1. Βασικές έννοιες

ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

Καθηγήτρια: Β. ΠΕΚΚΑ- ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

Υποψήφια Διδάκτωρ: Σ. ΤΑΚΑΟΓΛΟΥ

Θα εξετάσουμε

Έννοια Οικονομικής επιστήμης

Οικονομικό πρόβλημα

Δέκα αρχές που χρησιμοποιούνται στην οικονομική

ανάλυση

Διάκριση σε Μικροοικονομία και Μακροοικονομία

Η λέξη οικονομία προέχεται από την αρχαία ελληνική γλώσσα:

οίκος + νόμος (από το ρήμα νέμω) = διοικώ τα του οίκου μου.

Νέμω= μοιράζω, διανέμω, διοικώ, κυβερνώ

Ένα νοικοκυριό πρέπει να λάβει πολλές αποφάσεις, για το

πώς θα μοιράσει τους ανεπαρκείς πόρους του:

Ποια μέλη θα δουλέψουν

Ποια αγαθά θα αγοράσουν

Πώς θα κατανεμηθούν οι δουλειές του σπιτιού

Πώς θα μοιραστούν τα προϊόντα που έχουν

Μια κοινωνία έχει επίσης ανεπαρκείς πόρους και πρέπει

να λάβει αποφάσεις για το πώς θα τους διανείμει:

Ποια προϊόντα θα παραχθούν και σε ποιες ποσότητες

Ποιοι παραγωγικοί συντελεστές θα απασχοληθούν

Ποια άτομα θα λάβουν από το προϊόν που παράγεται

Ποια τεχνολογία παραγωγής θα χρησιμοποιηθεί

Κύριο οικονομικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει κάθε κοινωνία είναι η

Σπανιότητα (Scarcity)

Σπανιότητα (Scarcity) σημαίνει ότι οι παραγωγικοί πόροι ή

συντελεστές παραγωγής είναι περιορισμένοι και η κοινωνία

αδυνατεί να παράγει όλα τα προϊόντα τα οποία θα μπορούσαν να

ικανοποιήσουν όλες τις ανθρώπινες ανάγκες.

Η οικονομική επιστήμη μελετά τρόπους διαχείρισης των

περιορισμένων πόρων ώστε η κοινωνία να μπορεί να απαντήσει

στα τρία βασικά προβλήματα:

Ποια προϊόντα και υπηρεσίες θα παραχθούν;

Πώς θα παραχθούν;

Πώς θα διανεμηθούν τα προϊόντα στα μέλη της κοινωνίας;

Οι παραγωγικοί συντελεστές ή πόροι είναι τα μέσα που

χρησιμοποιούνται σε κάθε παραγωγική διαδικασία και μπορούν να

κατηγοριοποιηθούν ως εξής:

Γη ή Φύση (Ν) – όλοι οι φυσικοί πόροι.

Εργασία (L)- η καταβολή ανθρώπινης προσπάθειας στην παραγωγή.

Κεφάλαιο (Κ) – όλα τα παραχθέντα μέσα παραγωγής.

1. Οι άνθρωποι επιλέγουν μεταξύ πραγμάτων που αμοιβαία

αποκλείονται.

2. Το κόστος ενός πράγματος είναι αυτά από τα οποία παραιτείται κάποιος

για να το αποκτήσει.

3. Οι ορθολογικοί άνθρωποι σκέφτονται οριακά.

4. Οι άνθρωποι ανταποκρίνονται σε κίνητρα.

5. Το εμπόριο βελτιώνει τη θέση όλων.

6. Οι αγορές είναι καλός τρόπος οργάνωσης της οικονομικής

δραστηριότητας.

7. Το κράτος μπορεί να βελτιώσει τα αποτελέσματα των αγορών

8. Το βιοτικό επίπεδο εξαρτάται από την παραγωγική ικανότητα μιας

χώρας.

9. Όταν το κράτος εκδίδει πολύ χρήμα οι τιμές αυξάνονται.

10. Η κοινωνία αντιμετωπίζει βραχυχρόνια αντίστροφη σχέση μεταξύ

πληθωρισμού και ανεργίας.

Η οικονομική ανάλυση στηρίζεται στις εξής δέκα βασικές οικονομικές αρχές:

Πώς λαμβάνονται οι

ατομικές αποφάσεις

Πώς οι άνθρωποι

αλληλεπιδρούν

μεταξύ τους

Πώς λειτουργεί η

οικονομία ως

σύνολο

1η αρχή: Οι άνθρωποι επιλέγουν μεταξύ πραγμάτων που αμοιβαία αποκλείονται.

Οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν αντισταθμιστικές σχέσεις (Trade- Offs).

There is no such thing as a free lunch

Η λήψη αποφάσεων απαιτεί συμβιβασμό και επιλογές π.χ.

•Μελέτη ή διασκέδαση

•Τρόφιμα ή ρουχισμός

•Αμυντικές δαπάνες ή δαπάνες για την υγεία

•Αποτελεσματικότητα (efficiency) ή δικαιοσύνη (equity)

•Υγεία ή οικονομία

Παράγουμε όσο περισσότερο μπορούμε Δίκαιη κατανομή

με τους περιορισμένους πόρους

2η αρχή: Το κόστος ενός πράγματος είναι αυτά από τα οποία

παραιτείται κάποιος για να το αποκτήσει.

Κόστος Ευκαιρίας ενός αγαθού είναι αυτά που θυσιάζουμε για να το

αποκτήσουμε.

Ερώτηση:

• Έστω ότι κάποιος εισάγεται στη σχολή της πρώτης προτίμησής του η

οποία βρίσκεται στην πόλη κατοικίας του. Υπάρχει περίπτωση να μην

τον συμφέρει να σπουδάσει;

• Ποιο το πραγματικό κόστος του lock down?

3η αρχή: Οι ορθολογικοί άνθρωποι σκέφτονται οριακά.

Οριακές μεταβολές: είναι μικρές μεταβολές σε ένα σχέδιο δράσης.

Ορθολογική επιλογή: Οριακό όφελος>Οριακό κόστος

Παράδειγμα: θα φάμε ένα επιπλέον κομμάτι πίτσα;

4η αρχή: Οι άνθρωποι ανταποκρίνονται σε κίνητρα.

Οριακές μεταβολές στα οφέλη ή το κόστος επιδρούν στα κίνητρα

δράσης των ανθρώπων.

Παράδειγμα: η πολιτική με τα τέλη κυκλοφορίας.

5η αρχή: Το εμπόριο βελτιώνει τη θέση όλων.

Οι ανταλλαγές προϊόντων μεταξύ νοικοκυριών και οικονομιών:

δημιουργούν ανταγωνισμό

επιτάσσουν την εξειδίκευση

μειώνουν το κόστος και βελτιώνουν τη θέση όλων.

6η αρχή: Οι αγορές είναι καλός τρόπος οργάνωσης της οικονομικής δραστηριότητας.

Στην οικονομία της αγοράς εκατομμύρια νοικοκυριά και επιχειρήσεις λαμβάνουν οικονομικές

αποφάσεις και διαμορφώνουν τις τιμές οι οποίες απαντούν στα βασικά ερωτήματα της

οικονομικής επιστήμης.

Παράδειγμα: η τιμή του i-phone

7η αρχή: Το κράτος μπορεί να βελτιώσει τα αποτελέσματα των αγορών.

Όταν οι αγορές αποτυγχάνουν να διαθέσουν αποτελεσματικά τους πόρους τους

τότε παρεμβαίνει το κράτος για να προωθήσει την αποτελεσματικότητα και τη

δικαιοσύνη.

Παράδειγμα τα δημόσια αγαθά.

8η αρχή: Το βιοτικό επίπεδο εξαρτάται από την παραγωγική ικανότητα μια χώρας.

Το βιοτικό επίπεδο μετριέται συνήθως από το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα.

Συνήθως οι διαφορές στο βιοτικό επίπεδο οφείλονται στην παραγωγικότητα.

Παραγωγικότητα (εργασίας): το προϊόν που παράγεται ανά ώρα εργασίας.

9η αρχή: Όταν το κράτος εκδίδει πολύ χρήμα οι τιμές αυξάνονται.

Πληθωρισμός είναι η τάση ανόδου του γενικού επιπέδου τιμών.

10η αρχή: Η κοινωνία αντιμετωπίζει βραχυχρόνια αντίστροφη σχέση μεταξύ

πληθωρισμού και ανεργίας.

Βραχυπρόθεσμα όταν ο πληθωρισμός ↑ τότε η ανεργία ↓.

Η Οικονομική διακρίνεται σε:

Μικροοικονομική (Microeconomics) μελετά ως μεμονωμένες μονάδες τα νοικοκυριά

και τις επιχειρήσεις και πώς αλληλεπιδρούν σε συγκεκριμένες αγορές. Μεθοδολογία

διερεύνησης: μεγιστοποίηση μιας αντικειμενικής συνάρτησης η οποία βρίσκεται σε

κάποιον περιορισμό.

Μακροοικονομική (Macroeconomics) μελετά την οικονομία ως ένα σύνολο

αλληλεξαρτώμενων μεγεθών. Μεθοδολογία διερεύνησης: αριστοποίηση της κοινωνικής

ευημερίας υπό τον περιορισμό των διαθέσιμων πόρων.

Σφάλμα σύνθεσης (Fallacy of composition) σημαίνει ότι αυτό που ισχύει για κάποια

μεμονωμένη μονάδα (μικροοικονομικό επίπεδο) δεν ισχύει κατ’ ανάγκη για το σύνολο

της οικονομίας (μακροοικονομικό επίπεδο).

Ανακεφαλαίωση

Εξετάσαμε…

Έννοια Οικονομικής επιστήμης

Οικονομικό πρόβλημα

Δέκα αρχές που χρησιμοποιούνται στην οικονομική ανάλυση

Διάκριση σε Μικροοικονομία και Μακροοικονομία