλζξψπσλ θαη κάιηζηα ν θίινο ηνπ Κέζειξηλγθ, ν αξρεγφο ησλ Βο-Βο ζηελ Εηαιία ζηξαηεγφο Καξι ΐνιθ, είλαη πηζηφο άλζξσπνο ηνπ Υίκιεξ.

Ο Υίκιεξ ζήθσζε ην αθνπζηηθφ θαη είπε: —Αφζηε κνπ ακέζσο ην ζηξαηεγφ Καξι ΐνιθ. Ο Καξι ΐνιθ ήηαλ ν δηεπζπληήο ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπ επηηειείνπ. Ο Υίκιεξ ηνπ είρε εκπηζηνζχλε. Ο ΐνιθ ζ' αξρίζεη δηα-πξαγκαηεχζεηο κε ηε Αχζε εμνπζηνδνηεκέλνο απ' απηφλ, ηνλ Υίκιεξ. Δ δηάηαμε ησλ δπλάκεσλ

Ο ηίξιηηο νχηε θαλ ζθφπεπε λα ζηξψζεη θακηά θνκπίλα κε ηνλ ιαγθ, φηαλ ηνπ έθεξαλ ηνλ πάζηνξα ζηελ πξψηε αλάθξηζε. Βθηεινχζε δηαηαγή ηνπ έιελκπεξγθ. Ώθνχ θνπβέληηαζε καδί ηνπ ηξεηο κέξεο, μχπλεζε ην ελδηαθέξνλ ηνπ γη' απηφλ ην γέξν πάζηνξα, πνπ είρε αμηνπξεπή ζπκπεξηθνξά θαη παηδηάζηηθε αθέιεηα.

Κνπβεληηάδνληαο κε ηνλ πάζηνξα, κειεηψληαο ην ληνζηέ κε ηηο πιεξνθνξίεο πνπ είραλ ζπγθεληξσζεί γηα ην γέξν θιεξηθφ, φιν θαη πην ζπρλά πξνζπαζνχζε λα βξεη ην πψο ζα κπνξνχζε ν πάζηνξαο λα ηνπ ρξεζηκέςεη ζην κέιινλ.

Ώθνχ πείζηεθε πσο ν πάζηνξαο φρη κφλν κηζνχζε ην λαδηζκφ, αιιά θαη ήηαλ πξφζπκνο λα βνεζήζεη ηηο παξάλνκεο νξγαλψζεηο πνπ δελ είραλ πάςεη λα αγσλίδνληαη ,--5? θη είρε πεηζηεί γη' απηφ ζαλ άθνπζε ηε ζπλνκηιία ηνπ κε ηνλ πξνβνθάηνξα Κιάνπο -r- ν ηίξιηηο πξνγξακκάηηδε ζηε κειινληηθή ηνπ δνπιηά θη έλα ξφιν γηα ηνλ ιαγθ. Μφλν πνπ δελ είρε θαηαιήμεη αθφκα γηα ην πψο ζα 'ηαλ πην ζθφπηκν λα ηνλ ρξεζηκνπνηήζεη.

Ο ηίξιηηο δελ πξνζπαζνχζε πνηέ λα καληέςεη απφ πξηλ ην πψο ζα εμειηρηνχλ ηα γεγνλφηα ζηηο ιεπηνκέξεηέο ηνπο. ζπκφηαλ ζπρλά ην παξαθάησ επεηζφδην: Σν δηάβαδε ηαμηδεχνληαο κε ην ηξέλν, ηφηε πνπ δηαζρίδνληαο ηελ Βπξψπε πήγαηλε ζηελ Ώγθπξα, θαη ην επεηζφδην εθείλν είρε ραξαρηεί ζηε κλήκε ηνπ γηα νιάθεξε ηε δσή ηνπ. Μηα θνξά, έγξαθε έλαο γλσζηφο ζπγγξαθέαο, ξψηεζαλ ηνλ Πνχζθηλ ηη ζα απνγίλεη ε φκνξθε Σαηηάλα

1. «Ρσηήζηε ηελ ίδηα, εγψ δελ μέξσ» απάληεζε εθλεπξηζκέλνο ν Πνχζθηλ. Ο ηίξιηηο είρε

θνπβεληηάζεη κε καζεκαηηθνχο θαη θπζηθνχο πνιιέο θνξέο, θαη ηδηαίηεξα κεηά ηε ζχιιεςε ηνπ θπζηθνχ Ρνχλγθε, εξεπλεηή ηεο αηνκηθήο ελέξγεηαο, απφ ηελ Γθεζηάπν. ηηο ζπδεηήζεηο ηνπ κ' απηνχο ηνπο επηζηήκνλεο ν ηίξιηηο ελδηαθεξφηαλ λα κάζεη ζε πνην βαζκφ νη ζεσξεηηθνί ηεο επηζηήκεο πξνγξακκαηίδνπλ απφ πξηλ κηα αλαθάιπςε. «Ώπηφ είλαη αδχλαην, ηνπ απαληνχζαλ. Βκείο κφλν πξνζδηνξίδνπκε ηελ θαηεχζπλζε ηεο έξεπλαο, απφ θεη θαη πέξα φια ζα εμαξηεζνχλ απφ ηα πεηξάκαηα».

ηελ θαηαζθνπεία ζπκβαίλεη αθξηβψο ην ίδην. "Οηαλ κηα επηρείξεζε ηελ επεμεξγάδεζαη κε πνιιέο ιεπηνκέξεηεο, ζε πνιχ ιεπηά πιαίζηα, κπνξείο λα πεξηκέλεηο ηελ απνηπρία. Γηαηί ε καηαίσζε έζησ θαη κηαο πξνθαζνξηζκέλεο επαθήο κπνξεί λα ραιάζεη νιάθεξε ηε δνπιηά. Ο ηίξιηηο πίζηεπε πσο έρεηο πεξηζζφηεξεο πηζαλφηεηεο επηηπρίαο φηαλ κπνξείο λα πξνβιέςεηο ηηο δπλαηφηεηεο, λα ζπγθεληξψζεηο ηελ πξνζπάζεηά ζνπ ζηνλ έλα ή ζηνλ άιιν θεληξηθφ ζηφρν, ηδηαίηεξα φηαλ είζαη ππνρξεσκέλνο λα δνπιεχεηο νινκφλαρνο.

«ζηε, ινηπφλ, έρνπκε ηνλ πάζηνξα, είπε κέζα ηνπ ν ηίξ- ιηηο. ζα θαηαπηαζηψ κε ηνλ πάζηνξα. Σψξα, χζηεξα απφ ηελ εμαθάληζε ηνπ Κιάνπο, ηνλ έρσ ζηελ νπζία θάησ απφ ηε δηθηά κνπ αλεμέιεγθηε δηθαηνδνζία. Έρσ αλαθέξεη ζηνλ έιελκπεξγθ πσο δελ κπνξέζακε λα δηαπηζηψζνπκε επαθέο ηνπ πάζηνξα κε ηνλ

πξψελ θαγθειάξην Μπξνχληλγθ, θη απηφο, αλ θξίλσ απφ ηε ζηάζε ηνπ, έραζε θάζε ελδηαθέξνλ γηα ην γέξν. Βλψ ην δηθφ κνπ ελδηαθέξνλ γηα ηνλ πάζηνξα έρεη κεγαιψζεη χζηεξα απφ ηελ εληνιή ηνπ Κέληξνπ». 16.2.1945 (ψξα 4 θαη 45 ιεπηφ)

(Από ηνλ θνκκαηηθό θάθειν ηνλ κέινπο ηνπ ΔΓΔΚ από ην 1939 Άηζκαλ, νκπεξζηνπξκπαλθύξεξ ησλ Δ ο-Δο (IV Γξαθείν ηεο ΓΓΛΑ): «Αιεζηλόο άξηνο. Χαξαθηήξαο πνπ πξνζεγγίδεη ηνλ ηεπηνληθό, ζηαζεξόο. Με ηνπο ζπλαδέιθνπο ηνπ δηαηεξεί θαιέο ζρέζεηο. Δθπιεξώλεη άκεκπηα ην ππεξεζηαθό ηνπ θαζήθνλ. Ακείιηθηνο γηα ηνπο ερζξνύο ηνπ Ράηρ. Αζιεηήο, ηηκεκέλνο κε βξαβεία ζε αγώλεο ζθνπνβνιήο. Άξηζηνο νηθνγελεηάξρεο. ρέζεηο πνπ λα ηνλ θειηδώλνπλ δελ είρε. Έρεη ηηκεζεί κε παξάζεκα ηνπ ξάτρζθύξεξ ησλ Δο-Δο...»)

Ο Μίιεξ θάιεζε ηνλ νκπεξζηνπξκπαλθχξεξ Άηζκαλ αξγά ηε λχρηα: Μεηά ην θνληάθ ηνπ Καιηελκπξίλεξ έλησζε αξθεηά μεθνχξαζηνο.

«Πξαγκαηηθά, απηφ ην θνληάθ έρεη θάηη ην ηδηαίηεξν, έιεγε κέζα ηνπ ν Μίιεξ, ηξίβνληαο ην ζβέξθν ηνπ κε ηνλ αληίρεηξα θαη ην δείθηε ηνπ δεμηνχ ρεξηνχ. Ώπφ ηα δηθά καο θνληάθ ηξίδεη ην θεθάιη, ελψ απηφ ζε μαιαθξψλεη κηα ραξά. Ο ζβέξθνο κνπ, βέβαηα, δελ ηξηδνβνιάεη απ' απηφ, αιιά απφ ηελ πίεζε, φπσο πά-ληα...».

Ο Άηζκαλ θνίηαμε ηνλ Μίιεξ κε ηα θνθθηληζκέλα κάηηα ηνπ θαη ηνπ ρακνγέιαζε κε ην παηδηθφ, αθνπιηζηηθφ ρακφγειν ηνπ.

—Καη κέλα θνληεχεη λα ζπάζεη ην θεθάιη κνπ, είπε. Ώλ ζα είρα εθηά ψξεο χπλν, ζα ηηο έβιεπα ζαλ ην κάλα ηνπ νπξαλνχ. Οχηε πνπ ην θαληάζηεθα πνηέο, φηη ην βαζαληζηήξην ηεο αυπλίαο είλαη ην πην θνβεξφ βαζαληζηήξην.

—Έλαο δηθφο καο ξψζνο πξάθηνξαο, πξψελ παζηαζκέλνο εγθιεκαηίαο, κνπ δηεγήζεθε πσο εθεί, ζηα δηθά ηνπο ζηξαηφπεδα, έβξαδαλ θη έπηλαλ έλα πηνηφ απφ ηζάη, ην ιέγαλε «ηζεθίξ». Βθείλν ην πνηφ, κνπ 'ιεγε, θαη ζε κεζάεη, θαη ζε θξεζθάξεη. Ση ιεο, δνθηκάδνπκε λα θηηάζνπκε θη εκείο;

Ο Μίιεξ έκπεμε έλα μαθληθφ γέιην θαη ζπλέρηζε: Έηζη θη αιιηψο ζα ην πηνχκε απηφ ην πνηφ ζηα δηθά ηνπο ζηξαηφπεδα! Καηξφο, ινηπφλ, λα κάζνπκε απφ ηψξα ηα κπζηηθά ηνπ.

Ο Μίιεξ είρε εκπηζηνζχλε ζηνλ "Ώηζκαλ, γη' απηφ θη αζηεηεπφηαλε καδί ηνπ ρνληξνθνκκέλα θαη αλνηρηά. Καη κε ηνλ ίδην ηξφπν θνπβέληηαδε καδί ηνπ.

—Άθνπ ηη ζα ζνπ πσ, ζπλέρηζε ν Μίιεξ. Βδψ λνκίδσ πσο θάηη ζθνηεηλφ καγεηξεχεηαη. Με θάιεζε ζήκεξα ν ηξαλφο. ινη ηνπο θαληαζηφπιεθηνη είλαη νη ηξαλνί καο... Σέινο πάλησλ... Έρνπλ ηνλ θαηξφ γηα θαληαζηψζεηο, δελ ηνπο ζθίγγεη θακηά ζπγθεθξηκέλε δνπιηά... ζν γηα λα θάλνπλ θαζνδεγεηηθέο ππνδείμεηο, απηφ ην κπνξεί θη ν ηειεπηαίνο ρηκπαηδήο ζην ηζίξθν... Καη μέξεηο ηη ζπκβαίλεη; Σνπ έρεη θπηξψζεη δφληη γηα ηνλ ηίξιηηο...

—Γηα πνηνλ;! —Ναη, λαη, γηα ηνλ ηίξιηηο. Γηα ην κνλαδηθφ άλζξσπν ζηελ παξέα ηνπ έιελκπεξγθ πνπ εγψ ηνλ

ζπκπαζνχζα. Ήξεκνο άληξαο, θαζφινπ γιείθηεο, ρσξίο πζηεξίεο, ρσξίο επηδεηθηηθή πξεκνχξα. Δέξεηο... εγψ δελ ηνπο έρσ θαη πνιιή εκπηζηνζχλε απηνχο πνπ θισζνγπξλάλε ηξηγχξσ ζηνπο ηξαλνχο θαη βγάδνπλ ιφγνπο κε ην ηίπνηα ζηηο ζπγθεληξψζεηο καο... Βλψ ν ηίξιηηο είλαη ζησπειφο. Κη εγψ ηνπο αγαπάσ ηνπο ζησπεινχο... Ώλ έρεηο θίιν πνπ δελ ηνπ αξέζνπλ νη πνιιέο θνπβέληεο, λα 'ζαη ζίγνπξνο πσο απηφο είλαη θίινο. πσο θη αλ ζνπ είλαη ερζξφο, είλαη πξαγκαηηθφο ερζξφο. Καη μέξεηο; Κάηη ηέηηνπο ερζξνχο εγψ ηνπο ζέβνκαη. Βίλαη I ηχπνη απφ θείλνπο πνπ κπνξείο λα κάζεηο πνιιά πξάγκαηα.

—Βγψ ηνλ ηίξιηηο ηνλ γλσξίδσ νρηψ ρξφληα, είπε ν Άη- Ε ζκαλ. Ήκαζηαλ καδί ζην κνιέλζθ θαη ηνλ είδα ζε ζηηγκέο πνπ Ε έβξερε βφκβεο. Ώπηφο είλαη θηηαγκέλνο απφ πέηξα θη αηζάιη.

Ο Μίιεξ ζνχθξσζε ηελ φςε ηνπ: —Ση ζ' έθαλε ηψξα λα ην ξίμεηο ζηηο παξνκνηψζεηο; To I μελχρηη θη ε θνχξαζε; Άζε ηηο παξνκνηψζεηο γηα

ηνπο θνκκάηη- Ε θνχο θαθιαηάδεο. Βκείο, νη πξάθηνξεο, πξέπεη λα ζθεθηφκαζηε κε Ε ξήκαηα θαη κε νπζηαζηηθά: «εθείλνο ζπλαληήζεθε», «απηή είπε», I «εθείλνο έδνζε»... Λνηπφλ, ηη ιεο; Αελ ην πηζηεχεηο;...

—ρη, απάληεζε ν Άηζκαλ. Αελ κπνξψ λα πηζηέςσ πσο I κπνξεί λα 'ρεη θάλεη αηηκία ν ηίξιηηο. —Κη εγψ ην ίδην. —"Εζσο ζα πξέπεη λα πεηζηεί κε ιεπηφ ηξφπν ν Καιηελκπξίλεξ πσο δελ ηξέρεη ηίπνηα...

—Καη γηαηί απηφ; ξψηεζε ν Μίιεξ αθνχ ζθέθηεθε ιηγάθη. Κη αλ εθείλνο ζέιεη θαιά θαη ζψλεη λα ηνλ βγάιεη ηνλ ηίξιηηο άηηκν; Γηαηί λα ηνλ πείζνπκε πσο δελ είλαη; ην θάησ-θάησ ν ηίξιηηο | δελ είλαη ηεο δηθηάο καο παξέαο. Ώπηφο αλήθεη ζηελ έθηε δηεχζπλζε. Άζε ην έιελκπεξγθ λα βνπξιίδεηαη...

—Ο έιελκπεξγθ ζα δεηήζεη απνδείμεηο. Κη φπσο ην μέξεηε, ζα 'ρεη θαη ηελ ππνζηήξημε ηνπ ξατρζθχξεξ. —Γηα πεο κνπ, ηνλ έθνςε ν Μίιεξ, γηαηί δελ πεηάμαηε καδί ζηελ Κξαθνβία ην πεξαζκέλν θζηλφπσξν; —Γηαηί εγψ δελ πεηάσ, θχξηε γθξνππελθχξεξ. Φνβάκαη λα πεηάμσ... Γεηψ ζπγγλψκε γΓ απηή κνπ ηελ

αδπλακία... αιιά δελ ην ζεσξψ έληηκν λα ηελ θξχςσ. —Κη εγψ δελ μέξσ θνιχκπη, θνβάκαη ην λεξφ, ζηξαβνγέιαζε ν Μίιεξ. Άξρηζε πάιη ην καζάδ ζην ζβέξθν κε ηα δχν δάρηπια ηνπ δεμηνχ ρεξηνχ. —Λνηπφλ, ηη ζα θάλνπκε κε ηνλ ηίξιηηο; Ο Άηζκαλ αλαζήθσζε ηνπο ψκνπο ηνπ: —Βγψ πξνζσπηθά λνκίδσ πσο ζα πξέπεη ν θαζέλαο λα 'λαη πάληα ηίκηνο απέλαληη ζηνλ ίδην ηνλ εαπηφ

ηνπ. Ώπηφ θαη θαζνξίδεη φιεο ηηο παξαπέξα πξάμεηο θαη ελέξγεηεο.

—Οη πξάμεηο θη νη ελέξγεηεο, είλαη έλα θαη ην ίδην πξάγκα, ηνλ δηφξζσζε ν Μίιεξ. Να 'μεξεο πφζν δειεχσ εθείλνπο πνπ εθηεινχλ δηαηαγέο θαη ηίπνη' άιιν παξαπέξα! Να 'μεξεο πφζν ζα 'ζεια κφλν λα εθηειψ δηαηαγέο! «Να 'ζαη ηίκηνο»! Λεο θη εγψ άιιν ηίπνηα δελ θάλσ, παξά λα ζθέθηνκαη ην πψο ζα γίλσ άηηκνο. Οξίζηε, ινηπφλ, ζνπ δίλσ κηα απεξηφξηζηε δπλαηφηεηα λα θαλείο ηίκηνο: Πάξε απηά ηα ζηνηρεία...

Ο Μίιεξ έζπξσμε πάλσ ζην ηξαπέδη ηνπ πξνο ηε κεξηά ηνπ Άηζκαλ κεξηθνχο θαθέινπο κε δαθηπινγξαθεκέλα ραξηηά.

—...Καη βγάιε ηα ζπκπεξάζκαηά ζνπ. Πέξα γηα πέξα ηίκηα. Βγψ ζα ζηεξηρηψ ζ' απηά, φηαλ ζα πάσ λα αλαθέξσ ζηνλ ηξαλφ γηα ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο.

—Καη γηαηί πξέπεη λα ην θάλσ αθξηβψο εγψ απηφ, θχξηε νκπεξγθξνππελθχξεξ; ξψηεζε ν Άηζκαλ. Ο Μίιεξ έβαιε ηα γέιηα: —Καη ηη απφγηλε ε ηηκηφηεηά ζνπ, θίιε κνπ; Πνχ ηελ θαηαρψληαζεο; Βχθνιν είλαη λα ιέκε ζηνλ άιινλ πσο

πξέπεη λα 'λαη ηίκηνο. Ώιιά ν θαζέλαο ρσξηζηά, ην κφλν πνπ ζθέθηεηαη είλαη πψο λα παξνπζηάζεη ηελ αηηκία ηνπ ζαλ ηηκηφηεηα... Πψο λα δηθαηνινγήζεη ηνλ εαπηφ ηνπ θαη ηηο πξάμεηο ηνπ. Ή κήπσο δελ είλ' έηζη;

—Βληάμεη, εγψ ζα γξάςσ αλαθνξά. —Ση ζφη αλαθνξά; —ζα γξάςσ ζηελ αλαθνξά πσο ηνλ ηίξιηηο ηνλ γλσξίδσ πνιιά ρξφληα θαη κπνξψ λα δφζσ θάζε

είδνπο εγγπήζεηο γηα ηελ ηηκηφηεηά ηνπ. Ο Μίιεξ ζψπαζε γηα ιίγν, θνπλήζεθε ζηελ πνιπζξφλα ηνπ, θη χζηεξα πξφηεηλε ζηνλ Άηζκαλ έλα ιεπθφ

θχιιν ραξηί. —Γξάςε, ηνπ είπε. Καηέβαηλε. Ο Άηζκαλ έβγαιε ην ζηπιφ ηνπ, θαινζθέθηεθε θάκπνζν ηελ πξψηε θξάζε, θη χζηεξα αξάδηαζε κε ηνλ

θαιιηγξαθηθφ ηνπ ραξαθηήξα. «Πξνο ην δηεπζπληή ηεο IV Αηεχζπλζεο, νκπεξγθξνππελθχξεξ ησλ Βο-Βο Μίιεξ, ζεσξψληαο ηνλ ζηαληαξηελθχξεξ ησλ Βο-Βο θνλ ηίξιηηο αιεζηλφ, άξην, αθνζησκέλν ζηηο ηδέεο ηνπ θχξεξ θαη ηνπ ΒΓΒΚ, παξαθαιψ λα κνπ επηηξέςεηε λα κελ αζρνιεζψ κε ηελ έξεπλα ησλ ππνζέζεψλ ηνπ. Οκπεξζηνπξκπαλ- θχξεξ ησλ Βο-Βο Άηζκαλ».

Ο Μίιεξ πάηεζε ηελ θφια κε ην ζηππφραξην, ηε δηάβαζε δπν θνξέο θη είπε ζηγαιά: —Βληάμεη... κπξάβν... Βγψ πάληα ζαο ζεβφκνπλ θαη ζαο είρα απφιπηε εκπηζηνζχλε. Σψξα κνπ δίλεηαη ε

δπλαηφηεηα λα πεηζζψ αθφκα κηα θνξά γηα ηελ εμαίξεηε αμηνπξέπεηά ζαο, Άηζκαλ. —αο επραξηζηψ. —Αελ ππάξρεη ιφγνο λα κε επραξηζηήζεηε. Βγψ ζαο επραξηζηψ. Λνηπφλ, πάξηε απηνχο ηνπο ηξεηο

θαθέινπο, ζπληάμηε κε βάζε ηα ζηνηρεία ηνπο κηα επλντθή αλαθνξά γηα ηελ εξγαζία ηνπ ηίξιηηο... Ξέξεηε δε ρξεηάδεηαη λα ζαο πσ: επηδεμηφηεηα πξάθηνξα, δηνξαηηθφηεηα εξεπλεηή, γελλαηφηεηα αιεζηλνχ εζληθνζνζηα- ιηζηή. Πφζνο θαηξφο ζαο ρξεηάδεηαη γη' απηή ηε δνπιηά;

Ο Άηζκαλ θπιινκέηξεζε ηνπο θαθέινπο θη απάληεζε: —Γηα λα ηα δηαηππψζσ σξαία θαη γηα λα ηα ηεθκεξηψζσ ληνθνπκεληαξηζκέλα ζα ζαο παξαθαινχζα λα

κνπ δφζεηε κηα βδνκάδα. —Πέληε κέξεο, ην πνιχ. —Βληάμεη. —Καη θξνληίζηε λα παξνπζηάζεηε ηδηαίηεξα σξαία ηνλ ηίξιηηο ζηελ ππφζεζε κε θείλν ηνλ πάζηνξα. Ο Μίιεξ αθνχκπεζε ην δάρηπιν ηνπ ζηνλ έλαλ απφ ηνπο θαθέινπο, θαη ζπλέρηζε: —Ο Καιηελκπξίλεξ πηζηεχεη, πσο κέζα απφ ηνπο παπάδεο θάπνηνη πξνζπαζνχλ ηψξα λα πεηχρνπλ

επαθή κε ηε Αχζε: ΐαηηθαλφ θαη παξαπέξα... —Βληάμεη... —Λνηπφλ, βάιηε κπξνο. Σξαβάηε ηψξα ζην ζπίηη θαη φλεηξα γιπθά. ηαλ έθπγε ν "Ώηζκαλ, ν Μίιεξ έβαιε ηελ αλαθνξά ηνπ ζ' έλα ρσξηζηφ θάθειν θη ψξα πνιιή θαζφηαλ

ζπιινγηζκέλνο. Όζηεξα θάιεζε έλαλ άιιν απφ ηνπο αλζξψπνπο ηνπ, ηνλ νκπεξ- ζηνπξκπαλθχξεξ Υφιηνθ. —Ώθνχζηε, ηνπ είπε, ρσξίο θαλ λα ηνπ πξνηείλεη λα θαζίζεη, γηαηί ν Υφιηνθ ήηαλ απ' ηνπο λένπο

αμησκαηηθνχο. αο αλαζέησ κηα ππφζεζε εμαηξεηηθήο κπζηηθφηεηαο θαη ζπνπδαηφηεηαο. —Μάιηζηα, νκπεξγθξνππελθχξεξ... «Σνχηνο εδψ ζ' αλαπνδνγπξίζεη νιάθεξε ηε γεο, είπε κέζα ηνπ ν Μίιεξ. Ώπηνπλνχ ηα παηρλίδηα καο ηνπ

αξέζνπλ αθφκα, πξνο ην παξφλ εμαθνινπζεί λα θνιπκπάεη κέζα ηνπο. Σνχηνο εδψ ζα θαηεβάζεη έλαο ζεφο μέξεη πφζα... Καη θαιχηεξα έηζη...ζα "ρσ ηη λα παδαξέςσ κε ηνλ έιελκπεξγθ».

—Σν ινηπφλ, ζπλέρηζε ν Μίιεξ. Πξέπεη λα κειεηήζεηε ηνχηεο ηηο ππνζέζεηο. Βίλαη νη δνπιηέο ηνπ ζηαληαξηελθχξεξ ηίξιηηο ηελ ηειεπηαία ρξνληά. Σνχην δσ έρεη ζρέζε κε ην φπιν ηεο ηηκσξίαο... δειαδή κε ην αηνκηθφ φπιν... Με ηνλ θπζηθφ Ρνχλγθε... Γεληθά, ε ππφζεζε έρεη βξσκίζεη, αιιά πξνζπαζήζηε λα ηελ μεζάςεηε... Ώλ ζαο δεκηνπξγεζνχλ ηίπνηα απνξίεο, λα 'ξρεζηε ζε κέλα...

ηαλ ν Υφιηνθ, ζαζηηζκέλνο θάπσο, αιιά θαη πξνζπαζψληαο λα θξχςεη ηε ζαζηηζκάξα ηνπ, έθεπγε απφ ην γξαθείν ηνπ αξρεγνχ ηεο Γθεζηάπν, ν Μίιεξ ηνλ ζηακάηεζε θαη πξφζζεζε:

—Πάξηε θαη κεξηθέο άιιεο ππνζέζεηο ηνπ, παιηφηεξεο, απφ ην κέησπν, θαη θνηηάμηε λα ηδείηε κπαο θαη είραλ δηαζηαπξσζεί πνηέο νη δξφκνη ηνπ ηίξιηηο θαη ηνπ Άηζκαλ. Πιεξνθνξίεο γηα ζπιινγηζκνχο (Ο Νηάιεο)

Καη ε Γθεζηάπν, θαη ε Άκπβεξ, θαη ε αληηθαηαζθνπεία ηνπ ΐηζχ ην 'μεξαλ, πσο απφ ηε Γαιιία ηηο αλήζπρεο εθείλεο κέξεο ηνπ θαινθαηξηνχ ηνπ 1942 ζα πεξλνχζε θάπνηνο κπζηεξηψδεο ακεξηθάλνο. Δ ππεξεζία αληηθαηαζθνπείαο ηεο Γαιιίαο, ε Γθεζηάπν θαη ε ππεξεζία ηνπ λαπάξρνπ Καλάξε είραλ αξρίζεη θηφιαο ην θπλήγη γηα λα πηάζνπλ εθείλνλ ηνλ άγλσζην.

ηνπο ζηδεξνδξνκηθνχο ζηαζκνχο θαη ζηα ηδακέληα θηίξηα ησλ αεξνδξνκίσλ μεξνζηάιηαδαλ κέξα θαη λχρηα νη κπζηηθνί πξάθηνξεο, θαξθψλνληαο ηα κάηηα ηνπο ζηνλ θαζέλα πνπ θάπσο έκνηαδε κε ακεξηθάλν.

Κη φκσο, δελ ηα θαηάθεξαλ λα ηνλ πηάζνπλ εθείλν ηνλ άλζξσπν. Ήμεξε λα θαηαρσληάδεηαη ζηα ξεζηνξάλ θαη λα εκθαλίδεηαη απξφζκελα ζηα αεξνπιάλα. Έμππλνο, ππνινγηζηήο, ήξεκνο θαη ηνικεξφο, μεγέιαζε ηε γεξκαληθή ππεξεζία αζθάιεηαο, ηελ αληηθαηαζθνπεία ηνπ ΐηζχ θαη ζαλ απφ ζαχκα θαηάθεξε λα πεξάζεη ζην ηέινο ηνπ 1942 ζηελ νπδέηεξε Βιβεηία.

Ο άλζξσπνο εθείλνο ήηαλ ςειφο ζην αλάζηεκα. Σα κάηηα ηνπ, θξπκκέλα πίζσ απφ ηα ιακπεξά θξχζηαιια ησλ γπαιηψλ ηνπ, θνίηαδαλ ηνχηνλ ηνλ θφζκν ζπγθαηαβαηηθά, θαιφθαξδα, αιιά θαη απζηεξά ηαπηφρξνλα. Ο άγλσζηνο είρε πάληα ζην ζηφκα ηνπ έλα ίζην εγγιέδηθν ηζηκπνχθη, ήηαλ ιηγνκίιεηνο, ρακνγεινχζε ζπρλά θαη ζθιάβσλε ηνπο ζπλνκηιεηέο ηνπ κε ηελ θαινπξναίξεηε καληέξα ηνπ λα αθνχεη πξνζερηηθά, λα αζηεηεχεηαη έμππλα θαη, φηαλ δελ είρε δίθην, λα παξαδέρεηαη ακέζσο θαη εηιηθξηλά φηη έπεθηε έμσ.

Ίζσο νη κπζηηθέο ππεξεζίεο ηνπ Υίκιεξ, ηνπ Καλάξε θαη ηνπ Πεηέλ, αλ ήμεξαλ θαιά πνηνο ήηαλ εθείλνο ν άλζξσπνο, ζα 'βαδαλ δέθα θνξέο πην πνιχ ηα δπλαηά ηνπο γηα λα ηνλ πηάζνπλ εθεί αθφκα, ζηε Γαιιία, φπνπ ν γεξκαληθφο ζηξαηφο είρε εηζβάιεη ζην ηέινο ηνπ 1942, ηεξκαηίδνληαο ηελ «απηνθπξηαξρία» ηεο Γαιιίαο κε πξσηεχνπζα ην ΐηζχ. Ο άλζξσπνο εθείλνο ήηαλ ν "Ώιαλ Νηάιεο, πξάθηνξαο ηνπ ηκήκαηνο ζηξαηεγηθψλ ππεξεζηψλ ΣΤ

3, θαη ζηε ΐέξλε ηνλ έζηειλε ν ζηξαηεγφο Νηφλνβαλ.

ηελ Βιβεηία, πνιχ ζχληνκα άξρηζαλ λα κηιάλε γηα θείλνλ ζαλ γηα ηνλ πξνζσπηθφ απεζηαικέλν ηνπ πξφεδξνπ Ρνχδβειη.

Ο Νηάιεο δεκνζίεπζε ζηνλ Σχπν κηα δηάςεπζε γηα θείλεο ηηο θήκεο. Δ δηάςεπζε έδεηρλε παξάμελε θη αηληγκαηηθή. Βίρε θαηαιάβεη ν Νηάιεο, πσο εθείλε ε δηπιή δηαθήκηζε — νη θήκεο θη ε παξάμελε δηάςεπζή ηνπο — ζα κπνξνχζε λα ηνπ ρξεζηκέςεη πνιχ. Καη δελ έπεζε έμσ: ηνπο πξψηνπο θηφιαο κήλεο απ' ηνλ εξρνκφ ηνπ ζηε ΐέξλε, άξρηζαλ λα ζπγθιίλνπλ εθεί απ' φιεο ηηο κεξηέο δηάθνξνη άλζξσπνη απφ δηάθνξεο ρψξεο γηα λα ζπλαληεζνχλ καδί ηνπ: ηξαπεδίηεο, αζιεηέο, δηπισκάηεο, δεκνζηνγξάθνη, θαζαξφαηκνη πξίγθηπεο, ζεαηξίλνη, κε δπν ιφγηα φινη εθείλνη νη άλζξσπνη, απφ ηνπο νπνίνπο νη κπζηηθέο ππεξεζίεο ηνπ θφζκνπ αληινχλ ηνπο πξάθηνξέο ηνπο, θαη κάιηζηα ηνπο πην αμηφινγνπο.

Πξηλ αξρίζεη ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ παξαξηήκαηνο ηνπ ηκήκαηνο ζηξαηεγηθψλ ππεξεζηψλ ζηελ Βιβεηία, ν Νηάιεο κειέηεζε ζρνιαζηηθά ηα ζηνηρεία πνπ ζπγθέληξσζαλ γηα ηνπο ζπλεξγάηεο ηνπ. —Βδψ, ζην κπιε ληνζηέ, ηνπ εμήγεζε ν πξάθηνξαο ηνπ Βθ- Μπη-'Ώη πνπ είρε αζρνιεζεί κε ηνλ έιεγρν θαη ηελ ηαρηνπνίεζε ησλ θαθέισλ ησλ ζπλεξγαηψλ, είλαη θαηαρσξεκέλνη φινη, φζνη έρνπλ ζπγγελείο θαη ζηελνχο θίινπο ζηηο ρψξεο ηνπ άμνλα θαη ζε νπδέηεξεο ρψξεο. ε ηνχην ην ληνζηέ είλαη ηα άηνκα πνπ έρνπλ γελλεζεί ζηε Γεξκαλία θαη γεληθά ζηελ Βπξψπε, θαζψο θη φζνη έρνπλ γνλείο γεξκαλνχο. Βδψ είλαη ηα νλφκαηα εθείλσλ κε ηνπο νπνίνπο δηαηεξνχλ αιιεινγξαθία νη ζπλεξγάηεο ζαο... Βλψ εδψ...

Ο Νηάιεο ηνλ έθνςε απνξεκέλνο: —Ση ζρέζε έρνπλ φια απηά κε ην δηθφ καο ζέκα; —πγγλψκε, δελ θαηάιαβα... —Βκέλα κ' ελδηαθέξνπλ ηα εμήο: Ήηαλ πνηέ θαλέλαο από ηνπο αλζξψπνπο πνπ ζπλεξγάδνκαη καδί

ηνπο δξαζηήξην κέινο ηνπ γεξκαλνακεξηθάληθνπ ηλζηηηνχηνπ ή φρη; Βίλαη θαλέλαο απ' απηνχο κέινο θνκκνπληζηηθνχ θφκκαηνο; Μήπσο είλαη θαλέλαο νκνθπιφθηινο; Μήπσο είλαη θακηά ιεζβία; Πνηα νηθνγελεηαθή θαηάζηαζε έρνπλ απηνί νη άλζξσπνη; Έρνπλ ζηέξεν γάκν ή κήπωο ε γπλαίθα είλαη πζηεξηθή, θη ν άληξαο ηεο εμαηηίαο απηήο ηεο θαηάζηαζεο ην 'ρεη ξίμεη ζην πηνηφ θη νλεηξεχεηαη λα μαπνζηείιεη ζηνπ δηάνινπ ηε κάλα απηή θαη ηελ αλππφθνξε νηθνγελεηαθή εζηία; ζν γηα ηνπο ζπγγελείο ζηε Γεξκαλία ή ζηελ Εηαιία, θάπνηνο απ ηνπο καθξηλνχο πξνγφλνπο κνπ είρε εγθαηαζηαζεί ζηελ Γεξκαλία απφ ηνλ πεξαζκέλν αηψλα αθφκα.

Απζηπρψο, ηα επξεηήξηα «Πνηνο είλαη πνηνο» ειάρηζηα έγξαθαλ γηα ην πνηνο ήηαλ εθείλνο ν άλζξσπνο ζην παξειζφλ. Σελ ηζηνξία ηνπ άμηδε λα ηε γλψξηδαλ απφ λσξίηεξα νη ππεξεζίεο αληηθαηαζθνπείαο ηεο Γεξκαλίαο. Ώιιά ηελ έκαζαλ ζεκαληηθά αξγφηεξα.

ηαλ νη ππεξεζίεο ηνπ Υίκιεξ θαηάθεξαλ λα κπάζνπλ ζην ζπίηη ηνπ Νηάιεο κηα δηπιή ηνπο πξάθηνξα (ε πξφζραξε θαη ππάθνπε καγείξηζζα πνπ δνχιεπε ζηνπ "Ώιαλ Νηάιεο ήηαλ πξάθηνξαο ηεο VI δηεχζπλζεο ζηελ ππεξεζία ηεο απηνθξαηνξηθήο αζθάιεηαο), θη ν έιελκπεξγθ, θη ν Υίκιεξ, θη ν Μίιεξ, θη αξγόηεξα ν Καιηελκπξίλεξ, έκαζαλ απφ θείλε ηελ πξάθηνξά ηνπο πνιιά ζπνπδαία θη ελδηαθέξνληα. Μπφξεζαλ θαη ζρεκάηηζαλ θείλε ηελ αλάγιπθε εηθφλα, πνπ ζπλήζσο δηακνξθψλεηαη απφ αζήκαληεο, ζα 'ιεγε θαλέλαο, ιεπηνκέξεηεο.

3 ΣΤ (Σμήμα ηπαηηγικών Τπηπεζιών), πολιηική καηαζκοπεία ηυν ΗΠΑ ζηο δεύηεπο παγκόζμιο πόλεμο. 3 Οζέηζκι Καπλ (1889-1938), γεπμανόρ πποοδεςηικόρ δημοζιογπάθορ και λόγιορ.

Βθείλε ε πξάθηνξαο, γηα παξάδεηγκα, ηνπο πιεξνθφξεζε, πσο ην πην αγαπεκέλν βηβιίν ηνπ Άιαλ Νηάιεο ήηαλ ην βηβιίν ην θηλέδνπ νπλ Σζη «Δ ηέρλε ηνπ πνιέκνπ». ε θείλν ην βηβιίν, ν θηλέδνο ζεσξεηηθφο είρε δηαηππψζεη ηηο αξρέο ηεο θαηαζθνπείαο. Παξνπζίαδε εθείλεο ηηο αξρέο ηεο θαηαζθνπείαο πνπ ρξεζηκν-πνηνχζαλ ζηελ Κίλα ηεηξαθφζηα ρξφληα π.Υ.

Εδηαίηεξε πξνηίκεζε έδεηρλε ν Άιαλ Νηάιεο ζε θείλεο ηηο ζειίδεο ηνπ βηβιίνπ, φπνπ ν θηλέδνο ζπγγξαθέαο έγξαθε πνηνη πξάθηνξεο είλαη νη πην πνιχηηκνη ζηελ θαηαζθνπεία.

Ο νπλ Σζη μερψξηδε πέληε είδε πξαθηφξσλ: ηνπο ληφπηνπο, ηνπο εζσηεξηθνχο, ηνπο δηπινχο, ηνπο αγχξηζηνπο θαη ηνπο δσληαλνχο.

Οη ληφπηνη θαη νη εζσηεξηθνί (ν Νηάιεο ηα έγξαθε απηά απνζπαζκαηηθά ζε κηθξά ραξηάθηα, θαη θείλα ηα ραξηάθηα έθηαλαλ επίζεο ζην γξαθείν ηνπ έιελκπεξγθ), αληηζηνηρνχλ έγξαθε ν Νηάιεο, ζ' απηνχο πνπ εκείο ζήκεξα ηνπο ιέκε πξάθηνξεο θαηά ηφπνπο.

Ο δηπιφο πξάθηνξαο είλαη ερζξηθφο πξάθηνξαο πνπ αηρκαισηίζηεθε, ζε ζπλέρεηα μαλαζηξαηνινγήζεθε θαη ζηάιζεθε πίζσ, ζηνπο πξψελ δηθνχο ηνπ, αιιά ηψξα πηα ζαλ πξάθηνξαο ηεο ρψξαο πνπ ηνλ είρε πηάζεη.

Ο Άιαλ Νηάιεο είρε ππνγξακκίζεη κε θφθθηλν κνιχβη ηηο ιέμεηο «αγχξηζηνο πξάθηνξαο». Σνπ είρε αξέζεη πνιχ εθείλε ε θηλέδηθε εμεδεηεκέλε νξνινγία. Ο νπλ Σζη αγχξηζηνπο πξάθηνξεο νλφκαδε εθείλνπο, κε ηνπο νπνίνπο δηνρεηεχεηαη ζηνλ ερζξφ ε παξαπιαλεηηθή πιεξνθφξεζε. Ο νπλ Σζη ηνπο έιεγε αγχξηζηνπο, επεηδή ν ερζξφο πξνθαλψο ζα 'πξεπε λα ηνπο ζθνηψλεη, φηαλ ζα δηαπίζησλε πσο νη πιεξνθνξίεο πνπ ηνπ έδηλαλ ήηαλ ςεχηηθεο.

Οη δσληαλνί πξάθηνξεο, θαηά ηελ νξνινγία ηνπ νπλ Σζη, ππνγξάκκηδε ν Νηάιεο ζηηο ζεκεηψζεηο ηνπ, ιέγνληαη ζηηο κέξεο καο δηεηζδπηηθνί πξάθηνξεο. Βίλαη απηνί πνπ δηεηζδχνπλ ζηελ ερζξηθή ρψξα, εθηεινχλ εθεί ηελ απνζηνιή ηνπο θη χζηεξα γπξίδνπλ πίζσ δσληαλνί.

Ο νπλ Σζη πίζηεπε πσο ν πξαγκαηηθφο πξάθηνξαο, ν άμηνο θαηάζθνπνο νθείιεη λα έρεη κέζα ηνπ φινπο απηνχο ηνπο πέληε πξάθηνξεο ηαπηφρξνλα. Έιεγε πσο εθείλνο ν πξάθηνξαο, πνπ έρεη κέζα ηνπ πέληε ηέηηνπο πξάθηνξεο, θαηέρεη ην «ζετθφ αξαρλφπα- λν», θάηη ζαλ ςαξάδηθν δίρηπ, θηηαγκέλν απφ πιήζνο ιεπηέο. αφξαηεο, αιιά πνιχ γεξέο θισζηέο, πνπ ηηο ζηεξηψλεη φιεο καδί ζ έλα θνηλφ ζρνηλί.

Ο νπλ Σζη είρε θαηαρσξήζεη ελδηαθέξνπζεο ζθέςεηο ζην βηβιίν ηνπ, θαη πνιιέο απ* απηέο ν Νηάιεο θξφληηδε λα ηηο αληηγξάθεη ζε ρσξηζηά ραξηάθηα, φπσο ηηο ζθέςεηο γηα ηελ αληηθαηαζθνπεία, γηα ηελ παξαπιαλεηηθή πιεξνθφξεζε, γηα ηνλ ςπρνινγηθφ πφιεκν, γηα ηελ ηαθηηθή ηεο αζθάιεηαο ησλ πξαθηφξσλ.

Δ θαηαζθνπεία ηνπ νπλ Σζη ήηαλ πξφθιεζε γηα ηελ θαηαζθνπεία ηεο Ώξραίαο Βιιάδαο θαη ηεο Ώξραίαο Ρψκεο. Βθεί, γηα πνιιά βαζίδνληαλ ζηηο ππνδείμεηο ησλ πλεπκάησλ θαη ησλ ζεψλ. ηελ θαηαζθνπεία, φκσο, έιεγε ν νπλ Σζη, δελ θάλεη λα βαζίδεζαη νχηε ζηα πλεχκαηα, νχηε ζην ζεφ. ηελ θαηαζθνπεία, πξέπεη λα βαζίδεζαη κφλν ζηνλ άλζξσπν, είηε απηφο είλαη ερζξφο, είηε θίινο.

Δ πξάθηνξαο ηεο Γθεζηάπν κπφξεζε θαη θσηνγξάθηζε ηε ΐίβιν κε ηεξάζηην αξηζκφ ζεκεηψζεσλ ζηα πεξηζψξηα ησλ ζειίδσλ, ζεκεηψζεσλ πνπ είραλ γξαθηεί κε ην ρέξη ηνπ ακεξηθάλνπ πξάθηνξα. ηε ΐίβιν είρε ζεκεησζεί ηδηαίηεξα εθείλν ην ζεκείν, πνπ ιέεη φηη ν Εεζνχο ηνπ Ναπή έζηεηιε δπν άληξεο ηνπ ζηελ Εεξηρψ γηα λα θαηαζθνπεχζνπλ θαη λα ηνπ θέξνπλ πιεξνθνξίεο. Οη δπν εθείλνη πξάθηνξεο πήγαλ ζην ζπίηη κηαο ηζνχιαο, ηεο Ραάκπ. Βθείλε ε πεξίπησζε, φπσο πίζηεπε ν Νηάιεο θη φπσο έιεγε ζηνπο θίινπο ηνπ, ήηαλ ε πξψηε πεξίπησζε πνπ θαηαρσξήζεθε ζηα ηζηνξηθά ρξνληθά, απηνχ πνπ νη επαγγεικαηίεο πξάθηνξεο ην ιέλε ζήκεξα γηάθθα — θξπςψλα. Δ Ραάκπ ηνπο έθξπςε ηνπο θαηάζθνπνπο ζην ζπίηη ηεο, θη αξγφηεξα ηνπο νδήγεζε έμσ απφ ηελ πφιε, θη νη ηζξαειίηεο, πνπ θπξίεπζαλ ηελ Εεξηρψ, έζθαμαλ φινπο ηνπο ππεξαζπηζηέο ηεο, αθήλνληαο ζηε δσή κφλν ηε Ραάκπ θαη ηελ νηθνγέλεηά ηεο. Ώθξηβψο ηφηε θαη μεθίλεζε ε παξάδνζε λα ακείβνληαη φζνη βνεζνχλ ηελ θαηαζθνπεία.

Έλα απφ ηα αγαπεκέλα βηβιία ηνπ "Ώιαλ Νηάιεο, φπσο αλάθεξε ζην θέληξν ηεο ε πξάθηνξαο - καγείξηζζά ηνπ , ήηαλ ην βηβιίν ηνπ Νηαληέι Νηεθφ «Ρνβηλζψλαο Κξνχζνο». Βπίζεο, πνιχ ζπρλά, ν Νηάιεο μαλαγχξηδε ζηα βηβιία «Μνι Φιέληεξο» θαη «Δκεξνιφγην ηεο παλνπθιηαζκέλεο ρξνληάο». Σα βηβιία απηά ηα είρε γξάςεη ν Νηαληέι Νηεθφ, έλαο απφ ηνπο κεγαιχηεξνπο θαηάζθνπνπο, πνπ φρη κφλν ήηαλ αλεμάξηεηνο νξγαλσηήο κεγάινπ θαηαζθνπεπηηθνχ δηθηχνπ, αιιά είρε γίλεη θαη ν πξψηνο αξρεγφο ηεο αγγιηθήο θαηαζθνπείαο, πξάγκα πνπ ν θφζκνο ην έκαζε πνιιά ρξφληα χζηεξα απφ ην ζάλαην ηνπ.

Ο Νηάιεο αλαδεηνχζε ζηηο ζειίδεο ησλ βηβιίσλ ηνπ, έζησ θαη ηελ πην απφκαθξε ππφκλεζε πσο ηα είρε γξάςεη ν αξρεγφο ηεο θαηαζθνπείαο ηεο βξεηαληθήο απηνθξαηνξίαο. Κη φκσο, δε βξήθε πνπζελά ηελ παξακηθξή ππφκλεζε.

ηνλ ειεχζεξν ρξφλν ηνπ, έιεγαλ επίζεο νη πιεξνθνξίεο ηεο κεγείξηζζαο, ν "Ώιαλ Νηάιεο κειεηνχζε πξνζερηηθά ηελ πξαθηηθή θαη ηηο κέζνδεο ησλ πην κεγάισλ θαηαζθνπεπηηθψλ νξγαλψζεσλ ηνπ 19νπ αηψλα ζηελ Βπξψπε.

Κη άιιεο πνιιέο πιεξνθνξίεο γηα ηνλ 'Ώιαλ Νηάιεο είραλ ζπγθεληξσζεί ζηα ζσξαθηζκέλα αξρεία ηνπ Υίκιεξ. Κη φκσο κηα νινθιεξσκέλε βηνγξαθία εθείλνπ ηνπ ηθαλνχ θαηάζθνπνπ ηνπ αηψλα καο, νη εγθέθαινη ηνπ Σξίηνπ Ράηρ δελ ηα θαηάθεξαλ λα δηακνξθψζνπλ.

Δ βηνγξαθία ηνπ Νηάιεο δελ ήηαλ θαη ηφζν ρηππεηή. Ώθνχ πήξε ζηα εηθνζηηξία ηνπ ρξφληα ην δίπισκα ηνπ κάγηζηξνπ ησλ ηερλψλ, έθπγε λα δνπιέςεη ζαλ ηεξαπφζηνινο ζηελ Ελδία θαη ζηελ Κίλα, ελψ ην Μάε ηνπ 1916 αλάιαβε ην πξψην ηνπ δηπισκαηηθφ πφζην ζηε ΐηέλε. Ανχιεςε ζην Παξίζη, ζηελ αληηπξνζσπεία πνπ επηθεθαιήο ηεο ήηαλ ν Γνχληξν Οπίιζνλ. Όζηεξα ηνπ αλαηέζεθε εηδηθή απνζηνιή θαη δνχιεςε ζηελ Βιβεηία θαη ζηελ Ώπζηξία, πξνζπαζψληαο λα πεξηζψζεη ηελ απζηξννπγγξηθή απηνθξαηνξία. Βθεί, ζηα 1918,

πξνεηνίκαζε ηελ πξψηε ηνπ ζπλσκνζία, πνπ ζα κπνξνχζε λα 'ρεη εληππσζηαθά απνηειέζκαηα, αλ ν Νηάιεο ηελ νινθιήξσλε. Χζηφζν, ε λνεκβξηαλή επαλάζηαζε ζηε Γεξκαλία κε επηθεθαιήο ηνπο θνκκνπληζηέο, κπήθε εκπφδην ζηελ εθαξκνγή ηεο ζπλσκνζίαο. Δ κειινληηθή κνλαξρία ησλ Ώςβνχξγσλ, πνπ ζα είρε γηα ζθνπφ ηεο λα γίλεη δψλε θαξαληίλαο, ηζρπξή ζσξαθηζκέλε αζπίδα ηεο Αχζεο ζην δξφκν ηεο εμάπισζεο ηνπ κπνιζεβηθη- ζκνχ ζηελ Βπξψπε, απφκεηλε κφλν ζηα ζρέδηα.

Όζηεξα απφ έλα ρξφλν, ζηα 1919, ν Νηάιεο δηνξίζηεθε πξψηνο γξακκαηέαο ηεο ακεξηθάληθεο πξεζβείαο ζηε Γεξκαλία. Βδψ, εγθαηαζηεκέλνο ζηελ ΐίιρεικπιαηο 7, ν'Ώιαλ Νηάιεο βξέζεθε ζηκά ζηνπο αλζξψπνπο, πνπ είραλ ζέζεη ζαλ θχξην ζθνπφ ηνπο λα αληηζηαζνχλ ζηνλ κπνιζεβηθηζκφ ζηελ Βπξψπε. Ώθξηβψο εδψ ν'Ώιαλ Νηάιεο έθεξε ζε επαθή ηνλ επηηεηξακέλν ησλ ΜΕ ΕΏ ζηε Γεξκαλία κίζηεξ Νηξέζει κε ην ζηξαηεγφ Υφθκαλ, tov άλζξσπν πνπ θαηάζηξσζε ην πξψην ζρέδην ηεο γεξκαληθήο βπίζβζήο θαηά ηνπ Κξεκιίλνπ.

Ο Υφθκαλ έιεγε ηφηε: « Ώπ' φζα έρσ θάλεη ζ' νιάθεξε ηε δσή κνπ,γηα έλα κφλν πξάγκα ιππάκαη. Λππάκαη πνπ ηνλ θαηξφ ηνπ Μπξεζη-Ληηφθζθ δελ ηνξπίιηζα ηηο δηα/θαγκαηεχζείο θαη Λελ άξρηζα ηελ εθζηξαηεία θαηά ηεο Μφζραο, Καη Ο» κπνξνχζα Ύ'.υθν ια λα ην θάλσ απηφ, εθείλν ηνλ θαηξφ».

Ώθξηβψο ηφηε, ν Υφθκαλ κηιψληαο κπ tov Νηάιεο δηθαίσλε κε εμεδεηεκέλα ιφγηα θαη κε πεηζηηθά Ύ'.πηρΓ.ηξήκηηνη iKRlvo to δφγκα, πνπ αξγφηεξα δηαηππψζεθε ζαλ Λφγκηη ton «ληξηηλ/θ vny φζηελ».

Μεηά ην ΐεξνιίλν, ν Άιαλ Νηάιεο Λνχιεςε Ώηην ακφληα ν 111\· Κσλζηαληηλνχπνιε, ζηελ πξσηεχνπζα κηαο ρψξαο πνπ ζπλφξεπε I άκεζα κε ηε νβηεηηθή Ρσζία, ζηελ πξσηεχνπζα κηαο ρψξαο πνπ I απ' ηε κηα κεξηά απνηεινχζε ην θιεηδί γηα ηε Μαχξε θαη γηα ηε I Μεζφγεην ζάιαζζα, θαη απ' ηελ άιιε ήηαλ νρπξσκέλν πξνγεθχ- I ξσκα ζην δξφκν πξνο ηα παγθφζκηα απνζέκαηα πεηξειαίνπ.

Ώπφ θεη ν'Ώιαλ Νηάιεο μαλαγχξηζε ζηελ Οπάζηλγθηνλ. Έγη- I λε δηεπζπληήο ηνπ ηκήκαηνο γηα ηηο ππνζέζεηο ηεο Βγγχο Ώλαηνιήο I ζην ππνπξγείν Βμσηεξηθψλ. Δ Βγγχο Ώλαηνιή ήηαλ ηφηε έλα απφ I ηα πην ζεξκά ζεκεία ηεο γεο. Δ Βγγχο Ώλαηνιή έρεη ην πεηξέιαην, I ηελ ηξνθή ηνπ πνιέκνπ. Οη κεγηζηάλεο ηεο ακεξηθάληθεο βηνκε- I ραλίαο πεηξειαίνπ αλεζπρνχζαλ θείλα ηα ρξφληα απφ ηηο πειψξηεο I επηηπρίεο ησλ εγγιέδσλ αληαγσληζηψλ ηνπο ζηηο παγθφζκηεο αγν- Ε ξέο.

Ώθξηβψο ηφηε, ν κίζηεξ Μπέηθνξλη, πξφεδξνο ηεο εηαηξίαο Ε «ηάληαξλη ηι νθ Νηνπ Σδέξζετ», είρε δειψζεη: «Γηα ηηο Βλσκέ- Ε λεο Πνιηηείεο ζήκεξα έρεη ζπνπδαηφηεηα ε εθαξκνγή επηζεηηθήο Ε πνιηηηθήο».

Κη ν Νηάιεο δνχιεπε αθνχξαζηα. Δ πξψηε λίθε ζε βάξνο ηεο Ε Μεγάιεο ΐξεηαλίαο θεξδήζεθε ράξε ζηηο δηθέο ηνπ ελέξγεηεο. I Σφηε, ζηα 1927, πνπ ε εηαηξία ηνπ Ρνθθέιεξ απφρηεζε ην 25% I απφ ηηο κεηνρέο ηεο πεηξειατθήο εηαηξίαο « Εξάθ Πεηξφιενπκ Ε Κφκπαλη».

Σελ ίδηα ρξνληά ην πεηξειατθφ ηξαζη «Υαιθ ηι», ηεο I νκάδαο ηνπ Μέινλ, απφρηεζε πιενλεθηηθά δηθαηψκαηα γηα ηελ Ε εθκεηάιιεπζε ησλ λεζηψλ ηνπ Μπαρξέηλ.

Ώθνχ πξνεηνίκαζε απηέο ηηο λίθεο, ν Νηάιεο απνθάζηζε λα Ε παξαηηεζεί απφ ην ππνπξγείν Βμσηεξηθψλ. Δ γλσξηκία ηνπ κε ηελ Ε θαηαζθνπεπηηθή ππεξεζία ζηνλ ηξαπεδηθφ νίθν ησλ Ρφηζηιλη, ηνλ έθαλε λα ζθεθηεί πσο ε δνπιηά ζην ππνπξγείν Βμσηεξηθψλ δελ είλαη παξά ην πξψην κφλν ζθαινπάηη ζηε κειινληηθή ηνπ ζνβαξή θαξηέξα.

Ο'Ώιαλ Νηάιεο δηνξίζηεθε ζην δηθεγνξηθφ γξαθείν « άιη- βαλ ελη Κξφκβει». Δ θίξκα απηή, κηα απφ ηηο κεγαιχηεξεο ζηελ Οπφι ηξηη, ζπλδεφηαλ ζηελά κε ηνπο νίθνπο Ρνθθέιεξ θαη Μφξ- γθαλ. Ώθξηβψο ην γξαθείν « άιηβαλ ελη Κξφκβει» δνχιεπε κε ηελ θπβέξλεζε ηνπ Παλακά, ηφηε πνπ θαηαζθεπαδφηαλ ε δηψξπγα. Ώθξηβψο εδψ, ζ' απηφ ην δηθεγνξηθφ γξαθείν, ν'Ώιαλ Νηάιεο πξαγκαηνπνίεζε ηε κεγάιε εθείλε επηρείξεζε ηεο αξπαγήο απφ κέξνπο ησλ ΔΠΏ δηθαησκάησλ εθκεηάιιεπζεο ησλ πεηξειαίσλ ζηελ Κνινκβηαλή Αεκνθξαηία.

Ώθξηβψο ηφηε, ε θίξκα «άιηβαλ ελη Κξφκβει» θαιιηέξγεζε ζηελφηαηεο ζρέζεηο κε ηε Γεξκαλία, κε ηε ρψξα, φπνπ χζηεξα απφ ηε ζπλζήθε ησλ ΐεξζαιιηψλ νη ακεξηθάλνη βηνκήραλνη ηνπνζεηνχζαλ ηεξάζηηεο πνζφηεηεο δνιαξίσλ.

Ώθξηβψο ηφηε, ν'Ώιαλ θαη ν αδειθφο ηνπ Σδνλ Φφζηεξ Νηάιεο έπηαζαλ ζηελέο ζρέζεηο κε ην ηξαζη ηνπ Σίζελ «Ε.Γ. Φαξκπε- ληληνπζηξί» θαη ην ηξαζη «Ρφκπεξη Μπνο». Ο Άιαλ θαη ν Φφζηεξ Νηάιεο έγηλαλ πξάθηνξεο απηψλ ησλ γεξκαληθψλ ηξαζη ζηελ Ώκεξηθή.

ηελ αξρή-αξρή ηνπ πνιέκνπ, ν Άιαλ Νηάιεο βξηζθφηαλ ζηα πξφζπξα ηεο ρξενθνπίαο. Σν ηξαζη «Ρφκπεξη Μπνο» είρε δηθφ ηνπ ππνθαηάζηεκα ζηηο Δ ΠΏ. Βθείλν ην ππνθαηάζηεκα ιεγφηαλ «Ώκέξηθαλ Μπνο Κνξπνξέηζηνλ». ηελ αξρή ηνπ δεχηεξνπ παγθφζκηνπ πνιέκνπ ε θίξκα αληηκεηψπηδε ηελ απεηιή λα ηε βάινπλ ζην καχξν πίλαθα. Σ αθεληηθά ηεο έθιεηζαλ βηαζηηθά κηα ζπκθσλία κε ηνπο ζνπεδνχο ηξαπεδίηεο αδειθνχο ΐάιελκπεξγθ. Δ ζπκθσλία πξφβιεπε λα απνθηήζεη ε ζνπεδηθή ηξάπεδα ηνλ έιεγρν ηεο «Ώκέξηθαλ Μπνο Κνξπνξέηζηνλ», αιιά κε ηνλ φξν πσο ζα μαλαεπηζηξαθεί απηή ε θίξκα ζηνπο ηδηνθηήηεο κφλν κεηά ην ηέινο ηνπ πνιέκνπ. Οη ΐάιελκπεξγθ δέρηεθαλ, αιιά ηνπο ρξεηάζηεθε ακεξηθάλνο αληηπξφζσπνο γηα λα δηεθπεξαηψλεη ηηο δηάθνξεο γξαθεηνθξαηηθέο δηαδηθαζίεο.Σν ξφιν απηφ ηνλ αλάιαβαλ νη αδειθνί Νηάιεο. Ο Άιαλ Νηάιεο ηα θαηάθεξε λα μεγειάζεη ηηο ακεξηθάληθεο αξρέο θαη λα θξχςεη θάησ απφ ηε ζνπεδηθή ζεκαία ηελ πεξηνπζία ησλ λαδηζηψλ. ε ζπλέρεηα ν'Ώιαλ Νηάιεο έγηλε φρη κφλν ζπληδηνθηήηεο ηεο θίξκαο «άιηβαλ ελη Κξφκβει», αιιά θαη δηεπζπληήο ηεο «ξέληεξ Σξαζη Κφκπαλη» θαη ηαπηφρξνλα δηεπζπληήο ηεο «Σδ. Υέλξη ξέληεξ Μπάλθηλγθ Κνξπνξέηζηνλ».

Πνηνο, φκσο, ήηαλ ν ξέληεξ;

Γεξκαλφο ππήθννο ζηε Γεξκαλία, ακεξηθάλνο ζηηο ΔΠΏ, εγγιέδνο ζηε Μεγάιε ΐξεηαλία. ηε δεθαεηία ηνπ ηξηάληα επηθεθαιήο ζ' απηφ ην ηξαζη ήηαλ ν βαξψλνο Κνπξη θνλ ξέληεξ. ηηο 7 Γελάξε 1933, ζηε βίια ηνπ ξέληεξ ζηελ Κνινλία, ν Υίηιεξ ζπλαληήζεθε κε ηνλ θνλ Πάπελ. Βθεί επεμεξγάζηεθε ην ζρέδην λα αξπάμνπλ νη λαδηζηέο ηελ εμνπζία. Γηα ηηο ππεξεζίεο ηνπ εθείλεο, ν Κνπξη θνλ ξέληεξ απφρηεζε ην βαζκφ ηνπ γθξνππελθχξεξ ησλ Βο-Βο. Έγηλε θαη πξφεδξνο ηεο κπζηηθήο νξγάλσζεο « Ο θχθινο ησλ θίισλ». Δ νξγάλσζε εθείλε κάδεπε αλάκεζα ζηνπο κεγηζηάλεο ηνπ Ρνπξ ιεθηά γηα ηα ηκήκαηα ησλ Βο-Βο ηνπ ξατρζθχξεξ Υέλξηρ Υίκιεξ.

Σν εγγιέδηθν ππνθαηάζηεκα ηνπ ηξαζη ξέληεξ ην ρξεκαηνδνηνχζε ζην Λνλδίλν ν «αγγινγεξκαληθφο ζχλδεζκνο», ν ίδηνο εθείλνο ζχλδεζκνο πνπ είρε αλαιάβεη θαη ηελ πξνπαγάλδα ησλ ηδεψλ ηνπ θχξεξ ζηε Μεγάιε ΐξεηαλία. Βχθνια καληεχεη θαλέλαο ηη απαζρνινχζε ηε θίξκα «Σδ. Υέλξη ξέληεξ Μπάλθηλγθ Κνξπνξέηζηνλ» ζηηο ΔΠΏ. Αηεπζπληήο ηεο θίξκαο εθεί ήηαλ νΆιαλ Νηάιεο...Ώθξηβψο απηφο ν άλζξσπνο, πνπ φζν θαλέλαο άιινο ήμεξε ηελ Βπξψπε,ηε Γεξκαλία, ην λαδηζκφ, ηηο κπίδλεο, ηα πεηξέιαηα, έγηλε εθπξφζσπνο ηνπ ηκήκαηνο ζηξαηεγηθψλ ππεξεζηψλ ησλ ΔΠΏ ζηελ Βπξψπε θαη ζηξνγγπιφθαηζε ζηε ΐέξλε.

ΐέβαηα, ν Νηάιεο δελ ήηαλ πξνζσπηθφο εθπξφζσπνο ηνπ Ρνχδβειη ζηε ΐέξλε. Δ ηζηνξία ηεο κεηαπήδεζήο ηνπ ζηελ θαηαζθνπεία ηνπ ΣΤ ζπλδεφηαλ, εηδηθφηεξα, κε ηε ζπλνκηιία πνπ είρε κε έλαλ απφ ηνπο εθπξφζσπνπο ηεο κεγάιεο κπίδλεο κηα βδνκάδα χζηεξα απφ ηε γηαπσλέδηθε επίζεζε ζην Πεξι Υάξκπνξ.

—Ρσηάηε γηα ηηο πξννπηηθέο, έιεγε ζθεθηηθά ν Νηάιεο, θαπλίδνληαο, φπσο ζπλήζηδε, ην εγγιέδηθν ηζηκπνχθη ηνπ. Αελ είκαη έηνηκνο λα ζαο δφζσ απάληεζε πνπ λα εμαληιεί ην ζέκα. Γηα λα ραξάμεηο ηελ πξννπηηθή ζνπ, πξέπεη λα κειεηήζεηο ,ηφζν ηελ νηθνλνκία, φζν θαη ηα αλέθδνηα πνπ θπθινθνξνχλ ζηε ρψξα, ηηο θαηλνχξγηεο παξαζηάζεηο ζηα ζέαηξα θαη ηνπο απνινγηζκνχο ησλ θνκκαηηθψλ ζηειερψλ ζηε Νπξεκβέξγε. Έλα πξάγκα είλαη γηα κέλα νινθάλεξν. Δ Γεξκαλία δε ζα παξακείλεη βνπβή. Βλλνψ ηε Γεξκαλία ησλ ζνβαξψλ επηρεηξεκαηηψλ ηνπ ηχπνπ ηνπ δησγκέλνπ απφ ηα ηξέρνληα ζέκαηα αρη, θαη ησλ ινγίσλ, πνπ εμαλαγθάζηεθαλ λα θάλνπλ κεηαθξάζεηο απφ ηα ιαηηληθά.

—Γηα ηνλ αρη, ην ζεσξψ ζνβαξφ, αιιά γηα ηνπο ιφγηνπο... —Κη απηφ είλαη ζνβαξφ, επέκεηλε ν Νηάιεο. Καη κάιηζηα πην ζνβαξφ απ' φζν λνκίδεηε. Ο Υίκιεξ, απφ ην ελληαθφζηα ηξηάληα ηέζζεξα αθφκα, έθαλε ην πξψην κεγάιν ιάζνο: Έθιεηζε ζε ζηξαηφπεδν ηνλ θνλ Οζέηζθη

1, βξαβείν Νφκπει. Αεκηνχξγεζε έηζη ηε κνξθή ηνπ κάξηπξα. Βλψ απηφλ ην κάξηπξα, αληί λα ηνλ

θιείλεηο ζην ζηξαηφπεδν, πξέπεη λα ηνλ εμαγνξάδεηο κε δφμα, κε γπλαίθεο, κε ιεθηά...Καλέλαο δελ πνπιηέηαη ηφζν, φζν ν ζεαηξίλνο, ν ζπγγξαθέαο, ν θαιιηηέρλεο. Πξέπεη λα μέξεηο λα ηνπο εμαγνξάδεηο, γηαηί ε εμαγνξά είλαη ν θαιχηεξνο ηξφπνο γηα λα εθζέζεηο θάπνηνλ αλεπαλφξζσηα. —Σέινο πάλησλ, απηά δε καο ελδηαθέξνπλ, απηά είλαη ιεπηνκέξεηεο...

—Αελ είλαη θαζφινπ ιεπηνκέξεηεο, είπε επίκνλα ν Νηάιεο. Καζφινπ κα θαζφινπ. Ο Υίηιεξ αλάγθαζε πελήληα εθαηνκκχξηα αλζξψπνπο ζε απφιπηε ππαθνή. Σν δηθφ ηνπ ζέαηξν, ν θηλεκαηνγξάθνο θη ε δσγξαθηθή θηηάρλνπλ ηπθιά απηφκαηα. κσο απηφ δε καο βνιεχεη εκάο: Σν απηφκαην δε γλσξίδεη ηελ επηζπκία λα εκπνξεπηεί, λα επηθνηλσλήζεη, λα θαινζθεθηεί κηα θεξδνθφξα επηρείξεζε ζηε ζθαίξα ηεο κπίδλεο. ηα ηπθιά απηφκαηα δε ρξεηάδεηαη ν αρη. Ώιιά ν αρη ρξεηάδεηαη ζε καο. Γη' απηφ ζαο ιέσ, ζηξνγγχιεςε ηα ζπκπεξάζκαηά ηνπ ν Νηάιεο, εδψ είλαη φια πνιχ-πνιχ αιιειέλδεηα...Κη απηφ αθξηβψο, απηή ε αιιειεμάξηεζε ησλ πάλησλ, νπσζδήπνηε ζα νδεγήζεη ζηνπο δηαλννχκελνπο ηνπ ζηξαηνχ...Κη νη δηαλννχκελνη ζην ζηξαηφ είλαη άλζξσπνη απ' ην βαζκφ ηνπ ηαγκαηάξρε σο ην βαζκφ ηνπ ζηξαηάξρε, φρη πην θάησ. Οη παξαθαηηαλνί είλαη απηφκαηα πνπ εθηεινχλ δηαηαγέο ηπθιά θαη αζπιιφγηζηα...

— Ώπηφ πνπ ιέηε ηψξα παξνπζηάδεη ελδηαθέξνλ, είπε ν ζπλνκηιεηήο ηνπ Άιαλ Νηάιεο. Καη παξνπζηάδεη ελδηαθέξνλ γηαηί έρεη πξννπηηθέο. Ση κνπ ιέγαηε, ινηπφλ, πσο δελ κπνξείηε λα απαληήζεηε ζηελ εξψηεζή κνπ... 17.2.1945 (ψξα 10 θαη 03 ιεπηά)

ηαλ ν νκπεξγθξνππελθχξεξ ησλ Βο-Βο βγήθε απφ ην γξαθείν ηνπ Υίκιεξ, ν ξατρζθχξεξ γηα πνιιή ψξα θαζφηαλ αθίλεηνο. Αελ ήηαλ ν θφβνο πνπ ηνλ είρε θαζειψζεη απηή ηελ ψξα. Ή, ηνπιάρηζην, έηζη λφκηδε εθείλνο. Ώπινχζηαηα, γηα πξψηε θνξά ζηε δσή ηνπ είρε γίλεη ηψξα επίνξθνο. Γλψξηδε άιινπο επίνξθνπο, θαη κάιηζηα δελ ηνπο έκπαηλε εκπφδην, παξαηεξψληαο λα ηδεί πνηνο ζα 'βγαίλε ληθεηήο ηνλ Ενχιε ηνπ ζαξάληα ηξία, αιιά ηψξα απηφο ν ίδηνο είρε δηαπξάμεη πξνδνζία: Γηα δηαπξαγκαηεχζεηο κε ηνλ ερζξφ πξνβιεπφηαλ κηα κνλάρα ηηκσξία, ν ζάλαηνο.

Ο Καξι ΐνιθ μαλαγχξηδε ζηελ Εηαιία γηα λα πξνρσξήζεη ζε άκεζε επαθή κε ηνλ Νηάιεο. Ο αλψηαηνο αμησκαηηθφο ησλ Βο-Βο κε ηνλ αλψηαην θαηάζθνπν ησλ ζπκκάρσλ.

Ο Υίκιεξ, φπσο ζπλήζηδε, έβγαιε ηα καηνγπάιηα ηνπ—ζήκεξα θνξνχζε καηνγπάιηα ρσξίο ζθειεηφ, ζαλ θαη εθείλα πνπ θνξνχζαλ νη δάζθαινη ζηα ζρνιεία— θη άξρηζε λα ζθνππίδεη αξγά ην γπαιί κε ην βεινπδέλην παλάθη. Έλησζε κέζα ηνπ λα 'ρεη αιιάμεη θάηη. Αελ θαηάιαβε ακέζσο ηη ήηαλ απηφ πνπ άιιαμε, κα αθνχ ην ζπλεηδεηνπνίεζε, ρακνγέιαζε. «Άξρηζα λα θνπληέκαη, ζθέθηεθε. Σν πην θνβεξφ είλαη απηή ε βαζαληζηηθή παξάιπζε, πνπ κνηάδεη κε λπρηηάηηθν εθηάιηε».

Κάιεζε ηνλ έιελκπεξγθ. Ο αξρεγφο ηεο πνιηηηθήο θαηαζθνπείαο ήξζε ζε έλα ιεπηφ, ιεο θαη θαζφηαλ ζηνλ πξνζάιακν, θη φρη ζην δηθφ ηνπ γξαθείν ζηνλ ηξίην φξνθν.

— Ο ΐνιθ θεχγεη γηα επαθή κε ηνλ Νηάιεο, είπε ν Υίκιεξ ηξίδνληαο ηα δάρηπιά ηνπ. — νθή ελέξγεηα... — Σξέια είλαη, έιελκπεξγθ, ηξέια θαη ηπρνδησρηηζκφο. — Βλλνείηε κηα πηζαλή απνθάιπςε; — Βλλνψ έλα νιφθιεξν ζχκπιεγκα πξνβιεκάησλ! Κη φια απηά απφ ζαο. Βζείο η' αλαθαηψζαηε έηζη.

Βζείο κε νδεγήζαηε ζ' απηφ ην βήκα. — Ώλ απνθαιπθηεί ν ΐνιθ, φιεο νη πιεξνθνξίεο ζα 'ξζνπλ εδψ, ζε καο. —Μπνξεί θαη λα πεξάζνπλ πξψηα απφ ηνλ βηελέδν... Ο έιελκπεξγθ θνίηαμε απνξεκέλνο ηνλ Υίκιεξ.

Βθείλνο ηνπ εμήγεζε θαηζνχθηθα: — Γηα ηνλ Καιηελκπξίλεξ κηιάσ. Καη δελ μέξσ, πνχ ζα ζηαινχλ χζηεξα απηέο νη πιεξνθνξίεο, ζηνλ

Μπφξκαλ ή ζε κέλα; Βζείο, φκσο, μέξεηε ηη ζα θάλεη ν Μπφξκαλ, κφιηο βάιεη ζην ρέξη πιεξνθνξίεο ηέηηνπ είδνπο. Καη κπνξείηε λα θαληαζηείηε πψο ζα αληηδξάζεη ν θχξεξ, φηαλ ηα κάζεη φια, θαη κάιηζηα κε ηηο αλάινγεο εμεγήζεηο ηνπ Μπφξκαλ.

— Σελ έρσ αλαιχζεη θη απηή ηελ πηζαλφηεηα. Ο Υίκιεξ κφξθαζε αλππφκνλα. Σνχηε ηε ζηηγκή έλα κφλν πξάγκα ήζειε: Να γπξίζεη πίζσ ηνλ ΐνιθ θαη

λα ηξαβήμεη ζθνπγγάξη ζηελ θνπβέληα πνπ είρε θάλεη καδί ηνπ. — Σελ έρσ αλαιχζεη θη απηή ηελ πηζαλφηεηα, μαλάπε ν έιελκπεξγθ. Πξψηα-πξψηα, ν ΐνιθ έρεη

αλαιάβεη λα κηιήζεη κε ηνλ Νηάιεο φρη εμ νλφκαηνο ηνπ, νχηε βέβαηα εμ νλφκαηνο ζαο, αιιά απφ κέξνπο ηνπ ζηξαηάξρε Κέζειξηλγθ, πνπ είλαη ν δηνηθεηήο ηνπ ζηελ Εηαιία. Ο ΐνιθ είλαη ππαξρεγφο ηνπ αξρηζηξάηεγνπ ζηελ Εηαιία, βξίζθεηαη έμσ απφ ηελ άκεζε δηθηά ζαο δηθαηνδνζία... Ο ζηξαηάξρεο Κέζειξηλγθ ήηαλ παιηφηεξα βνεζφο ηνπ Γθέξηλγθ ζηε Λνπθηβάθε. ινη ηνλ ζεσξνχζαλ άλζξσπν ηνπ Γθέ- 11 ξηλγθ.

— Ώπηφ θάηη ιέεη, είπε ν Υίκιεξ. Σν είραηε ζθεθηεί απφ πξηλ, ή ηψξα ζαο ήξζε ζην κπαιφ; — Μνπ ήξζε ζην κπαιφ κφιηο έκαζα γηα ην ηαμίδη ηνπ ΐνιθ, απάληεζε ν έιελκπεξγθ. Μνπ επηηξέπεηε

λα θαπλίζσ; — Ναη, βέβαηα, απάληεζε ν Υίκιεξ. — Ο έιελκπεξγθ άλαςε ηζηγάξν. Ώπφ ην ελληαθφζηα ηξηάληα έμη θάπληδε κφλν «Κάκει» θαη δελ

παξαδερφηαλ θακηά άιιε κάξθα ηζηγάξα. Ώιιά κηα θνξά, ζηα ελληαθφζηα ζαξάληα δχν, κφιηο κπήθε ε Ώκεξηθή ζηνλ πφιεκν, ηνλ ξψηεζαλ: «Πνχ ηα βξίζθεηε απηά ηα ερζξηθά ηζηγάξα;». Ο έιελκπεξγθ απάληεζε: «Μα ηελ αιήζεηα, έηζη θη αγνξάζεηο ακεξηθάληθα ηζηγάξα, κπνξνχλ λα ζνπ πνπλ φηη πξφδνζεο ηελ παηξίδα...».

— Σηο έρσ κειεηήζεη φιεο ηηο πηζαλφηεηεο ζπλέρηζε ν έιελκπεξγθ. Ώθφκα θαη ηηο πην δπζάξεζηεο. — Αειαδή, πνηεο δπζάξεζηεο, έζηεζε απηί αλήζπρνο ν Υίκιεξ. Μφιηο πξηλ ιίγν είρε εξεκήζεη, είρε

αξρίζεη λα βιέπεη κηα ινγηθή πξννπηηθή. Μα ηψξα αλεζχρεζε μαλά. Ση ην δπζάξεζην ζα κπνξνχζε λα ζπκβεί, αθνχ φια είραλ θαηαζηξσζεί ηφζν θαιά;

— Ση ζα ζπκβεί, αλ ν Κέζειξηλγθ, ή, αθφκα ρεηξφηεξα, ν πξνζηάηεο ηνπ ν Γθέξηλγθ, κπνξέζνπλ λα απνδείμνπλ άιινζη γη' απηφ ην ζέκα;

— Αελ πξέπεη λα ην επηηξέςνπκε απηφ. Να ην θξνληίζεηε απφ πξηλ. — Βκείο δε ζα ην επηηξέςνπκε, αιιά ν Καιηελκπξίλεξ θη ν Μίιεξ; — Καιά, θαιά, είπε θνπξαζκέλα ν Υίκιεξ. Βζείο ηη πξνηείλεηε ζρεηηθά; — Πξνηείλσ έλα ζκπάξν γηα δπν ηξπγφληα. — Ώπηφ είλαη αδχλαην, είπε ν Υίκιεξ κε θσλή αθφκα πην πνιχ θνπξαζκέλε, ζρεδφλ ζβεζκέλε. Ώλ θη

εγψ δελ είκαη θπλεγφο γηα λα ην πσ ζηα ζίγνπξα... — Ο θχξεξ ιέεη πσο νη ζχκκαρνη βξίζθνληαη ζην ρείινο ηεο δηάζπαζεο, έηζη δε ιέεη; Καηά ζπλέπεηα, ε

δηάζπαζε αλάκεζά ηνπο απνηειεί έλαλ απφ ηνπο ζπνπδαηφηεξνπο ζηφρνπο καο! Ση ζα θάλεη ν ηάιηλ, κφιηο κάζεη γηα ηηο ρσξηζηέο δηαπξαγκαηεχζεηο πνπ έρεη αξρίζεη ν ζηξαηεγφο ησλ Βο-Βο ΐνιθ κε ηνπο δπηηθνχο ζπκκάρνπο; Αελ πξφθεηηαη, βέβαηα, λα θξίλσ ηη αθξηβψο ζα θάλεη ν ηάιηλ, αιιά ν ζπιινγηζκφο κνπ νδεγεί αιινχ: ην πνηνο ζα ηνλ ζπξψμεη ζ' απηέο ηνπ ηηο ελέξγεηεο. Καη γηα ην εξψηεκα απηφ δελ ππάξρεη θακηά ακθηβνιία σο πξνο ηελ απάληεζε. ζηε, ινηπφλ, ην ηαμίδη ηνπ ΐνιθ, πνπ εκείο ζα ην θσδηθνπνηήζνπκε ζαλ κεγάιεο νιθήο παξαπιεξνθφξεζε ηνπ ηάιηλ, απνβαίλεη ζε φθεινο ηνπ θχξεξ. Να πνην είλαη ην δηθφ, καο επηρείξεκα: Οη δηαπξαγκαηεχζεηο είλαη κπιφθα καο ζε βάξνο ηνπ ηάιηλ! Έηζη θαη ζα εμεγήζνπκε ζηνλ θχξεξ απηέο ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο ζε πεξίπησζε απνηπρίαο.

Ο Υίκιεξ ζεθψζεθε απφ ηελ πνιπζξφλα —. δελ ηνπ άξεζαλ νη πνιπζξφλεο θαη θαζφηαλ πάληα ζε θαξέθιεο γξαθείνπ παιηνχ ηχπνπ, κε ςειή ξάρε—, παξακέξηζε πξνο ην παξάζπξν θαη θνίηαδε ψξα πνιιή ηα εξείπηα ηνπ ΐεξνιίλνπ. Έλα ηζνχξκν παηδηά είραλ ζρνιάζεη απ' ην ζρνιείν ηνπο θαη γεινχζαλ ραξνχκελα. Απν γπλαίθεο θπινχζαλ κπξνζηά ηνπο ηα θαξνηζάθηα κε ηα κσξά ηνπο. Ο Υίκιεξ μαθληθά ζθέθηεθε: «Με κεγάιε κνπ ραξά ζα 'θεπγα ηψξα γηα ην δάζνο θαη ζα πεξλνχζα ηε λχρηα κνπ ζηκά ζηε θσηηά. Πφζν έμππλνο είλαη ν ΐάιηεξ, κα ην ζεφ...». .

— ζα ηα ζθεθηψ απηά πνπ κνπ είπαηε, πξφθεξε ν Υίκιεξ ρσξίο λα βιέπεη ην ζπλνκηιεηή ηνπ. Ήζειε λα θαξπσζεί ηε λίθε ηνπ. Κη ν έιελκπεξγθ ζα ηνπ ηελ έδηλε πξφζπκα. Βθείλνο πάληα έδηλε ζηνλ Υίκιεξ θαη ζηνλ Υάηληξηρ ηηο δηθέο ηνπ λίθεο.

αο ελδηαθέξνπλ θαη νη ιεπηνκέξεηεο ή κήπσο πξνηηκάηε λα ηηο θαινζθεθηψ κφλνο κνπ; ξψηεζε ν έιελκπεξγθ.

— Καινζθεθηείηε ηηο κφλνο ζαο, απάληεζε ν Υίκιεξ. Ώλ θαη, εδψ πνπ ηα ιέκε, ζε ηέηηεο δνπιηέο δελ πξέπεη λα ππάξρνπλ ιεπηνκέξεηεο.

Μφιηο φκσο μεθίλεζε λα θχγεη ν έιελκπεξγθ, ν Υίκιεξ ηνλ ζηακάηεζε: — Ση ελλνείηε, φηαλ ιέηε γηα ιεπηνκέξεηεο; — Πξψηα - πξψηα ην ζέκα ηεο θάιπςεο... ζέισ λα πσ, φηη πξέπεη λα ζηήζνπκε κπξνζηά θάπνηα

θηγνχξα, μέλε, φρη δηθηά καο, πνπ ζα πξνρσξήζεη ζε δηαπξαγκαηεχζεηο κε ηε Αχζε... Κη χζηεξα λα δηνρεηεχζνπκε ηα ζρεηηθά κ' απηφλ ηνλ άλζξσπν ζηνηρεία ζηνλ θχξεξ... Έηζη, αλ ρξεηαζηεί... Ώπηφ ζα είλαη λίθε ηεο δηθηάο καο ππεξεζίαο θαηαζθνπείαο: Σα θαηαθέξακε λα ραιάζνπκε ηα χπνπια ζρέδηα ησλ ερζξψλ, φπσο δηαηπκπαλίδεη απ' ην ξαδηφθσλν θάζε κέξα ν Γθέκπειο. Αεχηεξν, ηνλ ΐνιθ ζα ηνλ παξαθνινπζνχλ ζηελ Βιβεηία δεθάδεο κάηηα. Βγψ ζέισ, ηηο δεθάδεο κάηηα ησλ δπηηθψλ ζπκκάρσλ λα ηηο παξαθνινπζνχλ πέληε-έμη δηθνί κνπ άλζξσπνη. Ο ΐνιθ δε ζα μέξεη ηίπνηα γηα ηνπο δηθνχο καο αλζξψπνπο, εθείλνη ζα ζηέιλνπλ ηηο πιεξνθνξίεο ηνπο ίζηα ζε κέλα. Ώπηφ θαη ζα απνηειέζεη ην ηξίην καο άιινζη. ε πεξίπησζε απνηπρίαο ζ' αλαγθαζηνχκε λα ηνλ ζπζηάζνπκε ηνλ ΐνιθ, αιιά νη πιεξνθνξίεο απφ ηελ παξαθνινχζεζε ηνπ ζα έρνπλ κπεη ζηα δηθά καο ληνζηέ.

— ην δηθφ ζνπ, ηνλ δηφξζσζε ν Υίκιεξ, ζην δηθφ ζνπ ληνζηέ! «Πάιη ηνλ θφβηζα, είπε κέζα ηνπ ν έιελκπεξγθ. Ώπηέο νη ιεπηνκέξεηεο ηνλ θνβίδνπλ. Ώπ' απηφλ πξέπεη

λα απνζπάζσ κφλνλ ηελ έγθξηζε. ια η' άιια πξέπεη λα ηα θξνληίζσ κφλνο κνπ». -η— Πνηνλ ζθνπεχεηε λα ζηείιεηε εθεί πέξα; Jg Έρσ θαιέο ππνςεθηφηεηεο, απάληεζε ν Σέιελκπεξγθ, αιιά απηά πηα είλαη ιεπηνκέξεηεο, πνπ

κπνξψ λα ηηο ηαρηνπνηήζω, ρσξίο λα ζαο ηξψσ ηνλ πνιχηηκν γηα άιιεο ζπνπδαίεο ππνζέζεηο ρξφλν ζαο.

ηνλ θαηάινγν ησλ ππνςεθίσλ γηα ηνλ πξψην ζηφρν, ν έιελκπεξγθ είρε ηνλ θνλ ηίξιηηο θαη ηνλ «θεδεκνλεπφκελφ» ηνπ πάζηνξα. (17.2.1945 ψξα 10 θαη 05 ιεπηά)

Σν πξσί πνπ ν Έξβηλ ζα 'πξεπε λα είρε πάξεη ηελ απάληεζε ηνπ Κέληξνπ, ν ηίξιηηο πήγαηλε αξγά κε ην απηνθίλεην ηνπ πξνο ην ζπίηη ηνπ αζπξκαηηζηή. ην πίζσ θάζηζκα ηνπ ακαμηνχ θαηλφηαλ έλα κεγάιν πηθάπ: Ο Έξβηλ, γηα ηα κάηηα ηνπ θφζκνπ, ήηαλ ηδηνθηήηεο κηαο κηθξήο θίξκαο πηθάπ, θη απηφ ηνπ 'δηλε ηελ επρέξεηα λα ηαμηδεχεη πνιχ ζηε ρψξα, εμππεξεηψληαο ηνπο πειάηεο ηνπ.

ην δξφκν ν ηίξιηηο έπεζε πάλσ ζε κπινθάξηζκα: Μπξνζηά θαζάξηδαλ εξείπηα. ην λπρηηάηηθν βνκβαξδηζκφ είρε ζσξηαζηεί ν κπξνζηηλφο ηνίρνο εμαφξνθνπ ζπηηηνχ, θη νη εξγάηεο ησλ κνλάδσλ νδηθψλ έξγσλ, καδί κε ηνπο αζηπλνκηθνχο, είραλ νξγαλψζεη πξφρεηξα έλα ζηελφ πέξαζκα γηα η' απηνθίλεηα.

Ο ηίξιηηο θνίηαμε πξνο ηα πίζσ: Ξεθηλψληαο απφ ην δηθφ ηνπ «Υνξρ», ζηελ νπξά έζηεθαλ θηφιαο θάπνπ ηξηάληα απηνθίλεηα. Έλαο λεαξφο ζνθέξ θνξηεγνχ, θψλαμε ηνπ ηίξιηηο:

—Έηζη θαη μαλάξζνπλ ηνχηε ηε ζηηγκή η' αεξνπιάλα, ζα δεηο ηη ηξνπάξηα έρνπκε λα ςάιινπκε ... Οχηε πνπ κπνξείο θαη λα θξπθηείο πνπζελά.

—Αε ζα 'ξζνπλ, ηνπ είπε ν ηίξιηηο, παξαηεξψληαο ηνλ νπξαλφ. Σα ζχλλεθα είραλ θξεκάζεη ρακειά, νη γθξηδφκαπξεο άθξεο ηνπο έδεηρλαλ πσο θέξλνπλ ρηφλη.

«Δ λχρηα ήηαλ δεζηή, ζθέθηεθε ν ηίξιηηο. Σψξα ν θαηξφο θξχσζε, ζίγνπξα ζα 'ρνπκε ρηφλη». Καη ηνπ ήξζε ζην λνπ εθείλνο ν έμαιινο αζηξνλφκνο: «...Γνχκε ζε έηνο ηαξαγκέλνπ ήιηνπ... ια έρνπλ

αιιεινζχλδεζε ζηε κηθξή ζθαίξα. Βκείο αιιεινζπλδεφκαζηε, ε κηθξή ζθαίξα ζπλδέεηαη κε ηνλ ήιην, ν ήιηνο κε ην γαιαμία...».

Ο ηίξιηηο ρακνγέιαζε, θη είπε κέζα ηνπ: «αλ ην δίρηπ ησλ πξαθηφξσλ ηεο Γθεζηάπν...». Ο ηξνρνλφκνο, πνπ έζηεθε κπξνζηά, ηίλαμε απφηνκα ην ρέξη ηνπ θαη νχξιηαμε: —Πξνρσξήζηε! «Πνπζελά αιινχ ζηνλ θφζκν, είπε κέζα ηνπ ν ηίξιηηο, δε ζθίδνληαη ηφζν νη ηξνρνλφκνη λα γθαξίδνπλ θαη

λα αλεκίδνπλ ηα γθινκπο, φζν νη δηθνί καο». Ξαθληθά έπηαζε ηνλ εαπηφ ηνπ λα ζθέθηεηαη γηα ηνπο γεξκαλνχο θαη γηα ηε Γεξκαλία ζαλ δηθφ ηνπ έζλνο θαη δηθηά ηνπ ρψξα. «Καη πνιχ ζσζηά θάλσ. Γηαηί, αλ δηαρψξηδα ηνλ εαπηφ κνπ, ζίγνπξα ζα είρα μεζθεπαζηεί απφ πνιχ θαηξφ πηα. Ώιιά φζν θη αλ θαίλεηαη παξάδνμν, ηνλ αγαπψ απηφλ ην ιαφ, ηελ αγαπψ ηνχηε ηε ρψξα. Μήπσο πξαγκαηηθά, νη Υίηιεξ έξρνληαη θαη παξέξρνληαη;».

Πην πέξα ν δξφκνο έδεηρλε αλνηρηφο θη ν ηίξιηηο πάηεζε γθάδη. Ήμεξε πσο νη απφηνκεο ζηξνθέο «ηξψλε» πνιχ ηα ιάζηηρα, ήμεξε πσο ηα ιάζηηρα ηψξα είραλ γίλεη δπζεχξεηα, αιιά εθείλνο αγαπνχζε πνιχ ηηο απφηνκεο ζηξνθέο, έηζη πνπ ηα ιάζηηρα λα ζθνχδνπλ θαη λα ηξαγνπδνχλ, έηζη πνπ ην απηνθίλεην λα γέξλεη απφηνκα ζην πιάη, ζαλ ηε βάξθα ζηελ ηξηθπκία.

ην Κέπεληθ, ζηε ζηξνθή πξνο ην ζπίηη ηνπ Έξβηλ θαη ηεο Καη, ν ηίξιηηο έπεζε ζε δεχηεξν αζηπλνκηθφ κπιφθν.

—Ση ηξέρεη; ξψηεζε. —πληξίκκηα ν δξφκνο, ηνπ απάληεζε έλαο λεαξφο ρισκφο ηξνρνλφκνο. Ρίμαλ θαίλεηαη, θακηά κεγάιε

βφκβα. Ο ηίξιηηο έλησζε ζην κέησπν ηνπ ζηαγφλεο ηδξψηα.

«ίγνπξα, αλαινγίζηεθε, θη ε ζθέςε ηνλ βάξεζε ζαλ ζθπξηά, πάεη θαη ην δηθφ ηνπο ζπίηη».

—Σν ζπίηη κε ηνλ αξηζκφ ελληά; Πάεη θη απηφ; —Ναη, ηζνπεδψζεθε ηειείσο.

Ο ηίξιηηο παξακέξηζε η' ακάμη ηνπ πάλσ ζην πεδνδξφκην θαη κπήθε δεμηά ζην ζνθάθη. Σνλ ζηακάηεζε πάιη ν ίδηνο ρισκφο ηξνρνλφκνο: —Ώπαγνξεχεηαη.

Ο ηίξιηηο γχξηζε ην πέην ηνπ ζαθαθηνχ ηνπ δείρλνληαο ην ζήκα ησλ Βο-Νηε. Ο ηξνρνλφκνο ραηξέηηζε θαη ηνπ είπε:

—Οη άληξεο ηνπ κεραληθνχ θνβνχληαη κήπσο ππάξρεη εδψ θη άιιε βφκβα, βξαδπθιεγήο... —Β, ηφηε, ζ' αλαηηλαρηψ θη εγψ καδί ηεο, πξφθεξε ν ηίξιηηο θαη βάδηζε πξνο ηα ραιάζκαηα ηνπ ζπηηηνχ

αξηζκφο ελληά. Έλησζε κηα θνβεξή, εμνπζελσηηθή θνχξαζε, αιιά ήμεξε φηη έπξεπε λα βαδίζεη κε ηνλ ζπλεζηζκέλν ηνπ ειαζηηθφ βεκαηηζκφ. Έηζη θαη βάδηζε, πεηαρηά, θαη ζην πξφζσπν ηνπ είρε θνξέζεη ην επίζεο ζπλεζηζκέλν ζθεπηηθηζηηθφ ηνπ ρακφγειν. Ώιιά κπξνζηά ζηα κάηηα ηνπ έζηεθε ε νπηαζία ηεο Καη. Δ θνηιηά ηεο έδεηρλε πνιχ κεγάιε, νινζηξφγγπιε. «Γηα θνξίηζη πάσ, ηνπ είρε πεη κηα θνξά. ηαλ ε θνηιηά θνπζθψλεη ζαλ άθξε ρνληξνχ αγγνπξηνχ, βγάδεη αγφξη. Βγψ, φκσο, ζίγνπξα θνξίηζη ζα γελλήζσ».

—θνηψζεθαλ φινη νη έλνηθνη; ξψηεζε ν ηίξιηηο ηνλ αζηπλνκηθφ πνπ παξαθνινπζνχζε ηε δνπιηά ησλ ππξνζβεζηψλ.

—Αελ μέξσ αθξηβψο. Υηππήζεθε ην πξσί, ήξζαλ πνιιά λνζνθνκεηαθά απηνθίλεηα... —Καη ηα πξάγκαηα ηνπ θνζκάθε; θφλε; Ή απφκεηλε ηίπνηα... —Πνιχ ιηγνζηά... ΐιέπεηε ηη πηιάθη γίλαλε... Ο ηίξιηηο βνήζεζε κηα γπλαίθα, πνπ έθιαηγε θξαηψληαο ην κσξφ ηεο, λα ηξαβήμεη απ' ην πεδνδξφκην ην

θαξνηζάθη ηεο, θαη γχξηζε ζην απηνθίλεην ηνπ. 17.2.1945 (ψξα 10 θαη 05 ιεπηά)

—Μαλνχια κνπ! έζθνπμε ε Καη. ζενχιε κνπ! Μακά-α-α-α! ΐνεζήζηε κε θάπνηνο! Ήηαλ μαπισκέλε ζην ηξαπέδη. Σελ είραλ θέξεη ζην καηεπηήξην ρηππεκέλε, κε ηξππεκέλν ζε δπν κεξηέο

ην θεθάιη ηεο. Ξεθψληδε θάηη αζπλάξηεηεο ιέμεηο, ιππεηεξέο, ξνχζηθεο. Ο γηαηξφο πνπ ηεο είρε πάξεη ην αγνξάθη, θσλαθιάδηθν, κεγαιφζσκν, είπε ζηε κακή: —Πνισλέδα, θαη φκσο γηα ηδέο ηη ιεβέληε γέλλεζε... —Αελ είλαη πνισλέδα, είπε ε κακή. —Ση είλαη; ξσζίδα ή ηζέρα; —Δ ηαπηφηεηά ηεο ιέεη γεξκαλίδα, απάληεζε ε κακή. ην παιηφ ηεο βξήθακε ηελ ηαπηφηεηα κε ην φλνκα

ηεο γεξκαλίδαο Κάηξηλ Κηλ. —Μπνξεί λα 'λαη μέλν ην παιηφ... —Μπνξεί, ζπκθψλεζε ε κακή. Σνλ βιέπεηε ηη κεγάινο πνπ είλαη ν κπέκπεο, ην ιηγφηεξν ηέζζεξα θηιά

ηα 'ρεη. Καη παλέκνξθνο... ζα ηειεθσλήζεηε εζείο ζηελ Γθεζηάπν; Ή ζα ηειεθσλήζσ εγψ αξγφηεξα; —Σειεθσλήζηε εζείο, απάληεζε ν γηαηξφο. Ώξγφηεξα φκσο. «Καηαζηξνθή, κνπξκνχξηζε κέζα ηνπ ν ηίξιηηο θνπξαζκέλνο θαη ζαλ απνμελσκέλνο. Σψξα πηα

απφκεηλα νινκφλαρνο. Σειείσο νινκφλαρνο...». Καζφηαλ ψξα πνιιή θιεηζκέλνο ζην γξαθείν ηνπ, ρσξίο λα απαληάεη ζηα θνπδνπλίζκαηα ηνπ

ηειεθψλνπ. Με ην ππνζπλείδεην ηνπ είρε κεηξήζεη ελληά θιήζεηο. Απν θνξέο ην ηειέθσλν ρηππνχζε επίκνλα, θαίλεηαη γηα θάπνην ζνβαξφ ιφγν, ή ηνπ ηειεθσλνχζαλ παξαθαηηαλνί. Ώπηνί πάληα δε βηάδνληαη λ' αθνπκπήζνπλ η' αθνπζηηθφ. Σα άιια ήηαλ ζχληνκα. Έηζη ηειεθσλνχλ είηε νη αλψηεξνη, είηε νη θίινη.

Όζηεξα έβγαιε απ' ην ζπξηάξη κηα θφια ραξηί θη άξρηζε λα γξάθεη: «Πξνο ηνλ ξατρζθύξεξ ησλ Δο-Δο Χέλξηρ Χίκιεξ Απζηεξά απόξξεην. Πξνζσπηθό.

Ρατρζθχξεξ! Σα ζπκθέξνληα ηνπ έζλνπο κε ππνρξεψλνπλ λα απνηαλζψ ζε αο κε απηή ηελ επηζηνιή. Έκαζα απφ

αζθαιείο πεγέο φηη, πίζσ απφ ηελ πιάηε αο, νκάδα απφ θάπνηα άηνκα ησλ Βο-Νηε αξρίδεη επαθέο κε ηνλ ερζξφ, αληρλεχνληαο ην έδαθνο γηα ζπλδηαιιαγή κε ηνλ αληίπαιν. Αελ κπνξψ λα επηβεβαηψζσ απζηεξά ληνθνπκεληα- ξηζκέλα απηέο ηηο πιεξνθνξίεο, αιιά αο παξαθαιψ λα κε δερηείηε θαη λα αθνχζεηε ηηο πξνηάζεηο κνπ πάλσ ζ' απηφ ην ζέκα, πνπ κνπ θαίλεηαη εμαηξεηηθά ζπνπδαίν θαη δελ επηηξέπεη θακηά ρξνλν-ηξηβή. αο παξαθαιψ λα κνπ επηηξέςεηε, ρξεζηκνπνηψληαο ηηο επαθέο κνπ, λα αο ελεκεξψζσ πην ιεπηνκεξεηαθά θαη λα αο παξνπζηάζσ δηθφ κνπ ζρέδην γηα ηελ εμέιημε απηνχ ηνπ δεηήκαηνο πνπ, δπζηπρψο, κνπ θαίλεηαη φηη πξνζεγγίδεη πνιχ ζηελ αιήζεηα. Υάηι Υίηιεξ! ηαληαξηελθύξεξ ησλ Δο-Δο θνλ ηίξιηηο».

Ήμεξε ζε πνηνλ ζα θφξησλε ηηο επηλνεκέλεο πιεξνθνξίεο ηνπ: Πξηλ ηξεηο κέξεο ηελ ψξα ηεο αεξνπνξηθήο επηδξνκήο, ζθνηψζεθε απφ ην βνκβαξδηζκφ ν θηλεκαηνγξαθηθφο ξεπφξηεξ απφ ηελ Πνξηνγαιία Λνπίο ΐάζεξκαλ, πνπ είρε ζηελέο ζρέζεηο κε ηνπο ζνπεδνχο. Πιεξνθνξίεο γηα ζπιινγηζκνχο (Ο έιελκπεξγθ)

(«Από ηνλ θνκκαηηθό θάθειν ηνπ κέινπο ηνπ ΔΓΔΚ από ην 1934 κπξηγθαληελθύξεξ ησλ Δο-Δο Βάιηεξ έιελκπεξγθ: Αιεζηλόο άξηνο. Χαξαθηήξαο ηεπηνληθόο, γελλαίνο, ζηαζεξόο. Με ηνπο θίινπο θαη ηνπο ζπλεξγάηεο ηνπ επζύο, θνηλσληθόο, αγαπεηόο. Ακείιηθηνο κε ηνπο ερζξνύο ηνπ Ράηρ. Άξηζηνο νηθνγελεηάξρεο.

Ζ εθινγή ηεο ζπδύγνπ ηνπ εγθξίζεθε από ηνλ ξατρζθύξεξ ησλ Δο-Δο. ρέζεηο πνπ λα ηνλ θειηδώλνπλ δελ είρε. Δμαίξεηνο αζιεηήο. ηελ εξγαζία ηνπ απνδείρηεθε ζαπκάζηνο νξγαλσηήο...»)

Ίζσο, κεηά ην καζέξ ηνπ, ηνλ δφθηνξα Κέξζηελ, ν Υίκιεξ εκπηζηεπφηαλ ζαλ ηνλ εαπηφ ηνπ, κφλν έλαλ αθφκα άλζξσπν, ηνλ έιελκπεξγθ. Σνλ παξαθνινπζνχζε απφ ηηο αξρέο ηνπ ηξηάληα, ηφηε πνπ ν έιελκπεξγθ ζπνχδαδε αθφκα. Ήμεξε, πσο ν εηθνζη- ηξηάρξνλνο εθείλνο νκνξθάληξαο, κεηά απφ ην θνιέγην ησλ ηε- ζνπηηψλ, είρε απνθνηηήζεη απφ ην παλεπηζηήκην θαη πήξε ην κπαθαινξεά ησλ θαιψλ ηερλψλ. Ήμεξε, επίζεο, πσο ν αγαπεκέλνο ηνπ θαζεγεηήο ζην παλεπηζηήκην είρε εβξατθή θαηαγσγή. Ήμεξε, πσο ν έιελκπεξγθ ζηελ αξρή θνξφηδεπε ηηο ηδέεο ηνπ εζληθνζνζηαιηζκνχ θαη κηιψληαο γηα ηνλ θχξεξ δελ έζηεθε πάληα κέζα ζηα φξηα ηεο εππξέπεηαο.

ηαλ ηνλ έιελκπεξγθ ηνλ θάιεζαλ λα δνπιέςεη ζηελ θαηαζθνπεία, εθείλνο, πνπ ζην κεηαμχ είρε αξρίζεη λα απνγνεηεχεηαη απφ ηηο ζέζεηο ηεο γεξκαληθήο δηαλφεζεο, ε νπνία πεξηνξηδφηαλ λα ζρνιηάδεη κφλν ηα εγθιήκαηα ηνπ Υίηιεξ κε κηα απιή ζπκπφληα θαη λα θνξντδεχεη κε ρίιηεο πξνθπιάμεηο ηελ πζηεξία ηνπ, δέρηεθε ηελ πξφηαζε ηνπ Υάηληξηρ.

Σν πξψην ηνπ βάπηηζκα ην πήξε ζην ζαιφλη Κίηη. Ο δηεπζπληήο ηεο πνηληθήο αζηπλνκίαο Νέκπε, ρξεζηκνπνηψληαο ηα ζηνηρεία ησλ θαθέισλ ηνπ, είρε δηαζέζεη ζε θείλν ην θνζκηθφ ζαιφλη ηηο πην θνκςέο πφξλεο ηνπ ΐεξνιίλνπ, ηνπ Μνλάρνπ θαη ηνπ Ώκβνχξγνπ. Ώξγφηεξα κε εληνιή ηνπ Υάηληξηρ, έβξηζθε φκνξθεο λεαξέο ζπδχγνπο δηπισκαηψλ θαη αλψηεξσλ ζηξαηησηηθψλ, γπλαίθεο πνπ είραλ θνπξαζηεί απφ ηε κνλαμηά (νη άληξεο ηνπο μεκεξνβξαδηάδνληαλ ζηηο ζπζθέςεηο, αιψληδαλ ηε Γεξκαλία, ηαμίδεπαλ ζην εμσηεξηθφ). Οη γπλαίθεο απηέο δνχζαλ αληαξά, ήζειαλ δηαζθεδάζεηο, θαη ηηο πξφζθεξε απηέο ηηο δηαζθεδάζεηο ην ζαιφλη Κίηη, φπνπ ζχρλαδαλ δηπισκάηεο απφ ηελ Ώζία, ηελ Ώκεξηθή, ηελ Βπξψπε.

Οη εηδηθνί ησλ ηερληθψλ ππεξεζηψλ ηεο αζθάιεηαο ησλ Βο- Νηε έθηηαζαλ ζε θείλν ην ζαιφλη δηπινχο ηνίρνπο, έθξπςαλ εθεί θσηνγξαθηθέο κεραλέο θαη καγλεηφθσλα.

Σελ ηδέα ηνπ Υάηληξηρ αλάιαβε λα ηελ ελζαξθψζεη ν έιελκπεξγθ: Ώπηφο ήηαλ ν νηθνδεζπφηεο ηνπ ζαινληνχ, έπαηδε ην ξφιν ηνπ θνζκηθνχ πξναγσγνχ.

Δ ζηξαηνιφγεζε γηλφηαλ ζε δπν θαηεπζχλζεηο: Οη θειηδσκέλνη δηπισκάηεο δέρνληαλ λα δνπιέςνπλ ζηελ θαηαζθνπεία, ζηνλ έιελκπεξγθ, ελψ νη θειηδσκέλνη ζχδπγνη, ζηξαηησηηθνί, θνκκαηηθνί θαη θπβεξλεηηθνί παξάγνληεο ηνπ Σξίηνπ Ράηρ, πεξλνχζαλ ζηηο δηαηαγέο ηνπ αξρεγνχ ηεο Γθεζηάπν Μίιεξ.

Σνλ Μίιεξ δελ ηνλ είραλ αθήζεη λα αλαθαησζεί ζηηο δνπιί- ηζεο ηνπ ζαινληνχ, γηαηί ην ρσξηάηηθν παξνπζηαζηηθφ ηνπ θαη ηα ρνληξά θαιακπνχξηα ηνπ ζα κπνξνχζαλ λα πξνγθήμνπλ ηνπο επηζθέπηεο. Κη απηφ αθξηβψο έθαλε ηνλ Μίιεξ λα ληψζεη εμαξηεκέλνο απφ ηνλ εηθνζηπεληάρξνλν πηηζηξηθά.

— Ννκίδεη πσο εγψ ζα θάηζσ λα ρνπθηψλσ απφ ηα κπνχηηα ηηο βηνιεηέληεο ηζνχιεο ηνπ, έιεγε δνραδηαζκέλνο ν Μίιεξ ζην βνεζφ ηνπ. ηγά ηηο θαιινλέο! ην ρσξηφ κνπ θάηη ηέηηα βξσκνζή- ιπθα ηα ιέγακε θνπξνζθνχιεθα.

Κη φηαλ ε θξάνπ Υάηληξηρ, ζε κηα απνπζία ηνπ άληξα ηεο γηα πνιιέο κέξεο, ηειεθψλεζε ζηνλ έιελκπεξγθ θαη ηνπ παξαπνλέζεθε γηα αλία, θη εθείλνο ηεο πξφηεηλε λα βγνπλ καδί έμσ απφ ηελ πφιε, ζηε θχζε, ν Μίιεξ ην 'καζε ακέζσο θαη απνθάζηζε πσο ηνχηε ήηαλε ε πην θαηάιιειε επθαηξία λα ζηξίςεη ην ζβέξθν ηνπ φκνξθνπ πηηζηξηθά.

Ο Μίιεξ δελ ήηαλ απφ θείλνπο ηνπο «γέξνπο» ηεο Γθεζηάπν, πνπ ζεσξνχζαλ ηνλ έιελκπεξγθ θηγνχξα επηπφιαηε — κνξθν- ληφο, πνπ παίξλεη απ' ηε βηβιηνζήθε ιαηηληθά θαη ηζπαληθά βηβιία, ληχλεηαη ζαλ ιηκνθνληφξνο, ζθαξψλεη εξσηνδνπιηέο ρσξίο λα θξχβεηαη, πάεη ζηελ Πξηληο - Ώικπξερηζηξάζε κε ηα πφδηα, πεξηθξνλεί ην απηνθίλεην... Μπνξεί έλαο ηέηηνο λα'λαη άμηνο πξάθηνξαο; Υαζθνγειάεη, θιπαξεί, πίλεη...

Σν κπαιφ ηνπ Μίιεξ, ρσξηάηηθν, δπζθίλεην, αιιά βηαζηηθφ ζηελ αληίδξαζή ηνπ γηα θάζε ηη ην θαηλνχξγην, δηαπίζησζε γξήγνξα πσο ν έιελκπεξγθ ήηαλ ν πξψηνο αλάκεζα ζηε λέα γεληά. Καη ην αγαπεκέλν παηδί ζα θνπβαιήζεη πίζσ ηνπ θη άιινπο ζαλ απηφλ.

Ο έιελκπεξγθ πήγε βφιηα ηε θξάνπ Υάηληξηρ ζηε ιίκλε Πιφηλεξ. Ήηαλ ε κνλαδηθή γπλαίθα πνπ ζεβφηαλ ν έιελκπεξγθ. Μπνξνχζε θαη κηινχζε καδί ηεο γηα ηηο ππέξνρεο ειιεληθέο ηξαγσδίεο θαη γηα ην βάλαπζν αηζζεζηαζκφ ηεο Ρψκεο. Πεξπαηνχζαλ νη δπν ηνπο ζηελ φρζε ηεο ιίκλεο θαη κηινχζαλ, δηαθφπηνληαο ν έλαο ηνλ άιιν. Απν ρνληξφθαηζνη λεαξνί απφ ηηο ππεξεζίεο ηνπ Μίιεξ θνιπκπνχζαλ ζην θξχν λεξφ. Ο έιελκπεξγθ δελ κπνξνχζε λα θαληαζηεί πσο νη δπν εθείλνη ειίζηνη, νη κνλαδηθνί πνπ θνιπκπνχζαλ ζην παγσκέλν λεξφ, ζα κπνξνχζαλ λα 'λαη πξάθηνξεο ηεο Γθεζηάπν. Βίρε ηε γλψκε πσο ν πξάθηνξαο δελ έρεη ην δηθαίσκα λα ηξαβάεη ηφζν αλνηρηά ηελ πξνζνρή ησλ άιισλ. Δ ρσξηάηηθε πνλεξηά ηνπ Μίιεξ απνδείρηεθε πην μχπληα απφ ηελ ηεηξάγσλε ινγηθή ηνπ έιελκπεξγθ. Οη πξάθηνξεο είραλ δηαηαγή λα θσηνγξαθίζνπλ ηνπο «ζηφρνπο», αλ απνθάζηδαλ «λα μαπιψζνπλ θάησ απφ ηνπο ζάκλνπο», φπσο είρε πεη ν Μίιεξ. Οη «ζηφρνπ) δελ έιεγαλ λα μαπιψζνπλ θάησ απφ ηνπο ζάκλνπο. Ώθνχ ήπηαλ ηνλ θαθέ ηνπο ζε κηα μέζθεπε βεξάληα, μαλαγχξηζαλ ζηελ πφιε. Παξ' φια απηά, ν Μίιεξ ινγάξηαζε πσο ε ηπθιή δεινηππία είλαη πάληα πην θνβεξή απφ ηελ αλνηρηνκάηα. ΓΓ απηφ θαη ηνπνζέηεζε πάλσ ζην γξαθείν ηνπ Υάηληξηρ κηα αλαθνξά, πσο ε γπλαίθα ηνπ θη ν έιελκπεξγθ βνιηάξηδαλ νινκφλαρνη νη δπν ηνπο ζην δάζνο θαη πέξαζαλ κηζή κέξα ζηελ φρζε ηεο ιίκλεο Πιφηλεξ.

αλ δηάβαζε θείλε ηελ αλαθνξά, ν Υάηληξηρ δελ είπε ηίπνηα ζηνλ Μίιεξ. ιε ηε κέξα έδεηρλε λα κελ ηξέρεη ηίπνηα. Καη ην βξαδάθη, αθνχ πξψηα ηειεθψλεζε ζηνλ Μίιεξ, ν Υάηληξηρ πήγε ζην γξαθείν ηνπ έιελκπεξγθ. Σνπ ρηχπεζε θηιηθά ηελ πιάηε:

— ήκεξα είκαη θαθφθεθνο. Πάκε λα πηνχκε.

Κη νη ηξεηο ηνπο, σο ηηο ηέζζεξηο ην πξσί, έπαηξλαλ ζβάξλα ηα κηθξά βξψκηθα θαπειεηά, θάζνληαλ ζηα ηξαπεδάθηα κε ηηο πζηεξηθέο πνπηάλεο θαη ηνπο ζπεθνπιάληεο ηνπ ζπλαιιάγκαηνο, ραράληδαλ, θαιακπνχξηδαλ, ηξαγνπδνχζαλ καδί κε ηηο παξέεο ηνπο ιατθά ηξαγνχδηα, θαη θαηά ην πξσί πηα, ν Υάηληξηρ, πνπ είρε γίλεη θαηάρισκνο, ζίκσζε ηελ θαξέθια ηνπ ζηνλ έιελκπεξγθ, θαη ηνπ πξφηεηλε λα πηνπλ άζπξν πάην. Καηέβαζαλ" κνλνξνχθη ην πηνηφ, θη ν Υάηληξηρ, αθνχ ζθέπαζε κε ηελ παιάκε ηνπ ην πνηήξη ηνπ έιελκπεξγθ, ηνπ είπε:

— Λνηπφλ, άθνπ δσ, ζνπ είρα βάιεη δειεηήξην ζην θξαζί. Ώλ δε κνπ πεηο φιε ηελ αιήζεηα γηα ην πψο πέξαζεο ηε κέξα κε ηε γπλαίθα κνπ, ζα πεζάλεηο. Ώλ κνπ πεηο ηελ αιήζεηα, φζν θνβεξή θη αλ είλαη γηα κέλα, ζα ζνπ δφζσ λα πηεηο αληίδνην.

Ο έιελκπεξγθ ηα θαηάιαβε φια. Βίρε ηελ ηθαλφηεηα λα ηα θαηαιαβαίλεη φια κνλνκηάο, ζπκήζεθε ηνπο δπν λεαξνχο κε ηηο ηεηξάγσλεο θάηζεο, πνπ θνιπκπνχζαλ ζηε ιίκλε, είδε ηα κάηηα ηνπ Μίιεξ λα ρνξνπεδάλε, πξφζεμε ην κνρζεξφ ρακφγειν ζην ζηφκα ηνπ, θαη είπε:

— Καη γηαηί λα κε ζαο ην πσ; Δ θξάνπ Υάηληξηρ κνπ είρε ηειεθσλήζεη. Βίπε πσο έλησζε αλία, θη εγψ πήγα καδί ηεο βφιηα ζηε ιίκλε Πιφηλεξ. Έρσ θαη κάξηπξεο, πνπ ζα ζαο πνπλ ην πψο πεξάζακε ηε κέξα καο εθεί. Κφβακε βφιηεο θαη κηινχζακε γηα ην κεγαιείν ηεο Βιιάδαο πνπ ηε ραληάθσζαλ νη ζπηνχλνη, πξνδίλν- ληάο ηελ ζηε Ρψκε. Ώλ θαη δελ ηε ραληάθσζε κφλν απηφ, ηέινο πάλησλ^.. Ναη, είρα βγεη βφιηα κε ηε θξάνπ Υάηληξηρ. Βγψ ηε ιαηξεχσ απηή ηε γπλαίθα, ηε ζχδπγν ηνπ αλζξψπνπ πνπ ηνλ ζεσξψ αιεζηλή κεγαινθπία. Πνχ είλαη ην αληίδνην; ζα κνπ ην δφζεηε λα ην πησ;

Ο Υάηληξηρ ρακνγέιαζε μεθπζψληαο, άδεηαζε ιίγν καξηίλη ζην πνηήξη θαη ην πξφζθεξε ζηνλ έιελκπεξγθ.

Κάπνπ κηζφ ρξφλν χζηεξα απφ θείλν ην επεηζφδην, ν έιελκπεξγθ κπήθε ζην γξαθείν ηνπ Υάηληξηρ θαη ηνπ είπε:

— ζέισ λα παληξεπηψ, αιιά ε πεζεξά κνπ είλαη πνισλέδα. Ση κε ζπκβνπιεχεηε; Σν ζέκα ήηαλ πξφβιεκα, πνπ ηε ιχζε ηνπ ζα ηελ έδηλε ν ξατρζθχξεξ ησλ Βο-Βο Υίκιεξ. Ο Υίκιεξ

θνίηαμε ν ίδηνο θαιά - θαιά ηηο θσηνγξαθίεο ηεο κειινληηθήο ζπδχγνπ θαη ηεο κάλαο ηεο. Κάιεζε εηδηθνχο απφ ηελ ππεξεζία αξκνδηφηεηαο ηνπ Ρφ- δελκπεξγθ. Βθείλνη κέηξεζαλ κε ηνπο κηθξνδηαβήηεο ηνπο ην ζρήκα ηνπ θξαλίνπ, ηηο δηαζηάζεηο ηνπ κεηψπνπ θαη ησλ απηηψλ. Ο Υίκιεξ έδνζε ηελ άδεηα ζηνλ έιελκπεξγθ λα παληξεπηεί.

ηαλ έγηλε ν γάκνο, ν Υάηληξηρ, πνπ ηα είρε θνπαλήζεη γεξά, έπηαζε αγθαδέ ην έιελκπεξγθ, ηνλ ηξάβεμε ζην παξάζπξν, θαη ηνπ είπε:

— Λεο λα κελ ην μέξσ, πσο ε αδεξθή ηεο γπλαίθαο ζνπ είλαη παληξεκέλε κε εβξαίν ηξαπεδίηε; Ο έιελκπεξγθ έλησζε λα θφβεηαη ε αλάζα ηνπ, λα παγψλνπλ ηα ρέξηα ηνπ. — Αελ ηξέρεη ηίπνηα, είπε ν Υάηληξηρ, θη αλαζηέλαμε. Ο έιελκπεξγθ δελ είρε θαηαιάβεη ηφηε γηαηί αλαζηέλαμε ν Υάηληξηρ. Σν θαηάιαβε απηφ πνιχ αξγφηεξα,

ζαλ έκαζε πσο ν παππνχο ηνπ αξρεγνχ ηεο εζληθήο αζθάιεηαο ήηαλ εβξαίνο θη έπαηδε βηνιί ζηε βηελέδηθε νπεξέηα.

... Σηο πξψηεο ηνπ πξνζπάζεηεο γηα επαθή κε ηε Αχζε ν έιελκπεξγθ ηηο έθαλε ζηα 1939. Άξρηζε έλα πεξίπινθν παηρλίδη κε δπν εγγιέδνπο πξάθηνξεο, ηνλ Μπεζη θαη ηνλ ηέθελζνλ.

Ώθνχ έζηξσζε ηελ επαθή κε ηνπο δπν απηνχο πξάθηνξεο, ν έιελκπεξγθ, δελ ηνπ 'θηάζε πνπ ηνπο παξνπζηάζηεθε ζαλ πξσηεξγάηεο αληηρηηιεξηθήο ζπλσκνζίαο ζηξαηεγψλ, αιιά ήζειε θαη λα ηαμηδέςεη ζην Λνλδίλν, λα απνρηήζεη επαθέο κε αλψηεξνπο βαζκνθφξνπο ηεο αγγιηθήο θαηαζθνπείαο, ηνπ ππνπξγείνπ Βμσηεξηθψλ θαη ηεο θπβέξλεζεο. Ξεδηπιψλνληαο επίζεκα ηελ πξνβνθάηζηα ζε βάξνο ηεο Μεγάιεο ΐξεηαλίαο, ήζειε ηαπηφρξνλα λα θάλεη θαη ζθπγκνκέηξεζε γηα πηζαλέο ζνβαξέο επαθέο κε ηελ Νηάνπληλγθ ηξηη.

Ώιιά ηελ παξακνλή ηεο αλαρψξεζήο ηνπ γηα ην Λνλδίλν, ηνπ ηειεθψλεζε ν Υίκιεξ. θνχδνληαο ζην αθνπζηηθφ, ν Υίκιεξ ηνπ είπε πσο, κφιηο πξηλ ιίγν, είρε γίλεη δνινθνληθή απφπεηξα θαηά ηνπ θχξεξ ζην Μφλαρν. Ο θχξεξ πίζηεπε πσο απηφ ήηαλ δνπιηά ηεο αγγιηθήο θαηαζθνπείαο θαη γη' απηφ ζα 'πξεπε ηνπο δπν εγγιέδνπο, δειαδή ηνλ Μπεζη θαη ηνλ ηέθελζνλ λα ηνπο απαγάγεη ν έιελκπεξγθ θαη λα ηνπο θέξεη ζην ΐεξνιίλν.

Ο έιελκπεξγθ ζθάξσζε κηα εληππσζηαθή ζεαηξηθή παξάζηαζε ζην ΐέλιν, ζηελ Οιιαλδία. Αηαθηλδπλεχνληαο ηε δσή ηνπ, πέηπρε ηελ απαγσγή ηνπ Μπεζη θαη ηνπ ηέθελζνλ. Σνπο αλάθξηλαλ φιε ηε λχρηα, θη φηαλ χζηεξα είδε ην ζηελνγξάθν λα δαθηπινγξαθεί ηα πξσηφθνιια ηεο αλάθξηζεο ησλ εγγι!έδσλ θαηαζθφπσλ ζε εηδηθή γξαθνκεραλή, κε γξάκκαηα ηξεηο θνξέο κεγαιχηεξα απ' ηα ζπλεζηζκέλα, ν έιελκπεξγθ θαηάιαβε, πσο φια εθείλα ηα ραξηηά ζα ζηέιλνληαλ ακέζσο ζηνλ θχξεξ: Βθείλνο δελ κπνξνχζε λα δηαβάζεη κηθξά γξάκκαηα, ηα ήζειε πάληα κεγάια θαη ρνληξά.

Ο θχξεξ πίζηεπε πσο ηελ απφπεηξα ελαληίνλ ηνπ ηελ είρε νξγαλψζεη ε «Μαχξε νξρήζηξα» ηνπ πξψελ θίινπ θαη ησξηλνχ ερζξνχ ηνπ, ηνπ ηξάζεξ - ηδνχληνξ, ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ Μπεζη θαη ηνλ ηέθελζνλ.

Ώιιά θείλεο ηηο κέξεο, ηπραία, ζηελ πξνζπάζεηά ηνπ λα πεξάζεη ηα ειβεηηθά ζχλνξα, πηάζηεθε ν καξαγθφο Έζιεξ. Όζηεξα απφ βαζαληζηήξηα, νκνιφγεζε πσο ηελ απφπεηξα θαηά ηνπ Υίηιεξ ηελ είρε θάλεη απηφο κφλνο ηνπ.

Ώξγφηεξα, φηαλ ηα βαζαληζηήξηα έγηλαλ αβάζηαρηα, ν Έζιεξ είπε φηη ιίγν πξηλ απ' ηελ απφπεηξα πξνζθέξζεθαλ λα ηνλ βνεζήζνπλ δπν αθφκα άηνκα.

Ο έιελκπεξγθ είρε ηελ πεπνίζεζε, πσο ηα δπν εθείλα άηνκα ήηαλ απφ ηε «Μαχξε νξρήζηξα» ηνπ ηξάζεξ θαη πσο ζην δήηεκα απηφ νη εγγιέδνη δελ είραλ θακηά αλάκημε.

Σελ άιιε θηφιαο κέξα ν Υίηιεξ κίιεζε ζηνλ Σχπν, θαηεγνξψληαο ηνπο εγγιέδνπο φηη θαηεπζχλνπλ ην έξγν αδίζηαθησλ, ηξειψλ ηξνκνθξαηψλ. Άξρηζε θαη πξνζσπηθή αλάκημε ζηηο αλαθξίζεηο. Ο έιελκπεξγθ, αλ θη απηφ ηνπ έθεξλε εκπφδηα, δελ κπνξνχζε λα θάλεη ηίπνηα.

Όζηεξα απφ ηξεηο κέξεο, θαη ελψ νη αλαθξίζεηο είραλ αξρίζεη λα πξνρσξνχλ, ν Υίηιεξ θάιεζε ζε γεχκα ηνλ Βο, ηνλ Υίκιεξ, ηνλ Υάηληξηρ, ηνλ Μπφξκαλ, ηνλ Κάηηει θαη ηνλ έιελκπεξγθ. Ο ίδηνο έπηλε κφλν αξαηφ ηζάη, ζηνπο κνπζαθηξαίνπο ηνπ πξφζθεξε ζακπάληα θαη ζνθνιάηα.

— Υάηληξηρ, είπε ν Υίηιεξ, ζα πξέπεη λα εθαξκφδεηε φιεο ηηο λέεο αλαθαιχςεηο ηεο ηαηξηθήο θαη ηνπ ππλσηηζκνχ. Οθείιεηε λα κάζεηε απφ ηνλ Έζιεξ πνηνη είραλ επαθή καδί ηνπ. Βίκαη βέβαηνο πσο ηε βφκβα ηελ είραλ θηηάζεη ζην εμσηεξηθφ.

Καη, πξηλ πάξεη απάληεζε απφ ηνλ Υάηληξηρ, ν Υίηιεξ γχξηζε ζηνλ έιελκπεξγθ: — Λνηπφλ, πνηεο είλαη νη εληππψζεηο ζαο γηα ηνπο εγγιέδνπο; ξψηεζε. Ξέξσ πσο γλσξηζηήθαηε

πξνζσπηθά καδί ηνπο ζηηο δηαπξαγκαηεχζεηο ζηελ Οιιαλδία. Ο έιελκπεξγθ απάληεζε: — Ώπηνί ζα πνιεκήζνπλ σο ηνλ έλα, θχξεξ κνπ. Ώλ ηνπο πάξνπκε ηελ Ώγγιία, ζα θαηαθχγνπλ ζηνλ

Καλαδά. Βλψ ν ηάιηλ ζα γειάεη, θαζψο ζα βιέπεη λα ρηππηνχληαη κεηαμχ ηνπο ηα αδέιθηα, νη αγγινζάμνλεο θαη νη γεξκαλνζάμνλεο.

ινη ζην ηξαπέδη πάγσζαλ. Ο Υίκιεξ, δαξσκέλνο ζηελ θαξέθια, άξρηζε λα θάλεη λνήκαηα ζηνλ έιελκπεξγθ, κα θείλνο δελ θνίηαδε ηνλ Υίκιεξ θαη ζπλέρηδε ην δηθφ ηνπ.

— ΐέβαηα, δελ ππάξρεη ρεηξφηεξνο θαβγάο απφ ηνλ νηθνγελεηαθφ, είπε ζθεθηηθφο, θαη ρσξίο λα ζπκψζεη ν Υίηιεξ. Σν πην θαθφ πξάγκα είλαη ν θαβγάο αλάκεζα ζε δηθνχο ζνπ. Έια φκσο πνπ ν Σζφξηζηι κνπ κπαίλεη εκπφδην! ζπνπ απηνί εθεί πέξα, ζηελ Ώγγιία, λα γίλνπλ ξεαιηζηέο, εγψ είκαη ππνρξεσκέλνο, δελ κπνξψ λα κελ ηνπο πνιεκήζσ.

ηαλ φινη έθπγαλ απφ ηνπ θχξεξ, ν Υάηληξηρ είπε ζηνλ έιελκπεξγθ: — Φάλεθεο ηπρεξφο πνπ ν Υίηιεξ ήηαλ επδηάζεηνο, αιιηψο ζα ζε θαηεγνξνχζε πσο έρεηο γίλεη

αγγιφθηινο χζηεξα απφ ηηο επαθέο ζνπ κε ηελ Εληέιηηδελο έξβηο. Καη παξ' φιε ηε ιχπε πνπ ζα έλησζα, ζα ζε έρσλα ζην θειί. Καη παξ' φιε ηε ιχπε πνπ ζα έλησζα, ζα ζε ηνπθέθηδα, θπζηθά κε δηθηά ηνπ δηαηαγή.

... ηα ηξηάληα ηνπ ρξφληα ν έιελκπεξγθ είρε γίλεη δηεπζπληήο ηεο πνιηηηθήο θαηαζθνπείαο ηνπ Σξίηνπ Ράηρ.

ηαλ νη πξάθηνξεο ηνπ Υίκιεξ αλάθεξαλ ζηνλ αξρεγφ ηνπο, φηη ν Ρίκπεληξνπ ζθαξψλεη έλα ζρέδην δνινθνλίαο ηνπ ηάιηλ — ζθφπεπε λα πάεη πξνζσπηθά ζηνλ ηάιηλ, ηάρα γηα δηαπξαγκαηεχζεηο, θαη λα ηνλ ζθνηψζεη κ' έλα εηδηθφ ζηπιφ — ν ξατρζθχξεξ ηελ εγθνιπψζεθε εθείλε ηελ ηδέα, ηελ πήγε πξψηνο ζηνλ Υίηιεξ θαη πξφζηαμε ηνλ έιελκπεξγθ λα ηνπ πξνεηνηκάζεη δπν πξάθηνξεο. Ο έλαο απ* απηνχο ηνπ δπν πξάθηνξεο, φπσο ηζρπξηδφηαλ ν ίδηνο, γλψξηδε θάπνηνπο ζπγγελείο ηνπ κεραληθνχ ζην γθαξάδ ηνπ ηάιηλ.

Βθνδηαζκέλνη κε αζχξκαηνπο, πνπ ιεηηνπξγνχζαλ ζηα βξαρέα θχκαηα θη ήηαλ θηηαγκέλνη ζαλ θνπηηά απφ ζνβηεηηθά ηζηγάξα κάξθαο «Καδκπέθ», νη δπν πξάθηνξεο έπεζαλ κε αιεμίπησηα πέξα απφ ην κέησπν, ζηε Ρσζία.

(Ο θνλ ηίξιηηο είρε κάζεη πφηε ζα έθεπγαλ εθείλνη νη πξάθηνξεο γηα ηε γξακκή ηνπ κεηψπνπ. Δ Μφζρα εηδνπνηήζεθε έγθαηξα. Οη πξάθηνξεο πηάζηεθαλ).

Οη απνηπρίεο ζηε δνπιηά ηνπ έιελκπεξγθ αληηζηαζκίδνληαλ κε ηελ ηέρλε ηνπ λα ζθέθηεηαη πξννπηηθά θαη λα αλαιχεη θαζαξά ηελ θαηάζηαζε. Ώθξηβψο ν έιελκπεξγθ ζηα κέζα αθφκα ηνπ 1944 είρε πεη ζηνλ Υίκιεξ, φηη ε πην επηθίλδπλε, θαηά ηε γλψκε ηνπ, θηγνχξα, ζην ακέζσο επφκελν έηνο, δε ζα ήηαλ νχηε ν Γθέ-ξηλγθ, νχηε ν Γθέκπειο, νχηε αθφκα θαη ν Μπφξκαλ...

— Ο πέεξ, είρε πεη ν έιελκπεξγθ. Ο πέεξ ζα είλαη ν ζπνπδαηφηεξνο αληίπαινο καο. Ο πέεξ είλαη ε εζσηεξηθή πιεξνθφξεζε γηα ηε βηνκεραλία θαη ηελ άκπλα. Ο πέεξ είλαη νκπεξ- γθξνππελθχξεξ ησλ Βο-Βο. Ο πέεξ είλαη ην ππνπξγείν Βμνπιηζκνχ, είλαη ηα κεηφπηζζελ θαη ην κέησπν, είλαη πάλσ απ' φια ηα ηξαζη «Ε.Γ. Φάξκπελ», θαη ζπλεπψο είλαη ν άκεζνο παξαδνζηαθφο δεζκφο κε ηελ Ώκεξηθή. Ο πέεξ ζπλδέεηαη κε ηνλ βέξηλ θνλ Κξφδηθ, πνπ είλαη ηα ιεθηά. Ο βέξηλ θνλ Κξφδηθ ζπάληα θξχβεη ηελ αληίζεζή ηνπ ζηελ πξαθηηθή ηνπ θχξεξ. ρη αληίζεζε ζηελ ηδέα, αιιά αθξηβψο ζηελ πξαθηηθή. Ο πέεξ είλαη ε ζησπειή παληνδπλακία. Δ νκάδα ηεο βηνκεραλίαο, πνπ έρεη δεκηνπξγεζεί ηψξα θαη πνπ αζρνιείηαη κε ηα ζρέδηα ηεο κεηαπνιεκηθήο αλαζπγθξφηεζεο ηεο Γεξκαλίαο, απηή είλαη ν λνπο, ε θαξδηά θαη ηα ρέξηα ηνπ αχξην. Βγψ μέξσ κε ηη αζρνινχληαη ζήκεξα νη βηνκήραλνη καο πνπ έρνπλ ζπζπεηξσζεί γχξσ ζηνλ πέεξ. Απν πξνβιήκαηα ηνπο απαζρνινχλ: Σν πψο ζα απνξξνθήζνπλ ην κεγαιχηεξν κέξνο απφ ηα θέξδε θαη ην πψο απηά ηα θέξδε ζα ηα κεηαθέξνπλ ζηηο δπηηθέο ηξάπεδεο.

Ώθνχ άθνπζε απηά ηα ζπκπεξάζκαηα ηνπ έιελκπεξγθ, ν Υίκιεξ γηα πξψηε θνξά πξνβιεκαηίζηεθε. Καη θαηάιεμε ζηε ζθέςε, πσο ην θιεηδί γηα ην κπζηηθφ πνπ έθιεηλε κέζα ηνπ ν πέεξ, ζα κπνξνχζε λα ην βξεη, αλ έβαδε ζην ρέξη ην αξρείν ηνπ Μπφξκαλ, γηαηί αλ ηηο ζρέζεηο ησλ βηνκεράλσλ κε ηνπο νπδέηεξνπο θαη κε ηελ Ώκεξηθή δελ ηηο αμηνπνηνχζε απηφο, ν Υίκιεξ, ηφηε ζίγνπξα ζα κπνξνχζε λα ηηο αμηνπνηήζεη ν Μπφξκαλ. 18.2.1945 (ψξα 11 θαη 46 ιεπηά)

Ο έιελκπεξγθ είδε ηνλ ηίξιηηο ζηνλ πξνζάιακν ηνπ ξατρζθχξεξ. — Βίζηε ν επφκελνο, είπε ζηνλ ηίξιηηο ν ππαζπηζηήο ππεξεζίαο, κπάδνληαο ζην γξαθείν ηνπ Υίκιεξ ην

δηεπζπληή ηεο νηθνλνκηθήο ππεξεζίαο ησλ Βο-Βο ζηξαηεγφ Πνι. Πηζηεχσ πσο ν νκπεξγθξνππελθχξεξ δε ζα κείλεη πνιιή ψξα κέζα, πάεη κφλν γηα εζσππεξεζηαθά ζέκαηα.

—Γεηα ζαο, ηίξιηηο, είπε ν έιελκπεξγθ. Πάλσ πνπ ζαο έςαρλα. — Καιεκέξα, απάληεζε ν ηίξιηηο. Ση φςε είλ' απηή; Κνπξαζηήθαηε; — Φαίλνκαη πνιχ; — Πνιχ. — Πάκε ζην γξαθείν κνπ, ζαο ζέισ. — Μα έρσ δεηήζεη απφ ρηεο λα κε δερηεί ν ξατρζθχξεξ... — Γηα πνην ζέκα; — Πξνζσπηθφ. — Βιάηε ζε κηα-κηάκηζε ψξα, είπε ν έιελκπεξγθ. Πέζηε ζηνλ ππαζπηζηή λα ζαο αιιάμεη ζεηξά, ν

ξατρζθχξεξ ζα είλαη εδψ σο ην βξάδπ. — Βληάμεη, γθξίληαμε ν ηίξιηηο, κφλν θνβάκαη πσο θάηη ηέηην δε ζα'ηαλ ζσζηφ. — Σνλ παίξλσ εγψ καδί κνπ ηνλ θνλ ηίξιηηο, είπε ζηνλ ππαζπηζηή ν έιελκπεξγθ. Μεηαθέξηε,

παξαθαιψ, ην ξαληεβνχ γηα ην βξαδάθη. — Μάιηζηα, κπξηγθαληελθχξεξί Ο έιελκπεξγθ έπηαζε αγθαδέ ηνλ ηίξιηηο θαη βγαίλνληαο απ' ηνλ πξνζάιακν ηνπ ςηζχξηζε γειαζηά: — Φσλή πνπ ηελ έρεη, ε; Μηιάεη ζαλ ζεαηξίλνο ηεο νπεξέηαο. Δ θσλή ηνπ βγαίλεη ίζηα κέζα απ' ηελ

θνηιηά, κε θαλεξή ηελ επηζπκία λα αξέζεη. — Βγψ πάληα ηνπο ιππάκαη ηνπο ππαζπηζηέο, είπε ν ηίξιηηο. Ώλαγθάδνληαη λα δείρλνπλ πάληα

πνιπάζρνινη. Αηαθνξεηηθά, ζα θαηαιάβαηλε ν θφζκνο πφζν άρξεζηνη είλαη φινη ηνπο. —Αελ έρεηε δίθην. Ο ππαζπηζηήο είλαη πνιχ απαξαίηεηνο. Βίλαη θάηη ζαλ θπλεγηάξηθν ζθπιί: Καη

θνπβέληα πηάλεηο καδί ηνπ ζηα πεηαρηά, αλάκεζα ζηηο δνπιηέο, θη αλ είλαη θαη θαιφ ην θπλεγηάξηθν, θάλεηο ηνπο άιινπο θπλεγνχο λα ζε δειεχνπλ.

—Να ζαο πσ. Βγψ είρα γλσξίζεη έλαλ ππαζπηζηή — ζπλέρηζε ν ηίξιηηο ηελ ψξα πνπ βάδηδαλ νη δπν ηνπο ζηνπο δηαδξφκνπο — πνπ έπαηδε ην ξφιν ηνπ ηκπξεζάξηνπ: Έιεγε ζε φινπο δεμηά θη αξηζηεξά πφζν απέξαληε είλαη ε κεγαινθπία ηνπ αθεληηθνχ ηνπ. ζπνπ, ζην ηέινο, ηνπ ζθάξσζαλ απηνθηλεηηζηηθφ δπζηχρεκα: Αελ ηνλ άληεμαλ, έδηλε ζηα λεχξα...

Ο έιελκπεξγθ έβαιε ηα γέιηα: —Ώπηφ ηψξα ην ζνθηζηήθαηε, ή είλαη αιεζηλφ; —Φπζηθά θαη ην ζνθίζηεθα... ην θεθαιφζθαιν ηεο θεληξηθήο ζθάιαο ζπλάληεζαλ ηνλ Μίιεξ. —Υάηι Υίηιεξ, θηιαξάθηα! είπε ν Μίιεξ. —Υάηι Υίηιεξ, παιηφθηιε, απάληεζε ν έιελκπεξγθ. —Υάηι, είπε θη ν ηίξιηηο, ρσξίο λα ζεθψζεη ην ρέξη. —Υαίξνκαη πνπ ζαο βιέπσ, δηαφινη, είπε ν Μίιεξ. Μαγεηξεχεηε πάιη θακηά λέα παιηνδνπιηά; —Μαγεηξεχνπκε, απάληεζε ν έιελκπεξγθ. Έηζη ζα θαζφκαζηε; —Με ηηο δηθέο ζαο ηηο παιηνδνπιηέο νχηε πνπ ζπγθξίλεηαη θακηά δηθηά καο, είπε ν ηίξιηηο. ε ζχγθξηζε

κε ζαο, εκείο είκαζηε αξλάθηα ηνπ ζενχ. —ε ζχγθξηζε κε κέλα; έδεημε έθπιεθηνο ν Μίιεξ. Πάλησο, δε ιέσ, είλαη θαη επράξηζην λα ζε ζεσξνχλ

ζαηαλά. ΐιέπεηο, νη άλζξσπνη πεζαίλνπλ, αιιά ε κλήκε ηνπο απνκέλεη δσληαλή.

Ο Μίιεξ ρηχπεζε θηιηθά ηελ πιάηε ηνπ έιελκπεξγθ θαη ηνπ ηίξιηηο, θαη κπήθε ζην γξαθείν θάπνηνπ απ' ηνπο ζπλεξγάηεο ηνπ: Σνπ άξεζε λα κπαίλεη ζηα γξαθεία ηνπο ρσξίο πξνεηδνπνηήζεηο θαη πξνπαληφο ηελ ψξα ησλ βαξεηψλ αλαθξίζεσλ. Πιεξνθνξίεο γηα ζπιινγηζκνχο (Ο Σζφξηζηι)

ηαλ ν Υίηιεξ ζηνπο ηειεπηαίνπο κήλεο ηνπ πνιέκνπ έιεγε θαη μαλάιεγε ζαλ μφξθη, πσο ην ζέκα ηεο δηάζπαζεο ηεο αγγινζν- βηεηηθήο ζπκκαρίαο είλαη ζέκα ιίγσλ βδνκάδσλ, φηαλ δηαβεβαίσλε ηνπο πάληεο φηη ε Αχζε ζίγνπξα ζα δεηήζεη βνήζεηα απφ ηνπο γεξκαλνχο κεηά ηελ απνθαζηζηηθή ήηηα, πνιινί ηα ζεσξνχζαλ απηά ζαλ εθδειψζεηο ηνπ ραξαθηήξα ηνπ Υίηιεξ: φηη, δειαδή, πηζηεχεη σο ην ηέινο ηα φζα είρε δεκηνπξγήζεη ε ίδηα ηνπ ε θαληαζία. Χζηφζν, ηνχηε ηε θνξά ν Υίηιεξ βαζηδφηαλ ζε ζηνηρεία πξαγκαηηθά: Δ θαηαζθνπεία ηνπ Μπφξκαλ, απφ ηα κέζα ηνπ 1944 αθφκα, είρε βάιεη ζην ρέξη έλα έγγξαθν απζηεξά απφξξεην απφ ην Λνλδίλν. Σν έγγξαθν εθείλν, εηδηθφηεξα, είρε ηηο παξαθάησ απφςεηο, πνπ ηηο δηαηχπσζε ν ίδηνο ν Σζφξηζηι: «ζα ήηαλ θνβεξή θαηαζηξνθή αλ ε ξσζηθή βαξβαξφηεηα εμφλησλε ηελ θνπιηνχξα θαη ηελ αλεμαξηεζία ησλ αξραίσλ επξσπατθψλ θξαηψλ». Σηο γξακκέο απηέο ηηο είρε γξάςεη ν Οπίλζηνλ Σζφξηζηι ζην απφξξεην κλεκφλην ηνπ ηνλ Ορηψβξε 1942, ηφηε πνπ νη ξψζνη βξίζθνληαλ αθφκα φρη ζηελ Πνισλία, αιιά ζην ηάιηλ- γθξαλη, φρη ζηε Ρνπκαλία, αιιά ζην κνιέλζθ, φρη ζηε Γηνπγθνζιαβία, αιιά ζην Υάξθνβν. m

Ίζσο ν Υίηιεξ λα κελ ππφγξαθε ηηο δηαηαγέο πνπ ηηκσξνχζαλ θάζε είδνπο απφπεηξεο δηαπξαγκαηεχζεσλ κε άκεζν ζάλαην, αλ κάζαηλε γηα θείλν ηνλ έληνλν αγψλα απφςεσλ, πνπ ιπζζνκαλνχζε

ζηα 1943-1944 αλάκεζα ζηνπο εγγιέδνπο θαη ηνπο ακεξηθάλνπο πάλσ ζην ζέκα ηεο θαηεχζπλζεο ηνπ θχξηνπ πιήγκαηνο ησλ ζπκκαρηθψλ ζηξαηψλ. Ο Σζφξηζηι επέκελε ζηελ απφβαζε ζηξαηνχ ζηα ΐαιθάληα. Καη ηεθκεξίσλε απηή ηελ αλάγθε κε ηα παξαθάησ: «Σν δήηεκα κπαίλεη απιά: Βίκαζηε δηαηεζεηκέλνη λα αλερηνχκε λα γίλεη θνκκνπληζκφο ζηα ΐαιθάληα θαη, πηζαλφ, ζηελ Εηαιία; ζα πξέπεη λα αληηιεθζνχκε μεθάζαξα ηα πιενλεθηήκαηα πνπ ζα απνθηήζνπλ νη δπηηθέο δεκνθξαηίεο, αλ νη ζηξαηνί καο πάξνπλ ζηελ θαηνρή ηνπο ηε ΐνπδαπέζηε θαη ηε ΐηέλε, θη αλ ειεπζεξψζνπλ ηελ Πξάγα θαη ηε ΐαξζνβία...».

Οη ακεξηθάλνη πνπ ζθέθηνληαλ πην λεθάιηα, θαηαιάβαηλαλ πσο νη πξνζπάζεηεο ηνπ Σζφξηζηι, λα απνθαζηζηεί ην θχξην πιήγκα θαηά ηνπ Υίηιεξ φρη ζηε Γαιιία αιιά ζηα ΐαιθάληα, ήηαλ θαζαξά ηδηνηειείο γηα ηνπο εγγιέδνπο. Καηαιάβαηλαλ, πσο αλ ληθνχζε ε άπνςε ηνπ Σζφξηζηι, ε ΐξεηαλία ζα γηλφηαλ εγεκφλαο ζηε Μεζφγεην, θαη, ζπλεπψο, ε ΐξεηαλία ζα γηλφηαλ αθεληηθφ ζηελ Ώθξηθή, ζηελ Ώξαβηθή Ώλαηνιή, ζηελ Εηαιία, ζηε Γηνπγθνζιαβία θαη ζηελ Βιιάδα. Ο ζπζρεηηζκφο ησλ δπλάκεσλ ζα δηακνξθσλφηαλ ηφηε, νινθάλεξα, φρη ζε φθεινο ησλ ΔΠΏ. Κη έηζη, ε απφβαζε απνθαζίζηεθε λα γίλεη ζηε Γαιιία.

Πξνζερηηθφο θαη ηνικεξφο πνιηηηθφο, ν Σζφξηζηι, ζα κπνξνχζε, ζε νξηζκέλεο θξίζηκεο θαηαζηάζεηο, λα πξνρσξήζεη ζε επαθέο κε θείλνπο πνπ αληηπνιηηεχνληαλ ηνλ θχξεξ, γηα ηε δεκηνπξγία εληαίνπ κεηψπνπ, ηθαλνχ λα αληηπαξαηαρηεί ζην άικα ησλ ξψζσλ πξνο ηηο αθηέο ηνπ Ώηιαληηθνχ, πξάγκα πνπ, πεξηζζφηεξν απφ θάζε ηη άιιν, ην θνβφηαλ ν Σζφξηζηι. Χζηφζν, ηέηηεο αληηπνιηηεπφκελεο δπλάκεηο, κεηά ηελ εμφλησζε ησλ ζπλσκνηψλ ην θαινθαίξη ηνπ 1944 δελ είραλ απνκείλεη ζηε Γεξκαλία. Έβιεπε, βέβαηα, ν Σζφξηζηι, θαη πσο θάζε είδνπο επηθπιαθηηθφ «ξν- κάληζν» κε θείλνπο απφ ηνπο εγέηεο ηνπ Ράηρ, πνπ ζα δνθίκαδαλ λα παξαδφζνπλ ηηο ζηξαηηέο ηεο ΐέξκαρη ζηε Αχζε, αλ θαη ήηαλ ειάρηζηα ξεαιηζηηθφ — εμαηηίαο ηεο ζηαζεξήο ζηάζεο ηνπ Ρνχδβειη θαη ησλ θηινξσζηθψλ δηαζέζεσλ ζε νιφθιεξν ηνλ θφζκν — σζηφζν ζα ηνπ 'δηλε απηφ ην «ξνκάληζν» ηε δπλαηφηεηα λα εθαξκφζεη πην ζθιεξή πνιηηηθή απέλαληη ζηνλ ηάιηλ, ηδηαίηεξα ζην πνισληθφ θαη ζην ειιεληθφ δήηεκα.

Κη φηαλ ε ζηξαηησηηθή θαηαζθνπεία αλάθεξε ζηνλ Σζφξηζηι πσο νη γεξκαλνί επηδεηνχλ επαθέο κε ηνπο ζπκκάρνπο, εθείλνο είπε:

—Σε ΐξεηαλία κπνξνχλ λα ηελ θαηεγνξήζνπλ γηα αξγνπνξία, γηα ζξάζνο, γηα ρηνπκνξηζηηθά ςηινινγήκαηα... κσο ηε ΐξεηαλία θαλέλαο δελ κπνξεί λα ηελ θαηεγνξήζεη ζαλ χπνπιε, θη εγψ πξνζεχρνκαη ζην ζεφ λα κελ κπνξέζνπλ πνηέ λα καο θαηεγνξήζνπλ γηα θάηη ηέηην. Ώιιά — πξφζζεζε, θαη ηα κάηηα ηνπ έγηλαλ αηζαιέληα, ελψ θάπνπ ζην βάζνο ηνπο κφλν, δηαθξηλφηαλ λα ζπηζί- δεη ην γέιην — εγψ πάληα δεηνχζα λα ππάξρεη ν αθξηβήο δηαρσξηζκφο αλάκεζα ζην δηπισκαηηθφ παηρλίδη κε ζηφρν ηελ εδξαίσζε ηεο ζπκκαρίαο ησλ εζλψλ, θαη ζηελ αλνηθηή, ηελ απεξίζθεπηε πζηεξνβνπιία. Μφλν νη αζηάηεο κπνξνχλ λα ζεσξνχλ ην ιεπηφ θαη πεξίπινθν δηπισκαηηθφ παηρλίδη ζαλ πζηεξνβνπιία...

—ηελ πεξίπησζε φκσο κηαο ζθνπηκφηεηαο, ην παηρλίδη κπνξεί λα απνδεηρηεί φρη παηρλίδη, αιιά πην ζνβαξή ελέξγεηα; ξψηεζε ν βνεζφο ηνπ αξρεγνχ ηεο θαηαζθνπείαο.

—Αειαδή, ζέιεηε λα πείηε πσο ην παηρλίδη δελ είλαη ζνβαξή ελέξγεηα; Σν παηρλίδη είλαη ην πην ζνβαξφ πξάγκα ζηνλ θφζκν. Σν παηρλίδη θη ε δσγξαθηθή. ια η' άιια είλαη επηπφιαηα θαη αζήκαληα, ηνπ απάληεζε ν Σζφξηζηι.

Ήηαλ μαπισκέλνο ζην θξεβάηη ηνπ. Αελ είρε ζεθσζεί αθφκα, χζηεξα απφ ηνλ θαζηεξσκέλν κεζεκεξηαλφ ηνπ χπλν, θαη γη* απηφ ήηαλ θεθάηνο. Καη ζπλέρηζε:

—Δ πνιηηηθή, ζηε κνξθή πνπ ζπλεζίζακε λα ηελ αληηιακβαλφκαζηε, έρεη πεζάλεη πηα. ηε ζέζε ηεο ηνπηθήο πνιηηηθήο ησλ επγεληθψλ ελεξγεηψλ ζηε κηα ή ζηελ άιιε πεξηνρή ηνπ θφζκνπ, έρεη έξζεη ε ζθαηξηθή, ε παγθφζκηα πνιηηηθή γηα νιφθιεξε ηελ πδξφγεην ζθαίξα. Ώπηή πηα δελ είλαη ν εηζηζειηζκφο ηεο πξνζσπη-θφηεηαο, απηή πηα δελ είλαη ε ηδηνηειήο επηδίσμε ηεο κηαο ή ηεο άιιεο νκάδαο αλζξψπσλ. Βίλαη επηζηήκε ζεηηθή ζαλ ηα καζεκαηηθά, θαη επηθίλδπλε ζαλ ηελ πεηξακαηηθή ξαδηναθηηλνβνιία ζηελ ηαηξηθή. Δ ζθαηξηθή πνιηηηθή ζα θέξεη ακέηξεηεο ηξαγσδίεο ζηηο κηθξέο ρψξεο. Βίλαη ε πνιηηηθή πνπ ζπληξίβεη ηα κπαιά θαη ζαλα-ηψλεη ηα ηαιέληα. ηε ζθαηξηθή πνιηηηθή ζα ππνηαρηνχλ δσγξάθνη θη αζηξνλφκνη, αζαλζεξηηδήδεο θαη καζεκαηηθνί, βαζηιηάδεο θαη κεγαινθπίεο.

Ο Σζφξηζηι ίζηαζε ηελ θνπβέξηα, θαη ζπλέρηζε: —Δ ζπλέλσζε ζε κηα πεξίνδν ηνχ βαζηιηά θαη ηνπ ζνθνχ δε ζηξέθεηαη θαζφινπ θαηά ηνπ βαζηιηά. Δ αληηπαξάζεζε, πνπ θιείλεη κέζα ηεο απηή ε πεξίνδνο, είλαη ηπραία θη φρη ζθφπηκε. Δ ζθαηξηθή πνιηηηθή ζα πξνυπνζέηεη ηφζν απξφζκελεο ζπκκαρίεο, ηφζν παξάδνμεο ζηξνθέο ζηε ζηξαηεγηθή, πνπ κπξνζηά ηνπο ην δηθφ κνπ κήλπκα πξνο ηνλ ηάιηλ ζηηο 22 Ενχλε 1941 ζα θαίλεηαη ζαλ ην άθξνλ άσην ηεο ινγηθήο θαη ηεο πίζηεο ζηε ζπλέπεηα. Πάλησο, ην κήλπκά κνπ ήηαλ ινγηθφ. Σν ζέκα ηεο ζπλέπεηαο αλήθεη ζηα δεπηεξεχνληα. Σν θχξην είλαη ηα ζπκθέξνληα ηεο ζπκκαρίαο ησλ εζλψλ. ια ηα άιια ζα ηα ζπρσξέζεη ε ηζηνξία... 18.2.1945 (ψξα 12 θαη 09 ιεπηά)

—Γεηα ζαο, θξάνπ Καη, είπε ν επηζθέπηεο ζθχβνληαο ζην πξνζθέθαιν ηνπ θξεβαηηνχ. —Γεηα ζαο, απάληεζε ε Καη ςηζπξηζηά. Απζθνιεπφηαλ αθφκα λα κηιήζεη. Σν θεθάιη ηεο βνχηδε ζπλέρεηα,

θάζε θίλεζε ηεο έθεξλε αλαγνχια. Δζχραδε κφλν, αθνχ πξψηα βχδαηλε ην παηδί. Σν αγνξάθη απνθνηκηφηαλ θη εθείλε βπζηδφηαλ καδί ηνπ ζε ιήζαξγν. Κη φηαλ άλνηγε ηα κάηηα ηεο, πξηλ αθφκα αξρίζνπλ φια λα ζηξηθνγπξλάλε ζην κπαιφ ηεο θαη λ* αιιάδνπλ ρξψκαηα, ε πληγε- ξή αλαγνχια αλέβαηλε ζην ιαηκφ ηεο. Κάζε θνξά, κφιηο έβιεπε ην κσξφ ηεο, δνθίκαδε έλα άγλσζην σο ηφηε ζπλαίζζεκα. Κείλν ην ζπλαίζζεκα ήηαλ παξάμελν, θαη δελ κπνξνχζε λα εμεγήζεη ηη αθξηβψο ζήκαηλε. ια κέζα ηεο είραλ αλαθαησζεί: θαη ν θφβνο,

θαη κηα αίζζεζε ζαλ λα πεηνχζε ζηνλ αέξα, θαη θάηη ζαλ αζπλεη- δεηνπνίεηε επηδεηθηηθή πεξεθάληα, θαη κηα αλψηεξε, απιεζίαζηε γηα θείλε λσξίηεξα, πξσηφγλσξε γαιήλε.

—ζα 'ζεια λα ζαο θάλσ κεξηθέο εξσηήζεηο, θξάνπ Κηλ, ζπλέρηζε ν επηζθέπηεο, κε αθνχηε; —Ναη. —Αε ζα ζαο θνπξάζσ... —Πνηνο είζηε; —Ώπφ ηελ αζθαιηζηηθή εηαηξία... —Ο άληξαο κνπ... ηη απφγηλε; —ζα ζαο παξαθαινχζα λα ζπκεζείηε: ηαλ έπεζε ε βφκβα, πνχ βξηζθφηαλ νη άληξαο ζαο; —ην κπάλην. —Βίραηε αθφκα θάξβνπλν γηα ην κπάλην; Τπάξρεη ηφζε έιιεηςε ζήκεξα! Βκείο ζηα γξαθεία ηεο εηαηξίαο

μεπαγηάδνπκε... —Βίρε αγνξάζεη, ν άληξαο κνπ... ιίγεο κπξηθέηεο... επεηδή εγψ ήκνπλ... —Κνπξαζηήθαηε; —Βθείλνο... ζθνηψζεθε; —αο θέξλσ ζιηβεξή είδεζε, θξάνπ Κηλ. Ναη, δελ ππάξρεη πηα εθείλνο... Βκείο βνεζάκε φινπο φζνπο

ρηππήζεθαλ απ' απηέο ηηο βάξβαξεο επηδξνκέο. Ση βνήζεηα ζα ζέιαηε απφ καο, φζν αθφκα βξίζθεζηε ζην λνζνθνκείν; Φαγεηφ, πηζηεχσ ζαο δίλνπλ. Ρνχρα ζα ζαο έρνπκε έηνηκα ψζπνπ λα βγείηε απφ δσ, θαη γηα ζαο θαη γηα ην κσξφ... Ση γνεηεπηηθφ κσξφ... Κνξηηζάθη;

—ρη... Οχηε ηε θσλή ηνπ δελ έρσ αθνχζεη αθφκα. Καη μαθληθά, αλεζχρεζε πνπ δελ είρε αθνχζεη αθφκα νχηε κηα θνξά ηε θσλή ηνπ γηνπ ηεο. —Πξέπεη λα θιαίλε ζπρλά ηα κσξά; ξψηεζε ηνλ άγλσζην επηζθέπηε. Βζείο ηη ιέηε; —Σα δηθά κνπ έζθνπδαλ φιε ηελ ψξα, ηεο απάληεζε εθείλνο. Μνπ είραλ ηξππήζεη η' απηηά κε ηηο θσλέο

ηνπο. Ώιιά ηα δηθά κνπ είραλ γελλεζεί θαρεθηηθά, ελψ ν δηθφο ζαο είλαη παιηθάξη. Καη ηα παιηθάξηα είλ' φια ζησπειά... Φξάνπ Κηλ, κε ζπγρσξείηε, αλ δελ είζηε πνιχ εμαληιεκέλε, ζα 'ζεια λα ζαο ξσηήζσ θάηη αθφκα: Γηα πνην πνζφ είλαη αζθαιηζκέλα ηα πεξηνπζηαθά ζαο;

—Αελ μέξσ... Ώπηέο ηηο δνπιηέο ηηο είρε ν άληξαο κνπ... —Καη ζε πνην ππνθαηάζηεκα είραηε αζθαιηζηεί, δελ ην ζπκάζηε θη απηφ; —Ννκίδσ, ζην Κνπληάκ. —Ώ, κάιηζηα, ζην ππνθαηάζηεκα αξηζκφο είθνζη ελληά. Σψξα πηα ζα καο είλαη εχθνιν λα κάζνπκε

ιεπηνκέξεηεο... Ο επηζθέπηεο ηα 'γξάςε φια απηά ζην ηζαιαθσκέλν κπινθά- θη ηνπ. Ξαλάβεμε, έζθπςε ζην πξφζσπν

ηεο Καη, θη είπε πνιχ ζηγαιά: —κσο ε λεαξή κακά δελ θάλεη λα θιαίεη θαη λα ηαξάδεηαη. Πηζηέςηε κε, ζαο ην ιέσ ζαλ παηέξαο ηξηψλ

παηδηψλ. Γηαηί απηή ε ηαξαρή θαη ην θιάκα ζαο ζα πεηξάμνπλ ηελ θνηιίηζα ηνπ κσξνχ, θη φπνπ λα 'λαη ζα ην αθνχζεηε λα μεθσλίδεη. Αελ έρεηε ην δηθαίσκα λα ζθέθηεζηε κνλάρα ηνλ εαπηφ ζαο. Ώπηφο ν θαηξφο πέξαζε πηα γηα ζαο, κηα γηα πάληα. Σψξα νθείιεηε λα ζθέθηεζηε πάλσ απ' φια ην κσξάθη ζαο...

—Έρεηε δίθην, ςηζχξηζε ε Καη, θη άγγημε κε ηα παγσκέλα δάρηπιά ηεο ην δεζηφ, πγξφ ρέξη ηνπ άγλσζηνπ. αο επραξηζηψ...

—Κη νη ζπγγελείο ζαο πνχ βξίζθνληαη; Δ εηαηξία καο ζα βνεζήζεη γηα λα 'ξζνπλ λα ζαο ηδνχλ. Βκείο ζα ηφπο πιεξψζνπκε ηα λαχια θαη ην μελνδνρείν. ΐέβαηα, φπσο θαηαιαβαίλεηε, πνιιά μελνδνρεία έρνπλ πάζεη δεκηέο απ' ηνπο βνκβαξδηζκνχο, θαη κεξηθά είλαη επηηαγκέλα απφ ηνπο ζηξαηησηηθνχο. Βκείο, φκσο, δηαζέ-ηνπκε δσκάηηα ζε ζπίηηα. Οη ζπγγελείο ζαο δελ πξφθεηηαη λα δπζαξεζηεζνχλ απφ ηε θηινμελία καο. ε πνηεο δηεπζχλζεηο λα ηνπο γξάςνπκε;

—Οη δηθνί κνπ ζπγγελείο απφκεηλαλ ζην Κέλημκπεξγθ, είπε ε Καη. Οχηε πνπ μέξσ ηη απφγηλαλ. —Κη νη ζπγγελείο ηνπ άληξα ζαο; Πνχ λα γξάςνπκε γηα ην δπζηχρεκά ζαο; —Οη δηθνί ηνπ ζπγγελείο δνπλ ζηε νπεδία. Ώιιά δελ θάλεη λα ηνπο γξάςεηε: Ο ζείνο ηνπ άληξα κνπ είλαη

πνιχ θίινο ηεο Γεξκαλίαο, θαη καο είρε πεη λα κελ ηνπ γξάθνπκε... Σνπ ζηέιλακε γξάκκαηα κφλν κε θαλέλαλ ηαμηδηψηε ή δηακέζνπ ηεο πξεζβείαο...

—Αελ ηε ζπκάζηε ηε δηεχζπλζε; Βθείλε ηε ζηηγκή άξρηζε λα θιαίεη ην κσξφ. —Με ζπγρσξείηε, είπε ε Καη. Να ην ηαΎζσ πξψηα, θη χζηεξα ζα ζαο πσ ηε δηεχζπλζε. —Με ηελ εζπρία ζαο, βηάζηεθε λα πεη ν επηζθέπηεο, θαη βγήθε δηαθξηηηθά ζην δηάδξνκν. Δ Καη ηνλ παξαθνινπζνχζε θαζψο έβγαηλε, θαη θαηάπηε αξγά ηνλ βαξχ θφκπν πνπ ηελ έπληγε ζην ιαηκφ.

Σν θεθάιη ηεο πνλνχζε αθφκα, αιιά αλαγνχια δελ έλησζε. Αελ είρε πξνιάβεη λα θαινζθεθηεί ηηο απαληήζεηο ζηα εξσηήκαηα πνπ κφιηο πξηλ ιίγν ηεο είρε θάλεη ν επηζθέπηεο, γηαηί ην κσξφ άξρηζε λα βπδαίλεη θη φιε ε αλεζπρία, φιν θείλν ην απφκαθξν θαη μέλν, ηεο έθπγε. Ώπφκεηλε κφλν ην βξέθνο, πνπ ξνπθνχζε αρφξηαγα ην ζηήζνο ηεο θαη θνπλνχζε αλππφκνλα ηα ρεξάθηα ηνπ: Σν είρε μεθαζθηψζεη θαη ην θνίηαδε, πφζν κεγάιν ήηαλ, θαη θφθθηλν, ιεο θαη ήηαλ νιφθιεξν ηπιηγκέλν κε θισζηέο πνπ ρψλνληαλ ζην θνξκάθη ηνπ.

Όζηεξα ζπκήζεθε μαθληθά πσο, ρηεο αθφκα, βξηζθφηαλ μαπισκέλε ζ' έλα κεγάιν δσκάηην, πνπ είρε θη άιιεο πνιιέο γπλαίθεο, θη έθεξλαλ ζε φιεο ηα κσξά ηνπο ηελ ίδηα ψξα, θαη ην δσκάηην γέκηδε θιάκαηα κσξνπδηαθά, πνπ εθείλε ηα άθνπγε ζαλ λα 'ξρνληαλ απφ θάπνπ καθξηά.

«Σψξα γηαηί είκαη κνλάρε κνπ εδψ; αλαξσηήζεθε μαθληθά ε Καη. Πνχ βξίζθνκαη;». Ο μέλνο ήξζε πάιη, χζηεξα απφ κηζή ψξα. Κακάξσζε θάκπνζν ην απνθνηκηζκέλν αγνξάθη, θαη κεηά,

βγάδνληαο απφ έλα ληνζηέ θάηη θσηνγξαθίεο, ηηο άπισζε ζηα γφλαηά ηεο θαη ηεο είπε: . -η—ζν ζα γξάθσ εγψ ηε δηεχζπλζε ηνπ ζείνπ ζαο, εζείο ξίμηε ζαο παξαθαιψ κηα καηηά, κήπσο

ππάξρνπλ εδψ ηίπνηα δηθά ζαο πξάγκαηα. Μεηά ην βνκβαξδηζκφ κπνξέζακε θαη πεξηκαδέςακε κεξηθά απφ ηα πξάγκαηα ηνπ ζπηηηνχ ζαο. Ξέξεηε, ζηε δπζηπρία ζαο, αθφκα θαη κηα βαιίηζα είλαη κεγάιε βνήζεηα. Κάηη κπνξείηε λα πνπιήζεηε, γηα λ' αγνξάζεηε γηα ην κσξφ ηα πην απαξαίηεηα... Βκείο, θπζηθά, ζα θξνληίζνπκε λα ζαο εθνδηάζνπκε φηαλ ζα βγαίλεηε απφ δσ, αιιά παξ' φια απηά...

—Φξαληο Πάαθελελ, Γθνχζηαβ Γθενξγθπιάηο είθνζη πέληε. ηνθρφικε. —Βπραξηζηψ. Μήπσο ζαο θνχξαζα; —Κνπξάζηεθα ιηγάθη, απάληεζε ε Καη. Ώλάκεζα ζηηο βαιίηζεο θαη ηα θηβψηηα πνπ ήηαλ αξαδηαζκέλα

πάλσ ζην δξφκν, ζηκά ζην ζπίηη, έζηεθε ε κεγάιε βαιίηζα, πνπ ήηαλ αδχλαην λα ηελ κπεξδέςεη κε άιιεο. ε θείλε ηε βαιίηζα είρε ν Έξβηλ ηνλ αζχξκαην...

—Σηο αθήλσ λα ηηο δείηε κε ηελ εζπρία ζαο θαη ζαο ραηξεηψ, είπε ν επηζθέπηεο θαη ηεο πξφηεηλε ηηο θσηνγξαθίεο.

—Αε βιέπσ εδψ δηθέο καο βαιίηζεο, είπε ε Καη. —Καιά, ζαο επραξηζηψ. Σφηε ην δήηεκα απηφ ζα ην ζεσξήζνπκε δηεπθξηληζκέλν, είπε ν άγλσζηνο.

Έβαιε πξνζερηηθά ηηο θσηνγξαθίεο ζηελ ηζάληα ηνπ, ππνθιίζεθε φπσο ήηαλ θαζηζηφο, ζεθψζεθε, θαη ζπλέρηζε:

—ε κηα - δπν κέξεο ζα μαλάξζσ θαη ζα ζαο ελεκεξψζσ γηα ηα απνηειέζκαηα ησλ ελεξγεηψλ καο. Δ ακνηβή κνπ γηα ηα ηξεμίκαηα — ηη λα θάλνπκε, νη θαηξνί είλαη δχζθνινη — είλαη πνιχ αζήκαληε...

—Με ππνρξεψλεηε πνιχ, ηνπ απάληεζε ε Καη. Ο αλαθξηηήο ηνπ ζπλνηθηαθνχ ηκήκαηνο ηεο Γθεζηάπν έζηεηιε ακέζσο γηα δηεξεχλεζε ηα δαρηπιηθά

απνηππψκαηα ηεο Καη: Σε θσηνγξαθία πνπ έδεηρλε ηηο βαιίηζεο, ηε ζθέπαζαλ ζην εξγαζηήξην κε ηελ εηδηθή ζθφλε. Σα δαρηπιηθά απνηππψκαηα ζηνλ αζχξκαην, πνπ ήηαλ κνληαξηζκέλνο κέζα ζηε βαιίηζα, ηα είραλ θηφιαο έηνηκα. Αηαπηζηψζεθε πσο ε βαιίηζα κε ηνλ αζχξκαην είρε πάλσ ηεο δαρηπιηθά απνηππψκαηα απφ ηξεηο δηαθνξεηηθνχο αλζξψπνπο. Σελ πιεξνθνξία γηα ηε δηεχζπλζε ζηε νπεδία ν αλαθξηηήο ηελ έζηεηιε ζηελ VI Αηεχζπλζε Ώπηνθξαηνξηθήο Ώζθάιεηαο, δεηψληαο κε αλαθνξά ηνπ λα κάζεη φια ηα ζρεηηθά γηα ηε δσή θαη ηα έξγα ηνπ ζνπεδνχ ππήθννπ Φξαληο Πάαθελελ. 18.2.1945 (ψξα 12 θαη 17 ιεπηά)

Ο "Ώηζκαλ ψξα πνιιή έθνβε βφιηεο ζην γξαθείν ηνπ. ΐάδηδε γξήγνξα, κε ηα ρέξηα πίζσ, ληψζνληαο ζπλέρεηα ζαλ λα ηνπ 'ιείπε θάηη ην πνιχ ζπλεζηζκέλν θη απαξαίηεην. Σν αίζζεκα απηφ ηνλ εκπφδηδε λα ζπγθεληξσζεί, ηνλ ηξαβνχζε απφ ηελ θεληξηθή ηνπ ζθέςε θαη δελ κπνξνχζε λα αλαιχζεη ηθαλνπνηεηηθά εθείλν πνπ ηνλ βαζάληδε: Σν γηαηί ν ηίξιηηο βξέζεθε μαθληθά θάησ απ' ην «θαπάθη».

Ξαθληθά, φηαλ άξρηζαλ λα νπξιηάδνπλ επίκνλα θαη λεπξηθά νη ζεηξήλεο ηνπ αεξνπνξηθνχ ζπλαγεξκνχ, ν 'Ώηζκαλ θαηάιαβε: Σνπ έιεηπε ν βνκβαξδηζκφο. Ο πφιεκνο είρε γίλεη θαζεκεξηλή ζπλήζεηα, ε γαιήλε θαηλφηαλ ζαλ επηθίλδπλε θαη θνπβαινχζε κέζα ηεο πεξηζζφηεξν θξπκκέλν θφβν ζε ζχγθξηζε κε ην βνκβαξ-δηζκφ.

«Βπηηέινπο, είπε κέζα ηνπ ν Άηζκαλ,. φηαλ ε ζεηξήλα, αθνχ έθιαςε θάκπνζν, ζψπαζε, θαη βαζίιεςε μαλά ε γαιήλε. Σψξα πηα κπνξψ λα θάηζσ θαη λα δνπιέςσ. πνπ λα 'λαη ζα θχγνπλ φινη ηνπο, θη έηζη ζα κείλσ κφλνο κνπ γηα λα ζθεθηψ, ρσξίο λα κνπ 'ξρεηαη δσ πέξα ν θαζέλαο κε ηηο ειίζηεο εξσηήζεηο ηνπ θαη ηηο απίζαλεο απφςεηο ηνπ...».

Ο Άηζκαλ έθαηζε ζην ηξαπέδη ηνπ θη άξρηζε λα μεθπιιίδεη ην θάθειν ηνπ πξνηεζηάληε παπά Φξηηο ιαγθ, πνπ είρε πηαζηεί ην θαινθαίξη ηνπ 1944 ζαλ χπνπηνο γηα αληηθαζεζησηηθή δξαζηεξηφηεηα. Δ απφθαζε γηα ηε ζχιιεςή ηνπ βγήθε κε βάζε δπν θαξθψκαηα, ηεο Μπάξκπαξα Κξάηλ θαη ηνπ Ρφκπεξη Νίηζε. Κη νη δπν ηνπο ήηαλ ελνξίηεο ηεο εθθιεζίαο ηνπ παπά ιαγθ, θη νη θαηαγγειίεο ηνπο έιεγαλ φηη ζηα θεξχγκαηα ηνπ ν πάζηνξαο ιαγθ κηιάεη γηα εηξήλε θαη ζπλαδέιθσζε κε φινπο ηνπο ιανχο, θαηαθξίλεη ηε βαξβαξφηεηα ηνπ πνιέκνπ θαη ηνλ παξαινγηζκφ ηεο αηκαηνρπζίαο. Μηα αληηθεηκεληθή έξεπλα δηαπίζησζε πσο ν πάζηνξαο είρε ζπλαληεζεί κεξηθέο θνξέο κε ηνλ πξψελ θαγθειάξην Μπξνχληλγθ, πνπ ηψξα δνχζε ζαλ πνιηηηθφο πξφζθπγαο ζηελ Βιβεηία. Ο πάζηνξαο θη ν θαγθειάξηνο είραλ θαιέο ζρέζεηο αθφκα απφ ηε δεθαεηία ηνπ είθνζη, αιιά ζηνηρείν πνπ λα κηιάεη γηα ησξηλέο επαθέο ηνπ πάζηνξα κε ην θπγάδα θαγθειάξην ν θάθεινο δελ είρε θαλέλα, παξά ηε ζρνιαζηηθή έξεπλα ηφζν εδψ, ζηε Γεξκαλία, φζν θαη ζηελ Βιβεηία.

Ο Άηζκαλ απνξνχζε: Γηαηί ινηπφλ αζρνιείηαη ε θαηαζθνπεία κε ηνλ πάζηνξα ιαγθ; Γηαηί δελ ηνλ παξάδνζαλ ζηελ Γθεζηάπν; Γηαηί ελδηαθέξνληαη γηα ηνλ πάζηνξα νη άλζξσπνη ηνπ έιελκπεξγθ; Ώπαληήζεηο γηα ηνλ εαπηφ ηνπ βξήθε ν Άηζκαλ ζηε ζχληνκε αλαθνξά, πνπ ήηαλ θη απηή κέζα ζην θάθειν θη έιεγε πσο ν πάζηνξαο δπν θνξέο ζηα 1933 είρε ηαμηδέςεη ζηε Μεγάιε ΐξεηαλία θαη ζηελ Βιβεηία, φπνπ έιαβε κέξνο ζε ζπλέδξηα ησλ εηξεληζηψλ.

«Βλδηαθέξνληαη γηα ηηο ζρέζεηο ηνπ, ππφζεζε ν Άηζκαλ. Σνπο ελδηαθέξεη λα κάζνπλ κε πνηνπο είρε έξζεη ζε επαθή ζε θείλα ηα ζπλέδξηα. ΓΓ απηφ θαη ηνλ πήξαλ νη άλζξσπνη ηνπ έιελκπεξγθ, γη' απηφ θαη ηνλ

αλάζεζαλ ζηνλ ηίξιηηο. Ώιιά ηη ζρέζε έρεη εδψ, πξνζσπηθά ν ηίξιηηο; Σνπ αλάζεζαλ — εθηέιεζε ηε δηαηαγή...».

Ο Άηζκαλ μεθχιιηδε ην ληνζηέ. Οη αλαθξίζεηο ήηαλ ζχληνκεο θαη ιαθσληθέο. Γηα ράξε ηεο αληηθεηκεληθφηεηαο ν Άηζκαλ ζέιεζε λα βγάιεη κεξηθέο ζεκεηψζεηο, έηζη πνπ ηα ζπκπεξάζκαηα ζηελ αλαθνξά ηνπ λα είλαη ηεθκεξησκέλα, αιιά είδε πσο δελ είρε ηη λα αληηγξάςεη. Δ αλάθξηζε είρε γίλεη κε ζηπι πνπ δελ έκνηαδε ζην ζπλεζηζκέλν ζηπι ηνπ ηίξιηηο: Αελ είρε θακηά ιάκςε, ήηαλ ζθέηε γξαθεηνθξαηία θαη ηππηθφηεηα.

Σειεθψλεζε ζην εηδηθφ αξρείν θαη δήηεζε ηελ ηερληθή εγγξαθή ηεο αλάθξηζεο ηνπ πάζηνξα ιαγθ απφ ηνλ ζηαληαξηελθχ- ξεξ ηίξιηηο ζηηο 29 επηέκβξε 1944.

«— Οθείισ λα ζαο πξνεηδνπνηήζσ: Έρεηε ζπιιεθζεί, θαη γηα φπνηνλ έρεη πέζεη ζηα ρέξηα ηεο δηθαηνζχλεο ηνπ εζληθνζνζηα- ιηζκνχ, ε νπνία έρεη απνζηνιή ηεο λα ηηκσξεί ηνπο ελφρνπο θαη λα πξνζηαηεχεη ην ιαφ απφ ηα κηάζκαηα. Δ έμνδνο απφ εδψ ζηελ θαλνληθή δσή θαη εξγαζία πξαρηηθά είλαη αδχλαηε. Ώδχλαηε επίζεο είλαη θαη ε θαλνληθή δσή ησλ ζπγγελψλ ζαο. Αηεπθξηλίδσ: ια απηά είλαη δπλαηά ππφ ηνλ φξν, πξψην, πσο ζα παξαδερηείηε ηελ ελνρή ζαο θαη ζα κηιήζεηε μεζθεπάδνληαο άιινπο παξάγνληεο ηεο εθθιεζίαο πνπ είλαη αληίζεηνη πξνο ην δηθφ καο θξάηνο θαη δεχηεξν, πσο ζην εμήο ζα καο βνεζήζεηε ζην έξγν καο. Αέρεζηε απηέο ηηο πξνηάζεηο;

— Πξέπεη λα ην ζθεθηψ. — Πφζνο ρξφλνο ζαο ρξεηάδεηαη λα ζθεθηείηε; — Πφζνο ρξφλνο ρξεηάδεηαη ζηνλ άλζξσπν γηα λα πξνεηνηκαζηεί γηα ην ζάλαην; Δ πξφηαζή ζαο είλαη

απαξάδεθηε. — αο πξνηείλσ λα μαλαγπξίζεηε αθφκα κηα θνξά ζηελ πξφηαζή κνπ. Λέηε πσο εζείο έηζη θη αιιηψο

είζηε ρακέλνο, είζηε φκσο ή δελ είζηε παηξηψηεο ηεο Γεξκαλίαο. — Βίκαη. Ώιιά ηη ππνλνείηε κε ηηο ιέμεηο «παηξηψηεο ηεο Γεξκαλίαο»; — Σελ πίζηε ζηελ ηδενινγία καο. — Δ ηδενινγία δε ζεκαίλεη πσο είλαη νιφθιεξε ε ρψξα. — Βλ πάζε πεξηπηψζεη, ε ρψξα καο δεη κε ηελ ηδενινγία ηνπ θχξεξ. Μήπσο δελ απνηειεί ρξένο ζαο,

ρξένο ηνπ πλεπκαηηθνχ πνηκέλα, λα είζηε καδί κε ην ιαφ πνπ πηζηεχεη ζηελ ηδενινγία καο; — Ώλ ζα είρα καδί ζαο ζπδήηεζε ζαλ ίζνο πξνο ίζνλ, ζα 'μεξα ηη λα ζαο απαληήζσ πάλσ ζ' απηφ. — αο θαιψ ζ' έλαλ ηέηην ηζφηηκν δηάινγν. — Σν λα είζαη καδί κε ην ιαφ είλαη άιιν πξάγκα θαη ην λα αηζζάλεζαη ηνλ εαπηφ ζνπ ζε θείλε ηε ζέζε,

απ' φπνπ ελεξγείο ζχκθσλα κε ην δίθην θαη ηελ πίζηε, είλαη επίζεο άιιν. Ώπηά ηα πξάγκαηα κπνξεί λα ζπκπίπηνπλ κπνξεί θαη φρη. Βδψ εζείο κνπ πξνηείλεηε θάηη πνπ δελ αληαπνθξίλεηαη ζηηο δηθέο κνπ πεπνηζή-ζεηο. θνπεχεηε λα κε ρξεζηκνπνηήζεηε ζαλ κνριφ εθαξκνγήο θάπνησλ δπλάκεσλ, έηζη ψζηε λα ζαο ππνγξάςσ θάπνηα δήισζε. Ώιιά ηελ πξφηαζή ζαο απηή ηελ ληχλεηε κε ηέηην ηξφπν, ζαλ ηάρα λα κε βιέπεηε ζαλ πξνζσπηθφηεηα. Γηαηί ινηπφλ κηιάηε καδί κνπ ζαλ λα κηιάηε κε κηα πξνζσπηθφηεηα, ηε ζηηγκή πνπ κνπ πξνηείλεηε λα γίλσ κνριφο; Πέζηε ην θαζαξά. Ή ζε ζθνηψλνπκε, ή ππφγξαςέ καο απηφ ην ραξηί. ζν γηα ην πνχ πάεη ν γεξκαληθφο ιαφο ή γηα ην πνηα γιψζζα κηιάεη, απηφ γηα κέλα δελ έρεη ζεκαζία πηα, αθνχ ζηελ νπζία είκαη θηφιαο λεθξφο.

— Λάζνο. Λάζνο γηα ηνπο παξαθάησ ιφγνπο. Βγψ δε ζαο δεηάσ λα κνπ ππνγξάςεηε θαλέλα ραξηί. Ώο ππνζέζνπκε πσο παίξλσ πίζσ ηελ πξψηε κνπ πξφηαζε, γηα δηθηά ζαο αλνηρηή εκθάληζε ζηνλ Σχπν θαη ζην ξαδηφθσλν, φπνπ ζα εθθξαζηείηε ελαληίνλ ησλ ζπλαδέιθσλ ζαο θιεξηθψλ πνπ είλαη αληίζεηνη ζην δηθφ καο θαζεζηψο. Βγψ ζα ζαο παξαθαινχζα λα πξνζεγγίζεηε πξψηα ζηε δηθή κνπ αιήζεηα ηνπ εζληθνζνζηαιηζκνχ, θαη κεηά, αλ βξείηε γηα ηνλ εαπηφ ζαο ηε δπλαηφηεηα λα ζπκθσλήζεηε κε απηή καο ηελ αιήζεηα, λα καο βνεζήζεηε ζην βαζκφ πνπ ζα πηζηέςεηε ζηελ αιήζεηα καο.

— Ώθνχ κπαίλεη έηζη ην δήηεκα, δνθηκάζηε λα κε πείζεηε πσο ν εζληθνζνζηαιηζκφο δίλεη πεξηζζφηεξα απφ θάζε ηη άιιν ζηνλ άλζξσπν.

— Βίκαη πξφζπκνο. Ο εζληθνζνζηαιηζκφο είλαη ην θξάηνο καο, ην θξάηνο πνπ ην νδεγνχλ νη κεγάιεο ηδέεο ηνπ θχξεξ, ελψ ζαλ αληίβαξν ζ' απηφ ην θξάηνο εζείο, νη άλζξσπνη ηεο πίζηεο, δελ πξνηείλεηε ηίπνηα. Πξνηείλεηε κφλν ηελ εζηθή ηειεηφηεηα.

— Ώθξηβψο. — κσο ν άλζξσπνο δε δεη κφλν κε ηελ εζηθή ηειεηφηεηα, αλ θαη «νπθ επ' άξησ κφλσ δήζεηαη

άλζξσπνο». Πάεη λα πεη, εκείο ζέινπκε ην θαιφ ηνπ ιανχ καο. Ώο ην ζεσξήζνπκε απηφ ζαλ ην πξψην βήκα ζε θείλν ην δξφκν, πνπ αξγφηεξα ζα νδεγήζεη ζηελ παξαπέξα εζηθή ηειεηνπνίεζε ηνπ έζλνπο καο.

—Καιά, αθνχ κπαίλεη έηζη, ζα ζαο ξσηήζσ γηα έλα πξάγκα: Σα ζηξαηφπεδα ζπγθέληξσζεο ή νη αλαθξίζεηο ζαλ θη απηή πνπ κνπ θάλεηε εκέλα, έλα πλεπκαηηθφ άηνκν, είλαη αλαπφθεπθην απνηέιεζκα ηεο δηθήο ζαο θξαηηθήο εμνπζίαο;

—Ώλακθίβνια, γηαηί εκείο ζαο πξνζηαηεχνπκε απφ ηελ νξγή ηνπ έζλνπο καο, ην νπνίν, αλ κάζεη φηη εζείο είζηε ερζξφο ηνπ θχξεξ, ερζξφο ηεο ηδενινγίαο καο, ζα ζαο εμνληψζεη ζσκαηηθά.

—Σφηε πνηα είλαη ε αξρή θαη πνην ην απνηέιεζκα; Ώπφ πνχ εκθαλίδεηαη ε νξγή ηνπ έζλνπο, θη είλαη άξαγε ε νξγή ηνπ έζλνπο απαξαίηεην γλψξηζκα ηνπ δηθνχ ζαο θαζεζηψηνο; Ώλ λαη, πέζηε κνπ, απφ πφηε ε νξγή έρεη γίλεη αλεμάξηεηνο ζεηηθφο παξάγνληαο; Ώπηφ δελ είλαη νξγή, είλαη αληίδξαζε ζην θαθφ. Ώλ ηελ νξγή εζείο ηελ ηνπνζεηείηε ζην ζεκέιην, αλ ε νξγή είλαη γηα ζαο ε αηηία θη φια ηα άιια ηα ζεσξείηε απνηέιεζκα, κε δπν ιφγηα αλ εζείο εηζάγεηε ην θαθφ ζηελ αηηία, ηφηε γηαηί ζέιεηε λα κε πείζεηε πσο ην θαθφ είλαη θαιφ;

—ρη, ηε ιέμε «θαθφ» ηελ είπαηε εζείο, ελψ εγψ κίιεζα γηα «κίζνο ηνπ ιανχ». Γηα ην κίζνο ηνπ ιανχ, πνπ πξψηε θνξά ζηα πνιιά ρξφληα ηεο ηαπεηλσηηθήο ζπλζήθεο ησλ ΐεξζαιηψλ, θαηαπηεζκέλνο απφ ηνπο εβξαίνπο ηξαπεδίηεο θαη ηνπο κπαθάιεδεο, απφρηεζε ηε δπλαηφηεηα ηεο ήζπρεο δσήο. Ο ιαφο νξγίδεηαη, φηαλ θάπνηνο, έζησ θαη πλεπκαηηθφ πξφζσπν, πξνζπαζεί λα ζέζεη ζε ακθηζβήηεζε ηηο κεγάιεο εθείλεο θαηαθηήζεηο πνπ καο ράξηζε ην θφκκα καο κε νδεγεηή ην κεγάιν θχξεξ.

—Πνιχ θαιά... Ήζπρε δσή θαη πφιεκνο είλαη ην ίδην πξάγκα; —Βκείο πνιεκάκε κφλν θαη κφλν γηα λα εμαζθαιίζνπκε ην δσηηθφ καο ρψξν. —Καη ην λα θξαηάηε ην έλα ηέηαξην ηνπ πιεζπζκνχ ζηα ζηξαηφπεδα, απηφ είλαη ην θαιφ, ή εθείλε ε

αξκνληθή δσή, γηα ηελ . νπνία εγψ νθείισ λα ζπζηάζσ ηε δσή κνπ; —Λάζνο. ηα δηθά καο ζηξαηφπεδα, πνπ κε ηελ επθαηξία ζαο ιέσ, δελ είλαη φξγαλα εμφλησζεο — εζείο

ηα λνκίδεηε ηέηηα επεηδή, φπσο θαίλεηαη, αληιείηε πιεξνθνξίεο απφ ερζξηθέο πεγέο — θιεηζκέλνη είλαη πνιχ ιηγφηεξνη απφ ην έλα ηέηαξην ηνπ πιεζπζκνχ ηεο ρψξαο. Κη εθηφο απ* απηφ, ζηελ πχιε θάζε ζηξαηνπέδνπ καο ππάξρεη ε επηγξαθή: «Δ εξγαζία ζε θάλεη ειεχζεξν». Βκείο ζηα ζηξαηφπεδα δίλνπκε αγσγή ζηνπο παξαζηξαηεκέλνπο, αιιά, θπζηθά, εθείλνη πνπ δελ παξαζηξάηεζαλ απφ άγλνηα, παξά ήηαλ ερζξνί καο, εθείλνη εμνληψλνληαη.

—Αειαδή, εζείο απνθαζίδεηε πνηνο είλαη έλνρνο ελψπηνλ ζαο θαη πνηνο φρη; —Οπσζδήπνηε. —Αειαδή, εζείο μέξεηε απφ πξηλ ηη ζέιεη ν θάζε άλζξσπνο, πνχ θάλεη ιάζνο θαη πνχ φρη;

—Βκείο μέξνπκε ηη ζέιεη ν ιαφο. —Ο ιαφο. Ώπφ ηη απνηειείηαη ν ιαφο; —Ώπφ αλζξψπνπο. —Καη πψο, ινηπφλ, μέξεηε εζείο ηη ζέιεη ν ιαφο, ρσξίο λα μέξεηε ηη ζέιεη ν θάζε άλζξσπνο ρσξηζηά; Ή

κάιινλ, μέξνληαο απφ πξηλ ηη απηφο ζέιεη, ππαγνξεχνληάο ηνπ, πξνθαζνξίδνληάο ηνπ; Ώπηφ πηα είλαη ρίκαηξα. —Αελ έρεηε δίθην. Ο ιαφο ζέιεη θαιφ θαΎ... —Καη πφιεκν γηα ην θαΎ;

—Πεξηκέλεηε λα νινθιεξψζσ. Καιφ θαΎ, θαιφ ζπίηη, απηνθίλεην, ραξά ζηελ νηθνγέλεηα θαη πφιεκν γηα ηελ απφθηεζε απηήο ηεο επηπρίαο! Ναη, πφιεκν!

, —Κη αθφκα ζέιεη λα θιείλνληαη ζηα ζηξαηφπεδα φζνη δηαθσλνχλ; Ώλ ην έλα βγαίλεη αλαπφθεπθηα απφ ην άιιν, πάεη λα πεη φηη θάπνπ θαιηζάξεη απηή ζαο ε επηπρία, γηαηί κηα επηπρία πνπ θεξδίδεηαη κε ηέηην ηξφπν, δελ κπνξεί πηα, θαηά ηε δηθή κνπ άπνςε, λα είλαη θαζαξή. Βγψ ίζσο λα βιέπσ ηα πξάγκαηα δηαθν-ξεηηθά απφ ζαο. Φαίλεηαη πσο θαηά ηε δηθή ζαο άπνςε ν ζθνπφο αγηάδεη ηα κέζα. Σν ίδην έιεγαλ θαη νη ηεζνπίηεο.

—Βζείο, ζαλ πνηκέλαο, θαίλεηαη πσο δελ αλαζεσξείηε φιε ηελ εμέιημε ηνπ ρξηζηηαληζκνχ. Ή κήπσο επηηξέπεηε ζηνλ εαπηφ ζαο, αλ θαη πνηκέλαο, λα εμνζηξαθίδεηε νξηζκέλεο πεξηφδνπο ζηελ εμέιημε ηεο ρξηζηηαληθήο ζξεζθείαο; Καη εηδηθφηεξα ηελ ηεξή εμέηαζε.

—Ξέξσ ηη λα ζαο απαληήζσ. Βλλνείηαη πσο ε ηεξή εμέηαζε ππάξρεη ζηελ ηζηνξία ηνπ ρξηζηηαληζκνχ. Καη κάιηζηα, θαηά ηελ άπνςή κνπ, ε παξαθκή ησλ ηζπαλψλ ζαλ έζλνπο είρε ζρέζε θαη κε ην γεγνλφο, φηη νη ηζπαλνί ππνθαηάζηεζαλ ην ζθνπφ κε ην κέζν. Δ ηεξή εμέηαζε, πνπ αξρηθά είρε ηδξπζεί ζαλ κέζν θάζαξζεο ηεο πίζηεο, κε ηνλ θαηξφ κεηαηξάπεθε ζε απηνζθνπφ. Αειαδή ε ίδηα ε θάζαξζε, ην ίδην ην «ανπηνληάθε»

4, ε

ίδηα εθείλε ε ζθιεξφηεηα, ε ίδηα εθείλε ε θαηαδίσμε ησλ αλζξψπσλ πνπ ζθέθηνληαλ δηαθνξεηηθά, φια εθείλα πνπ αξρηθά ζηφρεπαλ ζηελ θάζαξζε ηεο πίζηεο, ζηγά-ζηγά άξρηζαλ λα ηνπνζεηνχλ ην θαθφ κπξνζηά ηνπο ζαλ απηνζθνπφ.

—Καηαιαβαίλσ. Καη δε κνπ ιέηε, πφζν ζπρλά ζηελ ηζηνξία .ηνπ ρξηζηηαληζκνχ φζνη δελ νκνθξνλνχζαλ εμνληψλνληαλ απφ ηελ εθθιεζία ζην φλνκα, θπζηθά, ηνπ λα δήζεη θαιχηεξα ην ππφινηπν πνίκλην;

—αο θαηάιαβα πνχ ην πάηε. Βμνληψλνληαλ, θαηά θαλφλα, νη αηξεηηθνί. Κη φιεο νη αηξέζεηο ζηελ ηζηνξία ηνπ ρξηζηηαληζκνχ ζηελ νπζία ηνπο ήηαλ εμεγέξζεηο πνπ βαζίδνληαλ ζηα πιηθά ζπκθέξνληα. ιεο νη αηξέζεηο ζην ρξηζηηαληζκφ δηαθήξπμαλ ηελ ηδέα ηεο αληζφηεηαο, ελψ ν Υξηζηφο δίδαζθε ηελ ηδέα ηεο ηζφηεηαο. Δ ζπληξηπηηθή πιεηνλφηεηα ησλ αηξέζεσλ ζηελ ηζηνξία ηνπ ρξηζηηαληζκνχ είρε ζεκειησζεί πάλσ ζην θήξπγκα φηη ν πινχζηνο δελ είλαη ίζνο κε ην θησρφ, φηη ν θησρφο νθείιεη λα εμνληψζεη ηνλ πινχζην ή λα γίλεη ν ίδηνο πινχζηνο θαη λα θάηζεη ζηε ζέζε ηνπ, ελψ ε ηδέα ηνπ Υξηζηνχ έιεγε πσο δελ ππάξρεη ζηελ νπζία δηαθνξά αλάκεζα ζε άλζξσπν θαη άλζξσπν, θαη πσο ν πινχηνο είλαη θη απηφο πεξαζηηθφο, φπσο θαη ε θηψρεηα. Βλψ ν Υξηζηφο πξνζπάζεζε λα εηξελεχζεη ηνπο αλζξψπνπο, φιεο νη αηξέζεηο θαινχζαλ ζε αηκαηνρπζία. ην κεηαμχ, ε ηδέα ηνπ θαθνχ αλήθεη, θαηά θαλφλα, ζηηο αηξεηηθέο δηαθεξχμεηο, ελψ ε εθθιεζία ρξεζηκνπνίεζε ηε βία θαηά ησλ αηξέζεσλ κφλν θαη κφλν γηα λα κελ κπεη ε βία ζηνλ εζηθφ θψδηθα ηνπ ρξηζηηαληζκνχ.

—σζηά. Δ εθθιεζία φκσο, μεζπαζψλνληαο θαηά ησλ αηξέζεσλ, πνπ είραλ ζηα ιάβαξά ηνπο ηε βία, επέηξεςε ηε ρξεζηκνπνίεζε ηεο βίαο;

—Ναη, ηελ επέηξεςε. Αελ ηελ έθαλε φκσο ζθνπφ θαη δελ ηε δηθαίσζε ζηελ νπζία ηεο. —Δ βία θαηά ησλ αηξέζεσλ είρε επηηξαπεί, λνκίδσ, ζηε δηάξθεηα νρηψ-ελληά αηψλσλ, δελ είλ' έηζη; ζηε,

ινηπφλ, βηάδαλ επί νρηαθφζηα-ελληαθφζηα ρξφληα γηα λα μεξηδψζνπλ ηε βία! Βκείο ήξζακε ζηελ εμνπζία ζηα 1933. Ση ζέιεηε ινηπφλ απφ καο; Μέζα ζε έληεθα ρξφληα εμαιείςακε ηελ αλεξγία, κέζα ζε έληεθα ρξφληα ρνξηάζακε φινπο ηνπο γεξκαλνχο, λαη, βηάδνληαο ηνπο αληηθξνλνχληεο! Βλψ εζείο καο εκπνδίδεηε, κε ηα ιφγηα! Ώλ φκσο εζείο είζηε ηφζν πεπεηζκέλνο ερζξφο ηνπ δηθνχ καο θαζεζηψηνο, δε ζα 'ηαλ πην ζθφπηκν γηα

4 ημαίνει ηην καηαδίκη, από ηοςρ ιεποεξεηαζηέρ, ζε θάναηο ζηη θυηιά.

ζαο λα βαζηζηείηε ζην πιηζηηθφ, θη φρη ζην πλεπκαηηθφ; Βηδηθφηεξα, δε ζα 'ηαλ πξνηηκφηεξν λα ζπγθξνηήζεηε θάπνηα αληηθαζεζησηηθή νκάδα απφ ελνξίηεο ζαο θαη λα αγσληζηείηε ελαληίνλ καο, κε πξνθεξχμεηο, κε ζακπνηάδ, κε δνιηνθζνξέο, κε έλνπια πιήγκαηα ελαληίνλ νξηζκέλσλ εθπξνζψπσλ ηεο εμνπζίαο καο; m

—ρη, εγψ πνηέ κνπ δε ζα αθνινπζνχζα έλα ηέηην δξφκν, γηα ηνλ απινχζηαην ιφγν... ρη γηαηί θνβάκαη θάηη... αιιά γηαηί απηφο ν δξφκνο είλαη απαξάδεθηνο γηα ηηο αξρέο κνπ, γηαηί αλ αξρίζσ λα ρξεζηκνπνηψ ελαληίνλ ζαο ηηο ίδηεο ηηο δηθέο ζαο κέζνδεο, ζα γίλσ ρσξίο λα ην ζέισ φκνηνο κε ζαο.

—Πάεη λα πεη, αλ ζαο έξζεη έλαο λεαξφο απφ ην πνίκλην ζαο θαη ζαο πεη: «Άγηε παηέξα, εγψ δε ζπκθσλψ κε ην θαζεζηψο θαη ζέισ λα αγσληζηψ ελαληίνλ ηνπ...». —Αε ζα ηνλ εκπνδίζσ.

—ζα ζαο πεη: «ζέισ λα ζθνηψζσ ηνλ ηάδε γθανπιάηηεξ». Κη απηφο ν γθανπιάηηεξ έρεη ηξία παηδηά, θνξηηζάθηα: δπν, πέληε θαη ελληά ρξνλψλ. Έρεη θαη γπλαίθα παξάιπηε απ* ηα δπν ηεο πφδηα. Βζείο ηη ζα θάλεηε; —Αελ μέξσ.

—Κη αλ ζαο ξσηήζσ εγψ γη' απηφλ ηνλ ελνξίηε ζαο, δε ζα κνπ πείηε ηίπνηα; Αε ζα ζειήζεηε λα ζψζεηε ηε δσή ησλ ηξηψλ κηθξψλ θνξηηζηψλ θαη ηεο άξξσζηεο κάλαο ηνπο; Ή κήπσο ζα κε βνεζήζεηε;

—ρη, δε ζα ζαο πσ ηίπνηα, γηαηί ζψδνληαο ηε δσή ηνπ ελφο, κπνξεί αλαπφθεπθηα λα νδεγήζσ ζην ζάλαην ηνλ άιιν. ηαλ δηεμάγεηαη ηέηηνο αλειέεηνο αγψλαο, θάζε ελεξγή αλάκημε κπνξεί λα νδεγήζεη κφλν ζε λέν αίκα. Ο κνλαδηθφο ηξφπνο ζπκπεξηθνξάο ηνπ ηεξσκέλνπ ζε ηέηηεο πεξηπηψζεηο είλαη λα ζηαζεί καθξηά απφ ηε ζθιεξφηεηα, λα κελ ηαρζεί ζην πιεπξφ ηνπ δήκηνπ. Απζηπρψο, ν δξφκνο απηφο είλαη παζεηηθφο, αιιά θάζε ελεξγεηηθφο δξφκνο ζε ηέηηεο πεξηπηψζεηο νδεγεί ζηελ αχμεζε ηεο αηκαηνρπζίαο.

—Βίκαη ζίγνπξνο πσο αλ ρξεζηκνπνηήζνπκε πάλσ ζαο ην ηξίην ζηάδην αλάθξηζεο — πνπ ζα είλαη βαζαληζηηθφ θαη αβάζηαρην — παξ' φια απηά πνπ ππνζηεξίδεηε ηψξα, νπσζδήπνηε ζα καο πείηε ην φλνκα εθείλνπ ηνπ ελνξίηε ζαο.

—ζέιεηε λα πείηε φηη, αλ κε κεηαηξέςεηε ζε δψν, αιαιηα- ζκέλν απφ ηνλ πφλν, ζα θάλσ απηφ πνπ ζα κνπ δεηάηε; Ίζσο θαη λα ην θάλσ. Ώιιά δε ζα ην έρσ θάλεη εγψ, παξά ην δψν. Μα αλ είλ' έηζη, γηα πνην ιφγν αλνίμαηε καδί κνπ φιε απηή ηε ζπδήηεζε; Βθαξκφζηε πάλσ κνπ απηφ πνπ ζέιεηε, ρξεζηκνπνηήζηε κε ζαλ δψν ή ζαλ κεραλή... —Καη δε κνπ ιέηε: Ώλ έξρνληαλ λα ζαο βξνπλ θάπνηνη — κνρζεξνί ερζξνί, ηξεινί — θαη ζαο πξφηεηλαλ λα πάηε ζην εμσηεξηθφ, ζηε Μεγάιε ΐξεηαλία, ζηε Ρσζία, ζηε νπεδία ή ζηελ Βιβεηία, θαη λα γίλεηε κεζνιαβεηήο, λα κεηαθέξεηε εθεί θάπνην γξάκκα, απηή ηελ πξφηαζε ζα ηε ζεσξνχζαηε πξαγκαηνπνηήζηκε;

—Σν λα γίλνκαη κεζνιαβεηήο είλαη θπζηνινγηθφ γηα κέλα. —Ση ζέιεηε λα πείηε κ' απηφ; —ζέισ λα πσ φηη ε κεζνιάβεζε κεηαμχ αλζξψπσλ ζηηο ζρέζεηο ηνπο κε ην ζεφ είλαη ρξένο γηα κέλα. Δ

ζρέζε ηνπ αλζξψπνπ κε ην ζεφ ρξεηάδεηαη κφλν θαη κφλν γηα λα ληψζεη ν άλζξσπνο ηνλ εαπηφ ηνπ άλζξσπν κε φιε ηε ζεκαζία ηεο ιέμεο. Γη' απηφ θη εγψ δε δηαρσξίδσ ηε ζρέζε ηνπ αλζξψπνπ πξνο ην ζεφ, απφ ηε ζρέζε ηνπ αλζξψπνπ πξνο ηνλ άιιν άλζξσπν. ηελ νπζία πξφθεηηαη γηα κηα θαη ηελ ίδηα ζρέζε, γηα ηε ζρέζε ηεο ελφηεηαο. ΓΓ απηφ θάζε κεζνιάβεζε αλάκεζα ζε αλζξψπνπο ζηελ νπζία είλαη γηα κέλα θπζηνινγηθή. Ο κνλαδηθφο φξνο πνπ ζα κπνξνχζα λα ζέζσ ζηνλ εαπηφ κνπ ζε κηα ηέηηα πεξίπησζε, ζα ήηαλ λα νδεγεί ε κεζνιάβεζε ζην θαιφ θαη λα πξαγκαηνπνηείηαη κε θαιά κέζα.

—Ώθφκα θαη ζηελ πεξίπησζε πνπ ε κεζνιάβεζε ζα απνηεινχζε θαθφ γηα ην θξάηνο καο; —Με εμαλαγθάδεηε λα δφζσ γεληθέο εθηηκήζεηο. Σν μέξεηε πνιχ θαιά πσο, αλ ην θξάηνο είλαη

ζεκειησκέλν πάλσ ζηε βία, εγψ, ζαλ ηεξσκέλνο, δελ κπνξψ, γηα ιφγνπο αξρήο, λα εγθξίλσ θάηη ηέηην. ΐέβαηα, ζα 'ζεια λα δνπλ νη άλζξσπνη δηαθνξεηηθά απ' φ,ηη δνπλ. Μαθάξη λα 'μεξα ην πψο ζα κπνξνχζα λα ην πεηχρσ απηφ! Καηά βάζε ζα 'ζεια, νη άλζξσπνη απηνί πνπ απνηεινχλ ζήκεξα ην εζληθνζνζηαιηζηηθφ θξάηνο, λα εμαθνινπζήζνπλ λα δνπλ, θη φινη καδί λα απνηειέζνπλ θάπνηα άιιε ελφηεηα. Ώε ζα 'ζεια λα ζθνησζεί θαλέλαο.

—Καηά ηε γλψκε κνπ, ε πξνδνζία είλαη απαίζηα, αιιά πην απαίζηα είλαη ε αδηαθνξία θαη ε παζεηηθή παξαθνινχζεζε θαη ηεο πξνδνζίαο θαη ηνπ θφλνπ.

—Βλ ηνηαχηε πεξηπηψζεη, κφλν κηα ζα κπνξνχζε λα είλαη ε ζπκκεηνρή: γηα λα κε γίλεη ν θφλνο. —Πξάγκα πνπ απφ ζαο δελ εμαξηάηαη. —Αελ εμαξηάηαη. Ώιιά εζείο ηη ελλνείηε πξνδνζία; —Πξνδνζία είλαη ε παζεηηθφηεηα. ς —ρη, ε παζεηηθφηεηα δελ είλαη αθφκα πξνδνζία. —Βίλαη πην απαίζηα απφ ηελ πξνδνζία...». Ο Άηζκαλ έλησζε λα ηξαληάδεηαη ζπζέκεια ην θηίξην. «Φαίλεηαη βνκβαξδίδνπλ θάπνπ ζηκά, ζθέθηεθε. Ή

ξίρλνπλ πνιχ κεγάιεο βφκβεο... Παξάμελε ζπδήηεζε.... Πάηεζε ην θνπκπί θαιψληαο ηνλ αμησκαηηθφ ππεξεζίαο. Βθείλνο έθηαζε, κειαληαζκέλνο θαη ρισκφο

καδί, θαηατδξσκέλνο. Ο Άηζκαλ ηνλ ξψηεζε: —Σνχηε εδψ είλαη ε επίζεκε εγγξαθή ή αληίγξαθν; Ο αμησκαηηθφο ππεξεζίαο απάληεζε ζηγαιά: —ζα πξέπεη λα ην εμαθξηβψζσ...

—ΐνκβαξδίδνπλ εδψ ζηκά; —Έρνπλ ζπάζεη ηα ηδάκηα καο... —Καη γηαηί δελ πήγαηε ζην θαηαθχγην;

—'Ώπαγνξεχεηαη γηα φζνπο βξίζθνληαη ζε ππεξεζία. Ο Άηζκαλ ήζειε λα ζπλερίζεη ην άθνπζκα ηεο εγγξαθήο, αιιά ζην κεηαμχ μαλάξζε ν αμησκαηηθφο

ππεξεζίαο θαη ηνπ είπε φηη ν ηίξιηηο δελ είρε θάλεη θαζφινπ εγγξαθή. Δ εγγξαθή είρε γίλεη θξπθά, κε εληνιή ηεο αληηθαηαζθνπείαο, θαη κε ζθνπφ ηνλ έιεγρν ηεο εξγαζίαο ησλ αμησκαηηθψλ ηνπ θεληξηθνχ κεραληζκνχ.

—Οη βφκβεο απηέο είραλ ην ιηγφηεξν έλα ηφλν βάξνο, είπε ν έιελκπεξγθ. —Έηζη θαίλεηαη, ζχκθσλεζε ν ηίξιηηο. Σν κφλν πνπ ήζειε ηνχηε ηε ζηηγκή ήηαλ λα θχγεη ακέζσο απ' ην γξαθείν ηνπ έιελκπεξγθ θαη λα θάςεη

ζηε ζηηγκή εθείλν ην ραξηί πνπ είρε ζηελ ηζάληα ηνπ: ηελ αλαθνξά ηνπ πξνο ηνλ Υίκιεξ γηα ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο ησλ «πξνδνηψλ απφ ηα Βο-Νηε» κε ηε Αχζε. «Ώπηή ε πνλεξηά ηνπ έιελκπεξγθ, έιεγε κέζα ηνπ ν ηίξιηηο, δελ είλαη ηφζν απιή, φζν δείρλεη. Φαίλεηαη πσο ν πάζηνξαο ηνπ θίλεζε ην ελδηαθέξνλ απφ ηελ πξψηε αξρή, ζαλ θηγνχξα θάιπςεο ζην κέιινλ. Σν γεγνλφο φηη ηνλ πάζηνξα ηνλ ρξεηάζηεθαλ ηψξα είλαη ζπκπησκαηηθφ. Καη ρσξίο λα ην μέξεη ν Υίκιεξ, ν έιελκπεξγθ δε ζα απνηνικνχζε θάηη ηέηην». Καηαιάβαηλε, φκσο, ν ηίξιηηο, πσο ρσξίο βηαζχλε, κε ην πάζν θαη ην θαιακπνπξάθη, έπξεπε λα θνπβεληηάζεη κε ηνλ έιελκπεξγθ φιεο ηηο ιεπηνκέξεηεο γηα ην εγρείξεκα πνπ ζρεδίαδε εθείλνο.

—Ννκίδσ πσο θεχγνπλ ηα αεξνπιάλα, είπε ζηήλνληαο απηί ν έιελκπεξγθ. Ή κήπσο φρη; —Φεχγνπλ. Γηα λα θέξνπλ άιιν θνξηίν βφκβεο... ~-ρη, απηνί ηψξα πάλε γηα γιέληη ζηηο βάζεηο ηνπο. Έρνπλ κπφιηθα αεξνπιάλα γηα λα καο

βνκβαξδίδνπλ αδηάθνπα...Ώζηε, ινηπφλ, εζείο πηζηεχεηε πσο ν πάζηνξαο, αλ πηάζνπκε όκεξν ηελ αδειθή ηνπ κε ηα παηδηά ηεο, ζίγνπξα ζα μαλαγπξίζεη;

—ίγνπξα. —Κη φηαλ ζα μαλαγπξίζεη, ζα θξαηήζεη ην ζηφκα ηνπ θιεηζηφ, φηαλ ηνλ πηάζεη ν Μίιεξ θαη ηνλ αλαθξίλνπλ

γηα ην ζθνπφ ηνπ ηαμηδηνχ ηνπ θαη γηα ην πνηνο ηνλ έζηεηιε; Πηζηεχεηε πσο δελ ζα πεη φηη ηνλ ζηείιαηε εζείο; .—Αελ είκαη ζίγνπξνο γηα θάηη ηέηην. Βμαξηάηαη απφ ην πνηνο ζα ηνλ αλαθξίλεη. —Σν θαιχηεξν ζα είλαη λα κείλνπλ ζε ζαο νη καγλεηνηαηλίεο ησλ ζπλνκηιηψλ ηνπ, θη απηφο... λα ηνλ θάεη

ην ζθνηάδη ηελ ώξα ηνπ βνκβαξδηζκνχ. —ζα ην ζθεθηψ... —ε πφζν θαηξφ ζα ην έρεηε ζθεθηεί; —Παξαθαιψ λα κνπ επηηξέςεηε λα ηελ θισζήζσ απηή ηελ ηδέα θαιά-θαιά. —Καη γηα πφζνλ θαηξφ ζθνπεχεηε «λα θισζάηε» απηή ηελ

ηδέα; —ζα πξνζπαζήζσ σο ην βξάδπ λα ζαο πξνηείλσ. —Βληάμεη, είπε ν έιελκπεξγθ. Πάλησο ηα αεξνπιάλα θχγαλε.. Καθέ ζέιεηε; —Πνιχ ζα 'ζεια, αιιά λα ηειεηψζσ πξψηα ηε δνπιηά.. —Βληάμεη. Υαίξνκαη πνπ ηα θαηαιάβαηε φια κε αθξίβεηα, ηίξιηηο. Έηζη ζα ηνπ δφζνπκε έλα γεξφ κάζεκα

ηνπ Μίιεξ. Έρεη γίλεη πηα αλππφθνξνο. Ώθφκα θαη ζηνλ ξατρζθχξεξ. ζα,ηελ θάλνπκε εκείο ηε δηθηά ηνπ ηε δνπιηά θη έηζη ζα ηνπ ηξίςνπκε ηε κνχξε, ζα ηνλ βνεζήζνπκε πνιχ ηνλ ξατρζθχξεξ.

—Αειαδή, ν ξατρζθχξεξ ηα μέξεη φια απηά; —ρη... Ώο πνχκε φρη. Καηαιάβαηε; Καη γεληθά, κνπ είλαη πνιχ επράξηζην λα δνπιεχσ καδί ζαο. λ:·ρηΚαη κέλα κνπ είλαη επράξηζην. Ο έιελκπεξγθ μεπξνβφδηζε ηνλ ζηαληαξηελθχξεξ σο ηελ πφξηα ηνπ γξαθείνπ. Σνπ έζθημε ην ρέξη,

ιέγνληαο: —Ώλ φια πάλε θαιά, κπνξείηε λα ην ζθάζεηε γηα πέληε-έμη κέξεο ζηα βνπλά. Σψξα εθεί κπνξεί λα

μεθνπξαζηεί πξαγκαηηθά θαλέλαο. Γαιάδην ρηφλη, καχξηζκα ζηνλ ήιην... Ση νκνξθηά ζέε κνπ! Ώιήζεηα, πφζα πξάγκαηα έρνπκε μεράζεη ηψξα κε ηνλ πφιεκν!

—Καη πξψηα-πξψηα μεράζακε ηνπο εαπηνχο καο, απάληεζε ν ηίξιηηο. πσο μερλάκε ην παιηφ ζηελ γθαξληαξφκπα, χζηεξ' απ' ην γεξφ παζραιηάηηθν κεζχζη.

—Ναη, λαη, αλαζηέλαμε ν έιελκπεξγθ. αλ ην παιηφ ζηελ γθαξληαξφκπα... Πάεη πνιχο θαηξφο πνπ δελ γξάθεηε πνηήκαηα;

—Πνηέ δελ είρα γξάςεη. Ο έιελκπεξγθ ηνλ θνβέξηζε θνπλψληαο ην δάρηπιν ηνπ: —Σν κηθξφ ςέκα γελλάεη κεγάιε δπζπηζηία, ηίξιηηο. —Οξθίδνκαη! ρακνγέιαζε ν ηίξιηηο. Ώπ' φια έγξαςα, εθηφο απφ πνηήκαηα. Αελ ηηο αληέρσ ηηο

νκνηνθαηαιεμίεο. 18.2.1945 (ψξα 13 θαη 53 ιεπηφ)

Ώθνχ εμαθάληζε ην γξάκκα πνπ είρε γηα λα δφζεη ζηνλ Υίκιεξ, θη αθνχ αλάθεξε ζηνλ ππαζπηζηή ηνπ ξατρζθχξεξ πσο φια ηα ζέκαηά ηνπ ηα είρε ζπδεηήζεη κε ηνλ έιελκπεξγθ, ν ηίξιηηο βγήθε απφ ην θηίξην ηεο Πξηληο-Ώικπξερηζηξάζε θαη ηξάβεμε αξγά πξνο ην πξέε. Σν πεδνδξφκην ήηαλ ζθνππηζκέλν, αλ θαη ηε λχρηα ήηαλ γεκάην ζπαζκέλα ηνχβια: Σψξα νη βνκβαξδηζκνί γίλνληαλ απφ δπν θη απφ ηξεηο ζηελ θάζε λχρηα. «Παξά ηξίρα ηε γιίησζα, ζθεθηφηαλ ν ηίξιηηο. ηαλ ν έιελκπεξγθ κνπ αλάζεζε λα θαηαπηαζηψ κε ηνλ πάζηνξα ιαγθ, ηνλ ελδηέθεξε ν πξψελ θαγθειάξηνο Μπξνχληλγθ, πνπ ηψξα δεη πξφζθπγαο ζηελ Βιβεηία. Σνλ ελδηέθεξαλ νη ζρέζεηο πνπ κπνξεί λα είρε ν πάζηνξαο. ΓΤ απηφ θαη δέρηεθε ηφζν εχθνια ν έιελκπεξγθ

λα ειεπζεξσζεί ν γέξνο, κφιηο εγψ ηνπ είπα πσο ζα ζπλεξγαζηεί καδί καο. Έβιεπε πην καθξηά απφ κέλα. Λνγάξηαζε πσο ν πάζηνξαο ζα γίλεη ην παξαβάλ ζην ζνβαξφ ηνπ παηρλίδη. Ώιιά πψο ζα κπεη ν πάζηνξαο ζηελ επηρείξεζε ηνπ ΐνιθ; Καη ηη επηρείξεζε είλαη απηή; Γηαηί ν έιελκπεξγθ άλνημε ην ξαδηφθσλν, θαη κφλν χζηεξα απ' απηή ηελ πξνθχιαμε κνπ κίιεζε γηα ην ηαμίδη ηνπ ΐνιθ ζηελ Βιβεηία; Ώθνχ θνβάηαη λα κηιήζεη θσλαρηά γη' απηφ ην δήηεκα, πάεη λα πεη φηη ν νκπεξγθξνππελθχξεξ Καξι ΐνιθ έρεη ιάβεη φιεο ηηο εμνπζηνδνηήζεηο: Ώπηφο βξίζθεηαη ζηελ αλψηαηε θιίκαθα ησλ Βο-Βο, ζαλ ηνλ Ρίκπεληξνπ ή ηνλ Φνγγειάηλ. Ο έιελκπεξγθ δελ κπνξνχζε λα κνπ κηιήζεη γηα ηνλ ΐνιθ, γηαηί δελ ήζειε λ' αθνχζεη ηελ εξψηεζε: «Πψο είλαη δπλαηφ λα πξνεηνηκάδεηαη κηα επηρείξεζε κε ραξηηά κπεξδεκέλα;». Βίλαη ινηπφλ δπλαηφ λα ζέιεη ε Αχζε λα θάηζεη ζην ίδην ηξαπέδη κε ηνλ Υίκιεξ; Ώιιά θαη γηαηί φρη; Ο Υίκιεξ έρεη δχλακε, θη απηφ ην γλσξίδεη ε Αχζε. ζα 'ηαλ φκσο αδηαλφεην λα θαηαληήζνπλ λα θάηζνπλ ζην ίδην ηξαπέδη κ' απηφλ! Ώο είλαη... Ο πάζηνξαο ζα απνηειέζεη ην δφισκα, ζα ρξεζηκέςεη ζαλ παξαβάλ, έηζη ηε ζηξψζαλε ηε δνπιηά απηνί. Φαίλεηαη, φκσο, δελ ππνιφγηζαλ φηη ν ιαγθ έρεη εθεί γεξέο δηαζπλδέζεηο. πλεπψο, εγψ ζα πξέπεη λα ηνλ πξνζαλαηνιίζσ ην γέξν έηζη πνπ λα ρξεζηκνπνηήζεη ηελ επηξξνή ηνπ ελάληηα ζε θείλνπο πνπ — ρξεζηκνπνηψληαο εκέλα·-Γ- ηνλ ζηέιλνπλ λα θάλεη ηε δηθηά ηνπο δνπιηά. Βγψ ζθφπεπα λα ηνλ ρξεζηκνπνηήζσ ζαλ εθεδξηθφ θαλάιη ζχλδεζεο, αιιά ηψξα, λνκίδσ, ζα πξέπεη λα ηνπ αλαζέζσ πην ππεχζπλν ξφιν. Ώλ ηνπ δφζσ ηηο δηθέο κνπ νδεγίεο, θη φρη ην θείκελν ηνπ έιελκπεξγθ, ζα ηνπ έξζνπλ γηα ζπδήηεζε θη απ' ην ΐαηηθαλφ, θη απ' ηνπο αγγινακεξηθάλνπο. Σα πξάγκαηα, ινηπφλ, μεθαζαξίδνπλ ηψξα. ζα πξέπεη λα ηνπ εηνηκάζσ κηα ηέηηα ηζηνξία, πνπ λα δεκηνπξγήζεη γηα ηε δηθηά ηνπ πξνζπάζεηα ζνβαξφ ελδηαθέξνλ, αληίζεην ελδηαθέξνλ απφ θείλν πνπ κπνξεί λα έρνπλ γηα φινπο ηνπο άιινπο γεξκαλνχο, νη νπνίνη είηε έθηαζαλ θηφιαο εθεί, είηε ζθνπεχνπλ λα πάλε. ζηε, ινηπφλ, ηψξα ην πξψην πνπ έρσ λα θάλσ, είλαη λα ζθαξψζσ ηελ ηζηνξία πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζεη ν πάζηνξαο, θαη λα κπιέμσ ηα νλφκαηα εθείλσλ πνπ ηάρα εθπξνζσπεί, λα ηα παξνπζηάζσ ζαλ αληηπνιίηεπζε ζηνλ Υίηιεξ θαη ζηνλ Υίκιεξ». Ο ηίξιηηο θαζφηαλ ψξα πνιιή κπξνζηά ζην πνηήξη ηνπ θνληάθ, εθεί ζην «ΐατλζηίκπε» φπνπ είρε θαηαθχγεη. Βθεί βαζίιεπε ε γαιήλε, θαη θαλέλαο δελ ηνλ εκπφδηδε λα ζπιινγηζηεί.

«Μφλν ν ιαγθ; Ώπηφ είλαη θαη πνιχ θαη ιίγν. Μνπ ρξεηάδεηαη θαη θάιπςε. Πνηνλ ζα ρξεζηκνπνηήζσ; ζθεθηφηαλ ν ηίξιηηο. Πνηνο ζα είλαη, ινηπφλ, απηφο πνπ ζα κε ζηγνπξέςεη;».

Άλαςε ην ηζηγάξν, ην αθνχκπεζε ζην ζηαρηνδνρείν θη έζθημε ζηε ρνχθηα ηνπ ην πνηήξη κε ην δεζηφ γθξνγθ. «Μα πνχ ην βξίζθνπλ ηφζν κπφιηθν πηνηφ; Βίλαη ην κνλαδηθφ πνπ ην πνπιάλε ρσξίο δειηίν. Πάλησο, απ' ηνπο γεξκαλνχο κπνξείο λα ηα πεξηκέλεηο φια. Μνλάρα έλα δελ πξφθεηηαη λα ζπκβεί: Γηα γεξφ κεζχζη απηνί δελ είλαη ηθαλνί... Ση έιεγα; Ώ, λαη. Μνπ ρξεηάδεηαη έλαο άλζξσπνο πνπ λα κηζεί απηή ηε ζπκκνξία, θαη πνπ λα κελ είλαη κφλν γηα ζχλδεζκνο. Μνπ ρξεηάδεηαη θάπνηα πξνζσπηθφηεηα...».

Σέηην άλζξσπν ν ηίξιηηο είρε δηαζέζηκν. Ο αξρίαηξνο ηνπ λνζνθνκείνπ «Κνρ», ν Πιάηζλεξ, βνεζνχζε ηνλ ηίξιηηο απφ ηα 1939. Ώληηθαζίζηαο πνπ κηζνχζε ηνπο ρηηιεξηθνχο, ν Πιάηζλεξ είρε θαηαπιεθηηθφ ζάξξνο θαη ςπρξαηκία. Ο ηίξιηηο δελ κπνξνχζε λα θαηαιάβεη απφ πνχ ηα είρε εθείλνο ν άξηζηνο γηαηξφο, ν επηθαλήο επηζηήκνλαο θαη δηαλννχκελνο, ηφζε καλία, ηφζν ζησπειφ κίζνο θαηά ηνπ λαδηζηηθνχ θαζεζηψηνο. ηαλ κηινχζε γηα ηνλ θχξεξ, ην πξφζσπν ηνπ έκνηαδε κε κάζθα. Ο Πιάηζλεξ θάκπνζεο θνξέο είρε δηεθπεξαηψζεη καδί κε ηνλ ηίξιηηο ζαπκάζηεο απνζηνιέο: Βίραλ ζψζεη απφ ηε ζχιιεςε κηα νκάδα ζνβηεηηθψλ θαηαζθφπσλ ζηα 1941, είραλ ππνθιέςεη αξθεηέο, ηδηαίηεξα κπζηηθέο, πιεξνθνξίεο γηα ηελ επίζεζε πνπ πξνεηνίκαδε ε ΐέξκαρη ζηελ Κξηκαία, θη ν Πιάηζλεξ θαηάθεξε λα ηηο ζηείιεη ζηε Μφζρα, ηαμηδεχνληαο κε άδεηα ηεο Γθεζηάπν ζηε νπεδία γηα λα δφζεη δηαιέμεηο ζην παλεπηζηήκην.

Ο Πιάηζλεξ είρε πεζάλεη μαθληθά, πξηλ έμη κήλεο, απφ παξάιπζε ηεο θαξδηάο. Ο κεγαιχηεξνο αδεξθφο ηνπ, ν θαζεγεηήο Πιάηζλεξ, παιηφηεξα αληηπξχηαλεο ηνπ παλεπηζηεκίνπ ηνπ Κηέ- ινπ, αθνχ θιείζηεθε γηα αφξηζην ρξνληθφ δηάζηεκα ζην ζηξαηφπεδν ηνπ Νηαράνπ, απνιχζεθε θαη γχξηζε ζην ζπίηη ηνπ ξάθνο, ζησπειφο, κε παγσκέλν ζηα ρείιηα ηνπ ην ρακφγειν ηεο ππαθνήο. Μφιηο πηάζηεθε ν θαζεγεηήο ε γπλαίθα ηνπ ηνλ παξάηεζε. Βίραλ επηκείλεη νη ζπγγελείο ηεο λα ην θάλεη απηφ: Ο κηθξφηεξνο αδεξθφο ηεο είρε δηνξηζηεί νηθνλνκηθφο ζχκβνπινο ζηελ πξεζβεία ηνπ Ράηρ ζηελ Εζπαλία. Σν λεαξφ ζχκβνπιν ηνλ ζεσξνχζαλ εμειίμηκν, ηνλ εθηηκνχζαλ θαη ζην ππνπξγείν Βμσηεξηθψλ θαη ζην κεραληζκφ ηνπ θφκκαηνο, γη' απηφ θαη ην νηθνγελεηαθφ ζπκβνχιην έζεζε ζηε θξάνπ Πιάηζλεξ ην δίιεκκα: ή ζα δηαρσξίζεη ηε ζέζε ηεο απφ ηνλ ερζξφ ηνπ θξάηνπο, ηνλ άληξα ηεο, ή, αλ ηεο είλαη πξνζθηιέζηεξα ηα εγσηζηηθά ηεο ζπκθέξνληα, ζα πεξάζεη απφ νηθνγελεηαθφ δηθαζηήξην θη φινη νη ζπγγελείο, δεκφζηα, απφ ηνλ Σχπν, ζα ηελ απνθεξχμνπλ, θφβνληαο θάζε ζρέζε καδί ηεο.

Δ θξάνπ Πιάηζλεξ ήηαλ δέθα ρξφληα λεφηεξε απφ ηνλ άληξα ηεο, ήηαλ ζαξάληα δχν ρξφλσλ. Σνλ αγαπνχζε ηνλ άληξα ηεο. Βίραλ ηαμηδέςεη καδί ζηελ Ώθξηθή θαη ζηελ Ώζία, φπνπ ν θαζεγεηήο έθαλε αλαζθαθέο, ζπλδπάδνληαο ηηο θαινθαηξηλέο δηαθνπέο κε ηηο αξραηνινγηθέο απνζηνιέο ηνπ βεξνιηλέδηθνπ κνπζείνπ «Πέξ- γακνλ». Δ θξάνπ Πιάηζλεξ δνθίκαζε πξψηα λα αξλεζεί λα ρσξίζεη ηνλ άληξα ηεο, θαη πνιινί απφ ην ζπγγελνιφη ηεο, άλζξσπνη πνπ ζηα ηειεπηαία εθαηφ ρξφληα ζπλδένληαλ κε ην εκπφξην πθα-ζκάησλ, απαίηεζαλ λα ηνλ απνθεξχμεη αλνηρηά. Ώιιά ν Φξαληο θνλ Βλο, ν κηθξφηεξνο αδεξθφο ηεο θξάνπ Πιάηζλεξ, εκπφδηζε ηνπο ζπγγελείο θαη καηαίσζε ην δεκφζην ζθάλδαιν. «Ώλ γίλεη θάηη ηέηην, ηνπο εμήγεζε, πάιη ζα επσθειεζνχλ νη ερζξνί καο. Ο θζφλνο ηνπο είλαη κεγάινο, θη έλα ηέηην ζθάλδαιν ζίγνπξα ζα κε βιάςεη. Καιχηεξα λα γίλνπλ φια ζηα θξπθά ρσξίο ζφξπβν». Ο αδεξθφο έθεξε ζηε θξάνπ Πιάηζλεξ έλα θίιν απφ ην λαπηηθφ φκηιν. Σνλ ηξηαληάρξνλν εθείλν νκνξθάληξα ηνλ έιεγαλ Γθαηο. Οη ζπλάδειθνη ζηνλ φκηιν ηνλ εηξσλεχνληαλ ιέγνληαο: «ν Γθαηο πνπ δελ είλαη

Μπεξιηρίλγθελ». Ήηαλ φκνξθνο ζην βαζκφ πνπ ήηαλ θαη αλφεηνο. Ο Φξαληο ην 'μεξε πσο ν θίινο δνχζε θάλνληαο ην δηγθνιφ ζε ψξηκεο γπλαίθεο. Πήγαλ νη ηξεηο ηνπο ζ' έλα ξεζηνξάλ, θαη βιέπνληαο ην πψο ζπκπεξηθεξφηαλ ν Γθαηο, ν Φξαληο θνλ Βλο ηθαλνπνηήζεθε θαη εξέκεζε. Μπνξεί λα 'ηαλ βιάθαο ν Γθαηο, αιιά ηε δνπιηά ηνπ ηελ είρε ηειεηνπνηήζεη κε αθξίβεηα, θη αθνχ ην ςάξη ηζηκπνχζε, δελ απφκελε παξά λα ηξαβερηεί ε πεηνληά. Ο Γθαηο έδεηρλε ζησπειφο, θαηζνχθεο, αδηάθνξνο θαη δπλαηφο. Βίπε έλα-δπν αζηεία αλέθδνηα. Όζηεξα, πνιχ ζπγθξαηεκέλα, πξφηεηλε ζηε θξάνπ Πιάηζλεξ λα ρνξέςνπλ. Παξαηεξψληαο ηνπο, ν Φξαληο θξπθνγεινχζε πεξηθξνλεηηθά θαη ηθαλνπνηεκέλνο: Δ αδεξθή ηνπ γεινχζε ζηγαιά, ελψ ν Γθαηο, ζθίγγνληάο ηελ πάλσ ηνπ φιν θαη πην πνιχ, θάηη ηεο ςηζχξηδε ζη' απηί.

βέιηα, ζε δπν κνλάρα κέξεο, ν Γθαηο κεηαθφκηζε ζην δηακέξηζκα ηνπ θαζεγεηή. Έκεηλε εθεί κηα πεξίπνπ βδνκάδα, σο ηνλ πξψην αζηπλνκηθφ έιεγρν. Δ θξάνπ Πιάηζλεξ έηξεμε θιαίγνληαο ζηνλ αδεξθφ ηεο: «Να κνπ ηνλ θέξεηο πίζσ, δελ κπνξψ λα δήζσ ρσξίο απηφλ». Σελ άιιε θηφιαο κέξα ππφβαιε αίηεζε γηα δηαδχγην. Ώπηφ ηνλ ηζάθηζε ηνλ θαζεγεηή: Πίζηεπε πσο ε γπλαίθα ηνπ ήηαλ ν πξψηνο θαη θαιχηεξνο νκντδεάηεο ηνπ. ηαλ βαζαληδφηαλ ζην ζηξαηφπεδν, πίζηεπε πσο κε ηα φζα ηξαβνχζε εθεί κέζα, έζσδε ηε δηθηά ηεο ηηκή, θαη ηελ ειεπζεξία ηεο λα ζθέθηεηαη φπσο εθείλε ήζειε. Μηα λχρηα ν Γθαηο ηε ξψηεζε: «Μαδί ηνπ ην γιεληνχζεο θαιχηεξα;». Βθείλε, αληί γΓ απάληεζε, γέιαζε, θη αγθαιηάδνληαο ηνλ, ςηζχξηζε: «Ση ιεο ηψξα αγάπε κνπ... Βθείλνο κφλν λα κηιάεη ήμεξε...».

ηαλ βγήθε απφ ην ζηξαηφπεδν, ν Πιάηζλεξ, ρσξίο λα γπξίζεη ζην Κίειν, πήγε ζην ΐεξνιίλν. Ο αδεξθφο ηνπ, πνπ ζρεηηδφηαλ κε ηνλ ηίξιηηο, ηνλ βνήζεζε λα πηάζεη δνπιηά ζην κνπζείν «Πέξγακνλ». Βδψ ν θαζεγεηήο ηαρηνπνηήζεθε ζην ηκήκα ηεο Ώξραίαο Βιιάδαο. Ώθξηβψο εδψ ν ηίξιηηο, θαηά θαλφλα, φξηδε ξαληεβνχ κε ηνπο πξάθηνξέο ηνπ, γη' απηφ θαη ζπρλά, φηαλ ηειείσλε ε ζπλάληεζε, βιεπφηαλ κε ηνλ Πιάηζλεξ. Πεξπαηνχζαλ νη δπν ηνπο ζηηο πειψξηεο αδεηαλέο αίζνπζεο ηνπ κεγαιφπξεπνπ «Πέξγακνλ» θαη ηνπ «Μπφλην». Ο Πιάηζλεξ ηνλ είρε ζπλεζίζεη πηα ηνλ ηίξιηηο λα θακαξψλεη πάληα γηα αξθεηή ψξα ην γιππηφ «Σν παηδί πνπ βγάδεη ηελ αγθίδα». Ήμεξε ν Πιάηζλεξ πσο ν ηίξιηηο, θάζε θνξά πνπ έθηαλε εθεί, ζα γχξηδε θαη αξθεηέο θνξέο γχξσ-γχξσ ζην άγαικα ηνπ Καίζαξα, ην ιαμεκέλν απφ καχξε πέηξα, κε ηα άζπξα παληνδχλακα κάηηα ηνπ θαξθσκέλα ζην θελφ, θηηαγκέλα απφ θάπνην παξάμελν δηάθαλν νξπθηφ. Ο θαζεγεηήο θαηάζηξσζε ην δξνκνιφγην ησλ πεξηπάησλ ηνπο ζηηο αίζνπζεο κε ηέηην ηξφπν, ψζηε ν ηίξιηηο λα 'ρεη ηελ επθαηξία λα κέλεη πνιιή ψξα γχξσ ζηηο αξραίεο κάζθεο: ηεο ηξαγηθήο έθθξαζεο, ηνπ γέιηνπ, ηεο βαζηάο ζθέςεο. Ο θαζεγεηήο δελ κπνξνχζε, βέβαηα, λα μέξεη φηη ν ηίξιηηο, επηζηξέθνληαο ζην ζπίηη ηνπ, έζηεθε ψξα πνιιή κπξνζηά ζηνλ θαζξέθηε ηνπ κπάληνπ, πξνπνλψληαο ην πξφζσπν ηνπ, ζαλ ηνπο εζνπνηνχο. Ο θαηάζθνπνο, ζεσξνχζε ν ηίξιηηο, πξέπεη λα κάζεη λα θπβεξλάεη ηελ έθθξαζε ηνπ πξνζψπνπ ηνπ. Οη αξραίνη έιιελεο ηελ θαηείραλ ηέιεηα απηή ηελ ηέρλε.

Μηα θνξά ν ηίξιηηο δήηεζε απφ ηνλ θαζεγεηή ην θιεηδί ηνπ γπάιηλνπ θνπηηνχ, φπνπ θπιάγνληαλ ηα κπξνχηδηλα αγαικαηάθηα απφ ηε άκν.

—Έρσ κηα πξναίζζεζε — είρε πεη ηφηε ζηνλ θαζεγεηή — πσο αλ αγγίμσ απηά ηα ηεξά αληηθείκελα, ζα γίλεη ακέζσο θάπνην ζαχκα, θη εγψ ζα γίλσ κνλνκηάο άιινο άλζξσπνο, ζα κπεη κέζα κνπ θάηη απφ ηελ ήξεκε ζνθία ησλ αξραίσλ ειιήλσλ.

Ο θαζεγεηήο ηνπ έθεξε ην θιεηδί, θη ν ηίξιηηο, απαξαηήξεηνο, έθηηαμε πξφπιαζκα, θη χζηεξα δηθφ ηνπ θιεηδί. Κη εδψ, θάησ απφ ην γπλαηθείν αγαικαηάθη, ζθάξσζε κηα δηθηά ηνπ θξχπηε.

Σνπ άξεζε λα θνπβεληηάδεη κε ηνλ θαζεγεηή. Ο ηίξιηηο έιεγε: ! — Δ ηέρλε ησλ ειιήλσλ, παξ' φιν ην κεγάιν ηαιέλην ηεο, έρεη ππεξβνιηθή πιαζηηθφηεηα θη ψο έλα

βαζκφ ζειπθφηεηα. Οη ξσκαίνη είλαη ζεκαληηθά ζθιεξφηεξνη. Ίζσο γη* απηφ ην ιφγν θαη ηνπο ληψζνπλ πεξηζζφηεξν νη γεξκαλνί. Σνπο έιιελεο ηνπο ζπγθηλεί ην γεληθφ πεξίγξακκα, ελψ νη ξσκαίνη είλαη παηδηά ηεο ινγηθήο ηειεηφηεηαο, θαη ζ' απηφ νθείιεηαη ην πάζνο ηνπο γηα ηελ επηκέιεηα ζηηο ιεπηνκέξεηεο. Πξνζέμηε, γηα παξάδεηγκα, ην πνξηξέην ηνπ Μάξθνπ Ώπξήιηνπ. Βίλαη ν ήξσαο, είλαη ν ηχπνο γηα κίκεζε, απηφλ έπξεπε λα κηκνχληαη ηα παηδηά ζηα παηρλίδηα ηνπο.

—Οη ιεπηνκέξεηεο ηεο ελδπκαζίαο, ε αθξίβεηα ζηελ θαηαζθεπή ηνπ θνξκηνχ, είλαη πξαγκαηηθά ζαπκάζηα, έθεξλε δηζηαρηη- θά ηηο αληηξξήζεηο ηνπ ν Πιάηζλεξ, πνπ' ε δσή ζην ζηξαηφπεδν ηνλ είρε μεκάζεη λα θέξλεη αληηξξήζεηο. Μέζα ηνπ εμαθνινπζνχζε λα δεη κφλν ε επηθπιαθηηθή δηαθσλία θαη ηίπνηα άιιν. Μ' απηή ηε δηζηαρηηθφηεηα ζπλέρηζε ηηο αληηξξήζεηο ηνπ:

—Χζηφζν, δφζηε πξνζνρή ζην πξφζσπν ηνπ. Πνηα ζθέςε έρεη κέζα ηνπ ν Ώπξήιηνο; Κακηά. Βίλαη έμσ απφ θάζε ζθέςε. Ώπνηειεί κλεκείν ηνπ δηθνχ ηνπ κφλν κεγαιείνπ. Ώλ δφζεηε πξνζνρή παξαηεξψληαο ηελ ηέρλε ηεο Γαιιίαο ηνπ ηέινπο ηνπ δεθάηνπ φγδννπ αηψλα, ζα πεηζζείηε φηη ε αξραία Βιιάδα έρεη κεηα-λαζηεχζεη ζην Παξίζη, ε κεγάιε Βιιάδα έρεη πάεη ζηνπο ειεχζεξα ζθεπηφκελνπο...

Μηα θνξά ν Πιάηζλεξ θξάηεζε ηνλ ηίξιηηο κπξνζηά ζηηο λσπνγξαθίεο ησλ «αλζξσπναγξηκηψλ», πνπ είραλ θεθάιηα αλζξψπνπ θαη θνξκί καληαζκέλνπ αγξηνγνχξνπλνπ.

—Ση ιέηε γηα ηνχηα; ξψηεζε ν Πιάηζλεξ. Ο ηίξιηηο είπε κέζα ηνπ: «Μνηάδνπλ κε ηνπο ζεκεξηλνχο γεξκαλνχο, πνπ ηνπο έρνπλ κεηαηξέςεη ζε

αζπιιφγηζην, ππάθνπν, άγξην θνπάδη». Αελ απάληεζε ηίπνηα ζηνλ Πιάηζλεξ θαη μέθπγε κε θείλα ηα κηζφινγα ηεο «θνηλσληθήο ιεπηφηεηαο», φπσο απηφο έιεγε ηα δηάθνξα «ρκ», «πξαγκαηηθά», «πσ-πσ-πσ», ηφηε πνπ ε ζησπή δελ είλαη επγεληθή, αιιά θη ε θάζε άκεζε απάληεζε είλαη αδχλαηε.

ΐαδίδνληαο κέζα ζηηο αδεηαλέο αίζνπζεο ηνπ «Πέξγακνλ», ν ηίξιηηο αλαξσηηφηαλ ζπρλά: «Μα γηαηί νη άλζξσπνη, νη δεκηνπξγνί απηήο ηεο αζάλαηεο ηέρλεο, ζπκπεξηθέξζεθαλ .ηφζν βάξβαξα ζηηο κεγαινθπίεο ηνπο; Γηαηί θαηάζηξεθαλ θαη ππξπνινχζαλ θαη γθξέκηδαλ ζηε γε ηα αγάικαηα; Γηαηί θάλεθαλ ηφζν άθαξδνη γηα ηα ηαιέληα ησλ δηθψλ ηνπο θαιιηηερλψλ ηεο γιππηηθήο θαη ηεο δσγξαθηθήο; Γηαηί αλαγθαδφκαζηε ηψξα εκείο λα καδεχνπκε ηα ζπληξίκκηα πνπ απφκεηλαλ, θαη κε βάζε απηά ηα ζπληξίκκηα λα δηδάζθνπκε ηνπο απνγφλνπο ηη ζα πεη σξαίν; Γηαηί νη αξραίνη παξάδηλαλ ηφζν παξάινγα ηνπο δηθνχο ηνπο δσληαλνχο ζενχο λα ηνπο ζθαγηάζνπλ νη βάξβαξνη;».

Ο ηίξιηηο ήπηε ηηο ηειεπηαίεο ζηαγφλεο ηνπ γθξνγθ ηνπ θη άλαςε ην ζβεζκέλν ηζηγάξν ηνπ. «Γηαηί ζθεθηφκνπλ ηφζελ ψξα ηνλ Πιάηζλεξ; Μφλν θαη κφλν επεηδή κνπ ιείπεη ν αδεξθφο ηνπ; Ή κήπσο ηνλ βιέπσ απηή ηε ζηηγκή ζαλ θαηλνχξγην ππνςήθην ζχλδεζκν;».

Υακνγέιαζε θαη ζπλέρηζε: «Μνπ θαίλεηαη πσο άξρηζα ηηο πνλεξηέο ζηνλ ίδην ηνλ εαπηφ κνπ. "Με πνηνλ πάιεπε εθείλνο; Μα κε ην

ίδην ην εγψ ηνπ...". Έηζη λνκίδσ ιέεη ζε κηα ζηξνθή ηνπ ν Πάζηεξλαθ ». —Υεξ φκπεξ! θψλαμε ν ηίξιηηο ζην γθαξζφλη. Φεχγσ. Παξαθαιψ ην ινγαξηαζκφ...

Πιεξνθνξίεο γηα ζπιινγηζκνχο (Ο Μπφξκαλ) Καλέλαο δελ ήμεξε ηίπνηα γηα θείλν ηνλ άλζξσπν. πάληα θαηλφηαλ ζηα θηλεκαηνγξαθηθά επίθαηξα θη

αθφκα πην ζπάληα θσηνγξαθηδφηαλ ζηκά ζηνλ θχξεξ. Κνληφο ζην αλάζηεκα, ζηξνγ- γπινθέθαινο, κε κηα νπιή ζην κάγνπιν, ν Μπφξκαλ θξφληηδε λα θξχβεηαη πίζσ απφ ηηο πιάηεο άιισλ, φηαλ νη θσηνγξάθνη γάδσ-λαλ κε ηηο κεραλέο ηνπο.

Οη θήκεο έιεγαλ πσο ζηα 1924 είρε θάηζεη δεθαηέζζεξηο κήλεο ζηε θπιαθή γηα θάπνηα πνιηηηθή δνινθνλία. Καλέλαο δελ ήμεξε ηη ξφιν έπαηδε, σο ηε κέξα πνπ ν Βο πέηαμε ζηελ Ώγγιία. Ο Υίκιεξ έιαβε δηαηαγή ηνπ θχξεξ λα βάιεη ηάμε «ζε θείλν ην άζιην άληξν». Έηζη νλφκαζε ηφηε ν θχξεξ ηε γξακκαηεία ηνπ θφκκαηνο πνπ δηεπζπληήο ηεο ήηαλ ν Βο, ην κνλαδηθφ απφ ηα κέιε ηνπ θφκκαηνο πνπ κηινχζε ζηνλ θχξεξ κε ην «εζχ» θαη κε ην κηθξφ ηνπ φλνκα «Ώδφιθε». Μέζα ζε κηα λχρηα νη άλζξσπνη ηνπ Υίκιεξ έπηαζαλ πάλσ απφ εθηαθφζηα ζηειέρε ηνπ θφκκαηνο. Πηάζηεθαλ νη ζηελνί ζπλεξγάηεο ηνπ Βο, αιιά θαλέλαο δελ ηφικεζε λα αγγίμεη ηνλ ζηελφηεξν απ' φινπο εθείλνπο ηνπο ζπλεξγάηεο, ηνλ άκεζν βνεζφ ηνπ Βο ζηελ θνκκαηηθή γξακκαηεία, ηνλ πξψην αληηθαηαζηάηε ηνπ, ηνλ Μάξηηλ Μπφξκαλ. Ώιιά θαη θάηη πεξηζζφηεξν: Ο Μπφξκαλ, ζε νξηζκέλν βαζκφ, θαηεχζπλε ην ρέξη ηνπ Υίκιεξ: Έζσζε απφ ηε ζχιιεςε φζνπο απφ ηνπο θνκκαηηθνχο ζπλεξγάηεο ρξεηαδφηαλ, θη φζνπο ηνπ ήηαλ άρξεζηνη ηνπο έζηεηιε ζηα ζηξαηφπεδα.

αλ έγηλε δηάδνρνο ηνπ Βο, ν Μπφξκαλ δε θάλεθε λα άιιαμε θαζφινπ: πλέρηζε ζαλ θαη πξηλ λα είλαη ζησπειφο. Πεξπαηνχζε πάληα κε ην κπινθ ζηα ρέξηα, γξάθνληαο φια φζα έιεγε ν Υίηιεξ. Γνχζε φπσο θαη πξηλ ζηελ αθάλεηα. Έδεηρλε έλαλ ππεξβνιηθφ ζεβαζκφ ζηνλ Γθέξηλγθ, ζηνλ Υίκιεξ θαη ζηνλ Γθέκπειο, αιιά ζηγά - ζηγά, κέζα ζ' έλα - δπν ρξφληα, θαηάθεξε λα γίλεη ηξζν απαξαίηεηνο ζηνλ θχξεξ πνπ αζηεηεπφκελνο εθείλνο ηνλ έιεγε ζθηά ηνπ. Σα είρε θαηαθέξεη λα νξγαλψζεη έηζη ηε δνπιηά ηνπ, πνπ φηαλ ν Υίηιεξ ελδηαθεξφηαλ γηα θάηη ηελ ψξα πνπ θαζφηαλ γηα θαΎ, ψζπνπ λα 'ξζεη ε ψξα ηνπ θαθέ ν Μπφξκαλ είρε θηφιαο έηνηκε ηελ απάληεζε. ηαλ κηα θνξά ζην Μπεξρηεζράγθελ ηνλ απνζέσζαλ ηνλ Υίηιεξ θαη κάιηζηα ρσξίο λα έρεη νξγαλσζεί απφ πξηλ εθείλε ε πειψξηα δηαδήισζε, ν Μπφξκαλ αληηιήθηεθε πσο ν Υίηιεξ έζηεθε κέζα ζην ιηνπχξη. Σελ άιιε θηφιαο κέξα, ζην ίδην εθείλν ζεκείν ν Υίηιεξ είδε λα πςψλεηαη κηα βαιαληδηά: Μέζα ζε κηα λχρηα, ν Μπφξκαλ είρε νξγαλψζεη ηε κεηαθχηεπζε ηνπ πειψξηνπ δέληξνπ...

Ήμεξε ν Μπφξκαλ πσο ν Υίηιεξ δελ πξνεηνίκαδε πνηέ ηνπο ιφγνπο πνπ εθθσλνχζε: Ο θχξεξ βαζηδφηαλ πάληα ζηε ξεηνξηθή ηνπ έθζηαζε, πνπ ζπλήζσο ηνλ έβγαδε αζπξνπξφζσπν. Ώιιά ν Μπφξκαλ, ηδηαίηεξα θαηά ηηο ζπλαληήζεηο κε πνιηηηθνχο ηνπ εμσηεξηθνχ, δελ μερλνχζε λα παξνπζηάζεη ζην θχξεξ έλα κλεκφλην κε κηα ζεηξά απφ ζέζεηο, ζηηο νπνίεο άμηδε θαηά ηελ άπνςή ηνπ λα ζπγθεληξσζεί ε κεγαιχηεξε πξνζνρή. Έθαλε απηή ηελ απαξαίηεηε, αιιά πνιχ ζπνπδαία δνπιηά κε ηελ πην κεγάιε δηαθξηηηθφηεηα θαη ηνπ Υίηιεξ νχηε πνπ ηνπ πέξαζε πνηέ απφ ην κπαιφ φηη ηνπο πξνγξακκαηηθνχο ηνπ ιφγνπο ηνπο γξάθεη έλαο άιινο γηα ινγαξηαζκφ ηνπ. Αερφηαλ ηε δνπιηά ηνπ Μπφξκαλ ζαλ δνπιηά πξνζσπηθνχ γξακκαηέα, αιιά απαξαίηεηε θαη έγθαηξε. Κη φηαλ κηα θνξά αξξψζηεζε ν Μπφξκαλ, ν Υίηιεξ έλησζε ζαλ ην ςάξη έμσ απφ ην λεξφ.

ηαλ νη ζηξαηησηηθνί, ή ν ππνπξγφο ΐηνκεραλίαο πέεξ εηνίκαδαλ θακηά αλαθνξά, κε ηελ νπνία ζεξβηξηδφηαλ ζηνλ θχξεξ αλαηνκεκέλε ε αιήζεηα, ν Μπφξκαλ ή ζα θξφληηδε λα ρψζεη εθείλε ηελ αλαθνξά ζην ρξνλνληνχιαπν, ή κε θηιηθφ θαη εκπηζηεπηηθφ ηφλν άλνηγε θνπβέληα κε ηνλ Γηνληι ή κε ηνλ πέεξ θαη θαηάθεξλε λα ηνπο πείζεη λα καιαθψζνπλ θάπσο ηε κηα ή ηελ άιιε δπζάξεζηε δηαπίζησζή ηνπο.

—Καιά είλαη λα πξνθπιάμνπκε ηα λεχξα ηνπ, ηνπο έιεγε ν Μπφξκαλ. Ώπ to ην πηθξφ πνηήξη κπνξνχκε θαη πξέπεη λα ην πηνχκε εκείο. Γηαηί ινηπφλ λα πιεγψζνπκε ηνλ θχξεξ καο;

Βπθξάδεηα ν Μπφξκαλ δελ είρε θαζφινπ, αιιά ηα θαηάθεξλε ζαπκάζηα ζηε ζχληαμε ησλ δηάθνξσλ εγγξάθσλ. Ήηαλ έμππλνο, αιιά ηελ εμππλάδα ηνπ ηελ έθξπβε θάησ απφ ηε κάζθα κηαο ηάρα ρνληξφπεηζεο αθέιεηαο. Έδεηρλε ζαλ ν θαιφθαξδνο άλζξωπνο πνλ κηιάεη ζηα ίζηα. Ήηαλ παληνδχλακνο, αιιά ήμεξε λα ζπκπεξηθέξεηαη ζαλ απιφο ζλεηφο, πνπ «νθείιεη λα ζπκβνπιεπηεί πξώηα ην αθεληηθφ», πξηλ ιάβεη έζησ θαη ηελ παξακηθξή ππεχζπλε απφθαζε...

Ώθξηβψο ζ' απηφλ ηνλ άλζξσπν, ζηνλ Μάξηηλ Μπόξκαλ, έθηαζε κε ην εκπηζηεπηηθφ ηαρπδξνκείν ησλ Βο-Νηε θαη κε ην ραξαθηεξηζκφ «άθξσο απφξξεην, απζηεξά πξνζσπηθφ», ελα γξάκκα κε ην παξαθάησ πεξηερφκελν:

«Παξηατγθελφζε Μπφξκαλ! Πίζσ απφ ηελ πιάηε ηνπ θχξεξ, γλσζηά ζε κέλα άηνκα αξρίδνπλ έλα παηρλίδη κε εθπξφζσπνπο ησλ ζαπηζκέλσλ δπηηθψλ δεκνθξαηηψλ ζηε νπεδία θαη ζηελ Βιβεηία. Καη απηφ γίλεηαη ζε κέξεο νινθιεξσηηθνχ πνιέκνπ, ζε κέξεο πνπ ζηα πεδία ησλ καρψλ θξίλεηαη ην κέιινλ ηνπ θφζκνπ. Βπεηδή είκαη αμησκαηηθφο ησλ Βο-Νηε ζα κπνξνχζα λα αο πιεξνθνξήζσ γηα κεξηθέο ιεπηνκέξεηεο απηψλ ησλ πξνδνηηθψλ δηαπξαγκαηεχζεσλ. Μνπ ρξεηάδνληαη εγγπήζεηο, γηαηί αλ απηή ε επηζηνιή κνπ πέζεη ζηα ρέξηα ηνπ κεραληζκνχ ησλ Βο-Νηε ζα εμνλησζψ ρσξίο ρξνλνηξηβή. αο παξαθαιψ, αλ απηά πνπ ζαο αλαθέξσ ηα ζεσξήζεηε άμηα ιφγνπ, λα 'ξζεηε αχξην ζην μελνδνρείν «Νφηε Σνξ» ζηηο 13.00. Έλα αθνζησκέλν ζηνλ θχξεξ κέινο ησλ Βο-Βο θαη ηνπ ΒΓΒΚ».

Ο Μπφξκαλ θαζφηαλ ψξα πνιιή κε θείλν ην γξάκκα ζηα ρέξηα ηνπ. θέθηεθε λα ηειεθσλήζεη ζηνλ αξρεγφ ηεο Γθεζηάπν Μίιεξ. Ήμεξε πσο ν Μίιεξ ηνπ ρξσζηνχζε επγλσκνζχλε. Ο Μίιεξ, παιηά θαξαβάλα ηεο κπζηηθήο αζηπλνκίαο, δπν θνξέο ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ ηξηάληα είρε ζπληξίςεη ηε βαπαξηθή νξγάλσζε ηνπ εζληθνζνζηαιηζηηθνχ θφκκαηνο. Ώξγφηεξα πέξαζε ζηελ ππεξεζία ηνπ ίδηνπ απηνχ θφκκαηνο, φηαλ έγηλε θπβεξλεηηθφ θφκκα ηεο Γεξκαλίαο. Χο ηα 1939, ν αξρεγφο ηεο Γθεζηάπν δελ είρε γίλεη κέινο ηνπ θφκκαηνο: Οη ζπλάδειθνη ηνπ ζηηο ππεξεζίεο αζθάιεηαο δελ κπνξνχζαλ λα ηνπ ζπγρσξέζνπλ ηελ πξεκνχξα ηνπ ζηα ρξφληα ηεο Αεκνθξαηίαο ηεο ΐατκάξεο. Ο Μπφξκαλ ηνλ βνήζεζε λα κπεη ζηηο γξακκέο ηνπ θφκκαηνο, δίλνληαο πξνζσπηθή εγγχεζε ζηνλ θχξεξ. Ώιιά ν Μπφξκαλ πνηέ δελ ηνλ άθεζε ηνλ Μίιεξ λα πιεζηάζεη ζηκά ηνπ. Σνλ είρε πάληα θάησ απφ παξαθνινχζεζε, δπγηάδνληαο ην ζέκα: Ώλ ζα ηνλ άθελε λα πιεζηάζεη, ηνπιάρηζηνλ ζα 'πξεπε λα γίλεη δηθφο ηνπ πέξα γηα πέξα, έηζη πνπ λα κπεη ζηα δηθά ηνπ άγηα ησλ αγίσλ. Αηαθνξεηηθά, δελ άμηδε ηνλ θφπν.

«Ση λα 'λαη ηψξα απηφ; αλαξσηηφηαλ ν Μπφξκαλ, δηαβάδνληαο γηα δέθαηε θνξά ην γξάκκα. Πξνβνθάηζηα; Πνιχ ακθηβάιισ. Σν 'ρεη γξάςεη θαλέλαο ςπρνπαζήο; Κη απηφ δελ ην πηζηεχσ. αλ πνιχ κνηάδεη λα 'λαη αιήζεηα... Κη αλ απηφο είλαη απφ ηελ Γθεζηάπν, θη αλ είλαη θη ν Μίιεξ κέζα ζ' απηφ ην παηρλίδη; Σα πνληίθηα εγθαηαιείπνπλ ην ζθάθνο πνπ βνπιηάδεη... ια είλαη πηζαλά... πσο θαη λα 'ρεη ην δήηεκα, ην γξάκκα απηφ κπνξεί λ' απνδεηρηεί αρηχπεην ραξηί θαηά ηνπ Υίκιεξ. Έηζη θη εγψ ζα κπνξέζσ ήζπρα, ρσξίο λα 'ρσ ην λνπ κνπ κελ πάξεη ρακπάξη απηφ ην θάζαξκα, ν Υίκιεξ, λα κεηαθέξσ φια ηα θνκκαηηθά ιεθηά ζε νπδέηεξεο ηξάπεδεο, ζε ινγαξηαζκνχο δηθψλ κνπ, θη φρη δηθψλ ηνπ αλζξψπσλ...».

Ο Μπφξκαλ ζθέθηεθε πνιχ πάλσ ζε θείλν ην γξάκκα, αιιά ζε κηα νξηζκέλε απφθαζε δελ κπφξεζε λα θαηαιήμεη.

Ο Άηζκαλ έβαιε κπξνζηά ην καγλεηφθσλν. Σξαβνχζε ην ηζηγάξν ηνπ αξγά-αξγά, αθνχγνληαο πξνζερηηθά ηελ θάπσο πληρηή θσλή ηνπ ηίξιηηο.

«—Καη δε κνπ ιέηε: Φνβεζήθαηε πνιχ ηνπο δπν απηνχο κήλεο πνπ πεξάζαηε θιεηζκέλνο ζηε θπιαθή καο;

—Έλησζα απαίζηα ζ' φια απηά ηα έληεθα ρξφληα ηεο παξακνλήο ζαο ζηελ εμνπζία. —Αεκαγσγία είλ' απηά. Βγψ ζαο ξσηάσ: Φνβεζήθαηε θαζφινπ ηνπο δπν απηνχο κήλεο πνπ πεξάζαηε

ζην θειί, ζηε θπιαθή καο; —Βλλνείηαη. —Βλλνείηαη. Αε ζα ζέιαηε λα μαλαβξεζείηε εδψ αθφκα κηα θνξά, αλ ππνζέζνπκε πσο γηλφηαλ έλα

ζαχκα θαη ζαο αθήλακε ειεχζεξν; —ρη. Γεληθά δε ζα 'ζεια λα 'ρσ θακηά δνπιηά καδί ζαο. —Πνιχ σξαία. Ώλ φκσο ζαο ζέζσ ζαλ φξν γηα ηελ απφιπζε ζαο ηε δηαηήξεζε καδί κνπ θαιψλ

ζρέζεσλ, θαζαξά αλζξψπηλσλ; —Οη θαζαξά αλζξψπηλεο ζρέζεηο καδί ζαο ζα είλαη γηα κέλα απιψο κηα θπζηνινγηθή εθδήισζε ηεο

ζπκπεξηθνξάο κνπ πξνο ηνπο αλζξψπνπο. ην βαζκφ πνπ ζα 'ξρεζηε λα κε βξίζθεηε ζαλ άλζξσπνο, θη φρη ζαλ ιεηηνπξγφο ηνπ εζληθνζνζηαιηζηηθνχ θόκκαηνο, ζα ζαο βιέπσ θη εγψ ζαλ άλζξσπν.

—Βγψ, φκσο, ζα έξρνκαη λα ζαο ζπλαληψ ζαλ ν άλζξσπνο πνπ ζαο έζσζε ηε δσή. —ζέιεηε λα κε βνεζήζεηε απφ δηθή ζαο εζσηεξηθή ειεχζεξε επηζπκία ή ζθνπεχεηε ζε θάηη; —θνπεχσ ζε θάηη. —Σφηε ζα πξέπεη λα πεηζηψ πσο ν ζθνπφο ζαο είλαη γην θαιφ. —ζεσξήζηε πσο ν ζθνπφο κνπ είλαη θαιφο θαη κε ην παξαπάλσ. —Ση ζα κνπ δεηήζεηε λα θάλσ γηα ζαο; —Έρσ θίινπο αλζξψπνπο ηεο επηζηήκεο, θνκκαηηθνχο ιεηηνπξγνχο, ζηξαηησηηθνχο, δεκνζηνγξάθνπο...

κε δπν ιφγηα: πξνζσπηθφηεηεο. ζα ην 'ζεια πνιχ, αλ εζείο, φηαλ ηα θαηαθέξσ» θπζηθά, λα πείζσ ηνπο αλψηεξνχο κνπ λα ζαο ειεπζεξψζνπλ, ζα ην 'ζεια ιέσ λα θνπβεληηάζεηε κ' απηνχο ηνπο αλζξψπνπο. Αελ πξφθεηηαη λα ζαο δεηήζσ αλαθνξά γη' απηέο ηηο ζπδεηήζεηο ζαο· ΐέβαηα δε ζαο εγγπψκαη πσο δε ζα βξίζθνληαη ηνπνζεηεκέλν καγλεηφθσλα ζην δηπιαλφ δσκάηην, αιιά εζείο κπνξείηε λα πάηε ζην δάζνο θαη λα θνπβεληηάζεηε καδί ηνπο εθεί. Σν κφλν πνπ κε ελδηαθέξεη εκέλα είλαη λα δεηήζσ χζηεξα ηε γλψκε ζαο γηα ην βαζκφ ηνπ θαθνχ ή γηα ην κέηξν ηνπ θαινχ πνπ δηαπηζηψζαηε ζ' απηνχο ηνπο αλζξψπνπο. Μηα ηέηηα θηιηθή εμππεξέηεζε ζα κπνξνχζαηε λα κνπ θάλεηε;

—Ώο πνχκε λαη ...Μνπ δεκηνπξγνχληαη, φκσο, πιήζνο εξσηεκαηηθά αθνχγνληαο ηελ πξφηαζή ζαο.

—Ρσηήζηε κε, λα ζαο εμεγήζσ. —Ή εζείο κε εκπηζηεχεζηε ππεξβνιηθά θαη δεηάηε ηε βνή- ζεηά κνπ, επεηδή δελ έρεηε απφ πνχ αιινχ λα

ηε δεηήζεηε, ή κνπ ζηήλεηε πξνβνθάηζηα. Ώλ κνπ ζηήλεηε πξνβνθάηζηα, ε θνπβέληα καο ζα κπεη ζε θαχιν θχθιν.

—Αειαδή; —Αειαδή, πάιη δε ζα βξνχκε θνηλή γιψζζα. Βζείο ζα παξακείλεηε θνκκαηηθφο ιεηηνπξγφο, θη εγψ

άλζξσπνο πνπ δηαιέγεη, φζν ηνπ είλαη δπλαηφλ, έλα δξφκν ψζηε λα κε γίλεη ζαλ θη εζάο. —Ση είλαη απηφ πνπ ζα ζαο πείζεη φηη δε ζαο ζηήλσ πξνβνθάηζηα; —Μφλν ε έθθξαζε ησλ καηηψλ ζαο. —Β, αθνχ είλαη έηζη, αο ζεσξήζνπκε φηη έρνπκε θηφιαο αληαιιάμεη ηα δηαπηζηεπηήξηά καο». —Φέξηε κνπ κηα πηζηνπνίεζε γηα ηε δηαγσγή ηνπ πάζηνξα ζηε θπιαθή, δήηεζε ν "Ώηζκαλ, ζαλ ηέιεησζε

ην άθνπζκα ηεο ηαηλίαο, ζέισ φια ηα ζρεηηθά γηα ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ, γηα ηηο ζρέζεηο θαη ηηο θνπβέληεο ηνπ κε ηνπο άιινπο θξαηνχκελνπο... Με ιίγα ιφγηα, φιεο ηηο ιεπηνκέξεηεο.

Δ απάληεζε πνπ ηνπ εηνίκαζαλ κέζα ζε κηα ψξα απνδείρηεθε εμαηξεηηθά απξφζκελε. Αηαπηζηψζεθε πσο ην Γελάξε ηνπ 1945 ν πάζηνξαο είρε απνιπζεί απφ ηε θπιαθή. Ώπφ ην θάθειν δελ έβγαηλε θακηά εξκελεία γηα θείλε ηελ απνθπιάθηζή ηνπ: Βίρε ππνζρεζεί πσο ζα δνπιέςεη γηα ηα Βο-Νηε, ή κήπσο ε απφιπζή ηνπ ήηαλ απνηέιεζκα θάπνηαο άιιεο αηηίαο; Βίρε θαηαρσξεζεί κφλν ε εληνιή ηνπ έιελκπεξγθ λα αθήζνπλ ειεχζεξν ηνλ ιαγθ θάησ απφ ηελ επηηήξεζε ηνπ ηίξιηηο θαη ηίπνη' άιιν.

Όζηεξα απφ κηζή ψξα έθεξαλ ζηνλ Άηζκαλ θαη ην ηειεπηαίν ληνθνπκέλην: Με ηνλ ιαγθ, χζηεξα απφ ηελ απνθπιάθηζή ηνπ είρε ζπλεξγαζία ν εηδηθφο πξάθηνξαο ηεο έθηεο δηεχζπλζεο Κιάνπο.

—Πνχ είλαη νη αλαθνξέο ηνπ Κιάνπο; ξψηεζε ν Άηζκαλ. —Βίρε άκεζεο πξνθνξηθέο επαθέο κε ηνλ ζηάληαξηελθχξεξ ηίξιηηο. —Αειαδή, εγγξαθέο απηψλ ησλ επαθψλ δελ έρνπκε; —ρη, ηνπ απάληεζαλ απφ ην αξρείν. Βγγξαθέο

δελ έγηλαλ, εμαηηίαο ηεο κπζηηθφηεηαο ησλ επαθψλ... —Να κνπ θέξεηε εδψ ηνλ πξάθηνξα Κιάνπο, πξφζηαμε ν Άηζκαλ. Ώιιά κε ηξφπν πνπ λα ην μέξνπλ απηφ

κφλν ηξία άηνκα: εζείο, εγψ θη ν Κιάνπο... 27.2.1945 (ψξα 12 θαη 01 ιεπηφ)

Πεγαίλνληαο λα ζπλαληήζεη ηνλ Μπφξκαλ, ν ηίξιηηο έιπηδε πνιχ πσο ε ζπλάληεζε εθείλε ζα γηλφηαλ, αθνχ ην δφισκα ζην αγθίζηξη ζίγνπξα ήηαλ λφζηηκν. Πξνρσξνχζε κε ην ακάμη ηνπ αξγά, θάλνληαο θχθινπο ζηνπο δξφκνπο, πξνζέρνληαο κελ έρεη θνιιήζεη πίζσ ηνπ θακηά νχξα. Ώπηφ ηνλ έιεγρν ηνλ έθαλε κεραληθά. Σίπνηε ηηο ηειεπηαίεο κέξεο δελ ηνπ είρε δεκηνπξγήζεη αλεζπρίεο, νχηε κηα θνξά δελ είρε μππλήζεη κεο ζηα καχξα κεζάλπρηα, φπσο ζπλέβεθε άιιεο θνξέο παιηφηεξα, ηφηε πνπ κε φιν ηνπ ην είλαη έλησζε ηνλ θίλδπλν. ε ηέηηεο πεξηπηψζεηο απφκελε μαπισκέλνο ψξα πνιιή κε ηα κάηηα νξζάλνηρηα, ρσξίο λ' αλάβεη ην θσο, θαη πξνζπαζνχζε λα αλαιχζεη ζρνιαζηηθά ην θάζε ηνπ ιεπηφ, ηελ θάζε ιέμε πνπ είρε πξνθέξεη θνπβεληηάδνληαο κε ηνλ νπνηνδήπνηε άλζξσπν, αθφκα θαη ηνλ ηπραίν ζπλεπηβάηε ζην βαγφλη ηνπ κεηξφ. Ο ηίξιηηο θξφληηδε λα κεηαθηλείηαη κφλν κε ην ακάμη ηνπ, απνθεχγνληαο έηζη ηηο ηπραίεο επαθέο, ζεσξνχζε, φκσο, πσο ην λα απνκνλσζεί ηειείσο απφ ηνλ θφζκν ζα 'ηαλ αλφεην, γηαηί πνηνο μέξεη πνηα απνζηνιή ζα ηνπ εξρφηαλ. Καη ηφηε, κηα απφηνκε αιιαγή ηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπ ζα κπνξνχζε λα θηλήζεη ηηο ππνςίεο εθείλσλ πνπ ηνλ παξαθνινπζνχζαλ. Όζν γηα ην γεγνλφο φηη ζην Ράηρ φινη βξίζθνληαλ θάησ απφ παξαθνινχζεζε, απηφ ν ηίξιηηο ην γλψξηδε πνιχ θαιά.

Ο ηίξιηηο ςείξηδε, φπσο ιέκε, θαη ηελ παξακηθξή ιεπηνκέξεηα. Ήμεξε πσο άλζξσπνη ηνπ δηθνχ ηνπ επαγγέικαηνο είραλ θαεί θπξηνιεθηηθά απφ ην ηίπνηα. Κη αθξηβψο απηή ε ζρνιαζηηθφηεηα γηα ηηο ιεπηνκέξεηεο ηνλ είρε ζψζεη δπν θνξέο σο ηψξα.

...Ο ηίξιηηο έξημε κεραληθά ηα κάηηα ηνπ ζηνλ θαζξέθηε θαη ζθχξημε θαηάπιεθηνο: Βθείλν ην «ΐάληεξεξ». πνπ είρε θνιιήζεη πίζσ ηνπ ζηε Φξηληξηρζηξάζε, ζπλέρηδε λα ηνλ αθνινπζεί επίκνλα. Ο ηίξιηηο πάηεζε δπλαηά ην γθάδη θαη ην «Υνξρ» έθπγε κε δχλακε κπξνζηά. Ο ηίξιηηο πέξαζε ηξέρνληαο δαηκνληζκέλα ηελ Ώιεμάληεξπιαηο, χζηεξα έζηξηςε πξνο ηε Μπεξγθζηξάζε. Πεξλψληαο ην λεθξνηαθείν βγήθε ζηε ΐεηεξάλελζηξάζε, θνίηαμε πίζσ θαη θαηάιαβε πσο ε νπξά — αλ ήηαλ νπξά — ηνλ είρε ράζεη· Έθαλε αθφκα έλαλ θχθιν, γηα θάζε ελδερφκελν, πέξαζε δίπια απφ ην αγαπεκέλν ηνπ κηθξφ εζηηαηφξην «Ο άγαξκπνο Γθφηιηκπ»» θη εδψ — είρε αθφκα θαηξφ ζηε δηάζεζή ηνπ — ζηακάηεζε.

Σν αγαπνχζε πνιχ απηφ ην παιηφ θαπειεηφ. Σν έιεγαλ «Ο άγαξκπνο Γθφηιηκπ» επεηδή ν ηαβεξληάξεο, ππνδερφκελνο ηνπο πειάηεο ηνπ, έιεγε ζε φινπο, αλεμάξηεηα απφ βαζκνχο, ζέζεηο θαη θνηλσληθή ηεξαξρία:

—Ση κνπ θφπηαζεο μαλά, ρνληξνγνχξνπλν; Κνπβάιεζεο θαη ζειπθφ καδί ζνπ, θαινχηζηθν δείρλεη... ΐαξέιη ηεο κπίξαο, θνπθάξη ςφθηαο γειάδαο, καζηάξη άξξσζηεο θαηζίθαο, φια απηά είλαη. Μφλν γπλαίθα δελ είλαη! Με ηελ πξψηε θαίλεηαη πσο ηελ έρεηο ζηεθαλσκέλε! Βρηέο, φκσο, κνπ είρεο έξζεη κε κηα άιιε θνξαδί- ηζα! Αελ πξφθεηηαη λα ζηα θξχςσ — εμεγνχζε ζηε γπλαίθα ηνπ πειάηε. Αελ πξφθεηηαη λα ζνπ θάλσ πιάηεο, παιηφζθπιν...

Με ηνλ θαηξφ, ν ηίξιηηο πξφζεμε πσο ηνπο πην ζεβαζηνχο πειάηεο ηνπ ν άγαξκπνο Γθφηιηκπ ηνπο έβξηδε κε ηδηαίηεξα πεξηπνηεκέλεο βξηζηέο: Ήηαλ θαίλεηαη απηφ έλα είδνο ζεβαζκνχ. εβαζκνχ απ' ηελ αλάπνδε.

Ο Γθφηιηκπ ηνλ ππνδέρηεθε άθεθα ηνλ ηίξιηηο: —Κάηζε λα ληεξιηθψζεηο κπίξα, ζηπιηάξη...

Ο ηίξιηηο ηνπ 'ζθίμε ην ρέξη, ρψλνληάο ηνπ κέζα δπν κάξθα θη έθαηζε ζ' έλα απφκεξν ηξαπεδάθη απφ ρνληξνζάληδα, πίζσ απφ ην ζηχιν, πνπ πάλσ ηνπ θάληαδαλ γξακκέλεο βξηζηέο ησλ ςαξάδσλ ηνπ Μέθιελκπνπξγθ, βξηζηέο αικπξέο θη . απιντθά θπληθέο. Ήηαλ θάηη πνπ άξεζε ηδηαίηεξα ζηηο γπλαίθεο ησλ βηνκεράλσλ.

«Ση ζα κπνξνχζε λα έρεη ζπκβεί; αθφληδε ηε ζθέςε ηνπ ν ηίξιηηο, απνηειεηψλνληαο ην θνληάθ ηνπ. πλδέζκνπο δελ πεξηκέλσ, πάεη λα πεη απ' απηή ηε κεξηά δελ ηξέρεη ηίπνηα. Παιηέο ππνζέζεηο: Μα απηνί δελ πξνιαβαίλνπλ λα αζρνιεζνχλ νχηε κε ηηο θαηλνχξγηεο. Σα ζακπνηάδ θπηξψλνπλ ζαλ ηα καληηάξηα, ηέηηα ζακπνηάδ δελ είρε γλσξίζεη, πνηέ ηεο ε Γεξκαλία. ΟΈξβηλ ... ηνπ. Μήπσο βξήθαλ ηνλ αζχξκαην;».

Έβγαιε ην παθέην κε ηα ηζηγάξα, αιιά ζαλ έπηαζε ζηνλ εαπηφ ηνπ ηελ επηζπκία λα θαπλίζεη απαλσηά, δελ άλαςε θαζφινπ ηζηγάξν.

Έλησζε πσο ήζειε λα πάεη ακέζσο ζηα ραιάζκαηα ηνπ ζπηηηνχ ηνπ Έξβηλ θαη ηεο Καη. «Σν 'ρσ θάλεη ην κεγάιν ιάζνο, είπε κέζα ηνπ. Έπξεπε λα πάσ θαη λα ςάμσ κφλνο κνπ ζε φια ηα

λνζνθνκεία. Κη αλ δε ζθνηψζεθαλ θη είλαη ιαβσκέλνη; Αελ έπξεπε λα πηζηέςσ ζηα ηειεθσλήκαηα. Πξέπεη λα πάσ λα ςάμσ, κφιηο κηιήζσ κε ηνλ Μπφξκαλ... ίγνπξα ζα 'ξζεη ζην ξαληεβνχ: ηαλ ηνπο ζθίγγνπλ, γίλνληαη δεκνθξαηηθνί. Ώπιεζίαζηνη είλαη φηαλ ληψζνπλ εληάμεη, κφιηο φκσο κπξηζηνχλ ην ηέινο, γίλνληαη δεηινί, θαινζπλάηνη θαη δεκνθξαηηθνί. Σνχηε ηε ζηηγκή πξέπεη λα ηα παξακεξίζσ φια η' άιια, αθφκα θαη ηνλ Έξβηλ θαη ηελ Καη. Πξψηα πξέπεη λα κηιήζσ κ' απηφλ ην δήκην».

ΐγήθε απφ ην θαπειεηφ, έθαηζε ζην ηηκφλη θαη ρσξίο λα βηάδεηαη μεθίλεζε γηα ηελ Ελβαιηληελζηξάζε, γηα ην κνπζείν θπζηθήο ηζηνξίαο. Βθεί, ζην μελνδνρείν «Νφηε Top», φπνπ λα 'λαη ζα 'πξεπε λα 'ξζεη ν Μπφξκαλ.

Πξνρσξνχζε πνιχ αξγά, θνηηψληαο θάζε ηφζν ηνλ θαζξέθηε, αιιά ην καχξν «ΐάληεξεξ» δελ ηνλ αθνινπζνχζε.

«Λεο λα δνθίκαζε λα κε ςειαθίζεη ν έιελκπεξγθ, κηα θαη αξρίδεη ε απνζηνιή ηνπ ιαγθ;» αλαξσηήζεθε. «Βίλαη θη απηή κηα εμήγεζε αξθεηά πεηζηηθή. Ή κήπσο αξρίδνπλ λα ζπάλε ηα λεχξα κνπ;».

Ξαλαθνίηαμε ζηνλ θαζξέθηε. Σίπνηα, ν δξφκνο ήηαλ αδεηαλφο. ηα πεδνδξφκηα, ηψξα πνπ άδεηαζε ν δξφκνο, ηα παηδηά έηξεραλ κε ηα παηίληα ηνπο γειψληαο δπλαηά. ηνλ ηνίρν ηνπ ζπηηηνχ κε ηνπο γθξεκηζκέλνπο ζνβάδεο έζηεθε κηα νπξά: Φαίλεηαη πεξίκελαλ θξέαο.

Ο ηίξιηηο παξάηεζε ην ακάμη ζηκά ζηελ θιηληθή «αξηηέ» θαη, πεξλψληαο κέζα απφ ην κεγάιν πάξθν ηεο, βγήθε κπξνζηά ζην κνπζείν. Κη εδψ εζπρία θη εξεκηά, νχηε ςπρή ζην δξφκν. Βίρε δηαιέμεη εηδηθά απηφ ην κέξνο: Βδψ φια θαίλνληαλ ζαλ ζην πηάην.

«Πάλησο, ίζσο θαη λα 'ρνπλ ζηεζεί άλζξσπνη ηνπ κέζα ζην μελνδνρείν. Ώλ ν Μπφξκαλ ην ζθχξημε ζηνλ Υίκιεξ, ζίγνπξα έρνπλ ζηεζεί εθεί κέζα. Ώλ φρη, νη δηθνί ηνπ άλζξσπνη θάπνπ ζα βξίζθνληαη εδψ, ζηελ είζνδν, ή ζηελ απέλαληη κεξηά θαη ζα παξηζηάλνπλ ηνπο επηζηήκνλεο...».

Ο ηίξιηηο ζήκεξα θνξνχζε πνιηηηθά, είρε θξχςεη ηα κάηηα ηνπ πίζσ απφ ηα γπαιηά ηνπ ήιηνπ κε ην ρνληξφ ζθειεηφ, ν κπεξέο ζθέπαδε σο ρακειά ην κέησπν ηνπ. Έηζη δχζθνια ζα ηνλ γλψξηδε θαλείο απφ καθξηά. Βλψ απηφο κπνξνχζε λα βιέπεη απφ δσ ηελ πιαηεία κπξνζηά ζην κνπζείν, θαζψο θαη ην μελνδνρείν. ρη, φια έδεηρλαλ ήζπρα θαη ήξεκα, ίζσο κάιηζηα ππεξβνιηθά ήζπρα θαη ήξεκα. Ο ηίξιηηο ήηαλ κφλνο ηνπ ζην κνπζείν θη απηφ δελ ηνλ επλννχζε θαζφινπ ηψξα.

ηάζεθε κπξνζηά ζ' έλα πεξίεξγν έθζεκα: ζηα δεθαηξία ζηάδηα εμέιημεο ηνπ θξαλίνπ. Σν θξαλίν No 8 ήηαλ παβηάλελ, ην No 9 γίββσλα, ην No 10 νπξαγθνηάγθνπ, ην No 11 γνξίια, ην No 12 ρηκπαηδή, ην No 13 αλζξψπνπ.

«Γηαηί έρεη ην δεθαηξία ν άλζξσπνο; ια ελαληίνλ ηνπ αλζξψπνπ, αθφκα θη απηφο ν γξνπζνχδεο ν αξηζκφο, ςεπηνγέιαζε ν ηίξιηηο. Ώο είρε ηνπιάρηζηνλ ην δψδεθα ή ην δεθαηέζζεξα. Κη φκσο φρη, άξπα ηε, αθξηβψο ην δεθαηξία... Γέκηζε ν ηφπνο κατκνχδεο, ζπλέρηζε ηε ζθέςε ηνπ ν ηίξιηηο, ζηακαηεκέλνο κπξνζηά ζην νκνίσκα ηνπ γνξίια Μπφκπη. Γηαηί ηφζε θξνληίδα γηα ηηο κατκνχδεο;*

Δ επηγξαθή ζηελ ηακπειίηζα έιεγε: «Ο γνξίιαο Μπφκπη ήξζε ζην ΐεξνιίλν ζηηο 29 Μάξηε 1928, ζε ειηθία ηξηψλ εηψλ. Έδεζε σο ηελ 1ε Ώπγνχζηνπ 1935. Βίρε αλάζηεκα 1,72 κέηξα, βάξνο 266 θηιά».

«Καη δελ ηνπ θαίλεηαη, ππνιφγηζε ν ηίξιηηο, πνπ ην είρε ηδεί πνιιέο θνξέο σο ηψξα θείλν ην ηαξηρεπκέλν έθζεκα. Αε δείρλεη γηα πνιχ ρνληξφο. Βγψ είκαη ςειφηεξνο θη φκσο δπγίδσ κφλν εβδνκήληα δχν».

Παξακέξηζε ιηγάθη, ιεο θη ήζειε λα ηδεί ην γνξίια απφ καθξηά, θαη βξέζεθε ζηκά ζην κεγάιν παξάζπξν, απ' φπνπ θαηλφηαλ ην απέλαληη πεδνδξφκην ηεο Ελβαιηληελζηξάζε. Κνίηαμε ην ξνιφη ηνπ. Χο ην ξαληεβνχ είραλ απνκείλεη δέθα ιεπηά.

Ώθξηβψο απηήλ ηελ ψξα, ζχκθσλα κε ην ζρέδην πνπ είρε θαηαζηξψζεη, ζα 'πξεπε λα έξζεη εδψ ζην κνπζείν γηα ξαληεβνχ ν πξάθηνξαο Κιάνπο. Σέηην ήηαλ ην ζρέδην γηα ην άιινζη ηνπ. Βίρε ζηείιεη ζηε δηεχζπλζε ηνπ Κιάνπο θξππηνγξαθεκέλν ηειεγξάθεκα ζήκεξα ην πξσί. Σν είρε ζηείιεη ππεξεζηαθά, δηακέζνπ ηεο γξακκαηείαο. ινη ήμεξαλ πσο ν ηίξιηηο ηα ξαληεβνχ κε ηνπο πξάθηνξεο ηα θιείλεη ζε κνπζεία. Καιψληαο ηνλ Κιάνπο ζηφρεπε ζε δχν πξάγκαηα. Σν πξψην θαη ζπνπδαηφηεξν ήηαλ ην άιινζη γηα ηελ πεξίπησζε πνπ ν Μπφξκαλ ζα εηδνπνηνχζε ηνλ Υίκιεξ ζρεηηθά κε ην γξάκκα, θη εθείλνο ζα έδηλε δηαηαγή λα ρηελίζνπλ νιάθεξε ηελ πεξηνρή θη φια ηα θηίξηα γχξσ ζην μελνδνρείν «Νφηε Top». Σν δεχηεξν ήηαλ λα επηβεβαησζεί γηα κηα αθφκα θνξά, έζησ θαη έκκεζα ην άιινζη ζηελ ππφζεζε ηνπ εμαθαληζκέλνπ Κιάνπο.

Ο ηίξιηηο πέξαζε ζηελ επφκελε αίζνπζα. Βίδε μαλά απφ θεη ηελ Ελβαιηληελζηξάζε. Κακηά θίλεζε. Βδψ ζηάζεθε ζηκά ζ' έλα ζπάλην έθζεκα, πνπ είρε βξεζεί ζηα δάζε ηνπ ΐέληελζινο θαηά ην δέθαην φγδνν αηψλα.

Πάλσ ζ' έλα θνκκάηη θνξκνχ δέληξνπ ήηαλ ρσκέλα ηα θέξαηα ειαθηνχ θη έλα κέξνο απφ ην ζπαζκέλν θξαλίν ηνπ. Φαίλεηαη πσο ην δπλαηφ εθείλν αξζεληθφ ειάθη ιφμεςε ζην θνπηνχιηζκά ηνπ, πάλσ ζηελ έμαςε ηεο αλνημηάηηθεο κάρεο γηα ην ζειπθφ, θαη ην ρηχπεκα πνπ πξννξηδφηαλ γηα ηνλ αληίδειν βξήθε ηνλ θνξκφ ηνπ δέληξνπ...

Ο ηίξιηηο άθνπζε πνιιέο αλάθαηεο νκηιίεο θαη βήκαηα, πνιιά βαξηά βήκαηα. «Μπιφθν»! Ώκέζσο φκσο μερψξηζε παηδηθέο θσλέο θαη γχξηζε λα ηδεί: Μηα δαζθάια πνπ θνξνχζε θζαξκέλα, αιιά θαινγπαιηζκέλα αληξηθά παπνχηζηα είρε θέξεη ηνπο καζεηέο ηεο — θαίλνληαλ ηεο έθηεο ηάμεο — γηα λα ηνπο παξαδφ- ζεη εδψ ην κάζεκα ηεο βνηαληθήο. Σα παηδηά θνίηαδαλ γνεηεπκέλα ηα εθζέκαηα θαη δε ζνξπβνχζαλ, αιιά γΓ απηφ αθξηβψο γηλφηαλ πην αλεζπρεηηθφ ην γξήγνξν ςηζχξηζκά ηεο.

Ο ηίξιηηο θνίηαδε ηα παηδηά. Ώπφ ηα κάηηα ηνπο έιεηπε ε παηδηάζηηθε,ε φκνξθε ζθαληαιηά. Άθνπγαλ πξνζερηηθά ηε δαζθάια, ζαλ κεγάινη.

«Μα πνηα θαηάξα ηνλ βαξαίλεη απηφ ην ιαφ; είπε κέζα ηνπ ν ηίξιηηο. Πψο έγηλε έηζη, ψζηε νη παξαλντθέο ηδέεο λα θαηαδηθάζνπλ ηα παηδηά ζε ηέηηα πεηλαζκέλε γεξνληηθή θξίθε; Πψο νη λαδηζηέο, ρσκέλνη ζηα ηζηκεληέληα θαηαθχγηα, κε κπφιηθν ηπξί, ζαξδέιεο θαη ζνθνιάηεο, ηα θαηάθεξαλ λα ζηήζνπλ γηα πξνθάιπ- ςή ηνπο ηα ηξπθεξά θνξκάθηα απηψλ ησλ παηδηψλ; Καη ην πην θνβεξφ, πψο κπφξεζαλ λα θπηέςνπλ ζ' απηά ηα παηδηά ηελ ηπθιή πεπνίζεζε, πσο ην αλψηεξν ηδαληθφ ηεο δσήο είλαη ν ζάλαηνο γηα ηηο ηδέεο ηνπ Υίηιεξ;».

ΐγήθε απφ ηε βνεζεηηθή έμνδν πέληε ιεπηά κεηά απφ ηελ ψξα ηνπ ξαληεβνχ. Αελ είδε ςπρή έμσ απ' ην μελνδνρείν. Πεξπαηψληαο ζηηο πίζσ κεξηέο ησλ θηηξίσλ ν ηίξιηηο έθηαζε ζην πξέε, έθαλε έλα θχθιν, έθαηζε ζην ακάμη ηνπ θαη μεθίλεζε γηα ην γξαθείν ηνπ ζηα Βο-Νηε. Οπξά πίζσ ηνπ δελ αληηιήθζεθε νχηε ηψξα, ζηελ επηζηξνθή ηνπ.

«Βδψ θάηη δελ πάεη θαιά, είπε κέζα ηνπ. Κάηη παξάμελν ζπκβαίλεη. Ώλ ν Μπφξκαλ κε πεξίκελε, δελ ήηαλ δπλαηφ λα κελ ην πξνζέμσ».

...Ώιιά ν Μπφξκαλ δελ κπφξεζε λα βγεη απφ ην θαηαθχγην: Ο θχξεξ έβγαιε ιφγν, ε αίζνπζα ήηαλ γεκάηε θη απηφο έζηεθε πίζσ θαη ιηγάθη αξηζηεξά απφ ηνλ θχξεξ. Αελ ήηαλ δπλαηφ λα θχγεη φζν κηινχζε ν θχξεξ. Κάηη ηέηην ζα 'ηαλ ζθέηε ηξέια. Ήζειε λα θχγεη λσξίηεξα. Βίρε απνθαζίζεη λα πάεη ζην ξαληεβνχ, λα ηνλ ηδεί εθείλν ηνλ άγλσζην πνπ ηνπ είρε ζηείιεη ην γξάκκα. Αελ ηα θαηάθεξε φκσο λα βγεη πξηλ πάεη ηξεηο ε ψξα.

«Καη πψο ζα ηνλ βξσ ηψξα; αλαξσηηφηαλ ν Μπφξκαλ. Αε δηαθηλδπλεχσ ηίπνηα αλ ηνλ ζπλαληήζσ, δηαθηλδπλεχσ φκσο πνιιά αλ αξλεζψ ηε ζπλάληεζε καδί ηνπ».

«Α-8-πξνο Μίιεξ Άθξσο απφξξεην Γξακκέλν ζε έλα αληίηππν. Σν απηνθίλεην κάξθαο «Υνξρ» κε ηνλ αξηζκφ ΐΚΡ-821, μέθπγε απφ ηελ παξαθνινχζεζε ζηελ πεξηνρή

ηεο ΐεηεξαλελ- ζηξάζε. Ο νδεγφο κάιινλ αληηιήθζεθε ηελ παξαθνινχζεζε. Έρνληαο ππφςε ηηο δηαηαγέο ζαο δελ ην θαηαδηψμακε, αλ θαη ε εληζρπκέλε κεραλή κάο έδηλε ηε δπλαηφηεηα. Ώθνχ εηδνπνηήζακε ηελ ππεξεζία Ν-2 γηα ηελ θαηεχζπλζε δηαθπγήο ηνπ «Υνξρ» ΐΚΡ-821, επηζηξέςακε ζηε βάζε».

«B-192-πξνο Μίιεξ Άθξσο απφξξεην Γξακκέλν ζε έλα αληίηππν. Μφιηο αλάιαβαλ ηε ζπλέρηζε ηεο παξαθνινχζεζεο ηνπ απηνθηλήηνπ κάξθαο «Υνξρ» κε ηνλ αξηζκφ ΐΚΡ-

821, νη άληξεο κνπ δηαπίζησζαλ φηη ν θάηνρνο ηνπ απηνθηλήηνπ κπήθε ζηηο 12.27 ζην κνπζείν θπζηθήο ηζηνξίαο. Βπεηδή είρακε πξνεηδνπνηεζεί γηα ηελ άξηζηε επαγγεικαηηθή θαηάξηηζε ηνπ πεξί νπ ν ιφγνο αηφκνπ, έιαβα ηελ απφθαζε ε παξαθνινχζεζε λα κε γίλεη απφ έλα κφλν άληξα κνπ κέζα ζην κνπζείν. Δ πξάθηνξάο κνπ "Ειδε έιαβε εληνιή λα θέξεη ηνπο καζεηέο ηεο απφ ην γπκλάζην θαη λα ηνπο παξαδφζεη ην κάζεκά ηεο ηεο ζηηο αίζνπζεο ηνπ κνπζείνπ. Σα ζηνηρεία απφ ηελ παξαθνινχζεζε ηεο Ίιδε καο επηηξέπνπλ λα ζαο αλαθέξνπκε, κε απφιπηε πεπνίζεζε, φηη ην πεξί νπ ν ιφγνο άηνκν δελ ήξζε ζε επαθή κε θαλέλα άιιν άηνκν. Βπηζπλάπησ ζρεδηάγξακκα κε ηα εθζέκαηα πνπ γχξσ ηνπο ζηάζεθε πεξηζζφηεξν απφ άιια ην πεξί νπ ν ιφγνο άηνκν. Σν άηνκν βγήθε απφ ηε βνεζεηηθή έμνδν ηνπ κνπζείνπ, πνπ ηε ρξεζηκνπνηνχλ νη ππάιιεινη ηνπ, αθξηβψο ζηηο 13.05». 27.2.1945 (ψξα 15 θαη 00 ιεπηά)

Ο Μίιεξ έθξπςε ηελ αλαθνξά ζην ληνζηέ θαη ζήθσζε ην αθνπζηηθφ. —Μίιεξ, είπε. αο αθνχσ. —«χληξνθε» Μίιεξ εδψ ν «ζχληξνθνο» έιελκπεξγθ, αζηεηεχηεθε ν αξρεγφο ηεο πνιηηηθήο

θαηαζθνπείαο. Ή κήπσο ζαο βνιεχεη θαιχηεξα λα ζαο ιέσ «κίζηεξ»; —Βκέλα κε βνιεχεη λα κε ιέλε «Μίιεξ», είπε ν αξρεγφο ηεο Γθεζηάπν. Λέμε θαηεγνξεκαηηθή, ηαπεηλή

θαη λφζηηκε. αο αθνχσ, παιηφθηιε. Ο έιελκπεξγθ ζθέπαζε ην αθνπζηηθφ κε ηελ παιάκε ηνπ θαη θνίηαμε ηνλ ηίξιηηο. Βθείλνο είπε: —Ναη. Καη κνλνκηάο. Καηαθνχηεια. Ώιιηψο ζα μεθχγεη, είλαη αιεπνχ απηφο... —Παιηφθηιε, είπε ν έιελκπεξγθ. Μνπ ήξζε εδψ ν ηίξιηηο, ζα ηνλ ζπκάζηε ίζσο... Ναη; Ώθφκα

θαιχηεξα. Σα έρεη θαηά θάπνην ηξφπν ιίγν ρακέλα: Ή ηνλ παξαθνινπζνχλ εγθιεκαηίεο θαη θνβάηαη, γηαηί

κέλεη νινκφλαρνο ζε ζπίηη κέζα ζην δάζνο, ή ηνπ θφιιεζαλ νπξά δηθνί καο άλζξσπνη, ζα ζέιαηε λα καο βνεζήζεηε λα μεδηαιχλνπκε ηη ηξέρεη;

—Ση κάξθα είλαη ην απηνθίλεην ηνπ; —Ση κάξθα είλαη ην απηνθίλεην ζαο; ξψηεζε ηνλ ηίξιηηο, ζθεπάδνληαο μαλά ην αθνπζηηθφ ν

έιελκπεξγθ. —«Υνξρ». —Με ζθεπάδεηε ην αθνπζηηθφ κε ηελ παιάκε, μεθψληζε ν Μίιεξ. Ώο βγεη ζην ηειέθσλν ν ηίξιηηο. —ζηε κπνξείηε θαη κε βιέπεηε απφ καθξηά; ηνλ ξψηεζε ν έιελκπεξγθ. Ο ηίξιηηο πήξε ην αθνπζηηθφ θαη είπε: —Υάηι Υίηιεξ! —Καιεκέξα παιηφθηιε, απάληεζε ν Μίιεξ. Σν λνχκεξν ηνπ ακαμηνχ ζαο κήπσο θαηά ηχρε είλαη ΐΚΡ-

821; —Ώθξηβψο, νκπεξγθξνππελθχξεξ... —Καη πνχ ζαο θφιιεζαλ ηελ νπξά; ηελ Κνπξθίξζηεληακ; —ρη. ηελ Φξηληξηρζηξάζε. —Καη ηνπο μεθχγαηε ζηε ΐεηεξαλελζηξάζε; —Ώθξηβψο. Ο Μίιεξ γέιαζε: —ζα ηνπο ζηξίςσ ην ιαξχγγη! Άθνπ θίιε κνπ δνπιηά λα ζνπ πεηχρεη! Μελ αλεζπρείηε, ηίξιηηο, δε ζαο

παξαθνινπζνχλ εγθιεκαηίεο. Γήζηε ήξεκα ζην δάζνο ζαο. Ήηαλ δηθνί καο άλζξσπνη. Παξαθνινπζνχλ έλα «Υνξρ» πνπ κνηάδεη κε ην δηθφ ζαο... Βλφο λνηηνακεξηθάλνπ. πλερίζηε ηε δσή ζαο φπσο ηελ έρεηε ζηξσκέ-λε, αλ φκσο, πνπ δελ ην εχρνκαη, ζαο κπεξδέςνπλ μαλά κε ηνπο λνηηνακεξηθάλνπο θαη κνπ αλαθέξνπλ φηη ζπρλάδεηε ζην «Σζηγ- γντλαθέιεξ», ζην Κνπληάκ, δελ πξφθεηηαη λα ζαο ηε ραξίζσ...

Σν «Σζηγγντλαθέιεξ» — («Σζηγγάληθν ππφγεην») — ήηαλ έλα κηθξφ θαπειεηφ, φπνπ απαγνξεπφηαλ λα πεγαίλνπλ νη ζηξαηησηηθνί θαη ηα κέιε ηνπ θφκκαηνο.

—Κη αλ κνπ ρξεηαζηεί λα πεγαίλσ εθεί γηα ζέκαηα ηεο δνπιηάο κνπ; —Σν ίδην κνπ θάλεη, ζηξαβνγέιαζε ν Μίιεξ. Ώλ πξνηηκάηε λα θιείλεηε ξαληεβνχ κε ηνπο αλζξψπνπο ζαο

ζε θακπηλέδεο, θαιχηεξα λα πεγαίλεηε ζην «Μέμηθν». Σν «Μέμηθν» ήηαλ ην παγηδεπκέλν απφ ηνλ Μίιεξ θαπειεηφ. Βθεί δνχιεπε ε αληηθαηαζθνπεία. Ο ηίξιηηο

ην 'μεξε απηφ απφ ηνλ έιελκπεξγθ. Βθείλνο, βέβαηα, δελ είρε δηθαίσκα λα ηνπ κηιήζεη γη' απηφ ην κπζηηθφ, αθνχ είρε εθδνζεί εηδηθή εγθχθιηνο, πνπ απαγφξεπε λα κπαίλνπλ ζην «Μέμηθν» ηα κέιε ηνπ θφκκαηνο θαη νη ζηξαηησηηθνί. Έηζη νη αθειείο γισζζνθνπάλεο ζεσξνχζαλ ηνλ εαπηφ ηνπο απφιπηα αζθαιή, ρσξίο ζηξαηησηηθνχο θαη θνκκαηηθνχο ηξηγχξσ ηνπο. Ώιιά θαη ρσξίο λα ππνςηάδνληαη, βέβαηα, πσο ην θάζε ηξαπεδάθη ην θξπθάθνπγε ε Γθεζηάπν.

—Ώθνχ είλ' έηζη, ζαο επραξηζηψ, απάληεζε ν ηίξιηηο. Ώθνχ κνπ ην ζπληζηάηε, ζα θιείλσ ηα ξαληεβνχ κε ηνπο αλζξψπνπο κνπ πάληα ζην «Μέμηθν». Ώλ φκσο κε ζβεξθψζνπλ, ζα 'ξζσ λα κε βνεζήζεηε.

—Βιάηε, ζα ραξψ θηφιαο πνπ ζα ζαο ηδψ. Υάηι Υίηιεξ! Ο ηίξιηηο γχξηζε ζπίηη ηνπ κ' έλα αλάκηθην ζπλαίζζεκα: Γεληθά είρε πηζηέςεη ζ' απηά πνπ ηνπ είπε ν

Μίιεξ, γηαηί εθείλνο έπαηδε αλνηρηά. Μήπσο, φκσο, παξαήηαλ αλνηρηφ ην παηρλίδη ηνπ; Δ αίζζεζε ηνπ κέηξνπ είλαη ην ζπνπδαηφηεξν πξάγκα ζηελ φπνηα δνπιηά. Καη ζηελ θαηαζθνπεία, ηδηαίηεξα. Κακηά θνξά, αθφκα θαη ε ππεξβνιηθή θαρππνςία ηνπ ηίξιηηο ηνπ θαηλφηαλ ιηγφηεξν επηθίλδπλε απφ ηελ ππεξβνιηθή εηιηθξίλεηα.

«Πξνο Μίιεξ Άθξσο απφξξεην. Γξακκέλν ζε έλα αληίηππν. ήκεξα, ψξα 19.42, ν πεξί νπ ν ιφγνο δήηεζε ην ππεξεζηαθφ απηνθίλεην ΐΚΝ-441 θαη είπε ζηνλ νδεγφ

λα ηνλ πάεη ζηε ζηάζε ηνπ κεηξφ «Μίηιπιαηο». Βθεί βγήθε απφ ην απηνθίλεην. Δ πξνζ- πάζεηά καο λα ηνλ επηζεκάλνπκε ζε άιιεο ζηάζεηο ηνπ κεηξφ δελ θαξπνθφξεζε. Βέξλεξ».

Ο Μίιεξ έθξπςε απηή ηελ αλαθνξά ζηνλ πνιπρξεζηκνπνηε- κέλν θάθειν, φπνπ έβαδε ηηο πην απφξξεηεο θαη ηηο πην ζπνπδαίεο ππνζέζεηο, θη χζηεξα ζπλέρηζε ην δηάβαζκα ησλ ζηνηρείσλ γηα ηνλ ηίξιηηο. εκείσζε κε ην θφθθηλν κνιχβη εθείλν ην ζεκείν πνπ έιεγε φηη ηνλ ειεχζεξν ρξφλν ηνπ, «ν πεξί νπ ν ιφγνο» ηνλ πεξλάεη ζηα κνπζεία, φπνπ θαη πξνηηκάεη λα θιείλεη ηα ξαληεβνχ κε ηνπο πξάθηνξέο ηνπ. Σν κέηξν ηεο εκπηζηνζχλεο

Ο νκπεξγθξνππελθχξεξ ησλ Βο-Βο Καξι ΐνιθ παξάδνζε ηελ επηζηνιή ζηνλ πξνζσπηθφ πηιφην ηνπ Υίκιεξ.

—Ώλ ζαο ξίμνπλ, ηνπ είπε κε ηε καιαθή θσλή ηνπ, πφιεκνο γίλεηαη, φια είλαη πηζαλά, απηή ηελ επηζηνιή νθείιεηε λα ηελ θάςεηε πξηλ μεθνπκπψζεηε ηα ινπξηά ηνπ αιεμίπησηνπ.

—Αελ κπνξψ λα θάςσ απηή ηελ επηζηνιή πξηλ μεθνπκπψζσ ηα ινπξηά ηνπ αιεμίπησηνπ, απάληεζε ν ζρνιαζηηθφο πηιφηνο, γηαηί ην αιεμίπησην ζα κε ζέξλεη ζηε γε. Ώιιά ην πξψην πνπ ζα θάλσ, κφιηο απαιιαγψ απφ ηα ινπξηά, ζα είλαη λα θάςσ ακέζσο απηή ηελ επηζηνιή.

—Βληάμεη, ρακνγέιαζε ν ΐνιθ, αο ην ζπκθσλήζνπκε έηζη. Πάλησο, ζαο ππνγξακκίδσ φηη ηελ επηζηνιή απηή νθείιεηε λα ηελ θάςεηε, αθφκα θη αλ ην αεξνπιάλν ζαο ρηππεζεί πάλσ απφ ην Ράηρ.

Ο Καξι ΐνιθ είρε θάζε ιφγν λα παίξλεη απηά ηα κέηξα: Ώλ εθείλε ε επηζηνιή έπεθηε ζηα ρέξηα νπνηνπδήπνηε άιινπ εθηφο απφ ηνλ Υίκιεξ, ν ΐνιθ ήηαλ θηφιαο ρακέλνο.

Όζηεξα απφ εθηά ψξεο, ν Υίκιεξ είρε αλνίμεη ηελ επηζηνιή ηνπ ΐνιθ. «Ρατρζθχξεξ! Ώκέζσο κφιηο επέζηξεςα ζηελ Εηαιία άξρηζα λα θαηαζηξψλσ ην ζρέδην ηεο εμφδνπ πξνο ηνλ Νηάιεο: φρη

απφ ηελ νξγαλσηηθή πιεπξά, αιιά κάιινλ απφ ηε ζηξαηεγηθή. Σα ζηνηρεία πνπ έρσ εδψ ζηε δηάζεζή κνπ, κνπ επηηξέπνπλ λα θαηαιήμσ ζην θχξην ζπκπέξαζκα φηη ηνπο ζπκκάρνπο ηνπο αλεζπρεί θη απηνχο, φπσο αλεζπρεί θη εκάο ε ππαξθηή πξννπηηθή ηεο δεκηνπξγίαο ζηε ΐφξεηα Εηαιία θνκκνπληζηηθήο θπβέξλεζεο. Ώθφκα θη αλ κηα ηέηηα θπβέξλεζε ζρεκαηηζηεί θαζαξά ζπκβνιηθά, ε Μφζρα ζα απνθηήζεη άκεζε πξνζπέιαζε πξνο ηε Μάγρε: δηακέζνπ ησλ θνκκνπληζηψλ ηνπ Σίην, κε ηε βνήζεηα ησλ παιηψλ θνκκνπληζηψλ εγεηψλ θαη ηνπ Μνξίο Σνξέδ ζηε Γαιιία. Έηζη, εκθαλίδεηαη ζην άκεζν κέιινλ ε απεηιή ηεο δεκηνπξγίαο «δψλεο κπνιζεβηθηζκνχ» απφ ην ΐειηγξάδη δηακέζνπ ηεο Σδέλνβα θαη ησλ Καλψλ σο ην Παξίζη.

ΐνεζφο ζην εγρείξεκά κνπ έρεη γίλεη ν Ένπγθελ Νηφικαλ. Δ κεηέξα ηνπ είλαη ηηαιίδα. Έρεη πιαηηέο ζρέζεηο αλάκεζα ζηελ πςειή αξηζηνθξαηία κε ηηο θηινγεξκαληθέο, αιιά αληηλαδηζηηθέο δηαζέζεηο ηεο. Ώιιά γηα κέλα νη έλλνηεο «Γεξκαλία» θαη «εζληθν- ζνζηαιηζκφο» είλαη αδηαίξεηεο, θαη, αθνχ νη γεξκαλφθηιεο δηαζέ-ζεηο ηεο θξάνπ Νηφικαλ απσζνχλ ζε δεχηεξν πιάλν φια ηα άιια, ζεψξεζα ζθφπηκν λα ρξεζηκνπνηήζσ ηνλ Ένπγθελ ζηελ επεμεξγαζία ησλ ιεπηνκεξεηψλ ηνπ εγρεηξήκαηνο, πηζηεχνληαο πσο νη ζρέζεηο θαη νη δηαζπλδέζεηο ηεο κεηέξαο ηνπ ζα καο ρξεηαζηνχλ γηα ηε ζρεηηθή πξνεηνηκαζία ησλ ζπκκάρσλ.

Ώπνθάζηζα, θη ν Νηφικαλ θαηαπηάζηεθε, δηακέζνπ ηηαιηθψλ θαλαιηψλ λα πιεξνθνξεζεί ν Νηάιεο, πσο ην λφεκα ησλ πηζαλψλ δηαπξαγκαηεχζεσλ ζα ζηνρεχεη ζην λα κπνξέζεη ε Αχζε λα ζέζεη θάησ απφ ηνλ έιεγρν ηεο νιφθιεξε ηε ΐφξεηα Εηαιία πξηλ επηθξαηήζνπλ εθεί νη θνκκνπληζηέο. Καη κάιηζηα, εκείο ζεσξνχκε πσο ε πξσηνβνπιία νθείιεη λα μεθηλήζεη φρη απφ εκάο. Βκέλα κνπ θαίλεηαη πην ζθφπηκν, λα κπνξέζνπλ νη ζχκκαρνη «λα κάζνπλ» γηα ηηο δηθέο κνπ δηαζέζεηο απφ ηνπο πξάθηνξέο ηνπο. Γη' απηφ αλάζεζα ζηνλ Νηφικαλ ην παξαθάησ εγρείξεκα: Καηά πιεξνθνξίεο ηεο Γθεζηάπν, ν θαηψηεξνο αμησκαηηθφο ησλ ζσξαθηζκέλσλ κνλάδσλ ησλ Βο-Βο Γθνπίλην Σζίκεξ έρεη επηζεκαλζεί πνιιέο θνξέο ζε ζπδεηήζεηο κε ηηαινχο λα ιέεη φηη ν πφιεκνο ράζεθε θη ε θαηάζηαζε δελ έρεη πηα θακηά ειπίδα. ε έλα θηιηθφ πάξηη, φπνπ «ηπραία» βξέζεθε ν Νηφικαλ, θαηά ην πξσί, πνπ είραλ πηεη φινη αξθεηά, είπε ζηνλ Σζίκεξ πσο έρεη θνπξαζηεί απ' απηφλ ηνλ θαηαξακέλν άζθνπν πφιεκν. Αηακέζνπ ησλ πξαθηφξσλ εμαθξίβσζα πσο ηελ άιιε θηφιαο κέξα ν Σζίκεξ, ζπδεηψληαο κε ην βαξψλν Λνπίηδη Παξίιη, είπε φηη αθνχ ν Νηφικαλ νλνκάδεη θαηαξακέλν ηνλ πφιεκν, ην ίδην ζα ιέεη θη ν Καξι ΐνιθ, φκσο ν ΐνιθ θξαηάεη ζηα ρέξηα ηνπ ηε κνίξα νιφθιεξεο ηεο ΐφξεηαο Εηαιίαο θαη φισλ ησλ γεξκαληθψλ ζηξαηεπκάησλ πνπ βξίζθνληαη εδψ. Ο Λνπίηδη Παξίιη ήηαλ πξνπνιεκηθά ν εδψ αληηπξφζσπνο ηεο ακεξηθάληθεο εηαηξίαο «Καιβηιάηζηελ Κνξπνξέηζηνλ», θη νη επαθέο ηνπ κε ηελ Ώκεξηθή είλαη πιαηηά γλσζηέο εδψ, αλ θαη ν ίδηνο πάληα ππνζηήξηδε ην θαζεζηψο ηνπ ληνχηζε. Ώιιά θαη ν πεζεξφο ηνπ, πινχζηνο ιηβαλέδνο ηξαπεδίηεο, ζπλδέεηαη κε ην βξεηαληθφ θαη κε ην γαιιηθφ θεθάιαην. Δ ζπδήηεζε ηνπ Γθνπίλην Σζίκεξ κε ηνλ Παξίιη ήηαλ αξθεηή γηα λα δφζεη ηελ αθνξκή ψζηε ν Νηφικαλ λα θαιέζεη ηνλ Γθνπίλην Σζίκεξ ζην κπζηηθφ ηνπ δηακέξηζκα θαη λα ηνπ παξνπζηάζεη φια ηα ζπγθεληξσκέλα ζηνηρεία πνπ ηνλ εθζέηνπλ. «Βίλαη αξθεηά γηα λα ζαο ζηείινπλ ακέζσο ζηελ θξεκάια», είπε ν Νηφικαλ ζηνλ Σζίκεξ. «Μφλν έλα πξάγκα κπνξεί λα ζαο ζψζεη, ν ηίκηνο αγψλαο γηα ηε Γεξκαλία. Καη ζ' απηφλ ηνλ αγψλα ην βάξνο πέθηεη ζηηο δηπισκαηηθέο, ζηηο αφξαηεο κάρεο». Με δπν ιφγηα, ν Σζίκεξ δέρηεθε λα δνπιέςεη γηα ινγαξηαζκφ καο.

Σελ άιιε κέξα ν Σζίκεξ ζπλαληήζεθε κε ην βαξψλν Παξίιη, θαη ηνπ είπε φηη κφλν ν αξρεγφο ησλ Βο-Βο ζηελ Εηαιία, ν ΐνιθ, κπνξεί λα ζψζεη ηελ ΐφξεηα Εηαιία απφ ηελ θνκκνπληζηηθή απεηιή πνπ ηελ απνηεινχλ νη παξηηδάλνη ζηα βνπλά θαη ζηηο πφιεηο νιφθιεξεο ηεο ρψξαο, αιιά θπζηθά, αλ ν ΐνιθ ζα ελεξγνχζε καδί κε ηνπο ζπκκάρνπο, ε εμφλησζε ησλ παξηηδάλσλ ζα κπνξνχζε λα γίλεη γξήγνξα θαη κηα γηα πάληα. Ο βαξψλνο Παξίιη, πνπ έρεη κεγάια νηθνλνκηθά ζπκθέξνληα ζην Σνπξίλν, ζηε Σδέλνβα θαη ζην Μηιάλν, άθνπζε κε κεγάιν ελδηαθέξνλ ηνλ Σζίκεξ θαη πξνζθέξζεθε λα καο βνεζήζεη ψζηε λα πξαγκαηνπνηεζνχλ νη επαθέο κε ηνπο δπηηθνχο ζπκκάρνπο. Φπζηθά, ν Σζίκεξ κνπ έζηεηιε γξαπηή αλαθνξά γηα ηε ζπδήηεζή ηνπ κε ηνλ Παξίιη, θη έηζη, φιν ην εγρείξεκα έρεη ζσξαθηζηεί απφ θείλε ηε ζηηγκή. Έιαβε ηελ φςε ηνπ παηρληδηνχ κε ηνπο ζπκκάρνπο, πνπ γίλεηαη θάησ απφ ηνλ έιεγρν ησλ Βο-Βο πξνο ην ζπκθέξνλ ηνπ θχξεξ θαη ηνπ Ράηρ.

ηηο 21 Φιεβάξε ν βαξψλνο Παξίιη ηαμίδεςε ζηε Γπξίρε. Βθεί ήξζε ζε επαθή κε ην γλσζηφ ηνπ Μαμ Γθνχζκαλ. Βθείλνο ηνλ βνήζεζε λα ζπλαληεζεί κε ηνλ ηαγκαηάξρε ΐάηκπει, κφληκν αμησκαηηθφ ηεο ειβεηηθήο θαηαζθνπείαο. Ο ΐάηκπει δηθαηνιφγεζε ηελ πξνζπκία ηνπ λα βνεζήζεη γηα λα απνθαηαζηαζεί επαθή αλάκεζα ζηα Βο-Βο θαη ηνπο ακεξηθάλνπο, κε αθεηεξία ην ελδηαθέξνλ ηνπ γηα ηα ηδηαίηεξα ζπκθέξνληα ηεο Βιβεηίαο, ηεο νπνίαο tivai ππήθννο. Καη ζπγθεθξηκέλα: Δ Σδέλνβα είλαη ιηκάλη πνπ ην ρξεζηκνπνηνχλ θπξίσο νη ειβεηηθέο εηαηξίεο. Ώλ πέζεη ε Εηαιία

θάησ απφ θνκκνπληζηηθφ δπγφ, απηφ ζα βιάςεη ηηο ειβεηηθέο εηαηξίεο. Βθηφο απ* απηά, φπσο κπφξεζα λα εμαθξηβψζσ, ν ΐάηκπει είρε ζπνπδάζεη θαη ζηε Γεξκαλία. Μεηά απφ ηηο ζπνπδέο ηνπ ζην παλεπηζηήκην ηεο ΐαζηιείαο απνθνίηεζε θαη απφ ην παλεπηζηήκην ηεο Φξαγθθνχξηεο.

ηε ζπδήηεζή ηνπ κε ην βαξψλν Παξίιη ν ΐάηκπει είπε, φηη ζα πξέπεη λα ηεξεζεί ε κέγηζηε κπζηηθφηεηα, γηαηί εθείλνο ξηζθάξεη, βνεζψληαο ζηε δεκηνπξγία ηέηησλ επαθψλ. Κάηη- ηέηην, είπε, ζπάδεη ηελ νπδεηεξφηεηα ηεο Βιβεηίαο, θαη κάιηζηα ηψξα, πνπ ε ζέζε ησλ ξψζσλ είλαη ηφζν ηζρπξή, αλ καζεπηεί ην κπζηηθφ, ε θπβέξλεζή ηνπ ζα αλαγθαζηεί λα ηνλ απνθεξχμεη θαη λα ζπγθεληξψζεη νιφθιεξν ην πηζαλφ

πιήγκα πξνζσπηθά ζ' απηφλ. Ο Παξίιη δηαβεβαίσζε ηνλ ηαγκαηάξρε ΐάηκπει, φηη θαλέλαο δελ έρεη ζπκθέξνλ λα καζεπηεί ην κπζηηθφ, θαλέλαο άιινο εθηφο απφ ηνπο ξψζνπο, ή ηνπο θνκκνπληζηέο. «Κη αθνχ αλάκεζά καο, φπσο ην ειπίδσ, δελ ππάξρεη νχηε έλαο θνκκνπληζηήο, θη αθφκα πεξηζζφηεξν νχηε έλαο ξψζνο, κπνξνχκε λα 'καζηέ ζίγνπξνη πσο δε ζα ππάξμεη δηαθπγή πιεξνθνξηψλ», είπε ν βαξψλνο Παξίιη.

πσο κάζακε απφ ηνλ ΐάηκπει, ηελ άιιε κέξα, κεηά ηε ζπδήηεζε πνπ είρε καδί ηνπ, ν Παξίιη θάιεζε ζε γεχκα ηνλ Άιαλ Νηάιεο θαη ην βνεζφ ηνπ, ηνλ Γθέβεξληηο. «Έρσ δπν θίινπο πνπ κνπ κίιεζαλ γηα κηα ελδηαθέξνπζα ηδέα ηνπο, είπε ζηνπο θηινμε- λνχκελνχο ηνπ ν Παξίιη. Ώλ ζέιεηε κπνξψ λα ζαο ηνπο γλσξίζσ». Ο Νηάιεο απάληεζε φηη ζα πξνηηκνχζε λα ζπλαληεζεί κε ηνπο θίινπο ηνπ ΐάηκπει, αθνχ πξψηα ζα θνπβέληηαδε καδί ηνπο ν βνεζφο ηνπ.

Έγηλε θνπβέληα αλάκεζα ζηνλ Παξίιη θαη ηνλ Γθέβεξληηο. πσο ζαο έρσ πιεξνθνξήζεη λσξίηεξα, απηφο ν Γθέβεξληηο είλαη γηνο φρη ηνπ Έγθνλ Γθέβεξληηο, αιιά ηνπ Έξραξη θνλ νπιηο- Γθέβεξληηο, θαζεγεηή ηεο νηθνλνκνινγίαο ζην παλεπηζηήκην ηνπ ΐεξνιίλνπ. Φεχγνληαο ζηελ Ώκεξηθή, αθνχ πξψηα πήξε ην δηδαθηνξηθφ ηνπ ζηε Φξαγθθνχξηε (ζεκεηψλσ εδψ, φηη ππνπηεχνκαη πσο ε πξψηε γλσξηκία κεηαμχ ΐάηκπει θαη Γθέβεξληηο έγηλε ζηε Γεξκαλία, ηφηε αθφκα πνπ θη νη δπν ηνπο απνθνίηεζαλ απφ ην ίδην παλεπηζηήκην), ν Γθέβεξληηο άξρηζε λα δνπιεχεη ζηηο πνιπεζληθέο ηξάπεδεο θαη ηξαζη ηεο Νέαο Τφξθεο, φπνπ ηνλ γπξλφθεξλε ν Άιαλ Νηάιεο.

Καηά ηε ζπδήηεζε ν Παξίιη έζεζε ην εξψηεκα: «ζέιεηε λα ζπλαληεζείηε κε ηνλ ζηαληαξηελθχξεξ ησλ Βο-Βο Νηφικαλ γηα λα ζπδεηήζεηε πην ζπγθεθξηκέλα απηφ θαη άιια πξνβιήκαηα;». Ο Γθέβεξληηο δέρηεθε ηελ πξφηαζε, αλ θαη, θαηά ηε γλψκε πνπ ζρεκάηηζε ν Παξίιη, ηελ πξφηαζε απηή ν Γθέβεξληηο ηελ είδε κε νξηζκέλε δπζπηζηία θαη θαρππνςία, ραξαθηεξηζηηθή γηα ηνπο δηαλννχκελνπο πνπ θαηαπηάλνληαη κε ηελ θαηαζθνπεία.

Βγψ έδνζα ηε ζπγθαηάζεζε κνπ λα πάεη ν Νηφικαλ ζηελ Βιβεηία. Βθεί, ζηε ιίκλε Σζηάζν, ζπλαληήζεθε κε ηνλ Γθνχζκαλ θαη ηνλ Παξίιη. ηαλ έθηαζαλ ζην Λνπγθάλν, ζην κηθξφ ξ©ζρν- ξάλ «Μπηάλθη», ν Νηφικαλ, φπσο είρε ζπκθσλεζεί, δήισζε: «ζέινπκε δηαπξαγκαηεχζεηο κε ηνπο δπηηθνχο ζπκκάρνπο, ψζηε λα απνηξαπεί ην ζρέδην ηεο Μφζραο γηα δεκηνπξγία θνκκνπληζηηθήο θπβέξλεζεο-ζηε ΐφξεηα Εηαιία. Ο ζθνπφο απηφο καο ππνρξεψλεη λα παξακεξίζνπκε ηηο παιηέο αληηδηθίεο θαη λα ζθεθηνχκε γηα ην αχξην, ζβήλνληαο φιν ηνλ ακνηβαίν πφλν γηα ην ρηεο. Δ εηξήλε πξέπεη λα είλαη δίθαηε θαη αμηνπξεπήο».

Ο Γθνχζκαλ απάληεζε, φηη νη κφλεο δηαπξαγκαηεχζεηο θζπ κπνξνχλ λα γίλνπλ είλαη νη δηαπξαγκαηεχζεηο γηα παξάδνζε άλεπ φξσλ.

«Βγψ δε γίλνκαη πξνδφηεο», είπε ν Νηφικαλ. «Ώιια θαη θαλέλαο ζηε Γεξκαλία δε ζα απνθάζηδε θάηη ηέηην».

Χζηφζν ν Γθνχζκαλ επέκεηλε ζηνλ φξν «παξάδνζε άλεπ φξσλ», αιιά θαη δελ ηελ έθνβε ηε ζπδήηεζε, παξά ηε ζηαζεξή αξλεηηθή ζηάζε πνπ θξαηνχζε ν Νηφικαλ, ζχκθσλα κε ην ζρέδην .πνπ είρακε θαηαζηξψζεη πξηλ ην ηαμίδη ηνπ.

Όζηεξα, δηέθνςε ηνλ Γθνχζκαλ θαη κπήθε ζηε ζπδήηεζε ν βνεζφο ηνπ 'Ώιαλ Νηάιεο, ν Πνι Μπινπκ. Ώθξηβψο απηφο, ν Μπινπκ, έδνζε ζηνλ Νηφικαλ ηα νλφκαηα δπν αξρεγψλ ηεο ηηαιηθήο Ώληίζηαζεο: ηνπ Φεξνχηζην Πάξη θαη ηνπ Οπζκηάλη, Οη άλζξσπνη απηνί βξίζθνληαη ζε δηθηά καο θπιαθή. Αελ είλαη θνκκνπ-ληζηέο, θη απηφ καο δίλεη ηε δπλαηφηεηα λα ζπκπεξάλνπκε, πσο νη ακεξηθάλνη, φπσο θη εκείο, θνβνχληαη ηελ θνκκνπληζηηθή απεηιή ζηελ Εηαιία. Σνπο ρξεηάδνληαη ήξσεο ηεο Ώληίζηαζεο πνπ λα κελ είλαη θνκκνπληζηέο, θαη πνπ ζα κπνξνχζαλ ζηελ θαηάιιειε ζηηγκή λα ζρεκαηίζνπλ θπβέξλεζε, πηζηή ζηα ηδαληθά ηεο Αχζεο.

«Ώλ νη άλζξσπνη απηνί ειεπζεξσζνχλ· θαη κεηαθεξζνχλ ζηελ Βιβεηία, είπε ν εθπξφζσπνο ηνπ Νηάιεο, ηφηε ζα κπνξνχζακε λα ζπλερίζνπκε ηηο ζπλαληήζεηο καο».

ηαλ γχξηζε θαη κνπ ηα αλάθεξε φια απηά ν Νηφικαλ, θαηάιαβα πσο νη δηαπξαγκαηεχζεηο είραλ αξρίζεη, γηαηί κφλν έηζη κπνξνχζε λα εξκελεπηεί ε παξάθιεζε γηα ηελ ειεπζέξσζε ησλ δπν ηηαιψλ. Ο Νηφικαλ εμέθξαζε ηε γλψκε, πσο ν Νηάιεο πεξη- κέλεη δηθή κνπ άθημε ζηελ Βιβεηία, Πήγα ζην ζηξαηάξρε Κέζει- ξηλγθ. Όζηεξα απφ πεληάσξε ζπδήηεζε καδί ηνπ θαηάιεμα ζην ζπκπέξαζκα, πσο ν ζηξαηάξρεο ζα ζπκθσλνχκε γηα κηα έληηκε ζπλζεθνιφγεζε, αλ θαη θακηά άκεζε δηαβεβαίσζε γηα απηφ ην ζέκα, ν Κέζειξηλγθ δελ κνπ είρε δφζεη, ίζσο εμαηηίαο ηεο παξαδν- ζηαθήο ηνπ επηθχιαμεο λα κε κηιάεη αλνηρηά κε άηνκα ησλ ππεξε- ζηψλ αζθάιεηαο.

Σελ άιιε κέξα ν Παξίιη κε επηζθέθηεθε ζην κπζηηθφ δηακέ- ξηζκα ζηε ιίκλε Γθάξληα θαη κνπ έθεξε απφ κέξνπο ηνπ Νηάιεο ηελ πξφζθιεζε γηα κηα ζχζθεςε ζηε Γπξίρε. Κη έηζη, κεζαχξην θεχγσ γηα ηελ Βιβεηία. ηελ πεξίπησζε πνπ απηφ απνδεηρηεί παγίδα, εγψ ζα πξνβάισ ηελ επίζεκε εθδνρή φηη πξφθεηηαη γηα απαγσγή. Ώλ φκσο ην ηαμίδη κνπ ζεκαίλεη έλαξμε ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ, ζα ζαο ελεκεξψζσ κε ηελ επφκελε επηζηνιή κνπ πνπ ζα ζαο ηε ζηείισ ακέζσο κφιηο επηζηξέςσ ζην αξρεγείν κνπ. Αηθφο ζαο Καξι ΐνιθ».

Σν κνπζείν «Πέξγακνλ» ην βνκβάξδηδαλ νη εγγιέδνη, αιιά ν θαζεγεηήο Πιάηζλεξ δε ζέιεζε λα θχγεη κε ηνπο άιινπο επηζηήκνλεο ηνπ κνπζείνπ. Γήηεζε ηελ άδεηα λα κείλεη ζην ΐεξνιίλν, γηα λα θπιάεη έζησ εθείλν ην ηκήκα ηνπ θηηξίνπ, πνπ δελ είρε γθξεκηζηεί.

Βθεί πήγε λα ηνλ βξεη ηψξα ν ηίξιηηο. Ο Πιάηζλεξ ράξεθε πνιχ κφιηο ηνλ είδε. Σνλ ηξάβεμε ζην ππφγεην ηνπ θαη βηάζηεθε λα βάιεη ηελ

θαθεηηέξα ζην ειεθηξηθφ κάηη. —Αελ μεπαγηάδεηε εδψ κέζα; —Ξεπαγηάδσ σο ην μχιηαζκα. Ώιιά ηη λα θάλσ; Τπάξρεη θαη θαλέλαο πνπ λα κελ μεπαγηάδεη ζήκεξα;

απάληεζε ν Πιάηζλεξ. —ην θαηαθχγην ηνπ θχξεξ δελ ηζηγγνπλεχνληαη ηε δεζηαζηά... Ρ—Μα, θπζηθά...Ο αξρεγφο πξέπεη λα δεη ζηε δεζηαζηά. Αελ είλαη δπλαηφλ λα ζπγθξίλνπκε ηηο δηθέο

καο θξνληίδεο κε ηηο ζθνηνχξεο θαη ηηο επζχλεο ηνπ αξρεγνχ! Βκείο είκαζηε εκείο, ν θαζέλαο γηα ηνλ εαπηφ ηνπ, ελψ εθείλνο ζθέθηεηαη γηα φινπο ηνπο γεξκαλνχο.

Ο ηίξιηηο έςαμε κε ηελ πξνζερηηθή καηηά ηνπ νιφθιεξν ην ππίφγεην: 1 Αελ είρε νχηε κηα ηξχπα εμαεξηζκνχ. πζθεπέο ππνθινπήο ζπλνκηιηψλ ήηαλ αδχλαην λα

ηνπνζεηήζεθαλ πνπζελά. Γη' απηφ, κφιηο ηξάβεμε κηα γεξή ξνπθεμηά ηνπ ηζηγάξνπ ηνπ, δε δίζηαζε λα κηιήζεη:

—Ώο η' αθήζνπκε απηά, θαζεγεηή κνπ... Ο έμαιινο καληαθφο έζηεζε εθαηνκκχξηα θεθάιηα θάησ απφ ηηο βφκβεο, ελψ ν ίδηνο θαηαρσληάζηεθε, ην θάζαξκα, ζην ζίγνπξν θαηαθχγην ηνπ, θαη βιέπεη ζηλεκά καδί κε ηε ζπκκνξία ηνπ...

Σν πξφζσπν ηνπ Πιάηζλεξ έγηλε άζπξν ζαλ ην αιεχξη, θη ν ηίξιηηο ηνλ ιππήζεθε, κεηάλησζε πνπ ηα είρε πεη φια απηά, κεηάλνησζε αθφκα θαη πνπ ήξζε ζε ηνχηνλ ην δχζηπρν γέξν γηα ηε δηθή ηνπ δνπιηά.

«Ώιιά γηαηί ιέσ απηή ηε δνπιηά δηθή κνπ; αλαξσηήζεθε. ην θάησ-θάησ πεξηζζφηεξν είλαη δνπιηά ησλ ίδησλ ησλ γεξκαλψλ, ζπλεπψο είλαη θαη δηθή ηνπ δνπιηά, ηνπ θαζεγεηή».

—Λνηπφλ; είπε ν ηίξιηηο, γηαηί δε κηιάηε;... Μήπσο δε ζπκθσλάηε κ' απηά πνπ ιέσ; Ο θαζεγεηήο ζψπαηλε. —Λνηπφλ, μαλάπε ν ηίξιηηο, ν αδεξθφο ζαο θαη θίινο κνπ, κε βνεζνχζε φζν δνχζε. Βζείο δελ

ελδηαθεξζήθαηε πνηέ ζαο γηα ηε δνπιηά κνπ. Βίκαη ζηαληαξηελθχξεξ ησλ Βο-Βο θαη δνπιεχσ ζηελ θαηαζθνπεία.

Ο θαζεγεηήο ηίλαμε ηα ρέξηα ηνπ, ιεο θαη ζθέπαδε ην πξφζσπν ηνπ απφ ηηο βνπξδνπιηέο. —ρη, μεθψληζε. ρη, ρίιηεο θνξέο φρη! Ο αδεξθφο κνπ πνηέ δελ ήηαλ, πνηέ δε ζα κπνξνχζε λα ήηαλ

πξνβνθάηνξαο! ρη! μαλάπε πην δπλαηά ηψξα. ρη! Αε ζαο πηζηεχσ! —Μα δελ ήηαλ πξνβνθάηνξαο, απάληεζε ν ηίξιηηο, ελψ εγψ, πξαγκαηηθά δνπιεχσ ζηελ

θαηαζθνπεία. ηε ζνβηεηηθή θαηαζθνπεία... Κη άπισζε ην ρέξη ηνπ δίλνληαο ζηνλ Πιάηζλεξ έλα γξάκκα. Ήηαλ ην γξάκκα πνπ ηνπ είρε γξάςεη ν

αδεξθφο ηνπ ιίγν πξηλ πεζάλεη: «Φίιε, ζ' επραξηζηψ γηα φια. Έκαζα πνιιά απφ ζέλα. Έκαζα πψο πξέπεη λ' αγαπάσ, κα θαη ζην

φλνκα ηεο αγάπεο λα κηζψ εθείλνπο πνπ θέξλνπλ ηε ζθιαβηά ζην ιαφ ηεο Γεξκαλίαο. Πιάηζλεξ». —Σα έγξαςε έηζη γηα λα πξνθπιαρηεί απφ ηελ Γθεζηάπν, ηνπ εμήγεζε ν ηίξιηηο, παίξλνληαο πίζσ ην

γξάκκα. Σε ζθιαβηά ζην γεξκαληθφ ιαφ, φπσο βγαίλεη γηα ζαο απφ απηφ ην γξάκκα, ηε θέξλνπλ νη νξδέο ησλ κπνιζεβίθσλ θαη νη αξκάδεο ησλ ακεξηθάλσλ. Ώπηνχο, ινηπφλ, ηνπο κπνιζεβίθνπο θαη ηνπο ακεξηθάλνπο, έρνπκε ππνρξέσζε, φπσο καο ιέεη ν αδεξθφο ζαο, λα ηνπο κηζνχκε... Έηζη δελ είλαη;

Ο Πιάηζλεξ ζψπαηλε ψξα πνιιή, θνπβαξηαζκέλνο ζηελ πειψξηα πνιπζξφλα. . —αο ρεηξνθξνηψ, είπε, ηεξκαηίδνληαο ηε κνπγθακάξα ηνπ. Σψξα θαηαιαβαίλσ... Μπνξείηε λα

βαζηζηείηε ζε κέλα, γηα φια. Οκσο νθείισ λα ζαο ην πσ απφ ηψξα: Με ηελ πξψηε βνπξδνπιηά πνπ ζα θάσ ζηα πιεπξά ζα ηα καξηπξήζσ φια.

. —Σν μέξσ, απάληεζε ν ηίξιηηο. Ση πξνηηκάηε; Σνλ αθαξηαίν ζάλαην απφ ην δειεηήξην, ή ηα βαζαληζηήξηα ζηελ Γθεζηάπν;

, . —Ώθνχ δελ ππάξρεη ηξίηε εθινγή, ρακνγέιαζε ν Πιάηζλεξ κ ελα απξφζκελν αλππεξάζπηζην ρακφγειν, θπζηθά, πξνηηκψ ην δειεηήξην. —Βληάμεη, ινηπφλ, ζα καγεηξέςνπκε θη εκείο έλα θαιφ ξπδφγαιν, ρακνγέιαζε ν ηίξιηηο. —Βγψ, ηη πξέπεη λα θάλσ; —Σίπνηα. Γήζηε ρσξίο θακηά αλεζπρία. Καη λα 'ζηε έηνηκνο ζε νπνηαδήπνηε ζηηγκή λα θάλεηε φ,ηη ρξεηαζηεί. 7.3.1945 (ψξα 22 θαη 03 ιεπηφ)

—Καιεζπέξα, πάζηνξα, είπε ν ηίξιηηο, θιείλνληαο γξήγνξα ηελ πφξηα πίζσ ηνπ. Γεηψ ζπγγλψκε πνπ έξρνκαη ηφζν αξγά. Βίραηε πέζεη θηφιαο γηα χπλν;

—Καιεζπέξα. Ναη, θνηκφκνπλ, αιιά κελ αλεζπρείηε γηα κέλα, πεξάζηε παξαθαιψ, κφλν κηα ζηηγκή λ' αλάςσ ηα θεξηά. Καζίζηε.

—Βπραξηζηψ. —πνπ ζαο βνιεχεη. Βδψ είλαη πην δεζηά, ζηκά ζηε ζφκπα θη αο είλαη ζβεζκέλε πηα. ζέιεηε εδψ; —ρη, γηαηί ζα θξπνινγήζσ χζηεξα, βγαίλνληαο απ' ηε δεζηαζηά ζηελ παγσληά. Πξνηηκψ πάληα ηελ

ίδηα, ηε ζηαζεξή ζεξκνθξαζία. Πάζηνξα, πνηνο έκελε εδψ, ζην ζπίηη ζαο, πξηλ έλα κήλα; —Έκελε θάπνηνο. --Πνηνο ήηαλ απηφο;

—Αελ μέξσ. —Αελ ελδηαθεξζήθαηε λα κάζεηε πνηνο ήηαλ; —ρη. Με είρε παξαθαιέζεη λα ηνπ δφζσ άζπιν. Βξηζθόηαλ ζε δχζθνιε ζέζε, θη εγψ δελ κπνξνχζα

λα ηνπ ην αξλεζψ. —Καιά θάλεηε θαη κνπ ιέηε ηφζν πεηζηηθά ςέκαηα. Βθείλνο ν άγλσζηνο ζαο είρε πεη φηη ήηαλ

καξμηζηήο. πδεηήζαηε καδί ηνπ θαη δηαθσλήζαηε, λνκίδνληαο πσο κηιάηε κε θνκκνπληζηή. Αελ ήηαλ θνκκνπληζηήο εθείλνο, πάζηνξα, πνηέ ηνπ δελ ήηαλ. Πξάθηνξαο δηθφο κνπ ήηαλ, πξνβνθάηνξαο ηεο Γθεζηάπν.

—ζηε έηζη, ινηπφλ... Βγψ κηινχζα καδί ηνπ βιέπνληάο ηνλ ζαλ άλζξσπν. Αελ έρεη ζεκαζία αλ ήηαλ θνκκνπληζηήο ή δηθφο ζαο πξάθηνξαο. Βίρε δεηήζεη λα ηνλ ζψζσ. Κη εγψ δελ κπνξνχζα λα ηνπ ην αξλεζψ.

—Αελ κπνξνχζαηε λα ηνπ ην αξλεζείηε, επαλέιαβε ηα ιφγηα ηνπ πάζηνξα ν ηίξιηηο. Καη δελ έρεη γηα ζαο ζεκαζία αλ ήηαλ θνκκνπληζηήο ή πξάθηνξαο ηεο Γθεζηάπν... Ώλ φκσο εμαηηίαο απηήο ηεο λννηξνπίαο ζαο,λα ζαο ελδηαθέξεη «κφλν ν άλζξσπνο», ζηελ αθεξεκέλε έλλνηα ηεο ιέμεο, αλ ιέσ, εμαηηίαο απηήο ζαο ηεο λννηξνπίαο, νη ζπγθεθξηκέλνη άλζξσπνη ζηέιλνληαη ζηελ θξεκάια, απηφ γηα ζαο δελ έρεη ζεκαζία;

—Έρεη, γηα κέλα έρεη ζεκαζία... —Κη αλ, αθφκα πην ζπγθεθξηκέλα, βξεζεί ζηελ θξεκάια

πξψηε ε αδεξθή ζαο θαη ηα παηδηά ηεο, απηφ δε ζα 'ρεη ζεκαζία γηα ζαο; —Μα απηφ ζα είλαη θαθνχξγεκα! Σν λα ιέηε πσο γηα ζαο δελ έρεη ζεκαζία πνηνλ έρεηε κπξνζηά ζαο, έλαλ θνκκνπληζηή ή έλαλ

πξάθηνξα ηεο Γθεζηάπν, απηφ είλαη αθφκα πην κεγάιν θαθνχξγεκα, απάληεζε ν ηίξιηηο θη έθαηζε. Καη κάιηζηα ην δηθφ ζαο θαθνχξγεκα είλαη δνγκαηηθφ θαη γη* απηφ ηδηαίηεξα θνβεξφ. Καζίζηε, πάζηνξα. Κη αθνχζηε κε πξνζερηηθά. Δ ζπδήηεζή ζαο κε ηνλ πξάθηνξά κνπ έρεη γξαθεί ζε ηαηλία. ρη, δελ ηελ έγξαςα εγψ, εθείλνο ηελ έγξαςε. Αελ μέξσ ηη απφγηλε εθείλνο. Μνπ έζηεηιε έλα παξάμελν γξάκκα. Ώιιά θαη ρσξίο ηελ ηαηλία, πνπ εγψ ηελ έρσ θαηαζηξέςεη, δε ζα ηνλ πηζηέςνπλ. Οχηε θαη πξφθεηηαη λα ηνλ δερηεί θαη λα κηιήζεη καδί ηνπ θαλέλαο, γηαηί δηθφο κνπ πξάθηνξαο είλαη. ζν γηα ηελ αδεξθή ζαο, πξφθεηηαη λα πηαζηεί κφιηο εζείο πεξάζεηε ηα ζχλνξα ηεο Βιβεηίαο.

—Μα εγψ δε ζθνπεχσ λα πεξάζσ ηα ζχλνξα ηεο Βιβεηίαο. —ζα ηα πεξάζεηε, θη εγψ ζα θξνληίζσ λα εμαζθαιηζηεί απφ θάζε θίλδπλν ε αδεξθή ζαο. —Μα εζείο θαληνκάο είζηε; Πψο κπνξψ λα ζαο εκπηζηεπηψ, φηαλ έρεηε ηφζα πξφζσπα; —Αελ έρεηε άιιε επηινγή, πάζηνξα. Καη ζα πάηε ζηελ Βιβεηία, έζησ κφλν θαη κφλν γηα λα ζψζεηε

ηνπο δηθνχο ζαο. Ή κήπσο φρη; —Ναη, ζα πάσ. Γηα λα ηνπο ζψζσ ηε δσή. —Γηαηί δε κε ξσηάηε ηη ζα πξέπεη λα θάλεηε φηαλ ζα πάηε ζηελ Βιβεηία; ζα αξλεζείηε λα πάηε εθεί αλ

ζαο αλαζέζσ λα αλαηηλάμεηε κηα εθθιεζηά; —Βίζηε έμππλνο άλζξσπνο. Ννκίδσ έρεηε ινγαξηάζεη πνιχ θαιά ηη κπνξψ θαη ηη δελ κπνξψ λα

θάλσ... —Έηζη είλαη. Αε κνπ ιέηε,ηε ιππάζηε ηε Γεξκαλία; —Σνπο γεξκαλνχο ιππάκαη. —Ώο είλαη θη έηζη. Αε λνκίδεηε, πσο ε εηξήλε, ρσξίο ιεπηφ θαζπζηέξεζε, απνηειεί δηέμνδν γηα ηνπο

γεξκαλνχο; —Ώπνηειεί δηέμνδν γηα ηε Γεξκαλία... —νθηζκφο είλαη απηφο, πάζηνξα. Ώπνηειεί δηέμνδν γηα ηνπο γεξκαλνχο, γηα ηε Γεξκαλία, γηα ηελ

αλζξσπφηεηα. Βκείο δε θνβφκαζηε κε ζθνησζνχκε, εκείο ηε δήζακε ηε δσή καο θαη ζην θάησ - θάησ', ηα 'ρνπκε ηα ρξνλάθηα καο. Σα παηδηά φκσο;

—αο αθνχσ. —Πνηνλ ζα κπνξέζεηε λα βξείηε ζηελ Βιβεηία απφ ηνπο παιηνχο ζαο ζπλάδειθνπο ζην θίλεκα ησλ

εηξεληζηψλ; —Υξεηάδεηαη εηξεληζηέο ε δηθηαηνξία; —ρη, ε δηθηαηνξία δε ρξεηάδεηαη εηξεληζηέο. Σνπο ρξεηά·

δνληαη εθείλνη πνπ εθηηκνχλ ξεαιηζηηθά ηελ θαηάζηαζε, θαηαιαβαίλνληαο πσο θάζε κέξα ζπλέρηζεο ηνπ πνιέκνπ ζηνηρίδεη λέα ζχκαηα θαη κάιηζηα άζθνπα.

—Ο Υίηιεξ ζα δερηεί δηαπξαγκαηεχζεηο; —Ο Υίηιεξ δελ πξφθεηηαη λα μεθηλήζεη δηαπξαγκαηεχζεηο. ε δηαπξαγκαηεχζεηο ζα πάλε άιια άηνκα. Ώιιά, πξνο ην παξφλ, απηή ε ζπδήηεζε είλαη πξφσξε. Άιιν ζέισ ηψξα εγψ. ζέισ πξψηα λα έρσ εγγπήζεηο, φηη εζείο, εθεί πνπ ζα πάηε, ζα βξείηε επαθέο κε αλζξψπνπο πνπ λα έρνπλ αμηφινγν βάξνο. Υξεηάδνληαη άλζξσπνη πνπ λα κπνξέζνπλ λα ζαο βνεζήζνπλ ψζηε λ' αξρίζεηε δηαπξαγκαηεχζεηο κε εθπξφζσπνπο ησλ δπηηθψλ θξαηψλ. Πνηνο κπνξεί λα ζαο βνεζήζεη ζ' απηφ;

Ο πάζηνξαο αλαζήθσζε ηνπο ψκνπο ηνπ: —Δ πξνζσπηθφηεηα ηνπ πξνέδξνπ ηεο Βιβεηηθήο Αεκνθξαηίαο ζαο βνιεχεη;

—ρη. Ώπηά ηα θαλάιηα είλαη επίζεκα. Αελ είλαη ζνβαξή ε πξφηαζή ζαο. Βγψ ελλνψ εθθιεζηαζηηθνχο παξάγνληεο, πνπ λα έρνπλ βάξνο ζηνλ θφζκν.

—ινη νη εθθιεζηαζηηθνί παξάγνληεο έρνπλ βάξνο ζε ηνχην ηνλ θφζκν, είπε ν πάζηνξαο, αιιά κφιηο είδε πσο ηξεκνχιηαζε μαλά ην πξφζσπν ηνπ ηίξιηηο, πξφζζεζε βηαζηηθά: Έρσ πνιινχο θίινπο εθεί. ζα ήηαλ αθέιεηα απφ κέξνπο κνπ λα ζαο ππνζρεζψ θάηη ζπγθεθξηκέλν, αιιά πηζηεχσ πσο ζα ηα θαηαθέξσ λα ην θνπβεληηάζσ απηφ ην ζέκα κε ζνβαξά πξφζσπα. Με ηνλ Μπξνχ- ληλγθ, αο πνχκε... Ώπηφλ ηνλ ζέβνληαη... κσο ζίγνπξα ζα κε ξσηήζνπλ πνηνλ εθπξνζσπψ.

^-Σνπο γεξκαλνχο, είπε θνθηά ν ηίξιηηο. Ώλ ζαο ξσηήζνπλ πνηνο ζπγθεθξηκέλα ζθνπεχεη λα δηαπξαγκαηεπηεί, ξσηήζηε θη εζείο: «Καη πνηνο ζπγθεθξηκέλα ζα ηηο δηεμάγεη ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο απ' ηελ πιεπξά ηεο Αχζεο;». Ώπηφ φκσο ζα γίλεη δηακέζνπ ηεο επαθήο πνπ ζα ζαο δφζσ εγψ...

—Αηακέζνπ ηίλνο; δελ θαηάιαβε ν πάζηνξαο. Ο ηίξιηηο ρακνγέιαζε θαη ηνπ εμήγεζε: ιεο ηηο ιεπηνκέξεηεο ζα ηηο θνπβεληηάζνπκε. Πξνο ην παξφλ, καο ρξεηάδεηαη κηα θαηά βάζε

ζπκθσλία γηα ην ζέκα απηφ. --Καη πνηεο είλαη νη εγγπήζεηο φηη ε αδεξθή κνπ θαη ηα παηδηά ηεο δε ζα βξεζνχλ ζηελ θξεκάια; —Βγψ δελ είκαη εθείλνο πνπ ζαο έβγαιε απφ ηε θπιαθή; —Ναη. —Ννκίδεηε πσο ήηαλ εχθνιν; —Πηζηεχσ πσο φρη. —Καη ηη λνκίδεηε; Έρνληαο ζηα ρέξηα κνπ ηελ ηαηλία ηεο ζπλνκηιίαο ζαο κε ηνλ πξνβνθάηνξα, δε ζα

κπνξνχζα λα ζαο ζηείισ ίζηα ζην θνχξλν; —ίγνπξα. —Να, ινηπφλ, πνπ ζαο απάληεζα θηφιαο. Δ αδεξθή ζαο ζα εμαζθαιηζηεί. ζν, θπζηθά, θη εζείο ζα

θάλεηε απηφ πνπ ζαο επηβάιεη ην θαζήθνλ ηνπ αλζξψπνπ, ν νπνίνο ιππάηαη γηα ηνπο γεξκαλνχο. —Με θνβεξίδεηε; —ρη, ζαο πξνεηδνπνηψ. Ώλ θεξζείηε δηαθνξεηηθά, δε ζα κπνξέζσ λα θάλσ ηίπνηα γηα λα ζψζσ ηελ

αδεξθή ζαο. —Καη πφηε ζα γίλνπλ φι' απηά; —χληνκα. Καη ην ηειεπηαίν: πνηνο θη αλ ζαο ξσηήζεη γηα ηε ζπλνκηιία καο... —Αελ πξφθεηηαη λα κηιήζσ. —Ώθφκα θη αλ ζαο αλαθξίλνπλ κε βαζαληζηήξηα; —Αελ πξφθεηηαη λα κηιήζσ. —ζέισ λα ζαο πηζηέςσ... —Πνηνο απ' ηνπο δπν καο ην ξηζθάξεη πεξηζζφηεξν ζε ηνχην ην ζέκα; —Βζείο γηα πνηνλ λνκίδεηε; —Ννκίδσ φηη πεξηζζφηεξν ην ξηζθάξεηε εζείο. —σζηά. —Βίζηε εηιηθξηλήο ζηελ επηζπκία ζαο λα πεηχρεηε εηξήλε γηα ηνπο γεξκαλνχο; —Ναη. —Σψξα ηειεπηαία θαηαιήμαηε ζηε ζθέςε, φηη πξέπεη λα γίλεη εηξήλε; —Ξέξεηε... πψο λα ζαο ην πσ, πάζηνξα, είπε ν ηίξιηηο. Απζθνιεχνκαη λα ζαο δφζσ κηα απφιπηα

ηίκηα απάληεζε. Κη φζν πην ηίκηα ζα ζαο απαληήζσ, ηφζν κεγαιχηεξν ςεχηε... —λαη, λαη, κελ απνξείηε— ηφζν κεγαιχηεξν ςεχηε ζα κε λνκίζεηε.

—πγθεθξηκέλα, πνηα ζα είλαη ε δηθή κνπ απνζηνιή; Καηαιαβαίλεηε, βέβαηα, πσο εγψ δε ζα ηα θαηαθέξσ λα θιέςσ ληνθνπκέληα, ή λα ππξνβνιήζσ θάπνηνλ απφ ελέδξα...

—Πξψηα - πξψηα, ρακνγέιαζε ν ηίξιηηο, θάηη ηέηηα δελ είλαη δχζθνιν λα ηα κάζεη θαλέλαο. Καη δεχηεξν, δε ζαο δεηάσ ηελ ηέρλε λα ζθνηψλεηε ππξνβνιψληαο απφ ελέδξα, ζα πείηε ζηνπο θίινπο ζαο φηη ν Υίκιεξ, δηακέζνπ ηνπ ηάδε θαη ηνπ ηάδε εθπξνζψπνπ ηνπ — νλφκαηα ζα ζαο πσ αξγφηεξα — πξνβνθάξεη ηε Αχζε. ζα ηνπο εμεγήζεηε πσο ν ηάδε ή ν ηάδε άλζξσπνο ηνπ Υίκιεξ δελ είλαη δπλαηφ λα δεηάεη εηιηθξηλά ηελ εηξήλε, ζα απνδείμεηε ζηνπο θίινπο ζαο φηη ν άλζξσπνο απηφο είλαη πξνβνθάηνξαο, ρσξίο θχξνο θαη ζεβαζκφ, αθφκα θαη κέζα ζηα Βο-Βο. ζα ηνπο πείηε φηη ην λα αξρίζνπλ δηαπξαγκαηεχζεηο κε έλα ηέηην άλζξσπν, είλαη φρη κφλν αλφεην, αιιά θαη γεινίν, ζα ηνπο ππνγξακκίζεηε πεηζηηθά, φηη είλαη ηξέια λα δερηνχλ δηαπξαγκαηεχζεηο κε ηα Βο-Βο, κε ηνλ Υίκιεξ, φηη δηαπξαγκαηεχζεηο πξέπεη λα θάλνπλ κε άιινπο αλζξψπνπο, θαη ζα ηνπο αλαθέξεηε ζνβαξά νλφκαηα ηζρπξψλ θαη κπαισκέλσλ αλζξψπσλ. Ώπηά, φκσο, αξγφηεξα.

Πξηλ θχγεη, ν ηίξιηηο ξψηεζε: —Βθηφο απ' ηελ ππεξέηξηα δελ ππάξρεη θαλέλαο άιινο ζην ζπίηη απηή ηε ζηηγκή; —Οχηε θη ε ππεξέηξηα είλαη εδψ. Πήγε ζηνπο δηθνχο ηεο, ζην ρσξηφ. —Μπνξψ λα ξίμσ κηα καηηά ζην ζπίηη; —Παξαθαιψ... Ο ηίξιηηο αλέβεθε ζην πάλσ πάησκα θαη θνίηαμε ζην δξφκν, ρσξίο λα παξακεξίζεη ηελ θνπξηίλα ηνπ

παξάζπξνπ: Δ θεληξηθή δεληξνζηνηρία ηεο κηθξήο θσκφπνιεο θαηλφηαλ νιφθιεξε απφ θεη ςειά. ηε δεληξνζηνηρία δελ είδε ςπρή δσληαλή.

Όζηεξα απφ κηζή ψξα ν ηίξιηηο είρε θηφιαο θηάζεη ζην κπαξ «Μέμηθν». Βθεί είρε νξίζεη ξαληεβνχ ζηνλ πξάθηνξά ηνπ πνπ παξαθνινπζνχζε ηα ζέκαηα ηεο θχιαμεο ηνπ κπζηηθνχ γηα ην «φπιν ηεο

ηηκσξίαο». Ο ηίξιηηο ήζειε λα δφζεη ραξά ζηνλ αξρεγφ ηεο Γθεζηάπν, πνπ πξσί-πξσί αχξην ζα άθνπγε ηε καγλεηνθσλεκέλε ζπλνκηιία ηνπ κε ηνλ πξάθηνξα, ζα ήηαλ κηα θαιή ζπλνκηιία έμππλνπ λαδηζηή θαηάζθνπνπ κε έμππλν λαδηζηή επηζηήκνλα: Ώπφ ηφηε πνπ νη γθεζηαπίηεο έπηαζαλ ηνλ εηδηθφ ηεο αηνκηθήο θπζηθήο Ρνχλγθε, ν ηίξιηηο δελ μερλνχζε απφ θαηξφ ζε θαηξφ λα ζσξαθίδεη ηνλ εαπηφ ηνπ απφ θάζε επζχλε γηα θείλε ηε ζχιιεςε. Καη κάιηζηα λα ζσξαθίδεηαη φρη φπσο-φπσο, αιιά κε επηκέιεηα θαη νιφπιεπξα. 8.3.1945 (ψξα 09 θαη 32 ιεπηά)

—Καιεκέξα, θξάνπ Κηλ. Πψο είζηε ζήκεξα; Πψο είλαη ην κσξφ; —Βπραξηζηψ, θχξηέ κνπ. Σψξα έρεη αξρίζεη λα βάδεη πνχ θαη πνχ ηηο θσλέο, θη έηζη εζχραζα.

Φνβφκνπλ πσο είρε πάζεη θάηη ε θσλνχια ηνπ επεηδή ήκνπλ ρηππεκέλε εγψ απ' ην βνκβαξδηζκφ. Σν θνίηαμαλ νη γηαηξνί. Βίπαλ πσο δε θαίλεηαη λα 'παζε ηίπνηα.

—Υαίξνκαη πνπ ην αθνχσ απηφ! Σα θαεκέλα ηα παηδάθηα... Σφζα βάζαλα γηα κσξά πνπ κφιηο έξρνληαη ζηε δσή, ζε ηνχην ην θνβεξφ θφζκν!... Κη εγψ ζαο έθεξα λέα. —Καιά λέα;

—ε ηνχηνπο ηνπο θαηξνχο φια ηα λέα είλαη άζρεκα, γηα ζαο, φκσο, είλαη κάιινλ θαιά. —Βπραξηζηψ, έδεημε ζπγθηλεκέλε ε Καη. Αε ζα μεράζσ πνηέ ηελ θαινζχλε ζαο. —Πέζηε κνπ, αιήζεηα, πψο είλαη ν πνλνθέθαινο ζαο; —Σψξα θαιχηεξα. Μνπ θαίλεηαη πσο έρεη πεξάζεη ε δαιάδα, δελ έρσ θαη θείλε ηελ αλαγνχια πνπ

κνπ 'θεξλε ιηπνζπκηέο. —Ώπηά είλαη ζπκπηψκαηα εγθεθαιηθήο δηάζεηζεο. —Ναη. Ώλ δελ ήηαλ ηα πνιιά κνπ καιιηά, ην παηδί δε ζα γιίησλε. Σα καιιηά κνπ δέρηεθαλ ην πξψην

ρηχπεκα θείλνπ ηνπ ζηδεξέληνπ δνθαξηνχ. Με πξνθχιαμε ηφζν πνιχ ε ραίηε κνπ. —Βζείο δελ έρεηε ραίηε. Βζείο έρεηε πινχζηα καιιηά. Σα θακάξσλα φηαλ ήξζα θαη ζαο είδα ηελ

πξψηε θνξά. Υξεζηκνπνηνχζαηε ηίπνηα ζακπνπάλ; —Ναη, λαη. Μαο έζηειλε ν ζείνο απφ ηε νπεδία έλα πεξζηθφ βφηαλν, «ρλα» ην ιέλε. Μαο έζηειλε θαη

θαιά ακεξηθάληθα ζακπνπάλ. Δ Καη ηα είρε αληηιεθηεί φια. Πέξαζε ςηιφ θφζθηλν ζην κπαιφ ηεο φιεο ηηο εξσηήζεηο πνπ ηεο είρε

θάλεη «ν θχξηνο απφ ηελ αζθαιηζηηθή εηαηξία». Δ ηζηνξία γηα ην ζείν απφ ηε ηνθρφικε ήηαλ ζίγνπξε θαη ζα άληερε ζηνλ έιεγρν. Καινζθέθηεθε θαη κεξηθέο ηζηνξίεο γηα ηε βαιίηζα. Ήμεξε, πσο ήηαλ ε πην δχζθνιε εξψηεζε, θαη ζα πξνζπαζνχζε ζήκεξα λα μεθχγεη απφ ηελ απάληεζε, θάλνληαο ηελ άξξσζηε. Βίρε απνθαζίζεη λα θνληξνιάξεη θη απηή ηνλ «αζθαιηζηηθφ πξάθηνξα». Δ ηζηνξία γηα ην ζείν ζηε ηνθρφικε ήηαλ εχθνιε. Καη ζα ήηαλ ζαλ έλα είδνο εμεηάζεηο θαη γηα ηνπο δπν ηνπο. Σν ζπνπδαηφηεξν, πνπ δελ έπξεπε λα ηεο μεθχγεη, ήηαλ λα πξνζέμεη θαιά ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ άγλσζηνπ.

—Μηα θαη ην 'θεξε ε θνπβέληα γηα ην ζείν ζαο. Έρεη ηειέθσλν ζπίηη ηνπ ζηε ηνθρφικε; —Ο άληξαο κνπ δελ ηνπ ηειεθσλάεη πνηέ. Δ Καη δελ πίζηεπε πσο ν Έξβηλ δελ ππάξρεη πηα. Γηαηί δελ κπνξνχζε λα ην πηζηέςεη θάηη ηέηην.

Όζηεξα απφ ηελ πξψηε έθξεμε ηεο πζηεξίαο, ηφηε πνπ ζπάξαδε απφ ηνπο ιπγκνχο ρσξίο λα βγάδεη ιέμε, ε γξηά λνζνθφκα ηεο είρε πεη:

—Μελ θάλεηο έηζη, ρξπζή κνπ. Έηζη είρα πάζεη θη εγψ κε ην γην κνπ. Ννκίδακε πσο ζθνηψζεθε, θαη θείλνο ήηαλ ζην λνζνθνκείν. Σψξα θνπηζαίλεη ρσξίο ην πνδάξη ηνπ, είλαη φκσο ζην ζπίηη. Αελ ηνλ πήξαλ ζην ζηξαηφ, θη έηζη ζα γιηηψζεη ηε δσή ηνπ.

Δ Καη έλησζε ηελ αλάγθε λα ζηείιεη ακέζσο, ρσξίο ραζνκέ- ξηα, έλα ζεκείσκα ζηνλ ηίξιηηο, παξαθαιψληαο ηνλ λα κάζεη ηη είρε ζπκβεί ζηνλ Έξβηλ, αιιά θαηαιάβαηλε πσο ζε θακηά πεξίπησζε δελ έπξεπε λα ην θάλεη απηφ, αλ θαη ρσξίο επαθή κε ηνλ ηίξιηηο δε ζα ηα θαηάθεξλε λα γιηηψζεη. Γη* απηφ θαη πίεδε ηνλ εαπηφ ηεο λα ζθεθηεί έλα ηξφπν έμππλν, πνπ ζα ηελ έθεξλε ζε επαθή κε ηνλ ηίξιηηο. Καη θείλνο ζα βξεη ηνλ Έξβηλ ζην λνζνθνκείν, θη φια ζα πάλε θαιά, θη ν γηνο ηεο ζα βγαίλεη πεξίπαην ζηε Μφζρα κε ηνλ Έξβηλ, φηαλ πηα ζα 'ρνπλ ηειεηψζεη φια ηνχηα, θαη ζα 'ρεη έξζεη ην γατδνπξνθαιφθαηξν κε ηα ρξπζά αξαρλφπαλα ζηνλ αέξα, θαη νη ζεκχδεο ζα 'λαη θίηξηλεο - θίηξηλεο, ςειέο, πεληαθάζαξεο...

—Δ εηαηξία καο, ζπλέρηζε ν άγλσζηνο, ζα ζαο βνεζήζεη λα κηιήζεηε ηειεθσληθά κε ην ζείν ζαο, κφιηο ζαο επηηξέςνπλ νη γηαηξνί λα ζεθσζείηε. Ξέξεηε, νη ζνπεδνί είλαη νπδέηεξνη, πινχζηνη, θη ν ζείνο ζαο έρεη θαζήθνλ λα ζαο βνεζήζεη. Αφζηε ηνπ V

r αθνχζεη απ' ην ηειέθσλν λα θσλάδεη ην κσξάθη, θαη ζα

ζπαξάμεη ε θαξδηά ηνπ. Λνηπφλ, ηψξα έρνπκε θαη ιέκε... Έρσ κηιήζεη κε ηε δηεχζπλζε ηεο εηαηξίαο καο θαη δέρηεθε λα ζαο δχζνπκε ην πξψην ρξεκαηηθφ βνήζεκα απηέο ηηο κέξεο, ρσξίο λα πεξηκέλνπκε πφηε ζα ηειεηψζεη ν έιεγρνο γηα ην πνζφ πνπ είζηε αζθαιηζκέλε. Μαο ρξεηάδνληαη, φκσο, δπν νλφκαηα εγγπεηψλ.

—Πψο ηνπο είπαηε; —Βγγπεηέο, δπν αλζξψπνπο πνπ λα εγγπεζνχλ... δεηψ ζπγγλψκε, αιιά θαηαιαβαίλεηε, εγψ είκαη

έλαο απιφο ππάιιεινο, κε κε παξαμεγείηε... πνπ λα επηβεβαηψλνπλ ηελ αμηνπηζηία ζαο. Καη πάιη ζαο παξαθαιψ λα κε θαηαιάβεηε ζσζηά...

—Μα θαη πνηνο ζα ζειήζεη λα δφζεη ηέηηα εγγχεζε; : :·—Αελ είλαη δπλαηφ λα κελ έρεηε θαζφινπ θίινπο!

—Σέηηνπο; ρη, δελ έρνπκε ηέηηνπο.

—Καιά, εληάμεη. Γλσζηνχο φκσο έρεηε, δελ είλ' έηζη; Ώπιψο γλσζηνχο, πνπ λα καο δηαβεβαηψζνπλ φηη γλψξηδαλ ηνλ άληξα ζαο. >!.PHk_Oxl γλσξίδνπλ ζέιεηε λα πείηε, ηνλ δηφξζσζε ε Καη. —Βίλαη δσληαλφο; —Ναη.

—Καη πνχ είλαη; Ήξζε εδψ θαη ζαο είδε; Δ Καη θνχλεζε αξλεηηθά ην θεθάιη ηεο. —ρη. ε θάπνην λνζνθνκείν ζα βξίζθεηαη. Σν πηζηεχσ πσο είλαη δσληαλφο. —Μα εγψ έμαςα παληνχ. —ε φια ηα λνζνθνκεία; —Καη βέβαηα.

—Καη ζηα ζηξαηησηηθά λνζνθνκεία; —Πψο ζαο πέξαζε ε ηδέα φηη κπνξεί λα ηνλ πήξαλ ζε ζηξαηησηηθφ λνζνθνκείν; —Μα είλαη αλάπεξνο πνιέκνπ... Ώμησκαηηθφο... ηνλ βξήθαλ αλαίζζεην, ζα κπνξνχζαλ λα ηνλ πάλε

ζε ζηξαηησηηθφ λνζνθνκείν... —Σψξα πηα δελ αλεζπρψ γηα ζαο, ρακνγέιαζε ν επηζθέπηεο. Σν θεθάιη ζαο ιεηηνπξγεί κηα ραξά.

Βίλαη θαλεξφ πσο ζχληνκα ζα ζαο πεξάζνπλ φια. Πέζηε κνπ, ινηπφλ, θάπνηνπο απ' ηνπο γλσζηνχο ηνπ ζπδχγνπ ζαο, θη εγψ αχξην ζα ηνπο πείζσ λα εγγπεζνχλ γηα ζαο.

Δ Καη έλησζε λα βνπίδεη ην θεθάιη ηεο. ε θάζε θαηλνχξγηα εξψηεζε, η' απηηά ηεο ζθχξηδαλ φιν θαη πεξηζζφηεξν. Σν θεθάιη ηεο δε βνχηδε κνλάρα, αιιά ζαλ λα 'ηξψγε ζθπξηέο κε θάπνην ζηνπκπφ ζηδεξέλην ζθπξί, πνπ έβγαδε δπλαηφ ήρν. Καηαιάβαηλε, φκσο, ε Καη, πσο ην λα ζσπάζεη θαη λα κελ απαληήζεη ηψξα, χζηεξα απφ ηφζεο κέξεο μεγιίζηξεκα απφ ηηο ζπγθεθξηκέλεο εξσηήζεηο, ζα ήηαλ ζίγνπξα ραζνχξα γηα θείλε, ζπκφηαλ ην δξφκν, ηα ζπίηηα πνπ ηα είρε ηζνπεδψζεη ν βνκβαξδηζκφο. Ο Έξβηλ είρε επηζθεπάζεη ηα ξαδηνθσληθά ηνπ απφζηξαηνπ ζηξαηεγνχ Ννπο. Έλα ην θξαηνχκελν. Ο Ννπο θαηνηθνχζε ζην Ράλζληνξθ, ην 'μεξε θαιά απηφ. ηκά ζηε ιίκλε. Άζ* ηνλ λα πάεη λα ξσηήζεη εθείλνλ.

—Ανθηκάζηε λα κηιήζεηε κε ηνλ απφζηξαην ζηξαηεγφ Φξηηο Ννπο. Μέλεη ζην Ράλζληνξθ, ζηκά ζηε ιίκλε. Βίλαη παιηφο γλψξηκνο ηνπ άληξα κνπ. Παξαθαιψ ην ζεφ λα καο θαλεί θαη ηνχηε ηε θνξά θαιφο ν ζηξαηεγφο.

—Φξηηο Ννπο, πξφθεξε αξγά ν άγλσζηνο, θαζψο έγξαθε ην φλνκα ζην κπινθ ηνπ. ην Ράλζληνξθ. Σελ νδφ δελ ηε ζπκάζηε;

—Αελ ηε ζπκάκαη... —αο ξσηάσ, γηαηί ζην γξαθείν δηεπζχλζεσλ κπνξεί λα κε ζειήζνπλ λα κνπ δφζνπλ ηε δηεχζπλζε.

ΐιέπεηε ζηξαηεγφο είλαη... —Μα απηφο είλαη γεξνληάθη. Αελ πνιεκάεη πηα. Έρεη πεξάζεη ηα νγδφληα. —Σν κπαιφ ηνπ ην 'ρεη ζηε ζέζε ηνπ; —Πψο είπαηε; —Σίπνηα, ηίπνηα. Λέσ κήπσο έρεη πάζεη θακηά ακλεζία ζ' απηή ηελ ειηθία... Ώλ ήηαλ ζην ρέξη κνπ,

φινπο απηνχο πνπ είλαη πάλσ απφ εβδνκήληα ρξνλψλ ζα ηνπο έδησρλα απφ θάζε δνπιηά θαη ζα ηνπο έζηειλα ζε εηδηθνχο ηφπνπο γηα ηα γεξφληηα. Γηα φια ηα θαθά ζηνλ θφζκν ηα γεξφληηα θηαίλε.

—Ση ιέηε ηψξα! Ο ζηξαηεγφο είλαη ηφζν θαιφο... —Βληάμεη, πνηνλ άιιν; «Να ηνπ πσ ηε θξάνπ Κνξλ, αλαξσηήζεθε ε Καη. Μάιινλ δελ θάλεη. ηαλ πεγαίλακε εθδξνκή ζην

μελνδνρεηάθη ηεο, είρακε καδί καο ηε βαιίηζα. Μπνξεί λα ηε ζπκεζεί, αλ ηεο δείμνπλ ηε θσηνγξαθία. Κξίκα, πνπ δελ κπνξψ λα πσ γη' απηήλ. Έρεη θαη άληξα ηαγκαηάξρε ησλ Βο-Βο...».

—Ανθηκάζηε λα κηιήζεηε κε ηε θξάνπ Ώτρεικπξέλεξ. Μέλεη ζην Πφηζληακ. Έρεη δηθφ ηεο ζπίηη ζηκά ζην δεκαξρείν.

—αο επραξηζηψ. Έζησ θη απηά πνπ ζπκεζήθαηε είλαη θάηη. ζα θξνληίζσ λα γίλνπλ εγγπεηέο ζαο απηνί νη άλζξσπνη, θξάνπ Κηλ. Ναη, ηψξα έρσ θάηη ζηα ρέξηα κνπ. Καη θάηη άιιν. Έλαο γείηνλάο ζαο αλαγλψξηζε αλάκεζα ζηηο βαιίηζεο πνπ πεξηκαδέςακε δπν δηθέο ζαο βαιίηζεο. Ώχξην ην πξσί ζα ηνλ θέξσ καδί κνπ θαη ζ' αλνίμνπκε κπξνζηά ηνπ θαη κπξνζηά ζην γηαηξφ απηέο ηηο βαιίηζεο. Ίζσο λα μερσξίζεηε ηίπνηα άρξεζηα πξάγκαηά ζαο, θη εγψ ζα ηα αληαιιάμσ κε ηίπνηα ξνπραιάθηα γηα ην ραξηησκέλν κπέκπε καο.

«Καηάιαβα, ζθέθηεθε ε Καη. ζέιεη λα κε θάλεη λα βηαζηψ γηα λα ςάμσ ζήκεξα θηφιαο γηα επαθή κε θάπνην απ' ηνπο δηθνχο κνπ».

—Βπραξηζηψ πνιχ. Ο ζεφο λα ζαο έρεη θαιά γηα ηελ ηφζε θαινζχλε ζαο. Ο ζεφο πνηέ δελ μερλάεη ην θαιφ...

—Ση ιέηε ηψξα... αο εχρνκαη λα γίλεηε γξήγνξα θαιά θαη θηιήζηε απφ κέξνπο κνπ ην ιεβέληε ζαο. Ο άγλσζηνο πήξε παξάκεξα ηε λνζνθφκα θαη ηεο είπε: —Ώλ ζαο δεηήζεη λα ηειεθσλήζεηε πνπζελά, ή λα πάηε θάπνπ θαλέλα ζεκείσκα, λα κνπ

ηειεθσλήζεηε ακέζσο, ζην ζπίηη κνπ ή ζην γξαθείν κνπ, φπνπ θη αλ βξίζθνκαη. Καη ζε νπνηαδήπνηε ψξα. Οπσζδήπνηε! είπε ηνλίδνληαο ηε ιέμε. Κη αλ έξζεη θαλέλαο εδψ ζ' απηήλ, λα εηδνπνηήζεηε ζε ηνχην ηνλ αξηζκφ — ηεο έδνζε ηνλ ηειεθσληθφ αξηζκφ — θαη ζε ηξία ιεπηά νη άλζξσπνη απηνί ζα 'ρνπλ έξζεη θηφιαο. Φξνληίζηε κφλν λα ραζνκεξήζεη ιηγάθη εδψ ν επηζθέπηεο. ΐξέζηε κηα νπνηαδήπνηε δηθαηνινγία λα ηνλ θαζπζηεξήζεηε.

ΐγαίλνληαο απφ ην γξαθείν ηνπ, ν ηίξιηηο είδε λα κεηαθέξνπλ ηε βαιίηζα ηνπ Έξβηλ πεξλψληαο κπξνζηά ηνπ ζην δηάδξνκν. ζα ηε γλψξηδε εθείλε ηε βαιίηζα αλάκεζα ζε ρηιηάδεο άιιεο. Βίρε κέζα ηνλ αζχξκαην.

Ο ηίξιηηο πξνζπνηήζεθε ηνλ αθεξεκέλν θαη ρσξίο λα βηάδεηαη αθνινχζεζε ηνπο δπν εζεζίηεο πνπ θνπβεληηάδνληαο αζηεηεπφκελνη θνπβαινχζαλ ηε βαιίηζα. Σνπο είδε λα αθήλνπλ ζην γξαθείν ηνπ ζηνπξκπαλθχξεξ Ρνιθ.

(Ώπφ ηνλ θνκκαηηθφ θάθειν ηνπ κέινπο ηνπ ΒΓΒΚ απφ ηα 1940 Ρνιθ, ζηνπξκπαλθχξεξ ησλ Βο-Βο (IV Γξαθείν ηεο Γ AAA): «Καζαξφο άξηνο. Υαξαθηήξαο ηεπηνληθφο, γελλαίνο. Με ηνπο ζπλαδέιθνπο ηνπ δηαηεξεί θαιέο ζρέζεηο. Βθηειεί άκεκπηα ην ππεξεζηαθφ ηφπ θαζήθνλ. Ώκείιηθηνο γηα ηνπο ερζξνχο ηνπ Ράηρ. Βμαίξεηνο αζιεηήο. Βμαίξεηνο νηθνγελεηάξρεο. ρέζεηο πνπ λα ηνλ θειηδψλνπλ δελ είρε. Σηκήζεθε κε παξάζεκα ηνπ ξατρζθχξεξ ησλ Βο-Βο...»)

Ο ηίξιηηο ζθέθηεθε γηα κηα ζηηγκή: Να 'κπαίλε ηψξα ακέζσο ή ιίγν αξγφηεξα ζην γξαθείν ηνπ ζηνπξκπαλθχξεξ; Οιφθιεξν ην είλαη ηνπ βξηζθφηαλ ζε ππεξέληαζε. Υηχπεζε θνθηά ζηελ πφξηα ηνπ γξαθείνπ θαη ρσξίο λα πεξηκέλεη απάληεζε, κπήθε ζηνπ Ρνιθ.

—Ση βιέπσ! Άξρηζεο θηφιαο λα ηα καδεχεηο, είπε γειψληαο ν ηίξιηηο. Αελ ηελ είρε πξνεηνηκάζεη εθείλε ηε θξάζε. Σνπ ήξζε κνλάρε ηεο ζηε γιψζζα θαη θαίλεηαη, γηα θείλε ηε ζηηγκή, ήηαλ πεηπρεκέλε.

—ρη, απάληεζε ν Ρνιθ. Ώζχξκαηνο είλαη. —πιινγή θάλεηο: Καη πνχ είλαη ην αθεληηθφ ηνπ; —Δ αθεληηθίλα ηνπ πεο. Ννκίδσ πσο ην αθεληηθφ ηα ηίλαμε. Ώιιά ε αθεληηθίλα κε ην λενγέλλεην κσξφ

ηεο βξίζθεηαη ζε απνκφλσζε ζην λνζνθνκείν «αξηηέ». —Με ην λενγέλλεην, είπεο; —Ναη. Καη κε ην θεθάιη ηεο ηξχπην, ε ζθχια. —Άζρεκν απηφ. Καη πψο ζα αλαθξηζεί ζε ηέηηα θαηάζηαζε; —Ξέξεηο θάηη; Ννκίδσ πσο αθξηβψο ζε ηέηηα θαηάζηαζε πξέπεη λα γίλεη ε αλάθξηζε. Βλψ εκείο

ραζνκεξάκε θαη ραζνκεξάκε, φιν θάηη πεξηκέλνπκε αθφκα. Καη ην ρεηξφηεξν, εθείλνο ν ειίζηνο ν δηθφο καο, απφ ην ζπλνηθηαθφ ηκήκα, ηεο έδεημε θαη ηε θσηνγξαθία ηεο βαιίηζαο, καδί κε άιιεο. Καη ηε ξψηεζε θηφιαο, αλ αλαγλσξίδεη ζηηο θσηνγξαθίεο ηίπνηα δηθά ηεο πξάγκαηα. Ά- θνπ ηνλ ειίζην! Βπηπρψο πνπ δελ κπνξεί λα ην ζθάζεη απηή απ' ην λνζνθνκείν. Βίλαη θαη ην κσξφ ηεο εθεί, θαη ζηελ παηδηθή πηέξπγα δελ αθήλνπλ λα κπεη θαλέλαο. Αε λνκίδσ πσο ζα επηρεηξήζεη λα ην ζθάζεη παξαηψληαο ην κσξφ ηεο. Ώλ θαη έλαο δηάνινο μέξεη πψο ζα ην ζθεθηεί. Πάλησο εγψ απνθάζηζα λα ηε θέξσ ζήκεξα θηφιαο εδψ.

, — σζηά, ζπκθψλεζε ν ηίξιηηο. Φξνπξά έρνπλ βάιεη εθεί, ζην λνζνθνκείν; Υξεηάδεηαη παξαθνινχζεζε γηα ηίπνηα πηζαλέο επαθέο.

—Ναη. ΐάιακε θεη πέξα κηα δηθηά καο λνζνθφκα, θαη ζηε ζέζε ηνπ θχιαθα βάιακε δηθφ καο άλζξσπν. —Μα ηφηε δελ ππάξρεη ιφγνο λα ηελ θνπβαιήζεηο εδψ. ζα ραιάζεηο φιν ην παηρλίδη. Πνχ μέξεηο;

Μπνξεί μαθληθά λ' απνθαζίζεη λα ζπλδεζεί. —Να ζνπ πσ ηελ αιήζεηα, θη εγψ ζε δίιεκκα είκαη. Φνβάκαη, φκσο, κε κνπ ηελ θνπαλίζεη. Άξρηζε θαη

ζπλέξρεηαη. Ξέξεηο, απηέο ηηο ξσζίδεο πξέπεη λα ηηο καγθψλεηο φζν αθφκα είλαη αδχλακεο. —Καη πψο ην ζπκπέξαλεο φηη είλαη ξσζίδα; —Μα απ' απηφ άξρηζε ην μήισκα. Γθάξηδε ζηα ξνχζηθα ηελ ψξα πνπ γελλνχζε. Ο ηίξιηηο ζηξαβνγέιαζε θη είπε, βαδίδνληαο πξνο ηελ πφξηα: —Ώθνχ είλαη έηζη, βνχηα ηε ρσξίο ραζνκέξηα. Ώλ θαη... ζα κπνξνχζε λα γίλεη σξαίν παηρλίδη, αλ

άξρηδε λα ςάρλεη γηα επαθέο. Λεο λα κελ ηελ ςάρλνπλ ηψξα νη δηθνί ηεο ζε φια ηα λνζνθνκεία; —Ώπηή ηε ζθέςε ζνπ δελ ηε ιάβακε αθφκα ππφςε... —ηε ραξίδσ... Αελ είλαη αξγά αθφκα λα θαηαπηαζηείο. Γεηα ραξά θαη θαιή ηχρε. ηκά ζηελ πφξηα ν ηίξιηηο γχξηζε: —Έρεη ελδηαθέξνλ ην ζέκα. Καη ην βαζηθφ ζ' απηφ είλαη φηη δε ρξεηάδεηαη βηαζχλε, ζεο ηε ζπκβνπιή

κνπ; Με ιεο ηίπνηα ζηνπο παξαπάλσ, γηαηί ζα ζε δνξίζνπλ λα ηειεηψλεηο ζηα γξήγνξα. Βίρε αλνίμεη πηα ηελ πφξηα ν ηίξιηηο, φηαλ ρηχπεζε ηελ παιάκε ζην κέησπν ηνπ θαη γέιαζε: —Άξρηζα λα γεξάδσ θαη μερλάσ... Βίρα έξζεη εδψ λα ζνπ δεηήζσ ππλσηηθφ. Με κνπ θξπθηείο! ινη

ην μέξνπλ πσο έρεηο θαιφ ζνπεδηθφ ππλσηηθφ. ηε κλήκε ηνπ ζπλνκηιεηή απνκέλεη ζίγνπξα ε ηειεπηαία ζνπ θξάζε. Βίλαη ζεκαληηθφ λα μέξεηο λ'

αλνίμεηο κηα ζπδήηεζε πνπ ζε ελδηαθέξεη, αιιά αθφκα πην ζεκαληηθφ είλαη λα μέξεηο ηελ ηέρλε λα βγαίλεηο απ' ηε ζπδήηεζε. Σψξα, έιεγε κέζα ηνπ ν ηίξιηηο, φπνηνο θη αλ ηνλ ξσηήζεη ηνλ Ρνιθ πνηνο κπήθε ζην γξαθείν ηνπ θαη ηη ήζειε εθεί, ζίγνπξα ζ' απαληήζεη πσο είρε πεξάζεη απ' ην γξαθείν ηνπ ν ηίξιηηο θαη ηνπ είρε δεηήζεη θαιφ ζνπεδηθφ ππλσηηθφ. Ο Ρνιθ εθνδίαδε ην κηζφ θφζκν ηεο δηνίθεζεο κε ππλσηηθά ράπηα. Ο ζείνο ηνπ ήηαλ θαξκαθνπνηφο.

... Σψξα, φκσο, χζηεξα απφ ηελ θνπβέληα κε ηνλ Ρνιθ, ν ηίξιηηο δηάιεμε λα παίμεη άιιν ξφιν: ην ξφιν ηνπ εμαγξησκέλνπ. Ώλέβεθε ζην γξαθείν ηνπ έιελκπεξγθ θαη ηνπ είπε:

—Μπξηγθαληελθχξεξ, θαιχηεξα λα θάλσ ηνλ άξξσζην. Πξαγκαηηθά είκαη άξξσζηνο. Καη ζα παξαθαιέζσ λα ζηαιψ γηα δέθα κέξεο ζε θαλέλα απφκεξν ζαλαηφξην. Αηαθνξεηηθά ζα θιαηά- ξσ...

Λέγνληαο απηά ζηνλ αξρεγφ ηεο θαηαζθνπείαο, ν ηίξιηηο έδεηρλε θαηάρισκνο, κειαληαζκέλνο. Κη φρη γηαηί θξεκφηαλ απφ κηα ηξίρα ε κνίξα ηεο Καη, καδί θαη ε δηθή ηνπ κνίξα. Καηαιάβαηλε ηη είρε λα ηξαβήμεη εδψ κέζα ε Καη. ην πέκπην ζηάδην ηεο αλάθξηζεο βάδνπλ ην πηζηφιη ζην θνχηειν ηνπ λενγέλλεηνπ θη απεηινχλ λα ηνπ ηηλάμνπλ ηα κπαιά κπξνζηά ζηα κάηηα ηεο κάλαο, αλ δε κηιήζεη. πλεζηζκέλν θφιπν ηνπ κπαξκπα-Μίιεξ: Πνηέ σο ηψξα δελ είραλ ππξνβνιήζεη θαλέλα παηδί ζην θνχηειν. Κη φρη επεηδή ηα

ιππφληνπζαλ. Οη άλζξσπνη ηνπ Μίιεξ ήηαλ ηθαλνί γηα φ,ηη κπνξεί λα θαληαζηεί αθφκα θαη ην πην άξξσζην κπαιφ. Αελ ην έθαλαλ, γηαηί θαηαιάβαηλαλ πσο, χζηεξα απφ θάηη ηέηην, ε κάλα ζα παιάβσλε θαη ζα ράιαγε φιε ε δνπιηά. Χζηφζν, ε κέζνδνο ηνπ απηή, ηνπ εθθνβηζκνχ, πάληα έδηλε απνηέιεζκα.

Σν πξφζσπν ηνπ ηίξιηηο είρε γίλεη ηψξα κειαλφ-ρισκφ, φρη γηαηί θαηαιάβαηλε ηη βαζαληζηήξηα ηνλ πεξίκελαλ αλ ηα θαηάθεξλαλ λα θάλνπλ ηελ Καη λα ηνλ απνθαιχςεη. Ώπινχζηαηα, έπαηδε ην ξφιν ηνπ εμαγξησκέλνπ. Ο πξαγκαηηθφο θαηάζθνπνο κνηάδεη κε ηνλ εζνπνηφ ή ην ζπγγξαθέα. Μφλν πνπ ελψ ε θαθή κίκεζε ζην πάιθν απεηιεί ηνλ εζνπνηφ κε ζάπηεο ληνκάηεο θη ελψ ην ςέκα θαη ε απνπζία ηεο ινγηθήο εθδηθνχληαη ην ζπγγξαθέα κε ηα εηξσληθά ρακφγεια ησλ αλαγλσζηψλ, γηα ηνλ θαηάζθνπν απηά ζεκαίλνπλ ζάλαην.

—Ση ζπκβαίλεη; παξαμελεχηεθε ν έιελκπεξγθ. Ση πάζαηε; —Ννκίδσ πσο φινη καο πέζακε ζηε θάθα ηνπ Μίιεξ. Μηα, εθείλε ε βιαθεία ηεο νπξάο ζηε

Φξηληξηρζηξάζε, κηα, απηφ ην ζεκεξηλφ πνπ μεπεξλάεη θάζε φξην: ΐξίζθνπλ κηα ξσζίδα κε αζχξκαην, πνπ θαίλεηαη δνχιεπε πνιχ δξαζηήξηα. Κη ελψ εγψ ηνλ θπλεγάσ απηφλ ηνλ αζχξκαην νρηψ κήλεο, μαθληθά ηελ ππφζεζε ηελ πιαζάξνπλ ζηνλ Ρνιθ, πνπ θαηαιαβαίλεη απφ ηεξηίπηα κε ηνπο αζχξκαηνπο φζν θαηαιαβαίλεη ε γάηα απφ άιγεβξα.

Ο έιελκπεξγθ βηάζηεθε λ* απιψζεη ην ρέξη ηνπ ζην ηειέθσλν. —Αε ρξεηάδεηαη, ηνλ ζηακάηεζε ν ηίξιηηο. Αε βγαίλεη ηίπνηα. ζ' αξρίζνπλ νη ηξηθινπνδηέο, ε

ζπλεζηζκέλε θαγσκάξα αλάκεζα ζηελ θαηαζθνπεία θαη ηελ αληηθαηαζθνπεία. Αε ρξεηάδεηαη. Αφζηε κνπ ηελ έγθξηζή ζαο θη εγψ ζα πάσ ηψξα ακέζσο ζε θείλν ην ζειπθφ, ζα ην θνπβαιήζσ εδψ πέξα, γηα λα πξνιάβνπκε ηνπιάρηζηνλ λα θάλνπκε εκείο ηελ πξψηε αλάθξηζε. Υσξίο λα ζέισ λα ην θαπρεζψ, πηζηεχσ πσο ζα ηελ θάλσ θαιχηεξα απφ ηνλ Ρνιθ ηελ αλάθξηζε. Κη χζηεξα αο αζρνιεζεί κ' απηή ηε γπλαίθα ν Ρνιθ. Γηα κέλα ζεκαζία έρεη λα γίλεηαη ε δνπιηά θαη δε δίλσ δεθάξα γηα θηινδνμίεο θαη εγσηζκνχο.

—Να πάηε, είπε ν έιελκπεξγθ. Κη εγψ ζα ηειεθσλήζσ ζηνλ ξατρζθχξεξ. —Καιχηεξα λα ηνλ ηδείηε πξνζσπηθά, απάληεζε ν ηίξιηηο. Αε κνπ αξέζεη θαζφινπ απηή ε

αλαθαησζνχξα. —Να πάηε, μαλάπε ν έιελκπεξγθ, λα πάηε θαη λα θάλεηε ηε δνπιηά ζαο. Κη χζηεξα ζα κηιήζνπκε γηα

ηνλ πάζηνξα, ζα καο ρξεηαζηεί ν πάζηνξαο, ίζσο αχξην-κεζαχξην θηφιαο. —Μα εγψ δελ κπνξψ λα γίλσ θνκκάηηα ζε ηφζεο δνπιηέο. —Μπνξείηε. Ο πξάθηνξαο ή παξαδίλεηαη ακέζσο, ή δελ παξαδίλεηαη θαζφινπ. Βθηφο απφ ζπάληεο

εμαηξέζεηο, πνπ θαηαξξέεη κφιηο εθαξκφζνπλ ηηο εηδηθέο κέζνδέο ηνπο νη άλζξσπνη ηνπ Μίιεξ. Βλψ εζείο ζα θαηαιάβεηε ηη αθξηβψο ζπκβαίλεη απφ ηηο πξψηεο θηφιαο ψξεο ηεο αλάθξηζεο. Ώλ απηή ε καληάκ δελ ελλνεί λα κηιήζεη, παξαδφζηε ηε ζηνλ Μίιεξ. *Ώζ' ηνπο εθείλνπο λα ζπάζνπλ ηα κνχηξα ηνπο. Ώλ απνθαζίζεη θαη κηιήζεη, ην γξάθνπκε απηφ ζην ελεξγεηηθφ καο θαη ηξίβνπκε ηε κνχξε ηνπ βαπαξνχ.

ηελ είζνδν ηνπ λνζνθνκείνπ ν ηίξιηηο έδεημε ην ζήκα ησλ Βο-Νηε θαη πέξαζε ζην ζάιακν φπνπ είραλ απνκνλσκέλε ηελ Καη. Μφιηο εθείλε ηνλ είδε, ηα κάηηα ηεο άλνημαλ δηάπιαηα θαη γέκηζαλ κνλνκηάο δάθξπα, ζέιεζε λα γείξεη πξνο ηε κεξηά ηνπ ηίξιηηο, αιιά εθείλνο θνβήζεθε ηίπνηα καγλεηφθσλα θαη ηεο είπε βηαζηηθά:

—Φηάλεη ην θξπθηνχιη, θξάνπ Κηλ. Μαδέςηε ηα θαη πάκε. Υάζαηε ην παηρλίδη, θαη ζηελ θαηαζθνπεία πξέπεη λα μέξεηο λα ράλεηο κε αμηνπξέπεηα. Βίκαη ζίγνπξνο πσο ζα πξνζπαζήζεηε λα αξλεζείηε, αιιά θάηη ηέηην είλαη αλνεζία. Έρνπκε πηάζεη ζαξάληα θξππηνγξαθήκαηά ζαο. Σψξα ζα ζαο θέξνπλ ξνχρα θαη ζα 'ξζεηε καδί κνπ. αο εγγπψκαη ηε δσή ηε δηθή ζαο θαη ηνπ παηδηνχ ζαο αλ ζπλεξγαζηείηε καδί καο. Ώιιά δελ κπνξψ λα ζαο εγγπεζψ ηίπνηα αλ ζειήζεηε λα κνπιαξψζεηε.

Ο ηίξιηηο πεξίκελε, ψζπνπ λα θέξεη ε λνζνθφκα θνπζηάλη, παιηφ θαη παπνχηζηα γηα ηελ Καη. Βθείλε θαηάιαβε ην παηρλίδη θαη ηνπ είπε:

•—Μπνξείηε λα βγείηε ιηγάθη έμσ γηα λα ληπζψ; —ρη, δε ζα βγσ, ηεο απάληεζε ν ηίξιηηο. ζα ζαο γπξίζσ ηελ πιάηε κνπ θαη ζα ζπλερίζσ λα ζαο

κηιάσ, ελψ εζείο ζα ζθέθηεζηε ηη λα κνπ απαληήζεηε. —Σίπνηα δελ πξφθεηηαη λα ζαο απαληήζσ, είπε ε Καη. Αελ έρσ λα ζαο πσ ηίπνηα. Αελ θαηαιαβαίλσ

ηη ζπκβαίλεη. Βίκαη αθφκα πνιχ εμαληιεκέλε, αιιά πηζηεχσ πσο απηή ε παξεμήγεζε ζα μεθαζαξίζεη. Ο άληξαο κνπ είλαη αμησκαηηθφο, αλάπεξνο πνιέκνπ.

Μηα παξάμελε ραξά δνθίκαδε ηνχηε ηε ζηηγκή ε Καη. Έβιεπε άλζξσπν δηθφ ηεο, πίζηεπε πσο ηψξα πηα, φζεο δχζθνιεο δνθηκαζίεο θη αλ ηελ πεξίκελαλ, ε πην θνβεξή, ε κνλαμηά, είρε πεξάζεη.

—Ώθήζηε ηα απηά, ηελ έθνςε ν ηίξιηηο. Ο αζχξκαηνο ζαο βξίζθεηαη ζηα ρέξηα καο. Σα ξαδηνγξαθήκαηά ζαο επίζεο ηα 'ρνπκε απνθξππηνγξαθήζεη, απνηεινχλ απνδείμεηο πνπ είλαη αδχλαην λα ηηο δηαςεχζεηε. Ώπφ ζαο έλα κφλν πξάγκα ζα ρξεηαζηεί: Να ζπκθσλήζεηε λα δνπιέςεηε καδί καο. Καη ζαο ζπκβνπιεχσ —είπε γπξίδνληαο πξνο ηελ Καη, θαη δείρλνληάο ηεο κε ηα κάηηα ηνπ θαη κε γθξηκάηζεο ηνπ πξνζψπνπ ηνπ πσο ηεο κηιάεη γηα θάηη ην πνιχ ζπνπδαίν πνπ πξέπεη λα ην αθνχζεη —λα ζπκθσλήζεηε κε ηελ πξφηαζή κνπ θαη, πξψηα - πξψηα, λα κνπ πείηε φια φζα

ηαλ ν έιελκπεξγθ εθλεπξηδφηαλ, έηζη ηνλ έιεγε, βαπαξφ, ηνλ πην κηζεηφ ηνπ άλζξσπν, ηνλ αξρεγφ ηεο Γθεζηάπν Μίιεξ.

μέξεηε, έζησ θη αλ απηά ίζσο ζαο θαίλνληαη ειάρηζηα, θαη δεχηεξν, λα δερηείηε ηελ πξφηαζε κνπ θαη λ' αξρίζεηε ακέζσο, ζηηο επφκελεο δπν - ηξεηο κέξεο, λα δνπιεχεηε γηα ινγαξηαζκφ καο.

Καηαιάβαηλε ν ηίξιηηο, πσο ην πην ζπνπδαίν πνπ είρε λα ηεο πεη, ζα κπνξνχζε λα ηεο ην 'ιεγε κφλν ζην δηάδξνκν. Ώιιά ε Καη ζα κπνξνχζε λα ην αληηιεθηεί απηφ ην πην ζπνπδαίν, αθνχ- γνληάο ηνλ εδψ κέζα. Βίρε φιν θη φιν δπν ιεπηά βάδηζκα ζην δηάδξνκν γηα λα κηιήζεη ν ηίξιηηο. Απν ιεπηά. Σα είρε κεηξήζεη φηαλ εξρφηαλ ζην ζάιακν.

Δ λνζνθφκα έθεξε ην κσξφ θαη είπε: —Έηνηκν ην κσξάθη... Ο ηίξιηηο ζθίρηεθε κέζα ηνπ. Κη φρη ηφζν γηαηί ν κηθξνχιεο άλζξσπνο αλαγθαδφηαλ ηψξα λα

ηαμηδέςεη ζηελ Γθεζηάπν, ζηε θπιαθή, ζην άγλσζην. Ώιιά γηαηί ε λνζνθφκα, ε γπλαίθα, ν δσληαλφο άλζξσπνο, ίζσο κάλα θη απηή, είρε πεη κε ήξεκε, αδηάθνξε θσλή: «Έηνηκν ην κσξάθη...».

—ζα ζαο είλαη βαξχ λα κεηαθέξεηε ην παηδί, είπε ε λνζνθφκα. ζα ην θέξσ εγψ ζην απηνθίλεην. —Αε ρξεηάδεηαη, είπε ν ηίξιηηο, κπνξείηε λα θχγεηε. Δ θξάνπ Κηλ ζα ην θνπβαιήζεη ε ίδηα. Καη

θξνληίζηε λα κελ ππάξρνπλ ζην δηάδξνκν άξξσζηνη φηαλ ζα πεξάζνπκε εκείο. Δ λνζνθφκα βγήθε θη ν ηίξιηηο, αλνίγνληαο ηελ πφξηα, άθεζε ηελ Καη λα πεξάζεη κπξνζηά.

ΐγαίλνληαο ηελ έπηαζε αγθαδέ, βνεζψληαο ηελ ζην θνπβάιεκα ηνπ παηδηνχ θη χζηεξα, ζαλ αληηιήθζεθε ηα ρέξηα ηεο λα ηξέκνπλ, ην πήξε απηφο ζηελ αγθαιηά ηνπ.

—"Ώθνπ ηη ζα ζνπ πσ θνξηηζάθη, ηεο είπε ζηγαιά, ζθίγγνληαο ζηα δφληηα ην ηζηγάξν. Σα μέξνπλ φια... 'Ώθνπ πξνζερηηθά: ζα ζνπ δίλνπλ πιεξνθνξίεο γηα λα ηηο ζηέιλεηο ζηνπο δηθνχο καο. Παξαπιεξνθφξεζε. Βζχ παδάξεςέ ην, δήηα εγγπήζεηο, δήηα λα 'ρεηο πάληα καδί ην παηδί ζνπ. Αείμε φηη ζπάδεηο γηα ράξε ηνπ παηδηνχ. Μπνξεί λα θαηαγξάςνπλ απηά πνπ ζα ιέκε, γη' απηφ παίμε γεξφ ζέαηξν ζην γξαθείν κνπ. Σνλ θψδηθα εζχ δελ ηνλ μέξεηο, κα θαη ηα ηειεγξαθήκαηά καο δελ ηα έρνπλ απνθξππηνγξαθήζεη. Κξππηνγξάθνο ήηαλ ν Έξβηλ, εζχ ήζνπλ κνλάρα αζπξκαηίζηξηα. ια η' άιια άζ' ηα ζε κέλα. ζα πεηο φηη ν Έξβηλ πήγαηλε θαη ζπλαληνχζε ηνλ αξρεγφ θάπνπ ζηελ Κεληζηξάζε θαη ζην Ράλζληνξθ. ζα πεηο φηη ζηνλ Έξβηλ εξρφηαλ θάπνηνο θχξηνο απφ ην ππνπξγείν Βμσηεξηθψλ. αλ κπνχκε ζην ακάμη ζα ζνπ δείμσ ηε θσηνγξαθία ηνπ.

Ο θχξηνο απφ ην ππνπξγείν Βμσηεξηθψλ ήηαλ ν ζχκβνπινο ηεο δηεχζπλζεο Ώλαηνιήο Υάηληο Κφξλεξ. Βίρε ζθνησζεί πξηλ κηα βδνκάδα ζε ηξνραίν δπζηχρεκα. Ο ηίξιηηο έδηλε έηζη ςεχηηθα ίρλε. Μπξίδνληαο απηά ηα ίρλε ε Γθεζηάπν ζα έραλε ην ιηγφηεξν δέθα - δεθαπέληε κέξεο.

Βλψ ηψξα ε θάζε κέξα ζήκαηλε πνιιά... Όζηεξα απφ πέληε ψξεο, ν Ρνιθ αλάθεξε ζηνλ Μίιεξ πσο ε ξσζίδα αζπξκαηίζηξηα εμαθαλίζηεθε

απφ ηελ θιηληθή «αξηηέ». Ο Μίιεξ έγηλε έμσ θξελψλ. Καη δπν ψξεο αξγφηεξα ηνπ ηειεθψλεζε ν έιελκπεξγθ, ιέγνληαο:

—Καιεζπέξα, παιηφθηιε! Ο ηίξιηηο καο έρεη εηνηκάζεη έλα δσξάθη: Μαο έθεξε ηε ξσζίδα αζπξκαηίζηξηα πνπ δέρηεθε λα δνπιέςεη γηα ινγαξηαζκφ καο. Ο ξατρζθχξεξ ηνλ ζπγράξεθε θηφιαο γη' απηή ηνπ ηελ επηηπρία.

Καζηζκέλνο ζην γξαθείν ηνπ έιελκπεξγθ, αθνχγνληαο ηελ θεθάηε θιπαξία ηνπ κε ηνλ Μίιεξ, ν ηίξιηηο, γηα εθαηνζηή θαη βάιε θνξά αλαξσηηφηαλ: Βίρε ην δηθαίσκα λα ηε θέξεη εδψ, ζηε θπιαθή, ηε καρεηηθή ηνπ ζπληξφθηζζα Κάηελθα Κνδιφβα, Καη Κηλ, Ίλγθα, Ώλακπέι; Ναη, ζα κπνξνχζε, βέβαηα, δείρλνληαο ην ζήκα ηνπ, λα ηε βάιεη ζην απηνθίλεην θαη λα ηελ πάεη ζην Μπάκπειζκπεξγθ, θη χζηεξα λα ηεο βξεη ζπίηη θαη λα ηελ εθνδηάζεη κε θαηλνχξγηα ηαπηφηεηα. Ώπηφ, φκσο, ζα ζήκαηλε φηη ζψδνληαο ηε δσή ηεο Καη, βάδηδε ζπλεηδεηά ζηελ απνηπρία ηνπ εγρεηξήκαηνο εθείλνπ, πνπ ην είρε ζρεδηάζεη ην Κέληξν, θαη πνπ ήηαλ ηφζν ζπνπδαίν γηα εθαηνληάδεο ρηιηάδεο ξψζνπο ζηξαηηψηεο, θαη πνπ ζα κπνξνχζε, έηζη είηε αιιηψο, λα επηδξάζεη ζην κέιινλ ηεο Βπξψπεο. Καηαιάβαηλε πσο χζηεξα απφ ηελ αξπαγή ηεο Καη απ' ην λνζνθνκείν, ζα μεζεθσλφηαλ νιάθεξε ε Γθεζηάπν. Καηαιάβαηλε επίζεο, πσο φζν θη αλ πεηχραηλε ε δξαπέηεπζε, ηα ίρλε ζίγνπξα ζα νδεγνχζαλ ζ' απηφλ: ην ζήκα ηεο κπζηηθήο αζηπλνκίαο, ην απηνθίλεην, ηα εμσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά. Κη έηζη, ζα 'πξεπε θη ν ίδηνο λα θαηαρσληαζηεί. Κάηη ηέηην ζα ζήκαηλε νξηζηη-θή απνηπρία. Ο ηίξιηηο θαηαιάβαηλε φηη ν πφιεκνο πιεζίαδε ζην ηέινο ηνπ, θαη γη' απηφ νη δήκηνη ηνπ Μίιεξ είραλ ιπζζάμεη θη εμφλησλαλ ηνλ θαζέλα πνπ είρε πέζεη ζηα κπνπληξνχκηα ηνπο. Γη' απηφ θαη ζπκβνχιεςε ηελ Καη, λα ζέζεη εθείλε πξψην - πξψην ηνλ φξν: Σίπνηα πηα δελ ηε ζπλδέεη κε ηε Ρσζία. Ο άληξαο ηεο ζθνηψζεθε, θη απηή ζε θακηά πεξίπησζε δελ πξέπεη λα πέζεη ζηα ρέξηα ηνπ πξψελ «αξρεγνχ» ηεο. Ώπηφ ζα ρξεζίκεπε ζαλ εθεδξηθή ιχζε, γηα ηελ πεξίπησζε πνπ ηελ Καη ζα ηελ παξάδηλαλ ζηελ Γθεζηάπν. Ώλ θαη ήηαλ βέβαηνο πσο ε Καη ζα έκελε ζηε δηθή ηνπ δηθαηνδνζία, δε ζα αλεζπρνχζε ηφζν πνιχ, ζα ηελ έθιεηλε ζ' έλα κπζηηθφ «δηακέξηζκα αζπξκάηνπ» κε θξνπξά απφ εζεζίηεο, θαη ζε κηα βνιηθή ζηηγκή ζα ηα θαηάθεξλε έηζη, πνπ λα δξαπεηεχζεη ή Καη θαη λα κελ κπνξέζεη λα ηε βξεη θαλέλαο. Ώλ θαη θάηη ηέηην ζα 'ηαλ θνβεξά δχζθνιν. Σψξα, παξά ηελ ηξαγηθή θαηάζηαζε ζηα κέησπα, παξά ηνλ πειψξην φγθν ησλ πξνζθχγσλ πνπ είραλ πιεκκπξίζεη ην θέληξν ηεο ρψξαο, ε Γθεζηάπν ζπλέρηδε λα δνπιεχεη κε αθξίβεηα: ηνπο δπν πνιίηεο ν έλαο έδηλε πιεξνθνξίεο γηα ην γείηνλά ηνπ, θη ν γείηνλαο απηφο, κε ηε ζεηξά ηνπ, θάξθσλε ην δηθφ ηνπ θαξθσηή. ηη ζε ηνχηα ηα ζνιά λεξά ζα θαηάθεξλε λα μεθχγεη αλεκπφδηζηα, κφλν άλζξσπνο αθειήο, πνπ δελ είρε ηδέα ηη ζα πεη Βο-Βο θαη Βο-Νηε, ζα κπνξνχζε λα ην πηζηεχεη.

Ο Μίιεξ μφδεςε ηξεηο νιφθιεξεο ψξεο δνπιεχνληαο πάλσ ζηελ πξψηε αλάθξηζε ηεο ξσζίδαο. χγθξηλε ηελ εγξαθή, πνπ είρε παξνπζηάζεη ν ηίξιηηο, κε ηε καγλεηνηαηλία απφ ην κηθξφθσλν πνπ ήηαλ κνληαξηζκέλν ζηελ κπξίδα ζηκά ζην ηξαπέδη ηνπ ζηαληαξηελθχξεξ ησλ Βο-Βο θνλ ηίξιηηο.

Αηαπίζησζε πσο νη απαληήζεηο ηεο ξσζίδαο ζπκπίπηνπλ θαη ζηηο δπν εγγξαθέο. Οη εξσηήζεηο ηνπ ζηαληαξηελθχξεξ ήηαλ γξακκέλεο βηαζηηθά θαη κε ζπληνκνγξαθίεο θάπσο δηαθνξεηηθέο απφ θείλα πνπ έιεγε ζηε ξσζίδα αζπξκαηίζηξηα.

—Πάλησο δνπιεχεη ζβέιηα απηφο ν ηίξιηηο, είπε ν Μίιεξ ζηνλ Ρνιθ. 'Ώθνπ θαη πηάζε λφεκα... Ο Μίιεξ κάδεςε πξνο ηα πίζσ ηε καγλεηνηαηλία θη έβαιε κπξνο ηε θσλή ηνπ ηίξιηηο: —Αελ πξφθεηηαη λα ζαο επαλαιάβσ ηελ ηξηκκέλε αιήζεηα, πσο ζηε Μφζρα ε ζχιιεςή ζαο ζεκαίλεη

γηα ζαο θαηαδίθε ζε ζάλαην. Άλζξσπνο πνπ πέθηεη ζηελ Γθεζηάπν πξέπεη λα πεζαίλεη. Κη φπνηνο βγαίλεη δσληαλφο απ' ηελ Γθεζηάπν είλαη πξνδφηεο θαη κφλν πξνδφηεο. Έηζη δε ζθέθηνληαη* νη δηθνί ζαο; Ώπηφ είλαη ην πξψην. Αελ πξφθεηηαη λα ζαο δεηήζσ λα κνπ πείηε ηα νλφκαηα ησλ πξαθηφξσλ πνπ δελ έρνπλ πηαζηεί αθφκα. Ώπηφ δελ έρεη θαη ηφζε ζεκαζία, γηαηί πξνζπαζψληαο λα ζαο βξνπλ, ζίγνπξα ζα 'ξζνπλ ζε κέλα. Κη απηφ είλαη ην δεχηεξν. Σξίην: θαηαιαβαίλεηε, πσο ζαλ άλζξσπνο θαη ζαλ αμησκαηηθφο ηνπ Ράηρ, εγψ δελ κπνξψ λα κε ζαο ιππάκαη, βιέπνληαο ζε πνηα θαηάζηαζε βξίζθεζηε. Καηαιαβαίλσ ηη βαζαληζηήξην ζα είλαη γηα ηε κάλα, φηαλ αλαγθαζηνχκε λα παξαδφζνπκε ην παηδί ζαο ζην άζπιν. Σν παηδί ζα ζηεξεζεί γηα πάληα ηε κάλα ηνπ. ζέισ λα κε θαηαιάβεηε ζσζηά: Αε ζαο απεηιψ, απιψο ζαο πξνεηδνπνηψ, γηαηί θαη λα 'ζεια λα κε ζαο ζηεξήζσ ην παηδί ζαο, πάλσ απφ κέλα ππάξρνπλ αλψηεξνη, θαη ηηο δηαηαγέο είλαη πάληα επθνιφηεξν λα ηηο δίλνπλ εθείλνη πνπ δελ έρνπλ δεη ην παηδάθη ζαο ζηα ρέξηα ζαο. Βγψ, φκσο, δελ κπνξψ λα παξαθνχζσ ηηο δηαηαγέο. Βγψ είκαη ζηξαηηψηεο, θη ε παηξίδα κνπ πνιεκάεη κε ηε δηθηά ηεο παηξίδα. Καη, ηέινο, ην ηέηαξην: Έρνπκε θφπηεο απφ δηθέο ζαο θηλεκαηνγξαθηθέο ηαηλίεο, γπξηζκέλεο ζηελ Ώικά - Ώηά απφ θηλεκαηνγξαθηζηέο ηεο Μφζραο. Μαο παξηζηάλνπλ εκάο ηνπο γεξκαλνχο πέξα γηα πέξα ειίζηνπο, θαη ηελ νξγάλσζή καο ηελ παξνπζηάδνπλ ζαλ ηξεινθνκείν. Βίλαη πξαγκαηηθά γηα γέιηα. Κη φκσο ηφηε πνπ γχξηδαλ ηηο ηαηλίεο, εκείο βξηζθφκαζηαλ κπξνζηά ζηηο πφξηεο ηνπ Κξεκιίλνπ...

Ο Μίιεξ δελ κπνξνχζε βέβαηα λα ηδεί, πσο αθξηβψο ζε θείλν ην ζεκείν ν ηίξιηηο έθιεηζε κάηη ζηελ Καη, θη εθείλε ακέζσο ην 'πηάζε θαη απάληεζε:

—Ναη, αιιά ηψξα νη κνλάδεο ηνπ Κφθθηλνπ ηξαηνχ βξίζθνληαη κπξνζηά ζηηο πφξηεο ηνπ ΐεξνιίλνπ. —σζηφ. Σφηε πνπ ν ζηξαηφο καο έζηεθε κπξνζηά ζην· Κξεκιίλν, εζείο πηζηεχαηε πσο ζα θηάζεηε

σο ην ΐεξνιίλν. Έηζη θαη κεηο ζήκεξα πηζηεχνπκε πσο ζχληνκα ζα μαλάξζνπκε ζην Κξεκιίλν. Ώιιά αο η' αθήζνπκε απηά. Κη αλ εγψ άξρηζα λα ζαο κηιάσ έηζη, ην 'θαλα γηα λα ζαο πσ, φηη νη δηθνί καο απνθξππην- γξάθνη δελ είλαη θαζφινπ ειίζηνη. Μπφξεζαλ θαη βξήθαλ πνιιά απφ ηνλ θψδηθά ζαο, θαη ηε δηθή ζαο δνπιηά, ηε δνπιηά ηεο αζπξκαηίζηξηαο. Μπνξεί λα ηελ θάλεη θαη δηθφο καο άλζξσπνο...

Ο ηίξιηηο έθιεηζε μαλά κάηη ζηελ Καη. Βθείλε απάληεζε: —Ο δηθφο ζαο αζπξκαηηζηήο δελ μέξεη ην δηθφ κνπ ηξφπν κεηάδνζεο, ην γξαθηθφ ραξαθηήξα, φπσο

ιέκε. Ώιιά ην ραξαθηήξα απηφ ηνλ γλσξίδνπλ θαιά ζην Κέληξν. —σζηά. Ώιιά θη εκείο έρνπκε γξακκέλεο ζε ηαηλίεο πνιιέο δηθέο ζαο αλαθνξέο, θη έηζη κπνξνχκε

εχθνια λα εθπαηδεχζνπκε δηθφ καο άλζξσπν, λα ηνπ κάζνπκε ην γξαθηθφ ζαο ραξαθηήξα. Καη λα δνπιέςεη αληί γηα ζαο. Ώπηφ πηα ζα ζαο εθζέζεη νξηζηηθά ζηνπο δηθνχο ζαο. Αελ πξφθεηηαη λα ζαο ην ραξίζνπλ πνηέ, θη απηφ ην μέξεηε ηφζν θαιά, φπσο ην μέξσ θη εγψ, ίζσο κάιηζηα θαη θαιχηεξα. Ώλ θαλείηε ινγηθή, ζαο ππφζρνκαη έλα αηξάληαρην άιινζη κπξνζηά ζηνπο δηθνχο ζαο.

—Ώπηφ είλαη αδχλαην, απάληεζε ε Καη. —Κάλεηε ιάζνο. Βίλαη δπλαηφ. Ξέξεηε πψο; ζα ζαο ην πσ εγψ. Σε ζχιιεςή ζαο δε ζα ηελ

θαηαρσξήζνπκε πνπζελά ζηα ραξηηά καο. ζα εγθαηαζηαζείηε κε δηθνχο κνπ θαινχο θίινπο ζ' έλα δηακέξηζκα, φπνπ ζα βνιεπηεί θαιά ην θνξηηζάθη ζαο.

—Ώγνξάθη είλαη. —Παξληφλ. Κη φηαλ αξγφηεξα ηδείηε ηνπο δηθνχο ζαο, ζα ηνπο πείηε φηη κεηά ην ζάλαην ηνπ άληξα ζαο,

ζαο βξήθε έλαο άλζξσπνο θαη ζαο είπε ην ζχλζεκα. —Αελ μέξσ θαλέλα ζχλζεκα. —Σν μέξεηε ην ζχλζεκα, μαλάπε επίκνλα ν ηίξιηηο. Σν ζχλζεκα ην μέξεηε, αιιά, φπσο βιέπεηε, εγψ

δε δεηάσ λα κνπ ην πείηε. Ώπηά είλαη ιεπηνκέξεηεο, ξνκαληηζκνί. Έηζη, ινηπφλ, ν άλζξσπνο πνπ ζαο είπε ην ζχλζεκα, ζα πείηε ζεηο ζηνπο δηθνχο ζαο, θξφληηζε θαη ζαο βφιεςε ζ' απηφ ην δηακέξηζκα, θαη ζε ζπλέρεηα ζαο έδηλε θξππηνγξαθεκέλα ηειεγξαθήκαηα θη εζείο ηα ζηέιλαηε ζην Κέληξν. Ώπηφ είλαη αηξάληαρην άιινζη. ηηο θηλεκαηνγξαθηθέο ηαηλίεο θαηαζθνπείαο ζπλεζίδεηαη λα δίλνπλ ζηνπο πξάθηνξεο θάκπνζε ψξα γηα λα θαινζθεθηνχλ απηά πνπ ηνπο πξνηείλνπλ. Βγψ δε ζα ζαο δφζσ ψξα, αιιά ζαο ξσηάσ ζηα ίζηα: λαη ή φρη;

Παχζε... ...Ο Μίιεξ θνίηαμε ηνλ Ρνιθ θαη παξαηήξεζε: —Μφλν έλα ιαζάθη. Μπέξδεςε ην θχιν ηνπ παηδηνχ. Σν είπε θνξηηζάθη. Καηά ηα άιια, άξηζηε,

δεμηνηερληθή δνπιηά. —...Ναη, είπε ζηγαιά ε Καη, θαη θείλν ην «λαη» βγήθε ζαλ ςηζχξηζκα. —Αελ άθνπζα, είπε ν ηίξιηηο.

—Ναη, μαλάπε ε Καη. Ναη! Ναη! Ναη! —Βληάμεη, ην ινηπφλ, είπε ν ηίξιηηο. Καη δε ρξεηάδνληαη πζηεξηθέο θξαπγέο. Σν μέξαηε ηη ζαο

πεξηκέλεη, φηαλ ζπκθσλήζαηε λα καο πνιεκήζεηε. —Έρσ φκσο έλαλ φξν, είπε ε Κάη. —Ναη, ζαο αθνχσ. —Με ηελ παηξίδα κνπ θφπεθε θάζε δεζκφο απφ ηφηε πνπ ζθνηψζεθε ν άληξαο κνπ θαη πηάζηεθα θη

εγψ. ζα δνπιέςσ γηα ινγαξηαζκφ ζαο, κφλν αλ κνπ εγγπεζείηε πσο ζην κέιινλ δελ πξφθεηηαη λα πέζσ πνηέ ζηα ρέξηα ησλ πξψελ αξρεγψλ κνπ...

Σψξα, πνπ ε δσή ηεο Καη θξεκφηαλ απφ κηα ηξίρα, θη ε επίζεζε θαηά ηνπ Μπφξκαλ δελ έγηλε απφ θάπνηεο άγλσζηεο αηηίεο, ν ηίξιηηο είρε απφιπηε αλάγθε επαθήο κε ηε Μφζρα. Λνγάξηαδε λα ιάβεη απφ θεη βνήζεηα, έλα-δπν νλφκαηα, κεξηθέο δηεπζχλζεηο αλζξψπσλ, πνπ αο κελ είραλ νχηε άκεζε, νχηε έκκεζε ζρέζε κε ηνλ Μπφξκαλ, αιιά πνπ λα ζπλδένληαλ θαηά θάπνην ηξφπν κε ηελ αληςηά ηνπ μαδέξθνπ πνπ είρε γπλαίθα ηνπ ηελ αδεξθή ηνπ θνπκπάξνπ ηνπ κάγεξα ηνπ Μπφξκαλ...

Ο ηίξιηηο ρακνγέιαζε: Ώπηή ε ζπγγέλεηα ηνπ θάλεθε ελδηαθέξνπζα. Σν λα πεξηκέλεη πφηε ζα ηνπ 'ζηειλαλ αζπξκαηηζηή απφ ην Κέληξν, ζήκαηλε ην ιηγφηεξν δπν

βδνκάδεο. Ώιιά ε θαηάζηαζε δε ζήθσλε αλακνλή: Σν πξάγκα έδεηρλε πσο εμαξηάηαη απφ κέξεο, ην πνιχ απφ κηα βδνκάδα.

Ο ηίξιηηο πξνζπαζνχζε κε ηε ζθέςε ηνπ λα βξεη άθξε. Ώλαξσηηφηαλ: Γηαηί δελ ήξζε ν Μπφξκαλ ζην ξαληεβνχ; Πξψην, ίζσο λα κελ είρε ιάβεη ην γξάκκα. Ίζσο ην γξάκκα πξφιαβαλ θαη ην'πηαζαλ νη άλζξσπνη ηνπ Υίκιεξ, αλ θαη απηφ θαηλφηαλ απίζαλν. Ο ηίξιηηο είρε θαηνξζψζεη λα ζηείιεη ην γξάκκα ηνπ κε ην κπζηηθφ ηαρπδξνκείν, πνπ πξννξηδφηαλ πξνζσπηθά γηα ηνλ Μπφξκαλ. Να ην θιέςνπλ απφ θεη ην γξάκκα, ήηαλ πνιχ επηθίλδπλν, αθνχ ην είρε θαηαρσξήζεη χζηεξα απφ ηνλ έιεγρν νιφθιεξνπ ηνπ ηαρπδξνκείνπ απφ ηνλ αμησκαηηθφ ηεο κπζηηθήο ππεξεζίαο ηεο γξακκαηείαο ηνπ Υίκιεξ. Αεχηεξν, αλαιχνληαο ην θείκελν ηεο επηζηνιήο πνπ είρε ζηείιεη, ν ηίξιηηο δηαπίζησλε ηψξα κεξηθά νπζηαζηηθά ιάζε, δηθά ηνπ. Πνιιέο θνξέο ηνλ είρε βνεζήζεη ε επαγγεικαηηθή ζπλήζεηά ηνπ λα αλαιχεη μαλά θαη μαλά ηηο ελέξγεηεο ηνπ, ηηο ζπδεηήζεηο, ηηο επηζηνιέο, θαη ρσξίο λα ζπκψλεη γηα ηπρφλ ιάζε ηνπ, θξφληηδε λα ςάρλεη ακέζσο,ρσξίο λα ρψλεη ην θεθάιη ηνπ θάησ απ' ηε θηεξνχγα—«ίζσο πεξάζεη απαξαηήξεην»—γηα λα βξεη δηέμνδν απφ ηε δεκηνπξγεκέλε θαηάζηαζε. Πξνζσπηθά δελ ηνλ απεηινχζε κε ηίπνηα εθείλε ε επηζηνιή πνπ είρε ζηείιεη. Σελ είρε δαθηπινγξαθήζεη ζην γξαθείν ηεο δηεθπεξαίσζεο ηελ ψξα ηνπ αεξνπνξηθνχ ζπλαγεξκνχ πνπ έιεηπαλ φινη απφ θεη.

Σν κφλν κεηνλέθηεκα, έιεγε κέζα ηνπ ν ηίξιηηο, ήηαλ ην γεγνλφο φηη γηα έλαλ άλζξσπν ζαλ ηνλ Μπφξκαλ κε ην κεγάιν ηνπ πφζην, ην γξάκκα είρε πάξα πνιιέο ζπλαηζζεκαηηθέο εθθξάζεηο αθνζίσζεο θαη ιηγφηεξα ζηνηρεία θαη επνηθνδνκεηηθέο πξνηάζεηο, πνπ θπζηνινγηθά απνξξένπλ απφ απηά. Δ ηεξάζηηα επζχλε γηα ηηο απνθάζεηο πνπ έπαηξλε, θαη πνπ πξαθηηθά ήηαλ αλεμέιεγθηεο, ζίγνπξα ζα ππνρξέσλε έλα δεκφζην άληξα ζαλ ηνλ Μπφξκαλ, λα δέρεηαη λα κηιήζεη κ' έλαλ απφ ηνπο θαηψηεξνχο ηνπ, κφλν φηαλ ηα ζηνηρεία, πνπ ηνλ αθνξνχλ, δελ ηα γλσξίδεη θαλέλαο άιινο πξηλ απ' απηφλ θαη κφλν αλ παξνπζηάδνπλ ζνβαξφ ελδηαθέξνλ πξννπηηθήο απφ θπβεξλεηηθή άπνςε. Χζηφζν, ζπλέρηζε ηελ αλάιπζή ηνπ ν ηίξιηηο, γηα ηνλ Μπφξκαλ είραλ κεγάιε ζπνπδαηφηεηα αθφκα θαη νη πην αζήκαληεο πιεξνθνξίεο πφπ ζα κπν-ξνχζαλ λα εθζέζνπλ ηνλ Υίκιεξ. ( Ο ηίξιηηο θαηαιάβαηλε γηα πνην ιφγν είρε αξρίζεη απηφο ν αγψλαο αλάκεζα ζηνλ Υίκιεξ θαη ηνλ Μπφξκαλ. Μφλν πνπ δελ κπνξνχζε λα θαηαιάβεη γηα πνην ιφγν ζπλερίδεηαη ηψξα κε ηφζε ιχζζα πνπ φιν θαη απμάλεη). Καη ηέινο,ηξίην, ν ηίξιηηο δερφηαλ θαη ηελ πεξίπησζε, πσο ν Μπφξκαλ, απινχζηαηα, είρε δνπιηά θαη γη' απηφ δελ κπφξεζε λα πάεη ζην ξαληεβνχ. 'Ώιισζηε, ν ηίξιηηο ήμεξε πσο ν Μπφξκαλ κφλν δπν ή ηξεηο θνξέο είρε δερηεί λα αληαπνθξηζεί ζε ηέηηνπ είδνπο παξαθιήζεηο γηα ζπλάληεζε. ζν γηα ηηο παξαθιήζεηο γηα αθξφαζε, θαζεκεξηλά ηνλ βνκβάξδηδαλ δπν-ηξεηο δεθάδεο, κφλν απφ αλζξψπνπο ηεο αλψηαηεο ηεξαξρίαο ηνπ θνκκαηηθνχ θαη ηνπ ζηξαηησηηθνχ κεραληζκνχ.

« Ώπφ κέξνπο κνπ έδεημα κηα απέξαληε αθέιεηα, θαηέιεμε ζην ζπκπέξαζκά ηνπ ν ηίξιηηο. Αελ έπαημα κφλν ζηα ηπθιά, αιιά θαη θάηη παξαπάλσ: Έπαημα αληίζεηα απφ ηνπο δηθνχο ηνπ θαλφλεο».

Έζθνπδε ε ζεηξήλα ηνπ ζπλαγεξκνχ. Ο ηίξιηηο θνίηαμε ην ξνιφη ηνπ: ψξα δέθα ην βξάδπ. Σν ειηνβαζίιεκα έδεημε ζήκεξα θφθθηλν ζαλ ην αίκα, κε κηα γαιαδσπή απφρξσζε. Πάεη λα πεη, ηε λχρηα ζα 'πεθηε παγσληά.

«Καη ζα κνπ αθαλίζεη ηηο ηξηαληαθπιιηέο κνπ, ζθέθηεθε ν ηίξιηηο θαη ζεθψζεθε. Βίλαη αιήζεηα πσο ηηο θχηεςα πξψηκα. Ώιιά θαη πνηνο ζα κπνξνχζε λα ην θαληαζηεί, πσο ζα θξαηήζνπλ σο ηφζν αξγά νη παγσληέο;».

ΐνκβάξδηδαλ θάπνπ πνιχ ζηκά. Ο ηίξιηηο βγήθε απ' ην γξαθείν θαη βάδηζε ζηνλ αδεηαλφ δηάδξνκν πξνο ηε ζθάια πνπ έβγαδε ζην θαηαθχγην. ηκά ζηελ πφξηα ηνπ βνεζεηηθνχ θέληξνπ ηειεθσληθψλ επαθψλ (ην θεληξηθφ βξηζθφηαλ ηψξα κέζα ζην θαηαθχγην) ν ηίξιηηο θνληνζηάζεθε. Βίδε ζηελ πφξηα ην θιεηδί.

Ο ηίξιηηο ζνχθξσζε ηα κάηηα ηνπ, θνίηαμε ζαλ αδηάθνξνο ηξηγχξσ: Ο δηάδξνκνο έδεηρλε αδεηαλφο, φινη είραλ θξπθηεί ζην θαηαθχγην. Έζπξσμε ηελ πφξηα κε ηελ πιάηε ηνπ. Δ πφξηα δελ άλνημε. Γχξηζε θαη ηελ μεθιείδσζε. Απν κεγάια άζπξα ηειέθσλα δηαθξίλνληαλ αλάκεζα ζ' φια ηα άιια. Ήηαλ ε άκεζε ηειεθσληθή επηθνηλσλία κε ην θαηαθχγην ηνπ Υίηιεξ θαη κε ηα γξαθεία ηνπ Μπφξκαλ, ηνπ Γθέκπειο, ηνπ πέεξ θαη ηνπ Κάηηει.

Ο ηίξιηηο θνίηαμε πάιη ζην δηάδξνκν. Αε θαίλνληαλ ςπρή δσληαλή. Σα ηδάκηα έηξεκαλ. Ο βνκβαξδηζκφο γηλφηαλ ηψξα πνιχ - πνιχ ζηκά. Γηα κηα ζηηγκή ζθέθηεθε αλ ζα 'πξεπε λα θιεηδψζεη πίζσ ηελ πφξηα ή φρη.Όζηεξα δχγσζε ζην ηειέθσλν θαη πήξε ηνλ αξηζκφ 12-00-54.

—Μπφξκαλ, άθνπζε κηα βαζηά δπλαηή θσλή ζην αθνπζηηθφ. —Πήξαηε ηελ επηζηνιή κνπ; ξψηεζε ν ηίξιηηο αιιάδνληαο ηε θσλή ηνπ. —Πνηνο είζηε; —αο έζηεηια κηα επηζηνιή, πξνζσπηθή γηα ζαο. Ώπφ έλα αθνζησκέλν κέινο ηνπ θφκκαηνο. —Ναη. Γεηα ζαο. Πνχ είζηε ηψξα; Ώ, λαη ! θαηαιαβαίλσ. Ο αξηζκφο ηνπ απηνθηλήηνπ κνπ... —Σνλ μέξσ, βηάζηεθε ν ηίξιηηο. Πνηνο ζα είλαη ζην ηηκφλη; —Έρεη ζεκαζία απηφ; —Ναη. Γηαηί έλαο απφ ηνπο νδεγνχο ζαο... —Σν μέξσ, ηνλ έθνςε ν Μπφξκαλ. Καηαιάβαηλαλ ν έλαο ηνλ άιιν. Ο Μπφξκαλ ην 'πηάζε πσο ν

ηίξιηηο μέξεη φηη θξπθαθνχλ ηηο ηειεθσληθέο ζπλνκηιίεο (πξάγκα πνπ έδεηρλε πσο ν άλζξσπνο πνπ ηνπ κηινχζε ηνπ Μπφξκαλ γλψξηδε ηα αλψηεξα κπζηηθά ηνπ Ράηρ). Ο ηίξιηηο, απ' ηε κεξηά ηνπ, έβγαδε ην ζπκπέξαζκα πσο ν Μπφξκαλ θαηάιαβε ηα φζα δελ ηνπ είπε θαζαξά (φηη έλαο απφ ηνπο νδεγνχο ηνπ ήηαλ κπζηηθφο πξάθηνξαο ηεο Γθεζηάπν), θαη γη* απηφ έλησζε πσο είρε πεηχρεη.

—Βθεί πνπ ζα 'πξεπε λα 'ρακε ζπλαληεζεί, ζα ζαο πεξηκέλνπλ. Σελ ψξα πνπ είραηε νξίζεη ν ίδηνο, αχξην.

—Σψξα, είπε ν ηίξιηηο. Όζηεξα απφ κηζή ψξα. 8.3.1945 (ψξα 22 θαη 32 ιεπηά)

Όζηεξα απφ κηζή ψξα, ζηκά ζην κνπζείν θπζηθήο ηζηνξίαο, ν ηίξιηηο είδε ζηεκέλν έλα ζσξαθηζκέλν «Μάηκπαρ». Πέξαζε δίπια απφ ην απηνθίλεην. ΐεβαηψζεθε πσο δελ ππάξρεη θνιιεκέλε νπξά πίζσ ηνπ. Βίδε ηνλ Μπφξκαλ ζην πίζσ θάζηζκα ηνπ «Μάηκπαρ». Ο ηίξιηηο γχξηζε θη είπε αλνίγνληαο ηελ πφξηα:

—Παξηατγθελφζε Μπφξκαλ, ζαο επραξηζηψ γηα ηελ εκπηζηνζχλε πνπ κνπ δείρλεηε... Ο Μπφξκαλ ζησπειφο ηνπ έζθημε ην ρέξη. —Ξεθηλάκε, γηα ην ΐάληεε, είπε ζην ζνθέξ. —Πνχ ζαο έρσ μαλατδεί, ξψηεζε, παξαηεξψληαο ηνλ ηίξ- ιηηο. Γηα βγάιηε ην θακνπθιάδ... Ο ηίξιηηο αθνχκπεζε ηα καηνγπάιηα ζηα γφλαηα θη αλαζήθσζε ην θαπέιν. —Βίκαη ζίγνπξνο πσο θάπνπ ζαο έρσ ηδεί, μαλάπε ν Μπφξκαλ. —Ναη, είπε ν ηίξιηηο. ηαλ ζηελ απνλνκή ηνπ ζηαπξνχ, κνπ είπαηε πσο έρσ πξφζσπν θαζεγεηή

καζεκαηηθψλ θη φρη θαηάζθνπνπ... —Σψξα έρεηε πξφζσπν θαηάζθνπνπ θη φρη θαζεγεηή, αζηεηεχηεθε ν Μπφξκαλ. Λνηπφλ, ηη έγηλε,

κηιήζηε κνπ. ...Σν ηειέθσλν ζηε γξακκή ζχλδεζεο ηνπ Μπφξκαλ κε ηε δηεχζπλζε ηεο απηνθξαηνξηθήο αζθάιεηαο

δελ απαληνχζε φιε ηε λχρηα ζηηο θιήζεηο. Γη'απηφ, φηαλ ην πξσί ν Υίκιεξ βξήθε ζην γξαθείν ηνπ δαθηπινγξαθεκέλα ηα ζηνηρεία απφ ηελ ππνθινπή ησλ ηειεθσλεκάησλ, εμαγξηψζεθε πξψηα, θη χζηεξα, φηαλ θαηά- θαηζε ν ζπκφο ηνπ, θνβήζεθε, θάιεζε ηνλ Μίιεξ, θαη ηνλ πξφζηαμε λα εμαθξηβψζεη, πξνζερηηθά φκσο, πνηνο είρε κηιήζεη απφ ην εηδηθφ δσκάηην ηεο θπβεξλεηηθήο ηειεθσληθήο επηθνηλσλίαο απηή ηε λχρηα κε ηε γξακκαηεία ηνπ ΒΓΒΚ, κε ηνλ Μπφξκαλ.

Πέξαζε νιάθεξε ε κέξα θη ν Μίιεξ δελ είρε θαηνξζψζεη λα βξεη θαλέλα ζπγθεθξηκέλν ζηνηρείν. Καηά ην βξαδάθη έθεξαλ ζην γξαθείν ηνπ ηα δαρηπιηθά απνηππψκαηα πνπ είρε αθήζεη ζην αθνπζηηθφ ηνπ ηειεθψλνπ ν άγλσζηνο ζπλνκηιεηήο ηνπ Μπφξκαλ. Ο Μίιεξ είδε θαηάπιεθηνο φηη, ζχκθσλα κε ηα ζηνηρεία απφ ην αξρείν, ηα ίδηα δαρηπιηθά απνηππψκαηα είραλ βξεζεί μαλά, πξηλ ιίγεο κέξεο, απφ ηελ Γθεζηάπν, πάλσ ζηνλ αζχξκαην ηεο ξσζίδαο αζπξκαηίζηξηαο.

Ο ζνθέξ ηνπ Μπφξκαλ, πνπ παιηφηεξα είρε αξλεζεί —κε γλψζε ηνπ Μπφξκαλ— λα γίλεη πιεξνθνξηνδφηεο ησλ Βο-Βο, πηάζηεθε κφιηο γχξηζε απφ ηελ ππεξεζία ζπίηη ηνπ. Σξεηο ψξεο θξαηνχζε ην ζηφκα ηνπ θιεηζηφ θαη δεηνχζε λα κηιήζεη ζηνλ Μπφξκαλ. ηαλ, φκσο, ρξεζηκνπνίεζαλ αλάθξηζε κε εθθνβηζκφο καξηχξεζε πσο ηε λχρηα είρε κπεη ζην απηνθίλεην ηνπ Μπφξκαλ θάπνηνο άγλσζηνο. Ση θνπβέληα είρε κε ηνλ Μπφξκαλ ν άγλσζηνο, απηφ ν ζνθέξ δελ ην ήμεξε, γηαηί ε θνπβέληα γηλφηαλ ζην ζαιφλη ηνπ απηνθηλήηνπ, πνπ είλαη ρσξηζκέλν απφ ηνλ νδεγφ κε ρνληξφ ηδάκη πξνζηαηεπηηθφ απφ ηηο ζθαίξεο. Ο ζνθέξ έδνζε κηα πεξηγξαθή ηνπ άγλσζηνπ. Βίπε πσο ήηαλ θάπνηνο κε ξεπνχ- κπιηθν ρσκέλν σο ηα θξχδηα, θνξνχζε καηνγπάιηα κε ρνληξφ ζθειεηφ, είρε θαη γθξίδα κνπζηάθηα. Έδεημαλ ζην ζνθέξ θάπνπ δηαθφζηεο θσηνγξαθίεο γηα αλαγλψξηζε. Ώλάκεζά ηνπο ήηαλ θαη ε θσηνγξαθία ηνπ ηίξιηηο. Ώιιά ρσξίο ηα κνπζηάθηα, πνπ εχθνια ηα θνιινχζε θαη ηα μεθνιινχζε φηαλ ήζειε λα κεηακθηεζηεί. Βθηφο απ' απηφ, ε θσηνγξαθία ήηαλ ηξαβεγκέλε πξηλ πέληε ρξφληα θαη κέζα ζε πέληε πνιεκηθά ρξφληα νη άλζξσπνη αιιάδνπλ ηφζν πνιχ, πνπ κπνξεί λα γίλνπλ θαη αγλψξηζηνη.

Ο Υίκιεξ, αθνχ ελεκεξψζεθε απφ ηνλ Μίιεξ γηα ηελ έξεπλα θαη ηελ αλάθξηζε ηνπ ζνθέξ ηνπ Μπφξκαλ, έδνζε ηελ έγθξηζε γηα ηε ζπλέρηζε ηεο έξεπλαο θαη δέρηεθε ηελ πξφηαζε ηνπ Μίιεξ λα παξζνχλ ηα δαρηπιηθά απνηππψκαηα απ' φινπο ζην κεραληζκφ, αιιά απηφ λα γίλεη θξπθά, ρσξίο λα ην αληηιεθζεί θαλέλαο ηνπο.

Ο Μίιεξ πξφηεηλε επίζεο λα δνινθνλεζεί ν ζνθέξ ηνπ Μπφξκαλ, αιιά κε ηξφπν πνπ λα θαλεί ζαλ ηξνραίν δπζηχρεκα ζηκά ζην ζπίηη ηνπ. Ο Υίκιεξ ζέιεζε λα εγθξίλεη απηφ ην κέηξν, πνπ έδεηρλε ζαλ

απαξαίηεην, αιιά, ζαλ ην θαινζθέθηεθε, άιιαμε γλψκε. Βίρε πάςεη λα εκπηζηεχεηαη θαλέλα, αθφκα θαη ηνλ Μίιεξ.

—Ώπηφ ζθεθηείηε ην θαη απνθαζίζηε εζείο ηη ζα θάλεηε, είπε ζηνλ Μίιεξ. Μήπσο ζα ήηαλ θαιχηεξν λα ηνλ αθήζεηε ειεχζεξν;

Σελ πξφηαζε απηή ηελ έξημε ν Υίκιεξ ζαλ πεπνλφθινπδα γηα ηνλ Μίιεξ, ζέινληαο λα δεη ηη ζα ηνπ απαληνχζε. —Ώπηφ είλαη αδχλαην. Σνλ έρνπλ πεξηπνηεζεί ηφζν, πνπ... Ώθξηβψο κηα ηέηηα απάληεζε πεξίκελε ν ξατρζθχξεξ. —Αε ζέισ λα μέξσ ηέηηα, είπε ν Υίκιεξ ζθαξψλνληαο κηα γθξηκάηζα απνηξνπηαζκνχ. Σίκηνο άλζξσπνο... θη εκείο ηηκσξνχκε ηίκηνπο αλζξψπνπο... Αελ μέξσ, ζθεθηείηε κφλνο ζαο ηη ζα θάλεηε... Ο Μίιεξ βγήθε αγαλαθηηζκέλνο απ' ην γξαθείν ηνπ Υίκιεξ. Βίρε θαηαιάβεη φηη ν ξατρζθχξεξ ηνλ θνβφηαλ ηνλ Μπφξκαλ θη έξηρλε απηφλ, ηνλ Μίιεξ, λα πιεξψζεη ηα ζπαζκέλα. «ρη, θηιαξάθν, απνθάζηζε ακέζσο ν Μίιεξ. Ώθνχ ην παο έηζη, ζα παίμσ θαη εγψ ην παηρλίδη κνπ. ζα ηνλ θξαηήζσ δσληαλφ ην ζνθέξ. Καη ζα γίλεη δηθφ κνπ αηνχ». Μεηά ηελ θνπβέληα κε ηνλ Μίιεξ, ν Υίκιεξ θάιεζε ηνλ ην θνξηζέλη. Βίρε θαηαιάβεη, πσο ε ζχγθξνπζε κε ηνλ Μπφξκαλ έκπαηλε πηα ζην ηειεπηαίν, ζην απνθαζηζηηθφ ζηάδην. Κη αλ κε ηε βνήζεηα θάπνηνπ άγλσζηνπ πξνδφηε απ' ηα Βο-Βο ν Μπφξκαλ απνρηήζεη ζηνηρεία πνπ λα εθζέηνπλ απηφλ, ηνλ Υίκιεξ, ν ξατρζθχξεξ ζα 'πξεπε λα απαληήζεη κε ζπληξηπηηθφ πιήγκα. ηελ πνιηηηθή ηίπνηα δελ εμπςψλεη ηηο πηζαλφηεηεο επηηπρίαο ησλ αληηπάισλ, φζν ε πιεξνθφξεζε θαη ε δχλακε. Καη πνπζελά δελ είραλ καδεπηεί ηφζεο πνιιέο πιεξνθνξίεο, φζεο ζηα ζσξαθηζκέλα ζπξηάξηα ησλ θνκκαηηθψλ αξρείσλ. Σψξα, ινηπφλ, θη απηφο, ν Υίκιεξ, ζα ξίμεη ην βάξνο ηνπ ζηα ραξηηά. Σα ραξηηά είλαη πην ζίγνπξα απφ ηνπο αλζξψπνπο, θη φζν πεξλάεη ν θαηξφο, γίλνληαη πην θνβεξά απφ S u ηνπο αλζξψπνπο... —Μνπ ρξεηάδεηαη ην αξρείν ηνπ Μπφξκαλ, είπε ν Υίκιεξ. ς Καηαιάβαηε, θνξηζέλη, ηη είλ' απηφ πνπ κνπ ρξεηάδεηαη; —Καηάιαβα. —Ώπηφ πνπ ζέισ είλαη πην δχζθνιν απφ ηελ απαγσγή ηνπ ληνχηζε. —Μάιινλ. —Μπνξεί φκσο λα γίλεη; —Αελ μέξσ. ' —θνξηζέλη, ε απάληεζή ζαο δε κε ηθαλνπνηεί. Ο Μπφξκαλ απηέο ηηο κέξεο ζθνπεχεη λ' αξρίζεη ηε κεηαθνξά ησλ αξρείσλ ζε αζθαιέζηεξν κέξνο, γηα απφθξπςε. Σν πνχ ζα ηα πάεη θαη κε πνηα ζπλνδεία, ζα πξέπεη λα ην δηαπηζηψζεηε εζείο. Ο έιελκπεξγθ ζα ζαο βνεζήζεη, ρσξίο λα θαλεί. Ώπιψο ζα ηνλ ζπκβνπιεπζείηε γεληθά. 10.3.1945 (ψξα 19 θαη 58 ιεπηά) Ο ηίξιηηο μεθίλεζε κε ην λπρηεξηλφ εμπξέο γηα ηα ειβεηηθά ζχλνξα κε ζθνπφ λα «πξνεηνηκάζεη παξάζπξν», ζεσξνχζε θη απηφο, φπσο θαη ν έιελκπεξγθ, πσο κηα αλαθάιπςε ηεο «δηαθπγήο» ηνπ πάζηνξα ζην εμσηεξηθφ ζα κπνξνχζε λα δεκηνπξγήζεη αλεπηζχκεην ζφξπβν, ηε ζηηγκή πνπ ην εγρείξεκα εθείλν γηλφηαλ πίζσ απφ ηηο πιάηεο ηεο Γθεζηάπν. Βλψ ην «μεζθέπαζκα» ηνπ ιαγθ, αθνχ πηα ζα είρε ηειεηψζεη ηε δνπιηά, ζα 'πξεπε λα γίλεη, φπσο ην ζρεδίαδε ν έιελκπεξγθ αθξηβψο απφ ηνλ ηίξιηηο, ρσξίο θακηά αλάκημε ηεο Γθεζηάπν.

ιεο απηέο ηηο κέξεο, ν ηίξιηηο κε ηε ζπγθαηάζεζε ηνπ έιελκπεξγθ πξνεηνίκαδε γηα ηνλ πάζηνξα «ππνςήθηνπο» ζπλα>- κφηεο: αλζξψπνπο απφ ην ππνπξγείν Βμσηεξηθψλ θαη απφ ην επηηειείν ηεο Λνπθηβάθε. Βθεί, ζ' απηνχο ηνπο νξγαληζκνχο, ν ηίξιηηο βξήθε αλζξψπνπο πνπ ππεξεηνχζαλ ην λαδηζκφ κε ηδηαίηεξν δήιν. Σνλ έιελκπεξγθ ηνλ ελζνπζίαδε πην πνιχ ε δηαπίζησζε φηη νη άλζξσπνη εθείλνη είραλ ζηξαηνινγεζεί παιηφηεξα απφ ηελ Γθεζηάπν ζαλ δηθνί ηεο πιεξνθνξηνδφηεο.

—Χξαίν απηφ, έιεγε ν έιελκπεξγθ. Βίλαη πνιχ πεξηπνηεκέλν. Ο ηίξιηηο ηνλ θνίηαμε απνξεκέλνο. —ζέισ λα πσ, ζπκπιήξσζε ν έιελκπεξγθ, φηη κ* απηφλ ηνλ ηξφπν ζα εθζέζνπκε ζηε Αχζε φινπο

εθείλνπο πνπ ζα επηδεηήζνπλ επαθέο γηα δηαπξαγκαηεχζεηο ρσξίο λα ην καζαίλνπκε εκείο, φζνπο ζθνπεχνπλ λα καο παξαθάκςνπλ. Κη είλαη γλσζηφ πσο νη δπηηθνί δηαρσξίδνπλ μεθάζαξα ηελ Γθεζηάπν απφ ηε δηθηά καο ππεξεζία.

Με θείλν ην λπρηεξηλφ εμπξέο, πνπ δηαθξηλφηαλ απ' φια η' άιια ηξέλα γηα ηηο πξνπνιεκηθέο αλέζεηο ηνπ — ζηα κηθξά θνππέ έηξηδαλ αιεζηλά πέηζηλα ινπξηά, έιακπαλ ζακπά ηα ράιθηλα ζηαρηνδνρεία, νη ζπλνδνί ησλ βαγνληψλ έθεξλαλ δπλαηφ θαθέ ζε ζεξβίηζηα πνιπηειείαο — κε θείλν ην ηξέλν ζην δηάδξνκν θαλδηλαβία - Βιβεηία ηαμίδεπαλ ηψξα ζηελ νπζία κφλν δηπισκάηεο.

Ο ηίξιηηο είρε ηε ζέζε αξηζκφο 74. Σε ζέζε αξηζκφο 56 ζην επφκελν βαγφλη ηελ είρε έλαο ρισκν-κειαληαζκέλνο θαζεγεηήο απφ ηε νπεδία κε καθξφζπξην θαη άγαξκπν ζηελ πξνθνξά ηνπ ζθαλδηλαβηθφ φλνκα. Ο ηίξιηηο, ν θαζεγεηήο θη αθφκα έλαο ζηξαηεγφο πνπ γχξηδε κεηά ηνλ ηξαπκαηηζκφ ηνπ ζην ηηαιηθφ κέησπν, ήηαλ νη ηξεηο κνλαδηθνί επηβάηεο ζηα δπν δηεζλή βαγφληα ηνπ ηξέλνπ.

Ο ζηξαηεγφο έξημε κηα καηηά ζην θνππέ ηνπ ηίξιηηο θαη ηνλ ξψηεζε: —Γεξκαλφο είζηε; —Απζηπρψο, απάληεζε ν ηίξιηηο.

Βίρε πηα ηε δπλαηφηεηα λα αζηεηεχεηαη, ηνπ ην είραλ επηηξέςεη νη αλψηεξνη. Δ πξνβνθάηζηα πξνυπνζέηεη ηε δπλαηφηεηα ηνπ θαξθηνχ κέζα ζην αζηείν. ηελ πεξίπησζε πνπ ν ζπλνκηιεηήο δελ πάεη λα ην αλαθέξεη ζηελ Γθεζηάπν, κπνξείο λα ππνινγίζεηο πσο ίζσο κπνξέζεηο λα ζπλεξγαζηείο καδί ηνπ. Παιηφηεξα είραλ γίλεη πνιιέο ζπδεηήζεηο γη' απηφ ην ζέκα ζηελ Γθεζηάπν: ζα ρηππηνχληαη νη πξνζβιεηηθέο γηα ην θαζεζηψο ζπδεηήζεηο επηηφπνπ, ή ζα αθήλνληαη λα εμειηρηνχλ; ζεσξψληαο πσο αθφκα θη ε παξακηθξή δεκηά γηα ην Ράηρ είλαη νπζηαζηηθφ φθεινο γηα ηε δηθηά ηνπ παηξίδα, ν ηίξιηηο ππνζηήξημε κε θάζε ηξφπν εθείλνπο πνπ έιεγαλ φηη έπξεπε λα ππνζάιπνληαη νη πξνβνθάηζηεο.

—Καη γηαηί «δπζηπρψο»; ελδηαθέξζεθε ν ζηξαηεγφο. —Γηαηί εκέλα δε κνπ θέξλνπλ θαη δεχηεξν θαθέ. Σνλ αιεζηλφ θαθέ ηνλ δίλνπλ, κφιηο ηνλ δεηήζνπλ,

κφλν ζε φζνπο έρνπλ μέλν δηαβαηήξην. —Ναη. Πάλησο εκέλα κνπ έθεξαλ θαη δεχηεξε θνξά. Έρσ θνληάθ, ζέιεηε λα ζαο θεξάζσ; —Βπραξηζηψ. Κνληάθ έρσ θη εγψ. —Ίζσο, φκσο, λα κελ έρεηε θαπληζηφ ρνηξηλφ. —Έρσ θη απ' απηφ. —Πάεη λα πεη, ηξψκε θη νη δπν καο απ' ηελ ίδηα θαξαβάλα, είπε ν ζηξαηεγφο, παξαηεξψληαο ηη έβγαδε

ν ηίξιηηο απφ ηελ ηζάληα Ύηνπ. Ση βαζκφ έρεηε; —Αηπισκάηεο είκαη. χκβνπινο ζηελ ηξίηε δηεχζπλζε ηνπ ππνπξγείνπ Βμσηεξηθψλ. —Πνχ λα ζαο πάξεη φινπο ν δηάνινο! είπε ν ζηξαηεγφο θαζίδνληαο ζηελ πνιπζξφλα πνπ ήηαλ

βηδσκέλε ζηκά ζην κηθξφ λεξνρχηε. ε φια θηαίηε εζείο, νη δηπισκάηεο. ■ί—Γηαηί; —Γηαηί εζείο θαζνξίδεηε ηελ εμσηεξηθή πνιηηηθή, γηαηί εζείο καο θέξαηε ζηελ αλάγθε λα πνιεκάκε ζε

δπν κέησπα. Πξνδη! (ηελ πγεία ζαο). —Πξφδηη! Ώπφ ην Μέθιελκπνπξγθ είζηε; —Ναη. Πψο ην θαηαιάβαηε; —Ώπφ ην «Πξνδη». ινη νη βφξεηνη θάλνπλ νηθνλνκία ζηα θσλήεληα. Ο ζηξαηεγφο γέιαζε. —Έηζη είλαη, φπσο ην ιέηε, είπε. Καη δε κνπ ιέηε, απνθιείεηαη λα ζαο έρσ ηδεί ρηεο ζην ππνπξγείν

Ώεξνπνξίαο; Ο ηίξιηηο δάξσζε: Υηεο είρε κεηαθέξεη ζην ππνπξγείν Ώεξνπνξίαο ηνλ πάζηνξα ιαγθ γηα λα «έξζεη

ζε επαθή» κε αλζξψπνπο ηνπ άκεζνπ πεξηβάιινληνο ηνπ Γθέξηλγθ. ηελ πεξίπησζε πνπ ζα πεηχραηλε νιφθιεξν ην εγρείξεκα, ηφηε πνπ ζα έκπαηλε ζηε κέζε ε Γθεζηάπν, αιιά βέβαηα κε ππφδεημε ηνπ έιελκπεξγθ πηα, γηα ηελ εμαθξίβσζε ησλ ιεπηνκεξεηψλ ηεο «ζπλσκνζίαο», ζα 'πξεπε λα έρεη αθήζεη «ίρλε» ν πάζηνξαο: θαη ζην ππνπξγείν Ώεξνπνξίαο θαη ζηε Λνπθηβάθε, θαη ζην ππνπξγείν Βμσηεξηθψλ.

«Ώδχλαην, είπε κέζα ηνπ ν ηίξιηηο, γεκίδνληαο ηα πνηεξάθηα κε θνληάθ. Βίλαη αδχλαην λα κε είδε απηφο ν ζηξαηεγφο, εθεί πνπ θαζφκνπλ ζην ακάμη πεξηκέλνληαο λα βγεη απ' ην ππνπξγείν ν πάζηνξαο. Αελ πέξαζε δίπια κνπ θαλέλαο. Οχηε θαη είλαη πηζαλφ λα κνπ ηνλ έρεη ζηείιεη βαιηφ ν Μίιεξ θνηδάκ ζηξαηεγφ! Αελ είλαη ζηηο ζπλήζεηέο ηνπ. Ο Μίιεξ δνπιεχεη πην απιά».

—Αελ ήκνπλ εθεί ρηεο, απάληεζε ν ηίξιηηο. Πξφθεηηαη γηα ηελ παξάμελε ηδηφηεηα ηεο θπζηνγλσκίαο κνπ: ινη λνκίδνπλ πσο κφιηο πξηλ ιίγν κε είδαλ θάπνπ, ρψξηο λα 'καη εγψ.

—Έρεηε θπζηνγλσκία ζηεξεφηππε, απάληεζε ν ζηξαηεγφο. Μνηάδεηε κε πνιινχο άιινπο. —Καιφ ή θαθφ είλαη απηφ; —Γηα έλα θαηάζθνπν, κάιινλ θαιφ είλαη, κα γηα έλα δηπισκάηε, λνκίδσ πσο είλαη θαθφ. Βζάο ζαο

ρξεηάδνληαη πξφζα>πα πνπ λα ηα ζπκνχληαη νη άιινη. —Καη νη ζηξαηησηηθνί ηη πξφζσπα ρξεηάδνληαη; —Οη ζηξαηησηηθνί ηψξα ρξεηάδνληαη γεξά πφδηα. Γηα λα ην ζθάλε έγθαηξα. —Αε θνβάζηε λα κηιάηε έηζη κε έλαλ άγλσζην ζαο; —Μα εζείο δελ ην μέξεηε ην φλνκά κνπ... —Μπνξψ λα ην κάζσ πνιχ εχθνια, γηαηί ην πξφζσπν ζαο είλαη απ' απηά πνπ ηα ζπκνχληαη νη άιινη. —Ναη; Αηάνιε, θη εγψ λφκηδα πσο είλαη πξφζσπν απφ ηα ζπλεζηζκέλα. Αε βαξηέζαη, ψζπνπ λα κε

θαξθψζεηε, ψζπνπ λα βξνπλ θαη δεχηεξν κάξηπξα πνπ λα βεβαηψλεη ηελ θαηαγγειία ζαο, ζα πεξάζεη αξθεηφο θαηξφο, θη φια ζα 'ρνπλ ηειεηψζεη. ην εδψιην ηνπ θαηεγνξνχκελνπ ζα καο θαζίζνπλ νη άιινη, θη φρη εηνχηνη. Καη πξψηνπο - πξψηνπο εζάο, ηνπο δηπισκάηεο.

—Βζείο θαίγαηε, εζείο εμνληψλαηε, εζείο ζθνηψλαηε θαη ηψξα ζα δηθάζνπλ εκάο; —Βκείο εθηεινχζακε δηαηαγέο. Σα Βο-Βο θαίγαλε. Βκείο πνιεκνχζακε. —Αειαδή, είραηε βξεη εηδηθφ ηξφπν λα πνιεκάηε ρσξίο λα θαίηε θαη ρσξίο λα ζθνηψλεηε; —Ο πφιεκνο έηζη θη αιιηψο είλαη απαξαίηεηνο. ρη έλαο ηέηηνο αλφεηνο πφιεκνο βέβαηα. Σνχηνο είλαη

πφιεκνο εξαζηηέρλε, πνπ απνθάζηζε φηη κπνξεί λα πνιεκήζεη κε ηε δηαίζζεζε. Μφλν απηφο μέξεη ηη ρξεηάδεηαη ζ' φινπο εκάο ηνπο άιινπο. Μφλν απηφο αγαπάεη ηε κεγάιε Γεξκαλία, ελψ εκείο ην^κφλν πνπ ζθεθηφκαζηε είλαη πψο λα ηελ πξνδφζνπκε ζηνπο κπνιζεβίθνπο θαη ηνπο ακεξηθάλνπο.

—Πξνδη! —Πξφδηη!

—Σα θξάηε είλαη ζαλ ηνπο αλζξψπνπο. Σα αεδηάδεη ε ζηαζηκφηεηα. Σα πλίγνπλ ηα ζχλνξα κε ηελ αζθπμία ηνπο. Σνπο ρξεηάδεηαη θίλεζε. Ώπηφ είλαη αμίσκα. Κη ε θίλεζε είλαη ν πφιεκνο. Ώλ φκσο εζείο νη θαηαξακέλνη δηπισκάηεο ηα μαλαθάλεηε κνχζθεκα, ηφηε πηα ζα ζαο εμνληψζνπλ φινπο, σο ηνλ ηειεπηαίν.

—Βκείο εθηεινχζακε δηαηαγέο. Βίκαζηε θη εκείο ζηξαηηψηεο, ζαλ θη εζάο... ηξαηηψηεο ηνπ θχξεξ. —Ώθήζηε ηψξα ηηο ππνθξηζίεο. «ηξαηηψηεο ηνπ θχξεξ!», θνξφηδεςε ν ζηξαηεγφο πξνθέξνληαο ηε

θξάζε κε θσλή ζαλ ηνλ ηίξιηηο. Ο ππνδεθαλέαο πνπ έθιεςε ηηο κπφηεο ηνπ ζηξαηεγνχ... —Φνβάκαη πνπ κηιάσ καδί ζαο, ζηξαηεγέ... —Ώθήζηε ηα ςέκαηα. ήκεξα ε Γεξκαλία νιφθιεξε κηιάεη ζαλ θαη κέλα... Ή ηνπιάρηζηνλ ζθέθηεηαη

έηζη. —Καη νη λεαξνί ηεο ρηηιεξγηνχλγθελη; ηαλ βαδίδνπλ θαηαπάλσ ζηα ξνχζηθα ηαλθο έηζη ζθέθηνληαη θη

απηνί; Μα απηνί μεςπράλ θσλάδνληαο «Υάηι Υίηιεξ»... —Ο θαλαηηζκφο πνηέ δε θέξλεη ηελ νξηζηηθή λίθε. Οη θαλαηηθνί κπνξεί λα ληθήζνπλ, ζηελ αξρή, ζηνλ

πξψην θαηξφ. Ώιιά πνηέ δε ζα θξαηήζνπλ ηε λίθε, γηαηί ζα θνπξαζηνχλ απ' ηνλ ίδην ηνλ εαπηφ ηνπο. Πξνδη!

—Πξφδηη!... Μα ηφηε γηαηί δελ μεζεθψλεηε ηε κεξαξρία ζαο; —ψκα δηνηθψ... —Ώθφκα θαιχηεξα. Γηαηί ινηπφλ, δελ παξαδίλεζηε αηρκάισηνο καδί κε ην ζψκα ζαο; —Καη ε νηθνγέλεηα; Καη νη θαλαηηθνί ζην επηηειείν; Καη νη δεηινί, πνπ ηνπο είλαη επθνιφηεξν λα

πνιεκνχλ, πηζηεχνληαο ζην κχζν ηεο λίθεο, παξά λα θιεηζηνχλ ζην ζηξαηφπεδν ησλ ζπκκάρσλ; —Μπνξείηε λα ηνπο δηαηάμεηε. —Αηαηαγέο δίλνληαη λα πεζάλεηο. Αελ ππάξρνπλ αθφκα δηαηαγέο πνπ λα ιέλε λα παξαδνζείο ζηνλ

ερζξφ γηα λα δήζεηο! Αελ έρεη κάζεη θαλέλαο λα γξάθεη ηέηηεο δηαηαγέο. —Κη αλ εζείο ιάβεηε κηα ηέηηα δηαηαγή; —Ώπφ πνηνλ; Ώπφ θείλν ηνλ λεπξαζζεληθφ; Μα εθείλνο καο ηξαβάεη φινπο καδί ηνπ ζηνλ ηάθν. —Κη αλ ιάβεηε δηαηαγή απφ ηνλ Κάηηει; —Ώπηφο έρεη θψιν αληίο γηα θεθάιη. Ώπηφο είλαη γξαθηάο θη φρη ζηξαηησηηθφο. —Σέινο πάλησλ... Ο αξρηζηξάηεγνο ζαο ζηελ Εηαιία;... —Ο Κέζειξηλγθ; —Ναη. —Ώπηφο δελ πξφθεηηαη λα δφζεη ηέηηα δηαηαγή. —Γηαηί;

—Γηαηί έρεη αλαηξαθεί ζην επηηειείν ηνπ Γθέξηλγθ. Κη φπνηνο δνπιεχεη θάησ απφ εγέηε, ζίγνπξα ράλεη θάζε πξσηνβνπιία. Καη επηδεμηφηεηα απνρηάεη θη αλαιπηηθφ κπαιφ γίλεηαη, αιιά θαη ράλεη ηελ ηθαλφηεηα λα παίξλεη δηθέο ηνπ απνθάζεηο ρσξίο ηνλ εγέηε. Πξηλ απνθαζίζεη έλα ηέηην βήκα, νπσζδήπνηε ζα πεηάμεη λα πάεη ζην ρνληξνγνχξνπλν.

—ε πνηνλ; —ην ρνληξνγνχξνπλν, μαλάπε ν ζηξαηεγφο κε πείζκα. ηνλ Γθέξηλγθ! —Βίζηε ζίγνπξνο πσο δε γίλεηαη λα πεηζηεί ν Κέζειξηλγθ λα θάλεη έλα ηέηην βήκα ρσξίο ηελ έγθξηζε

ηνπ Γθέξηλγθ; —Ώλ δελ ήκνπλ ζίγνπξνο, δε ζα ην 'ιεγα. —Αελ πηζηεχεηε ζηελ πξννπηηθή; —Βγψ πηζηεχσ ζηελ πξννπηηθή. ηελ πξννπηηθή πσο γξήγνξα ζα ραζνχκε. ινη καο, ηζνχξκν...

Καη μέξεηε, απηφ δελ είλαη θνβεξφ, φινη καδί. Ο ρακφο καο ζα είλαη ηφζν ηξνκεξφο, πνπ ζα ηνλ ζπκνχληαη πνιιέο γεληέο δπζηπρηζκέλσλ γεξκαλψλ θαη ζα καηψλνπλ νη θαξδηέο ηνπο...

ην κεζνξηαθφ ζηαζκφ ν ηίξιηηο βγήθε απφ ην βαγφλη. Ο ζηξαηεγφο, πεξλψληαο δίπια ηνπ, έζθπςε ην θεθάιη θαη ηίλαμε ην ρέξη ζε θνκκαηηθφ ραηξεηηζκφ.

—Υάηι Υίηιεξ, θψλαμε. —Υάηι Υίηιεξ, απάληεζε ν ηίξιηηο. αο εχρνκαη λα ζπληξίςεηε ηνπο ερζξνχο ζαο. Ο ζηξαηεγφο θνίηαμε θνβηζκέλα ηνλ ηίξιηηο: Φαίλεηαη πσο ηε λχρηα ήηαλ πνιχ πησκέλνο. —Βπραξηζηψ, απάληεζε θη απηφο θσλαρηά, ινγαξηάδνληαο, ίζσο, πσο ηνλ αθνχεη ν ζπλνδφο ηνπ

βαγνληνχ. ζα ηνπο ζπάζνπκη. ηα θεθάιηα. —Αελ ακθηβάιισ, είπε ν ηίξιηηο θαη βάδηζε αξγά ζην ηζηκέλην ηνπ ζηαζκνχ. ηα δπν βαγφληα είρε απνκείλεη κφλνο ηνπ ν ζνπεδφο θαζεγεηήο, πνπ ηαμίδεπε ζην εμσηεξηθφ, ζηε

γαιήλε θαη ηελ εξεκία ηεο ειεχζεξεο νπδέηεξεο Βιβεηίαο. Ο ηίξιηηο βνιηάξηδε ζην ζηαζκφ ψζπνπ λα ηειεηψζεη ν ζπλνξηαθφο θαη ν ηεισλεηαθφο έιεγρνο. Όζηεξα ην ηξέλν μεθίλεζε αξγά, θη ν ηίξιηηο ζπλφδεςε κε ηε καηηά ηνπ ην ζνπεδφ θαζεγεηή πνπ είρε θνιιήζεη ην πξφζσπν ηνπ ζην παξάζπξν...

Βθείλνο ν ζνπεδφο ήηαλ ν θαζεγεηήο Πιάηζλεξ. Σαμίδεπε ζηε ΐέξλε κε κηα θξππηνγξαθεκέλε αλαθνξά γηα ηε Μφζρα. Ώλαθνξά γηα ηελ θαηάζηξσζε ηνπ εγρεηξήκαηνο, γηα ηελ απνζηνιή πνπ ηνπ είρε αλαζέζεη ν έιελκπεξγθ, γηα ηελ επαθή κε ηνλ Μπφξκαλ θαη γηα ηελ αλαθάιπςε ηεο Καη. ην γξαθηφ ηνπ εθείλν ν ρίξιηηο δεηνχζε λα ηνπ ζηείινπλ ζχλδεζκν θαη θαζφξηδε ην πφηε, πνχ θαη πψο ζα κπνξνχζε ν ίδηνο λα 'ξζεη ζ' επαθή κε ην λέν ζχλδεζκν. Ο ηίξιηηο είρε βάιεη επίζεο ηνλ Πιάηζλεξ λα κάζεη απέμσ έλα

δεχηεξν, ληνπκπιέ ηειεγξάθεκα γηα ηε ηνθρφικε. Σν θείκελν έδεηρλε αζψν, αιιά εθείλνη πνπ ζα ιάβαηλαλ ην ηειεγξάθεκα, φθεηιαλ λα ην ζηείινπλ ακέζσο ζηε Μφζρα, ζην Κέληξν. Μφιηο ην Κέληξν ζα ιάβαηλε ην ηειεγξάθεκα, ζα κπνξνχζε λα δηαβάζεη:

«Υίκιεξ δηακέζνπ ΐνιθ άξρηζε ΐέξλε δηαπξαγκαηεχζεηο κε Νηάιεο. Γηνύζηαο». Ο ηίξιηηο αλάζαλε μαιαθξσκέλνο, φηαλ έθπγε ην ηξέλν. Όζηεξα πήγε ζηελ ηνπηθή ζπλνξηαθή

θξνπξά λα δεηήζεη απηνθίλεην γηα λα θηάζεη ζην καθξηλφ νξεηλφ θπιάθην: πνπ λα 'ηαλ ζα 'θηάλε εθεί, γηα λα πεξάζεη «παξάλνκα» ζηελ Βιβεηία, ν πάζηνξαο ιαγθ. Πιεξνθνξίεο γηα ζπιινγηζκνχο (Ο Νηάιεο)

Δ πξάθηνξαο, ε καγείξηζζα ηνπ Νηάιεο πνπ δνχιεπε γηα ηνλ έιελκπεξγθ, είρε ζηείιεη ηελ πιεξνθνξία, πσο ζην «αθεληηθφ ηεο» ήξζε ν θηνπξέ

5 Ννξέιη απφ ηελ αληηπξνζσπεία ηνπ ΐαηηθαλνχ ζηελ

Βιβεηία. Ώλάκεζα ζηνπο δπν απηνχο έμππλνπο αλζξψπνπο έγηλε ζπδήηεζε, πνπ ε πξάθηνξαο κπφξεζε θαη ηελ έγξαςε ζρεδφλ θαηά ιέμε.

—Ο θφζκνο ζα θαηαξηέηαη ηνλ Υίηιεξ, έιεγε ν Νηάιεο, θαπλίδνληαο πνχ θαη πνχ ην ηζηκπνχθη ηνπ, φρη ηφζν γηα ηνπο θνχξλνπο ηνπ Ματληάλεθ θαη ηνπ Άνπζβηηο θη φρη ηφζν γηα ηελ θαζφινπ επιχγηζηε πνιηηηθή ηνπ αληηζεκηηηζκνχ... Δ Ρσζία πνηέ, ζ' φιε ηελ ηζηνξία ηεο, αθφκα θαη ζηε ζαπκαζηή θαη δεκνθξαηηθή πεξίνδν κεηά ηηο κεηαξξπζκίζεηο, δελ είρε θάλεη ηέηην άικα κπξνζηά, φπσο ζε ηνχηα ηα ρξφληα ηνπ πνιέκνπ. Οη ξψζνη αμηνπνίεζαλ έλα ηεξάζηην δπλακηθφ ζηα Οπξάιηα θαη ζηε ηβεξία. Ο Υίηιεξ αλάγθαζε ηε Ρσζία θαη ηελ Ώκεξηθή λα αγθαιηαζηνχλ. Οη ξψζνη ζα αλνξζψζνπλ κε ηηο γεξκαληθέο πνιεκηθέο απνδεκηψζεηο — ν ηάιηλ ινγαξηάδεη λα πάξεη απφ ηε Γεξκαλία είθνζη δηζεθαηνκκχξηα δνιάξηα — ηελ θαηεζηξακκέλε βηνκεραλία ησλ δπηηθψλ πεξηνρψλ θαη λα δηπιαζηάζνπλ έηζη ην βηνκεραληθφ ηνπο δπλακηθφ. Δ Ρσζία ζαλ ηζρχο θαη ζαλ δχλακε θξνχζεο ζα πάξεη ηελ πξψηε ζέζε ζηελ Βπξψπε.

—Αειαδή, ξψηεζε ν θηνπξέ, δελ ππάξρεη δηέμνδνο; Αειαδή, ζε πέληε - έμη ρξφληα νη κπνιζεβίθνη ζα κε αλαγθάδνπλ λα ιεηηνπξγψ γηα ηελ απηνχ αγηφηεηα ηνλ ηάιηλ;

—Ση λα ζαο πσ ηψξα... Πάλησο, ζα ην κπνξνχλ, θπζηθά. Ώλ εκείο θεξζνχκε ζαλ κνζράξηα ζα καο αλαγθάζνπλ. Πξέπεη λα ζηεξηρηνχκε ζηελ θαιιηέξγεηα ηνπ εζληθηζκνχ ζηε Ρσζία. Ώλ ην πεηχρνπκε απηφ, ίζσο λα δηαιπζνχλ... Μφλν πνπ εδψ δελ επηηξέπνληαη αλνεζίεο. Βλψ παιηφηεξα ν ηάιηλ είρε κεηαιινπξγία ζηελ Οπθξαλία θαη πνιχ ειάρηζηε ζηελ Ώλαηνιή, ελψ παιηφηεξα ε Οπθξαλία ηάηδε κε ζηάξη ηε ρψξα, ζήκεξα φια έρνπλ αιιάμεη. ηελ θξπθή νπζία ηνπ εζληθηζκνχ ππάξρνπλ πάληα ηα ζπκθέξνληα ηεο κηαο ή ηεο άιιεο νκάδαο ηνπ πιεζπζκνχ, ζπκθέξνληα πνπ ζπλδένληαη κε ηα έξγα, ή, γηα λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ηε καξμηζηηθή θξαζενινγία, ζπκθέξνληα πνπ ζπλδένληαη κε ηελ παξαγσγή. ηαλ εγψ παξάγσ κφλνο κνπ θάηη, ληψζσ θαηά ηνλ άιθα ηξφπν. ηαλ φκσο, παξνπζηάδεηαη αληαγσληζηήο, ηφηε ληψζσ δηαθνξεηηθά. ην δηθφ καο θνηλσληθφ ζχζηεκα ν αληαγσληζκφο δίλεη δσή. ην ζχζηεκα ηνπ ηάιηλ ν αληαγσληζκφο ην κφλν πνπ κπνξεί λα θάλεη είλαη λα ηξαπκαηίζεη ηνπο αλζξψπνπο. Σν λα ζηείιεηο ζηελ απξηαλή Ρσζία ζακπνηέξ γηα λα αλαηηλάδνπλ εξγνζηάζηα ζα είλαη κηα αζηεία ππφζεζε. Ώλ, φκσο, ε δηθή καο πξνπαγάλδα κπνξέζεη λα απνδείμεη κε επηρεηξήκαηα ζηηο εζληθφηεηεο πνπ απνηεινχλ ηε Ρσζία, φηη ε θαζεκηά ηνπο κπνξεί λα δήζεη κηιψληαο κφλν ηε δηθή ηεο γιψζζα, θάηη ηέηην ζα 'λαη λίθε καο, θη νη ξψζνη δε ζα κπνξέζνπλ λ' αληηηάμνπλ ηίπνηα ζ' απηή ηε λίθε.

—Οη θίινη κνπ ζην ΐαηηθαλφ πηζηεχνπλ πσο νη ξψζνη ζηα ρξφληα ηνπ πνιέκνπ έρνπλ κάζεη ηνπο ειηγκνχο θαη ζηηο πξάμεηο ηνπο θαη ζηε ζθέςε ηνπο. —Ξέξεηε, απάληεζε ν Νηάιεο γεκίδνληαο ην ηζηκπνχθη ηνπ, ηνχηεο ηηο κέξεο μαλαδηαβάδσ ηνπο ξψζνπο ζπγγξαθείο: Πνχζθηλ, άιηηθνθ, Νηνζηνγηέθζθη... Σα βάδσ κε ηνλ εαπηφ κνπ πνπ δελ έκαζα ηε γιψζζα ηνπο. Δ ξνχζηθε ινγνηερλία είλαη ίζσο ε πην θαηαπιεθηηθή. Βλλνψ ηε ινγνηερλία ηνπο απφ ην δέθαην έλαην αηψλα. Έρσ βγάιεη γηα ηνλ εαπηφ κνπ ην ζπκπέξαζκα, φηη ν ξνχζηθνο ραξαθηήξαο έρεη ηελ ηδηφηεηα λα γπξίδεη ζπρλά ζην παξειζφλ θαη λα αλαδεηάεη ηδαληθά παξαδείγκαηα, παξά λα δηαθηλδπλεχεη ηελ θαηαζθεπή κνληέινπ γηα ην κέιινλ. Φαληάδνκαη £<νο ζα απνθαζίζνπλ λα βαζηζηνχλ ζηελ αγξνηηθή ηάμε ηεο Ρσζίαο, ειπίδνληαο πσο ε γε «φια ηα γηαηξεχεη» θη φια ηα ελψλεη. Δ ηζη φκσο ζα έξζνπλ ζε ζχγθξνπζε κε ην ρξφλν θη απφ κηα ηέηηα ζχγθξνπζε δελ ππάξρεη έμνδνο. Σν επίπεδν ηεο αλάπηπμεο ηεο ηερλνινγίαο δε ζα ην επηηξέςεη απηφ. —Ώπηφ παξνπζηάδεη ελδηαθέξνλ, είπε ν θηνπξέ. Φνβάκαη, φκσο, πσο ζηνπο ζπιινγηζκνχο ζαο ηνπνζεηείηε ηνλ εαπηφ ζαο πάλσ απφ θείλνπο θαη φρη δίπια ηνπο...

—Μνπ πξνηείλεηε λα κπσ ζηηο γξακκέο ηνπ θφκκαηνο ησλ κπνιζεβίθσλ; ρακνγέιαζε ν Νηάιεο. Μα εθείλνη δε ζα κε δερηνχλ...

11.3.1945 (ψξα 16 θαη 03 ιεπηά) ην κεζνξηαθφ θπιάθην ν ηίξιηηο ηέιεησζε γξήγνξα φιεο ηηο δνπιηέο ηνπ: Ο ππνινραγφο θάλεθε

πξφζπκνο θαη πξφζραξνο. Γηα κηα ζηηγκή ν ηίξιηηο παξαμελεχηεθε πνπ ηνλ βξήθε ηφζν βνιηθφ, αθνχ νη ζπλνξηαθνί θξνπξνί είραλ ηε θήκε ηνπ ςεινκχ- ηε, ζαλ ηνπο δεζπνηάδεο ηνπ κεζαίσλα. αλ ην θαινζθέθηεθε, φκσο, ν ηίξιηηο θαηάιαβε γηαηί ε ηφζε πξνζπκία: Δ δσή ζηα βνπλά, ζηα ζχλνξα κε ηελ νπδέηεξε Βιβεηία, κέζα ζε θείλν ηνλ ηδηαίηεξν, ην ρηνλν - θεγγαξίζην θφζκν, καθξηά απ' ηνπο βνκβαξ-δηζκνχο, ηα εξείπηα θαη ηελ πείλα, αλάγθαδε ηνλ ππνινραγφ πνπ δηνηθνχζε ηε δψλε θη φινπο ηνπο άιινπο ηνπηθνχο δηνηθεηέο λα θαινπηάλνπλ ηνλ θαζέλα πνπ εξρφηαλ απφ ην θέληξν. Δ ζπκπεξηθνξά ησλ

5 Καθολικόρ παπάρ.

ζπλνξηαθψλ θξνπξψλ, ε δνπιηθφηεηά ηνπο θαη ηα βηαζηηθά πεγαηλέια ηνπο, νδήγεζαλ ηνλ ηίξιηηο ζην ζεκαληηθφ ζπκπέξαζκα πσο ηα ζχλνξα είραλ πάςεη πηα λα είλαη αδηάβαηα. Σν ηδαληθφ ζα ήηαλ, ζθεθηφηαλ ν ηίξιηηο, λα ηειεθσλεζψ ίζηα απφ δσ κε ηνλ έιελκπεξγθ θαη λα ηνλ παξαθαιέζσ λα δφζεη εληνιή ζε θάπνηνλ απ' ηνπο έκπηζηνπο αλζξψπνπο ηεο θαηαζθνπείαο λα θέξεη ηνλ πάζηνξα θαηεπζείαλ εδψ, ζην θπιάθην. Καηαιάβαηλε, φκσο, φηη θάζε ηειεθψλεκα ζην ΐεξνιίλν ζα ην έπηαλε ν Μίιεξ, ελψ κηα απνηπρία ηνπ έιελκπεξγθ θαη ηεο απνζηνιήο πνπ είρε αλαζέζεη ζηνλ πάζηνξα, έπξεπε λα γίλεη αηνχ αθξηβψο δηθφ ηνπ, ηνπ ηίξιηηο, ηφηε πνπ ζα πήγαηλε λα αλαθέξεη γη' απηφ ην ζέκα ζηνλ Μπφξκαλ. ζα πήγαηλε κε θσηνγξαθίεο, κε καγλεηνθσλεκέλεο ζπλνκηιίεο, κε δηεπζχλζεηο, κε ηελ αλαθνξά ηνπ πάζηνξα, έηζη πνπ λα εθζέζεη αλεπαλφξζσηα ηηο άιιεο δηαπξαγκαηεχζεηο, φρη ηηο ζηεκέλεο αιιά ηηο αιεζηλέο, πνπ είρε αλαιάβεη λα θάλεη ζηελ Βιβεηία ν ζηξαηεγφο Καξι ΐνιθ.

Ώθνχ ζπκθψλεζαλ γηα ην ζεκείν, απ' φπνπ ζα πεξλνχζαλ ηνλ πάζηνξα ζηελ άιιε κεξηά ησλ ζπλφξσλ — ην ζεκείν εθείλν ήηαλ κηα ραξάδξα ληπκέλε κε λεαξά έιαηα — ν ηίξιηηο ξψηεζε αθφκα κηα θνξά πψο ιέγεηαη ην κηθξφ μελνδνρείν ζηελ Βιβεηία, πνπ θαηλφηαλ απφ θεη, απφ ηα ζχλνξα. Έκαζε θαη πψο ιεγφηαλ ην αθεληηθφ ηνπ μελνδνρείνπ θαη πφζε ψξα ζα ρξεηαζηεί λα 'ξζεη ην ηαμί απφ ηελ πφιε. Βμαθξίβσζε πνχ βξίζθεηαη ην θνληηλφηεξν μελνδνρείν ζηνλ θάκπν, γηαηί ζχκθσλα κε ηελ θαηαζθεπαζκέλε ηζηνξία, ν πάζηνξαο ηάρα εξρφηαλ κε ηα ζθη απφ ηελ πεδηάδα, πξνρψξεζε ζην βνπλφ θαη ράζεθε ζηηο ραξάδξεο. ηε ΐέξλε θαη, ζηε Γπξίρε, ν πάζηνξαο είρε θίινπο. Σν θαξη-πνζηάι πνπ ν πάζηνξαο ζα'πξεπε λα ζηείιεη θαη πνπ ζα έδεηρλε ηελ πξνθπκαία ηεο Λνδάλεο, ζα ζήκαηλε φηη νη πξνθαηαξθηηθέο ζπδεηήζεηο είραλ ηειεηψζεη, ε ζχλδεζε είρε απνθαηαζηαζεί θαη ζα κπνξνχζαλ πηα λα έξζνπλ γηα ζνβαξέο δηαπξαγκαηεχζεηο. ηελ αξρή ν ηίξιηηο είρε αληηξξήζεηο γη' απηφ ην ζρέδην ηνπ έιελκπεξγθ.

—Βίλαη πνιχ απιφ, έιεγε, φια είλαη πάξα πνιχ απινπνηεκέλα. —Μα απηφο δε ζα κπνξέζεη λα ηα βγάιεη πέξα δηαθνξεηηθφ, επέκελε ν έιελκπεξγθ. Γηα ηνλ

πάζηνξα ην θαιχηεξν ςέκα είλαη ε απφιπηε αιήζεηα. Αηαθνξεηηθά ζα ηα κπεξδέςεη θαη ζα ηνλ βάιεη ζην ρέξη ε αζηπλνκία.

ην ζπίηη ηνπ, ζην Μπάκπειζκπεξγθ, ν ηίξιηηο γχξηζε αξγά ηε λχρηα. Άλνημε ηελ πφξηα, άπισζε ην ρέξη ζην δηαθφπηε ηνπ θσηηζκνχ, αιιά ηελ ίδηα ζηηγκή άθνπζε κηα θσλή, πνιχ γλψξηκε θαη ζηγαιή:

—Μελ αλάβεηε ην θσο. «Ο Υφιηνθ είλαη, θαηάιαβε ν ηίξιηηο. Πψο βξέζεθε δσ πέξα; Κάηη έγηλε, θαη θαίλεηαη θάηη ην πνιχ

ζνβαξφ...». Ώθνχ έζηεηιε ην ηειεγξάθεκα ζηε ηνθρφικε, ν θαζεγεηήο Πιάηζλεξ έπηαζε δσκάηην ζ' έλα κηθξφ

μελνδνρείν ηεο ΐέξλεο, έθαλε ην κπάλην ηνπ, θαηέβεθε ζην ξεζηνξάλ θη ψξα πνιιή θνίηαδε απνξεκέλνο ην κελνχ. Σα κάηηα ηνπ έηξεραλ απ' ηε ιέμε «θαπληζηφ ρνηξνκέξη» ζηελ ηηκή ηεο κεξίδαο, απ' ηε ιέμε «θα-βνχξηα» ζηελ ηηκή ηεο κεξίδαο. Μειεηνχζε θείλν ην γπαιηζηεξφ ραξηί πνπ αλάδηλε γαιάδηα απφρξσζε, θη χζηεξα, γειψληαο απξφζκελα γηα ηνλ ίδην ηνλ εαπηφ ηνπ, είπε:

—Ο Υίηιεξ είλαη θάζαξκα! Ήηαλ κφλνο ηνπ ζην ξεζηνξάλ. Ώπφ ηελ θνπδίλα αθνπγφηαλ ν κάγεηξαο λα βξνληάεη ηηο θαηζαξφιεο

ηνπ. Μχξηδε βξαζκέλν γάια θαη θξέζθν ςσκί. Ο Πιάηζλεξ μαλάπε, πην θσλαρηά ηνχηε ηε θνξά: —Ο Υίηιεξ είλαη θαζήθη! Φαίλεηαη θάπνηνο ηνλ άθνπζε: Ήξζε έλα λεαξφ ξνδνκάγνπιν γθαξζφλη. Πιεζίαζε ζαλ γφλδνια ηνλ

θαζεγεηή, ιάκπνληαο κε ην πιαηχ ρακφγειν ηνπ: —Καιεκέξα, θχξηε. —Ο Υίηιεξ είλαη παιηφζθπιν! μεθψληζε ν Πιάηζλεξ. Παιηφ- ζθπιν! Κάζαξκα! Κηήλνο! Αελ κπνξνχζε πηα λα ζπγθξαηεζεί. Βίρε αξρίζεη ε πζηεξία

ηνπ. ηελ αξρή ην γθαξζφλη δνθίκαζε λα ρακνγειάζεη, λνκίδνληαο πσο ν πειάηεο αζηεηεπφηαλ, χζηεξα

φκσο έηξεμε ζηελ θνπδίλα, θη απφ θεη θάλεθε ην θεθάιη ηνπ κάγεξα. —Να ηειεθσλήζσ ζην λνζνθνκείν; ξψηεζε ην γθαξζφλη. —Σξειάζεθεο! ηνπ είπε ν κάγεξαο. ζεο λα

θαηαθηάζεη ζην καγαδί καο ην απηνθίλεην πξψησλ βνεζεηψλ; ζεο λα γίλεη βνχθηλν πσο ζην ξεζηνξάλ καο δειεηεξηάζηεθε πειάηεο;

Όζηεξα απφ κηα ψξα ν Πιάηζλεξ έθπγε απφ θείλν ην μελνδνρείν θη έπηαζε δσκάηην ζε κηα παλζηφλ ζηελ φρζε ηεο ιίκλεο. Βίρε θαηαιάβεη πσο ζα 'ηαλ θνπηακάξα λα παξακείλεη ζην μελνδνρείν χζηεξα απφ θείλε ηελ αλφεηε πζηεξία ηνπ.

Δ πζηεξία ηνλ θφβηζε πνιχ ζηελ αξρή. Ώιιά κεηά, έλησζε μαιάθξσκα. Πεξπαηνχζε ζηνπο δξφκνπο, θνηηάδνληαο πίζσ ηνπ θάζε ιίγν θαη ιηγάθη: Φνβφηαλ πσο, φπνπ λα 'λαη, ζα ζθνχμεη πίζσ απ' ηελ πιάηε ηνπ θάπνην θξέλν, ζα ηνλ αξπάμνπλ ηίπνηα ζησπεινί γνξίιεο, ζα ηνλ πάλε ζε θαλέλα ππφγεην θαη ζα ηνλ αξρίζνπλ ζην μχιν, γηαηί είρε ηνικήζεη λα πξνζβάιεη ην κεγάιν θχξεξ. Να, φκσο, πνπ βάδηδε ζην δξφκν θαη θαλέλαο δελ έδηλε δεθάξα γηα ηνπ ιφγνπ ηνπ. ην πεξίπηεξν αγφξαζε εγγιέδηθεο θαη γαιιηθέο εθεκε-ξίδεο. Βίδε ζηηο πξψηεο ηνπο ζειίδεο γεινηνγξαθίεο ηνπ Υίηιεξ θαη ηνπ Γθέξηλγθ. Κξπθνγέιαζε θαη ζηε ζηηγκή θνβήζεθε πσο ζα ηνλ έπηαλε μαλά ε πζηεξία ηνπ. —ζενχιε κνπ, ςηζχξηζε ν θαζεγεηήο. ζηε, ινηπφλ, είλαη αιήζεηα πσο ηέιεησζαλ ηα βάζαλά κνπ;

Πήγαηλε ζην κπζηηθφ δηακέξηζκα πνπ ηε δηεχζπλζε ηνπ ηελ είρε δφζεη ν ηίξιηηο. Δ γηάθθα εθείλε βξηζθφηαλ ζ' έλα εξεκηθφ δξφκν. Ώθνχ θνίηαμε πίζσ ηνπ θάκπνζεο θνξέο, ν θαζεγεηήο μαθληθά — θαη πάιη απξφζκελα γηα ηνλ εαπηφ ηνπ — άξρηζε λα ζηξηθνγπξίδεη ρνξεχνληαο βαιο. Σξαγνπδνχζε ρακειφθσλα, κε ηε κχηε, θάπνην παιηφ βαιο θαη ζηξηθνγχξηδε κε πάζνο, ζέξλνληαο κε ηελ παιηά κφδα ηηο κχηεο ησλ παπνπηζηψλ θαη θάλνληαο θάηη θηγνχξεο, φπσο — ην ζπκφηαλ απηφ — έθαλαλ νη ρνξεπηέο ζηηο αξρέο ηνπ αηψλα. Σελ πφξηα ηνπ ηελ άλνημε έλαο ςειφο γεξνδεκέλνο άληξαο. —Ο ην κνπ είπε λα ζαο πσ, πξφθεξε ν θαζεγεηήο ηα ζπλζεκαηηθά ιφγηα, φηη ρηεο ην βξάδπ πεξίκελε ηειεθψλεκά ζαο.

—Πεξάζηε, είπε ν ςειφο άληξαο, θη ν Πιάηζλεξ κπήθε ζην δηακέξηζκα, αλ θαη δελ είρε δηθαίσκα λα κπεη, ρσξίο πξψηα λ' αθνχζεη ηα ζπλζεκαηηθά ιφγηα: «Πεξίεξγν, εγψ ήκνπλ ζην ζπίηη, αιιά θαίλεηαη πσο εθείλνο έθαλε ιάζνο ζηνλ αξηζκφ». Ο κεζπζηηθφο αέξαο ηεο ιεπηεξηάο είρε ζθαξψζεη ζηνλ θαζεγεηή Πιάηζλεξ έλα θνβεξφ θηάζθν: Σε γηάθθα ηνπ ζνβηεηηθνχ πξάθηνξα ηελ είραλ αλαθαιχςεη νη θαζίζηεο, θαη ηψξα ηελ είραλ θάλεη «πεγάδη» πεξηκέλνληαο «επηζθέπηεο». Ο πξψηνο επηζθέπηεο ήηαλ ν ζχλδεζκνο ηνπ ηίξιηηο, ν θαζεγεηήο Πιάηζλεξ.

—Λνηπφλ; ξψηεζε ν ςειφο άληξαο, φηαλ κπήθαλ νη δπν ηνπο ζην δσκάηην. Πψο ηα πεξλάεη απηφο εθεί πέξα;

— Να ην, είπε ν Πιάηζλεξ, απιψλνληαο ην ρέξη ηνπ, πνπ θξαηνχζε κηα κηθξνζθνπηθή θάςνπια. Βδψ ηα ιέεη φια.

Ώπηφ θαη ηνλ έζσζε. Οη γεξκαλνί δελ ήμεξαλ νχηε ην ζχλζεκα, νχηε πνηνη πεξίπνπ ζα έξρνληαλ γηα επαθή ζηε ζνβηεηηθή γηάθθα. Γη* απηφ είραλ ιάβεη κηα απφθαζε: Ώλ ν ζχλδεζκνο δε ζειήζεη λα κπεη ρσξίο λ' αθνχζεη ην ζχλζεκα, ζα ηνλ άξπαδαλ, ζα ηνλ λάξθσλαλ, θαη ζα ηνλ έζηειλαλ ζηε Γεξκαλία. Ώλ φκσο ν ζχλδεζκνο έδεηρλε εκπηζηνζχλε θαη έκπαηλε ρσξίο ζχλζεκα, ζα ηνλ άθελαλ λα μαλαθχγεη, ζα ηνλ παξαθνινπζνχζαλ επίκνλα, ψζπνπ λα βξνπλ ηα ίρλε ηνπ αλψηεξνπ πξάθηνξα.

Ο ςειφο άληξαο πέξαζε ζην δηπιαλφ δσκάηην. Βθεί άλνημε ηελ θάςνπια θαη μεηχιημε πάλσ ζην ηξαπέδη ην ξνιφ ηνπ ηζηγαξφραξηνπ. Σν κήλπκα ήηαλ γξακκέλν κε αξηζκνχο. Σέηηα θξππηνγξαθήκαηα βξίζθνληαλ ηψξα θαη ζην θέληξν απνθξππηνγξάθεζεο ζην ΐεξνιίλν: Ώθξηβψο κε ηέηην θψδηθα ζηέιλνληαλ ηα ηειεγξαθήκαηα ηεο ξσζίδαο αζπξκαηίζηξηαο, πνπ είρε δερηεί λα δνπιέςεη γηα ηνλ Υίκιεξ.

Ο ςειφο άληξαο έδνζε ην κήλπκα ζην βνεζφ ηνπ θαη είπε: —Ώκέζσο ζηελ πξεζβεία. Πεο ζηνπο δηθνχο καο λα νξγαλψζνπλ ηελ παξαθνινχζεζε απηνχ ηνπ

ηχπνπ, ζα ηνλ θαζπζηεξήζσ ιίγν θαη ζα πξνζπαζήζσ λα πηάζσ θνπβέληα καδί ηνπ. Βξαζηηέρλεο είλαη. Φαίλεηαη, ηνλ ρξεζηκνπνηνχλ, αιιά εγψ ζα ηνλ ςαξέςσ...

(Ώπφ ηνλ θνκκαηηθφ θάθειν ηνπ κέινπο ηνπ ΒΓΒΚ απφ ην 1944 Μπάξκπαξα Μπέθεξ, νπληεξζαξθχξεξ ησλ Βο-Βο (IV Γξαθείν ηεο ΓΑΏΏ): «Ώιεζηλή άξηα. Υαξαθηήξαο ηεπηνληθφο, ζηαζεξφο. Βθηειεί άκεκπηα ην ππεξεζηαθφ θαζήθνλ. Με ηνπο ζπλαδέιθνπο ηεο ζηελ εξγαζία είλαη θηιηθή θαη ηζνξξνπεκέλε. Ώζιήηξηα. Ώκείιηθηε γηα ηνπο ερζξνχο ηνπ Ράηρ. Ώλχπαληξε. ρέζεηο πνπ λα ηελ θειηδψλνπλ δελ παξαηεξήζεθαλ...»)

Δ Καη βάδηδε ζην δσκάηην, θνπλψληαο ζηα ρέξηα ην κσξφ ηεο. ηαλ έθπγε ν ηίξιηηο, ηε κεηέθεξαλ, φπσο αθξηβψο ηεο είρε πεη εθείλνο, ζ' έλα κπζηηθφ δηακέξηζκα ηεο Γθεζηάπν, φπνπ είραλ ζηήζεη έλα κηθξφ ζε φγθν, αιιά ηζρπξφ ξαδηνθσληθφ ζηαζκφ. Δ Καη θνίηαδε ην πξνζσπάθη ηνπ θνηκηζκέλνπ αγνξηνχ ηεο θαη ζθεθηφηαλ: «ια πξέπεη λα ηα κάζεηο γηα ηε δσή ζνπ: θαη πψο λα θηηάλεηο νκειέηα, θαη πψο λα βξίζθεηο φπνην βηβιίν ζέιεηο ζηνλ θαηάινγν, θαη πην πνιχ ηα καζεκαηηθά πξέπεη λα ηα κάζεηο. Να, φκσο, πνπ δε ρξεηάδεηαη λα κάζεηο ηε κεηξφηεηα...».

—Βκείο θαινχκε ηνπο αλζξψπνπο ζηε θπζηθή δσή, ηεο είπε κηα θνξά ε θχιαθάο ηεο, ε θξντιάηλ Μπάξκπαξα. Ήηαλ πνιχ λέα γπλαίθα θαη ηεο άξεζε λα θιπαξεί πξηλ απ' ην θαγεηφ. Ο ζηξαηηψηεο ησλ Βο-Βο Υέικνπη, πνπ έκελε ζην γεηηνληθφ δσκάηην, ζεξβίξηδε ην ηξαπέδη γηα ηξεηο, αθνχ ζήκεξα ζα γηφξηαδαλ ηα εηθνζάρξνλα ηεο Μπάξκπαξα, αλαζξεκκέλεο ζηηο γξακκέο ηεο ρηηιεξηθήο λενιαίαο, ηεο πεξηβφεηεο ρηηιεξγηνχλγθελη. Σελ ψξα εθείλνπ ηνπ γηνξηαζηηθνχ δείπλνπ, κε ηηο παηάηεο θαη ην γθνχιαο, ε Μπάξκπαξα έιεγε, πσο ηελ άιιε κέξα απφ ηε λίθε ηεο Γεξκαλίαο ζηνλ πφιεκν, ζα κπνξνχζαλ επηηέινπο νη γπλαίθεο λ' αζρνιεζνχλ κε ηα δηθά ηνπο θαζήθνληα, δειαδή λα θχγνπλ απφ ην ζηξαηφ θη απ' ηελ παξαγσγή θαη λα δεκηνπξγήζνπλ κεγάιεο γεξκαληθέο νηθνγέλεηεο.

—Δ απνζηνιή ηεο γπλαίθαο είλαη λα γελλάεη θαη λα βπδαίλεη, έιεγε ε Μπάξκπαξα. ια η' άιια είλαη ρίκαηξα. Οη άλζξσπνη πξέπεη λα γίλνπλ γεξνί θαη δπλαηνί. Αελ ππάξρεη ηίπνηα πην θαζαξφ απφ ηα έλζηηθηα ησλ δψσλ. Βγψ δε θνβάκαη λα κηιάσ αλνηρηά γη' απηά ηα ζέκαηα.

—Αειαδή, πψο; ξψηεζε θαηζνπθηάδνληαο ν Υέικνπη, πνπ κφιηο πξηλ ιίγν θαηξφ είρε θχγεη απ' ην κέησπν ζαλ αλάπεξνο. Βίρε ρηππεζεί βαξηά ζ' φιν ηνπ ην θνξκί. Αειαδή, ζήκεξα κε κέλα, αχξην κε ηνλ άιιν, θαη κεζαχξην κε θάπνηνλ ηξίην;

—Ώπηφ είλαη βξσκηά, ηνπ απάληεζε ε Μπάξκπαξα, κε κηα γθξηκάηζα αεδίαο. Δ νηθνγέλεηα είλαη ηεξή. Μήπσο ζην θξεβάηη κε ηνλ άληξα κνπ, ηνλ αξρεγφ ηνπ ζπηηηνχ, δε ζα κπνξψ λ' απνιαχζσ ηε δχλακε ηνπ έξσηα, ζαλ λα ήηαλ ν ίδηνο απηφο άληξαο θαη δεχηεξνο, θαη ηξίηνο, θαη ηέηαξηνο; Δ γπλαίθα πξέπεη λ'

απειεπζεξσζεί απ' ηελ ληξνπαιφηεηα, γηαηί θη απηή είλαη ρίκαηξα... Βζείο, δε ζπκθσλάηε καδί κνπ; ξψηεζε γπξίδνληαο ζηελ Καη.

—ρη, δε ζπκθσλψ. —Δ επηζπκία λα πξνμελήζεη ηελ θαιχηεξε εληχπσζε είλαη θη απηή κηα πνλεξηά ηεο γπλαίθαο, ηφζν

παιηά φζν θη ν θφζκνο. Αελ πηζηεχσ λα λνκίδεηε πσο ν θαιφο καο Υέικνπη ζα πξνηηκήζεη εζάο απφ κέλα; γέιαζε ε Μπάξκπαξα. Γηαηί απηφο ηνπο θνβάηαη ηνπο ζιάβνπο. Κη έπεηηα, είκαη θαη λεφηεξε...

—Βγψ δελ ηηο ρσλεχσ ηηο γπλαίθεο, είπε πληρηά ν Υέικνπη. Σν «άλζνο ηνπ θαθνχ» είζηε εζείο. —Γηαηί; ξψηεζε ε Μπάξκπαξα θαη έθιεηζε ηζαρπίληθα ην κάηη ζηελ Καη. Γηαηί δε καο ρσλεχεηε; —Μα γη' απηά πνπ ιέγαηε ηψξα δσ πέξα. Δ γπλαίθα είλαη ρεηξφηεξε απ' ηνλ ιεζηή. Βθείλνο

ηνπιάρηζην δελ πξνζπαζεί λα εμαπαηήζεη: Βίλαη ιεζηήο θαη δελ ην θξχβεη. Βλψ ε γπλαίθα ζ' αξρίδεη πξψηα κε ηα ζηξφπηα, έηζη πνπ λα θνιιήζνπλε ηα καηνηζί- λνξά ζνπ, θη χζηεξα ζε ζθίγγεη ζηε γξνζηά ηεο θαη ζε θάλεη φ,ηη ηεο γνπζηάξεη. Άζε πνπ δελ παξαιείπεη λα θνηκάηαη ηνλ ίδην θαηξφ κε ηνλ θαιχηεξν ζνπ θίιν.

—αο έρεη θεξαηψζεη ε γπλαίθα ζαο! Δ Μπάξκπαξα ράξεθε ηφζν, πνπ βάξεζε θαη παιακάθηα. Δ Καη παξαηήξεζε πσο ε θχιαθάο ηεο είρε πνιχ φκνξθα ρέξηα: κηθξνθακσκέλα, απαιά, κε παηδηάζηηθα ιαθθάθηα θαη θαινγπαιηζκέλα ξνδ λχρηα.

Ο εζεζίηεο έξημε κηα βαξηά καηηά ζηελ Μπάξκπαξα θαη δελ απάληεζε: Ήηαλ θαηψηεξνο ηεο ζηελ ηεξαξρία. Βθείλνο ήηαλ απιφο ζηξαηηψηεο θη εθείλε ινρίαο.

—Με ζπγρσξείηε, είπε ε Καη θαη ζεθψζεθε απ' ην ηξαπέδη. Μπνξψ λα πάσ ζην δσκάηην κνπ; —πκβαίλεη ηίπνηα; ξψηεζε ε Μπάξκπαξα. ήκεξα δε καο βνκβαξδίδνπλ, δνπιηά αθφκα δελ

αξρίζαηε, κπνξείηε λα θάηζεηε πεξηζζφηεξν απ' ην ζπλεζηζκέλν. —Φνβάκαη πσο ζα μππλήζεη ην κσξφ. ζα ζέιαηε λα κνπ επηηξέςεηε λα θνηκεζψ καδί ηνπ; ξψηεζε ε

Καη. Λππάκαη ηνλ θχξην, ζπλέρηζε, γλέθνληαο πξνο ηε κεξηά ηνπ Υέικνπη. Ίζσο ην κσξάθη δελ ηνλ αθήλεη λα θνηκεζεί.

—Βίλαη θξφληκν, ήζπρν αγνξάθη, είπε ν Υέικνπη. Καη ζρεδφλ δελ θιαίεη θαζφινπ. —Ώπαγνξεχεηαη, είπε ε Μπάξκπαξα. Δ δηαηαγή είλαη λα κέλεηε ζε ρσξηζηά δσκάηηα εζείο θαη ην

παηδί ζαο. —Μα δελ πξφθεηηαη λα ην ζθάζσ απφ δσ, δνθίκαζε λα ρακνγειάζεη ή Καη. αο ην ππφζρνκαη. —Ώπφ δσ είλαη αδχλαην λα ην ζθάζεη θαλέλαο, απάληεζε ε Μπάξκπαξα. αο θπιάκε δπν, αιιά

έρνπκε θαη ζίγνπξεο θιεηδαξηέο. ρη, φρη, ιππάκαη θη εγψ πνιχ πνπ έρνπκε ηέηηα δηαηαγή απ' ηε δηνίθεζε. Ανθηκάζηε λα κηιήζεηε κε ην δηεπζπληή ζαο.

—Καη πνηνο είλαη ν δηεπζπληήο κνπ; —Ο ζηαληαξηελθχξεξ ηίξιηηο. Μφλν απηφο κπνξεί λα παξαβεί ηε δηαηαγή ηεο δηνίθεζεο, ζηελ

πεξίπησζε, βέβαηα, πνπ ζα ηθαλνπνηεζεί πνιχ απφ ηε δνπιηά ζαο. Γηα άιιεο θίλεηξν είλαη ηα ιεθηά, γηα άιιεο νη άληξεο, γηα ζαο ην πην ζίγνπξν θίλεηξν θαιήο δνπιηάο είλαη ην παηδάθη ζαο. Έηζη δελ είλαη;

—Ναη, είπε ε Καη. Αίθην έρεηε. —Πάλησο, σο ηψξα, δελ έρεηε δφζεη αθφκα φλνκα ζην παηδί, είπε ε Μπάξκπαξα, θφβνληαο κηα θέηα

απφ ηελ παηάηα. Δ Καη είρε πξνζέμεη πσο ε θχιαθάο ηεο ηξψεη ζαλ λα βξίζθεηαη ζε δηπισκαηηθή δεμίσζε. Οη θηλήζεηο

ηεο ήηαλ ιεπηέο θαη πξνζερηηθέο, ελψ ε παηάηα, ραιαζκέλε απφ ηηο ζθνπιεθφηξπ- πεο, έδεηρλε ζαλ θάπνην παξάμελν εμσηηθφ θξνχην.

—ζα ην πσ ΐιαληίκηξ... —Πξνο ηηκή ηίλνο; ΐιαληίκηξ έιεγαλ ηνλ παηέξαο ζαο; Ή ηνλ παηέξα ηνπ παηδηνχ; Ώιήζεηα πψο ηνλ

έιεγαλ εθείλνλ; —Πνηνλ; —Σνλ άληξα ζαο. —Έξβηλ. —Σν μέξσ ην φλνκα Έξβηλ, αιιά εγψ ζαο ξσηάσ γηα ην πξαγκαηηθφ ηνπ φλνκα, ην ξνχζηθν... —Βγψ

ηνλ γλψξηζα ζαλ Έξβηλ. —Ση ιέηε; Οχηε ζε ζαο είρε πεη ην πξαγκαηηθφ ηνπ φλνκα; —Ννκίδσ, ρακνγέιαζε ε Καη, πσο θη νη

δηθνί ζαο πξάθηνξεο, φπσο θη φινη νη θαηάζθνπνη ηνπ θφζκνπ, γλσξίδνπλ ν έλαο ηνλ άιιν κε ηα ςεπδψλπκά ηνπο. Σν φηη εγψ είκαη ε Κάηηα θη φρη ε Καη, ην ήμεξε ν αξρεγφο κνπ ζηε Μφζρα, ίζσο λα ην ήμεξαλ θη εθείλνη πνπ ζπλδένληαλ κε ηνλ Έξβηλ, νη εδψ αξρεγνί ηνπ...

—ΐιαληίκηξ κνπ θαίλεηαη πσο έιεγαλ ηνλ Λέληλ, είπε,αθνχ ζψπαζε γηα ιίγν, ε Μπάξκπαξα. Καη λα δνμάδεηε ην ζεφ πνπ καδί ζαο αζρνιείηαη ν ηίξιηηο: Ώπηφο έρεη αλάκεζά καο ηε θήκε ηνπ ιηκπεξαιηζηή θαη ηνπ ινγηθνχ... «Πξνο ηνλ ξατρζθχξεξ ησλ Βο-Βο Υέλξηρ Υίκιεξ. Ώπζηεξψο απφξξεην. Να παξαδνζεί πξνζσπηθά ζηνλ ίδην. Γξακκέλν κφλν ζε έλα αληίηππν. Ρατρζθχξεξ!

Υηεο ηε λχρηα άξρηζα ηελ πξαθηηθή εθαξκνγή ηνπ εγρεηξήκαηνο «Ώιήζεηα». Πξνεγήζεθε κηα πξνθαηαξθηηθή γλσξηκία, κε ην ηνπίν, ηνπο δξφκνπο, ην αλάγιπθν ηνπ εδάθνπο... ζεψξεζα πσο ζα 'ηαλ απξνζεμία απφ κέξνπο κνπ λ' αξρίζσ λα ζπγθεληξψλσ πξφζζεηεο πιεξνθνξίεο γηα ηνπο ζνθέξ, πνπ ζα κεηαθέξνπλ ην αξρείν ηνπ ξατρζιάηηεξ Μπφξκαλ, ή γηα ην πηζαλφ δξνκνιφγην. Ώπηφ ζα κπνξνχζε λα πξνθαιέζεη ηε γλσζηή επηθπιαθηηθφηεηα ηεο θξνπξάο.

Βίρα ζρεδηάζεη ηε δηεμαγσγή ηνπ εγρεηξήκαηνο φζν ην δπλαηφ πην αζφξπβα, αιιά ηα γεγνλφηα ηεο ρζεζηλήο λχρηαο δε κνπ επέηξεςαλ λα εθαξκφζσ ηελ «αζφξπβε» ελέξγεηα. Βλψ νη άλζξσπνη κνπ,

ληπκέλνη πνιηηηθά, είραλ θιείζεη ην δξφκν κε έλα θνξηεγφ απηνθίλεην, ε θάιαγγα πνπ κεηέθεξε ην αξρείν ηνπ ξαϊρζιάηηεξ, ρσξίο λα ζηακαηήζεη, άλνημε ππξά θαηά ηνπ θνξηεγνχ θαη ησλ ηξηψλ αλζξψπσλ κνπ. Υσξίο λα ξσηήζνπλ ηη άλζξσπνη ήηαλ απηνί, ρσξίο λα δεηήζνπλ ηηο ηαπηφηεηέο ηνπο γηα έιεγρν, νη άληξεο ηεο ζπλνδείαο ηνπ αξρείνπ έξημαλ ην πξψην θνξηεγφ ηεο θάιαγγαο πάλσ ζην δηθφ καο θνξηεγφ θαη ην αλάηξεςαλ ζην ραληάθη ηνπ δξφκνπ.

Έηζη ν δξφκνο άλνημε. Οη πέληε άληξεο απφ ην πξψην απηνθίλεην θάιπςεο ηεο θάιαγγαο έηξεμαλ ζην δεχηεξν απηνθίλεην, θη ε θάιαγγα θηλήζεθε ζην δξνκνιφγην ηεο. Ώληηιήθζεθα φηη ην θάζε θνξηεγφ είρε πέληε-έμη θξνπξνχο, νπιηζκέλνπο κε απηφκαηα. Ώπηνί,φπσο δηαπηζηψζεθε αξγφηεξα, δελ ήηαλ ζηξαηηψηεο, νχηε αμησκαηηθνί, αιιά πνιίηεο, ζηειέρε ηεο γξακκαηείαο ηνπ ΒΓΒΚ, πνπ επηζηξαηεχηεθαλ ηε λχρηα πξηλ απφ ηε κεηαθίλεζε ηνπ αξρείνπ. Βίραλ πξνζσπηθή δηαηαγή ηνπ Μπφξκαλ λα ππξνβνιήζνπλ νπνηνλδήπνηε, άζρεηα απφ βαζκφ, πιεζίαδε πεξηζζφηεξν απφ είθνζη κέηξα ζηα απηνθίλεηα.

Καηάιαβα φηη έπξεπε λ' αιιάμσ ηαθηηθή, θη έδνζα δηαηαγή ηεκαρηζκνχ ηεο θάιαγγαο. Έλα ηκήκα ησλ αλζξψπσλ κνπ δηαηάρηεθε λα αθνινπζήζεη ηε θάιαγγα απφ παξάιιειν δξφκν σο ηε δηαζηαχξσζε ηνπ απηνθηλεηφδξνκνπ κε ηε ζηδεξνδξνκηθή γξακκή. ην ζεκείν εθείλν είρακε ζπιιάβεη ην θχιαθα θαη ηνλ αληηθαηαζηήζακε κε δηθφ κνπ έκπηζην άηνκν, πνπ είρε εληνιή λα θιείζεη ην δξφκν θαηεβάδνληαο ην ζιαγθκπάνπκ. Βγψ κε ηνπο ππφινηπνπο άληξεο κνπ, αθνχ έθνςα ηε θάιαγγα ζηα δπν (γηα λα ην πεηχρσ, ρξεηάζηεθε λα θάςσ κε πάληδεξ έλα θνξηεγφ, ην δέθαην ηξίην ζηε ζεηξά), έκεηλα εθεί. Απζηπρψο, αλαγθαζηήθακε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ηα φπια καο, αθνχ θάζε θνξηεγφ ακπλφηαλ σο ην ηειεπηαίν θπζίγγη, αλ θαη ηνπο πξνηείλακε δηαπξαγκαηεχζεηο. Σα πξψηα δψδεθα θνξηεγά πιεζίαζαλ ζηε δηαζηαχξσζε ηαπηφρξνλα κε ηα δηθά καο απηνθίλεηα, αιιά εθεί είραλ θηφιαο πξνιάβεη λα 'ξζνπλ θαη λα παξαηαρηνχλ δέθα ηαλθο απφ ηελ εθεδξεία ηνπ 24νπ ζψκαηνο, ηα νπνία θαη αλάιαβαλ ηε θξνχξεζε ησλ θνξηεγψλ ηνπ ξατρζιάηηεξ. Οη άλζξσπνη κνπ αλαγθάζηεθαλ λα ππνρσξήζνπλ. Σα απηνθίλεηα πνπ κπνξέζακε λα απνθφςνπκε απφ ηε θάιαγγα, ηα θάςακε, θη φινπο ηνπο ζάθνπο θαη ηα κεηαιιηθά θηβψηηα πνπ πήξακε ηα κεηαθνξηψζακε ζηα δηθά καο ζσξαθηζκέλα νρήκαηα θαη ηα κεηαθέξακε ζην αεξνδξφκην. Οη ζνθέξ πνπ νδήγεζαλ ηα ζσξαθηζκέλα καο ζην αεξνδξφκην, εμνληψζεθαλ χζηεξα απφ ην εθηειεζηηθφ καο απφζπαζκα. Υάηι Υίηιεξ! Αηθφο ζαο θνξηζέλη».

ην κπζηηθφ δηακέξηζκα ήξζε ν Ρνιθ κε δπν βνεζνχο ηνπ. Έδεηρλε θεθάηνο θη φιν αλαθάησλε γαιιηθέο ιέμεηο ζηελ θνπβέληα ηνπ. Ο Μίιεξ ηνπ είπε φηη ν Καιηελκπξίλεξ είρε δφζεη ηε ζπγθαηάζεζή ηνπ λα αζρνιεζεί απηφο, ν Ρνιθ, κε ηε ξσζίδα, ζην δηάζηεκα πνπ ζα απνπζίαδε ν ηίξιηηο.

—Ο έιελκπεξγθ ηνλ έρεη ζηείιεη κε απνζηνιή ηνλ ηίξιηηο. Ο Ρνιθ ζ' απηφ ην δηάζηεκα ζα δνπιέςεη απφ ηελ αλάπνδε: Μεηά ηνλ ζθιεξφ αλαθξηηή νη θξαηνχκελνη μαλνίγνληαη ζηνλ θαιφθαξδν. Ο ηίξιηηο είλαη ν θαιφθαξδνο, έηζη;

Καη ιέγνληαο απηά, ν Καιηελκπξίλεξ γέιαζε ζαηαληθά, πξνζθέξνληαο ηζηγάξν ζηνλ Μίιεξ. Ο Μίιεξ ηξάβεμε κεξηθέο θνξέο απαλσηά ην ηζηγάξν θαη γηα κηα ζηηγκή ζπιινγίζηεθε. Σνλ βφιεπε ηνλ

Μίιεξ πνπ ηελ θνπβέληα ηνπ Μπφξκαλ κε θάπνηνλ απφ ηνπο γθεζηαπίηεο ηελ πιεξνθνξήζεθε ν Υίκιεξ, ρσξίο λα ιάβεη γλψζε ν Καιηελκπξίλεξ: Ώπηή ε «ςαιίδα» δεκηνπξγνχζε γηα ηνλ Μίιεξ ηε δπλαηφηεηα ηεο καλνχβξαο αλάκεζα ζηνπο δπν ηζρπξνχο. Καη γη' απηφλ ην ιφγν, θπζηθά, δελ ελεκέξσζε ηνλ Υίκιεξ γηα ηηο ππνςίεο ηνπ Καιηελκπξίλεξ ζρεηηθά κε ηνλ ηίξιηηο. Ώπ' ηε κεξηά ηνπ ν Καιηελκπξίλεξ δε γλψξηδε ηίπνηα γηα ηε κπζηηθή ζπλάληεζε ηνπ Μπφξκαλ, πνπ ν Υίκιεξ ηελ είρε ραξαθηήξηζεη ζαλ πξνδνζία θαη θάξθσκα.

—ζέιεηε λα παξαθνινπζήζσ ην πψο δνπιεχεη ν ηίξιηηο κε ηελ αζπξκαηίζηξηα; ξψηεζε ν Μίιεξ. —Γηαηί; απφξεζε ν Καιηελκπξίλεξ. Πνηνο ν ιφγνο λα παξαθνινπζήζεηε εζείο; Ννκίδσ πσο ν ηίξιηηο

είλαη αξθεηά επηδέμηνο, εηδηθά ζηα ζέκαηα ηεο ξαδηνθσληθήο παξαπιεξνθφξεζεο. «Βίλαη δπλαηφ λα 'ρεη μεράζεη ηα ίδηα ηνπ ηα ιφγηα γηα ηνλ ηίξιηηο; παξαμελεχηεθε ν Μίιεξ. Ή κνπ

ζθαξψλεη ηίπνηα εκέλα; Να ηνπ ζπκίζσ ηηο ππνςίεο ηνπ γηα ηνλ ηίξιηηο; Ή κήπσο δε ζπκθέξεη λα ην θάλσ απηφ; Μα ηη θαηαξακέλε ππεξεζία είλαη ηνχηε! Αελ κπνξείο νχηε ζηηγκή λα θξαηεζείο ρσξίο λα πνλεξεχε- ζαη! Ώληί λα παξαπιαλείο ηνπο άιινπο αλαγθάδεζαη λα βάδεηο ηξηθινπνδηά ζηνπο δηθνχο ζνπ! *Ώη ζην δηάνιν, επηηέινπο!

—ζα ηνπ δφζνπκε ηνπ Ρνιθ ρσξηζηή «παξηηηνχξα» γηα λα δνπιέςεη κε ηε ξσζίδα «πηαλίζηξηα»; Σνπο αζπξκαηηζηέο ζπλήζηδαλ λα ηνπο ιέλε «πηαλίζηεο» θαη ηνλ επηθεθαιήο ηεο θαηαζθνπεπηηθήο

νκάδαο «καέζηξν». Σνλ ηειεπηαίν θαηξφ, κέζα ζηελ αλαηαξαρή, ηφηε πνπ ην ΐεξνιίλν είρε πιεκκπξίζεη απφ πξφζθπγεο, ηφηε πνπ δελ πξνιάβαηλαλ λα εγθαηαζηήζνπλ ηνπο θπγάδεο δηνηθεηηθνχο ππαιιήινπο πνπ θαηάθηαλαλ κε ηα αξρεία απφ ηελ Ώλαηνιηθή Πξσζία, ην Άαρελ, ην Παξίζη θαη ην ΐνπθνπξέζηη, νη «κνπζηθνί» εθείλνη φξνη άξρηζαλ λα μερληνχληαη θάπσο, θαη ηνλ πηαζκέλν πξάθηνξα πην ζπρλά ηνλ πξνζδηφξηδαλ φρη ζχκθσλα κε ηε δνπιηά ηνπ, αιιά ζχκθσλα κε ηελ εζληθή ηνπ θαηαγσγή.

Γη' απηφ θη ν Καιηελκπξίλεξ επαλάιαβε κειαγρνιηθά: —Με ηελ «πηαλίζηξηα»... ρη, άζε ηνλ Ρνιθ λα ζπλεξγαζηεί κε ηνλ ηίξιηηο. Ο ζθνπφο πξέπεη λα είλαη

έλαο, ελψ νη ηξφπνη γηα ηελ επηηπρία ηνπ κπνξνχλ λα είλαη δηαθνξεηηθνί... —Πνιχ ζσζηά. —Πψο πάλε νη απνθξππηνγξαθήζεηο;

—Πνιχ πεξίπινθνο ν θψδηθαο. —Σαξαθνπλήζηε ηε ξσζίδα. Αελ ην πηζηεχσ πσο δελ μέξεη ηνλ θψδηθα ηνπ ηνπάξρε ηεο. —Ο ηίξιηηο ηεο ζπκπεξηθέξεηαη κε ηηο δηθέο ηνπ κέζνδεο. —Σψξα πνπ ιείπεη ν ηίξιηηο αο ηελ ηαξαθνπλήζεη ν Ρνιθ. —Με ην δηθφ ηνπ ηξφπν; Ο Καιηελκπξίλεξ θάηη ζέιεζε λα πεη, αιιά ζην ηξαπέδη ηνπ θνπδνχληζε ην ηειέθσλν απφ ην

θαηαθχγην ηνπ θχξεξ: Ο Υίηιεξ θαινχζε ηνλ Καιηελκπξίλεξ ζε ζχζθεςε. ΐέβαηα, ν Καιηελκπξίλεξ δελ ηελ είρε μεράζεη ηελ θνπβέληα ηνπ κε ηνλ Μίιεξ ζρεηηθά κε ηνλ ηίξιηηο.

Ώιιά πξνρηέο ην βξάδπ είρε κηα πνιχσξε ζπδήηεζε κε ηνλ Μπφξκαλ γηα ηα ζέκαηα ηα ζρεηηθά κε ηηο ρξεκαηηθέο θνκπίλεο πέξα απφ ηηο γξακκέο ησλ κεηψπσλ. ηε ζπδήηεζε εθείλε ν Μπφξκαλ είρε πεη:

—Οη άλζξσπνη ζαο πξέπεη λα εμαζθαιίζνπλ ηελ απφιπηε κπζηηθφηεηα ζ' απηέο ηηο δνπιηέο. Υξεζηκνπνηήζηε ηνπο πην ζίγνπξνπο, απηνχο πνπ έρνπκε εκπηζηνζχλε: ηνλ Μίιεξ, ηνλ ηίξ- ιηηο...

Ο Καιηελκπξίλεξ γλψξηδε ηνπο θαλφλεο ηνπ παηρληδηνχ: Ώθνχ ν Μπφξκαλ δε ξσηάεη γηα θάπνηνλ, αιιά ηνλ αλαθέξεη ν ίδηνο, πάεη λα πεη φηη ν άλζξσπνο απηφο βξίζθεηαη ζην νπηηθφ πεδίν ηνπ Μπφξκαλ θαη ζπλεπψο είλαη «ρξήζηκνο» άλζξσπνο.

ην πξψην - πξψην ςάμηκν ησλ αξρείσλ ηνπ Μπφξκαλ, πνπ είρε αξπάμεη ν θνξηζέλη, δε βξέζεθε νχηε έλα ληνθνπκέλην πνπ λα ξίρλεη θσο ζην δξφκν κεηαθνξάο ησλ ρξεκάησλ ηνπ θφκκαηνο ζε μέλεο ηξάπεδεο. Φαίλεηαη πσο εθείλα ηα ραξηηά είηε είραλ κεηαθεξζεί λσξίηεξα θάπνπ, είηε ν Μπφξκαλ θχιαγε ζηελ απίζαλε κλήκε ηνπ ηνπο ηξαπεδηθνχο αξηζκνχο θαη ηα νλφκαηα ησλ νηθνλνκηθψλ πξαθηφξσλ ηνπ, πνπ ζα κπνξνχζαλ λα ηνπ ρξεηαζηνχλ ζηελ πξψηε θηφιαο κέξα ηεο εηξήλεο. Ή, ηέινο, θη απηφ ήηαλ ην πην εμνξγηζηηθφ, ηα ληνθνπκέληα είραλ απνκείλεη ζηα πξψηα απηνθίλεηα, πνπ θαηάθεξαλ λα μεθχγνπλ απφ ηελ ελέδξα ηνπ θνξηζέλη θαη λα ζκίμνπλ κε ηα ηαλθο ηνπ ζηξαηνχ.

Χζηφζν, ζε Κείλα ηα αξρεία πνπ είραλ πηάζεη νη άληξεο ηνπ θνξηζέλη, βξέζεθαλ ληνθνπκέληα κε εμαηξεηηθφ ελδηαθέξνλ. Ώ- λάκεζά ηνπο θη ε επηζηνιή ηνπ ηίξιηηο πξνο ηνλ Μπφξκαλ, πνπ, αλ θαη ρσξίο ππνγξαθή, απνηεινχζε καξηπξία γηα ην γεγνλφο φηη κέζα ζηα Βο-Νηε σξίκαδε ε πξνδνζία.

Ο Υίκιεξ έδεημε εθείλν ην ραξηί ζηνλ έιελκπεξγθ θαη ηνπ δήηεζε λα θάλεη έξεπλα γηα ηελ αλαθάιπςε ηνπ επηζηνινγξάθνπ. Ο έιελκπεξγθ ππνζρέζεθε λα ηθαλνπνηήζεη ηελ επηζπκία ηνπ ξατρζθχξεξ, αλ θαη θαηαιάβαηλε πνιχ θαιά πσο ε εληνιή ηνπ ήηαλ αλεθάξκνζηε. Χζηφζν, ην ραξηί εθείλν ηνπ γέλλεζε ηελ ηδέα, φηη ζην αξρείν ηνπ Μπφξκαλ ζα ππάξρνπλ θαη ζπνπδαηφηεξα έγγξαθα, πνπ ζα ηνπ δφζνπλ ηε δπλαηφηεηα λα θνζθηλίζεη αθφκα κηα θνξά ηνπο ζπλεξγάηεο ηνπ, λα δηαπηζηψζεη αλ δνχιεπαλ ηαπηφρξνλα θαη γηα ινγαξηαζκφ ηνπ Μπφξκαλ. Κη αλ πξαγκαηηθά δνχιεπαλ γηα ηνλ Μπφξκαλ, πάιη ελδηαθεξφηαλ λα γλσξίδεη ν έιελκπεξγθ απφ πφηε είραλ αξρίζεη απηή ηε δνπιηά, πάλσ ζε πνηα ζέκαηα δηνρέηεπαλ πιεξνθνξίεο θαη ελαληίνλ πνηνπ, ζπγθεθξηκέλα, ζηξεθφηαλ ε δνπιηά ηνπο. Ο έιελκπεξγθ δε θνβφηαλ λα κάζεη πσο νη άλζξσπνη ηνπ δνχιεπαλ ζε δπν αθεληηθά ηαπηφρξνλα. Βθείλν πνπ ηνλ ελδηέθεξε ήηαλ λα δηακνξθψζεη κηα εηθφλα γηα ηα φζα απφ ηα δηθά ηνπ άγηα ησλ αγίσλ γλψξηδε ν Μπφξκαλ, γηα ηηο δηθέο ηνπ πξνζπάζεηεο ζηελ αλαδήηεζε εηξήλεο.

Πάλσ ζ' απηή ηελ έξεπλα ζηξψζεθαλ θάκπνζνη ζπλεξγάηεο . ηνπ έιελκπεξγθ. Κάζε κηα ψξα δεηνχζε ελεκέξσζε. Ώιιά ε απάληεζε πνπ ηνπ έδηλαλ ήηαλ ζηεξεφηππε:

«Πξνο ην παξφλ, ηίπνηα ην ελδηαθέξνλ». Βίλαη φια έηνηκα ζηε ΐέξλε;

—Ση θάλεη ν αξρεγφο ζαο; ξψηεζε ν ςειφο. Πψο ηα πάεη κε ηελ πγεία ηνπ; —ια εληάμεη, ρακνγέιαζε ν Πιάηζλεξ. —Να ζαο θεξάζσ θαθέ; —Βπραξηζηψ, ζα ηνλ ήζεια. Ο ςειφο πήγε ζηελ θνπδίλα θαη ξψηεζε απφ θεη: —Δ ζηέγε ζαο είλαη ζίγνπξε; —Μα εγψ κέλσ ζηνλ πξψην φξνθν, απάληεζε ν Πιάηζλεξ πνπ δελ είρε πηάζεη ηελ αξγθφ. Ο γθεζηαπίηεο ςεπηνγέιαζε, έβαιε κπξνο ην κχιν ηνπ θαθέ. Βίρε θάλεη ζσζηή δηάγλσζε: Ο

επηζθέπηεο ήηαλ πξαγκαηηθά θάπνηνο εξαζηηέρλεο, εζεινληήο βνεζφο, αθνχ δελ ήμεξε πσο ε «ζηέγε» ζηε γιψζζα ησλ θαηαζθφπσλ φινπ ηνπ θφζκνπ ζήκαηλε «θάιπςε».

«Μφλν δε ρξεηάδεηαη βηαζχλε, είπε κέζα ηνπ. Σν γέξν ηνλ έρσ ζηελ ηζέπε κνπ. ζα ηα μεθνπξλίζεη φια, κφλν πνπ πξέπεη λα ηνλ κεηαρεηξηζηψ πξνζερηηθά...».

Σέηηνο θαθέο δελ ππάξρεη ζηε Γεξκαλία, είπε, πξνζθέξνληαο ζηνλ Πιάηζλεξ ην θιηηδάλη. Ώπηά ηα θαζάξκαηα ηνλ πνηίδνπλ θνπξθνχηη ην ιαφ, ελψ εδψ πνπιάλ κφλν βξαδηιηάληθν.

—Ξεραζκέλε γεχζε, ζπκθψλεζε ν Πιάηζλεξ θαηαπίλνληαο ηελ πξψηε γνπιηά. Έρσ πάλσ απφ δέθα ρξφληα λα πησ ηέηην Καθέ.

—Οη έιιελεο κε έκαζαλ λα πίλσ ην δπλαηφ θαθέ κε θξχν λεξφ. Να ζαο θέξσ έλα πνηήξη λα δνθηκάζεηε;

Σνπ Πιάηζλεξ ηψξα φια ηνπ έθεξλαλ θέθη. Πεξπαηνχζε αλάιαθξα, θαη ζθεθηφηαλ αλάιαθξα, θη αλάπλεε αλάιαθξα. Γέιαζε:

—Αελ έρσ πηεη πνηέο κνπ θαθέ κε λεξφ. —Ξέξεηε, είλαη θάηη ην επράξηζην: Δ αληίζεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο θαη ηεο γεχζεο δεκηνπξγεί κηα

ηδηαίηεξε αίζζεζε.

—Αίθην έρεηε, ζπκθψλεζε ν Πιάηζλεξ, θαηαπίλνληαο κηα γνπιηά λεξφ. Βίλαη πνιχ επράξηζην. —Ση ζαο είπε ν αξρεγφο λα κνπ πείηε πξνθνξηθά; —Σίπνηα. Μφλν απηή ηελ θάςνπια. —Πεξίεξγν. —Γηαηί; —Νφκηδα πσο ζα κνπ παξαγγείιεη πφηε λα ηνλ πεξηκέλσ. —Αε κνπ είπε ηίπνηα γΓ απηφ. —Παξληφλ. Αε ζαο ξψηεζα, πψο πάηε απφ ιεθηά; —Έρσ γηα ηνλ πξψην θαηξφ. —Ώλ ζαο ρξεηαζηνχλ ιεθηά, κε δηζηάζεηε λα 'ξζεηε. ζα ζαο δαλείζσ. Πνιιά, βέβαηα, δε ζα κπνξέζσ

λα ζαο δφζσ, αιιά λα... γηα λα ηα βγάιεηε πέξα ιίγν θαηξφ... Ώιήζεηα, πξνζέμαηε θαζφινπ αλ ζαο θφιιεζε θακηά νπξά;

—Οπξά; Ση ζα πεη απηφ; Παξαθνινχζεζε; —Ναη. —Ξέξεηε, δελ έδνζα θαη ηφζε πξνζνρή. —Κη φκσο ζα 'πξεπε. Βθείλνο δε ζαο έδνζε ζρεηηθέο νδεγίεο; —Καη βέβαηα κνπ έδνζε νδεγίεο, αιιά, βιέπεηε, εγψ έλησζα δσ πέξα, χζηεξα απφ πνιιά ρξφληα,

ηδηαίηεξα χζηεξα απ' ην ζηξαηφπεδν, πψο λα ζαο ην πσ... έλησζα ηφζε ειεπζεξία, θαη κέζπζα. Βπραξηζηψ πνπ κνπ ην ζπκίζαηε.

—Ώπηά ηα πξάγκαηα δελ πξέπεη, λα ηα μερλάηε πνηέ. Εδηαίηεξα ζε ηνχηε ηελ νπδέηεξε ρψξα. Βδψ ε αζηπλνκία είλαη πνλεξή... Πνιχ πνλεξή αζηπλνκία. Έρεηε λα κνπ πείηε ηίπνη' άιιν;

—Βγψ; ρη ηίπνηα... —Μνπ δίλεηε ην δηαβαηήξην ζαο... —Μα εθείλνο κνπ είπε λα ην έρσ πάληα επάλσ κνπ ην δηαβαηήξην... —Αε ζαο είπε φηη απφ ηψξα κπαίλεηε ζηε δηάζεζή κνπ; -ρη. —Ναη, έρεηε δίθην. Σν έρεη γξάςεη ζην θξππηνγξάθεκα πνπ θέξαηε, ζα ηδνχκε πψο ζα ηε ζηξψζνπκε

θαιχηεξα ηε δνπιηά. Βζείο ηψξα... —ζα γπξίζσ ζην μελνδνρείν, ζα μαπιψζσ ζην θξεβάηη θαη ζ' απνθνηκεζψ λα ρνξηάζσ χπλν.—ρη, δελ ελλνψ απηφ... ζέισ λα πσ φηη ε δνπιηά ζαο ζα είλαη... —ρη, πξψηα ζα θνηκεζψ, απάληεζε ν Πιάηζλεξ. ζέισ λα θνηκεζψ κηα κέξα, δπν, ηξεηο, θη χζηεξα ζ'

αξρίζσ λα ζθέθηνκαη γηα δνπιηά. ια ηα ρεηξφγξαθά κνπ ηα 'ρσ αθήζεη ζην ΐεξνιίλν. Ώλ θαη ηηο εξγαζίεο κνπ ηηο ζπκάκαη φιεο, απφμσ θη αλαθαησηά...

Ο γθεζηαπίηεο πήξε ην ζνπεδηθφ δηαβαηήξην ηνπ Πιάηζλεξ θαη ην 'ξημε αδηάθνξα ζην ηξαπέδη. —Μεζαχξην ζηηο δπν ην κεζεκέξη ζα 'ξζεηε λα ην πάξεηε. Σε δήισζε ζα ηελ θάλνπκε εκείο ζην

ζνπεδηθφ πξνμελείν. Ή κάιινλ, γηα ηελ αθξίβεηα, ζα πξνζπαζήζνπκε λα ηελ θάλνπκε: Οη ζνπεδνί ζπκπεξηθέξνληαη απαίζηα, θη φζν πεξλάεη ν θαηξφο, ηφζν ρεηξφηεξα, ηφζν κεγαιψλεη ην ζξάζνο ηνπο.

—Πνηνη; δελ θαηάιαβε ν Πιάηζλεξ. Ο γθεζηαπίηεο μεξφβεμε. Βίρε μεθχγεη απφ ην ξφιν ηνπ, θαη γηα λα ζθεπάζεη ηελ απξνζεμία ηνπ

άλαςε ηζηγάξν θαη ηξαβνχζε απαλσηέο ξνπθεμηέο, ψζηε λα θαινζθεθηεί ηελ απάληεζή ηνπ. —Οη ζνπεδνί ζηνλ θαζέλα πνπ πεξλάεη κέζα απφ ηε Γεξκαλία βιέπνπλ θη έλα πξάθηνξα ησλ

λαδηζηψλ. Γη' απηά ηα ηνκάξηα δελ έρεη θακηά ζεκαζία ηη ζφη γεξκαλφο είζαη. Ώλ είζαη παηξηψηεο πνπ πνιεκάεη ηνλ Υίηιεξ, ή αλ είζαη ραθηέο ηεο Γθεζηάπν.

—Μα εθείλνο δε κνπ είπε λα δεισζψ ζην πξνμελείν... —Σν είρε γξάςεη ζην θξππηνγξάθεκα. «Σν αθεληηθφ ηνπ βξίζθεηαη ζην ΐεξνιίλν, ζθέθηεθε ν γθεζηαπίηεο. Ώπηφ θαίλεηαη μεθάζαξα. Κη ν

ίδηνο είπε πσο έκεηλαλ εθεί φια ηα ρεηξφγξαθά ηνπ. Πάεη λα πεη, ην ιαγφ ζα ηνλ πηάζνπκε ζην ΐεξνιίλν... Καη ζα 'λαη επηηπρία... Μφλν δε ρξεηάδεηαη βηαζχλε, μαλάπε πάιη πείζνληαο ηνλ εαπηφ ηνπ. Μφλν λα κε βηαζηψ».

—Λνηπφλ, ζαο επραξηζηψ πνιχ, είπε ν Πιάηζλεξ θαη ζεθψζεθε. Ο θαθέο ήηαλ πξαγκαηηθά εμαίξεηνο θαη κε ην θξχν λεξφ αθφκα θαιχηεξνο.

' —Πξνιάβαηε λα ηνλ εηδνπνηήζεηε φηη θηάζαηε θαιά, ή ζέιεηε λα ηνλ εηδνπνηήζσ εγψ; —Μπνξείηε λα ηνλ εηδνπνηήζεηε δηακέζνπ ηωλ ζπληξόθωλ

ζαο; «Κνκκνπληζηήο είλαη, είπε κέζα ηνπ ν γθεζηαπίηεο. Βίλαη πνιχ ελδηαθέξνλ, λα πάξεη ν δηάνινο!». —Ναη, ζα ην θξνληίζσ δηακέζνπ ησλ ζπληξφθσλ. Ώιιά θαη ζεηο απ' ηε κεξηά ζαο εηδνπνηήζηε ηνλ.

Καη κάιηζηα ρσξίο αλαβνιή. jjLg-Ήζεια λα ην θάλσ απηφ ζήκεξα, αιιά δε βξήθα πνπζελά εθείλν ην γξακκαηφζεκν πνπ κνπ είπε

λα θνιιήζσ ζηελ θαξη- πνζηάι. ^—Μεζαχξην πνπ ζα 'ξζεηε, ζα ζαο ην έρσ βξεη εγψ ην γξακ-.

καηφζεκν, αθνχ δελ ππάξρεη ζηα πεξίπηεξα. Ση γξακκαηφζεκν είλαη;

—Δ αλάβαζε ζην Λεπθφ ξνο... γαιάδην ρξψκα. Οπσζδήπνηε γαιάδην ρξψκα.

—Βληάμεη. Σελ θαξη-πνζηάι ηελ έρεηε καδί ζαο; —ρη. ην μελνδνρείν. —Κη απηφ ιάζνο. ην μελνδνρείν δελ πξέπεη λα αθήλεηε ηίπνηα. —Μα ηη ιέηε, ρακνγέιαζε ν Πιάηζλεξ. Αελ είλαη δα θαη θακηά κνλαδηθή θαξη-πνζηάι. Έρσ αγνξάζεη

απ' ην ΐεξνιίλν θακηά δεθαξηά ηέηηεο. ζν γηα ην θείκελν ην έρσ απνζηεζίζεη. Κη έηζη δελ έρσ θάλεη ιάζνο πνπ ην άθεζα ζην μελνδνρείν...

θίγγνληαο ζην ρνι ην ρέξη ηνπ Πιάηζλεξ ν ςειφο είπε: —Πξνζνρή, θαη ρίιηεο θνξέο πξνζνρή, ζχληξνθε. Μελ μερλάηε πσο εδψ ε εξεκία είλαη κφλν

θαηλνκεληθή. —Με έρεη πξνεηδνπνηήζεη θη εθείλνο. Σν μέξσ. —Γηα θάζε ελδερφκελν αθήζηε κνπ ηε δηεχζπλζή ζαο. —«ΐηξηδίληα». Παλζηφλ «ΐηξηδίληα». —Βθεί κέλνπλ ακεξηθάλνη; —Γηαηί; παξαμελεχηεθε ν Πιάηζλεξ. -^-Βγγιέδηθε ιέμε. Ώπηνί ην ζπλεζίδνπλ λα κέλνπλ ζε μελνδνρεία κε δηθέο ηνπο νλνκαζίεο. —Αε λνκίδσ. Μνπ θαίλεηαη πσο δελ έρνπκε εθεί θαζφινπ μέλνπο. , —ζα ην εμαθξηβψζνπκε <ρπηφ. Ώλ κε ηδείηε λα 'ξζσ ζηελ παλζηφλ ζαο, κε κε πιεζηάδεηε θαη κε κε

ραηξεηάηε. Να θάλεηε πσο δε γλσξηδφκαζηε. —Καιά. —Καη θάηη αθφκα... Ώλ ζαο ζπκβεί θάηη απξφνπην, ηειεθσλήζηε ζηνλ αξηζκφ κνπ. ζπκεζείηε ηνλ

απφμσ: Κη ν γθεζηαπίηεο αξάδηαζε δπν θνξέο ηνλ ηειεθσληθφ ηνπ αξηζκφ. —Βληάμεη, είπε ν Πιάηζλεξ. Έρσ πνιχ θαιή κλήκε. Σα ιαηηληθά εμαζθνχλ ηε κλήκε θαιχηεξα απφ

θάζε άιιε άζθεζε. ΐγαίλνληαο, ν Πιάηζλεξ πέξαζε ζηελ απέλαληη κεξηά ηνπ δξφκνπ. Έλαο γέξνο κε γνχληλν γηιέθν

έθιεηλε ηα ξνιά ηνπ δσνινγηθνχ καγαδηνχ ηνπ. ηα θινπβηά πεδνχζαλ ηα πνπιάθηα. Ο Πιάηζλεξ ζηάζεθε ψξα πνιιή ζηε βηηξίλα, παξαηεξψληαο ηα πνπιηά.

—ζέιεηε λα αγνξάζεηε θάηη; ηνλ ξψηεζε ν γέξνο. —ρη, θακαξψλσ ηα πνπιηά ζαο. —Βίλαη ηα πην αγαπεκέλα κνπ ζην καγαδί. Ξέξεηε, εγψ θάλσ ην αληίζεην... Ο γέξνο είρε φξεμε γηα θνπβέληα:

12.3.1945 (ψξα 02 θαη 41 ιεπηά) —Γηαηί λα κελ αλάςσ ην θσο; Πνηνλ θνβάζηε; ξψηεζε ν ηίξιηηο. —ρη εζάο, ηνπ απάληεζε ν Υφιηνθ. —Καιά, πάκε ηφηε ζθνπληνπθιψληαο. —Βγψ ην έρσ κάζεη πηα ην ζπίηη ζαο. Βίλαη βνιηθά θαη ήζπρα εδψ. —Εδηαίηεξα φηαλ βνκβαξδίδνπλ, ςεπηνγέιαζε ν ηίξιηηο. Πνλάεη αλππφθνξα ε κέζε κνπ. Κάπνπ

πνχληηαζα γεξά, ζε θαλέλα ξεχκα. Μηα ζηηγκή, λα πάσ ζην κπάλην γηα αζπηξίλε. Καζίζηε. Αφζηε κνπ ην ρέξη ζαο. Να, εδψ έρεη κηα πνιπζξφλα.

Ο ηίξιηηο κπήθε ζην κπάλην θη άλνημε ην θαξκαθείν. — Ώληίο γηα αζπηξίλε κπνξεί λα πησ θαλέλα θαζαξηηθφ, είπε γπξλψληαο ζην ζαιφλη. ηγά λα θιείζσ

ηηο θνπξηίλεο. Βίλαη πνιχ ζθνχξεο θη έηζη κπνξνχκε λ' αλάςνπκε ην ηδάθη, δε ζα θεγγίδνπλ. — Ανθίκαζα λα θιείζσ ηηο θνπξηίλεο, αιιά δε βξήθα ην κπζηηθφ ηνπ κεραληζκνχ ηνπο. — Μα δελ έρνπλ θαλέλα κπζηηθφ, ζην πεξβάδη καγθψλνπλ. Σψξα ζα ηηο θιείζσ εγψ. Ση ηξέρεη,

παιηφθηιε; Πνηνλ θνβάζηε ηφζν πνιχ; — Σνλ Μίιεξ. — Ο ηίξιηηο ζπζθφηηζε ηα παξάζπξα θαη ζέιεζε λ' αλάςεη ην θσο. Μφιηο άθνπζε ην «θιηθ» ηνπ

δηαθφπηε ν Υφιηνθ είπε: — Έρσ μεβηδψζεη ηηο αζθάιεηεο. Πνιχ ην θνβάκαη πσο ζαο έρνπλ ζπλδέζεη γηα ππνθινπέο. — Πνηνη; —Γ Οη δηθνί καο. — Γηα πνην ιφγν; — Γη' απηφλ αθξηβψο πνπ κ' έθεξε σο εδψ. Ώλάςηε ην ηδάθη ζαο θαη θαζίζηε. Βιάρηζην ρξφλν

έρνπκε ζηε δηάζεζή καο, ελψ ηα ζέκαηα είλαη πνιιά θαη ζπνπδαία. —...ινη ζηήλνπλ ζηε βηηξίλα ηα πην πξνθιεηηθά ηνπο εκπνξεχκαηα, αιιά εγψ πηζηεχσ πσο ηα

πνπιηά δελ είλαη εκπφξεπκα. Σα πνπιηά είλαη πνπιηά. Έξρνληαη εδψ πνιινί ινγνηέρλεο, θάζνληαη θη αθνχλ ηα πνπιηά. Έλαο ηνπο κνπ είπε κηα θνξά: «Πξηλ βνπιηάμσ ζηελ θφιαζε ηνπ θαηλνχξγηνπ κνπ βηβιίνπ, εγψ, ζαλ ηνλ Οξθέα, πξέπεη λα ρνξηάζσ ην άθνπζκα ηεο πην φκνξθεο κνπζηθήο, ηεο κνπζηθήο ησλ πνπιηψλ. Αηαθνξεηηθά δε ζα κπνξέζσ λα ηξαγνπδήζσ ζηνλ θφζκν εθείλν ην ηξαγνχδη πνπ ζα ηνλ θάλεη λα βξεη ηελ Βπξπδίθε ηνπ...».

Ο Πιάηζλεξ ζθνχγγηζε ηα δάθξπα πνπ γέκηζαλ μαθληθά ηα κάηηα ηνπ θαη είπε, παξακεξίδνληαο απ' ηε βηηξίλα.

—αο επραξηζηψ.

Ο ηίξιηηο έβαιε θσηηά θαη ηα μεξά μχια άλαςαλ ακέζσο. Σν ηδάθη κπνπκπνχληζε. Ήηαλ ηδάθη

παξάμελν: Πξψηα κπνπκπνχ- ληδε θη χζηεξα, αθνχ δεζηαηλφηαλ αξθεηά, έθνβε ην κπνπκπνπλεηφ ηνπ. — Λνηπφλ; ξψηεζε ν ηίξιηηο ζαλ έθαηζε ζηελ πνιπζξφλα, ζηκά ζην ηδάθη. Ση ζαο ζπκβαίλεη,

παιηφθηιε; — Βκέλα; Βκέλα ηίπνηα δε κνπ ζπκβαίλεη. Βζείο, φκσο, ηη ζα θάλεηε; — Πφηε; Σψξα; — Γεληθά... — Γεληθά, ινγάξηαδα λα θάλσ έλα κπάλην θαη λα ζσξηαζηψ γηα χπλν. Έρσ πνπληηάζεη θη έρσ

θνπξαζηεί ηνπ ζαλαηά... — Βγψ ήξζα εδψ ζαλ θίινο ζαο, ηίξιηηο. — Β! ζα ηξαβήμεη πνιχ απηφ ην θξπθηνχιη; Ση δηάνιν καζάηε ηα ιφγηα ζαο, ζαλ παηδί; ζα πηνχκε

ηίπνηα; — Να πηνχκε. Ο ηίξιηηο έθεξε θνληάθ, έβαιε ηνπ Υφιηνθ, γέκηζε θαη ην δηθφ ηνπ πνηεξάθη. Ήπηαλ θη νη δπν ηνπο

ζησπεινί. — Καιφ ην θνληάθ. — Να βάισ θη άιιν; — Βπραξίζησο. Ήπηαλ θαη ην δεχηεξν, θη ν Υφιηνθ είπε, ηξίδνληαο ην δάρηπια ζηα ρέξηα ηνπ: — ηίξιηηο, νιφθιεξε ηε βδνκάδα πνπ πέξαζε αζρνιήζεθα κε ηε δηθή ζαο ππφζεζε. — Αελ θαηάιαβα. — Ο Μίιεξ κνπ αλάζεζε λα θάλσ έλαλ έιεγρν ζε θείλε ηε δηθή ζαο ππφζεζε κε ηνπο θπζηθνχο, αιιά

ρσξίο λα γίλσ αληηιεπηφο. — Ώθνχζηε. Βζείο ζπλερίδεηε λα κηιάηε κε αηλίγκαηα, Υφιηνθ! Ση ζρέζε έρσ εγψ κε ηε ζχιιεςε ηνπ

θπζηθνχ; Ώπφ πνχ θη σο πνχ ειέγρεηε θξπθά ηηο δνπιηέο κνπ, απφ πνχ θη σο πνχ ςάρλεη ν Μίιεξ λα βξεη ελνρνπνηεηηθά ζηνηρεία γηα κέλα;

— Ώπηφ δελ κπνξψ λα ζαο ην εμεγήζσ, νχηε θη εγψ θαηαιαβαίλσ ηη ηξέρεη. Σν κφλν πνπ μέξσ είλαη φηη ζαο έρνπλ ζηήζεη θάησ απ' ην κηθξνζθφπην.

— Βκέλα;! είπε θαηάπιεθηνο ν ηίξιηηο. Μα ηη βιαθείεο είλαη απηέο; Ή κήπσο νη αξρεγνί καο παιάβσζαλ κέζα ζε ηνχηε ηελ αλαθαησζνχξα;

— ηίξιηηο, εζείο ν ίδηνο κε καζαίλαηε ηη ζα πεη αλάιπζε θαη εξεκία. — Μνπ δεηάηε ηψξα λα δείμσ εξεκία; Όζηεξα απ' απηά πνπ κνπ είπαηε; Βληάμεη, ήξεκνο δελ είκαη.

Ώγαλαρηηζκέλνο είκαη. Καη ζα πάσ ηψξα ακέζσο ζηνλ Μίιεξ... — Ο Μίιεξ θνηκάηαη. Καη κε βηάδεζηε λα πάηε ζε θείλνλ. Ώθνχζηε πξψηα εκέλα, ζα ζαο ηα πσ φια,

φζα αλαθάιπςα ζρεηηθά κε ηελ ππφζεζε ησλ θπζηθψλ. Καη ζαο ιέσ φηη ηίπνηα απ' απηά δελ έρσ πεη αθφκα ζηνλ Μίιεξ. Πεξίκελα λα 'ξζεηε εζείο θαη λα κηιήζσ πξψηα καδί ζαο.

Ο ηίξιηηο ρξεηάζηεθε κηα ζηηγκή, γηα λα ζπγθεληξψζεη ηηο ζθέςεηο ηνπ θαη λα θάλεη μαλά έλαλ έιεγρν ζηνλ εαπηφ ηνπ, λα ςάμεη κέζα ηνπ, κπαο θη είρε αθήζεη ηίπνηα αζήκαληα απφ πξψηε άπνςε ζηνηρεία, πνπ ζα κπνξνχζαλ λα ηνλ είραλ εθζέζεη: ζηηο εξσηήζεηο, ζηνλ ηξφπν εγγξαθήο ησλ απαληήζεσλ, ζε ππεξβνιηθφ ελδηαθέξνλ πάλσ ζε ηίπνηε ιεπηνκέξεηεο.

«Ση κνπ καγεηξεχεη ηψξα ν Υφιηνθ; αλαξσηήζεθε ν ηίξιηηο. Σν λά 'ξζεη θαη λα κνπ μεθνπξλίζεη έηζη αλνηρηά, φηη κε παξαθνινπζνχλ θξπθά ζηελ Γθεζηάπν, είλαη θάηη, πνπ αλ ην κάζνπλ ζίγνπξα ζα ηνλ ηνπθεθίζνπλ. Ώπηφο, έλαο ηφζν θαλαηηθφο λαδηζηήο, ηη ηνπ ήξζε έηζη ζηα μαθληθά; Ή κήπσο κε ςαξεχεη ζηαικέλνο απφ ηνλ Μίιεξ; Αελ ην λνκίδσ. Βδψ δελ ππάξρνπλ άιινη γθεζηαπίηεο θαη ζίγνπξα ζα 'πξεπε λα ην θαηαιάβεη φηη χζηεξα απφ κηα ηέηηα θνπβέληα ζα πξνηηκνχζα λα θαηαρσληαζηψ. Σψξα πηα δελ είκαζηε ζηα ελληαθφζηα ζαξάληα ηξία. Σψξα ην κέησπν βξίζθεηαη ζηκά. Ήξζε, κήπσο, απφ δηθή ηνπ πξσηνβνπιία; Υκ- ρκ... Αελ είλαη θαη ηφζν έμππλνο γηα λα παίμεη έλα ηφζν ζνβαξφ παηρλίδη. Ώλ θαη πνλεξηά έρεη κε ην παξαπάλσ. Αελ ηελ θαηαιαβαίλσ θαη ηφζν απηή ηελ απιντθή πνλεξηά ηνπ, αιιά αθξηβψο κηα ηέηηα πνλεξή αθέιεηα κπνξεί λα παξαπιαλήζεη θαη ηε ινγηθή θαη ηελ ςχρξαηκε ζθέςε».

Ο ηίξιηηο αλαθάησζε ηα αλακκέλα μχια θη είπε... -; αο αθνχσ, ινηπφλ. — Πξφθεηηαη γηα πνιχ ζνβαξφ δήηεκα. — Καη ηη δελ είλαη ζνβαξφ ζε ηνχην ηνλ θφζκν; — Κάιεζα ηξεηο εκπεηξνγλψκνλεο απφ ηελ ππεξεζία ηνπ νχκαλ. Ο νχκαλ ήηαλ ζχκβνπινο ηεο ΐέξκαρη γηα ηα λέα φπια. Οη άλζξσπνη ηνπ παξαθνινπζνχζαλ ηα

πξνβιήκαηα ηεο δηάζπαζεο ηνπ αηφκνπ. — Κη εγψ είρα θαιέζεη εκπεηξνγλψκνλεο απφ θεη, ηφηε πνπ εζείο πηάζαηε ηνλ Ρνχλγθε. — Ναη, ην μέξσ. Σνλ Ρνχλγθε ηνλ πηάζακε εκείο, ε Γθεζηάπν, αιιά γηα πνην ιφγν αζρνιεζήθαηε

καδί ηνπ εζείο, ε θαηαζθνπεία; — Αελ ην θαηαιαβαίλεηε απηφ; — ρη. Αελ ην θαηαιαβαίλσ.

— Ο Ρνχλγθε είρε ζπνπδάζεη ζηε Γαιιία θαη ζηελ Ώκεξηθή. Αχζθνιν είλαη λα ην θαηαιάβεη θαλέλαο, πφζν ζπνπδαίεο είλαη νη ζρέζεηο ηνπ εθεί πέξα, νη γλσξηκίεο, νη πηζαλέο επαθέο; Βκάο φινπο καο ραληαθψλεη ε έιιεηςε θαληαζίαο θαη ηφικεο ζηε ζχιιεςε ηνπ πξνβιήκαηνο. Φνβφκαζηε λα επηηξέςνπκε ζηνλ εαπηφ καο λα δνπιέςεη ε θαληαζία ηνπ. «Ώπφ δσ» θη «σο εδψ» θη νχηε βήκα παξαπέξα. Ώπηφ είλαη ην ζπνπδαηφηεξν ιάζνο καο.

— σζηά, ζπκθψλεζε ν Υφιηνθ. Έρεηε δίθην. ρεηηθά κε ηελ ηφικε δε δηαθσλψ καδί ζαο. Ώιιά ζηα επηκέξνπο ζέκαηα έρσ ηηο αληηξξήζεηο κνπ. Ο Ρνχλγθε επέκελε, φηη έπξεπε λα ζπλερηζηεί ε έξεπλα γηα ηε δπλαηφηεηα παξαγσγήο πινπηνλίνπ απφ πιηθά κε κεγάιε πεξηεθηηθφηεηα ξαδηελεξγψλ νπζηψλ, θη αθξηβψο πάλσ ζ' απηφ ηνλ ελνρνπνίεζαλ νη επηζηεκνληθνί αληίπαινη ηνπ. Ώθξηβψο εθείλνη έγξαςαλ ηελ θαηαγγειία ζε βάξνο ηνπ. Βγψ ηνπο αλάγθαζα λα ην παξαδερηνχλ.

— Βγψ δελ είρα θακηά ακθηβνιία. — Να, φκσο, πνπ ηψξα νη δηθνί καο άλζξσπνη καο πιεξνθφξεζαλ απφ ην Λνλδίλν, φηη ν Ρνχλγθε

είρε δίθην ζηελ επηκνλή ηνπ! Οη ακεξηθάλνη θαη νη εγγιέδνη ην δηθφ ηνπ δξφκν αθνινχζεζαλ. Βλψ εθείλνο βξηζθφηαλ θιεηζκέλνο απφ καο ζην κπνπληξνχκη ηεο Γθεζηάπν!

— Ώπφ ζαο, ζην κπνπληξνχκη ηεο Γθεζηάπν, ηνλ δηφξζσζε ν ηίξιηηο. Ώπφ ζαο, Υφιηνθ. Αελ ηνλ πηάζακε εκείο, εζείο ηνλ πηάζαηε. Σε ζχιιεςή ηνπ δελ ηε δηαηάμακε εκείο, αιιά εζείο: ν Μίιεξ θη ν Καιηελκπξίλεξ. Καη δελ έρσ εγψ, νχηε εζείο, νχηε ν νχκαλ γηαγηά εβξαία, αιιά εθείλνο έρεη θαη ην έθξπβε...

— Μσξέ αο ήηαλ θαη ν παππνχο ηνπ ηξεηο θνξέο εβξαίνο! μέζπαζε ν Υφιηνθ. Αελ έρεη ζεκαζία ηη ήηαλε ν παππνχο ηνπ, αθνχ ν άλζξσπνο εκάο ππεξεηνχζε θαη καο ππεξεηνχζε κε θαλαηηζκφ. Βλψ εζείο πηζηέςαηε ηα θαζάξκαηα!

— Καζάξκαηα! Σα παιηά κέιε ηνπ θηλήκαηνο; Οη απνδεδεηγκέλνη άξηνη; Οη θπζηθνί, πνπ πξνζσπηθά ν Υίηιεξ ηνπο είρε παξαζεκνθνξήζεη;

— Καιά, θαιά, εληάμεη... ια εληάμεη. Έρεηε δίθην. ΐάιηε ηψξα λα μαλαπηνχκε. — Σελ ηάπα δελ ηελ πεηάμαηε; — Σελ ηάπα ηελ θξαηάηε ζην αξηζηεξφ ζαο ρέξη, ηίξιηηο. — αο ξσηάσ γηα ηελ ηάπα ηνπ ειεθηξηθνχ, γηα ηελ αζθάιεηα. — ρη. Να ηεο, φιεο, εθεί ζην ηξαπεδάθη, ζηκά ζηνλ θαζξέθηε. Ο Υφιηνθ ήπηε ην θνληάθ κνλνξνχθη, ξίρλνληαο απφηνκα πίζσ ην θεθάιη ηνπ. — Πίλσ πνιχ ηψξα ηειεπηαία, είπε. — ζα 'ζεια λα 'μεξα θαη πνηνο δελ πίλεη πνιχ ζήκεξα. — ζνη δελ έρνπλ ιεθηά, αζηεηεχηεθε ν Υφιηνθ. Οη θνπθαξάδεο. — Κάπνηνο είρε πεη, φηη ηα ιεθηά είλαη ε ειεπζεξία ζθπξειαηεκέλε. — Καη ζσζηά ην είπε, ζπκθψλεζε ν Υφιηνθ. Ώιιά, δε κνπ ιέηε, πνηα απφθαζε λνκίδεηε πσο ζα

πάξεη ν Καιηελκπξίλεξ, αλ πάσ θαη ηνπ αλαθέξσ ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλάο κνπ γηα ζαο; — Πξψηα ζα πξέπεη λα αλαθέξεηε ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλάο ζαο ζηνλ Μίιεξ. Βθείλνο είρε

δηαηάμεη λα ζπιιεθζεί ν Ρνχλγθε. — Ναη, αιιά εζείο ηνλ πηάζαηε απηφλ ηνλ Ρνχλγθε. — Ώπηφ είλ' αιήζεηα. Βγψ ηνλ έπηαζα, εθηειψληαο δηαηαγή ησλ αλσηέξσλ. — Ώλ φκσο δελ ηνλ πηάλαηε ηφηε, εκείο ζηνπο έμη κήλεο πνπ πέξαζαλ ζα είρακε πξνρσξήζεη πνιχ

κπξνζηά γηα ηε δεκηνπξγία ηνπ «φπινπ ηεο ηηκσξίαο». — Μπνξείηε λα ην απνδείμεηε απηφ; — Μα εγψ ήδε ην έρσ απνδείμεη. — Καη ζπκθσλνχλ καδί ζαο φινη νη θπζηθνί; — Οη πεξηζζφηεξνη. Οη πεξηζζφηεξνη απφ εθείλνπο πνπ θάιεζα θαη ζπδεηήζακε ην ζέκα. Βζείο,

φκσο, ηη ιέηε φηη κπνξείηε λα πάζεηε; — Σίπνηα, απάληεζε ν ηίξιηηο. Ώθξηβψο ηίπνηα. Σν απνηέιεζκα θάζε επηζηεκνληθήο έξεπλαο

δηαπηζηψλεηαη ζηελ πξάμε. Τπάξρεη ηέηηα δηαπίζησζε; — Τπάξρεη. Σελ έρσ ζηελ ηζέπε κνπ.

νβαξά; — Καη βέβαηα ζνβαξά. Μνπ ήξζαλ κεξηθά πξάγκαηα απ' ην Λνλδίλν. Φξέζθεο, νιφθξεζθεο

πιεξνθνξίεο γηα ηα ηειεπηαία λέα. Καη πνπ γηα ζαο απνηεινχλ ζαλαηηθή θαηαδίθε. — Μα δε κνπ ιέηε ηέινο πάλησλ, πνχ ην πάηε Υφιηνθ; Νηψζσ πσο θάπνπ ην πάηε, αιιά πνχ; — αο ην ιέσ αθφκα κηα θνξά: ζειεκαηηθά ή άζεια εζείο, λαη, λαη, εζείο, ραιάζαηε φιε ηε δνπιηά

ηεο θαηαζθεπήο ηνπ «φπινπ ηεο ηηκσξίαο», ζειεκαηηθά ή άζεια εζείο, λαη, λαη, εζείο, αληί λα ξσηήζεηε εθαηφ θπζηθνχο, αξθεζηήθαηε ζε δέθα, θαη κε βάζε ηα δηθά ηνπο ιεγφκελα — ηε ζηηγκή πνπ απηνί νη δέθα ελδηαθέξνληαλ λα απνκνλσζεί ν Ρνχλγθε — ζπληειέζαηε ψζηε λα ζεσξεζεί ν δξφκνο ηνπ Ρνχλγθε επηδήκηνο θαη ρσξίο θακηά πξννπηηθή!

— Αειαδή, ζέιαηε απφ κέλα λα κελ πηζηέςσ ηνπο αιεζηλνχο ζηξαηηψηεο ηνπ θχξεξ, ηνπο αλζξψπνπο πνπ ηνπο εκπηζηεχεηαη ν Κάηηει θαη ν Γθέξηλγθ, θαη λα πξνζηαηέςσ ηνλ άλζξσπν πνπ ήζειε λ' αθνινπζήζνπκε ηνλ ακεξηθάληθν δξφκν ζηελ αηνκηθή

έξεπλα; Ώπηφ ζέιαηε θαη ζέιεηε απφ κέλα; ζέιεηε λα πηζηέςσ ηνλ Ρνχλγθε, πνπ ηνλ έρεη θιείζεη κέζα ε Γθεζηάπν — ηε ζηηγκή πνπ ε Γθεζηάπν δελ θιείλεη κέζα θαλέλα ρσξίο λα 'λαη έλνρνο — θαη λα κελ πηζηέςσ εθείλνπο πνπ βνήζεζαλ ζην μεζθέπαζκα ηνπ Ρνχλγθε;

— ια απηά πνπ ιέηε θαίλνληαη ινγηθά, ηίξιηηο. Κη εγψ πάληα δήιεπα, πνπ κπνξνχζαηε θαη ηνπνζεηνχζαηε ηα πξάγκαηα ζχκθσλα κε ηελ αηξάληαρηε ινγηθή ζαο. Βζείο ηψξα ρηππάηε ηνλ Μίιεξ, πνπ έδνζε ηε δηαηαγή λα ζπιιεθζεί ν Ρνχλγθε, ρηππάηε θαη κέλα, ζαλ πξνζηάηε εβξαίνπ ηξίηνπ βαζκνχ θαη γίλεζηε ν ίδηνο έλαο βξάρνο πίζηεο πάλσ ζηα δηθά καο θφθαια. Βληάμεη. αο ρεηξνθξνηψ, ηίξιηηο. Ώιιά δελ ήξζα γηα λα ζαο ρεηξνθξνηήζσ. Ο Ρνχλγθε — εζείο θξνληίζαηε γΓ απηφ κε αξθεηή νμπδέξθεηα ζηελ πξννπηηθή — αλ θαη βξίζθεηαη θιεηζκέλνο ζην ζηξαηφπεδν, σζηφζν κέλεη εθεί ζε ρσξηζηφ ζπίηη ηνπ θαηαπιηζκνχ ησλ Βο-Βο θη έρεη ηε δπλαηφηεηα λα ζπλερίδεη ηηο ζεσξεηηθέο ηνπ έξεπλεο πάλσ ζηε θπζηθή. ηίξιηηο, ηψξα ζα ζαο πσ ην ζπνπδαηφηεξν: Έρσ κπιέμεη άζρεκα... Ώλ αλαθέξσ ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλάο κνπ ζηνλ Μίιεξ, εθείλνο ζα θαηαιάβεη πσο έρεηε φπιν γηα λα ην ρξεζηκνπνηήζεηε ελαληίνλ ηνπ. Ναη, δίθην έρεηε, εθείλνο έδνζε ηε δηαηαγή λα πηαζηεί ν Ρνχλγθε. Ώλ πάσ θαη ηνπ πσ φηη ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλάο κνπ ζαο ελνρνπνηνχλ, απηφ ζα θέξεη θαη ζηνλ ίδην έκκεζε ελνρή. Βλψ εγψ, φζν θη αλ απηφ είλαη αζηείν, ζα δερηψ πιήγκαηα θη απ' ηηο δπν κεξηέο, ζα κε ρηππήζεη θη ν Μίιεξ, ζα κε ρηππήζεηε θη εζείο. Βθείλνο επεηδή ηα ζπκπεξάζκαηά κνπ ζέινπλ αθφκα θνζθίληζκα θαη μαλά θνζθίληζκα, ελψ εζείο... Β, εζείο κνπ ην 'παηε θηφιαο ην πψο πεξίπνπ ζα κε ρηππήζεηε. Ση κπνξψ, ινηπφλ, λα θάλσ εγψ, ν αμησκαηηθφο ηεο Γθεζηάπν; Πέζηε κνπ εζείο, ν αμησκαηηθφο ηεο θαηαζθνπείαο...

«Να ηνο, ινηπφλ, πνχ ην πάεη, θαηάιαβε ν ηίξιηηο. Βίλαη ή δελ είλαη πξνβνθάηζηα; Ώλ κε πξνβνθάξεη, μέξσ πψο πξέπεη λα ελεξγήζσ. Ώλ φκσο είλαη πξφζθιεζε ζε ρνξφ; πνπ λα 'λαη ζ' αξρίζνπλ λα ην ζθάλε απ' ην θαξάβη. αλ ηα πνληίθηα. Καη ηνχηνο δελ ην είπε ζην βξφλην εθείλν γηα ηελ Γθεζηάπν θαη ηελ θαηαζθνπεία. Έηζη ινηπφλ. Βίλαη νινθάλεξν. Ώιιά είλαη θαη λσξίο αθφκα λα ηνπ απαληήζσ. Βίλαη λσξίο αθφκα».

— Καη πνηα ε δηαθνξά, αλαζήθσζε ηνπο ψκνπο ηνπ ν ηίξ- ιηηο. Ση Γθεζηάπν, ηη θαηαζθνπεία; Γηαηί, εδψ πνπ ηα ιέκε, θη εκείο θη εζείο, παξά ηηο πξνζηξηβέο καο, ηελ ίδηα δνπιηά θάλνπκε.

— Σελ ίδηα, ζπκθψλεζε ν Υφιηνθ. Μφλν πνπ εκείο έρνπκε ζ' φιν ηνλ θφζκν ηε θήκε ηνπ δήκηνπ θαη ηνπ ηξακπνχθνπ. Βκείο είκαζηε νη θνβεξνί γθεζηαπίηεο, ελψ εζείο είζηε ε πνιηηηθή θαηαζθνπεία, ηα δηακάληηα θαη ηα αξψκαηα ηεο δνπιηάο καο... Βζάο ζαο ρξεηάδνληαη φια ηα θαζεζηψηα θη φια ηα θξάηε, ελψ εκείο αλήθνπκε κόλν ζην Ράηρ: Μαδί ηνπ ή αλεβαίλνπκε ή ραλφκαζηε...

—Με ξσηάηε ηη λα θάλεηε; —Ναη. —Πνηεο είλαη νη πξνηάζεηο ζαο; —Πξψηα ζέισ λ' αθνχζσ εζάο. —Ώλ θξίλσ απ' ηε βηαζχλε ζαο λα μεβηδψζεηε ηηο αζθάιεηεο θαη λα θιείζεηε ηηο θνπξηίλεο... —Σηο θνπξηίλεο εζείο ζειήζαηε θαη ηηο θιείζαηε. —Ναη; Ώρ, πνπ λα πάξεη ν δηάνινο, κνπ θάλεθε πσο ήηαλ δηθηά ζαο ηδέα... Σέινο πάλησλ... δελ είλαη

εθεί ην πξφβιεκα. Βζείο ζέιεηε λα βγείηε απ' ην παηρλίδη; —Βζείο έρεηε «παξάζπξν» ζηα ζχλνξα; —Ώο πνχκε λαη. —Ση ζα ιέγαηε, λα θεχγακε νη ηξεηο καο ζηνπο νπδέηεξνπο. —Οη ηξεηο καο; —Ναη, νη ηξεηο» καο: ν Ρνχλγθε, εζείο θη εγψ. ζα ζψζνπκε γηα ην θαιφ ηνπ θφζκνπ έλα κεγάιν

θπζηθφ. Βδψ, ηνλ έρσ ζψζεη εγψ, ελψ ηε δηαθπγή ηνπ ηελ νξγαλψζαηε εζείο. Ξέξεηε, βέβαηα, ηη ζεκαίλεη λα ζαο έρεη ζηήζεη θάησ απ' ην κηθξνζθφπην ηνπ ν Μίιεξ. Λνηπφλ; Πεξηκέλσ ηελ απάληεζή ζαο.

—ζα πηνχκε θη άιιν θνληάθ; —Να πηνχκε. Ο ηίξιηηο ζεθψζεθε, πιεζίαζε αξγά ηνλ Υφιηνθ, εθείλνο πξφηεηλε ην πνηεξάθη ηνπ θαη θείλε ηε

ζηηγκή ν ηίξιηηο κ' φιε ηνπ ηε δχλακε θαηέβαζε ζην θεθάιη ηνπ Υφιηνθ ην βαξχ κπνπθάιη ηνπ θνληάθ. Σν κπνπθάιη βξφληεζε θαζψο ζθνξπίδνληαλ ηα ζπληξίκκηα ηνπ, ην ζθνχξν θνληάθ ρχζεθε ζηα κνχηξα ηνπ Υφιηνθ.

«Έηζη έπξεπε λα θάλσ, έιεγε κέζα ηνπ ν ηίξιηηο, παηψληαο φιν ην γθάδη ηνπ «Υνξρ» ηνπ. Αελ κπνξνχζα λα θάλσ δηαθνξεηηθά. Ώθφκα θη αλ ήηαλ εηιηθξηλήο καδί κνπ, πάιη ζσζηά έπξαμα. Υάλνληαο ζην ιίγν, θέξδηζα ζην πνιχ, θέξδηζα ηελ απφιπηε εκπηζηνζχλε ηνπ Μίιεξ».

Αίπια ηνπ, ζσξηαζκέλνο ζηελ πφξηα ηελ ληπκέλε κε θφθθηλν δέξκα, ηαμίδεπε αλαίζζεηνο ν Υφιηνθ. Ο Υφιηνθ, ηφηε πνπ έιεγε φηη ν Μίιεξ θνηκάηαη, έιεγε ςέκαηα. Ο Μίιεξ δελ θνηκφηαλ. Μφιηο πξηλ ιίγν

είρε ιάβεη κηα πιεξνθνξία απφ ην θέληξν απνθξππηνγξάθεζεο: Ο θψδηθαο ηεο ξσζίδαο αζπξκαηίζηξηαο ηαίξηαδε κε ηνλ θψδηθα πνπ είρε έξζεη dtr\ ΐέξλε. ζηε, ινηπφλ, ππφζεζε ν Μίιεξ, ν ξψζνο ηνπάξρεο άξρηζε λα ςάρλεη γηα λέα ζχλδεζε, είηε γηαηί πείζηεθε πσο νη αζπξκαηηζηέο ηνπ ζθνηψζεθαλ ζην βνκβαξδηζκφ, είηε γηαηί αληηιήθζεθε πσο θάηη χπνπην ζπκβαίλεη ζηνπο αλζξψπνπο ηνπ. ηνπο ζπιινγη-ζκνχο ηνπ απηνχο ν Μίιεξ πξνζπαζνχζε ζπλέρεηα λα ηνπνζεηεί κέζα ζε παξέλζεζε εθείλα ηα ελνριεηηθά δαρηπιηθά απνηππψκαηα ζην ξνχζηθν αζχξκαην θαη ζην αθνπζηηθφ ηνπ εηδηθνχ ηειεθψλνπ ηεο γξακκήο ηνπ Μπφξκαλ. Ώιιά, φζν πην επίκνλα πξνζπαζνχζε λα

ηα παξαβιέςεη, ηφζν πεξηζζφηεξν ηνλ εκπφδηδαλ λα ζθεθηεί εθείλα ηα ελνριεηηθά απνηππψκαηα. ηα είθνζη ρξφληα ηεο δνπιηάο ηνπ ζηελ αζηπλνκία είρε θαιιηεξγεζεί κέζα ηνπ έλα ηδηαίηεξν πξνηέξεκα: Πξψηα αθνπγθξαδφηαλ ηε δηαίζζεζή ηνπ, θη χζηεξα θνζθίληδε θείλε ηε δηαίζζεζε ζην αλαιπηηθφ θφζθηλν ηεο πηζαλήο πξαγκαηηθφηεηαο. πάληα έπεθηε έμσ: Καη ηφηε πνπ ππεξεηνχζε ηε Αεκνθξαηία ηεο ΐατκάξεο δέξλνληαο ηνπο λαδηζηέο ζηηο δηαδειψζεηο ηνπο, θαη ηφηε πνπ πέξαζε ζηελ ππεξεζία ησλ λαδηζηψλ θαη θαηαπηάζηεθε λά ρψλεη ζηα ζηξαηφπεδά ηνπο εγέηεο ηεο Αεκνθξαηίαο ηεο ΐατκάξεο, θαη ηφηε πνπ εθηεινχζε φιεο ηηο εληνιέο ηνπ Υίκιεξ, θη αξγφηεξα, φηαλ άξρηζε λα θιίλεη πξνο ηνλ Καιηελκπξίλεξ, πνηέ δελ ηνλ είρε ζπξψμεη ζε ιάζνο δξφκν ε δηαίζζεζή ηνπ. Καηάιαβε πσο ν Καιηελκπξίλεξ δελ είρε μεράζεη ηελ εληνιή ηνπ λα γίλεη ν έιεγρνο γηα ηνλ ηίξιηηο. Πάεη λα πεη, θάηη είρε κεζνιαβήζεη ηψξα, θάηη είρε ζπκβεί, θαη θαίλεηαη πσο απηφ ην θάηη είρε ζρέζε κε ηα αλψηεξα θιηκάθηα. Ση φκσο, θαη πφηε είρε ζπκβεί, ν Μίιεξ δελ ην 'μεξε. Γη' απηφ θη έζηεηιε ηνλ Υφιηνθ ζηνλ ηίξιηηο λα παίμεη θείλν ην ζέαηξν: Ώλ ν ηίξιηηο εξρφηαλ αχξην θαη ηνπ 'ιεγε ην θαη ην γηα ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ Υφιηνθ, ν Μίιεξ ζα κπνξνχζε λα ζηγνπξεπηεί θαη λα βάιεη ηελ ππφζεζε ζην ληνπιάπη, ζεσξψληαο ηελ ηειεησκέλε. Ώλ φκσο ν ηίξιηηο ζπκθσλνχζε κε ηελ πξφηαζε ηνπ Υφιηνθ, ηφηε θη απηφο ζα κπνξνχζε κε αλνηρηά πηα ηα ραξηηά λα πάεη ζηνλ Καιηελκπξίλεξ θαη λα ηνπ ηα πεη φια, έρνληαο γηα κάξηπξά ηνπ ηνλ Υφιηνθ.

«Έηζη ην ινηπφλ», ζπλέρηδε ηε ζθέςε ηνπ ν Μίιεξ. «Βληάμεη. Ώο έξζεη πξψηα ν Υφιηνθ θαη κεηά ζα ηδνχκε ηη ζα θάλνπκε. Καη ηψξα ε ζεηξά ηεο ξσζίδαο «πηαλίζηξηαο». Μνπ θαίλεηαη, πσο αθνχ ν αξρεγφο ηεο άξρηζε λα δεηάεη ζχλδεζε δηακέζνπ ηεο Βιβεηίαο, θαηξφο είλαη πηα λα εθαξκφζνπκε ηηο δηθέο καο κέζνδεο θαη λα παξαηήζνπκε ηνπο θηιαλζξσπηθνχο ηξφπνπο ηνπ ηίξιηηο. Αελ είλαη δπλαηφ λα 'ηαλ απηή κφλν έλα απιφ φξγαλν ζηα ρέξηα ησλ αξρεγψλ ηεο· Οιν θαη θάηη ζα πξέπεη λα μέξεη. Βδψ πνπ ηα ιέκε, δελ έρεη απαληήζεη νχηε ζε κηα απφ ηηο εξσηήζεηο καο. Κη ν θαηξφο πεξλάεη, άζθνπα. Καη ην θιεηδί ηνπ θψδηθα, πνπ καο ήξζε απφ ηε ΐέξλε, κπνξεί λα ην 'ρεη θη απηή ζην θεθάιη ηεο. Ώπηή ζα είλαη ε ηειεπηαία καο πηζαλφηεηα».

Αελ πξφιαβε λ' απνηειεηψζεη ηνπο ζπιινγηζκνχο ηνπ. Δ πφξηα άλνημε θαη κπήθε ν ηίξιηηο, θξαηψληαο αγθαδέ ηνλ θαηακαησ- κέλν Υφιηνθ, πνπ ηα ρέξηα ηνπ ηα είραλ ζκίμεη πίζσ απφ ηε ξάρε ηνπ νη κηθξέο γπαιηζηεξέο ρεηξνπέδεο.

Πίζσ ηνπο ν Μίιεξ είδε ζηελ πφξηα ην ζαζηηζκέλν πξφζσπν ηνπ βνεζνχ ηνπ, νιηο θαη είπε: —Σξειαζήθαηε, ηίξιηηο! —Βγψ ηα 'ρσ ηεηξαθφζηα, απάληεζε ν ηίξιηηο, ζπξψρλνληαο κε αεδία ηνλ Υφιηνθ ζηελ πνιπζξφλα.

Σνχηνο εδψ, φκσο, ή ηξειάζεθε, ή έρεη γίλεη πξνδφηεο. —Νεξφ, πξφθεξε μεθνιιψληαο ηα ρείιηα ηνπ ν Υφιηνθ. Λίγν λεξφ. —Αφζηε ηνπ λεξφ, είπε ν Μίιεξ. Ση έγηλε, πέζηε κνπ λα θαηαιάβσ! —Να ζαο ηα πεη πξψηα απηφο, είπε ν ηίξιηηο. Βγψ πξνηηκψ λα ζαο ηα γξάςσ. Έδνζε ζηνλ Υφιηνθ λα πηεη λεξφ, θη χζηεξα αθνχκπεζε ην πνηήξη ζην δίζθν, δίπια ζηελ θαξάθα. —Πεγαίλεηε ζην γξαθείν ζαο θαη γξάςηε φ,ηη ζεσξείηε πσο πξέπεη λα γξάςεηε, είπε ν Μίιεξ. Πφηε

ζθνπεχεηε λα κνπ θέξεηε ην γξαθηφ ζαο; —χληνκα, ζε δέθα ιεπηά. Ώλ ζέιεηε ιεπηνκεξεηαθά, αχξην. —Γηαηί αχξην; —Γηαηί ζήκεξα έρσ επείγνπζεο δνπιηέο πνπ δελ κπνξψ λα ηηο αλαβάισ. 'Ώιισζηε θαη ηνχηνο δελ

πξφθεηηαη λα ζπλέιζεη λσξίηεξα. Μπνξψ λα θχγσ; —Ναη, παξαθαιψ, απάληεζε ν Μίιεξ. Ο ηίξιηηο βγήθε. Ο Μίιεξ έβγαιε ηηο ρεηξνπέδεο, ειεπζεξψλνληαο ηνλ Υφιηνθ, θαη πήγε ζθεθηηθφο

ζην ηξαπεδάθη κε ηελ θαξάθα ηνπ λεξνχ. Πήξε πξνζερηηθά κε ηα δπν ηνπ δάρηπια ην πνηήξη θαη ην θνίηαμε ζην θσο. Φαίλνληαλ θαζαξά ηα δαρηπιηθά απνηππψκαηα ηνπ ηίξιηηο. Ήηαλ θη απηφο έλαο απφ θείλνπο πνπ δελ είραλ πξνιάβεη αθφκα λα ηνπο πάξνπλ ηα δαρηπιηθά απνηππψκαηα. Πεξηζζφηεξν πεηζαξρψληαο ζηε ζπλήζεηά ηνπ λα ηειεηψλεη πάληα ηε δνπιηά, θαη ιηγφηεξν ππνπηεπφκελνο αθξηβψο ηνλ ηίξιηηο, ν Μίιεξ θάιεζε ηνλ νιηο θαη ηνπ είπε:

—Αφζηε λα πάξνπλ ηα δαρηπιηθά απνηππψκαηα απφ ηνχην ην πνηήξη. Ώλ θνηκάκαη φηαλ ζα ηα θέξνπλ, κε κε μππλήζνπλ. Αε λνκίδσ λα 'λαη ηίπνηα ην βηαζηηθφ...

Σα ζηνηρεία απφ ηε ζήκαλζε ζπγθιφληζαλ θπξηνιεθηηθά ηνλ Μίιεξ. Σα δαρηπιηθά απνηππψκαηα πνπ είρε αθήζεη ζην πνηήξη ν ηίξιηηο, ήηαλ ηα ίδηα κε θείλα ζην αθνπζηηθφ ηνπ ηειεθψλνπ θαη, ην πην θνβεξφ, κε θείλα πνπ είραλ βξεζεί ζην ξνχζηθν αζχξκαην..·

«Ώγαπεηέ κνπ ξατρζθχξεξ! Μφιηο έρσ γπξίζεη ζην επηηειείν κνπ απφ ην ηαμίδη ζηελ Βιβεηία. Υηεο εγψ θη ν Νηφικαλ, αθνχ πήξακε καδί καο ηνπο ηηαινχο εζληθηζηέο αληάξηεο Πάξη θαη Οπζκηάλη,

θχγακε γηα ηελ Βιβεηία. Σν πέξαζκά καο απφ ηα ζχλνξα είρε πξνεηνηκαζηεί κε θάζε ιεπηνκέξεηα. ηε Γπξίρε ν Πάξη θαη ν Οπζκηάλη εγθαηαζηάζεθαλ ζην Γθηξζιάληελθιηληθ, έλα απφ ηα πνιπηειέζηεξα λνζνθνκεία έμσ απφ ηελ πφιε. Αηαπίζησζα πσο ν Νηάιεο θαη ν Πάξη ζπλδένληαη θηιηθά απφ παιηά. Φαίλεηαη φηη νη ακεξηθάλνη εηνηκάδνπλ δηθή ηνπο ζχλζεζε ηεο κειινληηθήο ηηαιηθήο θπβέξλεζεο, πνπ ζα είλαη ζηεθαλσκέλε κε ηε δφμα ησλ παξηηδάλσλ, φρη ησλ θνκκνπληζηψλ, αιιά κάιινλ ησλ κνλαξρηθψλ παξηηδάλσλ, πνπ είλαη θαλαηηθνί εζληθηζηέο θαη πνπ ηα ράιαζαλ κε ηνλ ληνχηζε κφιηο ηνλ ηειεπηαίν θαηξφ, φηαλ ηα ζηξαηεχκαηά καο αλαγθάζηεθαλ λα κπνπλ ζηελ Εηαιία.

Ο Γθνχζκαλ ήξζε λα καο ππνδερηεί θαη καο νδήγεζε ζηνλ' Νηάιεο, ζην κπζηηθφ ηνπ δηακέξηζκα. Ο Νηάιεο καο πεξίκελε θηφιαο. Ήηαλ ζπγθξαηεκέλνο, αιιά έδεηρλε πξνζπκία θαη ζπγθα- ηαβαηηθφηεηα. Καζφηαλ ζίκα ζην παξάζπξν κε ηελ πιάηε γπξηζκέλε ζην θσο θαη γηα πνιιή ψξα ζψπαηλε. Πξψηνο κίιεζε ν Γθέβεξληηο, πνπ κε ξψηεζε:

«Βζείο βνεζήζαηε λα ειεπζεξσζεί κε παξάθιεζε ηεο Μα- ηίιληα Υέληεβηιο ν ηηαιφο Ρνκάλν Γθνπαξληίλη;». Σνπ απάληεζα αθαζφξηζηα, γηαηί ην φλνκα εθείλν δελ ην είρα ζπγθξαηήζεη ζηε κλήκε κνπ. θέθηεθα πσο ίζσο εθείλε ε εξψηεζε λα ήηαλ έλα είδνο ειέγρνπ. «Βίλαη επηθαλήο θαζνιηθφο θηιφζνθνο, ζπλέρηζε ν Γθέβεξληηο, πνιχηηκνο γηα θάζε ζθεπηφκελν επξσπαίν». Βγψ ρακνγέιαζα αηληγκαηηθά, θέξλνληαο ζην κπαιφ κνπ ηα καζήκαηα ηνπ δηθνχ καο κεγάινπ ζεαηξίλνπ έιελκπεξγθ.

—ηξαηεγέ, κε ξψηεζε ν Γθνχζκαλ, ην έρεηε ζπλεηδεηνπνηήζεη φηη ε Γεξκαλία έρεη ράζεη πηα ηνλ πφιεκν;

Καηάιαβα πσο νη άλζξσπνη εθείλνη ζα κε αλάγθαδαλ λα πεξάζσ κέζα απφ ηελ ππξά ηεο ηεξήο εμέηαζεο, θάηη ην ηαπεηλσηηθφ γηα κέλα πξνζσπηθά. Σα ίδηα έθαλα θη εγψ παιηφηεξα, φηαλ ήζεια λα αλαγθάζσ θάπνηνλ λα γίλεη δηθφο καο, θάπνηνλ πνιηηηθφ πνπ αληηπνιηηεπφηαλ ην θαζεζηψο καο.

—Ναη, απάληεζα. —Καηαιάβαηε, πσο ζαλ επνηθνδνκεηηθφ ππφβαζξν πηζαλψλ δηαπξαγκαηεχζεσλ είλαη ζπνπδαηφηεξε

απφ ην ζέκα ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ. —Ναη, απάληεζα, θαηαιαβαίλνληαο φηη ε ίδηα ε πξάμε ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ είλαη ζπνπδαηφηεξε

απφ ην ζέκα ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ. —Χζηφζν, αλ παξ' φια απηά, ζπλέρηζε ν Γθνχζκαλ, ζειήζεηε λα κηιήζεηε εμ νλφκαηνο ηνπ

ξατρζθχξεξ Υίκιεξ, νη δηαπξαγκαηεύζεηο ζ' απηό θαη ζα ηεξκαηηζηνχλ. Ο κίζηεξ Νηάιεο ζα ππνρξεωζεί λα καο απνραηξεηήζεη.

Κνίηαμα ηνλ Νηάιεο. Αελ κπνξνχζα λα δηαθξίλσ θαζαξά ην πξφζσπν ηνπ, γηαηί ην θσο κε ρηππνχζε ζηα κάηηα. Σνλ είδα σζηφζν λα γλέθεη θαηαθαηηθά κε έλα ειαθξφ θνχλεκα ηνπ θεθαιηνχ ηνπ. πλέρηδε φκσο λα ζσπαίλεη. Αελ πξφθεξε νχηε κηα ιέμε! Καηάιαβα φηη ηα ιεγφκελά ηνπο ήηαλ κφλν γηα ηνπο ηχπνπο, αθνχ ήμεξαλ ζαπκάζηα εμ νλφκαηνο ηίλνο κπνξεί θαη ζθνπεχεη λα κηιήζεη έλαο αλψηεξνο ζηξαηεγφο ησλ Βο-Βο. Με ηελ εξψηεζε πνπ έγηλε βξέζεθαλ νη ίδηνη ζε γεινία θαη ηαπεηλσηηθή ζέζε. ζα κπνξνχζα, βέβαηα, λα ηνπο απαληήζσ, πσο είκαη πξφζπκνο λα κηιήζσ κφλν κε ηνλ κίζηεξ Νηάιεο, θαη, αλ κάζσ φηη εθπξνζσπεί ην εβξατθφ κνλνπσιηαθφ θεθάιαην, λα δηαθφςσ ακέζσο θάζε επαθή καδί ηνπ. Καηάιαβα φηη πεξίκελαλ ηελ απάληεζή κνπ θαη ηνπο είπα:

—ζεσξψ έγθιεκα θαηά ηνπ κεγάινπ γεξκαληθνχ θξάηνπο, πνπ είλαη ην πξνπχξγην ηνπ πνιηηηζκνχ ζηελ Βπξψπε, θάζε ζπλέρηζε ηνπ αγψλα ηψξα, θαη κάιηζηα ηε ζηηγκή πνπ ζα κπνξνχζακε λα θαζίζνπκε ζηελ ηξάπεδα ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ. Βίκαη πξφζπκνο λα εθπξνζσπήζσ ηε δηθή κνπ νξγάλσζε, πνπ είλαη ε πην ηζρπξή νξγάλσζε ζηελ Εηαιία, δειαδή ηα Βο-Βο θαη ηελ αζηπλνκία, θαη λα ηε ζέζσ ζηε δηάζεζε ησλ ζπκκάρσλ γηα ράξε ηνπ ηεξκαηηζκνχ ηνπ πνιέκνπ θαη γηα λα κελ επηηξαπεί ν ζρεκαηηζκφο θνκκνπληζηηθήο θπβέξλεζεο - καξηνλέηαο.

—εκαίλεη άξαγε απηφ, ξψηεζε ν Γθέβεξληηο, φηη ηα δηθά ζαο Βο-Βο ζα απνδπζνχλ ζε αγψλα θαηά ηεο ΐέξκαρη ηνπ Κέζειξηλγθ;

Καηάιαβα φηη ν άλζξσπνο απηφο ζέιεη ζνβαξφηεηα ζε φια. Καη θάηη ηέηην απνηειεί εγγχεζε νπζηαζηηθήο ζπδήηεζεο γηα ην κέιινλ.

—Γηα λα κηιήζσ κε ην ζηξαηάξρε Κέζειξηλγθ αληηθεηκεληθά θαη κε επηρεηξήκαηα, ζα πξέπεη λα έρσ ηηο δηθέο ζαο εγγπήζεηο, ηνπο απάληεζα εγψ.

—Φπζηθά, ζπκθψλεζε καδί κνπ ν Γθέβεξληηο. Κη εγψ ζπλέρηζα: —Πξέπεη λα θαηαιάβεηε, πσο κφιηο δφζεη ν Κέζειξηλγθ δηαηαγή παξάδνζεο εδψ, ζηελ Εηαιία, φπνπ

έρεη ζηελ εμνπζία ηνπ πάλσ απφ ελάκηζη εθαηνκκχξην ζηξαηηψηεο, ζ' αξρίζεη αιπζηδσηή αληίδξαζε θαη ζηα άιια κέησπα, ελλνψ ην δπηηθφ, θαη ην ζθαλδηλαβηθφ, ζηε Ννξβεγία θαη ζηε Ααλία.

Βίρα θαηαιάβεη επίζεο, πσο ζ' έλα ηφζν ζπνπδαίν πξψην δηάινγν ζα 'πξεπε λα παξνπζηάζσ ην δηθφ κνπ αηνχ.

—Ώλ ζα ιάβσ ηηο δηθέο ζαο εγγπήζεηο γηα ζπλέρηζε ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ, ζα αλαιάβσ ηελ ππνρξέσζε λα κελ επηηξέςσ ηελ θαηαζηξνθή ηεο Εηαιίαο, πνπ κε δηαηαγή ηνπ θχξεξ έρεη ζρεδηαζηεί ε ηζνπέδσζή ηεο. Έρνπκε δηαηαγή λα θαηαζηξέςνπκε φιεο ηηο πηλαθνζήθεο θαη ηα ηζηνξηθά κλεκεία, κε δπν ιφγηα λα ηζνπεδσζνχλ φια εθείλα πνπ αλήθνπλ ζηελ ηζηνξία ηεο αλζξσπφηεηαο. Παξά ηνλ πξνζσπηθφ κνπ θίλδπλν, έρσ θηφιαο ζψζεη θη έρσ θξχςεη ζε δηθέο κνπ θξχπηεο ηνπο πίλαθεο απφ ηηο πηλαθνζήθεο Οπθίηζη θαη Πάηη, θαζψο θαη ηε ζπιινγή λνκηζκάησλ ηνπ βαζηιηά ΐηηφξε-Βκαλνπέιε.

Κη ακέζσο άπισζα ζην ηξαπέδη ηνλ θαηάινγν ησλ πηλάθσλ πνπ έρσ θξχςεη. Αηαθξίλνληαλ εθεί νλφκαηα φπσο ηνπ Σηηζηάλν, ηνπ Μπνηηηζέιη, ηνπ Ρνχκπελο.

Οη ακεξηθάλνη παξάηεζαλ ηελ θνπβέληα θη άξρηζαλ ηε κειέηε εθείλνπ ηνπ θαηαιφγνπ. —Ση αμία κπνξεί λα 'ρνπλ απηνί νη πίλαθεο; κε ξψηεζαλ. —Μα απηνί είλαη αλεθηίκεηνη, απάληεζα, θαη πξφζζεζα: Φαληάδνκαη, πάλσ απφ εθαηφ εθαηνκκχξηα

δνιάξηα. Ο Γθέβεξληηο κίιεζε θάπνπ δέθα ιεπηά γηα ηνπο πίλαθεο ηεο Ώλαγέλλεζεο θαη γηα ηελ επίδξαζε ηεο

επνρήο ηεο ζηελ ηερλνινγηθή θαη ηε θηινζνθηθή αλάπηπμε ηεο Βπξψπεο. Όζηεξα, ν Νηάιεο, κπήθε ζηελ θνπβέληα μαθληθά, θαη ρσξίο θακηά εηζαγσγή.

—Βίκαη πξφζπκνο, είπε, λα ζπλεξγαζηνχκε νη δπν καο, ζηξαηεγέ ΐνιθ. Ώιιά ζα πξέπεη λα κνπ εγγπεζείηε πσο δε ζα πξνρσξήζεηε ζε θακηά άιιε επαθή κε ηνπο ζπκκάρνπο. Ώπηφο είλαη ν πξψηνο κνπ φξνο. Βιπίδσ επίζεο πσο ζα θαηαιαβαίλεηε, φηη ην γεγνλφο ησλ δηαπξαγκαηεχζεψλ καο ζα πξέπεη λα ην γλσξίδνπλ κφλν φζνη βξίζθνληαη απηή ηε ζηηγκή εδψ κέζα.

—Έηζη, φκσο, δε ζα κπνξέζνπκε λα θιείζνπκε εηξήλε, αθνχ εζείο δελ είζηε ν πξφεδξνο θη εγψ βέβαηα ν θαγθειάξηνο, ηφληζα ζηελ απάληεζή κνπ.

Ώληαιιάμακε ζησπειά ρακφγεια. Καη ηφηε, θαηάιαβα πσο απηφ ζήκαηλε φηη δέρνληαη λα ζαο ελεκεξψζσ ζρεηηθά κε ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο θαη λα ζαο παξαθαιέζσ γηα παξαπέξα νδεγίεο. αο ζηέιλσ απηή ηελ επηζηνιή κνπ κε ηνλ ππαζπηζηή ηνπ ζηξαηάξρε Κέζειξηλγθ, πνπ ζπλνδεχεη ην ζηξαηάξρε ζηελ πηήζε ηνπ ζην ΐεξνιίλν. Σνλ άλζξσπν απηφ ηνλ έρσ πεξάζεη απφ ζρνιαζηη- ρφ έιεγρν, ζα ηνλ ζπκεζείηε, αθνχ εζείο αθξηβψο είραηε εγθξίλεη ηελ ππνςεθηφηεηά ηνπ, ηφηε πνπ ζηάιζεθε ζην επηηειείν ηνπ Κέζειξηλγθ γηα λα καο πιεξνθνξήζεη γηα ηηο ζρέζεηο ηνπ ζηξα- ηάξρε κε ηνλ Γθέξηλγθ.

Δ επφκελε ζπλάληεζε κε ηνπο ακεξηθάλνπο ζα γίλεη ζε ιίγεο κέξεο. Υάηι Υίηιεξ! Αηθφο ζαο Καξι ΐνιθ».

Ο ΐνιθ είρε γξάςεη ηελ αιήζεηα. Οη δηαπξαγκαηεχζεηο γίλνληαλ έηζη ή ζρεδφλ έηζη. Σν κφλν πνπ δελ είρε γξάςεη ν ΐνιθ, ήηαλ πσο επηζηξέθνληαο ζηελ Εηαιία, είρε κηα πνιχσξε ζπδήηεζε ηεη-α- ηεη ζην θνππέ ηνπ ηξέλνπ κε ηνλ Γθνχζκαλ θαη ηνλ ΐάηκπει πδήηεζε γηα ηε ζχλζεζε ηεο κειινληηθήο θπβέξλεζεο ζηε Γεξκαλία. πκθψλεζαλ πσο θαγθειάξηνο ζα γηλφηαλ ν Κέζειξηλγθ, ππνπξγφο Βμσηεξηθψλ ν γθξνππελθχξεξ ησλ Βο-Βο θνλ Νφηξαη, πξψελ ηνπνηεξεηήο ηεο Σζερίαο θαη ηεο Μνξαβίαο, ππνπξγφο νηθνλνκηθψλ ν Γθάικαξ αρη, επίηηκν κέινο ηνπ ΒΓΒΚ θαη ππνπξγφο Βμσηεξηθψλ ν νκπεξγθξνππελθχξεξ ησλ Βο-Βο Καξι ΐνιθ. Γηα ηνλ Υίκιεξ δελ είρε πξνβιεθζεί ζέζε ζε θείλν ηνλ πίλαθα ηεο κειινληηθήο γεξκαληθήο θπβέξλεζεο. 12.3.1945 (ψξα 08 θαη 02 ιεπηά)

Ο ηίξιηηο έηξερε κε φιε ηελ ηαρχηεηα ηνπ «Υνξρ» ηνπ πξνο ηα ειβεηηθά ζχλνξα. Αίπια ηνπ, δαξσκέλνο, ρισκφο, ζψπαηλε ν πάζηνξαο. Ο ηίξιηηο είρε πηάζεη ζην ξαδηφθσλν ην Παξίζη, πνπ κεηάδηλε ηξαγνχδηα ηεο λεαξήο Βληίζ Πηάθ. Δ θσλή ηεο ήηαλ βαζηά, δπλαηή, θαη ηα ιφγηα ηνπ ηξαγνπδηνχ απιά θαη απνλήξεπηα.

—Πιήξεο θαηάπησζε ησλ εζψλ, είπε ν πάζηνξαο. Αελ ηελ θαηαθξίλσ, φρη, απιά ηελ αθνχσ θη φζν ηξαγνπδάεη απηή ζπκάκαη ηνλ Υέληει θαη ηνλ Μπαρ. Παιηφηεξα, θαίλεηαη, νη άλζξσπνη ηεο ηέρλεο ήηαλ πην απαηηεηηθνί γηα ηνλ εαπηφ ηνπο. ΐάδηδαλ, αθνινπζψληαο ηελ πίζηε θη έζεηαλ κπξνζηά ηνπο αλψηεξνπο ζθνπνχο. Βλψ ηνχην! Έηζη κηινχλ ζην παδάξη...

—Ώπηή ε ηξαγνπδίζηξηα ζα δήζεη θαη κεηά ην ζάλαην ηεο... Ώιιά, αο αθήζνπκε απηή ηε ζπδήηεζε γηα κεηά ηνλ πφιεκν. Σψξα ζα πξέπεη λα κνπ επαλαιάβεηε, αθφκα κηα θνξά, φια φζα πξέπεη λα θάλεηε ζηε ΐέξλε.

Ο πάζηνξαο άξρηζε λα ιέεη ζηνλ ηίξιηηο απηά, πνπ εθείλνο ν ίδηνο ηνπ είρε πεη, κε ηφζε πεηζηηθφηεηα, ψζηε λα ηα θαηαιάβεη θαιά κέζα ζε ηξεηο ψξεο. Ώθνχγνληαο ηνλ πάζηνξα, ν Σηίξιηηο ζπλέρηδε ηνπο ζπιινγηζκνχο ηνπ: «Κη έηζη ε Καη απόκεηλε εθεη, ζηα ρέξηα ηνπο. Ώλ φκσο έπαηξλα καδί κνπ ηελ Καη, εθείλνη ζα κνπ έπαηξλαλ ηνλ πάζηνξα. Φαίλεηαη πσο θάπνηνο από ηελ Γθεζηάπν αζρνιείηαη, κ' απηφ. Καη ηφηε φιν ην εγρείξεκα ζα πήγαηλε ζηξάθη. Κη ν Υίκιεξ κπνξεί λα ηα 'θηηάρλε κε θείλνπο, νηε ΐέξλε... Δ Καη, αλ ζπκβεί θάηη απξφνπην — θη απηφ ην απξόνπην κπνξεί λα ζπκβεί, αλ θαη δελ είλαη πνιχ πηζαλφ —, ζ' αλαγθαζηεί λα κηιήζεη γηα κέλα, κφλν ζηελ πεξίπησζε πνπ ζα βαζαλίζνπλ ην παηδί ηεο. Ο πάζηνξαο, φκσο, ζα έρεη πηα αξρίζεη ηε δνπιηά ηνπ, θη ν Πιάηζλεξ ζα έρεη θηφιαο ηειεηψζεη ηελ απνζηνιή ηνπ. Σν ηειεγξάθεκα ζα έρεη θηάζεη θηφιαο ζηνλ πξννξηζκφ ηνπ. Οχηε ν πάζηνξαο, νχηε ν Πιάηζλεξ μέξνπλ πσο ην εγρείξεκά κνπ αξρίδ

εη κε ηε δηθηά ηνπο δξαζηεξηφηεηα. ια ζα πάλε θαιά. Αε ζα

ηνλ αθήζσ ηνλ Υίκιεξ «λα θάηζεη ζηελ ηξάπεδα ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ» ζηε ΐέξλε. Αελ πξφθεηηαη λα γίλεη ην δηθφ ηνπ. Γηα ην «παξάζπξν» κνπ ν Μίιεξ δελ μέξεη ηίπνηα, νχηε θη νη ζπλνξηαθνί ζα πνπλ ηίπνηα ζηνπο δηθνχο ηνπ αλζξψπνπο, αθνχ εγψ ελεξγψ κε εληνιή ηνπ ξατρζθχξεξ. Κη έηζη ν πάζηνξαο ζήκεξα θηφιαο ζα θηάζεη ζηελ Βιβεηία. Κη απφ αχξην αξρίδεη ηε δηθή κνπ δνπιηά. Ή, γηα ηελ αθξίβεηα, ηε δηθή καο δνπιηά».

—ρη, είπε ν ηίξιηηο, πνπ ηαπηφρξνλα κε ηνπο ζπιινγηζκνχο ηνπ άθνπγε ηη έιεγε ν πάζηνξαο. Σηο ζπλαληήζεηο ζαο ζα ηηο νξίζεηε φρη ζηελ ζαιαζζηά αίζνπζα ηνπ μελνδνρείνπ, αιιά ζηε ξνδ αίζνπζα.

—Μνπ θάλεθε πσο δε κε αθνχγαηε θαζφινπ πνπ κηινχζα. —αο αθνχσ, θαη κάιηζηα πνιχ πξνζεθηηθά. πλερίζηε, παξαθαιψ. «Μφιηο πεξάζεη ηα ζχλνξα ν πάζηνξαο ρσξίο θαλέλα απξφνπην, ζα γιηηψζσ ηελ Καη απφ θεη πέξα.

Σφηε πηα ζα κπνξψ λα παίμσ βα-κπαλθ. Ώπηνί ηε ζθίγγνπλ ηε ζειηά. Ώθφκα θη ν Μπφξκαλ δελ κπνξεί λα κε βνεζήζεη... Έλαο δηάνινο μέξεη ηη καγεηξεχνπλ εθεί πέξα! Βγψ ζα ηελ θνπαλήζσ, παίξλνληαο καδί κνπ ηελ Καη. ζα θχγσ κέζα απφ ην δηθφ κνπ «παξάζπξν», αλ κπξηζηψ πσο ην παηρλίδη θνληεχεη λα ηειεηψζεη. Ώλ, φκσο, ππάξρεη ε δπλαηφηεηα λα ζπλερίζσ — ελνρνπνηεηηθά ζηνηρεία γηα κέλα δελ έρνπλ — ηφηε ζα ρξεηαζηεί λα ηνπο ηελ πάξσ ηελ Καη κε πηζηνιί- δη, εμαζθαιίδνληαο γηα ηνλ εαπηφ κνπ έλα άιινζη δηακέζνπ ηνπ έιελκπεξγθ. ζα πάσ ηάρα γηα αλαθνξά ζην ζπίηη ηνπ ή ζην Υνριελιίρελ — απηφο φιν εθεί ηξηγπξίδεη ζηκά ζηνλ Υίκιεξ —, ζα ππνινγίζσ ηελ ψξα, ζα θαζαξίζσ ηε θξνπξά ζην δηακέξηζκα πνπ έρνπλ ηελ Καη, ζα ζπάζσ ηνλ αζχξκαην θαη ζα ηνπο πάξσ ηελ Καη. Σν ζπνπδαηφηεξν πνπ έρσ λα θάλσ,

είλαη λα ππνινγίζσ θαιά ηελ ψξα θαη ηελ ηαρχηεηα; Άζ' ηνπο λα ςάρλνπλ χζηεξα. Αελ ηνπο i απνκέλεη θαη πνιχο θαηξφο. Ώλ θξίλσ απφ ηε θξίθε ζηα κνχηξα ηνπ Μίιεξ, κφιηο είδε ηνλ Υφιηνθ κε ζκπαξαιηαζκέλν ην θεθάιη, θαίλεηαη πσο εθείλνο κνπ ηνλ είρε ζηείιεη. Ώιιά θη ν Υφιηνθ δε ζα κπνξνχζε λα πξνζπνηεζεί ηφζν θαιά, αλ δελ έπαηδε ν ίδηνο ην δηθφ ηνπ ξφιν, αλ ν ξφινο πνπ ηνπ αλέζεζαλ δελ ηαίξηαδε κε ηνπο δηθνχο ηνπ θξπθνχο πφζνπο. Άιισζηε, κνπ είλαη άγλσζην, ην ηη ζα έθαλε ζηελ πεξίπησζε πνπ ζα ζπκθσλνχζα λα θχγνπκε νη δπν καο, παίξλνληαο ζαλ ηξίην ηνλ Ρνχλγθε.

Ίζσο λα μεθηλνχζε θη απηφο. Πνιχ ην πηζηεχσ πσο ζα μεθηλνχζε. ζπκάκαη πψο κε θνίηαδε ηφηε πνπ αλαθξίλακε ηνλ αζηξνλφκν, θαη κε πφζα ππνλννχκελα κηινχζε ηφηε... πρλά ην 'παημα ην παηρλίδη απέλαληη ηνπ. Σελ μαθληθή κνπ αλαρψξεζε ζα ηελ θαιχςσ, απ' ηε κηα κεξηά κε ηνλ έιελκπεξγθ, θη απ' ηελ άιιε κε ηνλ Μπφξκαλ. Σψξα ην ζπνπδαηφηεξν είλαη ε Καη. Ώχξην πνπ ζα γπξίζσ, δε ζα πάσ πξψηα ζην ζπίηη κνπ, ζα πάσ ίζηα ζηελ Καη... Ή, κάιινλ, φρη, δελ θάλεη. Πνηέ δελ θάλεη λα παίδεηο ζηα ηπθιά. Βίκαη ππνρξεσκέλνο λα πάσ ζηνπ Μίιεξ».

—σζηά, είπε ν ηίξιηηο, πνιχ θαιά πνπ ην πξνζέμαηε απηφ. Μπαίλεηε ζην δεχηεξν ηαμί, αθήλνληαο ην πξνεγνχκελν λα πεξάζεη, θαη ζε θακηά πεξίπησζε δελ κπαίλεηε ζε άγλσζηα πεξαζηηθά απηνθίλεηα. Πάλησο, πηζηεχσ πσο νη θίινη καο ζην κνλαζηήξη πνπ ζαο είπα, ζα ζαο θξνληίζνπλ. Καη ζέισ λα ζαο ηνλίζσ γηα κηα αθφκα θνξά: Σα πάληα κπνξνχλ λα ζαο ζπκβνχλ. Σα πάληα. Ώλ δείμεηε ηελ παξακηθξή απξνζεμία, δε ζα πξνθηάζεηε νχηε λα θαηαιάβεηε πψο ζα βξεζείηε εδψ, ζην ππφγεην ηνπ Μίιεξ. Ώλ φκσο ζαο ζπκβεί απηφ, πξνζέμηε θαιά: Σν δηθφ κνπ φλνκα, έζησ θαη κηα κφλν θνξά αλ ην πξνθέξεηε, έζησ ζην παξακηιεηφ ζαο ή θάησ απφ βαζαληζηήξηα, ζεκαίλεη ην ζάλαην κνπ, θαη καδί ην ζάλαην, νπσζδήπνηε, ηεο αδεξθήο ζαο θαη ησλ αληςηψλ ζαο. Σίπνηα δε ζα κπνξέζεη λα ζψζεη ηνπο δηθνχο ζαο, αλ ζαο μεθχγεη θαη πξνθέξεηε ην φλνκά κνπ. Ώπηφ δελ είλαη απεηιή. Καηαιάβεηε κε ζσζηά. Βίλαη ε πξαγκαηηθφηεηα, πνπ πξέπεη λα ηε γλσξίδεηε θαη λα κελ ηελ μερλάηε πνηέ.

Ο ηίξιηηο παξάηεζε ην ακάμη ηνπ εθαηφ κέηξα πξηλ θηάζεη ζην ζηδεξνδξνκηθφ ζηαζκφ. Σν απηνθίλεην ηεο κεζνξηαθήο θξνπξάο ηνλ πεξίκελε ζην ζπκθσλεκέλν ζεκείν, κε ηα θιεηδηά πάλσ ζηε κεραλή. Σα παξάζπξά ηνπ ήηαλ ζθφπηκα πηηζηιηζκέλα κε ιάζπεο γηα λα κε θαίλνληαη ηα πξφζσπα εθείλσλ πνπ ζα ηαμίδεπαλ κε ην απηνθίλεην. ην βνπλφ, φπσο επίζεο είρε ζπκθσλεζεί, νη ζπλνξηαθνί είραλ κπήμεη ζην ρηφλη ηα ζθη θαη ζηκά ηνπο είραλ ηνπνζεηήζεη ηηο αξβχιεο.

—Φνξέζηε ηηο αξβχιεο, είπε ν ηίξιηηο. —Ναη, ακέζσο, ςηζχξηζε ν πάζηνξαο. Σξέκνπλ ηα ρέξηα κνπ, πξέπεη πξψηα λα ζπλέιζσ ιηγάθη. Μηιήζηε ειεχζεξα, εδψ πέξα δε καο αθνχεη θαλέλαο. Σν ρηφλη ζηελ θνηιάδα αζήκηδε, ελψ ζηηο ραξάδξεο θαηλόηαλ καπξηζκέλν. Δ γαιήλε ήηαλ βαζηά, θάζε

ήρνο αληερνχζε ππόθωθα. Κάπνπ καθξηά βξνληνχζε ε κεραλή ηνπ ειεθηξηθνχ ζηαζκνύ. Ώθνπγφηαλ θαηά δηαζηήκαηα, κε ηηο ξηπέο ηνπ αλέκνπ.

—Λνηπφλ, είπε ν ηίξιηηο, ζην θαιφ, πάζηνξα. —Ο ζεφο λα ζαο επινγεί, απάληεζε ν πάζηνξαο θαη πξνρώξεζε αδέμηα κε ηα ζθη πξνο ηε κεξηά πνπ

ηνπ είρε δείμεη ν ηίξιηηο. Απν θνξέο έπεζε, αθξηβψο πάλσ ζηε ζπλνξηαθή γξακκή· Ο ηίξιηηο έζηεθε πιάη ζην απηνθίλεην, σο ηε ζηηγκή πνπ ν πάζηνξαο μεθψληζε κέζα απφ ην δάζνο, πνπ καχξηδε ζηελ ειβεηηθή κεξηά ηεο ραξάδξαο. Ώπφ θεη σο ην μελνδνρείν ήηαλ φιν θη φιν ιίγα βήκαηα. Σψξα πηα ν ηίξιηηο έλησζε ηθαλνπνηεκέλνο. Σψξα ηνπ απφκεηλε λα γιηηψζεη ηελ Καη απ' ηα λχρηα ηεο Γθεζηάπν.

Ο ηίξιηηο γχξηζε ζην ζηδεξνδξνκηθφ ζηαζκφ, κπήθε ζην δηθφ ηνπ ακάμη, πξνρψξεζε θακηά εηθνζαξηά ρηιηφκεηξα θαη έλησζε λα ηνλ παίξλεη ν χπλνο. Κνίηαμε ην ξνιφη ηνπ. Απν κεξφλπρηα ήηαλ ζην πφδη!

«Πξέπεη λα θνηκεζψ κηζή σξίηζα, είπε ζηνλ εαπηφ ηνπ. Αηαθνξεηηθά δελ πξφθεηηαη λα θηάζσ δσληαλφο ζην ΐεξνιίλν».

Κνηκήζεθε κφλν είθνζη ιεπηά. Όζηεξα ήπηε ιίγν θνληάθ απ' ην πιαθέ παγνχξη ηνπ θαη, πέθηνληαο κε ην ζηήζνο ζην ηηκφλη, πάηεζε ην γθάδη σο ην ηέξκα. Δ εληζρπκέλε κεραλή ηνπ «Υνξρ» βνχηδε δπλαηά θαη ξπζκηθά. Δ βειφλα ηνπ κεηξεηή έδεηρλε ζηκά ζηα «120». Ο δξφκνο ήηαλ αδεηαλφο. Άξρηζε λα μεκεξψλεη ζηγά - ζηγά. Γηα λα δηψμεη ηε λχζηα ηνπ ν ηίξιηηο ηξαγνπδνχζε κ' φιε ηνπ ηε θσλή θάηη κπεξκπάληηθα γαιιηθά ηξαγνχδηα.

ηαλ μαλά ηνλ έπηαλε ε λχζηα, ν ηίξιηηο ζηακαηνχζε ην ακάμη θη έηξηβε ην πξφζσπν ηνπ κε ρηφλη. ηα ραληάθηα ηνπ δξφκνπ είρε απνκείλεη ειάρηζην ρηφλη, γαιαδσπφ θαη γεκάην ηξχπεο. Καη ηα ρσξηά πνπ έβξηζθε ζην δξφκν ηνπ ν ηίξιηηο ήηαλ θη εθείλα γαιαδσπά, εηξεληθά: Σνχηε ηε κεξηά ηεο Γεξκαλίαο δελ ηε βνκβάξδηδαλ θαη ηφζν ζπρλά νη ζχκκαρνη, γη' απηφ ζην ήξεκν ηνπίν ηαίξηαδαλ αξκνληθά ηα ήζπρα ζπηηάθηα κε ηηο θφθθηλεο ζηέγεο, φπσο θαη ηα γαιάδηα πεπθφδαζα, θαη ηα γπάιηλα, νξκεηηθά πνηάκηα, πνπ θαηξαθπινχζαλ απ' ηα βνπλά, θη ε γπαιηζηεξή, ζαλ ην μπξάθη, επηθάλεηα ησλ ιηκλψλ, πνπ είραλ απαιιαγεί θηφιαο απφ ηνπο πάγνπο.

Μηα θνξά ν ηίξιηηο, πνπ πην πνιχ απ' ην θάζε ηη αγαπνχζε 1 ηελ πξψηκε άλνημε, είπε ζηνλ Πιάηζλεξ:

—Έηζη φπσο πάκε, ε ινγνηερλία δε ζ' αξγήζεη λα ρξεζηκνπνηεί λνήκαηα ρσξίο πνιιέο ιέμεηο θαη κεγάιεο θξαζηηθέο πεξηφδνπο. ζν πεξηζζφηεξε πιεξνθφξεζε — απφ ην ξαδηφθσλν θαη ηνλ θηλεκαηνγξάθν — ζα θαηαπίλνπλ νη άλζξσπνη, θαη ηδηαίηεξα νη λέεο γεληέο, ηφζν πην ηξαγηθφο ζα γίλεηαη ν ξφινο ηεο ινγνηερλίαο. Βλψ παιηφηεξα ν ζπγγξαθέαο μφδεπε ηξεηο ζειίδεο ζην έξγν ηνπ γηα λα πεξηγξάςεη ην αλνημηάηηθν μχπλεκα ηεο θχζεο, ηψξα ν θηλεκαηνγξαθηζηήο ηελ θάλεη απηή ηελ πεξηγξαθή

κε κηζφ ιεπηφ εηθφλαο ζην παλί. Ο κέηξηνο θηλεκαηνγξαθηζηήο κπνξεί λα δείρλεη πψο αλνίγνπλ ηα κπνπκπνχθηα ησλ ινπινπδηψλ θαη πψο ζπάδνπλ νη πάγνη ζηα πνηάκηα, ελψ ν δεμηνηέρλεο θαηαθέξλεη θαη παξνπζηάδεη ηφζεο θαη ηφζεο θσηεηλέο απνρξψζεηο θαη κε θάζε αθξίβεηα ηνλ παξακηθξφ ζφξπβν. Καη μνδεχνπλ γηα φια απηά ρξφλν ειάρηζην. Γηαηί, απινχζηαηα, κεηαθέξλνπλ, κφλν, ηελ πιεξνθφξεζε. Έηζη θη ν ινγνηέρλεο ζε ιίγν θαηξφ ζα κπνξεί λα γξάςεη έλα κπζηζηφξεκα πνπ ζα απνηειείηαη φιν θη φιν απφ ηξεηο ιέμεηο: «Σνχηα ηα καξηηάηηθα ειηνβαζηιέκαηα...». "Δ κήπσο δε ζα κπνξείηε λα βιέπεηε πίζσ απ' απηέο ηηο ηξεηο ιέμεηο θαη ηηο ζηάιεο ηεο δξνζηάο, θαη ηελ αλάιαθξε πάρλε, θαη ηα θξνχζηαιια λα θξέκν-ληαη ζηηο αζηξέρεο, θαη ην καθξηλφ ζθχξηγκα ηνπ ηξέλνπ, πέξα καθξηά, πίζσ απ' ην δάζνο, θαη ην ζηγαιφ γέιην ηεο καζεηξηνχιαο πνπ ηε ζπλνδεχεη ν λεαξφο ζην ζπίηη ηεο, ζην παγεξφ, δηάθαλν, θαζαξφ ζνχξνππν;

Ο Πιάηζλεξ γέιαζε ζηγαιά ηφηε: —Πνηέ δε κνπ πέξαζε απφ ην κπαιφ πσο εζείο κπνξεί λα είζηε ηφζν πνηεηηθφο. Μελ ην αξλείζηε,

πηζηεχσ πσο ζηα θξπθά, ζίγνπξα γξάθεηε ζηίρνπο. Ο ηίξιηηο ηνπ απάληεζε φηη πνηέ ηνπ δελ είρε γξάςεη ζηίρνπο, γηαηί ηε βιέπεη ζαλ πνιχ ζνβαξή ηε

δνπιηά ηνπ πνηεηή, αιιά κε ηε δσγξαθηθή πξαγκαηηθά είρε δνθηκάζεη λα αζρνιεζεί. ηελ Εζπαλία ηνλ είραλ ζπγθινλίζεη ηα δπν ρξψκαηα, ην θφθθηλν θαη ην θίηξηλν. Σνπ θαηλφηαλ πσο κε ηηο ζσζηέο αλαινγίεο ησλ δπν απηψλ ρξσκάησλ είλαη δπλαηφ λα δνζεί κε αθξίβεηα ε εηθφλα ηεο Εζπαλίαο ζην παλί ηνπ δσγξάθνπ. Ανθίκαζε πνιιέο θνξέο λα δσγξαθίζεη, αιιά ζην ηέινο θαηάιαβε φηη πάληα ηνλ εκπφδηδε λα θαηαιάβεη ηελ νπζία ηνπ αληηθείκελνπ ε επηζπκία ηνπ λα ζεβαζηεί ηελ απφιπηε νκνηφηεηα. «Γηα κέλα ν ηαχξνο είλαη ηαχξνο, ελψ γηα ηνλ Πηθάζν είλαη αληηθείκελν απαξαίηεην γηα ηελ απηνέθθξαζε. Βγψ αθνινπζψ ην αληηθείκελν, ηε κνξθή, ελψ ην ηαιέλην ππνηάζζεη θαη ην αληηθείκελν θαη ηε κνξθή ζηε δηθή ηνπ ζθέςε, θαη δελ λνηάδεηαη λα παξνπζηάζεη ζρνιαζηηθά ηηο ιεπηνκέξεηεο. Καη ζα 'λαη αζηείν λα ζειήζσ εγψ λα ππεξαζπηζηψ ηε δηθή κνπ πξνζπάζεηα λα δσγξαθίζσ, θέξλνληαο ζαλ παξάδεηγκα ηε δσγξαθηζκέλε κε αθξίβεηα θηέξλα απφ ηνλ πίλαθα «Δ επηζηξνθή ηνπ αζψηνπ». ηε ζξεζθεία επηηξέπεηαη λα ζηεξίδεηαη δνγκαηηθά ζην θχξνο, αιιά θάηη ηέηην είλαη αζπγρψξεην γηα ην δσγξάθν», έιεγε ηφηε ζηνλ εαπηφ ηνπ ν ηίξιηηο. Παξάηεζε ηα «δσγξαθηθά ηνπ γπκλάζηα» (έηζη έιεγε αξγφηεξα εθείλε ηελ ηάζε ηνπ) ζαλ άξρηζαλ νη ζπλάδειθνη ηνπ λα ηνπ δεηνχλ δηθνχο ηνπ πίλαθεο. «Να, ηνχην κνηάδεη, θη είλαη σξαίν —- ηνπ έιεγαλ — ελψ εθείλεο ηηο κνπληδνχξεο ησλ ηζπαλψλ, φπνπ δελ θαηαιαβαίλεηο ηίπνηα, ζηραίλεζαη θαη λα ηηο βιέπεηο». Καη ηνπ ηα έιεγαλ απηά ηα ιφγηα γηα ηε δσγξαθηθή ηνπ Γθφγηα! Ο ηίξιηηο είρε αγνξάζεη επθαηξηαθά ζην Παξίζη δπν ζαπκάζηα θαινηππσκέλα άικπνπκ θαη γνεηεπφηαλ θνηηάδνληαο κε ηηο ψξεο ηνπο πίλαθεο ηνπ κεγάινπ θαιιηηέρλε. ην ηέινο, κνίξαζε φινπο ηνπο δηθνχο ηνπ πίλαθεο, ελψ ηα πηλέια θαη ηηο κπνγηέο ηα ράξηζε ζην γην ηνπ ζπξσξνχ, ζε θείλν ην ζπίηη ζην Μπνχξγθνο, φπνπ είρε λνηθηαζκέλν έλα δηακέξηζκα γηα ηηο κπζηηθέο ηνπ ζπλαληήζεηο κε ηνπο πξάθηνξεο...

Ο Ρνιθ έθηαζε ζην ζπίηη φπνπ έκελε ε Καη, ηελ ψξα πνπ ν ήιηνο θαηλφηαλ αρληζηφο, μεπαγηαζκέλνο. Ο νπξαλφο ήηαλ άρξσκνο, ςειφο, ηέηηνο πνπ γίλεηαη θαη ζηηο ηειεπηαίεο κέξεο ηνπ Ννέκβξε, πξηλ απ' ηηο πξψηεο παγσληέο. Σν κνλαδηθφ, πνπ έδεηρλε ιίγν ηελ άλνημε, ήηαλ ν αζίγαζηνο, ραξνχκελνο θαβγάο ησλ ζπνπξγηηηψλ θαη ην γνπξγνπξεηφ ησλ πεξηζηεξηψλ.

—Υάηι Υίηιεξ! ηνλ ραηξέηεζε ε Μπάξκπαξα, πνπ κφιηο ηνλ είδε ηηλάρηεθε φξζηα. Πάλσ πνπ εκείο... Υσξίο λα ηελ αθνχζεη ν Ρνιθ ηελ έθνςε ιέγνληαο: —Ώθήζηε καο κφλνπο. Σν πξφζσπν ηεο Μπάξκπαξα, ρακνγειαζηφ σο ηφηε, έγηλε κνλνκηάο ζθιεξφ, ππεξεζηαθφ. Πέξαζε

ακέζσο ζην γεηηνληθφ δσκάηην. ηαλ άλνημε ηελ πφξηα ηνπ, ε Καη άθνπζε ηε θσλή ηνπ γηνπ ηεο. Φαίλεηαη κφιηο είρε μππλήζεη θαη δεηνχζε λα θάεη.

^Βπηηξέςηε κνπ λα ζειάζσ ην κσξφ, είπε, γηαηί δε ζα καο αθήζεη λα εξγαζηνχκε. —Ώο πεξηκέλεη ην κσξφ. —Μα δελ είλαη δπλαηφ. Πξέπεη λα ην ζειάζσ ζηελ ψξα ηνπ. —Καιά. ζα ην ζειάζεηε, αθνχ πξψηα απαληήζεηε ζ' απηά πνπ ζα ζαο ξσηήζσ. Κάπνηνο ρηχπεζε ηελ πφξηα. —Ώπαγνξεχεηαη ε είζνδνο! μεθψληζε ν Ρνιθ. Δ πφξηα άλνημε. ην θαηψθιη έζηεθε ν Υέικνπη κε ην βξέθνο ζηα ρέξηα ηνπ. —Βίλαη ε ψξα ηνπ λα θάεη, είπε, ην παηδί πεηλάεη πνιχ. —Να πεξηκέλεη! θψλαμε άγξηα ν Ρνιθ. Κιείζηε ηελ πφξηα! —Ναη, αιιά..., θάηη ζέιεζε λα πεη ν Υέικνπη, κα ν Ρνιθ βάδηζε γξήγνξα πξνο ηελ πφξηα θαη ηελ

έθιεηζε θαηάκνπηξα ζηνλ γθξηδνκάιιε αλάπεξν εζεζίηε. —Λνηπφλ. Μάζακε φηη γλσξίδεηε ηνλ εδψ αξρεγφ ζαο. —Μα ζαο έρσ πεη... —Σα μέξσ απηά πνπ έρεηε πεη. Σα δηάβαζα θαη ηα 'θνπζα θαη απφ ην καγλεηφθσλν. Με

ηθαλνπνηνχζαλ σο ζήκεξα ην πξσί. Ώιιά απφ ζήκεξα ην πξσί απηά πνπ είραηε πεη δε κε ηθαλνπνηνχλ πηα.

—Μα ηη ζπλέβε ζήκεξα ην πξσί; —Κάηη ζπλέβε. Πεξηκέλακε πφηε ζα ζπκβεί απηφ ην θάηη, ηα μέξακε φια απφ θαηξφ, αιιά καο

ρξεηάδνληαλ απνδείμεηο. Καη ηψξα ηηο έρνπκε. ΐιέπεηε, εκείο δελ κπνξνχκε λα πηάζνπκε θαλέλαλ, φηαλ

δελ έρνπκε απνδείμεηο, ελνρνπνηεηηθά ζηνηρεία, γεγνλφηα, ή έζησ ηηο καξηπξίεο δχν αηφκσλ. Σψξα, ινηπφλ, έρνπκε ελνρνπνηεηηθά ζηνηρεία.

—Μα εγψ δελ αξλήζεθα απ' ηελ πξψηε ζηηγκή... —Ώθήζηε ηα θφιπα, αθήζηε ηα απηά! Αε κηιάσ γηα ζαο. Κη εζείο ην μέξεηε πνιχ θαιά γηα πνηνλ

κηιάσ. —Βγψ δελ μέξσ γηα πνηνλ κηιάηε. Καη ζαο παξαθαιψ πνιχ, αθήζηε κε λα ζειάζσ ην κσξφ . —Πξψηα ζα κνπ πείηε γηα ην πνχ θαη πφηε είραηε ζπλαληήζεηο κε ηνλ εδψ αξρεγφ ζαο, θη χζηεξα λα

πάηε λα ζειάζεηε ην παηδί ζαο. —Μα εγψ είπα ζε θείλν ηνλ θχξην πνπ κε έπηαζε, φηη δελ μέξσ νχηε ην φλνκα ηνπ αξρεγνχ, νχηε ηε

δηεχζπλζή ηνπ, νχηε θαη ηνλ ίδην ηνλ έρσ δεη πνηέο κνπ. —Ώθνχζηε, είπε ν Ρνιθ. ηακαηήζηε λα παξηζηάλεηε ην βιάθα. Ήηαλ πνιχ θνπξαζκέλνο, γηαηί φινη νη ζπλεξγάηεο ηνπ Μίιεξ πέξαζαλ ηε λχρηα ζην πφδη, ςάρλνληαο

ηειεθσληθά γηα ην απηνθίλεην ηνπ ηίξιηηο. Βλέδξα έζηεζαλ θαη γχξσ ζην ζπίηη ηνπ θαη ζηκά ζην κπζηηθφ ηνπ δηακέξηζκα, αιιά ν ηίξιηηο ιεο θη είρε γίλεη αφξαηνο. ην κεηαμχ ν Μίιεξ ηνπο είρε απαγνξέςεη λα κάζεη ν Καιηελκπξίλεξ, θαη ηδηαίηεξα ν έιελκπεξγθ, φηη ςάρλνπλ λα βξνπλ ηνλ ηίξιηηο. Ο Μίιεξ είρε απνθαζίζεη λα ηελ παίμεη κνλάρνο ηνπ απηή ηελ παξηίδα ηνπ παηρληδηνχ. Καηαιάβαηλε πσο ήηαλ κηα πνιχ πεξίπινθε παξηίδα. Ήμεξε, φηη αθξηβψο ν Μπφξκαλ ήηαλ ην κεγάιν αθεληηθφ ζηα ηεξάζηηα πνζά πνπ είραλ ηνπνζεηεζεί ζηηο ηξάπεδεο ηεο νπεδίαο, ηεο Βιβεηίαο, ηεο ΐξαδηιίαο, αθφκα θαη ζηηο ΔΠΏ κε αλππνςίαζηα νλφκαηα. Ο Μπφξκαλ δελ μερλάεη ηηο εθδνπιεχζεηο. Ώιιά δελ μερλάεη θη φζνπο ηνπ κπαίλνπλ ζηε κχηε. Βθείλνο γξάθεη ην θάζε ηη πνπ έρεη ζρέζε κε ηνλ Υίηιεξ, αθφκα θαη ζηα κπμνκάληηια. Ώιιά θαη δε γξάθεη ηίπνηα ην ζρεηηθφ κε ηνλ ίδην ηνλ Μπφξκαλ. Ώπηά ηα θαηαρσληάδεη ζηελ απέξαληε κλήκε ηνπ. Γη' απηφ θαη ηελ παξηίδα κε ηνλ ηίξιηηο, πνπ είρε ηειεθσλήζεη ζηνλ Μπφξκαλ θη είρε ζπλαληεζεί καδί ηνπ, ν αξρεγφο ηεο Γθεζηάπν απνθάζηζε λα ηελ παίμεη κνλάρνο ηνπ. ια ζα 'ηαλ απιά θαη ρσξίο θαλέλα πηα ελδηαθέξνλ ζηελ ππφζεζε ηνπ ηίξιηηο, αλ δελ ήηαλ ζηε κέζε εθείλν ην ηειεθψλεκα ζηνλ Μπφξκαλ θη εθείλν ην ξαληεβνχ καδί ηνπ. Ο θχθινο είρε θιείζεη: ν ηίξιηηο — ν θψδηθαο ζηε ΐέξλε — ε ξσζίδα αζπξκαηίζηξηα. Κη απηφο ν θχθινο έζηεθε πάλσ ζε αηξάληαρην ζεκέιην: ζηνλ Μπφξκαλ. Γη' απηφ ν αξρεγφο ηεο Γθεζηάπν θη νη ζηελφηεξνη ζπλεξγάηεο ηνπ δελ θνηκήζεθαλ φιε λχρηα θη έζπαζαλ ηα λεχξα ηνπο ζηήλνληαο δφθαλα, πξνεηνηκαδφκελνη γηα ηελ απνθαζηζηηθή κνλνκαρία.

—Αελ έρσ ηίπνηα άιιν λα πσ, πξφθεξε ε Καη. Καη ζα θξαηάσ θιεηζηφ ην ζηφκα κνπ, ψζπνπ λα κ' αθήζεηε λα ζειάζσ ην παηδί κνπ.

Δ ινγηθή ηεο κάλαο είλαη αληίζεηε απφ ηε ινγηθή ηνπ δήκηνπ. Ώλ ε Καη δε κηινχζε γηα ην παηδί, ζα έπηλε κφλε ηεο ην πηθξφ πνηήξη ηνπ βαζαληζκνχ. Βθείλε φκσο, κε θίλεηξν ηε θπζηθφηεηά ηεο, έζπξσμε ηνλ Ρνιθ ζε κηα ιχζε πνπ δελ ηελ είρε ζθεθηεί φηαλ εξρφηαλ εδψ. Ο Ρνιθ ήμεξε πφζν απνθαζηζηηθνί είλαη νη ξψζνη πξάθηνξεο, ήμεξε φηη φινη ηνπο πξνηηκνχλ λα πεζάλνπλ παξά λα πξνδφζνπλ. Ώιιά, αθνχγνληαο ηελ Καη, ηνπ ήξζε μαθληθά ζην κπαιφ ε εγθιεκαηηθή ιχζε.

—Ώθνχζηε, είπε, δε ζα ράλνπκε ηδάκπα ηελ ψξα καο. ε ιίγν ζα ζαο θέξνπκε θάηζα κε θάηζα κε ηνλ εδψ αξρεγφ ζαο. Μπξίζηεθε ην μεζθέπαζκά ηνπ θαη ζέιεζε λα ην ζθάζεη πεξλψληαο ηα ζχλνξα, κα δελ ηα θαηάθεξε. ΐαζίζηεθε ζην απηνθίλεην ηνπ...

Ο Ρνιθ θάξθσζε ηα κάηηα ηνπ ζην πξφζσπν ηεο Καη πνπ είρε ρισκηάζεη, θαη ζπλέρηζε: —Έρεη θαιφ απηνθίλεην έηζη; κσο έπεζε έμσ. Σα δηθά καο είλαη θαιχηεξα απ' ην δηθφ ηνπ. ' απηφ ην

θπλεγεηφ εζείο δε καο ελδηαθέξεηε. Βκάο εθείλνο καο ελδηαθέξεη θαη ζα καο ηα πείηε φια γηα θείλνλ. ια, μαλάπε ζθιεξά. ια, κε ην λη θαη κε ην ζίγκα.

—Αελ έρσ ηίπνηα λα πσ. Σφηε ν Ρνιθ ζεθψζεθε, πήγε ζην παξάζπξν, θη αλνίγνληάο ην δηάπιαηα, αλαηξίρηαζε απ' ηελ

παγσληά. —Πάιη παγσληά πιάθσζε, είπε. Πφηε, επηηέινπο, ζα 'ξζεη ε άλνημε; Κνπξαζηήθακε φινη καο απν

ηνχην ηνλ παιηφθαηξν. Έθιεηζε ην παξάζπξν, δχγσζε ζηελ Καη θαη ηεο είπε: —Αφζηε κνπ ηα ρέξηα ζαο. Δ Καη ηνπ πξφηεηλε ηα ρέξηα, θαη ζηνπο θαξπνχο ηεο βξφληεζαλ νη ρεηξνπέδεο. —Καη ηα πφδηα ζαο, είπε ν Ρνιθ. —Μα, ηη ζέιεηε λα θάλεηε; ςέιιηζε ε Καη. Ση ζθνπεχεηε λα θάλεηε; Ο Ρνιθ πέξαζε ρεηξνπέδεο θαη ζηα πφδηα ηεο, θαη θψλαμε: —Υέικνπη! Μπάξκπαξα! Αελ ηνπ απάληεζε θαλείο. Σξάβεμε δπλαηά ηελ πφξηα θη αλνίγνληάο ηελ δηάπιαηα θψλαμε πάιη: —Μπάξκπαξα! Υέικνπη! Οη δπν έθηαζαλ ηξέρνληαο γηαηί ήηαλ ζπλεζηζκέλνη κε ηελ ήξεκε θσλή ηνπ Ρνιθ θαη ηψξα ηνπο

ηξφκαμε ην πζηεξηθφ νπξιηαρηφ ηνπ. Ο Ρνιθ είρε θάζε ιφγν λα θσλάδεη έηζη: Ο Μίιεξ ηνπ είρε δφζεη δηαηαγή λα αλαγθάζεη ζήκεξα, ρσξίο θακηά αλαβνιή, λα ζηξηκψμεη ζήκεξα ηε ξσζίδα γηα λα κηιήζεη. Έηζη πνπ, κφιηο πηαλφηαλ ν ηίξιηηο, λα έρεη ν Μίιεξ ην ζπνπδαηφηεξν αηνχ ζηελ ηζέπε ηνπ.

—Φέξηε ην κσξφ, πξφζηαμε ν Ρνιθ.

Ο Υέικνπη πήγε γηα ην παηδί, ελψ ν Ρνιθ ηξάβεμε ζηκά ζην παξάζπξν εθείλν ην ηξαπεδάθη πνπ είρε πάλσ ηνπ ην βάδν κε ηα ράξηηλα ινπινχδηα. 'Τζηεξα άλνημε δηάπιαηα ην παξάζπξν θαη είπε:

—Αε ζαο ην είπα ζηα θνπηνπξνχ γηα ηελ παγσληά πξσηχηεξα. Φηάλεη λα θξαηήζσ ην κσξφ ζαο ηξία σο πέληε ιεπηά ζε ηνχην ην ηξαπέδη, ρσξίο πάλεο, θαη ζα ηα ηηλάμεη. Ναη ή φρη. Ώπνθαζίζηε.

—Αε ζα ην θάλεηε απηφ! μεθψληζε ζπαξάδνληαο ζηελ θαξέθια ηεο ε Καη. Αε ζα ην θάλεηε απηφ! θνηψζηε εκέλα! θνηψζηε κε! θνηψζηε εκέλα! Μελ ην θάλεηε απηφ!

—Ναη, ζα κνπ είλαη θνβεξά δπζάξεζην, ηεο απάληεζε ν Ρνιθ. Ώιιά ζην φλνκα φισλ ησλ κεηέξσλ ηνπ Ράηρ ζα ην θάλσ! ην φλνκα ησλ παηδηψλ ηνπ Ράηρ, πνπ ζθνηψλνληαη θάησ απφ ηηο βφκβεο, ζα ην θάλσ!

—Μα δελ έρεηε θαξδηά;! Δ Καη θαηξαθχιεζε απφ ηελ θαξέθια ζην πάησκα, ζχξζεθε ηθεηεχνληάο ηνλ: —Μελ ην θάλεηε απηφ! Αελ κπνξείηε λα ην θάλεηε! Αε ζαο πηζηεχσ! —Πνχ είλαη ην κσξφ; μεθψληζε ν Ρνιθ. Φέξηε ην δσ πέξα, πνπ λα ζαο πάξεη ν δηάβνινο! —Μα ηη κάλα είζηε ζεηο; είπε ε Μπάξκπαξα. Φαλείηε ινγηθή... Δ Μπάξκπαξα κηινχζε θαη ςηιφηξεκε νιφθιεξε. Πξψηε θνξά έβιεπε ηέηην πξάγκα. Ο Υέικνπη ήξζε κε ην παηδί ζηα ρέξηα ηνπ. Ο Ρνιθ ηνπ πήξε ην κσξφ, ην 'βαιε ζην ηξαπέδη θη άξρηζε

λα ην μεηπιίγεη. Δ Καη έζθνπμε ζπαξαρηηθά, ζαλ αγξίκη. — Λνηπφλ, κνχγθξηζε ν Ρνιθ. Βζχ δελ είζαη κάλα! Βίζαη κηα αδίζηαθηε θαθνχξγα. Λνηπφλ; Σν αγνξάθη έθιαηγε. Σν ζηνκαηάθη ηνπ είρε γίλεη ηεηξάγσλν απ' ην παξάπνλν. — Λνηπφλ; ζπλέρηζε λα κνπγθξίδεη ν Ρνιθ. Αελ πξφθεηηαη λα κεηξήζσ σο ην ηξία. ζ' αλνίμσ ηψξα ην

παξάζπξν θαη ζα ηξαβήμσ ηελ θνπβέξηα απ' ην παηδί ζνπ. Καηάιαβεο; Βζχ εθηειείο ην ρξένο ζνπ απέλαληη ζην δηθφ ζνπ ιαφ, θη εγψ κπξνζηά ζην δηθφ κνπ!'

Δ Καη έλησζε μαθληθά κηα αιαθξάδα, η' απηηά ηεο θνπδνχληζαλ, θαη ιηπνζχκεζε. Ο Ρνιθ κηζφθαηζε ζηελ άθξε ηεο θαξέθιαο θη είπε: — Υέικνπη, πάξε ην παηδί... Ο ζηξαηηψηεο πήξε ην αγνξάθη θαη ζέιεζε λα θχγεη, αιιά ν Ρνιθ ηνλ ζηακάηεζε. — Με θεχγεηο. Σψξα ζα ζπλέιζεη θαη ζα ζπλερίζνπκε... Μπάξκπαξα, θέξηε ηεο λεξφ. Καη ζε κέλα

θέξηε. Καη ζηαγφλεο γηα ηελ θαξδηά. — Πφζεο ζηαγφλεο λα ηεο βάισ; — ρη γηα θείλε, γηα κέλα ηηο ζηαγφλεο! — Μάιηζηα. Πφζεο; — Πνχ ζέιεηε λα μέξσ! Αέθα... ηξηάληα... Έθαηζε ζηηο θηέξλεο ηνπ κπξνζηά ζηελ Καη θαη ηε ραζηνχ- θηζε ζηα κάγνπια. — Κξαηάλε πνιχ ψξα νη γπλαηθείεο ιηπνζπκηέο; ξψηεζε ν Ρνιθ ηνλ Υέικνπη. — Πφζε ψξα ζα θξαηνχζε αλ ήηαλ ε δηθηά ζαο κάλα; — Υκ, λαη... Δ δηθηά κνπ κάλα... Ώπηά ηα θαζάξκαηα ζέινπλ λα 'ρνπλ θαζαξά ρέξηα, θαη ηε βξσκηά ηε

δίλνπλ ζε κέλα... Αφζηε κνπ ηα ζπίξηα ζαο. — Αελ θαπλίδσ. — Μπάξκπαξα! θψλαμε ν Ρνιθ. Φέξηε κνπ θαη ζπίξηα! Δ Μπάξκπαξα έθεξε δπν πνηήξηα λεξφ. Ο Ρνιθ ήπηε απφ θείλν κε ην ζνιφ, ιίγν γαιαδσπφ λεξφ.

νχθξσζε ηα κνχηξα ηνπ θαη είπε: — Φηνπ! Ώεδία! Άλαςε ηζηγάξν, μαλάθαηζε αλαθνχξθνπδα κπξνζηά ζηελ Καη θαη ηεο αλαζήθσζε ην βιέθαξν. Ώπφ

ην κάηη ηεο ηνλ θνίηαδε ε νξζάλνηρηε θφξε. — Λέηε λα πέζαλε; ξψηεζε. Μπάξκπαξα γηα ηδέο ηελ εδψ πέξα... Δ Μπάξκπαξα γχξηζε ζην πιάη ην θεθάιη ηεο Καη. — ρη. Ώλαπλέεη. — Κάληε ηεο θάηη. Αε κνπ κέλεη πνιιή ψξα. Με πεξηκέλνπλ εθεί πάλσ. Δ Μπάξκπαξα άξρηζε θη απηή λα ραζηνπθίδεη ηελ Καη ζηα κάγνπια, δηζηαρηηθά, ζαλ ην καζάδ, πνιχ

ραδηάξηθα. Γέκηζε ην ζηφκα ηεο θξχν λεξφ απ' ην πνηήξη ηεο Καη θαη ηεο ξάληηζε ην πξφζσπν. Δ Καη αλάζαλε βαζηά, ην πξφζσπν ηεο ζπζπάζηεθε θάκπνζεο θνξέο. Σν αγνξάθη ζπλέρηζε ην

δπλαηφ ηνπ θιάκα, θφληεπε λα ιπζεί ν αθαιφο ηνπ. — Μα θάληε θάηη κ' απηφ ην κσξφ! παξαθάιεζε ν Ρνιθ. Μαο έρεη πάξεη η' απηηά. — ζέιεη λα θάεη. — Ση κνπ ην ηζακπνπλάηε απηφ ζαλ ηνλ παπαγάιν; Μπαο θαη λνκίδεηε πσο κφλν εζείο έρεηε θαξδηά; Σν αγνξάθη έζθνπδε, πληγφηαλ ζην θιάκα, ε θσλή ηνπ πα- ξαείρε γίλεη δηαπεξαζηηθή. Σν πξνζσπάθη

ηνπ είρε κειαληάζεη, ηα βιέθαξά ηνπ θνχζθσζαλ θαη ηα ρείιηα ηνπ είραλ αζπξίζεη απφ ην ζάιην. — Πάξηε ην απφ δσ! Κνχλεζε ην ρέξη ηνπ ν Ρνιθ, θη ν Υέικνπη βηάζηεθε λα θχγεη. Δ Καη ήξζε ζηα ζπγθαιά ηεο, κφιηο έθπγε ν Υέικνπη κε ην παηδί. Σν αγνξάθη ηψξα έθιαηγε θάπνπ πην

πέξα, αιιά ζην δσκάηην είρε δεζηαζηά, πάεη λα πεη, ν Ρνιθ δελ ην είρε αλνίμεη αθφκα ην παξάζπξν. «Καιχηεξα λα πέζαηλα εγψ — είπε κέζα ηεο κε παξάπνλν ε Καη — απηφ ζα 'ηαλ ε ζσηεξία. Γηα

φινπο: γηα ην κσξάθη κνπ, γηα ηνλ Γηνχζηαο θαη γηα κέλα...», ζα 'ηαλ ε πην φκνξθε, ε πην θαιή ζσηεξία γηα κέλα...».

Άθνπζε ηνλ Ρνιθ λα ιέεη: — Μνπ θαίλεηαη πσο ζπλέξρεηαη. Δ Μπάξκπαξα γνλάηηζε πάιη κπξνζηά ζηελ Καη θαη κε ηα δπν δάρηπια ηεο άλνημε ηα κάηηα. Δ Καη

θνίηαμε ηελ Μπάξκπαξα θαη ην έλα βιέθαξν ηεο ηξεκνχιηαδε. — Ναη, ζπλέξρεηαη, είπε ε Μπάξκπαξα. Δ Καη δνθίκαζε λα πξνζπνηεζεί φηη ζπλερίδεηαη ε ιηπνζπκία ηεο, αιιά ην πξφζσπν ηεο ηελ πξφδηλε.

Βίρε μαλαδσληαλέςεη, απεηζαξρψληαο ζηε δηθή ηεο ζέιεζε. Κη απηφ γηαηί ζην δηπιαλφ δσκάηην έθιαηγε ην παηδί ηεο.

— Φηάλεη, θηάλεη, είπε ν Ρνιθ. ζν ήζνπλ πξαγκαηηθά ιηπφζπκε, εληάμεη, ζε πηζηέςακε. Σψξα φκσο αξρίδεηο ηηο γπλαηθείεο πνλεξηέο. Ώπηά δελ πεξλάλε. Βδψ έρεηε λα θάλεηε κε άληξεο, αθνχ ρψζαηε ηε κνχξε ζαο ζε αληξίθεηεο δνπιηέο. Άζε ινηπφλ ηα θφιπα. Μπάξκπαξα, βνεζήζηε ηελ λα θάηζεη ζηελ θαξέθια. Άηληε! Άλνημε ηα κάηηα!

Δ Καη δελ θνπληφηαλ θαη ηα κάηηα ηεο ηα θξαηνχζε θιεηζηά. — Πνιχ θαιά, είπε ν Ρνιθ. Ώθήζηε ηελ, Μπάξκπαξα. Σν βιέπσ φηη θαη κ' αθνχεη θαη κε

θαηαιαβαίλεη. Σψξα ζα θσλάμσ ηνλ Υέικνπη θαη ζ' αλνίμσ ην παξάζπξν. Να δείηε πψο ζ' αλνίμεη ακέζσο ηα κάηηα ηεο. Μα ζα 'λαη πηα αξγά.

Δ Καη έβαιε ηα θιάκαηα. — Λνηπφλ; ξψηεζε ν Ρνιθ. ΐάιαηε κπαιφ; Σε ζήθσζε ν ίδηνο θαη ηελ έθαηζε ζηελ θαξέθια. -■'U ζα κηιήζνπκε; — Πξέπεη λα ην ζθεθηψ πξψηα. — ζα ζαο βνεζήζσ εγψ, πξνζπκνπνηήζεθε ν Ρνιθ. Γηα λα κελ έρεηε ηελ εληχπσζε πσο θάλαηε

θάηη θαθφ. Έβγαιε απ' ηελ ηζέπε ηνπ ηε θσηνγξαθία ηνπ ηίξιηηο θαη

ηελ έδεημε ζηελ Καη κε ηξφπν πνπ ην πξφζσπν ηνπ ζηαληαξηελθχξεξ λα κελ ην βιέπεη ε Μπάξκπαξα. — Λνηπφλ; Ώπηφο δελ είλαη; Ση λφεκα έρεη πηα λα ζσπαίλεηε: ζα κηιήζνπκε ηψξα; Δ Καη ζψπαηλε. — ζα κηιήζεηο επηηέινπο;! μεθψληζε έμαιινο ν Ρνιθ θαη θνπάληζε ηε γξνζηά ηνπ ζηε γσληά ηνπ

ηξαπεδηνχ, έηζη πνπ ρνξνπήδεζε ην βάδν κε ηα ράξηηλα ινπινχδηα, ζα η' αλνίμεηο θακηά θνξά ην ζηφκα ζνπ; Υέικνπη!

Ήξζε ν Υέικνπη κε ην αγνξάθη θη ε Καη έγεηξε θαηά θεη. Ο Ρνιθ φκσο άξπαμε ην παηδί απ' ηα ρέξηα ηνπ Υέικνπη θη άλνημε ην παξάζπξν. Δ Καη δνθίκαζε λα νξκήζεη θαηαπάλσ ηνπ. Έπεζε φκσο, έζθνπμε δηαπεξαζηηθά, ζπάξαμε θαηαγήο. Ο Ρνιθ νχξιηαμε

1 θη απηφο. Σφηε μαθληθά αληήρεζαλ μεξά δπν

πηζηνιηέο. «Πξνο ηνλ Μνλζηληόξ Καληηηζέιη, ΐαηηθαλφ. Ώγαπεηέ θίιε! Ώληηιακβάλνκαη θαη εθηηκψ βαζηά ηελ πξνζνρή, κε ηελ νπνία ε παπηθή απιή, πνπ επέδεημε

απαξάκηιιε γελλαηφηεηα ηηο κέξεο ηεο αληίζηαζεο θαηά ησλ λαδηζηψλ, κειεηάεη ηψξα φιεο ηηο δπλαηφηεηεο λα βνεζήζεη ηελ αλζξσπφηεηα, ψζηε λα πεηχρεη ηελ ηφζν απαξαίηεηε, ζε φινπο ηνπο επί ηεο γεο, εηξήλε...

Ώληηιακβάλνκαη ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο αληηκεησπίζαηε κε ζθεπηηθηζκφ εθείλεο ηηο επηθπιαθηηθέο πξνηάζεηο πνπ ζαο έδνζε λα κειεηήζεηε ν ζηξαηεγφο Καξι ΐνιθ. Γήζαηε θάησ απφ ηε λαδηζηηθή θαηνρή. Βίδαηε κε ηα ίδηα ζαο ηα κάηηα ηηο εμνξγηζηηθέο παξαλνκίεο ησλ Βο-Βο, δειαδή ησλ πθηζηακέλσλ αθξηβψο εθείλσλ, πνπ δεηνχλ ηψξα εηξήλε, ησλ πθηζηακέλσλ ηνπ ζηξαηεγνχ ΐνιθ. Γη' απηφ θαη έρσ εθηηκήζεη ηε δηθή ζαο ζέζε. φρη ηφζν ζαλ ζηάζε αλακνλήο, αιιά κάιινλ, ζαλ θαζαξή άξλεζε.

Αελ επηηξέπεηαη λα εκπηζηεχεηαη θαλέλαο ηνλ άλζξσπν, πνπ κε ην έλα ρέξη ηνπ πξνμελεί ην θαθφ, θαη κε ην άιιν ςάρλεη γηα ην θαιφ. Σα ήμεηο αθήμεηο θαη ηα δηθνξνχκελα, πνπ ζπγρσξνχληαη ζηνλ θνηλφ ζλεηφ, ζην πιάζκα ηνπ ζενχ, είλαη αδχλαην λα δηθαηνινγεζνχλ πξνθεηκέλνπ γηα ηνλ άλζξσπν πνπ θαζνξίδεη ηελ πνιηηηθή, ηνλ άλζξσπν πνπ έρεη εμνπζία ζην ζηξαηφ ή ζην θξάηνο.

Καη φκσο ν ζηξαηεγφο ΐνιθ, αλ θαη έιαβε ηελ άξλεζε ηνπ ΐαηηθαλνχ, ζπλερίδεη σζηφζν κε επηηπρία ηηο επηδηψμεηο ηνπ. Καη ζπλαληήζεθε εδψ, ζηε ΐέξλε, κε ηνλ κίζηεξ Νηάιεο. Ώπφ ηηο πιεξνθνξίεο πνπ έρνπκε, κπνξνχκε λα ζπκπεξάλνπκε φηη νη ζπλνκηιίεο ηνπ ΐνιθ θαη ηνπ Νηάιεο πξνρσξνχλ κε επηηπρία.

ζα πξέπεη λα γίλεη θαηαλνεηή ε δηθή κνπ ζέζε. Ώλ επηρεηξή- 20 7 ζσ θαη δεχηεξε θνξά λα επηζηήζσ ηελ πξνζνρή ηνπ θπξίνπ Νηάιεο γηα λα κε ζπλερίζεη ηηο επαθέο κε ην ζηξαηεγφ ΐνιθ, κπνξεί ζηνπο θίινπο καο ακεξηθάλνπο λα δεκηνπξγεζεί ιαζεκέλε εληχπσζε γηα ηα θίλεηξά καο. Οη άλζξσπνη ηεο θξαηηθήο πνιηηηθήο δελ θαηαιαβαίλνπλ πάληα ηελ πνιηηηθή ησλ δνχισλ ηνπ ζενχ.

Πηζηεχσ πσο δελ έρεη λφεκα λα εμεγήζεη θαλείο ζηνλ θχξην Νηάιεο ηε δνιηφηεηα ηνπ ζηξαηεγνχ ΐνιθ θαη ηα εγθιήκαηα πνπ έρνπλ δηαπξάμεη νη λαδηζηέο κε δηθέο ηνπ δηαηαγέο ζην έδαθνο ηεο σξαίαο καο Εηαιίαο. Πξψηα-πξψηα, γηαηί φπνηνο έρεη κάηηα βιέπεη. Καη δεχηεξν γηαηί δελ αξκφδεη ζ' εκάο, ηνπο ζεξάπνληεο ηνπ ζενχ, λα παξνπζηάδνπκε ηα βάζαλά καο επηδεηθηηθά. ηαλ δηαιέμακε ην δξφκν καο, γλσξίδακε ηη καο πεξηκέλεη.

Δ θαηάζηαζε κνπ θαηλφηαλ δχζθνιε θαη ρσξίο δηέμνδν, σο ηε ζηηγκή πνπ εδψ, ζηε ΐέξλε, ήξζε ρηεο ν πάζηνξαο ιαγθ. ζα ηνλ ζπκάζηε αζθαιψο απηφλ ηνλ επγεληθφ άλζξσπν, πνπ πάληα αγσληδφηαλ γηα ηελ εηξήλε επηζθεπηφκελνο πνιιέο θνξέο ηελ Βιβεηία, ην ΐαηηθαλφ θαη ηε Μεγάιε ΐξεηαλία σο ηα 1933, σο ηφηε, δειαδή, πνπ ε έμνδνο απφ ηε Γεξκαλία δελ είρε εθείλεο ηηο αζηπλνκηθέο δπζθνιίεο πνπ άξρηζαλ κεηά ηελ άλνδν ηνπ Υίηιεξ ζηελ εμνπζία.

Ο πάζηνξαο ιαγθ ήξζε εδψ, φπσο κνπ ιέεη, γηα λα δηεξεπλήζεη φιεο ηηο ξεαιηζηηθέο δπλαηφηεηεο κηαο εηξήλεο, δίθαηεο θαη ρσξίο ρξνλνηξηβέο. Σνλ βνήζεζαλ λα έξζεη εδψ, φπσο κνπ ιέεη, άλζξσπνη πνπ αλεζπρνχλ γηα ηε δηαθαηλφκελε πξνζέγγηζε απφςεσλ ζρεηηθψλ κε ηε κειινληηθή εηξήλε, ησλ δπν ηφζν αληίζεησλ ζηηο επηδηψμεηο ηνπο αλζξψπσλ, ηνπ ΐνιθ θαη ηνπ Νηάιεο.

Ο πάζηνξαο ιαγθ ζεσξεί πσο απνζηνιή ηνπ είλαη λα απνηξέςεη ηελ πηζαλφηεηα ζπλέρηζεο ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ κεηαμχ ΐνιθ θαη Νηάιεο, αθνχ είλαη βαζηά πεπεηζκέλνο, φηη ν ΐνιθ δελ ελδηαθέξεηαη θαζφινπ γηα ηελ εηξήλε, αιιά απιά αληρλεχεη ην έδαθνο γηα ηε δηαηήξεζε ηνπ θαζεζηψηνο ησλ λαδηζηψλ, έρνληαο λα πξνζθέξεη ζαλ αληάιιαγκα κεξηθέο παξαρσξήζεηο απφ εθείλνπο πνπ ηψξα θαηέρνπλ ηε κνλαδηθή ππνινγίζηκε εμνπζία ζηε Γεξκαλία, δειαδή απφ ηα Βο-Βο.

ζεσξεί επίζεο απνζηνιή ηνπ ν πάζηνξαο λα απνθαηαζηήζεη επαθέο αλάκεζα ζε εθείλνπο ηνπο αλζξψπνπο, πνπ δηαθηλδπλεχνληαο ηε δσή ηνπο ηνλ έβγαιαλ έμσ απφ ηε Γεξκαλία, θαη ζηνπο εθπξφζσπνπο ησλ ζπκκάρσλ. Οη άλζξσπνη, ηνπο νπνίνπο ν πάζηνξαο, φπσο ιέεη, εθπξνζσπεί, ζεσξνχλ άκεζν θαζήθνλ ηνπο λα εμαζθαιίζνπλ ηνλ παξακεξηζκφ φισλ εθείλσλ πνπ ζπλδένληαη — θαη ππάξρεη θίλδπλνο λα ζπλδένληαη θαη ζην κέιινλ — κε ηα Βο- Βο θαη ην ΒΓΒΚ.

ζα 'ζεια ηε δηθή ζαο έγθξηζε γηα πην αλνηρηέο ζπδεηήζεηο κε ηνλ πάζηνξα ιαγθ. Ίζσο ζα άμηδε λα ηνλ ελεκεξψζσ πην πιαηηά γηα ηα φζα ζπκβαίλνπλ ζήκεξα ζηε ΐέξλε.

Χο ηε ζηηγκή πνπ δε ζα κπνξψ αθφκα λα πξνηείλσ ζηνλ πάζηνξα ιαγθ ξεαιηζηηθέο απνδείμεηο ηεο δηθήο καο εηιηθξίλεηαο, ζα κνπ είλαη δχζθνιν λα πεξηκέλσ απ' απηφλ αλνηρηή ζπδήηεζε, ζηελ νπνία ζα κπνξνχζε λα κνπ πεη πεξηζζφηεξεο θαη νινθιεξσκέλεο πιεξνθνξίεο γηα ηνπο νκντδεάηεο ηνπ, πνπ πεξη-κέλνπλ ην δηθφ ηνπ ζχλζεκα γηα λα θηλεζνχλ ζηε Γεξκαλία.

Αελ αξλνχκαη ηελ πηζαλφηεηα λα κελ είλαη νη νκντδεάηεο ηνπ πάζηνξα ζηε Γεξκαλία ηφζν παλίζρπξνη, φζν εκείο ζα ζέιακε λα είγαη. Ο ιαγθ πνηέ δελ ήηαλ πνιηηηθφο. Ήηαλ πάληα έλαο ηίκηνο πνηκέλαο. Χζηφζν, ζηξέθνληαο ηα κάηηα κνπ ζην κέιινλ, βιέπσ ην ηεξάζηην φθεινο απφ ην γεγνλφο φηη ν πάζηνξαο, αθξηβψο έλαο πάζηνξαο, ππεξέηεο ηνπ ζενχ, ήηαλ εθείλνο ν ηίκηνο θαη αλψηεξνο άλζξσπνο, πνπ αλαδήηεζε ηελ εηξήλε, δηαθηλδπλεχνληαο ηε δσή ηνπ, αιιά θαη ρσξίο λα πξνβεί ζε ζπκβηβαζκνχο κε ην λαδηζκφ.

Φαίλεηαη πσο απηφ ην αλψηεξν παξάδεηγκα πνιηηηθήο γελλαηφηεηαο ηνπ πηνχ ηνπ ζενχ θαη ηνπ δνχινπ ηνπ ζα καο βνεζήζεη ζηε ζσηεξία ησλ γεξκαλψλ απφ ηνλ κπνιζεβηθηζκφ, ηφηε πνπ ν βαζαληζκέλνο ιαφο ηεο Γεξκαλίαο ζα δηαιέμεη ην δηθφ ηνπ κέιινλ. Ο απνθνκκέλνο εμαηηίαο ηνπ Υίηιεξ απφ ην ΐαηηθαλφ ιαφο ηεο Γεξκαλίαο, ζα επηζηξέςεη έηζη ζηελ αγθάιε ηεο αγίαο ηνπ Υξηζηνχ πίζηεο, θη 0 πάζηνξαο ιαγθ — ή ε θσηεηλή ηνπ κνξθή — ζα βνεζήζεη ηνπο πνηκέλεο καο ζην κέιινλ λα θέξλνπλ ην θσο ηνπο εθεί, φπνπ βαζίιεπε ην λαδηζηηθφ ζθφηνο.

Πεξηκέλσ απάληεζή αο φζν ην δπλαηφ πην ζχληνκα. Αηθφο αο Ννξέιη».

Ο Νηάιεο έιαβε νδεγίεο απφ ηνλ αξρεγφ ησλ ζηξαηεγηθψλ ππεξεζηψλ Νηφλνβαλ λα νλνκάζεη ζην εμήο ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο κε ηνλ ΐνιθ κε ηελ θσδηθή ιέμε «ηαπξφιεμν». Γηα λα επηζπεχζνπλ ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο, ζηάιζεθαλ λα ιάβνπλ κέξνο ζ' απηέο δπν ζηξαηεγνί, ν Έηξη, αξρεγφο ηεο αληηθαηαζθνπείαο ηνπ βξεηαλνχ ζηξαηάξρε Ώιεμάληεξ θαη ν ακεξηθάλνο Λέκληηζεξ.

ηελ Βιβεηία, ζην ήζπρν δξνκάθη, ζην κηθξφ δηακέξηζκα πνπ είρε λνηθηαζηεί απφ έκπηζην πξφζσπν, ηνπο πεξίκελε ν 'Ώιαλ Νηάιεο. Ώθξηβψο εδψ, κε ζπζθέςεηο δπν εκεξψλ ζπλέρεηα, θαηάζηξσζαλ ην γεληθφ ζρέδην γηα ηε ζπλέρηζε ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ κε ην ζηξαηεγφ ησλ Βο-Βο Καξι ΐνιθ.

— Αελ έρνπκε πνιχ ρξφλν ζηε δηάζεζή καο, είπε ν Νηάιεο ζηνπο δπν ζηξαηεγνχο, ελψ ηα ζέκαηα είλαη πνιιά θαη πεξίπινθα. Δ ζηάζε ησλ ζπκκάρσλ πξέπεη λα είλαη θαινκειεηεκέλε θαη μεθάζαξε.

— Σσλ αγγινακεξηθάλσλ ζπκκάρσλ ε ζηάζε, είπε ν ζηξαηεγφο Έηξη, είηε ζαλ εξψηεζε, είηε ζαλ επηβεβαίσζε.

—Σσλ αγγινακεξηθάλσλ ή ησλ ακεξηθαλνάγγισλ, ζε ηνχηε ηελ πεξίπησζε είλαη ηππηθφο φξνο πνπ δελ αιιάδεη ηελ νπζία ηεο ππφζεζεο, απάληεζε ν Νηάιεο.

Κη έηζη γηα πξψηε θνξά ζηε δηάξθεηα ηνπ πνιέκνπ, απφ ηελ έλλνηα «ζχκκαρνη» απνθφπεθε κηα κφλν ιέμε: «ζνβηεηηθνί». Κη αληί γηα «αγγινακεξηθαλνζνβηεηηθνί ζχκκαρνη» ζηε ΐέξλε εκθαλίζηεθε ν λένο φξνο «αγγινακεξηθάλνη ζχκκαρνη».

13.3.1945 (ψξα 10 θαη 31 ιεπηά) Ο "Ώηζκαλ ήξζε ζηνλ Μίιεξ, ρσξίο λ' αιιάμεη ξνχρα, θαηα- ιεξσκέλνο. Οη κπφηεο βνπηεγκέλεο ζηε

ιάζπε, ην ρηηψλην κνχζθεκα. Βίρε αισλίζεη κε ηηο ψξεο ην Νφηζηαη θάησ απ' ηε βξνρή, ςάρλνληαο γηα ηελ αδειθή ηνπ πάζηνξα ιαγθ. ηε δηεχζπλζε πνπ ήηαλ γξακκέλε ζην θάθειν ηεο, δελ ηε βξήθε. Γήηεζε πιεξνθνξίεο απφ ην ηνπηθφ ηκήκα ηεο Γθεζηάπν, αιιά θη εθεί δελ ήμεξαλ ηίπνηα γηα ηνπο ζπγγελείο ηνπ ιαγθ.

Πξαγκαηηθά, νη γεηηφλνη ηνχ είπαλ φηη εθείλεο ηηο κέξεο, πξηλ αξγά ηε λχρηα, είραλ αθνχζεη ζφξπβν απηνθηλήηνπ. Ώιιά πνηνο είρε έξζεη, ηη ζφη ήηαλ ην απηνθίλεην θαη γηα πνχ έθπγε ε Άλλα κε ηα παηδηά ηεο, δελ ήμεξε θαλέλαο ηνπο.

Ο Μίιεξ ππνδέρηεθε ρακνγειαζηφο ηνλ Άηζκαλ. Άθνπζε ηνλ νκπεξζηνπξκπαλθχξεξ ρσξίο λα πεη ηίπνηα. Έβγαιε απ' ην ληνπιάπη ηνπ έλα κηθξφ θάθειν, θη απφ θεη έλα ραξηί.

—Καη ηη γίλεηαη κε ηνχην; ξψηεζε, δίλνληαο ην ραξηί ζηνλ Άηζκαλ. Ήηαλ ε αλαθνξά ηνπ Άηζκαλ, φπνπ εθείλνο κηινχζε θαη ππφγξαθε γηα ηελ απφιπηε εκπηζηνζχλε ηνπ

ζηνλ ζηαληαξηελθχξεξ ηίξιηηο. Ο Άηζκαλ θαηάπηε ηε γιψζζα ηνπ, θη χζηεξα αλάζαλε βαξηά: —Να καο πάξεη φινπο ν δηάνινο θαη λα καο ζεθψζεη! —Ώπηφ πνπ ιέηε ηψξα, κάιηζηα, ζπκθψλεζε ν Μίιεξ θαη μαλάβαιε ην ραξηί ζην θάθειν. ρη ηίπνη'

άιιν, κα γηα λα ζαο γίλεη έλα θαιφ κάζεκα απηφ, θηιαξάθν. —Σψξα ηη λα θάλσ; Να ζαο γξάςσ κηα άιιε αλαθνξά; —Γηαηί; Αε ρξεηάδεηαη... —Μα εγψ ζεσξψ θαζήθνλ κνπ λα αξλεζψ ηελ πξνεγνχκελε γλψκε κνπ. —Λέηε λα 'λαη θαιφ απηφ; ξψηεζε ν Μίιεξ. Δ απνθήξπμε ηεο γλψκεο καο βξσκάεη πάληα άζρεκα. —Καη ηη λα θάλσ; —Να πηζηεχεηε φηη εγψ δε ζα δφζσ ζπλέρεηα ζηελ πξνεγνχκελε αλαθνξά ζαο. Μφλν απηφ. Καη λα

ζπλερίζεηε ηε δνπιηά ζαο. Καη λα μέξεηε πσο ζχληνκα ζα ρξεηαζηεί λα πάηε ζηελ Πξάγα. Ώπφ θεη, ίζσο ζπκβεί λα γπξίζεηε θαη ζηνλ πάζηνξα, θαη ζηνλ έκπηζην ζαο θίιν, πνπ καδί ηνπ μαπιψζαηε θάησ απφ ηηο βφκβεο ζην κνιέλζθ. Πεγαίλεηε ηψξα. Καη κε ζηελαρσξηέζηε. Έλαο πξάθηνξαο ηεο αληηθαηαζθνπείαο νθείιεη λα γλσξίδεη, φζν θαλέλαο άιινο, πσο ζην ζεκεξηλφ θαηξφ δελ επηηξέπεηαη λα 'ρεηο εκπηζηνζχλε ζε θαλέλαλ. Καη θακηά θνξά ίζσο νχηε ζηνλ ίδην ζνπ ηνλ εαπηφ! ΐέβαηα, ζε κέλα πξέπεη λα 'ρεηε εκπηζηνζχλε!...

Ο Πιάηζλεξ, μεθηλψληαο γηα ηε γηάθθα ζηελ θαζνξηζκέλε ψξα, είρε ηελ ίδηα επδηαζεζία, φπσο θαη ρηεο. Ανχιεπε κε φξεμε. Ώπ' ην μελνδνρείν έβγαηλε κφλν γηα θαγεηφ. Καη κε φιεο ηνπ ηηο αηζζήζεηο δνχζε κε ηε ραξά θαη ηελ ειπίδα πσο ν Υίηιεξ ζα μνθινχζε ζχληνκα. Ώγφξαδε ηψξα φιεο ηηο εθεκεξίδεο, θαη γη' απηφλ, ηνλ αλαιπηηθφ επηζηήκνλα, ην γλψζηε ηεο ηζηνξίαο, δελ ήηαλ δχζθνιν λα θαληαζηεί ην κέιινλ. Μέζα ηνπ ζπγθξνχνληαλ δπν αηζζήκαηα: Καηαιάβαηλε πνηεο δνθηκαζίεο πεξίκελαλ ηνπο ζπκπαηξηψηεο ηνπ φηαλ φια ζα ηέιεησλαλ. Καηαιάβαηλε φκσο επίζεο, φηη ζα ήηαλ πξνηηκφηεξε εθείλε ε ηξαγηθή θάζαξζε, παξά ε λίθε ηνπ Υίηιεξ. Πίζηεπε πάληα ν Πιάηζλεξ, πσο ε λίθε ηνπ θαζηζκνχ ζήκαηλε θαηαζηξνθή ηνπ πνιηηηζκνχ θαη ζα νδεγνχζε ηειηθά ζηνλ εθθπιηζκφ ηνπ γεξκαληθνχ έζλνπο. Δ Ώξραία Ρψκε ράζεθε κφλν θαη κφλν γηαηί ζέιεζε λα πςσζεί πάλσ απφ ηνλ θφζκν, θη έπεζε θάησ απφ ηα πιήγκαηα ησλ βαξβάξσλ. Οη λίθεο έμσ απφ ηε ρψξα ηνπο κεζνχζαλ ηφζν πνιχ ηνπο αξραίνπο εγεκφλεο, πνπ μερλνχζαλ θαη ηε βνπβή δπζαξέζθεηα ησλ δνχισλ ηνπο, θαη ηε δπζθνξία φζσλ απιηθψλ ζεσξνχζαλ πσο αδηθήζεθαλ ζηελ ακνηβή ησλ ππεξεζηψλ ηνπο, μερλνχζαλ θαη ηνπο ζηνραζηέο θαη θηιφζνθνπο, ηνπο πάληα αληθαλνπνίεηνπο απφ ηνλ θφζκν ηνπ θαηξνχ ηνπο, ηνπο ζνθνχο πνπ δνπλ κε ηα φλεηξα γηα έλα φκνξθν κέιινλ. Οη λίθεο θαηά ησλ θαλεξψλ ερζξψλ επέηξεπαλ ζηνπο απηνθξάηνξεο, ζηνπο θαξαψ, ζηνπο ηχξαλλνπο θαη ζηνπο χπαηνπο, λα πείζνπλ ηνλ εαπηφ ηνπο, πσο αθνχ ηα μέλα θξάηε γθξεκίζηεθαλ θάησ απφ ηα ρηππήκαηά ηνπο, αζθαιψο ζα είλαη πνιχ πην εχθνιν λα ηα βγάινπλ πέξα κε ηνπο δηθνχο ηνπο δπζαξεζηεκέλνπο ππή- θννπο, αλ απηνί απνθάζηδαλ λα εθδεισζνχλ. Ώιιά μερλνχζαλ φηη ζην ζηξαηφ ηνπο ππεξεηνχζαλ ηα αδέξθηα, ηα παηδηά, ή έζησ νη απινί γλψξηκνη εθείλσλ πνπ ζα είραλ — κε ην πέξαζκα ηνπ θαηξνχ — λα αληηκεησπίζνπλ, λα ζπληξίςνπλ ηελ εμέγεξζή ηνπο. ε θείλν ην δηαρσξηζκφ, ηελ αληηδηθία εγεκφλσλ θαη ππεθφσλ, βξίζθνληαλ ζεκειησκέλα ηα ζηνηρεία ηεο πξνφδνπ, πνπ ν Πιάηζλεξ ηα έιεγε, κε ην δηθφ ηνπ φξν θαη γηα ηνλ εαπηφ ηνπ «καγηφ ηνπ πνιηηηζκνχ». Καηαιάβαηλε ν Πιάηζλεξ φηη ν Υίηιεξ είρε ζνθηζηεί έλα ζαηαληθφ πείξακα. Δ λίθε ηνπ Ράηρ πάλσ ζ' νιφθιεξν ηνλ θφζκν ζα 'πξεπε λα θέξεη αηζζεηά πιηθά αγαζά ζηνλ θάζε γεξκαλφ ρσξηζηά, άζρεηα απφ ηε ζέζε ηνπ κέζα ζηε γεξκαληθή θνηλσλία. Ο Υίηιεξ ήζειε λα θηηάμεη φινπο ηνπο γεξκαλνχο εγεκφλεο ηνπ θφζκνπ, θαη ηνπο ππφινηπνπο αλζξψπνπο ηεο γεο ππή- θννχο ηνπο. Ήζειε, δειαδή, λα απνθιείζεη ηε δπλαηφηεηα λα εκθαληζηεί ε «καγηά ηνπ πνιηηηζκνχ», ηνπιάρηζην ζην θνληηλφ κέιινλ. Ώλ ζα ληθνχζε ν Υίηιεξ, νη γεξκαλνί ζα γίλνληαλ νινθιεξσηηθά πνιεκηθφ έζλνο. Ο Υίηιεξ ζα αθφπιηδε φινπο ηνπο άιινπο ιανχο, ζα ηνπο ζηεξνχζε ηελ θξαηηθή ηνπο νξγάλσζε, θη έηζη θάζε πξνζπάζεηα εμέγεξζεο ησλ θαηαθηεκέλσλ ζα ήηαλ θαηαδηθαζκέλε ζε απνηπρία. Σελ νξγάλσζε ησλ εμνπιηζκέλσλ γεξκαλψλ ζα κπνξνχζε λα ηελ αληαγσληζηεί κφλν θάπνηα επίζεο ηζρπξή, ζαλ ηε δηθή ηνπο, εζληθή νξγάλσζε.

...Ο Πιάηζλεξ θνίηαμε ην ξνιφη ηνπ. Βίρε αθφκα ψξα. ην κηθξφ θαθελείν, πίζσ απφ ηα ηδάκηα, πνπ πάλσ ηνπο δάθξπδαλ νη ζηάιεο ηεο βξνρήο, θάζνληαλ θάηη παηδηά θη έηξσγαλ παγσηφ. Φαίλεηαη ηα είρε θέξεη εδψ ε δαζθάια ηνπο.

«Σα ζθέθηνκαη φια κε θξηηήξηα ηνπ Ράηρ, ρακνγέιαζε κέζα ηνπ ν Πιάηζλεξ, ζαλ είδε έλαλ άληξα, πνπ θαζφηαλ ζην ηξαπέδη ησλ παηδηψλ. Ήηαλ λεαξφο θαη γεινχζε καδί κε ηα παηδηά. Σελ πέξαζε θαη ηνχηε ηε ρψξα ζαλ ην Ράηρ. Γηαηί -κφλν εθεί ηψξα δάζθαινη είλαη απνθιεηζηηθά γπλαίθεο, αθνχ φινη νη άληξεο, νη ηθαλνί λα θξαηήζνπλ φπια, πνιεκνχλ ζηα κέησπα. Κη φκσο ζηα ζρνιεία πξέπεη νη δάζθαινη λα 'λαη άληξεο. πσο ζηε πάξηε. Δ γπλαίθα κπνξεί λα θάλεη ηνλ παξεγνξεηή, φρη φκσο θαη ηνλ παηδαγσγφ. Σελ πξνεηνηκαζία ησλ λέσλ αλζξψπσλ γηα ην κέιινλ πξέπεη λα ηελ θάλεη ν άληξαο, πξάγκα πνπ ζα

απνθιείζεη ηηο άρξεζηεο απηαπάηεο ησλ παηδηψλ. Γηαηί δελ ππάξρεη ηίπνηα πην ζθιεξφ απφ ηε ζχγθξνπζε ηεο παηδηθήο ςεπδαίζζεζεο κε ηελ ελήιηθε πξαγκαηηθφηεηα...».

Μπήθε ζην θαθελείν, έθαηζε ζηε γσληά θαη παξάγγεηιε θξνπηνπαγσηφ. Σα παηδηά γεινχζαλ κε ηα αζηεία ηνπ δαζθάινπ ηνπο. Μηινχζε καδί ηνπο ζαλ ίζνο πξνο ίζνπο, δε θξφληηδε θαζφινπ λα παηδηαξίζεη, λα πξνζαξκνζηεί ζ' απηά, αιιά, αληίζεηα, αβίαζηα θαη ιεπηά, ηα «ηξαβνχζε» ζηε δηθηά ηνπ ειηθία.

Ο Πιάηζλεξ ζπκήζεθε ηα ζρνιεία ηνπ Ράηρ, ηελ ηπθιή ηνπο πεηζαξρία, ηελ πζηεξία, ηνλ ηξφκν κπξνζηά ζηνπο δαζθάινπο, θαη ζθέθηεθε: «Πψο, ινηπφλ, κπνξψ λα ζέισ εγψ ηε λίθε ηεο Γεξκαλίαο, αθνχ νη λαδηζηέο θη εδψ, αλ ληθήζνπλ, ζα θέξνπλ ηηο δηθέο ηνπο ζπλήζεηεο θαη ζα γίλνπλ ηνχηα ηα παηδάθηα κηθξνί ζηξαηηψηεο;

Βδψ, αληί γηα πνιεκηθά παηρλίδηα, ηνπο πξνηείλνπλ ηα ζπνξ. ελψ ζηα θνξίηζηα, αληί γηα καζήκαηα θεληήκαηνο, θαιιηεξγνχλ ηελ αγάπε γηα ηε κνπζηθή. Ώλ φκσο εξρφηαλ εδψ ν Υίηιεξ, ζα θάζνληαλ ηψξα ηα παηδάθηα ζην ηξαπέδη ηνπο ακίιεηα θαη ζα ηξψγαλ κε ηα κάηηα ην δάζθαιν ηνπο, ή κάιινλ ηε δαζθάια ηνπο, θαη ζα βάδηδαλ ζην δξφκν ζηε γξακκή κε ην ελ-δπν, θη φρη ζαλ ειεχζεξν ηζνχξκν, θαη ζα ραηξεηηφληαλ κεηαμχ ηνπο, κε θείλεο ηηο ειίζηεο θξαπγέο «Υάηι Υίηιεξ». ΐέβαηα, είλαη θπζηθφ λα ζέιεηο λα ληθήζεη ε παηξίδα ζνπ. Κη φκσο, εγψ εχρνκαη λα ληθεζεί γξήγνξα ε δηθή κνπ παηξίδα...».

Υσξίο λα βηάδεηαη ν Πιάηζλεξ απφζσλε ην παγσηφ ηνπ, θαη, ρακνγειψληαο, άθνπγε ηηο θνπβέληεο ησλ παηδηψλ. Ο δάζθαινο ξψηεζε:

ζα ην επραξηζηήζνπκε ην αθεληηθφ ηνχηεο ηεο φκνξθεο γσληάο, πνπ καο έδνζε δεζηφ θαηαθχγην θαη θξχν παγσηφ;

—Ναη! απάληεζαλ ηα παηδηά. —Φεθίδνπκε ηελ πξφηαζε! Πνηνο δε ζπκθσλεί; —Βγψ, είπε έλα θνξηηζάθη θνθθηλνκάιιηθν, κε θαθίδεο θαη πειψξηα γαιαλά κάηηα. Βγψ δε ζπκθσλψ. — Γηαηί; Κείλε ηε ζηηγκή άλνημε ε πφξηα ηνπ θαθελείνπ θαη, ηηλάδνληαο ηηο ζηάιεο ηεο βξνρήο απφ η' αδηάβξνρν

ηνπ, κπήθε έλαο ςειφο γαιαλνκάηεο γίγαληαο, εθείλνο απφ ην κπζηηθφ δηακέξηζκα. Μαδί ηνπ ήηαλ θη έλαο θνθαιηάξεο, κειαρξηλφο θαη θνληφζσ- κνο, κε γξήγνξεο θηλήζεηο θαη κε πξφζσπν γεκάην κνχζθνπια. Ο Πιάηζλεξ παξαιίγν λα ηηλαρηεί φξζηνο, αιιά ζπκήζεθε ηη ηνπ είρε πεη ν ςειφο: Ώλ ηνλ ηδεί, λα θάλεη ηνλ αλήμεξν. Ο Πιάηζλεξ έρσζε μαλά ην θεθάιη ηνπ ζηελ εθεκεξίδα θη αθνπγθξαδφηαλ ηελ θνπβέληα ησλ παηδηψλ.

— Αελ ζα καο πεηο ην γηαηί δελ ζπκθσλείο; ξσηνχζε ν δάζθαινο ην θνξηηζάθη, ζα πξέπεη λα μέξεηο λα ππεξαζπίδεζαη ηε γλψκε ζνπ. Μπνξεί λα 'ρεηο δίθην εζχ, θη εκείο λα κελ έρνπκε. ΐνήζα καο ινηπφλ.

— Δ κακά ιέεη φηη κεηά ην παγσηφ δελ θάλεη λα ηξαγνπδάκε, κπνξεί λα ραιάζεη ε θσλή καο, είπε ην θνξηηζάθη.

, -η^ Οη κακάδεο έρνπλ δίθην πνιιέο θνξέο. σζηά, αλ αξρίζνπκε λα ηξαγνπδάκε δπλαηά ή λα μεθσλίδνπκε ζην δξφκν, κπνξεί λα ραιάζεη ε θσλή καο... Βδψ, φκσο... ρη, δε λνκίδσ, εδψ δε ζα πάζεη ηίπνηα ε θσλή. Πάλησο, εζχ, αλ δε ζεο, κπνξείο λα κελ ηξαγνπδήζεηο. Αελ πξφθεηηαη λα ζπκψζνπκε καδί ζνπ.

Κη ν δάζθαινο άξρηζε πξψηνο έλα ραξνχκελν ηπξνιέδηθν ηξαγνχδη. Σ' αθεληηθφ ηνπ θαθελείνπ βγήθε απφ ηνλ πάγθν ηνπ θαη ρεηξνθξφηεζε ηα παηδηά. Βθείλα, θνπάδη, κε θσλέο θαη γέιηα, βγήθαλ απ' ην θαθελείν, θη ν Πιάηζλεξ ηα παξαθνινπζνχζε ζπιινγηζκέλνο.

«Κάπνπ ηνλ έρσ δεη απηφ ηνλ κειακςφ, είπε μαθληθά κέζα ηνπ. Μήπσο ήκαζηαλ καδί, θιεηζκέλνη ζην ζηξαηφπεδν; ρη... δελ ηνλ έρσ δεη εθεί. Κη φκσο ηνλ ζπκάκβο Σνλ ζπκάκαη πνιχ θαιά».

Φαίλεηαη πσο άζειά ηνπ παξαηεξνχζε πνιχ επίκνλα ην πξφζσπν ηνπ κειαρξηλνχ. Βθείλνο ην αληηιήθζεθε θαη ηνπ ρακνγέιαζε. Ώπφ θείλν ην ρακφγειν ν Πιάηζλεξ ηνλ ζπκήζεθε, ιεο θη είρε ηδεί ηνχηε ηε ζηηγκή κηα ζθελή απφ γλσζηή ηνπ παιηά θηλεκαηνγξαθηθή ηαηλία. Καη κάιηζηα ηνπ θάλεθε ζαλ λα άθνπγε ηε θσλή ηνπ: «Να ππνγξάςεη ηε δήισζε πσο ζε φια ζα είλαη ζην πιεπξφ ηνπ θχξεξ! ε φια! Γηα λα κελ έρεη αξγφηεξα θακηά δπλαηφηεηα λα καο δείρλεη κε ην δάρηπιν θαη λα ιέεη: «Ώπηνί θηαίλε, εγψ δελ είρα αλαθαησζεί!». ήκεξα θαλέλαο δελ κπνξεί λα θάζεηαη παξάκεξα! Πίζηε ή ζάλαηνο! Ώπηφ είλαη ην δίιεκκα γηα ην γεξκαλφ πνπ βγαίλεη απφ ην ζηξαηφπεδν». Ήηαλ ε δεχηεξε ρξνληά ηνπ πνιέκνπ. Σνλ είραλ θαιέζεη ζηελ Γθεζηάπν κηα αθφκα θνξά «γηα ζπδήηεζε». Σνλ θαινχζαλ ηνλ θαζεγεηή κηα θνξά ην ρξφλν, θαη πάληα ηελ άλνημε. Σνχηνο ν θνληνχιεο κειαςφο άληξαο είρε κπεη ζην γξαθείν, είρε αθνχζεη ηελ θνπβέληα ηνπ Πιάηζλεξ κε ηνλ γθεζηαπίηε, πνπ θνξψληαο ζηνιή ζπδεηνχζε θάζε θνξά κε φζνπο ηνπο θαινχζαλ γηα ζπδήηεζε, θη εθεί ν θνληνχιεο είρε πεη κε κίζνο, πζηεξηθά, ηα ιφγηα πνπ ραξάρηεθαλ ζηε κλήκε ηνπ θαζεγεηή. Ο Πιάηζλεξ πήγε ηφηε ζηνλ αδειθφ ηνπ, πνπ αθφκα δνχιεπε αξρίαηξνο θαη πνπ θαλέλαο δελ πεξίκελε πσο ζ' έλα ρξφλν ζα πέζαηλε. «Βίλαη ην ζπλεζηζκέλν ηνπ ζηπι, ηνπ είπε ν αδειθφο ηνπ. Πξφθεηηαη γηα πζηεξηθνχο θαη ηπθισκέλνπο πνπ φηαλ ζε αλαγθάδνπλ λα ππνγξάςεηο δήισζε γηα πίζηε ζην λαδηζκφ, πηζηεχνπλ, θαη κάιηζηα εηιηθξηλά, φηη ζνπ δίλνπλ έηζη κεγάιε ηηκή...».

Ο Πιάηζλεξ έλησζε ηα ρέξηα ηνπ λα ςηινηξεκνπιηάδνπλ. Αελ ήμεξε ηη λα θάλεη: Να πιεζηάζεη ηνλ ςειφ ζχληξνθν, ην αθεληηθφ ηεο γηάθθαο, λα ηνλ θαιέζεη παξάκεξα θαη λα ηνλ πξνεηδνπνηήζεη πνηνο είλαη ν κειαςφο ηεο παξέαο ηνπ; Να βγεη ζην δξφκν θαη λα παξαθνινπζήζεη αλ ζα πάλε καδί ζηε γηάθθα ή ζα ρσξίζνπλ; Ή λα ζεθσζεί πξψηνο απηφο θαη λα πξνιάβεη λα εηδνπνηήζεη ηνλ άιιν πνπ βξηζθφηαλ εθεί

(είρε αθνχζεη θη άιιε θσλή ηφηε πνπ είρε πάεη ζηε γηάθθα), έηζη πνπ λα πξνιάβεη λα βάιεη ζην παξάζπξν ην ζεκάδη ηνπ θηλδχλνπ;

«ηνπ! άζηξαςε μαθληθά ζην κπαιφ ηνπ Πιάηζλεξ κηα ζθέςε. Ση είρε ζην παξάζπξν ηελ πξψηε θνξά πνπ πήγα εθεί; Βίραλε ηε γιάζηξα κε ην ινπινχδη πνπ κνπ είπε ν ηίξιηηο; Ή κήπσο φρη; ρη, δελ είλαη δπλαηφλ λα 'θαλε ιάζνο... Ώιιά ηφηε γηαηί απηφο ν ζχληξνθνο ηψξα... ρη, φρη, αξρίδεη λα κε πηάλεη ε πζηεξία κνπ! ηνπ! Πξέπεη λα θπξηαξρήζσ πξψηα ζηνλ εαπηφ κνπ! ηνπ!».

Ο ςειφο δε γχξηζε θαζφινπ λα ηδεί ηνλ Πιάηζλεξ. ΐγήθε καδί κε ηνλ κειαρξηλφ ζπλνδφ ηνπ ζην δξφκν. Ο Πιάηζλεξ άπισζε ζηνλ θαθεηδή ην ρέξη ηνπ κ' έλα ραξηνλφκηζκα, ην ηειεπηαίν ηνπ, αιιά ν θαθεηδήο δελ είρε λα ηνπ δφζεη ξέζηα, θη έηξεμε ζην απέλαληη καγαδί. ηαλ γχξηζε θη έδνζε ηα ξέζηα θαη ζπλφδεςε ηνλ Πιάηζλεξ σο ηελ πφξηα, ν δξφκνο ήηαλ αδεηαλφο πηα. Ο θαζεγεηήο δελ είδε νχηε ηνλ ςειφ ηεο γηάθθαο, νχηε ην κειαςφ θνληνχιε.

«Μπνξεί, φκσο, ν κειαςφο λα 'λαη ζαλ ηνλ ηίξιηηο, είπε κέζα ηνπ ν Πιάηζλεξ. Ίζσο θαη ηνχηνο, ζαλ θαη θείλνλ, λα έπαηδε ηφηε ην ξφιν ηνπ, πνιεκψληαο ηνπο λαδηζηέο κέζα απφ ηηο γξακκέο ηνπο».

Κη απηή ε ζθέςε ηνλ θαζεζχραζε ιηγάθη. Ο Πιάηζλεξ δχγσζε ζην ζπίηη φπνπ βξηζθφηαλ ε γηάθθα, θαη, ξίρλνληαο κηα καηηά ζην παξάζπξν, είδε

κέζα ηνλ ςειφ θαη ηνλ κειαρξηλφ. Έζηεθαλ φξζηνη θνπβεληηάδνληαο θάηη θη αλάκεζά ηνπο θαηλφηαλ ην άζπξν ινπινχδη, ην ζεκάδη ηνπ θηλδχλνπ. Ο ξψζνο πξάθηνξαο, πνπ είρε αληηιεθζεί λα ηνλ παξαθνινπζνχλ, πξφιαβε θη έβαιε εθείλν ην ζεκάδη ηνπ θηλδχλνπ, ελψ νη γθεζηα- πίηεο δελ κπφξεζαλ λα εμαθξηβψζνπλ ηη ζήκαηλε εθείλν ην ινπινχδη: «φια εληάμεη» ή «ε γηάθθα πξνδφζεθε». Βπεηδή φκσο ήηαλ ζίγνπξνη πσο ν ξψζνο δελ ήμεξε φηη ηνλ θπλεγνχζαλ, ηα άθεζαλ φια φπσο ήηαλ, θη αθνχ ν Πιάηζλεξ κε ηελ αθεξεκάδα ηνπ κπήθε κέζα ηελ πξψηε θνξά, ρσξίο λα πξνζέμεη ην ινπινχδη, νη γθεζηα- πίηεο ζηγνπξεχηεθαλ φηη ζηε γηάθθα φια είλαη εληάμεη.

Οη δχν είδαλ ηνλ Πιάηζλεξ απφ ην παξάζπξν, θη ν ςειφο ηνπ έγλεςε ρακνγειψληαο. Ο Πιάηζλεξ γηα πξψηε θνξά έβιεπε ηψξα ρακφγειν ζην πξφζσπν ηνπ ςεινχ, θη εθείλν ην ρακφγειν ηνλ βνήζεζε λα ηα θαηαιάβεη φια. Σνπ ρακνγέιαζε θη απηφο θη άξρηζε λα πεξλάεη ζηελ άιιε κεξηά ηνπ δξφκνπ: Βίρε ζθεθηεί πσο εθεί δελ ζα ηνλ έβιεπαλ απφ ςειά θαη ζα ηνπο μέθεπγε. Ώιιά ζε ιίγν, θαζψο γχξηζε λα ηδεί πίζσ ηνπ, αληηιήθζεθε δπν άληξεο πνπ ηνλ αθνινπζνχζαλ βαδίδνληαο θαη ηάρα θνηηψληαο ηηο βηηξίλεο θάπνπ εθαηφ κέηξα πίζσ ηνπ.

Ο Πιάηζλεξ έλησζε λα θφβνληαη ηα πφδηα ηνπ. «Να θσλάμσ; Να δεηήζσ βνήζεηα; Μα απηνί ζα πξνιάβνπλ πξψηνη. Ξέξσ θαιά ηη πξφθεηηαη λα κνπ

θάλνπλ. Ο ηίξιηηο κνπ είρε πεη, φηη ηνλ θαζέλα κπνξνχλ λα ηνλ λαξθψζνπλ ή λα ηνλ παξνπζηάζνπλ ζαλ ηξειφ».

ηηο ζηηγκέο ηνπ κεγάινπ θηλδχλνπ, αλ ν άλζξσπνο δελ έρεη αθφκα ράζεη ηελ ηθαλφηεηα λ' αληηζηαζεί, ε πξνζνρή ηνπ νμχλεηαη ηδηαίηεξα, ην κπαιφ δνπιεχεη ζην αλψηαην φξην ηεο ππεξέληαζεο.

Ο Πιάηζλεξ είδε ζε θείλε ηελ είζνδν, φπνπ είρε κπεη πξνρηέο, έλα θνκκάηη γαιάδηνπ, ρηνληζκέλνπ, ρακεινχ νπξαλνχ.

«Βθεί ππάξρεη απιή θαη πέξαζκα, ζπκπέξαλε ν Πιάηζλεξ. Πξέπεη λα κπσ & απηή ηελ είζνδν». Μπήθε ζηε ζηνά βαδίδνληαο κε μπιηαζκέλα πφδηα πνπ έηξεκαλ ζηα γφλαηα. Σν ρακφγειν έδεηρλε

παγσκέλν ζην ρισκηαζκέ- λν ηνπ πξφζσπν. Έθιεηζε πίζσ ηνπ ηελ απιφπνξηα θαη ξίρηεθε ζηελ άιιε πφξηα πνπ έβγαδε ζηελ απιή. Σελ έζπξσμε,

θαη θαηάιαβε πσο ήηαλ θιεηδσκέλε. Έζπξσμε δπλαηά κε ηελ πιάηε ηνπ, κα ε πφξηα δελ άλνηγε. Ο Πιάηζλεξ έζπξσμε πάιη, κ' φζε δχλακε είρε, κα ε θιεηδσκέλε πφξηα αληηζηεθφηαλ, ελψ απφ ην

παξαζπξάθη ηεο, εθείλν απ' φπνπ ν θαζεγεηήο είρε ηδεί ην θνκκάηη ηνπ γαιάδηνπ νπξαλνχ, ήηαλ αδχλαην λα πεξάζεη.

«Άιισζηε δελ είκαη θαη ζην ζηλεκά, ζθέθηεθε μαθληθά θνπξαζκέλνο, αδηάθνξα, ιεο θη ήηαλ μέλνο ζηνλ εαπηφ ηνπ. Βθεί, πνπ βιέπεηο έλα γέξν λα ρψλεηαη ζην παξάζπξν θαη λα ζθελψλεη. Σα πφδηα κνπ ζα κείλνπλ απφμσ θξεκαζκέλα, ζα ηα πηάζνπλ θαη ζα ηα ηξαβνχλ λα κε μεζθελψζνπλ».

Ώλέβεθε ζην πξψην θεθαιφζθαιν, αιιά ην παξάζπξν, απ' φπνπ ζα κπνξνχζε λα πεδήζεη, έβιεπε ζηνλ εξεκηθφ, ήζπρν δξφκν, θαη ζε θείλν ην δξφκν βάδηδαλ νη δπν άληξεο κε ηα ξεπνχκπιηθα, πνπ ηψξα δε ράδεπαλ πηα ζηηο βηηξίλεο, αιιά παξαηεξνχζαλ πξνζερηηθά ηελ είζνδν ηεο ζηνάο, φπνπ είρε κπεη ν θαζεγεηήο. Ο Πιάηζλεξ αλέβεθε ηξέρνληαο ζην επφκελν θεθαιφζθαιν, αιιά ην παξάζπξν, πνπ έβιεπε ζηελ απιή, ήηαλ θαξθσκέλν κε θφληξα πιαθέ.

«Σν πην θνβεξφ είλαη φηαλ απηνί ζε γδχλνπλ. νπ θνηηνχλ ην ζηφκα... Νηψζεηο ζαλ ηε κχγα ζηα ρέξηα ηνπο. ηε Ρψκε απιά ζε ζθφησλαλ, ζε θείλν ηνλ σξαίν θαηξφ ηεο ηίκηαο αξραηφηεηαο. Βλψ ηνχηνη ζέινπλ ή λα ζε αλακνξθψζνπλ ή λα ζε πνδνπαηήζνπλ πξηλ ζνπ πεξάζνπλ ηε ζειεηά ηεο θξεκάιαο. Καη βέβαηα εγψ δελ ζα ηα αληέμσ ηα βαζαληζηήξηα. Σφηε, ηελ πξψηε θνξά πνπ κ' έπηαζαλ, δελ είρα ηη λα θξχςσ, θαη πάιη δελ άληεμα θαη ηνπο είπα φζα εθείλνη ήζειαλ λα ηνπο πσ, θαη έγξαςα φζα εθείλνη ήζειαλ λα γξάςσ. Κη ήκνπλ θαη πην λένο ηφηε. Σψξα, κφιηο ζ' αξρίζνπλ λα κε βαζαλίδνπλ, ζίγνπξα δελ ζα αληέμσ, θαη ζα πξνδφζσ ηε κλήκε ηνπ αδειθνχ κνπ. Μα θαη λα πξνδφζσ ηε κλήκε ηνπ αδειθνχ είλαη θηφιαο ν ζάλαηνο γηα κέλα. Καιχηεξα, ινηπφλ, λα πεζάλσ ρσξίο λα γίλσ πξνδφηεο».

ηάζεθε κπξνζηά ζε κηα πφξηα. Δ ηακπειίηζα έγξαθε: «Φξαληο Οπικ», δηδάθηνξαο λνκηθήο. «Σψξα ζα ρηππήζσ ην θνπδνχλη απηνπλνχ ηνπ θαζεγεηή, μεζάξξεςε μαθληθά ν Πιάηζλεξ. ζα ηνπ πσ

φηη κ' έρεη πηάζεη ε θαξδηά κνπ. Σα δάρηπιά κνπ είλαη θηφιαο παγσκέλα, ην πξφζσπν

ζίγνπξα ζα 'λαη άζπξν ζαλ ην παλί. ζα ηνπ δεηήζσ λα θσλάμεη γηαηξφ. Ώο κε ζθνηψζνπλ κε ηα πηζηφιηα ηνπο κπξνζηά ζε θφζκν, ίζσο έηζη πξνιάβσ λα θσλάμσ πνηνη είλαη».

Ο Πιάηζλεξ πάηεζε ην θνπδνχλη. Άθνπζε ην καθξφζπξην ήρν ηνπ πίζσ απφ ηελ πφξηα. «Κη αλ κε ξσηήζεη ν Οπικ πνχ κέλσ; Ώο κε ξσηήζεη! Καιχηεξα λα κε πηάζεη ηνχηε ε αζηπλνκία.

πνπ λα 'λαη ζα γθξεκηζηεί ν Υίηιεξ. Σφηε θη εγψ ζα κπνξψ λα ηνπο πσ πνηνο είκαη θη απφ πνχ έρσ έξζεη».

Πάηεζε ην θνπδνχλη μαλά θαη μαλά, κα θαλέλαο δελ ηνπ απάληεζε. «Ώπηφο ν Οπικ θάζεηαη ηψξα ζην θαθελείν θαη παίξλεη ην παγσηφ ηνπ. Νφζηηκν, κε θξάνπια θαη

κπηζθφηα, είπε πάιη ζαλ μέλνο ζηνλ εαπηφ ηνπ ν Πιάηζλεξ. Αηαβάδεη ηελ εθεκεξίδα ηνπ, θη νχηε ηνλ λνηάδεη γηα κέλα». .

Ο Πιάηζλεξ έηξεμε ςειά ζηε ζθάια. ηάζεθε ζην άιιν θεθαιφζθαιν, ζθνπεχνληαο λα ρηππήζεη ην θνπδνχλη ηεο πφξηαο απέλαληη απφ ηελ πφξηα ηεο γηάθθαο. Ώιιά ε πφξηα ηεο γηάθθαο άλνημε, θη ν ςειφο μαλζφο, βγαίλνληαο ζην θεθαιφζθαιν, ηνπ είπε:

—Λαζέςαηε ζηνλ αξηζκφ, ζχληξνθε. έ ηνχηε ηελ είζνδν είκαζηε κφλν εκείο θαη ν Οπικ, πνπ κφιηο πξηλ ιίγν ρηππήζαηε ην θνπδνχλη ηνπ. ινη νη άιινη κπαίλνπλ απφ ηηο δηπιαλέο εηζφδνπο.

Ο Πιάηζλεξ έζηεθε ζηκά ζην παξάζπξν ηνπ θεθαιφζθαινπ. Ήηαλ κεγάιν κε άπιπηα ηα ηδάκηα ηνπ. «ην ηξαπέδη κνπ απφκεηλε κηζνηειεησκέλν ην ρεηξφγξαθν. Βίρα ζηακαηήζεη ζηα κηζά ηεο ζειίδαο. Κη

φκσο, πξνρσξνχζα ηφζν θαιά, Ώλ δελ εξρφκνπλ εδψ, ζα θαζφκνπλ ηψξα θαη ζα 'γξαθα ζην ΐεξνιίλν ηε κειέηε κνπ, θη φηαλ ζα ηειείσλαλ φια, ζα ηα 'βγαδα βηβιίν ηα ρεηξφγξαθά κνπ. Σψξα φκσο; Οχηε ζα θαηαιάβεη θαλέλαο ην γξαθηθφ κνπ ραξαθηήξα».

Πήδεζε απ' ην παξάζπξν, κε ηα πφδηα κπξνζηά, ζέιεζε λα μεθσλίζεη, κα δελ ην κπφξεζε, γηαηί ε θαξδηά ηνπ έζπαζε κφιηο έλησζε θάησ ηνπ ην νξκεηηθφ θελφ. Πξφζσπν κε πξφζσπν

ηαλ ηνπ Μίιεξ ηνπ αλάθεξαλ φηη ν ηίξιηηο πεξπαηάεη ζηνπο δηαδξφκνπο ηεο ΓΑΏΏ πεγαίλνληαο ζην γξαθείν ηνπ, γηα κηα ζηηγκή ζάζηηζε. Ήηαλ ζίγνπξνο πσο ηνλ ηίξιηηο ζα ηνλ έπηαλαλ θάπνπ αιινχ.

Υσξίο λα κπνξεί λα εμεγήζεη ην γηαηί, ζ' φιν απηφ ην δηάζηεκα είρε κφληκα ηελ πξναίζζεζε ηεο επηηπρίαο. ΐέβαηα, ήμεξε ην πνχ είρε θάλεη ιάζνο. Αερφηαλ ην πσο ηα είρε ράζεη, βιέπνληαο θαηακαηψκελν ηνλ Υφιηνθ. Καη βέβαηα ν ηίξιηηο ηα είρε θαηαιάβεη φια, γη' απηφ, πίζηεπε ν Μίιεξ, βηάζηεθε λα εμαθαληζηεί. Σψξα φκσο, πνπ ν ηίξιηηο εκθαλίζηεθε μαλά ζην θηίξην ηεο απηνθξαηνξηθήο αζθάιεηαο, ε πιεξνθνξία πσο βάδηδε ήζπρα ζηνπο δηαδξφκνπο ραηξεηψληαο ηνπο γλσζηνχο ηνπ, πξνθάιεζε ζηνλ Μίιεξ* θαηλνχξγην ζάζηηζκα, θη ε ζηγνπξηά ηνπ γηα ηελ επηηπρία θινλίζηεθε.

Ο ππνινγηζκφο ηνπ ηίξιηηο ήηαλ απιφο: Κάλνληαο ηνλ ερζξφ λα ηα ράζεη ζεκαίλεη φηη θέξδηζεο θηφιαο ηε κηζή λίθε. Ήμεξε πσο ε ζχγθξνπζε κε ηνλ Μίιεξ ηνλ πεξίκελε, θαη κάιηζηα πεξίπινθε, αθνχ ν Υφιηνθ είρε ζθαιίζεη ηα πην ηξσηά ζεκεία ηεο ππφζεζεο ησλ θπζηθψλ. Ώιιά ν Υφιηνθ δελ ήηαλ αξθεηά πξνεηνηκαζκέλνο γηα λα δηαηππψζεη θαηεγνξία, θαη ην θάζε ζεκείν ζην νπνίν πξνζέγγηδε —πεξηζζφηεξν κε ηε δηαίζζεζε παξά κε απνδείμεηο— ζα κπνξνχζε λα αληηθξνπζηεί, ή ηνπιάρηζηνλ είρε δπν εξκελείεο. Ο ηίξιηηο ζπκήζεθε ηελ θνπβέληα πνπ είρε κε ηνλ έιελκπεξγθ ζηε δηάξθεηα ηεο γηνξηαζηηθήο βξαδηάο γηα ηα γελέζιηα ηνπ θχξεξ. Μεηά ηελ νκηιία ηνπ Υίκιεξ δφζεθε ζπλαπιία, θη χζηεξα πέξαζαλ φινη ζηε κεγάιε αίζνπζα κε ηνπο κεδέδεο αξαδηαζκέλνπο ζηα ηξαπέδηα. Ο ξατρζθχξεξ, φπσο ην ζπλήζηδε, έπηλε κεηαιιηθφ λεξφ, νη πθηζηάκελνη ηνπ θαηέβαδαλ θνληάθ. Σφηε ήηαλ πνπ ν ηίξιηηο είρε πεη ζηνλ έιελκπεξγθ πφζν αλφεηα ζπκπεξη- θέξνληαλ νη άλζξσπνη ηνπ Μίιεξ ζηνλ θπζηθφ επηζηήκνλα πνπ είρε ζπιιεθζεί πξηλ ηξεηο κήλεο. «πσο θαη λα ην θάλνπκε, είρα θνηηήζεη θη εγψ έλα θεγγάξη ζηε θπζηθνκαζεκαηηθή ζρνιή, έιεγε ν ηίξιηηο. Αε κνπ αξέζεη λα ην ζπκάκαη απηφ, γηαηί θφληεςα λα γίλσ ειίζηνο, αιιά φπσο θαη λα ην θάλνπκε έρσ πεξάζεη απ' απηφ ην ζηλάθη. Κη χζηεξα απηφο ν Ρνχλγθε έρεη ζρέζεηο: πνχδαζε θαη δνχιεςε πέξα απ' ηνλ σθεαλφ, ζα 'ηαλ πην ρξήζηκν λα αζρνινχκαζηε εκείο καδί ηνπ. Σν πηζηεχσ απηφ».

Σν πέηαμε εθείλν ην θαξθί ζηνλ έιελκπεξγθ, θη ακέζωο άξρηζε λα δηεγείηαη αλέθδνηα. Ο έιελκπεξγθ ραράληδε αθνύγν- ληάο ηα. Όζηεξα ηξαβήρηεθαλ θνληά ζην παξάζπξν θαη ζπδεηνύζαλ γηα θείλε ηελ επηρείξεζε, πνπ ν έιελκπεξγθ είρε αλαζέζεη ηελ εθηέιεζή ηεο ζε κηα νκάδα ζπλεξγαηψλ ηνπ, ζηελ νπνία ζπκκεηείρε θαη ν ηίξιηηο. Ήηαλ κηα επηρείξεζε κεγάιεο παξαπιεξνθφξεζεο, ππνινγηζκέλε λα ρψζεη ζθήλα αλάκεζα ζηνπο ζπκκάρνπο. Ο ηίξιηηο, απφ ηφηε αθφκα, είρε πξνζέμεη πωο ν έιελκπεξγθ εθάξκνδε κηα δηθή ηνπ γξακκή—πνιχ επηθπιαθηηθά θαη κε θάζε είδνπο ζσξάθηζε,ρσξίο βηαζχλε—κέ ζηφρν ην δηαρωξηζκφ ησλ δπηηθψλ ζπκκάρσλ απφ ην Κξεκιίλν. Καη κάιηζηα ζε θείλν ην παηρλίδη ηνπ, ν έιελκπεξγθ θξφληηδε πάληα λα ζηξέθεη ην θχξην ρηχπεκα θαηά ηνπ Κξεκιίλνπ. Σν θφιπν ηνπ ήηαλ ην παξαθάησ: Ο έιελκπεξγθ είρε εθνδηάζεη ηηο γεξκαληθέο κνλάδεο πνπ βξίζθνληαλ ζηηο γξακκέο ηνπ Ώηιαληηθνχ κε εγγιέδηθα φπια. Σα φπια εθείλα ηα είραλ αγνξάζεη νη γεξκαλνί δηακέζνπ νπδεηέξσλ θξαηψλ θαη ηα κεηαθέξαλ κέζα απφ ηε Γαιιία ρσξίο ηα ηδηαίηεξα κέηξα αζθάιεηαο πνπ εθαξκφδνληαλ πάληα ζε ηέηηνπ είδνπο κεηαθνξέο. ΐέβαηα,—θη απηφ ήηαλ επίζεο επηδέμηα ζηεκέλν παηρλίδη—κφιηο νη παξηηδάλνη έθιεςαλ θάκπνζα εγγιέδηθα απηφκαηα απφ ηηο γεξκαληθέο απνζήθεο, εθδφζεθε κηα δηαηαγή, πνπ απεηινχζε κε ηνπθεθηζκφ γηα ηελ απξφζερηε θξνχξεζε ησλ απνζεθψλ ηνπ νπιηζκνχ. Δ δηαηαγή εθείλε θπθινθφξεζε ζε πιήζνο αληίηππα, θη νη πξάρηνξεο ηνπ έιελκπεξγθ, πνπ δνχιεπαλ γηα ηελ αλαθάιπςε ησλ παξηηδάλσλ, βξήθαλ ηνλ ηξφπν λα «ηξνθνδνηήζνπλ» ηνπο Μαθί κ' έλα αληίηππν ηεο δηαηαγήο.

Με βάζε εθείλα ηα «απφξξεηα» ζηνηρεία έβγαηλε ην ζπκπέξαζκα, πσο νη δπηηθνί ζχκκαρνη δε ζθέθηνληαλ θαζφινπ λα θάλνπλ απφβαζε ζηε Γαιιία ή ζηελ Οιιαλδία, αιιηψο πνηνο ν ιφγνο λα πνπιάλ ηα φπια ηνπο ζηνλ ερζξφ; Ο έιελκπεξγθ είρε παηλέςεη ηφηε ηε δνπιηά ηνπ ηίξιηηο, πνπ αζρνιήζεθε κε ηελ νξγαλσηηθή πιεπξά ηνπ ζέκαηνο. Ο αξρεγφο ηεο θαηαζθνπείαο δελ έβγαηλε θαζφινπ απφ ην γξαθείν ηνπ: Πεξίκελε ηελ έθξεμε αγαλάρηεζεο ηνπ Κξεκιίλνπ, πεξίκελε λα δηαιπζεί ε ζπκκαρία ηνπ ηάιηλ, ηνπ Σζφξηζηι θαη ηνπ Ρνχδβειη. Ο ηίξιηηο έδεηρλε λα δνπιεχεη αθνχξαζηα. Οη πξνηάζεηο ηνπ εγθξίλνληαλ ακέζσο απφ ηνλ έιελκπεξγθ. ΐέβαηα, ηίπνηα απ' απηά πνπ πεξίκελε ν αξρεγφο ηεο θαηαζθνπείαο έιελκπεξγθ δελ έγηλε. Ο ηίξιηηο είρε πιεξνθνξήζεη ηε Μφζρα γηα φια φζα ήμεξε ζρεηηθά κε θείλε ηελ επηρείξεζε. Καη κάιηζηα ηηο πιεξνθνξίεο ηνπ ηηο είρε ζηείιεη ακέζσο κφιηο άξρηζε ε επηρείξεζε, θαη πξνεηδνπνίεζε ηε Μφζρα φηη ην Λνλδίλν πνηέ δελ είρε πνπιήζεη φπια ζηνπο λαδηζηέο θαη φηη φιν εθείλν ην ζέκα απ' ην άιθα σο ην σκέγα δελ ήηαλ παξά κηα θαινζηεκέλε θαη κε απφκαθξνπο ζηφρνπο παξαπιεξνθφξεζε.

Κνπβεληηάδνληαο ζηε γηνξηή γηα ηα γελέζιηα ηνπ θχξεξ, ν ηίξιηηο ζθφπηκα δηέθπγε απφ ην ζέκα ηνπ θπζηθνχ Ρνχλγθε θαη γχξηζε φιε ηελ θνπβέληα ζηελ απνηπρία ηνπ παηρληδηνχ κε ην Κξεκιίλν. Ήμεξε πσο ν έιελκπεξγθ, γελλεκέλνο θαηάζθνπνο, επαγγεικαηίαο, μερλψληαο ηηο ιεπηνκέξεηεο, πνηέ δελ μερλάεη ηα θχξηα ζέκαηα απφ θακηά ζπδήηεζε, αθφκα θη απ' ηελ θνπβέληα κε ηνλ θεπνπξφ ηνπ. Ο έιελκπεξγθ ήηαλ ηζάμηνο αληίπαινο, θαη ζηα ζέκαηα ηεο ζηξαηεγηθήο ήηαλ πνιχ δχζθνιν, αλ φρη αδχλαην ,λα ηνλ μεγειάζεη θαλέλαο. Ώιιά κειεηψληαο ηνλ, ν ηίξιηηο πξφζεμε κηα ελδηαθέξνπζα ιεπηνκέξεηα: Σηο αμηφινγεο πξνηάζεηο ησλ ζπλεξγαηψλ ηνπ ν έιελκπεξγθ ζηελ αξρή έθαλε φηη δελ ηηο πξφζερε, θαη γχξηδε ηελ θνπβέληα ζε άιιν ζέκα. Καη κφλν αθνχ πεξλνχζαλ κέξεο, βδνκάδεο, ή θαη κήλεο αθφκα, ζπκπιήξσλε ηελ μέλε πξφηαζε κε ηε δηθή ηνπ αληίιεςε ηνπ πξνβιήκαηνο θαη ηελ παξνπζίαδε ηε ίδηα εθείλε ηδέα, ηψξα φκσο ζαλ δηθή ηνπ πξφηαζε, ζαλ θφιπν θαινζηεκέλν πνπ ν ίδηνο ην είρε ζπιιάβεη θαη ην είρε θνξκάξεη γηα εθηέιεζε. Καη κάιηζηα, ζε κηα πξφηαζε πνπ ξίρηεθε έηζη, ζαλ απιή ηδέα, εθείλνο έδηλε ηφζε ιάκςε, ηφζν ζηελά έζκηγε ην ζέκα κε ην γεληθφ ζχκπιεγκα ησλ πξνβιεκάησλ πνπ αληηκεηψπηδε ην Ράηρ, ψζηε θαλέλαο δε ζα κπνξνχζε πνηέ νχηε λα ηνλ ππνςηαζηεί θαζφινπ γηα θινπή μέλεο πλεπκαηηθήο ηδηνθηεζίαο.

Ο ηίξιηηο είρε θάλεη δηάλα. —ηαληαξηελθχξεξ, ηνπ είπε ν έιελκπεξγθ κεηά απφ δπν βδνκάδεο, λνκίδσ πσο ε ηερλνινγηθή

ππεξνρή ζα απνηειέζεη ην θαζνξηζηηθφ ζηνηρείν ζηελ ηζηνξία ηνπ θφζκνπ, φηαλ νη επηζηήκνλεο ζα δηεηζδχζνπλ ζηα κπζηηθά ηνπ αηνκηθνχ ππξήλα. Φαληάδνκαη πσο απηφ ην έρνπλ θαηαιάβεη νη επηζηήκνλεο, αιιά δελ αμηψζεθαλ αθφκα λα ην θαηαλνήζνπλ νη πνιηηηθνί, ζα είκαζηε νη απηφπηεο κάξηπξεο ηνπ εθθπιηζκνχ ηνπ επαγγέικαηνο ηνπ πνιηηηθνχ, κε ηελ έλλνηα πνπ ην ζπλεζίζακε ζηνπο δεθαελληά αηψλεο ηεο ηζηνξίαο. Δ επηζηήκε ζα ππαγνξεχεη ην κέιινλ ζηελ πνιηηηθή. Σν λα θαηαλνήζνπκε ηα πξσηαξρηθά θίλεηξα εθείλσλ ησλ αλζξψπσλ ηεο επηζηήκεο πνπ έρνπλ βγεη ζηα πξνσζεκέλα ζχλνξα ηνπ κέιινληνο, ην λα ηδνχκε πνηνο εκπλέεη απηνχο ηνπο αλζξψπνπο ζηελ έξεπλά ηνπο, απηφ είλαη ζηφρνο φρη ηνπ ζήκεξα, ή κάιινλ φρη ηφζν ηνπ ζήκεξα, αιιά ηεο καθξηλήο πξννπηηθήο. Γη' απηφ θαη ζα πξέπεη εζείο λα αζρνιεζείηε κε ην θπιαθηζκέλν θπζηθφ. Μνπ δηαθεχγεη ην.φλνκά ηνπ...

Ο ηίξιηηο ην θαηάιαβε πσο πξφθεηηαη γηα έιεγρν. Ο έιελκπεξγθ ήζειε λα εμαθξηβψζεη αλ ν μχπληνο ηίξιηηο είρε θαηαιάβεη απφ πνχ μεθίλεζε ηνχηνο ν κνλφινγνο ηνπ, αλ ν έκπεηξνο ηίξιηηο ζπκφηαλ αθφκα ην πνηνο ηελ είρε ξίμεη ηνχηε ηελ ηδέα παιηφηεξα ζηνλ έιελκπεξγθ. Ώιιά ν ηίξιηηο ζψπαηλε, παξαηε-ξψληαο αδηάθνξνο ηα δάρηπιά ηνπ. Ο ηίξιηηο θξάηεζε ηελ απαξαίηεηε παχζε θη χζηεξα θνίηαμε απνξεκέλα ηνλ κπξηγθαληελθχ- ξεξ. Έηζη κπήθε ζηελ ππφζεζε Ρνχλγθε. Έηζη πέηπρε λα καηαηψζεη ηε ξεαιηζηηθή δπλαηφηεηα ησλ γεξκαλψλ—αλ ληθνχζε ε άπνςε ηνπ Ρνχλγθε—λα πιεζηάζνπλ απνθαζηζηηθά ζηε δεκηνπξγία ηεο αηνκηθήο βφκβαο απφ ην ηέινο θηφιαο ηνπ 1944.

ΐέβαηα, χζηεξα απφ ηηο πνιιέο κέξεο πνπ πέξαζε ζπδεηψληαο κε ηνλ Ρνχλγθε, πείζηεθε φηη ε ίδηα ε κνίξα εκπφδηδε ηε Γεξκαλία λα απνρηήζεη ην λέν φπιν, αθνχ ν Υίηιεξ, χζηεξα απφ ηε ζπληξηβή ζην ηάιηλγθξαλη, αξληφηαλ λα ρξεκαηνδνηήζεη ηηο επηζηεκνληθέο έξεπλεο γηα ηελ άκπλα, αλ νη επηζηήκνλεο δελ ηνπ ππφζρνλ- ηαλ ηε ξεαιηζηηθή, ηελ πξαρηηθή αληαπφδνζε ηεο δαπάλεο ζε ηξεηο, ην πνιχ ζε έμη κήλεο.

Βίλ' αιήζεηα πσο ν Υίκιεξ ελδηαθέξζεθε γηα ην πξφβιεκα ηνπ αηνκηθνχ φπινπ θαη ίδξπζε ην «Βληαίν ηακείν ζηξαηησηηθν- επηζηεκνληθψλ εξεπλψλ», αιιά ν Γθέξηλγθ, πνπ είρε ηελ επζχλε γηα ηε δηεμαγσγή ηεο επηζηεκνληθήο έξεπλαο ζην Ράηρ, απαίηεζε λα κπεη θάησ απφ ηε δηθή ηνπ επίβιεςε ην ηέθλν εθείλν ηνπ Υίκιεξ. Κη έηζη νη ζνθνί γεξκαλνί θπζηθνί βξέζεθαλ έμσ απφ ην νπηηθφ πεδίν ηεο εγεζίαο, θαη κάιηζηα ηε ζηηγκή πνπ θαλέλαο απφ ηνπο θχξεξ ηεο Γεξκαλίαο δελ είρε αλψηεξε, ζε επίπεδν ηλζηηηνχηνπ, κφξθσζε, κε εμαίξεζε ηνλ πέεξ θαη ηνλ αρη.

Σψξα ν ηίξιηηο είρε λα θεξδίζεη ην δεχηεξν ζηάδην ηεο κάρεο: Έπξεπε λα απνδείμεη πσο είρε δίθην ζε θείλε ηελ ππφζεζε. Βίρε θαινζθεθηεί ηε ζηάζε ηνπ. Βίρε ηζρπξά επηρεηξήκαηα θαη γεξή ζέζε. Έπξεπε λα ηνλ ληθήζεη ηνλ Μίιεξ, θαη ζα ηνλ ληθνχζε. Αε βηάζηεθε λα πάεη ζην γξαθείν ηνπ. Πεξλψληαο απ' ηνλ πξνζάιακν ηνπ Μίιεξ, ξψηεζε ηνλ νιηο:

—Παιηφθηιε, ξσηήζηε ηνλ αξρεγφ ζαο: Έρεη ηίπνηα γηα κέλα; ζα κε δερηεί ακέζσο, ή λα πάσ γηα κηζή σξίηζα χπλν;

—ζα ξσηήζσ, απάληεζε ν νιηο θαη κπήθε ζηνπ Μίιεξ. Γχξηζε ζε δπν ιεπηά, ιέγνληαο: —πσο πξνηηκάηε εζείο. Ο αξρεγφο είλαη πξφζπκνο λα ζαο δερηεί θη απηή ηε ζηηγκή, ή, αλ ζέιεηε,

κπνξεί λα ζαο δερηεί ην βξάδπ.

«Πεξηπιέθεηαη ην ζέκα, θαηάιαβε ν ηίξιηηο. ζέιεη λα ηδεί πνχ ζα πάσ. Αε ρξεηάδεηαη ε ρξνλνηξηβή: Έηζη θη αιιηψο ε κάρε ζα θξηζεί ζε κηα, ην πνιχ ζε δπν ψξεο. Ώθφκα θη αλ ρξεηαζηεί λα θιεζνχλ εκπεηξνγλψκνλεο απφ ην ηλζηηηνχην ηνπ νχκα λ».

—,ηη κε ζπκβνπιέςεηε, απηφ θαη ζα θάλσ, είπε. Φνβάκαη πσο ην βξάδπ ν αξρεγφο κπνξεί λα πάεη ζηνπο παξαπάλσ, θη εγψ ζα θάζνκαη εδψ λα ηνλ πεξηκέλσ σο ην πξσί. σζηά ην ζθέθηνκαη;

—σζηά, ζπκθψλεζε ν νιηο. —Πάεη λα πεη, ηψξα; Ο νιηο ηνπ άλνημε ηελ πφξηα θαη είπε: —Πεξάζηε, ζηαληαξηελθχξεξ. Σν γξαθείν ηνπ Μίιεξ ήηαλ ζθνηεηλφ: Ο νκπεξγθξνππελθχ- ξεξ θαζφηαλ ζηελ πνιπζξφλα ζηκά ζην

ηξαπεδάθη θη άθνπγε Μπη - Μπη - η. Μηα αληηγεξκαληθή πξνπαγαλδηζηηθή εθπνκπή ηνπ εγγιέδηθνπ ξαδηνθσληθνχ ζηαζκνχ. ηα γφλαηά ηνπ ν Μίιεξ είρε αλνηρηφ έλα ληνζηέ θαη θνίηαδε πξνζερηηθά ηα ραξηηά, γπξίδνληαο θάζε ηφζν ην θνπκπί ηνπ ξαδηφθσλνπ φηαλ έζβελε ε θσλή ηνπ εθθσλεηή. Ο Μίιεξ έδεηρλε θνπξαζκέλνο, είρε μεθνχκπσην ην γηαθά ηνπ καχξνπ ρηησλίνπ ηνπ. Ο θαπλφο έζηεθε ζην γξαθείν ζαλ ην ζχλλεθν ζηε ραξάδξα.

—Καιεκέξα, ηνπ απάληεζε ν Μίιεξ. Βηιηθξηλά δε ζαο πεξίκελα ηφζν λσξίο. —Φνβφκνπλ ηελ θαηζάδα αλ αξγνχζα. —ινη ζαο θνβάζηε κε ζαο θαηζαδηάζεη ν γεξν-Μίιεξ... Καηζάδηαζα εγψ, έζησ θαη κηα θνξά,

θαλέλαλ απφ ζαο; Βγψ είκαη έλαο γέξνο θαιφο άλζξσπνο, πνπ ζε βάξνο ηνπ ακνιάλε δηάθνξεο θήκεο. Ο δηθφο ζαο ν πεληάκνξθνο αξρεγφο είλαη ρίιηεο θνξέο πην δφξηθνο απφ κέλα. Μφλν πνπ εθείλνο ζηα παλεπηζηήκηά ηνπ έκαζε λα ρακνγειάεη θαη λα κηιάεη γαιιηθά. Βλψ εγψ, σο ηψξα αθφκα, δελ ηα θαηάθεξα λα κάζσ αλ ην κήιν πξέπεη λα ην θφβεηο κε ην καραίξη, ή λα ην ηξσο νιφθιεξν, φπσο ην ηξψκε ζην ρσξηφ κνπ.

Ο Μίιεξ αλάζαλε βαζηά, ζεθψζεθε, θνχκπσζε ην ρηηψλην θαη είπε: —Πάκε. Πξφζεμε ηελ απνξεκέλε έθθξαζε ζην πξφζσπν ηνπ ηίξιηηο θαη ςεπηνγέιαζε: —αο έρσ εηνηκάζεη κηα έθπιεμε. ΐγήθαλ απ' ην γξαθείν, θη ν Μίιεξ είπε πεηαρηά ζηνλ νιηο: —ζα γπξίζνπκε φπνπ λα 'λαη... —Μα εγψ δελ θάιεζα ην ακάμη ζαο. —Αε ρξεηάδεηαη, δελ πάκε καθξηά. Ο Μίιεξ θαηέβαηλε παηψληαο βαξηά ηηο απφηνκεο ζθάιεο. Έθηαζαλ ζην ππφγεην, φπνπ είραλ ηα θειηά

γηα ηνπο ηδηαίηεξα ζεκαληηθνχο θξαηνχκελνπο. ηελ είζνδν απηνχ ηνπ ππφγεηνπ έζηεθαλ ηξεηο εζεζίηεο. Ο Μίιεξ έβγαιε απ' ηελ πίζσ ηζέπε ηνπ ην βάιηεξ θαη ην έδνζε ζηνπο θξνπξνχο. Ο ηίξιηηο θνίηαμε εξσηεκαηηθά ηνλ Μίιεξ. Βθείλνο ηνπ έγλεςε θνπλψληαο ιηγάθη ην θεθάιη. Ο ηίξιηηο

έδνζε θη απηφο ην δηθφ ηνπ παξακπέινπκ θη ν θξνπξφο ην 'ρσζε ζηελ ηζέπε ηνπ. Ο Μίιεξ πήξε ην κήιν πνπ είδε πάλσ ζην ηξαπεδάθη ηεο θξνπξάο, θαη είπε:

—Αελ θάλεη λα κπνχκε ρσξίο δψξν. Ώθφκα θη αλ νη δπν καο είκαζηε νπαδνί ηνπ ειεχζεξνπ έξσηα ρσξίο θακηά ππνρξέσζε, πάιη ζηηο παιηέο θηιελάδεο καο πξέπεη λα πεγαίλνπκε κε δσξάθηα.

Ο ηίξιηηο πίεζε ηνλ εαπηφ ηνπ λα γειάζεη. Βίρε θαηαιάβεη γηαηί ην είπε απηφ ν Μίιεξ. Μηα θνξά νη άλζξσπνη ηνπ δνθίκαζαλ λα ζηξαηνινγήζνπλ γηα πιεξνθνξηνδφηε ηνπο θάπνηνλ λνηηνακε- ξηθάλν δηπισκάηε. Σνπ έδεημαλ θάκπνζεο θσηνγξαθίεο, ηξαβεγκέλεο ζε ζηηγκέο πνπ ν δηπισκάηεο βξηζθφηαλ ζην θξεβάηη κε κηα μαλζηά πνπ ηνπ ηελ είραλ παζάξεη νη άλζξσπνη ηνπ Μίιεξ, θαη ηνπ είπαλ: «Ή καο βνεζάηε, ή ζηέιλνπκε ηηο θσηνγξαθίεο ζηε γπλαίθα ζαο». Ο δηπισκάηεο θνίηαμε θάκπνζε ψξα ηηο θσηνγξαθίεο, θη χζηεξα ηνπο ξψηεζε: «Αε γίλεηαη λα μαλάξζεη απηή ε μαλζηά κηα αθφκα θνξά ζην θξεβάηη κνπ; Βγψ θη ε γπλαίθα κνπ ιαηξεχνπκε ηελ πνξλνγξαθία». Σν θάδν εθείλν είρε γίλεη ιίγεο κέξεο κεηά απφ κηα δηαηαγή ηνπ Υίκιεξ, πνπ έιεγε φηη πξέπεη λα δίλεηαη ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηελ νηθνγελεηαθή δσή ησλ γεξκαλψλ πξαθηφξσλ. Ο ηίξιηηο έδεηρλε ηφηε ζαλ λα δπζαξεζηήζεθε, θαη γθξίληαμε: «ζα πξέπεη λα είκαζηε νπαδνί ηνπ ειεχζεξνπ έξσηα ρσξίο θακηά ππνρξέσζε, κφλν έηζη ζα είλαη αδχλαην λα πηαζηεί ν άλζξσπνο καο εμαηηίαο ησλ αλνεζηψλ ηνπ». Κη φηαλ ηνπ δηεγήζεθαλ ηνπ ηίξ-ιηηο ηελ πεξίπησζε ηνπ δηπισκάηε, ν ηίξιηηο εθδήισζε ηνλ ελζνπζηαζκφ ηνπ ζθπξίδνληαο: «ΐξέζηε κνπ κηα ηέηηα γπλαίθα, πνπ λα ηεο αξέζεη ε πνξλνγξαθία, θη εγψ ζα ηεο πξνζθέξσ ακέζσο ην ρέξη κνπ θαη ηελ θαξδηά κνπ. Ώλ θαη, λνκίδσ, ν πεξνπβηαλφο καο ηελ έθεξε θαλνληθά: Σξνκνθξαηήζεθε κελ ην κάζεη ε γπλαίθα ηνπ, αιιά δελ ην θαλέξσζε, θαη καο δνχιεςε ζαλ ζεαηξίλνο, θη εκείο ηνλ πηζηέςακε. Βζχ ζα ηε θνβφζνπλ ηε γπλαίθα ζνπ; ίγνπξα λαη! Βκέλα, φκσο, δε κε πηάλεηο κε ηέηηα. Βγψ θνβάκαη κφλν ηνλ εαπηφ κνπ, γηαηί δελ έρσ ππνρξεψζεηο ζε θαλέλαλ άιιν. Σν κφλν άζρεκν ζε κηα ηέηηα πεξίπησζε είλαη πνπ δελ έρεηο πνηνο λα ζνπ θέξεη θάηη ζηε θπιαθή».

Μπξνζηά ζην θειί αξηζκφο εθηά ν Μίιεξ ζηακάηεζε. Κνίηαμε γηα θάκπνζε ψξα κέζα απ' ην κάηη ηεο πφξηαο. Όζηεξα έγλεςε ζην θξνπξφ, θη εθείλνο μεθιείδσζε ηε βαξηά ζηδεξφπνξηα. Ο Μίιεξ κπήθε ζην θειί πξψηνο. Ο ηίξιηηο ηνλ αθνινχζεζε. Ο θξνπξφο ζηάζεθε ζηελ πφξηα.

Σν θειί ήηαλ αδεηαλφ. ...Ο Υίκιεξ ηειεθψλεζε ζηνλ Καιηελκπξίλεξ θαη ηνπ δήηεζε λα ζηείιεη ζηελ Πξάγα — ζην ζηξαηεγφ

ηεο Γθεζηάπν Κξνχ- γθεξ — ην πξνζρέδην κηαο απφξξεηεο δηαηαγήο ηνπ θχξεξ.

—Γηα λα κελ ηνπ μεθχγεη θαη ε Πξάγα, φπσο έγηλε κε ηελ Κξαθνβία, είπε, δηαβάζηε ηελ θη εζείο ηε δηαηαγή. Πξφθεηηαη γηα ραξαθηεξηζηηθφ δείγκα ηεο γελλαηφηεηαο θαη ηεο κεγαινθπίαο ηνπ θχξεξ.

«ζέκα: θαηαζηξνθή ησλ εγθαηαζηάζεσλ ζην έδαθνο ηεο Γεξκαλίαο. Ο αγψλαο γηα ηελ ίδηα ηελ χπαξμε ηνπ ιανχ καο επηβάιιεη λα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαη ζην έδαθνο ηεο

Γεξκαλίαο φια ηα κέζα, πνπ κπνξνχλ λα απνδπλακψζνπλ ηε καρεηηθή ηθαλφηεηα ηνπ ερζξνχ θαη λα αλαθφςνπλ ηελ πξνέιαζή ηνπ. Πξέπεη λα αμηνπνηεζνχλ φιεο νη δπλαηφηεηεο, ψζηε άκεζα ή έκκεζα λα πξνμελεζεί ε κέγηζηε βιάβε ζηε καρεηηθή ηζρχ ηνπ ερζξνχ, ζα ήηαλ ιάζνο λα λνκίδνπκε φηη χζηεξα απφ ηελ αλαθαηάιεςε ησλ ρακέλσλ εδαθψλ ζα κπνξέζνπκε λα μαλαρξεζηκνπνηήζνπκε φζα δελ θαηαζηξέςακε πξηλ απφ ηελ ππνρψξεζή καο ή φζα δελ αρξεζηέςακε γηα καθξφρξνλν δηάζηεκα ηερληθά έξγα, ζπγθνηλσλίεο, ηειεπηθνηλσλίεο, βηνκεραληθά εξγνζηάζηα θαη επηρεηξήζεηο θνηλήο σθέιεηαο. Ο ερζξφο θαηά ηε δηθή ηνπ ππνρψξεζε ζα καο αθήζεη κφλν θακέλε γε θαη δε ζα ινγαξηάζεη ηηο αλάγθεο ηνπ πιεζπζκνχ.

Γη' απηφ δηαηάδσ: 1. ιεο νη ζπγθνηλσλίεο, ηειεπηθνηλσλίεο, βηνκεραληθά εξγνζηάζηα θαη επηρεηξήζεηο πνπ βξίζθνληαη

ζην έδαθνο ηεο Γεξκαλίαο, θαζψο θαη ηα πιηθά απνζέκαηα πνπ ν ερζξφο κπνξεί ζε θάπνην βαζκφ λα ηα επσθειεζεί ακέζσο ή κε ηελ πάξνδν ιίγνπ ρξφλνπ, ππφθεηληαη ζε θαηαζηξνθή.

2. Σελ επζχλε γηα ηελ θαηαζηξνθή αλαζέησ: ηηο ζηξαηησηηθέο δηνηθήζεηο φισλ ησλ θιηκαθίσλ ηελ επζχλε θαηαζηξνθήο φισλ ησλ ζηξαηησηηθψλ εγθαηαζηάζεσλ (κεηαμχ απηψλ θαη ηηο ζπγθνηλσλίεο θαη ηειεπηθνηλσλίεο). ηνπο γθανπιάηηεξ θαη ζηνπο θξαηηθνχο επίηξνπνπο ηεο άκπλαο ηελ επζχλε θαηαζηξνθήο φισλ ησλ βηνκεραληθψλ εξγνζηαζίσλ, ησλ επηρεηξήζεσλ θνηλήο σθέιεηαο, θαζψο θαη ησλ θάζε είδνπο πιηθψλ απνζεκάησλ. Ο ζηξαηφο νθείιεη λα δίλεη ζηνπο γθανπιάηηεξ θαη ζηνπο θξαηηθνχο επίηξνπνπο ηεο άκπλαο ηελ απαξαίηεηε βνήζεηα γηα ηελ εθπιήξσζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπο.

3. Γλψζε ηεο δηαηαγήο απηήο λα ιάβνπλ ακέζσο φινη νη δηνηθεηέο. Κάζε άιιε δηαηαγή πνπ έξρεηαη ζε αληίθαζε κε απηή ηε δηαηαγή αθπξψλεηαη.

Υίηιεξ». 13.3.1945 (ψξα 11 θαη 09 ιεπηά)

—-Λνγηθφ, είπε ν Μίιεξ αθνχ άθνπζε ηνλ ηίξιηηο. Δ ζέζε ζαο ζρεηηθά κε ην θπζηθφ Ρνχλγθε είλαη αηξάληαρηε, ζεσξήζηε κε ζχκκαρν ζαο.

—Δ νπξά πνπ θνιιήζαηε πίζσ απφ ην καχξν «Υνξρ» ηνπ ζνπεδνχ δηπισκάηε είρε θακηά ζρέζε κ' απηή ηελ ππφζεζε;

—Βζείο ληψζαηε νπξά θνιιεκέλε πίζσ ζαο; Νηψζεηε πνιχ έληνλα ηνλ θίλδπλν; —Κη ν ηειεπηαίνο ειίζηνο ζα ηελ έλησζε θείλε ηελ νπξά αλ βξηζθφηαλ ζηε ζέζε κνπ. ζν γηα ηνλ

θίλδπλν, πνηνο θίλδπλνο κπνξεί λα κε απεηιεί κέζα ζην ζπίηη κνπ; Ώλ βξηζθφκνπλ έμσ απφ ηα ζχλνξα καο...

—Σν θεθάιη δε ζαο πνλάεη; —Ώπ' ηηο ζθνηνχξεο; ρακνγέιαζε ν ηίξιηηο. —Ώπ' ηελ πίεζε, απάληεζε ν Μίιεξ, θαη ξίρλνληαο πίζσ ην αξηζηεξφ ηνπ ρέξη, άξρηζε λα θάλεη καζάδ

ζην ζβέξθν ηνπ. «Ήζειε λα ηδεί ην ξνιφη ηνπ. Κάηη πεξηκέλεη, θαίλεηαη, είπε κέζα ηνπ ν ηίξιηηο. Αε ζα ην άξρηδε ηνχην

ην ζέαηξν, αλ δελ είρε θξπκκέλν θάπνην αηνχ. Πνην φκσο; Σνλ πάζηνξα; Σνλ Πιάηζλεξ. Σελ Καη;». —ζα ζαο ζπκβνχιεπα λα δνθηκάζεηε ηελ αλαπλεπζηηθή γπκλαζηηθή ησλ γηφγθη. —Αελ ηα πηζηεχσ απηά εγψ... Ώλ θαη, γηα πέζηε κνπ πψο γίλεηαη... —ΐάιηε ην αξηζηεξφ ρέξη ζην θνχηειν. ρη, φρη, κφλν ηα δάρηπια, εθεί, πην πάλσ απ' ην ζβέξθν. Καη

ην δεμί ρέξη θαηά κήθνο ηνπ θξαλίνπ. Έηζη, λαη. Κη αξρίζηε ηαπηφρξνλα καζάδ ηνπ θεθαιηνχ. Κιείζηε ηα κάηηα.

—Να θιείζσ ηα κάηηα θαη λα κνπ ζπάζεηε ην θεθάιη, φπσο θάλαηε ζηνλ Υφιηνθ! —Ώλ κνπ πξνηείλεηε λα πξνδφζσ ηελ παηξίδα, ζα ην θάλσ απηφ. Οκπεξγθξνππελθχξεξ, είδα πνπ

θνηηάμαηε θξπθά ην ξνιφη ζαο. Πάεη πίζσ εθηά ιεπηά. Μνπ αξέζεη ην αλνηρηφ παηρλίδη, ηνπιάρηζηνλ κε ηνπο δηθνχο κνπ.

Ο Μίιεξ ζηξαβνγέιαζε: —Πάληα ην ήζεια λα ζαο είρα ζην δηθφ κνπ κεραληζκφ. Ώπφ θαηξφ ζα ζαο είρα θάλεη αληηθαηαζηάηε

κνπ. —Βγψ δε ζα ην δερφκνπλ. —Γηαηί; —Γηαηί είζηε δειφηππνο. αλ ηελ εξσηεπκέλε, ηελ αθνζησκέλε ζηνλ άληξα ηεο γπλαίθα. Βίλαη ε πην

θνβεξή κνξθή ηεο δεινηππίαο, ζα 'ιεγα, ε ηπξαλληθή ηεο κνξθή... —σζηφ, ζα κπνξνχζε, βέβαηα, απηή ε ηπξαλληθή δεινηππία λα νλνκαζηεί δηαθνξεηηθά: θξνληίδα γηα

ηνπο ζπληξφθνπο. Ο Μίιεξ θνίηαμε πάιη ην ξνιφη ηνπ, ηνχηε ηε θνξά ρσξίο λα θξχβεηαη. «Κη φκσο είλαη άξηζηνο

επαγγεικαηίαο, είπε κέζα ηνπ ν Μίιεξ. Σα πηάλεη φια φρη απφ ηα ιφγηα, αιιά θη απφ ηε ρεηξνλνκία, αθφκα θη απ' ηε δηάζεζε. Λεβέληεο είλαη. Ώλ δνπιεχεη ελαληίνλ καο, δελ ηνικάσ λα ινγαξηάζσ ηε δεκηά πνπ έρεη θάλεη ζην Ράηρ».

—Βληάμεη, είπε ν Μίιεξ, ζα ην πάκε αλνηρηά. Σψξα, παιηφθηιε, κηα ζηηγκή...

εθψζεθε θη άλνημε ηε βαξηά πφξηα. Παξά ηνλ ζηδεξέλην φγθν ηεο, ε πφξηα άλνηγε εχθνια, κε ην έλα δάρηπιν. Ο Μίιεξ είπε ζε έλαλ απφ ηνπο θξνπξνχο πνπ θαζάξηδε ηεκπέιηθα ηα λχρηα ηνπ κ' έλα ζπίξην.

—Σειεθσλήζηε ηνπ νιηο θαη ξσηήζηε ηνλ ηη λέα έρεη. Ο Μίιεξ ινγάξηαδε πσο ζε δπν-ηξεηο ψξεο ν Ρνιθ ζα εμαλάγθαδε ηε ξσζίδα λα κηιήζεη, ζα ηελ

έθεξλε χζηεξα εδψ, γηα έλα ηεη-α-ηεη κε ηνλ ηίξιηηο. Ναη - λαη, φρη - φρη. Ο έιεγρνο είλαη θαζήθνλ ηνπ αληηθαηάζθνπνπ. Σελ «παξηηηνχξα» ηεο αλάθξηζεο ηνπ ηίξιηηο ηελ είρε θαηαζηξψζεη θη απηή θαιά: Μφιηο ν Ρνιθ ζα ζηξίκσρλε ηε ξσζίδα, ν Μίιεξ ζα παξνπζίαδε ηα αηνχ ηνπ, παξαθνινπζψληαο ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ ηίξιηηο, θη χζηεξα ζα ηνλ έζηελε πξφζσπν κε πξφζσπν κε ηελ «πηαλίζηξηα».

—Σψξα, μαλάπε γπξίδνληαο ζην θειί ν Μίιεξ. Πεξηκέλσ κηα είδεζε. Ο ηίξιηηο αλαζήθσζε ηνπο ψκνπο: —Καη γη* απηή ηελ είδεζε κε θνπβαιήζαηε εδψ θάησ; —Βδψ είλαη πην ήζπρα. Ώλ φια ηειεηψζνπλ έηζη φπσο ηα ζέισ, ζα αλεβνχκε πάλσ καδί, θη φινη ζα

μέξνπλ πσο ήξζακε εδψ θάησ γηα δνπιηά ηεο δηθήο κνπ ππεξεζίαο. —ζα ηε κάζεη θη ν δηθφο κνπ αξρεγφο απηή ηε ζπλεξγαζία

καο; —Πνηαλνχ ηε δεινηππία θνβάζηε πην πνιχ, ηε δηθή ηνπ ή ηε

δηθή κνπ; —Βζείο πνηα ιέηε λα θνβάκαη; —Μνπ αξέζεη πνπ ην πάηε ζηα ίζηα. Μπήθε ν θξνπξφο ιέγνληαο: —Μνπ είπε λα ζαο πσ, φηη απφ θεη δελ απαληάεη θαλέλαο. Ο Μίιεξ δάγθσζε παξαμελεκέλνο ηα ρείιηα

ηνπ θη χζηεξα είπε κέζα ηνπ: «Ίζσο λα μεθίλεζαλ θαηά δσ ρσξίο λα ηειεθσλήζνπλ πξψηα. Ίζσο λα δνχιεπε ε ηειεθσληθή κνπ γξακκή θη ν Ρνιθ μεθίλεζε γηα λα κε ράλεη ρξφλν. Πεξίθεκα. ε δέθα - δεθαπέληε ιεπηά ζα ηελ έρεη θέξεη εδψ ηε ξσζίδα».

—Βληάμεη, είπε ν Μίιεξ. Πψο ιέεη ζ' έλα ζεκείν ηεο ε ΐίβινο: «θαηξφο λα καδεχνπκε πέηξεο θαη θαηξφο λα ηηο ξίρλνπκε».

—ην ζρνιείν δελ ηα πεγαίλαηε θαίλεηαη θαη ηφζν θαιά κε ηα ζξεζθεπηηθά, είπε ν ηίξιηηο. Σν βηβιίν ηνπ Βθθιεζηαζηή γξάθεη: «Καηξφο λα ζθνξπάκε ηηο πέηξεο θαη θαηξφο λα καδεύνπκε ηηο πέηξεο. Καηξφο λα αγθαιηάδνπκε θαη θαηξφο λα απνθεύγνπκε ηα αγθαιηάζκαηα».

Ο Μίιεξ ξψηεζε: —Σε κάζαηε ηφζν θαιά ηελ Ώγία Γξαθή κε ηνλ πξνζηαηεπφκελν ζαο ηνλ πάζηνξα; —Σελ έρσ δηαβάζεη πνιιέο θνξέο ηε ΐίβιν. Γηα λα ληθήζεηο ηνλ ερζξφ, πξέπεη λα μέξεηο ηελ ηδενινγία

ηνπ, έηζη δελ είλαη; Αλ ηα αθήλεηο λα ηα κάζεηο ηελ ψξα ηεο αλακέηξεζεο, είλαη ζαλ λα θαηαδηθάδεηο ηνλ εαπηφ ζνπ ζε απνηπρία.

«Λεο λα ηνλ έπηαζαλ ηνλ πάζηνξα ζηα ζχλνξα; ζα ην κπνξνχζαλ. Ώλ θαη, φηαλ γχξηδα ζην ζηδεξνδξνκηθφ ζηαζκφ, δελ είδα θαλέλα απηνθίλεην ζην δξφκν κνπ. ζα κπνξνχζαλ, φκσο, λα πάλε πξηλ απφ κέλα θαη λα θξπθηνχλ ζην θπιάθην. Κη ίζσο ηψξα — ηαηξηάδεη ε ψξα — λα πιεζηάδνπλ ζην ΐεξνιίλν. Ώλ είλαη έηζη, εγψ ζα δεηήζσ ακέζσο λα κε θέξνπλ πξφζσπν κε πξφζσπν κε ην δηθφ κνπ αξρεγφ. Βπίζεζε, ινηπφλ, θαη κφλν επίζεζε. ε θακηά πεξίπησζε δελ πξέπεη λα βξεζψ ζε άκπλα. Κη αλ κε ξσηήζεη ν Μίιεξ πνχ βξίζθεηαη ν πξάθηνξαο Κιάνπο; ην ζπίηη κνπ, ζην ηξαπέδη, βξίζθεηαη ην γξάκκα. ΐέβαηα, ζαλ πνιχ ρηππεηφ είλ' απηφ ην άιινζη, αιιά πνηνο ζα κπνξνχζε λα ην θαληαζηεί, πσο ηα γεγνλφηα ζα ηνπο έθεξλαλ αθξηβψο ζηα ίρλε ηνπ πάζηνξα; ζν γηα ηνλ Κιάνπο, ζα πξέπεη απηφ λα ην απνδείμνπλ, ελψ ν ρξφλνο δνπιεχεη γηά κέλα».

Ο Μίιεξ μεηξχπσλε αξγά απ* ηελ ηζέπε ηνπ έλα γαιάδην θάθειν. «ην θάησ-θάησ, εγψ έθαλα ηε δνπιηά κνπ, ζπλέρηζε ην ζπιινγηζκφ ηνπ ν ηίξιηηο. Σνχηνο ν βιάθαο,

λνκίδεη πσο κε ηηο αξγέο θηλήζεηο ηνπ ζα κε ππλσηίζεη, ζα θνβεζψ θαη ζ' αξρίζσ λα ζηξηθνγπξίδσ εδψ κέζα, ζαλ ην πνληίθη ζηε θάθα. Άζ' ηνλε λα θνπξεχεηαη. Ο πάζηνξαο κπνξεί λα κηιήζεη, αιιά απηφ δελ είλαη θαη ηφζν θνβεξφ. Σν ζπνπδαηφηεξν είλαη πνπ ν Πιάηζλεξ ηνπο εηδνπνίεζε ηνπο δηθνχο καο γηα ηε ζχιιεςε ηεο Καη θαη γηα ηελ έλαξμε ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ ηνπ ΐνιθ. Ή, γηα ην φηη πξφθεηηαη λα ηηο αξρίζεη. Οη δηθνί καο ζα πξέπεη λα ζπλερίζνπλ ηε δνπιηά πάλσ ζ' απηφ ην ζέκα αλ πηαζηψ θη εγψ. Σψξα πηα μέξνπλ πξνο πνηα θαηεχζπλζε πξέπεη λα θνηηάμνπλ. Σνλ θψδηθά κνπ ν Μίιεξ δελ πξφθεηηαη λα ηνλ ζπάζεη, δελ ηνλ μέξεη θαλέλαο άιινο απφ ηνλ αξρεγφ θη απφ κέλα. Ώπ' ην δηθφ κνπ ζηφκα δελ πξφθεηηαη λα πάξνπλ ιέμε γηα ηνλ θψδηθα, γη' απηφ ην πξάγκα είκαη ζίγνπξνο». —Να ηα , είπε ν Μίιεξ βγάδνληαο απ* ηελ ηζέπε ηνπ ηξία δαρηπιηθά απνηππψκαηα. ΐιέπεηε, ηη ελδηαθέξνληα πξαγκαηάθηα είλαη ηνχηα; Λνηπφλ, ηνχηα ηα δαρηπιηθά — έδεημε ζηνλ ηίξιηηο ηελ πξψηε θσηνγξαθία — ηα βξήθακε ζην πνηήξη εθείλν, πνπ γεκίδνληάο ην λεξάθη, πνηίζαηε ην δχζηπρν, ηνλ αλφεην, ηνλ εχπη- ζην Υφιηνθ. Καη ηνχηα ηα δαρηπιάθηα — ν Μίιεξ έξημε ζην ηξαπεδάθη ηε δεχηεξε θσηνγξαθία φπσο b ραξηνπαίθηεο ην αηνχ ηνπ — ηα ςαξέςακε... Πνχ λνκίδεηε πσο ηα ςαξέςακε... Ώ;

—Σα δηθά κνπ ηα δαρηπιάθηα κπνξείηε λα ηα βξείηε ζηελ Οιιαλδία, ζηε Μαδξίηε, ζην Σφθην, ζηελ Άγθπξα, είπε ν ηίξ- ιηηο.

—Καη πνχ αιινχ αθφκα;

—ζα κπνξέζσ λα ζπκεζψ, αιιά απηφ ζα κνπ θάεη ην ιηγφηεξν θακηά δεθαπεληαξηά ψξεο, θη έηζη ζα κείλνπκε λεζηηθνί φρη κφλν ην κεζεκέξη αιιά θαη ην βξάδπ...

—Αελ πεηξάδεη. Βγψ αληέρσ ζηελ πείλα. Άιισζηε θη νη δηθνί ζαο γηφγθη ηελ πείλα ηε ζεσξνχλ ζαλ έλα απφ ηα πην απνηειεζκαηηθά, θάξκαθα... Λνηπφλ, ζπκεζήθαηε;

—Ώλ κε έρεηε ζπιιάβεη θαη κνπ ην αλαθνηλψλεηε απηφ επίζεκα, ζα απαληήζσ ζηηο εξσηήζεηο ζαο ζαλ θξαηνχκελνο. Ώλ δελ είκαη θξαηνχκελνο, δε ζαο απαληάσ θαζφινπ. —Καζφινπ, επαλέιαβε ν Μίιεξ ηε ιέμε ηνπ ηίξιηηο κε ηελ ίδηα απφρξσζε. Καζφινπ.

Κνίηαμε πάιη ην ξνιφη ηνπ: Ώλ είρε έξζεη ν Ρνιθ, ζα άξρηδε λα κηιάεη γηα ηνλ αζχξκαην, αιιά ν Ρνιθ αξγνχζε, θαη γη' απηφ ν Μίιεξ ην πήγε δηαθνξεηηθά:

—αο παξαθαιψ, πξνζπαζήζηε λα ζπκεζείηε κε ζηελνγξαθηθή αθξίβεηα, ιεπηφ πξνο ιεπηφ, ηη θάλαηε χζηεξα απφ ηελ ηειεθσληθή ζαο ζπλνκηιία κέζα απφ ην ζάιακν ηεο εηδηθήο ηειεπηθνηλσλίαο φπνπ απαγνξεχεηαη απζηεξά ε είζνδνο ζε φινπο;

«Σψξα κνπ άλνημε ην ηξίην ραξηί κε ηα δάρηπια, αληηιήθζεθε ν ηίξιηηο. Πάεη λα πεη, έρεη θάηη ζηα ρέξηα ηνπ. Πάεη λα πεη φηη πξέπεη λα ρηππήζσ ηψξα, γηα λα κελ έρεη ηφζε ζηγνπξηά ζηα παξαπέξα».

—Μφιηο κπήθα ζην ζάιακν ηεο εηδηθήο ηειεπηθνηλσλίαο — θαη ηνπο ηειεθσλεηέο γηα ηελ απξνζεμία ηνπο πξέπεη λα ηνπο ζηείιεηε ζηξαηνδηθείν, γηαηί είραλ παξαηήζεη ην θιεηδί ζηελ πφξηα θαη ην 'ζθαζαλ ζαλ ηνπο ιαγνχο, ζην θαηαθχγην — ζπλαληήζεθα κε ηνλ παξηατγθελφζε Μπφξκαλ. Κη έκεηλα καδί ηνπ πάλσ απφ δχν ψξεο. Σν ηη είπακε νη δπν καο, δελ πξφθεηηαη, θπζηθά, λα ζαο ην πσ.

—Με κνπ κπαίλεηε εκέλα, ηίξιηηο, κε κνπ κπαίλεηε... πσο θαη λα ην θάλνπκε, εγψ είκαη κεγαιχηεξνο απφ ζαο, θαη ζην βαζκφ θαη ζηελ ειηθία. «Μνπ απάληεζε έηζη, δίλνληάο κνπ λα θαηαιάβσ φηη δελ είκαη θξαηνχκελνο, έβγαιε γξήγνξα ην ζπκπέξαζκά ηνπ ν ηίξ- ιηηο. Κη αθνχ είλ' έηζη, πάεη λα πεη φηη δελ έρνπλ ελνρνπνηεηηθά ζηνηρεία, αιιά ηα πεξηκέλνπλ φκσο, θη απ'αιινχ κα θη απφ κέλα. Πάεη λα πεη, παίδεηαη αθφκα ην παηρλίδη».

—Γεηψ ζπγγλψκε, νκπεξγθξνππελθχξεξ. —Έηζη, κπξάβν. Λνηπφλ, ηη ζπδεηήζαηε κε ηνλ Μπόξκαλ; Με ηνλ παξηατγθελφζε Μπφξκαλ. —ζα κπνξέζσ λα απαληήζσ ζηελ εξψηεζή ζαο κφλν επη παξνπζία εθείλνπ, θαη ζαο παξαθαιψ λα κε θαηαιάβεηε ζσζηά. —Ώλ κνπ απαληνχζαηε ρσξίο ηελ παξνπζία εθείλνπ, ίζσο λα κε ρξεηαδφηαλ λα κνπ απαληήζεηε ζηελ ηξίηε εξψηεζε...

Ο Μίιεξ θνίηαμε πάιη ην ξνιφη ηνπ. πνπ λα 'λαη ζα 'πξεπε λα θαηεβαίλεη ηψξα ηηο ζθάιεο ν Ρνιθ. Ο Μίιεξ πίζηεπε πάληα πσο ληψζεη ηελ ψξα κε θαηαπιεθηηθή αθξίβεηα.

—Βίκαη πξφζπκνο λα απαληήζσ ζηελ ηξίηε ζαο εξψηεζε, αλ αθνξά εκέλα πξνζσπηθά, φρη φκσο ηα ζπκθέξνληα ηνπ Ράηρ θαη ηνπ θχξεξ.

—Ώθνξά εζάο πξνζσπηθά. Σνχηα ηα δάρηπια νη άλζξωπνη κνπ ηα βξήθαλ ζηε βαιίηζα ηεο ξσζίδαο αζπξκαηίζηξηαο. Καη ε απάληεζή ζαο εδψ ζα ζαο είλαη δπζθνιφηεξε απ' ηηο άιιεο.

—Γηαηί; ' απηή ηελ εξψηεζή ζαο δε δπζθνιεχνκαη θαζφινπ λ' απαληήζσ: Σε βαιίηζα ηεο αζπξκαηίζηξηαο ηελ είρα αλνίμεη ζην γξαθείν ηνπ Ρνιθ. ζα ζαο ην επηβεβαηψζεη θη ν ίδηνο.

—Μνπ ην έρεη επηβεβαηψζεη θηφιαο. —Σφηε, ινηπφλ; —Σν δήηεκα είλαη πσο ηα δαρηπιηθά ζαο απνηππψκαηα ηα είρε επηζεκάλεη ην ζπλνηθηαθφ ηκήκα ηεο

Γθεζηάπν, πξηλ καο έξζεη εδψ ε βαιίηζα. —Λάζνο απνθιείεηαη; —Ώπνθιείεηαη. —Σπραίν γεγνλφο; —Πηζαλφ... Ώιιά ηπραίν γεγνλφο απνδεηθηηθφ. Γηαηί απφ ηα είθνζη εθαηνκκχξηα βαιίηζεο πνπ

βξίζθνληαη ζηα βεξνιηλέδηθα ζπίηηα, βξέζεθαλ ηα δηθά ζαο απνηππψκαηα αθξηβψο θαη κφλν ζε θείλε ηε βαιίηζα, φπνπ θχιαγε ην λνηθνθπξηφ ηεο ε ξσζίδα αζπξκαηίζηξηα; Πψο εμεγείηαη απηφ;

—Υκ... ρκ...Δ εμήγεζε είλαη πξαγκαηηθά δχζθνιε, αλ φρη ζρεδφλ αδχλαηε. Κη εγψ ζηε ζέζε ζαο δε ζα πίζηεπα ζε θακηά δηθή κνπ εμήγεζε. αο θαηαιαβαίλσ, νκπεξγΚξνππελθχξεξ, θαηαιαβαίλσ πσο έρεηε δίθην...

—Πνιχ ζα ην 'ζεια λα κνπ δφζεηε κηα απνδεηθηηθή απάληεζε ηίξιηηο. ην ιφγν ηεο ηηκήο κνπ ζαο ιέσ φηη ζαο ζπκπαζψ.

—αο πηζηεχσ. —Σψξα ζα καο θέξεη ν Ρνιθ ηε ξσζίδα θη απηή ζα καο βνεζήζεη λα ηδνχκε ηη ηξέρεη. Πηζηεχσ λα

βξνχκε πψο έηπρε λα αθνπκπήζεηε εθείλε ηε βαιίηζα ηεο. —Δ ξσζίδα; αλαζήθσζε ηνπο ψκνπο ηνπ ν ηίξιηηο. Βθείλε πνπ ηελ πήξα εγψ απ' ην λνζνθνκείν;

Ξέξεηε, εγψ έρσ άξηζηε νπηηθή κλήκε. Ώλ ηελ είρα ζπλαληήζεη θάπνπ λσξίηεξα ζα ην ζπκφκνπλ ην πξφζσπν ηεο. ρη, απηή δελ πξφθεηηαη λα καο βνεζήζεη...

—ζα καο βνεζήζεη, είπε επίκνλα ν Μίιεξ θαη ζα καο βνεζήζεη αθφκα... — ν Μίιεξ μαλάξρηζε λα ςάρλεη ζηελ ηζέπε ηνπ — ...ηνχην δσ πέξα... απφ ηε ΐέξλε.

«Ώπηφ πηα είλαη γξάπσκα, θαηάιαβε ν ηίξιηηο. Ώπηφ πηα είλαη ην ηέινο. Ώπνδείρηεθα ειίζηνο. Ο Πιάηζλεξ ή δεηιφο θάλεθε ή ραδφο ή πξνβνθάηνξαο».

—"Χζηε ινηπφλ θαινζθεθηείηε ην, ηίξιηηο. Ο Μίιεξ ζεθψζεθε βαξηά θαη ρσξίο λα βηάδεηαη βγήθε απφ ην θειί.

Ο ηίξιηηο έλησζε ζαλ ζε θελφ, φηαλ ε πφξηα ηνπ θειηνχ έθιεηζε καιαθά. Σελ είρε δνθηκάζεη απηή ηελ αίζζεζε ηνπ θελνχ θάκπνζεο θνξέο σο ηψξα. Έλησζε ζαλ λα κε ζηεθφηαλ πηα ζηα πφδηα ηνπ, έλησζε ην ζψκα ηνπ ζαλ μέλν, ζαλ θάπνηα ζθηά, ελψ φια ηα άιια ηξηγχξσ γίλνληαλ πην αλάγιπθα, πην δσληαλά, κε πνιιέο γσλίεο (αξγφηεξα αλαξσηηφηαλ θαηάπιεθηνο πνχ ηηο έβξηζθε θείλεο ηηο πνιιέο γσλίεο κέζα ζε ιίγεο ζηηγκέο, θαη δηαζθέδαδε κ' απηή ηνπ ηελ παξάμελε ηδηφηεηα), θαη μερψξηδε κε αθξίβεηα ηηο γξακκέο επαθήο, εθεί πνπ έζκηγαλ ηα δηαθνξεηηθά κεηαμχ ηνπο ρξψκαηα θαη κάιηζηα μερψξηδε ζε πνην ζεκείν ην έλα ή ην άιιν ρξψκα γηλφηαλ πην παρχ ηξψγνληαο ην άιιν. Γηα πξψηε θνξά ηελ είρε δνθηκάζεη απηή ηελ αίζζεζε ζηα 1940 ζην Σφθην, αξγά ην θζηλφπσξν, ηφηε πνπ βάδηδε κε ηνλ ηνπάξρε ησλ Βο-Νηε πεγαί-λνληαο ζηε γεξκαληθή πξεζβεία ζηε Μαξηλφνπηηθνπ, θαη ζηκά ζην θηίξην ηεο ηξάπεδαο «Σφθην Μπαλθ» βξέζεθε θαηάθαηζα κ' έλαλ παιηφ γλψξηκν απφ ην ΐιαδηβνζηφθ, ηνλ αμησκαηηθφ ηεο αληηθαηαζθνπείαο ΐφιελθα Πηκέλνθ. Βθείλνο ξίρηεθε θαηαπάλσ ηνπ κε αλνηρηή ηελ αγθαιηά, ηξέρνληαο απφ ην απέλαληη πεδνδξφκην κέζα ζηα απηνθίλεηα. (Ο ξψζνο παληνχ είλαη ξψζνο: ια ηα καζαίλεη, εθηφο απφ ην λα πεξλάεη ην δξφκν ζχκθσλα κε ηνπο θαλφλεο ηεο ηξνραίαο, θη ν ηίξιηηο χζηεξα κε βάζε απηφ ην γλψξηζκα ηνπο δηάθξηλε ζην εμσηεξηθφ ηνπο ζπκπαηξηψηεο ηνπ). Ώπφ ηελ πνιιή ηνπ θφξα, έξημε ηελ ηζάληα ηνπ, θαη μεθψληζε: «Μαμίκνπζθα, ρξπζέ κνπ!».

ην ΐιαδηβνζηφθ κηινχζαλ νη δπν ηνπο ζηνλ πιεζπληηθφ, θη νχηε πνπ ζα ην θαληαδφηαλ πνηέ ηνπ φηη ν Πηκέλνθ ζα κπνξνχζε θάπνηε λα ηνλ θσλάμεη «Μαμίκνπζθα» αληί γηα ην ζεβαζηφ «Μαμίκ Μαμίκνβηηο». Καη ηνχηε ηελ ηδηφηεηα ηνπ ξψζνπ ζην εμσηεξηθφ, ην λα ζεσξεί ην ζπκπαηξηψηε ηνπ θίιν ζηελφ, θαη ην γλψξηκν, έζησ αθφκα θαη ηνλ ηπραίν γλψξηκν, λα ηνλ βιέπεη ζαλ παιηφθηιν, ηελ είρε επίζεο δηαπηζηψζεη ν ηίξιηηο, γη' απηφ θαη πήγαηλε ηφζν αλφξερηα ζην Παξίζη, φπνπ βξίζθνληαλ πνιινί ξψζνη, θαζψο θαη ζηελ Κσλζηαληηλνχπνιε θη αο ήηαλ αλαγθαζκέλνο λα ηαμηδεχεη ζπρλά ζ' απηέο ηηο δπν πφιεηο. Σε ζηηγκή ηεο ζπλάληε- ζήο ηνπ κε ηνλ Πηκέλνθ, ν ηίξιηηο έπαημε ζαπκάζηα ζέαηξν πεξηθξνλεηηθήο απνξίαο. Έζπξσμε απφ πάλσ ηνπ ηνλ ΐφιηα κε κηα θίλεζε αεδίαο ηνπ ρεξηνχ ηνπ θη εθείλνο, ζαλ δαξκέλνο, ρακνγέιαζε δνπιηθά, παξακέξηζε θη ν ηίξιηηο πξφζεμε πφζν βξψκηθνο ήηαλ ν γηαθάο ζην πνπθάκηζν ηνπ. (Ξερψξηδε θηφιαο θαη ηα ρξψκαηα: άζπξν, γθξίδν θαη ζρεδφλ καχξν ζην γηαθά. Ώξγφηεξα, ζαλ πείξακα, δσγξάθηζε θείλν ην γηαθά κε ηα ρξψκαηά ηνπ ζ' έλα ραξηί, φηαλ γχξηζε ζην μελνδνρείν, θη ήηαλ πξφζπκνο λα ζηνηρεκαηίζεη πσο ηα είρε απνηππψζεη ιεο θη ήηαλ ζε θσηνγξαθία, αιιά ιππήζεθε πνπ δελ είρε κε πνηνλ λα βάιεη ην ζηνίρεκα). Ώθξηβψο κεηά απφ θείλε ηε ζπλάληεζε ζην Σφθην, ν ηίξιηηο άξρηζε λα παξαπνληέηαη ζηνπο γηαηξνχο φηη ληψζεη λ' αδπλαηίδεη ε φξαζή ηνπ. Μεηά απφ πέληε-έμη κήλεο άξρηζε λα θνξάεη ζθνχξα γπαιηά, φπσο ηνπ ην ζπλέζηεζαλ νη γηαηξνί, πνπ ζεψξεζαλ πσο έρεη θιεγκνλή ζην αξηζηεξφ κάηη εμαηηίαο κφληκεο ππεξθφπσζεο. Ο ηίξιηηο ήμεξε πσο ηα γπαιηά θαη ηδηαίηεξα ηα ζθνχξα αιιάδνπλ ηελ φςε ηνπ αλζξψπνπ θαη κάιηζηα πνιιέο θνξέο ηελ θάλνπλ αγλψξηζηε. Χζηφζν, ην λα θνξέζεη ηέηηα γπαιηά ακέζσο κεηά ην επεηζφδην εθείλν κε ηνλ Πηκέλνθ ζην Σφθην ζα' ηαλ κηα ζνβαξή απξνζεμία, γη' απηφ θαη θαηέθπγε ζε θείλε ηελ εμάκελε πξνεηνηκαζία κε ηα πεγαηλέια ζηνπο γηαηξνχο. Σνλ ίδην θαηξφ βέβαηα, ε ζνβηεηηθή κπζηηθή ππεξεζία ζην Σφθην θξφληηδε λα εμαθξηβψζεη αλ νη γεξκαλνί δνθίκαδαλ λα δηαπηζηψζνπλ ηίπνηα γηα ηνλ Πηκέλνθ, πξάγκα πνπ ζα έβαδε ζε θίλδπλν ηνλ ηίξιηηο. Ώιιά θαλέλα ελδηαθέξνλ δελ έδεημαλ νη γεξκαλνί.

Φαίλεηαη πσο ν αμησκαηηθφο ησλ Βο-Νηε ζεψξεζε ηνλ θα- θνληπκέλν ξψζν ηζαξηθφ πξφζθπγα κε ηα ζηξαβνπαηεκέλα παπνχηζηα θαη ην βξψκηθν πνπθάκηζν ζαλ ππνθείκελν αλάμην ζνβαξήο πξνζνρήο.

Γηα δεχηεξε θνξά ηελ ίδηα εθείλε αίζζεζε ηνπ θελνχ ηελ έλησζε ν ηίξιηηο ζην Μηλζθ ζηα 1942. Ήηαλ ηφηε ζηελ αθνινπζία ηνπ Υίκιεξ, θαη καδί κε ηνλ ξατρζθχξεξ ηαμίδεπαλ γηα επηζεψξεζε ζηα ζηξαηφπεδα ησλ ζνβηεηηθψλ αηρκαιψησλ. Οη ξψζνη αηρκάισηνη θάληαδαλ ζαλ δσληαλνί λεθξνί μαπισκέλνη θαηάρακα θη αλάθαηα νη δσληαλνί κε ηα πηψκαηα. Ήηαλ ζθειεηνί, δσληαλνί ζθειεηνί. Σνπ Υίκιεξ ηφηε ηνπ είρε έξζεη αλαγνχια, ην πξφζσπν ηνπ είρε γίλεη άζπξν ζαλ αιεχξη. Ο ηίξιηηο βάδηδε δίπια ζηνλ Υίκιεξ θη φιε ηελ ψξα έλησζε ηελ επίκνλε αλάγθε λα ηξαβήμεη ην βάιηεξ ηνπ θαη λ' αδεηάζεη φια ηα θπζίγγηα ηεο δεζκίδαο ζηα πξεθληάξηθα κνχηξα θείλνπ ηνπ αλζξψπνπ κε ηα δαζθαιίζηηθα γπαιάθηα. Κη επεηδή εθείλε ηνπ ε επηζπκία ήηαλ εχθνιν λα εθπιεξσζεί, ν ηίξιηηο είρε παγψζεη νιάθεξνο θαη δνθίκαδε θάηη ζαλ γιπθηά επδαηκνλία. Μπφξεζε φκσο λα ξσηήζεη ηνλ εαπηφ ηνπ : «Καη ηη ζα /ίλεη χζηεξα; ηε ζέζε εηνχηνπ ηνπ θηήλνπο ζα βάινπλ άιιν θαη ζα κεγαιψζνπλ ηνλ αξηζκφ ησλ ζσκαηνθπιάθσλ ηνπ θαη ηίπνηα πεξηζζφηεξν». Καη ηφηε, πξηλ θαηαληθήζεη ηνλ πεηξαζκφ, έλησζε ην θνξκί ηνπ αλάιαθξν θαη μέλν. Καη ηφηε, ζαλ απφ θάπνην ζαηαληθφ ρέξη παξνπζηάζηεθε κπξνζηά ζηα κάηηα ηνπ κε θσηνγξαθηθή αθξίβεηα ρσξηζκέλε ζηα ρξψκαηά ηεο ε θάηζα ηνπ Υίκιεξ. Οη θαθίδεο ηνπ ήηαλ θηηξηλσπέο ζηα κάγνπια θαη ζηκά ζηνπο θξνηάθνπο, θαζαξά θαθεηηέο ζην αξηζηεξφ απηί, καχξεο θαη θνπζθσηέο ζην ιαηκφ. Μφλν ζαλ πέξαζε κηζφο ρξφλνο κπφξεζε ν ηίξιηηο λα γειάζεη κε θείλν ην θξηρηφ φξακα ηεο πξεθληάξηθεο ρξσκαηηζηήο θάηζαο ηνπ Υίκιεξ, ην φξακα πνπ δελ έιεγε λα θχγεη ηφζν θαηξφ απφ ηα κάηηα ηνπ...

Ο ηίξιηηο αλάγθαζε ην θνξκί ηνπ λα ζθίμεη ζαλ ειαηήξην θαη, ληψζνληαο λα ςηινηξεκνπιηάδνπλ ηα κάγνπιά ηνπ, ζηάζεθε

...Ο Μίιεξ βηάζηεθε λα πάεη ζηνλ ηφπν ηνπ ζθνησκνχ ηνπ Ρνιθ θαη ηεο Μπάξκπαξα καδί κε ηα θαιχηεξα ιαγσληθά ηνπ: Πήξε καδί ηνπ ηνπο παιηνχο κπζηηθνχο πξάθηνξέο ηνπ, πνπ ηψξα ηνπο έιεγαλ γεξνληάθηα. Βθείλνπο πνπ καδί ηνπο έπηαλε ν Μίιεξ ηνπο ισπνδχηεο θαη ηνπο ιεζηέο, θη αξγφηεξα ηνπο

εζληθνζνζηαιη- ζηέο ηνπ Υίηιεξ, θαη ηνπο θνκκνπληζηέο ηνπ Σέικαλ θαη ηνπ Μπξάληιεξ ζηε δεθαεηία ηνπ είθνζη. Σα έπαηξλε καδί ηνπ ηα γεξνληάθηα ζηηο πην ζπάληεο πεξηπηψζεηο. Αελ ηνπο έκπαδε ζην κεραληζκφ γηα λα κελ ην πάξνπλ απάλσ ηνπο: Κάζε αλαθξηηήο ηεο Γθεζηάπν ζηεξηδφηαλ ζηε βνήζεηα ησλ εκπεηξνγλσκφλσλ, ησλ πξαθηφξσλ, ησλ καγλεηνθψλσλ. Βλψ ν Μίιεξ ήηαλ νπαδφο ηνπ Σζάπεθ: Σα ιαγσληθά ζηα έξγα απηνχ ηνπ ζπγγξαθέα ηα 'βγαδαλ πέξα κφλν κε ην θεθάιη ηνπο θαη κε ηελ πείξα ηνπο.

— Ώπνιχησο ηίπνηα; ξψηεζε ν Μίιεξ. Οχηε ην παξακηθξό γάληδσκα; — Σίπνηα, απάληεζε ν γθξηδνκάιιεο κε ην ρσκαηεξφ κνχηξν πξάθηνξαο ηεο αζηπλνκίαο. Ο Μίιεξ

είρε μεράζεη ην φλνκά ηνπ, αιιά ηνπ κηινχζε πάληα ζηνλ εληθφ απφ ην 1926. Μνηάδεη κε θείλε ηε δνινθνλία πνπ ζε είρε πνλνθεθαιηάζεη ζην Μφλαρν.

— ηελ Βγθκνλζηξάζε; — Ναη. ηνλ αξηζκφ ελληά, αλ ζπκάκαη θαιά... — Ορηψ. Σνπο είρε ζηνπκπίζεη ζηε κεξηά ησλ δπγψλ αξηζκψλ ηεο νδνχ. — Μσξέ κλήκε πνπ ηελ έρεηο! — Γηαηί; Βζχ ηε ράλεηο ηε δηθή ζνπ; — Πίλσ ηψδην. — Βλψ εγψ πίλσ βφηθα.

αθίλεηνο θάπνπ έλα ιεπηφ. Ώηζζαλφηαλ ην αίκα λα δεζηαίλεη ην πξφζσπν ηνπ. ηα κάηηα ηνπ ρηππνχζαλ θάηη ζαλ κπηεξά πξαζηλσπά ζθπξάθηα.

«Έηζη κπξάβν, είπε ζηνλ εαπηφ ηνπ. Πξέπεη λα ζε ληψζσ νιάθεξν, ζθηγκέλν ζαλ γξνζηά. Έζησ θη αλ ηνχηνη εδψ νη ηνίρνη είλαη κπνγηαληηζκέλνη κε ηξία ρξψκαηα: κε γθξίδν, γαιάδην θαη άζπξν.

Καη γέιαζε. Αελ ηνλ αλάγθαζε ηνλ εαπηφ ηνπ λα γειάζεη. Σν γέιην ηνπ ην έθεξαλ θείλα ηα θαηαξακέλα ηα ρξψκαηα... Πνπ λα ηα 'παίξλε ν δηάνινο. Βπηπρψο πνπ ν Μίιεξ είρε βγεη έμσ. Γηαηί έθαλε αλνεζία, δίλνληάο ηνπ θαηξφ λα ζθεθηεί. Αελ πξέπεη πνηέ λα δίλεηο θαηξφ ζηνλ άιιν γηα ζπιινγηζκνχο, αλ ην ζπλνκηιεηή ζνπ ηνλ ζεσξείο ζνβαξφ αληίπαιν. Πάεη λα πεη, ν Μίιεξ δελ κπφξεζε αθφκα λα βξεη ηελ άθξε.

— ηξαηεγφο είζαη. Μπνξείο λα πίλεηο βφηθα. Βκείο πνχ λα ηα βξνχκε ηα ιεθηά γηα ηε βφηθα; — Πάξηε κίιεο, ςεπηνγέιαζε ν Μίιεξ. — Γηα λα βξεζψ χζηεξα δεκέλνο ζηνπο δηθνχο ζνπ ηνπο δήκηνπο; Άζε, θαιχηεξα λα πίλσ ην ηψδηφ

κνπ. — Βληάμεη, ζπκθψλεζε ν Μίιεξ. Βληάμεη. Να ζνπ πσ ηελ αιήζεηα, κεηά ραξάο ζα ηελ άιιαδα ηε

βφηθα κνπ κε ην ηψδηφ ζνπ. — Φνθάο απ' ηε δνπιηά; Ο Μίιεξ θαηζνχθηαζε, ιέγνληαο: — Πξνο ην παξφλ, λαη. ε ιίγν δε ζα 'ρνπκε θαζφινπ. Καηαιαβαίλεηο παιηφθηιε; Καη ηη ζα γίλεη, ην

ινηπφλ; Αελ έρεη απφ πνπζελά λα γαληδσζνχκε; — Πεο ηνπο εθεί ζηα εξγαζηήξηά ζνπ λα εμεηάζνπλ ηηο ζθαίξεο πνπ ην θαλφληζαλ ηνχην ην δεπγαξάθη. — ηη ζα ηηο εμεηάζνπλ, λα 'ζαη ζίγνπξνο, ζπκθψλεζε ν Μίιεξ. Οπσζδήπνηε ζα ηηο εμεηάζνπλ.

Μπνξείο λα κελ αλεζπρείο... Μπήθε ν άιινο πξάθηνξαο, ηξάβεμε ηελ θαξέθια θη έθαηζε θαηάθαηζα ζηνλ Μίιεξ. «Γηα ηδέο ηνλε, ην δηανιφγεξν, ηα βάθεη ηα καιιηά ηνπ. ίγνπξα ηα βάθεη», είπε κέζα ηνπ ν Μίιεξ,

παξαηεξψληαο ηνλ θαζψο ηξαβνχζε ηελ θαξέθια θαη θαζφηαλ. Καη ηνλ ξψηεζε: — Λνηπφλ; Βζχ Γηνχληεξ έρεηο ηίπνηα; — Κάηη έρσ. — Αε κνπ ιεο, κε ηη ηα βάθεηο ηα καιιηά ζνπ; — Με ρλα. Βίλαη, βιέπεηο, νχηε άζπξα, νχηε θαη καχξα, θάηη αλάθαην, ζαλ ηα ςαξηά ηα άινγα. Έρεη

πεζάλεη θη ε Σιηδε. Οη λεαξέο ηψξα πξνηηκνχλ ηνπο κπξαηζσκέλνπο θαληάξνπο θη φρη ηνπο γέξνπο κπζηηθνχο... Άθνπ θαη βγάιε ζπκπέξαζκα: Μηα γξηά δσ πέξα, ζην απέλαληη ζπίηη, είδε πξηλ κηα ψξα λα θεχγνπλ απφ δσ κέζα δχν, κηα γπλαίθα θη έλαο ζηξαηηψηεο. Δ γπλαίθα βάζηαγε έλα κσξφ, έδεηρλε λα βηάδεηαη.

—Ση θφξαγε ν ζηξαηηψηεο; —Πψο ηη θφξαγε; Σε ζηνιή ηνπ θφξαγε.

—Σν μέξσ πσο δε θφξαγε κνλάρα ην βξαθί ηνπ. Βγψ ζε ξσηάσ ηη ζφη ζηνιή είρε; Μαχξε; —Ώ... Μα βέβαηα, καχξε. Βζείο δε βάδεηε πξάζηλνπο ζηηο θξνπξέο ζαο.

—ε ηη ακάμη κπήθαλ; —ην ιεσθνξείν. Ο Μίιεξ μαθληάζηεθε ηφζν, πνπ κηζνζεθψζεθε. —Πψο, ζην ιεσθνξείν! —Έηζη. Μπήθαλ ζην δεθάμη λνχκεξν. —Καη πξνο ηα πνχ ηξάβεμαλ; —Πξνο ηα θεη, δπηηθά, έδεημε, κε ην ρέξη ηνπ ν Γηνχληεξ. Ο Μίιεξ ηηλάρηεθε φξζηνο, άξπαμε ην

ηειέθσλν, πήξε ζηα γξήγνξα ηνλ αξηζκφ θαη γθάξημε:

—νιηο! βέιηα! ηείιε πεξηπνιηθφ ζηε γξακκή ηνπ δεθάμη ιεσθνξείνπ. Γηα ηελ πηαλίζηξηα θαη ην θξνπξφ ζηξαηηψηε. Ση είπεο; Καη πνχ ζεο λα μέξσ εγψ πψο ηνλ ιέλε; Να ην βξεηο πψο ηνλ ιέλε! Αεχηεξν, ςάμηε ακέζσο λα βξείηε ην θάθειν ηνπ θαη λα ηνλ θέξεηε εδψ, ηψξα. Με φια ηα ζηνηρεία: Πνηνο είλαη, πνχ βξίζθνληαη νη ζπγγελείο ηνπ. ια ηα ζηνηρεία, πνχ ππεξέηεζε θαη ηα ξέζηα. Βδψ ζε κέλα, ακέζσο. Ώλ βξείηε πσο πήγε έζησ θαη κηα θνξά εθεί πνπ ζπρλάδεη ν ηίξιηηο, λα κε εηδνπνηήζεηε ακέζσο! Καη λα ζηήζεηε ελέδξα ζην δηακέξηζκα ηνπ ηίξιηηο.

Ο Μίιεξ είρε ζσξηαζηεί ζηελ θαξέθια ζηκά ζηελ πφξηα. Οη εμπέξ ηεο Γθεζηάπν θη ν θσηνγξάθνο είραλ θχγεη πηα. Ο Μίιεξ απφκεηλε εθεί κε ηνπο γέξνπο ηνπ, θνπβεληηάδνληαο γηα ηα παιηά, θφβνληαο ν έλαο ηνλ άιιν ζηε βηαζχλε ηνπο γηα ηηο αλακλήζεηο.

« Σελ έρσ ράζεη ηνχηε ηελ παξηίδα, ζθεθηφηαλ ν Μίιεξ, πνπ άξρηζε λα μεδίλεη ε ζηελαρψξηα ηνπ. Σνλ εξεκνχζε ε θνπβέληα ησλ παιηψλ ζπλεξγαηψλ ηνπ. Έρσ, φκσο, εθεδξηθή ηε ΐέξλε. ΐέβαηα, εθεί ην πξφβιεκα είλαη πην πεξίπινθν, εθεί ε αζηπλνκία είλαη μέλε, θη ε κεζνξηαθή θξνπξά ην ίδην. Ώιιά ην έλα αηνχ ρσξίο ακθηβνιία κνπ έθπγε απ' ηα ρέξηα. Σν 'ζθαζαλ κε ην ιεσθνξείν, πνπ ζεκαίλεη φηη δελ ήηαλ πξνγξακκαηηζκέλε απηή ε δνπιηά. ρη, γηα ζρεδηαζκφ ηεο δελ κπνξεί νχηε ιφγνο λα γίλεηαη. Οη ξψζνη, βέβαηα, είλαη πεηζκαηάξεδεο θαη ηνπο θξνληίδνπλ ηνπο δηθνχο ηνπο, αιιά θαη ην λα ζηείινπλ ζε ζίγνπξν ζάλαην θάκπνζνπο δηθνχο ηνπο γηα λα δνθηκάζνπλ, κφλν λα δνθηκάζνπλ ηελ απαγσγή απηήο ηεο «πηαλίζηξηαο», κάιινλ δε ζα ην 'θαλαλ. Ώλ θαη, απ' ηελ άιιε κεξηά, ζίγνπξα θαηαιαβαίλνπλ πσο ην παηδάθη είλαη ε αρίιιεηα θηέξλα ηεο. Λεο γηα απηφλ ην ιφγν λα ην δηαθηλδχλεπζαλ; Μα φρη, ηη θάζνκαη θαη ιέσ ηψξα! Αελ ππάξρεη εδψ θαλέλαο ζρεδηαζκέλνο θίλδπλνο. Ώπηή αλέβεθε ζην ιεσθνξείν. Ση ζφη θίλδπλνο κπνξεί λα 'λαη... ΐιαθεία είλαη, θαη θαλέλαλ θίλδπλν δε βιέπσ ζηε κέζε...».

Έπηαζε μαλά ην ηειέθσλν: —Μίιεξ εδψ. ε φιεο ηηο γξακκέο ηνπ κεηξφ λα εηδνπνηήζεηε ηελ αζηπλνκία γηα ηε γπλαίθα κε ην

κψξν. Αφζηε ηελ πεξηγξαθή ηεο. Πέζηε πσο είλαη θιέθηξα θαη δνινθφλνο, λα ηελ πηάζνπλ νπσζδήπνηε. Ώλ ηα κπεξδέςνπλ θαη πηάζνπλ πεξηζζφηεξεο, δελ πεηξάδεη, ηνπο ζπγρσξψ πξνθαηαβνιηθά. Ώξθεί λα κελ ηνπο μεθχγεη απηή πνπ ζέισ λα κνπ πηάζνπλ...

Ο ηίξιηηο ρηχπεζε ηελ πφξηα ηνπ θειηνχ: Φαίλεηαη πσο ζηηο ψξεο πνπ βξηζθφηαλ κνλάρνο ηνπ ζην θειί, ε θξνπξά είρε αιιάμεη βάξδηα θαη ζην θαηψθιη δελ έζηεθε ηψξα εθείλνο ν θνθθηλνκνχ- ξεο λεαξφο, αιιά ν Γίγθθξηλη Μπέθεξ, πνπ καδί ηνπ ν ηίξιηηο είρε παίμεη πνιιέο θνξέο ηέληο.

—Γεηα ζνπ, Γίγθθξηλη, ηνπ είπε ςεπηνγειψληαο, σξαίνο ηφπνο γηα ζπλαληήζεηο, ε; —Γηαηί κε δεηήζαηε, λνχκεξν εθηά; ξψηεζε ν Μπέθεξ κε πνιχ ήξεκε, ζηαζεξή θαη ιίγν ππφθσθε

θσλή. «Ώπηφο πάληα είρε αξγή αληίδξαζε, ζπκήζεθε ν ηίξιηηο. Υηππνχζε θαιά κε η' αξηζηεξφ, αιιά πάληα

αξγνχζε. Βμαηηίαο απηήο ηνπ ηεο αξγνπνξίαο ράζακε ζην παηρλίδη κε ηνλ ηνχξθν ζηξαηησηηθφ αθφινπζν». —Σφζν πνιχ έρσ αιιάμεη; ξψηεζε ν ηίξιηηο θη απηφκαηα ςαρνχιεςε ηα κάγνπιά ηνπ: Βίρε δπν

κέξεο λα μπξηζηεί θαη ηα γέληα είραλ κεγαιψζεη αξθεηά, αιιά δελ αγθχισλαλ θαη πνιχ. Μφλν θαηά ην βξαδάθη αγθχισλαλ, θη ν ηίξιηηο είρε ζπλεζίζεη λα μπξίδεηαη δπν θνξέο θάζε κέξα.

—Γηαηί κε δεηήζαηε, λνχκεξν εθηά; μαλάπε ν Γίγθθξηλη. —Μα ηη, ηξειάζεθεο; —ησπή! νχξιηαμε ν Μπέθεξ θη έθιεηζε απφηνκα ηε βαξηά ζηδεξφπνξηα. Ο ηίξιηηο ςεπηνγέιαζε θη έθαηζε ζην ζηδεξέλην ζθακλί, βηδσκέλν ζην ηζηκεληέλην πάησκα. «ηαλ

ηνπ δψξηζα ηελ εγγιέδηθε ξαθέηα, είρε δαθξχζεη θηφιαο. ινη νη ηξακπνχθνη θη νη παιηάλζξσπνη ην δάθξπ ην 'ρνπλ ζηελ ηζέπε. Βίλαη ε δηθή ηνπο κνξθή ηεο πζηεξίαο, ζθέθηεθε ν ηίξιηηο. Οη αδχλακνη άλζξσπνη ζπλήζσο θσλάδνπλ ή βιαζηεκνχλ. Βλψ νη ηξακπνχθνη θιαίλε. Οη αδχλακνη είπα; ρη, ιάζνο, νη θαιφθαξδνη ζα 'πξεπε λα πσ. Καη κφλν νη πην δπλαηνί αλάκεζα ζηνπο αλζξψπνπο κπνξνχλ θαη θξαηνχλ ζηα ρέξηα ηνπο ηνλ εαπηφ ηνπο, ηνλ θάλνπλ λα πεηζαξρεί ζηε ζέιεζή ηνπο».

ηαλ γηα πξψηε θνξά είραλ παίμεη δεπγάξη κε ηνλ Γίγθθξηλη θφληξα ζηνλ νκπεξγθξνππελθχξεξ Πνι (ν Πνι πξηλ ηνλ πφιεκν κάζαηλε λα παίδεη ηέληο γηα λα αδπλαηίζεη), ν Μπέθεξ είρε ςηζπξίζεη ζηνλ ηίξιηηο:

—ζα ράζνπκε κεδέλ-κεδέλ ή γηα ηα κάηηα ζα θάλνπκε πσο αληηζηεθφκαζηε; —Άζε ηηο ζαριακάξεο, ηνπ είρε απαληήζεη ηφηε ν ηίξιηηο. Σν άζιεκα είλαη άζιεκα. Ο Γίγθθξηλη άξρηζε λα ζθίδεηαη γηα λα θαινπηάζεη ζην παηρλίδη ηνλ Πνι. Ήζειε πνιχ λ' αξέζεη ζηνλ

νκπεξγθξνππελθχξεξ. Ο Πνι, φκσο, ηνπ έβαιε ηηο θσλέο: —Γηα θνχθια κε πεξάζαηε; Παίμηε καδί κνπ ζαλ αληίπαινο θη φρη ζαλ λα 'ρεηε κπξνζηά ζαο θάπνην

παηδάθη! Ο Γίγθθξηλη απ' ηελ ηξνκάξα ηνπ έπεζε ζηελ άιιε άθξε:

Άξρηζε λα θπλεγάεη ηνλ Πνι ζην γήπεδν, έηζη πνπ εθείλνο εμαγξηψζεθε, πέηαμε ηε ξαθέηα θη έθπγε απ' ην παηρλίδη. Ο Μπέθεξ ηφηε ριψκηαζε θη ν ηίξιηηο πξφζεμε πφζν έηξεκαλ ηα δάρηπιά ηνπ.

—Οχηε πνπ κπνξνχζα λα ην θαληαζηψ πσο ζηε θπιαθή θέξλνπλ γηα θξνπξνχο ηφζν λεπξηθνχο αλζξψπνπο ζαλ θαη ζέλα, είρε πεη ηφηε ν ηίξιηηο. Μα δελ έγηλε δα θαη ηίπνηα βξε παηδί κνπ. Ώθξηβψο ηίπνηα. Σξάβα ζην ληνπο λα ζπλέιζεηο, θη απφ θεη ίζηα ζην ζπίηη. Μεζαχξην ζα ζνπ πσ ηη πξέπεη λα θάλεηο.

Ο Γίγθθξηλη έθπγε, ελψ ν ηίξιηηο βξήθε μαλά ηνλ Πνι θη έπαημαλ νη δπν ηνπο κηα ραξά πέληε νιάθεξα ζεη. Ο Πνι είρε κνπζθέςεη απ' ηνλ ηδξψηα ηνπ, αιιά ν ηίξιηηο έπαηδε καδί ηνπ ήξεκα, ζηέιλνληαο ην κπαιάθη κε πξνζνρή θαη ζεβαζκφ — ζε καθξηλέο απνζηάζεηο κε ην δεμί ηνπ ρέξη. Ο Πνι θαηαιάβαηλε θαιά πσο ηνλ δνχιεπε ν ηίξιηηο, αιιά ην ζηπι ηνπ αληηπάινπ ηνπ, μερεηιηζκέλν απφ εηξσληθή θαινζχλε

θαη αιεζηλή δεκνθξαηηθφηεηα, ηνπ πξνμελνχζε ηε ζπκπάζεηα. Κη ν Πνι ηνπ δήηεζε λα παίδεη καδί ηνπ έλα-δπν κήλεο.

—Ώπηφ ζα είλαη πνιχ κεγάιε ηηκσξία γηα κέλα, γέιαζε ν ηίξιηηο. Ο Πνι γέιαζε θη εθείλνο, αθνχγνληαο πφζν απιντθά είρε πεη ηε θξάζε ηνπ ν ηίξιηηο. αο παξαθαιψ λα κε ζπκψζεηε γηα ην λεαξφ παξηελέξ κνπ. ΐιέπεηε, απηφο θνβάηαη ηνπο ζηξαηεγνχο θαη ήζειε λα ζαο θαινπηάζεη, ζα καο επηηξέςεηε λα παίδνπκε καδί ζαο κηα ν έλαο κηα ν άιινο, γηα λα κε ράζνπκε ηελ εηδίθεπζή καο.

Ώπφ ηε ζηηγκή, πνπ ζην επφκελν παηρλίδη, ν ηίξιηηο ζχζηεζε ζηνλ Πνι ηνλ Γίγθθξηλη, εθείλνο έλησζε κεγάιε εθηίκεζε γηα ηνλ ηίξιηηο θη απφ ηφηε πξνζπαζνχζε λα βξεη ηελ επθαηξία λα ηνλ εμππεξεηήζεη. Πφηε έηξερε λα θέξεη κπίξα φηαλ ηέιεησλε ην παηρλίδη, πφηε ηνπ δψξηδε θάπνην παξάμελν ζηπιφ (πνπ θαίλεηαη ην είρε ζνπθξψζεη απφ θάπνηνλ θξαηνχκελν), πφηε έθεξλε ινπινχδηα ηνπ πξψηνπ αλζνχ ηνπο. Μηα θνξά μεγέιαζε ηνλ ηίξιηηο, ρσξίο πάιη λα ην ζέιεη, αιιά εμαηηίαο ηεο έκθπηεο ππεξεζηαθήο ηνπ κπσπίαο. Ο ηίξιηηο έπαηδε ζε αγψλα κε έλαλ ηζπαλφ. Ο μέλνο ήηαλ θαιφ παηδί, κε θηιειεχζεξεο αληηιήςεηο, αιιά ν έιελκπεξγθ κεραλεχηεθε λα ηνπ ζθαξψζεη θάπνηα βξνκνδνπιεηά, θαη γη' απηφ έβαιε ηνπο δηθνχο ηνπ πνπ βξίζθνληαλ ζηελ αζιεηηθή επηηξνπή λα θαλνλίζνπλ ψζηε λα παίμεη κε ηνλ ηζπαλφ ν ηίξιηηο. Φπζηθά, ηνλ ηίξιηηο ηνπ ηνλ ζχζηεζαλ ζαλ δηπισκάηε απφ ην ππνπξγείν Βμσηεξηθψλ, αιιά ζαλ ηέιεησζε ην παηρλίδη θαηάθηαζε ζηνλ ηίξιηηο ν Γίγθθξηλη θαη γθάξημε: «πγραξεηήξηα γηα ηε λίθε ζαο ζηαληαξηελθχξεξ! Σα Βο-Βο πάληα ληθνχλ!».

Ο ηίξιηηο δε ζηελνρσξήζεθε πνπ πήγε ζηξάθη ην ζρέδην ηνπ έιελκπεξγθ, ελψ ηνλ Γίγθθξηλη ζέιεζαλ ηφηε λα ηνλ θιείζνπλ ζην πεηζαξρείν θαη λα ηνλ δηψμνπλ απφ ηα Βο-Βο. Καη μαλά ν ηίξιηηο πήγε λα κεζνιαβήζεη γηα λα ηνλ ζψζεη, ηνχηε ηε θνξά δηακέζνπ ηνπ Πνι, θαη ηνλ έζσζε. Σελ επφκελε θηφιαο κέξα ν παηέξαο ηνπ Γίγθθξηλη, έλαο ςειφο θνθαιηάξεο γέξνο κε παηδηάζηηθα γαιαλά κάηηα, ήξζε λα επραξηζηήζεη ηνλ ηίξιηηο, θέξλνληάο ηνπ γηα δψξν έλα θαιφ αληίγξαθν ηνπ Νηίξεξ.

—Δ νηθνγέλεηά καο δελ μερλάεη πνηέ ηελ θαινζχλε απέλαληη καο, είπε ν γέξνο. Ώπφ ηψξα θαη γηα πάληα φινη καο είκαζηε ππνρξεσκέλνη ζε ζαο, είκαζηε ζηε δηάζεζε ζαο, θχξηε ηίξιηηο. Οχηε ν γηνο κνπ, νχηε εγψ, θαλέλαο καο, δε ζα κπνξέζνπκε πνηέ λα ζαο επραξηζηήζνπκε φζν πξέπεη, αλ φκσο ηχρεη λα ζαο ρξεηαζηεί βνήζεηά καο — ζε ηίπνηα βαξεηέο, εθλεπξηζηηθέο θαζεκεξηλέο ιεπηνκέξεηεο — ζα ην ζεσξήζνπκε ζαλ κεγάιε καο ηηκή λα θάλνπκε νηηδήπνηε ζειήζεηε.

Ώπφ ηφηε ν γέξνο θάζε άλνημε εξρφηαλ ζηνπ ηίξιηηο θαη λνηθνθχξεπε ηνλ θήπν ηνπ, θξνληίδνληαο ηδηαίηεξα ηηο ηξηαληαθπιιηέο, πνπ ηηο είρε θέξεη απφ ηελ Εαπσλία.

«Καθνκνίξηθν δψν, είπε μαθληθά κέζα ηνπ ν ηίξιηηο γηα ηνλ Γίγθθξηλη, δελ κπνξείο νχηε θαη θηαίμηκν λα ηνπ θαηαινγίζεηο. ινη νη άλζξσπνη είλαη ίζνη κπξνζηά ζην ζεφ. Έηζη λνκίδσ πσο έιεγε ν θίινο κνπ ν πάζηνξαο. Μσξέ ηη καο ιέηε! Γηα λα ζξηακβεχζεη ζηε γε ε ηζφηεηα, ζα πξέπεη λα ζπκθσλήζνπκε πξψηα θαη λα ην μεθαζαξίζνπκε απηφ κηα γηα πάληα: Αελ είλαη θαζφινπ φινη νη άλζξσπνη ίζνη κπξνζηά ζην ζεφ. Γηαηί ππάξρνπλ άλζξσπνη πνπ είλαη άλζξσπνη, ππάξρνπλ θη άιινη πνπ είλαη δψα. Καη πνπ δελ κπνξείο λα πεηο φηη θηαίλε γη' απηφ πνπ είλαη. Καη ην λα πηζηεχεηο πσο ζα δηαπαηδαγσγεζνχλ απ' ηε κηα ζηηγκή σο ηελ άιιε είλαη φρη κφλν αλφεην, αιιά θη εγθιεκαηηθφ».

Δ πφξηα ηνπ θειηνχ άλνημε δηάπιαηα. ην θαηψθιη έζηεθε ν Γίγθθξηλη. —Ώπαγνξεχεηαη ην θαζηζηφ! θψλαμε άγξηα. ΐαδίζηε ζπλέρεηα ηξηγχξσ! Καη πξηλ μαλαθιείζεη ηελ πφξηα, έξημε θξπθά ζην πάησκα έλα κηθξνχιηθν ραξηάθη. Ο ηίξιηηο ην πήξε.

«Ώλ δε κηιήζεηε πσο ν παηέξαο κνπ ζθάιηδε θαη θιάδεπε ηηο ηξηαληαθπιιηέο ζαο, ππφζρνκαη λα ζαο δέξλσ ζηα καιαθά, γηα λα αληέμεηε πεξηζζφηεξεο κέξεο. Σν ζεκείσκά κνπ ζαο παξαθαιψ λα ην θάηε».

Ο ηίξιηηο έλησζε έλα μαθληθφ μαιάθξσκα: Δ μέλε βιαθεία θέξλεη πάληα ην γέιην. Καη θνίηαμε πάιη ην ξνιφη ηνπ. Βίραλ πεξάζεη πηα δπν ψξεο αθφηνπ έθπγε ν Μίιεξ.

«Σν θνξηηζφπνπιν δε κηιάεη, θαηάιαβε ν ηίξιηηο. Ή κήπσο ηελ πάλε ζε αληηπαξάζηαζε κε ηνλ Πιάηζλεξ; Ώλ είλ' έηζη, δελ ηξέρεη ηίπνηα, αθνχ δελ μέξεη ηίπνηα ν έλαο γηα ηνλ άιιν. Κάπνπ, φκσο, έρνπλ κπιέμεη γη' απηνχο ηα πξάγκαηα. Κάηη έρεη ζπκβεί, θη έηζη βξέζεθε λα 'ρσ ηάηκ-άνπη ζηε δηάζεζή κνπ».

ΐνιηάξηδε αξγά ζην θειί, εμεηάδνληαο ζρνιαζηηθά ζην κπαιφ ηνπ φια, φζα είραλ ζρέζε κε θείλε ηε βαιίηζα. Ναη, απηφ είλαη. Σελ είρε πηάζεη ηε βαιίηζα ζην δάζνο, ηφηε πνπ ν Έξβηλ γιίζηξεζε θαη θφληεςε λα πέζεη. Ήηαλ ηε λχρηα πξηλ απ' ην βνκβαξδηζκφ. Μφλν κηα θνξά.

«Μηα ζηηγκή! έθνςε απφηνκα ην ζπιινγηζκφ ηνπ ν ηίξιηηο. Πξηλ απ' ην βνκβαξδηζκφ... Ναη, αιιά εγψ πέξαζα απφ θεη θαη χζηεξα απ' ην βνκβαξδηζκφ... Βίρα θξαθάξεη κε ην ακάμη κνπ... Βίρε γίλεη κπνηηιηάξηζκα, επεηδή δνχιεπαλ εθεί νη ππξνζβέζηεο. Γηαηί βξέζεθα εθεί; Ώ, λαη. Σα ραιάζκαηα είραλ θιείζεη ην δξφκν κνπ πξνο ην Κνπληάκ. Χξαία, ζα ηνπο δεηήζσ λα θαιέζνπλ ηνπο αζηπλνκηθνχο ηνπ κπιφθνπ εθείλνπ ηνπ πξσηλνχ. Έηζη, ζα πσ φηη βξέζεθα εθεί, επεηδή κνπ άιιαμε ηελ θαηεχζπλζε πνξείαο ε αζηπλνκία. ην θάθειν ππάξρεη ε θσηνγξαθία κε ηηο βαιίηζεο πνπ πεξηκάδεςε ε αζηπλνκία κεηά ην βνκβαξδηζκφ. Βίρα κηιήζεη κε ηνλ ηξνρνλφκν, ζπκάκαη ηε θάηζα ηνπ θη εθείλνο ζα πξέπεη λα ζπκάηαη πνπ ηνπ έδεημα ην ζήκα ησλ Βο-Νηε. ζηε, ινηπφλ, εγψ βνήζεζα ζηε κεηαθνξά ηεο βαιίηζαο παξάκεξα. Ώλ κπνξέζεη αο ην δηαςεχζεη απηφ ν ηξνρνλφκνο. Οχηε πνπ ζα ηνικήζεη λα ην δηαςεχζεη, ζα απαηηήζσ αλαπαξάζηαζε, ζα πσ αθφκα φηη βνήζεζα θαη θείλε ηε γπλαίθα πνπ έθιαηγε, ηεο έβγαια ην θαξνηζάθη κε ην παηδί απ' ηα ραιάζκαηα, η' αλέβαζα ζην πεδνδξφκην, ζα ην επηβεβαηψζεη ε γπλαίθα.Σέηηα πξάγκαηα δελ μερληνχληαη εχθνια».

Ο ηίξιηηο βξφληεζε ηελ πφξηα κε ηηο γξνζηέο ηνπ, αιιά ζην θαηψθιη έζηεθαλ ηψξα δπν θξνπξνί. Ο ηξίηνο, ν Γίγθθξηλη, πεξλνχζε κπξνζηά απφ ην θειί ηνπ ηίξιηηο ζπλνδεχνληαο έλαλ θξαηνχκελν, πνπ θνπβαινχζε ζηα ρέξηα ηνπ κηα βνχηα γεκάηε θάηνπξα. Σν πξφζσπν ηνπ θξαηνχκελνπ ήηαλ παξακνξθσκέλν απφ ην μχιν, αιιά ν ηίξιηηο ηνλ γλψξηζε: Ήηαλ ν πξνζσπηθφο ζνθέξ ηνπ Μπφξκαλ πνπ δελ ήηαλ πξάθηνξαο ηεο Γθεζηάπν, ηφηε πνπ ν ηίξιηηο είρε κπεη ζην ακάμη θαη κίιεζε κε ην δηεπζπληή ηεο γξακκαηείαο ηνπ λαδηζηηθνχ θφκκαηνο.

—Σειεθσλήζηε ακέζσο ζηνλ νκπεξγθξνππελθχξεξ Μίιεξ. Πέζηε ηνπ φηη εγψ ζπκήζεθα! ια ηα ζπκήζεθα. Πέζηε ηνπ φηη ηνλ παξαθαιψ λα 'ξζεη ακέζσο εδψ!

«Σνλ Πιάηζλεξ αθφκα δελ ηνλ έθεξαλ! Έλα ην θξαηνχκελν. Με ηελ Καη δε βγήθε ηίπνηα. Μνπ απφκεηλε κφλν έλα πξάγκα: ν ρξφλνο. Ο ρξφλνο θη ν Μπφξκαλ. Ώλ αξγήζσ, ζα ληθήζεη ν Μίιεξ».

—Βληάμεη, είπε ν θξνπξφο, ζα αλαθέξσ ακέζσο. ...Ώπφ ην βξεθνθνκείν βγήθε ν ζηξαηηψηεο, πέξαζε ην δξόκν θαη θαηέβεθε ζην ππφγεην ηνπ

γθξεκηζκέλνπ ζπηηηνχ. Βθεί, πάλσ ζε θάηη ζπαζκέλα θαζφληα, θαζφηαλ ε Καη θαη ζήιαδε ην κσξφ ηεο· —Ση έγηλε; ξψηεζε ε Καη. —Άζρεκα ηα πξάγκαηα, απάληεζε ν Υέικνπη. Πξέπεη λα πεξηκέλνπκε κηζή σξίηζα. Σψξα ηαΎδνπλ ηα

παηδάθηα θαη δε ζεθψλεη θνπβέληα θαλέλαο ηνπο εθεί πέξα. —ζα πεξηκέλνπκε, ηνλ θαζεζχραζε ε Καη. ζα πεξηκέλνπκε... θαη πνχ ζα ην μέξνπλ εθείλνη πσο εκείο

βξηζθφκαζηε εδψ; —Αελ ην μέξνπλ, βέβαηα, αιιά πξέπεη λα θχγνπκε γξήγνξα απ' ηελ πφιε, δηαθνξεηηθά ζα καο βξνπλ

ζίγνπξα. Βγψ μέξσ κε πνηνλ ηξφπν ςάρλνπλ εθείλνη. Μήπσο ζα 'λαη θαιχηεξα λα θχγεηε εζείο; Κη εγψ χζηεξα, αλ ηα θαηαθέξσ, ζα ζαο θηάζσ. Β, ηη ιέηε; Λνηπφλ, λα ζπκθσλήζνπκε γηα ην πνχ ζα ζαο πεξηκέλσ;

—ρη, θνχλεζε ην θεθάιη ηεο ε Καη, ζα ζαο πεξηκέλσ εδψ... Μα θαη δελ έρσ πνχ αιινχ λα πάσ ζε ηνχηε ηελ πφιε...

Ο νιηο ηειεθψλεζε ζηνλ Μίιεξ ζην δηακέξηζκα ηνπ αζχξκαηνπ ηεο Καη θαη ηνπ είπε: —Οκπεξγθξνππελθχξεξ, ν ηίξιηηο παξαθαιεί λα ζαο πσ φηη ηα ζπκήζεθε φια. —Ναη; δσήξεςε ν Μίιεξ θη έγλεςε ζηνπο ραθηέδεο ηνπ λα κε γεινχλ ηφζν δπλαηά. Πφηε; —Μφιηο ηψξα. —Καιά. Πέζηε ηνπ πσο έξρνκαη. Άιιν θαλέλα λέν; —Σίπνηα ην ζεκαληηθφ. —Γηα ην ζηξαηηψηε πνπ ζαο είπα δε ζπγθεληξψζαηε ηίπνηα ζηνηρεία; —Σίπνηα, θάηη ιεπηνκέξεηεο... —Πνηεο αθξηβψο; ξψηεζε ν Μίιεξ κεραληθά, πεξηζζφηεξν γηα ηελ ηάμε, ηξαβψληαο ηαπηφρξνλα ην

παιηφ ηνπ απ' ηε δηπιαλή θαξέθια. —ηνηρεία γηα ηε γπλαίθα, ηα παηδηά, ηνπο γνλείο ηνπ... —Λεπηνκέξεηεο ηα ιέηε απηά! αγξίεςε ν Μίιεξ. Ώπηά δελ είλαη ιεπηνκέξεηεο. Αελ είλαη θαζφινπ

ιεπηνκέξεηεο ζε κηα ηέηηα δνπιηά, αγαπεηέ νιηο. Σψξα ζα 'ξζσ εθεί θαη ζα ηδνχκε ηη ζφη ιεπηνκέξεηεο καδέςαηε...

—Μα ε γπλαίθα ηνπ ηνλ παξάηεζε πξηλ δπν κήλεο. Βθείλνο βξηζθφηαλ ηξαπκαηίαο ζην λνζνθνκείν θη απηή ην 'ζθάζε κε θάπνηνλ πιαζηέ απφ ην Μφλαρν.

—Καη ηα παηδηά; —Μηα ζηηγκή, είπε ν νιηο, μεθπιιίδνληαο ην θάθειν. Μηα ζηηγκή λα ηδψ πνχ βξίζθνληαη ηα παηδηά

ηνπ...Ώ...λαη...Έρεη κφλν έλα παηδί, ηξηψλ κελψλ. Δ γπλαίθα ηνπ ην έρεη δφζεη ζην βξεθνθνκείν. «Δ ξσζίδα έρεη βπδαληάξηθν κσξφ! πέξαζε ζαλ αζηξαπή ε ζθέςε ζην κπαιφ ηνπ Μίιεξ. Ώπηνπλνχ

ηνπ ρξεηάζηεθε ηξνθφο γηα λα βπδάμεη ην δηθφ ηνπ κσξφ! Βλψ ν Ρνιθ θαίλεηαη πσο ην παξάθαλε θνβεξίδνληάο ηελ κε ην παηδάθη!».

—Πψο ην ιέλε ην βξεθνθνκείν; —Αε βιέπσ λα 'ρεη νλνκαζία. ΐξεθνθνκείν ζην Πάλθνβ. Μνηζαξηζηξάζε εθηά. Λνηπφλ, ηψξα ζα ζαο

πσ γηα ηε κάλα ηνπ ζηξαηηψηε... Ο Μίιεξ δε ραζνκέξεζε λ' αθνχζεη γηα ηε γξηά. Πέηαμε ην αθνπζηηθφ θη απφ αξγνθίλεηνο έγηλε μαθληθά

ζβέιηνο. Φφξεζε ακέζσο ην παιηφ ηνπ θαη είπε: —Παηδηά, ηψξα κπνξεί λ' αλνίμνπκε γεξφ πηζηνιίδη, εηνηκάζηε ηα ζθπιηά ζαο. Πνηνο απφ ζαο μέξεη ην

βξεθνθνκείν ηνπ Πάλθνβ; —Μνηζαξηζηξάζε νρηψ; ξψηεζε ν γθξηδνκάιιεο. —Πάιη ηα κπέξδεςεο, ηνπ είπε ν Μίιεξ βγαίλνληαο απ' ην δηακέξηζκα. ιν κπεξδεχεηο ηνπο δπγνχο

κε ηνπο κνλνχο αξηζκνχο. Μνηζαξηζηξάζε εθηά. —Έλαο δξφκνο ζαλ θαη ηνπο άιινπο. Αελ έρεη ηίπνηα ην ηδηαίηεξν, είπε ν γθξηδνκάιιεο. Βθεί κπνξείο λα θάλεηο φκνξθε δνπιηά, ρακπάξη δε ζε παίξλεη θαλέλαο. Ναη, πάληα ηνπο κπεξδεχσ ηνπο αξηζκνχο. Ώπφ παηδί αθφκα. Σφηε πνπ ζην ζρνιείν καζαίλακε ηα κνλά-δπγά, εγψ ήκνπλ άξξσζηνο... Γέιαζε θη απηφο, γέιαζαλ θη νη άιινη. Έκνηαδαλ ηψξα κε θπλεγνχο πνπ είραλ πεξηθπθιψζεη ην ειάθη. *r\

ρη, ν Υέικνπη Κάιληεξ δελ είρε θακηά ζρέζε κε ηνλ ηίξ- ιηηο. Οη δξφκνη ηνπο δελ είραλ δηαζηαπξσζεί πνηέ. Ο Χέικνπη Κάιληεξ πνιεκνχζε ηίκηα απ' ηα ελληαθφζηα ζαξάληα/Δμεξε πσο πνιεκνχζε γηα ηελ παηξίδα ηνπ, γηα ηε δσή ηεο κάλαο ηνπ, γηα ηα ηξία αδέξθηα θαη ηελ αδεξθή ηνπ. Πίζηεπε πσο πνιεκάεη γηα ην κέιινλ ηεο Γεξκαλίαο ελάληηα ζηνπο θαηψηεξνπο ζιάβνπο 'πνπ είραλ αξπάμεη πειψξηεο εθηάζεηο γεο ρσξίο λα μέξνπλ λα ηηο θαιιηεξγήζνπλ. Βλάληηα ζηνπο εγγιέδνπο θαη ηνπο γάιινπο, πνπ είραλ πνπιεζεί ζηελ ακεξηθάληθε πινπηνθξαηία. Βλάληηα ζηνπο εβξαίνπο πνπ θαηαπηέδνπλ ηνλ απιφ ιαφ, πνπ ζπεθνπιάξνπλ πάλσ ζηε δπζηπρία ησλ αλζξψπσλ. Πίζηεπε πσο ε κεγαινθπία ηνπ θχξεξ ζα ιάκπεη ζηνλ αηψλα ηνλ άπαληα. Έηζη ήηαλ ηα πξάγκαηα σο ην θζηλφπσξν ηνπ ζαξαληαέλα, σο ηφηε πνπ αιψληδαλ ηνλ θφζκν ηξαγνπδψληαο, θη ν κεζπζηηθφο αέξαο ηεο λίθεο έθαλε ηνλ ίδην θη φινπο ηνπο ζπκπνιεκηζηέο ηνπ ζηηο ζσξαθηζκέλεο κνλάδεο ησλ Βο-Βο ραξνχκελνπο θαη θαιφθαξδνπο γιεληδέδεο. Ώιιά χζηεξα απφ ηε κάρε κπξνζηά ζηε Μφζρα, φηαλ άξρηζαλ νη κάρεο κε ηνπο παξηηδάλνπο θη έιαβαλ δηαηαγή λα ζθνηψζνπλ νκήξνπο, ν Υέικνπη έλησζε λα ηα ράλεη.

ηαλ ε δηκνηξία ηνπ έιαβε γηα πξψηε θνξά ηε δηαηαγή λα ηνπθεθίζεη ζαξάληα άηνκα ζηκά ζην κνιέλζθ — νη παξηηδάλνη είραλ εθηξνρηάζεη εθεί έλα ηξέλν —, ν Υέικνπη κεηά ηελ εθηέιεζε έγηλε ηχθια ζην κεζχζη: Μπξνζηά ηνπ έζηεθαλ γπλαίθεο κε παηδηά ζηελ αγθαιηά, γέξνη...Οη γπλαίθεο έζθηγγαλ ηα παηδηά ζην ζηήζνο ηνπο, ηνπο ζθέπαδαλ ηα κάηηα κε ηελ παιάκε, θαη παξαθαινχζαλ λα ηνπο ζθνηψζνπλ ρσξίο ραζνκέξηα, πξηλ θαηαιάβνπλ ηα παηδηά ηη ηα πεξίκελε.

Σφηε είρε πξαγκαηηθά κεζχζεη. Καη πνιινί άιινη ζπκπνιεκηζηέο ηνπ ξνχθεμαλ βφηθα ζησπεινί, θαη θαλέλαο ηνπο δελ είπε αζηεία αλέθδνηα θαη θαλέλαο ηνπο δελ έπαημε αθνξληεφλ. Όζηεξα μαλαπήγαλ ζηε κάρε, θη ε έμαςε ηεο αλακέηξεζεο κε ηνπο ξψζνπο παξακέξηζε θείλν ηνλ εθηάιηε απ' ηε ζχκεζή ηνπ.

Βίρε έξζεη ζηελ παηξίδα κε άδεηα, θη ε γεηηφληζζά ηνπο ηνλ επηζθέθηεθε λα ηνλ θαισζνξίζεη καδί κε ηελ θφξε ηεο, πνπ ηε ιέγαλ Λνπίδα. Ήηαλ νκνξθνχια, θαζαξή θαη πεξηπνηεκέλε. Ο Υέικνπη ηελ έβιεπε ζηνλ χπλν ηνπ, θάζε λχρηα. Ώπηφο ήηαλ δέθα ρξφληα κεγαιχηεξνο ηεο. Ίζσο θαη γη' απηφ έλησζε ηφζε ζηνξγή γηα θείλε. Ολεηξεπφηαλ ηη θαιή γπλαίθα θαη κεηέξα ζα γηλφηαλ ε Λνπίδα ηνπ. Ο Υέικνπη πάληα νλεηξεπφηαλ λα 'ρεη ζην ζπίηη ηνπ, Α γχξσ ζηελ θξεκάζηξα, κπφιηθα παηδηθά παπνχηζηα: Σα αγαπνχζε Ώ πνιχ ηα παηδηά. Μα θαη πψο λα κελ ηα αγαπνχζε ηα παηδηά, αθνχ m γηα ηε δηθή ηνπο ηελ επηπρία πνιεκνχζε;

ηελ άιιε θηφιαο άδεηά ηνπ ηελ παληξεχηεθε ηε Λνπίδα. 1 Βθείλνο μαλαγχξηζε ζην κέησπν, θη ε Λνπίδα δπν κήλεο δελ \ έβιεπε ηελ ψξα πφηε ζα εξρφηαλ μαλά ν αληξνχιεο ηεο. αλ θαηάιαβε φκσο πσο έκεηλε έγθπνο, ηελ έπηαζε ε αλία θη ν θφβνο: Έθπγε, θη εγθαηαζηάζεθε ζηελ πφιε. Κη φηαλ γελλήζεθε ην κσξφ, ην παξάδσζε ζην βξεθνθνκείν. Ο Υέικνπη εθείλν ηνλ θαηξφ βξηζθφηαλ ζην λνζνθνκείν, βαξηά ρηππεκέλνο. Γχξηζε ζην ζπίηη j θαη ηνπ είπαλ πσο ε Λνπίδα ην είρε ζθάζεη κ' έλαλ άιιν. ζπκήζεθε ν Υέικνπη ηηο ξσζίδεο: Μηα θνξά έλαο θίινο ηνπ, δίλνληαο Ε πέληε θνλζέξβεο, είρε πεξάζεη κηα λχρηα κε κηα ηξηαληάρξνλε δαζθάια: Δ γπλαίθα δελ είρε ηη λα ηαΎζεη ην θνξηηζάθη ηεο. Καη ην πξσί ε ξσζίδα θξεκάζηεθε, αθήλνληαο ζηηο γεηηφληζζεο ην θνξηηζάθη. Βίρε αθνπκπήζεη ζηα ζπάξγαλά ηνπ ηε θσηνγξαθία ηνπ παηέξα ηνπ θαη θείλεο ηηο πέληε θνλζέξβεο. Βλψ ε Λνπίδα, κέινο ηεο ρηηιεξηθήο λενιαίαο, αιεζηλή άξηα, θη φρη ζαλ θαη θείλεο ηηο άγξηεο ζιάβεο, παξάηεζε ην θνξηηζάθη ηνπο ζην άζπιν, ζαλ αιεζηλή πφξλε.

Ο Υέικνπη πήγαηλε ζην βξεθνθνκείν θάζε βδνκάδα. Πνχ θαη πνχ ηνλ άθελαλ λα βγάιεη βφιηα ην θνξηηζάθη ηνπ. Έπαηδε καδί ηνπ, ηνπ ηξαγνπδνχζε, θη ε αγάπε γηα ηελ θνξνχια ηνπ έγηλε κνλαδηθφο ζθνπφο ηεο δσήο ηνπ. Έβιεπε ηε ξσζίδα αζπξκαηίζηξηα πνπ θξφληηδε ην παηδάθη ηεο, θαη ηφηε, γηα πξψηε θνξά αλαξσηήζεθε ζνβαξά: «Μα ηη είλ' απηά πνπ θάλνπκε; Να ηνη, είλαη θη απηνί άλζξσπνη, ηέηηνη ζαλ θη εκάο, αγαπνχλ θη απηνί ηα παηδηά ηνπο ζαλ θη εκάο, είλαη θη απηνί πξφζπκνη λα πεζάλνπλ γηα ηα παηδηά ηνπο».

Κη φηαλ είδε ηη έθαλε ν Ρνιθ κε ην κσξάθη, ε απφθαζε δελ ηνπ ήξζε ηνπ Υέικνπη απ' ην κπαιφ, αιιά απ' ηελ θαξδηά. ηνλ Ρνιθ, θαη ζηελ Μπάξκπαξα πνπ θνίηαδε αδηάθνξε ηη ζθφπεπε λα θάλεη ν εζεζίηεο ζην παηδάθη, ν Υέικνπη είδε ηε Λνπίδα, πνπ γηα θείλνλ είρε γίλεη πηα ην ζχκβνιν ηεο πξνδνζίαο.

...αλ γχξηζε ζε κηζή ψξα ζην άζπιν, ζηάζεθε ζηκά ζην βακκέλν άζπξν παξάζπξν θη έλησζε θάηη λα ζπάδεη κέζα ηνπ.

—Καιεκέξα, είπε ζηε γπλαίθα πνπ ηνλ θνίηαμε απ' ην παξαζπξάθη. Έρσ εδψ ηελ θνξνχια κνπ, ηελ Οχξζνπια Κάιληεξ. Μνπ επηηξέπνπλ θαη... —Ναη, μέξσ. κσο ηψξα ην θνξηηζάθη πξέπεη λα θνηκεζεί.

—Μα εγψ θεχγσ γηα ην κέησπν. Να ηελ πάσ κηα βφιηα, θαη ζα απνθνηκεζεί ζηα ρέξηα κνπ. αλ έξζεη ε ψξα λ' αιιάμεη πάλα, ζα ηε θέξσ εδψ...

—Φνβάκαη πσο δε ζα επηηξέςεη ν γηαηξφο. —Μα εγψ θεχγσ γηα ην κέησπν, μαλάπε ν Υέικνπη. —Κάια, θαιά... αο θαηαιαβαίλσ... ζα πξνζπαζήζσ... Πεξηκέλεηε ιηγάθη, ζαο παξαθαιψ. Υξεηάζηεθε λα πεξηκέλεη δέθα ιεπηά, θη νιάθεξν ην θνξκί ηνπ έηξεκε, ηα δφληηα ηνπ ρηππνχζαλ. Σν παξαζπξάθη άλνημε, θη απφ θεη ηνπ έδνζαλ ην παηδί, ηπιηγκέλν ζηελ θνπβέξηα. Σν πξφζσπν ηνπ

κσξνχ ήηαλ ζθεπαζκέλν κ' έλα θάηαζπξν παλάθη. Σν θνξηηζάθη θνηκφηαλ. —ζα ην βγάιεηε ζην δξφκν;

—Πψο είπαηε; δελ θαηάιαβε ν Υέικνπη. Σα ιφγηα ηνπ ηα 'θνπγε λα 'ξρνληαη ζαλ απφ καθξηά, ζαλ απφ θάπνηα θαηάθιεηζηε πφξηα. Μεηά απ' ηνλ ηξαπκαηηζκφ ηνπ ην πάζαηλε ζπρλά απην φηαλ ηνλ έπηαλε ηαξαρή.

—Πεξάζηε ζην κηθξφ θήπν καο, έρεη εζπρία εθεί. Κη αλ αξρίζεη μαθληθά ε αεξνπνξηθή επηδξνκή, θαηεβείηε γξήγνξα ζην θαηαθχγην.

Ο Υέικνπη βγήθε ζην δξφκν θη άθνπζε λα θξελάξεη απφηνκα θάπνην ακάμη πίζσ απ' ηελ πιάηε ηνπ. Ο θαληάξνο ζνθέξ είρε θξελάξεη ην θνξηεγφ κφιηο ζηα δπν βήκαηα, θαη βγάδνληαο ην θεθάιη ηνπ έμσ θψλαμε:

—Μα δελ βιέπεηο πνπ 'ξρεηαη ακάμη; Ο Υέικνπη έζθημε ην παηδί ζην ζηήζνο ηνπ, κνπξκνχξηζε θάηη θη έηξεμε λα κπεη ζην ππφγεην. Δ Καη

έζηεθε ζηκά ζηελ πφξηα, ηνλ πεξίκελε. Σν αγνξάθη ην είρε αθήζεη κέζα ζ' έλα απ' ηα θαζφληα. —Μηα ζηηγκή, ηεο είπε ν Υέικνπη δίλνληάο ηεο ην θνξηηζάθη ηνπ, εγψ ζα ηξέμσ ζηε ζηάζε. Ώπφ θεη

θαίλεηαη, κφιηο θηάζεη ζηε ζηξνθή, ην ιεσθνξείν. Πξνιαβαίλσ λα 'ξζσ λα-ζαο πάξσ. Βίδε κε πφζε ζηνξγή πήξε ε Καη ην θνξηηζάθη ηνπ, θαη μαλά ηα δάθξπα γέκηζαλ ηα κάηηα ηνπ. Ρίρηεθε

λα βγεη απ' ηελ ηξχπα ηνπ ηνίρνπ. —Καιχηεξα καδί, είπε ε Καη. Πάκε θαιχηεξα φινη καδί. —ρη, δε ζ' αξγήζσ, ηεο απάληεζε εθείλνο, κηζνγπξίδνληαο ζηελ πφξηα. Μπνξεί λα 'ρνπλ ηε

θσηνγξαθία ζαο, ελψ εκέλα πνχ λα κε γλσξίζνπλ! Πξηλ ρηππεζψ ήκνπλ πνιχ δηαθνξεηηθφο, ζα 'ξζσ ακέζσο, πεξηκέλεηε εδψ.

Έηξεμε κηζνθνπηζαίλνληαο ζην δξφκν, έθηαζε ζηε ζηάζε. Ο δξφκνο ήηαλ αδεηαλφο. " «ίγνπξα ην άζπιν ζα ην ζεθψζνπλ απφ δσ θαη ζα ην ράζσ ην παηδί κνπ, έιεγε κέζα ηνπ ν Υέικνπη.

Πνχ λα ην βξεηο χζηεξα! Ώλ είλαη λα ζθνησζεί απφ ηηο βφκβεο, θαιχηεξα λα ζθνησζεί καδί κνπ. Έρσ θαη ηνχηε ηε γπλαίθα λα ην βπδαίλεη. Πεο πσο έρεη Α δίδπκα λα βπδάμεη...Μα θη ν ζεφο ζα κνπ ηα ζρσξέζεη φια γηα ην Ε θαιφ πνπ ηεο έθαλα. Ή αο κνπ ζρσξέζεη κφλν θείλε ηε κέξα ζην 1 κνιέλζθ».

Άξρηζε λα ςηινβξέρεη. «Να ηα θαηαθέξνπκε λα θηάζνπκε ζην Σζφν, θη εθεί ζα πάξνπκε ην ηξέλν. Ή ζα ζκίμνπκε κε ηνπο

πξφζθπγεο. Ώλάκεζά ηνπο εχθνια ράλεζαη, ζα ην βπδαίλεη ην θνξηηζάθη κνπ ψζπνπ λα θηάζνπκε ζην Μφλαρν. Βθεί πηα ζα βνεζήζεη ε κάλα κνπ. Μπνξεί λα βξσ θαη θακηά παξακάλα θεη πέξα. Ώιιά ηη ιέσ ηψξα! Ώπηνί ζα κε ςάρλνπλ παληνχ. Αελ πξέπεη λα πάσ ζηε κάλα κνπ. Σέινο πάλησλ. Ώο θχγσ πξψηα απφ ηνχηε ηελ πφιε. Μπνξεί λα ηξαβήμσ βφξεηα, πξνο ηε ζάιαζζα, ζα πάσ ζηνπο Υαλο. Πνηνο κπνξεί λα θαληαζηεί, φηη πήγα ζε θάπνηνλ άγλσζην ηνπο, ζπκπνιεκηζηή κνπ απφ ην κέησπν;».

Ο Υέικνπη θαηέβαζε ην δίθσρν ζη' απηηά. Δ ηξεκνχια άξρηζε λα ηνλ αθήλεη. —Μα φρη, θχξηε, έιεγε ζηνλ Μίιεξ ε λνζνθφκα πνπ είρε θέξεη ην θνξηηζάθη ζηνλ Υέικνπη. Μφιηο πξηλ

δέθα ιεπηά ην πήξε απφ δσ...

«Καιά πνπ έπηαζε ε βξνρή, είπε κέζα ηνπ. Γίλεηαη ηνπιάρηζηνλ θάηη. ηαλ πεξηκέλεηο θαη δε γίλεηαη ηξηγχξσ ηίπνηα, κπνξείο λα ηξειαζείο, κα ζαλ βξέρεη ή ζαλ ρηνλίδεη, δε ληψζεηο θαη ηφζν νινκφλαρνο».

Σν ςηινβξφρη δπλάκσζε γηα ιίγν, κα μαθληθά ηα ζχλλεθα μερψξηζαλ, θαη ςειά-ςειά μαλνίρηεθε ν γαιάδηνο νπξαλφο θαη κηα άθξε ηνπ θσηεηλνχ ήιηνπ.

«Να ηε θη ε άλνημε, ζθέθηεθε ν Υέικνπη. Αε ζ' αξγήζεη λα πξαζηλίζεη ν ηφπνο...». Ώπφ ηε ζηξνθή θάλεθε ην ιεσθνξείν. Ο Υέικνπη ζέιεζε λα γπξίζεη γηα λα ηξέμεη ζηελ Καη, κα θείλε ηε ζηηγκή είδε λα πξνζπεξλνχλ ην ιεσθνξείν δπν καχξα απηνθίλεηα, πνπ παξαβηάδνληαο ηνπο θαλνληζκνχο ηεο ηξνραίαο έηξεραλ γηα ην βξεθνθνκείν. Ο Υέικνπη έλησζε μαθληθά λα θφβνληαη ηα πφδηα ηνπ, λα μεπαγηάδεη ην αξηζηεξφ ηνπ ρέξη: Ήηαλ απηνθίλεηα ηεο Γθεζηάπν! Δ πξψηε ηνπ θίλεζε ήηαλ λα ην βάιεη ζηα πφδηα, αιιά θαηάιαβε πσο ηξέρνληαο ζα ηξαβνχζε ηελ πξνζνρή ηνπο, θη ίζσο μέθεπγε απηφο, ζίγνπξα ζα 'πηαλαλ ηε ξσζίδα κε ην θνξηηζάθη ηνπ θαη ζα ηνπο έπαηξλαλ καδί ηνπο. Φνβφηαλ πσο ζα ηνλ έπηαλε πάιη θακηά θξίζε θαη ζα ηνλ άξπαδαλ θη απηφλ αλαίζζεην. «Κη χζηεξα ζα πηάζνπλ ηελ θνξνχια κνπ, ζ' αξρίζνπλ λα ηελ μεθαζθηψλνπλ θαη λα ηε βγάδνπλ ζην παξάζπξν... Δ άλνημε κφιηο πνπ αξρίδεη ηψ-ξα...ζ' αξγήζεη πνιχ λα δεζηάλεη...Έηζη, φκσο, ζ' αθνχζεη θαη ζα ηα θαηαιάβεη φια απηή, ε ξσζίδα. Αελ κπνξεί λα κελ...».

Ο Υέικνπη θαηέβεθε ζηελ άζθαιην, ηίλαμε κπξνζηά ην ρέξη ηνπ κε ην παξακπέινπκ, θη έξημε απαλσηά ζην κπαξκπξίδ ηνπ πξψηνπ ακαμηνχ.

Καη ην ηειεπηαίν πνπ ζθέθηεθε, κφιηο άθνπζε ηε ξηπή ηνπ απηφκαηνπ θαη πξηλ ληψζεη ηνλ ηειεπηαίν πφλν ζηε δσή ηνπ: «Καη δελ πξφιαβα λα ηεο πσ, πψο ηε ιέλε ηελ θνξνχι...». Κη ε θαπηή εθείλε ζθέςε ηνλ βαζάληζε γηα κηα ζηηγκνχια πξηλ μεςπρήζεη.

—Καη πνχ είλαη ηψξα ην θνξηηζάθη; ξσηνχζε θαηζνχθηθα ν γθξηδνκάιιεο ραθηέο, πξνζπαζψληαο λα κε βιέπεη ην πηώκα ηνπ ζπλαδέιθνπ ηνπ κε ηα βακκέλα καιιηά. Βθείλνο ήηαλ μαπιωκέλνο ζην πάησκα ζηκά ζηελ πφξηα, θαη ηψξα έδεηρλε πφζν γέξνο ήηαλ: Φαίλεηαη πσο είρε πνιχ θαηξφ λα βάςεη γηα ηειεπηαία θνξά ηα καιιηά ηνπ, πνπ θάληαδαλ δίρξσκα, ςαξηά ζηηο ξίδεο θαη δωεξά θαζηαλά ςειφηεξα.

—Ννκίδσ πσο έθπγαλ κε έλα απηνθίλεην, είπε κηα άιιε γπλαίθα. Αίπια ηνπο είρε ζηακαηήζεη έλα απηνθίλεην.

—Αειαδή, ην θνξηηζάθη κνλάρν κπήθε ζην απηνθίλεην; —ρη, απάληεζε ε γπλαίθα κε ζνβαξφ χθνο, κνλάρν ηνπ δελ κπνξνχζε λ' αλέβεη ζην απηνθίλεην.

Πψο είλαη δπλαηφ, είλαη βπδαληάξηθν αθφκα... Ο Μίιεξ πξφζηαμε: —Να ςάμεηε θαιά ηα πάληα ηξηγχξσ. Βγψ βηάδνκαη λα θχγσ. πνπ λα 'λαη ζα έξζεη εδψ θαη ηξίην

απηνθίλεην, έρεη θηφιαο μεθηλήζεη. Ώιιά πψο έγηλε λα αλέβεη ην θνξηηζάθη ζην απηνθίλεην; ξψηεζε γπξίδνληαο απφ ηελ πφξηα. Ση απηνθίλεην ήηαλ;

—Μεγάιν. —Φνξηεγφ; —Ναη, πξάζηλν... —Κάηη δελ πάεη θαιά δσ πέξα, είπε ν Μίιεξ θη άλνημε ηελ πφξηα. Να ςάμεηε ζ' φια ηα ζπίηηα

ηξηγχξσ... —Σξηγχξσ είλαη ραιάζκαηα. —Να ςάμεηε θαη ζηα ραιάζκαηα. Καη γεληθά φια απηά είλαη ηφζν ειίζηα, πνπ δελ κπνξείο λα βγάιεηο

ζπκπέξαζκα. Αε ζα κπνξέζνπκε λα θαηαιάβνπκε ηε ινγηθή θάπνηνπ πνπ δελ είλαη επαγγεικαηίαο... —Μήπσο, φκσο, είλαη πνλεξφο επαγγεικαηίαο; ξψηεζε ν γθξηδνκάιιεο αλάβνληαο ηζηγάξν. —Ο πνλεξφο επαγγεικαηίαο δε ζα 'ξρφηαλ ζην άζπιν, απάληεζε θαηζνχθηθα ν Μίιεξ θαη βγήθε.

Μφιηο πξηλ ιίγν είρε ηειεθσλήζεη ζηνλ νιηο, θαη θείλνο ηνπ είπε, φηη ζηε γηάθθα ζηε ΐέξλε, ν ξψζνο ζχλδεζκνο, πνπ είρε θέξεη εθεί ην θξππηνγξάθεκα, απηνθηφλεζε πξηλ πξνιάβνπλ λα ηνπ πάξνπλ ιέμε. 13.3.1945 (ψξα 16 θαη 11 ιεπηά)

Σνπ έιελκπεξγθ ηνπ ηειεθψλεζαλ απφ ηελ νκάδα πνπ έςαρλε ηα ραξηηά ηνπ αξρείνπ ηνπ Μπφξκαλ. —ΐξήθακε θάηη, ηνπ είπαλ. Ώλ έξζεηε εδψ, κπξηγθαληελθχ- ξεξ, ζα ζαο έρνπκε έηνηκα κεξηθφ

έγγξαθα. —Έξρνκαη ηψξα, είπε θνθηά ν έιελκπεξγθ. Φηάλνληαο εθεί, ρσξίο λα μεληπζεί, πιεζίαζε ζην ηξαπέδη θαη πήξε θάκπνζα ραξηηά. Πέξαζε ζηα πεηαρηά ηε καηηά ηνπ πάλσ ηνπο, αλαζήθσζε έθπιεθηνο ηα θξχδηα ηνπ, χζηεξα

μεληχζεθε αξγά, έξημε ην παιηφ ζηε ξάρε ηεο θαξέθιαο, θη έθαηζε ιπγίδνληαο ην αξηζηεξφ πφδη. Πξαγκαηηθά, ηα ληνθνπκέληα παξνπζίαδαλ κεγάιν ελδηαθέξνλ. Σν πξψην ραξηί έιεγε: «Σελ εκέξα «Υ» λα απνκνλσζνχλ ν Καιηελκπξίλεξ, ν Πνι, ν έιελκπεξγθ, ν Μίιεξ». Σν φλνκα «Μίιεξ» είρε δηαγξαθεί κε θφθθηλν κειάλη, θη ν έιελκπεξγθ ην ζεκείσζε απηφ κ' έλα κεγάιν εξσηεκαηηθφ ζε κηα κηθξή γπαιηζηεξή θαξ- ηνχια: Κνπβαινχζε πάληα ζηελ ηζέπε ηνπ θάκπνζεο ηέηηεο θάξηεο, είρε θαη πάλσ ζην ηξαπέδη ηνπ, γηα ζεκεηψζεηο, «ζεσξνχκε, έιεγε παξαθάησ ην ραξηί, φηη ε απνκφλσζε ησλ αλσηέξσ εγεηψλ ηεο Γθεζηάπν θαη ησλ Βο-Νηε ζα είλαη κηα ηδηφκνξθε πξάμε απνπξνζαλαηνιηζκνχ. Οη έξεπλεο γηα ηνπο απνκνλσκέλνπο εγέηεο, ππεχζπλνπο γηα ζπγθεθξηκέλα πξνβιήκαηα, ζα θπξηαξρήζνπλ ζηα κπαιά φισλ εθείλσλ, πνπ απηφ ζα ηνπο ζπκθέξεη, ηφζν απφ άπνςε επηρεηξεζηαθή, φζν θαη απφ ζηξαηεγηθφ πξνζαλαηνιηζκφ».

Πην θάησ ην έγγξαθν είρε έλαλ θαηάινγν απφ εθαηφλ εβδνκήληα νλφκαηα. «Οη αμησκαηηθνί απηνί ηεο Γθεζηάπν θαη ησλ Βο- Νηε κπνξνχλ — ζηνλ έλα ή ζηνλ άιιν βαζκφ — λα θσηίζνπλ, φρη κέζα απφ ηηο βαζηθέο θαηεπζχλζεηο αιιά απφ δεπηεξεχνπζεο ιεπηνκέξεηεο, ηα ζπνπδαηφηεξα πξνβιήκαηα ηεο εμσηεξηθήο πνιηηηθήο ηνπ Ράηρ. Ώλακθίβνια, ν θαζέλαο ηνπο, ρσξίο θη ν ίδηνο λα ην γλσξίδεη, απνηειεί κσζατθφ, αζήκαλην απφ άπνςε πξνζσπηθήο αμίαο, αιιά αλεθηίκεην γηα ηελ επηινγή φισλ ησλ άιισλ κσζατθψλ. πλεπψο, νη άλζξσπνη απηνί κπνξνχλ λα βνεζήζνπλ ηνπο ερζξνχο ηνπ Ράηρ πνπ ελδηαθέξνληαη λα εθζέζνπλ ηα ηδαληθά ηνπ εζληθνζνζηαιηζκνχ κε ηελ πξαθηηθή ηεο νηθνδφκεζήο ηνπ. Ώπ' απηή ηελ άπνςε, νη επηρεηξήζεηο ηνπ θαζέλα απφ ηνπο παξαπάλσ αμησκαηηθνχο, φηαλ ζπγθεληξσζνχλ φιεο καδί, ζα παξνπζηάζνπλ κηα εηθφλα, θαζφινπ επλντθή γηα ην Ράηρ. Απζηπρψο, ζηε δνζκέλε πεξίπησζε, είλαη αδχλαην λα γίλεη απζηεξφο δηαρσξηζκφο αλάκεζα ζηηο ζέζεηο ηνπ θφκκαηνο θαη ζηελ πξαθηηθή ησλ Βο - Βο, αθνχ φινη απηνί νη αμησκαηηθνί είλαη θαη βεηεξάλνη ηνπ θηλήκαηνο, πνπ κπήθαλ ζηηο γξακκέο ηνπ ΒΓΒΚ ζηελ πεξίνδν 1927-1935. πλεπψο, ε απνκφλσζή ηνπο επίζεο ζεσξείηαη ζθφπηκε θαη αλαγθαία».

«Καηάιαβα, ηνλ θψηηζε μαθληθά ε ζθέςε ηνπ ηνλ έιελκπεξγθ. Κνθεηαξίδεη, ινηπφλ, ν θνκκαηηθφο καο αξρεγφο. Βκείο απηφ ην ιέκε «θαζάξηζκα». Βλψ απηφο ην ιέεη «απνκφλσζε»· Αειαδή, εκέλα ζα πξέπεη λα κε «απνκνλψζνπλ», ελψ γηα ηνλ Μίιεξ δελ ηξέρεη ηίπνηα. Βδψ πνπ ηα ιέκε, ην πεξίκελα θάηη ηέηην. Με μαθληάδεη φκσο πνπ ηνλ άθεζαλ γξακκέλν ζηνλ θαηάινγν ηνλ Καιηελκπξίλεξ. Ώλ θαη εμεγείηαη απηφ: Ο Μίιεξ πάληα έκελε ζηε ζθηά, κφλν νη εηδηθνί ηνλ γλσξίδνπλ, ελψ ν Καιηελκπξίλεξ ηψξα είλαη παζίγλσζηνο ζ' φιν ηνλ θφζκν, ζα ηνλ θάεη ε θηινδνμία ηνπ. Βλψ εκέλα ζα κε θάεη ε αλνεζία κνπ, πνπ ήζεια λα θαλσ ρξήζηκνο ζην Ράηρ. Να ην, ινηπφλ, ην παξάδνμν: ζν πην πνιπ ρξήζηκνο ζέιεηο λα είζαη ζην θξάηνο ζνπ, ηφζν πην πνιχ δηαθηλδπλεχεηο. Σέηηνη ζαλ θαη κέλα δελ έρνπλ ην δηθαίσκα λα πάξνπλ απιά θαη κφλν καδί ηνπο ζηνλ ηάθν ηα θξαηηθά κπζηηθά, πνπ ηνπο έγηλαλ πξνζσπηθά κπζηηθά. Σέηηνπο ζαλ θαη κέλα πξέπεη λα ηνπο βγάδεηο απ' ηε δσή κηα θη έμσ, μαθληθά θαη γξήγνξα... πσο ηνλ Υάηληξηρ. Γηαηί είκαη ζίγνπξνο πσο εθείλνλ ηνλ έβγαιαλ απ' ηε κέζε νη δηθνί καο...».

Ο έιελκπεξγθ δηάβαζε κε πξνζνρή, ηα νλφκαηα εθείλσλ πνπ είραλ θαηαρσξεζεί ζηνλ θαηάινγν γηα «απνκφλσζε». ΐξήθε πνιινχο δηθνχο ηνπ ζπλεξγάηεο. Μα ζηνλ αξηζκφ 142 βξήθε θαη ηνλ ζηαληαξηελθχξεξ ησλ Βο-Βο ηίξιηηο.

Σν γεγνλφο φηη ν Μίιεξ είρε δηαγξαθεί απφ ηνλ θαηάινγν, ελψ ην φλνκα ηνπ ηίξιηηο θηγνπξάξηδε εθεί, καξηπξνχζε ηε κεγάιε βηαζχλε θαη ηελ αλαθαησζνχξα πνπ θπξηαξρνχζε ζην θνκκαηηθφ αξρείν. Δ εληνιή λα δηνξζσζεί ν θαηάινγνο δφζεθε απφ ηνλ Μπφξκαλ δπν κέξεο πξηλ απφ ηε κεηαθνξά ηνπ αξρείνπ, αιιά πάλσ ζ' εθείλε ηε βηαζχλε δελ ην έζβεζαλ ην φλνκα ηνπ ηίξιηηο. Ώπηφ θαη ηνλ έζσζε, φρη απφ ηελ «απνκφλσζε», απφ ηα ρέξηα ηνπ Μπφξκαλ, αιιά απφ ηα ρέξηα ησλ έκπηζησλ ηνπ έιελκπεξγθ... 13.3.1945 (ψξα 17 θαη 02 ιεπηφ)

—Έγηλε ηίπνηα; ξψηεζε ν ηίξιηηο κφιηο θαηέβεθε ν Μίιεξ ζην ππφγεην. Βίρα κηα πξναίζζεζε πνπ κνπ έθεξλε αλεζπρία.

—Καη θαιά θάλαηε θαη αλεζπρνχζαηε, ζπκθψλεζε ν Μίιεξ. Κη εγψ αλεζπρνχζα. —ζπκήζεθα, ηα ζπκήζεθα φια, είπε ν ηίξιηηο. —Πνηα αθξηβψο; —ζπκήζεθα απφ πνχ βξέζεθαλ ζηε βαιίηζα ηεο ξσζίδαο ηα απνηππψκαηά κνπ... Ώιήζεηα, ηη απφγηλε

απηή; Πεξίκελα πσο ζα κνπ ηε θέξεηε ζε ξαληεβνχ. Σεη-α-ηεη, φπσο ιέκε. —ην λνζνθνκείν είλαη. ε ιίγν ζα ηε θέξνπλ. —Ση έπαζε θαη πάεη ζην λνζνθνκείν; —Ώπηή δελ έπαζε ηίπνηα. Να, ν Ρνιθ, γηα λα ηελ θάλεη λα κηιήζεη, ην παξαηξάβεμε κε ην κσξφ. ηεο. «Φέκαηα ιέεη, θαηάιαβε ν ηίξιηηο. Αε ζα κε έθιεηλε δσ κέζα απηφο, αλ είρε κηιήζεη ε Καη. Έρεη

πιεζηάζεη ζηελ αιήζεηα, αιιά ςέκαηα ιέεη». —Ώο είλαη. Πξνο ην παξφλ έρνπκε θαηξφ. —Γηαηί «πξνο ην παξφλ»; Έρνπκε κπφιηθν θαηξφ. —Πξνο ην παξφλ έρνπκε θαηξφ, μαλάπε ν ηίξιηηο. Ώλ πξαγκαηηθά ζαο ελδηαθέξεη απηή ε ηζηνξία ηεο

βαιίηζαο, κπνξψ λα ζαο πσ φ,ηη ζπκήζεθα. Μνπ θφζηηζε, βέβαηα, θάκπνζεο ηξίρεο ζην θεθάιη κνπ, αιιά ε αιήζεηα πάληα ιάκπεη, είλαη πεπνίζεζή κνπ απηφ πνπ ιέσ.

—Υαίξνκαη πνπ ζπκπίπηνπλ νη πεπνηζήζεηο καο. Ώξαδηάζηε κνπ, ινηπφλ, ηα φζα ζπκεζήθαηε. Μφλν πνπ ζέισ γεγνλφηα.

—Πνπ γηα λα εμαθξηβψζεηε πξέπεη λα θαιέζεηε φινπο εθείλνπο ηνπο ηξνρνλφκνπο πνπ έζηεθαλ ζηε δψλε ηνπ κπιφθνπ ζηελ Κεπεληθζηξάζε θαη ζηελ Μπαγηνξεηεξζηξάζε. Βθεί κε είραλ ζηακαηήζεη θαη δε κ' άθελαλ λα πξνρσξήζσ, αθφκα θη φηαλ ηνπο έδεημα ην ζήκα ησλ Βο-Νηε. Ώλαγθάζηεθα ηφηε λα πξνρσξήζσ ζηελ παξάθακςε. Με ζηακάηεζαλ θη εθεί, θαη βξέζεθα ζην κπνηηιηάξηζκα. ΐγήθα απφ ην ακάμη λα ηδψ ηη είρε γίλεη, θη έλαο ηξνρνλφκνο λεαξφο, αιιά, φπσο έδεηρλε, ζνβαξά άξξσζηνο, ίζσο θαη θπκαηηθφο, καδί κε ην ηαίξη ηνπ —θαη θείλν ηνλ ηξνρνλφκν ηνλ ζπκάκαη θαιά— δε κε άθεζαλ λα βξσ ηειέθσλν γηα λα ηειεθσλήζσ ζηνλ έιελκπεξγθ. Βίδα πνπ έζηεθε εθεί κηα γπλαίθα κε παηδάθηα, θαη ηε βνήζεζα λα βγάιεη ην θαξνηζάθη ηεο απ' ηα ραιάζκαηα. Όζηεξα θνπβάιεζα παξάκεξα απ' ηηο θσηηέο θάηη βαιίηζεο. Γεγνλφηα είπαηε πσο ζέιεηε; Λνηπφλ: ζπκεζείηε ηε θσηνγξαθία εθείλεο ηεο βαιίηζαο πνπ πεξηκαδεχηεθε κεηά ην βνκβαξδηζκφ. Αεχηεξν. Αηαπηζηψζηε αλ ε βαιίηζα βξέζεθε ζην ζπίηη ηεο αζπξκαηίζηξηαο, δειαδή ζηα εξείπηά ηνπ. Σξίην. Φσλάμηε ηνπο ηξνρνλφκνπο ηνπ κπιφθνπ, πνπ κε είδαλ λα βνεζάσ ηνπο δχζηπρνπο εθείλνπο λα κεηαθέξνπλ ηηο βαιίηζεο ηνπο. Ώλ έζησ θη έλα απφ απηά πνπ ζαο ιέσ απνδεηρηεί ςέκα, ηφηε δφζηε κνπ έλα πηζηφιη κε κηα κφλν ζθαίξα: Με ηίπνη' άιιν δελ κπνξψ λ' απνδείμσ πσο είκαη αζψνο. —Υκ, ζηξαβνγέιαζε ν Μίιεξ. Ώο γίλεη θη έηζη. Ση ράλνπκε λα δνθηκάζνπκε; Ώο αθνχζνπκε πξψηα ηνπο δηθνχο καο ηνπο γεξκαλνχο, θη χζηεξα θνπβεληηάδνπκε θαη κε ηε δηθή ζαο ηε ξσζίδα. —Σε δηθή καο ηε ξσζίδα! ρακνγέιαζε κε ηε ζεηξά ηνπ ν ηίξιηηο. —Καιά, θαιά, είπε ν Μίιεξ, κε κε ηξαβάηε απ' ηε γιψζζα...

ΐγήθε, γηα λα ηειεθσλήζεη ζην δηνηθεηή ηεο ζρνιήο ησλ θχξεξ ηεο αζηπλνκίαο νκπεξζηνπξκπαλθχξεξ ησλ Βο-Βο δφθηνξα Υέιβηγθ, ελψ ν ηίξιηηο ζπλέρηζε ηελ αλάιπζε ηεο θαηάζηαζεο: «Ώθφκα θη αλ ην ζπάζαλε ην θνξηηζφπνπιν... θαίλεηαη πσο επίηεδεο κνπ είπε γηα ην κσξφ ηεο: Ίζσο λα ην βαζάληζαλ ην παηδάθη θη εθείλε δελ ην άληεμε απηφ... αιιά θη έηζη λα 'γηλε, πάιη θάπνπ έκπιεμε ην πξάγκα, αιιηψο ζα ηελ έθεξλαλ εδψ ηελ Καη... Ώλ έρνπλ ηνλ Πιάηζλεξ ζηα ρέξηα ηνπο, πάιη δελ ζα 'πξεπε λα ραζνκεξνχλ: ε ηέηηεο πεξηπηψζεηο θάζε ραζνκέξη είλαη αλνεζία, ζνπ μεθεχγεη ε πξσηνβνπιία». —αο έδνζαλ θαγεηφ; ξψηεζε ν Μίιεξ γπξίδνληαο ζην θειη. Ση ιέηε, ηζηκπάκε θάηη;

—Καηξφο είλαη πηα, ζπκθψλεζε ν ηίξιηηο. —Βίπα λα καο θέξνπλ απφ πάλσ θάηη. —Βπραξηζηψ. Σνπο ηξνρνλφκνπο ηνπο θσλάμαηε; — Ναη. — Σν πξφζσπν ζαο έρεη ηα ράιηα ηνπ. — Αε βαξηέζαη, θνχλεζε ην ρέξη ηνπ ν Μίιεξ. Καη πνπ δνχκε ... Ο Μίιεξ, ν νιηο θη ν ηίξιηηο θάζνληαλ ζην αδεηαλφ γξαθείν ηνπ αλαθξηηή Υφιηνθ, ζε θαξέθιεο

αξαδηαζκέλεο ζηκά ζηνλ ηνίρν. Ο νκπεξζηνπξκπαλθχξεξ Άηζκαλ άλνημε ηελ πφξηα θη έθεξε έλαλ αζηπλνκηθφ κε ζηνιή.

— Υάηι Υίηιεξ! μεθψληζε θείλνο, κφιηο είδε ηνλ Μίιεξ κε ηε ζηνιή ηνπ ζηξαηεγνχ. Ο Μίιεξ δελ ηνπ απάληεζε. — Γλσξίδεηε θάπνηνλ απ' απηνχο ηνπο ηξεηο θπξίνπο; ξψηεζε ν Άηζκαλ ηνλ ηξνρνλφκν. — ρη, απάληεζε ν αζηπλνκηθφο, ινμνθνηηψληαο θνβηζκέλνο ηηο ζεηξέο απφ ηα παξάζεκα θαη ην

ζηαπξφ ησλ ηππνηψλ ζην ρηηψλην ηνπ Μίιεξ. — Αε ζπλαληεζήθαηε πνηέ κε θαλέλα απ' απηνχο ηνπο θπξίνπο; — Ώπ' φ,ηη ζπκάκαη, δε ζπλαληήζεθα πνηέο.

αθφκα, θαιφ είλαη. Αε κνπ ιέηε, γηαηί ην είπαηε ηφζν πνλεξά εθείλν ην «πξνο ην παξφλ»; «Πξνο ην παξφλ έρνπκε θαηξφ». Γηα απνζψζηε ην, ηη ζέιαηε λα πείηε;

— Ώκέζσο κεηά ην ηεη-α-ηεη, απάληεζε ν ηίξιηηο. Σψξα δελ ζπληξέρεη ιφγνο. Ώλ δελ απνδεηρηεί ην δίθην κνπ, πνηνο ν ιφγνο λα θνπβεληηάδσ;

Δ πφξηα άλνημε. Μπήθε ν θξνπξφο θνπβαιψληαο έλα δίζθν ζθεπαζκέλν κε θάηαζπξε θνιιαξηζηή πεηζέηα. Ο δίζθνο είρε έλα πηάην κε βξαζηφ θξέαο, ςσκί, βνχηπξν θαη δχν απγά.

— ε κηα ηέηηα θπιαθή, θαη κάιηζηα ζην ππφγεην ηεο, πνιχ ζα ην 'ζεια λα θνηκεζψ κηα-δπν θνξέο. Βδψ νχηε νη βνκβαξδηζκνί δελ αθνχγνληαη.

— 'Βρεηε θαηξφ γηα χπλν. — Βπραξηζηψ, γέιαζε ν ηίξιηηο. — Καη γηαηί φρη; ςεπηνγέιαζε ν Μίιεξ. Μηιάσ ζνβαξά. Μνπ αξέζεη ε ζηάζε ζαο. ζα πηείηε; — ρη. Βπραξηζηψ. — Καζφινπ δελ πίλεηε; — Φνβάκαη, πσο μέξεηε αθφκα θαη πνην είλαη ην αγαπεκέλν κνπ θνληάθ. — Με ζεσξείηε ηνλ εαπηφ ζαο θάηη ζαλ ηνλ Σζφξηζηι, πνπ έρεη ηηο πξνηηκήζεηο ηνπ. Άιιν ηίπνηα δελ

αθνχκε γηα θείλνλ, παξά κφλν πσο ηνπ αξέζεη ην ξψζηθν απ' φια η' άιια ηα θνληάθ. Βληάμεη, φπσο ζέιεηε. Πάλησο εγψ ζα ην ηζνχμσ. Γηαηί πξαγκαηηθά δε ληψζσ θαη ηφζν θαιά.

— Μήπσο ζπλαληεζήθαηε γηα κηα ζηηγκή, ζε ψξα βνκβαξδηζκνχ, πνπ ζηεθφζαζηαλ ζε κπιφθν γχξσ απφ ηα γθξεκηζκέλα ζπίηηα;

— Με ζηνιή είραλ έξζεη, απάληεζε ν ηξνρνλφκνο. Πνιινί είραλ έξζεη κε ζηνιή, γηα λα ηδνχλ ηα εξείπηα. Ώιιά ζπγθεθξηκέλα δε ζπκάκαη...

— Καιά, επραξηζηψ. Πέζηε λα 'ξζεη ν επφκελνο. ηαλ βγήθε ν αζηπλνκηθφο, ν ηίξιηηο είπε: —Δ ζηνιή ζαο ηνπο θάλεη θαη ηα ράλνπλ. Ώπηνί κφλν εζάο βιέπνπλ. —Αελ ηξέρεη ηίπνηα, δελ ηα ράλνπλ, απάληεζε ν Μίιεξ. Ση ζέιεηε απφ κέλα; Να θάηζσ γπκλφο; —Μα ηφηε ζα πξέπεη λα ηνπο ζπκίζεηε ην ζπγθεθξηκέλν κέξνο, παξαθάιεζε ν ηίξιηηο. Ώιιηψο

δπζθνιεχνληαη λα ζπκεζνχλ. Ώπηνί ζηέθνπλ ζηνπο δξφκνπο δέθα ψξεο θάζε κέξα, θη φινπο ηνπο αλζξψπνπο ηνπο βιέπνπλ λα 'ρνπλ έλα πξφζσπν.

— Βληάμεη, ζπκθψλεζε ν Μίιεξ. Ώπηφλ πνπ πέξαζε εζείο δελ ηνλ ζπκάζηε; —ρη, δελ ηνλ έρσ ηδεί απηφλ. ζνπο είδα, φκσο, ηνπο ζπκάκαη θαιά. — Κη ν δεχηεξνο ηξνρνλφκνο δελ αλαγλψξηζε θαλέλα. Μφλν ν έβδνκνο πνπ κπήθε, θείλνο ν

αξξσζηηάξεο λεαξφο, έξημε ζηα πεηαρηά ηε καηηά ηνπ ζηνλ ηίξιηηο. — Βζείο είδαηε πνηέ θάπνηνλ απφ ηνχηνπο ηνπο θχξηνπο; ηνλ ξψηεζε ν Άηζκαλ. — ρη... λνκίδσ φρη... — Ήζαζηαλ ζην κπιφθν ζηελ Κεπεληθζηξάζε; — Ώ, λαη, λαη, ράξεθε φ ηξνρνλφκνο, εθείλνο εθεί ν θχξηνο κνπ είρε δείμεη ην ζήκα ηνπ. Σνλ άθεζα

θαη πέξαζε ζην ρψξν ηεο ππξθαγηάο. — Ώπηφο ζαο δήηεζε λα ηνλ αθήζεηε; — ρη... Να, κνπ έδεημε ην ζήκα ηνπ. Με ην ακάμη. ηνπ πεξλνχζε, θη εγψ δελ άθελα θαλέλα. Ώπηφο

φκσο πέξαζε...Γηαηί; θνβήζεθε μαθληθά ν ηξνρνλφκνο. Ώλ δελ είρε... Βγψ ηελ μέξσ ηε δηαηαγή... λ' αθήλνπκε παληνχ ηνπο αλζξψπνπο ηεο Γθεζηάπν.

— Βίρε ην δηθαίσκα λα πεξάζεη, είπε ν Μίιεξ θαη ζεθώζεθε. Αελ είλαη ερζξφο, κε ζαο πεξάζεη απηή ε ηδέα. Βκείο δνπιεύνπκε φινη γηα ηνλ ίδην ζθνπφ. Ση έθαλε εθεί; Έςαρλε γηα θακηά ιερώλα ζηα εξείπηα; Ρσηνχζε ηη απφγηλε θείλε ε θνπθαξηάξα;

— ρη, ηε ιερψλα ηελ είρακε πάξεη θηφιαο απ' ηε λχρηα. Ώπηφο πεξλνχζε απφ εθεί ην πξσί. — Έςαμε θαζφινπ γηα ηα πξάγκαηα εθείλεο ηεο θαεκέλεο ηεο γπλαίθαο; Σνλ βνεζήζαηε λα ηα

πεξηκαδέςεη; — ρη, — ν ηξνρνλφκνο δάξσζε ηα θξχδηα ηνπ — φρη. ζπκάκαη φηη ν θχξηνο θνπβάιεζε ην

θαξνηζάθη κηαο γπλαίθαο. Έλα παηδηθφ θαξνηζάθη. ρη, εγψ δε βνήζεζα. ηεθφκνπλ εθεη, φκσο, ιίγν παξάκεξα.

— ΐξηζθφηαλ ζηκά ζηηο βαιίηζεο; — Πνηνο; Σν θαξνηζάθη; — ρη. Βθείλε ε γπλαίθα. «

— Ώπηφ δελ ην ζπκάκαη. Ννκίδσ πσο ήηαλ εθεί πέξα θάηη βαιίηζεο, αιιά δε ζπκάκαη αθξηβψο, ζπκήζεθα ην θαξνηζάθη, γηαηί είρε ζκπαξαιηάζεη, θαη ν θχξηνο απφ δσ ην ζπκκάδεςε θαη ην θνπβάιεζε ζην απέλαληη πεδνδξφκην.

— Γηαηί απηφ; ξψηεζε ν Μίιεξ. —Μα εθεί ήηαλ πην αθίλδπλα. Οη ππξνζβέζηεο βξίζθνληαλ ζηελ άιιε κεξηά πνπ ζηεθφκαζηαλ εκείο.

ΐιέπεηε, νη ππξνζβέζηεο ηξαβνχζαλ ηνπο ζσιήλεο ηνπο θαη ζα ην 'ζπαδαλ ην θαξνηζάθη. Αε ζα 'ρε πνχ λα βνιέςεη θείλν ην θαξνηζάθη ζην θαηαθχγην θαη ην παηδάθη ην 'βαιε θαη θνηκήζεθε, ηελ είδα εγψ. Σν ζπκάκαη θαιά απηφ...

—Βπραξηζηψ, είπε ν Μίιεξ, καο βνεζήζαηε πνιχ. Πεγαίλεηε. Μφιηο βγήθε ν ηξνρνλφκνο, ν Μίιεξ είπε ζηνλ Άηζκαλ: —Αηψμηε ηνπο θαη ηνπο άιινπο. —ζα πξέπεη αλάκεζά ηνπο λα 'λαη θη έλαο ειηθησκέλνο, είπε ν ηίξιηηο. Μπνξεί θαη θείλνο λα ηα

βεβαηψζεη. —Βληάμεη, θηάλεη, δάξσζε ηα ρείιε ηνπ ν Μίιεξ. Ώξθεηά. —Γηαηί δελ θαιέζαηε θη εθείλνπο πνπ έζηεθαλ ζην πξψην κπιφθν, ηφηε πνπ κνπ άιιαμαλ ηελ

θαηεχζπλζε; —Σειεηψζακε κ' απηφ ην ζέκα, είπε ν Μίιεξ. Σα ξσηήζακε λσξίηεξα. νιηο, ζαο ηα επηβεβαίσζαλ

φια απηά; —Μάιηζηα, νκπεξγθξνππελθχξεξ. Δ αλαθνξά ηνπ Υέιβηγθ, πνπ εθείλε ηε κέξα είρε ζηείιεη ηα

απνζπάζκαηα γηα ηα κπιφθα * ηεο ηξνραίαο, είλαη ζηε δηάζεζή ζαο. —Βπραξηζηψ, είπε ν Μίιεξ. Αε ζαο. ρξεηάδνκαη άιιν. Μπν- 1 ξείηε λα πεγαίλεηε φινη ζαο. Ο νιηο θη ν Άηζκαλ μεθίλεζαλ γηα ηελ πφξηα, ν ηίξιηηο * ηνπο αθνινχζεζε. —ηίξιηηο, εζάο ζα ζαο θξαηήζσ αθφκα κηα ζηηγκή, ηνλ ζηακάηεζε ν Μίιεξ. Πεξίκελε ψζπνπ λα βγνπλ ν Άηζκαλ κε ηνλ νιηο, άλαςε ηζηγάξν θαη δχγσζε ζην ηξαπέδη. Έθαηζε

ζηε γσλία ηνπ — φινη νη γθεζηαπίηεο ηεο ππεξεζίαο ηνπ είραλ απνρηήζεη ηελ ίδηα ζπλήζεηα — θαη ηνλ ξψηεζε:

—Βληάμεη, ινηπφλ, νη ιεπηνκέξεηεο ηαηξηάδνπλ, θη εγψ πηζηεχσ ζηηο ιεπηνκέξεηεο. Σψξα λα κνπ απαληήζεηε ζε κηα κφλν εξψηεζε: Πνχ βξίζθεηαη ν πάζηνξαο ιαγθ, αγαπεηέ κνπ ηίξιηηο;

Ο ηίξιηηο έδεημε έθπιεμε. Γχξηζε απφηνκα πξνο ηνλ Μίιεξ θαη ηνπ είπε: —Ώπ' απηφ ζα 'πξεπε λ' αξρίζεηε! —Βγψ μέξσ θαιχηεξα απφ πνχ πξέπεη λ' αξρίζσ, ηίξιηηο. Καηαιαβαίλσ πσο ηα ζεκεξηλά ζαο

έρνπλ ζπάζεη ηα λεχξα ζαο, αιιά δελ πξέπεη λα μερλάηε πψο ζπκπεξηθέξνληαη... —Βπηηξέπσ ζηνλ εαπηφ κνπ λα κηιήζεη αλνηρηά καδί ζαο. —Βπηηξέπεηε ζηνλ εαπηφ ζαο! Κη εγψ ηη ξφιν παίδσ δσ πέξα... —Οκπεξγθξνππελθχξεξ, θαηαιαβαίλσ φηη νη ηειεθσληθέο ζπλδηαιέμεηο ηνπ Μπφξκαλ πάλε ίζηα ζην

ηξαπέδη ηνπ ξατρζθχξεξ, κφιηο ηηο δεη πξψηα ν έιελκπεξγθ. Καηαιαβαίλσ πσο εζείο δελ κπνξείηε λα κελ εθηειέζεηε ηηο δηαηαγέο ηνπ ξατρζθχξεξ. Ώθφκα θη φηαλ ηηο πξνθαιεί ν θίινο ζαο θαη δηεπζπληήο κνπ. ζέισ λα πηζηεχσ, φηη ηνλ ζνθέξ ηνπ Μπφξκαλ ηνλ έπηαζε ε Γθεζηάπν κε άκεζε δηαηαγή απφ ςειά. Βίκαη ζίγνπξνο πσο εζείο δηαηάμαηε λα πηαζηεί εθείλνο ν ζνθέξ.

Ο Μίιεξ θνίηαμε ηεκπέιηθα ηνλ ηίξιηηο ζηα κάηηα, θη ν ηίξιηηο έλησζε ηελ ππεξέληαζε ζηα ζσζηθά ηνπ αξρεγνχ ηεο Γθεζηάπν. Φάλεθε θαζαξά πσο πεξίκελε ηα πάληα, φρη φκσο απηφ.

—Ώπφ πνχ θη σο πνχ λνκίδεηε... άξρηζε λα ιέεη ν Μίιεξ, κα ν ηίξιηηο ηνλ έθνςε μαλά: —Σν θαηαιαβαίλσ, πσο ζαο αλάζεζαλ λα κε εθζέζεηε εκέλα κε θάζε ηξφπν, έηζη πνπ λα κελ

κπνξέζσ λα μαλαζπλαληεζψ κε ηνλ παξηατγθελφζε Μπφξκαλ. Βίδα ην πψο ηελ θαηαζηξψζαηε ηε ζεκεξηλή κέξα. Σα είραηε φια, φπσο πάληα, αιιά δελ είραηε δήιν, γηαηί θαηαιαβαίλαηε ζε πνηνλ ζπκθέξεη θαη ζε πνηνλ δε ζπκθέξεη λα ζηακαηήζνπλ νη ζπλαληήζεηο κνπ κε ηνλ Μπφξκαλ.

—Πνχ ζπλαληηφζαζηε κε ηνλ Μπφξκαλ; • —Μπξνζηά ζην κνπζείν θπζηθήο ηζηνξίαο. —Σελ επφκελε θνξά πνηνο ζα θάηζεη ζην ηηκφλη; Ο δεύηεξνο ζνθέξ; —ρη. Ξέξνπκε εκείο, φηη ηνλ δεχηεξν ζνθέξ ηνλ έρεη ζηξαηνινγήζεη ν έιελκπεξγθ δηακέζνπ ηεο

Γθεζηάπν θαη είλαη πιε- ξνθνξηφδφηεο ηνπ. —Πνηνη «εκείο μέξνπκε»; —Βκείο νη παηξηψηεο ηεο Γεξκαλίαο θαη ηνπ θχξεξ. —Ώχξην ζα πάκε ζην ξαληεβνχ κε ην δηθφ κνπ απηνθίλεην. Γηα λα είζηε αζθαιήο, είπε ν Μίιεξ. —Βπραξηζηψ.

—ζα βάιεηε καγλεηφθσλν κέζα ζηελ ηζάληα ζαο θαη ζα γξάςεηε φιε ηε ζπλνκηιία ζαο κε ηνλ

Μπφξκαλ. Καη θνπβεληηάζηε καδί ηνπ γηα ηελ ηχρε ηνπ ζνθέξ. Έρεηε δίθην: Με εμαλάγθαζαλ λα ζπιιάβσ ηνλ ζνθέξ θαη λα ηνλ αλαθξίλσ, εθαξκόδνληαο ηνλ ηξίην βαζκφ εθθνβηζκνχ. Όζηεξα ζα γπξίζεηε εδψ, θαη ζ' αθνχζνπκε καδί ηελ θαηαγξαθή ηεο ζπλνκηιίαο ζαο. Σν απηνθίλεην κνπ ζα ζαο πεξηκελεη εθεί, ζηκά ζην κνπζείν.

—Ώπηφ δελ είλαη ινγηθφ, απάληεζε ν ηίξιηηο, εμεηάδνληαο γξήγνξα ζην κπαιφ ηνπ ηηο δηάθνξεο εμειίμεηο. Βγψ κέλσ ζην δάζνο. Οξίζηε, ην θιεηδί ηνπ ζπηηηνχ κνπ. Βιάηε εθεί. Ο Μπφξκαλ ηελ

πξνεγνχκελε θνξά κε είρε πάεη κε ην δηθφ ηνπ ακάμη ζην ζπίηη κνπ: Ώλ ζαο ην καξηχξαγε απηφ ν ζνθέξ, δε ζα κε βαζαλίδαηε έηζη φιεο απηέο ηηο εθηά ψξεο.

—Ίζσο, φκσο, θη εγψ λα 'πξεπε λα εθηειέζσ ηε δηαηαγή, είπε ν Μίιεξ, θαη ηφηε ηα βάζαλά ζαο ζα είραλ ηειεηψζεη πξηλ απ' ηηο εθηά ψξεο, κηα γηα πάληα.

—Ώλ ζα ην θάλαηε απηφ, νκπεξγθξνππελθχξεξ, ζα απνκέλαηε νινκφλαρνο λα ηα βγάιεηε πέξα κε πνιινχο ερζξνχο, εδψ κέζα, ζε ηνχην ην θηίξην.

Φεχγνληαο, ν ηίξιηηο ξψηεζε απφ ηελ πφξηα: —Με ηελ επθαηξία, πξέπεη λα ζαο πσ, φηη ζ' απηφ ην θφιπν πνπ έρσ αξρίζεη, κνπ ρξεηάδεηαη πνιχ ε

ξσζίδα. Γηαηί δελ ηε θέξαηε εδψ; Καη γηαηί κνπ μεθνπξλίζαηε θείλε ηελ αλφεηε ηζηνξία γηα ηνλ θψδηθα απφ ηε ΐέξλε;

—Κη φκσο δελ είλαη αλνεζία, φπσο λνκίδεηε. Σέινο πάλησλ, ζα ηα πνχκε φηαλ ζα ζπλαληεζνχκε κεηά ην ξαληεβνχ ζαο κε ηνλ Μπφξκαλ.

—Υάηι Υίηιεξ! είπε ν ηίξιηηο. —Μσξέ άληε ηψξα! κνπξκνχξηζε ν Μίιεξ. Καη ρσξίο απηά θνπδνπλίδνπλ η' απηηά κνπ... —Αε ζαο θαηαιαβαίλσ... ζηακάηεζε ν ηίξιηηο, ζαλ λα θνπηνχιεζε ζε θάπνην αφξαην εκπφδην, θαη

γχξηζε ην θεθάιη. —Βληάμεη, αθήζηε ην. Σα θαηαιαβαίλεηε φια, θαη κάιηζηα πνιχ θαιά. Ο θχξεξ δελ είλαη πηα ζε ζέζε

λα παίξλεη απνθάζεηο, θη νχηε πξέπεη λα αλαθαηεχνπκε ηα ζπκθέξνληα ηεο Γεξκαλίαο κε ην πξφζσπν ηνπ Ώδφιθνπ Υίηιεξ.

—Ώληηιακβάλεζηε ηη ιέηε ηψξα;... —Ναη, λαη! Ώληηιακβάλνκαη! Βδψ δελ ππάξρνπλ καγλεηφθσλα, θαη δελ πξφθεηηαη λα ζαο πηζηέςεη

θαλέλαο, αλ ζειήζεηε λα αλαθέξεηε πνπζελά ηα ιφγηα κνπ. Άζε πνπ δελ πξφθεηηαη λα ηνικήζεηε θάηη ηέηην. Ώιιά γηα ηνλ εαπηφ ζαο... αλ δελ παίδεηε θάπνην άιιν παηρλίδη, πην ιεπηφ απ' απηφ πνπ ζέιεηε λα κε βάιεηε εκέλα λα παίμσ, ζαο ιέσ λα αληηιεθζείηε έλα πξάγκα: Ο Υίηιεξ νδήγεζε ηε Γεξκαλία ζηελ θαηαζηξνθή. Κη εγψ δε βιέπσ θακία δηέμνδν απφ ηνχηε ηελ θαηάζηαζε. Με θαηαιαβαίλεηε; Αε βιέπσ. Μα θαζίζηε ινηπφλ, θαζίζηε... Βζείο, δειαδή, ηη λνκίδεηε; Πσο ν Μπφξκαλ έρεη θαλέλα δηθφ ηνπ ζρέδην ζσηεξίαο, δηαθνξεηηθφ απ' ηα ζρέδηα ηνπ ξατρζθχξεξ; Οη άλζξσπνη ηνπ Υίκιεξ ζην εμσηεξηθφ βξίζθνληαη ζηε θάθα. Βθείλνο απαηηνχζε δξαζηεξηφηεηα απ' ηνπο πξάθηνξέο ηνπ, δελ ηνπο πξνθχιαμε. Βλψ δελ πηάζηεθε νχηε έλαο απφ ηα γεξκαλνακεξηθάληθα, ηα γεξκαλνεγγιέδηθα ή ηα γεξ- καλνβξαδηιηάληθα ηλζηηηνχηα ηνπ Μπφξκαλ. Ο Υίκιεξ δε ζα κπνξνχζε λα εμαθαληζηεί απφ ηνχην ηνλ θφζκν. Ώιιά ν Μπφξκαλ κπνξεί. θεθηείηε ην απηφ θαιά. Καη εμεγήζηε ηνπ, αιιά κε έμππλν ηξφπν, φηη ρσξίο ηνπο επαγγεικαηίεο, φηαλ ζα ζσξηαζηνχλ ηα πάληα, εθείλνο δε ζα ηα θαηαθέξεη λα ηα βγάιεη πέξα κφλνο ηνπ. Οη πεξηζζφηεξεο απφ ηηο θαηαζέζεηο ηνπ Υίκιεξ ζηηο μέλεο ηξάπεδεο είλαη γλσζηέο ζηνπο ζπκκάρνπο. Βλψ ν Μπφξκαλ έρεη θαηαζέζεηο εθαηφ θνξέο πην πνιιέο θαη θαλέλαο δελ μέξεη πνχ βξίζθνληαη. ΐνεζψληαο ηνλ ηψξα, ηίξιηηο, πξέπεη λα ηνπ απνζπάζεηε θαη γηα ηνλ εαπηφ ζαο εγγπήζεηο γηα ην κέιινλ. Σν ρξπζάθη ηνπ Υίκιεξ είλαη ςηινπξάγκαηα. Ο Υίηιεξ θαηαιάβαηλε ζαπκάζηα, φηη ην ρξπζάθη ηνπ Υίκιεξ εμππεξεηνχζε άκεζνπο, θνληηλνχο ζθνπνχο, ζθνπνχο ηαθηηθήο. Βλψ ην ρξπζάθη ηνπ θφκκαηνο, ην ρξπζάθη ηνπ Μπφξκαλ, δελ είλαη γηα ηνπο ςεηξηάξεδεο ραθηέδεο θαη ηνπο ρηιηνζηξαηνινγεκέλνπο ππνπξγηθνχο ζνθέξ, είλαη γηα θείλνπο, πνπ κε ην πέξαζκα ηνπ θαηξνχ ζα θαηαιάβνπλ φηη δελ ππάξρεη άιινο δξφκνο γηα ηνλ θφζκν, έμσ απφ ηηο ηδέεο ηνπ εζληθνζνζηαιηζκνχ. Σν ρξπζάθη ηνπ Υίκιεξ είλαη ακνηβή γηα ηα θνβηζκέλα πνληίθηα, πνπ αθνχ πξνδφζνπλ, πίλνπλ θαη θπιηνχληαη ζηε δηαθζνξά, γηα λα ζβήζνπλ κέζα ηνπο ην θφβν. Σν ρξπζάθη ηνπ θφκκαηνο είλαη ην γεθχξη γηα ην κέιινλ, πξννξίδεηαη γηα ηα παηδηά καο, θαη θείλα πνπ έρνπλ ηψξα ειηθία κήλεο, ρξφλν, δπν, ηξία ρξφληα... Γηα φζνπο είλαη ηψξα δέθα ρξνλψλ εκείο είκαζηε άρξεζηνη. Κη εκείο, θαη νη ηδέεο καο. Αελ πξφθεηηαη λα καο ζπγρσξέζνπλ απηνί, νχηε ηελ πείλα ηνπο, νχηε ηνπο βνκβαξδηζκνχο. Βλψ εθείλνη, πνπ ηψξα ηίπνηα δελ θαηαιαβαίλνπλ, ζα δηεγηνχληαη ζξχινπο γηα καο, θαη ηνπο ζξχινπο ζα ρξεηαζηεί λα ηνπο ηαΎζνπλ, ζα ρξεηαζηεί λα θηηαρηνχλ νη βάξδνη, πνπ ηα δηθά καο ιφγηα ζα ηα βάινπλ ζε δηαθνξεηηθή κνπζηθή, θαηαλνεηή γηα ηνπο αλζξψπνπο χζηεξα απφ είθνζη ρξφληα. ηαλ θάπνηνο, θάπνπ, θάπνηε, αληί γηα ηε ιέμε «γεηα ζαο» ζα πξνθέξεη ηε ιέμε «ράηι» ζε θάπνηνλ πξνζσπηθά, λα ην μέξεηε, εθεί ζα καο πεξηκέλνπλ, απφ θεη ζα μαλαξρίζνπκε ηε κεγάιε καο αλαγέλλεζε! Πφζα ρξφληα ζα 'ρεηε ζηελ πιάηε ζαο ζηα ελληαθφζηα εβδνκήληα; Κάπνπ εβδνκήληα; Πνλεξφο είζηε, ζα ηε δήζεηε θείλε ηε κέξα. Βλψ εγψ ζα έρσ θάπνπ νγδφληα... Ώλ ζα ηα έρσ... Γη' απηφ θαη λνηάδνκαη γηα ηα επφκελα δέθα ρξφληα, θη αλ ζέιεηε λα 'ρεηε θάπνην δηθφ ζαο ζηήξηγκα, ρσξίο λα κε θνβάζηε εκέλα, αιιά αληίζεηα, ππνινγίδνληαο ζε κέλα, ζπκεζείηε απηφ πνπ ζαο ιέσ ηψξα: Ο γθεζηαπίηεο Μίιεξ είλαη πηα έλαο γέξνο θνπξαζκέλνο άλζξσπνο, ζέιεη λα δήζεη ήζπρα φζα ρξφληα ηνπ απφκεηλαλ ζε θάπνηα κηθξή θάξκ

α κε γαιάδηα πηζίλα, θαη γηα λα ην εμαζθαιίζεη απηφ, είλαη ηψξ

α

πξφζπκνο λα παίμεη ηνλ δξαζηήξην... Καη θάηη αθφκα... απηφ βέβαηα δελ θάλεη λα ην πείηε ζηνλ Μπφξκαλ... αιιά θξαηήζηε ην λα ην ζπκάζηε: Γηα λα μεθχγεηο απ' ην ΐεξνιίλν θαη λα θηάζεηο ζηε κηθξή θάξκα, δε ρξεηάδεηαη βηαζχλε. Πνιιά θνπέιηα ηνπ θχξεξ ζα ην ζθάζνπλ απφ δσ πνιχ ζχληνκα, θαη ζα ηελ παηήζνπλ... Βλψ ηφηε πνπ ζα βξνληάλε ζην ΐεξνιίλν ηα ξνχζηθα θαλφληα, ηφηε πνπ νη ζηξαηηψηεο ζα πνιεκνχλ απφ ζπίηη ζε ζπίηη, ηφηε αθξηβψο πξέπεη λα θχγνπκε απφ δσ, ζηα κνπισρηά. Κνπβαιψληαο καδί καο ηα κπζηηθά γηα ην θνκκαηηθφ ρξπζάθη, πνπ ζα ηα μέξεη κνλάρα ν Μπφξκαλ, γηαηί ν θχξεξ ζα ηα 'ρεη ηηλάμεη πηα θαη ζα μεραζηεί γηα πάληα... Κη αληηιεθζείηε θαιά ηνχην δσ: Βγψ ζαο πήξα κε ην κέξνο κνπ κέζα ζε πέληε κφλν ιεπηά. αο έρσ ζηξαηνινγήζεη γηα ινγαξηαζκφ κνπ ρσξίο ηζηξηηζάηδνπιεο θαη ηα

ξέζηα. Γηα ηνλ έιελκπεξγθ ζα κηιήζνπκε αξγφηεξα, ζήκεξα ζα βξνχκε ιίγε ψξα λα μεζθάζνπκε. Ώιιά ζηνλ Μπφξκαλ νθείιεηε λα πείηε, πσο ρσξίο ηε δηθή κνπ άκεζε βνήζεηα δελ πξφθεηηαη λα πεηχρεηε ηίπνηα νχηε ζηελ Βιβεηία.

—Μα ηφηε, είπε αξγά-αξγά ν ηίξιηηο, ζα ηνπ γίλεηε ρξήζηκνο εζείο, θη εγψ ζα πξέπεη λα βγσ απ' ηε κέζε ζαλ παξαπαλίζηνο...

—Καηαιαβαίλεη ν Μπφξκαλ, φηη εγψ δελ κπνξψ λα θάλσ ηίπνηα, κνλάρνο κνπ, ρσξίο εζάο. ΐιέπεηε, εγψ δελ έρσ θαη ηφζνπο δηθνχο κνπ αλζξψπνπο αλάκεζα ζηνλ θφζκν ηνπ δηθνχ ζαο αξρεγνχ... Ο ξπζκφο ιίγσλ ιεπηψλ

αλ άθνπζε ηνπο ππξνβνιηζκνχο ζην δξφκν, ε Καη ακέζσο θαηάιαβε: Βίρε ζπκβεί θάηη ην θνβεξφ. Κνίηαμε θξπθά, είδε ηα δπν καχξα απηνθίλεηα θαη ηνλ Υέικνπη πνπ ζθάδαδε θαηακεζίο ζην πεδνδξφκην. Ρίρηεθε πίζσ. Σν παηδί ηεο μαπισκέλν ζην θα- ζφλη θνπληφηαλ αλήζπρα. Σν θνξηηζάθη πνπ θξαηνχζε ζηελ αγθαιηά ηεο έδεηρλε ήξεκν, ηα ρείιηα ηνπ βχδαηλαλ ζηνλ χπλν ηνπ. Δ Καη αθνχκπεζε ην θνξηηζάθη δίπια ζην γην ηεο. Οη θηλήζεηο ηεο έγηλαλ ζπαζκσδηθέο, ηα ρέξηα ηεο έηξεκαλ, θη εθείλε κάισζε ηνλ εαπηφ ηεο: «Φξφληκα αθνχο; Φξφληκα!». «Καη γηαηί θξφληκα;», πξφιαβε λα ζθεθηεί ηξέρνληαο ζην βάζνο ηνπ ππνγείνπ. «Αελ έθαλα δα θαη θακηά απνθνηηά...».

Πξνρσξνχζε κε ηα ρέξηα ηελησκέλα κπξνζηά, ζην περηφ ζθνηάδη, ζθνπληνπθιψληαο ζηηο πέηξεο θαη ζηα δνθάξηα, ζπκήζεθε ηνλ θαηξφ πνπ έπαηδαλ πφιεκν κε η' αγφξηα ζηελ παηξίδα. ηελ αξρή ήηαλ λνζνθφκα, αιιά χζηεξα ηελ εξσηεχηεθε ν Έξβηλ Μπέξηζηο απ' ηε δηπιαλή πνιπθαηνηθία. Βθείλνο ζην παηρλίδη έθαλε πάληα ην δηνηθεηή ζηνπο θφθθηλνπο. Ώπηφο ήηαλ πνπ ηεο έδνζε ηελ πξναγσγή ζε αξρηλνζνθφκα, θη χζηεξα πξφζηαμε λα ηε ιέλε ζηξαηησηηθή γηαηξίλα ηξίηνπ βαζκνχ. Σν επηηειείν ηνπο ην είραλ εγθαηαζηεκέλν ζην ππφγεην ηνπ κεγάινπ ζπηηηνχ ζηελ νδφ πάζν - Ναιηθφθζθη. Μηα θνξά έζβεζε ην θσο ζην ππφγεην. Μεγάιν ην ππφγεην έκνηαδε κε ιαβχξηλζν. Ο αξρεγφο ηνπ επηηειείνπ έβαιε ηα θιάκαηα απ' ην θφβν ηνπ. Σνλ έιεγαλ Εγθφξ, θη ν Έξβηλ ηνλ είρε πάξεη ζην ζηξαηφ ηνπ κφλν θαη κφλν γηαηί ήηαλ άξηζηνο καζεηήο ζην ζρνιείν ηνπο. «Γηα λα κε καο ιέλε αλαξρηθνχο, έηζη εμήγεζε ζηα παηδηά θείλε ηελ απφθαζή ηνπ ν Έξβηλ, καο ρξεηάδεηαη έζησ θη έλαο ππνδεηγκαηηθφο καζεηήο. Αελ ηνπ δίλνπκε θαη θαλέλα ζπνπδαίν πφζην. Μφλν αξρεγφο ηνπ επηηειείνπ. Ση ξφιν παίδεη ν αξρεγφο ηνπ επηηειείνπ ζηνλ πφιεκν; Καλέλα! ζα θάζεηαη ζην ππφγεην θαη ζα γξάθεη ηηο δηαηαγέο κνπ. εκαζία είραλ ηα επηηειεία ζηνλ ηζαξηθφ ζηξαηφ. Βλψ ζηνλ Κφθθηλν ηξαηφ ζπνπδαίνο είλαη κφλν έλαο άλζξσπνο, ν θνκηζάξηνο». Σφηε πνπ έβαιε ηα θιάκαηα ν Εγθφξ ζην ππφγεην ζψπαζαλ φινη ηνπο, απιψζεθε βαξηά ζηγαιηά, θαη ε Κάηηα έλησζε ηνλ Έξβηλ λα ηα ράλεη. Σν θαηάιαβε απηφ, ζαλ ηνλ άθνπζε λα ξνπθάεη ηε κχηε ηνπ ρσξίο λα βγάδεη κηιηά, ελψ ν Εγθφξ έθιαηγε φιν θαη πην ιππεηεξά, θη απφ θνληά ηνπ άξρηζαλ ηνπο ιπγκνχο θαη κεξηθνί απφ ηνπο βνεζνχο ηνπ επηηειάξρε. «Γηα ζηγά, βνπιψζηε ην! θψλαμε ν Έξβηλ. Σψξα ζα ζαο βγάισ έμσ, κε θνβάζηε. Καζίζηε εθεί πνπ θάζεζηε θαη κε ζθνξπάηε!». Γχξηζε ζε δέθα ιεπηά, φηαλ πηα είρε αλάςεη μαλά ην θσο, θαηαζθνληζκέλνο, κε ηε κχηε καησκέλε. «ζα ην ζβήζνπκε ην θσο, είπε ζηα παηδηά, πξέπεη λα κάζνπκε λα βγαίλνπκε απφ δσ ρσξίο θσο, λα μέξνπκε γηα αξγφηεξα, γηα ηφηε πνπ ζ' αξρίζεη ν πξαγκαηηθφο ν πφιεκνο». «ηαλ ζ' αξρίζεη ν πξαγκαηηθφο ν πφιεκνο, είπε ν επηηειάξρεο Εγθφξ, ζα πνιεκάκε ζηα ρσξάθηα θη φρη ζηα ππφγεηα». «Βζχ κε κηιάο, δελ είζαη πηα επηηειάξρεο, ηνπ είπε ν Έξβηλ. Σα θιάκαηα ζηνλ πφιεκν είλαη πξνδνζία! Καηάιαβεο;». Ο Έξβηλ μεβίδσζε ηε ιάκπα, ηνπο έβγαιε ζηα ζθνηεηλά φινπο απ' ην ππφγεην, θαη ηφηε ε Καη ηνλ θίιεζε γηα πξψηε θνξά.

«Μαο νδεγνχζε θνιιεηά ζηνλ ηνίρν, έιεγε κέζα ηεο ε Καη. ιε ηελ ψξα θαζψο πεξπαηάγακε αθνπκπνχζακε ηα ρέξηα καο ζηνλ ηνίρν. Μφλν εθείλνο είρε ζπίξηα. ρη δελ είρε ζπίξηα. Από πνχ θαη σο πνχ ζα είρε ζπίξηα; Βθείλνο ηφηε ήηαλ ελληά ρξνλώλ, δελ θάπληδε αθφκα».

Δ Καη θνίηαδε πίζσ ηεο: Αελ ην 'βιεπε πηα ην θαζφλη κε ηα παηδηά. Φνβήζεθε πσο ζα ραλφηαλ εδψ κέζα θαη δε ζα κπνξνχζε λα γπξίζεη πίζσ, ελψ ηα παηδηά είραλ απνκείλεη εθεί, ζην θαζφλη, θη ν γηνο ηεο ηψξα, φπνπ λα 'ηαλ, ζα 'βαδε ηα,θιάκαηα, γηαηί ζίγνπξα ζα 'ρε θαηνπξεζεί, θαη ζα ην μππλνχζε ην θνξηηζάθη, ζα θιαίγαλ δπλαηά θαη ηα δπν ηνπο, ζα αθνχγνληαλ νη θσλέο ηνπο ζην δξφκν. Δ αγσλία ηήο έθεξε θφκπν ζην ιαηκφ. Έλησζε ηφζν απξνζηάηεπηε, ηα δάθξπα ηελ έπληγαλ. Γχξηζε πίζσ θαη ςαρνπιεχνληαο ηνλ ηνίρν ηξάβεμε πξνο ηα παηδηά. Ώπφ ηε βηαζχλε ηεο ην πφδη ηεο γαληδψζεθε απφ θάπνην ζσιήλα, έραζε ηελ ηζνξξνπία ηεο, άπισζε ηα ρέξηα κπξνζηά, έπεζε θιείλνληαο ηα κάηηα. Γηα κηα ζηηγκή ζηα κάηηα ηεο άλαςαλ ρηιηάδεο πξάζηλεο ζπίζεο, έραζε ηηο αηζζήζεηο ηεο απφ ην δπλαηφ πφλν ζην θεθάιη ηεο.

...αλ ήξζε ζηα ζπγθαιά ηεο, ε Καη δε ζπκφηαλ πφζε ψξα ήηαλ μαπισκέλε εθεί. Έλα ιεπηφ ή κηα ψξα; Ώλνίγνληαο ηα κάηηα παξαμελεχηεθε απφ θάπνην αλεμήγεην ζφξπβν. πσο ήηαλ πεζκέλε, ην αξηζηεξφ ηεο απηί αθνπκπνχζε ζ' έλα ζίδεξν θη εθείλν αλάδηλε ηνλ παξάμελν ήρν, πνπ γηα πξψηε θνξά ε Καη ηνλ είρε αθνχζεη ζηα βνπλά ζε κηα ραξάδξα, εθεί φπνπ θπινχζε ην δηάθαλν ζαλ ην γπαιί λεξάθη κηαο πεγήο. Δ Καη θαηάιαβε πσο ην θεθάιη ηεο θνπδνπλίδεη απφ ην δπλαηφ ρηχπεκα. Ώλαζήθσζε ην πξφζσπν θαη ην βνπεηφ ζηακάηεζε. ρη φκσο νιφηεια. Έγηλε δηαθνξεηηθφ. Δ Καη ζέιεζε λα ζεθσζεί θαη μαθληθά ηα θαηάιαβε φια: Βίρε πέζεη κε ην θεθάιη ζηελ πιάθα ησλ θξεάησλ ηεο απνρέηεπζεο. Πάζπάηεςε ηε ζηδεξέληα πιάθα. Ο Έξβηλ ηεο είρε κηιήζεη γηα ην πειψξην απνρεηεπηηθφ ζχζηεκα ηνπ ΐεξνιίλνπ. Δ Καη ηξάβεμε δπλαηά ηελ πιάθα κα εθείλε δελ θνπλήζεθε. Φαρνχιεςε ην πάησκα ηξηγχξσ απφ ην θξεάηην θαη βξήθε έλα ζθνπξηαζκέλν ζηδεξηθφ, ην 'ρσζε ζηε ζκίμε ηνπ θαπαθηνχ, εθείλν αλαζεθψζεθε θαη

παξακέξηζε ζην πιάη. Ο παξάμελνο ήρνο πνπ ηνλ ζθέπαδε πξηλ ιίγν θείλε ε κεηαιιηθή πιάθα, ν ηφζν απφκαθξνο, μερχζεθε μαθληθά απ' ηα βάζε ηνπ, αληερψληαο ζην ππφγεην.

Βίραλ πάεη εθδξνκή ηφηε. Πεξπαηνχζαλ ζε κηα γαιάδηα ραξάδξα ζηα βνπλά: ν Γθέξα κεηάλθηλ, ν Μηζάληα ΐειηθφθζθη, ν Ώ Έξβηλ θη ε Καη. Κείλα ηα ρξφληα ηξαγνπδνχζαλ αθφκα ην αγαπεκέλν ηξαγνχδη «Μαθξηά πέξα απφ ηε ζάιαζζα, είλαη κηα ρψξα ρξπζαθέληα...».

ηελ αξρή ηεο ε ραξάδξα ήηαλ δεζηή θαη κχξηδε έιαην: Σα δάζε ζε θείλν ηνλ ηφπν θάληαδαλ γαιάδηα κε ππθλά-ππθλά ηα δέληξα ηνπο. Αηςνχζαλ φινη ηνπο γηαηί ν αλήθνξνο ήηαλ απφηνκνο, γιηζηξνχζαλ ζηα κπηεξά ραιίθηα, λεξφ δελ είραλ θαη ζ' φινπο ηνπο θαηλφηαλ παξάμελν λα κελ ππάξρεη λεξφ ζηε ραξάδξα, πνπ αθνινπζψληαο ηελ ζα έβγαηλαλ ζηνλ παγεηψλα Κξαζλνπνιηάλ- ζθη, απ' φπνπ ζίγνπξα ζα 'πξεπε λα μεθηλάεη θάπνην ξπάθη θπιψληαο ζηε ραξάδξα. Κη φκσο λεξφ δελ έβιεπαλ, θαη ν κφλνο ήρνο πνπ άθνπγαλ εξρφηαλ απφ ηηο ειαηνθνξθέο, φπνπ θπζνχζε ν άλεκνο. Πην πάλσ ηα ραιίθηα δελ έδεηρλαλ πηα άζπξα ζηεγλσκέλα απφ ηνλ ήιην αιιά καχξα, θη αθφκα, χζηεξα απφ δέθα ιεπηά, είδαλ ην ξπάθη ζηηο πέηξεο θη άθνπζαλ ην απφκαθξν γνπξγνπξεηφ. πλέρηζαλ πηα λα πεξπαηνχλ πιάη-πιάη ζην γάξγαξν γαιαδσπφ ξπάθη, θη φια ηξηγχξσ βξνληνθνπνχζαλ. Κάπνηα ζηηγκή είδαλ ην ρηφλη, θη φηαλ αλέβεθαλ ζηνλ παγεηψλα φια εζχραζαλ μαλά, γηαηί ην λεξφ πνπ μεθηλνχζε απ' ηα ιησκέλα ρηφληα είρε κείλεη θάησ, ελψ εθείλνη αλέβαηλαλ θη φιν αλέβαηλαλ, ζηε γαιήλε ηνπ ρηνληνχ...

Ο γθξηδνκάιιεο αζηπλνκηθφο άλαςε ην θαθφ ηνπ, θη ε κπηεξή αρηίδα ςαρνχιεςε ην ππφγεην. —Αε κνπ ιέηε, εθείλνπο ηνπο δπν εζεζίηεο ζηνλ αζχξκαην ηνπο θαζάξηζαλ κε ην ίδην πηζηφιη; ξψηεζε

ηνπο άιινπο πνπ ηνλ ζπλφδεπαλ. Κάπνηνο ηνπ απάληεζε: —Σειεθψλεζα ζην εξγαζηήξην ηεο ζήκαλζεο. Αελ έρνπλ αθφκα έηνηκα ηα ζηνηρεία. —Καη κεηά ζνπ ιέλε πσο ζηελ Γθεζηάπν φια ηα θηηάλνπλε κέζα ζ' έλα ιεπηφ. Παξιαπίπεο. Γηα ξίμηε

δσ πέξα κηα καηηά θάπνηνο απφ ζαο, ηα δηθά κνπ κάηηα δε βιέπνπλ θαη ηφζν θαιά: Ση είλαη ηνχηα δσ, αρλάξηα;

—Αε θαίλνληαη θαιά, έρεη ιηγνζηή ζθφλε...Να 'ηαλ ην θαινθαίξη... —Ώλ ήηαλ ην θαινθαίξη, θη αλ είραηε θαη θαλέλα ληφκπεξ- καλ-πίληζεξ, θη αλ είρε ην ληφκπεξκαλ-

πίληζεξ ην γάληη θείλεο ηεο ζείηζαο πνπ ην 'ζθάζε απφ ηα Βο-Βο, θη αλ ην ζθπιί έπηαλε ακέζσο η' αρλάξηα ηεο... Βδψ ηη είλαη; Ώπνηζίγαξν;

—Παιηφ θαίλεηαη. Έρεη πεηξψζεη. —Πηάζηε ην ζην ρέξη, πηάζηε ην! 'Ώιιν ηη θαίλεηαη θη άιιν ηη είλαη. ηε δνπιηά καο φια ζέινπλ

ςαρνχιεκα.,.Καιά πνπ ν Γηνχ- ληεξ δνχζε νινκφλαρνο. Γηα θαληάζνπ λα κάζαηλε ε δηθηά κνπ ε Μαξία, φηη εγψ βξίζθνκαη ςφθηνο θαη θαηαςπγκέλνο ζην λεθξνηνκείν!

Πιεζίαζε θη ν ηξίηνο ραθηέο: Βίρε ςάμεη νιφθιεξν ην ππόγεην κα δε βξήθε πνπζελά πφξηα. '—Λνηπφλ; ηνλ ξψηήζε ν γθξηδνκάιιεο. —Βθεί ζην βάζνο έρεη δπν εμφδνπο, αιιά είλαη θιεηζκέλεο. —Πψο είλαη θιεηζκέλεο; —Πίζσ ηνπο είλαη ζσξηαζκέλα ηνχβια, απ' ηα ραιάζκαηα. —θφλε έρνπλ κπφιηθε; —ρη. Βθεί, φπσο θη εδψ πέξα, είλαη κνλάρα ζπληξίκκη® απφ ηνχβια, ηη ζθφλε κπνξνχλ λα 'ρνπλ

απηά; —Αειαδή, θαλέλα ίρλνο; —Μα ηη ίρλνο ζα βξεηο πάλσ ζηα ζπαζκέλα ηνχβια! ( —Πάκε λα ηδνχκε μαλά. Πνχ μέξεηο, κπνξεί θαη λα βξνύκε.

Ξεθίλεζαλ ηζούρκο όιοη καδί, θοσβεληηάδοληας ζηγαιά, θφηίδοληας θάζε ηόζο κε ηο θαθό θαη πηάλοληας απ' ηο ζθοηάδη ηοσ σπόγεηοσ ηης απόκαθρες γφληές ηοσ, γεκάηες ηούβια θαη θαδρόληα. Ο γθρηδοκάιιες ζηακάηεζε, έβγαιε ηο παθέηο κε ηα ηζηγάρα.

— Μηα ζηηγκή λ' αλάςσ ηζηγάξν, είπε. Βίρε ζηαζεί πάλσ ζην κεηαιιηθφ θαπάθη ηνπ θξεάηηνπ. Δ Καη άθνπζε πσο νη αζηπλνκηθνί έζηεθαλ πάλσ απ' ην θεθάιη ηεο. Σνπο άθνπγε λα θνπβεληηάδνπλ.

Λφγηα δελ μερψξηδε, γηαηί βαζηά θάησ απ' ηα πφδηα ηεο βξνληνθνπνχζε ην λεξφ. Έζηεθε ε Καη παηψληαο ζε δπν ρεξνχιηα κπεγκέλα ζηνλ ηνίρν ηεο θαηαπαθηήο. ηα ρέξηα ηεο θξαηνχζε ηα παηδηά θη φιε ηελ ψξα θνβφηαλ, ηελ έπηαλε παληθφο κε ράζεη ηελ ηζνξξνπία θαη πέζεη καδί ηνπο θάησ εθεί ζην βξψκηθν πνηάκη ηεο απνρέηεπζεο. Κη φηαλ άθνπζε πάλσ απ' ην θεθάιη ηεο θνπβέληεο, πήξε ζηε ζηηγκή ηελ απφθαζή ηεο: «Ώλ αλνίμνπλ ην θαπάθη, ζα πεδήμσ θάησ. Έηζη ζα 'λαη θαιχηεξα γηα φινπο καο». Σν αγνξάθη έβαιε ηα θιάκαηα. ηελ αξρή έζθνπμε κε ιεπηή θσλνχια, κφιηο πνπ αθνπγφηαλ, αιιά ηεο Καη ηεο θάλεθε φηη θσλάδεη ηφζν δπλαηά, πνπ ζα αθνπζηεί αθφκα θη έμσ, ζην δξφκν. Έζθπςε ιηγάθη πάλσ ηνπ, ηφζν πνπ λα κε ράζεη ηελ ηζνξξνπία ηεο, θη άξρηζε ζηγαιά, κφλν κε ηα ρείιηα, λα ην λαλνπξίδεη. Σν αγνξάθη, φκσο, ρσξίο λ' αλνίγεη ηα πξεζκέλα κειαλά βιέθαξά ηνπ, έθιαηγε φιν θαη πην θσλαρηά.

Δ Καη έλησζε ηα πφδηα ηεο λα μπιηάδνπλ. Σν θνξηηζάθη μχπλεζε θη εθείλν, θαη ηψξα ηα κσξά έθιαηγαλ θαη ηα δπν καδί. Δ Καη θαηάιαβε πσο εθεί πάλσ, ζην ππφγεην, δελ ην αθνχλ ην θιάκα ηνπο: Βίρε ζπκεζεί φηη ν ζφξπβνο ηνπ λεξνχ έθηαζε ζη' απηηά ηεο κφλν ηφηε πνπ είρε πέζεη πάλσ ζε ηνχην ην ζηδεξέλην θαπάθη ηνπ θξεάηηνπ. κσο ν θφβνο δελ ηελ άθελε λ' αλνίμεη ην θαπάθη θαη λα βγεη έμσ. Σα θαληαδφηαλ φια κε ηελ παξακηθξή ιεπηνκέξεηα: Καη πψο ζα έζπξσρλε ην θαπάθη κε ην θεθάιη ηεο, θαη πψο ζα έβγαδε

πξψηα ηα παηδηά θαη ζα ηα αθνπκπνχζε ζην πάησκα, θαη πψο ζα ίζηαδε ηα ρέξηα ηεο λα ηα μεθνπξάζεη ιηγάθη, πξηλ μεηξππψζεη θη ε ίδηα απφ δσ κέζα. Πξνζπαζνχζε λα πεξάζεη ηελ ψξα ιεπηφ κε ην ιεπηφ, αλαγθάδνληαο ηνλ εαπηφ ηεο λα κεηξάεη σο ην εμήληα. Μφιηο έπηαλε ηνλ εαπηφ ηεο λα βηάδεηαη, ε Καη ζηακαηνχζε ην κέηξεκα θαη ην μαλάξρηδε πάιη ιεπηφ κε ιεπηφ. ην πξψην έηνο είραλ ζην παλεπηζηήκην ηνπο έλα εηδηθφ ζεκηλάξην πνπ ην ιέγαλ: «Βμέηαζε ηνπ ηφπνπ ηνπ ζπκβάληνο», ζπκφηαλ ηψξα, πσο ζε θείλν ην ζεκηλάξην ηνπο κάζαηλαλ λα πξνζέρνπλ αθφκα θαη ηελ παξακηθξή ιεπηνκέξεηα. Ίζσο θαη γη' απηφ ε Καη, ζαλ ην αγξίκη, πνλεξά είρε θνξηψζεη ην θαπάθη ηνπ θξεάηηνπ κε ζπαζκέλα ηνχβια πξηλ απ' ηε ζηηγκή πνπ, ζθίγγνληαο πάλσ ηεο ηα παηδηά κε ην δεμί ηεο ρέξη, ηξάβεμε κε η' αξηζηεξφ θη έβαιε ζηε ζέζε ηνπ ην θαπάθη.

«Πφζε ψξα λα πέξαζε; αλαξσηηφηαλ ε Καη. Μηα ψξα; ρη, πην πνιχ. Ή κήπσο πην ιίγν; Σα 'ρσ ράζεη. Καιχηεξα λ' αλνίμσ ην θαπάθη, θαη αλ δσ πσο έρνπλ αθήζεη θξνπξά ζην ππφγεην, ζα πεδήμσ θαη ζα ηειεηψζνπλ φια».

Έζπξσμε ην θαπάθη κε ην θεθάιη ηεο κα ην θαπάθη δελ θνπλήζεθε. Δ Καη ζηεξίρηεθε γεξά ζηα πφδηα ηεο θαη έζπξσμε μαλά κε ην θεθάιη ηεο.

«Βίραλ ζηαζεί πάλσ ζην θαπάθη, θαηάιαβε ε Καη, θαη κε ην βάξνο ηνπο ην ζθήλσζαλ. Γη' απηφ δελ αλνίγεη ηψξα. Ώο είλαη, ζα ηα θαηαθέξσ. Παιηφ είλαη ην ζίδεξν, ζθνπξηαζκέλν, ζα ην ηαξαθνπλήζσ κε ην θεθάιη, θη αλ ζπλερίζεη λα κελ αλνίγεη, ζα ιεπηεξψζσ η' αξηζηεξφ ρέξη, ζα η' αθήζσ λα μαπνζηάζεη, ζα θξαηήζσ ηα παηδηά κνπ κε ην δεμί θαη κε ην μεθνχξαζην αξηζηεξφ ζα η αλνίμσ ην θαπάθη. ίγνπξα ζα η' αλνίμσ».

Ανθίκαζε πξνζερηηθά λα κεηαθηλήζεη ην θνξηηζάθη πνπ έθιαηγε, θαη ζέιεζε λα ζεθψζεη ην αξηζηεξφ ηεο ρέξη, αιιά θαηάιαβε πσο δελ κπνξνχζε λα ην θάλεη απηφ: Σν ρέξη ηεο είρε κνπδηάζεη θαη δελ ηελ άθνπγε.

«Αελ πεηξάδεη, είπε κέζα ηεο ε Καη. ζα κνπ πεξάζεη. Να, ηψξα θηφιαο ζ' αξρίζνπλ νη βεινληέο ζην ρέξη, χζηεξα ζα δεζηαζεί θαη ζ' αξρίζεη λα κε αθνχεη. Σν δεμί ζα θξαηήζεη ηα παηδηά. Ώιαθξνχιηθα είλαη. Μφλν λα κελ θισηζάεη ηφζν ην θνξηηζάθη. Βίλαη βαξχηεξν απ' ην δηθφ κνπ. Μεγαιχηεξν θαη βαξχηεξν...».

Δ Καη άξρηζε δηζηαρηηθά λα ζθίγγεη θαη λα μεζθίγγεη ηα δάρηπια, αλνηγνθιείλνληάο ηα. ζπκήζεθε ην γέξν γείηνλά ηεο ζηελ εμνρή. Φειφο, ιηγλφο, κε γαιαλά κάηηα πνπ γπάιηδαλ παξάμελα, ν

γέξνο εξρφηαλ ζηε βεξάληα ηνπ ζπηηηνχ ηνπο θαη ηνπο έβιεπε πεξηθξνλεηηθά πνπ έηξωγαλ ςσκί κε βνχηπξν. «Ώπηά είλαη ηξέια, ηνπο έιεγε. Σν ζαιάκη είλαη δειεηήξην! Καη ην ηπξί δειεηήξην! ια ηνπο είλαη βιαβεξά απνξξίκκαηα ηνπ νξγαληζκνχ. Σν ςσκί; Βίλαη παζάιεηκκα! Πξέπεη λα ηξψηε θξέαο βξαζκέλν ζην ηζνπθάιη. Πηπεξηέο! Λάραλν! Ρέπα! Μ' απηά ζα κπεη κέζα ζαο ε αησληφηεηα! Βγψ κπνξψ λα δήζσ έλα εθαηνκκχξην ρξφληα! Ναη, λαη, μέξσ ηη ιέηε ηψξα κέζα ζαο, πσο είκαη έλαο ηζαξιαηάλνο! Κη φκσο φρη, εγψ, απινχζηαηα, επηηξέπσ ζηνλ εαπηφ κνπ λα ζθέθηεηαη πην ηνικεξά απφ ηνπο ζπληεξεηηθνχο καο γηαηξνχο. Αελ ππάξρνπλ αξξψζηηεο! Βίλαη γεινίν λα γηαηξεχνπκε ην έιθνο ζην ζηνκάρη ή ην ρηηθηφ! Γηαηξηά ρξεηάδεηαη ην θχηηαξν! ζεκέιην ηεο αηψληαο δσήο είλαη ε δίαηηα, ε αλαπλνή θαη ε ςπρνζεξαπεία. ΣαΎζηε ην έμππλα ην θχηηαξν, ην ζεκέιην ηεο δσήο, δφζηε ηνπ ζνθά ην νμπγφλν, δηαηεξήζηε ην κε ηελ πξνπφλεζε, θάλεηέ ην ζχκκαρν ζαο φηαλ θνπβεληηάδεηε καδί ηνπ θαη κε ηα άιια δηζεθαηνκκχξηα θχηηαξα πνπ απνηεινχλ ην είλαη ζαο. Καηα- ιάβεηέ ην, πσο ν θαζέλαο απφ καο δελ είλαη θάπνηνο αδχλακνο αλζξσπάθνο πνπ δεη ζηελ εμνπζία ηεο ηχρεο ηνπ θαη ηεο πεξίζηαζεο, αιιά είλαη ν αξρεγφο ηνπ πνιππιεζέζηεξνπ θξάηνπο κε ηα εθαηνκκχξηα ησλ θπηηάξσλ ηνπ, ηνπ πην ινγηθνχ απ' φια ηα θξάηε θάησ απ' ηνλ ήιην, ηνπ θπηηαξηθνχ θξάηνπο! Σνπ πην ηέιεηνπ απ' φια ηα αζηξηθά ζπζηήκαηα, απ' φινπο ηνπο γαιαμίεο! Καηαιάβεηέ ην, επηηέινπο, ηη είλαη ν θαζέλαο καο! Ώλνίμηε ηα κάηηα ζαο λα ηδείηε ηνλ εαπηφ ζαο. Μάζεηε λα ζέβεζηε ηνλ εαπηφ ζαο θαη λα κε θνβάζηε ηίπνηα. ινη νη θφβνη ζε ηνχηνλ ηνλ θφζκν είλαη εθήκεξνη θαη αζηείνη, αξθεί λα έρεηε θαηαιάβεη ηελ απνζηνιή ηνπ αλζξψπνπ πάλσ ζηε γε. Κη απηή ηνπ ε απνζηνιή είλαη ην λα είλαη άλζξσπνο».

Δ Καη δνθίκαζε λα θνπβεληηάζεη κε ηα θχηηαξα ζηα δάρηπιά ηεο. Ώιιά ηα παηδηά έθιαηγαλ φιν θαη πην θσλαρηά, θη ε Καη θαηάιαβε πσο δελ ηεο είρε απνκείλεη θαζφινπ θαηξφο γηα ζπδεηήζεηο κε ηελ θπηηαξηθή ζηξαηηά. ήθσζε ην αξηζηεξφ ρέξη, πνπ αθφκα ην 'ληψζε ζαλ μέλν, θη άξρηζε κε αλαίζζεηα ηα δάρηπια λα ηαξαθνπλάεη ην θαπάθη πάλσ απ' ην θεθάιη ηεο.

Σν θαπάθη παξακέξηζε. Υσξίο θαζφινπ λα ηδεί αλ ππάξρεη θαλέλαο ζην ππφγεην, ε Καη αθνχκπεζε ηα κσξά ζην πάησκα, ζθαξθάισζε θη απηή θαη μάπισζε δίπια ηνπο, εμαληιεκέλε, ρσξίο λα θαηαιαβαίλεη θαη ηφζν ηη ηεο γίλεηαη.

— Οη θχξηνη πνπ είραλ ηελ θαινζχλε λα κνπ ππνζρεζνχλ ηε βνήζεηά ηνπο, κε πξνεηδνπνίεζαλ πσο εζείο έρεηε ηε δπλαηφηεηα λα κε' ζπλδέζεηε θαηά θάπνην ηξφπν κε εθείλνπο, απφ ηνπο νπνίνπο εμαξηάηαη ε κνίξα εθαηνκκπξίσλ αλζξψπσλ ζηε Γεξκαλία, είπε ν πάζηνξαο. Ώλ κπνξέζνπκε λα ζπληνκέςνπκε έζησ θαη γηα κηα κφλν κέξα ηελ επγεληθή εηξήλε, πνιιά ζα καο ζπγρσξεζνχλ ζην κέιινλ.

— Πξψηα ζα 'ζεια λα ζαο ζέζσ κεξηθέο εξσηήζεηο. — Παξαθαιψ. Βίκαη πξφζπκνο λα απαληήζσ ζε φιεο ηηο εξσηήζεηο ζαο. πλνκηιεηήο ηνπ πάζηνξα ήηαλ έλαο ςειφιηγλνο ηηαιφο, πνπ θαηλφηαλ πνιχ γεξαζκέλνο, αιιά

θξαηηφηαλ πξνθιεηηθά λένο. — ε φιεο, δε ρξεηάδεηαη, ζα πάςσ λα ζαο πηζηεχσ, αλ ζπκθσλήζεηε λα απαληήζεηε ζ' φιεο ηηο

εξσηήζεηο κνπ. — Βγψ δελ είκαη δηπισκάηεο. Έρσ έξζεη χζηεξα απφ πξφηαζε...

— Ναη, λαη, θαηαιαβαίλσ. Μνπ έρνπλ πεη θηφιαο κεξηθά πξάγκαηα γηα ζαο. Δ πξψηε εξψηεζε: Πνηνλ εθπξνζσπείηε;

— Γεηψ ζπγγλψκε, αιιά πξέπεη λ' αθνχζσ πξψηα ηε δηθή ζαο απάληεζε: Βζείο πνηνο είζηε; Πξφθεηηαη λα ζαο κηιήζσ γηα αλζξψπνπο πνπ αθφκα βξίζθνληαη εθεί, ζηνλ Υίηιεξ. Καη ηνπο απεηιεί ν ζάλαηνο, θη απηνχο θαη ηνπο δηθνχο ηνπο. Βζάο δε ζαο απεηιεί ηίπνηα, εζείο βξίζθεζηε ζε ρψξα νπδέηεξε.

— Ννκίδεηε πσο ζε κηα ρψξα νπδέηεξε δελ ππάξρνπλ πξάθηνξεο ηεο Γθεζηάπν; Ώιιά απηφ είλαη ζέκα άιιν, άζρεην κε ηε ζπδήηεζε καο. Βγψ δελ είκαη ακεξηθάλνο, νχηε εγγιέδνο...

— Σν θαηάιαβα απηφ απφ ηα αγγιηθά ζαο. Ίζσο είζηε ηηαιφο; — Ναη, ζηελ θαηαγσγή κνπ. Βίκαη, φκσο, πνιίηεο ησλ Βλσκέλσλ Πνιηηεηψλ, θαη γη' απηφ κπνξείηε λα

κηιήζεηε καδί κνπ αλνηρηά, αλ έρεηε εκπηζηνζχλε ζηνπο θπξίνπο πνπ ζαο βνήζεζαλ λα κε ζπλαληήζεηε. Ο πάζηνξαο ζπκήζεθε ηε ζπκβνπιή ηνπ Μπξνχληλγθ. Γη' απηφ είπε: — Οη θίινη κνπ ζηελ παηξίδα πηζηεχνπλ... θη εγψ ζπκθσλψ απφιπηα καδί ηνπο... πσο αλ

ζπλζεθνινγήζνπλ ακέζσο φιεο νη γεξκαληθέο ζηξαηηέο θαη εμνπδεηεξσζνχλ φιεο νη κνλάδεο ησλ Βο- Βο, ζα ζσζνχλ εθαηνκκχξηα δσέο. Οη θίινη κνπ ζα 'ζειαλ λα μέξνπλ: Με πνηνλ απφ ηνπο εθπξνζψπνπο ησλ ζπκκάρσλ πξέπεη λα έξζνπκε ζε επαθή;

— Λνγαξηάδεηε κηα ηαπηφρξνλε παξάδνζε φισλ ησλ ζηξαηηψλ ηνπ Ράηρ: ζηε Αχζε, ζηελ Ώλαηνιή, ζην Νφην θαη ζην ΐνξξά;

— ζέιεηε, κήπσο, λα πξνηείλεηε θάηη δηαθνξεηηθφ; — ΐιέπσ φηη ε θνπβέληα καο γίλεηαη κ' έλα παξάμελν ηξόπν: Αηαπξαγκαηεχζεηο πξνηείλνπλ νη

γεξκαλνί θη φρη εκείο, γη' απηό θαη ηνπο φξνπο ζα πξέπεη λα ηνπο πξνηείλνπλ εθείλνη θη φρη εκείο, έηζη δελ είλαη; Γηα λα κπνξέζνπλ νη δηθνί κνπ θίινη λ' αξρίζνπλ καδί ζαο ζπγθεθξηκέλεο ζπδεηήζεηο, ζα πξέπεη, φπσο καο έρνπλ δηδάμεη νη αξραίνη, λα μέξνπκε: Πνηνο; Πφηε; Πφζν; Με πνηαλνύ ηε βνήζεηα; Γηα πνην ζθνπφ;

— Βγψ πνιηηηθφο δελ είκαη. Μπνξεί λα 'ρεηε δίθην... Αιια ζαο παξαθαιψ λα πηζηέςεηε ζηελ εηιηθξίλεηά κνπ. Αελ ηνπο γλσξίδσ φινπο εθείλνπο πνπ βξίζθνληαη πίζσ απφ ηελ νκάδα, ε νπνία κε έζηεηιε εδψ, μέξσ φκσο φηη ν άλζξσπνο, πνπ εθπξνζσπεί απηή ηελ νκάδα, έρεη αξθεηή επηξξνή.

— Μα, έηζη βγαίλεη πσο παίδνπκε ην θξπθηνχιη. ηελ πνιηηηθή ηα πάληα νθείινπλ λα είλαη ζπκθσλεκέλα απφ ηελ πξψηε αξρή. Κη αλ νη πνιηηηθνί παδαξεχνπλ, ην θάλνπλ απηφ γηαηί γη

α θείλνπο δελ

ππάξρνπλ κπζηηθά. Κη έηζη κπνξνχλ θαη δπγηάδνπλ: ηη θαη πφζν. Κη φηαλ παδαξεχνπλ αδέμηα, ηφηε, αλ εθπξνζσπνχλ νινθιεξσηηθφ θξάηνο, ηνπο δηψρλνπλ απ' απηή ηε δνπιηά, αλ εθπξνζσπνχλ θνηλνβνπιεπηηθέο δεκνθξαηίεο, ηνπο μαλαπεξλά απφ εθινγέο, ζα ζαο ζπκβνχιεπα λα πείηε ζηνπο θίινπο ζαο, o

tl εκείο δελ πξφθεηηαη λα δηαπξαγκαηεπηνχκε καδί ηνπο, αλ πξψηα δε

κάζνπκε πνηνλ εθπξνζσπνχλ, ην πξφγξακκά ηνπο θαη πξώηα - πξψηα ην ηδενινγηθφ, θαζψο θαη ηα ζρέδηα πνπ ζθνπεχνπλ λα εθαξκφζνπλ ζηε Γεξκαλία κε εγγπήζεηο γηα ηε δηθηά καο βνήζεηα.

— Σν ηδενινγηθφ ηνπο πξφγξακκα είλαη γλσζηφ: ΐαζίδεηαη ζηνλ αληηλαδηζκφ. — Καη πψο ηε βιέπνπλ ηε κειινληηθή Γεξκαλία νη θίινη ζαο; Πξνο ηα πνχ· ζα είλαη

πξνζαλαηνιηζκέλε; Πνηα ζπλζήκαηα ζθνπεχνπλ λα πξνηείλνπλ ζηνπο γεξκαλνχο; Ώλ δελ κπνξείηε λα απαληήζεηε γηα ινγαξηαζκφ ησλ θίισλ ζαο, ζα 'ζεια ηνπιάρηζηνλ λα αθνχζσ ηελ πξνζσπηθή ζαο γλψκε.

— Οχηε εγψ, νχηε νη θίινη κνπ έρνπκε ηελ πξφζεζε λα ηδνχκε ην κέιινλ ηεο Γεξκαλίαο βακκέλν κε ην θφθθηλν ρξψκα ηνπ κπνιζεβηθηζκνχ. Ώιιά θαη ζηνλ ίδην βαζκφ καο θαίλεηαη θνβεξή ε ζθέςε γηα δηαηήξεζε, έζησ θαη ζε παξαιιαγκέλε κνξθή, ηνπ ελφο ή ηνπ άιινπ κεραληζκνχ θαηαπίεζεο ηνπ γεξκαληθνχ ιανχ, πνπ ππάξρεη απηή ηε ζηηγκή ζηε Γεξκαλία.

— Μηα αληεξψηεζε: Πνηνο ζα κπνξέζεη λα θξαηήζεη ην γεξκαληθφ ιαφ ζηα πιαίζηα ηεο ηάμεο, ζηελ πεξίπησζε πνπ θχγεη απ' ηε κέζε ν Υίηιεξ; Οη άλζξσπνη ηεο εθθιεζίαο; Βθείλνη πνπ θξαηνχληαη ζήκεξα ζηα ζηξαηφπεδα; Ή, κήπσο, νη ξεαιηζηέο δηνηθεηέο ησλ αζηπλνκηθψλ κνλάδσλ πνπ ζα έρνπλ απνθαζίζεη λα δηαρσξίζνπλ ηε ζέζε ηνπο απφ ην ρηηιεξηζκφ;

— Σηο αζηπλνκηθέο δπλάκεηο ζηε Γεξκαλία ηηο δηνηθεί ν ξατρζθχξεξ ησλ Βο-Βο Υίκιεξ. — Σν έρσ αθνπζηά απηφ, ρακνγέιαζε ν ζπλνκηιεηήο ηνπ πάζηνξα. — Αειαδή, αλ θαηάιαβα θαιά, γίλεηαη ιφγνο λα δηαηεξεζεί ε εμνπζία ησλ Βο- Βο, ε νπνία, φπσο

εζείο ζεσξείηε, έρεη ηε δπλαηφηεηα λα θξαηήζεη ην ιαφ απφ ηελ αλαξρία, κέζα ζηα φξηα ηεο ηάμεο; — Πνηνο θάλεη ηέηηα πξφηαζε; Ννκίδσ πσο ην ζεκα απην δελ έρεη ζπδεηεζεί πνπζελά αθφκα,

απάληεζε ν ηηαιφο, θαη πξνζερηη- ^ θά, γηα πξψηε θνξά σο ηψξα ρσξίο ρακφγειν, θνίηαμε επίκνλα ηνλ πάζηνξα.

Ο πάζηνξαο ηα 'ραζε, θνβήζεθε. Καηάιαβε φηη ηνπ μέθπγε θνπβέληα πνπ δελ έπξεπε. Καη ηψξα ηνχηνο ν επίκνλνο ηηαιφο ζα γαληδσζεί απ' απηφ θαη ζα ηνπ ηα βγάιεη φια, φζα μέξεη γηα ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο ησλ ακεξηθάλσλ κε ηα Βο-Βο, φια εθείλα πνπ έιεγε ην ζηελνγξαθεκέλν ραξηί πνπ ηνπ είρε δείμεη ν Μπξνχληλγθ. Ήμεξε ν πάζηνξαο φηη ςέκαηα δε ζα θαηάθεξλε λα πεη, ζα ηνλ πξφδηλε ην πξφζσπν ηνπ.

ην κεηαμχ ν ηηαιφο, πνπ ήηαλ έλαο απφ ηνπο ζπλεξγάηεο ηνπ Νηάιεο, γπξίδνληαο ζην γξαθείν ηνπ, ζπιινγίζηεθε ψξα πνιιή,

πξηλ θάηζεη λα γξάςεη ηελ αλαθνξά ηνπ γηα ηε ζπδήηεζε ηνπ κε ηνλ πάζηνξα. « Ή είλαη ζηξνγγπιφ κεδεληθφ απηφο ν πάζηνξαο, ζθέθηεθε ν ηηαιφο, θαη δελ έρεη ηδέα γηα ην ηη γίλεηαη

ζηε Γεξκαλία, ή είλαη πνιχ μχπληνο πξάθηνξαο. Αελ ήμεξε λα παδαξέςεη, αιιά θαη δε κνπ είπε ηίπνηε. κσο ηα ηειεπηαία ηνπ ιφγηα δείρλνπλ φηη γλσξίδνπλ νη δηθνί ηνπ θάηη γηα ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο κε ηνλ ΐνιθ». 13.3.1945 (ψξα 20 θαη 24 ιεπηά)

Δ Καη δελ είρε ιεθηά γηα ην κεηξφ. Κη φκσο έπξεπε λα θχγεη απφ δσ, λα πάεη θάπνπ, λα βξεη θακηά ζφκπα γηα λα μεληχζεη ηα κσξά θαη λα ηα μαλαθαζθηψζεη κε ζηεγλά. Ώλ αξγνχζε πνιχ, ηα παηδάθηα δε ζα γιίησλαλ, είραλ θηφιαο μεπαγηάζεη ηφζεο ψξεο κέζα ζην θξχν.

«Σφηε ζα 'ηαλ θαιχηεξα λα 'ραλ ηειεηψζεη φια ην πξσί, είπε ε Καη θη ε ζθέςε ηεο μαλάξζε ζαλ απφ θάπνπ καθξηά. Ή κέζα ζηελ ππφλνκν». Βίρε ράζεη πηα ηελ αίζζεζε ηνπ θηλδχλνπ. ΐγήθε απ' ην ππφγεην θαη, ρσξίο λα θνηηάεη ηξηγχξσ, ηξάβεμε ίζηα ζηε ζηάζε ηνπ ιεσθνξείνπ. Οχηε ήμεξε θαιά - θαιά πνχ λα πάεη, πψο ζα βγάιεη εηζηηήξην, πνχ ζα άθελε γηα κηα ζηηγκνχια ηα κσξά. Βίπε ζηνλ εηζπξάθηνξα φηη ιεθηά δελ έρεη, φια ηα ιεθηά ηεο είραλ ραζεί ζην γθξεκηζκέλν απ' ην βνκβαξδηζκφ ζπίηη ηεο. Ο εηζπξάθηνξαο θάηη κνπξκνχξηζε, ηεο είπε λα πάεη ζην θέληξν πεξίζαιςεο ησλ πξνζθχγσλ. Δ Καη θαζφηαλ ζηκά ζην παξάζπξν. ην ιεσθνξείν δελ είρε θαη ηφζν θξχν, θη ακέζσο ηελ έπηαζε λχζηα.« ρη, λα κελ απνθνηκεζψ, πξφζηαδε ηνλ εαπηφ ηεο. Αελ έρσ δηθαίσκα λ' απνθνηκεζψ».

Καη ζηε ζηηγκή απνθνηκήζεθε. Έλησζε λα ηελ ηαξαθνπλάλ απφ ηνλ ψκν, κα δελ κπνξνύζε λα αλνίμεη ηα κάηηα ηεο, ρφξηαηλε ηε

δεζηαζηά, αηζζαλφηαλ φκνξθα, θαη ην θιάκα ησλ παηδηψλ ηεο θαηλφηαλ λα 'ξρεηαη απφ θάπνπ καθξηά. Ολεηξεπφηαλ θάηη παξάμελν, ρξσκαηηζηφ θαη ρσξίο λα ην ζπλεηδεηνπνηεί ηελ πείξαμε ν άλνζηνο

ζπλαηζζεκαηηζκφο ηνπ νλείξνπ: Να ηε, κπαίλεη ηψξα κε ην αγνξάθη ηεο ζε θάπνην ζπίηη, παηψληαο πάλσ ζην παρχ ραιί. Σν παηδί ηεο πεξπαηάεη θηφιαο κνλαρφ ηνπ, θξαηψληαο κηα θνχθια. Σνπο ππνδέρνληαη εθεί ν Έξβηλ, ε κακά ηεο, ν γείηνλαο ηεο εμνρήο πνπ έιεγε φηη ζα δήζεη έλα εθαηνκκχξην ρξφληα...

—Μάηλε ληάκε! Κάπνηνο ηελ ηαξαθνχλεζε γεξά, έηζη πνπ ην θεθάιη ηεο άγγημε κε ην κάγνπιν πάλσ ζην θξχν ηδάκη. Μάηλε ληάκε!

Δ Καη άλνημε ηα κάηηα ηεο. Ο εηζπξάθηνξαο θη έλαο αζηπλνκηθφο έζηεθαλ ζηκά ηεο κέζα ζην ζθνηεηλφ ιεσθνξείν.

—Ση ηξέρεη; έθαλε ε Καη ςηζπξηζηά θη έζθημε ζηελ αγθαιηά ηεο ηα παηδηά. Ση ηξέρεη; —Ώεξνπνξηθή επηδξνκή, ηεο είπε ςηζπξηζηά θαη θείλνο, ν εηζπξάθηνξαο. Πάκε... —Πνχ λα πάκε; —ην θαηαθχγην, είπε ν αζηπλνκηθφο. Βιάηε, ζα ζαο βνεζήζνπκε λα θνπβαιήζεηε ηα παηδηά. —ρη, είπε ε Καη, ζθίγγνληαο πάλσ ηεο ηα παηδηά, ζα ηα θνπβαιήζσ κφλε κνπ. Ο εηζπξάθηνξαο αλαζήθσζε ηνπο ψκνπο ηνπ. Ο αζηπθχιαθαο ηε έπηαζε αγθαδέ θαη ζηεξίδνληάο ηε,

ηελ νδήγεζε ζην θαηαθχγην. Βθεί κέζα ήηαλ δεζηά θαη ζθνηεηλά. Δ Καη ηξάβεμε ζηε γσληά, ζην βάζνο. Απν αγφξηα ζεθψζεθαλ λα ηεο δφζνπλ ζέζε ζηνλ πάγθν. m

—Βπραξηζηψ. ΐφιεςε ηα κσξά δίπια ηεο θαη γχξηζε ζην θνξίηζη ηεο ρηηιεξηθήο λενιαίαο πνπ ήηαλ ηεο ππεξεζίαο

ζην θαηαθχγην: —Σν ζπίηη κνπ γθξεκίζηεθε, δελ έρσ νχηε κηα πάλα γηα ηα κσξά, βνεζήζηε κε! Αελ μέξσ ηη λα θάλσ.

θνηψζεθε ε γεηηφληζζα θαη πήξα θαη ην δηθφ ηεο ην κσξφ. Καη δελ έρσ ηίπνηα... Σν θνξίηζη ηεο έγλεςε θαη ζε ιίγν γχξηζε θέξλνληαο θάηη πάλεο. —Οξίζηε, ηεο είπε, ζαο έθεξα ηέζζεξηο πάλεο, ζα ζαο θηάζνπλ γηα ηνλ πξψην θαηξφ. αο

ζπκβνπιεχσ λα πάηε ην πξσί εδψ ιίγν πην πέξα, ζην «θέληξν κέξηκλαο γηα ηνπο πιεγέληεο απφ ηνπο βνκβαξδηζκνχο». Μφλν πνπ πξέπεη λα 'ρεηε καδί ζαο κηα βεβαίσζε απφ ην αζηπλνκηθφ ηκήκα ηεο γεηηνληάο ζαο θαη ηελ ηαπηφηεηα ζαο. . ·

Γ,η

—Ναη, βέβαηα. αο επραξηζηψ πνιχ, είπε ε Καη θη άξρηζε λ' αιιάδεη ηα κσξά. Αε κνπ ιέηε, λεξφ έρεη πνπζελά εδψ; Νεξφ θαη ζφκπα; ζα 'ζεια λα πιχλσ ηνχηεο ηηο πάλεο, λα ηηο έρσ θαζαξέο γηα χζηεξα...

—Κξχν λεξφ έρνπκε, ζαπνχλη θαληάδνκαη ζα ζαο δφζνπλ. Όζηεξα ειάηε ζε κέλα, ζα ζαο ηαθηνπνηήζσ γηα φια απηά.

Σα παηδηά κφιηο ζήιαζαλ, απνθνηκήζεθαλ. Δ Καη θνχξληαζε θη απηή ζηνλ ηνίρν. Λνγάξηαδε λα θνηκεζεί έζησ θαη κηα σξίηζα. «Σψξα δε ληψζσ ηίπνηα, είπε κέζα ηεο. Μνπ θαίλεηαη πσο έρσ ππξεηφ, πνχληηαζα εθεί ζηνλ ππφλνκν... Ώπηά δελ πξέπεη λα πνχληηαζαλ, απηά ήηαλ ηπιηγκέλα ζηηο θνπβεξηνχιεο ηνπο, θαη ηα πνδαξάθηα ηνπο θξαηήζεθαλ δεζηά. Πξνιαβαίλσ λα θνηκεζψ ιηγάθη, θη χζηεξα λα ζθεθηψ ηη ζα θάλσ».

Καη μαλά θάηη φλεηξα, ηνχηε ηε θνξά αζπλάξηεηα, ηελ ηξάβεμαλ ζηε δίλε ηνπο. Σα ρξψκαηα άιιαμαλ βηαζηηθά, άζπξν, γαιάδην, θφθθηλν, καχξν, ηφζν βηαζηηθά πνπ ηεο θνχξαζαλ ηα κάηηα. Ανθίκαζε λα ζπιιάβεη εθείλε ηε γξήγνξε ρξσκαηηθή ελαιιαγή. «Φαίλεηαη πσο θνπληνχληαη ηα κάηηα κνπ θάησ απ' ηα βιέθαξα, ζθέθηεθε ε Καη. Κη απηφ θαίλεηαη πνιχ θαιά φηαλ θνηηψ. Έηζη καο έιεγε ν ζπληαγκαηάξρεο νπδληάιζεθ ζηε ζρνιή». Κη αλαζεθψζεθε θνβηζκέλε. Σξηγχξσ φινη θνηκφληαλ: ΐνκβάξδηδαλ θάπνπ καθξηά, ην γάβγηζκα ησλ αληηαεξνπνξηθψλ θαη ηα νπξιηαρηά απφ ηηο βφκβεο αθνχγνληαλ ιεο θαη πεξλνχζαλ κέζα απφ κπακπάθη.

«Πξέπεη λα πάσ ζηνπ ηίξιηηο, ζθέθηεθε ε Καη, θαη μαθληάζηεθε πνπ κπνξνχζε ηψξα θαη ζθεθηφηαλ ηφζν ήξεκα, ηφζν ινγηθά θαη μεθάζαξα. ρη, ζαλ λα ηεο είπε θάπνηνο άιινο. Αελ θάλεη λα παο ζηνπ ηίξιηηο. Ξέραζεο πνπ ζνπ έδεηρλαλ ηε θσηνγξαθία ηνπ, ζε ξσηνχζαλ γηα θείλνλ; ζα ηνλ θαηαζηξέςεηο θαη θείλνλ, ζα ραζείο θη εζχ θαη ηα κσξά ζνπ».

Δ Καη απνθνηκήζεθε μαλά. Κνηκφηαλ θάπνπ κηζή ψξα. αλ άλνημε ηα κάηηα ηεο έλησζε θαιχηεξα. Καη μαθληθά, αλ θη είρε μεράζεη πσο κφιηο πξηλ ιίγν ζθεθηφηαλ ηνλ ηίξιηηο, ζπκήζεθε θαιά-θαιά ηνλ αξηζκφ 42-75-41.

—Πέζηε κνπ, ζαο παξαθαιψ, άγγημε κε ηνλ αγθψλα ηεο ην λεαξφ πνπ ιαγνθνηκφηαλ δίπια ηεο, πέζηε κνπ, έρεη πνπζελά εδψ θνληά ηειέθσλν;

—Ση; μεθψληζε θείλνο θαη ηηλάρηεθε αιαθηαζκέλνο. —ζη, πην ζηγά, ηνλ θαζεζχραζε ε Καη. αο ξσηάσ, αλ έρεη πνπζελά εδψ θνληά ηειέθσλν. Σν θνξίηζη ηεο ρηηιεξγηνχλγθελη θαίλεηαη πσο άθνπζε ην ζφξπβν. Πιεζίαζε ηελ Καη θαη ηε ξψηεζε: —Μήπσο ζέιεηε ηίπνηα; — ρη, φρη, απάληεζε ε Καη. ρη, ζαο επραξηζηψ, δε ρξεηάδνκαη ηίπνηα. Κείλε ηε ζηηγκή ε ζεηξήλα έδνζε ην ηέινο ηνπ ζπλαγεξκνύ. —Ρσηνχζε πνχ ππάξρεη ηειέθσλν, είπε ν λεαξφο ζην θνξίηζη. —ηε ζηάζε ηνπ κεηξφ, είπε ην θνξίηζη. Βδψ δίπια, κφιηο ζηξίςεηε ζηε γσληά, ζέιεηε λα

ηειεθσλήζεηε ζηνπο δηθνχο ζαο; —Ναη. —Σφηε λα θάηζσ εγψ εδψ λα πξνζέρσ ηα κσξά ζαο θη εζείο λα πάηε ζην ηειέθσλν. —Ξέξεηε, δελ έρσ νχηε απηά ηα είθνζη πθέληρ λα ξίμσ ζην απηφκαην... —Να ζαο δφζσ εγψ. Οξίζηε. —Βπραξηζηψ. Βίλαη καθξηά ην ηειέθσλν; —Απν ιεπηά πεξίπνπ —Κη αλ αξρίζνπλ λα θιαίλε... —ζα ηα πάξσ ζηα ρέξηα, ρακνγέιαζε ην θνξίηζη. Μήλ αλεζπρείηε, ζα ηα πξνζέμσ. Δ Καη βγήθε απφ ην θαηαθχγην. Βίδε ηε ζηάζε ηνπ κεηξφ εθεί ζηκά. Οη ιαθθνχβεο γχξσ ζηνλ αλνηρηφ

ηειεθσληθφ ζάιακν είραλ παγψζεη θη έιακπαλ. Σν θεγγάξη έδεηρλε νιφγηνκν, γαιαδσ- πφ θαη ηξηγπξηζκέλν κε ρξσκαηηζηνχο θχθινπο.

—Σα ηειέθσλα δε ιεηηνπξγνχλ, είπε ν αζηπθχιαθαο πνπ ζηεθφηαλ εθεί. Σα ράιαζε ην θχκα ηεο έθξεμεο.

—Καη πνχ ζα βξσ λα ηειεθσλήζσ; :—ηνλ άιιν ζηαζκφ...Ση ηξέρεη; Έρεηε κεγάιε αλάγθε λα ηειεθσλήζεηε; —Πνιχ κεγάιε. —Βιάηε καδί κνπ. Ο αζηπθχιαθαο θαηέβεθε κε ηελ Καη ζηελ αδεηαλή αίζνπζα ηνπ κεηξφ, άλνημε ηελ πφξηα ηνπ

αζηπλνκηθνχ γξαθείνπ, άλαςε ην θσο, ηεο έδεημε ηελ ηειεθσληθή ζπζθεπή πάλσ ζην ηξαπέδη. —Σειεθσλήζηε. Μφλν ιίγν ζχληνκα ζαο παξαθαιψ. Δ Καη πέξαζε πίζσ απ' ην ηξαπέδη, έθαηζε ζηελ ςειή θαξέθια θαη πήξε ηνλ αξηζκφ 42-75-41. Ήηαλ

ν αξηζκφο ηνπ ηίξιηηο. Ώθνχγνληαο ην θνπδνχληζκα, ε Καη δελ πξφζεμε ακέζσο ηε κεγάιε θσηνγξαθία ηνπ πξνζψπνπ ηεο πνπ ήηαλ θάησ απφ ην ηδάκη ηνπ ηξαπεδηνχ, ζηκά ζην ραξηί κε θάηη ηππνγξαθηθά γξακκέλνπο ηειεθσληθνχο αξηζκνχο. Ο αζηπλνκηθφο έζηεθε πίζσ απφ ηελ πιάηε ηεο θαη θάπληδε. Ο παξαινγηζκφο ηεο ινγηθήο

Ο ηίξιηηο εθείλε ηε ζηηγκή δελ έβιεπε ηίπνη' άιιν απφ ην - ιαηκφ ηνπ Μίιεξ. Υνληξφο, θαινμπξηζκέλνο, πεξλνχζε ρσξίο ηελ παξακηθξή αιιαγή ίζηα ζην ζβέξθν. Ο ηίξιηηο έβιεπε δπν πηπρέο πνπ ιεο θη έθνβαλ ην θξαλίν απ' ην θνξκί, πνπ επίζεο ήηαλ ρνληξφ, δπλαηφ, ζπκκαδεκέλν, θαη γη' απηφ έκνηαδε παλνκνηφηππν κε φια ηα θνξκηά θαη ηα θξαλία πνπ πεξηζηνίρηδαλ ηνλ ηίξιηηο θείλα ηα ρξφληα ζηε Γεξκαλία. Κακηά θνξά ν ηίξιηηο θνπξαδφηαλ απφ ην κίζνο πνπ δνθίκαδε γηα ηνπο αλζξψπνπο, πνπ ζην πεξηβάιινλ ηνπο ήηαλ αλαγθαζκέλνο λα δνπιεχεη ηα ηειεπηαία δψδεθα ρξφληα. ηελ αξρή ήηαλ κίζνο ζπλεηδεηνπνηεκέλν, μεθάζαξν: Ο ερζξφο είλαη ερζξφο θαη ηέξκα. Ώιιά φζν πην πνιχ έκπαηλε ζηελ θαζεκεξηλή, ζηε ξνπηηληάξηθε δσή ηνπ κεραληζκνχ ησλ Βο-Νηε, ηφζν πεξηζζφηεξν θαηάθεξλε λα βιέπεη ηε ιεηηνπξγία θαη απ' ηα κέζα, απ' ηα άγηα ησλ αγίσλ ηεο θαζηζηηθήο δηθηαηνξίαο. Κη ε αξρηθή ηνπ εληχπσζε γηα ην ρηηιεξηζκφ ζαλ κηα εληαία, κε θαζνξηζκέλν ζθνπφ, δχλακε, ζηγά-ζηγά κεηαζρεκαηηδφηαλ ζε κηα απφιπηε απνξία γηα ηα φζα γίλνληαλ: Σφζν παξάινγεο θαη εγθιεκαηηθέο απέλαληη ζην ιαφ ήηαλ νη πξάμεηο ησλ εγεηψλ. Κη απηφ ην θνπβέληηαδαλ κεηαμχ ηνπο φρη κφλν νη άλζξσ- . πνη ηνπ έιελκπεξγθ ή ηνπ Καλάξε, αιιά απφ θαηξφ ζε θαηξφ απνηνικνχζαλ λα κηιήζνπλ αθφκα θαη γθεζηαπίηεο, άλζξσπνη ηνπ Γθέκπειο θαη ν θφζκνο απφ ηελ θαγθειαξία ηνπ Ράηρ. Ώμίδεη λα μεζεθψλνπκε ελαληίνλ καο ηνλ θφζκν νιάθεξν κε ηηο ζπιιήςεηο κεξηθψλ εθθιεζηαζηηθψλ ιεηηνπξγψλ; Σφζν απαξαίηεηνη είλαη νη εμεπηειηζκνί ζε βάξνο ησλ θνκκνπληζηψλ ζηα ζηξαηφπεδα ζπγθέληξσζεο; Πνηα ινγηθή έρνπλ νη καδηθέο εθηειέζεηο ησλ εβξαίσλ; Αηθαηνινγείηαη ε ηφζν βάξβαξε κεηαρείξηζε ησλ αηρκαιψησλ ηδηαίηεξα ησλ ξψζσλ; Σα εξσηήκαηα απηά θπθινθνξνχζαλ φρη κφλν αλάκεζα ζηα απιά κέιε ηνπ κεραληζκνχ, αιιά εθθξάζηεθαλ θη απφ αλψηεξα ζηειέρε, φπσο απ' ηνλ έιελκπεξγθ, θαη ηηο ηειεπηαίεο κέξεο απφ ηνλ Μίιεξ. Χζηφζν, αλ θαη έθαλαλ ν έλαο ζηνλ άιινλ ηέηηεο

εξσηήζεηο, αλ θαη θαηαιάβαηλαλ πφζν θαηαζηξνθηθή ήηαλ ε πνιηηηθή ηνπ Υίηιεξ, νη άλζξσπνη απηνί ζπλέρηδαλ λα ππεξεηνχλ εθείλε ηελ πνιηηηθή. Σελ ππεξεηνχζαλ ππάθνπα, πξφζπκα θαη κεξηθνί πνιχ επηδέμηα θαη κε ηε κέγηζηε εθεπξεηηθφηεηα. Μεηαζρεκάηηδαλ ηηο ηδέεο ηνπ θχξεξ θαη ησλ ζηελψλ ζπλεξγαηψλ ηνπ ζε θαζεκεξηλή δσληαλή πνιηηηθή, κε θείλεο ηηο νξαηέο πξάμεηο, απφ ηηο νπνίεο ν θφζκνο νιάθεξνο έθξηλε ηη ζα πεη Ράηρ.

Μφλν φηαλ επηβεβαηψζεθε ε πεπνίζεζή ηνπ, πσο ηελ πνιηηηθή ηνπ Ράηρ ηελ θάλνπλ άλζξσπνη, πνπ νη ίδηνη επηθξίλνπλ ηηο αθεηεξηαθέο ηδέεο απηήο ηεο πνιηηηθήο, ν ηίξιηηο θαηάιαβε πσο κέζα ηνπ θπξηαξρνχζε ηψξα έλα δηαθνξεηηθφ κίζνο ελάληηα ζ' απηφ ην θξάηνο, φρη εθείλν ην κίζνο πνπ έλησζε πξηλ, αιιά έλα θαηλνχξγην, καληαζκέλν θαη θακηά θνξά ηπθιφ. ην ζεκέιην ηνπ απηφ ην κίζνο είρε ηελ αγάπε γηα ην ιαφ, γηα ηνπο γεξκαλνχο, πνπ αλάκεζά ηνπο ν ηίξιηηο είρε δήζεη ηα αηέιεησηα εθείλα δψδεθα ρξφληα. «Βθαξκνγή ηνπ δειηίνπ ζηηο αγνξέο; ' απηφ θηαίεη ην Κξεκιίλν, ν Σζφξηζηι θη νη εβξαίνη. Τπνρψξεζε κπξνζηά ζηε Μφζρα; ' απηφ έθηαηγε ν ξνχζηθνο ρεηκψλαο. πληξηβή ζην ηάιηλγθξαλη; Έθηαηγαλ νη πξνδφηεο ζηξαηεγνί. Εζνπεδψζεθαλ ην Έζελ, ην Ώκβνχξγν, ην Κίειν; Φηαίεη ν βάλδαινο ν Ρνχδβειη, πνπ ηνλ ηξαβάεη απ' ηε κχηε ε ακεξηθάληθε πινπηνθξαηία». Κη ν ιαφο πίζηεπε ζε θείλεο ηηο εμεγήζεηο, πνπ ηνπ ζεξβίξηδαλ άλζξσπνη πνπ δελ πίζηεπαλ ζε θακηά απφ θείλεο ηηο εμεγήζεηο, αθνχ νη ίδηνη ηηο καγείξεπαλ. Ο θπληζκφο είρε γίλεη θαλφλαο ηεο πνιηηηθήο δσήο, ην ςέκα είρε γίλεη θαζεκεξηλή ηξνθή. Βίρε δηακνξθσζεί κηα θαηλνχξγηα, άγλσζηε παιηφηεξα έλλνηα, ε ςεπηναιήζεηα, πνπ νη άλζξσπνη, θνηηψληαο ν έλαο ηνλ άιινλ ζηα κάηηα, μέξνληαο ηελ αιήζεηα, έιεγαλ ν έλαο ζηνλ άιιν ςέκαηα, θαη πάιη θαηαιαβαίλνληαο φηη ν ζπλνκηιεηήο ηνπο δερφηαλ απηά ηα ππνρξεσηηθά ςέκαηα, ζπζρεηίδνληάο ηα κε ηελ αιήζεηα πνπ εθείλνο γλψξηδε. Ο ηίξιηηο κηζνχζε ηφηε ηε ζθιεξή γαιιηθή θξάζε: «Ο θάζε ιαφο είλαη αληάμηνο ηεο θπβέξλεζήο ηνπ». Κη έιεγε κέζα ηνπ: «Δ θξάζε απηή είλαη ν εζληθηζκφο απ' ηελ αλάπνδε. Ση θηαίεη ηνχηνο ν ιαφο πνπ ή ζπλζήθε ησλ ΐεξζαιηψλ ηνλ νδήγεζε ζηελ πείλα, ζηε θηψρεηα, ζηελ απφγλσζε; Δ πείλα γελλάεη ηνπο δεκαγσγνχο ηεο, ηνπο Υίηιεξ θαη ηηο ζπκκνξίεο ηνπο».

Έλαλ θαηξφ ν ηίξιηηο θνβφηαλ θη ν ίδηνο ηνχην ην δηθφ ηνπ θξπθφ, βαζχ κίζνο γηα ηνπο «ζπλάδειθνπο». Γηαηί αλάκεζά ηνπο δηαθξίλνληαλ θαη πνιινί παξαηεξεηηθνί θαη μχπληνη άλζξσπνη, πνπ ήμεξαλ λα θνηηνχλ ζηα κάηηα θαη λα δηαβάδνπλ ηε ζησπή.

Βπραξηζηνχζε ηελ ηχρε γηα θείλε ηελ απξφζκελε ζπλάληεζε ζην Σφθην, πνπ ηνλ αλάγθαζε λα «επηζθεπάζεη» έγθαηξα ηα κάηηα ηνπ θη έηζη κπνξνχζε ηψξα λα θνξάεη ηα ζθνχξα γπαιηά, αλ θαη ζηελ αξρή πνλνχζε ην θεθάιη ηνπ, κηα θη είρε άξηζηε φξαζε πνπ ηελ πείξαδαλ ηα γπαιηά.

«σζηά ην είπε ν ηάιηλ, ζθεθηφηαλ ν ηίξιηηο, πσο νη Υίηιεξ έξρνληαη θαη παξέξρνληαη, αιιά νη γεξκαλνί παξακέλνπλ. Ση ζα γίλεη φκσο κ' απηνχο ζαλ ιείςεη ν Υίηιεξ; Να ειπίζνπκε ζηα ηαλθο, ηα δηθά καο θαη ηα ακεξηθάληθα, πνπ δε ζα επηηξέςνπλ λα μαλαγελλεζεί ν λαδηζκφο ζηε Γεξκαλία; Να πεξηκέλνπκε, ψζπνπ λα πεζάλεη ε γεληά ησλ δηθψλ κνπ «ζπλάδειθσλ» θαη ζηελ ειηθία, ζηελ. ηθαλφηεηα δξάζεο; Πεζαίλνληαο φκσο απηή ε γεληά, πξνιαβαίλεη λα δηαθζείξεη ηε λενιαία, ηα παηδηά ηεο, λα ηα κνιχλεη κε ηνπο βάθηινπο ηεο δηθαησκέλεο ςεπηηάο θαη ηνπ πξεζαξη- ζκέλνπ ζηηο θαξδηέο θαη ζηα θεθάιηα θφβνπ. Να βγάινπκε απ' ηε κέζε απηή ηε γελλά; Μα ην αίκα γελλάεη άιιν αίκα. ηνπο γεξκαλνχο πξέπεη λα δνζνχλ εγγπήζεηο... Πξέπεη λα κάζνπλ λα αμηνπνηνχλ ηελ ειεπζεξία. Κη απηφ, φπσο θαίλεηαη, είλαη θαη ην πην δχζθνιν: Να κάζεηο έλα ιαφ, λα αμηνπνηήζεη ην πην πνιχηηκν αγαζφ πνπ δηθαηνχηαη ν θαζέλαο, ηελ ειεπζεξία, εγγπεκέλε απφ ην λφκν...».

Παιηφηεξα, ζ ηίξιηηο πίζηεπε πσο ε καδηθή, ε θξπθή δπζαξέζθεηα ηνπ κεραληζκνχ, κπξνζηά ζηελ απφιπηε ηχθισζε ηνπ ιανχ απ' ηε κηα κεξηά θαη ηνπ θχξεξ απ' ηελ άιιε, φπνπ λα 'ηαλ ζα θαηάιεγε ζ' έλα πξαμηθφπεκα ηεο θνκκαηηθήο, ηεο γθεζηαπίηηθεο θαη ζηξαηησηηθήο γξαθεηνθξαηίαο. Ώπηφ δελ έγηλε, γηαηί ε θάζε κηα απ' απηέο ηηο ηξεηο νκάδεο ησλ γξαθεηνθξαηψλ είρε ηα δηθά ηεο ζπκθέξνληα λα θξνληίζεη, είρε ηηο δηθέο ηεο πξνζσπηθέο επηδηψμεηο» ηνπο δηθνχο ηεο κηθξνχο ζθνπνχο. πσο ν θχξεξ, ν Υίκιεξ, ν Μπφξκαλ, νξθίδνληαλ φινη ηνπο ζην φλνκα ηνπ Ράηρ θαη ηνπ γεξκαληθνχ έζλνπο, αιιά ελδηαθέξνληαλ κνλάρα γηα ηνλ εαπηφ ηνπο, κφλν γηα ην δηθφ ηνπο «εγψ». Κη φζν πην πνιχ μέθνβαλ απ* ηα ελδηαθέξνληα θαη ηηο αλάγθεο ησλ απιψλ αλζξψπσλ, ηφζν πεξηζζφηεξν εθείλεο νη αλάγθεο θαη ηα ελδηαθέξνληα γίλνληαλ αφξηζηεο έλλνηεο γηα ηνπο ίδηνπο. Κη φζν πεξηζζφηεξν θαηξφ «ζψπαηλε ν ιαφο», ηφζν πην ζπρλά άθνπγε ν ηίξιηηο ηνπο «ζπλά- δειθνχο» ηνπ λα ιέλε: «Σν θάζε έζλνο είλαη αληάμην ηεο θπβέξλε- ζήο ηνπ». Καη κάιηζηα ην 'ιεγαλ απηφ κε ρηνχκνξ, ήξεκα, θαη θακηά θνξά θνξντδεπηηθά.

«Πξνζσξηλνί είλαη, δνπλ ην δηθφ ηνπο ιεπηφ θη φρη ηε κέξα ηνπ ιανχ. 'Ορη, έιεγε κέζα ηνπ ν ηίξιηηο, θαλέλα πξαμηθφπεκα δελ είλαη ηθαλνί λα θάλνπλ απηνί. Αελ είλαη άλζξσπνη απηνί, είλαη πνληίθηα. Καη ζα ςνθήζνπλ ζαλ ηα πνληίθηα, ν θαζέλαο κέζα ζηε δηθή ηνπ ηξχπα...».

...Ο Μίιεξ, θαζηζκέλνο ζηελ πνιπζξφλα πνπ ζπλήζηδε λα θάζεηαη ν ηίξιηηο, εθεί ζηκά ζην ηδάθη, ξψηεζε:

—Καη πνχ είλαη ε θνπβέληα γηα ηνλ ζνθέξ; —Αε ρψξεζε. Αελ κπνξνχζα , βέβαηα, λα ζηακαηήζσ ηνλ Μπφξκαλ, λα ηνπ πσ: «Έλα ιεπηφ , λα

γπξίζσ ηε καγλεηνηαηλία, παξηατγθελφζε Μπφξκαλ». Σνπ είπα, φηη θαηάθεξα λα δηαπηζηψζσ πσο ηάρα εζείο πξνζσπηθά θάλαηε φ,ηη κπνξέζαηε γηα λα ζψζεηε ηε δσή ηνπ ζνθέξ.

—Καη θείλνο ηη είπε;

—Βίπε φηη ν ζνθέξ, κάιινλ ζα έρεη ζπάζεη χζηεξα απφ ηα βαζαληζηήξηα ζηα ππφγεηα ηεο Γθεζηάπν θαη ηψξα πηα δελ κπνξεί λα ηνπ έρεη (εκπηζηνζχλε. Γηα ην ζέκα απηφ, ηνπ ζνθέξ, δελ έδεημε λα ελδηαθέξεηαη θαη ηφζν. Κη έηζη έρνπλ ιπζεί ηα ρέξηα ζαο, νκπεξγθξνππελθχξεξ. Γηα θάζε ελδερφκελν, θξαηήζηε ηνλ εθείλν ην ζνθέξ ζηα ππφγεηά ζαο, κφλν πέζηε λα ηνλ ηαΎδνπλ θαιά. Κη αξγφηεξα, βιέπνληαο θαη θάλνληαο.

—Έρεηε ηελ εληχπσζε πσο δε ζα μαλαελδηαθεξζνχλ γηα ην ζνθέξ; —Πνηνο λα ελδηαθεξζεί μαλά; —Ο Μπφξκαλ. —Καη γηαηί λα ελδηαθεξζεί; Ο ζνθέξ είλαη θακέλν ραξηί. Βγψ ζα ηνλ θξαηνχζα, έηζη γηα θάζε

ελδερφκελν. Βθείλν πνπ κε απαζρνιεί είλαη ε ξσζίδα αζπξκαηίζηξηα. Πνχ λα βξίζθεηαη ηψξα εθείλε ε «πηαλίζηξηα»; ζα καο ήηαλ ζήκεξα πνιχ-πνιχ ρξήζηκε. Ση γίλεηαη κ' απηήλ; Σελ έθεξαλ απ' ην λνζνθνκείν;

—Πψο, δειαδή, ζα κπνξνχζε λα καο ρξεζηκέςεη; Ώπηφ πνπ ηεο αλαζέζαλ λα θάλεη, ζην παηρλίδη ηνπ απνπξνζαλαηνιηζκνχ θαη ηεο ηειεγξαθηθήο παξαπιεξνθφξεζεο, ζα ην θάλεη βέβαηα. Ώιιά...

—σζηά, ζπκθψλεζε ν ηίξιηηο, φια απηά ζα ηα θάλεη, ρσξίο θακηά ακθηβνιία. Γηα θαληαζηείηε , φκσο, ηη ζα γηλφηαλ αλ ηα θαηαθέξλακε λα ηε ζπλδέζνπκε κε ηνλ ΐνιθ ζηελ Βιβεηία. Δ φρη;

— Οπηνπίεο είλ' απηά. —Ίζσο. Κακηά θνξά ε θαληαζία ηξέρεη εθεί πνπ δε ρξεηάδεηαη. —Ώιιά θαη γεληθά... —Πψο; —Σίπνηα, ζηακάηεζε απφηνκα ν Μίιεξ. Σίπνηα. Έηζη, ζέιεζα λα αλαιχζσ ηε δηθή ζαο πξφηαζε. Σελ

έρσ κεηαθέξεη ηελ «πηαλίζηξηα» ζε άιιν κέξνο. Άζε λα δνπιέςεη καδί ηεο ν Ρνιθ. —Σν είρε παξαθάλεη ν Ρνιθ; —Υκ...λαη, ην είρε παξαθάλεη ιηγάθη... —Καη γη' απηφ ηνλ ζθφησζαλ; ξψηεζε, ζηγαιά ν ηίξιηηο. Σν είρε αθνχζεη απηφ ζηνπο δηαδξφκνπο ηεο

Γθεζηάπν, ηφηε πνπ έθεπγε λα πάεη ζην ξαληεβνχ κε ηνλ Μπφξκαλ. —Ώπηφ είλαη δηθή κνπ δνπιηά, ηίξιηηο. ζα θάλνπκε κηα ζπκθσλία: Σα φζα πξέπεη λα καζαίλεηε απφ

κέλα ζα ηα καζαίλεηε. Αε κνπ αξέζεη, φκσο, λα κε θξπθνθνηηάλε απ' ηελ θιεηδαξφηξπ- πα... —Ση ελλνείηε; ξψηεζε ζθιεξά ν ηίξιηηο. Ώπφ πνηα κεξηά ηεο θιεηδαξφηξππαο; Καη κέλα δε κ' αξέζεη

λα κε θξαηνχλ ζαλ ηνλ ειίζην ζηελ παιηά πνισλέδηθε πξέθα. Βγψ είκαη ν παίρηεο, δελ είκαη ν ειίζηνο. —Πάληα; ρακνγέιαζε ν Μίιεξ. —ρεδφλ. —Βληάμεη, ζα ην ζπκθσλήζνπκε θη απηφ. Σψξα, όκσο, ζα μαλαθνχζνπκε αθφκα κηα θνξά εθείλν ην

θνκκαηάθη... Ο Μίιεξ πάηεζε ην θνπκπί «ζηνπ», πνπ είρε θφςεη ηα ιφγηα ηνπ Μπφξκαλ, θαη δήηεζε απφ ηνλ

ηίξιηηο: —Σπιίμηε αλάπνδα θακηά εηθνζαξηά κέηξα. —Βπραξίζησο. Να ςήζσ θη άιιν θαθέ; —Φήζηε. —Κνληάθ; —Να ζνπ πσ ηελ αιήζεηα, δελ ην αληέρσ απηφ. Πξνηηκάσ ηε βφηθα. Σν θνληάθ έρεη δεςηθέο νπζίεο,

βιαβεξέο γηα ηηο αξηεξίεο. Βλψ ε βφηθα ζε δεζηαίλεη ρσξίο δεκηά, ε πξαγκαηηθή ρσξηάηηθε βφηθα. —ζα θξαηήζεηε ζεκεηψζεηο απ' ην θείκελν; —Αε ρξεηάδνληαη, ζα ην ζπκεζψ θη έηζη. Έρεη θάηη ελδηαθέξνληα ζεκεία... Ο ηίξιηηο έβαιε κπξνο ην καγλεηφθσλν: «Μπόξκαλ. Σν μέξεη ν Νηάιεο, φηη ν ΐνιθ εθπξνζσπεί ηνλ Υίκιεξ; ηίξιηηο. Ννκίδσ πσο ην ππνςηάδεηαη. Μπόξκαλ. Σν «λνκίδσ» εδψ δελ είλαη απάληεζε. Ώλ ζα είρα ζίγνπξεο απνδείμεηο φηη ν Νηάιεο ζεσξεί

ηνλ ΐνιθ ζαλ εθπξφζσπν ηνπ Υίκιεξ, ηφηε ζα κπνξνχζακε ζηα ζνβαξά λα κηιάκε φηη πιεζηάδεη ε δηάζπαζε ηεο ζπκκαρίαο. Ίζσο εθείλνη ζπκθσλήζνπλ λα 'ρνπλ λα θάλνπλ κε ηνλ ξατρζθχξεξ, θαη ηφηε ζα πξέπεη λα ιάβσ εγγξαθή ηεο ζπλνκηιίαο ηνπο. ζα κπνξέζεηε εζείο λα κνπ εμαζθαιίζεηε ηε καγλεηνηαηλία;

ηίξιηηο. Πξψηα ζα πξέπεη λα ιάβνπλ απφ ην ΐνιθ ηε δηαβεβαίσζε φηη εθείλνο ελεξγεί ζαλ απεζηαικέλνο ηνπ Υίκιεξ.

Μπόξκαλ. Καη απφ πνχ βγάδεηε ην ζπκπέξαζκα φηη ν ΐνιθ δελ έρεη δφζεη αθφκα ηέηηα δηαβεβαίσζε ζηνλ Νηάιεο;

ηίξιηηο. Αε βγάδσ ζπκπέξαζκα. Λέσ κφλν κηα ππφζεζε. Δ ερζξηθή πξνπαγάλδα θνξηψλεη πνιιά ζηνλ ξατρζθχξεξ, ηνλ ζεσξνχλ γέλλεκα ηεο θφιαζεο. Βθείλνη, κάιινλ, ζα πξνζπαζήζνπλ λα παξαθάκςνπλ ην ζέκα γηα ην πνηνλ εθπξνζσπεί ν ΐνιθ. Σν ζπνπδαηφηεξν πνπ ζα ηνπο ελδηαθέξεη, ζα είλαη ην πνηνο είλαη ν ΐνιθ απφ άπνςε ζηξαηησηηθήο δχλακεο.

Μπόξκαλ. Βκέλα κνπ ρξεηάδεηαη λα κάζνπλ εθείλνη ην πνηνο είλαη ν ΐνιθ απφ ηνλ ίδην ηνλ ΐνιθ. Ώπ' ην ζηφκα ηνπ ίδηνπ ηνπ ΐνιθ...Ή ηνπιάρηζην, απφ ζαο...

ηίξιηηο. Γηα πνην ιφγν; Μπόξκαλ. Γηα πνην ιφγν; Γηα πνιχ κεγάιν ιφγν, ηίξιηηο. Πηζηέςηε κε, ππάξρεη πνιχ ζνβαξφο ιφγνο. ηίξιηηο. Γηα λα πξνρσξήζσ ζηελ επηρείξεζε, πξέπεη λα θαηαιάβσ ηελ αξρηθή ηεο πινθή, ζα

κπνξνχζα λα κελ ην ρξεηαζηψ απηφ, αλ ζα δνχιεπα καδί κε νιάθεξε νκάδα, φπνπ ν θαζέλαο θέξλεη ζην δηεπζπληή ηνπ θάηη δηθφ ηνπ θη απφ θείλν ην πιήζνο ησλ πιεξνθνξηψλ ζρεκαηίδεηαη ε νινθιεξσκέλε εηθφλα. Σφηε δε ζα ρξεηαδφηαλ νχηε θαη ζα 'πξεπε λα μέξσ ηνλ θχξην ζηφρν: ζα εθηεινχζα ηε δηθή κνπ ρσξηζηή απνζηνιή, ζα θαηάζηξσλα ην δηθφ κνπ, ην κεξηθφ ζρέδην. Απζηπρψο, ηψξα δελ ηελ έρσ απηή ηε δπλαηφηεηα.

Μπόξκαλ. Ση γλψκε έρεηε, ζα ραξεί ν ηάιηλ, αλ ηνπ επηηξέςνπκε λα κάζεη, φηη νη δπηηθνί ζχκκαρνη έρνπλ δηαπξαγκαηεχζεηο φρη κε νπνηνλδήπνηε, αιιά αθξηβψο κε ηνλ αξρεγφ ησλ Βο-Βο Υίκιεξ;ρη κε κηα νκάδα ζηξαηεγψλ, πνπ ζέινπλ λα ζπλζεθνινγήζνπλ, νχηε κε ην θάζαξκα ηνλ Ρίκπεληξνπ, πνπ έρεη ράζεη ηειείσο ην εζηθφ ηνπ θη έρεη δηαιπζεί, αιιά κε ηνλ άλζξσπν πνπ είλαη ζε ζέζε λα θηηάμεη ηε Γεξκαλία ζηδεξέλην ηνίρν κπξνζηά ζηνπο κπνιζεβίθνπο;

ηίξιηηο. Ννκίδσ πσο ν ηάιηλ δε ζα ραξεί αλ ην κάζεη απηφ. Μπόξκαλ. Ο ηάιηλ δε ζα πηζηέςεη αλ ηνλ πιεξνθνξήζσ εγψ γη' απηφ ην ζέκα . ζα πίζηεπε, φκσο, αλ

απηφ ηνπ ην 'ιεγε έλαο ερζξφο ηνπ εζληθνζνζηαιηζκνχ. Ώο πνχκε, ν δηθφο ζαο ν πάζηνξαο; Ή θάπνηνο άιινο ηέηηνο...

ηίξιηηο. ζα πξέπεη ίζσο, κηα ηέηηα ππνςεθηφηεηα λα ζπκθσλεζεί θαη κε ηνλ Μίιεξ. Βθείλνο κπνξεί λα δηαιέμεη έλαλ άλζξσπν θαηάιιειν, θαη λα ηνπ νξγαλψζεη θαη δξαπέηεπζε.

Μπόξκαλ. Ο Μίιεξ θάζε ηφζν θξνληίδεη λα κνπ δείρλεη ηηο επγέλεηέο ηνπ. ηίξιηηο. Ώπ' φζα γλσξίδσ, ε ζέζε ηνπ Μίιεξ είλαη εμαηξεηηθά δχζθνιε. Αελ κπνξεί λα ηα παίμεη φια

γηα φια, φπσο εγψ. Βθείλνο είλαη κηα θηγνχξα πνπ δηαθξίλεηαη εχθνια. Κη χζηεξα ν Μίιεξ ππάγεηαη άκεζα ζηνλ Υίκιεξ. Ώλ αληηιεθζείηε απηή ηε ιεπηή ζέζε ηνπ, πηζηεχσ πσο ζα ζπκθσλήζεηε φηη θαλέλαο άιινο, εθηφο απ' απηφλ, δε ζα κπνξέζεη λα εθπιεξψζεη κηα ηέηηα απνζηνιή, ζηελ πεξίπησζε, βέβαηα, πνπ ζα ληψζεη ηε δηθή ζαο ππνζηήξημε.

Μπόξκαλ. Ναη, λαη... Ώξγφηεξα απηφ. Ώπηφ είλαη ιεπηνκέξεηα. Σψξα ζπδεηάκε ηελ νπζία: Δ δηθή ζαο απνζηνιή είλαη λα κε καηαηψζεηε ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο, αιιά λα ηηο ππνβνεζήζεηε. Δ δηθή ζαο απνζηνιή είλαη λα κελ θακνπθιάξεηε ηελ επαθή ησλ ζπλσκνηψλ ηεο ΐέξλεο κε ηνλ Υίκιεξ, αιιά λα ηε βγάιεηε ζηε .θφξα απηή ηελ επαθή. ε ηέηην βαζκφ, ψζηε λα εθηεζεί ν Υίκιεξ ζηα κάηηα ηνπ θχξεξ,ν Νηάιεο ζηα κάηηα ηνπ ηάιηλ, ν ΐνιθ ζηα κάηηα ηνπ Υίκιεξ.

ηίξιηηο. Ώλ κνπ ρξεηαζηεί πξαθηηθή βνήζεηα, κε πνηνλ κπνξψ λα 'ξζσ ζε επαθή; Μπόξκαλ. Να εθηειείηε φιεο ηηο δηαηαγέο ηνπ έιελκπεξγθ, απηφ είλαη εγγχεζε επηηπρίαο. Μελ

απνθχγεηε ηελ πξεζβεία, θάηη ηέηην ζα ηνπο ελνριήζεη. Ο αθφινπζνο γηα ηα θνκκαηηθά ζέκαηα ζα μέξεη γηα ζαο.

ηίξιηηο. Καηαιαβαίλσ. "Εζσο, φκσο, κνπ ρξεηαζηεί βνήζεηα θαηά ηνπ έιελκπεξγθ. Κη απηή ηε βνήζεηα κπνξεί λα κνπ ηε δφζεη κφλν έλαο άλζξσπνο, ν Μίιεξ. ε. πνην βαζκφ κπνξψ λα ζηεξηρηψ ζηνλ Μίιεξ;

Μπόξκαλ. Γελ έρσ θαη ηφζε εκπηζηνζχλε ζηνπο ππεξβνιηθά αθνζησκέλνπο αλζξψπνπο. Μνπ αξέζνπλ νη ζησπεινί...».

Βθείλε ηε ζηηγκή ρηχπεζε ην ηειέθσλν. Ο ηίξιηηο είδε φηη ν Μίιεξ ηαξάρηεθε. —πγγλσκελ, νκπεξγθξνππελθχξεξ, είπε ν ηίξιηηο θαη ζήθσζε ην αθνπζηηθφ: —ηίξιηηο εδψ... Κη άθνπζε ηε θσλή ηεο Καη: —Βγψ είκαη, είπε ε Καη, εγψ... —Ναη! απάληεζε ν ηίξιηηο. αο αθνχσ παξηατγθελφζε. Πνχ λα ζαο πεξηκέλσ; —Βγψ είκαη, μαλάπε ε Καη. —Πνην δξνκνιφγην λα αθνινπζήζσ γηα λα έξζσ εθεί; πξνζπάζεζε πάιη λα ηε βνεζήζεη ν ηίξιηηο,

ελψ έδεηρλε κε ην δάρηπιν ην καγλεηφθσλν ζηνλ Μίιεξ, ζέινληαο λα ηνπ πεη φηη κηινχζε κε ηνλ Μπφξκαλ.

—Βίκαη εδψ ζην κεηξφ...Βίκαη ζηελ αζηπλνκία... —Πψο; Ναη, θαηαιαβαίλσ. αο αθνχσ. Πνχ αθξηβψο λα έξζσ; — Ήξζα ζηε ζηάζε ηνπ κεηξφ, γηα λα ηειεθσλήζσ... —Πνχ είλαη απηφ; Άθνπζε ηε δηεχζπλζε πνπ ηνπ είπε ε Καη, θη χζηεξα μαλάπε: «Μάιηζηα, παξηατγθελφζε», θη έθιεηζε ην

ηειέθσλν. Καηξφ γηα πνιιέο ζθέςεηο δελ είρε. Ώλ ζπλερηδφηαλ ε παξαθνινχζεζε ηνπ ηειεθψλνπ ηνπ, ν Μίιεξ ζα ηε κάζαηλε ηε ζπλνκηιία κε ηελ Καη ην πξσί, φηαλ ζα πήγαηλε ζην γξαθείν ηνπ. Ώλ θαη, ην πηζαλφηεξν, ν Μίιεξ ζα ηελ είρε θηφιαο ζηακαηήζεη ηελ παξαθνινχζεζε. Όζηεξα απφ ηφζα θαη ηφζα πνπ ηνπ είρε πεη ηνπ ηίξιηηο, δελ είρε πηα θαλέλα ιφγν λα ηνλ θνβάηαη.

Ώιιά απηά, άζ' ηα γη' αξγφηεξα. Βθείλν πνπ επείγεη ηψξα είλαη λα γιηηψζεη ηελ Καη. Ώπηφο πηα μέξεη πνιιά, ηα ππφινηπα κπνξεί λα ηα ζπκπιεξψζεη κε ην κπαιφ ηνπ. Σψξα ην ζπνπδαίν είλαη ε Καη.

Δ Καη άθεζε αζφξπβα ην αθνπζηηθφ θαη κε ηνλ κπεξέ ηεο ζθέπαζε θείλε ηε γσληά πνπ θάησ απν ην ηδάκη ηνπ ηξαπεδηνχ βξηζθφηαλ ε θσηνγξαθία ηεο. Ο αζηπθχιαθαο ηελ θνίηαμε θαπλίδνληαο πίζσ ηεο. Όζηεξα ε Καη ζεθψζεθε θαη βάδηζε αξγά πξνο ηελ πφξηα. Πεξπαηνχζε ζαλ άςπρε, πεξηκέλνληαο πσο ζα ηε ζηακαηνχζε ε θξαπγή ηνπ αζηπθχιαθα, ζαλ πηζηνιηά πίζσ απφ ηε ξάρε ηεο. Ώιιά ε Γθεζηάπν είρε πεη ζηελ αζηπλνκία, φηη έπξεπε λα πηαζηεί κηα γπλαίθα λεαξή, είθνζη πέληε πεξίπνπ ρξνλψλ, κ' έλα κσξφ ζηελ αγθαιηά. Βλψ εδψ ήηαλ κηα γπλαίθα γχξσ ζηα ζαξάληα, παηδηά ζηα ρέξηα ηεο δελ είρε, φζν γηα ηα κάηηα ηεο, πνπ έκνηαδαλ κε θείλα ηεο θσηνγξαθίαο, πνιιά είλαη ζηνλ θφζκν ηα κάηηα πνπ κνηάδνπλ κεηαμχ ηνπο.

—ζα ζέιαηε λα κε πεξηκέλεηε ψζπνπ λα γπξίζσ, νκπεξ- γθξνππελθχξεξ; —Γηα λα ηξέμεη ν νιηο λα αλαθέξεη ζηνλ Υίκιεξ, φηη' ν Μίιεξ έιεηςε πάλσ απφ ηξεηο ψξεο ρσξίο λα

μέξεη θαλέλαο πνχ πήγε; Πψο θαη ζαο ηειεθψλεζε ηψξα ν Μπφξκαλ; Αε κνπ είπαηε φηη ζα ζαο ηειεθσλνχζε...

Όζηεξα απφ κηζή ψξα ν ηίξιηηο είρε θηφιαο πάξεη ηελ Καη ζην απηνθίλεην ηνπ. Ώθφκα κηζή ψξα ζηξηθνγχξηδε ζηελ πφιε, παξαθνινπζψληαο αλ έρεη θνιιήζεη νπξά πίζσ ηνπ, θη αθνχγνληαο ηελ Καη πνπ θιαίγνληαο ηνπ δηεγφηαλ ηα φζα είρε ππφθεξεη ζήκεξα. Ώθνχγνληάο ηελ, ν ηίξιηηο πξνζπαζνχζε λα καληέςεη, αλ εθείλε ε ζπγθινληζηηθή δξαπέηεπζή ηεο απνηεινχζε κέξνο ηνπ δηαβνιηθνχ παηρληδηνχ ηνπ Μίιεξ, ή κήπσο ήηαλ θάπνην θηεξνχγηζκα ηεο ηχρεο, απηφ πνπ ν θάζε θαηάζθνπνο ην πεξηκέλεη, αιιά πνπ ηνπ ζπκβαίλεη κηα κφλν θνξά ζηε δσή ηνπ.

Ώθνχ αιψληζε ηελ πφιε, βγήθε ζηνπο δξφκνπο γχξσ ζην ΐεξνιίλν. ην απηνθίλεην είρε δεζηαζηά, Δ Καη θαζφηαλ δίπια ηνπ, ηα παηδηά θνηκφληαλ ζηα γφλαηά ηεο, θη ν ηίξιηηο ζπλέρηδε ηνπο ζπιινγηζκνχο ηνπ: «Έηζη θαη κε πηάζνπλ ηψξα, αλ ν Μίιεξ δε ραζνκέξεζε θαη έκαζε γηα ην ηειεθψλεκα ηεο Καη ζην ζπίηη κνπ, φια ζα πάλε ζηξάθη. Αε ζα κπνξέζσ λα ραιάζσ ην παηρλίδη ηνπ Υίκιεξ ζηε ΐέξλε. Κξίκα, είρα θηάζεη ηφζν ζηκά ζην ζθνπφ κνπ».

—Μα, αθνχζηε ηη είπε. Μνπ δήηεζε λα πάσ ακέζσο γηαηί κε ζέιεη... —Μφιηο ηειεηψζεηε ηελ θνπβέληα καδί ηνπ, λα 'ξζεηε ακέζσο ζε κέλα. —Πηζηεχεηε πσο ν νιηο δνπιεχεη ελάληηά ζαο; —Φνβάκαη πσο έρεη αξρίζεη. Ο νιηο είλαη θνπηφο, εγψ πάληα πξνηηκνχζα ηνπο ππάθνπνπο θαη

αλφεηνπο γξακκαηείο. Αηαπηζηψλεηαη, φκσο, πσο απηνί είλαη θαινί ζηηο κέξεο πνπ ληθάκε, αιιά ζηηο παξακνλέο ηεο θαηαζηξνθήο θάλνπλ λεξά, θξνληίδνληαο λα γιηηψζνπλ ην ηνκάξη ηνπο. Ώπηφο ν βιάθαο λνκίδεη πσο εγψ ζέισ λα πεζάλσ ζαλ ήξσαο... Ώιιά θαη ηη ζεο λα θάλεη ν νιηο, αθνχ ν ξατρζθχξεξ δελ πάεη πίζσ... Σηο θακνπθιάξεη ηφζν ηηο πξνζπάζεηέο ηνπ λα θιείζεη εηξήλε, πνπ αθφκα θη ν δηθφο κνπ βιάθαο, ν νιηο, κπφξεζε θαη ηηο κπξίζζεθε... Σέινο πάλησλ, ειάηε ζην γξαθείν κνπ, δε ζα 'λαη εθεί ν νιηο. Σψξα έρεη ππεξεζία έλαο άιινο θαλαηηθφο λεαξφο πνπ γξάθεη θαη ζηηράθηα...

Ο ηίξιηηο θξελάξηζε κπξνζηά ζηελ πηλαθίδα ηεο ηξνραίαο: Χο ην Ρνπκπίλεξθαλάι ε απφζηαζε ήηαλ ηξία ρηιηφκεηξα. Ώπφ θεη ζα έθηαλε σο ην Μπάκπειζκπεξγθ πεξλψληαο απφ ην Πφ- ηζληακ. « ρη, θαηάιεμε ζην ζπκπέξαζκα ηνπ ν ηίξιηηο. Αελ θάλεη λα ηελ πάσ εθεί. Ώλ θξίλσ απφ ην αλαθάησκα ησλ θιηηδαληψλ ζηελ θνπδίλα κνπ, ηε κέξα βξίζθνληαλ ζε ελέδξα εθεί άλζξσπνη ηνπ Μίιεξ. Πνχ μέξεηο, ίζσο—γηα ηελ ίδηα κνπ ηελ «αζθάιεηα»— κπνξεί λα μαλαγπξίζσ εθεί κε δηαηαγή ηνπ Μίιεξ, πνπ ίζσο θαη λα αλεζπρεί πεξηζζφηεξν, χζηεξα απφ ην «ηειεθψλεκα ηνπ Μπφξκαλ».

—Κνξηηζφπνπιν,είπε ζηελ Καη ν ηίξιηηο θξελάξνληαο απφηνκα. Πέξλα ζην πίζσ θάζηζκα. —Γηαηί ζπκβαίλεη ηίπνηα; —Σίπνηα δε ζπκβαίλεη. ια είλαη εληάμεη, κηθξνχια. Σψξα φια είλ' εληάμεη. Σψξα πηα νη δπν καο

είκαζηε νη ληθεηέο. Αε ζπκθσλείο; Σξάβα ηα κπιε θνπξηηλάθηα θαη θνηκήζνπ. Σε ζνκπί- ηζα δε ζα ζηε ζβήζσ, ζα ζε θιεηδψζσ, θαη κέζα ζην δηθφ κνπ ακάμη δε ζα ζε πεηξάμεη θαλέλαο.

—Καη πνχ ζα πάκε ηψξα; —Κάπνπ εδψ ζηκά, ηεο απάληεζε ν ηίξιηηο. Λίγε σξίηζα αθφκα. Κνηκήζνπ ήζπρα. Πξέπεη λα

ρνξηάζεηο χπλν, αχξην ζα 'ρνπκε πνιιέο δνπιηέο θαη πεξηπέηεηεο. —Ση ζφη πεξηπέηεηεο; ξψηεζε ε Καη, θαζψο βνιεπφηαλ πην άλεηα ζην πίζσ θάζηζκα. —Πεξηπέηεηεο επράξηζηεο, ηεο απάληεζε ν ηίξιηηο θαη ζθέθηεθε: «ζα δπζθνιεπηψ πνιχ καδί ηεο.

Έρεη πάζεη ζνθ, κα θαη δελ κπνξείο λα ηελ θαηεγνξήζεηο πσο θηαίεη ε ίδηα γη' απηφ ην ζνθ». ηακάηεζε ην απηνθίλεην ηνπ, ηξία ζπίηηα πξηλ θηάζεη ζηε βίια ηνπ ΐάιηεξ έιελκπεξγθ. «Φηάλεη κφλν λα ηνλ βξσ ζην ζπίηη ηνπ, έιεγε θαη μαλάιεγε κέζα ηνπ ζαλ πξνζεπρή ν ηίξιηηο.

Φηάλεη κφλν λα κελ πήγε ζηνπ Υίκιεξ ζην Νάνπελ ή ζηνλ Υέκπραξη ζην Υνρελιίρελ. Φηάλεη κφλν λα ηνλ βξσ ζην ζπίηη ηνπ».

Ο έιελκπεξγθ ήηαλ ζην ζπίηη ηνπ. —Μπξηγθαληελθχξεξ, είπε ν ηίξιηηο ρσξίο λα μεληπζεί. Βίρε κηζνθάηζεη ζηελ άθξε ηεο θαξέθιαο

αληίθξπ ζηνλ έιελκπεξγθ, πνπ ηνλ δέρηεθε κε ηε ρνληξή ξφκπα θαη ηηο παληφθιεο ζηα μππφιεηα πφδηα ηνπ. Ο ηίξιηηο πξφζεμε άζειά ηνπ, πφζν απαιή ήηαλ ε καη επηδεξκίδα ζηνπο αζηξαγάινπο ηνπ έιελκ-πεξγθ. Ώιιά ζπλέρηζε:

—Ο Μίιεξ θάηη έρεη κάζεη γηα ηελ απνζηνιή ηνπ ΐνιθ ζηελ Βιβεηία. —Σξειαζήθαηε! είπε ν έιελκπεξγθ. Αελ είλαη δπλαηφ... —Ο Μίιεξ κνπ πξφηεηλε λα δνπιέςσ γηα ινγαξηαζκφ ηνπ.

—Καη γηαηί πξφηεηλε αθξηβψο ζε ζαο;

Φαίλεηαη πσο νη άλζξσπνη ηνπ βγήθαλ ζηα ρλάξηα ηνπ πάζηνξα. Δ κνλαδηθή ειπίδα είλαη λα επσθειεζψ απ' ηελ πξφηαζε ηνπ Μίιεξ θαη λα πάσ ακέζσο ζηελ Βιβεηία. Βθεί ζα βνιέςσ ην ζέκα ηνπ πάζηνξα, θη εζείο απφ δσ ζα πξέπεη λα ζηακαηήζεηε ηνλ ΐνιθ.

—Να θχγεηε γηα ηε ΐέξλε, ακέζσο... —Ναη, αιιά ληνθνπκέληα; Ή λα ρξεζηκνπνηήζσ ην «παξάζπξν»; —ρη αλνεζίεο, ζα ζαο πηάζεη ε ειβεηηθή αληηθαηαζθνπεία, πνπ ζέιεη λα πνπιήζεη εθδνπιεχζεηο

ζηνπο ακεξηθάλνπο θαη ζηνπο θφθθηλνπο ηψξα ζην ηέινο ηνπ θαβγά. ρη, λα πάηε ζηα γξαθεία καο θαη λα θηηάζεηε ηα θαηάιιεια ραξηηά. Βγψ ζα ηειεθσλήζσ.

—Αε ρξεηάδνληαη ηειεθσλήκαηα... Γξάςεηε θαιχηεξα έλα ζεκείσκα... —ηπιφ, έρεηε; —Πξνηηκφηεξν λα γξάςεηε κε ην δηθφ ζαο. Ο έιελκπεξγθ έηξηςε ην πξφζσπν ηνπ κε ηηο παιάκεο ηνπ θη είπε, γειψληαο κε ην δφξη: —Φαίλεηαη πσο αθφκα δελ θαινμχπλεζα.

(14.3.1945 ψξα 06 θαη 32 ιεπηά) Ο ηίξιηηο παηνχζε φιν ην γθάδη ηξέρνληαο κε η' ακάμη ηνπ γηα ηα ζχλνξα θη έρνληαο ζηελ ηζέπε ηνπ

δπν δηαβαηήξηα: γηα ηνλ εαπηφ ηνπ θαη γηα ηε γπλαίθα ηνπ θξάνπ Ίλγθξηλη θνλ Κίξζηατλ. ηαλ ην ζπλνξηαθφ ζιαγθκπάνπκ ηεο Γεξκαλίαο απφκεηλε πίζσ ηνπο, ν ηίξιηηο γχξηζε ζηελ Καη θαη

ηεο είπε: —Ώπηφ ήηαλ «θνξηηζφπνπιν: Πεο πσο ηέιεησζαλ φια. Βδψ ζηελ Βιβεηία, ν νπξαλφο έδεηρλε ιακπεξφο θαη βαζχο. Λίγεο δεθάδεο κέηξα πην πίζσ, ν νπξαλφο

ήηαλ ην ίδην απέξαληνο. Μπνξνχζεο θη εθεί λα δηαθξίλεηο ηνλ μεπιπκέλν απ' ην πξσηλφ θσο θίηξηλν δίζθν ηνπ θεγγαξηνχ. Ήηαλ θη εθεί, ζην θφλην ηνπ θηηξηλνγάιαδνπ νπξαλνχ παγσκέλνη νη θνξπδαινί. Ήηαλ θη εθεί πεληάκνξθν ην γιπθφ πξσηλφ, κα εθείλνο ήηαλ ν νπξαλφο ηεο Γεξκαλίαο, φπνπ απφ ζηηγκή ζε ζηηγκή ζα κπνξνχζαλ λα θαλνχλ ηα θαηάιεπθα, ηα γπαιηζηεξά αεξνπιάλα ησλ ζπκκάρσλ. Κη απφ θείλα ηα αεξνπιάλα, απφ ζηηγκή ζε ζηηγκή, ζα κπνξνχζαλ λα μεθηλήζνπλ νη βφκβεο. Καη θείλεο νη βφκβεο πνπ έθεξλαλ ην ζάλαην, θαίλνληαλ κε ηελ πξψηε καηηά — ζηηο αρηίλεο ηνπ ήιηνπ — αζπξναινπκηλέληεο. Καη ζα 'λησζαλ εθείλνη, πνπ ινπθαγκέλνη ζηε γε ηηο παξαθνινπζνχζαλ λα θαηεβαίλνπλ, ζα 'λησζαλ φηη πέθηνπλ νη βφκβεο ίζηα πάλσ ζηε κχηε ηνπο. Καη κφλν ηελ ηειεπηαία ζηηγκή λα ράλνληαη πην πέξα, ζεθψλνληαο πίζσ ηνπο ζπληξη- βάληα ηε καχξε αλνημηάηηθε ιάζπε, γηαηί ε ηαρχηεηα πνπ ηνπο έδηλε ε θνληθή κάδα ηνπο, ηηο άξπαδε απφ ην νπηηθφ πεδίν ηνπ αλζξψπηλνπ καηηνχ, δσληαλνχ πξνο ην παξφλ καηηνχ, πνπ φκσο ήηαλ εμνπζελσκέλν, θαηαδηθαζκέλν...

Ο ηίξιηηο έηξερε κ' φιε ηελ ηαρχηεηα ηνπ ακαμηνχ ηνπ πξνο . ηε ΐέξλε. Πεξλψληαο απφ κηα πνιηηεηνχια, θξελάξηζε ζην θαλάξη Οη θαιέο πξνζέζεηο Κη φκσο είρε πέζεη έμσ. ηαλ ζπλαληήζεθε ζηε ΐέξλε κε ηνλ πάζηνξα ιαγθ, ν ηίξιηηο θαηάιαβε φηη ηίπνηα αθφκα δελ είρε ηειεηψζεη. Ώληίζεηα, ζαλ δηάβαζε ηελ θαηαγξαθή ηεο ζπλνκηιίαο αλάκεζα ζηνλ Νηάιεο θαη ζηνλ πξάθηνξα ησλ Βο-Βο Υνρελιφε, ηφηε θαηάιαβε ν ηίξιηηο πσο φια κφιηο ηψξα άξρηδαλ. Σελ θαηαγξαθή εθείλε ηελ είρε πάξεη ν ιαγθ απφ αλζξψπνπο ηνπ πξψελ θαγθειάξηνπ Μπξνχληλγθ. Οη ερζξνί κηινχζαλ ζαλ θίινη, θη ε πξνζνρή ηνπο είρε ζπγθεληξσζεί πην πνιχ ζηνλ «ξσζηθφ θίλδπλν».

«Πξνο 'Αιεμ πκπιεξσκαηηθά ζηα πξνεγνχκελα ζηνηρεία γηα δηαπξαγκαηεχζεηο Νηάιεο-ΐνιθ. ηεο ηξνραίαο. Μπξνζηά πεξλνχζαλ θάηη παηδάθηα, καζνπιψληαο ζάληνπηηο. Δ Καη έβαιε ηα θιάκαηα.

—Μα ηη έπαζεο; ηε ξψηεζε ν ηίξιηηο. —Σίπνηα, απάληεζε εθείλε. Να, είδα ηελ εηξήλε... Μα θείλνο δε ζα ηελ μαλατδεί πηα... — Γηα ην αγνξάθη ηνπ φκσο, φια ηα θνβεξά έρνπλ πεξάζεη πηα, θαη γηα ην θνξηηζάθη επίζεο... Έλησζε πσο ήζειε λα πεη ζηελ Καη θάηη άιιν, θάηη ρατδεπηηθφ θαη ήξεκν, κα δελ ήμεξε πψο λα

εθθξάζεη κε ιέμεηο ην ζπλαίζζεκα πνπ είρε μερεηιίζεη κέζα ηνπ. Πφζεο θαη πφζεο θνξέο είρε πξνθέξεη ηέηηα ραδηάξηθα, ήξεκα θαη ζπγθηλεηηθά ιφγηα, κέζα ηνπ, φκσο γηα ηε άζελθα... Λφγηα πνπ δελ ηα μεζηνκίδεηο, αιιά ηα ιεο θαη ηα μαλαιέο κέζα ζνπ, ζίγνπξα ή ζα γίλνπλ ζηίρνη ή ζα πεζάλνπλ, ζα θαηαιήμνπλ ζε θνξηίν, πνπ ζα ην ληψζεηο κέζα ζνπ κφληκα, ρσξίο λα κπνξείο λα γιηηψζεηο.

—Πξέπεη λα ζθέθηεζαη κφλν γηα ην κέιινλ, είπε ν ηίξιηηο. Κη ακέζσο ην θαηάιαβε, πσο ε θξάζε πνπ είρε μεζηνκίζεη ήηαλ ηφζν άγαξκπε θαη αηαίξηαζηε γηα ηνχηε ηε ζηηγκή.

—Υσξίο παξειζφλ δελ ππάξρεη κέιινλ, ηνπ απάληεζε ε Καη θαη ζθνχγγηζε ηα κάηηα ηεο. πρψξα κε... ην μέξσ πφζν δχζθνιν είλαη λα πξνζπαζείο λα παξεγνξήζεηο κηα γπλαίθα πνπ θιαίεη...

—Αελ πεηξάδεη... Κιάςε... Σν ζπνπδαίν είλαη πσο γηα καο φια έρνπλ ηειεηψζεη πηα, φια πέξαζαλ... ηέιλνληαο αληίγξαθν ζπλνκηιίαο Νηάιεο κε ζπληαγκαηάξρε Βο-Βο Υνρελιφε, ζεσξψ απαξαίηεην λα

εθθξάζσ ηελ παξαθάησ άπνςή κνπ: 1. Ννκίδσ φηη ν Νηάιεο δελ ελεκεξψλεη γηα φια ηελ θπβέξλεζε ηνπ ζρεηηθά κε ηηο επαθέο ηνπ κε ηα

Βο-Βο. Φαίλεηαη φηη πιεξνθνξεί ηελ θπβέξλεζή ηνπ γηα επαθέο κε «ερζξνύο» ηνπ Υίηιεξ. Σέηηνη δελ είλαη νχηε ν Υνρελιφε, νχηε ν ΐνιθ.

2. Ο Ρνχδβειη έρεη δειψζεη επαλεηιεκκέλα, φηη ζηφρνο ηεο Ώκεξηθήο, φπσο θαη φισλ ησλ κειψλ ηνπ αληηρηηιεξηθνχ ζπλαζπηζκνχ, είλαη ε ρσξίο φξνπο παξάδνζε ηεο Γεξκαλίαο. Χζηφζν ν Νηάιεο, φπσο θαίλεηαη θαζαξά απφ ηελ θαηαγξαθή ηεο ζπλνκηιίαο, κηιάεη γηα ζπκβηβαζκφ, αθφκα θαη γηα δηαηήξεζε νξηζκέλσλ ζεζκψλ ηνπ ρηηιεξηζκνχ.

3. Κάζε ζπλαζπηζκφο πξνυπνζέηεη ηελ εληηκφηεηα ησλ κειψλ ηνπ κεηαμχ ηνπο. Τπνζέηνληαο γηα κηα ζηηγκή, φηη ν Νηάιεο βνιηδνζθνπνχζε ηνπο γεξκαλνχο φηαλ κηινχζε κ' απηφλ ηνλ ηξφπν καδί ηνπο, αλαγθάδνκαη λα δηαςεχζσ ηνλ εαπηφ κνπ θαη λα κε δερηψ ηελ παξαπάλσ ππφζεζή κνπ, αθνχ γηα ηνλ θάζε θαηάζθνπν είλαη νινθάλεξν φηη νη γεξκαλνί σθειήζεθαλ θη ν Νηάιεο έραζε απφ θείλε ηε ζπλνκηιία, δειαδή νη γεξκαλνί έκαζαλ πεξηζζφηεξα γηα ηηο ζέζεηο ηεο Ώκεξηθήο, παξά ν Νηάιεο γηα ηηο ζέζεηο θαη ηηο πξνζέζεηο ηνπ Υίηιεξ.

4. θέθηεθα επίζεο, ζαλ ππφζεζε, φηη ν θαηάζθνπνο Νηάιεο έρεη αξρίζεη κηα «πξνβνθάηζηα» κε ηνπο γεξκαλνχο. Ώιιά ζηνλ Σχπν ηεο Βιβεηίαο ηνλ Νηάιεο ηνλ ιέλε, αλνηρηά, πξνζσπηθφ εθπξφζσπν ηνπ πξνέδξνπ. Βίλαη άξαγε δπλαηφ λα νξγαλψλεη «πξνβνθάηζηα» ν άλζξσπνο πνπ ζεσξείηαη πξνζσπηθφο εθπξφζσπνο ηνπ Ρνχδβειη;

πκπέξαζκα: Βίηε νξηζκέλνη θχθινη ηεο Αχζεο έρνπλ αξρίζεη δηπιφ παηρλίδη, είηε ν Νηάιεο θνληεχεη λα πξνδφζεη ηα ζπκθέξνληα ησλ ΔΠΏ ζαλ κέινπο ηνπ αληηρηηιεξηθνχ ζπλαζπηζκνχ.

Πξφηαζε: ζεσξψ ζαλ απαξαίηεην λα δφζνπκε λα θαηαιάβνπλ νη ζχκκαρνη, φηη ε δηθηά καο πιεπξά γλσξίδεη ηα ζρεηηθά κε ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο πνπ γίλνληαη ζηελ Βιβεηία. Λνγαξηάδσ πσο ζηηο επφκελεο θηφιαο κέξεο ζα κπνξέζσ λα ζαο ζηείισ, κηα θη α έρεη απνθαηαζηαζεί ε ζχλδεζε, λέεο ιεπηνκέξεηεο ησλ ζπλνκη- j ιηψλ πνπ γίλνληαη εδψ αλάκεζα ζηνλ ΐνιθ θαη ζηνλ Νηάιεο. Ώλ θαη εγψ δε ζα ηηο ζεσξνχζα ζπλνκηιίεο, κε ηελ έλλνηα πνπ ζεσξνχληαη απηνχ ηνπ είδνπο νη επαθέο ζηε δηπισκαηία. Βγψ ζα ηηο έιεγα ρσξηζηέο δηαπξαγκαηεχζεηο. Δ θαηάζηαζε πνπ έρεη δηακνξθσζεί είλαη θξίζηκε, θαη ρξεηάδνληαη επείγνληα κέηξα, πνπ ζα επηηξέςνπλ λα δηαζσζεί ν αληηρηηιεξηθφο ζπλαζπηζκφο απφ πξνβνθάηζηεο, πνπ ηειηθά ίζσο απνδεηρηνχλ δηκεξείο. Γηνύζηαο»

Μφιηο έζηεηιε ηελ έθηαθηε απηή αλαθνξά ηνπ ζην Κέληξν, ν ηίξιηηο μέθπγε γηα ιίγν ζηε ιίκλε, ζηε γαιήλε θαη ζηε κνλαμηά. Έλησζε ηψξα άζρεκα φζν πνηέ άιινηε, αηζζαλφηαλ κέζα ηνπ ζαλ αδεηαλφο θαη ιεειαηεκέλνο.

Ώπηφο ηνπιάρηζην, ζπκφηαλ πνιχ θαιά ηα απαίζηα εθείλα ζπλαηζζήκαηα πνπ είρε δνθηκάζεη ζηηο 22 Ενχλε ηνπ 1941, ηφηε πνπ νιάθεξε εθείλε ηε κέξα ην Λνλδίλν ζψπαηλε, ζπκφηαλ ν ηίξιηηο θαη πφζν πειψξην μαιάθξσκα έλησζε αθνχγνληαο ην ιφγν ηνπ Σζφξηζηι. Παξά ηηο βαξηέο δνθηκαζίεο πνπ είραλ πέζεη ζηε κνίξα ηεο δηθήο ηνπ παηξίδαο ην θαινθαίξη ηνπ ζαξαληαέλα, ν ηίξιηηο ήηαλ ζίγνπξνο, θαη κάιηζηα θαζφινπ απφ θαλαηηζκφ, αιιά κε ζεκέιην ηε ινγηθή, πσο ε λίθε — φζν δχζθνινο θη αλ ζα 'ηαλ ν δξφκνο σο ηελ θαηάρηεζή ηεο — ήηαλ εμαζθαιηζκέλε. Καλέλα θξάηνο δε ζα άληερε ζε πφιεκν δπν κεηψπσλ.

Σν ράξηζκα ηεο επηινγήο ησλ ζηφρσλ ζηε δηαδνρηθή ηνπο ζεηξά, ην έρεη δφζεη ε κνίξα ζηηο κεγαινθπίεο, πνπ νη απνθάζεηο ηνπο βαζίδνληαη ζηε ινγηθή. Βλψ ε αλεμέιεγθηε καλία ηνπ θχξεξ, πνπ δνχζε ζηνλ θφζκν ησλ δεκηνπξγεκέλσλ απ' ηνλ ίδην ςεπδαηζζήζεσλ, είρε θαηαδηθάζεη ζε ηξαγσδία ην γεξκαληθφ έζλνο.

ηαλ είρε γπξίζεη απφ ηελ Κξαθνβία, ν ηίξιηηο είρε πάεη ζε κηα δεμίσζε ζηε ξνπκάληθε πξεζβεία. Πεξηβάιινλ γηνξηαζηηθφ. Σα πξφζσπα ησλ θαιεζκέλσλ έιακπαλ απφ ραξά. Άζηξαθηαλ ζακπά ηα βαξηά παξάζεκα ησλ ζηξαηεγψλ. πίζηδε ην γιπθφπηνην ξνπκάληθν θξαζί, θηηαγκέλν πάλσ ζηηο ζπληαγέο ηνπ ακπαλί. Ώληερνχζαλ ζξηακβεπηηθά ιφγηα, πνπ επηβεβαίσλαλ ην αθαηάιπην ηεο γεξκαλνξνπκάληθεο πνιεκηθήο θηιίαο. Βλψ ν ηίξιηηο έλησζε εθεί ζαλ λα βξηζθφηαλ ζε θάπνην κπνπινπθνζέαηξν, φπνπ άλζξσπνη, άζρεηνη ζθεηεξηζηέο ηεο εμνπζίαο, παξηζηάλνπλ ην ηζίξθν ηεο δσήο, ρσξίο λα θαηαιαβαίλνπλ πσο απηνί νη ίδηνη είλαη θηφιαο αλχπαξθηνη θαη θαηαδηθαζκέλνη. Ο ηίξιηηο έβιεπε πσο ε Γεξκαλία ήηαλ ζηξηκσγκέλε αλάκεζα ζηε νβηεηηθή Έλσζε θαη ζηε Μεγάιε ΐξεηαλία, θαη πνιχ ζχληνκα θαη ζηηο Βλσκέλεο Πνιηηείεο. Ο ηίξιηηο πίζηεπε κε ζηγνπξηά, πσο ε Γεξκαλία είρε θηφιαο ππνγξάςεη ηε ζαλαηηθή ηεο θαηαδίθε.

Γηα ηνλ ηίξιηηο ήηαλ έλα θαη ην απηφ ην θαθφ πνπ είρε ρηππήζεη ην Μηλζθ, ε ζπκθνξά ζην Μπάκπη Γηαξ ή ζην Κφβεληξη. ζνη πνιεκνχζαλ ην ρηηιεξηζκφ, φινη ηνπο ήηαλ γηα ηνλ ηίξιηηο αδέξθηα ζηα φπια. Απν θνξέο — δηαθηλδπλεχνληαο ηε δσή ηνπ θαη κε δηθή ηνπ πξσηνβνπιία — είρε ζψζεη άγγινπο θαηάζθνπνπο ζηελ Οιιαλδία θαη ζην ΐέιγην, ρσξίο θακηά εληνιή θαη ρσξίο θακηά παξάθιεζε απφ πνπζελά. Σνπο έζσδε ζαλ δηθνχο ηνπ ζπληξφθνπο ζηνλ αγψλα, έθαλε απιά ην ζηξαηησηηθφ ηνπ θαζήθνλ.

Έλησζε πεξήθαλνο ν ηίξιηηο γηα ηα παηδηά ηνπ Ώτδελράνπεξ θαη ηνπ Μνληγθφκεξη φηαλ πεξλνχζαλ ηε Μάγρε θη έζσδαλ ην Παξίζη. Έλησζε επηπρηζκέλνο ν ηίξιηηο φηαλ ν ηάιηλ έηξερε λα βνεζήζεη ηνπο ζπκκάρνπο ζηε ρηηιεξηθή αληεπίζεζε ζηηο Ώξδέλ- λεο. Πίζηεπε ν ηίξιηηο πσο ηψξα πηα ν πειψξηνο θαη κηθξνζθνπηθφο ηαπηφρξνλα θφζκνο καο, θνπξαζκέλνο απ' ηνπο πνιέκνπο, ηηο πξνδνζίεο, ηνπο ζαλάηνπο θαη ηηο ερζξφηεηεο, ζα βξεη επηηέινπο ηε καθξφρξνλε θαη ήξεκε εηξήλε. Σα παηδηά ζα μεράζνπλ επηηέινπο ην ζξφηζκα απφ ηα καχξα ραξηηά ηεο ζπζθφηηζεο ζηα παξάζπξα. Οη γνλείο ζα μεράζνπλ ηηο κηθξνχιεο λεθξφθαζεο πνπ κέζα ηνπο ζάβνληαλ ηα ζπιάρλα ηνπο.

Ο ηίξιηηο δελ ήζειε λα πηζηέςεη ζηελ πηζαλφηεηα ηεο ζπλσκνζίαο κηαο ρσξηζηήο ζπλζεθνιφγεζεο ησλ ρηηιεξηθψλ κε ηνπο ζπκκάρνπο, κε φπνηα κνξθή θη αλ εθθξαδφηαλ, σο ηε ζηηγκή πνπ ν ίδηνο βξέζεθε αληηκέησπνο κε κηα ηέηηα ζπλσκνζία.

Ο ηίξιηηο κπνξνχζε λα θαηαιάβεη, ηη ήηαλ εθείλν πνπ έζπξσρλε ζ' απηή ηε ζπλσκνζία ηνλ έιελκπεξγθ θη φινπο πνπ βξίζθνληαλ πίζσ ηνπ. Ήζειαλ λα γιηηψζνπλ ηε δσή ηνπο. Σνπο έζπξσρλε ν θφβνο ηεο επζχλεο ηνπο γηα φζα είραλ θάλεη. Κη φινη εθείλνη νη πξνζσπηθνί ιφγνη θακνπθιάξνληαλ θάησ απφ παρηέο θνπβέληεο γηα ζσηεξία ηνπ δπηηθνχ πνιηηηζκνχ θαη γηα αληηκεηψπηζε ησλ νξδψλ ηνπ κπνιζεβηθηζκνχ. ια απηά ηα θαηαιάβαηλε ν ηίξιηηο θαη ζεσξνχζε ηηο ελέξγεηεο ηνπ έιελκπεξγθ ζαλ ινγηθέο θαη ζαλ ηηο κνλαδηθέο πνπ απφκεηλαλ γηα ηνπο λαδηζηέο. Ώιιά δελ κπνξνχζε φκσο λα ρσλέςεη, φζν θη αλ πξνζπαζνχζε λα ζθεθηεί αληηθεηκεληθά, ηε ζηάζε ηνπ Νηάιεο, πνπ κε ην ίδην ην γεγνλφο ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ ηνξπίιηδε ηελ ελφηεηα ησλ ζπκκάρσλ.

«Κη αλ ν Νηάιεο δελ είλαη φρη κφλν πνιηηηθφο, αιιά νχηε πνιηηηθάληεο; αλαξσηηφηαλ ν ηίξιηηο.» Βίρε θαζίζεη ζ' έλα παγθάθη ζηελ άθξε ηεο ιίκλεο, ζθπθηφο, κε θαηεβαζκέλε ηελ ηξαγηάζθα σο ηά κάηηα, ληψζνληαο πην έληνλα απφ άιιεο θνξέο ηε κνλαμηά ηνπ. «Κη αλ ν Νηάιεο δελ είλαη παξά έλαο παξάηνικνο παίρηεο; Μπνξεί, βέβαηα, λα κε ζπκπαζεί ηε Ρσζία θαη λα θνβάηαη ηνπο κπνιζεβίθνπο, έρεη φκσο θαη ηελ ππνρξέσζε λα θαηαιαβαίλεη, πσο κε ην λα νδεγεί ηελ Ώκεξηθή.ζε ζχγθξνπζε κε καο, ζεκαίλεη πσο θαηαδηθάδεηαη ν θφζκνο ζ' έλαλ πφιεκν ηφζν θνβεξφ, πνπ παξφκνην δε γλψξηζε πνηέ σο ηψξα ζηελ ηζηνξία ηεο ε αλζξσπφηεηα. ζηε, ινηπφλ, ην δσφδηθν κίζνο είλαη ηφζν δπλαηφ ζηνπο αλζξψπνπο απηήο ηεο γεληάο, πνπ λα ηνπο θάλεη λα βιέπνπλ ηνλ θφζκν κε ηα κάηηα μεπεξαζκέλσλ αληηιήςεσλ; ζηε, ινηπφλ, νη ρνπθηαιηαζκέλνη πνιηηηθάληεδεο θη νη γεξαζκέλνη θαηάζθνπνη ζα κπνξέζνπλ λα βάινπλ ηνπο ακεξηθάλνπο λα ρηππεζνχλ καδί καο».

Ο ηίξιηηο ζεθψζεθε. Ο άλεκνο απ' ηε ιίκλε θπζνχζε θαη ηνλ ηξππνχζε/Βλησζε ξίγνο θαη γχξηζε ζην απηνθίλεην.

Παξθάξηζε έμσ απφ ηελ παλζηφλ «ΐηξηδίληα», φπνπ είρε εγθαηαζηαζεί γηα ηηο ιίγεο κέξεο πνπ ηνπ απφκελαλ λα δήζεη ν θαζεγεηήο Πιάηζλεξ. Ο θαζεγεηήο ηνπ είρε ζηείιεη ηε δηεχζπλζε ηεο παλζηφλ κε ηελ θαξη-πνζηάι πνπ έγξαθε: «Ο θαπλφο ηεο ΐηξηδίληα είλαη εμαηξεηηθφο εδψ πέξα». Δ παλζηφλ «ΐηξηδίληα» έδεηρλε αδεηαλή, φιζη ζρεδφλ νη πειάηεο είραλ θχγεη ζηα βνπλά. Σειείσλε πηα ε ρηνλνδξνκηθή ζεδφλ, ην καχξηζκα ηνχηεο ηηο κέξεο γηλφηαλ θάπσο μερσξηζηφ, θνθθηλνκπξνχηδηλν θαη θξαηνχζε πνιχ θαηξφ, γη* απηφ θη φζνη είραλ έζησ θαη ηελ παξακηθξή επθαηξία έθεπγαλ ζηα βνπλά. Σν ρηφλη εθεί ήηαλ αθφκα απείξαρην.

— Μπνξψ λα παξαδφζσ ζην ζνπεδφ θαζεγεηή, παξληφλ, κνπ δηαθεχγεη ην φλνκά ηνπ, κεξηθά βηβιία; ξψηεζε ζηε ξεζεςηφλ ην ζπξσξφ.

— Ο ζνπεδφο θαζεγεηήο πήδεζε απ' ην παξάζπξν θαη ζθνηψζεθε. — Πφηε; — Πξηλ ηξεηο κέξεο, λνκίδσ, ην πξσί. ΐγήθε έηζη, μέξεηε, θεθάηνο θαη δελ μαλαγχξηζε. — Ση θξίκα!... Έλαο θίινο κνπ, θαζεγεηήο θη απηφο, κε είρε παξαθαιέζεη λα ηνπ θέξσ εδψ απηά ηα

βηβιία. Πνχ λα 'μεξε πσο είλαη καθαξίηεο πηα! Καη κνπ είπε λα πάξσ ηα άιια βηβιία ηνπ, πνπ είρε ν θαζεγεηήο.

— Σειεθσλήζηε ζηελ αζηπλνκία. Σα 'ρνπλ εθεί φια ηα πξάγκαηά ηνπ. Ώπφ θεη ζα πάξεηε ηα βηβιία ζαο.

— Βπραξηζηψ, απάληεζε ν ηίξιηηο. Έηζη θαη ζα θάλσ. Σξάβεμε γηα ην δξφκν, φπνπ βξηζθφηαλ ε γηάθθα. ην παξάζπξν είδε ην ινπινχδη, ην ζήκα θηλδχλνπ.

Ο ηίξιηηο ηα θαηάιαβε φια. «Κη εγψ ηνλ ζεσξνχζα δεηιφ», ζπκήζεθε ηε γλψκε πνπ είρε ζρεκαηίζεη γηα ηνλ θαζεγεηή. Φαληάζηεθε ηψξα ηνλ θαζεγεηή, εθείλν ηνλ θφληνχιε, ήζπρν θαη αδχλακν αλζξσπάθν λα πεδάεη απ' ην παξάζπξν, θαη ζπιινγίζηεθε: Γηα θαληάζνπ πφζε θξίθε έλησζε θείλνο ν άλζξσπνο ζηηο ηειεπηαίεο ηνπ ζηηγκέο, αθνχ ην απνθάζηζε λ' απηνθηνλήζεη εδψ, ζηελ ειεπζεξία, κφιηο πνπ είρε θαηνξζψζεη λα μεθχγεη απ' ηε Γεξκαλία. ίγνπξα θηλδχλεπε λα πέζεη ζηα ρέξηα ηεο Γθεζηάπν. Ή, κήπσο ηνλ «απηνθηφλεζαλ» νη ίδηνη, ζαλ δηαπίζησζαλ πσο δελ πξφθεηηαη λα βγάιεη ιέμε;... 15.3.1945 (ψξα 18 θαη 19 ιεπηφ)

Μφιηο ε Καη κε ηα παηδηά απνθνηκήζεθε ζην μελνδνρείν, ν ηίξιηηο θαηάπηε δπν ράπηα θαθεΎλε — δελ είρε θνηκεζεί ζρεδφλ θαζφινπ απηέο ηηο κέξεο — θη αθνχ ηειεθψλεζε πξψηα, μεθίλεζε λα ζπλαληεζεί κε ηνλ πάζηνξα ιαγθ.

Ο πάζηνξαο ηνλ ππνδέρηεθε ιέγνληαο: — Σν πξσί δελ απνηφικεζα λα κηιήζσ γηα ηνπο δηθνχο κνπ. Σψξα, φκσο, δελ κπνξψ λα κε ζαο

ξσηήζσ: Ση γίλεηαη ε αδεξθή κνπ; — ζπκάζηε ην γξαθηθφ ηεο ραξαθηήξα; — Μα θπζηθά! Ο ηίξιηηο έδνζε έλα θάθειν ζηνλ πάζηνξα. Ο ιαγθ έβγαιε θαη δηάβαζε ην κηθξφ ζεκείσκα:

«Ώγαπεκέλε κνπ αδεξθέ, ζ' επραξηζηψ γηα ηε κεγάιε ζνπ θξνληίδα γηα καο. Γνχκε ηψξα ζηα βνπλά θαη δελ μέξνπκε ηη είλαη ε θξίθε ησλ βνκβαξδηζκψλ. Μέλνπκε ζε κηα νηθνγέλεηα ρσξηθψλ. Σα παηδηά βνεζνχλ ζην λνηθνθπξηφ, πεξηπνηνχληαη ηηο αγειάδεο. Σξψκε θαιά θαη ληψζνπκε απφιπηε αζθάιεηα. Πξνζεπρφκαζηε λα ηειεηψζεη γξήγνξα ην θαθφ πνπ ζε βξήθε. Δ 'Ώλλα ζνπ».

— Γηα πνην θαθφ κηιάεη; ξψηεζε ν πάζηνξαο. Ση ζέιεη λα πεη; — Υξεηάζηεθε λα ηεο πσ φηη ζαο έρνπλ ζπιιάβεη... ην ζπίηη ηεο δελ πήγα ζαλ ηίξιηηο, αιιά ζαλ

θάπνηνο δηθφο ζαο ελνξίηεο. Έρσ εδψ ηε δηεχζπλζε ηνπ ρσξηνχ. ηαλ ηειεηψζνπλ όια, ζα πάηε θαη ζα ηνπο βξείηε. Να θαη κηα θσηνγξαθία ηνπο. Βιπίδσ πσο έηζη ζα πεηζζείηε απφιπηα.

Ο ηίξιηηο έδνζε ζηνλ πάζηνξα κηα κηθξή θσηνγξαθία. Βίρε ηξαβήμεη κεξηθέο ζηα βνπλά, αιιά ν θαηξφο ήηαλ ζπλλεθηαζκέλνο θαη νη θσηνγξαθίεο δε βγήθαλ θαιέο. Ο πάζηνξαο θνίηαδε ψξα πνιιή ηε θσηνγξαθία, θη χζηεξα είπε:

— Πάλησο, ζαο πηζηεχσ θαη ρσξίο απηή ηε θσηνγξαθία... Πψο αδπλαηίζαηε έηζη; — Ξέξσ θη εγψ. Κνπξάζηεθα θαίλεηαη. Λνηπφλ; Ση άιια λέα; — Νέα ππάξρνπλ, αιιά εγψ λα ηα εθηηκήζσ δελ κπνξψ. Ή ζα πξέπεη λα πάςσ λα πηζηεχσ φιν ηνλ

θφζκν, ή ζα πξέπεη λα γίλσ θπληθφο. Οη ακεξηθάλνη άξρηζαλ δηαπξαγκαηεχζεηο κε ηα Βο- Βο! Βκπηζηεχηεθαλ ηνλ Υίκιεξ!

— Ση ζηνηρεία έρεηε γη' απηφ πνπ ιέηε; Ώπφ πνηνλ ηα πήξαηε; Πνηα ληνθνπκέληα ηα επηβεβαηψλνπλ; Αηαθνξεηηθά, αλ ηα ζηνηρεία ζαο είλαη ζθεηεο θήκεο, κπνξνχκε λα γίλνπκε ζχκαηα κηαο έληερλεο ςεπηηάο.

— Ώιίκνλν, απάληεζε ν πάζηνξαο, πνιχ ζα ην 'ζεια λα πηζηέςσ φηη νη ακεξηθάλνη δελ θάλνπλ δηαπξαγκαηεχζεηο κε αλζξψπνπο ηνπ Υίκιεξ. Σα δηαβάζαηε, φκσο, ηα ραξηηά πνπ ζαο έδνζα ρηεο... Αηαβάζηε ηψξα θαη ηνχηα.

Κη ν πάζηνξαο πξφηεηλε ζηνλ ηίξιηηο κεξηθά θχιια ραξηί, γξακκέλα κε θαιιηγξαθηθέο πεξηθνθιάδεο. Βνιθ: Καιεκέξα ζαο, θχξηνη. Φφλές·. Καιεκέξα ζαο, θαιεκέξα ζαο. Νηάιες: Οη ζπλάδειθνη κνπ έρνπλ έρζεη γηα λα δηεπζχλνπλ ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο. Βνιθ: Υαίξσ πνιχ πνπ νη δηαπξαγκαηεχζεηο καο ζα ζπλερηζηνχλ κε ηελ ηφζν αληηπξνζσπεπηηθή

κνξθή ηνπο. Γθέβεξληηο: Βίλαη δχζθνιν λα κεηαθξαζηεί ζηελ

Υ αγγιηθή γιψζζα απηή ε «αληηπξνζσπεπηηθή

κνξθή»...

Βνιθ (γειώληαο): Έηζη κπφξεζα λα δηαπηζηψζσ ηνπιάρηζην φηη ν θχξηνο Γθέβεξληηο ζ' απηή ηε ζπλάληεζε παίδεη ην ξφιν ηνπ δηεξκελέα...

Νηάιεο: Ννκίδσ, φηη πξνο ην παξφλ δε ρξεηάδεηαη λα πνχκε ηα πξαγκαηηθά νλφκαηα ησλ ζπλαδέιθσλ κνπ. Πάλησο κπνξψ λα πσ, φηη θαη ζε κέλα θαη ζηνπο θίινπο κνπ πξνμέλεζε ηελ πην επλντθή εληχπσζε ην γεγνλφο φηη έλαο αλψηαηνο αμησκαηηθφο ησλ Βο-Βο, αξρίδνληαο δηαπξαγκαηεχζεηο κε ηνλ αληίπαιν, δε ζέηεη θαλέλα πξνζσπηθφ αίηεκα.

Βνιθ: Σν πξνζσπηθφ κνπ αίηεκα είλαη ε εηξήλε γηα ηνπο γεξκαλνχο. Μηα άγλσζηε θσλή: Ώπηή είλαη απάληεζε ζηξαηηψηε! Νηάιεο: Ση λεφηεξα έρνπλ κεζνιαβήζεη απφ ηε δηθή ζαο πιεπξά, ζην δηάζηεκα πνπ πέξαζε; Βνιθ: Ο Κέζειξηλγθ θιήζεθε ζηελ έδξα ηνπ θχξεξ. Ώπηφ είλαη ην πην δπζάξεζην λέν. Νηάιεο: Ννκίδεηε πσο... Βνιθ: Αελ πεξηκέλσ ηίπνηα ην θαιφ απφ ηέηηεο επείγνπζεο πξνζθιήζεηο ζην αξρεγείν ηνπ θχξεξ. Νηάιεο: χκθσλα κε δηθέο καο πιεξνθνξίεο, ν Κέζειξηλγθ αλαθιήζεθε ζην ΐεξνιίλν γηα λα δηνξηζηεί

αιινχ: γεληθφο δηνηθεηήο ζην δπηηθφ κέησπν. Βνιθ: Σν άθνπζα θη εγψ απηφ, αιιά ε πιεξνθνξία δελ επηβεβαηψζεθε πξνο ην παξφλ. Νηάιεο: ζα επηβεβαησζεί. Πνιχ ζχληνκα. Βνιθ: Μα αλ είλ' έηζη, κπνξείηε λα κνπ πείηε, πνηνο ζα δηαδερηεί εδψ ζηελ Εηαιία ηνλ Κέζειξηλγθ; Νηάιεο: Ναη. Μπνξψ λα ζαο πσ ηνλ αληηθαηαζηάηε ηνπ. ζα είλαη ν ζηξαηεγφο ΐίηηλρνθ. Βνιθ: Σνλ γλσξίδσ ην ζηξαηεγφ. Νηάιεο: Ση γλψκε έρεηε γη' απηφλ; Βνιθ: Πεηζαξρηθφο θαξαβαλάο. Νηάιεο: Καηά ηε γλψκε κνπ, ζήκεξα απηφο ν ραξαθηεξηζκφο ζα κπνξνχζε λα δνζεί γηα ηε

ζπληξηπηηθή πιεηνλφηεηα ησλ ζηξαηεγψλ ηεο ΐέξκαρη. Βνιθ: Ώθφκα θαη γηα ηνλ Μπεθ θαη ηνλ Ρφκει; Νηάιεο: Βθείλνη ήηαλ αιεζηλνί παηξηψηεο ηεο Γεξκαλίαο. Βνιθ: Πάλησο, κε κέλα άκεζεο επαθέο ν ζηξαηεγφο ΐίηηλρνθ δελ είρε. Νηάιεο: Με ηνλ Κέζειξηλγθ φκσο; Βνιθ: αλ ππαξρεγφο ηνπ Γθέξηλγθ ζηε Λνπθηβάθε, ν ζηξαηάξρεο είρε άκεζε επαθή κε φινπο

ζρεδφλ ηνπο ζηξαηησηηθνχο δηνηθεηέο ηεο ηάμεο ηνπ ΐίηηλρνθ. Νηάιεο: Πψο ζα βιέπαηε εζείο ηελ πξφηαζή καο λα πάηε ζηνλ Κέζειξηλγθ θαη λα ηνπ δεηήζεηε λα

θαηαζέζεη ηα φπια ζην δπηηθφ κέησπν, αθνχ πξψηα ιάβεηε ηελ ππφζρεζε ηνπ ΐίηηλρνθ γηα ηαπηφρξνλε ζπλζεθνιφγεζε ζηελ Εηαιία;

Βνιθ: ζα είλαη βήκα ξηςνθίλδπλν. Νηάιεο: Μήπσο δελ ξηζθάξνπκε φινη καο; Ζ άγλσζηε θσλή: Πάλησο κηα δηθηά ζαο επαθή κε ηνλ Κέζειξηλγθ ζην δπηηθφ κέησπν ζα βνεζνχζε

πνιχ, ψζηε λα δηακνξθσζεί κηα θαζαξή θαη ζπγθεθξηκέλε εηθφλα, γηα ην αλ, δειαδή, ζα δερηεί λα θαηαζέζεη ηα φπια ή φρη.

Βνιθ: Μα έρεη ήδε ζπκθσλήζεη γη' απηφ ην ζέκα ζηελ Εηαιία. Γηαηί ηψξα λα αιιάμεη ηελ απφθαζή ηνπ εθεί;

Νηάιεο: Πφηε ζα κπνξέζεηε λα ηνλ επηζθεθζείηε ζην δπηηθφ κέησπν;

Βνιθ: Με έρνπλ θαιέζεη ζην ΐεξνιίλν, άιινη έρσ αλαβάιεη ην ηαμίδη κνπ, κηα θαη είρακε ζπκθσλήζεη γηα ηε ζεκεξηλή καο ζπλάληεζε...

Νηάιεο: ζηε, ινηπφλ, κπνξείηε λα πεηάμεηε ζην ΐεξνιίλν ακέζσο κφιηο επηζηξέςεηε ζηελ Εηαιία; Βνιθ: Ναη. Ώπηφ κπνξψ λα ην θάλσ...'Ώιιά... Νηάιεο: αο θαηαιαβαίλσ. Πξαγκαηηθά ην ξηζθάξεηε πνιχ, ίζσο πνιχ πεξηζζφηεξν απ' φινπο καο.

Ώιιά δηαθνξεηηθή δηέμνδν ζηελ θαηάζηαζε πνπ έρεη δηακνξθσζεί, δε βιέπσ. Ζ άγλσζηε θσλή: Τπάξρεη δηέμνδνο. Γθέβεξληηο: Βζείο έρεηε ηελ πξσηνβνπιία ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ, αιιά, θαληάδνκαη, ζα έρεηε κηα

νξηζκέλε ππνζηήξημε ζην ΐεξνιίλν. Κη απηφ ζα ζαο δφζεη ηε δπλαηφηεηα λα βξείηε κηα αθνξκή γηα επίζθεςε ζηνλ Κέζειξηλγθ.

Νηάιεο: Ώθνχ πξηλ απ' φια ζαο απαζρνιεί ε κνίξα ηεο Γεξκαλίαο, ηψξα, ζε νξηζκέλν βαζκφ, ε κνίξα απηή βξίζθεηαη ζηα δηθά ζαο ρέξηα.

Βνιθ: ΐέβαηα, ην ζπκπέξαζκά ζαο απηφ δελ κπνξεί λα κε αθήζεη αδηάθνξν. Νηάιεο: Μπνξψ λα ζεσξήζσ ζαλ ζεηηθφ, ην φηη ζα πάηε ζην δπηηθφ κέησπν, ζηνλ Κέζειξηλγθ; Βνιθ: Ναη. Νηάιεο: Καη ζεσξείηε πηζαλφ λα πείζεηε ηνλ Κέζειξηλγθ γηα θαηάζεζε ησλ φπισλ; Βνιθ: Βίκαη ζίγνπξνο γη' απηφ. Νηάιεο: πλεπψο, ν ζηξαηεγόο Βίηηλρνθ ζα αθνινπζήζεη ην παξάδεηγκά ηνπ; Βνιθ: Ώθνχ πξψηα γπξίζσ εγψ ζηελ Εηαιία. Γθέβεξληηο: Καη ζηελ πεξίπησζε θάπνησλ ακθηηαιαληεχζεσλ ηνπ ΐίηηλρνθ, εζείο ζα κπνξέζεηε λα

επεξεάζεηε ηηο εμειίμεηο εδψ; Βνιθ: Ναη. Φπζηθά, ζε πεξίπησζε αλάγθεο ζα ρξεηαζηεί λα ζπλαληεζείηε εζείο κε ην ζηξαηεγφ

ΐίηηλρνθ, εδψ ή ζηελ Εηαιία. Νηάιεο: Ώλ ην ζεσξήζεηε εζείο ζθφπηκν απηφ, ζα δερηνχκε κηα ηέηηα επαθή κε ηνλ ΐίηηλρνθ. Γηα πφηε

λα πεξηκέλνπκε ηε δηθή ζαο επηζηξνθή απφ ηνλ Κέζειξηλγθ; Βνιθ: Υηππάσ μχιν. Νηάιεο: Υηππάσ μχιν. Δ άγλσζηε θσλή: Υηππάκε μχιν. Βνιθ: Ώλ φια πάλε θαιά, ζα γπξίζσ ζε κηα βδνκάδα θαη ζα θέξσ ζε ζαο θαη ζηνλ ΐίηηλρνθ ηελ

αθξηβή κέξα ηεο παξάδνζεο ησλ ζηξαηεπκάησλ ηνπ Ράηρ ζηε Αχζε. Σελ ίδηα ψξα ζα παξαδνζεί θαη ε δηθηά καο νκάδα ζηελ Εηαιία.

Γθέβεξληηο: Αε κνπ ιέηε, πφζνπο θξαηνχκελνπο έρεηε ζηα ζηξαηφπεδά ζαο; Βνιθ: ηα ζηξαηφπεδα ηνπ Ράηρ ζηελ Εηαιία βξίζθνληαη κεξηθέο δεθάδεο ρηιηάδεο άηνκα. Νηάιεο: Καη ηη ζα γίλνπλ απηνί ζην άκεζν κέιινλ; Βνιθ: Λάβακε δηαηαγή λα ηνπο εμνληψζνπκε. Γθέβεξληηο: Μπνξεί λα εθηειεζηεί απηή ε δηαηαγή θαηά ηελ απνπζία ζαο; Βνιθ: Ναη. Νηόίιεο: Μπνξνχλ λα παξζνχλ ηίπνηα κέηξα, ψζηε λα κελ επηηξαπεί ε εθηέιεζε απηήο ηεο δηαηαγήο;

Βνιθ: Καηά ηελ απνπζία κνπ ζα κε αληηθαηαζηήζεη ν ζπληαγκαηάξρεο Νηφικαλ. Σνπ έρσ

εκπηζηνζχλε φζε ζηνλ εαπηφ κνπ. αο δίλσ ην ιφγν ηνπ ηδέληιεκαλ, φηη ε δηαηαγή απηή δε ζα εθηειεζηεί. Γθέβεξληηο: Κχξηνη, πάκε ζηε βεξάληα. ΐιέπσ φηη ην ηξαπέδη είλαη έηνηκν. Βθεί ζα είλαη πην επράξηζηε

ε ζπλέρηζε ηεο ζπλνκηιίαο καο. Βδψ κέζα έρεη πνιιή δέζηε...». 16.3.1945 (ψξα 23 θαη 28 ιεπηά)

Σε λχρηα ε Καη κε ηα παηδηά ηεο έθεπγε γηα ην Παξίζη. Ο ζηδεξνδξνκηθφο ζηαζκφο έδεηρλε έξεκνο, ήζπρνο. Έβξερε. Νπζηαγκέλε μεθπζνχζε ε αηκνκεραλή. ηε βξεγκέλε άζθαιην ζηγφ- ηξεκαλ ζακπά ηα θψηα ησλ θαλαξηψλ. Δ Καη έθιαηγε ζπλέρεηα, γηαηί κφλν ηψξα, πνπ είρε πεξάζεη πηα ε θνβεξή ππεξέληαζε απ' απηέο ηηο κέξεο, ζηα κάηηα ηεο, ρσξίο λα θεχγεη νχηε ζηηγκή, έζηεθε ν Έξβηλ. Σνλ έβιεπε πάληα ζηελ ίδηα ζέζε, εθεί ζηε γσληά κε ηα ξαδηφθσλα, πνπ ηφζν ηνπ άξεζε λα ηα επηζθεπάδεη ηηο κέξεο πνπ δελ είρε κε ηνλ αζχξκαην ηνπ επαθέο κε ηε Μφζρα.

Ο ηίξιηηο θαζφηαλ ζην κηθξφ θαθελείν ηνπ ζηδεξνδξνκηθνχ ζηαζκνχ, ζηκά ζην κεγάιν παξάζπξν. Ώπφ θεη έβιεπε φιν ην ηξέλν.

—Ο θχξηνο; ξψηεζε ρακνγειαζηή ε ρνληξή ζεξβηηφξα. —Κξέκα, παξαθαιψ, θη έλα θιηηδάλη θαθέ. —Με γάια; —'Ορη. ζα πξνηηκνχζα καχξν θαθέ. Δ ζεξβηηφξα ηνπ έθεξε θαθέ θαη ρηππεκέλε θξέκα. — Ξέξεηε, είπε ν ηίξιηηο, ρακνγειψληαο έλνρα. Σελ έρσ απφ κηθξφο ηε ζπλήζεηα. αο είρα δεηήζεη

ζπλεζηζκέλε θξέκα, κηζφ πνηήξη θξέκα. Δ ζεξβηηφξα βηάζηεθε λα πεη: — Χ, κε ζπγρσξείηε θχξηε... Άλνημε ηνλ ηηκνθαηάινγν θαη ηνλ μεθχιιηζε γξήγνξα.

—Έρνπκε θξέκα νρηψ εηδψλ, ππάξρεη θαη ρηππεκέλε θαη κε γιπθφ θνπηαιηνχ θαη κε ηπξί, αιιά ζθέηε θξέκα δελ έρνπκε. αο δεηψ πάιη ζπγγλψκε, ζα πάσ ζην κάγεξα θαη ζα ηνπ πσ λα ζθεθηεί θάηη γηα ζαο. Βδψ δελ ηελ ηξψκε ηε ζθέηε θξέκα, αιιά ζα θξνληίζσ λα θάλσ θάηη γηα ζαο...

«Βδψ δελ ηελ ηξψλε ηε ζθέηε θξέκα, είπε κέζα ηνπ ν ηίξ- ιηηο. Οη δηθνί καο θάλνπλ καχξα κάηηα γηα κηα ζθέηε θφξα ςσκηνχ. Βλψ εδψ έρνπλ νπδεηεξφηεηα: νρηψ είδε θξέκαο, πξνηηκνχλ ηε ρηππεκέλε. Καιή, θαίλεηαη, είλαη ε νπδεηεξφηεηα. Καη γηα ηνλ άλζξσπν, θαη γηα ην θξάηνο... Μφλν πνπ ζαλ πεξάζνπλ ηα ρξφληα, ζα θαηαιάβεηο μαθληθά φηη ηνλ θαηξφ πνπ εζχ θξαηνχζεο νπδεηεξφηεηα θη έηξσγεο ρηππεκέλε θξέκα, ην θχξην λφεκα ηεο δσήο είρε πεξάζεη πηα ρσξίο λα ζε αγγίμεη. ρη, είλαη θνβεξφ λα 'ζαη πάληα νπδέηεξνο. Μα θαη ηη δηάνιν νπδεηεξφηεηα κπνξείο λα θξαηήζεηο; Ώλ δελ ηνλ είρακε ηζαθίζεη εκείο ηνλ Υίηιεξ ζην ηάιηλγθξαλη, ζα ηελ είρε θάλεη θαηνρή ηνχηε ηελ Βιβεηία, θαη ηφηε αληίν νπδεηεξφηεηα, καδί κε ηελ θξέκα ζνπ ηε ρηππεκέλε».

— Οξίζηε θχξηε, ε ζπλεζηζκέλε ζαο θξέκα, ζα ζαο θνζηίζεη ιηγάθη αθξηβφηεξα, γηαηί δελ ππάξρεη ηέηηα ζηνλ ηηκνθαηάινγν.

Ο ηίξιηηο έβαιε μαθληθά ηα γέιηα. — Βληάμεη, είπε. Αελ πεηξάδεη. αο επραξηζηψ. Σν ηξέλν μεθίλεζε αξγά. Ο ηίξιηηο παξαηεξνχζε φια ηα παξάζπξα, κα ην πξφζσπν ηεο Καη δελ ην

είδε: Ίζσο είρε ρσζεί ζηε γσληά ηνπ θνππέ, ζαλ πνληηθίλα, κε ηα κσξά ηεο. πλφδεςε κε ηα κάηηα ηνπ ην ηξέλν πνπ έθεπγε θαη ζεθψζεθε απ' ην ηξαπέδη. Σελ θξέκα δελ ηελ

έθαγε, ήπηε φκσο ηνλ θαθέ. Ο Μφινηνθ θάιεζε ηνλ πξεζβεπηή ηεο Μεγάιεο ΐξεηαλίαο ζεξ Άξηζηκπαιλη Καξ ζην Κξεκιίλν γηα

ηηο νρηψ ην βξάδπ. Αελ θάιεζε ν Μφινηνθ ηνλ πξεζβεπηή ησλ ΔΠΏ Υάξηκαλ, μέξνληαο πσο ν Καξ ήηαλ έκπεηξνο θαηάζθνπνο θαη ηε ζπδήηεζε καδί ηνπ ζα κπνξνχζε λα ηελ θάλεη ρσξίο εθείλε ηε δφζε ηνπ παξαπαλίζηνπ ζπλαηζζεκαηηζκνχ, πνπ ζπλήζσο έκπαδε ζηελ θνπβέληα ν Υάξηκαλ.

Ώθνχ πάηεζε ηξεηο θνξέο κε ηα δπν ηνπ δάρηπια ηε ραξηνλέληα πίπα ηνπ ηζηγάξνπ «Καδκπέθ», ν Μφινηνθ ην άλαςε. Βίρε ηε θήκε ηνπ καληψδε θαπληζηή θη αο κε ξνπθνχζε πνηέ κέζα ηνπ ηνλ θαπλφ. Φάλεθε ππνγξακκηζκέλα μεξφο ζηε ζπλνκηιία ηνπ κε ηνλ Καξ θαη ηα ζνπβιεξά καχξα κάηηα ηνπ γπάιηδαλ, πίζσ απ' ηα δαζθαιίζηηθα καηνγπάιηα, θαηζνχθηθα θη επηθπιαθηηθά. Δ ζπλνκηιία ήηαλ ζχληνκε. Ο Καξ δηάβαζε ηε λφηα πνπ ηνπ παξάδνζε ν δηεξκελέαο ηνπ ππνπξγνχ, ν Πάβινθ, θη είπε φηη ζα θνηλνπνηνχζε ρσξίο θαζπζηέξεζε ην θείκελν ηεο ζηελ θπβέξλεζε ηεο απηνχ κεγαιεηφηεηαο.

«Βπηβεβαηψλνληαο ηε ιήςε ηεο επηζηνιήο αο... ζρεηηθά κε ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο ζηε ΐέξλε κεηαμχ ηνπ ζηξαηεγνχ ΐνιθ θαη αμησκαηηθψλ απφ ην επηηειείν ηνπ ζηξαηάξρε Ώιεμάληεξ, νθείισ λα ζαο πσ, φηη ε ζνβηεηηθή θπβέξλεζε ζην ζέκα απηφ βιέπεη φρη παξεμήγεζε, αιιά θάηη ρεηξφηεξν.

Ώπφ ηελ επηζηνιή αο ηεο 12 Μάξηε, φπσο θαη απφ ην ζπκπιεξσκαηηθφ ηειεγξάθεκα ηεο 11 Μάξηε ηνπ ζηξαηάξρε Ώιεμάληεξ πξνο ην Βληαίν Βπηηειείν, θαίλεηαη φηη ν γεξκαλφο ζηξαηεγφο ΐνιθ θαη ηα άηνκα πνπ ηνλ ζπλνδεχνπλ έθηαζαλ ζηελ ΐέξλε γηα ηε δηεμαγσγή κε εθπξφζσπνπο ηεο αγγινακεξηθάληθεο δηνίθεζεο δηαπξαγκαηεχζεσλ γηα ηελ θαηάζεζε ησλ φπισλ ησλ γεξκαληθψλ ζηξαηεπκάησλ ζηε ΐφξεηα Εηαιία. ηαλ ε ζνβηεηηθή θπβέξλεζε δήισζε πσο είλαη απαξαίηεηε ε ζπκκεηνρή ζ' απηέο ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο εθπξνζψπσλ ηεο ζνβηεηηθήο ζηξαηησηηθήο δηνίθεζεο, έιαβε άξλεζε πάλσ ζ' απηφ ην ζέκα

Έηζη, ζηε ΐέξλε, ζηε δηάξθεηα δπν εβδνκάδσλ, πίζσ απφ ηελ πιάηε ηεο νβηεηηθήο Έλσζεο, πνπ ζεθψλεη ην θχξην βάξνο ηνπ πνιέκνπ θαηά ηεο Γεξκαλίαο, δηεμάγνληαη δηαπξαγκαηεχζεηο αλάκεζα ζε εθπξφζσπνπο ηεο γεξκαληθήο ζηξαηησηηθήο δηνίθεζεο, απ' ηε κηα πιεπξά, θαη αληηπξφζσπνπο ηεο αγγιηθήο θαη ηεο ακεξηθάληθεο δηνίθεζεο απ' ηελ άιιε. Δ ζνβηεηηθή θπβέξλεζε ην ζεσξεί απηφ ηειείσο αλεπίηξεπην... ΐ. Μφινηνθ».

Δ αληίδξαζε ηνπ Μπφξκαλ ζηελ αλαθνξά ηνπ ηίξιηηο γηα ηηο ιεπηνκέξεηεο ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ ηνπ ΐνιθ θαη ηνπ Νηάιεο ήηαλ απξφζκελε. Ο Μπφξκαλ δνθίκαδε έλα εθδηθεηηθφ αίζζεκα ραξάο. αλ αλαιπηηθφο πνπ ήηαλ, έλησζε πσο ε ραξά ηνπ εθείλε έκνηαδε κε θείλε πνπ ραξαθηεξίδεη ηηο δειφθζνλεο ψξηκεο γπλαίθεο.

Ο Μπφξκαλ πίζηεπε ζηελ ςπρνζεξαπεία. Πνηέ ζρεδφλ δελ έπαηξλε θάξκαθα. Γδπλφηαλ ηζίηζηδνο, πίεδε ηνλ εαπηφ ηνπ λα κπεη ζε θαηάζηαζε έθζηαζεο θαη επηθέληξσλε ηε ζέιεζή ηνπ ζην αξξσζηεκέλν ζεκείν ηνπ νξγαληζκνχ ηνπ. Γηάηξεπε ηελ ππψδε θπλάγρε κέζα ζε κηα κέξα, ην θξπνιφγεκα ην πεξλνχζε ζην πφδη, ήμεξε λα γηαηξεχεη ην θζφλν, λα ζπάεη κέζα ηνπ ηε κειαγρνιία, θαη θαλέλαο δελ ήμεξε φηη ζηα ληάηα ηνπ απηφο ν άλζξσπνο έπαζρε απφ θνβεξέο θξίζεηο ππνρνλδξίαο. Μπνξνχζε επίζεο θαη γηάηξεπε αθφκα θαη ηνχηε ηελ αλάξκνζηε ραξά, πνπ είρε αλάςεη κέζα ηνπ.

—Μπφξκαλ εδψ, είπε ν ξατρζιάηηεξ ζην ηειέθσλν. Γεηα ζαο, Καιηελκπξίλεξ. Παξαθαιψ λα 'ξζεηε εδψ, ακέζσο.

«Ναη, ζπλέρηζε ην ζπιινγηζκφ ηνπ ν Μπφξκαλ, πξέπεη λα ελεξγήζσ πξνζερηηθά,δηακέζνπ ηνπ Καιηελκπξίλεξ. Καη ζηνλ Καιηελκπξίλεξ δε ζα πσ ηίπνηα, ζα ηνπ δεηήζσ κφλν λα θαιέζεη γηα δεχηεξε θνξά ηνλ ΐνιθ ζην ΐεξνιίλν, ζα ηνπ πσ ηνπ Καιηελκπξίλεξ, φηη ν ΐνιθ, ζχκθσλα κε πιεξνθνξίεο πνπ έρσ, πξνδίλεη ηνλ ξατρζθχξεξ. ζα ηνπ δεηήζσ λα κελ πεη ηίπνηα ζην θίιν κνπ ηνλ Υίκιεξ, γηα λα κελ πιεγσζεί γηα ην ηίπνηα, ζα δηαηάμσ ηνλ Καιηελκπξίλεξ λα ζπιιάβεη ηνλ ΐνιθ θαη λα ηνπ βγάιεη φιε ηελ

αιήζεηα. Κη φηαλ πηα ζα 'ρεη κηιήζεη ν ΐνιθ θη αθνχ πξσηνθνιιεζεί ε θαηάζεζή ηνπ θαη κνπ ηε θέξεη πξνζσπηθά ν Καιηελκπξίλεξ ζην γξαθείν κνπ, ζα ηε δείμσ ζηνλ θχξεξ. Κη απηφ ζα είλαη ην ηέινο ηνπ Υίκιεξ. Έηζη ζα κείλσ κφλν εγψ ζηκά ζηνλ Υίηιεξ. Ο Γθέκπειο είλαη έλαο πζηεξηθφο, δε ινγαξηάδεηαη απηφο, αιιά νχηε θαη μέξεη ηα φζα μέξσ εγψ. Ο Γθέκπειο έρεη ηδέεο κπφιηθεο θαη ιεθηά θαζφινπ. Βλψ ζε κέλα ζα απνκείλνπλ θη νη δηθέο ηνπο νη ηδέεο θαη ηα θνκκαηηθά ιεθηά. Αε ζα επαλαιάβσ ηα δηθά ηνπο ιάζε θαη ζα ληθήζσ».

πσο θαη θάζε άιινο άλζξσπνο ηνπ κεραληζκνχ, πνπ είρε δνπιέςεη «ππφ ηνλ θχξεξ» πνιιά ρξφληα, ν Μπφξκαλ ζηνπο ζπιινγηζκνχο ηνπ έθαλε έλα κφλν ιάζνο: ζεσξνχζε πσο απηφο φια ηα κπνξεί, φια ηα μέξεη, θη φια ηα αληηιακβάλεηαη πην ζθαηξηθά ζε ζχγθξηζε κε ηνπο αληαγσληζηέο ηνπ. ζεσξψληαο ηνλ εαπηφ ηνπ ηδενινγηθφ νξγαλσηή ηνπ εζληθνζνζηαιηζηηθνχ θηλήκαηνο, ν Μπφξκαλ αληηκεηψπηδε «αθ' πςεινχ» ηηο ιεπηνκέξεηεο, ηα κεξηθφηεξα ζέκαηα, κε δπν ιφγηα φια εθείλα πνπ ζπλζέηνπλ ηελ έλλνηα ηνπ «επαγγεικαηηζκνχ».

Ώπηφ θαη ηνλ έθαςε. Ο Καιηελκπξίλεξ, θπζηθά, δελ είπε ηίπνηα ζηνλ Υίκιεξ, αθνχ ηέηηα ήηαλ ε εληνιή ηνπ ξατρζιάηηεξ. Έδνζε δηαηαγή λα μαλάξζεη ακέζσο απφ ηελ Εηαιία ν Καξι ΐνιθ. ηνλ πειψξην κεραληζκφ ηεο ΓΑΏΏ ηίπνηα δελ πεξλνχζε ρσξίο λα ην αληηιεθηεί ν Μίιεξ θη ν έιελκπεξγθ. Ο αζπξκαηηζηήο ηνπ επηηειείνπ ηνπ Καιηελκπξίλεξ, πνπ ήηαλ θαη πιεξνθνξηνδφηεο ηνπ έιελκπεξγθ, εηδνπνίεζε ηνλ αλεπίζεκν αξρεγφ ηνπ γηα ην εμαηξεηηθά απφξξεην ηειεγξάθεκα πνπ ζηάιζεθε ζηελ Εηαιία: «Βμαζθαιίζηε ηελ αλαρψξεζε ηνπ ΐνιθ γηα ην ΐεξνιίλν», Ο έιελκπεξγθ θαηάιαβε: ζπλαγεξκφο. Σα άιια ήηαλ επθνιφηεξα: Δ ππεξεζία θαηαζθνπείαο δε ρξεηαδφηαλ λα θάλεη θαη πνιιή δνπιηά γηα λα κάζεη πνηα αθξηβψο κέξα θαη ψξα ζα πεηνχζε ν ΐνιθ γηα ην ΐεξνιίλν. ην αεξνδξφκην ηνπ Σέκπειρνθ ηνλ πεξίκελαλ δπν απηνθίλεηα: Έλα ηεο θπιαθήο, κε ζσξαθηζκέλεο πφξηεο θαη κε ηξεηο γνξίιεο απφ ηε θξνπξά ηεο ππφγεηαο θπιαθήο ηεο Γθεζηάπν, θη έλα πνπ κέζα ηνπ θαζφηαλ ν κπξηγθαληελθχξεξ ησλ Βο-Βο θαη αξρεγφο ηεο πνιηηηθήο θαηαζθνπείαο ηνπ Ράηρ ΐάιηεξ έιελκπεξγθ. Καη πξνο ηε ζθάια ηνπ αεξνπιάλνπ βάδηδαλ νη ηξεηο γνξίιεο κε ηηο έθθπιεο θάηζεο θαη ηηο καχξεο ζηνιέο, αιιά θαη ν ιεπηφο δηαλννχκελνο, ν σξαίνο θαη ληπκέλνο εηδηθά γηα ηελ πεξίζηαζε κε ηελ θνκςή ζηνιή ηνπ ζηξαηεγνχ, έιελκπεξγθ. ηελ πφξηα ηνπ «ληνξληέ» θφιιεζαλ ηε ζθάια, θη αληί γηα ρεηξνπέδεο ηα θξχα ρέξηα ηνπ ΐνιθ ηα 'ζθημαλ ηα δπλαηά δάρηπια ηνπ έιελκπεξγθ.

Οη γθεζηαπίηεο ηεο θξνπξάο ηεο θπιαθήο, κπξνζηά ζε θείλν ην ζέακα, δελ απνηφικεζαλ λα ζπιιάβνπλ ηνλ ΐνιθ, αξθέζηεθαλ λα παξαθνινπζήζνπλ ην απηνθίλεην ηνπ έιελκπεξγθ. Ο κπξη-γθαληελθχξεξ ησλ Βο-Βο νδήγεζε ηνλ νκπεξγθξνππελθχξεξ ησλ Βο-Βο ΐνιθ ζην δηακέξηζκα ηνπ ζηξαηεγνχ Φφγγειατλ, πξνζσπηθνχ εθπξφζσπνπ ηνπ Υίκιεξ ζην αξρεγείν ηνπ θχξεξ. Σν φηη εθεί βξηζθφηαλ θηφιαο ν Υίκιεξ δε ζα ηνλ ζηακαηνχζε ηνλ Μπφξκαλ. 'Ώιιν ηνλ ζηακάηεζε: Ο Φφγγειατλ ήηαλ παληξεκέλνο κε ηελ αδειθή ηεο Βχαο Μπξάνπλ, θη έηζη, ήηαλ άκεζνο ζπγγελήο ηνπ Υίηιεξ. Ο θχξεξ κάιηζηα ζαλ έπηλαλ ηζάη ηνλ έιεγε «ν αγαπεηφο κνπ κπαηδαλάθεο»...

Ο Υίκιεξ, αθνχ πξψηα έβαιε ζηε δηαπαζψλ ην ξαδηφθσλν, έκπεμε ηηο θσλέο ζηνλ ΐνιθ: — Υαληαθψζαηε ηελ πξνζπάζεηα θαη κε εθζέζαηε θηφιαο, ην αληηιακβάλεζηε απηφ ή φρη; Πψο έκαζαλ

ν Μπφξκαλ θη ν Καιηελκπξίλεξ γηα ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο ζαο; Πψο κπφξεζαλ θαη ηα κπξίζηεθαλ φια απηά ηα ιαγσληθά ηνπ άηηκνπ ηνπ Μίιεξ;

Ο έιελκπεξγθ πεξίκελε ψζπνπ λα μεζπάζεη γηα ηα θαιά ν Υίκιεξ, θη χζηεξα πνιχ ήξεκα θαη ρακειφθσλα είπε:

—Ρατρζθχξεξ, ζα ζπκάζηε^ ίζσο, πσο φιεο ηηο ιεπηνκέξεηεο απηήο ηεο ππφζεζεο ηηο είρα αλαιάβεη εγψ. Ώπ' ηε δηθή κνπ κεξηά ε θάιπςε ηνπ εγρεηξήκαηνο είλαη εληάμεη! Βίρα εηνηκάζεη θαη ηελ ηζηνξία γηα ηνλ ΐνιθ ζε πεξίπησζε εκπινθήο: Ο ΐνιθ δηείζδπζε ζηηο γξακκέο ησλ ζπλσκνηψλ, πνπ πξαγκαηηθά ςάρλνπλ γηα ηξφπνπο ρσξηζηήο εηξήλεο ζηε ΐέξλε. ιεο ηηο ιεπηνκέξεηεο ζα ηηο ζπκθσλήζνπκε ηψξα εδψ. Κη εδψ ζα γξάςεη, κε δηθή κνπ ππαγφξεπζε, ν ΐνιθ ηελ αλαθνξά ηνπ πξνο εζάο, γηα ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο κε ηνπο ακεξηθάλνπο, πνπ ηηο μεζθεπάζακε εκείο, ε θαηαζθνπεία ησλ Βο-Βο.

Ο Μπφξκαλ θαηάιαβε πσο ην είρε ράζεη ην παηρλίδη, φηαλ ν Υίκιεξ θη ν έιελκπεξγθ κε ηνλ ΐνιθ βγήθαλ απφ ην γξαθείν ηνπ θχξεξ. θίγγνληαο ην ρέξη ηνπ ΐνιθ θαί «επραξηζηψληαο ηνλ εηιηθξηλά γηα ηε γελλαηφηεηα θαη ηελ πίζηε ηνπ», ν Μπφξκαλ θαινζθεθηφηαλ, αλ άμηδε πηα ηνλ θφπν λα θαιέζεη ηνλ ηίξιηηο θαη λα ηνλ θέξεη ηεη-α-ηεη κε ηνχην ην γαιαηνκνχξε παιηάλζξσ- πν, ηνλ ΐνιθ, πνπ πξφδηλε ηνλ θχξεξ ζηε ΐέξλε. Σν δνχιεπε απηφ ζην κπαιφ ηνπ θη αξγφηεξα, ηφηε πνπ ν Υίκιεξ έθπγε κε ηε ζπκκνξία ηνπ επραξηζηεκέλνο γηα ηε λίθε ηνπ ελάληηα ζ' απηφλ, ηνλ Μπφξκαλ.

Αελ κπφξεζε λα θαηαιήμεη ζε κηα νξηζκέλε απφθαζε. Καη ηφηε ζπκήζεθε ηνλ Μίιεξ. «Ναη, λαη, είπε κέζα ηνπ, πξέπεη λα ηνλ θαιέζσ απηφλ ηνλ άλζξσπν, ζα" θνπβεληηάζσ κε ηνλ Μίιεξ φιεο ηηο δπλαηφηεηεο, ζα κηιήζσ καδί ηνπ θαη γηα ηνλ ηίξιηηο. Έηζη θη αιιηψο κνπ απφκεηλε έλα αηνχ, νη πιεξνθνξίεο ηνπ ηίξιηηο. Καη ζα βξνληήζνπλ ζαλ θεξαπλνί ζην θνκκαηηθφ δηθαζηήξην πνπ ζα πεξάζσ ηνλ ΐνιθ.

— Βδψ Μπφξκαλ, είπε πληρηά ζηνλ ηειεθσλεηή. Καιέζηε κνπ εδψ ηνλ Μίιεξ. «Προζφπηθό θαη απόρρεηο ΏΠΟ ΣΟΝ ΠΡΧΘΤΠΟΤΡΓΟ t ΐ. ΣΏΛΕΝ, ΠΡΟ ΣΟΝ ΠΡΟΒΑΡΟ θ. Φ. ΡΟΤΓΐΒΛΣ

1. ...Πνηέ δελ είρα ακθηβνιίεο γηα ηελ εληηκφηεηα θαη ηε ζηγνπξηά αο, φπσο θαη γηα ηελ εληηκφηεηα θαη ηε ζηγνπξηά ηνπ θ. Σζφξηζηι. Σψξα ιφγνο γίλεηαη γηα ην γεγνλφο φηη θαηά ηε κεηαμχ καο αιιεινγξαθία,

δηαπηζηψζεθε δηαθνξά ζηηο απφςεηο γηα ην ηη κπνξεί λα επηηξέςεη ζηνλ εαπηφ ηνπ ν ζχκκαρνο απέλαληη ζηνλ άιιν ζχκκαρν, θαη ηη δελ πξέπεη λα επηηξέςεη ζηνλ εαπηφ ηνπ. Βκείο, νη ξψζνη, ζεσξνχκε φηη ζηε ζεκεξηλή θαηάζηαζε ζηα κέησπα, ηψξα πνπ ν ερζξόο βξίζθεηαη κπξνζηά ζηελ αλάγθε ηεο ζπλζεθνιφγεζεο, ζε νπνηαδήπνηε ζπλάληεζε κε ηνπο γεξκαλνύο πάλσ ζε ζέκαηα ζπλζεθνιφγεζεο, εθπξνζψπσλ ελφο απφ ηνπο ζπκκάρνπο, ζα πξέπεη λα έρεη εμαζθαιηζηεί ε ζπκκεηνρή ζ' απηή ηε ζπλάληεζε εθπξνζψπσλ ηνπ άιινπ ζπκκάρνπ. Βλ πάζε πεξη-πηψζεη, απηφ είλαη νπσζδήπνηε απαξαίηεην, φηαλ ν ζχκκαρνο απηφο επηδηψθεη ζπκκεηνρή ζε κηα ηέηηα ζπλάληεζε. Οη ακεξηθάλνη φκσο θαη νη εγγιέδνη ζθέθηνληαη δηαθνξεηηθά, ζεσξψληαο φρη ζσζηή ηε ξψζηθε άπνςε. Καη μεθηλψληαο απ* απηή ηελ αληίιεςε, αξλήζεθαλ ζηνπο ξψζνπο ην δηθαίσκα ζπκκεηνρήο θαηά ηε ζπλάληεζε κε ηνπο γεξκαλνχο ζηελ Βιβεηία. αο έρσ ήδε γξάςεη θαη δε ζεσξψ πεξηηηφ λα ην επαλαιάβσ, φηη νη ξψζνη ζε παξφκνηα ζέζε δε ζα αξλνχληαλ ζε θακηά πεξίπησζε ζηνπο ακεξηθάλνπο θαη ζηνπο εγγιέδνπο ην δηθαίσκα ζπκκεηνρήο ζε κηα ηέηηα ζπλάληεζε. Βμαθνινπζψ λα ζεσξψ ηε ξψζηθε άπνςε ζαλ ηε κνλαδηθά ζσζηή, αθνχ απνθιείεη θάζε δπλαηφηεηα ακνηβαίσλ ππνςηψλ θαη δε δίλεη ζηνλ ερζξφ ηε δπλαηφηεηα λα ζπείξεη αλάκεζά καο ηε δπζπηζηία.

2. Απζθνιεχνκαη λα ζπκθσλήζσ κε ηελ άπνςε φηη ε απνπζία ηεο αληίζηαζεο ησλ γεξκαλψλ ζην δπηηθφ κέησπν νθείιεηαη κφλν θαη κφλν ζην γεγνλφο φηη έρνπλ πηα ζπληξηβεί. Οη γεξκαλνί έρνπλ ζην αλαηνιηθφ κέησπν 147 κεξαξρίεο, ζα κπνξνχζαλ, ρσξίο δεκηά γηα ηνλ εαπηφ ηνπο, λα απνζχξνπλ απφ ην αλαηνιηθφ κέησπν 15-20 κεξαξρίεο θαη λα ηηο κεηαθέξνπλ γηα ελίζρπζε ησλ ζηξαηεπκάησλ ηνπο ζην δπηηθφ κέησπν. Ώιιά νη γεξκαλνί δελ ην έθαλαλ απηφ, νχηε θαη ζα ην θάλνπλ. πλερίδνπλ λα ρηππηνχληαη απεγλσζκέλα κε ηνπο ξψζνπο γηα θάπνην αζήκαλην ζηδεξνδξνκηθφ ζηαζκφ Γεκιηάληηζα ζηελ Σζερνζινβαθία, ζηαζκφ πνπ ηνπο ρξεηάδεηαη φζν θαη ηα θαηαπιάζκαηα ζηνλ πεζακέλν. Ώληίζεηα, ρσξίο ηελ παξακηθξή αληίζηαζε παξαδίλνπλ ζπνπδαίεο πφιεηο ζην θέληξν ηεο Γεξκαλίαο, φπσο ην ζλακπξηθ, ην Μαλράηκ, ην Κάζει. ζα ζπκθσλήζεηε, πσο κηα ηέηηα ζπκπεξηθνξά ησλ γεξκαλψλ είλαη πεξηζζφηεξν απφ παξάμελε θαη αθαηαλφεηε.

3. ζν γηα ηνπο πιεξνθνξηνδφηεο κνπ, αο δηαβεβαηψλσ φηη είλαη πνιχ έληηκνη θαη λεθάιηνη άλζξσπνη, εθπιεξψλνπλ ηα θαζή- θνληά ηνπο πξνζερηηθά θαη δελ έρνπλ ηελ πξφζεζε λα πξνζβάινπλ θαλέλα. Σνπο αλζξψπνπο απηνχο ηνπο έρνπκε δνθηκάζεη ζηελ πξάμε πνιιέο θνξέο...».

Ο ηίξιηηο έιαβε δηαηαγή απφ ηνλ έιελκπεξγθ λα επηζηξέςεη ζην Ράηρ. Ήηαλ απαξαίηεηε ε πξνζσπηθή ηνπ αλαθνξά ζηνλ θχξεξ γηα ηε δνπιηά πνπ είρε θάλεη ψζηε λα καηαησζνχλ «νη πξνδνηηθέο δηαπξαγκαηεχζεηο ηνπ επηφξθνπ» ιαγθ ζηε ΐέξλε.

Ο ηίξιηηο δελ κπνξνχζε λα ηαμηδέςεη ζην ΐεξνιίλν, γηαηί απφ κέξα ζε κέξα πεξίκελε λα 'ξζεη ζχλδεζκνο απφ ην Κέληξν. Αελ ήηαλ δπλαηφ λα ζπλερίζεη ην έξγν ηνπ ρσξίο λα 'ρεη ζίγνπξε επαθή. Ο εξρνκφο ηνπ ζπλδέζκνπ ζα ζήκαηλε επίζεο, φηη ην ζέκα ηεο Καη είρε ηαθηνπνηεζεί θη φηη ε αλαθνξά ηνπ είρε θηάζεη ζηα αλψηαηα θιηκάθηα, σο ην Πνιηηηθφ Γξαθείν. Ώγφξαδε ζνβηεηηθέο εθεκεξίδεο θαη ηνπ πξνμελνχζε θαηάπιεμε δηαπηζηψλνληαο φηη ζηελ παηξίδα φινη πίζηεπαλ πσο νη κέξεο ηνπ Ράηρ ήηαλ πηα κεηξεκέλεο θαη πσο δελ πξνβιέπεηαη ηίπνηα ην απξφζκελν.

Βλψ απηφο, φζν θαλέλαο άιινο, ηδηαίηεξα ηψξα πνπ είρε δηεηζδχζεη ζην κπζηηθφ ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ κε ηε Αχζε θαη γλψξηδε απ' ηα κέζα ην δπλακηθφ ηνπ γεξκαληθνχ ζηξαηνχ θαη ηεο βηνκεραλίαο, θνβφηαλ ηα ηξαγηθά απξφζκελα, θη φζν πεξλνχζαλ νη κέξεο, ηφζν πεξηζζφηεξν αλεζπρνχζε.

Καηαιάβαηλε πσο, επηζηξέθνληαο ζην ΐεξνιίλν, έρσλε κφλνο ηνπ ην θεθάιη ηνπ ζηε ζειηά. Σν λα επηζηξέςεη εθεί κφλν θαη κφλν γηα λα εμνλησζεί, δελ είρε θαλέλα λφεκα. Ο ηίξιηηο είρε κάζεη λα θνπβεληηάδεη γηα ηε δηθή ηνπ δσή ζαλ θάπνηνο ηξίηνο, λα ηε βιέπεη ζαλ θάηη πνπ ππάξρεη άζρεηα απ' ηνλ ίδην. Σν λα γπξίζεη εθεί, έρνληαο ζίγνπξε ζχλδεζε πνπ ζα ηνπ εμαζθάιηδε γξήγνξε θαη ζηαζεξή επαθή κε ηε Μφζρα, απηφ βέβαηα είρε λφεκα. Ώιιηψηηθα ζα κπνξνχζε λα βγεη πηα απ' ην παηρλίδη. Σε δνπιηά ηνπ ηελ είρε θάλεη. 17.3.1945 (ψξα 22 θαη 57 ιεπηά)

πλαληήζεθαλ ζην λπρηεξηλφ κπαξ, φπσο είρε ζπκθσλεζεί. Μηα πεηαινχδα ηεο λχρηαο είρε θνιιήζεη ζηνλ ηίξιηηο. Μεζπζκέλε, ρνληξή θαη φκνξθε, πφξλε. ιε ηελ ψξα ηνπ ςηζχξηδε:

— Γηα καο ηνπο καζεκαηηθνχο ιέλε πσο είκαζηε παμηκάδηα! Φέκαηα! ηνλ έξσηα εγψ είκαη Ώτλζηάηλ! ε γνπζηάξσ θαη ζε ζέισ, γθξηδνκάιιε κνπ πεληάκνξθε!

Ο ηίξιηηο δελ κπνξνχζε λα ηελ μεθνξησζεί. Βίρε γλσξίζεη ηε θσλή ηνπ ζπλδέζκνπ ζην ηειέθσλν, είρε ηδεί ηε δηαθξηηηθή ηζάληα θαη ην ζπλζεκαηηθφ πνξηνθφιη, αιιά δελ κπνξνχζε λα μεθχγεη απφ ηε καζεκαηηθίλα.

— ΐγεο έμσ ζην δξφκν, είπε ν ηίξιηηο. ζα βγσ θη εγψ πίζσ ζνπ.

Ο ζχλδεζκνο ηνπ είπε, φηη ην Κέληξν δελ κπνξεί λα επηκέλεη ζε επηζηξνθή ηνπ Γηνχζηαο ζηε Γεξκαλία, θαηαλνψληαο πφζν δχζθνιν ζα ήηαλ θάηη ηέηην κε ηελ θαηάζηαζε πνπ είρε δεκηνπξγεζεί ηψξα θαη θαηαιαβαίλνληαο ηνλ θίλδπλν πνπ ηνλ απεηινχζε. Ώιιά αλ ν Γηνχζηαο λνκίδεη φηη ζα κπνξέζεη λα ηα βγάιεη πέξα, ην Κέληξν, θπζηθά, ζα ην ελδηέθεξε ε επηζηξνθή ηνπ ζηε Γεξκαλία. Πάλησο ην Κέληξν αθήλεη ηελ ηειηθή απφθαζε ζηελ θξίζε ηνπ ζχληξνθνπ Γηνχζηαο, πιεξνθνξψληαο ηνλ επίζεο, φηη ε δηνίθεζε εηζεγήζεθε ζηελ αλψηαηε επηηξνπή άκπλαο θαη ζην Πξνεδξείν

_ ηνπ Ώλψηαηνπ νβηέη ηελ παξαζεκνθφξεζε ηνπ Γηνχζηαο κε ηνλ ηίηιν ηνπ Ήξσα ηεο νβηεηηθήο Έλσζεο γηα ηελ επηηπρία ηνπ ζηελ αλαθάιπςε ηεο επηρείξεζεο «ηαπξφιεμν». Ώλ ν ζχληξνθνο Γηνχζηαο ζεσξήζεη φηη κπνξεί λα επηζηξέςεη ζηε Γεξκαλία, ζα ηνπ ζηείινπλ ζχλδεζε. Απν αζπξκαηηζηέο, εγθαηαζηεκέλνη ζην Πφηζληακ θαη ζην ΐέληηλγθ ζα κπνπλ ζηε δηάζεζή ηνπ. Οη γηάθθεο απηέο είλαη ζίγνπξεο. Βίραλ «θνλζεξβαξηζηεί» πξηλ απφ δπν ρξφληα. *

Ο ηίξιηηο ξψηεζε ην ζχλδεζκν: — Πψο πάηε απφ ρξφλν; Ώλ έρεηε δηαζέζηκα δέθα ιεπηά, πξνιαβαίλσ λα ζαο γξάςσ έλα ιηγφινγν

ζεκείσκα. — Αέθα ιεπηά έρσ. Σν πξνιαβαίλσ ην ηξέλν γηα ην Παξίζη. Μφλν πνπ... — ζα γξάςσ ζηα γαιιηθά, ρακνγέιαζε ν ηίξιηηο. Με η' αξηζηεξφ ρέξη θαη ρσξίο δηεχζπλζε. Σε

δηεχζπλζε ηελ μέξεη ην Κέληξν. Κη απηφ ζα ην ζηείιεη ην ζεκείσκα. — Με ζαο θνβάηαη θαη λα κηιήζεη θαλέλαο, είπε ν ζχλδεζκνο. Πηάλεηε αθφκα θαη ηε ζθέςε ηνπ

άιινπ... — ρη θη έηζη! Ο ζχλδεζκνο παξάγγεηιε έλα κεγάιν πνηήξη ρπκφ πνξηνθαιηνχ θαη άλαςε ηζηγάξν. Ο ηίξιηηο ηνλ

πξφζεμε πνπ θάπληδε αδέμηα. Φαίλεηαη ηψξα ηα είρε αξρίζεη θαη δελ ηα ζπλήζηζε αθφκα ηα ηζηγάξα. Έζθηγγε θάζε ηφζν κε ηα δάθηπια ην ηζηγάξν, ιεο θη ήηαλ ε ράξηηλε πίπα ηνπ ξνχζηθνπ «Καδκπέθ».

«Ώλ ηνπ ην πσ ζα πξνζβιεζεί αλαξσηήζεθε ν ηίξιηηο, ηξαβψληαο απ' ην κπινθ ηνπ ηξία θχιια. Ώο πξνζβιεζεί, πξέπεη λα ηνπ ην πσ, γηα λα πξνζέρεη».

— Άθνπ, θίιε, ηνπ είπε. ηαλ θαπλίδεηο ηζηγάξν, λα ζπκάζαη φηη δηαθέξεη απ' ηα δηθά καο κε ηε ράξηηλε πίπα.

— Βπραξηζηψ, ηνπ απάληεζε ν ζχλδεζκνο. Ώιιά εθεί πνπ έκελα, ηα ηζηγάξα ηα θαπλίδνπλ ηψξα έηζη, παηψληαο ηα κε ηα δάρηπια.

—Βληάμεη, είπε ν ηίξιηηο, κνπ ηε θέξαηε ζηα ζβέιηα. Λεβεληηά. Με ζπκψλεηο. — Αε ζπκψλσ. Ώληίζεηα, ην εθηηκψ πνιχ πνπ ηφζν κε θξνληίδεηε... —Φξνληίδσ; μαθληάζηεθε ν ηίξιηηο. Φνβήζεθε πνπ δελ έπηαζε ακέζσο ηε ζεκαζία απηήο ηεο

ξνχζηθεο ιέμεο. «Ώγάπε κνπ, άξρηζε λα γξάθεη. Νφκηδα πσο ζα βιεπφκαζηαλ απηέο ηηο κέξεο, αιιά θαίλεηαη πσο

απηφ ζα γίλεη ιίγν αξγφηεξα...». ηαλ παξαθάιεζε ην ζχλδεζκν λα πεξηκέλεη απηά ηα ιίγα ιεπηά, ζθφπεπε λα γξάςεη ζηε άζελθα. Δ

νπηαζία ηεο πέξαζε κπξνζηά ζηα κάηηα ηνπ. Καη ε πξψηε ηνπο ζπλάληεζε ζην ξεζην- ξάλ «ΐεξζαιίεο» ηνπ ΐιαδηβνζηφθ θαη ν πεξίπαηνο ζηελ αθηή ηνχ θφιπνπ, ν πξψηνο ηνπο πεξίπαηνο ζηε δεζηή, απνπληρηηθή απγνπζηηάηηθε κέξα, πνπ απ' ην πξσί έδεηρλε πψο ζα βξέμεη θη ν νπξαλφο είρε γίλεη βαξχο, κειαληαζκέλνο, κε θνθθηλσπέο ηηο άθξεο θαη θάηαζπξνπο ηνπο νξίδνληεο, πνπ θαίλνληαη ζαλ ρπηή ζπλέρηζε ηεο ζάιαζζαο.

Βίραλ ζηαζεί γηα ιίγν ζηκά ζηνπο ςαξάδεο, κε ηηο βαξθνχιεο ηνπο κπνγηαηηζκέλεο ζαλ ηηο γηαπσλέδηθεο κε θφθθηλν-θίηξηλν- γαιάδην ρξψκα, κφλν πνπ αληίο γηα δξάθνπο νη βαξθνχιεο είραλ ζηνιηζκέλεο ηηο πιψξεο ηνπο κε δσγξαθηέο. Ξαλζέο θνπειηέο κε γαιαλά κάηηα.

Οη ςαξάδεο κφιηο είραλ βγεη απ' ηε ζάιαζζα θαη πεξίκελαλ ηα θάξα απ' ηελ αγνξά. Σα ςάξηα ηνπο έδεηρλαλ θνπηζνκνχξηθα, παρηά. Ήηαλ ζνινκνί. Έλα δεθαηεηξάρξνλν αγφξη έβξαδε ηελ θαθαβηά. Δ θιφγα ηεο θσηηάο θάληαδε θηηξηλσπή, κηα θαη ην ιηπαξφ πχξσκά ηεο είρε ξνπθήμεη κέζα ηνπ φια ηα ρξώκαηα. Καη ηνπ ρνξηαξηνχ θαη ηεο ζάιαζζαο θαη η' νπξαλνχ, αθφκα θαη ηεο θσηηάο, πνπ ζε άιιν θαηξφ ζα 'ηαλ νξαηή, γαιαδνθφθθηλε.

—ζα βγεη θαιή ε θαθαβηά; είρε ξσηήζεη ηφηε ηνπο ςαξάδεο. —Παρηά θαθαβηά, ηνπ απάληεζε ν γεξν-ςαξάο. θίγγεη θαη πξαζηλίδεη. —Αειαδή, πψο πξαζηλίδεη; ξψηεζε παξαμελεκέλε ε άζελ-

θα. —Ξαλαληψλεηο ζαλ ηελ ηξσο, ηεο απάληεζε ν γέξνο. Φέξλεη πγεία θαη ληάηα... Β, αθνχ θέξλεη ληάηα,

ζε θηηάλεη πξάζηλν βιαζηάξη. Καηαδερηείηε λα ηε δνθηκάζεηε. Σξάβεμε απ' ην ιαηκφ ηεο κπφηαο ηνπ έλα μχιηλν θνπηάιη θαη ην πξφηεηλε ζηε άζελθα. Ο Εζάγηεθ ηφηε

έλησζε θάηη ζαλ ζθίμηκν κέζα ηνπ, θνβήζεθε πσο ηνχηε ε ιεπηεπίιεπηε ζπγαηέξα ηνπ ζπληαγκαηάξρε ηνπ γεληθνχ επηηειείνπ, ε πνηήηξηα, ζ' αξληφηαλ λα «δνθηκάζεη» ηελ θαθαβηά, ή ζα θνίηαδε κε αεδία ην άπιπην θνπηάιη, αιιά ε άζελθα, επραξίζηεζε ην γεξν - υαρά, θαηάπηε κηα γνπιηά, ζνχθξσζε ηα κάηηα ηεο θαη είπε:

— ζενχιε κνπ, λφζηηκε πνπ είλαη, Μαμίκ Μαμίκηηο! Καη ξψηεζε ην γεξν - ςαξά: — Μπνξψ κηα θνπηαιηά αθφκα. — Οξίζηε, δεζπνηλίο, νξίζηε, θάηε όζο ζέιεηε, ηες απάληεζε ο γέρος. Εκείς ηελ έρνπκε

κπνπρηίζεη ηελ θαθαβηά, κας έτεη θαινκάζεη ε ζάιαζζα. — Ση όκορθα πνπ ηα ιέηε, παραηήρεζε ε άζελθα, θπζψληαο ηελ θαπηή θαθαβηά. Ποιύ όκορθα

κηιάηε, παππνχιε.

— Μα ηη ιέηε ηώρα, δεζποηλίς, γέιαζε ν γεξν-ςαξάο, δεη- ρλνληαο ηα θίηξηλα τοληρά δφληηα ηνπ. Εγώ κηιάφ απιά, έηζη φπσο η' αθούφ κέζα κνπ. ; ;

— Γη* απηφ θαη ηα ιφγηα ζαο είλαη ηφζν κεγάια, δε δείρλνπλ ηξηκκέλα, είπε ζνβαξά ε άζελθα. Ο ςαξάο μαλαγέιαζε: — Μα θαη δελ ηξίβνληαη ηα ιφγηα! Σν θαπίθη ηξίβεηαη, απφ ρέξη ζε ρέξη, ηα ιφγηα φκσο, απηά είλαη ζαλ

ηνλ αέξα, πεηνχλ κε ην θαιφ θαη βάξνο δελ έρνπλ... ...Κείλε ηε βξαδηά πήγε κε ηε άζελθα ζηα εγθαίληα κηαο έθζεζεο πηλάθσλ ηνπ δέθαηνπ έβδνκνπ

αηψλα. Οη εξγνζηαζηάξρεο Μπξίλεξ θαη Παβιφθζθη είραλ αγνξάζεη κηζνηηκήο θείλνπο ηνπο ζεζαπξνχο απφ

ηηο πηλαθνζήθεο ηνπ Εξ- θνχηζθ θαη ηεο Σζηηά. ηα εγθαίληα είρε έξζεη ν αδεξθφο ηνπ πξσζππνπξγνχ, ν Νηθνιάη Αηνλίζηεβηηο Μπεξθνχινθ, πνπ ήηαλ θαη ππνπξγφο Βμσηεξηθψλ. Κνίηαδε πξνζερηηθά ηνπο πίλαθεο, πιαηάγηδε ηε γιψζζα ηνπ, θακάξσλε, θη χζηεξα είπε:

— Οη δηθνί καο νη αηάιαληνη γξαθηάδεο φιν καο θνπαλάλ πσο εκείο ήκαζηαλ αγξηάλζξσπνη θαη απνιίηηζηνη! Να ηνη, νξίζηε, ηέηηνπο πίλαθεο δσγξαθίδακε αθφκα πξηλ δηαθφζηα ρξφληα! Καη κνηάδνπλ, σο ηελ ηειεπηαία ηνπο ιεπηνκέξεηα. Καη φπνπ έρνπλ δσγξαθηζκέλν θάκπν, ζηαξνρψξαθν κπξίδεη, φρη «βαιο κπαζηνχλη»!

—: ΐαιέο, ηνλ δηφξζσζε κεραληθά ε άζελθα. Σελ είπε ηε ιέμε πνιχ ζηγά, ζαλ απφ κέζα ηεο, αιιά ν

Μαμίκ Μαμίκηηο ηελ άθνπζε θαη ηεο έζθημε ειαθξά ηα δάρηπια. ηαλ έθπγε ν ππνπξγφο, φινη μακφιεζαλ ηηο γιψζζεο ηνπο, πεξλψληαο ζηε δηπιαλή αίζνπζα, φπνπ

πεξίκελαλ ζεξβηξηζκέλα ηα ηξαπέδηα γηα ηνπο δεκνζηνγξάθνπο. — Κη φκσο, καο ιέλε πσο δελ έρνπκε θαιιηεξγεκέλνπο άξρνληεο! έιεγε κεγαιφθσλα θάπνηνο

δεκνζηνγξάθνο. Οξίζηε, πνιηηηζκέλνο κε ην παξαπάλσ ν Μπεξθνχινθ! Καιιηεξγεκέλνο, κνξθσκέλνο! Αηαλννχκελνο!

Ο ηίξιηηο ήζειε λα ηεο γξάςεη πσο ηε ζπκφηαλ σο ηψξα εθείλε ηε λχρηα ζηελ ηατγθά, ζην θαιχβη ηνπ ρεηκαδηνχ, φπνπ εθείλε θαζφηαλ ζηκά ζην παξαζπξάθη πνπ γηα ηδάκη είρε κηα δηάθαλε θινχδα πέηξαο. Σν θεγγάξη θψηηδε νιφγηνκν θαη πειψξην, έδεηρλε ηα θξνχζηαιια ζαλ δαληέιεο, απαιέο θαη λνηθνθπξεκέλεο. Πνηέ κέρξη ηφηε δελ είρε ληψζεη θείλε ηελ αίζζεζε ηεο εξεκίαο πνπ ηνπ είρε ραξίζεη ε κνίξα απηή ηελ αλήζπρε, ηελ ηξαγηθή λχρηα...

Ήζειε λα ηεο πεη, πφζν ζπρλά, δνθίκαδε λα δσγξαθίζεη ην πξφζσπν ηεο. Καη κε κνιχβη, θαη κε λεξνκπνγηέο. Μηα θνξά πξνζπάζεζε λα ηε δσγξαθίζεη κε ιάδη, αιιά ηελ πξψηε θηφιαο κέξα ην έζθηζε ην παλί. Φαίλεηαη πσο ην ίδην ην είλαη ηεο άζελθα δελ ηε δερφηαλ ηελ περηή θαηεγνξεκαηηθφηεηα ηνπ ιαδηνχ, πνπ ζέιεη ζην πνξηξέην, φρη κφλν ηελ νκνηφηεηα, αιιά θαη ηελ απαξαίηεηε ηειείσζε, ελψ ηε άζελθα ν ηίξιηηο ηελ απνθάιππηε γηα ηνλ εαπηφ ηνπ θάζε θνξά απ' ηελ αξρή ζε θάζε κέξα ηνπ ρσξηζκνχ, ζπκήζεθε ηα ιφγηα πνπ είρε πεη εθείλε, ε δεθαεθηάρξνλε, θαη ηνλ μάθληαζε, χζηεξα απφ ηφζα ρξφληα, ην βάζνο θαη ην ράδη ηεο ζθέςεο ηεο, έλαο θάπνηνο δηζηαρηηθφο ζεβαζκφο γηα ην ζπλνκηιεηή ηεο, φπνηνο θη αλ ήηαλ απηφο. Ώθφκα θαη ζε θάηη ρσξνθχιαθεο είρε πεη ηφηε: «Νηξέπνκαη γηα ινγαξηαζκφ ζαο, θχξηνη. Οη ππνςίεο ζαο είλαη αλήζηθεο».

Ο ηίξιηηο ήζειε λα ηεο γξάςεη, πσο κηα θνξά ζην Παξίζη, ζε θάηη ζσξνχο απφ βηβιία, δηάβαζε ηπραία ζ' έλα ζηξαπαηζαξηζκέλν βηβιηαξάθη: «ζέισ λα βξεζψ ζην ζπίηη κνπ, ζηελ απεξα- λησζχλε ηεο θάκαξάο κνπ πνπ θέξλεη ζιίςε. Να κπσ, λα βγάισ ην παιηφ, λα 'ξζσ ζηα ζπγθαιά κνπ, λα κε θσηίζνπλ ηνπ δξφκνπ ηα θψηα...».

Αηαβάδνληαο εθείλεο ηηο αξάδεο, ν ηίξιηηο έθιαςε γηα δεχηεξε θνξά ζηε δσή ηνπ. Γηα πξψηε θνξά είρε θιάςεη ηφηε, πνπ γπξίδνληαο απφ ηελ πξψηε ηνπ θαηαζθνπεπηηθή απνζηνιή ζην εμσηεξηθφ, είδε ηνλ ηάθν ηνπ παηέξα ηνπ. Ο γέξνο είρε αξρίζεη κε ηνλ Πιεράλνθ καδί. Σνλ θξέκαζαλ νη ηζαξηθνί θνδάθνη ηελ άλνημε ηνπ εηθνζηέλα. Βίρε θιάςεη, φηαλ απφκεηλε κφλνο κπξνζηά ζηνλ ηάθν, έθιαςε ζαλ παηδί, κε δάθξπα θαη ιπγκνχο, αιιά δελ ην ληξεπφηαλ απηφ, κφλν πνπ λφκηδε πσο ε ιχπε ζα δνχζε κέζα ηνπ ζαλ κλήκε. Ο παηέξαο ηνπ αλήθε ζε πνιινχο αλζξψπνπο, θη απηφ ήηαλ κηα μερσξηζηή κλήκε, θη ν ηίξιηηο νχηε ήζειε λ' αθήζεη θαλέλα λα ηελ πιεζηάζεη, κα θαη δελ ην κπνξνχζε απηφ. Ώιιά ηφηε, ζην Παξίζη, κέζα ζηηο ζηίβεο ησλ βηβιίσλ είρε θιάςεη απξφζκελα γηα ηνλ ίδην ηνλ εαπηφ ηνπ. Γηαηί ζε θείλεο ηηο γξακκέο είρε βξεη ην αίζζεκα πνπ ηφζν πνιχ ηνπ ρξεηαδφηαλ θαη πνπ δελ είρε δήζεη, δελ ην είρε ληψζεη ζ' φιε ηνπ ηε δσή. Πίζσ απφ θείλεο ηηο αξάδεο είδε φια φζα ηφζν θαζαξά θαληαδφηαλ, φια φζα νλεηξεπφηαλ, αιιά θαη πνπ δελ ηα είρε δήζεη νχηε γηα έλα ιεπηφ.

Πψο λα ηεο έγξαθε ηψξα ηεο άζελθα, φηη ην θζηλφπσξν, ηε ζπκφηαλ θαιά θείλε ηε κέξα θαη ηελ ψξα, ζηηο 17 Ορηψβξε ηνπ ζαξαληαέλα, πεξλψληαο απφ ηε Φξηληξηρζηξάζε, είδε μαθληθά ηε άζελθα, θη φηη ηα ρέξηα ηνπ πάγσζαλ - μχιηαζαλ, θη φηη ηξάβεμε ίζηα θαηαπάλσ ηεο, μερλψληαο γηα κηα ζηηγκή πσο δελ έπξεπε λα ην θάλεη απηφ, θη φηη ζαλ άθνπζε ηε θσλή ηεο θαηάιαβε πσο εθείλε ε γπλαίθα δελ ήηαλ ε άζελθα, θη φκσο ηελ αθνινχζεζε, βάδηζε πίζσ ηεο, ψζπνπ ε μέλε γχξηζε δπν θνξέο θαη ηνλ είδε: ηε κηα παξαμελεκέλε θαη ηελ άιιε ζπκσκέλε.

Πψο λα ηεο έγξαθε ηψξα, φηη ηξεηο θνξέο δήηεζε ηφηε απφ ην Κέληξν λα ηνλ αλαθαιέζνπλ, θη φηη ηνπ ην είραλ ππνζρεζεί απηφ, κα άξρηζε ν πφιεκνο...

Πψο ζα κπνξνχζε ηψξα φιεο ηνπ ηηο νπηαζίεο, φια φζα πεξλνχζαλ κπξνζηά απ* ηα κάηηα ηνπ, λα ηα ρσξέζεη κέζα ζε ιφγηα;

"Ώξρηζε θη απηφο λα κεηαθξάδεη ζηίρνπο ηνπ Πάζηεξλαθ ζηα γαιιηθά, θαη λα ηνπο γξάθεη ζαλ πεδφ, αιιά χζηεξα θαηάιαβε πσο δελ έπξεπε λα ην θάλεη απηφ γηαηί ν μχπληνο ερζξφο αθφκα θαη απηνχο ηνπο ζηίρνπο κπνξεί λα ηνπο κεηαηξέςεη ζε πεηζηήξην θαηά ηνπ λένπ, πνπ πίλεη εδψ ην ρπκφ ηνπ πνξηνθαιηνχ θαη θαπλίδεη ην ηζηγάξν ζχκθσλα κε ηελ ησξηλή κφδα ηνπ ηφπνπ ηνπ. Υσξίο πνιιή ζθέςε δίπισζε θείλν ην ραξηί θαη ην 'ρσζε ζηελ ηζέπε ηνπ (ζθέθηεθε κεραληθά πσο έπξεπε λα ην θάςεη κέζα ζην απηνθίλεην), αθνχ πξψηα έγξαςε κεηά απφ θείλεο ηηο αξάδεο πνπ είραλ αξρίζεη ην γξάκκα: «...πσο πηζηεχσ,ζην πνιχ θνληηλφ κέιινλ».

Πψο λα ηεο έγξαθε ηψξα γηα ηε ζπλάληεζε κε ην γην ηνπο ζηελ Κξαθνβία ην θαινθαίξη ηεο πεξαζκέλεο ρξνληάο; Πψο λα ηεο πεη φηη ην αγφξη ηεο βξηζθφηαλ ηψξα ζηελ Πξάγα θαη πσο ε θαξδηά ηνπ θνκκαηηάδεηαη αλάκεζα ζε θείλε θαη ζην κηθξφ άζα, πνπ ρσξίο ηνλ παηέξα ηνπ είρε γίλεη κεγάινο άζα; Πψο λα ηεο κηιήζεη γηα ηελ αγάπε ηνπ θαη γηα ηνλ πφλν ηνπ πνπ δελ ηελ είρε δίπια ηνπ; Πψο λα ηεο πεη φηη πεξηκέλεη ηε κέξα πνπ ζα κπνξέζνπλ λα μαλατδσζνχλ; Οη ιέμεηο είλαη δπλαηέο κφλν γξακκέλεο ζηε ΐίβιν ή ζηνπο ζηίρνπο ηνπ Πνχζθηλ... Αηαθνξεηηθά δελ είλαη παξά κφλν ζθνππίδηα. Κη ν ηίξιηηο απνηέιεησζε ην γξάκκα ηνπ κε ηα ιφγηα: «ε θηιψ θαη ζ' αγαπψ».

«Πψο κπνξψ λα εθθξάζσ κε ιέμεηο ηε ζιίςε κνπ θαη ηελ αγάπε κνπ; ζπλέρηζε λα ιέεη κέζα ηνπ. Βίλαη ηξηκκέλα απηά ηα ιφγηα, ζαλ ηα παιηά ηα λνκίζκαηα. Βθείλε κ' αγαπάεη, γη' απηφ θαη ζα πηζηέςεη θαη ηνχηεο ηηο ηξηκκέλεο κνπ δεθάξεο...

Αελ θάλεη λα ηεο γξάςσ έηζη. Πνιχ ιίγν δήζακε καδί θη εθείλε δεη ηφζν πνιχ κε ηε ζχκεζε εθείλνπ ηνπ ιίγνπ θαηξνχ πνπ πεξάζακε καδί, έζησ θη αλ ήηαλ ιίγεο κφλν κέξεο. Κη απφ κέλα αγαπάεη εθείλνλ ην καθξηλφ εαπηφ κνπ. Πψο κπνξψ ινηπφλ, λα ηεο γξάςσ έηζη;».

— Ξέξεηε, είπε ν ηίξιηηο ρψλνληαο ηα ραξηηά ζηελ ηζέπε ηνπ, δίθην έρεηε. Αελ αμίδεη λα ηα θνπβαιάηε ηνχηα δσ πέξα, κέζα απφ ηα ζχλνξα. Αίθην έρεηε. Με ζπγρσξείηε πνπ ζαο έθαγα άδηθα ηελ ψξα. 18.3.1945 (ψξα 16 θαη 31 ιεπηά)

«Πξνο ην δηεπζπληή ηνπ IV Γξαθείνπ ηεο Αηεχζπλζεο Απηνθξαηνξηθήο Ώζθάιεηαο νκπεξγθξνππελθχξεξ ησλ Βο-Βο Μίιεξ. Πξάγα.

Ώπζηεξά απφξξεην. Γξακκέλν ζε δπν αληίηππα. Ώγαπεηέ κνπ νκπεξγθξνππελθχξεξ! Μφιηο έιαβα ηελ ηζηνξηθή δηαηαγή ηνπ θχξεξ γηα ηε κεηαηξνπή θάζε πφιεο θαη θάζε ζπηηηνχ ζε

απφξζεην θξνχξην. Μειέηεζα μαλά ηελ θαηάζηαζε ζηελ Πξάγα, πνπ νθείιεη λα γίλεη — φπσο ε ΐηέλε θαη ε αιπηθή νρπξσκαηηθή γξακκή — θέληξν απνθαζηζηηθήο κάρεο θαηά ηνπ κπνιζεβηθηζκνχ.

ην έξγν ηεο κεηαηξνπήο ηεο Πξάγαο ζε πξνκαρψλα έρσ θαιέζεη ην ζπληαγκαηάξρε ηεο ζηξαηησηηθήο θαηαζθνπείαο Μπεξγθ, πνπ, φπσο γλσξίδσ, είλαη γλσζηφο ζαο απφ ην δξαζηήξην έιεγρν ηεο ππφζεζεο ηνπ ερζξνχ ηνπ έζλνπο Καλάξε. Ο Μπεξγθ κνπ δίλεη νπζηαζηηθή βνήζεηα, επεηδή καδί ηνπ δνπιεχεη ν ζηξαηνινγεκέλνο απφ ηε δηθή καο κπζηηθή ππεξεζία ξψζνο πξάθηνξαο Γθξηζάληζηθνθ, πνπ ηνλ έρεη εθηηκήζεη πνιχ ν ζπλεξγάηεο ηνπ θεληξηθνχ κεραληζκνχ ζηαληαξηελθχξεξ ησλ Βο-Βο θνλ ηίξιηηο. Ώπηφο ν Γθξηζάληζηθνθ κειεηάεη ηψξα πνιχ απνδνηηθά ηνπο αλζξψπνπο ηεο ζηξαηηάο ηνπ ΐιάζνθ θαη θηηάρλεη γηα κέλα πνιχ ελδηαθέξνληεο θαθέινπο.

Βπεηδή ην έξγν ησλ δπν απηψλ αηφκσλ έρεη ζρέζε κε αλψηεξα κπζηηθά ηνπ Ράηρ, ζα αο παξαθαινχζα λα νξγαλψζεηε έλα ζπκπιεξσκαηηθφ έιεγρν, ηφζν γηα ηνλ ζπληαγκαηάξρε Μπεξγθ, φζν θαη γηα ηνλ πξάθηνξα Γθξηζάληζηθνθ.

Παίξλσ επίζεο ην ζάξξνο λα αο παξαθαιέζσ λα κε πιεξνθνξείηε θαηά δηαζηήκαηα γηα φια ηα ζρεηηθά κε ην έξγν ηνπ IV Γξαθείνπ σο πξνο ηνλ θφκβν ηεο Πξάγαο, αληηιακβαλφκελνο βέβαηα, φηη ε δηθή κνπ απνζηνιή δελ κπνξεί θαζφινπ λα ζπγθξηζεί κε ην δηθφ ζαο πξαγκαηηθά γηγάληην έξγν γηα ηελ πξνεηνηκαζία ηεο νξηζηηθήο λίθεο καο. Υάηι Υίηιεξ! Αηθφο αο Κξνχγθεξ».

Ο Μίιεξ δηάβαζε απνξεκέλνο εθείλε ηελ επηζηνιή θη έγξαςε πάλσ ηεο εθλεπξηζκέλνο: «Γηα ηνλ Άηζκαλ. Καλέλα Μπεξγθ δελ ήμεξα θαη δελ μέξσ. Κη αθφκα πεξηζζφηεξν ξψζν Γθξηζάληζηθνθ. Οξγαλψζηε ηνλ έιεγρν θαη κε κε απαζρνιήζεηε μαλά κε ηέηηεο ιεπηνκέξεηεο απφ ηε ζνβαξή κνπ δνπιηά. Μίιεξ».

Μφιηο έιαβε ην έγγξαθν ν Άηζκαλ πξφζεμε θείλν ην ζεκείν, φπνπ ν Κξνχγθεξ έγξαθε, φηη ηνλ ξψζν Γθξηζάληζηθνθ ηνλ είρε εθηηκήζεη πνιχ ν ηίξιηηο.

Ο Άηζκαλ ηειεθψλεζε ζην αξρείν: — Παξαθαιψ λα κνπ θέξεηε φια, απνιχησο φια, ηα ζηνηρεία γηα ην ηαμίδη ηνπ ηίξιηηο ζηελ Κξαθνβία

θαη γηα ηηο επαθέο, ηνπ κε άηνκα θαηψηεξεο ξάηζαο... 18.3.1945 (ψξα 16 θαη 33 ιεπηά)

Δ κεραλή ηνπ «Υνξρ» βνχηδε ξπζκηθά θαη δπλαηά. Ο αζπξν- γάιαδνο δείθηεο ζηνλ απηνθηλεηφδξνκν έδεηρλε δηαθφζηα ζαξάληα εθηά ρηιηφκεηξα σο ην ΐεξνιίλν. Σν ρηφλη είρε ιηψζεη πηα. Δ γε έκνηαδε ζηξσκέλε κε ζθνπξηαζκέλα θχιια βαιαληδηάο. Ο αέξαο ζην δάζνο ήηαλ γαιάδηνο θαη παγσκέλνο.

«Οη δεθαεθηά ζηηγκέο ηνπ Ώπξίιε — αθνπγφηαλ απ' ην ξαδηφθσλν ην ηξαγνπδάθη ηεο Μάξηθα Ρνθ — ζ' απνκείλνπλ βαζηά ζηελ θαξδηά ζνπ. Πηζηεχσ πσο γχξσ καο, ζα 'ρνπκε πάληα κνπζηθή θαη ηα δέληξα ζα ζηξηθνγπξίδνπλ ζην ξπζκφ ηνπ βαιο, κφλν ν γιάξνο πνπ ηνλ άξπαμε ε δίλε, ζα πληγεί, φκσο εζχ δε ζα κπνξέζεηο λα ηνλ βνεζήζεηο».

Ο ηίξιηηο θξελάξηζε απφηνκα. Ο δξφκνο δελ είρε θίλεζε. Παξάηεζε ην ακάμη ηνπ, ρσξίο λα ην βγάιεη ζηελ άθξε ηνπ δξφκνπ. Μπήθε ζην δάζνο θη έθαηζε θαηάρακα. Βδψ θχηξσλε ηψξα δεηιά ην πξψην θαηαπξάζηλν ρνξηάξη. Ο ηίξιηηο ράηδεςε αλάιαθξα ην ρψκα κε ηελ παιάκε ηνπ. Καζφηαλ ψξα πνιιή θαη ράηδεπε ηε γε. Ήμεξε ηη ηνλ πεξίκελε, φηαλ ζπκθψλεζε λα γπξίζεη ζην ΐεξνιίλν. Γη* απηφ θαη είρε ην δηθαίσκα λα θάηζεη φζν ήζειε ζηελ θξχα αλνημηάηηθε γε θαη λα ηε ρατδεχεη κε ηα δπν ηνπ ρέξηα... Μφζρα - ΐεξνιίλν - Νέα Τφξθε ' 1968Γηνπιηάλ εκηφλνθ ΑΒΚΏΒΦΣΏ ΣΕΓΜΒ ΣΔ ΏΝΟΕΞΔ πέκηε έθδνζε Αεθέκβξεο 1987 ΒΚΑΟΒΕ «ΤΓΥΡΟΝΔ ΒΠΟΥΔ»