1

Πάβελ Ντιπένκο

Το κείμενο που ακολουθεί είναι μετάφραση από τα Αγγλικά του άρθρου: Pavel Dybenko της wikipedia.

Μετάφραση: Αντώνης Αρβανίτης

Πάβελ Ντιπένκο

Ο Πάβελ Εφίμοβιτς Ντιπένκο (16 Φεβρουάριου 1889 – 29 Ιουλίου 1938) ήταν Σοβιετικός

επαναστάτης και κορυφαίο στέλεχος, Ουκρανικής καταγωγής.

Πριν την στρατιωτική θητεία

Ο Πάβελ Ντιπένκο γεννήθηκε στο χωριό Lyudkovo, Novozybkov uyezd, Chernigov

guberniya, Αυτοκρατορική Ρωσία (τώρα Novozybkov, Bryansk Oblast, Russia) σε μια

Ουκρανική αγροτική οικογένεια. Το 1907 άρχισε να εργάζεται στο τοπικό Δημόσιο Ταμείο,

αλλά απολύθηκε σαν “αμφιβόλου αξιοπιστίας” λόγω των πολιτικών του δραστηριοτήτων.

Από το 1907 και μετά, ο Ντιπένκο ενεργοποιήθηκε σε μια ομάδα Μπολσεβίκων,

διανέμοντας επαναστατικά έντυπα σε όλη την περιοχή του Novozybkov – προοδευτικές

εκδόσεις, όπως η People’s Gazette και η Proletariat, που απευθύνονταν σε αντι-Τσαρικούς

συμπαθούντες.

Μετακόμισε στη Ρίγα και εργάστηκε σαν λιμενεργάτης. Προσπάθησε να αποφύγη να

καταταγεί, αλλά συνελήφθη και κατετάγη δια της βίας.

Προς την εξέγερση του Οκτώβρη 1917

Τον Νοέμβριο του 1911, κατατάχτηκε στον Στόλο της Βαλτικής. Τους πρώτους έξι μήνες

υπηρέτησε στο πλοίο “Ντβίνα”.

Το “Ντβίνα” χρησιμοποιούνταν από το Πολεμικό Ναυτικό σαν εκπαιδευτικό πλοίο για

τους νεοσύλλεκτους στην Κρονστάνδη. Άλλοτε γνωστό ως Pamiat Azova, οι ναύτες του ήταν

βετεράνοι των επαναστατικών κινήσεων του 1906.

Το 1912 εντάχθηκε στο Μπολσεβίκικο Κόμμα. Το 1915, συμμετείχε στην ανταρσία επί

του θωρηκτού Emperor Paul I. Φυλακίστηκε για έξι μήνες και στάλθηκε σαν στρατιώτης

πεζικού στο Γερμανικό μέτωπο. Εκεί συνέχισε την αντιπολεμική προπαγάνδα, και

φυλακίστηκε πάλι για 6 μήνες.

Αφέθηκε ελεύθερος μετά την επανάσταση του Φεβρουαρίου 1917, και επέστρεψε στον

Στόλο της Βαλτικής. Τον Απρίλιο του 1917, έγινε ο ηγέτης της Tsentrobalt.

2

Ο ρόλος του Ντιπένκο στην Οκτωβριανή Επανάσταση

Σαν ηγέτης της Tsentrobalt, ο Ντιπένκο έπαιξε τεράστιο ρόλο στην εξέγερση. Ήταν τα

δέκα πολεμικά πλοία που μπήκαν στην πόλη με τους δέκα χιλιάδες ναύτες του στόλου της

Βαλτικής, που στην πραγματικότητα πήραν την εξουσία στην Πετρούπολη και έριξαν την

Προσωρινή Κυβέρνηση. Οι ίδιοι ναύτες διέλυσαν δια της βίας το εκλεγμένο κοινοβούλιο της

Ρωσίας,1 και χρησιμοποίησαν πυρά πολυβόλων κατά διαμαρτυρομένων διαδηλωτών στην

Πετρούπολη. Περίπου εκατό διαδηλωτές σκοτώθηκαν, και εκατοντάδες τραυματίστηκαν. Ο

Ντιπένκο στις αναμνήσεις του ανέφερε αυτό το γεγονός ως “μερικές βολές στον αέρα”.

(Τα γεγονότα γύρω από την Συντακτική Συνέλευση τον Ιανουάριο του 1918 όπως

αναφέρονται παραπάνω, αμφισβητούνται από διάφορες πηγές. Οι παρατηρήσεις της Λουίζ

Μπράιαντ για το πολιτικό κλίμα, είναι διαθέσιμες στο βιβλίο της Six Red Months in Russia,

σελ. 60-61. Όσο για την δολοφονία διαδηλωτών στην Πετρούπολη, ειδησεογραφικά

πρακτορεία της εποχής στη Δύση ανέφεραν ότι η ατυχής απώλεια ζωής συνέβη στη Μόσχα

και όχι στην Πετρούπολη και ο αριθμός ήταν πολύ μικρότερος από αυτόν που δηλώνεται

ανωτέρω. Όσο για τις “μερικές βολές στον αέρα” υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία που να

υποδηλώνουν κάτι άλλο. Ο Πάβελ Ντιπένκο κατανόησε ότι παραδοχή της ηγεσίας των

Δεξιών Σοσιαλ-Επαναστατών, θα σήμαινε ένα βήμα πίσω από τα επιτεύγματα του

Οκτώβρη. Αυτό ήταν το κόμμα του Κερένσκι, του Τσερνόφ, και άλλων που αρνήθηκαν να

συζητήσουν τις προτάσεις της Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής των Σοβιέτ, δεν

αναγνώρισαν την Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Εργαζομένων και Εκμεταλλευομένων

Ανθρώπων, αλλά και, το πιο σημαντικό, δεν αναγνώρισαν τον Οκτώβρη και την Σοβιετική

εξουσία. Η διάλυση της Συνέλευσης ήταν αναπόφευκτη. Ο Πάβελ Ντιπένκο λέει ότι η

Συνέλευση είχε διαλυθεί όχι την εναρκτήρια ημέρα, αλλά στις 25 Οκτωβρίου. Ο ναύτης

Ζελεζνιάκοβ απλά εξετέλεσε την διαταγή της Οκτωβριανής Επανάστασης).

Κατά τις πρώτες ώρες μετά την κατάληψη των Χειμερινών Ανακτόρων, ο Ντιπένκο

προσωπικά πήγε στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και κατέστρεψε εκεί τα ντοκουμέντα σχετικά

με την χρηματοδότηση του κόμματος των Μπολσεβίκων από τις Γερμανικές στρατιωτικές

μυστικές υπηρεσίες και το Γενικό Επιτελείο του Γερμανικού Στρατού.2

(Η παραπάνω υποτιθέμενη ενέργεια εισόδου του Ντιπένκο στο Υπουργείο Δικαιοσύνης

για να καταστρέψει ντοκουμέντα, όπως λέει ο Σαβσένκο μπορεί να αμφισβητηθεί…

σύμφωνα με όλες τις εκθέσεις ο Πάβελ Ντιπένκο ήταν στο Χέλσινγκφορς [Ελσίνκι]

οργανώνοντας τις αναχωρήσεις των ναυτών για την Πετρούπολη. Από το βιβλίο Ράδιο

Οκτώβρης… Πάνω στο “Krechet” στο Χέλσινγκφορς, ο ασυρματιστής Μακάροβ παραδίνει

ένα τηλεγράφημα προς τον Πάβελ Ντιπένκο με την έκθεση του κομισάριου του “Samson”,

Γκριγκόρι Μπορίσοβ: “Προς Τσέντρομπαλτ. Όλα είναι ήρεμα στην Πετρούπολη. Η εξουσία

στα χέρια της επαναστατικής επιτροπής. Πρέπει αμέσως να έρθετε σε επαφή με την

επιτροπή μετώπου της Βόρειας Στρατιάς για να διατηρήσετε την ενότητα των δυνάμεων και

την σταθερότητα”).

Ο Ντιπένκο διορίστηκε Λαϊκός Επίτροπος (υπουργός) των ναυτικών υποθέσεων. Ο Λένιν,

ο οποίος γνώριζε αρκετά καλά τον Ντιπένκο ώστε να μην στηρίζεται σε αυτόν σαν διοικητή

του Στόλου, του ανέθεσε ένα βοηθό, έναν πρώην τσαρικό ναύαρχο που βοήθησε στη

διαχείριση των επαγγελματικών υποθέσεων του Πολεμικού Στόλου.

Στις 18 Φεβρουαρίου 1918, ο Γερμανικός στρατός προέλασε κατά της Πετρούπολης. Η

κυβέρνηση Λένιν – Τρότσκι έστειλε τον Ντιπένκο να υπερασπιστεί την Πετρούπολη από την

δύναμη του Στόλου της Βαλτικής. Η κατοπινή κομμουνιστική προπαγάνδα ισχυρίστηκε ότι

3

οι επαναστάτες ναύτες πέτυχαν μεγάλη νίκη εκεί στις 23 Φεβρουαρίου 1918. Η 23η

Φεβρουαρίου ορίστηκε “Η γενέθλιος του Ερυθρού Στρατού”. Αυτή η ημέρα γιορτάζεται στη

Ρωσία και την Ουκρανία αυτή την ημερομηνία σαν εθνική γιορτή. Η ειδική στρατιωτική

παρασημοφόρηση “20 χρόνια στον Ερυθρό Στρατό” καθιερώθηκε με αυτή την αφορμή τον

Φεβρουάριο του 1938. Ωστόσο, αυτό το μετάλλιο δεν δόθηκε ποτέ στον ίδιο τον Ντιπένκο.

Η αλήθεια είναι ότι ο Ντιπένκο και οι ναύτες του εγκατέλειψαν το πεδίο της μάχης.

Σύμφωνα με τα απομνημονεύματα του Μποντς-Μπρούγεβιτς,3 οι ναύτες βρήκαν ένα

βαρέλι καθαρό αλκοόλ και το κατανάλωσαν. Το που βρίσκονταν, ήταν άγνωστο για έναν

τουλάχιστον μήνα. Ο Λένιν έγραψε στο περίφημο άρθρο του της 25ης Φεβρουαρίου 1918,

στην απογευματινή έκδοση της Πράβδα, A lesson humiliating but necessary (Ένα μάθημα

ταπεινωτικό, αλλά αναγκαίο): Αρνήθηκαν να πολεμήσουν… αρνήθηκαν να υπερασπιστούν

την γραμμή Νάρβα,… απέτυχαν να καταστρέψουν τα πάντα καθώς υποχωρούσαν…4

Ο Λένιν πρόσθεσε: Από την άποψη της υπεράσπισης της πατρώας γης θα ήταν έγκλημα

να συγκρουστούν ένοπλα με έναν απείρως ανώτερο και καλά προετοιμασμένο εχθρό, όταν

εμείς ολοφάνερα δεν έχουμε στρατό… υπονοώντας ότι ο Ντιπένκο και οι ναύτες του

σίγουρα δεν ήταν στρατός.

Η κυβέρνηση έβγαλε διαταγή να συλλάβουν τον Ντιπένκο και να τον παραδώσουν στη

Μόσχα, όπου ίσως αντιμετώπιζε το στρατοδικείο. Την διοίκησή του ανέλαβε ο Στρατηγός

Πάρσκι.5 Τους Γερμανούς στην πραγματικότητα σταμάτησε ο πρώην τσαρικός στρατηγός

Νικολάγιεφ, ο οποίος οργάνωσε κάποιους Ρώσους στρατιώτες που υποχωρούσαν, για να

πολεμήσουν.6

Η ήττα στον Νάρβα έγινε αιτία η κυβέρνηση των Μπολσεβίκων να υπογράψει την

Συνθήκη του Μπρεστ-Λιτόφσκ. Ένα άλλο αποτέλεσμα ήταν η μεταφορά της πρωτεύουσας

των Μπολσεβίκων από την Πετρούπολη στη Μόσχα.

Τον Απρίλιο του 1918 καθαιρέθηκε από την κυβέρνηση, εκδιώχθηκε από το

κομμουνιστικό κόμμα και δικάστηκε για δειλία. Απροσδόκητα, το στρατοδικείο τον

ανακήρυξε αθώο, αφού “Όντας μη στρατιωτικός ειδικός, ήταν απόλυτα ούτε αρμόδιος,

ούτε εκπαιδευμένος για την αποστολή,… δεν ήταν έτοιμος να πολεμήσει…”.

Ο Ντιπένκο με την σύζυγό του Αλεξάνδρα Κολοντάι, όταν υπηρετούσε στον Ουκρανικό Σοβιετικό

Στρατό

Σύμφωνα με την μαρτυρία του J. Sadoul, ενός Γάλλου σοσιαλιστή ο οποίος ήταν παρών

τότε στην Μόσχα και έγραψε αναμνήσεις γι’ αυτή την περίοδο, ήταν οι σύντροφοι ναύτες

του Ντιπένκο που τον έσωσαν. Απείλησαν να ανοίξουν πυρ κατά του Κρεμλίνου και

τρομοκράτησαν τα μέλη της κυβέρνησης των Μπολσεβίκων. Η παρέμβαση της συζύγου του

Αλεξάνδρας Κολοντάι, Λαϊκής Επιτρόπου Κοινωνικής Προνοίας τότε, έπαιξε έναν ρόλο.7,8

4

Τον Απρίλιο του 1918, ο Ντιπένκο έφτασε με την Κολοντάι στη Σαμάρα, (η Κολοντάι δεν

ήταν με τον Ντιπένκο στη Σαμάρα… ήταν στην Πετρούπολη και ανακρινόταν που ήταν ο

Ντιπένκο, και απειλούνταν με σύλληψη σαν συνεργός εάν δεν ήταν ειλικρινής, οι αρχές

διαβεβαιώθηκαν ότι επιστρέφει)9 μια πόλη που διοικούνταν από το τοπικό Αριστερό

Σοσιαλ-Επαναστατικό κόμμα, μαζί με Αναρχικούς και κάποιες άλλες μη-Μπολσεβίκικες

ομάδες, όλοι σε αντίθεση με τους Μπολσεβίκους και την ειρήνη του Μπρεστ-Λιτόφσκ. Ο

Ντιπένκο σύντομα ηγήθηκε της τοπικής αντιπολίτευσης, και από αυτή την απόμερη πόλη

δημοσίευσε επιστολές κατηγορώντας τον Λένιν για διαφθορά, κλοπή 90 τόνων χρυσού,

ανικανότητα, τρομοκρατία και ότι είναι Γερμανός πράκτορας.

Οι αντιπολιτευόμενες ομάδες της Σαμάρα σχεδίαζαν ένοπλη εξέγερση για τις 15 Μαΐου

1918. Ωστόσο, μία εβδομάδα πριν από αυτή την ημερομηνία, ο Ντιπένκο επανεμφανίστηκε

στη Μόσχα. Εκεί του δόθηκε χάρη και του χαρίστηκε η ζωή, υπό τον όρο ότι ποτέ δεν θα

ανακατευτεί ξανά στην πολιτική. Η εξέγερση στη Σαμάρα καταπνίγηκε από τις δυνάμεις των

Μπολσεβίκων.

Ο Ντιπένκο έφυγε από την Μόσχα. Για να τον κρατήσει όσο το δυνατόν πιο μακριά από

τον Στόλο της Βαλτικής, ο Λένιν του έδωσε μια χαμηλόβαθμη στρατιωτική θέση (διοικητής

τάγματος, ισοδύναμο του αντισυνταγματάρχη) στη “γη του κανενός” μεταξύ Ρωσίας και

Ουκρανίας. Η Ουκρανία είχε καταληφθεί από τα Γερμανικά στρατεύματα σαν αποτέλεσμα

της ειρήνης του Μπρεστ, και μετά την Γερμανική συνθηκολόγηση και την υποχώρηση του

Γερμανικού στρατού, η κατάσταση εκεί δημιούργησε το χάος του “πολέμου όλων εναντίον

όλων”.

Κατά την διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου

Τον χειμώνα του 1918, στρατεύματα του Ντιπένκο κατέλαβαν κάποιες πόλεις κοντά στα

σύνορα Ρωσίας-Ουκρανίας στην περιοχή του Χάρκοβου. Ο Ντιπένκο προσπάθησε τότε να

συνεργαστεί με μη-Μπολσεβίκικες αριστερές πολιτικές δυνάμεις, ιδιαίτερα με τους

Αριστερούς Εσέρους, αλλά και με Μαξιμαλιστές και Αναρχικούς, όλους να έχουν κάποιες

στρατιωτικές δυνάμεις, που προσπάθησαν να επιτύχουν την ανεξαρτησία της Ουκρανίας.

Ωστόσο, αυτή η προσπάθεια δεν έφερε αποτέλεσμα. Τα μη-Μπολσεβίκικα στρατεύματα

αφοπλίστηκαν.

Στις αρχές του 1919 ο Ντιπένκο απροσδόκητα διορίστηκε σε θέση στρατηγού σαν

διοικητής των δυνάμεων του Ερυθρού Στρατού που εισέβαλαν στην Ουκρανία

(συγκεκριμένα την 1η πέραν του Δνείπερου Μεραρχία. Αυτή η Μεραρχία είχε 10.000

στρατιώτες, και περιλάμβανε τις αναρχικές ταξιαρχίες του Μάχνο και του Γκριγκόριεβ). Ο

Τρότσκι τον επέλεξε γι’ αυτόν τον ρόλο λόγω του Ουκρανικού του ονόματος και της

καταγωγής του. Θα μπορούσε να βοηθήσει τους Μπολσεβίκους να προσποιηθούν ότι ήταν

απλά άλλη μια στρατιωτική δύναμη που ενεργεί στο Ουκρανικό χάος, παρά μια “επίσημη

εισβολή”.

Κατά την άνοιξη του 1919, οι δυνάμεις του Ντιπένκο εξολόθρευσαν όλες τις μη-

Μπολσεβίκικες πολιτικές δυνάμεις στην Ουκρανία. Στο Δνειπροπετρόβσκ συνέλαβε και

εκτέλεσε όλα τα ενεργά στελέχη των Εσέρων. Στη Ζαπορόζια εκτέλεσε τα μέλη του τοπικού

Σοβιέτ (εκλεγμένη τοπική αρχή).

Τα στρατεύματα του Ντιπένκο κάλυπταν τις ανάγκες τους ληστεύοντας τόσο τον τοπικό

πληθυσμό, όσο και τα τρένα που μετέφεραν άνθρακα και εφόδια στη Ρωσία.

Τον Απρίλιο του 1919 ο Ντιπένκο αγνόησε τις διαταγές των ανωτέρων του, και κατέλαβε

την Κριμαία αντί να κινήσει τις δυνάμεις προς την ανατολική Ουκρανία (Ντονμπάς). Το

5

αποτέλεσμα αυτής της ανυπακοής ήταν, ότι ο Λευκός στρατός κατέλαβε το Ντονμπάς, και

αργότερα (Αύγουστο με Δεκέμβριο 1919) κατέλαβε ολόκληρη την Ουκρανία. Ο Ντιπένκο

δημιούργησε αυτό που ονόμαζε “Κριμαϊκός Σοβιετικός Στρατός”, με 9.000 άνδρες,

ανεξάρτητους από το Ουκρανικό Μέτωπο. Δημιούργησε την Κριμαϊκή Σοβιετική

Σοσιαλιστική Δημοκρατία, και κάλεσε τον αδελφό του Λένιν, τον Ντμίτρι Ουλιάνοβ, να γίνει

πρωθυπουργός εκεί. Η Κολοντάι τον ακολούθησε επίσης. Για τον εαυτό του κράτησε την

τοποθέτησή του ως υπουργού Στρατού και Πολεμικού Στόλου.

Το καθεστώς που ο Ντιπένκο επέβαλε στην Κριμαία ονομάστηκε “Ντιπενκισμός” από

τους κορυφαίους Μπολσεβίκους. Με τον όρο “Ντιπενκισμός” εννοούσαν κάποιον

συνδυασμό αναρχίας, τυραννίας και ληστείας. Ο Τρότσκι είπε τότε ότι ολόκληρος ο

Κριμαϊκός στρατός είχε μολυνθεί από τον Ντιπενκισμό και σταμάτησε τους εφοδιασμούς

προς αυτόν. Κατά την διάρκεια της σύντομης εξουσίας του, ο Ντιπένκο τρομοκρατούσε τις

εθνικές μειονότητες στην Κριμαία.

Η Κριμαϊκή Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία ήταν μάλλον βραχύβια. Σύντομα η

Κριμαία ανακαταλήφθηκε από τον Ντενίκιν. Ο Ντιπένκο κατέφυγε στην Ουκρανία, χάνοντας

τον στρατό του. Κάποιοι από τους στρατιώτες του λιποτάχτησαν προς τις δυνάμεις του

Μάχνο, κάποιοι έγιναν ανεξάρτητες συμμορίες που μάχονταν ταυτόχρονα κατά του

Ερυθρού και του Λευκού στρατού.

Τον Σεπτέμβριο του 1919 ο Ντιπένκο εμφανίστηκε στην Μόσχα, και εισήχθη στην

Ακαδημία του Ερυθρού Στρατού. Μετά από ένα μήνα διορίστηκε διοικητής της Μεραρχίας

Νο 37, και στάλθηκε να πολεμήσει κατά του προελαύνοντος Λευκού στρατού στο Τσαρίτσιν

και την Τούλα. Οδηγήθηκε στο Στρατοδικείο για αδικαιολόγητες εκτελέσεις στρατιωτών

του, αλλά δεν βρέθηκε ένοχος.

Τον Μάρτιο του 1920 ο Ντιπένκο διορίστηκε διοικητής της Μεραρχίας Ιππικού

Καυκάσου, και τον Μάιο του 1920 της Εφίππου Μεραρχίας #2 του Νοτίου μετώπου. Λόγω

της έλλειψης εμπειρίας του Ντιπένκο στον ιππικό πόλεμο, η Μεραρχία του #2 συντρίφτηκε

από το ιππικό της Λευκοφρουράς με επικεφαλή τον Στρατηγό Μπάρμποβιτς. Μετά από

αυτό το γεγονός, η διοίκηση των Μπολσεβίκων δεν μπορούσε να του αναθέσει κάποιο

ιππικό, και ανακλήθηκε στην Μόσχα για να τελειώσει τις σπουδές του.

Μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο

Τον Μάρτιο του 1921 ο Ντιπένκο ηγήθηκε, υπό την διοίκηση του Τουχατσέφσκι, της

καταστολής της εξέγερσης του ναυτικού στην Κρονστάνδη. Μετά την στρατιωτική

επέμβαση, ο Ντιπένκο έστησε ένα στρατοδικείο, όπου “ατομικά συζήτησε την περίπτωση

του κάθε άνδρα, και εξέδωσε και διενήργησε 2.130 θανατικές εκτελέσεις σε μία ημέρα”. Οι

ποινές εκτελέστηκαν κυρίως με πνιγμό των καταδικασθέντων ναυτών κάτω από τον πάγο. 7

με 15 χιλιάδες ακόμα ναυτικοί πέθαναν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Σολόβσκι.

Ο Ντιπένκο κέρδισε εκεί το πρώτο του Παράσημο Ερυθράς Σημαίας Μάχης, το ανώτερο

την εποχή εκείνη μετάλλιο. Έλαβε ακόμα δύο, εν καιρώ ειρήνης, (12.2.1922, 19.4.1922) για

την διάκρισή του στην καταστολή αγροτικών εξεγέρσεων (η μία για την εξέγερση στο

Ταμπόβ, η δεύτερη αδιευκρίνιστη).

Ο Ντιπένκο έγραψε αρκετά βιβλία, όλα απομνημονεύματα από την προεπαναστατική

εποχή και την επανάσταση. Η υψηλή ποιότητα αυτών των βιβλίων δεν ταίριαζε με την πολύ

χαμηλή του μόρφωση και το φτωχό του λεξιλόγιο. Αυτό οδήγησε κάποιους ιστορικούς να

υποπτευθούν ότι θα μπορούσε να μην τα έχει γράψει, και ότι στην πραγματικότητα

γραμμένα από την σύζυγό του Αλεξάνδρα Κολοντάι.10

6

Το 1922 ο Ντιπένκο τελείωσε (σαν εξωτερικός) την Στρατιωτική Ακαδημία Γενικού

Επιτελείου. Η Αλεξάνδρα Κολοντάι παραδέχτηκε στα απομνημονεύματά της ότι έγραψε

όλες τις εργασίες του στο σπίτι και την διατριβή του. Επίσης συνέγραψε κάποιες ιδέες

μεταρρύθμισης του στρατού, τις οποίες ο Ντιπένκο απέδωσε στον εαυτό του. Σύντομα ο

γάμος τους κατέρρευσε. Ο Ντιπένκο έκανε απόπειρα αυτοκτονίας, και η Κολοντάι κανόνισε

μια διπλωματική αποστολή για τον εαυτό της, ακριβώς για να είναι όσο το δυνατόν πιο

μακριά από αυτόν. Ο Ντιπένκο παντρεύτηκε ακόμα δύο φορές.

Αφού τελείωσε την Ακαδημία, ο Ντιπένκο διορίστηκε Διοικητής του 5ου Σώματος

Τυφεκιοφόρων, και μετά του 10ου Σώματος Τυφεκιοφόρων και αποκαταστάθηκε σαν μέλος

του Κομμουνιστικού Κόμματος. Ο Ντιπένκο υπηρέτησε μεταξύ 1925 και 1928 ως

επικεφαλής της Διεύθυνσης Πυροβολικού και της Διεύθυνσης Προμηθειών του Γενικού

Επιτελείου του Ερυθρού Στρατού.

Το 1928 εστάλη να διοικήσει την στρατιωτική περιοχή της Μέσης Ασίας. Για να καλύψει

την άγνοιά του σε στρατιωτικά ζητήματα, προτιμούσε πάντα “τη μέθοδο της Σιδερένιας

Γροθιάς”. Δημιούργησε μια συνοριοφυλακή και πολεμούσε κατά των λαθρεμπόρων.

Κατέστειλε τις τοπικές εθνότητες και τους πιστούς Μουσουλμάνους με αξιοσημείωτη

σκληρότητα. Δεν δίστασε να επιτεθεί σε αμάχους εν καιρώ ειρήνης, και να βάλει φωτιά σε

πυκνοκατοικημένα χωριά.

Το 1930 ο Ντιπένκο στάλθηκε, με πολυάριθμη ομάδα άλλων στρατηγών, στην Γερμανία.

Το 1933 ο Ντιπένκο διορίστηκε διοικητής της στρατιωτικής περιοχής του Βόλγα.

Σύμφωνα με την πασίγνωστη μέθοδο του Στάλιν, ο εχθρός του από παλιά, διοικητής

Σώματος Ιβάν Σεμένοβιτς Κουτγιάνοβ, ένας ένδοξος ήρωας του Εμφυλίου Πολέμου,

τοποθετήθηκε αναπληρωτής του Ντιπένκο. Και οι δύο έγραψαν δυσφημιστικές επιστολές ο

ένας εναντίον του άλλου. Η δυσφήμιση αυτή προκάλεσε την εκκαθάριση του Κουτγιάνοβ το

1937. Ο Κουτγιάνοβ συνελήφθη από άνδρες της NKVD στο γραφείο του Ντιπένκο,11 με την

προσωπική βοήθεια του Ντιπένκο, και σύντομα εκτελέστηκε. Ο ίδιος ο Ντιπένκο δε υπέστη

τίποτα. Η δυσφήμιση του Κουτγιάνοβ περιείχε βασικά την αλήθεια για την βιαιότητα, τη

μέθη και την ανικανότητα του Ντιπένκο. Αυτές οι κατηγορίες ήταν γνωστές στο ανώτερο

επίπεδο του Σοβιετικού στρατού. Ο Τουχατσέφσκι και ο Ουμπόρεβιτς τον επέκριναν

ανοιχτά. Έγραψε όμως μια επεξηγηματική επιστολή στον Βοροσίλοβ (τότε Υπουργό

Άμυνας), και συγχωρέθηκε. Αργότερα το 1937, βοήθησε την NKVD στην προετοιμασία της

σύλληψης του Τουχατσέφσκι.

Ο Ντιπένκο έγινε μέλος του Ανωτάτου Σοβιέτ της ΕΣΣΔ, προήχθη σε Komandarm

δεύτερης τάξης (“Τέσσερις Ρόμβοι” εκείνη την εποχή ήταν ισοδύναμοι με έναν στρατηγό 4

αστέρων), και τοποθετήθηκε διοικητής της στρατιωτικής περιοχής του Λένινγκραντ, μετά

την πτώση του Γιόνα Γιακίρ. (Η στρατιωτική περιοχή του Λένινγκραντ ήταν πάντα μια από

τις πιο σημαντικές περιοχές, δεύτερη μόνο από το Κίεβο).

Όπου κι αν ήταν, αγαπούσε την πλούσια ζωή. Για παράδειγμα, ενώ υπηρετούσε το 1935-

1937 σαν διοικητής της στρατιωτικής περιοχής του Βόλγα, οικειοποιήθηκε ένα νησί στον

ποταμό Βόλγα, 57 τετραγωνικά χιλιόμετρα μεγάλο, μόνο για την διασκέδαση του κυνηγιού

για τον εαυτό του και τους φίλους του.12

Ο Ντιπένκο καθοδήγησε προσωπικά τις εκκαθαρίσεις στην στρατιωτική περιοχή του

Λένινγκραντ το 1936-1937. Το 1938 συμμετείχε, σαν δικαστής, στην δίκη της ομάδας

Τουχατσέφσκι.

7

Η πτώση

Ο Ντιπένκο ήταν μεταξύ των αξιωματικών που εκκαθαρίστηκαν από το Κόμμα το 1938.

Κατ’ αρχάς μετακινήθηκε από διοικητής της Στρατιωτικής Περιοχής του Λένινγκραντ για

“έλλειψη εμπιστοσύνης”13 και τοποθετήθηκε Αναπληρωτής Λαϊκός Επίτροπος του Δασικού

τομέα, σαν προετοιμασία για την σύλληψή του, για να τον αποσυνδέσουν από τους

οπαδούς του. Πέντε ημέρες αργότερα, συνελήφθη και κατηγορήθηκε για συνωμοσία με

τους Ναζί και δεσμούς με τον Μιχαήλ Τουχατσέφσκι. Δεν αρνήθηκε τις κατηγορίες της

χρησιμοποίησης κρατικών κονδυλίων για την διοργάνωση οργίων σεξ και αλκοόλ.14 Η NKVD

τον βασάνισε βάζοντάς τον σε ένα μικρό σιδερένιο κουτί.13

Η Ζινάιντα Βικτόροβνα Ντιπένκο, η τρίτη σύζυγος του Ντιπένκο, συνελήφθη,

κατηγορήθηκε ότι είναι “μέλος οικογένειας προδοτών” και με ομολογία προς τις αρχές για

τον σύζυγό της ότι είναι προδότης και κατάσκοπος. Καταδικάστηκε πέντε χρόνια στο

“στρατόπεδο Ακμολίνσκ για τις συζύγους των προδοτών της Πατρίδας”.

Καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε. Είκοσι χρόνια αργότερα, μετά τον θάνατο

του Στάλιν, ο Ντιπένκο αποκαταστάθηκε.

Βιβλία του Ντιπένκο

The Depths of the Tzarist Navy (В недрах царского флота), 1919;

The Rebels (Мятежники), 1923;

October on Baltics (Октябрь на Балтике) 1934;

The Baltic revolutionaries (Революционные балтийцы)

From the Depth of the Tzarist Navy to the Great October (Из недр царского флота к Великому Октябрю) free online full text, russian

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

The Truth About Kronstadt - A translation of Pravda o Kronshtadte, The Truth about Kronshtadt, part of a Bates College master's thesis by Scott Zenkatsu Parker.

Dybenko (Russian) different versions of Dybenko's biography.

Dybenko: Rebel and Hangman (Russian) A very detailed Dybenko biography from an anticommunist source (www.mahno.ru), emphasizing the 1917–1921 years.

"How the People's Commissar Dybenko crushed the Germans at Narva",Suvorov's version of Dybenko's biography (free full text, Russian)

http://vulpeslibris.wordpress.com/2010/07/20/an-interview-with-george-levy/

Myth of February 23, 1918 by George Levy: Part 1, Part 2

The Revolutionary Consciousness of Pavel Dybenko [1]

Παραπομπές

1 Dybenko's memoirs, Russian, F fee full text

2 Savchenko, biography

3 Memoirs, Bonch-Bruyevich, an ex-Tzarist general and one of the prominent Bolshevik military leaders

4 A Painful But Necessary Lesson, V.I. Lenin, Pravda (evening edition), February 25, 1918, No. 35, free full text, English translation.

5 From Tsarist General to Red Army Commander by Mikhail Bonch-Bruevich, translated by Vladimir Vezey, Progress Publishers,

1966, p256 6 (Source: Kiselev in Kievsjkie Vedomosty, №38 (3135), 21 feb 2004)

7 Alexandra Kollontai by Leonora Ritter, Charles Sturt University

8 (See also Hero Up, Time, Monday, Nov. 29, 1926)

9 Pravda 4.20.1918 pg.3

10 Савченко Виктор Анатольевич, Авантюристы гражданской войны: Историческое расследование — Харьков: Фолио; М.:

ACT, 2000 p 37 11

Mahno memorial website 12

The Resort on Volga Island, telling about Dybenko annexing of 57 km² island for himself 13

Roy Medvedev, Let History Judge, 1971 14

(Volkogonov, Triumph and Tragedy, V2, P269)