Τροφοφάρμακα: O ρόλος τους στη ρύθμιση των...

Τροφοφάρμακα:O ρόλος τους στη ρύθμιση των

δυσλιπιδαιμιώνσύμφωνα με τις νεότερες

Ελληνικές κατευθυντήριες οδηγίες.

Ιωάννα ΚατσαρόληΚλινική Διαιτολόγος – Αθλητική Διατροφολόγος, MScΜέλος Επιστημονικής Ομάδας Ειδικών Αθλητικής Διατροφής ΠΣΔΔΕπιστημονική Συνεργάτης MedNutrition.gr

Global Health Observatory (GHO) data, World Health Organization, 2017

Υπεριλιπιδαιμία & Καρδιαγγειακός Κίνδυνος

Σε μεγάλο βαθμό μπορεί να προληφθεί με διαχείριση του τρόπου ζωής και ιατρική παρέμβαση.

Είναι αδιαμφισβήτητο ότι διατροφικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την αθηρογένεση άμεσα ή έμμεσα επιδρώντας σε παράγοντες κινδύνου όπως είναι τα λιπίδια, η αρτηριακή πίεση και η γλυκόζη αίματος.

2016, ESC/EAS Guidelines for the Management of Dyslipidaemias; Vazquez-Benitez, G. et al, Diabetes Care 38, 905–912 (2015

Συμπεριφορικοί Παράγοντες & Καρδιαγγειακός Κίνδυνος

National Cholesterol Education Program (NECP) Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults, 2002; AHA/ACC guideline on lifestyle management to reduce cardiovascular risk: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines, 2014; MiguelÁ.Martínez-González,

Progress in Cardiovascular dieases, 2015

National Cholesterol Education Program Therapeutic Lifestyle Changes’ (TLC) Διαλυτές Ίνες: 5-10 γραμ./ημέραΦυτικές Στερόλες: 2 γραμ/ημέραΩ-3 λιπαρά οξέαΚαμία αναφορά σε άλλα διατροφικά συμπληρώματα ή λειτουργικά τρόφιμα

American Heart Association/American College of CardiologyLifestyle Management Διατροφικά Πρότυπα π.χ. Μεσογειακή ΔιατροφήΔεν συμπεριλαμβάνονται συστάσεις για συμπληρώματα διατροφής

European Society of Cardiology –European Atherosclerosis Society DASH – Μεσογειακή ΔιατροφήΤροφοφαρμακα

Διαλυτές Ίνες, Φυτικές Στερόλες, Ω-3Μαγιά κόκκινου ρυζιού, Πρωτεΐνη Σόγιας, Πολικοσανόλη,

Βερβερίνη

ΥγιεινοδιαιτητικήΠαρέμβαση

Ekta K. Kalra1, AAPS PharmSci 2003; Ciccero et al. IJC Metabolic& Endocrine. 2015; Department of Health & Human Services, US Food & Drug Administration. What is a dietary supplement? http://www.fda.gov/AboutFDA/Transparency/Basics/ ucm195635.htm (2015

Τα θρεπτικά συστατικά που περιλαμβάνονται φυσικά σε τρόφιμα επηρεάζουν σημαντικά την ομοιόσταση του οργανισμού. Σε μεγαλύτερες δόσεις μπορούν να έχουν ειδικές ενεργές δράσεις.

Τα τροφοφάρμακα (nutraceuticals) αναφέρονται σε θρεπτικά συστατικά που όταν χορηγούνται σε συγκεκριμένες δόσεις έχουν φαρμακολογικές ιδιότητες και παρέχουν δομικό, φυσιολογικό ή λειτουργικό όφελος για την υγεία.

Τροφή + Φάρμακο = Τροφοφάρμακο

Stephen DeFelice, MD, founder and chairman of the Foundation for Innovation in Medicine (FIM), Cranford,

NJ, 1989

Φάρμακοη τροφή σου

Dickinson, A., Blatman, J., El-Dash, N. & Franco, J. C. Consumer usage and reasons for using dietary supplements: report of a series of surveys. J. Am. Coll. Nutr. 33, 176–182 (2014).

Η χρήση τους είναι ιδιαίτερα δημοφιλής.

Περιορισμένες κλινικές οδηγίες για τη χρήση ασφαλών και δραστικών συμπληρωμάτων

Επικουρικά της φαρμακοθεραπείας -δυνητικά θα μπορούσαν να μειώσουν τη δόση του φαρμάκου.

Λίγες μελέτες μακράς διάρκειας - clinical end points: mortality/cardiac events.

Τροφοφάρμακα

Αποδεδειγμένη Αποδεδειγμένη ΔράσηΔράση

ΠεριορισμένΠεριορισμένη Δράσηη Δράση

Αμφιλεγόμενη ΔράσηΑμφιλεγόμενη Δράση

Φυτικές Στερόλες Φύκι ΠολικοσανόληΩ-3 λιπαρά οξέα Βερβερίνη ΡεσβρατρόληΜαγιά κόκκινου ρυζιού

Σκόρδο Guggulsterone (Commiphora wightii)

Πρωτεΐνη Σόγιας ΚράταιγοςΠράσινο ΤσάιΠροβιοτικά

Paola M. Hunter and Robert A. Hegele. Functional foods and dietary supplements for the management of dyslipidaemia. NATURE REVIEWS | ENDOCRINOLOGY. 2017

Τροφοφάρμακα και Υπεριλιπαιδαιμίες

Υπολιπιδαιμική Δράση↓ T.Chol & LDLc× HDLc & TG× Έμφραγμα Μυοκαρδίου και Θνησιμότητα Διάρκεια <12 εβδ.

Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση 10 γραμμάρια 3-5 %↓ LDLcΠηγές: Ψύλλιο, Κριθάρι, ΒρώμηTchol: -0.20 mmol/L, 95% CI -0.34 to -0.06LDLc :-0.14 mmol/L, 95% CI -0.22 to -0.06TG: 0.00 mmol/L, 95% CI -0.04 to 0.05

Hartley, L., May, M. D., Loveman, E., Colquitt, J. L. & Rees, K. Dietary fibre for the primary prevention of cardiovascular disease. Cochrane Database Syst. Rev. http://dx.doi.org/10.1002/14651858.CD011472. pub2 (2016).

Διαλυτές Φυτικές Ίνες

Υπολιπιδαιμική Δράση↓ TChol & LDLc × HDLc & TG × Έμφραγμα Μυοκαρδίου και Θνησιμότητα

Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση 2-3 γραμμάρια 5-15 %↓ LDLcΠρόσθετη ↓ 5–10% σε συγχορήγηση με στατίνεςΑνεπιθύμητη Δράση↓ καροτενοειδών και λιποδιαλυτών βιταμινώνΝα αποφεύγονταιΣε ασθενείς με σιτοστερολαιμία, ελάττωμα στον μεταφορέα ABCG5–ABCG8 Πηγές: Εμπλουτισμένα τρόφιμα


Φυτικές Στερόλες

Δοσο-εξαρτώμενη σχέση;Δοσο-εξαρτώμενη σχέση;Ελαφρά αυξημένη συγκέντρωση φυτικών στερολών στο πλάσμα δεν σχετίζεται με αύξηση στον CVD risk.Όχι πρόσθετο όφελος σε δόσεις μεγαλύτερες των 3 γραμμαρίων/ημέραΠρακτικά ζητήματα: εμπλουτισμός, κόστος, συμμόρφωση καταναλωτών

Είδος εμπλουτισμένου Είδος εμπλουτισμένου τροφίμου;τροφίμου;Φυτικές στερόλες σε υγρά τρόφιμα ίσως είναι λιγότερο αποτελεσματικές (εν. στερεών τροφίμων):Ταχύτερη διέλευσηΚατανάλωση φαγητού (π.χ. λίπους) για την έκκριση χολήςRouyanne T. Ras. LDL-cholesterol-lowering effect of plant sterols and stanols across different dose ranges: a meta-analysis of randomised controlled

studies. British Journal of Nutrition (2014), 112, 214–219


1. Σε άτομα με αυξημένη χοληστερόλη σε ενδιάμεσο ή χαμηλό CVD risk που δεν εντάσσονται σε φαρμακοθεραπεία.

2. Επικουρικά στη φαρμακοθεραπεία σε ασθενείς με υψηλό και πολύ υψηλό κίνδυνο που δεν επιτυγχάνουν τον στόχο της LDL ή έχουν δυσανοχή στις στατίνες.

3. Σε ενήλικες και παιδιά >6 ετών με Οικογενή Υπερχοληστερολαιμία.

AHA/ACC guideline on lifestyle management to reduce cardiovascular risk: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines, 2014; MiguelÁ.Martínez-González, Progress in Cardiovascular dieases, 2015


Υπολιπιδαιμική Δράση↓ T.Chol Μικρή ↑ LDL (Fish oil)× CVD συμβάματα

Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση 2-4 γραμμάριαΠηγές: Ψάρια, Krill oil (↑ EPA:DHA; Μεγαλύτερη βιοδιαθεσιμότητα)

Ανεπιθύμητες ΕνέργειεςΓαστρεντερικές ΔιαταραχέςΜεγαλύτερη επιρρέπεια σε αιμορραγίες (αντιθρομβωτική δράση) ιδιαίτερα μαζί με aspirin/clopidogrel.

2 μερίδες λιπαρών ψαριών/εβδομάδα ή

συμπληρωματική χορήγηση ω3 American Heart Association AHA

AHA/ACC guideline on lifestyle management to reduce cardiovascular risk: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines, 2014; Paola M. Hunter and Robert A. Hegele. Functional foods and dietary supplements for the management of dyslipidaemia. NATURE REVIEWS | ENDOCRINOLOGY. 2017

Ω-3 λιπαρά οξέα (EPA, DHA)

AHA/ACC guideline on lifestyle management to reduce cardiovascular risk: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines, 2014; Paola M. Hunter and Robert A. Hegele. Functional foods and dietary supplements for the management of dyslipidaemia. NATURE REVIEWS | ENDOCRINOLOGY. 2017

Ω-3 λιπαρά οξέα

≥ 4 γραμ./ημέρα ω-3 PUFA (ψάρια και EPA/DHA- εμπλουτισμένα τρόφιμα

9-26 %

1–5 γραμ./ημέρα EPA/DHA συμπλήρωμα

4-51 %

DHA ↑ LDL 4.63 mg/dL (95% CI, 2.15–7.10) περισσότερο από EPA

ΥπερλιπιαδαιμίεςΆτομα με φυσιολογικό προφίλ λιπιδίων

Leslie et al. Lipids in Health and Disease (2015); Paola M. Hunter and Robert A. Hegele. Functional foods and dietary supplements for the management of dyslipidaemia. NATURE REVIEWS | ENDOCRINOLOGY. 2017


Sradha Kotwal. Omega 3 Fatty Acids and Cardiovascular OutcomesSystematic Review and Meta-Analysis. Circ Cardiovasc Qual Outcomes. 2012


Υπολιπιδαιμική Δράση↓ LDLc 20-30%↓ TG 10-20%↓ Καρδιαγγειακής Θνησιμότητας

Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση 2.5–10 mg Μονακολίνη K3 mg/day ↓ LDL (10-15%)10 mg ↓ LDL (έως 20%) EFSA

Ανεπιθύμητη ΔράσηΔεν είναι σαφής (↓ Συνενζύμου Q10, Νεφρική βλάβη: citrinin, Μυοπάθειες,Ραβδομυόλυση)Πηγές: Ζύμωση Ρυζιού από Monascus purpureus


Μαγιά Κόκκινου Ρυζιού - Μονακολίνη Κ (Λοβοστατίνη)

Yinhua Li, A Meta-Analysis of Red Yeast Rice: An Effective andRelatively Safe Alternative Approach for Dyslipidemia. PLoS ONE 9(6): e98611.2014


Σε ποιους απευθύνεται:1.Σε ασθενείς που δεν εντάσσονται σε φαρμακοθεραπεία (βάσει του CVD risk) ή σε παιδιά.2.Σε ασθενείς με μυοπάθειες προκαλούμενες από στατίνες.3.Δε συνίσταται η χορήγησή τους συνδυαστικά με στατίνες

Σημεία που χρήζουν προσοχής:Ορισμένα συμπληρώματα περιέχουν σε αξιόλογες ποσότητες Μονακολίνη Κ και προκαλούν τις ίδιες ανεπιθύμητες δράσεις όπως η λοβοστατίνη.Συνήθως αναγράφεται η περιεκτικότητα σε Μ.Κ.Ρ. και όχι η ποσότητα της Μονακολίνης Κ.Όταν η Μονακολίνη Κ δεν περιέχεται σε ίχνη, τότε το σκεύασμα θεωρείται φάρμακο και δεν μπορεί να πωλείται ως συμπλήρωμα (FDA).

Lindsey Childress, Review of red yeast rice content and current Food and Drug Administration oversight. Journal of Clinical Lipidology (2013) 7, 117–122; AHA/ACC guideline on lifestyle management to reduce cardiovascular risk: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines, 2014; MiguelÁ.Martínez-González,

Progress in Cardiovascular dieases, 2015


Υπολιπιδαιμική Δράση↓ LDLc↑ HDL

Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση 2-40 mgΠηγές: Ζαχαροκάλαμο

Ανεπιθύμητες ΔράσειςΚαμίαΜηχανισμός ΔράσηςΑναστολή σύνθεσης χοληστερόλης


Πολυκοσανόλη

Υπολιπιδαιμική Δράση↓ Tchol, TG, LDLc↑ HDLΣυνιστώμενη Ημερήσια Δόση 0,5 γραμμάρια/3 φορές/ημέραΠηγές: Φυτικό Αλκαλοειδές (Coptis Root & Phellodendron Chinese)

Tchol :- 0.61 mmol/L; 95 % confidence interval - 0.83 to - 0.39 ; LDL:-0.65 mmol/L; 95 % confidence interval - 0.76 to - 0.54 TG:- 0.50 mmol/L; 95 % confidence interval - 0.69 to - 0.31; HDL: 0.05 mmol/L; 95 % confidence interval 0.02 to 0.09.Συγχορήγηση με σιμβαστατίνη: Πρόσθετη μείωση LDL: 0,61 mmol/L

•Paola M. Hunter and Robert A. Hegele. Functional foods and dietary supplements for the management of dyslipidaemia. NATURE REVIEWS | ENDOCRINOLOGY. 2017; Dong, H., Zhao, Y., Zhao, L. & Lu, F. The effects of berberine on blood lipids: a systemic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Planta Med.2013). Lan, J. et al. Meta-analysis of the

effect and safety of berberine in the treatment of type 2 diabetes mellitus, hyperlipemia and hypertension. J. Ethnopharmacol. 2015

Βερβερίνη

Υπολιπιδαιμική Δράση↓ LDLc (4,3%)

Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση 25-50 γραμμάριαΠηγές: Προϊόντα Σόγιας, Συμπλήρωμα

Ανεπιθύμητες ΔράσειςΔ.Α.

•Paola M. Hunter and Robert A. Hegele. Functional foods and dietary supplements for the management of dyslipidaemia. NATURE REVIEWS | ENDOCRINOLOGY. 2017

Πρωτεϊνη Σόγιας

Oluwabunmi A. Tokede, Soya products and serum lipids: a meta-analysis of randomised controlled trials. British Journal of Nutrition (2015)

LDL: ↓3% TG: ↓4%


T.Chol: ↓2%

HDL: ↑3%



Σημεία που χρήζουν προσοχής Μεγαλύτερη επίδραση σε άτομα με αυξημένο

CVD risk. Φυσικά προϊόντα σόγιας μάλλον είναι πιο

αποτελεσματικά από την επεξεργασμένη σόγια. Μείωση LDL σε παρεμβάσεις μικρής

διάρκειας(4-8 εβδ.) εν. TG (10-52 εβδ.) Η χορήγηση ισοφλαβονών (χωρίς πρωτείνη

σόγιας) δεν επηρέασε σημαντικά τα λιπίδια. Δεν παρατηρήθηκε δοσοεξαρτώμενη σχέση Σε πληθυσμούς που χρησιμοποιούν σόγια GM τα

αποτελέσματα δεν ήταν σημαντικά. Συνολικό Μοτίβο Διατροφής



Υπολιπιδαιμική Δράση↓ LDLc, T.Chol↓ CVD risk (μελέτες παρατήρησης)

Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση ≥200 mg κατεχίνες~2.5 φλιτζάνια πράσινο τσάι/ημέρα

Ανεπιθύμητες ΔράσειςΚοιλιακό άλγος, Αύξηση Αρτηριακής ΠίεσηςT. Chol: −0.13 mmol/l; 95% CI: −0.2 to −0.07 LDL: −0.19 mmol/l; 95% CI: −0.3 to −0.09

•Paola M. Hunter and Robert A. Hegele. Functional foods and dietary supplements for the management of dyslipidaemia. NATURE REVIEWS | ENDOCRINOLOGY. 2017 Pon Velayutham, Green Tea Catechins and Cardiovascular Health: An UpdateCurr Med Chem. 2008; Onakpoya, I., Spencer, E., Heneghan, C. & Thompson, M.

The effect of green tea on blood pressure and lipid profile: a systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials. Nutr. Metab. Cardiovasc. Dis. 24, 823–836 (2014).

Πράσινο Τσάι - Κατεχίνες

•Paola M. Hunter and Robert A. Hegele. Functional foods and dietary supplements for the management of dyslipidaemia. NATURE REVIEWS | ENDOCRINOLOGY. 2017

Πράσινο Τσάι - Κατεχίνες

ΤροφοφάρμακοΤροφοφάρμακο Αναμενόμενη ΔράσηΑναμενόμενη Δράση Συνιστώμενη ΔόσηΣυνιστώμενη ΔόσηΔιαλυτές Φυτικές Ίνες

↓ LDL 3–5% 10 γραμ./ημέρα

Φυτικές στερόλες ↓LDL 5–15% 2-3 γραμ./ημέραΩ-3 λιπαρά οξέα ↓TG 25–30%/; Μπορεί να ↑ελαφρά LDL 2-4 γραμ./ημέραΜαγιά Κόκκινου ρυζιού

↓LDL 20–30% ↓ TG 10–20% Μπορεί να ↑HDL

1,2-4,8 γραμ./ημέρα

Πρωτεΐνη Σόγιας ↓LDL 3–5% 25-50 γραμ./ημέραΒερβερίνη ↓ TChol, ↓LDL, ↓ TG 10–20%; Μπορεί να

↑HDL0,5 γραμ. x 3 φορές/ημέρα

Σκόρδο ↓ TChol ~5% ~10 mg αλλισίνη/ημέραΠράσινο τσάι Μικρή ↓ Tchol & LDL; ↓ 5%

CVDrisk/φλιτζάνι≥200 mg κατεχίνες/~2.5 φλιτζ. πράσινο τσάι/ημέρα

Προβιοτικά ↓ TChol & LDL ~3%; might Μπορεί να ↑HDL

107 CFU/ημέρα;175–350 γραμ./ημέρα γιαούρτι με προβιοτικά

Φύκι Μπορεί να ↓TG & να ↑HDL 48 γραμ./ημέραΚράταιγος Μπορεί να ↓ TChol & LDL 1,2 γραμ/ημέραΝιασίνη ↓TC, LDL, Apo BTGs, VLDL, 1-4 γραμ./ημέραΛιναρόσπορος ↓ TChol, ↓LDL, ↓ TG 14 - 40 γραμ/ημέραΣουσάμι ↓ LDL 9% 40 γραμ/ημέραΚουρκουμίνη ↓ TChol , ↑HDL 500 mg/ημέρα

Paola M. Hunter NATURE REVIEWS | ENDOCRINOLOGY , 2017; Mark Houston The Role of Nutraceutical Supplements in the Treatmentof Dyslipidemia J Clin Hypertens (Greenwich). 2012

Joe W.E. Moss and Dipak P. Ramji.Nutraceutical therapies for atherosclerosis. Nat Rev Cardiol. 2016

Λειτουργικά Τρόφιμα-Πρωτεΐνη Σόγιας-Πράσινο Τσάι-Φυτικές Στερόλες-Γιαούρτι με ΠροβιοτικάΣυμπληρώματα-Ω-3-Μαγιά κόκκινου Ρυζιού

Περιορισμένη ΔράσηΦύκι, Βερβερίνη, Κράταιγος, ΣκόρδοΚαμία ΔράσηΠολικοσανόλη, Ρεσβερατρόλη, Γκουγκουλστερόνη

Υγιεινοδιαιτητική Παρέμβαση Επικουρικά σε υπολιπιδαιμική

αγωγή

Σαφήςκανονισμός

Paola M. Hunter NATURE REVIEWS | ENDOCRINOLOGY , 2017; Mark Houston The Role of Nutraceutical Supplements in the Treatmentof Dyslipidemia J Clin Hypertens (Greenwich). 2012

Συμπερασματικά…

Σας ευχαριστώ για την

προσοχή σας!

Ιωάννα ΚατσαρόληΚλινική Διαιτολόγος – Αθλητική Διατροφολόγος, MScΜέλος Επιστημονικής Ομάδας Ειδικών Αθλητικής Διατροφής ΠΣΔΔΕπιστημονική Συνεργάτης MedNutrition.gr

Τροφοφάρμακα: O ρόλος τους στη ρύθμιση των...

Health & Medicine

Transcript of Τροφοφάρμακα: O ρόλος τους στη ρύθμιση των...