ΒΙΒΑΙΟΘΗΚΗ ΒΕΡΝ «ΑΓΚΥΡΑΣ»

ΙΟΥΛΙΟΥ ΒΕΡΝ

Τό Μυστηριώδες 'Έγκλημα

(Βραβευμένο άπό τή ΓαΜική Άκαδημία)

Διασκευή

ΑΛΙΚΗΣ Σ. ΒΡΑΝΑ

ΕΚΔΟΤΙ ΚΟΣ ΟΙ ΚΟΣ «ΑΓΚΥΡΑ»

ΔΗΜ. Α. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, Α.Β.Ε.Ε.

Πειραιώς 18, ΑΘΗΝΑ (101)

1

Πtρα · bn' τά σύνορα

Ό άνθρωπος ήταν όλομόναχος μέσα στή νύχτα. Κυκλοφο­

ρούσε σό λύκος όνάμεσα στούς πάγους πού είχε στοιβάξει

ενας άτέλειωτος χειμώνας. Ό ονεμος φυσούσε δυνατά καί τά

ρouxa του, φοδραρισμένο παντελόνι, χοντρό πανωφόρι καί

κασκέτο μέ κατεβασμένα αύτιά, δέν ήταν όρκετό γιό νό τόν

ζεστάνουν. Τό χέρια καί τά χείλια του ήταν σκασμένα καί τά

12

νύχια του τόν πονούσαν άνυπόφορα. ·Ωστόσο, έξακολουθοϋσε

νό προχωρεί μέσα στό βαθύ σκοτάδι, κάτω άπό ~να χαμηλό

ούρανό πού τά σύννεφά του άπειλοϋσαν νά ξεχueοϋν σέ χιόνι.

Βρισκόμαστε στίς πρώτες μέρες τοϋ 'Απρίλη, μά σέ γεωγραφι­

κό πλάτος 580. Προχωρούσε χωρίς άνάπαυλα. .. Αν σταματούσε κάπου,

'ίσως νά μήν έβρισκε τή δύναμη νά ξεκινήσει ξανά.

'Όμως, κατά τίς έντεκα τό βράδυ, ό aνθρωπος αύτός

σταμάτησε άπότομα. 'Όχι γιατί τά πόδια του δέν aντεχαν aλλο,

οϋτε γιατί ή άνάσα του είχε κοπεί, οϋτε άκόμη γιατί ή κούραση

τόν είχε νικήσει. Ή σωματική του άντοχή ήταν έφάμιλλη μέ

τήν ψυχική του δύναμη. Κοίταξε 'ίσια μπροστά του καί φώναξε

μέ φωνή πού παλλόταν άπό έναν άνεξήγητο πατριωτικό ένθου­

σιασμό:

- 'Επιτέλους ... Τά σύνορα! Τά σύνορα τής Λιβονίας ... Τά σύνορα τού τόπου! ..

Μέ μιά πλατιά κίνηση άγκάλιασε τό διάστημα πού άπλωνό­

ταν μπροστά του ατά δυτικά, καί μέ σταθερό πόδι χτύπησε τήν

κατάλευκη έπιφάνεια τού έδάφους, σάν γιά ν' άφήσει πάνω

της τό άποτύπωμά του!

·Ερχόταν άπό μακριά, άπό πολύ μακριά, άπό χιλιάδες

θέρστια κι είχε περάσει άμέτρητους κινδύνους χάρη στή δύνα­

μη, ατό θάρρος καί τήν έξυπνάδα του.

Φυγάδας έδώ καί δυό μήνες, προχωρούσε κατά τή δύση,

διασχίζοντας άτέλειωτες στέπες, διαλέγοντας κουραστικά μο­

νοπάτια γιά ν' άποφύγει τούς σταθμούς των κοζάκων. σκαρφα­

λώνοντας σέ ψηλά κι άπότομα βουνά. φτάνοντας άκόμη καί ώς

τίς κεντρικές έπαρχίες τής ρωσικής αύτοκρατορίας δπου ή

άστυνομία βλέπει καί παρατηρεί τά πάντα. Καί νά πού τώρα,

σάν άπό κάποιο θαύμα, έχοντας γλιτώσει όπό συναπαντήματα

δπου θά μπορούσε νά είχε άφήσει τή ζωή του. φώναζε:

- Τά σύνορα τής Λιβονίας ... Τό σύνορα! .. Νά 'ταν τάχα τούτη ή χώρα πού όπλωνόταν μπροστά του ή

πατρίδα του όπου θά 'βρισκε τή σιγουριά καί τή γαλήνη; Νά

'ταν ό τόπος όπου οί φίλοι κι ol συγγενείς θά τόν περίμεναν μ'

13

άνοιχτή άγκαλιά γιά νά τόν ζεστάνουν και νά τού παραστα­

θούν;

'Όχιr Άrο τή χώρα tτούτη θά περνούσε, σάν φυγάδας. θά

προσπαθούσε νά φτάσει ατό πλησιέστερο λιμάνι καί θά πάσκι­

ζε νά μπαρκάρει χωρίς νά κινήσει ύποψίες. Καί μόνο σάν έβλε­

πε τή γή τής Λιβονίας νά σβήνει σιγά σιγά μπροστά του, μόνο

τότε θά 'νιωθε άσφαλής καί f}συχος.

- Τά σύνορα! εlχε πεί αύτός ό δνθρωπος. Μά ποιά ήταν

έτοϋτα τά σύνορα πού τίποτα δέ φαινόταν νά ύποδηλώνει τά

δριά τους;

ΤΗταν τά σύνορα πού χωρίζουν άπ' τή ρωσική αύτοκρατο­

ρία τίς τρείς διοικήσεις, τής ·Εσθονίας, τής Λιβονίας καί τής

Κοuρλάνδης, πού άλλιώτικα όνομάζονται Βαλτικές 'Επαρχίες.

Καί στό σημείο αύτό, τούτη ή μεθοριακή γραμμή χωρίζει σέ

βόρεια καί νότια τήν έπιφάνεια τής λίμνης Πέιπους πού παγώ-­

νει τό· χειμώνα καί ξαναλιώνει τό καλοκαίρι. Ποιός ήταν αύτός ό τριανταπεντάρης φυγάδας μέ τό γε­

ροδεμένο κορμί καί τό σταθερό βήμα; Κάτω άπ' τό κασκέτο

πού σκέπαζε τό κεφόλι του ξεπεταγόταν μιά πλούσια ξανθή

γενειάδα καί τά μάτια του γυόλιζαν καταγάλανα καί γεμάτα

ζωντάνια. Μιά φαρδιά ζώνη τού έσφιγγε τή μέση, κρύβοντας

εva λεmό δερμάτινο σακίδιο πού περιείχε δλα τά χρήματά

του, μερικά ρούβλια σέ χαρτονομίσματα, λιγοστά κaί άνίκανα

νά τού έξασφaλίσουν τό μακρύ ταξίδι πού είχε όρχίσει. Τό

ύπόλοιπα ταξιδιωτικά του έφόδια ήταν ένα πιστόλι μέ tξι σφαί­

ρες, ενα μαχαίρι σφιγμένο στή δερμάτινη ζώνη του, ενας ντορ­

βάς μέ μερικό άπομεινάρια άπό τρόφιμα, ένα φλασκί μέ λίγο κρα­

σί κι ενα χοντρό μπαστούνι. Τό φλασκί. ό ντορβάς κιόκόμa κaί τό

σακίδιο ήταν, στή σκέψη του, πράγματα λιγότερο πολύτιμα άπ'

τά δπλα του πού σκόπευε νά τά χρησιμοποιήσει δν τού tπιτι­

θενταν άγρια θηρία f'1 δν τόν σταματούσε ή όστυνομία. 'Έτσι, ταξίδευε μόνο τή νύχτα, έχοντας γιά σκοπό του νό

φτάσει άnα~τήρητος σέ κάποιο άπ' τά λιμάνια τής Βαλτικής

θάλασσας f'1 τού κόλπου τής Φινλανδίας. Μέχρι τήν ίί>ρα, τά είχε καταφέρει ·Όμως θό έξακολου-

14

θούσε νό εχει τήν 'ίδια τύχη καί μέσα στή Λιβονία δπου ή

άστυνομία ξαγρυπνούσε; Σίγουρα ή δραπέτευσή του θά είχε

γίνει γνωστή καί θό τόν όναζητούσαν δπως έκαναν πάντα γιό

όλους τούς δραπέτες, ποινικούς ή πολιτικούς . . Η λίμνη Πέιπους πού έχει μήκος έκατόν ε'ίκοσι βέρστια

καί πλάτος έξή ντα, κάθε καλοκαίρι είναι γεμάτη κίνηση. ·Εκτός

άn' τούς ψαράδες πού δοκιμάζουν τήν τύχη καί τήν έπιδεξιό­

τητά τους στό νερά της, βλέπει κανείς καί χοντρές βάρκες

φτιαγμένες άπό κορμούς δέντρων πού μεταφέρουν στάρι,

λινάρι καί κανναβούρι στίς γειτονικές έπαρχίες καί 'ίσαμε τόν

κόλπο τής Ρίγας. 'Όμως, αύτή τήν έποχή, ή λίμνη Πέιπους

είναι έρημη καί παγωμένη. Οί πάγοι της είναι τόσο στέρεοι

πού θ' άντεχαν πάνω τους όλόκληρο πυροβολικό.

Τέτοια ήταν ή τρομαχτική έρημος πού διάσχιζε ό δραπέ­

της μέ σταθερό κι άποφασιστικό βήμα. Γνώριζε καλά τήν πε­

ριοχή καί βάδιζε μ' έναν γρήγορο ρυθμό πού θά τόν βοηθούσε

νά φτάσει στή δυτική όκτή προτού ξημερώσει

- ·Η &ρο είναι δύο μετά τά μεσάνυχτα, συλλογιζόταν ... Αλλα είκοσι βέρστια άκόμη καί δέ θά δυσκολευτώ νά βpώ κάποια ψαροκαλύβα δπου θά μπορέσω νά ξεκουραστώ ώς τό βράδυ ... Τώρα nιά, δέ βαδίζω στήν τύχη! ..

Κι tμοιaζε πώς είχε ξεχάσει τήν κούραση καί πώς ή έμnι­

στοσύνη τόν ξαναnλημμύριζε. "Αν ή ότυχία έκανε τούς διώκτες

του νά ξαναβρούν τά 'ίχνη του, έκείνος θά κατάφερνε νά τούς

ξεφύγεικαίπάλι.

Ό δραπέτης, άπό, φόβο μήπως ol πρώτες όνταύγειες τής μέρας προδώσουν τήν παρουσία του προτού προλάβει νό

διασχίσει τή λίμνη Πέιπους, έκανε μιό τελευταία προσπάθεια.

Δυναμωμένος μέ μιά γερή γουλιά κρασι. ρίχτηκε σέ μιά

πορεία όλοένα καί πιό γρήγορη, χωρiς νό έπιτρέψει aτόν

έαuτό του τήν παραμικρή στάση. 'Έτσι, κατά τίς τέσσερις τό

πρωί, μερικό καχεκτικό δέντρα, χιονισμένα πεύκα καί σημύ­

δες, φάνηκαν θαμπό aτόν όρίζοντα.

·Εκεί ή γή ήταν στέρεη. ·Αλλά κι ol κίνδυνοι περισσότεροι. Παρόλο πού τά λιβανικό σύνορα κόβουν διαγώνια τή λίμν11

15

Πέιπους, οί σταθμοί τών τελωνείων, δπως θά καταλάβατε, δέ

βρίσκονται σ' αύτή τήν πλευρό. ·Η κυβέρνηση τό έγκατάστησε

στή δυτική άκτή, έκεί πού πλευρίζουν οι βάρκες τό καλοκαίρι.

·Ο δραπέτης τό ήξερε καλά αύτό κι ή κατόπληξή του ήταν

μεγάλη σάν ε1δε ένα φώς νά λάμπει άόριστα, σχηματίζοντας

μιά κιτρινωπή τρύπα άνάμεσα ατά σύννεφα.

- Αύτό τό φώς κουνιέται ή δέν κουνιέται; άναρωτήθηκε

σταματώντας πλάι σ' έναν aπ' τούς όγκους τού πάγου πού

ύψώνονταν γύρω του . .. Αν τό φώς μετακινιόταν θά σήμαινε πώς έρχόταν άπό

κάποιο φανάρι, καί φανάρια κρατούν συνήθως μόνον οί τελω­

νοφύλακες πού βγαίνουν περιπολία στή λίμνη.

'Άν τό φώς έμενε στή θέση του, σίγουρα θά φώτιζε κάποιο

τελωνειακό σταθμό μιά πού, τέτοια έποχή, οί ψαράδες δέν

έχουν άρχίσει νά έπισκέπτονται τίς καλύβες τους. 'Ωστόσο,

έπρεπε νά προσέχει πολύ, δν δέν ήθελε νά τό μετανιώσεφ

·Ο δραπέτης έστριψε άριστερά. Στή μεριά αύτή, δσο μπο­

ρούσε νά κρίνει μέσα άπ' τήν όμίχλη πού ύψωνόταν κάτω άπ'

τό φύσημα τής πρωινής αϋρας, τά δέντρα φαίνονταν πιό

πυκνά. "Αν τόν κυνηγούσαν, θά 'χε κάποιο καταφύγιο γιά νά

κρυφτεί κι έπειτα κάποια εύκολία γιά νά τό σκάσει

·Ο δραπέτης δέν είχε κάνει περισσότερα άπό πενήντα

βήματα δταν μιά άγρια φωνή: ccΤίς εί;» άντήχησε στά δεξιά

του.

Αύτό τό ((τίς εί)', είπωμένο μέ μιά βαριά γερμανική προ-

φορά, έκανε πολύ δυσάρεστη έντύπωση σ' έκείνον πού άπευ­

θυνόταν.

·Ο δραπέτης δέν άπάντησε. 'Έπεσε μέ τά μούτρα στό

χώμα κι έκανε πολύ καλά, γιατί σχεδόν άμέσως άκούστηκε μιά

τουφεκιά πού λίγα δευτερόλεπτα νωρίτερα θό τόν ε1χε θρεί

κατάστηθα. 'Όμως θό κατάφερνε νό ξεφύγει όπ' τήν περίπολο

τών τελωνειακών; Δέν ύπήρχε καμιά όμφιβολία δτι τόν ε1χαν

δεί. .. 'Απόδειξη ή φωνή κι ή τουφεκιά ... 'Ωστόσο. μέσα σ' aύτό τό πυκνό σκοτάδι, θά μπορούσαν καί νό γελαστούν ...

Καί πραγματικά, ό δραπέτης είχε δλη τήν εύκαιρίa νά τό

18

διαπιστώσει καί μόνος του, δταν οι φωνές τών άντρών πλησία­

σαν.

'Ανήκαν σέ κάποιο τελωνειακό σταθμό τής λίμνης Πέι~

πους, φτωχά άνθρωπάκια ~τοιμα κάθε τόσο νά ζητήσουν τό φιλοδώρημά τους, καταδικασμένα άπ' τή μοσχοβίτικη Διεύθυν­

ση Τελωνείων σέ μιά στερημένη ζωή. ΤΗταν δυό καί ξαναγύρι­

ζαν ατό πόστο τους δταν είχαν δεί μιά σκιά μπροστά τους,

άνάμεσα aτούς πάγους.

-Είσαι σίγουρος δτι τόν είδες; ρωτούσε ό ~νας.

- Ναί, άπαντοϋσε ό άλλος, σίγουρα θά 'ταν κάποιος λα-

θρέμπορος πού προσπαθούσε νά περάσει ατή Λιβονία ... - Δέν είναι ό πρώτος αύτού τού χειμώνα καί δέ θά είναι και

ό τελευταίος, μά δέν πιστεύω δτι θά τόν πιάσουμε. Σίγουρα

άκόμη θά τρέχει!

- Βλέπεις, ε1πε έκείνος πού ε1χε πυροβολήσει, μέ τέτοιο

σκοτάδι δέν μπορείς νά πετύχεις τό στόχο και πολύ λυπάμαι

πού δέν τόν σώριασα καταγής... 'Ένας λαθρέμπορος fχει

πάντα τό σάκο του γεμάτο... θά τά μοιραζόμαστε δλα σάν

καλοί φίλοι. .. - Νιώθω τό στομάχι μου νά διαμαρτύρεται! ε1πε ό 6λλος.

Οί τελωνοφύλακες συνέχισαν τις έρευνές τους, μέ περισ­

σότερη σπουδή τώρα πού σκέφτονταν πόσο θά τούς ζέσταινε

λίγο κρασί ή λίγη βότκα. Δέν κατάφεραν τίποτα.

'Όταν ό δραπέτης βεβαιώθηκε πώς ε1χαν άπομακρυνθεί

άρκετά, συνέΧισε τό δρόμο του κατά τήν άκτή καί, προτού ξημερώσει, εΙχε βρεί καταφύγιο μέσα σέ μιό fρημη καλύβα,

τρία βέρστια νότια άπ' τό σταθμό τοϋ τελωνείου.

Βέβαια, ή προφύλαξη άπαιτοϋσε νά μείνει ξύπνιος έκείνττ

τή μέρα καινά 'χει τό νού του καί aτόν παραμικρό κρότο, άλλά

τσακισμένος άn' τήν κούραση, ό 6νθρωnος αύτός, δσο γερός

κι ον ήταν δέν μπόρεσε ν' άντισταθεί aτόν ϋπνο.

Ξαπλωμένος σέ μιά γωνιά, τυλιγμένος ατό πανωφόρι του,

κοιμήθηκε βαθιά, κι δταν ξύπνησε ή μέρα εlχε προχωρήσει

άρκετά.

Ή lί>ρα ήταν τρείς τό μεσημέρι Γιό καλή του τύχη, οι

17

τελωνειακοί δtν εlχαν κάνει καμιά προσπάθεια νά τόν βρούν.

Μόλις ξύπνησε, μέ ικανοποιημένη πιά τήν άνάγκη γιά ϋπνο,

ίκανοποίησε καί τήν άνάγκη τού φαγητού. Τά λιγοστά τρόφιμα

πού περιείχε ό ντορβάς του ήταν άρκετά γιά νό τού έξασφαλί­

σουν ~να δυό γεύματα. Θά 'πρεπε νά τά άνανεώσει μέ τήν

πρώτη εύκαφία, δπως καί τό κρασί του πού εlχε τελειώσει

-οι χωρικοί δέ μ' fδιωξαν ποτέ, σκέφτηκε, καί τούτοι δώ οί

Λιβονοί δέ θά διώξουν ποτέ lνα Σλάβο σόν αύτούς!

Εlχε δίκιο, άλλά ή κακοτυχία του δέν fπρεπε νά τόν όδη­

γήσει σέ κάποιο γερμανό ταβερνιάρη, γιατί έκείνος δέ θά

ύποδεχόταν ποτέ lνα Ρώσο δπως θά έκαναν οί χωρικοί τής

ρωσικής αύτοκρατορίας.

Φυσικά, ό δραπέτης δέν εlχε φτάσει άκόμη στό σημείο νά

ζητιανεύει Τού fμεναν άκόμη μερικά ρούβλια κι αύτά θά τόν

βοηθούσαν νά τελειώσει τό ταξίδι του, ώς τή Λιβονία τουλάχι­

στον. Καί ~ θά μπαρκάριζε; Αύτό θά τό σκεφτόταν άργότε­

ρα. Τό σπουδαιότερο, τό κυριότερο, ήταν νά φτάσει, χωρίς νά

τόν πιάσουν, σ' ένα άπ' τά λιμάνια τού τόπου, aτόν κόλπο τής

Φινλανδίας ή στή Βαλτική, και σ' αύτό τό σκοπό συγκέντρωσε

δλες του τίς προσπάθειες.

Μόλις τό σκοτάδι τού φάνηκε άρκετό, κατά τίς έφτά τό

βράδυ, όφού δπλισε τό πιστόλι του, ό δραπέτης άπομακρύνθη­

κε άπό τήν καλύβα. Κατά τή διάρκεια τής νύχτας, ό aνεμος

είχε γυρίσει νοτιάς κι ή θερμοκρασία είχε κάπως άν~βει. Τό

χιόνι έδειχνε πώς δέ θ' όργούσε νά λιώσει.

Ή περιοχή είχε πάντα τήν ίδια δψη. 'Ελάχιστα ύπερυψωμέ­

νη στό κεντρικό τμήμα, δέν έχει σημαντικούς λόφους παρά

μόνο στό βορειοδυτικά, άλλά καί κεϊ τό ϋψος τους δέν ξεπερ­

νάει τα tκατό μέ tκατόν πενήντα μέτρα. Τούτες οι όπέραντες

πεδιάδες δέν δυσκολεύουν καθόλου τόν πεζοπόρο, tκτός ον ό

πάγος όρχίσει νά λιώνει, όπότε γίνονται ατή στιγμή όδιόβατες.

"Έτσι, έπρεπε μέ κάθε τρόπο νά φτάσει στό λιμάνι, κι ον ό

πάγος έλιωνε νωρίτερα θά 'ταν εύτύχημα γιατί ή άκτοπλο1α θά

ξανάβρισκε τόν καλοκαιριάτικο ρυθμό της.

Δεκαπέντε περίπου βέρστια χωρίζουν τή λίμνη Πέιπους

21 ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΕΣ ΕΓΚΛΗΜΑ

18

άπ' τήν κωμόπολη τού 'Έκς δπου ό δραπέτης έφτασε στις έξι

τό πρωί. Προσπάθησε δμως νά τήν όποφύγει. γιατί έκεί ϊσως

τού ζητούσαν τά χαρτιά του κι αύτό ήταν κάτι πού δέν τό f)θε­

λε καθόλου. Τό καταφύγιο πού ζητούσε δέ θά τό έβρισκε έδώ.

·Ολάκερη αύτή τή μέρα τήν πέρασε σ' ένα έγκαταλειμμένο

έρείπιο άπ' όπου εφυγε στίς έξι τ' όπόγεuμα, στρίβοντας

νοτιοδυτικά, κι επειτα άπό μιά πορεία έντεκα βέρστια συνάν­

τησε τόν ποταμό 'Έμπαχ - ποταμό πού ένώνει τά νερά του μέ

τά νερά τής λίμνης Βατζέρο, ατή βόρεια δκρη της.

Στό σημείο αύτό, άντί νά περάσει άνάμεσα άπ' τά σημυδο­

δάση πού άπλώνονται στίς άκτές, ό δραπέτης βρήκε πιό σωστό

νά προχωρήσει πάνω στή λίμνη πού ή στερεότητά της δέν είχε

άρχίσει άκόμη νά γίνεται έπικίνδυνη.

Μιά χοντρή βροχή, άπό μερικά ψηλότερα σύννεφα, επε­

φτε άδιάκοπα καί έπιτάχυνε τό λιώσιμο τού πάγου. ΤΗταν

ολοφάνερο πώς οί λίμνες καί τά ρυάκια τής περιοχής δέ θ'

άργοϋσαν νά ξεπαγώσουν.

Ό δραπέτης βάδιζε βιαστικά, θέλοντας νά φτάσει στήν

aκρη τής λίμνης προτού ξημερώσει. Τού άπόμεναν ε'ίκοσι πέν­

τε βέρστια άκόμη κι ή κούρασή του ήταν άπερίγραπτη, δν

λογαριάσει κανείς δτι τήν 'ίδια αύτή νύχτα είχε κάνει κιόλας

aλλα ε'ίκοσι πέντε - δηλαδή περίπου δέκα λεύγες.

·Η βροχή πού είχε άρχίσει νά πέφτει δέν ήταν καθόλου

εύχάριστη γιά τόν πεζοπόρο μας. 'Ένα ξερό κρύο θά διευκόλυ­

νε πολύ τήν πορεία του. Κιόλας ό πάγος δρχιζε νά λιώνει καί

δtν θά τού δρεσε καθόλου νά διασχίσει τόν ποταμό 'Έμπαχ

κολυμπώντας. Γι· αύτό, είχε κάθε λόγο νά διπλασιάσει τήν

ταχύτητά του.

'Όλ' αύτά, ό δραπέτης τά fιξερε πολύ καλό. Τό χοντρό του

παλτό τόν προφύλαγε άπ' τίς ριπές τού νερού καί οί μπότες

του, σέ καλή κατάσταση άκόμη, έδιναν σταθερότητα ατό

βήματά του. Κι έπειτα, μέσα σέ τούτο τό βαθύ σκοτάδι, δέν

είχε άνάγκη νά προσανατολίζεται, όφοϋ ό 'Έμπaχ τόν όδηγοϋ­

σε 'ίσια στόν προορισμό του.

Στίς τρεϊς τή νύχτα είχε διανύσει άλλα ε'ίκοσι βέρστια. Δυό

19

ώρες άκόμη και θά έκανε τήν καθημερινή του στάση. Καί

τούτη τή φορά, δέν ύπήρχε κανένας λόγος νά ριψοκινδυνέψει

σέ κάποιο χωριό άναζητώντας καταφύγιο σέ κάποιο πανδο­

χείο, άφού τά τρόφιμά του τόν έφταναν γιά μιά μέρα άκόμη.

Τό μόνο πού ζητούσε ήταν ενα σίγουρο καί άσφαλές καταφύ­

γιο.

Μέσα στά δάση πού πλαισιώνουν τή βόρεια δκρη τής

λίμνης Βατζέρο, ύπάρχουν άρκετές καλύβες ξυλοκόπων, άκα­

τοίκητες τό χειμώνα. Μέ τά λιγοστά κάρβουνα πού βρίσκει

κανείς μέσα σ' αύτές καί μερικά ξερόκλαδα, μπορείς εϋκολα

νά φτιάξεις μιά φωτιά πού θερμαίνει - γιατί όχι; - τό κορμί

καί τήν ψυχή, καί δέν έχεις καί τό φόβο μήπως σέ προδώσει ό

καπνός.

Βέβαια, τούτος ό χειμώνας ήταν πολύ aγριος, άλλά δέν

μπορούμε νά μή λογαριάσουμε πόσο είχε διευκολύνει τή φυγή

τού δραπέτη άπ' τή στιγμή πού είχε πατήσει τό πόδι του ατό

έδαφος τής αύτοκρατορίας!

Μήπως δλλωστε ό χειμώνας δέν είναι ό φίλος δλων τών

Ρώσων, δπως λέει κι ή παλιά σλάβικη παροιμία;

. Εκείνη τή στιγμή, ενα ούρλιαχτό άκούστηκε άπ' τήν άρι­στερή δχθη τού 'Έμπαχ. Δέν ύπήρχε καμιά άμφιβολία, ήταν τό

ούρλιαχτό κάποιου θηρίου, μιά έκατοστή βήματα πιό κεί. Τό

ζώο πλησίαζε ή άπομακρυνόταν; Τό σκοτάδι δέ σέ βοηθούσε

νά τό διακρίνεις.

·Ο aνθρωπος στάθηκε γιά μιά στιγμή, τέντωσε τ· αύτί του.

'Έπρεπε νά ·χει τό νού του, νά μήν αίφνιδιαστεί.

Τό ούρλιαχτό ξανακούστηκε πολλές φορές, πιό έντονο.

Τού άπάντησαν κι άλλα.

Ναί, έτσι ήταν. Κάποιο κοπάδι άγριων θηρίων όνηφόριζε

τήν άκτή τού 'Έμπαχ, κι ήταν πολύ πιθανό νό είχαν νιώσει τήν

άνθρώπινη παρουσία.

Τήν 'ίδια στιγμή, τό μακάβριο κοντσέρτο ξανακούστηκε

τόσο ζωηρό πού ό δραπέτης νόμισε πώς δέ θ' άργοϋσαν νό

τού tπιτεθοϋν.

- Είναι λύκοι, σκέφτηκε, καί δέν είναι καθόλου μακριά.

20

·Ο κίνδυνος ήταν πολύ μεγάλος. Ξενηστικωμένα άπ' τόν

άγριο χειμώνα, τά θηρία αύτά είναι πραγματικά έπικίνδυνα.

'Όταν είσαι γεροδεμένος, ψύχραιμος, καί κρατάς ένα χοντρό

μπαστούνι στό χέρι, μπορείς θαυμάσια ν' άντιμετωπίσεις ένα

λύκο. 'Όμως, πώς νά τά βάλεις μ' eξι τέτοια πειναλέα θηρία;

Τό μυαλό τοϋ δραπέτη δούλεψε άστραπιαία. Μέρος νό

κρυφτεί δέν ύπήρχε. οι δχθες τού 'Έμπαχ είναι χαμηλές καί

γυμνές. Τό μόνο πού τού άπόμενε νά κάνει ήταν ν' άρχίσει νό

τρέχει μ' δλη του τή δύναμη, παρόλο πού δέν είχε καί πολλές

πιθανότητες νά ξεφύγει άπ' τούς διώκτες του. 'Έτσι κι έκανε,

άλλά σέ λίγο ένιωσε τά θηρία νά τόν άκολουθούν. Σέ λιγότερα

άπό ε'ίκοσι βήματα, τ' άγρια ούρλιαχτά ξανακούστηκαν. Στάθη­

κε καί κοίταξε πίσω του. Θά 'λεγε κανείς πώς τό σκοτάδι είχε

γεμίσει φωτεινά σημάδια, δμοια μ' άναμμένα κάρβουνα.

'Ήταν τά μάτια τών λύκων, αύτών τών πεινασμένων, σκελ:ε­

τωμένων ζ~ν πού όσμίζονταν λαίμαργα τήν τροφή μπροστά

στά δόντια τους.

·Ο δραπέτης στάθηκε μέ τό πιστόλι στό ένα χέρι καί τό

μπαστούνι του στό άλλο. ΥΗταν προτιμότερο νά μήν πυροβολή­

σει, άν τό μπαστούνι ήταν άρκετό, γιατί δέν ήθελε νά τραβήξει

τήν προσοχή κάποιας άλλης περίπολο υ.

·Ο άνθρωπος είχε καρφωθεί στέρεα ατή γή κι είχε έλευθε­

οώσει τά χέρια του άπ' τά μανίκια τοϋ πανωφοριού του. Τήν

ϊδια στιγμή, ένας λύκος όρμούσε πάνω του κι ένα δυνατό

χτύπημα μέ τό μπαστούνι τόν έριχνε καταγής.

'Όμως, μισή ντουζίνα λύκοι μαζί ήταν πολλοί γιά νά φοβη­

θούν, πολλοί γιά νά μπορέσει νά τούς έξοντώσει τόν ένα μετά

τόν άλλο. χωρίς νά χρησιμοποιήσει τό πιστόλι του. 'Άλλωστε,

έπειτα άπό ενα δεύτερο χτύπημα στό κεφάλι ένός δεύτερου

λύκου, τό μπαστούνι έσπασε.

·Ο άνθρωπος ξανάρχισε νά τρέχει, μό τό θηρία τόν ξανα­

κυνήγησαν κι άναγκάστηκε νά πυροβολήσει τέσσερις φορές.

Δυό ζίJχ:J, θανάσιμα τραυματισμένα, σωριάστηκαν πόνω

aτόν πάγο πού βάφτηκε άn' τό αlμα τους. 'Όμως, οι δυό aλλες

σφαίρες πήγαν χαμένες γιατί οι ύnόλοιποι λύκοι τρόμαξαν καί

21

τραβήχτηκαν στά πλάγια.

·Ο δραπέτης δέν προλάβαινε νά ξαναγεμίσει τό πιστόλι

του. Τό κοπάδι είχε κιόλας όρμήσει πάνω του. Διακόσια βήμα­

τα άκόμη καί τά θηρία βρίσκονταν πίσω του, δαγκώνοντας τό

πανωφόρι του. 'Ένιωθε κιόλας τήν καυτή τους άνάσα. "Αν

στραβοπατούσε, δν γλιστρούσε, ήταν χαμένος. Δέ θά ξαναση-

. κωνόταν, γιατί τ' δγρια, πεινασμένα θηρία θά τόν καταξέσκι­ζαν.

Είχε φτάσει λοιπόν ή τελευταία του στιγμή; Τόσες δοκιμα­

σίες, τόση κούραση, τόσοι κίνδυνοι γιά νά ξαναγυρίσει aτόν

τόπο του καί νά πεθάνει τόσο δδοξα;

·Επιτέλους, ή δκρη τής λίμνης φάνηκε μαζί μέ τίς πρώτες

άνταύγειες τής αύγής.

·Η βροχή είχε σταματήσει κι ή έξοχή ήταν τυλιγμένη σέ

μιά έλαφριά όμίχλη. Οί λύκοι δρμησαν πάνω στό θύμα τους

πού τούς έδιωχνε χτυπώντας τους μέ τό άπομεινάρι τού μπα­

στουνιού του.

Ξαφνικά, ό δνθρωπος σκόνταψε σέ μιά σκάλα. Πού ήταν

στερεωμένη αύτή ή σκάλα; Δέ'! είχε καμιά σημασία. "Αν κατά-.

φερνε νά σκαρφαλώσει τά σκαλοπάτια της, τά ζώα δέ θά

μπορούσαν ν' άνεβούν πίσω του καί γιά λίγο θά ήταν άσφαλής.

Αύτή ή σκάλα έπεφτε κάθετα ατό έδαφος καί, πράγμα

πολύ παράξενο, οί άκρες της δέν άκουμποϋσαν στή γή. 'Όμως,

ή όμίχλη δέν άφηνε νά διακρίνεις πού ήταν στερεωμένο τό

πάνω της μέρος.

·Ο δραπέτης πιάστηκε όπ' τά nλα'ίνά της κι άνέβηκε τά

πρώτα σκαλοπάτια, τή στιγμή πού ο\ λύκοι όρμούσαν γιά μιά

τελευταία φορά καταπάνω του. Τά δόντια τους χώθηκαν στίς

μπότες του καί τίς ξέσκισαν.

~τό μεταξύ, ή σκάλα έτριζε κάτω άπ' τό βάρος τού άνθρώ­

nου, ταλαντευόταν κάτω άn' τίς προσπάθειές του. Θά τόν

άντεχε; 'Άν tσπαγε, θό τόν κατασπάραζαν οι λύκοι, θά τόν

κατασπάραζαν ζωντανό ... 'Η σκάλο δντεξε κι έκείνος μπόρεσε νό σκαρφαλώσει tό

τελευταία της σκαλοπάτια μέ άξιοθαύμαστη εύκινησία.

22

·Εκεί, προεξείχε ή aκρη ενός ξύλου, κάτι σά χοντρό δοκά­

ρι πού δύσκολα μπορούσες νά τό καβαλήσεις.

Τώρα πιά ό aνθρωπος είχε γλιτώσει άπ' τούς λύκους πού

χοροπηδούσαν στή βάση τής σκάλας ούρλιάζοντας aγρια.

2

·Ο Σλάβος γιά τό Σλάβο

Γιά τήν ίί>ρα, ό δραπέτης είχε σωθεί. Οί λύκοι δέν μπορούν

νά σκαρφαλώσουν δπως θά είχαν κάνει οί άρκούδες πού είναι

έλάχιστες στά δάση τής Λιβονίας. 'Όμως δέν έπρεπε νά κατέ­

βει προτού άπομακρυνθεϊ καί τό τελευταίο θηρίο, κι αύτό θά

γινόταν σίγουρα μέ τήν άνατολή τού iiλιου.

Καί πρώτα πρώτα γιά ποιό λόγο αύτή ή σκάλα βρισκόταν

έκεϊ, καί πού στηριζόταν τό πάνω της δ κ ρο;

Στηριζόταν στόν aξονα μιός ρόδας άπ' δπου ξεκινούσαν

aλλες τpείς παpόμοιες σκάλες- στήν πpαγuατικότητα ήταν τά

τέσσερα φτερά ένός μύλου χτισμένου πάνω σ' ενα μικρό ψή­

λωμα. όχι πολύ μακριά άπ' τό σημείο δπου ό 'Έμπαχ τροφοδο­

τείται μέ τά νερά τής λίμνης. ·Από κάποια καλή σύμπτωση, ό

μύλος δέ λειτουργούσε κι έτσι ό δραπέτης είχε καταφέρει νά

σκαρφαλώσει σ' ενα άπ' τά φτερά του.

Απόμενε ή πιθανότητα ό μύλος ν' άρχίσει νά γυρίζει μέ τό

χάpαμα. aν ό aνεμος δυνάμωνε. Στήν πεpίπτωση αuτή θά TOtJ

ήταν πολύ δύσκολο νό μείνει πάνω στόν aξονα. Κι δλλωστε. ύπήρχε κι ό μυλωνάς. Τί θά έκανε δν έβρισκε εναν όνθρωπο

σκαρφαλωμένο στήν κορυφή τού μύλου του; 'Όμως, ό δραπέ­

της δέν μπορούσε νά κατέβει. Οί λύκοι βρίσκονταν άκόμη έκεί, στή βάση τού μύλου, βγάζοντας άγρια οuρλιαχτά πού δέ

θ· άργούσαν νά ξυπνήσουν τούς κάτοικους τών γειτονικών - t σπιτιων ... Μιά μόνο λύση ύπήρχε: νά χωθεί στό tσωτερικό τοϋ

μύλου, νά κρυφτεί κάπου γιά δλη τή μέρα, δν ό μυλωνάς δέν

κατοικούσε έκεί, καί νά περιμένει νά βραδιάσει γιά νά συνεχί­

σει τό δρόμο του.

Ό φεγγίτης τού μύλου ήταν άνοιχτός. Ό δραπέτης χώθη­

κε στό όνοιγμά του καί βρέθηκε μέσα στό μύλο χωρίς τόν

παραμικρό κόπο η θόρυβο. ·Η ήσυχία ήταν βαθιά δσο καί τό

σκοτάδι. Δέν ύπήρχε καμιά άμφιβολία πώς τό ίσόγειο ήταν

έρημο. Μιά στριφογυριστή σκάλα ενωνε τό πάνω μέρος τC?ϋ

μύλου μ' αuτό τό ίσόγειο πού τό δάπεδό του ήταν σκεπασμένο

aπό χώμα. 'Όμως. γιά προφύλαξη. καλό ήταν νά μή φτάσει ώς

τό ίσόγειο. Νά φάει πρώτα κι επειτα νά κοιμηθεί, ήταν δυό

μεγάλες άνάγκες γιά τόν δραπέτη πού δέν μπόρεσε νά κρατη­

θεί aλλο.

'Έφαγε τίς τελευταίες του προμήθειες καί μιά σκέψη aρχι·

σε νά βασανίζει τό μυαλό του. 'Έπρεπε νά βρεί τρόφιμα. Ποϋ;

Πώς;

Κατά τίς έφτάμιση ή όμίχλη δρχισε νά διαλύεται καί μπο­

ρούσες εϋκολα νά ξεχωρίσεις τήν περιοχή γύρω άπ' τό μύλο.

Τί έβλεπε κανείς ον έσκυβε έξω άπ' τό φεγγίτη; Στά δεξιά, μιά

πεδιάδα πλημμυρισμένη άπ' τά λιωμένα χιόνια κι έναν άτέλει·

ωτο δρόμο πού χαραζόταν πρός τά δυτικά, πλαισιωμένος όπό

δέντρα γιατί διάσχιζε ενα βάλτο πού πάνω του πετούσαν

κοπάδια ύδρόβια πουλιά. Στ' άριστερά, άπλωνόταν ή λίμνη,

παγωμένη σ' όλη της τήν tπιφάνεια, έκτός άπ' τό σημείο δπου

tνωνόταν μt τόν 'Έμπαχ.

·Εδώ κaί κεϊ ύψώνονταν μερικά πεύκα καί έλατα μέ σκοτει­

νό φύλλωμα, πού έρχονταν σέ ζωηρή άντίθεση μέ τίς σκελετω­

μένες κaί γυμνές σημύδες.

Τό πρώτο πού παρατήρησε ό δραπέτης. ήταν πώς οί λύκοι

είχαν άπομακρυνθεί.

- Πολύ καλά, σκέφτηκε, μά οι τελωνειακοί κaί χωροφύλα­

κες είναι π ιό έπικίνδυνοι άπ' τά θηρία! .. Κι όσο πλησιάζω στήν

κατοικημένη περιοχή τόσο πιό δύσκολο θά μού είναι νό τούς

ξεφύγω ... Πέφτω άπ' τή νύστα ... Ώστόσο, προτού άποκοιμηθώ καλό είναι νά δώ πού βρίσκομαι γιά νά ξέρω άπό πού θά φύγω

στήν περίmωση πού θά μέ άνακαλύψουν ... ·Η βροχή είχε σταματήσει. ·Η θερμοκρασία είχε ύψωθεί με­

ρικούς βαθμούς κι ό aνεμος φύσαγε δυτικός. 'Όμως, αύτή ή

αϋρα πού δσο πήγαινε καί δυνάμωνε δέ θά εκανε τό μυλωνά

νά βάλει σέ λειτουργία τό μύλο του;

·Απ' αύτό τόν 'ίδιο φεγγίτη, μπορούσε νά διακρίνει κανείς,

σέ μισό βέρστι άπόσταση. διάφορα άπομονωμένα σπίτια όπ'

δπου ξεχύνονταν οί πρώτοι πρωινοί καπνοί.

Σίγουρα έκεί θά tμενε κι ό μυλωνός καί δέ θά 'ταν aσκημο

νά 'χει τό νού του.

·Ο δραπέτης τόλμησε μερικά βήματα στή στενή έσωτερική

σκαλίτσα καί κατέβηκε. Τό κάτω μέρος τού μύλου ήταν γεμάτο

σακιά μέ στάρι, πράγμα πού tδειχνε δτι ό μύλος δέν ήταν

έγκαταλειμμένος καί λειτουργούσε δταν ό άνεμος είχε όρκετή

δύναμη γιά νά κινήσει τά φτερά του.

·Ο δνθρωπος ξανανέβηκε τήν ξύλινη σκάλα καί φτόνοντας

στό κρησφύγετό του πεθαμένος άπ' τήν κούραση, έπεσε σέ

μιά γωνιά καί βυθίστηκε σέ ϊιπνο βαθύ.

Τί ίί>ρα ήταν δ ταν ξύπνησε; Περίπου τέσσερις. Μέρα άκό­

μη. 'Όμως ό μύλος έξακολουθοϋσε νό μή λειτουργεί.

·Ο δραπέτης άνασηκώθηκε καί μαζεύοντας τό πόδια του

άκούμπησε τήν πλότη στόν τοίχο. Αύτό τόν fσωσε.

Πραγματικά, τ' αύτί του τσόκωσε στήν άρχή μερικό λόγια

πού άνταλλάζονταν στόν κότω όροφο, λόγια πού φαίνονταν νό

προέρχονται άπό πολλούς άνθρώπους πού μιλούσαν ζωηρά. Οί

aνθρωποι aυτοί είχαν φτάσει ατό μύλο μισή wρα προτού

ξυπνήσει, κι δν είχαν άνέβει τή σκόλα, σίγουρα θό τόν είχαν

άνακαλύψει.

. ο aνθρωπος εμεινε άκίνητος. 'Έσκυψε μόνο λίγο καί κόλλησε τ' αύτί του ατό σανιδένιο

πάτωμα γιά ν' άκούει καλύτερα τή συζήτηση πού γινόταν c:πό

iσόγειο.

Μέ τά πρώτα κιόλας λόγια κατάλαβε τί ήταν ό ενας άπ'

τούς aνθρώπους πού μιλούσαν. Κατάλαβε άπό τί κίνδυνο είχε

γλιτώσει, aν γλίτωνε, δηλαδή δν κατάφερνε νά φύγει άπ' τό

μύλο, ε'ίτε πρίν ε'ίτε μετά άπ' τούς άνθρώπους πού συζητούσαν

μέ τό μυλωνά.

ΤΗταν τρείς άστυνομικοί, ενας ένωμοτάρχης τής χωροφυ-

λακής καί δυό βοηθοί του.

Τήν έποχή έκείνη, πολλοί aστυνομικοί ήταν άκόμη γερμα­

νικής κατανωγής. Άνάuεσά τους ξεχώριζε ό ένωμοτάpχπς "Εκ

πού tδειχνε στούς συμπολίτες του μεγαλύτερη έπιείκεια άπ'

όση στούς Ρώσους τής Λιβονίας. Γεμάτος ζήλο. όξυδερκής.

εφερνε σέ πέρας μέ πραγματική λύσσα τίς έγκληματικές ύπο­

θέσεις πού τού έμπιστεύονταν καί ένώ δεχόταν μέ περηφάνια

τίς έπιτυχίες, τού ήταν άδύνατο νά παραδεχτεί έστω καί τήν

παραμικρή fιπα. 'Έτσι, τώρα πού τοϋ είχαν άναθέσει νά συλλά­

βει αύτό τό δραπέτη άπ' τή Σιβηρία πού ήταν Λιβονός μέ μο­

σκοβίτικη καταγωγή. ό ενωμοτάρχης 'Έκ ένεργοϋσε δοαστήοια

καί χωρίς νά χάνει καιρό.

Τήν wρa πού ό δραπέτης κοιμόταν, ό μυλωνάς είχε έρθει

στό μύλο μέ τή σκέψη ν' άφιερώσει δλη του τήν ήμέρα στή

δουλειά του. Κατά τίς έννιά ή wρα, ή αϋρα τοϋ είχε φανεϊ

εύνο'ίκή κι ον τά φτερά είχαν μπεί σέ λειτουργία, ό κοιμισμέ­

νος θά είχε ξυπνήσει άμέσως. 'Όμως, ή ψιλή βροχή πού

επεφτε, tμπόδισε τόν aνεμο νά δυναμώσει.

'Έτσι, ό μυλωνάς στεκόταν στό κατώφλι τής πόρτας του,

όταν ό "Εκ καί οί aντρες του τόν είδαν καί μπήκαν ατό ιΗ)λο

νιά νά τοϋ ζητήσουν μερικές πληροφορίες.

'Εκείνη τή στιγμή, ό "Εκ έλεγε:

- Μήπως φόνηκε κατά δώ ενας aντρας γύρω στό τριάντα

πέντε;

- 'Όχι, άπάντησε ό μυλωνάς. Τούτη τήν έποχή σπάνια

βλέπεις άνθρωπο σ' αύτή τήν περιοχή ... Είναι ξένος: - Ξένος; 'Όχι, είναι Ρώσος όπ' τίς βαλτικές έπαρχίες.

- 'Ά, Ρώσος ... έκανε ό μυλωνάς. - Ναί. .. ένα παλιόμουτρο πού ον τό συλλάβω θά είναι τιμή

28

μου!

Πραγματικά, για εναν άστυνομικό, ενας δραπέτης είναι

πάντα ε να παλιόμουτρο, δσχετο δν τό όδίκημά του είναι .πολι­

τικό η ποινικό.

- Βρίσκεστε στά 'ίχνη του; ρώτησε ό μυλωνάς.

- ·Εδώ καί ε'ίκοσι τέσσερις ώρες πού τόν είδαν ατά σύνορα - . -

των επαρχιων.

- Καί ξέρετε πρός τά πού κατευθύνεται; ξαναρώτησε ό μυ­

λωνάς πού ήταν περίεργος άπό φυσικού του.

- Δέν είναι καί τόσο δύσκολο, άπάντησε ό "Εκ. Πηγαίνει

έκεϊ πού θά μπορέσει νά μπαρκάρει μόλις έλευθερωθεί ή θά­

λασσα - σίγουρα ατό Ρέβελ καί συγκεκριμένα ατή Ρίγα.

Μιλώντας γι' αύτή τήν πόλη, δπου συγκεντρώνονται οί θα­

λάσσιες έπικοινωνίες τού βορινού τμήματος τής αύτοκρατο­

ρίας, ό ένωμοτάρχης είχε άπόλυτο δίκιο. Ό κάθε δραπέτης θά

είχε συμφέρον νά φτάσει ατό Ρέβελ πού είναι ταυτόχρονα καί

λουτρόπολη, η δν δχι ατό Ρέβελ, τουλάχιστον ατό Μπαλίσκι,

στήν aκρη τού κόλπου, άφοϋ άπ' τή θέση του, aπελευθερώνε­

ται πρώτο άπ· τούς πάγους.

- Καί γιατί νά πάει ατό Ρέβελ; Τό καλύτερο γι' αuτόν θά

ήταν νά προχωρήσει κατά τό Περνώ! παρατήρησε ό μυλωνάς.

Πραγματικά, σ' αύτή τήν κατεύθυνση δέ θά είχε νά διανύ­

σει πολλά βέρστια. 'Όσο γιά τή Ρίγα, σέ διπλάσια άπόσταση άπ·

τό Περνώ, δέ θά διευκόλυνε καθόλου τίς ερευνες. Φυσικά, ό

δραπέτης, άκίνητος ατό κρησφύγετό του, μέ κρατημένη τήν

άνάσα καί τ' αύτί τεντωμένο, δκουγε δσα λέγονταν καί θά ·ξε­

ρε νά τά χρησιμοποιήσει σέ όφελός του.

- Σωστά. άπάντησε ό ένωμοτάρχης, uπάρχει καί τό Περνώ

κι οί περίπολοι txouν κιόλας είδοποιηθεϊ. άλλά εχω κάθε λόγο

νά πιστεύω ότι ό δραπέτης μας πηγαίνει στό Ρέβελ. όπου θά

μπορέσει νά μπαρκάρει πιό γρήγορα.

Αuτή ήταν ή γνώμη τού ταγματάρχη Βέρντερ πού διεύθυ­

νε τότε τήν όcττυνομία τής Λι6ονίας κάτω άπ· τίς διαταγές τοϋ

συνταγματάρχη Ραγκένωφ. κι ό "Εκ ήταν πολύ καλά πληροφο­

ρημένος.

"Αν ό συνταγματάρχης Ραγκένωφ, σλάβος άπό γεννησι­

μιού του, δέ διεκδικούσε τίς συμπάθειες καί τίς όντιπάθειες

τού ταγματάρχη Βέρντερ πού ήταν γερμανός, είχε ώστόσο

θαυμάσιες σχέσεις μέ τόν ύφιστόμενό του, τόν ένωμοτάρχη

"Εκ.

Πάνω άπ' όλους. γιά νά τούς διευθύνει. νά τού~ συuβου­

λεύει καί νά τούς συγκρατεί. ύrτήρχε ό στρατηγό~ rκόοκο.

ι<υβεpνήτης τών βαλτικών έπαpχιών.

·Η συζήτηση κράτησε μερικά λεπτά άκόμη. ·Ο ένωμοτάρ­

χης περιέγραψε τόν φυγάδα μέ τά λόγια πού είχε διαβάσει

στήν περιγpaφή πού τού είχε στείλει τό άρχηγείο του: άνά­

στημα ψηλό, γεροδεμένος, γύρω στά τριάντα πέντε, μέ πλού­

σια ξανθιά γενειάδα καί καφετί πανωφόρι.

- Γιά δεύτερη φορά, είπε ό μυλωνάς, σό.ς βεβαιώνω δτι ό

aνθρωπος αύτός- Ρώσος ε'ίπατε;

- Ναί, Ρώσος!

- 'Έ, λοιπόν, σό.ς βεβαιώνω δτι δέ φάνηκε στά μέρη μας κι

δτι σέ κανένα άπ' τά σπίτια τής περιοχής δέ θά βρείτε στοιχεία

άπ' τήν παρουσία του ... - Τό ξέρεις, είπε ό ένωμοτάρχης, δτι δποιος τού δώσει

aσυλο κινδυνεύει νά συλληφθεί καί νά θεωρηθεί συνένοχός

του;

- ·Ο Θεός νά σάς προστατεύει, τό ξέρω, καί δέν εχω καμιά

διάθεση νά μπλέξω σέ τέτοιες ίστορίες.

- 'Έχεις δίκιο κι είναι προτιμότερο νό μήν tρθει κανείς

όντιμέτωπος μέ τόν ταγματάρχη Βέρντερ.

- Είμαι πάντα προσεχτικός, ένωμοτάρχη μου!

Στό σημείο αύτό, ό 'Έκ έτοιμάστηκε νό φύγει έπαναλαμ­

βάνοντας ότι οί δντρες του κι αύτός θά έρευνοϋσαν δλη τήν

περιοχή άνάμεσα στό Περνώ καί τό Ρέβελ.

- Στό μεταξύ, είπε ό μυλωνάς, ό άέρας γύρισε νοτιοδυτι­

κός. ·Ώρα νά βάλω μπροστά τό μύλο μου. Μήπως οί δντρες

σας μπορούν νά μέ βοηθήσουν νό προσανατολίσω τά φτερά

μου; 'Έτσι, δέ θά χρειαστεί νά ξαναγυρίσω στό σπίτι μου καί θά

μείνω έδώ δλη τή νι'ιντα

30

. Ο "Εκ δέχτηκε. οι άντρες του βγήκαν άπ' τήν άντίθετη πόρτα καί πιάνοντας δλοι μαζί τό μοχλό τόν fστριψαν πρός

τήν ·κατεύθυνση πού τούς ύπόδειξε ό μυλωνάς. Σέ λίγο,

άκούστηκε ενα ρυθμικό τίκ τάκ, κι ό μύλος άρχι~ε νά δου­

λεύει.

·Ο ένωuοτάpχης κι οί άντρες του ξεκίνησαν μέ κατεύθυν­

ση πρός τά νοτιοδυτικά.

·Ο δραπέτης δέν είχε χάσει οϋτε λέξη άπ' τή συνομιλία. Κι

αύτό πού είχε καταλάβει καλά ήταν δτι τώρα πού πλησίαζε ατό

τέλος τού ταξιδιού του, οι κίνδυνοι δσο πήγαιναν καί πολλα­

πλασιάζονταν ... Ή άστυνομία τόν άναζητοϋσε παντοϋ ... Νά πή­γαινε ατό Ρέβελ; 'Όχι, σκέφτηκε. Καλύτερα νά προχωρούσε

κατά τό Περνώ, δπου θά 'φτανε καί πιό γρήγορα ... Ή θάλασσα τής Βαλτικής κι ό κόλπος τής Φινλανδίας δέ θ' άργοϋσαν νά

ξεπαγώσουν.

Σάν πήρε τήν άπόφασή του, άρχισε νά σκέφτεται τί έπρε­

πε νά κάνει γιά νά φύγει άπ' τό μύλο, χωρίς νά τόν άντιληφτεί

ό μυλωνάς. Ό μύλος δούλευε συνέχεια κι ό μυλωνάς θά περ­

νούσε τή νύχτα του tκεί. ·Αδύνατο νά βγεί άπ' τήν πόρτα τοϋ

ίσόγειου, η άπό όποιαδήποτε άλλη πόρτα.

Πέρασε έτσι μιά όλάκερη wρα άνάμεσα ατά τίκ τάκ τοϋ μύ­

λου, τά τριξίματα τών γραναζιών, τά μουγκρητά τού σταριοϋ

πού θρυμματιζόταν καί τά σφυρίγματα τοϋ άνέμου. Τό σκοτάδι

aρχιζε νά πλημμυρίζει τό δειλινό, πάντα μεγάλο σ' αύτό τό

γεωγραφικό πλάτος. Τό κρησφύγετο τοϋ δραπέτη ήταν θεο­

σκότεινο· είχε φτάσει ή στιγμή γιά τή μεγάλη άπόφαση.

·Ο φυγάδας βεβαιώθηκε δ τι τό μαχαίρι του fβγαινε εϋκο­

λα άπ' τή θήκη καί γέμισε μέ fξι σφαίρες τό πιστόλι του.

Τώρα, επρεπε νό περάσει άπ' τό φεγγίτη καί νό προσπαθή­

σει νά πηδήξει ατή γή χωρίς νό πλησιάσει τά φτερά τοϋ μύλου

πού γύριζαν άδιάκοπα. 'Άρχισε νά σέρνεται πρός τό φεγγίτη,

δταν άκούστηκε ενας θόρυβος.

ΤΗταν ό θόρυβος άπό κάποιο βαρύ περπάτημα πού άνέβαι­νε τήν tσωτερική σκαλiτσα τού μύλου. Ό μυλωνάς έρχόταν πρός τά πάνω μ' ενα φανάρι ατό χέρι.

31

Πραγματικό, παρουσιάστηκε, τή στιγμή πού ό δραπέτης,

συσπειρωμένος, μέ τό πιστόλι στό χέρι, έτοιμαζόταν νά όρμή­

σει καταπάνω του.

'Όμως, μόλις ό μυλωνάς πρόβαλε τό κεφάλι του στό κεφα­

λόσκαλο, άκούστηκε νά λέει:

- Πατερούλη, ήρθε ή wρα νά φύγεις ... Μήν καθυστερείς ... Κατέβα ... Ή πόρτα είναι άνοιχτή.

Σαστισμένος ό δραπέτης, δέν i;ξερε τί ν' άπαντήσει. 'Ώστε

ό καλός μυλωνάς γνώριζε τήν παρουσία του στό μύλο; 'Ώστε

τόν είχε δεϊ νά μπαίνει; Ναί, τήν wρα πού έκεiνος κοιμόταν, ό

μυλωνάς είχε άνέβει τή σκαλίτσα, τόν είχε δεi άλλά δέν τόν

είχε ξυπνήσει. Μήπως κι αύτός δέν ήταν Ρώσος;· Οί Σλάβοι

άναγνωρίζονται εϋκολα άπ' τήν έκφραση τού προσώπου τους .. . Είχε καταλάβει δτι ή λιβανέζικη άστυνομία τόν κυνηγούσε .. . Γιατί; Δέν είχε καμιά διάθεση νά τό μάθει δπως δέν είχε

θελήσει καί νά τόν παραδώσει aτόν ένωμοτάρχη "Εκ καί aτούς

aντρες του.

- Κατέβα, ξανάπε μέ σιγανή φωνή.

Μέ τήν καρδιά νό χοροπηδάει ατό στήθος του, κατασυγκι­

νημένος, ό δραπέτης κατέβηκε στό ίσόγειο.

- Σοϋ έτοίμασα μερικά τρόφιμα, είπε ό μυλωνάς, γεμίζον­

τας τό ντορβά τού ξένου μέ κρέας καί ψωμί. .. Είδα δτι δέν είχες τίποτα γιά νά φάς, δπως δέν είχες καί γιά νά πιεiς ... Νά, γέμισε τό φλασκί σου καί πήγαινε .. .

- Μά ... ον τό μάθει ή άστυνομία .. . - Προσπάθησε νά τούς ξεγελάσεις καί μήν άνησυχεϊς γιά

μένα ... Δέ σέ ρωτάω ποιός είσαι. .. 'Ένα μόνο ξέρω: δ τι είσαι Σλάβος καί ποτέ ένας Σλάβος δέ θά παραδώσει έναν aλλο

Σλάβο σέ γερμανούς άστυνομικούς.

.. - Εύχαριστώ ... εύχαριστώ! φώναξε ό δραπέτης. - Πήγαινε, πατερούλη! Ό Θεός νό σέ όδηγεί καί νά σέ

συγχωρέσει aν έχεις κάνει κάτι κακό.

·Η νύχτα ήταν κατάμαυρη κι ό δρόμος πού περνούσε εξω

όπ' τό μύλο έρημος. Ό δραπέτης εκανε μιά τελευταία κίνηση

άποχαιρετισμοϋ στόν μυλωνά κι έξαφανίστηκε.

Σύμφωνο μέ τό καινούργιο δρομολόγιο πού είχε άποφασί­

σει ν· άκολουθήσει, έπρεπε προτού ξημερώσει νό φτάσει στήν

κωμόπολη τού Φάλλεν καί νό κρυφτεί κόπου στά περίχωρα γιά

νά ξεκουραστεί. ·Ο δραπέτης έπρεπε νό κάνει άκόμη σαράντα

βέρστιο κοί θά τά ε κανε ... 'Έτσι, δέ θά aπεχε πιά παρά έξή ντα

βέρστιο άπ' τό Περνώ. ·Ακόμη δυό νύχτες πορείας καί τά

μεσάνυχτα τής 11 ης τού ·Απρίλη θά βρισκόταν στό Περνώ. ·Εκεί, θά κρυβόταν 'ίσαμε νά προμηθευτεί τ' άπαραίτητα γιά νά

μπαρκάρει, καί μόλις έλιωναν τά νερά, τά πλοία πού θά

ξεκινούσαν άπό κεί θά 'ταν δ λα ατή διάθεσή του.

·Η πορεία τού δραπέτη συνεχίστηκε γρήγορη, aλλοτε στήν

πεδιάδα κι όλλοτε άνάμεσα άπό δάση μέ tλατα καί σημύδες.

Σέ μεγάλα διαστήματα, παρουσιάζονταν κοιμισμένα χωριά,

πλάι σέ χωράφια χλωμά καί μονότονο πού σέ λίγο τά όροτρα

θά έτοίμαζαν γιά τή σπορά τού λιναριού, τού κανναβουριού

καί τού κριθαριού.

Ή θερμοκρασία σιγά σιγά άνέβαινε. Τό χιόνι, μισολιωμένο,

μεταμορφωνόταν σέ λάσπη. Φέτος, τό ξεπάγωμα θά έρχόταν

πρόωρα.

Κατά τίς πέντε ή ίί>ρα, λίγο πρίν φτάσει στήν κωμόπολη

τού Φάλλεν, ό δραπέτης άνακάλυψε μιά άπομονωμένη καλύβα,

όπου κατάφερε νά• χωθεϊ χωρίς νά τόν άντιληφτεί κανείς. Μερικά άπ' τά τρόφιμα πού τού εlχε δώσει ό μυλωνάς τού

ξανάφεραν πίσω τίς δυνάμεις του· τά ύπόλοιπα, τά όναλόμβα­

νε ό ϋnνος. Στίς έξι τό βράδυ, ήταν κιόλας έτοιμος νά ξεκινή­

σει, χωρίς τίποτα νά εχει διακόψει τόν πολύτιμο και ζωογόνο

ϋnνο του. "Αν αύτή τή νύχτα κατάφερνε νό διανύσει τή μισή

άnόσταση πού τόν χώριζε άπ' τό Περνώ, τούτη ή διαδρομή θό

'ταν ή προτελευταία.

'Έτσι κι έγινε. Κατά τό ξημέρωμα, ό δραπέτης άναγκάστη­

κε νά σταματήσει, άλλά τούτη τή φορά, μιά πού δέν Ε:βρισκε

τίποτα τό καλύτερο, στό πυκνότερο σημείο ένός δάσους. μισό

βέρστι όπ' τό δρόμο. 'Ήταν προτιμότερο όn' τό νά ζητούσε

στέγη καί φαγητό σt κάποιο πανδοχειο, γιατί οί δνθρωποι δέν

είναι όλοι σάν τόν καλό μυλωνά τής λίμνης.

Τό άπόγευμα τής 'ίδιας έκείνης μέρας, κρυμμένος πίσω

άπό ενα σύδεντρο, ό aνθρωπος είδε μιά όμάδα χωροφυλάκων

νά περνάει άπ' τό δρόμο γιά τό Περνώ. Οί χωροφύλακες στα­

μάτησαν γιά λίγο σά νά ηθελαν νά ψάξουν τό δάσος, μά

σχεδόν άμέσως φάνηκαν ν' άλλάζουν γνώμη καί συνέχισαν τήν

πορεία τους.

τ ό βράδυ, άπ' τίς ε ξι κιόλας ό δραπέτης ξανάρχισε τό δρό­

μο του. Ό ούρανός ήταν καθαρός. Τό φεγγάρι, σχεδόν όλόγιο­

μο, ελαμπε περήφανα. Στίς τρείς τή νύχτα, ό δραπέτης aρχισε

νά βαδίζει πλάι στήν άριστερή οχ θ η ένός ποταμού, τού Περνό­

θα. εξι μόνο βέρστια άπ' τό Πεpνώ . . Ακολουθώντας τό ποτάμι, θά εφτανε ατά προάστια τής

πόλης, δπου σκόπευε νά περ~σει τή νύχτα του σέ κάποιο

φτωχικό πανδοχείο.

·Η ίκανοποίησή του ήταν μεγάλη, δταν είδε πώς τό λιώσιμο

τών πάγων είχε άρχίσει καί πώς ό Περνόβας δέ θ' άργούσε νά

γίνει πλωτός. Μερικές μέρες άκόμη καί οί ταλαιπωρίες του στό

δρόμο, ή πεζοπορία καί οί διάφοροι κίνδυνοι θά τέλειωναν.

'Έτσι νόμιζε ... =αφνικά. μιά κpαυγή άντήχησε. ·Ήταν 'ίδια μ' έκείνη πού

τόν είχε ύποδεχτεί σάν είχε περάσει τά σύνορα τής Λιβονίας,

τό 'ίδιο έκείνο ccτίς εί)) μέ τή γερμανική προφορά.

"Όμως, τούτη τή φορά, ή κραυγή δέν έβγαινε όπ' τό στόμα

κάποιου τελωνοφύλακα.

Είχε έμφανιστεί ενας ούλαμός όπό χωροφύλακες κάτω άπ'

τίς διαταγές τοϋ 'ίδιου τοϋ ένωμοτόpχη "Εκ.

Ό δραπέτης στάθηκε γιά μιά στιγμή, κι ~πειτα δρμησε

μπροστά τρέχοντας.

- Αύτός είναι! οϋρλιαξε ενας άπ' τούς χωροφύλακες.

Δυστυχώς, τό φώς τού φεγγαριού δέν τόν βοηθούσε νό τό

σκάσει χωρίς νό τόν δοϋν. ·Ο "Εκ καί οί άντρες του ρίχτηκαν

ξοπίσω άπ' τό δραπέτη. 'Εκείνος, έξαντλημένος όπ' τό μακρύ

του ταξίδι, δέν μπορούσε νό ξαναβρεί τή συνηθισμένη του

ταχύτητα. Θό τού ήταν πολύ δύσκολο νό ξεφύγει άn' τούς

ξεκούραστους αύτούς χωροφύλακες.

35

- Καλύτερα νά πεθάνω, παρά νά μέ πιάσουν, σκέφτηκε.

Καί καθώς ενα μεγάλο κομμάτι πάγου περνούσε άπό μπρο­

στά του, συγκέντρωσε τίς δυνάμεις του καί πήδηξε πάνω.

- Πϋρ! Πϋρ! φώναξε ό "Εκ στούς aντρες του.

·Ακούστηκαν τέσσερις πυροβολισμοί, μά οί σφαίρες χάθη­

καν άνάμεσa στούς μισολιωμένους πάγους.

·ο πάγος πού μετάφερε τόν δραπέτη κυλούσε γρήγορα

νιατί τά νεpά τού Πεpνόβα κατεβαίνουν πολύ όpuητικά τί~

πρώτες μέρες τού ξεπαγώματος.

Ό "Εκ καί οί άντρες του άκολουθούσαν τή ροή τού ποτα­

μού τρέχοντας πάνω στήν δχθη, μά οί άνωμαλίες τού έδάφους

δέν τούς διευκόλυναν καθόλου στό σημάδι. Γιά νά πετύχουν

€πρεπε νά κάνουν δ,τι κι ό δραπέτης τους, νά πηδήξουν σέ

κάποιο κομμάτι πάγου κι έπειτα σέ άλλο καί σέ δ.λλο.

Κι ήταν έτοιμοι νά τό κατορθώσουν, μέ τόν "Εκ έπικεφα­

λής τους, δταν άκούστηκε ενας τρομερός πάταγος. Ό πάγος

είχε πέσει μέ όρμή πάνω aτούς βράχους πού ύψώνονταν

καθώς τό ποτάμι έστριβε πρός τά δεξιά. 'Όσο γιά τό δραπέτη,

εσκυψε, άνασηκώθηκε, ξανάσκυψε κι έπειτα έξαφανίστηκε

κάτω άπ' τόν δγκο τών πάγων πού είχε στοιβαχτεί καί τού

εφραζε τό δρόμο.

Τό λιώσιμο τών πάγων είχε άκινητοποιηθεϊ. Οί χωροφύλα­

κες όρμησαν aτούς πάγους καί συνέχισαν νά ψάχνουν γιά μιό

περίπου wpa. Κανένα 'ίχνος τού δραπέτη, πού σίγουρα θό είχε Όκοτωθεϊ.

- Θά 'ταν καλύτερα ον τόν πιάναμε, είπε ένας άn' τούς

χωροφύλακες.

- Σίγουρα, άπάντησε ό ένωμοτάρχης "Εκ, μά άφοϋ δέν

καταφέραμε νά τόν πιάσουμε ζωντανό, aς προσπαθήσουμε νό

βρούμε τό mώμα του!

3

·Η Οίκογtνεια Νικόλεφ

Τήν έπόμενη έκείνης τής μέρας - 12 Άπρίλη - τρία ότο­

μα πού περίμεναν κι ενα τέταρτο, συζητούσαν, aνάμεσα στίς

έφτά μέ όχτώ ή ίί>ρα τό βράδυ. στήν τραπεζαρία ένός σπιτιοϋ

στό προάστιο τής Ρίγας πού οί περισσότεροι κάτοικοί του ήταν

Ρώσοι.

Τό σπίτι ήταν ταπεινό σέ έμφάνιση, χτισμένο όπά τούβλα,

πράγμα σπάνιο σέ τούτο τό προάστιο δπου οί περισσότερες

κατοικίες είναι φτιαγμένες όπό ξύλο. Τό τζάκι, χτισμένο σ' ένα

κούφωμα τού τοίχου τής σάλας εκαιγε άπ' τό πρωί καί διατη­

ρούσε μιά συνεχή θερμοκρασία δεκαπέντε μέ δεκάξι βαθμών,

aρκετά ίκανοποιητική μιά πού τό θερμόμετρο εξω όπ' τό παρά­

θυρο εδειχνε πέντε μέ έξι βαθμούς πάνω όπ' τό μηδέν.

·Η μικρή λάμπα πετρελαίου φώτιζε μόνο τό κέντρο τοϋ

τραπεζιού καί τό φώς της ήταν θαμπό κι aόριστο. 'Ένα σαμο­

βάρι σιγόβραζε σέ μιά σόμπα μέ μαρμάρινη βάση. Τέσσερα

φλιτζάνια πάνω στά τέσσερα πιατάκια τους. εδειχναν πώς οί

καλεσμένοι γιά τό τσάι ήταν τέσσερις.

'Όμως ό τέταρτος δέν είχε φανεί aκόμη, παρόλο πού ή

καθορισμένη wρα είχε περάσει έδώ καί σαράντα λεπτό.

- Ό Ντιμίτρι aργησε ... παρατήρησε ό ένας aπ· τούς καλε­σμένους πλησιάζοντας σ' ενα παράθυρο μέ διπλή όμπάρα πού

έβλεπε στό δρόμο.

Ό δνθpωπος αuτός. γύρω στά πενήντα, ήταν ό γιατρός

'Άμιν, φίλος τού σπιτιού κι aπό τούς πιό πιστούς μάλιστα.

·Εδώ καί ε'ίκοσι πέντε χρόνια πού έξασκοϋοε τήν ίατρική οτή

37

Ρίγα, ήταν περιζήτητος γιά τίς επιστημονικές του ίκαvότητες.

κι όλοι tκτιμοϋσαν τήν άκεραιότητα τοϋ χαρακτήρα του. πράγ­

μα πού έκανε τούς όλλους συναδέλφους του νά τόν ζηλεύουν.

- Ναί.. σέ λίγο θά σημάνουν όχτώ... άπάντησε κάποιος

aλλος καλεσμένος κοιτάζοντας τό ρολόι πού ήταν κρεμασμένο

άνάμεσα στά δυό παράθυρα. · Ομως. ό κύριος Νικόλεφ δικαι­ούται τό «Τέταρτο τής εuγένειας)), δπως λέμε έμεϊς στή

Γαλλία. καί τό τέταρτο αύτό κρατάει συνήθως πολύ περισσότε­

ρο άπό δεκαπέντε λεπτά.

·Ο κύριος πού είχε κάνει αuτή τήν παρατήρηση ήταν ό

κύριος Ντελαπόρτ, γάλλος πρόξενος ατή Ρίγα. Σαραντάρης,

έγκαταστημένος έδώ καί δέκα χρόνια σ' αuτή τήν πόλη, είχε

κερδίσει τήν έμπιστοσύνη καί τή συμπάθεια όλων.

- . ο πατέρας είχε κάποιο μάθημα στήν aλλη aκρη τής

πόλης. είπε τότε ενα τρίτο πρόσωπο. Ό δρόμος είναι μακρύς

καί δύσκολος μ' αύτούς τούς πάγους πού άλλοϋ εχουν λιώσει

~ι άλλοϋ όχι! ... Θά tpθει καταuουσκεuένος. ό καηuένοc ό rτα­τέοας uου .. -Θαυμάσια! φώναξε ό γιατρός 'Άμιν, τό τζάκι ροχαλίζει σά

δικαστής στό δικαστήριο! .. Κάνει ζέστη σ' αuτό τό σαλόνι. .. Μέ ενα-δυό φλιτζάνια τσάι ό Ντιμίτρι θά συνέλθει άμέσως ... Κι

aλλωστε, ον ό πατέρας σου χρειάζεται γιατρό, δέ θά δυσκο­

λευτεί καί πολu νά τόν βρεϊ. μιά πού είναι ό καλύτερός του

φίλος ... - Αύτό τό ξέρουμε, άγαπητέ μου γιατρέ! άπάντησε ή νέα

κοπέλα χαμογελώντας.

Ή "Jλκα Νικόλεφ. ε'ίκοσι τεσσάρων χρόνων. ήταν ό άντι­

προσωπευτικός τύπος τής Σλάβος. Ή διαφορά της άπό τ· aλλα

κορίτσια τής Ρίγας, τά περισσότερα γερμανικής καταγωγής,

ήταν tντυπωσιακή. Έκείνες ήταν ροδαλές μέ γαλανά μάτια καί

νεpuανική αύθάδεια. ένώ έκείνη ήταν uελαχοινή καλο<Dτιαν­

μένη, μέ εύγενικά χαρακτηριστικά κοί γλυκό βλέμμα. Σοβαρή

καί συνετή, καλοντυμένη χωρίς νό είναι κοκέτα. ήταν ό τέ­

λειος τύπος τής νεαρής Λιβονέζας μέ ρώσικη καταγωγή.

Ή "Ιλκα δέν ήταν τό μόνο παιδί τοϋ Ντιuίτpι ΝικόλεΦ. πού

39

είχε χηοέΨει πρίν δέκα χpόνια. Ό άδεpφός της ό Γιάν. πού μόλις

είχε πατήσει τά δεκαοχτώ, τέλειωνε τίς σπουδές του ατό

Πανεπιστήμιο τού Ντόρπατ. Ή 'Ίλκα τού είχε σταθεί σά μητέρα

μετά τό θάνατο τής μητέρας τους καί τά είχε καταφέρει μέ

τήν οίκονομία της ωστε νά τοϋ έξασφαλίσει μιά aνετη ζωή στό

Πανεπιστήμιο. Γιατί ό Ντιμίτρι Νικόλεφ δέν είχε aλλους πό­

ρους έκτός άπ' τά δίδακτρα πού επαιρνε παραδίνοντας μαθή­

ματα στό σπίτι του η έξω. Καθηγητής τής φυσικής καί τών

μαθηματικών, πολύ μορφωμένος καί περιζήτητος, δέν είχε

κληρονομήσει τίποτα άπ' τούς προγόνους του. Τό έπάγγελμα

τού καθηγητή δέν εκανε ποτέ κανέναν πλούσιο καί μάλιστα

στή Ρωσία. 'Ωστόσο, ό Ντιμίτρι Νικόλεφ ήταν άγαπητός σέ

δλους καί κάτεχε μιά έξέχουσα θέση στήν κοινωνία τής Ρίγας,

τής Σλαβικής κοινωνίας, φυσικά. Καί γιά νά μή σάς μείνει καμιά

άμφιβολία γι' αύτό, παρακολουθήστε τή συζήτηση πού έκαναν

ό γιατρός καί ό πρόξενος πεpιμένοντας τήν έπιστροφή τού

καθηγητή.

-Λοιπόν, γιατρέ, είπε ό πρόξενος, βρισκόμαστε στίς παρα­

μονές ένός γεγονότος πού θά εχει σάν άnοτέλεσμα νά μετα­

βάλει τίς πολιτικές συνθήκες τής ·Εσθονίας, τής Λιθονίας καί

τής Κουρλάνδης ... Τό γράφουν κι οί έφημερίδες τής 'Εσθο­νίας!

- ·Η άνάmυξη θά έρθει σταδιακά, άπάντησε ό γιατρός, άλλά

έφτασε πιά ή wρα νά φύγουν οί διοικήσεις άπ' τά χέρια τών

γερμανών! Είναι άπαράδεκτο νά διοικούν οί Γερμανοί τίς

έπαρχίες μας!

- 'Όμως, καί τότε δέ θά είναι καί πάλι παντοδύναμοι. μιά

πού θά έχουν τό χρήμα καί τή γή;

- Τίς θέσεις, όπάντησε ό κύριος Ντελαπόρτ, θά μπορέσου­

με νά τούς τίς πάρουμε ... 'Όσο γιά τή γή, θά είναι δύσκολο. γιά νά μήν πω όκατόρθωτο! ... Μόνο στή Λιθονία, ol Γερμανοί έχουν στήν κατοχή τους τίς μεγαλύτερες έκτόσεις, δηλαδή τό

λιγότερο τετρακόσιες χιλιάδες tκτόρια!

Καί δέν είχε aδικο. Στίς βαλτικές έπαρχίες, οί έπίτιμοι

πολίτες, άστοί καί έμποροι, είναι σχεδόν δλοι τευτονικής κατα-

γωγής. 'Ωστόσο. ό λαός δέ γερμανοποιήθηκε ποτέ καί στό

Ρέβελ, ατό Ντόρπατ, ατό Πέτερσμπουργκ, πολλές έφημερίδες

δέν παύουν νά ύπερασπίζονται τά δικαιώματά του.

Κι ό πρόξενος πρόσθεσε:

- Μοϋ είναι άδύνατο νά φανταστώ ποιός θά ύπερίσχυε σέ

εναν άγώνα άνάμεσα aτούς Ρώσους μέ γερμανική καταγωγή

καί στούς Ρώσους μέ σλάβικη.

- "Ας άφήσουμε τόν Αύτοκράτορα νά πράξει δπως έκεϊνος

νομίζει, άπάντησε ό γιατρός 'Άμιν. Είναι καθαρόαιμος ~λάθος καί σίγουρα θά καταφέρει νά έκμηδενίσει τό ξένο στοιχείο

στίς έπαρχίες μας.

- Στό τέλος θά τό πετύχει! είπε σοβαρά ή κοπέλα. ·Εδώ κι

έφτά χρόνια, οί άγρότες κι οί έργάτες μας άντιατέκονται στήν

πίεση τών κατακτητών πού τούς εχουν άφήσει εξω άπ' τή

χώρα!

- Κι ό πατέρας σου, άγαπητή μου 'Ίλκα, δήλωσε ό γιατρός,

έχει κάνει πολλά γι' αύτή τήν ύπόθεση! .. Γι' αύτό κι είναι έπικε­

φαλής τού σλαβικού κόμματος.

- · Αδιαφορώντας γιά τούς τρομερούς έχθρούς πού δημι­ουργούνται κάθε τόσο, συμπλήρωσε ό κύριος Ντελαπόρτ .

. - 'Ανάμεσα σ' δλους καί τούς άδερφούς Γιοχάουζεν, αύ­

τούς τούς πλούσιους τραπεζίτες πού θά πεθάνουν άπό στενο­

χώρια τή μέρα πού ό Ντιμίτρι Νικόλεφ θά πάρει άπ' τά χέρια

τους τή διεύθυνση τοϋ δήμου τής Ρίγας! .. Στό κάτω κάτω, οί Γερμανοί στήν πόλη μας είναι πολύ λιγότεροι άπ' τούς Σλά­

βους, κι ή πλειοψηφία θά πάει μέ τό μέρος τοϋ Νικόλεφ.

- ·Ο πατέρας μου δέν έχει τέτοιες φιλοδοξίες, άπάντησε ή

'Ίλκα. Τό μόνο πού τόν ένδιαφέρει είναι νά κερδίσουν οι

Σλάβοι καί νά γίνουν άφtντες στόν τόπο τους ... - Θά είναι. στίς έπόμενες έκλογtς, δεσποινίς 'Ίλκα, τή

διαβεβαίωσε ό κύριος Ντελαπόρτ, κι δν ό Ντιμίτρι Νικόλεφ

δεχτεί νά βάλει ύποψηφιότητα ... - Θά 'ταν ένα πολύ βαρύ φορτίο γιά τούς ίί>μους τοϋ

πατέρα μου, πού δέν έχει άρκετά χρήματα, άπάντησε ή κοπέ­

λα. Κι όλλωστε, τό ξέρετε, παρόλο πού οι άριθμοί λένε τό

41

άντίθετο, ή Ρίγα είναι μιά πόλη περισσότερο γερμανική καί

λιγότερο ρώσικη!

-"Ας άφήσουμε τό νερό τού Ντβίνα νά κυλήσει! .. φώναξε ό γιατρός. ·Η όμπωτη θά διώξει τίς παλιές συνήθειες κι ή παλίρ­

ροια θά φέρει τίς καινούργιες ίδέες ... Καί τή μέρα έκείνη, ό καλός μου Ντιμίτρι θά 'ναι ό νικητής!

- Σάς εύχαριστώ. γιατρέ. καί σάς. κύριε Ντελαπόρτ. γιά τά

αίσθήματα πού σάς έμπνέει ό πατέρας μου, μά πρέπει νά

προσέξετε ... Δέν παρατηρήσατε δτι κάθε μέρα δείχνει δλο καί π ιό θλιμμένα:;; ·Εγώ άνησυχώ πολύ!

Πραγματικά, οί φίλοι του είχαν κάνει τήν 'ίδια παρατήρηση.

·Εδώ κι άρκετό καιρό, ό Ντιμίτρι Νικ όλε φ φαινόταν πολύ

σκεφτικός. 'Όμως, κλειστός όπως ήταν, δέν έκμυστηρευόταν

τά προβλήματά του σέ κανένα οϋτε καί ατά παιδιά του fι aτόν

παλιό καλό του φίλο τό γιατρό 'Άμιν. Ριχνόταν μέ τά μούτρα

στή δουλειά καί πίστευε πώς μόνο μέ τή δουλειά του θά

ξεχνούσε. Κι όμως, ό σλαβικός πληθυσμός τής Ρίγας τόν έβλε­

πε σάν τόν μελλοντικό έκπρόσωπό του σ' ένα καινούpγιο

δήμο.

Βρισκόμαστε στά 1876. Οί προσπάθειες νά ρωσοποιηθούν οί βαλτικές έπαρχίες χρονολογούνται άπό έναν αί<i>να. Γι' αuτό

κι ό Ντιμίτρι Νικόλεφ δέν έπαυε νά παλεύει μέ όλες του τίς

δυνάμεις μιά πού, όπως ξέρουμε, τά είσοδήματά του ήταν

πολύ περιορισμένα, κι 'ίσως άκόμη πιό λίγα άπ' δσο μπορούμε

νά φανταστούμε. Κι ή 'Ίλκα ήταν άκόμη άνύπαντρη. Συχνά,

διάφοροι νέοι τοϋ περιβάλλοντός τους έρχονταν νά ζητήσουν

τό χέρι της, μά ό πατέρας της κι έκείνη άρνιούνταν πάντα

εύγε νικά.

Κι είχαν τό λόγο τους. Έδώ καί μερικά χρόνια, ή "Ιλκα ήταν

άρραβωνιασμένη μέ τό μοναχογιό τού Μιχαήλ Γιάνωφ, ένός

Σλάβου, φίλου τού Ντιμίτρι Νικόλεφ. Κι οί δυό εμεναν στή

Ρίγα, στό 'ίδιο προάστιο. Ό Βλαντιμίρ Γιάνωφ, ήλικίας σήμερα

τριάντα δύο χρόνων, ήταν ένας δικηγόρος μέ πολύ ταλέντο.

Παρόλη τή διαφορά τής ήλικίας τους, μπορούμε νά ποϋμε δτι

τά δυό παιδιά είχαν μεγαλώσει μαζί. ·Ο γόμος τους είχε

άποφασιστεί nρίν τέσσερα χρόνια καί θά γινόταν τού χρόνου.

·Ωστόσο, όλη ή ύπόθεση είχε μείνει μυστική άνάμεσα στίς

δυό οiκογένειες καί κανένας δέν είχε μάθει τίποτα.

·Ο Βλαντιμίρ Γιόνωφ ήταν μέλος μιάς άπ · τίς μυστικές όργανώσεις πού ύπόρχουν στή Ρωσία καί δρούν tνάντια στήν

αύτοκρατορία τών Τσάρων.

Όιιως. ή σκοτεινή μοσκοβίτικη πολιτική δέ δέχεται καυιά

άντίσταση. Ένεργε1 βίαια καί χωρίς νόμιμες διαδικασίες καί σέ

πολλές πόλεις τής αύτοκρατορίας γίνονταν συνέχεια συλλή­

ψεις. 'Έγιναν καί στή Ρίγα κι ό Βλαντιμίρ Γιάνωφ μεταφέρθηκε

στά όρυχεία τού Μινσίνσκ, στή δυτική Σιβηρία. Θά ξαναγύριζε

ποτέ; Ποιός τολμούσε νά τό έλπίζει;

Χτύπηuα τpομεοό γιά τίς δυό οίκογένειες ηοι) τό συωιε­

ριστηκε όλόκληρη ή Ρίγα. 'Έξι μήνες μετά τή σύλληψη τού

Βλαντιμίρ. ό Μιχαήλ Γιάνωφ ενιωσε τό θάνατο νά πλησιάζει.

Καί τότε ξεπούλησε τά ύπάρχοντά του. -λιγοστά πράγματα,

γύρω στίς ε'ίκοσι χιλιάδες φράγκα - καί τά έμπιστεύτηκε στόν

Ντιμίτρι Νικόλεφ γιά νά τά παραδώσει στό γιό του, δταν κάπο­

τε θά γύριζε. Ό Νικόλεφ δέχτηκε τά χρήματα χωρίς νά μιλήσει

γι· αυτά σέ κανένα. οϋτε κάν στήν κόρη του.

·Η "fλκα περίμενε τόν aρραβωνιαστικό της. κι όλη της ή

καρδιά βρισκόταν κοντά στόν έξόριστο. Περίμενε νά τού

δώσουν χάρη καί νά ξαναγυρίσει κοντά της. Περίμενε νά τής επιτρέψουν νά πάει κοντά του. Κι δμως, ον tφευγε. τί θά

γινόταν ό πατέρας της μέσα σ' αύτό τό σπίτι πού μόνο έκείνη

fιξερε νά διευθύνει ωστr. νά ζοuν κάπως aνετα μέ τά λιγοστό

χρήματα πού κέρδιζαν;

Ώστόσο. δέν fιξερ~. ηώς ύπήρχε καί κάτι ηιό σοβαρό σ·

όλη τήν κατάσταση. Ό Ντιμίτρι Νικόλεφ δέ\ ης τό ·χε πει

ποτέ γιά νό μή φορτωσει τό μυαλό της μt. παραπανίσιες

έγνοιες. Κάποτε θά τό μάθαινε. κι ή μέρα δέν r)ταν πιά τόσΩ

~ιακριά.

·Ο πατέρας τού Ντιμiτρι Νικόλεφ. έμπορευόμενος στ ή

Ρίγα, είχε πεθάνει όφήνοντας πίσω του ένα χρtος ε'ίκοσι πέντr

χιλιάδες ρούβλια. Ό Ντιμίτρι πού t;θελε νό μείνει καθαρό τ·

43

όνομα τού πατέρα του, άποφάσισε νά πληρώσει α υ το τό

χρέος. Ρευστοποιώντας τά λίγα πράγματα άξίας πού είχε,

κατάφερε νά πληρώσει μερικές χιλιάδες ρούβλια. Γιά τά ύπό­

λοιπα τού έκαναν κάποια πίστωση καί, κάθε χρόνο, έξοικονο­

μοϋσε άπ' τή δουλειά του καί πλήρωνε τόν πιστωτή πού δέν

ήταν aλλος άπ' τήν τράπεζα των άδερφwν Γιοχάουζεν.

·Ο Ντιμίτρι Νικόλεφ χρωστούσε άκόμη δεκαοχτώ χιλιάδες

ρούβλια. Καί τό χειρότερο, ήταν ότι στίς 15 τού Μάη, σέ πέντε βδομάδες, τό ποσό αύτό έπρεπε νά έξοφληθεϊ.

Θά τού έδιναν οί άδερφοί Γιοχάουζεν καινούργια προθε­

σμία; ·Ο Ντιμίτρι Νικ όλε φ ήταν βέβαιος πώς όχι. Δέν είχε νά

κάνει μόνο μέ τόν σκληρό επιχειρηματία· είχε ν' aντιμετωπίσει

καί τόν πολιτικό άντίπαλο. Ό Φράνκ Γιοχάουζεν, ό διευθυντής

τής Τράπεζας, τόν κρατούσε μ' αύτό τό χρέος, τό τελευταίο

μά τό μεγαλύτερο.

Θά τού φερόταν άνελέητα.

Ή συζήτηση τού γιατρού, τού πρόξενου καί τής 'Ίλκα

συνεχίστηκε γιά μισή ίί>ρα όκόμη, κι ή κοπέλα είχε aρχίσει ν'

άνησυχεϊ δταν ό πατέρας της παρουσιάστηκε στό δνοιγμα τής

πόρτας.

Παρόλο πού ήταν μόνο σαράντα έφτά χρόνων, ό Ντιμίτρι

Νικόλεφ φαινόταν πολύ μεγαλύτερος. ΤΗταν ψηλός, μέ γκριζω­

rτά γένια. σκληpή φυσιογνωuία καί υέτωπο γεμάτο άπ' τίς

ρυτίδες πού σκάβουν οί σκέψεις, οί θλιβερές σκέψεις.

·Όμως, aπ· τά νιάτα του είχε διατηρήσει μιά φωτεινή ματιά

καί μιά φωνή βαθιά καί δυνατή. όπό κεϊνες πού μιλάνε στήν

καρδιά.

Ό Ντιμίτρι Νικόλεφ έβγαλε τό βρεγμένο παλτό του. όφη­

σε τό καπέλο του σέ μιά πολυθρόνα, φίλησε τήν κόρη του κι

εσφιξε τό χέρι τών δυό φίλων του.

-'Άργησες. πατέρα. τού είπε ή "Ιλκα.

- Καθυστέρησα, τής άπάντησε έκεϊνος. Τό μάθημα κράτησε

περισσότερο άπ' όσο περίμενα ... -'Ώρα νά πιούμε τό τσάι μας, είπε ή κοπέλα.

- "Αν είσαι πολύ κουρασμένος, Ντιμίτρι, μπορούμε νό φύ-

45

γουμε, παρατήρησε ό γιατρός 'Άμιν. Μήν ένοχλείσαι γιά μάς .. . Ή όψη σου δέ μοϋ άρέσει καί τόσο ... Χρειάζεσαι όνάπαυση .. .

- Ναί, άπάντησε ό Νικόλεφ, μό δέν είναι τίποτα ... Ή νύχτα θά μέ συνεφέρει. .. "Ας πάρουμε τό τσάι μας, φίλοι μου ... ·Αρκετά σάς έκανα νά περιμένετε, κι δ ν μοϋ έπιτρέπετε, θά

η θελα νά πλαγιάσω νωρίς ... - Μά τί έχεις, πατέρα; ρώτησε ή 'Ίλκα, κοιτάζοντας τόν Ντι·

~

μίτρι στά μάτια.

- Τίποτα, παιδί μου, τίποτα σοϋ λέω. "Αν όνησυχήσεις πε·

ρισσότερο, ό 'Άμιν θά μοϋ βρεί κάποια φανταστική άρρώστια

μόνο καί μόνο γιά νά νιώσει τήν ίκανοποίηση νά μέ κάνει καλά!

- ·Η άρρώστια σου είναι άπό κείνες πού δέ θεραπεύονται!

άπάντησε ό γιατρός κουνώντας τό κεφάλι του.

-Μάθατε τίποτα νεώτερο, κύριε Νικόλεφ; ρώτησε ό πρόξε­

νος.

- Τίποτα ... έκτός άπ' τό δτι ό γενικός κυβερνήτης Γκόρκο, πού ήταν στό Πέτερσμπουργκ, ξαναγύρισε στή Ρίγα.

-Θαυμάσια! φώναξε ό γιατρός. ·Η έπιστροφή του δέ θ' όρέ·

σει καθόλου στούς άδερφούς Γιοχάουζεν.

Τό μέτωπο τού Ντιμίτρι Νικόλεφ ζάρωσε όπότομα. Τό όνο­

μα αuτό τοϋ θύμιζε τή μοιραία προθεσμία πού τόν έριχνε στό

fλεος τοϋ γερμανού τραπεζίτη.

Καθώς τό τσάι ήταν ετοιμο, ή 'Ίλκα γέμισε τά φλιτζάνια -ενα τσάι καλής ποιότητας, παρόλο πού δέ στοίχιζε έκατόν

έξή ντα φράγκα δπως έκεϊνο πού έπιναν οί πλούσιοι. τ ό βρίσκει

κανείς σέ δλες τίς τιμές, εύτυχώς, γιατί εΊναι τό ποτό δλων

τών Ρώσων, πλούσιων καί φτωχών.

Τό τσάι συνοδεύτηκε άπό νόστιμα κουλουράκια πού είχε.

φτιάξει μόνης της ή νεαρή οίκοδέσποινα κι ή συζήτηση συνεχί­

στηκε γιά μισή wρα, γύρω πάντα άπ' τό 'ίδιο θέμα.

Ό Ντιμίτρι, φανερά σκεφτικός, μόλις πού fπαιρνε μέρος

στήν κουβέντα κι aς γινόταν, τήν περισσότερη ίί>ρα, λόγος γ ιό

τόν 'ίδιο. Ή σκέψη του πετοϋσε άλλοϋ, δπως λένε. Πού; Μόνο

έκείνος flξερε. 'Όμως, δταν τόν άνάγκαζαν ν' άπαντήσει. δέν

πρόφερε παιχ] μισόλογα πού δέν ίκανοποιούσαν καθόλου τό

48

γιατρό.

- Μά, Ντψίτρι, έλεγε καί ξανάλεγε, tσύ μοιάζεις νό βρίσκε­

σαι στήν Κουρλάνδη, ένώ δλοι μας είμαστε στή Ρίγα! Μήπως οί

άγώνες σέ κούρασαν; Ή κοινή γνώμη είναι μέ τό μέρος σου κι

ή θέση στό δήμο γιά σένα ... Μήπως θέλεις νά πετύχουν καί πάλι οί Γιοχάουζεν;

Γι' άλλη μιά φορά, τό όνομα τών άντιπάλων του, fκανε τόν

Νικόλεφ νά κατσουφιάσει.

- Είναι πιό δυνατοί άπ' δ σο φαντάζεσαι, 'Άμιν, όπάντησε ό Ντιμίτρι.

- Ναί, όλλά λιγότερο όπ' δσο νομίζουν οί ίδιοι καί θό τό

δείς! άπάντησε ό γιατρός.

Τό ρολόι σήμανε tννιάμιση. Ό γιατρός κι ό κύριος Ντελα­

πόρτ σηκώθηκαν γιά νά καληνυχτίσουν τούς φίλους τους.

Ό καιρός ήταν πολύ aσχημος. Ή βροχή χτυπούσε όλύπη­

τα τά τζάμια κι ό όέρας πού σφύριζε aγρια εμnαινε όπ' τήν

καμινάδα καί πολλές φορές όνασήκωνε τή στάχτη στό τζάκι.

- Τί καταιγίδα! είπε ό πρόξενος.

- Καιρός γιά νά μένουν οί γιατροί στά σπίτια τους, είπε

γελώντας ό γιατρός. Φίλε Ντελαπόρτ, σάς προσφέρω μιά θέση

στ' άμάξι μου ... ενα άμάξι μέ δυό πόδια καί καμιά ρόδα!

Ό γιατρός, δπως τό συνήθιζε, καληνύχτισε τήν .. Ιλκα μ'

ένα φιλί κι ό κύριος Ντελαπόρτ έσφιξε τό χέρι τού Ντιμίτρι

πού τούς συνόδευσε ώς τήν πόρτα. 'Έπειτα, χάθηκαν κι οί δυό

μέσα στό σκοτάδι.

. Η ""Jλκα έδωσε ε να φιλί στόν πατέρα της κι ό Ντιμίτρι

Νικόλεφ τήν έσφιξε στήν όγκαλιά του μέ περισσότερη τρυφε­

ρότητα άπ' τίς aλλες φορές.

- ·Αλήθεια, πατέρα, πού είναι ή έφη μερίδα σου; Δέν τήν

έφερε ό ταχυδρόμος;

- Τήν έφερε, παιδί μου, άλλά τόν συνάντησα στό δρόμο καί

μοϋ τήν έδωσε γιά νά μήν κάνει τόν κόπο νά έρχεται ώς tδώ ... - Καί γρόμμα; ρώτησε ή 'Ίλκα.

-'Όχι, κόρη μου, δέν ε'ίχαμε κανένα γράμμα.

Τό 'ίδιο γινόταν, κάθε μέρα, tδώ καί τέσσερα χρόνια: δέν

47

είχαν γράμμα- τουλάχιστον γράμμα άπ' τή Σιβηρία, τό γράμ­μα πού ή 'Ίλκα θά μούσκευε μέ τά δάκρυά της τήν ύπογραφή τοϋ Βλαντιμίρ Γιάνωφ!

- Καληνύχτα, πατέρα, είπε.

- Καληνύχτα. παιδί μου!

4

Μέ τήν ταχυδρομική aμαξα

Τήν έποχή έκείνη, τά μεταφορικά μέσα στίς άτέλειωτες πεδιάδες τών έπαρχιών τής Βαλτικης ήταν μόνο δύο, έκτός όν ό ταξιδιώτης άποφάσιζε νά χρησιμοποιήσει τά πόδια του Γι τό aλογό του. Σιδηρόδρομος ύπήρχε μόνο ενας, έκείνος πού διάσχιζε τήν 'Εσθονία περνώντας όπ' τόν κόλπο της Φινλαν­

δίας. "Αν τό Ρέβελ είχε κάποια έπικοινωνία μέ τό Πέτερσ­

uπουpγκ. οί δυό ό.λλες πpωτεύουσες της Λιβονίας καί τής

Κουρλάνδης, ή Ρίγα καί τό Μιτώ δέν είχαν σιδηροδρομική

γραμμή γιά τήν πρωτεύουσα τής ρωσικης αύτοκρατορίας.

Κι όσο γιά τούς τουρίστες, μπορούσαν νά έξυπηρετηθοϋν

μόνο μέ ταχυδρομική aμαξα η μέ κάρα.

Φυσικά, τό χειμώνα, οϋτε ταχυδρομική aμαξα οϋτε κάρο.

οϋτε κανένα aλλο τροχοφόρο μποροϋσε νά κυκλοφορήσει

πάνω στούς παγωμένους δρόμους. 'Όλα τά άντικαθιστοϋσε τό

«Περκλβσνόγιο.,, κάτι σάν βαρύ τραίνο μέ πατίνια πού κυκλο­

φορούσε aρκετά γρήγορα πάνω στίς κάτασπρες στέπες τών

βαλτικών έπαρχιών.

Έκείνο τό πρωί, 13 τοϋ Άπρίλη, ή ταχυδρομική aμαξα πού θά ξεκινούσε γιά τό Ρέβελ δέν περίμενε παρά έναν μόνο επι­

βάτη πού είχε κρατήσει θέση άπ' τήν προηγούμενη. 'Ήταν

48

ένας aντpaς γύρω στά πενήντα μt χαρούμενο πρόσωπο καί

γελαστά μάτια. Ντυμένος ζεστά μ' ένα χοντρό παλτό, κρατού­

σε κάτω άπ' τό μπράτσο του ενα χαρτοφύλακα πού tσφιγγε

δυνατά.

'Όταν μrτήκε στό γραφείο τού σταθμού. έπιασε άμέσως

κουβέντα μέ τόν άμαξά. πού τόν ρώτησε:

-Λοιπόν. Πόχ, έσύ κράτησες θέση στήν aμαξα;

- Έγώ ό 'ίδιος, Μπρόκς.

- ··οστε τό κάρο δέ σού φτάνει, θέλεις κι όμαξα μt τρία

aλογα. έ;

- Μ' ενaν καλό όδηγό σάν καί σένα ... - Καί τά έξοδα:

- Μά δέν τά πλήρωσα έγώ.

-Τότε nοιός:

- Τό άφεντικό μου ... Ό κύριος Φράνκ Γιοχάουζεν. - ·Ά! φώναξε ό άμαξάς, αύτός μπορεί νά κλείσει κι δλη τήν

όμαξα. άν τού κάνει κέφι. .. - Όπως τό λές. Μnρόκς, μά έπειδή έγώ δέν έχω κλείσει

παρά μόνο μία θέση, έλπίζω νά βρω καί κανένα συνταξιδιώτη

γιά νά μή βαριέμαι στό δρόμο ... - Φτωχέ μου, Πόχ, πολύ φοβάμαι δ τι θά σ· άπογοητεύσω ...

Παρόλο πού δt συμβαίνει συχνά. αύτή τή φορά θά είσαι μόνος

σου στήν aμαξα.

- Τί; Δέν ύπάρχει aλλος έnιβάτης;

- Κανένας. έκτός ον πάρουμε κάποιον άπ· τό δρόμο. 'Όσο

γιά κουβέντα. θ' άναγκαστείς νά μιλάς μαζί μου. Καί πού

πηγαίνεις:

- Στό Ρέβελ. στόν άντιπρόσωπο τού κυρίου Γιοχάουζεν.

Κι ό Πόχ, κλείνοντας τό μάτι. έδειχνε τό χαρτοφύλακα

πού είχε στερεωμένο ατή ζώνη του μέ μιά όλυσιδίτσα.

- 'Έ. πατερούλη. έχε τό νού σου. 6ιόστηκε νό τόν διακόψει

ό Πόχ. Δέν ε'ίμαστε μόνοι μας.

Πραγματικά. ένας ταξιδιώτης είχε μπεί στό σταθμό. Ό

ταξιδιώτης αύτός φαινόταν σά νά μήν fιθελε νό δούν τό πρό­

σωπό του. Φορούσε ε να χοντρό πανωφόρι κι ή κουκούλα του

ήταν κατεβασμένη '(σαμε τή μύτη του.

Πλησίασε τόν όδηγό καί ρώτησε:

-'Έχετε μιά θέση έλεύθερη;

-'Έχω τρείς, aπάντησε ό Μπρόκς.

- Μιά μου φτaνει.

- Γιά τό Ρέβελ;

•

- Ναί. .. γ ιό τό Ρέβeλ, άπάντησε ό ταξιδιώτης tπειτα aπό

uικpό δισταγμό.

και μέ τό λόγια αύτά, πλήρωσε τό εισιτήριό του ώς τό

Ρέβελ. δηλαδή γιό μιά άπόσταση νύpω στά διακόσια σαράντα βέpστια. 'Έπειτα. ξαναρώτησε:

- Καί πότε ξεκινάτε;

- Σέ δέκα λεπτά.

- Που θά βρισκόμαστε τό βράδυ;

- Στό Περνώ, ον δέ μάς δυσκολέψει πολύ ό καιρός. Mt τις καταιγίδες, κανένας δέν μπορεί νό είναι σίγουρος.

- Θά έχουμε καί καθυστερήσεις; ρώτησε ό ύπόλληλος τής

τράπεζας.

- Μμμ, έκανε ό Μπρόκς, ό ούρανός δέ μ' άρtσει καθόλου.

Νά εϋχεστε νά βρέξει, γιατί' δν χιονίσει. .. Πάντως, δν δλα πάνε καλό, σέ τριόντα έξι ώρες θό εΊμαστε στό Ρέβελ.

- Τότε, aς μήν καθυστερούμε περισσότερο, εΙπε ό Πόχ.

Πάμε νό πιούμε κάτι καί ξεκινάμε. Τί θά πιείς, Μπρόκς; Κρασί fι

βότκα;

- Κρασί, άnάντησε ό όδηγός.

Μπήκαν στό άντικρινό πανδοχείο και πέντε λεπτά άργότε­

ρα ξαναβγήκαν καί κατευθύνθηκαν nρός τήν δμαξα δπου Λ

δγνωστος ταξιδιώτης είχε πάρει κιόλας θέση. Ό ΠΩ ν ..- ι1θι<· δίπλα του κι ή aμaξa ξεκίνησε.

·Ο Πόχ όνηκε στό προσωπικό των άδερφων Γ ιυχuυυζι \. έδώ κaί πολλό χρόνιο. Είχε μπεi παιδί καί θά 'βγαινε μόνο δταν

θό έπαιρνε τή σι)νταξή του. 'Έτσι. ήταν ό tμπιστός τους καί

πολλές φορές άναγκαζόταν νά μεταφέρει χρήματα καί tγγρa·

φα πού οί προ·ίστάμενοί του φοflουνταν νό έμπιστευτούν στό

ταχυδρομείο. Αύτή τή φορά, ό χαρτοφύλακάς του περιείχε

ι11 ΤΟ ΜΥΙΤΗΡΙΟΔΕΣ ΕΓΚΛΗΜΑ

5Ο

δεκαπέντε χιλιάδες ρούβλια. Θό τά nαράδινε στόν άντιπρόσω­

πο τού Ρέβελ καί θό ξαναγύριζε στή Ρίγα.

'Όμως. ό λόγος πού βιαζόταν δέν ήταν αύτός. ~Ηταν

κάποιος άλλος πού θό τόν μάθουμε παρακολουθώντας τή

συζήτησή του μέ τόν Μπρόκς.

-Λοιπόν. Μπρόκς -ήταν ή τέταρτη φορά πού τού έκανε

αύτή τήν έρώτηση - είσαι βέβαιος πώς αϋριο βράδυ θά

βρισκόμαστε στό Ρέβελ;

- Νaί. Πόχ. όν δέ μάς καθυστερήσει ή κακοκαιρία καί ίδιαί­

τερα όν δέν μάς έμποδίσει νά ταξιδεύουμε τή νύχτα.

- Κι όταν φτάσουμε στό Ρέβελ, τό άμάξι θά ξαναφύγει μετά

όπό είκοσι τέσσερις ώρες;

- Άκριβώς. άπάντησε ό Μπρόκς. Τόσο χρειάζεται γιά ν

όλλάξουμε άλογα.

- Καί θά μέ ξαναφέρεις πάλι έσύ στή Ρίγα;

- Καί βέβαιο! Μά γιατί βιάζεσαι τόσο;

- Γιατί tχω νά σού κάνω μιά πρόσκληση.

-·Εμένα;

- . Εσένα. Μιό πρόσκληση πού θά σ' aρέσει πολύ, άν άγαnός τό καλό φαί κaί τό πιοτό.

- Μμμ! έκανε ό Μπρόκς ξερογλείφοντaς τά χείλη του. Θά

πρέπει νά ·σαι έχθρός τού έαυτού σου γιό νά μήν άγαπός τό

φαί καί τό πιοτό. Πρόκειται γιά γεύμα;

- Γιά κάτι καλύτερο. Γιά δεξίωση γάμου.

- Γάμου; φώναξε ό όδηγός. Καί γιατί παρaκαλιί> μ· έχουν

προσκαλέσει σέ μιά τέτοια δεξίωση:

- Γιατί είσαι προσωπικός φίλος τol.J γαμπρού.

-"Εγώ;

- Κοί τής νύφης ι

- Τότε. άπόντησε ό Μπρόκς, δέχομαι χωρίς νά ξέρω ποιοι

είναι οί μελλόνυμφοι

- Θά σού πώ έγώ.

- Προτού τό πείς. Πόχ. όσε με νά παρατηρήσω οτι οποιοι κι

ον είναι. σίγουρο εχουν θαυμάσιο χαρακτήρα ι

- Κοί βέβαια ... ·Εγώ θά παντρευτώ!

51

-Εσύ;

- Έγώ, μέ τή δεσποινίδα Ζηνοϊδο Πορενσώφ.

- Τί έξοιρετικό πλάσμα! Άλήθειο, δέν τό περίμενα ... - Σέ παραξενεύει;

- ·Όχι. κι είμαι βέβαιος ότι θά φτιάξετε ένα θαυμάσιο ζευ-

γάρι παρόλο πού έχεις πατήσει τά πενήντα ... - Κι ή Ζηναiδο πλησιάζει τά σαράντα πέντε. Τί νά γίνει,

Μπρόκς; Θά ζήσουμε εύτυχισμένοι μερικά χρόνιο λιγότερο.

Πάντως, είμαι βέβαιος πώς όλο θά πάνε καλά. 'Έχω μιά καλή

θέση στήν Τράπεζα, κερδίζω πεντακόσια ρούβλια τό χρόνο κι

οί άδερφοί Γιοχάουζεν θά μού κάνουν κι αϋξηση μετά τό γάμο.

·Η Ζηνα·ίδα έχει καί κείνη τίς οίκονομίες της καί σκοπεύει ν'

άνοίξει ένα μικρό μπακάλικο στό λιμάνι. 'Έτσι, μπορούμε νά

πούμε ότι θά περνάμε aνετα, ον καί δέν έχουμε οϋτε τό ένα

τέταρτο άπ' όσα κουβαλάω στό χαρτοφύλακά μου ... ·ο Πόχ α.ί>πασε ρίχνοντας μιά δύσπιστη ματιά στό συνταξι­

διώτη του, πού εξακολουθούσε νά είναι άκίνητος καί φαινόταν

νά κοιμάται.

·Η ταχυδρομική aμαξα συνέχιζε τό δρόμο της μέσα σέ

τοπία πού ξετυλίγονταν τό ενα όμοιο μέ τ' δ.λλο, άπό χωριό σέ

χωριό, άπό σταθμό σέ σταθμό, χωρίς νά χάνει οϋτε λεπτό.

Τήν iί>ρa πού δ.λλαζαν δ.λογα, ό ύπάλληλος τής Τράπεζας

κι ό όδηγός κατέβαιναν κι εκαναν μερικά βήματα γιά νά ξεμου­

διάσουν. 'Όμως, ό aγνωστος ταξιδιώτης δέν είχε σαλέψει οϋτε

γιά μιά φορά άπ' τή θέση του. Τό μόνο πού έκανε σάν έμενε

μόνος ήταν νά ρίχνει μερικές κλεφτές ματιές έξω.

- 'Ήσυχος ό σύντροφός μας! έλεγε καί ξανάλεγε ό Πόχ.

- Στόμα έχει καί μιλιά δέν έχει! άπαντοϋσε ό Μπρόκς.

- Δέν ξέρεις ποιός είναι;

-'Όχι. .. δ.ν καί δέν μπόρεσα όκόμη νό δώ τό πρόσωπό του! -'Όταν κάνουμε στάση γιά φαγητό, τότε σίγουρα θό μάς τό

δείξει!

-Έκτός όν δέ φάει! όπάντησε ό Μπρόκς.

Γιά καλή τους τύχη, στήν ε'ίσοδο ένός μεγάλου χωριού, οί

ταξιδιώτες συνάντησαν ενα πανδοχείο όπου βρήκαν ενα στοι­

χειώδες γεύμα: κρεατόσουπα, σολωμό άπ' τό νερό τού Ντβίνα,

φρέσκο λαρδί μέ χορταρικά, χαβιάρι καί μαρμελάδα άπό a­γριες φράουλες. Γιά πιοτό, τό άπαραίτητο τσάι πού βρίσκεται

παντού aφθονο σ' δλη τή Ρωσία. ·ο Πόχ καί ό Μπρόκς έφαγαν,

ήπιαν καί κουβέντιασαν μέ πολύ κέφι.

'Όσο γιά τόν aλλο ταξιδιώτη, δέν aλλαξε καθόλου τήν

τακτική του. Σερβιρίστηκε χώρια σέ μιά σκοτεινή γωνιά κι οϋτε

πού tβγαλε την κουκούλα του. Τό μόνο πού φάνηκε καθώς

tτρωγε, ήταν ή γκρίζα γενειάδα του. Οί συνταξιδιώτες του δέν

tπαυαν νά τόν κοιτάζουν καί νά τόν σχολιάζουν.

- Μά δέ θά καταφέρουμε νά μάθουμε ποιός είναι; ρώτησε ό

Πόχ.

- Θά σοϋ τό πώ έγώ, άπάντησε ό Μπρόκς.

- Τόν γνωρίζεις;

- 'Όχι! Είναι ενας κύριος πού πλήρωσε τό είσιτήριό του·

αύτό μού άρκεί.

Ξεκίνησαν λίγα λεmά μετά τίς δύο, κι ή δμαξα συνέχισε τό

δρόμο της μέ μεγάλη ταχύτητα, ένώ ό όδηγός δέν ξεχνούσε

νά φωνάζει κάθε τόσο στά ζώα του: cc ·Εμπρός, περιστέρια

μου!)), cc'Άντε, χελιδόνια μου!)).

Στό μεταξύ, ό καιρός δσο πήγαινε καί χειροτέρευε. Τά

σύννεφα χαμήλωναν. Στίς πέντε τό άπόγευμα είχε κιόλας σκο­

τεινιάσει. Τό ταξίδι μέσα στίς λάσπες ήταν δύσκολο καί ό

όδηγός εκρινε δτι δέν επρεπε νά ζορίσει τ' aλογά του.

- Άφοϋ πρέπει νά πάμε πιό όργά, θά πάμε πιό άργό! tλεγε

καί ξανάλεγε ό Μπρόκς. Καλύτερα νά καθυστερήσουμε μιά

wρα, παρά νά πάθουμε καμιά ζημιά.

- Νά καθυστερήσουμε μιά ίί>ρα! φώναξε ό Πόχ.

- Είναι πιό φρόνιμο! άπάντησε ό όμαξός πού πολλές φορές

άναγκαζόταν νό κατεβαίνει άn' τή θέση του καί vά όδηγεί τά

ζώα άn' τό χαλινάρι.

·Ο ταξιδιώτης είχε κάνει μερικές κινήσεις γιά νά δεί tξω

άπ· τό παράθυρο, άλλά τό σκοτάδι ήταν άρκετά πυκνό γιά vά

53

μπορεί νά διακρίνει ότιδήποτε. Τά φανάρια τής aμαξας έρι­

χναν eνα θαμπό φώς πού μόλις κατάφερνε νά σκορπίζει τό

σκοτάδι.

-Πού βρισκόμαστε; ρώτησε ό Πόχ.

- Είκοσι βέρστια άπ' τό Περνώ, άπάντησε ό Μπρόκς, κι δταν

φτάσουμε οτό σταθμό καλά θά κάνουμε νά μείνουμε μέχρι

αϋ ριο τό πρωί. .. - Νά πάρει ό διάβολος τήν καταιγίδα πού θά μάς καθυστε­

ρήσει! φώναξε ό ύπάλληλος τής Τράπεζας.

, Εξακολουθούσαν νά προχωρούν. Πολλές φορές ή βροχή επεφτε τόσο δυνατά πού ή aμαξα κινδύνευε ν' αναποδογυρι­

στεί. Τ' όλογα σκόνταφταν καί κουράζονταν. Ή κατάσταση

γινόταν έξαιρετικά έπικίνδυνη. Ό Πόχ κι ό Μπρόκς όρχισαν νά

σκέφτονται νά έγκαταλείψουν τήν aμαξα καί νά συνεχίσουν μέ

τά πόδια.

'Όσο γιά τόν συνταξιδιώτη τους, δέ φαινόταν aποφασισμέ­

νος νά τό κουνήσει άπ' τή θέση του. Οϋτε 'Άγγλος νά 'ταν δέ

θά έδειχνε τόσο φλεγματική άδιαφορία γιά τά όσα συνέβαιναν

γύρω του.

Ξαφνικά, στίς έξίμιση τό βράδυ, ατό τρομερότερο σημείο

τής καταιγίδας, άκούατηκε tνας τρομαχτικός θόρυβος. Μιά

ρόδα είχε βουλιάξει μέσα ατή λάσπη καί καθώς τά όλογα τήν

πίεζαν γιά νά βγεϊ, χτύπησε πάνω σ' tνα βράχο κι έσπασε.

Τό όμάξι έγειρε άπ' τή μιά μεριά καί χάνοντας τήν ίσορρο­

niα του έπεσε ατό tνα του πλευρό.

'Ακούστηκαν κραυγές πόνου. Ό Πόχ, μέ τό πόδι πληγωμέ­

νο, δέν είχε όλλη σκέψη άπ' τόν πολύτιμο χαρτοφύλακά του.

·Ο Μπρόκς καί ό όγνωστος ταξιδιώτης δέ φαίνονταν νό έχουν

πάθει τίποτα.

Τό μέρος ήταν έρημο - σέ μιά πεδιάδα μ' fνα μεγάλο

γέρικο δέντρο στό κέντρο.

- Καί τί θ' όπογίνουμε τώρα; ρώτησε ό Πόχ.

- "Η όμαξα δέν είναι σέ κατάσταση νά συνεχίσει. Μπορείς

νά πάς μέ τά πόδια στό Περνώ; ρώτησε ό Μπρόκς τόν ύπόλλn­

λο τής τράπεζας.

- Δεκαπέντε βέρστια; φώναξε έκεϊνος. Καί τό πόδι μου;

- Μέ aλογο;

- Μέ aλογο, στά πρώτα κιόλας βήματα θά έχω πέσει κατά-

χαμα!

Τό μόνο πού μπορούσαν νά κάνουν ήταν νά ψάξουν γιά

κάποιο κοντινό πανδοχείο, ον ύπήρχε, καί νά μείνουν έκεί ό

Πόχ κι ό aγνωστος ταξιδιώτης. 'Απ' τήν πλευρά τους, ό

Μπρόκς κι ό ίππέας πού καβαλίκευε τό πρώτο δλογο τής όμα­

ξας θά πήγαιναν τό συντομότερο στό Περνώ καί θά ξαναγύ­

ριζαν μέ κάποιο τεχνίτη πού θά τούς επιδιόρθωνε τήν όμαξα.

"Αν ό ύπάλληλος τής Τράπεζας δέν είχε μαζί του αύτό τό

μεγάλο ποσό, ή λύση αύτή θά τού φαινόταν άπ' τίς καλύτερες.

Ομως, μέ δεκαπέντε χιλιάδες ρούβλια ... Κι όλλωστε, θά tβρισκαν πανδοχείο γιά νά περάσουν τή

νύχτα τους; Αύτή ήταν καί ή έρώτηση πού έκανε άμέσως ό

Πόχ.

- Ναί. .. σίγουρα θά ύπάρχει, άπάντησε ό ταξιδιώτης. Καί μέ τό χέρι του, έδειξε τό θαμπό φώς πού έκαιγε μιά

διακοσαριά βήματα πρός τ' aριστερά, στήν aκρη ένός δάσους

πού μισοδιακρινόταν μέσα στό σκοτάδι. Μά ήταν τό φώς

κάποιου πανδοχείου ή μήπως ήταν ή φωτιά κάποιου ξυλοκό­

που; Τήν άπάντηση τήν έδωσε ό άμαξάς:

- Είναι τό χάνι τού Κρόφ.

- Τό χάνι τοϋ Κρόφ; ρώτησε ό Πόχ.

- Ναί. .. Ό «Σπασμένος Σταυρός)). Πηγαίνετε έκεί νά περά-σετε τή νύχτα σας, καί θά έρθουμε νά σάς πάρουμε αϋριο τό

πρωί.

Ή πρόταση φάνηκε ν' άρέσει στόν ταξιδιώτη. 'Άλλωστε,.

δέν ύπήρχε καί τίποτα καλύτερο νά κάνουν. Ό καιρός όλοένα

καί χειροτέρευε κι ή βροχή δέ θ' άργοϋσε ν' όρχίσει νά πέφτει

δυνατά.

- Σύμφωνοι, είπε ό Πόχ, πού τό γδαρμένο του πόδι είχε

άpχίσει νά τόν πονάει. Αϋριο θά είμαι πολύ καλύτερα καί βασί­

ζομαι σέ σένα, Μπρόκς ... - Θά είμαι στήν wρα μου! άπόντησε ό όδηγός.

57

·Ο Πόχ εσφιξε τό χέρι του καί ξεκίνησε κουτσαίνοντας γιά

τό πανδοχείο. Καθώς ό τραπεζιτικός βάδιζε μέ κάποια δυσκο­

λία, ό ταξιδιώτης θεώρησε καθήκον του νά τοϋ προσφέρει τή

βοήθειά του. Ό Πόχ δέχτηκε εύχαριστώντας τόν συνταξιδιώτη

του πού. δπως είχε aποδειχτεί, δέν ήταν καί τόσο άγριάνθρω­

πος δσο είχε δείξει στήν άρχή.

5

Τό χάνι τοϋ cΣπασμtνου ΣταυροW..

Τό χάνι τοϋ «Σπασμένου Σταυροϋ>> δικαιολογούσε τ· όνο­

μά του μέ μιά είκόνα πάνω άπ' τήν πόρτα πού παρίστανε ενα

σταυρό ξεκολλημένο άπ' τή βάση του καί πεσμένο καταγής.

Σίγουρα θά είχε σχέση μέ κάποιο θρύλο χαμένο μέσα στή

νύχτα τού χρόνου.

Κάποιος Κρόφ, γερμανικής καταγωγής, σαραντάρης, είχε

κληρονομήσει άπ' τόν πατέρα του αύτό τό πανδοχείο, σέ τού­

τη τήν έρημική γωνιά τοϋ δρόμου άπ' τή Ρίγα γιά τό Περνώ.

Γιά πελάτες, περαστικούς η ταχτικούς, ό Κρόφ δέν είχε

παρά σπάνιους ταξιδιwτες, μιά ντουζίνα χωρικούς πού δού­

λευαν στά γειτονικά χωράφια καί μερικούς ξυλοκόπους πού

άπασχολοϋνταν στά δάση τής περιοχής.

Οί δουλειές τοϋ ταβερνιάρη πήγαιναν καλό: Κανείς δέν η­

ξερε. γιατί ό Κρόφ δέν ήταν άπό κείνους πού έκμυστηpεύον­

ταν τό οίκονομικά τους στούς άλλους. Τό χάνι λειτουργούσε

έδw καί τριόντα χρόνια, μέ τόν πατέρα στήν άρχή - πού

λαθρέμπορος καί λαθροκυνηγός είχε μαζέψει κάμποσα χρήμα­

τα καί μέ τό γιό στή συνέχεια.' 'Έτσι, ήταν πολλοί έκεϊνοι πού

f.λεγαν πώς ό ccΣπασμένος Σταυρός)) δούλευε πολύ καλό,

58

άλλά αύτό ήταν κάτι πού δέν άφορούσε κανένα.

Τύπος κλειστός, ό Κρόφ ζούσε όλομόναχος, έφευγε οπό­

νια άπ' τό χάνι του, κι δταν δέν είχε πελάτες νά έξυπηρετήσει

περιποιόταν τόν κήπο του. ΤΗταν tνας aντρας γεροδεμένος,

δυνατός, μέ κοκκινωπό πρόσωπο, aγρια γένια, πυκνά μαλλιά

καί σκληρό βλέμμα. Δέν έκανε ποτέ έρωτήσεις κι δταν τόν

ρωτούσαν κάτι, aπαντούσε κοφτά.

Τό σπίτι. πού πίσω του aπλωνόταν ό κήπος, είχε tνα

μοναδικό όροφο καί ή πόρτα του ήταν μονόφυλλη.

'Έμπαινες πρώτα στήν κύρια α'ίθουσα τού μαγαζιού πού

φωτιζόταν άπό tνα παράθυρο στό βάθος. ··Δεξιά κι aριστερά

ύπήρχαν δυό κάμαρες πού έβλεπαν στό δρόμο καί τό δωμάτιο

τού Κρόφ βρισκόταν πίσω άπ' τό πανδοχείο, πλάι στόν κήπο.

Οί πόρτες καί τά παράθυρα τοϋ πανδοχείου ήταν γερά καί

έφοδιασμένα μέ σύρτες πού έκλειναν όπό μέσα. Ό ταβερνιά­

ρης τά έκλεινε άπ' τό σούρουπο γιατί ή περιοχή δέν ήταν

καθόλου σίγουρη. 'Όμως, τό μαγαζί έμενε aνοιχτό ώς τίς δέκα.

Εκείνη τήν ίί>ρα, είχε μισή περίπου ντουζίνα πελάτες πού μέ

τή βότκα καί τό κρασί είχαν έρθει στό κέφι.

Ό κήπος, όχι πολύ μεγάλος, έκλεινε μ' εναν άπλό φράχτη

καί γειτόνευε μ' ενα δάσος άπό έλατα πού έφτανε ώς τό

δρόμο.

'Εκείνο τό βράδυ, γύρω άπ' τά τραπέζια κουβέντιαζαν κι

έπιναν τέσσερις χωρικοί κι aλλοι τόσοι ξυλοκόποι όπ' τίς

γειτονικές καλύβες. Τό κρασί, δυό καπίκια τό ποτήρι, τούς

καλούσε καθημερινά, προτοϋ έπιστρέψουν στά σπίτια τους

πού aπεχαν τρία η τέσσερα βέρστια. Κανένας τους δέν περ­

νούσε τή νύχτα του στό ((Σπασμένο Σταυρό)). 'Όμως, οί όδηγοί

τών κόρων κι οί άμαξάδες έκαναν εύχαρίστως στάση στό χάνι.

προτού -rελειώσουν τό δρομολόγιό τους γιά τό Περνώ.

'Ανάμεσα στούς ταχτικούς πελάτες, δυό δτομα κάθονταν

παράμερα έκείνο τό βράδυ καί κουβέντιαζαν χαμηλόφωvα

κοιτάζοντας tξεταστικό τούς δλλους θαμώνες. 'Ήταν ό ένωμο­

τόρχης "Εκ καί ενας άπ' τούς δντρες του.

·Ο 'Έκ δtν ήταν καθόλου εύχαριστημένος όπ' τήν τελευ-

59

τα ία του tπιχείρηση. ·Ενώ σκόπευε νά συλλάβει ζωντανό τό

δραπέτη καί νό τόν όδηγήσει στόν ταγματάρχη Βέρντερ, δέν

είχε καταφέρει νά τόν βρεί οϋτε πεθαμένο. Ή όπογοήτευσή

του ήταν άπερίγραπτη κι ένιωθε τόν έγωισμό του πληγωμένο.

- Σίγουρα, αύτός ό παλιάνθρωπος θά πνίγηκε, έλεγε έκείνη

τή στιγμή στό σύντροφό του.

- Νaί, είνα βέβαιο πιά. άπάντησε ό aλλος.

- Βέβαιο δχι, άφού δέ βρήκαμε τό πτώμα του! .. ·Αλλά καί νά

τό βρούμε, δέν θά μπορούμε νά πούμε ότι αύτό εlναι κατόρ­

θωμα γιά τήν άστυνομία!

- Δέν πειράζει. Μιά aλλη φορά μπορεί νά είμαστε πιό

τυχεροί. κύριε "Εκ. άπάντησε ό χωροφύλακας πού δεχόταν

πολύ φιλοσοφικά τίς άποτυχίες τού έπαγγέλματος.

Ό ένωμοτάρχης κούνησε τό κεφάλι του. χωρίς τήν παρα­

μικρή προσπάθεια νά κρύψει τήν άπογοήτευσή του.

·Η καταιγίδα λυσσομανούσε. ·Η πόρτα τής είσόδου έτριζε

πάνω στά στηρίγματά της πού κόντευαν νά ξεκολλήσουν. Τά

έλατα τού δάσους εγερναν κάτω άπ' τό φύσημα τού άνέμου

καί πολλές φορές τά σπασμένα κλαδιά τους εφταναν ώς τή

στέγη τού πανδοχείου.

- Νά κάτι πού εύνοεί τούς ξυλοκόπους! εlπε fνας άπ· τούς

χωρικούς. Αϋριο. δέ θά 'χουν παρά νά σκύψουν καί νά μαζέ­

ψουν τά ξύλα τους.

- Ναί, όλλά εύνοεί καί τούς κακοποιούς καί τούς λαθρέμπο­

ρους! πρόσθεσε ό χωροφύλακας.

- Φυσικά. έμείς δέν θά τούς άφήσουμε lτσι, είπε ό "Εκ.

Σίγουρα κάποια σπείρα λυμαίνεται τήν περιοχή μας. Ε'ίχαμε μιά

κλοπή στό Τάρβαρτ κι ενα φόνο στό ΚάρκουςΙ Ό δρόμος.

άνάμεσα στή Ρίγα καί στό Περνώ δέν εlναι πιά σίγουρος. Τά

εγκλήματα πληθαίνουν κι οί tγκληματίες τίς περισσότερες

φορές tξαφανίζονται. ·Αλλά καί τί tχουν νά φοβηθούν; Τό

πολύ πολύ tνα ταξίδι στή Σιβηρία. 'Άλλοτε. οι κρεμάλες τούς

τρόμαζαν καί κάθονταν φρόνιμα. Τώρα πού δέν ύπόρχουν

πιά ...

- θά ξανόρθουν, εtnε μέ βεβαιότητα ό χωροφύλακας.

ιο

-'Ώρα εlναι, άπάντησε ό "Εκ.

Πώς ήταν δυνατό ενας ένωμοτάρχης τής χωροφυλακής νά

νοσταλγεί τή θανατική ποινή πού είχε καταργηθεί γιά τά ποι­

νικό άδικήματα. ένώ γιά τά πολιτικά 'ίσχυε άκόμη; Αύτό μόνο ό

'ίδιος θά μπορούσε νά τό έξηγήσει.

- ·Εμπρός, δρόμο, είπε ό "Εκ πού έτοιμαζόταν νά φύγει.

'Έχω ραντεβού μέ τόν ένωμοτάρχη τού πέμπτου λόχου στό

Περνώ καί δέν μπορώ νά τόν όφήσω νά περιμένει

'Όμως, προτού σηκωθεί, χτύπησε τό χέρι του στό τραπέζι.

Ό Κρόφ έτρεξε.

- Τί σού χρωστάω, Κρόφ; ρώτησε βγάζοντας μερικά ψηλά

άπ· τήν τσέπη του.

- Τίς τιμές τίς ξέρετε, άπάντησε ό ταβερνιάρης. Είναι

'ίδιες γιά όλους.

- Άκόμη καί γιά κείνους πού έρχονται ατό χάνι σου καί

ξέρουν δτι δέ θά τούς ζητήσεις οϋτε χαρτιά, οϋτε κάν τά

όνόματά τους;

- Δέν είμαι τής aστυνομίας, άπάντησε άπότομα ό Κρόφ.

- Κι δμως, ον άνήκαν δλοι οί ταβερνιάρηδες στήν aστυνο-

μία. ή )(ώρα μας θά ήταν πολύ π ιό fiσυχη! άπάντησε ό ένωμο­

Ίόρχης. Πρόσεχε, Κρόφ! "Αν δέν κλείσεις τήν πόρτα σου aτούς

παράνομους, 'ίσως κάποια μέρα νά κλείσει τό 'ίδιο σου τό μαγα­

ζί.

- Πουλάω κρασί σ· δποιον εχει λεφτά νά τό πληρώσει καί δέ

μέ νοιάζει οϋτε άπό πού tρχεται οϋτε γιά πού τραβάει!

- Κρόφ, σκέψου καλά τά λόγια μου καί μήν κάνεις τό χαζό.

γιατί θό τό μετανιώσεις.

Ό ένωμοτάρχης "Εκ σηκώθηκε, πλήρωσε τό λογαριασμό

του καί προχώρησε κατά τήν πόρτα. ·Ο χωροφύλακας τόν ακο­

λούθησε. Οί όλλοι πελάτες τούς μιμήθηκαν γιατί ή κακοκαιρία

δέν τούς έπέτρεπε νά καθυστερήσουν δ.λλο στό χάνι τού

«Σπασμένου Σταυρού>).

·Εκείνη τή στιγμή, άνοιξε ή πόρτα καί μπήκαν δυό aντρες.

'ο ενας ύποστήριζε τόν δ.λλο πού κούτσαινε.

ΤΗ ταν ό Πόχ κι ό συνταξιδιώτης του. ·Ο άγνωστος tξακο-

61

λουθοϋσε νά είναι τυλιγμένος μέ τό παλτό του κι ή κατεβα­

σμένη του κουκούλα τοϋ tκρυβε τό πρόσωπο:

- . Η ταχυδρομική ομαξα τσακίστηκε διακόσια βήματα π ιό κάτω, είπε στόν ταβερνιάρη. Ό όδηγός κι ό ίππέας πήγαν στό

Περνώ καί θά tρθουν νά μaς πάρουν αϋριο τό πρωί. .. Στό μεταξύ, μήπως tχετε δυό κάμαρες γιά νά περάσουμε τή νύχτα

μας;

-'Έχω. aπάντησε ό Κρόφ.

- Χρειάζομαι τή μιά γιά μένα, είπε ό Πόχ, κι tνα καλό

κρεβάτι, ον είναι δυνατό ... - Μάλιστα, aπάντησε ό Κρόφ. Πληγωθήκατε;

- 'Ένα γδάρσιμο στή γάμπα, δέν είναι σοβαρό.

- Τή δεύτερη κάμαρα, θά τήν πάρω tγώ, είπε ό ταξιδιώτης.

Τήν ίί>ρα πού μιλούσε. ό "Εκ είχε τήν έντύπωση πώς αuτή ή

rDωνή τού ήταν πολύ γνωστή.

- Θά 'παιρνα όρκο ότι είναι ό ... σκέφτηκε. Δέν ήταν άπόλυτα βέβαιος καί σάν καλός άστυνομικός

iiθελε πρώτα νά σιγουρευτεί.

Στό μεταξύ, ό Πόχ είχε καθίσει μπροστά άπό ενα τραπέζι

καί πάνω του είχε άκουμπήσει τό χαρτοφύλακά του πού εξακο­

λουθούσε νά είναι δεμένος στή ζώνη του.

- ·Εντάξει γιά τό δωμάτιο, είπε aτόν Κρόφ. Μά tνα γδάρσι­

μο δέν έπηρεάζει τήν όρεξη καί πεινάω.

- Θά σάς σερβίρω άμέσως, είπε ό ταβερνιάρης.

- Κάνε όσο πιό γρήγορα μπορείς.

Ό ένωμοτάρχης έκανε μερικά βήματα πρός τό μέρος του.

- Χαίρομαι πολύ πού δέν τραυματιστήκατε πιό σοβαρά,

κύριε Πόχ, τοϋ είπε.

- Μπά. ό κύριος "Εκ! Καλημέρα, κύριε "Εκ, η μάλλον καλη-

σπέρα!

- Καλησπέρα, κύριε Πόχ!

-Πώς aπό δώ;

-Κάποια aποστολή. Καί τό τραϋμα σας;

-Μικροπράγματα. Αϋριο θά είμαι καλό.

·Ο Κοόφ είχε σεpβίοει ψωuί. κούο λαοδί καί τό φλιτζάνι

γιά τό τσάι. 'Έπειτα, στράφηκε στόν ταξιδιώτη:

- Καί σεϊς, κύριε;

- Δέν πεινάω, aπάντησε tκεϊνος. Σάς παρακαλώ νά μοΟ δεί-

ξετε τό δωμάτιο μου. Βιάζομαι νά πλαγιάσω, γιατί δέ θά

περιμένω τόν όδηγό τής όμαξας. Θά φύγω αϋριο τά ξημερώμα­

τα, κατά τίς τέσσερις ... - ··οπως άγαπότε, aπάντησε ό ταβερνιάρης.

Κι όδήγησε τόν ταξιδιώτη στήν κάμαρα πού βρισκόταν στ'

aριστερά τής α'ίθουσας.

'Όμως, όση ίί>ρα μιλοϋσε ό δγνωστος, ή κουκούλα είχε

aνασηκωθεϊ κι ό ενωμοτάρχης πού τούς κοίταζε προσεχτικά

μπόρεσε vά δεϊ ένα μέρος aπ' τό πρόσωηό του. Αύτό τοϋ ήταν

άρκετό.

- Ναί, μουρμούρισε, αύτός είναι. .. Μά γιατί βιάζεται τόσο καί δέν περιμένει τήν δμαξα; Ποϋ νά πηγαίνει, aραγε;

'ο aγνωστος ταξιδιώτης, χωρίς νά δώσει σημασία στό

εξεταστικό βλέμμα τοϋ ένωμοτάρχη μπήκε στήν κάμαρα πού

τού έδειξε ό Κρόφ. ·Ο "Εκ πλησίασε τόν Πόχ πού έτρωγε μέ

μεγάλη όρεξη.

-- Αύτός ό ταξιδιιiηης ήταν υαζί σας στ ή ν aυαξα: ο(ίJτησε.

- Ναί, κύριε "Εκ. καί δέν είπε οϋτε μιά λέξη ... - Καί δέν ξέρετε ποϋ πηγαίνει;

- 'Όχι. . Πήρε τήν δμαξα στή Ρίγα καί νομίζω πώς πήγαινε στό Ρέβελ. 'Άν ήταν έδι'i> ό Μπρόκς. θά υποροϋσε "ίσα><:: νά σάς

πληροφορήσει.

"Ω, δέν πειράζει, aπάντησε ό ένωμοτάρχης.

·Ο Κρόφ aκουγε τή συζήτησή τους μέ τό όδιάφορο ϋφος

τού ταβερνιάρη πού δέν εχει καμιά διάθεση νά μάθει ποιοί

είναι οί πελάτες του. Πηγαινοερχόταν στήν α'ίθουσα ένώ οί χω­

ρικοί κι οί ξυλοκόποι τόν καληνύχτιζαν κι έφευγαν.

Στό μεταξύ, ό έν~~1οτάρχης πού πιά δέ βιαζόταν καθόλου

νά φύγει, διασκέδασε κουβεντιάζοντας μέ τόν Πόχ.

- Καί σεϊς: Πηγαίνετε στό Περνώ: ρώτησε.

-'Όχι ... ατό Ρέβελ, κύριε "Εκ. - Γιά δουλειά τοϋ κυρίου Γιοχάουζεν:

.. -Μάλιστα.

Καί μέ μιό ένστικτώδη κινηση, τράβηξε κοντά του τό

χαρτοφύλακα.

- Αύτό τό ότύχημα, θά σάς στοιχίσει μιό καθυστέρηση δώ··

δεκα ώρών.

- ·Αρκεί νά μήν καθυστερήσω περισσότερο, γιατί πρέπει νά

γυρίσω στή Ρίγα γιά τό γάμο ... - Μέ τή δεσποινίδα Ζηναίδα Παρενσώφ ... τό ξέρω! - Δέν είχα άμφιβολία. ·Εσείς τά ξέρετε δλα!

- 'Όχι κι δλα γιατί δέν ξέρω πού πηγαίνει ό συνταξιδιώτης

σας. 'Ωστόσο, aν φύγει αϋριο τόσο νωρίς δσο είπε, σίγουρα θά

πηγαίνει στό Περνώ.

- Δέν άποκλείεται, άnάντησε ό Πόχ, κι ον δέν τόν ξαναδώ,

τοϋ εϋχομαι καλό ταξίδι. Μά, γιά πέστε μου, κύριε "Εκ, έσείς,

θά περάσετε τη νύχτα σας στό χάνι;

- 'Όχι, Πόχ. 'Έχουμε ενα ραντεβού στό Περνώ καί φεύγου­

με άμέσως. 'Όσο γιά σάς, φάτε καλά, ξεκουραστείτε, καί τά

μάτια σας τέσσερα στό χαρτοφύλακα.

- Είναι κολλημένος πάνω μου, δπως καί τ' αύτιά μου στό

κεφάλι μου, άπάντησε ό ύπάλληλος τής Τράπεζας γελώντας

καλόκαρδα.

- ·Εμπρός, φεύγο~με, είπε ό tνωμοτάρχης στό χωροφύλα·

κα. καί κουμπώσου καλά γιά νά μήν πουντιάσεις! Καληνύχτα.

Πόχ.

- Καληνύχτα σας, κύριε "Εκ.

Οί δυό άστυνομικοί aνοιξαν τήν πόρτα, πού ό Κρόφ fκλει­

σε πίσω τους καί τήν άμπάρωσε πρώτα μέ τό σύρτη κι έπειτα

μέ τό κλειδί.

Τέτοια ίι)ρα πιά, κανένας δέ θά ζητούσε φιλοξενία στό

«Σπασμένο Σταυρό••.

Στό μεταξύ, ό Πόχ είχε τελειώσει τό φαγητό του καί μέ

μεγάλη όρεξη μάλιστα. ·Η τροφή θά τού ξανόδινε τίς δυνάμεις

του κι ενας καλός ϋπνος θά συμπλήρωνε τήν όνάπαυσή του.

Ό Κρόφ προτού πάει στό δωμάτιό του, περίμενε νά βρεθεί

πρώτα ό πελάτης του στό δικό του. Στεκόταν κοντό στό τζάκι,

65

πού ό καπνός του, άπ' τό δυνατό φύσημα τού όνέμου πλημ­

μύριζε πολλές φορές τήν α'ίθουσα.

·Ο Κρόφ πάσκιζε τότε νά τόν διώξει μέ μιά πετσέτα πού

τίναζε στόν άέρα καί πού οί πτυχές της, καθώς ξεδιπλώνονταν,

aντηχούσαν σάν κροτάλισμα μαστίγιου.

Τό κερί, πάνω στό τραπέζι, τρεμόπαιζε, κι έκανε τίς σκιές

τών έπίπλων νά χορεύουν στούς τοίχους.

'Έξω ή θύελλα ξέσπαγε άσυγκράτητη κι ό aνεμος έκανε

τόσο θόρυβο πού θά 'λεγε κανείς δτι κάποιος χτύπαγε τά

παράθυρα.

- Δέν άκούτε; ρώτησε ό Πόχ, σέ κάποια στιγμή πού οί

κρότοι στά παράθυρα είχαν γίνει πολύ έντονοι.

- Δέν είναι κανείς, άπάντησε ό ταβερνιάρης, κανείς ... Έγώ είμαι συνηθισμένος σέ κάτι τέτοια. 'Έχω δεί καί χειρότερα ...

- Κι άλλωστε, συμπλήρωσε ό Πόχ, ποιός μπορεί νά κυκλο­

φορεί τέτοια wρα έκτός άπ' τούς κακοποιούς ή τούς άστυνο­

μικούς;

. Η ίi>ρα ήταν έννέα. Ό ύπάλληλος τής Τράπεζας σηκώθηκε, στερέωσε τό χαρ­

τοφύλακα κάτω άπ' τή μασχάλη του, πήρε τό άναμμένο κερί

πού τού έδωσε ό Κρόφ καί προχώρησε γιά τό δωμάτιό του.

Ό ταβερνιάρης κρατούσε στό χέρι του ένα παλιό φανάρι

άπό χοντρό γυαλί, πού θά τόν φώτιζε δταν ό Πόχ θά είχε πιά

κλείσει τήν πόρτα του.

- Δέ θά κοιμηθείτε; ρώτησε ό Πόχ προτού μπεί στήν κάμα­

ρά του.

- Καί βέβαια, άλλά πρώτα θά κάνω τόν καθημερινό μου

γύρο.

- Στόν κήπο;

- Ναί, στόν κήπο, γιατί πολλές φορές μού λείπουν κότες.

- Οί άλεποϋδες; ρώτησε ό Πόχ.

- Καί οί λύκοι. Αύτά τά καταραμένα ζώα δέ διστάζουν νά

πηδήξουν πάνω άπ' τό φράχτη! Κι δ πως τό παράθυρό μου

βλέπει στόν κήπο, δν δώ κανένα δέ διστάζω νά τού ρίξω. Γι'

αύτό. δ.ν όκούσετε πυροβολισμό, μήν τρομάξετε.

51 ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΕΣ ΕΓΚΛΗΜΑ

• - Οϋτε κανονιά δέν πρόκειται νά μέ ξυπνήσει. ον κοιμηθώ

όπως έχω διάθεση. 'Ά. έγώ δέ βιάζομαι καθόλου ... ·Άν ό συντα­ξιδιώτης μου θέλει νά φύγει άπ' τά χαράματα. αuτό είναι δική

του δουλειά. Έγώ σκοπεύω νά κοιμηθώ ώς άργά τό πρωί καί

σάς παρακαλώ πολύ νά μή μέ ξυπνήσετε προτού tρθει ό

Μπρόκς κι έπισκευάσει τήν aμαξα.

- Σύμφωνοι. άπάντησε ό ταβερνιάρης. Κανένας δέ θά σάς

ένοχλήσει. κι όταν ό aλλος ταξιδιώτης φύγει, θά φροντίσω

ίί>στε νά μή σάς ξυπνήσει.

·Ο Πόχ μπήκε στήν κάμαρά του καί κλείδωσε πίσω του τήν

πόρτα.

Τώρα, στήν α'ίθουσα δέν ύπήρχε aλλος άπ' τόν Κρόφ.

Πλησίασε στό τραπέζι πού είχε καθίσει ό Πόχ καί μάζεψε τά

πιάτα καί τά σερβίτσια. 'Ά, ήταν πολύ ταχτικός όνθρωπος: δέν

άνάβαλε ποτέ γιά τήν έπομένη αύτό πού μπορούσε νά κάνει

σήμερα.

'Έπειτα, ό Κρόφ προχώρησε κατά τήν πόρτα τού κήπου καί

τήν aνοιξε. Ή κακοκαιρία δέν τόν aφησε νά βγεί δπως κάθε

βράδυ κι tριξε μιά βιαστική ματιά σηκώνοντας τό φανάρι του

καί φωτίζοντας πρός δλες τίς κατευθύνσεις. Τίποτα τό ϋποπτο

στόν κήπο. Καμιά άπ' αύτές τίς κινούμενες σκιές πού θά

μπορούσαν νά προδώσουν τήν ϋπαρξη κάποιου λύκου iΊ κά­

ποιας άλεπούς . . Ο Κρόφ tκλεισε ξανά τήν πόρτα, τήν άμπάρωσε καί μπήκε

στήν κάμαρό του. Γιά δυό τρία λεπτά άκόμη άκούγονταν τά

βήματά του καθώς γδυνόταν. 'Έπειτα, ~να δυνατό τρίξιμο

φανέρωσε ότι είχε πέσει στό κρεβάτι του.

Λίγα λεπτά άργότερα, δλοι κοιμούνταν μέσα ατό χάνι,

παρόλη τή μανία τής καταιγίδας, τόν δνεμο καi τή βροχή,

παρόλα τά βογγητά τής θύελλας ατό έλατοδάσος πού είχε

κιόλας χάσει όλα τά κλαδιά τής κορυφής του . .... .......... .... ........................... ....................................................................... .

Λίγο πρίν τίς τέσσερις τό πρωί, ό Κρόφ σηκώθηκε κι άφοϋ

δναψε τό φανάρι του, μπήκε στήν α'ίθουσα.

Σχεδόν τήν 'ίδια στιγμή, δνοιξε ή πόρτα τοϋ δγνωστου

ταξιδιώτη.

87

·Ηταν ντυμένος όπως καί τήν προηγούμενη μέ τό παλτό

άνεβασμένο ώς τ' αύτιά καί τήν κουκούλα κατεβασμένη στό

πρόσωπο.

- Είστε κιόλας ετοιμος, κύριε; ρώτησε ό Κρόφ.

- Κιόλας, άπάντησε ό ταξιδιώτης πού κρατούσε στό χέρι

του δυό-τρία ρούβλια. Τί σάς χρωστάω;

-'Ένα ρούβλι, όπάντησε ό ταβερνιάρης.

- Πάρτε ενα ρούβλι καί άνοίξτε μου τήν πόρτα.

·Ο ταβερνιάρης προχώρησε κατά τήν πόρτα, άλλά προτού

τήν άνοίξει, στράφηκε καί ρώτησε τόν πελάτη του:

- Δέ θέλετε νά πιείτε κάτι προτού φύγετε:

-'Όχι.

- _-:- ~ίγη β~τκα !ι ενα ποτήρι κρασί; - 'Όχι, σάς λέω. ·Ανοίξτε μου νά φύγω γιατί βιάζομαι.

-'Όπως θέλετε.

Ό Κρόφ τράβηξε τό σύρτη καί ξεκλείδωσε. 'Έξω δλα ήταν

άκόμη θεοσκότεινα. ·Η βροχή είχε σταματήσει, άλλά ό aνεμος

φυσούσε δυνατότερα. Τά σπασμένα κλαδιά έφραζαν τό δρόμο.

·Ο ταξιδιώτης στερέωσε τήν κουκούλα του, κούμπωσε τό

παλτό του καί χωρίς μιλιά βγήκε άπ' τό χάνι καί μέ μερικά

βήματα, χάθηκε στό σκοτάδι τής νύχτας. Κι ένώ έκεϊνος

άνηφόριζε τό μεγάλο δρόμο γιά τό Περνώ, ό Κρόφ, ξαναβάζον­

τας τούς χοντρούς σύpτες, ξανάκλεινε τήν πόρτα τού πανδο­

χείου ό ccΣπασμένος Σταυρός)).

β

Σλ68οικα1Γερμανοl

Τό πρώτο τσάι, μέ βουτυρωμένες φρυγανιές, σερβιριζόταν

κάθε πρωί σrίς tννέα όκριβώς, ατή μεγάλη τραπεζαρία τών

άδερφών Γιοχάουζεν. Ή ccάκριβεια)) ήταν ~να άπ' τά κυριότερα

69

προτερήματα αύτών τών πλούσιων τραπεζιτών τόσο στήν κα­

θημερινή ζωή δσο καί στίς έπιχειρήσεις τους. Ό Φράνκ Γιοχά­

ουζεν, ό μεγαλύτερος άδερφός, έπέμενε iδιαίτερα ίί>στε τά

γεύματα, οί έπισκέψεις, ή &ρο τοϋ ϋπνου καί ή ίί>ρα πού

ξυπνούσαν, νά είναι στρατιωτικά ρυθμισμένα καί νά τηρούνται

μέ άπόλυτη αυστηρότητα σάν τούς κανονισμούς κάποιου βι­βλίου.

'Όμως, έκείνο τό πρωί, τό σαμοβάρι δέ λειτούργησε. Γιά

ποιό λόγο; Γιατί ό Τράνκελ, ό καμαριέρης πού ήταν ύπεύθυνος

γιά τό σερβίρισμα, τεμπέλιασε.

'Έτσι, δταν ό κύριος Φράνκ Γιοχάουζεν κι ό άδερφός του.

ή κυοία Γιοχάουζεν καί ή κόpη της Μάογκαοιτ Γιοχάουζεv

μπήκαν στήν τραπεζαρία, τό τσάι δέν ήταν έτοιμο.

- τ ράνκελ, γιατί τό τσάι δέν είναι σερβιρισμένο; ρώτησε ό

κύριος Φράνκ Γιοχάουζεν.

- Ζητw συγγνώμη άπ' τόν κύριο, άπάντησε μέ aξιολύπητο

ϋφος ό Τράνκελ, μά ξέχασα ... - Δέν είναι ή πρώτη φορά, Τράνκελ, aπάντησε ό τραπεζί­

της, καί εχω κάθε λόγο νά πιστεύω δτι δέ θά είναι καί ή

τελευταία.

Ή κυρία Γιοχάουζεν κι ό κουνιάδος της, κούνησαν τό

κεφάλι τους έπιδοκιμαστικά καί πλησίασαν στό μεγάλο τζάκι

πού. εύτυχWς, δέν ήταν σβηστό σάν τό σαμοβάρι.

Ό Τράνκελ είχε χαμηλώσει τά μάτια καί δέ μιλούσε. ·Όχι.

δέν ήταν ή πρώτη φορά πού ξεχνούσε.

Καί τότε, ό τραπεζίτης. βγάζοντας aπ· τήν τσέπη του tνα

σημειωματάριο, έγραψε μερικές λέξεις σ' ενα φύλλο καί τό

έδωσε aτόν Τράνκελ λέγοντας:

- Πήγαινε αύτό τό σημείωμα στή διεύθυνση πού θά γράψω

καί μείνε νά περιμένεις τήν aπάντηση.

Ό Τράνκελ flξεpε πολύ καλά σέ ποιόν άπευθυνόταν τόση­

υείωμα καί τί ε'ίδους ήταν ή όπάντηση πού θά έπαιονε. Χωpίς μι­

λιά. ύποκλίθηκε. φίλησε τό χέοι τού όφέντη του καί βγαίνονταc

άπ· τό σπίτι. πήρε τό δρόμο γιά τό σταθυό τής χωοοφυλακiiς

Τό σημείωμα περιείχε μερικές λέξεις:

71

ccΕ'ίκοσι πέντε βουρδουλιές στόν ύπηρέτη μου Τράνκελ.

Φράνκ Γιοχάουζεν. )) Τήν &ρο πού ό ύπηρέτης εβγαινε, ό κύριος Γιοχάουζεν

τού είχε πεί νό μήν ξεχάσει νά τού φέρει τήν aπόδειξη. Κι ό

τ ράνκελ δέ θά τήν ξεχνούσε γιατί μ' αύτή ν θά πληρωνόταν

έκείνος πού θά έκτελούσε τήν τιμωρία, σύμφωνα μέ τήν

ταρίφα πού είχε ύπογράψει ό ταγματάρχης.

'Έτσι κυλούσε ή ζωή έκείνη τήν έποχή, κι 'ίσως νά κυλάει κι

άκόμη σήμε~. στήν Κουρλάνδη, στήν 'Εσθονία καί στή Λιβο-,

νια.

Καί τώρα, μερικές λεπτομέρειες γιά τήν οίκογένεια Γιοχά­

ουζεν.

Στή Ρωσία, ό δημόσιος ύπάλληλος είναι ένα πολύ σημαντι­

κό πρόσωπο. 'Ακολουθεί αύτό τόν άκλόνητο κανονισμό τού

Τσίν -αύτή τήν ίεραρχία μέ τίς δεκατέσσερις βαθμίδες πού

πρέπει νά άνεβαίνουν οί Δημόσιοι 'Υπάλληλοι άπ' τήν κατώτα­

τη θέση ώς τή σειρά τού ίδιωτικοϋ σύμβουλου.

'Όμως, ύπάρχουν καί άνώτερες τάξεις πού δέν εχουν

τίποτα κοινό μέ τούς ύπαλλήλους, δπως ή τάξη τών άριστο­

κρατών πού έχουν στά χέρια τους τεράστια δύναμη. Γερμανι­

κής καταγωγής, ή άριστοκρατία αύτή είναι παλιότερη άπ' τή

ρωσική κι έχει διατηρήσει σημαντικά προνόμια, δπως είναι τό

δικαίωμα νά δίνει διπλώματα πού φτάνουν άκόμη καί μέχρι τά

μέλη τής αύτοκρατορικής οίκογένειας.

Ό κύριος διευθυντής τής Τράπεζας ήταν ό μεγαλύτερος

άπ' τά δυό άδέρφια, ό Φράνκ Γιοχάουζεν.

·Ο νεώτερος ήταν άνύπαντρος. 'Όσο γιά τόν πρώτο, σα­

ρανταπεντάρης, είχε παντρευτεί μιά γερμανίδα άn' τή Φραγκ­

φούρτη. Είχε καί δυό παιδιά, τόν Κόρλ, πού μόλις είχε μπεί στά

δεκαεννιά, καί μιά κόρη πού πλησίαζε τό δώδεκα.

·Ο Κάρλ τέλειωνε τίς σπουδές στου στό Πανεπιστήμιο τού

Ντόρπατ, όπου ό Γιάν, ό γιός τού Ντιμίτρι Νικόλεφ, θό τέλειω­

νε σέ λίγο τίς δικές του.

Ή Ρίγα, πού ίδρύθηκε τόν δέκατο τρίτο αίώνα. είναι,

πρέπει νά τό ξαναπούμε, μιά πόλη περισσότερο γερμανική

παρά σλαβική. Κι ή καταγωγή της άναγνωρίζεται όπ' τά σπίτια

της παρόλο πού άρκετά κτίρια tχουν φόρμες βυζαντινής όρχι­

τεκτονικής.

Ή Ρίγα, είναι τώρα μιά πόλη άνοιχτή. Ή κεντρική της

πλατεία είναι έκείνη τού Δημαρχείου όπου μπορεί νά θαυμά­

σει κανείς, άπ' τή μιά πλευρά τό Ράτχουζ, τό κτίριο τού Συμ­

βουλίου, κι άπ' τήν aλλη, τό παλιό μνημείο τών 'Ιπποτών τής

Μαύρης Κεφαλής μέ τά μυτερά καμπανάκια καί πού παρουσιά­

ζει μιά άpχιτεκτονική όψη περισσότερο άλλόκοτη παρά καλλι­

τεχνική.

Σ' αύτή 'tήν πλατεία βρίσκεται καί ή Τράπεζα τών Γιοχάου­

ζεν, tνα όμορφο κτίριο μοντέρνας κατασκευής. Τά γραφεία

της βρίσκονται στό ίσόγειο καί οί α'ίθουσες ύποδοχής στόν

πρώτο όροφο.

·Η οίκογένεια Γιοχάουζεν είναι πολύ δεμένη. Οί δυό όδερ­

φοί συμφωνούν σέ όλα. Ό μεγάλος έχει τή γενική διεύθυνση

τής Τράπεζας κι ό νεώτερος άσχολείται μέ τή λειτουργία των

γραφείων καί τό λογιστήριο.

·Η κυρία Γιοχάουζεν είναι μιά γυναίκα συνηθισμένη σέ

έμφάνιση, άλλά πολύ περήφανη aπέναντι στό σλάβικο στοι­

χείο. Είναι πάντα καλόδεχτη στήν ύψηλή κοινωνία τής Ρίγας κι

αύτό κολακεύει καί τροφοδοτεί τή ματαιοδοξία της.

Ό Φράνκ Γιοχάουζεν, μέλος τοϋ δημοτικού συμβουλίου

τής πόλης καί μάλιστα άπ' τά πιό ίσχυρά, ύπερασπιζόταν πάντα

μέ άδάμαστη έπιμονή τά προνόμια τής κάστας του, κι ή προ­

σπάθεια τής κυβέρνησης νά ρωσοποιήσει τίς έπαρχίες τόν

επληττε προοωπικά.

Οί Βαλτικές έπαρχίες έκπροσωποϋνταν τήν έποχή tκείνη

άπό τό στρατηγό Γκόρκο. Πολύ έξυπνος δνθρωπος. καταλά­

βαινε τίς δυσκολίες τής άποστολής του. φερόταν πολύ προσε­

χτικά στίς σχέσεις του μέ τό γερμανικό πληθυσμό καί έργα­

ζόταν γιά τό θρίαμβο τοϋ σλαβισμοΟ χωρίς άπότομες μεταβο­

λές καί βίαια μέσα.

· Επικεφαλής τής όστυνομίας ήταν ό συνταγματάρχης Ραγ­κένωφ. ενας καθαρόαιμος Ρώσος. λιγότερο ίκανός όπ· τόν όρ­

χηγό του κι έτοιμος ν' όναγνωρίσει έναν έχθρό στό πρόσωπο

κάθε Λιβονοϋ, Έσθονοϋ η ΚουρλανδοΟ πού δέν είχε τραφεί

78

μέ σλάβικο αlμα. Πενηντάρης, άποφασιστικός κι όδόμαστος

σάν άστυνομικός, δέν ύποχωροϋσε μπροστά σέ τίποτα κι ό

κυβερνήτης μt τό ζόρι κατάφερνε νά τόν συγκρατεί.

Μετά τόν συνταγματάρχη Ραγκένωφ, καί άπό άντίθεση, ή

προσοχή πρέπει νά συγκεντρωθεί στόν ταγματάρχη Βέρντερ,

τόν aμεσο ύφιστάμενό του στ ή ν άστυνομία. ·Ο ταγματάρχης

είναι γερμανικής καταγωγής καί στήν έξάσκηση τών καθηκόν­

των του φαίνονταν καθαρά όλες οί ύπερβολές τής φυλής του.

Είναι τυφλά μέ τό μέρος των Γερμανών, όπως ό συνταγματάρ­

χης είναι μέ τό μέρος των Σλάβων, καί παρόλη τή διαφορά στό

βαθμό τους, έρχονται πολλές φορές όντιμέτωποι κι άναγκά­

ζουν τό στρατηγό Γκόρκο νά παίζει τό ρόλο τού διαιτητή.

Πρέπει νά παρατηρήσουμε μέσα σ' δλα, πώς ό ταγματάρ­

χης Βέρντερ έβρισκε μεγάλη βοήθεια στό πρόσωπο τού ένω­

μοτάρχη "Εκ πού, όπως ε'ίδαμε στήν άρχή, είχε άναλάβει τήv

καταδίωξη καί σύλληψη τού δραπέτη άπ' τή Σιβηρία. Τούτος

δώ δέν είχε άνάγκη άπό ένθάρρυνση δταν εκανε τό καθήκον

του. κι εδειχνε ύπερβολικό ζήλο δ ταν κυνηγούσε κάποιο Σλά

βο. ΤΗταν έπίσης πολύ όγαπητός στούς όδερφούς Γιοχάουζε\

στούς όποίους είχε κάνει πολλές έξυπηρετήσεις, έξυhηρετή­

σεις πού όμείβονταν πλουσιοπάροχα στά ταμεία τής Τρά­

πεζας.

Τώρα, ή κατάσταση είναι γνωστή σέ δλους. Ξέρουμε σέ

ποιό πεδίο θό συναντηθούν οί όντίπαλοι, ό Φράνκ Γιοχάουζεν

κι ό Ντιμίτρι Νικόλεφ, πού είχε τήν ύποστήριξη τού λαού.

Τό δτι αύτός ό άπλο'ίκός καθηγητής πού δέν είχε περιου­

σία η θέση, είχε φτάσει ν' όπειλεί τήν έκλογή τού παντοδύνα­

μου τραπεζίτη, ήταν κάτι πού οί όξυδερκείς λάβαιναν πολύ

σοβαρά ύπ' δψη τους.

Οί όδερφοί Γιοχάουζεν δέν άπελπίζονταν καί τόν πολε­

μούσαν μ· όλη τους τή δύναμη. 'Όλη αύτή ή δημοτικότητα τού

Ντιμίτρη Νικόλεφ έπρεπε νά συντριβεί στή γέννησή της καί οί

άδερφοί Γιοχάουζεν πίστευαν πώς θά τό κατάφερναν προτού

περνοϊJσαν δυό μήνες.

Θά τό θυμόσαστε βέβαια: στίς 15 τού Μάη έληγε ή προ-

74

θεσμία πού είχε ό Ντιμίτρι Νικόλεφ γιά νά πληρώσει τό χρέος του στήν Τράπεζα Γιοχάουζεν. Πού θά έβρισκε δεκα­

οχτώ χιλιάδες ρούβλια ό φτωχός καθηγητής;

Στό μεταξύ, σύμφωνα μέ τήν έντολή τού άφεντικού του, ό

Τράνκελ βιαζόταν νά φτάσει στή διεύθυνση πού έγραφε τό

σημείωμα. Άξιολύπητος, δισταχτικός, μά σάν δνθρωπος πού

ξέρει καλά τό δρόμο γιά τό σταθμό τής χωροφυλακής μιά καί

τόν εχει άκολουθήσει πολλές φορές, βγήκε άπ' τό σπίτι, όφη­

σε άριστερά του τόν πύργο μέ τούς κίτρινους τοίχους, πέρασε

άνάμεσα στίς παράγκες τής άγοράς δπου πουλιέται κάθε τί

πού είναι δυνατό νά πουληθεί, κι έπειτα, γιά νά πάρει κουρά­

γιο. fιπιε ενα ποτήρι τσάι μέ βότκα άπό κάποιο πλανόδιο

πωλητή. 'Έριξε μιά θολή ματιά στίς μικρές πλύστρες τού

πλυντήριου, διάσχισε τούς βρώμικους δρόμους καί τέλος έ­

φτασε στό σταθμό τής χωροφυλακής.

·Εκεί, οί χωροφύλακες τόν ύποδέχτηκαν σάν παλιό γνώρι­

μο. ·Άπλωσε τό χέρι καί τούς χαιρέτισε eναν eναν.

- Γειά σου, Τράνκελ, είπε eνας άπ' τούς χωροφύλακες.

Καιρό έχουμε νά σέ δούμε ... tξι μήνες περίπου. -'Όχι καί τόσο πολύ! άπάντησε ό Τράνκελ.

- Ποιός όέ στέλνει; - Ό άφέντης μου, ό κύριος Φράνκ Γιοχάουζεν.

- Κατάλαβα. Καί θέλεις νά μιλήσεις aτόν ταγματάρχη Βέρ-

ντερ;

- 'Άν είναι δυνατό.

- Μόλις ήρθε, Τράνκελ, καί θά χαρεί πολύ νά σέ δεί. · ·Ο Τ ράνκελ προχώρησε κατά τό γραφείο τοϋ ταγματάρχη

καί χτύπησε διακριτικά τήν πόρτα.

Ό ταγματάρχης είπε <<έμπρός)) κι ό Τράνκελ μπήκε.

- 'Ά, έσύ είσαι, Τράνκελ;

- ·Εγώ, κύριε ταγματάρχα.

-'Έκανες τίποτα σοβαρό;

- Τό σαμοβόρι. ..

75

Ξέχασες νά τό άνάψεις; ρώτησε γελώντας ό ταγματάρχης.

-Μάλιστα.

-Πόσες;

-'Ορίστε τό σημείωμα.

Κι ό Τ ράνκελ tδωσε στόν Βέρντε ρ τό χαρτι πού τού εlχε

δώσει ό όφέντης του. Ό ταγματάρχης τό διάβασε.

- Λίγα πράγματα. εlπε.

-Χμ! έκανε ό Τράνκελ.

-Μόνο ε'ίκοσι πέντε βουρδουλιές!

Βέβαια, ό Τ ράνκελ θά προτιμούσε νό ξεμπέρδευε μέ καμιά

δεκαριά.

-Λοιπόν, είπε ό ταγματάρχης, δέν ύπάρχει κανένας λόγος

νά σέ κάνουμε νά περιμένεις.

Καί φώναξε έναν άπ' τούς δντρες του.

·Εκείνος μπήκε όμέσως καί χαιρέτισε στρατιωτικό.

- Είκοσι πέντε βουρδουλιές, πρόσταξε ό ταγματάρχης,

άλλά όχι πολύ δυνατές γιατί ό Τράνκελ είναι φίλος. 'Ά, καί νά

'τανε Σλάβος! .. Έμπρός, Τράνκελ, γδύσου κι δταν τελειώσεις μήν ξεχάσεις νά πάρεις τήν όπόδειξή σου.

- Εύχαριστώ, κύριε ταγματόρχα.

Βγαίνοντας άπ' τό γραφείο, ό Τράνκελ άκολούθησε τό

χωροφύλακα στήν κάμαρα πού θά γινόταν ή μαστίγωσή του.

Τού φέρονταν σά νό 'ταν φίλος, σό νό 'ταν άπ' τούς πιό

ταχτικούς πελάτες τού σταθμού, δέν είχε νά παραπονεθεί γιά

τίποτα.

Τότε, ό Τράνκελ γδύθηκε άπ' τή μέση καί πάνω κι tπειτα

έσκυψε, ένώ ό χωροφύλακας μέ μιά βέργα στό χέρι tτοιμaζό­

ταν νά τόν χτυπήσει.

'Όμως, λίγο προτού πέσει ή πρώτη βουρδουλιά, μιά μεγά­

λη φασαρία όκούστηκε στήν πόρτα τού σταθμού.

'Ένας δντρας. λαχανιασμένος άπ' τό τρέξιμο, φώναζε:

- Θέλω τόν ταγματάρχη Βέρντερ! Τόν ταγματάρχη Βέρ­

ντερ!

·Η βέργα είχε μείνει μετέωρη πάνω άπ' τήν πλάτη τού

τ ρόνκελ κι ό χωροφύλακας είχε άνοίξει τήν πόρτα τής κάμα-

π

ρας γιό νά δεί τί συνέβαινε.

Ό Τράνκελ έτρεξε καί κείνος.

'Ακούγοντας τίς φωνές, ό ταγματάρχης Βέρντερ, βγήκε

βιαστικά όπ' τό γραφείο του.

- Τί τρέχει; ρώτησε.

'ο aντρας τόν πλησίασε, χαιρέτισε καί του έδωσε ε να

τηλεγράφημα λέγοντας:

-'Έγινε ένα έγκλημα ... -Πότε;

- Αύτή τή νύχτα.

-Πού

- Στό δρόμο γιά τό Περνώ, ατό χάνι τοϋ «Σπασμένου Σταυ-

ρού)).

- Καί ποιό είναι το θύμα; - Ό κλη-τήρος τής Τράπεζας Γιοχάουζεν.

- Τί! Ό Πόχ; φώναξε ό Τράνκελ. Ό φίλος μου ό Πόχ;

- Ξέρουμε τό κίνητρο τοϋ φόνου; ρώτησε ό ταγματάρχης

Βέρντερ.

- Ή κλοπή, γιατί ό χαρτοφύλακας τοϋ Πόχ βρέθηκε δδειος

μέσα ατό δωμάτιο δπου δολοφονήθηκε.

- Ξέρουμε τί περιείχε ό χαρτοφύλακας;

- 'Όχι άκόμη, κύριε ταγματάρχα, άλλά θά τό μάθουμε στήν

Τράπεζα.

Τό τηλεγράφημα, σταλμένο άπ' τό Περνώ, έγραφε δσα

είχαν είπωθεί παραπάνω.

Ό ταγματάρχης Βέρντερ στράφηκε aτούς δντρες του καί τ

ειπε:

- Έσύ ... πήγαινε νά είδοποιήσεις τόν δικαστή Κέρστορφ. - Μάλιστα, κύριε ταγματάρχα.

- Καί σύ ... τρέχα στό γιατρό 'Άμιν. - Μάλιστα, κύριε ταγματόρχα.

- Καί πέστε τους νά πάνε όμέσως στήν Τράπεζα Γιοχάουζεν

δπου θά τούς περιμένω.

Οί χωραρύλακες βγήκαν βιαστικά άπ' τό σταθμό τής χωρο­

φυλακής καί μερικό λεπτά άργότερα, ό ταγματάρχης Βέρντερ

έπαιρνε τό δρόμο γιά τήν Τράπεζα.

78

Καί νά nώς, μέσα στήν άναστάτωοη πού προκάλεσε ή

είδηση τού φόνου. ό Τ ράνκελ δέ δέχτηκε τίς εiκοσι πέντε

βουρδουλιές πού τού άξιζαν γιατί εlχε παραμελήσει τά καθή­

κοντά του.

7

'Έφοδος της bστυνομiας

Δυό ώρες άργότερα, μιά άμαξα έτρεχε όλοταχώς πάνω

ατό δρόμο γιά τό Περνώ. Δέν ήταν οϋτε κάρο οϋτε ταχυδρομι­

κή. ΤΗταν τό άμάξι τού κύριου Φράνκ Γιοχόουζεν μέ δ~ογα τού

ταχυδρομείου πού έπρεπε ν' άλλάζουν στούς σταθμούς. 'Ό­

μως, μέ δλη τήν ταχύτητα πού έτ:ρ~χε, δέ θά έφτανε στό χάνι

τού «Σπασμένου Σταυρού)) πρίν νυχτώσει. Μέσα στήν άμαξα είχαν πάρει θέση ό τραπεζίτης, ό ταγμα­

τάρχης Βέρντερ, ό γιατρός 'Άμιν, ό δικαστής Κέρστορφ πού

θά διεύθυνε καί τίς έρευνες, κι ό γραμματικός. Στό πίσω κάθι­

σuα. βρίσκονταν δυό χωροφύλακες.

Δυό λόγια γιά τόν Δικαστή Κέρστορφ, μιά πού έχουμε t;δη

μιλήσει γιά δλους τούς άλλους.

·Ο δικαστικός αύτός, πενηντάρης, ήταν πολύ όγαπητός

aτούς συναδέλφους του καί τό λαό. 'Όλοι θαύμαζαν τήν

έξυπνάδα καί τήν όξυδέρκειά του κάθε φορά πού όναλάμβανε

ένα έγκλημα. Εύσυνείδητος, δέν tπηρεαζόταν ποτέ όπό κανέ­

να, δέ δεχόταν πιέσεις όπ' δ που κι δ ν προέρχονταν. κι ή πολι­

τική δέν τού ύπαγόρευε ποτέ τίς όποφάσεις του. ΤΗταν ό

νόμος προσωποποιημένος. Τύπος μοναχικός, tπιφυλαχτικός,

μετρούσε τίς κουβέντες του καί σκεφτόταν πολύ.

'Έτσι, στήν ύπόθεση αύτή, ύπήρχaν δυό όντίθετα ρεύματα

πού θά δυσκολεύονταν πολύ νά συμφωνήσουν όν ή πολιτική

79

εμπαινε γιά κάποιο λόγο στήν ύπόθεση: άπ' τή μιά, ό τραπεζί­της Γιοχάουζεν κι ό ταγματάρχης Βέρντερ, γερμανικής κατα­

γωγής, κι άπ' τήν aλλη, ό γιατρός 'Άμιν, Σλάβος. Μόνο ό

δικαστής Κέρστορφ είχε άπαλλαγεί άπ' αύτά τά φυλετικά πάθη πού ταλαιπωρούσαν έκείνη τήν έποχή τίς βαλτικές έπαρχίες.

Στή δtαδρομή, ή συζήτηση γινόταν άνάμεσα στόν ταγμα­

τάρχη καί τόν τραπεζίτη.

Ό κύριος Γιοχάουζεν δέν εκρυβε τή βαθιά λύπη πού τοϋ

είχε προξενήσει ό θάνατος τοϋ aμοιρου Πόχ. Έκτιμοϋσε ίδιαί­

τερα αuτόν τόν κλητήρα πού δούλευε κοντά του έδώ καί τόσα

χρόνια καί τοϋ είχε δείξει τόση aφοσίωση.

- Κι αύτή ή aτυχη Ζηνα·ίδα, πρόσθεσε, πώς θά πληροφορη­

θεί τό θάνατο τοϋ μέλλοντα συζύγου της;

Πραγματικά, ό γάμος ήταν νά γίνει σέ μερικές μέρες, κι ό

γαμπρός, άντί γιά τήν έκκλησία, θά πήγαινε στό νεκροταφείο!

'Όσο γιά τόν ταγματάρχη, παρόλο πού λυπόταν γιά τό

θύμα, σκεφτόταν περισσότερο μέ ποιό τρόπο θά κατάφερνε

νά πιάσει τόν ένοχο. Φυσικά, πρώτα έπρεπε νά δεί τόν τόπο

τοϋ έγκλήματος, γιά νά μάθει κάτω άπό ποιές συνθήκες εγινε

τό έγκλημα. 'Ίσως νά έβρισκε κάποια ένδειξη, κάποιο 'ίχνος

πού θά τόν όδηγοϋσε. Στό βάθος, ό ταγματάρχης Βέρντερ

πίστευε πώς τό έγκλημα είχε γίνει άπό κάποιο κακοποιό άπό • , - , , , τ , ,

κεινους που τριγυρνουν στις ερημιες κι ηταν σιγουρος πως

άργά η γρήγορα, ή χωροφυλακή μέ τίς περιπόλους της θά τόν

έπιανε.

·Ο ρόλος τοϋ γιατρού 'Άμιν περιοριζόταν στίς ίατροδικα­

στικές διαπιστώσεις πάνω στό πτώμα τοϋ Πόχ. Θά έκανε μιά

έξέταση καί θά 'βγαζε τά συμπεράσματά του. 'Όμως, tκείνη τή

στιγμή, άνηαυχούσε γιά κάτι aλλο. Πραγματικά, τήν προηγού­

μενη, δταν είχε πάει γιά τήν καθημερινή του tπίσκεψη στόν

καθηγητή, έκεϊνος δέ βρισκόταν στό σπίτι του. Ή "Ιλκα τοϋ

είχε πεί ότι ό πατέρας της είχε φύγει ταξίδι. Ποϋ πήγαινε;

Καμιά έξήγηση. Καί τό ταξίδι αuτό ήταν προμελετημένο: Ά­

σφαλώς, γιατί ό Νικόλεφ δέν είχε λάβει κανένα γράμμα άπ' τήν

&ρο πού είχε έπιστρέψει στό σπίτι του.

Κι όμως, δέν είχε μιλήσει σέ κανένα γι' αuτό τό ταξίδι,

80

οϋτε ακομη καί στήν κόρη του. Καί γιατί φαινόταν τόσο

σκεφτικός: Κανένας δέν μπορούσε νά ξέρει, γιατί ό καθηγη­

τής, όπως τό ε'ίπαμε, δέν έκμυστηρευόταν εϋκολα τίς σκέψεις

του. Τό σίγουρο πάντως είναι δτι τήν έπόμενη, πολύ πρωί, είχε

αφήσει ενα σημείωμα στήν κόρη του κι είχε φύγει, χωρίς νά

φανερώσει σέ κανένα τό σκοπό τού ταξιδιού του. Ό γιατρός

· Αμιν είχε άφήσει τήν 'Ίλκα φανερά όνήσυχη, άλλά καί κείνος μοιραζόταν τίς 'ίδιες aνησυχίες.

Τό άμάξι κυλούσε γρήγορα. 'Ένας ίππέας, σταλμένος έπί­

τηδες πρίν τήν aμαξα, έφτανε πρώτος στούς σταθμούς καί

προετοίμαζε τήν άλλαγή τών ό.λόγων, ίί>στε νά μήν ύπάρχει ή

παραμικρή καθυστέρηση.

Ό άέρας ήταν ξερός καί κρύος. Ή χτεσινή καταιγίδα είχε

κοπάσει. Μόνο πού ό δρόμος, πλημμυρισμένος όπ' τή βροχή

καί γεμάτος λάσπες, ό.νάγκαζε τ' δλογα νά κάνουν μεγάλες

προσπάθειες.

Στά μισά τού δρόμου, οί ταξιδιώτες σταμάτησαν γιά φαγη­

τό. 'Έφαγαν σ' ενα φτωχικό χάνι τοϋ σταθμοϋ καί ξανάφυγαν

σχεδόν άμέα.ιχ:;.

Tr.J.>oa. όλοι ήταν σιωπηλοί. βυθισuένοι στίς σκέψεις τους. Εκτός ό.πό μερικές λέξεις πού είχαν aνταλλάξει ό κύριος Γιο­

χάουζεν κι ό ταγματάρχης Βέρντερ, δλοι σώπαιναν μέσα στήν

όμαξα.

Τέλος, κατά τίς πέντε, ή aμαξα σταμάτησε στόν τελευταϊο

σταθμό πρίν τό Περνώ. Ό flλιος, πολύ χαμηλά στόν όρίζοντα

δέ e· άργοϋσε νά βασιλέψει, κι ό «Σπασμένος Σταυρός» δπεχε δέκα βέρστια όκόμη.

- Κύριοι, είπε ό δικαστής Κέρστορφ, όταν φτάσουμε στό

πανδοχείο θά εχει νυχτώσει πιά καί δέ θά μποροϋμε νά

κάνουμε τήν έρευνά μας. Γι' αuτό σάς προτείνω νά τήν

άναβάλουμε γι' αϋριο τό πρωί.

- Ή πρόταση είναι πολύ σωστή. άπόντησε ό γιατρός 'Άμιν.

καί όν ξεκινήσουμε νωρίς νωρίς ... - ··Ας μείνουμε έδώ, είπε ό τότε ό κύριος Φράνκ Γιοχάου­

ζεν, έκτός όν ό ταγματάρχης Βέpντερ έχει aντίρρηση.

"--- , Η μόνη aντίρρηση πού μπορώ νά έχω είναι ότι θά καθ υ-

81 στερήσει ή εοευνα. άπάντησε ό τανιJατόοχης ηού βιαζόταν νό

φτάσει στόν τόπο τού tγκλήματος.

- Τό πτώμα φρουρείται, έτσι δέν είναι; ρώτησε ό δικαστή(

- Ναί, καθώς καί τό χάνι, άπάντησε ό ταγματάρχης Βέ(,

ντερ. Τό τηλεγράφημα πού έλαβα άπ' τό Περνώ μέ πληροφ(_

ρεϊ ότι στάλθηκαν άμέσως χωροφύλακες μέ διαταγή νά μr

άφήσοuν κανένα νά μπεί καί νά έμποδίσουν τόν ίδιοκτήτη v έπικοινωνήσει μέ όποιονδήποτε.

- Τότε, παρατήρησε ό δικαστής, ον καθυστερήσουμε μιι.

νύχτα, δέν πρόκειται νά συμβεί τίποτα τό σημαντικό ... -'Όχι, άσφαλώς, είπε ό ταγματάρχης, άλλά ό δολοφόνος θά

βρεϊ χρόνο ν' aπομακρυνθεί κάμποσα βέρστια άπ' τό <•Σπασμέ­

νο Σταυρό))!

·Ο ταγματάρχης μιλούσε σάν άστυ νομικός πού ξέρει νά

κάνει τή δουλειά του. 'Ωστόσο, ή νύχτα έπεφτε καί τό φρονι­

ΙJότ€pο ήταν νά ηεpιμένουν ώς τ' ΟλλΟ ΠΡωί

·Ο τραπεζίτης καί οί σύντροφοί του μπήκαν στό πανδοχείο

τού σταθμού, δείπνησαν καί πέρασαν τή νύχτα τους λιγότερο

ή περισσότερο βολικά, στίς κάμαρες πού τούς διαθέσανε.

Τήν όλλη μέρα, 15 τού Άπρίλη, μέ τό ξημέρωμα, ή όμαξα ξεκίνησε ξανά καί κατά τίς έφτά ή wρα, έφτανε ατό χάνι.

Οί χωροφύλακες άπ' τό Περνώ τούς ύποδέχτηκαν στό

κατώφλι.

·Ο Κρόφ πηγαινοερχόταν μέσα ατή ν α'ίθουσα. Δέν είχε

χρειαστεί νό κάνουν καμιά προσπάθεια γιό νά τόν συγκρατή­

σουν. Νά φύγει άπ' τό πανδοχείο του, καί γιά ποιό λόγο: Καί

ποιά μαρτυρία ήταν πολυτιμότερη aπ· τή δική του;

Στό μεταξύ, οί χωροφύλακες είχαν προσέξει ωατε όλα νά

μείνουν ατή θέση τους, μέσα όπως καί έξω, στίς κάμαρες όπως

καί στό σημεϊο τού δρόμου. έξω άπ· τήν πόρτα τού πανδο­

χείου. Είχαν άπαγορεύσει aτούς χωρικούς νά πλησιάζουν ατό

σπίτι καί. τη στιγμή έκείνη. μιά πενηνταριά περίεργοι ήταν

συγκεντρωμένοι σέ κάποια άπόσταση

Κρατώντας τήν ύπόσχεσή του. κατά τίς έφτά τό πρωί, ό

όδηγός Μπρόκς μέ τόν ίππέα κι έναν τεχνίτη είχαν έρθει στό χάνι. όπου λογάριαζαν νά βρούν τόν Πόχ καί τόν ταξιδιώτη γιά

61 ΤΟ ΜΥΣΗφΙΩΔΕΣ Ε Γ Κ' ΛΗΜΑ

83

νό συνεχίσουν τό ταξίδι τους μόλις ή aμαξα θά tπισκευαζόταν.

Φανταστείτε τή φρίκη πού tνιωσε ό Μπρόκς, δταν ό

ταβερνιάρης τόν όδήγησε μπροστά στό πτώμα τού Πόχ, αύτού

τοϋ άμοιρου Πόχ πού βιαζόταν τόσο νά γ υ ρ ίσε ι στή Ρίγα γιά νά

παντρευτεί καί νά ζήσει εύτυχισμένος! ·Αμέσως, πηδώντας σ'

ενα δ.λογο κι άφήνοντας τόν τεχνίτη καί τόν ίππέα στό χάνι,

είχε τρέξει στό Περνώ γιά νά είδοποιήσει τήν aστυνομία. Τό

τηλεγράφημα γιά τόν ταγματάρχη στάλθηκε βιαστικά, κι οί

χωροφύλακες ξεκίνησαν γιά τό «Σπασμένο Σταυρό)).

'Όσο γιά τόν Μπρόκς, σκοπός του ήταν νά ξαναγυρίσει στό

χάνι καί νά τεθεί στή διάθεση τών δικαστικών πού, σίγουρα, θά

ζητοϋσαν τή μαρτυρία του . . ο δικαστής κι ό ταγματάρχης aρχισαν τίς πρώτες tρευ­

νες. Οί χωροφύλακες, τοποθετημένοι δ.λλοι μπροστά στό σπίτι,

ό.λλοι πίσω, κι δλλοι στόν κήπο, η δεξιά στήν δκρη τού έλατο­

δάσους, άναλάβανε νά κρατάνε τούς περίεργους σέ aπόστα­

ση.

Βλέποντας τόν δ.τυχο Πόχ, ό κύριος Γιοχάουζεν δέν μπό­

ρεσε νά συγκρατήσει τόν πόνο του. Ναί, ήταν αύτός, ό παλιός

ύπάλληλος της Τράπεζάς του, μέ τό κεφάλι καταματωμένο, τό

σwuα κοκαλωuένο άπ' τό θάνατο - είχαν rτεοάσει τόσες rοοες

- ξαπλωμένο στό κρεβάτι, στή θέση πού είχε δεχτεί τό μοι­

ραίο χτύπημα. Τήν προηγούμενη, μέ τό χάραμα, ό Κρόφ γιά νά

μήν ένο)<λήσει τόν πελάτη του, ~κανε δσο λιγότερο θόρυβο

μπορούσε. 'Όμως, σάν ήρθε ό όδηγός, κατά τίς έφτά, χτύπη­

σαν κι οί δυό μαζί τήν πόρτα πού ήταν κλειδωμένη άπό μέσα.

Καμιά άπάντηση. ·Ανήσυχοι, τήν είχαν παραβιάσει κι είχαν

βρεθεί μπροστά σ' ενα πτώμα άκόμη ζεστό.

Πάνω στό τραπεζάκι, πλάι στό κρεβάτι. βρισκόταν ό χαρτο­

φύλακας μέ τ' άρχικά τών ό.δερφών Γιοχάουζεν, δδειος. καί μέ

τήν άλυσιδίτσα του σπασμένη.

Πρώτα πρώτα. ό γιατρός 'Άμιν, έκανε τήν καθιερωμένη

~ξέταση. Τό θι)υα F:ίχε χάσF:ι rτολι'J αίιια \ι1ιά κατακόκκινη λί­

ιινη άrτλωνόταν άrτ· τό κοF:Αάτι ,.ι>C τήν rτΩοτα Τ6 rτοιJκtιιιισο

τού Πόχ, κοκαλωμένο κι αύτό, είχε στό ϋψος τού πέμπτου

πλευρού, λίγο πιό aριστερά, τό 'ίχνος μιάς τρύπας πού άντι-

84

στοιχούσε σ' ενα τραύμα μέ πολύ παράξενο σχήμα. Δέν ύπήρ­

χε καμιά άμφιβολία δτι είχε γίνει μ' eνα άπ' αύτά τά σουηδέζι­

κα ι.ιαχαίρια πού ή λάμα τους, στερεωμένη σέ ξύλινη λαβή,

είναι έφοδιασμένη μ' εναν κρίκο. Ό κρίκος αύτός είχε άφήσει

πάνω στό δέρμα, στό πάνω μέρος τού τραύματος, ενα άποτύ­

πωμα ξεχωριστό. Τό χτύπημα είχε δοθεί μέ έξαιρετική δύναμη

καί ενα μόνο είχε άρκέσει γιά νά φέρει τό θάνατο, τρυπώντας

τήν καρδιά.

'Όσο γιά τό κίνητρο τού έγκλήματος, δέν ύπήρχε καμιά

άμφιβολία. ΤΗταν ή ληστεία, μιά πού τά χρήματα είχαν έξαφα­

νιστεί άπ' τό χαρτοφύλακα τού Πόχ.

'Όμως, μέ ποιό τρόπο είχε μπεί ό δολοφόνος στήν κάμα­

ρα; Σίγουρα άπ' τό παράθυρο πού έβλεπε ατό δρόμο, άφού ή

πόρτα ήταν κλειδωμένη άπό μέσα κι ό Κρόφ γιά νά τήν άνοίξει,

χρειάστηκε νά τή σπάσει. Γι' αύτό δμως, θά ήταν σίγουροι

όταν θά έξέταζαν τά 'ίχνη ατό παράθυρο.

Αύτό πού άποδείχτηκε άμέσως καί μέ βεβαιότητα, άπό

τούς λεκέδες τού α'ίματος ατό μαξιλάρι, ήταν πώς ό Πόχ είχε

φυλάξει τό χαρτοφύλακά του κάτω άπ' αύτό τό μαξιλάρι, κι

δτι ό δολοφόνος είχε ψάξει έκεί μέ τά ματωμένα χέρια του,

είχε πάρει τό χαρτοφύλακα, τόν είχε άδειάσει άπ' τό περιεχό­

μενό του καί τόν είχε άφήσει πάνω ατό τραπέζι.

'Όλες αύτές οί διαπιστώσεις έγιναν έπειτα άπό λεπτομε­

ρείς έρευνες. μπροστά στόν ταβερνιάρη πού άπαντούσε πολύ

έξυπνα σέ δλες τίς έρωτήσεις πού τού έκαναν.

Προτού βγάλουν τά πορίσματά τους, ό δικαστής κι ό ταγ­

ματάρχης θέλησαν νά έπεκτείνουν τίς έρευνές τους καί έξω

άπ' τό χάνι. Θά έκαναν τό γύρο τού σπιτιού καί θό κοίταζαν μή­

πως ό δολοφόνος είχε άφήσει κάπου τό 'ίχνη του. Βγήκαν·

κι οί δυό, μαζί μέ τόν γιατρό 'Άμιν καί τόν κύριο Γιοχάουζεν. Ό

Κρόφ κι οί χωροφύλακες πού είχαν έρθει άπ· τή Ρίγα τούς

άκολουθοϋσαν, ένώ οι χωρικοί έμεναν σέ άπόσταση τριάντα

βημάτων.

Πρώτα πρώτα έξετάστηκε τό παράθυρο. Άμέσως, διαπι­

στώθηκε δτι τό δεξιό παντζούρι πού ήταν σέ πολύ κακή

κατάσταση εlχε παραβιαστεί μ· εν α λοστό. κι δ τι ό σιδερένιος

85

γάντζος του είχε ξεκολλήσει άπ' τή θέση του. Ό δολοφόνος

είχε περάσει τό χέρι του άπό ενα σπασμένο τζάμι - τά γυαλιά

βρίσκονταν άκόμη στό εδαφος -κι είχε άνοίξει τό παράθυρο.

'Άρα, δέν εμενε πιά καμιά άμφιβολία δτι ό δολοφόνος είχε

μπεί στήν κάμαρα άπ' αύτό τό παράθυρο.

'Όσο γιά τ' aποτυπώματα τών βημάτων γύρω όπ' τό χάνι

ήταν πολλά καί δέν άκολουθούσαν πάντα τήν 'ίδια κατεύθυνση,

καί δέν μπορούσαν νά βοηθήσουν τήν ερευνα. Κι αύτό είχε

γίνει γιατί, τήν προηγούμενη, προτού άκόμη φτάσουν οί χωρο­

φύλακες, πολλοί περίεργοι είχαν κυκλοφορήσει γύρω aπ' τό

σπίτι κι ό Κρόφ, παρόλες τίς προσπάθειές του, δέν είχε κατα­

φέρει νά τούς έμποδίσει.

'Ο δικαστής Κέρστορφ κι ό ταγματάρχης εφτασαν τότε

μπροστά ατό παράθυρο τής κάμαρας δπου είχε περάσει τή

νύχτα του ό aγνωστος ταξιδιώτης. Δέν εδειχνε τίποτα τό ϋπο­

πτο. Τά παντζούρια, έρμητικά κλεισμένα, δέν είχαν aνοιχτεί

άπ' τήν προηγούμενη, δηλαδή όπ' τήν ίί>ρα πού ό ξένος είχε

φύγει βιαστικά άπ' τό χάνι. 'Ωστόσο, ό τοίχος καί τό περβάζι

είχαν μερικές γραντζουνιές σά νά είχαν γδαρθεί άπ' τό πα­

πούτσι κάποιου πού είχε πηδήξει άπ' τό παράθυρο.

'Έπειτα, ό δικαστής, ό ταγματάρχης, ό γιατρός κι ό τραπε­

ζίτης ξαναγύρισαν στό πανδοχείο.

Τ ώρα, θά επισκέπτονταν τήν κάμαρα τοϋ δγνωστου ταξι­

διώτη πού έπικοινωνοϋσε, όπως ξέρουμε, μέ τήν κεντρική

α'ίθουσα τού πανδοχείου. 'Άνοιξαν τήν πόρτα.· 'Ένα βαθύ σκο­

τάδι βασίλευε μέσα σ' αύτό τό δωμάτιο. Ό ταγματάρχης

Βέρντερ πλησίασε ό 'ίδιος στό παράθυρο: τό δνοιξε κι εσπρωξε

τά δυό παντζούρια πρός τά εξω.

Τό δωμάτιο φωτίστηκε. Βρισκόταν στήν κατάσταση πού

τό είχε άφήσει ό ταξιδιώτης. Τό κρεβάτι ξέστρωτο, τό κερί

μισολιωμένο, οί δυό καρέκλες στή συνηθισμένη τους θέση κι

ενα παλιό ντουλάπι πού δέν περιείχε τίποτα.

Τότε, ό δικαστής Κέρστορφ ζήτησε ν' άνακρίνει τόν παν­

δοχέα. Είχε έγκατασταθεί στή μεγάλη α'ίθουσα, σ' ενα τραπέζι,

καί πλάι του, ό γραμματικός κρατοϋσε σημειώσεις. Ό ταγμα­

τάρχης Βέρντερ, ό γιατρός 'Άμιν κι ό κύριος Γιοχάουζεν πού

87

i')θελαν νά ηαρακολοuθήσοuν άπό κοντά τήν ύπόθεση πήραν

κι αύτοί θέση γύρω άπ' τό τραπέζι, κι ό Κρόφ aρχισε νά λέει

δσα i;ξερε.

- Κύριε δικαστή, ε1πε, προχτές τό βράδυ, κατά τίς όχτώ ή

ίί>ρα, ήρθαν στό χάνι μου δυό ταξιδιώτες καί μού ζήτησαν δωμάτια γιά νά περάσουν τή νύχτα τους. ·Ο ε να ς κούτσαινε

έλαφρά γιατί είχε χτυπήσει δταν άναποδογύρισε ή ταχυδρομι­κή aμαξα πού τούς μετάφερε, μιά έκατοστή βήματα πιό κάτω,

στό δρόμο τού Περνώ.

- Κι ήταν ό Πόχ, ό ύπάλληλος τής Τράπεζας Γιοχάουζεν;

- Ναί. .. καί μοϋ τό είπε ό 'ίδιος ... Μού είπε άκόμη καί γιά τό άτύχημα ... 'Άν δέν είχε χτυπήσει τό πόδι του, θά πήγαινε μέ τόν άμαξά στό Περνώ καί τώρα θά ζοϋσε. 'Όσο γιά τόν άμαξά,

δέν τόν είδα έκεϊνο τό βράδυ. Τόν είδα τό aλλο πρωί πού ήρθε

γιά νά πάρει τούς δυό έπιβάτες του.

- Ό Πόχ δέν είπε τί πήγαινε νά κάνει ατό Ρέβελ; ρώτησε ό

δικαστής.

-'Όχι. Μού ζήτησε νά τόν σερβίρω κι έφαγε μέ μεγάλη δpε­

ξη. 'Όταν πήγε στό δωμάτιό του ή ίί>pα κόντευε έννιά καί τόν

άκουσα νά κλειδώνει τήν πόρτα άπό μέσα.

- Κι ό άλλος ταξιδιώτης;

- ·Ο άλλος ταξιδιώτης, άπάντησε ό Κρόφ, είχε ζητήσει μόνο

ένα δωμάτιο καί δέν είχε μείνει νά φάει μαζί μέ τόν Πόχ. Τήν

ίί>ρα πού έμπαινε νά κοιμηθεί, μέ είδοποίησε δτι θά έφευγε

τήν άλλη μέfΧl πολύ νωρίς κι δτι δέ θά πεpίμε'νε τήν έπιστρο­

φή τοϋ όμαξά.

- Δέν έμαθες ποιός ήταν αύτός ό ταξιδιώτης;

- 'Όχι, κύριε δικαστή, κι οϋτε κι ό Πόχ τό ήξερε. Καθώς

έτρωγε, μοϋ μίλησε γιά τόν συνταξιδιώτη του, πού σ' όλο τό δρόμο δέν είχε πεϊ οϋτε δυό λέξεις, καί πού ήταν πάντα χωμέ­

νος στήν κουκούλα του. Οϋτε καί γώ κατάφερα νά δώ τό πρό­

σωπό του κι έτσι δέ θά μπορέσω νά σάς τόν περιγράψω.

- 'Όταν έφτασαν οί δυό ταξιδιώτες. ύπήρχαν δλλα δτομα

στό «Σπασμένο Σταυρό"';

-Μισή ντουζίνα χωρικοί καί ξυλοκόποι τής περιοχής. καθώς κι ό ένωμοτόρχης "Εκ μ' tναν άπ' τούς δντρες του.

88

- 'Ά, έκανε ό κύριος Γιοχάουζεν, ό ένωμοτόρχης "Εκ! Μό δέ

γνωριζόταν μt τόν Πόχ;

- Καί βέβαια, όφού κουβέντιασαν κιόλας τήν wρα πού ό

κύριος Πόχ tτρωγε.

- Κι όλοι αύτοί οι πελότες έφυγαν; ρώτησε ό δικαστής.

- Ναί, κατά τίς όχτώμιση, άπάντησε ό Κρόφ. Καί τότε έγώ

έβαλα τούς σύρτες κι άμπάρωσα δλες τίς πόρτες.

- 'Ώστε, κανένας πιά δέν μπορούσε ν' άνοίξει άπέξω;

- Κανένας, κύριε δικαστή.

- Οϋτε κι άπό μέσα, ον δέν είχε κλειδί;

- Οϋτε.

- Καί τό πρωί, βρήκατε τίς πόρτες στήν 'ίδια κατάσταση πού

τίς άφήσατε;

- Στήν 'ίδια. Ή wρα θά κόντευε τέσσερις όταν ό ταξιδιώτης

βγήκε άπ' τήν κάμαρά του ... Τού φώτισα μέ τή λάμπα μου. Μού πλήρωσε δσα μού χρωστούσε, δηλαδή ενα ρούβλι καί του

ξεκλείδωσα την πόρτα. Φοροuσε πάντα τήν κουκούλα του καί

δέν μπόρεσα νά δώ τό πρόσωπό του. 'Όταν έφυγε ξανακλείδω-, τ J , ,

σα, γιατι ηταν ακομη νωρις.

- Καί δέν είπε πού πήγαινε;

- Δέν είπε.

- Καί τή νύχτα δέν δκουσες κανένα ϋποπτο θόρυβο;

-Κανέναν.

-Κατά τη γνώμη σου, Κρόφ, ρώτησε ό δικαστής, δταν αύ-

τός ό ταξιδιώτης έφυγε άπ' τό χάνι σου, τό tγκλημα είχε κιό­

λας γίνει;

-'Έτσι νομίζω.

- Κι όταν έφυγε 6 μυστηριώδης ταξιδιώτης τι tκανες;

- Ξαναγύρισα στήν κάμαρά μου καί πλάγιασα περιμένοντας

νά ξημερώσει, άλλά δέ νομίζω νά μέ πήρε ό ϋπνος.

- Δηλαδή, δν άπ' τίς τέσσερις ώς τίς έξι τό πρωί γινόταν

κάποιος θόρυβος στό δωμάτιο τού Πόχ, θό τόν aκουγες.

- · Ασφαλώς, είπε ό ταγματάρχης Βέρντε ρ, όλλό δέν προη­γήθηκε πάλη κι ό άμοιρος ό Πόχ κεραυνοβολήθηκε στό κρεβά­

τι του άn' αύτό τό χτύπημα πού τόν δφησε στόν τόπο!

88

Ναί, ήταν πιά όλοφάνερο: τό έγκλημα είχε γίνει προτού φύγει ό μυστηριώδης ταξιδιώτης. Ώστόσο, άπ' τίς τέσσερις ώς

τίς πέντε τό πρωί, είναι όκόμη σκοτάδι κι ή καταιγίδα λuσσο­

μανοϋσε μt τόση δύναμη πού ό όποιοσδήποτε κακοποιός θά

μπορούσε νά παραβιάσει κάποιο παράθυρο καί νά μπεί στό

χάνι.

Ό Κρόφ έξακολούθησε ν· άπαντάει πολύ κατηγορηματικά

στίς έρωτήσεις πού τού έκανε ό δικαστής. Φυσικά. οϋτε πού

είχε σκεφτεί πώς οί ύποψίες θά μπορούσαν νά πέσουν καί πάνω του. Άντίθετα, είχε άποδειχτεί άπόλυτα ότι ό δολοφό­

νος είχε έρθει άπέξω, είχε σπάσει τό παντζούρι καί τό τζάμι,

είχε άνοίξει τό παράθυρο κι έπειτα, μετά τό έγκλημα, είχε πάρει τά χρήματα κι είχε φύγει πάλι μέ τόν ϊδιο τρόπο.

Ό Κρόφ, ατή συνέχεια, διηγήθηκε πώς είχε άνακαλύψει τό

έγκλημα. ·Όρθιος άπό τίς έφτά, πηγαινοερχόταν στή μεγάλη

αίθουσα, όταν ό άμαξάς Μπρόκς παρουσιάστηκε στό χάνι. Κι οί

δuό μαζί είχαν προσπαθήσει νά ξυπνήσουν τόν Πόχ ... Καμιά άπάντηση ... Εσπασαν τότε τήν πόρτα καί βρέθηκαν μπροστά σ· ένα mώμα.

- Είστε βέβαιος πώς έκείνη τή στιγμή, ρώτησε ό δικαστής

Κέρστορφ, ό δυστυχισμένος δέ ζούσε πιά;

- -οχι. δέ ζούσε. κύριε δικαστή. άπάντησε ό Κρόφ. Ό

Μπρόκς καί γώ κάναμε ό,τι μπορούσαμε γιά νά τόν σuνεφέ­

ροuμε. άλλά μ' ενα τέτοιο χτύπημα στήν καρδιά ... - Καί δέ βρήκατε τό όπλο πού χρησιμοποίησε ό δολοφόνος:

- ~Οχι. γιατί σίγουρα θά τό πήρε μαζί του.

- Μπορείτε νά μάς βεβαιώσετε. έπέμεινε ό δικαστής, ότι ή

κόμαρο τού Πόχ ήταν κλειδωμένη άπό μέσα:

- Ναί. όπόντησε ό Κρόφ. Μπορεί νά σάς τό πεί κι ό Μπρόκς.

rι· αύτό άναγκαστήκαμε νά σπάσουμε τήν πόρτα.

- Καί μετά τί έγινε:· Εφυγε ό Μπρόκς:

- Ναί. κύριε. έφυγε πολύ βιαστικός. · Ηθελε νά πάει στc Περνώ γιά νά είδοποιήσει τήν άστυνομία

-Κι ό Μπρόκς δέν ξαναγύρισε:

- 'Όχι. άλλά θά έρθει σήμερα τό πρωί. γιατί έπιμένει ν·

80

άνaκριθεί.

- Πολύ καλά, aπάντησε ό ι(Uριος Κέρστορφ, μπορείτε νά

φύγετε. 'Αλλά μήν όπομaκρυνθείτε όπ' τό χάνι γιατί μπορεί νά σάς χρειaστοίιμε.

-Μάλιστα.

Στήν άρχή τής κατάθεσής του, ό Κρόφ είχε δηλώσει τά

στοιχεία τοu, όνομα, tηώνυμο, ήλικία καί έnάγγελμα, πού ό

γραμματικός είχε σημειώσει γιά τήν περίmωση πού θά τόv

καλούσαν στό δικαστήριο.

Στό μεταξύ, ό δικαστής εiδοποιήθηκε δτι ό άμαξάς Μπρόκς

~GΛις είχε φτάσει στό "Σπασμένο Σταυρό». 'Ήταν ό δεύτερος

μάρτυρας κι ή κατάθεσή του είχε τήν ίδια σημασία μ' tκείvη

τού Κρόφ.

Φώναξαν τόν Μπρόκς πού μπήκε ατή ν αίθουσα καί παρου­

σιάστηκε μέ όλα του τά στοιχεία.

Μίλησε Ύtά τούς δυό ταξιδιώτες πού είχε πάρει στή Ρίγα,

γιά τό άτίιχrι.ια τής άμαξας, γιά τήν άπόφαση τού Πόχ καί τού

συντρόφου του νά περάσουν τή νύχτα στό "Σπασμένο Σταυ­

ρό• καί δέν παράλειψε ούτε μιά λεmομέρεια. Στή συνέχεια, ή

κατάθεσή του συμφωνούσε άπόλυτα μ' έκείνη τού ξενοδόχου.

·Όμως, tκεί πού έπέμεινε, ήταν στό δτι ό Πόχ, όσες ώρες

ταξίδευαν, εiχε μιλήσει κάπως άπρόσεχτα γιό τή δουλειά πού

είχε στό Ρέβελ. δηλαδή γιά τά χρήματα πού κουβαλούσε μαζί

του.

- Σίγουρα, πρόσθεσε, ό όλλος ταξιδιώτης καί οί διάφοροι

σταβλίτες πού μάς δλλαζαν τ' άλογα σέ κάθε σταθμό θά είδαν

τό χαρτοφύ~ά του καί τού τό είχα nεί.

··Οτaν τόν ρώτησαν γιό τόν δγνωστο ταξιδιώτη πού είχε

πάρει τήν άμ]ξα στή Ρίγα, άπόντησε:

- Δέν τόν ξέρ<.ι.>. καί δέν μπόρεσα νό δώ τό ποόσωπό του

- Κι fφτασε τή στιγμή πού ή aμαξα t τοιμαζόταν νό φύγει. -Λίγα λειttό νωρίτερο.

- Καί δέν είχε κλείσει τή θέση του όπό νωρίτερο: - -Οχι. κύρtε δικαστή.

- Καί πtrναινε στό Ρέβελ:

91

- Αύτό πού ξέρω, είναι δτι είχε πληρώσει μέχρι τό Ρέβελ.

- Δέν ε'ίχατε συμφωνήσει δτι θά έρχόσουνα τό Ολλο πρωί

νά τούς πάρεις;

- Μάλιστα. κύριε δικαστή, δπως ε'ίχαμε συμφωνήσει δτι ό

Πόχ κι ό σύντροφός του θά ξανάπαιρναν τή θέση τους στήν

aμαξα.

- Κι δμως, τό aλλο πρωί, στίς τέσσερις τά ξημερώματα, ό

ταξιδιώτης tφευγε μόνος του άπ' τό «Σπασμένο Σταυρό»~

- Μά γι' αύτό ξαφνιάστηκα δταν ό Κρόφ μοϋ είπε δτι ό

aγνωστος δέν ήταν πιά στό χάνι.

- Καί τί συμπέρασμα έβγαλες; ρώτησε ό κύριος Κέρστορφ.

- 'Έβγαλα τό συμπέρασμα δτι είχε σκοπό νά κατέβει ατό

Περνώ κι δτι μιά πού άπόμεναν μόνο δώδεκα βέρστια, άποφά­

σισε νά τά κάνει μέ τά πόδια.

- "Αν αύτός ήταν ό σκοπός του, παρατήρησε ό δικαστής,

δέν είναι παράξενο πού δέν έφυγε γιά τό Περνώ άμέσως μετά

τό άτύχημα;

- Πραγματικά, κύριε δικαστή, άπάντησε ό Μπρόκς, αύτό

σκέφτηκα καί γώ.

·Η άνάκριση τού άμαξό δέν δργησε νά τελειώσει κι ό

Μnρόκς πήρε τήν δδεια νά βγεί άπ' τήν α'ίθουσα.

Καθώς έκλεινε τήν πόρτα πίσω του, ό ταγματάρχης Βέρ­

ντερ είπε ατό γιατρό 'Άμιν:

- Δέν έχετε δλλες διαπιστώσεις νά κάνετε πάνω στό πτώμα

τού θύματος;

-'Όχι, ταγματάρχα, άπάντησε ό γιατρός. Σημείωσα άκριβώς

τή θέση, τό σχήμα καί τίς διαστάσεις τοϋ τραύματος.

- Καί χτυπήθηκε μέ μαχαίρι;

- Μέ μαχαίρι πού τό έλασμά του aφησε 'ίχνη πάνω ατό

δέρμα, τόν βεβαίωσε ό γιατρός 'Άμιν.

'Ίσως ή ένδειξη αύτή νά βοηθούσε στήν άποκάλυψη τού

δράστη.

- Μπορώ νά δώσω έντολή wστε τό πτώμα τού aμοιρου Πόχ

νά μεταφερθεί ατή Ρίγα δπου καί θά ταφεί; ρώτησε ό κύριος

Γιοχάουζεν.

92

- Μπορείτε, άπάντησε ό δικαστής.

- 'Ώστε εϊμαστε tλεύθεροι νά πηγαινουμε; ρώτησε ό νια·

τρός.

- Ναί, άnάντησε ό δικαστής, άφοϋ έδώ δέν ύπάρχει 6λλος

μάρτυρας ν' άνακρίνουμε.

- Προτού φύγω, είπε ό κύριος Κέρστορφ, θά fιθελα νά ρίξω

άκόμη μιά ματιά στήν κάμαρα τού ταξιδιώτη ... 'Ίσως ύπάρχει κάτι πού μάς διέφυγε.

Ό δικαστής, ό ταγματάρχης, ό γιατρός κι ό κύριος Γιοχά­

οuζεν ξαναγύρισαν στήν κάμαρα.

Ό ταβερνιάρης τούς άκολουθοϋσε, έτοιμος ν' άπαντήσει

σ' δλες τίς έρωτήσεις.

·Ο σκοπός τού δικαστή ήταν νά ψάξει τίς στάχτες στό τζά­

κι, γιά νά βεβαιωθεί δτι δέν έκρυβαν κάτι ϋnοπτο. 'Έτσι, τά

μάτια του καρφώθηκαν γεμάτα ένδιαφέρον στή σιδερένια βέρ­

γα πού χρησιμοποιούσαν γιά νά σκαλίζουν τή φωτιά. Τήν πήρε

ατά χέρια του, τήν κοίταξε προσεχτικά καί είδε .πώς τό ένα της

όκρο είχε στραβώσει. Μήπως μ' αύτήν είχαν παραβιάσει τό

παράθυρο τού Πόχ; 'Έτσι, δταν βρέθηκαν δλοι μαζί έξω καί σέ

κάποια άπόσταση πού ό Κρόφ νά μή μπορεί νά τούς όκούσει, ό

δικαστής δήλωσε aτούς συντρόφους του:

- Τρείς είναι οί πιθανοί ένοχοι γι' αύτό τό έγκλημα: fi ενας κακοποιός πού ήρθε άπέξω, ή ό ταβερνιάρης, fι ό δγνωστος

ταξιδιώτης. Ή σιδερένια βέργα καί τά 'ίχνη στό παράθυρο δέν

έπιτρέπουν καμιά όμφιβολία γι' αύτό. 'Ωστόσο, τά πάντα tνο­

χοποιούν τόν ό.γνωστο ταξιδιώτη πού ήξερε τί περιείχε ό χαρ­

τοφύλακας τού θύματος.

Τά έπιχεφήματά του ήταν όδιάσειστα. 'Όμως, ποιός ήταν

αuτός ό ταξιδιώτης καί πώς θά κατάφερναν ν' όνακαλύψουν

τήν ταυτότητά του;

- Κύριοι, είπε τότε ό ταγματάρχης Βέρντερ, τά πράγματα

συνέβησαν δπως όκριβώς μάς είπε 6 δικαστής Κέρστορφ. ·Όμως. οί έρευνες tπιφuλάσσοuν πολλές tκπλήξεις καί θό

πρέπει νά προσέξουμε. Θό κλειδώσω τήν κάμαρα τού ταξιδιώ­τη, θά πάρω μαζί μου τό κλειδί καί e· όφήσω δυό χωροφύλακες

•

93

έδώ. θά 'χουν έντολή νά μήν άπομακρυνθούν άπ' τό χάνι κι

έπίσης νά προσέχουν τόν ταβερνιάρη.

'Όλοι συμφώνησαν κι ό ταγματάρχης έδωσε τίς άνάλογες

έντολές. Λίγο προτού ξανανέβει στήν aμαξα ό κύριος Γιοχάου­

ζεν πήρε παράμερα τό δικαστή καί τού είπε:

- Συμβαίνει κάτι πού δέν tκμυστηρεύτηκα άκόμη σέ κανέ­

να, κύριε Κέρστορφ, καί πού θά t;θελα νά τό πώ μόνο σέ σάς ... -Τί;

- 'Έχω τούς άριθμούς τών χαρτονομισμάτων πού έκλεψε ό

δολοφόνος. 'Ήταν έκατόν πενήντα τών tκατό ρουβλίων.

-Τούς κρατήσατε; ρώτησε ό δικαστής σκεφτικός.

- Ναί, ΟΓΊJ.>ς κάνω πάντα, καί σκοπεύω νά είδοποιήσω όλες

τίς Τράπεζες τών ·Επαρχιών καί τής Ρωσίας.

- Δέ συμφωνώ μαζί σας, άπάντησε ό κύριος Κέρστορφ ... Αν κάνετε αύτό πού λέτε, θά τό μάθει ό κλέφτης καί θά πάει σέ

κάποια άλλη χώρα, όπου οί άριθμοί τών χαρτονομισμάτων δέ

θά είναι γνωστοί. .. "Ας τόν άφήσουμε νά tνεργήσει χωρίς φόβο κι 'ίσως ετσι καταφέρουμε νά τόν πιάσουμε.

Λίγα λεmά άργότερα, ή aμαξα έφευγε μέ τόν δικαστή καί'

τό γραμματικό του, μέ τόν τραπεζίτη, τόν ταγματάρχη Βέρντερ

καί τόν γιατρό 'Άμιν.

Τό χάνι τού «Σπασμένου Σταυρού» θά έμενε κάτω άπ' τήν

έπιτήρηση δuό χωροφυλάκων πού δέ θά 'πρεπε νά λείψουν

οϋτε μέρα οϋτε νύχτα.

.. 8

Στό Πανεπιατfιμιο τοϋ Ντόρπατ

Αύτή τή 16η τού ·Απρίλη, τήν έπόμενη τής μέρας πού οί

ύπεύθυνοι είχαν κάνει τήν eρευνα ατό χάνι τού «Σπασμένου

Σταυρού)), μιά συντροφιά άπό πέντ' έξι νεαρούς φοιτητές

έκαναν βόλτες στήν αύλή τού Πανεπιστήμιου τού Ντόρπατ,

μιός άπό τίς κυριότερες πόλεις τής Λιθονίας. Ή συζήτησή

τους ήταν πολύ ζωηρή.

Οί ψηλές τους μπότες έτριζαν πάνω στήν άμμο. Πηγαινο­

έρχονταν, μέ τό φανταχτερό κασκέτο τους λοξά βαλμένο

πάνω ατό κεφάλι τους . . ο ενας έλεγε:

- 'Όσο γιά μένα, σάς έγγυώμαι δτι οι πέρκες θά είναι φρε­

σκότατες. 'Όσο γιά τ' άλλα ψάρια, δποιος πεί δτι δέν τοϋ άρέ­

σουν, θά τού σπάσω τό κεφάλι!

- Καί σύ, Ζίγκφριντ; ρώτησε ό μεγαλύτερος άπ' τούς φοιτη­

τές.

- Έγώ, όπάντησε ό Ζίγκφριντ, έχω άναλάβει τό κυνήγι κι

όποιος πεί κακό γιά τά κοτόπουλα καί τούς πετεινούς μου, θά

'χει νά κάνει μαζί μου!

- Περιμένω τά καλά σας λόγια γιά τά χοιρομέρια καί τό

ψητά! είπε έ:νας τρίτος. Στά συστήνω ίδιαίτεpα. άγαπητέ μου

Κάρλ.

- Θαυμάσια, είπε έκείνος πού τόν ελεγαν Κάρλ. Μ. δ λα

αύτά τά ύπέροχα πράγματα, θά γιορτάσουμε δπως τής άξίζει

τή γιορτή τού Πανεπιστήμιου. Μόνο μέ τόν όρο νά μή μάς

ένοχλήσουν μέ τήν παρουσία τους αύτοί οί Σλάβο-μοσκοβιτο­

ρώσοι!

95 -'Όχι! φώναξε ό Ζίγκφριντ, δέ θά tρθει κανένας τους, άρ­

κετά σηκώσανε κεφάλι τώρα τελευταία ... - Καλά θά κάνουμε νά τούς τά κατεβάσουμε στήν κοιλιά

τους, άπάντησε ό Κάρλ. Κι aς προσέξει καλά όποιος θελήσει

νά άναγνωρίσει γι' άρχηγό αύτό τόν Γιάν. Κάποια μέρα, τό

προβλέπω, θά έχουμε μιά συνάντηση οί δυό μας καί τότε θά

τού δείξω έγώ τί σημαίνει Γερμανός.

-Κι αύτός κι ό καλός του φίλος ό Γκοσποντίν! πρόσθεσε ό.

Ζίγκφριντ κουνώντας άπειλητικά τή γροθιά του πρός τό βάθος

τής αύλής.

- Κι ό Γκοσποντίν κι όλοι αύτοί πού σκέφτονται νά γίνουν

άφεντικά μας! φώναξε ό Κάρλ. Θά δοϋν ον μπορούν νά νική­

σουν τή γερμανική φυλή! Σλάβος, σημαίνει σκλάβος καί δ ταν

θά προσθέσουμε αύτή τήν όμοιοκαταληξία ατό Λιθονέζικο

'Ύμνο. τότε θά τούς άναγκάσουμε νά τούς τραγουδάνε.

- Καί μάλιστα στά γερμανικά! συμπλήρωσε ό Ζίγκφριντ.

'Όπως βλέπουμε, οί νεαροί αύτοί, έκτός άπό τά σχέδιά

τους γιά τό γιορταστικό τραπέζι, είχαν κι άλλα σχέδια χειρότε­

ρα κι ίδιαίτερα άπ' δλους ό Κάρλ. Μέ τό όνομά του καί τήν

κοινωνική του κατάσταση έπηρέαζε τούς aλλους συμφοιτητές

του καί μπορούσε νά τούς παρασύρει στήν όποιαδήποτε άκρό­

τητα.

Μά ποιός ήταν λοιπόν αύτός ό Κάρλ, αύτός ό μαχητικός

καί καβγατζής νεαρός; ΤΗ ταν ό γ ιός τού τραπεζίτη Φράνκ

Γιοχάουζεν πού τήν 'ίδια έκείνη χρονιά τέλειωνε τίς σπουδές

του ατό Πανεπιστήμιο. Σέ λίγους μήνες, θά γύριζε ατή Ρίγα

δπου τόν περίμενε μιά πολύ σημαντική θέση στήν έπιχείρηση

τού πατέρα τ9υ καί τού θείου του.

Καί ποιός ήταν αύτός ό Γ ιόν πού άπειλοϋσαν μέ τόσο uίσος ' ό Ζίγκφριντ καί οί όλλοι: "Ολοι μας θ' άναγνωρίσαμε τό γιό τού

Ντιμίτρι Νικόλεφ. τού καθηγητή τής Ρίγας. πού μπορούσε νά

βασίζεται aτόν συμπατριώτη καί συμφοιτητή του Γκοσποντίν.

δπως ό Κάρλ Γιοχάουζεv βασιζόταν στό φίλο του Ζίγκφpιντ.

Τ ό Ντόρπατ, παλιά πόλη τής Χάνς, lδρύθηκε όπ· τούς

Ρώσους στά 1750. Χτισμένη γραφικά πάνω σ' fνα λόφο πού

96

ύψώνεται στά νότια τής ροής τού 'Έμπαχ, έχει μακριούς

δρόμους πού έξυπηρετούν τίς τρείς συνοικίες της. Οί τουρί­

στες τήν επισκέπτονται γιά τό παρατηρητήριό της, τόν έλληνι­

κού ρυθμού καθεδρικό της ναό καί τά ερείπια μιός καμπυλοξύ­

γωνης εκκλησίας.

··οπως στόν πληθυσμό τού Ντόρπατ τό γερμανικό στοιχείο

ύπερίσχυε τού σλάβικού, έτσι καί στό πανεπιστήμιο, άπ' τούς

έννιακόσιους φοιτητές μόνο οί πενήντα ήταν σλάβικης κατα­

γωγης.

Άνάμεσά τους, ό Γιάν Νικόλεφ κάτεχε τήν πρώτη θέση. Οί

σύντροφοί του τόν θεωρούσαν δν δχι άρχηγό τους, τουλάχι­

στον τό φερέφωνό τους σέ κάθε σύρραξη, πού ό κοσμήτορας

παρόλη τή φρόνησή του δέν κατάφερνε πάντα νά προλαβαί­

νει.

Τήν ή μέρα έκείνη, ένώ ό Κάρλ Γιοχάουζεν καί οί φίλοι του

βολτάριζαν στήν αύλή κουβεντιάζοντας μέ τόν τρόπο πού ε'ί­

δαμε, μιά όλλ.η όμάδα άπό φοιτητές. μοσκοβίτες στήν καταγω­

γή καί τήν καρδιά, κουβέντιαζαν παράμερα γιά τό 'ίδιο θέμα.

Ό ένας άπ' αύτούς τούς φοιτητές, γύρω στά δεκαοχτώ,

άρκετά μεγαλόσωμος καί γεροδεμένος γιά τήν ήλικία του, είχε

ένα βλέμμα ζωηρό καί καλοσυνάτο. Μέ τήν πρώτη ματιά, ό

νέος αύτός σέ γέμιζε συμπάθεια κι έμπιστοσύνη παρόλο πού

τό σοβαρό του πρόόωπο φαινόταν νά βασανίζεται κιόλας άπ'

τίς σκέψεις γιά τό μέλλον. ΤΗταν ό Γιάν Νικόλεφ πού τέλειωνε

τή δεύτερη χρονιά του στό Πανεπιστήμιο. ·Η όμοιότητά του μέ

τήν "Ιλκα ήταν καταπληκτική.

Ό φίλος του, ό Γκοσποvτίν, άνήκε σέ μιά πλούσια έσθονι­

κή οiκογένεια τού Ρέβελ. Παρόλο πού ήταν μεγαλύτερος στά

χρόνια άπ' τόν Γιάν Νικόλεφ, έδειχνε λιγότερη σοβαρότητα

άπ' αύτόν στίς πράξεις. Είχε δμως καλή καρδιά κι ένιωθε γιά τό

Γιάν μιά εiλικρινή φιλία.

Γιά τί όλλ.ο θά μπορούσαν νά κουβεντιάζουν οί δυό αuτοί

vεαροί, έκτός άπ' τίς προετοιμασίες γιό τή μεγάλη γιορτή πού είχε τόσο άναστατώσει δλους τούς φοιτητές τοϋ Πανεπιστή­μιου;

97

'Όπως τό συνήθιζε, ό Γκοσποντίν παρασυρόταν όπ' τήν

όρμητικότητά του, πού ό Γιάν τοϋ κάκου προσπαθοϋσε νά

συγκρατήσει.

- Ναί, φώναζε, θέλουν νά μaς άποκλείσουν άπ' τή γιορτή οί

γερμαναράδες! ·Αρνήθηκαν τίς συνδρομές μας γιά νά μήν

tχουμε τό δικαίωμα νά λάβουμε μέρος! Θά ντραποϋν νά

τσουγκρίσουν τά ποτήρια τους μέ τά δικά μας! 'Όμως, έμείς

δέν ε'ίπαμε τήν τελευταία μας λέξη καί τό δείπνο τους θό

μπορούσε νά τελειώσει προτοϋ άκόμη άρχίσει!

- Είναι άνάρμοστο, συμφωνώ, άπάντησε ό Γιάν. 'Όμως,

άξίζει τόν κόπο ν' άναμετρηθοϋμε μαζί τους; Θέλουν νά γιορ­

τάσουν μόνοι τους; "Ας τό κάνουν. Έμεϊς δέν έχουμε παρά νά

φτιάξουμε τη δική μας γιορτή καί νά είσαι βέβαιος πώς δέ θά

μaς λείψει τό κέφι!

'Όμως ό βίαιος Γκοσποντίν δέν είχε τήν 'ίδια γνώμη. "Αν

δεχόταν αύτη τήν κατάσταση, θά 'ταν σά νά ύποχωροϋσε καί,

υιλώντας. παρασυρόταν άπ' τά 'ίδια του τά λόγια!

- 'Άκουσέ με, Γιάν, φώναξε. Κανένας δέν άμφιβάλλει πώς

είσαι λογικός καί μετρημένος. 'Όσο γιά μένα, δέν είμαι καθό­

λου λογικός, κι οϋτε θέλω νά είμαι! Πιστεύω πώς ή στάση τοϋ

Κάρλ Γιοχάουζεν καί τής συμμορίας του είναι προσβλητική γιά

μaς καί δέ θά τό άντέξω περισσότερο ... - 'Άφησε flσυχο τόν Κάρλ, άnάντησε 6 Γιάν Νικόλεφ, καί μή

νοιάζεσαι οϋτε γιά τά λόγια οϋτε γιά τίς πράξεις του! Σέ μερι­

κούς μήνες, έκείνος καί σύ θά έχετε φύγει όπ' τό Πανεπιστή­

μιο κι 'ίσως νά μήν ξανασυναντηθείτε ποτέ, έκτός aν βρεθείτε

άντιμέτωποι σέ θέματα φυλής καί καταγωγής.

- Δέν άποκλείεται, σοφέ Νέστορα! Άλλά δέ θά παρηγορη­

θώ ποτέ, ον φύγω όnό δώ μέσα χωρίς νά εχω δώσει ενα καλό

μάθημα σ' αύτόν τό γερμαναρά!

- 'Έλα τώρα, Γκοσποντίν, είπε ~ Γιάν Νικόλεφ. "Ας μή

δημιουργοϋμε δσκημο προηγούμενο, προκαλώντας το χωρίς

λόγο ... -Χωρίς λόγο; ξεφώνισε tξαλλος 6 νέος. 'Έχω τουλάχιστον

χίλιους: τό μοϋτρα του πού δέ μ' όρέσουν. τή στάση του πού

7 Ι ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΕΣ ΕΓΚΛΗΜΑ

99

μέ σοκάρει, τόν ήχο τής φωνής του πού μ' έξαγριώνει, τό

περιφρονητικό του ϋφος, τά καμώματά του κι δλους τούς

φίλους του πού τόν έχουν γι' άρχηγό τους.

- 'Όλα τούτα δέν είναι σοβαρά, Γκοσποντίν, είπε ό Γιάν

Νικόλεφ πιάνοντας φιλικά τόν συμφοιτητή του άπ' τό μπράτσο.

'Όσο δέν ύrορχει aμεση πρόκληση, δέν μπορούμε νά κάνουμε

τίποτα! Κι Cιν γινόταν κάτι τέτοιο, δέ θά περίμενα οϋτε στιγμή

γιά ν' άπαντήσω!

- Καί θά ·μαστε δλοι ατό πλευρό σου, τόν διαβεβαίωσαν οί

όλλοι νέοι της συντροφιάς.

- Τό ξέρω, είπε ό Γκοσποντίν. Μά μού κάνει έντύπωση πού

αύτός ό Κάρλ δέν τά βάζει ποτέ μέ τόν Γιόν ... - Τί έννοεϊς, Γκοσποντίν;

- Θέλω νά πώ πώς ον έμεϊς οί aλλοι εχουμε μέ τούς Γερ-

μανούς σχολικές άντιζηλίες, ό Γιάν Νικόλεφ εχει μέ τόν Κάρλ

κι aλλου ε'ίδους άντιθέσεις.

·Ο Γιάν fιξερε πολύ καλά τί έννοούσε ό Γκοσποντίν. ·Η

άντιζηλία τών Γιοχάουζεν καί τών Νικόλεφ ατή Ρίγα ήταν γνω­

στή σ' όλους τούς φοιτητές τού Πανεπιστήμιου. Κανένας δέν

άγνοούσε δτι οί άρχηγοί τών δυό οίκογενειών βρίσκονταν

άντιμέτωποι σ' αύτή τή μάχη πού θό τούς όδηγούσε ατό έκλο­

γικό πεδίο.

'Έτσι, ό Γκοσποντίν είχε aδικο δταν μεταχειριζόταν τήν

άντιζηλία τών πατεράδων γιά νά φέρει σέ δύσκολη θέση τούς

γιούς.

Δυστυχώς, όταν τόν έπνιγε ό θυμός, δέν μπορούσε νό

συγκρατηθεί καί ξεπερνούσε τά όρια.

'Όμως, ό Γιάν δέν τού είχε άπαντήσει. Μόνο πού τό πρό­

σωπό του είχε χλωμιάσει.

'Έκανε μιά προσπάθεια γιά νά κρατήσει τήν αύτοκυριαρχία

του κι άπάντησε ρίχνοντας μιά ματιά στό όλλο δκρο τής αύλής

όπου ήταν συγκεντρωμένη ή συντροφιά τού Κάρλ Γιοχάουζεν:

-"Ας μή μιλάμε πιά γι· αύτό, Γκοσποντίν. Ποτέ δέν όνακάτε­

ψα τό δνομα τού κυρίου Γιοχόουζεν στίς συζητήσεις μας, κι ό

Θεός νό φυλάει τόν Κάρλ άν ποτέ σκεφτεί νά μιλήσει γιά τόν

100

πατέρα μου!

- 'Ο Γιάν έχει δίκιο κι ό Γκοσποντίν όδικο, είπε tνας άn'

τούς φοιτητές. w Ας κοιτάμε τί γίνεται στό Ντόρπατ κι aς μ ή μάς

ένδιαφέρει τί συμβαίνει στή Ρίγα.

- Ναι. άπάντησε ό Γιάν Νικόλεφ πού flθελε νά ξαναφC:ρει τή

συζήτηση στό άρχικό της σημείο. 'Ωστόσο, aς μήν ύπερβάλ­

λουμε κι aς περιμένουμε νά δούμε πώς θά tξελιχτούν τά

πράγματα.

-'Ώστε. Γιάν, ρώτησε ό φοιτητής, δέ νομίζεις δτι πρέπει νά

διαμαρτυρηθούμε γιά τή στάση τού Κάρλ καί των φίλων του

σχετικά μέ τη γιορτή:

- Νομίζω δτι, aν δέ συμβεί τίποτα περισσότερο, πρέπει νά

δείξουμε άπόλυτη άδιαφορία.

- Συμφωνώ γιά τήν άδιαφορία! άπάντησε ό Γκοσποντίν κου­

νώντας τό κεφάλι του. Μόνο πού πρέπει νά δοϋμε δ.ν θά

συμφωνήσουν κι οί σύντροφοί μας... Είναι tξαλλοι, Γιάν. σέ

προειδοποιώ.

-Χάρη σέ σένα, Γκοσποντίν.

- "Οχι. Γιάν, καί μιά περιφρονητική ματιά η μιά προσβλητική

κουβέντα θά βάλει μεγάλη φωτιά!

- Θαυμάσια! φώναξε ό Γιάν Νικόλεφ χαμογελώντας. ·Η φω­

τιά δέ θά πιάσει γιατί θά, τή σβήσουμε μέ σαμπάνια!

Μόνο μιά τετράγωνη λογική μπορούσε νά ύπαγορεύσει μιά

τέτοια άπάντηση. ··ομως, οί aλλοι ήταν έξαγριωμένοι. e· άκο­λουθούσαν τή συνετή αύτή συμβουλή: Πώς θά τέλειωνε ή

μέρα τής γιορτής; 'Όλα μπορούσε νά τά φοβάται κανείς.

'Έτσι. δέ θά παραξενευτούμε. ον μάθουμε δτι άκόμη κι ό

πρύτανης είχε πολύ σοβαρές άνησυχίες. ·Εδώ καί κάμποσο

καιρό. τό f1ξερε καλά, ή πολιτική. η μάλλον αύτή ή μάχη άνό­

μεσα στόν σλαβισμό και τό γερμανισμό. κινδύνευε νά έπεκτα­

θεί καί μέσο στό Πανεπιστήμιο. Ό πρύτανης παρακολουθούσε

άπό πολύ κοντά τίς διαθέσεις τών φοιτητών. Οί καθηγητές.

παρόλο πού ήταν μέ τό μέρος τών γερμανών. τίς φοβούνταν κι

αύτοί. Μπορούσε κανείς νά ξέρει ποϋ θά σταματοCισε ή όρμη­

τικότητα αuτών των νέων:

Στήν πραγματικότητα. έκείνη τή μέρα, ύπf)ρξε κάποιος

101

πού μι1όρεσε νά έπηρεάσει τούς φοιτητές περισσότερο κι άπό

τόν 'ίδιο τόν πρύτανη. Κι αύτός ήταν ό Γιάν Νικόλεφ. "Αν ό

πρύτανης δέν είχε καταφέρει ν' άποσπάσει άπ' τόν Κάρλ τήν

ύπόσχεση δτι ή γιορτή θά γινόταν όπ' όλους μαζί, είχε ώστόσο

πετύχει νά κερδίσει τή διαβεβαίωση τού Γιάν καί τού Γκοσπον­

τίν πώς δέ θά τάραζαν τό ρυθμό τής γιορτής. Δέ θά έμπαιναν

στήν α'ίθουσο. τού δείπνου καί δέ θ' άπαντοϋσαν μέ ρωσικά

τραγούδια ατά γερμανικά πού θά τραγουδούσαν οί aλλοι,

έκτός, φυσικά ον τούς προκαλούσαν η τούς έβριζαν. 'Όμως

ποιός μπορούσε νά έγγυηθεϊ γιά τούς φλογερούς αύτούς

νέους; Ό Γιάν Νικόλεφ κι οί σύντροφοί του θά συγκεντρώνον­

ταν εξω, θά γιόρταζαν αύτή τήν έπέτειο μέ τό δικό τους τρό­

ΠΟ, καί θά εμεναν fισυχοι, aν δέ βρισκόταν κανένας νά ταράξει

τή γαλήνη τους.

·Ωστόσο, ή μέρα προχωρούσε. 'Όλοι σχεδόν οί φοιτητές

ήταν συγκεντρωμένοι ατή μεγάλη αύλή τοϋ Πανεπιστήμιου.

Μέχρι τήν ίί>ρα τοϋ δείπνου, στίς τέσσερις τό άπόγευμα, ό

Κάρλ Γιοχάουζεν, ό Ζίγκφριντ κι οί φίλοι τους δέν έφυγαν άπ'

τήν αύλή. Οί περισσότεροι φοιτητές τούς πλησίαζαν κι άντάλ­

λαζαν μαζί τους μερικές λέξεις σά νά περίμεναν τίς όδηγίες

τους. Είχε κυκλοφορήσει ή φήμη δτι τό δείπνο είχε άπαγορευ­

τεί- φήμη όλότελα άβάσιμη, γιατί μιά τέτοια άπαγόρευση θά

γινόταν άφορμή γιά σοβαρά έπεισόδια.

, Ο Γιάν Νικόλεφ κι οί σύντροφοί του δέν έδειξαν νά έντυ­πωσιάστηκαν άπ' τίς διαδόσεις. Κυκλοφορούσαν παράμερα,

όπως τό συνήθιζαν, καί πολλές φορές διασταυρώνονταν καί μ'

aλλους φοιτητές.

Τότε κοιτάζονταν. Τά μάτια τους έξακόντιζαν δλες τίς

προκλήσεις πού δέν είχαν άρχίσει άκόμη νά βγαίνουν άπ· τά

χείλη τους. Ό Γιάν ήταν ηρεμος, άδιάφορος, άλλά εκανε μεγά­

λο κόπο γιά νά συγκρατήσει τόν Γκοσποντίν.

·Εκείνος. δέν άπόστρεφε τό κεφάλι κι οϋτε χαμήλωνε τά

μάτια. Τό βλέμμα του έλαμπε σά φωτιά καθώς άνταμωνότaν μ'

έκεϊνο τοϋ Κάρλ.

'Επιτέλους, άκούστηκε τό καμπανάκι γιά τό δείπνο, κι ό

Κάολ Γιοχάουζεν έπικεφαλής τών συντρόφων του - πολλές

102

έκατοντάδες - προχώρησε κατά τήν α1θουσα τοϋ άμφιθέ­

ατρου.

Σέ λίγο, δέν tμειναν στήν αύλή παρά ό Γιάν Νικόλεφ, ό

Γκοσποντίν καί οί aλλοι σλάβοι φοιτητές, πού περίμεναν τή

στιγμή νά φύγουν άπ' τό Πανεπιστήμιο καί νά γυρίσουν στό

σπίτια τους.

Μιό πού δέν τούς κρατούσε τίποτα, τό φρονιμότερο θά

'ταν νά φύγοuv άμέσως, κι αύτό προσπάθησε νά τούς έξηγήσει

ό Γιάν, μά δέν κατάφερε νά τούς πείσει. Θά 'λεγε κανείς πώς ό

Γκοσποντίν καί μερικοί άλλοι είχαν καρφωθεί στό έδαφος κι

tνιωθαν τό άμφιθέατρο νά τούς τραβάει σά μαγνήτης.

Πέρασαν ε'ίκοσι λεπτά. Οί φοιτητές πηγαινοέρχονταν σιω­

πηλοί. Μά τί ήθελαν λοιπόν; Ν' άκούσουν τά λόγια πού άνταλ­

λάζονταν στό άμφιθέατρο καί ν' άντιδρόσουν άν δέν τούς

άρεσαν;

Πραγματικά, οί συνδαιτημόνες τοϋ άμφιθέατρου δέν περί­

μεναν τό τέλος τής γιορτής γιά νά φτάσουν στά τραγούδια καί

στίς προπόσεις. Μέ τά πρώτα ποτήρια, τά μυαλά τους είχαν

πάρει φωτιά. Πίσω άπ' τά παράθυρα είχαν δεί τόν Γιάν καί τούς

άλλους πού δέν έλεγαν νά φύγουν. 'Έτσι, άρχισαν τίς προκλή­

σεις.

·Ο Γιάν έκανε μιά τελευταία προσπάθεια.

-Πάμε! είπε στούς φίλους του.

-'Όχι! άπάντησε ό Γκοσποντίν.

-''Όχι! άπάντησαν κι οι άλλοι.

- Δέ θέλετε ούτε νά μ' άκούσετε οϋτε νά μt άκολουθήσε-

τε;

- θέλουμε ν' άκούσουμε τi θά πούν αύτοί οι μεθυσμένοι

Γερμανοί κι άν δέ μάς άρέσει, τότε θά μάς άκολουθήσεις έσύ,.

Γ ιόν.

-'Έλα, Γκοσnοντίν, είπε ό Γιάν. Τό θέλω!

- Περίμενε, άπάντησε ό Γκοσποντίν, και σέ λιγα λεmά δέ

θά τό θέλεις πιά!

Στό άμφιθέατρο, ή φασαρια μεγάλωνε. 'Ακούγονταν φω­

νές, τσουγκρίσματα ποτηριών και γέλια. 'Έπειτα ό γερμα~ικός

ϋμνος, τραγουδισμένος άnό tκατοντάδες φωνές, ξεχύθηκε

103

όπ' τό άμφιθtατρο καί άπλώθηκε ώς_ έξω στήν α ύλή.

Ξαφνικό, μιά βροντερή φωνή σκέπασε δ λες τίς άλλες:

- 'Ώ, Ρίγα, ποιός σ' έφτιαξε τόσο δμορφη; ·Η σκλαβιά τών

Λιβονών! Είθε κάποια μέρα, μέ τά λεφτά μας, ν' άγοράσουμε

τόν πύργο σου άπ' τούς Γερμανούς καί νά τούς βάλουμε

δλους νά χορέψουν σ' άναμμένα κάρβουνα!

ΤΗ ταν ό Γκοσποντίν, πού είχε άρχίσει νά τραγουδάει τό

ρωσικό ϋμνο. 'Έπειτα, μαζί του, δλοι οι φοιτητές τραγούδησαν

τό έντυπωσιακό ρεφραίν πού έχει τόσο μεγαλειώδη καί θρη­

σκευτικό χαρακτήρα.

Ξαφνικά, ή πόρτα τού άμφιθέατρου άνοιξε καί μιά έκατο­

στή φοιτητές ξεχύθηκαν στήν αύλή.

Κύκλωσαν τήν όμάδα τών σλάβων πού στό κέντρο της

στεκόταν ό Γιάν Νικόλεφ, άνίσχυρος πιά νά συγκρατήσει τούς

συντρόφους του πού είχαν χάσει τήν ψυχραιμία τους, έρεθι­

σμένοι άπ' τίς φωνές καί τίς κινήσεις τών άντιπάλων τους.

Παρόλο πού ό Κάρλ Γιοχάουζεν δέν ήταν μαζί τους γιά νά τούς

έξωθεί - βρισκόταν άκόμη στό άμφιθέατρο - ό γερμανικός

ϋμνος έτσι όπως τόν ούρλιαζαν άντί νά τόν τραγουδούν,

πάσκιζε νά πνίξει τό ρώσικο.

·Εκείνη τή στιγμή, δυό φοιτητές βρέθηκαν άντιμέτωποι,

ετοιμοι νά ριχτούν ό ένας πάνω στόν άλλο. ΤΗταν ό Ζίγκφριντ

κι ό Γκοσποντίν. Μήπως αύτή ή φυλετική διαφορά θά λυνόταν

άνόμεσα aτούς δυό τους;

'Ακούγοντας τίς φωνές, ό πρύτανης είχε βιαστεί νά έπέμ­

βει. Μερικοί καθηγητές είχαν βγεί μαζί του καί τώρα περιφέ­

ρονταν άνάμεσα aτούς φοιτητές προσπαθώντας νά τούς ήρε­

μήσουν, άλλά χωρίς νό τό καταφέρνουν.

Ό Γιάν Νικόλεφ κι οι σύντροφοί του, παρά τήν μειωμένη

άριθμητική δύναμή τους, δέν ύποχωροϋσαν οϋτε μπροστά

στίς όπειλές οϋτε μπροστά στίς βρισιές.

'Εκείνη τή στιγμή, ό Ζίγκφριντ, μέ τό ποτήρι ατό χέρι,

πλησίασε τόν Γκοσποντiν καί τοϋ έχυσε τό κρασi ατό πρόσω­πο.

ΤΗταν ή πρώτη nρόξη βίας καί θά τήν άκολουθούσαν κι Ciλλες.

105

·Ωστόσο, βλέποντας τόν Κάρλ Γιοχάουζεν νά παρουσιάζε­

ται στήν κορφή τής σκάλας, καί τά δυό στρατόπεδα άκινητο­

ποιήθηκαν. οι φοιτητές aνοιξαν διάδρομο κι ό γ ιός τοϋ τραπε­

ζίτη μπόρεσε νά πλησιάσει τήν όμάδα δπου στεκόταν ό γιός

τού καθηγητή.

Δύσκολο νά περιγράψουμε τό ϋφος τοϋ Κάρλ έκείνη τή

στιγμή. ''Ήταν ήρεμος, μά δσο πλησίαζε τόν άντίπαλό του, τό

βλέμμα του γέμιζε περιφρόνηση. οι σύντροφοί του δέν εκα:

ν αν λάθος: έρχόταν γιά νά τού πετάξει καταπρόσωπο κάποια

καινούργια βρισιά.

·Η φασαρία είχε δώσει τή θέση της σέ μιά ήσuχία πολύ π ιό

τρομερή. 'Ένιωθες πώς ή διαμάχη θά ξετυλιγόταν άνάμεσα

aτόν Γ ιόν Νικόλεφ καί τόν Κάρλ Γιοχάουζεν.

Στό μεταξύ, ό Γκοσnοντίν, πού δέ σκεφτόταν πιά τόν

Ζίγκφριντ, περίμενε νά πλησιάσει ό Κάρλ κι εκανε μιά κίνηση

γιά νά τοϋ κλείσει τό δρόμο.

Ό Γιάν τόν συγκράτησε.

- Αύτό είναι δική μου δουλειά! τού είπε άπλά.

Κι είχε δίκιο.

'Έτσι, κρατώντας πάντα τήν ψυχραιμία του, παραμέρισε μέ

τό χέρι τούς συντρόφους του πού προσπάθησαν νά μποϋν ατή

μέση.

- Δέ θά μ' έμποδίσεις ... φώναξε ό Γκοσποντίν άγριεμένος. - Τό θέλω! άπάντησε ό Γιάν Νικόλεφ μέ όποφασιστική φω-

, νη.

Καί γυρνώντας πρός τούς συγκεντρωμένους φοιτητές,

πρόσθεσε:

- Είσαστε έκατοντάδες, είπε, καί μείς δέν ξεπερνάμε τούς

πενήντα! Χτυπήστε μας! Θά όμυνθοϋμε καί θά νικηθούμε! Μά θά έχετε φερθεί σάν δειλοί!

Μιά βουή άπό φωνές τοϋ όπάντησε.

Ό Κάρλ έγνεψε πώς f'ιθελε νά μιλήσει κι tγινε καί πάλι ήσυχία.

- Ναί, είπε, θά είμαστε δειλοί! ·Υπάρχει κάποιος Σλάβος nού νά θέλει νά πάρει τήν ύπόθεση ατά χέρια του;

108

-"Ολοι μας! φώναξαν ol σύντροφοι τού Γιάν. 'Ο Γιάν πλησίασε εν α βήμα και εΙπε:

- Τήν παίρνω έγώ καί άν ό Κάρλ θέλει νά τόν προκαλέσω

προσωπικά, τόν προκαλώ.

- Εσύ; ρώτησε περιφρονητικά ό Κάρλ.

- Ναί, έγώ, άπάντησε ό Γιάν. Διάλεξε δυό φίλους σου.

Έγώ έχω κιόλας διαλέξει τούς δικούς μου.

- Έσύ; Νά χτυπηθείς μαζί μου;

- Ναί. .. αύριο, άν δέν ε1σαι έτοιμος τώρα. ·Ο Κάρλ ε1χε σταυρώσει τά χέρια του στό στήθος. καi

κοίταζε τόν Γιάν άπ' τήν κορφή ώς τά νύχια:

- Είπες δτι διάλεξες τούς μάρτυρές σου; ρώτησε.

- Νά τοι, άπάντησε ό Γιάν δείχνοντας τόν Γκοσποντίν καί

έναν άλλο φοιτητή.

- Καί νομίζεις πώς θά δεχτούν;

- Καί βέβαια δεχόμαστε! φώναξε ό Γκοσποντίν.

- 'Όμως, έγώ δέ θά δεχτώ ποτέ νά χτυπηθώ μαζί σου, Γιάν

Νικόλεφ, φώναξε ό Κάρλ.

- Καί γιατί;

- Γιατί κανένας δέ χτυπιέται μέ τό γ ιό ένός δολοφόνου!

9

Καταγγελiα

Αύτά εΊχαν αuμβεί στις 16 τοϋ ·Απρίλη στό Πανεπιστήμιο τού Ντόρπατ.

Δώδεκα ώρες νωρίτερα, πρωί πρωί, εΙχε διαδοθεί ή είδηση

γιά τό tγκλημα στό χόνι τοϋ «Σπασμένου Σταυρού)).

·ο Πόχ ήταν γνωστός σέ δλους. Κάθε μέρα, κυκλοφορού-

107

σε καλοσυνάτος στήν πόλη, μέ τόν αίώνιο χαρτοφύλακά του

στό χέρι, σταλμένος σέ κάποια δουλειά τού κυρίου Γιοχάουζεν.

Δέν είχε κανέναν έχθρό κι δλοι τόν άγαποϋσαν. Τήν έπόμενη

θά παντρευόταν τή Ζηναtδα Παρενσώφ καί θ' άκολουθοϋσε

μιά σεμνή γιορτή δπου θά παραβρίσκονταν δλοι οί συνάδελφοί

του στήν Τράπεζα Φυσικά. οί κύριοι Γιοχάουζεν θά τόν τιμού­

σαν καί κείνοι μέ τήν παρουσία τους ... Καί νά πού 6 Πόχ πέθαι­νε δολοφονημένος, σέ κάποιο άπόμερο χάνι, σ' έναν άπ' τούς

δρόμους τής Λιβονίας.

·Η ε'ίδηση προκάλεσε μεγόλη α'ίσθηση!

. Η Ζηναίδα πού τό εμαθε έντελώς ξαφνικά, κόντεψε νά μείνει. 'Όλες οί γειτόνισσες έτρεξαν νά τήν παρηγορήσουν καί νά τής παpασταθούν. καί πρώτη ή κυρία Γιοχάουζεν .

. Ωστόσο, ον τό θύμα ήταν γνωστό, 6 δράστης έμενε άκόμη άγνωστος. Αύτές τίς δυό τελευταίες μέρες, τήν 14η καί τή 15η,

ένώ ή δικαιοσύνη έρευνούσε στόν τόπο τού έγκλήματος, κα­

νένας δέ uιλοϋσε γιά τόν πιθανό δολοφόνο. Περίμεναν δλοι

τήν έπιστραρή τών είδικών.

'Όσο γιά τό δολοφόνο, δ ποιος κι ον ήταν, κουβαλούσε

πίσω του τήν κατάρα δλης τής πόλης, κι ή αύστηρότητα τών

νόμων δέν όρκούσε γιά νά ίκανοποιήσει τήν άγανάκτηση τής

κοινής γνώμης. Δέν πρέπει νά ξεχνάμε δτι τό έγκλημα είχε

γίνει σέ μιά πολύ μακρινή έποχή, τότε πού ή δικαιοσύνη τιμω­

ρούσε μέ πολύ βάρβαρο τρόπο τούς καταδικασμένους σέ

θάνατο. Στήν όρχή τούς έκαιγαν μέ πυρωμένο σίδερο κι ϋστε­

ρα τούς μαστίγωναν, μέχρι νό πεθάνουν.

'Όμως, τό flθη σιγά σιγά μαλάκωσαν κι έτσι στή Ρωσία, ή

θανατική καταδίκη ίσχύει άκόμη γιά τά πολιτικά tγκλήματα,.

ένώ γιά τά rοινικά ύπάρχουν τά καταναγκαστικά ~ργα στά όρυ-. χεία τής Σιβηρίας . • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • .. • • • .. • • • ~ 4 ........ ~ ............ ~ ............................................... " ••••••••

Τ ό πρωί τής 16ης, ό ταγματάρχης Βέρντε ρ παρουσιάστηκε

στό γραφείο τού ίεpαρχικοϋ όρχηγού του τού συνταγματάρχη

Ρανκένωφ. πού περίμενε όνυπόμονα νό πληροφορηθεί τήν

ύπόθεση, έτοψος νά tξαπολύσει τά καλύτερα λαγωνικό του

108

ατά ίχνη τού δολοφόνου. ·Αργότερα θά έβλεπαν άν θά ήταν

όπαραίτητο νά κοινοποιήσουν τήν ύπόθεση στόν κυβερνήτη

τών έπαρχιών.

·Ο ταγματάρχης πληροφόρησε τόν συνταγματάρχη Ραγκέ­

νωφ γιά τίς συνθήκες κάτω άπ' τίς όποϊες είχε διαπραχτεί τό

έγκλημα, γιά τά στοιχεία πού είχαν προκύψει κατά τήν άνάκρι­

ση, καί γιά τίς διαπιστώσεις πού είχε κάνει ό γιατρός 'Άμιν.

- Βλέπω, τοϋ άπάντησε ό συνταγματάρχης, πώς οί ύποψίες

σας συγκεντρώνονται ίδιαίτερα σ' αύτόν τόν ταξιδιώτη πού

πέρασε τή νύχτα του στό πανδοχείο.

-Μάλιστα.

- Κι ό ταβερνιάρης; Αύτός δέν κίνησε τίς ύποψίες σας;

- Στήν άρχή, μάλιστα, άπάντησε ό ταγματάρχης, άλλά μετά,

όταν εlδα τά 'ίχνη στό παράθυρο καί τή στραβή βέργα, δέ μοϋ

έμεινε καμιά άμφιβολία.

- Κι δμως, δέ θά 'ταν δσκημο νά παρακολουθούμε αύτόν

τόν Κρόφ.

- Μά άσφaλώς. συνταγματάρχα μου. Δυό άπ' τούς δντρες

μου έπιτηροϋν τό σπίτι κι ό ταβερνιάρης βρίσκεται πάντα στή

διάθεση τής άστυνομίας.

- Βλέπω δτι έχετε πάρει τήν άπόφασή σας σχετικά μέ τό

δολοφόνο, ταγματάρχα Βέρντερ.

- Πιστεύω, δπως κι ό δικαστής Κέρστορφ, κι ό γιατρός

'Άμιν, κι ό κύριος Γιοχάουζεν, δτι ένοχος είναι ό aγνωστος

ταξιδιώτης. Βλέπετε, άπ' τήν άρχή φρόντισε νά μήν τόν όνο­

γνωρίσουν καί σέ καμιά περίπτωση δέν έδειξε τό πρόσωπό

του.

- Καί φεύγοντας άπ' τό χάνι, δέν είπε πού πήγαινε;

-'Όχι, συνταγματάρχα μου.

- Δέν μπορούμε νά ύποθέσουμε ότι. φεύγοντας όπ' τή

Ρίγα, σκόπευε νά πάει στό Περνώ;

- Μπορούμε, παρόλο πού είχε κρατήσει θέση γιά τό Ρέβελ.

- Καί κανένας ξένος δέν έφτασε στό Περνώ τή 14η καί τή

15η τού μήνα:

- Κανένας. τόν διαβεβαίωσε ό ταγματάρχης Βέρντερ. κι

109

δμως ή άστυνομία ήταν έπιφυλακή μιά πού τό έγκλημα εlχε

άνακαλυφτεί τήν 'ίδια μέρα. Πού πήγε αύτός ό ταξιδιώτης; Στό

Περνώ; 'Ή μήπως βγήκε όπ' τίς έπαρχίες μας παίρνοντας μαζί

του καί τό κλοπιμαία;

- Πραγματικό, ταγματόρχα Βέρντερ, δέν άποκλείεται τά

λιμάνια νό τού έδωσαν τήν εύκαιρία νό τό σκάσει.

- Νά τοϋ δ ώ σ ο υ ν. συνταγματάpχα μου. έξακολού θ η σε ό

ταγματάρχης, γιατί τό νερά δέν είναι άκόμη έλεύθερα. οι

πληροφορίες πού συγκέντρωσα είναι δτι κανένα πλοίο δέν

ξεκίνησε άκόμη. Κι aν αύτός ό ταξιδιώτης προσπαθήσει νά

μπαρκάρει, θά πρέπει νά περιμένει μερικές μέρες, ε'ίτε σέ

κάποια κωμόπολη τοϋ έσωτερικοϋ, ε'ίτε σ' ενα όπ' τό λιμάνια,

τό Περνώ, τό Ρέβελ ... - 'Ή τή Ρίγα, άπάντησε ό συνταγματάρχης Ραγκένωφ. Δέν

άποκλείεται νά ξαναγύρισε.

- Καθόλου άπίθανο, συνταγματάρχα μου, μό δλα πρέπει νά

τά προβλέπουμε κι οι aντρες μου έχουν έντολή νό έρευνούν

δ λα τά πλοϊα πού έτοιμάζονται ν' άποπλεύσουν. 'Όπως κι δ ν

έχει τό πράγμα, οι πλόες δέ θ' άρχίσουν πρίν τό τέλος τής

έβδομάδας καί ώς τότε, θά δώσω διαταγές νά έπιτηρούν

αύστηρά τήν πόλη.

·Ο συνταγματάρχης ένέκρινε τά διάφορα μέτρα πού σκό­

πευε νά λάβει ό ύφιστάμενός του, έπεκτείνοντάς τα σ' δλη τήν

έπικράτεια τών Βαλτικών έπαρχιών.

·Ο ταγματάρχης Βέρντε ρ τού ύποσχέθηκε νά τόν κρατάει

tνήμερο. 'Όσο γιά τίς tρευνες, θά τίς συνέχιζε ό δικαστής

Κέ ρστοpφ καί μπορούσαν νά βασίζονται σ' αύτόν τόν δξιο

νομικό γιά νά συγκεντρώσει δλα τά στοιχεία πού ε1χαν κάποια

σχέση μ' αύτη τήν ύπόθεση.

'Άλλωστε, tπειτα άπ' τή συζήτησή του μέ τόν ταγματάρχη

Βέρντερ, ό συνταγματάρχης Ραγκένωφ δέν ε1χε πιά καμιά

άμφιβολία δτι ένοχος ήταν ό άγνωστος ταξιδιώτης. οι άποδει­

ξεις έναντίον του ήταν όδιόσειστες. Άλλά ποιός ήταν; Καί πώς θά κατάφερναν ν' άνακαλύψουν τήν ταυτότητά

του, άφοϋ δέν τόν γνώριζαν οϋτε ό όμαξάς, οϋτε ό ταβερνιά­

ρης; Κανένας δέν εlχε δεί τό πρόσωπό του και δέν μπορούσε

110

νά πεί δν ήταν νέος "' γέρος. Κάτω άπ' αύτές τις συνθήκες, σέ ποιά κατεύθυνση θά μπορούσαν νά στραφούν οι ~ρευνες; Καί

ποιοί καινούργιοι μάρτυρες θά πρόσθεταν νεώτερα στοιχεία;

ΤΗταν τό άπόλυτο σκοτάδι.

Σέ λίγο θά δούμε μέ ποιό τρόπο αύτό τό σκοτάδι φωτί­

στηκε ξαφνικά άπό μιά λάμψη, δπως ή νύχτα γίνεται μέρα.

·Εκείνο τό πρωί, άφού έτοίμασε τήν ιατροδικαστική του

lκθεση σχετικά μέ τήν ύπόθεση τού «Σπασμένου ΣταυρούΝ, ό

γιατρός .. Αμιν τήν παρουσίασε στό γραφείο τού κυρίου Κέρ­στορφ.

- Κανένα καινούργιο στοιχείο; ρώτησε τό δικαστή.

-Κανένα. γιατρέ μου.

Βγαίνοντας άπ' τό γραφείο τού δικαστή, ό γιατρός .. Αμιν συνάντησε τόν πρόξενο τής Γαλλίας, τόν κύριο Ντελαπόρτ.

Στό δρόμο. τού μίλησε γιά τήν ύπόθεση καί γιά τίς δυσκολίες

πού παρουσίαζε.

- Πραγματικά. άπάντησε ό πρόξενος. δσο σίγουρο κι άν

φαίνεται πώς ό ταξιδιώτης αύτός είναι ό δράmης τού tγκλή­

ματος. τόσο είναι σίγουρο δτι θά δυσκολευτούμε νά τόν όνο­

καλύψουμε. Δέ μού λέτε, γιατρέ, εχει μεγάλη σημασία γιά σάς

τό δπλο τού έγκλήματος καί τό σημάδια πού δφησε γύρω άπ'

τήν πληγή; 'Έστω! Άλλά άπό κεί μέχρι νό ξαναβρούμε αύτό τό

μαχαίρι. .. - Ποιός ξέρει; άπάντησε ό γιατρός 'Άμιν.

- θό δούμε, είπε ό κύριος Ντελαπόρτ. Άλήθεια, εtχατε νέα

άπ' τόν κύριο Νικόλεφ:

- Νέα άπ' τό Ντιμίτρι; ρώτησε ό γιατρός. Καi πώς νά ~χω,

άφού λείπει ταξίδι.

-Σωστά, λείπει τρείς μέρες! Παράξενο, δέ βρiσκετε;

- Ναί. .. πaρατήρησε ό γιατρός 'Άμιν. - Καί χτές άκόμη ή δεσποινις Νικόλεφ, δέν εtχε καμιά

εiδηση ... - Πάμε νά δούμε τήν 'Ίλκα, πρότεινε ό γιατρός. "Ισως σήμε­

ρα τό πρωί νά ~λαβε κάποιο γράμμα, fι 1σως ό καθηγητής νά

tχει έπιστρέψει σπίτι του.

Ό κύριος Ντελαπόρτ κι ό γιατρός 'Άμιν πήραν τό δρόμο

111 γιά τό σπίτι τού καθηγητή.

'Όταν ~φτασαν στήν πόρτα, ρώτησαν δν ή δεσποινίς Νικό­

λεφ μπορούσε νά τούς δεχτεί.

·Η ύπηρέτρια τούς όπάντησε καταφατικά καί πέρασαν στό σαλόνι, δπου βρισκόταν ή 'Ίλκα.

-'Αγαπητή μου 'Ίλκα, γύρισε ό πατέρας σου; ρώτησε όμέ­σως ό γιατρός.

-'Όχι, δέ γύρισε, όπάντησε ή κοπέλα.

'Από τό χλωμό καί σκεφτικό πρόσωπό της καταλάβαιναν

πόσο μεγάλη ήταν ή όνησυχία της.

-Σίγουρα, δμως, θά λάβατε νέα του, παρατήρησε ό πρόξε­

νος.

·Η 'Ίλκα έγνεψε άρνητικά.

- 'Η άπουσία του είναι άνεξήγητη, είπε ό γιατρός, δπως

άνεξήγητη είναι κι ή αίτία τοϋ ταξιδιοϋ του ... - Άρκεϊ νά μήν τοϋ συνέβη κανένα κακό! ψιθύρισε ή νέα μέ

ταραγμένη φωνή. Τά έγκλήματα είναι πολύ συχνά ατή Λιβονία

έδώ καί κάμποσο καιρό.

·Ο γιατρός 'Άμιν προσπάθησε νά τήν καθησυχάσει, παρόλο

πού κι ό ίδιος ήταν πολύ άνήσυχος.

- "Ας μήν ύπερβόλλουμε. είπε. μποpεϊ άκόμη νά ταξιδεύει

κανείς μέ άσφάλεια! Πραγματικά, έγινε κάποιο έγκλημα πρός

τήν περιοχή τού Περνώ, κι άν ό δολοφόνος παραμένει άκόμη

άγνωστος, τό θύμα ήταν γνωστό ... ένας ύπόλληλος τής Τράπε­ζας.

-'Όπως βλέπετε, άγαπητέ μου γιατρέ, παρατήρησε ή 'Ίλκα,

οί δρόμοι δέν είναι καθόλου σίγουροι καί πόνε τέσσερις μέρες

όπό τότε πού έφυγε ό πατέρας μου ... Προαισθάνομαι κάτι

κακό ...

- ·Ησύχασε, άγαπητό μου παιδί, είπε ό γιατρός σφίγγοντάς

της τό χέρια. Ό Ντιμίτρι μάς είχε προειδοποιήσει δτι θά tλειπε

δυό τρεϊς μέρες, άρα ή όργοπορία του δέν είναι άνησυχητική.

- Μοϋ λέτε τήν όλήθεια, γιατρέ; ρώτησε ή κοπέλα κοιτά­

ζοντάς τον.

- Καί βέβαια, 'Ίλκα, καί βέβαια, καί δέ θό είχα καμιά άνησυ­

χία, σέ βεβαιώ, δ ν t')ξερα ποιά ήταν ή αίτία αύτοϋ τοϋ ταξιδιού . •

112

'Έχεις τό σημείωμα πού σού δφησε πρίν φύγει;

- Νά το! άπάντησε ή 'Ίλκα βγάζοντας ενα χαρτί άπ' τήν

τσέπη της.

ι Ο κύριος Ντελαπόρτ διάβασε προσεχτικά. ι Η λακωνική

φράση πού είχε γράψει ό Ντιμίτρι στήν κόρη του, δέν ήταν

καθόλου διαφωτιστική.

- Καί δέ σέ φίλησε προτού φύγει;

-'Όχι, καλέ μου γιατρέ, καί μάλιστα, τό βράδυ, μοϋ φάνηκε

πώς ή σκέψη του ταξίδευε πολύ μακριά.

-'Ίσως, παρατήρησε ό πρόξενος, ό κύριος Νικόλεφ νά είχε

κάποιο πρόβλημα.

-'Όπως θυμόσαστε, γιατρέ, γύρισε άργότερα άπ' δ, τι συνη­

θίζει. Είπε ότι τό μάθημά του κράτησε πολύ.

- Ναί, μού φάνηκε κάπως παράξενος, συμφώνησε ό για­

τρός. Άλλά, γιά πές μου, 'Ίλκα, μετά πού φύγαμε έμεϊς, τί

tκανε ό Ντιμίτρι;

- Μέ καληνύχτισε κι άνέβηκε στήν κάμαρά του, ένώ έγώ

πήγα στή δική μου.

- Κι όπό κείνη τήν ώρα δέν ήρθε καμιά έπίσκεψη πού νά

δικαιολογεί αύτό τό ξαφνικό ταξίδι;

- 'Όχι, άπάντησε ή κοπέλα. Νομίζω πώς θά πρέπει ν' άπο­

κοιμήθηκε άμέσως, γιατί δέν δκουσα κανένα θόρυβο.

- Μήπως ή ύπηρέτρια τού έδωσε κάποιο γράμμα πού ήρθε

όργά τό βράδυ;

-'Όχι, γιατρέ. Είμαι σίγουρη δτι άφοϋ κλείσαμε τήν πόρτα

δταν φύγατε· έσείς, δέν τήν ξανάνοιξε κανείς.

- Δηλαδή, tκείνο τό βράδυ, τό ταξίδι του είχε κιόλας ' -αποφασιστει;

- Ναί, δέν ύπάρχει καμιά άμφιβολία, είπε ό κύριος Ντελα­

πόρτ.

- Καμιά! έπανάλαβε ό γιατρός. 'Όμως, άγαπητή μου "Ιλκα.

σοϋ ξαναλέω πώς δέν ύπάρχει κανένας λόγος ν' άνησυχείς.

Στό βάθος, ό γιατρός ήταν πιό άνήσυχος άπ' τήν 'Ίλκa.

ίδιαίτερα γιά τούς λόγους πού έκαναν τόν καθηγητή ν' άποφa­

σίσει αύτό τό ταξίδι

113

'Έπειτα, ό κύριος Ντελαπόρτ καί κείνος, άποχαιρέτισαν

τήν κοπέλα καί τής ύποσχέθηκαν νά ξrινανυοίσnυν τό βpάδυ

γιά νά μάθουν νέα τού Ντιμίτρι.

·Η νεαρή κοπέλα έμεινε στό κατώφλι τού σπιτιού της ιj)ς

τ ή στιγμή πού κι οί δυό χάθηκαν στή στροφή τού δρόμου.

'Έπειτα, σκεφτική, γεμάτη κακά προαισθήματα, άνέβηκε στό

δωμάτιό της.

Τήν 'ίδια, περίπου, ii>ρα στό γραφείο τού ταγματάρχη Βέρ­

ντερ, συνέβαινε κάτι πού θά όδηγούσε στά 'ίχνη τού ένοχου.

Τό πρωί έκείνης τής μέρας, ό ένωμοτάρχης "Εκ έπέστρεφε

στή Ρίγα.

'Όπως θυμόμαστε, ό "Εκ καί οί άντρες του είχαν ξεκινήσει

μέ άποστολή τήν άναζήτηση ένός δραπέτη άπ' τά όρυχεία τής

Σιβηρίας, κι είχαν όναγκαστεί νά τόν κυνηγήσουν ώς τό Περ­

νώ.

"Όμως ό δραπέτης, πέφτοντας όνάμεσα στούς πάγους τού

Πέρνοβα, έξαφανίστηκε μέσα στά μισολιωμένα νερά τού ποτα­

μού.

Είχε σκοτωθεί; ΤΗταν πιθανό, άλλά δέν ήταν σίγουρο.

· Επιστρέφοντας στή Ρίγα, ό ένωμοτάρχης "Εκ βιάστηκε νά παρουσιάσει τήν όναφορά του στόν ταγματάρχη Βέρντερ καί

κεί, στό γραφείο του, πληροφορήθηκε τό έγκλημα πού είχε

γίνει στό χάνι τού «Σπασμένου Σταυρού)).

'Έτσι, ή έκπληξη καί ή ίκανοποίηση τού ταγματάρχη εφτα­

σαν στό κατακόρυφο, σάν έμαθε δτι ό ένωμοτάρχης είχε νά

τού κάνει άποκαλύψεις σχετικά μέ τό δράστη πού έξακολου­

θούσε νά παραμένει άγνωστος.

- Γνώριζες τόν Πόχ; ρώτησε ό ταγματάρχης τόν ύφιστάμε­

νό του.

- Τ όν γνώριζα καί τόν είδα γιά τελευταία φορά τή βραδιά

της 13ης.

-Πού;

- Στό χόνι τοu Κρόφ.

-'Ήσουνα έκεί;

- Μάλιστα, κύριε ταγματόρχα, μαζί μέ δυό άη' τούς aντρες

•.ι ου. ;

:ν ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΕΣ ΕΓΚΛΗΜΑ

115

- Καί μίλησες μέ τόν ότυχο Πόχ;

- Γιό λίγα λεπτά. Έπισης, θέλω νά προσθέσω πώς όν ό

δολοφόνος εlναι αύτός ό ταξιδιώτης πού πέρασε τή νύχτα του

μαζί μt τόν Πόχ στό 'ίδιο χάνι, τόν γνωρίζω κι αύτόν.

- Τόν γνωρίζεις;

- Ναι. κι δν εΙ ναι ό δολοφόνος ... - και βέβαια εlναι, οί tρευνες δtν όφήνουν καμιά όμφιβο-

λία.

- Τότε, κύριε ταγματάρχα. θά σάς τόν ηώ, άλλά πολύ φοβά-

μαι δ τι δt θά μέ πιστέψετε!

- θό σέ πιστέψω!

- Ε1ναι ό καθηγητής Ντιμί το ι Νικόλεφ ... - ·Ο Ντιμίτρι Νικόλεφ; φώναξε ό ταγματάρχης κατάπλη-

κτος. Μά ... δέν είναι δυνατόν ... - Σάς τό είχα πεϊ πώς δέ θά μέ πιστεύατε!

·Ο ταγματάρχης είχε σηκωθεί όπ' τό κάθισμά του καί πη­

γαινοερχόταν μέσα ατό γραφείο του μουρμουρίζοντας: « Ό

Ντιμίτρι Νικόλεφ!. .. Ό Ντιμίτρι Νικόλεφ!». 'Ήταν δυνατό; Αύτός ό ύnοψήφιος γιά τίς δημοτικές έκλο­

γές, αύτός ό όντίπαλος τής πανίσχυρης οικογένειας Γιοχάου­

ζεν, αύτός ό Ρώσος πού συγκέντρωνε τά όνειρα καί τις

έλπίδες τών συμπατριωτών του, ήταν δυνατό νά ε1ναι ό δολο­

φόνος τού Πόχ;

- Τό βεβαιώνεις; ρώτησε σταματώντας μπροστά στόν "Εκ.

- Τό βεβαιώνω.

-'Ώστε ό Ντιμίτρι Νικόλεφ tλειψε άn' τή Ρίγα;

- Ναί. .. 'Άλλωστε μπορείτε νά τό διαπιστώσετε και μόνος σας.

- Θό στε;ίλω tνα χωροφύλακα ατό σπιτι του, άnάντησε ό

ταγματάρχης, καi θά ειδοποιήσω τόν κύριο Φράνκ Γιοχάουζεν

νό περάσει άπ' τό γραφείο μου ... Έσύ, μείνε έδώ. - Στίς διαταγές σας. κύριε ταγματάρχα.

Δέκα λεmά άργότερα, ό κύριος Φράνκ Γιοχάουζεν βρισκό­

ταν μπροστό στόν ταγματάρχη κι ό ένωμοτάρχης "Εκ έπανα­

λάμβανε τήν κατάθεσή του.

Δέν εtναι καθόλου δύσκολο νά μαντέψουμε τά αισθήματα

117

τού τραπεζίτη. 'Επιτέλους, ή πιό άπροσδόκητη τροπή tρχόταν

νά βάλει eνα τέλος στήν άντιδικiα του μέ τόν Νικ όλε φ!

- Τό βεβαιώνεις; ξαναρώτησε ό ταγματάρχης τόν ένωuο­

τάρχη 'Έκ.

- Μάλιστα, άπάντησε ό "Εκ μέ φωνή γεμάτη βεβαιότητα.

- Μά ... κι άν δέν έφυγε άπ' τή Ρίγα; ρώτησε μέ τή σειρά του ό κύριος Φρόνκ Γιοχάουζεν.

- 'Έφυγε, δήλωσε ό "Εκ. Τή νύχτα τής 13ης πρός τή 14η τού

μήνα, δt βρισκόταν στό σπίτι του. Τόν είδα μέ τά ίδια μου τά

μάτια, καί τόν άναγνώρισα.

- "Ας περιμένουμε νά γυρίσει ό χωροφύλακας πού έστειλα

ατό σπίτι τού Νικόλεφ, είπε ό ταγματάρχης, δέ θ' άργήσει.

Ό κύριος Φράνκ Γιοχάουζεν, καθισμένος πλάι ατό παμά­

θυρο, είχε βυθιστεί στίς σκέψεις του. 'Ήθελε νά πιστεύει δτ! ό

ένωμοτάρχης δέν είχε γελαστεί, κι ώστόσο ένιωθε κάτι σάν

ένστικτο δικαιοσύνης νά tπαναστατεί μέσα του μπροστά σέ

μιά τέτοια κατηγορία.

·Ο χωραρύλακας παρουσιάστηκε ατό γραφείο τοϋ ταγμα­

τάρχη κι άνάφερε δτι ό Ντιμίτρι Νικόλεφ είχε φύγει άπ' τή Ρίγα

στίς 13 τό πρωί, κι δτι δέν είχε tπιστρέψει άκόμη. 'Έτσι, ή μαρτυρία τού "Εκ tπιβεβαιωνόταν.

-'Άρα, είχα δίκιο, κύριε ταγματάρχα, είπε. Ό Ντιμίτρι Νικό­

λεφ έφυγε άπ' τό σπίτι του, τό πρωί τής 13ης. Ό Πόχ καί

κείνος πήραν θέση στήν 'ίδια aμαξα. Τό βράδυ έγινε τό άτύχη­

μα κι οί δυό ταξιδιώτες πέρασαν τή νύχτα τους στό χάνι. "Αρα,

ον ενας άπ' τούς ταξιδιώτες δολοφόνησε τόν άλλο, τότε ό

δολοφόνος είναι ό Ντιμίτρι Νικόλεφ!

Ό κύριος Φράνκ Γιοχάουζεν ~φυγε, σαστισμένος άλλά και

ίκανοποιημένος μ· αύτό τό τρομερό νέο.

Καί τό νέο δέν δργησε νά διαδοθεί.

Κυκλοφόρησε στήν πόλη σάν τό δυνατό άνεμο! Ό δολο­

φόνος τού ((Σπασμένου Σταυρού)) ήταν ό Ντιμίτρι Νικόλεφ.

Εύτυχώς, δέν έφτασε ώς τήν "Ίλκα. Καί γι' αύτό φρόντισε ό γιατρός "Άμιν.

Τό βράδυ, δταν ό κύριος Ντελαπόρτ καί κείνος συναντή­

θηκαν στό σαλόνι της, δέν είπαν οϋτε λέξη γι' αύτό τό θέμα.

118

~ Αλλωστε, ούτε κι οι ίδιοι το εlχαν πιστέψει. Ό Νικόλεφ

δολοφόνος; Σαχλαμάρες!

'Όμως, 6 τηλέγραφος ε1χε παiξει τό ρόλο του. Ή άστυνο­μία είχε κινητοποιηθεί: διαταγή, νά συλλάβουν τόν Ντιμιτρι

Νικόλεφ, όπου κι δν τόν συναντούσαν.

10

•Αν6κριση

·Ο Ντιμίτρι Νικόλεφ έπέστρεψε ατή Ρίγα τή νύχτα τής

15ης πρός 16η τού 'Απρίλη, χωρις νό τόν σταματήσουν στό

δρόμο.

'Ανήσυχη, ή 'Ίλκα δέν κο.ιμόταν. Και φανταστείτε σέ ποιό

κατάσταση θά βρισκόταν ή όμοιρη κοπέλα, όν fιξερε τήν τρο­

μερή κατηγορία πού βάραινε τόν πατέρα της!

w Αλλωστε, ύπήρχε καί κάτι δλλο πού τήν έμπόδιζε νό ήσυ­

χόσει ΕΙχε λάβει tνα τηλεγράφημα άπ' τόν Γιόν πού τήν

είδοποιοϋσε γιά τόν tρχομό του στό σπιτι, χωρίς νά έξηγεί

τούς λόγους αύτής τής ξαφνικής tπιστροφής του.

·Ωστόσο. fνα μεγάλο βάρος tφυγε όπό πάνω της δ ταν.

κατά τίς τρείς τή νύχτα. δκουσε τόν πατέρα της ν' όνε6aίνει

τή σκάλα. Μιό πού tκείνος δέ χτύπησε τήν πόρτα της, σκέφτη­

κε πώς θό 'ταν προτιμότερο νά τόν όφηνε νά κοιμηθεί. Τό

όλλο πρωί, θό τόν tβλεπε καί θά τόν όγκάλιαζε. Κι ίσως. όν τό

lκρινε σωστό. νό τής tξηγοϋσε γιατi εiχε φύγει τόσο ξαφνικά.

Πpαγuατικό. τήν δλλη uέρα. πάτέρας καί κόοη συναντή­θηκαν πολύ νωρίς. κι ό Ντιμiτρι τής ε1πε άφού τή φίλησε:

- Έπιτtλους, ήρθα. κόρη μου. Ή όπουσια μου κράτησε

περισσότερο άπ' δσο ε1χa ύπολογίσει. - Φaίνεσaι κουρασμένος. πατέpα μου. παpατήpησε ή "Ιλκα

119

- Λίγο, άλλά θ' άναπαυτώ τό πρωί, καί τό άπόγευμα θά

μπορέσω νά πάω στά μαθήματά μου.

-Μήπως θά 'ταν πιό φρόνιμο νά περιμένεις ΙJέ)(οι αι·)nιο· Οί

I ιαθητές σου tχουν είδΟΠΟιηθεί.

- ·Όχι. 'Ίλκα, όχι Δέν μπορώ νό τούς όφήσω περισσότερο.

ΥΗρθε κανείς όσο tλειπα;

- Κανείς έκτός όπ' τό γιατρό καί τόν κύριο Ντελαπόρτ.

Ξαφνιάστηκαν πολύ μέ τήν όναχώρησή σου.

- Ναί. .. άηάντησε ό Νικόλεφ μέ δισταχτική φωνή. Δέν είχα nεί τίποτα. Άλλά καί τί νά έλεγα; Δέν έλειψα καί τόσο πολύ, κι

ούτε μέ άναγνώρισε καί κανένας ατό δρόμο.

Ό καθηγητής δέ.ν είπε περισσότερα, κι ή κόρη του, έπιφυ­

λαχτική, άρκέστηκε νά τόν ρωτήσει δν έρχόταν άπ' τό Ντόρ­

nατ.

- Άπ' τό Ντόρnατ; έκανε σαστισμένος ό Νικόλεφ. Καί γιατί

ρωτάς;

- Γιατί δέν μπορώ νό έξηγήσω ενα τηλεγράφημα πού έλαβα

χτές βράδυ.

- Τηλεγράφημα; Κι άnό ποιόν;

- ·Απ' τόν όδερφό μου. Μάς είδοnοιεί δτι ε ρχεται άπόψε.

-'Έρχεται ό Γιόν; Παράξενο ... Τί νό θέλει δραγε; ·Ωστόσο, βλέποντας τήν άγων ία τής κόρης του, θεώρησε

άπαραίτητο νά έξηγήσει:

- Κάτι σο6aρές ύποθέσεις ... είπε. 'Υποθέσεις πού μέ άνάγ­κασαν νό φύγω βιαστικά.

- Κι είσαι ίκανοποιημένος, πατέρα;

- ·ικανοποιημένος, ναί, όγαπητό μου παιδί, άπάντησε έκεί-

νος όnοφείιγοντας νό κοιτάξει τήν κόρη του στό μάτια.

'Έπειτα, ών άνθρωπος άποφασισμένος νά μήν πεί περισ­

σότερα, δλλnfι;, θέμα συζήτησης.

Μετά τό πρωινό τσάι, ό Ντιμίτρι Νικόλεφ άνέβηκε στό

γραφείο του καί ρίχτηκε ατή δουλειά. Τό σπίτι είχε ξαναβρεί

τή συνηθισμένη του γαλήνη κι ή 'Ίλκα δέν μπορούσε οϋτε νά

μαντέψει τή συμφορά πού θά τούς χτυπούσε.

Στίς δώδεκα τό μεσημέρι, ένας χωροφύλακας παρουσιά­

στηκε στήν rορτα τών Νικόλεφ. 'Έφερε ένα γράμμα γιό τόν

121

καθηγητή καί τό έδωσε στήν ύnηρέτρια χωρίς νά ρωτήσει ον ό

παραλήπτης βρισκόταν ατό σπίτι του. Βλέπετε, ή όστυνομία

rταοακολουθούσε τό σπίτι άπ' τήν προηγούυενη.

τ ό γράμμα ήταν πολύ λακωνικό:

((, () δικαστής Κέοστοpφ καλεί τόν καθηγητή Νικόλεφ στό γραφείο του, δπου τόν περιμένει έπειγόντως)).

Διαβάζοντάς το. ό Ντιμίτρι Νικόλεφ χλώμιασε κι ή φυσιο­

γνωμία του ποτίστηκε μέ μιά ζωηρή όνησυχία.

'Έπειτα, κάνοντας τή σκέψη δτι δέ θά 'πρεπε ν' άφήνει τόν

δικαστή νά τόν περιμένει, φόρεσε τό πανωφόρι του καί κατέ­

βηκε ατή σάλα δπου βρισκόταν ή κόρη του:

- 'Ίλκα, είπε, έλαβα εν α σημείωμα όπ' τό δικαστή Κέρστορφ.

Μοϋ ζητάει νά περάσω άπ' τό γραφείο του.

- Ό δικαστής: έκανε έκπληκτη έκείνη. Καί τί uποοεί νά σέ

θέλει, πατέρα;

- Δέν ξέρω, όπάντησε βιαστικά ό Νικόλεφ.

- Μήπως έγινε τίποτα στό Ντόρπατ κι ό Γιάν άναγκάστηκε

νά φύγει;

-'Ίσως ... Έξάλλου, δέ θ' όργήσουμε νά τό μάθουμε. Ό καθηγητής βγήκε κι ή κόρη του παρατήρησε τήν ταρα­

χή του. Πλάι του, ό χωροφύλακας βάδιζε άβέβαια, μηχανικά.

χωρίς νά δίνει σημασία στήν περιέργεια τών άνθρώπων πού

συναντούσαν στό δρόμο.

'Όταν έφτασαν ατό δικαστήριο, μπήκαν σ' ενα γραφείο

όπου βρισκόταν ό δικαστής Κέρστορφ μ' ενα γραφέα καί τόν

ταγματάρχη Βέρντερ. Χαιρετήθηκαν κι ό Ντιμίτρι Νικόλεφ

περίμενε νά τοϋ άπευθύνουν τό λόγο.

-Κύριε Νικόλεφ, είπε ό δικαστής, σάς ζήτησα νά μ' έπισκε­

φτείτε γιατί χρειάζομαι μερικές πληροφορίες γιά μιά ύπόθεση.

- Στή διάθεσή σας. κύριε. όπόντησε ό Ντιμίτρι Νικόλεφ.

·- Καθίστε κι όκοϋστε με.

·Ο καθηγητής διάλεξε μ ιό καρέκλα μπροστά στό γραφείο

τού δικαστή. ένώ ό ταγματάρχης Βέρντερ στεκόταν όρθιος.

πλάι στό παράθυρο. Σέ λίγο. ή συζήτηση μεταβλήθηκε σέ

άνάκριση.

-Κύριε Νικόλεφ, είπε ό δικαστής, μήν παραξενευτείτε ον οι

122 ερωτήσεις οού θά σάς κάνω tχουν άμεση σχέση μέ τήν ίδιω­

τική σας ζωή. Ποέπει νό μού άπαντάτε uέ είλικοίνεια όχι uόνο

γιά τό καλό τής ύπόθεσης, όλλά καί γιά τό δικό σας.

Ό Νικόλεφ δέν άπάντησε, άλλά κούνησε καταφατικά τό

κεφάλι του κοιτάζοντας τό δικαστή κατάματα.

·Ο κύριος Κέρστορφ συμβουλεύτηκε τά χαρτιά πού είχε

μπροστά καί ρώτησε μέ fιρεμη καί σοβαρή φωνή:

- Κύριε Νικόλεφ, ρώτησε, είναι άλήθεια δτι άπουσιάσατε

μερικές μέρες;

- Μάλιστα, κύριε.

- Καί πότε φύγατε άn' τή Ριγα;

- Στίς ~3. τό πρωί.

- Καί έπιστρέψατε;

- ·Απόψε τή νύχτα.

- Φύγατε μόνος;

-Μόνος.

- Καί ξαναγυρίσατε μόνος;

-Μόνος.

-'Όταν φύγατε, πήρατε τήν aμαξα τού Ρέβελ;

- Ναί, άπόντησε μέ κάποιο δισταγμό ό Νικόλεφ.

- Καί δταν ξαναγυρίσατε;

- 'Ή ρ θα μέ κάρο.

- Καί πού τό βρήκατε αύτό τό κάρο.

-'Πενήντα βέρστια άπό δώ. στό δρόμο τής Ρίγας. - .. όστε φύγατε τά ξημερώματα τής 13ης;

- Μάλιστα. κύριε. στίς έξι.

- Ε1σαστε μόνος στήν aμαξα.

-'Όχι ... μ· έναν άλλο ταξιδιώτη. - τ όν γνωρίζατε;

-'Όχι.

- 'Όμως. δt e· άργήσατε νό μάθετε πώς ήταν ό ΠόΧ. κλη-τήρας στήν Τράπεζα Γιοχάουζεν:

- Ποαγuατικό. ό κύριος αύτός ήταν πολύ φλύαρος κaί δέ σταμάτησε νό κουβεντιάζει μέ τόν όδηγό.

- Καί συζητούσε γιό προσωπικό του θέματα:

-Μάλιστα.

•

123

- Καί τι fλεγε;

-'Ότι πήγαινε ατό Ρέβελ γιά λογαριασμό τού κυρίου Γιοχά-

ουζεν.

- Δέν έδειχνε άνυπόμονος νά γυρίσει ατή Ρίγα ... δnou θά παντρευόταν;

- Ναί. .. άλλά γιά νά είμαι είλικρινής δέν πρόσεχα καί τόσο tό λόγια του. γιατί δέ μ' ένδιέφεραν.

- Δέ σάς ένδιέφεραν; ρώτησε τότε ό ταγματάρχης Βέρντερ. , -Καθόλου, άπάντησε ό Νικόλεφ κοιτάζοντας τόν ταγματάρ-

χη σαστισμένος. Γιά ποιό λόγο θά έπρεπε νά μ' ένδιαφέρουν:

- Αύτό άκριβώς θέλουμε καί μεϊς νά μάθουμε, άπάντησε ό

δικαστής Κέρστορφ.

Στήν άnάντηση αύτή, ό καθηγητής έκανε μιά κίνηση δεί­

χνοντας δτι δέν καταλάβαινε.

- Αύτός ό Πόχ. είπε ό δικαστής. δεν είχε ενα χαρτοφύλακα.

άnό κεϊνον πού χρησιμοποιούν συνήθως γιά τή μεταφορά χρημάτων καί έγγράφων;

- Μπορεί, κύριε, άλλά δέν τό πρόσεξα.

- Καί δέν μπορείτε νά μάς πείτε δν τόν πρόσεχε, ή δν τόν

άφηνε έδώ καί κεί;

- .. Ημουνα σέ μιά γωνιά, τυλιγμένος μέ τό πανωφόρι μου, χωμένος μέσα στήν κουκούλα μου καί δέν πρόσεξα τί έκανε

καί τί δέν έκανε ό συνταξιδιώτης μου.

- Κι όμιιχ;, ό όδηγός είναι κατηγορηματικός σ' αύτό τό

σημείο.

- 'Άν τό βεβαιώνει tκείνος, θά πεί δτι εlναι κι όλήθεια.

- Δέν μιλήσατε μέ τόν Πόχ:

-Κατά τή διάρκεια τού ταξιδιού, δχι. Τοϋ μίλησα γιά πρώτη

φορά όταν χρειάστηκε νά πάμε στό χάνι, μετά τό άτύχημα.

- Καί δλη τή μέρα. μείνατε στή γωνιά σας. προσεχτικά

χωμένος στό παλτό σας;

- nοοσεχτικά; Γιατί προσεχτικά, κύριε; ρώτησε ό Νικόλεφ

παραξενεμένος μ' αύτή τή λέξη.

- Γιατί δέ θέλατε νά σάς άναγνωρίσουν.

~Ηταν ό ταγματάρχης Βέρντερ πού, tπεμβαίνοντας στήν

124

άνάκριση, πέταξε αύτό τό ύπονοούμενο.

'Όμως αύτή τή φορά, ό Ντιμίτρι Νικόλεφ δέν τό άρνήθηκε,

δπως είχε κάνει μέ τή λέξη τού δικαστή. 'Έπειτα άπό μιά μικρή

παύση, άρκέστηκε ν' άπαντήσει:

- Νομίζω ότι σάν έλεύθερος πολίτης, tχω τό δικαίωμα νά

ταξιδεύω όπως μοϋ άρέσει!

- Θαυμάσια προφύλαξη, aπάντησε ό ταγματάρχης, γιά νά

μή σό.ς άναγνωρίσουν μάρτυρες μέ τούς όποίους θά μπορού­

σατε νά έρθετε άντιμέτωπος.

'Άλλο ένα σοβαρό ύπονοούμενο πού έκανε τόν καθηγητή

νά χλωμιάσει.

- Μέ λίγα λόγια, πρόσθεσε ό δικαστής, δέν άρνεϊστε δτι

συνταξιδέψατε μέ τόν Πόχ.

- ·Όχι. ον αuτός πού ταξίδευε μαζί μου στήν aμαξα, ήταν ό Πόχ.

- Αύτό παραείναι βέβαιο, άπάντησε ό ταγματάρχης.

Καί ό κύριος Κέρστορφ έξακολούθησε:

- Τό ταξίδι συνεχίστηκε άπό σταθμό σέ σταθμό, χωρίς

άπρόοπτα. Τό μεσημέρι κάνατε μιά wρα παύση γιά νά φάτε.

·Εσείς, σερβιριστήκατε σέ μιά σκοτεινή κι άπόμερη γωνιά τής

α'ίθουσας, φροντίζοντας πάντα νά μή σάς όναγνωρίσουν. 'Έ­

πειτα, ή όμαξα συνέχισε τό δρόμο της. Ό καιρός ήταν πολύ

όσκημος καί κατά τίς έφτά έγινε τό άτύχημα. 'Ένα δ.λογο

σωριάστηκε κι ή aμαξα άναποδογυρίστηκε.

- Κύριε, τόν διέκοψε ό Νικόλεφ, μοϋ tπιτρέπετε νά σάς ρωτήσω γιά ποιό λόγο μέ άνακρίνετε;

- Γιά χάρη τής δικαιοσύνης, κύριε Νικόλεφ. 'Όταν ό όδηγός

Μπρόκς διαπίστωσε πώς ή aμαξα δέν ήταν σέ κατάσταση νό

φτάσει ώς τόν έπόμενο σταθμό, τό Περνώ, εγινε ή πρόταση νό

περάσετε τή νύχτα σας στό χάνι τού δρόμου. Μάλιστα, έσείς

ύποδείξατε τό χάνι. .. -Πού δέν τό γνώριζα καί όπου, έκεϊνο τό βράδυ. μπήκα γιά

πρώτη φορά.

-'Έστω! Πάντως, είναι βέβαιο δτι προτιμήσατε νό περάσετε

έκεί τή νύχτα σας άντί νό πάτε στό Περνώ μέ τόν όδηγό.

125

- Ναί, προτίμησα νά πάω στό χάνι μαζί μέ τόν συνταξιδιώτη

μου.

- Έσεϊς τόν πείσατε νά σaς άκολουθήσει;

- Δέν τόν επεισα γιά τίποτα, όπάντησε ό Νικόλεφ. ΤΗταν

τραυματισμένος καί δέ θό μπορούσε νό περπατήσει μέχρι τό

Περνώ. '"Ηταν μάλιστα εύτύχημα γι' αύτόν πού βρέθηκε έκείνο

τό χάνι. .. - Μεγάλο εύτύχημα! φώναξε ό ταγματάρχης Βέρντερ πού

δέν κατάφερε νά κρατήσει aλλο τήν ψυχραιμία του.

Ό κύριος Κέρστορφ, μή θέλοντας ν' όφήσει τήν άνάκριση

νά πάρει ~αθεμένο δρόμο, βιάστηκε νά ξαναρχίσει τίς έρωτή­

σεις:

-'Όταν ό όδηγός tφυγε γιά τό Περνώ, έσείς ξεκινήσατε γιά

τό «Σπασμένο Σταυρό»;

- Τό «Σπασμένο Σταυρό»; άπανάλαβε ό Νικόλεφ. Δέν ilξε­

ρα ότι τό χάνι όνομαζόταν ετσι.

- 'Όταν φτάσατε μέ τόν Πόχ, σάς δέχτηκε ό ταβερνιάρης

Κρόφ. Τοϋ ζητήσατε ένα δωμάτιο κι ό Πόχ εκανε τό 'ίδιο. Ό

Κρόφ σάς πρότεινε νά δειπνήσετε, άλλά έσείς δέ δεχτήκατε. ένώ ό Πόχ δέχτηκε.

- Δέν πεινούσα.

- Καί τήν aλλη μέρα φύγατε, χωρίς νά περιμένετε τήν

έπισκευή τής όμαξας. Εiδοποιήσατε καί τόν ταβερνιάρη κι

άνεβήκατε όμέσως στό δωμάτιό σας ... - Μάλιστα. tτσι όκριβώς tγινε. όπάντησε ό καθηγητής

δείχνοντας πώς όλες αύτές οί έρωτήσεις είχαν άρχίσει νά τόν

κουράζουν.

- Τό δωμάτιό σας βρισκόταν στ' όριστερά τής α'ίθουσας

δπου eπιναν όκόμη μερικοί πελάτες τού Κρόφ, καί στό οκρο

τοϋ σπιτιού ... - Δέν ξέοω. κύριε. Σάc έπαναλαιιβάνω ότι έιJηαινα γιά

πρώτη φορά σ' αύτό τό χάνι. Κι δν σκεφτείτε δτι νύχτα εφτασα

καί νύχτα εφυγα ... - Χωρίς νά περιμένετε τήν έπιστροφή τοϋ όδηγού. έπιμένω

σ· aύτό τό σημείο, παρατήρησε ό κύριος Κέρστορφ, χωρις να

126

περιμένετε τόν όδηγό καί τήν έπισκευή τής άμαξας ... ,_ Χωρίς νά τόν περιμένω, δήλωσε ό Νικόλ~, όφοϋ δέν

εμεναν παρά ε'ίκοσι μόνο βέρστια γιό τό Περνώ. - 'Έστω! Αύτό πού είναι βέβαιο, είναι πώς ή ίδέα αύτή σός

ήρθε τό βράδυ καί σεϊς τήν έφαρμόσατε στίς τέσσερις τό

πρωι.

·Ο Ντιμίτρι Νικ όλε φ δέν όπόντησε.

- Τώρα, έξακολούθησε ό κύριος ΚέρΟΊορφ, πρέπει νό σάς

κάνω όλλη μιά έρώτηση.

- Περιμένω, κύριε.

- Ποιός ήταν ό λόγος γιό τό ταξίδι σας, ~να ταξίδι πού

άποφασίστηκε τόσο βιαστικά καί μυστικά;

Στήν έρώτηση αύτή, ό κύριος Νικόλεφ φάνηκε ν' όναστα-

τώνεται.

- Προσωπικές ύποθέσεις, όπόντησε.

- Τί ε'ίδους;

- Δέν εχω κανένα λόγο νά σάς τίς όποκαλύψω.

- 'Ώστε άρνεϊστε νά μιλήσετε;

- Ναί, όρνοϋμαι.

- Μπορείτε τουλάχιστον νά μάς πείτε πού πηγαίνατε φεύ-

γοντας όπ' τή Ρίγα;

- Οϋτε αύτό μπορώ νό σάς ηώ.

- Πληρώσατε είσιτήριο ώς τό Ρέβελ. ·Η δουλειά σας ήταν

στό Ρέβελ;

Καμιά όπάντηση.

- Μοϋ φαίνεται πώς ήταν μάλλον στό Περνώ, όφοϋ φύγατε

χωρίς νά περιμένετε τήν δμαξα. ·Επιμένω: ή δουλειά σας ήταν

στό Περνώ;

Ό Ντιμίτρι Νικόλεφ tπέμεινε στή σιωπή του.

- "Ας συνεχίσουμε, είπε ό δικαστής. Κατό τίς τέσσερις τό

πρωί, σύμφωνα μέ τήν κατάθεση τοϋ πανδοχέα, σηκωθήκατε ... Σηκώθηκε καί κείνος ... 'Όταν βγήκατε άπ' τήν κόμαρο. τυλιγ­μένος ατό πανωφόρι σας καί μέ κατεβασμένη τήν κουκούλα

χαμηλό wστε νό μήν όναγνωρίζεται τό πρόσωπό σας, ό Κρόφ

σάς ρώτησε άν θέλατε τσάι "1 κρασi. .. ·Αρνηθήκατε καί πληρώ-

127

σατε τό λογαριασμό σας ... 'Έπειτα, ό Κρόφ, άφοϋ τράβηξε τίς άμπάρες τής πόρτας, σάς άνοιξε καί σείς άπομακρυνθήκατε

βιαστικά πρός τήν κατεύθυνση τοϋ Περνώ. Είμαι σαφής;

- 'Απόλυτα, κύριε.

- Γιά τελευταία φορά, θέλετε νά μaς άποκαλύψετε τό

σκοπό τοϋ ταξιδιού σας, καί ποϋ πηγαίνατε φεύγοντας άπ' τή

Ρίγα;

-Κύριε Κέρστορφ, είπε τότε ψυχρά ό Ντιμίτρι Νικόλεφ, δέν

ξέρω τί σκοπό εχουν δλες αύτές οί έρωτήσεις καί γιά ποιό

λόγο βρίσκομαι αύτή τή στιγμή στό γραφεϊο σας. 'Ωστόσο,

άπάντησα σέ δσα μπορούσα ν' άπαντήσω ... Είχα δ.λλωστε κάθε δικαίωμα νά μή μιλήσω καί καθόλου. Προσθέτω δτι τό εκανα

μέ δλη μου τήν καλοπιστία. "Αν fιθελα νά κρύψω δτι tκανα

αύτό τό ταξίδι καί τούτο γιά λόγους πού θά άφοροϋσαν μόνο

έμένα, άν fiθελα ν' άρνηθώ δτι ταξίδεψα μέ τήν ταχυδρομική

aμαξα, όν t;θελα ν' άρνηθώ δτι ό συνταξιδιώτης τοϋ κλητήρα

ημουνα έγώ, πώς θά μέ διαψεύδατε, άφοϋ, δπως λέτε, i)μουνα r I Ι tl ' ' t t '

τοσο προσεχτικα σκεπασμενος ωστε να μη μ αναγνωρισει

κανείς;

Πρέπει νά τό τονίσουμε πώς ό Ντιμίτρι Νικόλεφ πρόβαλε

τά έπιχειρήματά του μέ μοναδική αύτοκυριαρχία δπου άχνα­

διακρινόταν κάποια περιφρόνηση. 'Όμως, ή άπάντηση τού

δικαστή τόν ξάφνιασε:

-"Αν ό Πόχ κι ό Μπρόκς δέν κατάλαβαν ποιός είστε, κύριε

Νικόλεφ. ύπάρχει ώστόσο fνας aλλος μάρτυρας πού σάς

άναγνώρισε.

-'Ένας όλλος μάρτυρας;

- Ναί. .. καί δέ θ' άργήσετε ν' άκούσετε τήν κατάθεσή του. Κι ό δικαστής στράφηκε σ' ενα χωροφύλακα καί τού εiπε:

- 'Οδηγήστε έδώ τόν ένωμοτάρχη "Εκ.

Μιό στιγμή άργότερα, ό ένωμοτόρχης έμπαινε ατό γρα­

φείο, χαιρετούσε στρατιωτικό τόν ταγματάρχη καί περίμενε

τίς έρωτήσεις τοϋ κυρίου Κέρστορφ.

- Είστε ό ένωμοτάρχης "Εκ, τού fκτου λόχου; ρώτησε ό

δικαστής.

128 Ό ένωμοτάρχης είπε τά στοιχεία του, έvώ ό Ντιμίτρι

Νικόλεφ τόν κοίταζε σά vά τόv έβλεπε γιά πρώτη φορά.

- Τό βράδυ τής 13ης 'Απριλίου, συνέχισε ό δικαστής,

βρισκόσαστε στό χάνι τού «Σπασμένου Σταυρού)), έτσι δέν τ

ει ναι;

- Μάλισrα, κύριε δικαστά. · Επέστρεφα άπ' τόν ποταμό

Πέpνοβα. Κυνηγούσα εva δpαπέτη πού ώστόσο έξαφανίστηκε

πέφτοντας άνάμεσα aτούς πάγους.

Στήν άπάντηση αύτή, ό Ντιμίτρι Νικόλεφ δέv μπόρεσε νά

συγκρατήσει μιά κίνηση πού ξάφνιασε τόν κύριο Κέρστορφ.

·Ωστόσο, ό δικαστής δέν είπε τίποτα καί ζήτησε άπ' τόν

'Έκ vά έπαναλάβει τήν κατάθεσή του. Ό "Εκ δ.ρχισε τήν άφή­

γησή του άπ' τή στιγμή πού οί δυό ταξιδιώτες εφτασαν στό

χάνι καί τέλειωσε λέγοντας δτι σέ κάποια στιγμή πού ή κου­

κούλα τού άγνωστου άνασηκώθηκε, έκείνος μπόρεσε καί τόv

άναγνώρισε. ΤΗταν ό Ντιμίτρι Νικόλεφ.

- Καί τώρα, τόν άναγνωρίζεις; ρώτησε ό δικαστής.

- Είναι ό κύριος άπό δω.

·Ο καθηγητής πού είχε άκούσει τήν κατάθεση χωρίς νά τή

διακόψει, είπε τότε:

- 'Ο ένωμοτάρχης δέν ε κανε λάθος. 'Ήμουνα ατό χάνι

Μόνο πού δ.ν έκεϊνος μέ πρόσεξε, έγώ δέν τόν πρόσεξα καθό­

λου. 'Άλλωστε, δέν καταλαβαίνω τί χρειαζόταν αύτή ή άντιπα­

ράσταση, άφοϋ άπ' τήν άρχή σάς είπα δτι έκείνη τή νύχτα

βρισκόμουνα ατό ((Σπασμένο Σταυρό)).

- Θά τό μάθετε, κύριε Νικόλεφ, άπόντησε ό δικαστής. Μά

πρώτα, δμως, θά σάς ξαναζητήσω νά μοϋ άποκαλύψετε τό

σκοπό καί τόν προορισμό τοϋ ταξιδιοϋ σας.

- ·Αρνούμαι.

-Ή aρνησή σας είναι σέ βάρος σας!

-Γιατί;

- Διότι έτσι έπιβαρύνετε τή θέση σας!

- Σέ τί πράγμα;

- Στήν κατηγορία δτι τή νύχτα τής 13ης πρός τή 14η 'Απρι-

λίου, στό χάνι τοϋ «Σπασμένου Σταυροϋ)), δολοφονήσατε καί

ληστέψατε τόν Πόχ, κλητήρα τής Τράπεζας Γιοχάουζεν.

- ·Εγώ, δολοφόνος;

129

·Ο Νικόλεφ σηκώθηκε, εσπρωξε πέρα τήν καρέκλα του καί

προχώρησε κατά τήν πόρτα.

- Τό άρνείστε, Ντιμίτρι Νικόλεφ; ρώτησε ό δικαστής.

- ·Υπάρχουν όρισμένα πράγματα πού δέ χρειάζεται νά τ'

άρνηθεϊ κανείς, γιατί δέ στέκουν άπό μόνα τους, άπάντησε ό

Νικόλεφ.

-Προσέξτε!

- Μά έλάτε τώρα! Σοβαρευτείτε!

-Είμαι πολύ σοβαρός!

- Δέ μ' άρέσει νά συζητώ ενα τέτοιο θέμα, κύριε, ε1πε ό κα-

θηγητής μέ άγέρωχο ϋφος, άλλά θά μπορούσα νά μάθω γιατί ή

κατηγορία στρέφεται tνάντια σ' tκεϊνον πού πέρασε τή νύχτα

του στό χάνι μαζί μέ τό θύμα;

- Γιατί, άπάντησε ό Κέρστορφ, στό δωμάτιο τής κάμαρας

βρέθηκαν 'ίχνη πού άποδείχνουν ότι κάποιος τό παραβίασε

aπέξω, καί γιατί ή βέργα ποι) χρειάστηκε γι' αύτή τή δουλειά

βρέθηκε μέσα στήν κάμαρα τού ταξιδιώτη.

- Κι άποκλείεται νά έγινε τό tγκλημα, άφοϋ tφυγα έγώ:

ρώτησε ό Νικόλεφ.

- Θέλετε νά κατηγορήσετε τόν πανδοχέα; Μά δέ βρέθηκε

κανένα στοιχείο tναντίον του.

- Δέ θέλω νά κατηγορήσω κανένα, κύριε Κέρστορφ, άπάν­

τησε άκόμη πιό άγέρωχα ό Νικόλεφ. 'Έχω δμως τό δικαίωμα νό

πώ δτι είμαι ό τελευταίος πού θό μποροϊισε νό κατηγορηθεί

γιά ενα τέτοιο εγκλημα.

- ·Εκτός άπ' τ ή δολοφονία. ύπόρχει καί ή ληστεία. είπε τότε

ό ταγματάρχης Βέρντερ. καί τά χρήματα πού είχε ό Πόχ στό

χαρτοφύλακά του έξαφανίστηκαν ... - Καί γώ τί σχέση έχω;

·Ο δικαστής πετάχτηκε προτοϋ ό Βέρντε ρ nρολόβει ν'

άπαντήσει:

- Ντιμίτρι Νικόλεφ. ρώτησε. θό μάς πείτε πού πήγατε φεύ­

γοντας άπ' τό πανδοχείο:

η; ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΕΣ ΕΓΚΛΗΜΑ

130

-'Όχι! άπάντησε κοφτά ό Νικόλεφ. Κι 6ν νομίζετε δτι πρέ­

πει, συλλάβετέ με!

- 'Όχι, κύριε Νικόλεφ, είπε ό δικαστής άφήνοντας τόν

ταγματάρχη κατάπληκτο, δέ θά σάς συλλάβω! Βέβαια, ύπάρ­

χουν κατηγορίες έναντίον σας, άλλά λαμβάνω ύπ' δψη μου τό

παρελθόν σας καί τό σεβασμό πού σάς ~χει δλη ή πόλη καί σάς

έπιτρέπω νά φύγετε ... Γιά τήν &ρα, είστε έλεύθερος ... 'Ωστό­σο, σάς παρακαλώ νά είστε πάντα στή διάθεση τής δικαιοσύ­

νης!

11

·Η όρyή τού πλftβouc;

Στό μεταξύ, ή πόλη είχε άρχίσει ν' άναστατώνεται.

Οί περισσότεροι κάτοικοι σκέφτονταν πώς, μετά τήν άνό­

κριση, ό καθηγητής θά προφυλακιζόταν κι ή fκπληξή τους

ήταν μεγάλη δταν τόν είδαν νό ξαναγυρίζει έλεύθερος στό σπίτι του.

'Όμως, τό τρομερό νέο εlχε πίά φτάσει παντού. Τώρα, ή

'Ίλκα t;ξεpε τή φοβερή κατηγορίq' πού βάραινε τόν πατέρα

της κι ό Γιάν, ό άδερφός της, τής ε1χε διηγηθεί τό έπεισόδιο

στό Πανεπιστήμιο.

- ·Ο πατέρας μας είναι άθώος' φώναξε ό νέος, καί θά μέ δεί.

κι άπ' τήν άνάnοδη αύτός ό δθλιος Κάρλ.

- Ναί. .. ναί. .. όθώος.άπάντησε ή νέα κοπέλα σηκώνοντας περήφανα τό κεφάλι της, καi κανένας, οϋτε οι έχθροι του, δέ

θά τολμήσουν νά τόν κατηγορήσουν!

Τέτοια ήταν ή γνώμη καί τών στενών φLλων τού σπιτιού,

τοϋ γιατρού 'Άμιν και τού κυριου Ντελαπόρτ, πού fτρεξαν νά

131

συμπαρασταθούν στόν καθηγητή καί τήν οίκογένειά του.

Ή παρουσία τους, τά καλά τους λόγια καί οί ένθαρρυντι­

κές τους κουβέντες άπάλυναν τόν πόνο τών δυό άδερφιών.

Μέ δυσκολία δμως κατάφεραν νά τούς έμποδίσουν νά πάνε

στό γραφείο τοϋ δικαστή.

- 'Όχι, τούς είπε ό γιατρός 'Άμιν, μείνετε έδώ μαζί μας!

Καλύτερα νά περιμένετε! ·Ο Νικ όλε φ θά ξαναγυρίσει δικαιωμέ­

νος!

- Τί χρειάζεται τότε νά περνάς μιά όλάκερη ζωή στήν τιμιό­

τητα. όταν άπ' τή μιά στιγμή στήν aλλη μπορούν νά σέ έπιβα­

ρύνουν μέ τέτοιες κατηγορίες;

- Χρειάζεται, καλό μου παιδί, άπάντησε ό γιατρός. Κι δν ό

'ίδιος ό Ντιμίτρι παραδεχόταν δτι σκότωσε κάποιον, έγώ θ'

άπαντοϋσα δτι τρελάθηκε καί δέν ξέρει τί λέει.

Νά σέ ποιά κατάσταση βρήκε τήν οίκογένειά του καί τούς

φίλους του, ό Ντιμίτρι Νικόλεφ δταν έπέστρεψε στό σπίτι του.

'Όμως, τά πάθη είχαν άρχίσει νά φουντώνουν καί, ατό δρόμο,

είχε άκούσει κάμποσα aσκημα σχόλια γιά λογαριασμό του.

Τ ά παιδιά του σφίγγονταν πάνω του καί κείνος τά γέμιζε

φιλιά. Ό γιατρός 'Άμιν, ό πρόξενος, οί φίλοι του, τοϋ εσφιγγαν

τό χέρι κι εδειξαν μέ τόν τρόπο τους δτι καμιά κατηγορία δέν

θά τούς έκανε ν' άλλάξουν τή γνώμη τους γι' αύτόν.

'Έπειτα, μέσα ατό σαλόνι δπου ήταν όλοι συγκεντρωμένοι,

ένώ κάμποσοι περίεργοι είχαν μαζευτεί έξω άπ' τό σπίτι του, ό

Ντιμίτρι Νικόλεφ διηγήθηκε τί είχε συμβέί στό γραφεϊο τοϋ

δικαστή, χωρίς νά παραλείψει τήν έχθρότητα τοϋ Βέρντερ καί

τά ύπονοούμενά του. ·Η φωνή του ήταν βραχνή καί κοφτή καί

τό βλέμμα του είχε χάσει τή λάμψη του.

Κατάλαβαν δτι είχε άνάγκη νά ξεκουραστεί, νά μείνει μό­

νος, κι 'ίσως άκόμη ~ί νά ριχτεί ατή δουλειά του γιά νό ξεχό-,

σει τή δοκιμασία του, κι οί φίλοι του άποφόσισαν νό φύγουν.

·Ο Γιάν όνέβηκε στήν κάμαρα τή(; άδερφής του κι ό Ντι­μίτρι Νικόλεφ κλείστηκε στό γραφείο του.

Βγαίνοντας ό κύριος Ντελαπόρτ είπε στό γιατρό:

- Τά πνεύματα είναι όναστατωμένα καί παρόλο πού ό Ντιμί-

133

τρι είναι άθώος, πιστεύω πώς ό άληθινός ενοχος πρέπει νά

βρεθεί τό συντομότερο, γιατί τό μίσος τών έχθρών του δέ θά

πάψει νά τόν κυνηγάει!

- Πολύ τό φοβάμαι, άπάντησε ό γιατρός. Πρώτη φορά έπι­

θυμώ τόσο πολύ ν' άνακαλυφτεϊ ό ενοχος ένός έγκλήματος.

Διαφορετικά, οί Γιοχάουζεν θά έκμεταλλευτοϋν δσο μπορούν

αύτή τήν εύκαιρία πού τούς παρουσιάζεται!

..................................... ·········· ...................................................... ········

Φυσικά, ό Γιάν οϋτε πού σκεφτόταν νά ξαναγυρίσει στό

Πανεπιστήμιο. Πώς θά τόν ύποδέχονταν οί συμφοιτητές του,

άκόμη καί κείνοι πού ώς τώρα ήταν φίλοι του; 'Ίσως νά μήν

είχε μείνει κανείς γιά νά τόν ύπερασπίζεται, έκτός άπ' τόν

καλό του Γκοσποντίν, καί πώς θά κατάφερνε νά κρατάει τήν

ψυχραιμία του μπροστά ατά είρωνικά σχόλια τού Κάρλ;

- 'Ά, αύτός ό Κάρλ! tλεγε καί ξανάλεγε στό γιατρό 'Άμιν. Ό

πατέρας μου είναι άθώος! Μά ή άθωότητά του θ' άναγνωριστεϊ

μόνο ον βρεθεί ό άληθιvός ενοχος! 'Όμως, εϊτε άναγνωριστεϊ

ε'ίτε όχι, θά κάνω τόν Κάρλ Γιοχάουζεν νά πληρώσει όκριβά τή

βρισιά του! Καί γιατί νά περιμένω;

Ό γιατρός μόλις πού κατάφερνε νά τόν συγκρατεί:

- Μήν είσαι άνυπόμοvος, Γιάν, τόν συμβούλευε. καί μήν

κάνεις όπερισκεψίες! 'Όταν ερθει ή ίί>ρα. θά ατό πώ μόνος

μου: κάνε τό καθήκον σου!

. Ο Γιάν δμως έπέμενε κι ον δέν ήταν τά παρακάλια τής

άδερφης του, σίγουρα θά είχε ξεσπάσει κι αύτό θά χειροτέ­

ρευε όπωσδήποτε τήν κατάσταση.

Τό βράδυ τής έπιστροφής του στή Ρίγα, επειτα άπ· τήν

άνάκριση, ό Ντιμίτρι Νικόλεφ είχε ρωτήσει ον είχε tρθει κάποιο γράμμα γι' αuτόν.

'Όχι ... ό ταχυδpόμος δέν είχε φέοει παοά τήν έφηuεοίδα

τών σλάβωv.

Τήν έπόμεvη, τήν ίί>ρα τής διανομής, ό καθηγητής, άφή-νοvτας τή δουλειά του, βγήκε νά περιμένει τόν ταχυδρόμο

134

(1tήν πόρτα. Έκεινη τή στιγμή, ή γειτονιά ήταν άκόμη tρημη

καί μόνο μερικοι χωροφύλακες πηγαινοέρχονταν tξω άπ' τό

σπίτι.

Ή 'Ίλκα βγήκε μαζί μέ τόν πατέρα της ατό κατώφλι.

- Περιμένεις τόν ταχυδοόuο: τόν ρώτησε.

- Ναί, άπάντησε ό Νικόλεφ, καί μού φαίνεται πώς άργεί

πολύ σήμερα.

- 'Όχι. καλέ μου πατέρα, είναι άκόμη πολύ νωοίς. σέ

βεβαιώ. Κάνει κpύο. καλύτερα νά μπεϊς υέσα. Πεοιυένεις

νοάuuα:

- Ναί, παιδί μου, άλλά μή μένεις tξω. Άνέβα στήν κάμαρά

σου.

Άπ' τό ϋφος του, θά 'λεγε κανείς, ότι ή παρουσία τής 'Ίλκα

τόν ένοχλοϋσε.

'Εκείνη τή στιγμή, φάνηκε κι ό ταχυδρόμος. Δέν είχε

κανένα γράμμα γιά τόν καθηγητή, καi κείνος δέν μπόρεσε νά

κρύψει τή δυσαρέσκειά του.

Τό βράδυ καί τό aλλο πρωί, ό Νικόλεφ tδειξε πάλι τήν

άνυπομονησία του δταν ό ταχυδρόμος πέρασε tξω άπ' τό σπίτι

χωρίς νά σταματήσει.

·Από ποιόν περίμενε γράμμα ό Ντιμίτρι Νικ όλε φ καί τί

σημασία μπορούσε νά εχει αύτό τό γράμμα γι' αύτόν; Είχε

καμιά σχέση μέ τό μυστηριώδες ταξίδι του μέ τίς τόσο aσκη­

μες συνέπειες γιά δλους;

. Εκείνο τό πρωί, άπό τίς όχτώ ή wpα, ό γιατρός 'Άμιν κι ό κύριος Ντελαπόρτ tφτασαν βιαστικά καί ζήτησαν νά δοϋν τά

δυό άδέρφια. 'Έρχονταν νό είδοποιήσουν πώς ή κηδεία τού

Πόχ θά γινόταν τήν 'ίδια έκείνη μέρα. Φοβοϋνταν δτι ό κόσμος

μπορεί νά tκδηλωνόταν tναντίον τού Νικόλεφ κι 'ίσως νά χρει­

αζόταν νά λάβουν μερικά μέτρα.

'Έτσι, ό γιατρός 'Άμιν συμβούλεψε νό μήν ποϋν τίποτα

στόν Ντιμίτρι Νικόλεφ. Μιά πού κλεινόταν στό γραφείο του καί

δέν κατέβαινε παρά μόνο τήν wρα τοίJ φαγητού. μπορούσε

θαυμάσια νά γλιτώσει άπό πολλές σκοτοϋρες κι 'ίσως καί κινδύ­

νους.

135

Τό γεύμα, δπου ήταν καλεσμένοι κι ό γιατρός μέ τόν κύριο

Ντελαπόρτ, κύλησε χωρίς άπρόοπτα. Δέν είπαν οϋτε λέξη γιά

τήν κηδεία πού θά γινόταν τ' άπόγευμα. 'Ωστόσο, περισσότε­

ρες άπό μιά φορά, aγριες κραυγές εκαναν τούς συνδαιτημό·

ν ες νά τιναχτούν, έκτός άπ' τόν καθηγητή πού δέ φαινόταν ν'

άκούει τίποτα. Μετά τό φαγητό, ό καθηγητής εσφιξε τό χέρι

τών φίλων του κι άνέβηκε στό γραφείο του.

·Ο Γιάν κι ή 'Ίλκα, ό γιατρός κι ό πρόξενος εμειναν στή

σάλα. 'Έξω, ή φασαρία δσο πήγαινε καί δυνάμωνε κι ό κόσμος

όλοένα καί συγκεντpωνόταν tξω άπ' τό σπίτι τοϋ καθηγητή.

Κατά τή μιάμιση, δυνατές φωνές καί κλάματα άνάγγειλαν

πώς ή πομrοΊ πλησίαζε στό στρίψιμο τού δρόμου. Τό σπίτι

άντήχησε. Τότε. ό γιός. ή κόοη καί οί φίλοι τοϋ καθηγητή. τόν

είδαν νά κατεβαίνει στή σάλα.

- Τί συμβαίνει; ρώτησε.

-Πήγαινε έπάνω, Ντιμίτρι, άπάντησε ζωηρά ό γιατρός. Είναι

ή κηδεία τού aμοιρου Πόχ.

- Έκείνου πού δολοφόνησα! είπε ψυχρά ό Νικόλεφ.

-Πήγαινε έπάνω, σέ παρακαλώ!

- Πατέρα! φώναξαν ό Γ ιόν καί ή 'Ίλκα ίκετεύοντάς τον.

Ό Ντιμίτρι Νικόλεφ βρισκόταν σέ άπερίγραπτη ψυχολογι­

κή κατάσταση. Χωρίς ν' άκούσει κανένα, προχώρησε σ' ενα

παράθυρο της α'ίθουσας καί προσπάθησε νά τ' άνοίξει.

-'Όχι! Μήν τό κάνεις αύτό! φώναξε ό γιατρός. Είναι καθαρή

τρέλα!

-Κι δμως, θά τό κάνω!

Καί προτού προλάβουν νά τόν έμποδίσουν, aνοιξε τό πα­

ράθυρο καί στάθηκε στό δνοιγμά του.

Χιλιάδες κραυγές ξέφυγαν άπ' τά στόματα τού πλήθους.

Έκείνη τή στιγμή. ή πομπή εφτανε στό ϋψος τού σπιτιού.

·Η Ζηναiδα Παρενσώφ. πού όλοι λογάριαζαν σά χήρα τού

νεκρού. άκολουθοϋσε τό φέρετρο πού ήταν στολισμένο μέ

λουλούδια καί στεφάνια. 'Έπειτα, tρχονταν οί κύριοι Γιοχάου­

ζεν καί τό προσωπικό τής τράπεζάς τους, μπροστά όπ· τούς

ύπόλοιnους φίλους καί γνωστούς πού είχαν tρθει στήν κηδεία

136

περισσότερο γιά νά περάσουν τήν ίί>ρα τους.

'Η πομττη σταμάτησε εξω άπ' τό σπίτι τού καθηγητή κι

οί κατάρες κι οί aπειλές δυνάμωσαν.

Πραγματικά, aπ' τή στιγμή πού ό Νικόλεφ είχε παρουσια­

στεί ατό παράθυρο, τό πλήθος είχε άρχίσει νά ούρλιάζει:

«Θάνατος στό δολοφόνο! Θάνατος aτό δολοφόνο!»

·Εκείνος, μέ τά χέρια σταυρωμένα, τό κεφάλι άνασηκωμέ­

νο περήφανα, aκίνητος σάν τό aγαλμα της περιφρόνησης, δέν

εβγαζε aχνα. Τά παιδιά του, ό γιατρός κι ό κύριος Ντελαπόρτ

πού δέν είχαν καταφέρει νά τόν σταματήσουν, στέκονταν

τώρα πλάι του.

Στό μεταξύ. ή πομπή συνέχισε τήν πορεία της. Οί φωνές

διπλασιάστηκαν. Οί πιό έξαγριωμένοι δέ δίστασαν νά όρμή­

σουν πάνω στήν πόρτα τού καθηγητή καί ν' άρχίσουν νά τή

χτυπούν.

Ό συνταγματάρχης, ό ταγματάρχης κι οί χωροφύλακες

ετρεξαν νά τούς σταματήσουν. 'Όμως, κατάλαβαν δτι γιά νά

σώσουν τή ζωή τού Νικόλεφ θά 'πρεπε νά τόν συλλάβουν,

aλλά καί πάλι ύπήρχε ό φόβος νά τόν λιντσάρουν καθώς θά

πέρναγε άνάμεσα άπ' τόν κόσμο.

·Ο κόσμος δ σο πήγαινε κι άγρίευε, ή άστυνομία ήταν άνί­

κανη νά τόν σταματήσει καί δέ θ' άργοϋσαν νά σπάσουν τήν

πόρτα καί νά μποϋν στό σπίτι, δταν ένας δντρας όρμησε πάνω

στό πλήθος, εφτασε στό κεφαλόσκαλο καί στάθηκε μπροστά

στήν πόρτα.

- Σταματήστε! φώναξε κι δλοι σώπασαν.

Τραβήχτηκαν πίσω καί κάρφωσαν τά μάτια τους πάνω του.

Τότε, ό Φράνκ Γιοχάουζεν τόν πλησίασε καί τόν ρώτησε:

- Μά ποιός είσαι;

- Ναί! Ποιός είσαι:

- Είμαι ενας κατάδικος πού ό Ντιμίτρι Νικόλεφ θέλησε νά

σώσει θυσιάζοντας τήν τιμή του καί πού έρχεται τώρα νά τόν

σώσει θυσιάζοντας τήν 'ίδια του τή ζωή.

- Καί πως όνομάζεσαι;ρώτησε ό συνταγματάρχης.

- Βλαντιμίρ Γιάνωφ!

137

12

Βλαντιμiρ Γιάνωφ

Ναί, ό Βλαντιμίρ Γιάνωφ κι ό τόσο γνωστός μας δραπέτης,

πού τίς περιπέτειές του παρακολουθήσαμε στήν άρχή, ήταν τό

'ίδιο πρόσωπο.

Μετά άπό τέσσερα χρόνια σκληρής δουλειάς στά όρυχεία

τής Σιβηρίας, είχε δραπετεύσει κι είχε διασχίσει τίς άπέραντες

στέπες τής ρωσικής αύτοκρατορίας. Τελικά, είχε φτάσει στό

Περνώ, όπου θά προσπαθούσε νά μπαρκάρει γιά τή Γαλλία η

τήν 'Αγγλία.

· Εκεϊ είχε κρυφτεί, μετά τή βουτιά του άνάμεσα στούς πάγους τοϋ Πέρνοβα. καί περίμενε τό πρώτο καράβι πού θά

τόν δεχόταν σάν έπιβάτη.

Φτάνοντας στό Περνώ, ό Βλαντιμίρ Γιάνωφ δέν είχε οϋτε

καπίκι. 'Έτσι, εγραψε στόν Ντιμίτρι Νικόλεφ καί τόν παρακάλε­

σε νά τόν συναντήσει καί νά τοϋ παραδώσει τά χρήματα πού

τοϋ είχε εμπιστευτεί ό πατέρας του.

Κι όν ό Νικόλεφ δέν είπε λέξη γιά τό ταξίδι του οϋτε

στούς φίλους του μά οϋτε καί στήν κόρη του, ήταν γιατί fiθελε

πρώτα νά βεβαιωθεί γιά τήν παρουσία τού Βλαντιμίρ στό Περ­

νώ. Άλλά γιατί καί στήν έπιστροφή του δέν είχε μιλήσει; Γιατί

ό Γιάνωφ τόν είχε όρκίσει νά μήν πεί τίποτα στήν 'Ίλκα, ον δέ

λάβαινε πρώτα ενα γράμμα πού θά τόν διαβεβαίωνε δτι ό

δραπέτης ήταν πιά άσφαλής σέ κάποια χώρα τοϋ έξωτερικοϋ.

·Όταν ό Ντιμίτρι Νικόλεφ εφυγε aπ· τό χάνι τού ccΣπασμέ­

νου Σταυροϋ)), ήταν όκόμη σκοτάδι. Έλπίζοντας πώς δέν θά

τόν πρόσεχε κανείς, πήρε τό δρόμο γιά τό Περνώ πού tκείνη

139

τήν ίί>ρα ήταν fρημος. 'Έπειτα άπό μιά θιαστική πορεία δυό

ώρών. έφτασε στό Περνώ καί πήγε ατό ξενοδοχείο δ που είχε

καταλύσει ό Βλαντιμίρ μέ ψεύτικο όνομα.

Τί χαρά καί γιά τούς δυό νά συναντηθούν tπειτα άπό μιά

τόσο μεγάλη άπουσία, έπειτα άπό τόσες δοκιμασίες καί τό­

σους κινδύνους; ΤΗταν σάν ενας πατέρας νά ξανάβρισκε τό γιό

του. Ό Νικόλεφ έδωσε στόν Βλαντιμίρ τό πορτοφόλι μέ δλη

τήν περιουσία τού Γιάν Γιάνωφ καί. θέλοντας νά βρίσκεται

έκεί όταν θά μnαρκάριζε, έμεινε δυό μέρες μαζί του. 'Όμως, ή

άναχώρηση τού πλοίου καθυστερούσε κι ό Ντιμίτρι άναγκά­

στηκε νά ξαναφύγει γιά τή Ρίγα.

·Ο Νικόλεφ aποχαιρέτισε τόν Βλαντιμίρ, fφυγε άπ' τό

Περνώ κι έφτασε στή Ρίγα τή νύχτα τής 16ης πρός τή 17η,

χωρίς νά ύποψιάζεται τήν τρομερή κατηγορία πού βάραινε

πάνω του.

Τώρα πιά, όλοι ήξεραν ποιός ήταν αύτός ό κατάδικος καί

γιατί είχε έρθει στή Ρίγα. Μόλις δνοιξε ή πόρτα τοϋ σπιτιού, ό

Βλαντιμίρ έπεσε στήν άγκαλιά τοϋ Ντιμίτρι Νικόλεφ, έσφιξε

πάνω του τήν aρραβωνιαστικιά του, φίλησε τόν Γιάν, χαιρέτισε

δσους τού δπλωσαν τό χέρι και, μπροστά στό συνταγματάρχη

καί τόν ταγματάρχη Βέρντερ πού τόν ε1χαν άκολουθήσει.

δήλωσε:

- Στό Περνώ. δταν έμαθα γιά ποιό φριχτό έγκλημα κατηγο­

ρούσαν τόν Νικόλεφ καί διάβασα στίς έφημερίδες δτι άρνιόταν

ν· άποκαλύψει τό σκοπό τού ταξιδιού του παρόλο πού έτσι θ·

άπόδειχνε τήν άθωότητά του. είδα ποιό ήταν τό καθήκον μου

καί νά 'μαι! Αύτό πού θέλησες νά κάνεις γιά μένα. Ντιμίτρι

Νικόλεφ, δεύτερε πατέρα μου. θό τό κάνω καί γώ γ ιό σένα.

- Δέν έκανες καθόλου καλά, Βλαντιμίρ, καθόλου καλό!

Είμαι άθώος. δέν είχα τίποτα νό φοβηθώ καί ή όθωότητό μου

δέ e· άργοϋσε ν· όναγνωριστεί. - Καλά δέν έκανα. 'Ίλκα; ρώτησε ό Βλαντιμίρ.

- Μήν άπαντός. παιδί μου. εiπε ό Νικόλεφ, δέν μπορείς ν·

άποφασίσεις άνάμεσα στόν πατέρα σου καί τόν άρραβωνιa­

στικό σου! Βλαντιμίρ. σ· έκτιμώ βaθιό γι' αύτό πού έκανες.

141

άλλά καί σέ κατηγορώ! Μέ λιγη περισσότερη λογική, θό κατα­

λά6αινες ότι τό φρονιμότερο ήταν νά βρεθείς κάπου άσφαλής.

·Από κεί, θά μοϋ tγραφες, καί μόλις λόβαινα τό γράμμα σου,

θά μιλούσα, θά φανέρωνα τό σκοπό τού ταξιδιού μου ... Δέ μπορούσες νά περιμένεις λίγο;

- Πατέρα μου, είπε τότε ή 'Ίλκα μέ σταθερή φωνή, θέλω νά

δώσω τήν άπάντησή μου. 'Ό,τι κι ον συμβεί, ό Βλαντιμίρ φέρ­

θηκε πολύ σωστά καί θά τόν εύγνωμονώ ο' δλη μου τή ζωή.

- Εύχαριστώ. 'Ίλκα. εύχαριστώ! φώναξε ό Βλαντιμίρ.

Τώρα πιά, ή άθώωση τού Ντιμίτρι Νικόλεφ, δέν θ' άργοϋοε.

Τό νέο είχε διαδοθεί άμέσως. 'Ωστόσο, οί κύριοι Γιοχάουζεν

έξακολουθοϋσαν ν' άμφιβάλλουν, κι ό ταγματάρχης Βέρντερ

είδε μέ δυσαρέσκεια ενα Σλάβο νά γλιτώνει άπ' τίς κατηγο­

ρίες, καί δέ θ' άργήσουμε νά διαπιστώσουμε καί μόνοι μας δτι

δέν θά κατάθεταν τόσο εϋκολα τά δπλα. Ή κοινή γνώμη, δμως.

είχε καθησυχάσει. Κανένας δέν άπειλοϋσε πιά νά έπιτεθεί οτό

σπίτι τού Νικόλεφ κι οί χωροφύλακες επαψαν νά τό φρουρούν.

'Έμενε ή περίπτωση τοϋ Βλαντιμίρ Γιάνωφ. Παρόλα δσα

είχε κάνει γιά νά γλιτώσει τόν Νικόλεφ άπ' τή φριχτή κατηγο­

ρία, έξακολουθοϋσε πάντα νά είναι ενας πολιτικός κατάδικος

πού είχε δραπετεύσει.

'Έτσι, ό συνταγματάρχης Ραγκένωφ τού είπε μέ φωνή

καλοσυνάτη:

- Βλαντιμίρ Γιάνωφ, είστε tνας δραπέτης καί ε1μαι ύποχρε­

ωμένος νά τό όναφέρω στόν κυβερνήτη. Θά πάω άμέοως νά

βρώ τόν στρατηγό Γκόρκο. 'Όμως, στό μεταξύ, δέν tχω καμιά

άντίρρηση νά μέ περιμένετε έδώ, ον φυσικά μού δώσετε τό

λόγο τής τιμής σας ότι δέ θά ξαναφύγετε.

- Σάς τόν δίνω. συνταγματάρχα! άπάντηοε ό Βλαντιμίρ.

Δέν ύπάρχουν λόγια γιά νά περιγράψει κανείς τή σκηνή

πού έπακολούθησε όνόμεσα στόν Βλαντιμiρ καί τήν οικογέ­

νεια Νικόλεφ. γιατί ό γιατρός 'Άμιν καi οί ολλοι φίλοι τους

είχαν φύγει. Είχαν πολύ καιρό νά ζήσουν τόση εύτυχία. Γελού­

σαν, μιλούσαν κι έκαναν καί σχέδια γιά τό μέλλον. Ξεχνούσαν

τήv κατάσταση τού Γιόνωφ, τήν καταδίκη πού τόν κυνηγούσε.

142 τίς συνέπειες τής φυγής του, και τόν συνταγματάρχη πού σt

λίγο θά ξαναρχόταν μέ τις tντολές τού κυβερνήτη.

Πραγματικά. έπειτα όπό μιό ώρα ξαναφάνηκε και εlnε στόν

Βλαντιμίρ:

- Ό στ(Χiτηγός Γκόρκο διάταξε νό παρουσιαστείς στό

φρούριο τής Ρίγας καί νό περιμένεις τή διαταγή πού θά στεί­

λει τό Πtτερσμπουργκ.

- Είμαι έτοιμος νά ύπακούσω. άπάντησε ό Βλαντιμίρ. ·Αντίο

πατέρα μου. είπε στόν Νικόλεφ, άντίο όδερφέ μου. ε1πε στόν

Γιάν. καί. σφίγγοντας τό χέpι τής ~Ιλκα: άντίο. άδεpφή μου.

- ~Οχι όδερφή σου. γυναίκα σου! τού άπάντησε tκείνη.

WΕτσι. χωρίστηκαν. Γιά πόσον καιρό;

Άπ· τή στιγμή tκείνη. τό έξαιρετικό ένδιαφέρον πού

παρουσίαζε αύτή ή ύπόθεση μετατοπίστηκε aτόν δραπέτη πού

δέν είχε διστάσει νά θυσιάσει τήν έλευθερία του. κι ϊσως και

τή ζωή του. μιά πού είχε καταδικαστεί γιά πολιτικό άδίκημα.

'Όποια κι όν ήταν ή γνώμη τού Ντιμίτρι Νικόλεψ. η στάση τού

Βλαντιμίρ ήταν άξιοθαύμαστη. · Ομως. τώρα. ποιά θό ήταν ή άπόφαση τού Αύτοκράτορα: Ό δραπέτης θά ξαναγυρνούσε

στά βάθη τής άνατολικής Σιβηρίας άπ' δπου είχε ξεφύγει με

τόσα βάσανα καί τόσους κινδύνους; Κι ή άρραβωνιαστικιά του.

μετά τήν εύτυχία νά τόν ξαναδεί, θά τόν ξανάχανε γιά πάντα:

·Ωστόσο. θό ήταν λάθος νά πίστευε κανείς πώς αύτή η

ξαφνική κι άπροσδόκητη έπέμβαση τού Βλαντιμίρ Γιάνωφ θά

σήμαινε γιό όλους τήν όθωότητα τού Ντιμίτρι Νικόλεφ. Στήν

πόλη τής ΡίΎQς πού ήταν γεμάτη γερμανούς. δέν μπορούσε νό

συμβεί κάτι τέτοιο .. Ιδιαίτερα, οι άνώτερες τάξεις δέν άνέχον­ταν νά βλέπουν ν' όθωώνεται αύτός ό σλόβος καθηγητής.

Κι ό Φpάνκ Γιοχάουζεν συνόψιζε μέ μερικό λόγια τή γνώμη

τών όμοίων του. έκείνων πού δέν ftθελaν ν· άφήσοuν ττ1 λεία

τους νό τούς ξεφύγει:

- Ναί. βέβαια. τώρα ξέρουμε τούς λόγους τού ταξιδιού τού

Ντιμίτρι Νικόλεφ ... Πήγαινε νό συναντήσει τόν Γιάνωφ στο

Περνώ. tστω! 'Όταν fφυγε άn· τό χόνι στις τέσσερις τό nρωι.

ήταν γιό να φτάσει γρηγορότερα στό Περνώ. tστω' Ομως.

143

πέρασε τή νύχτα του «Σπασμένο Σταυρό», νai fι δχι; Ό Πόχ

δολοφονήθηκε τήν 'ίδια έκείνη νύχτα, ατό '(διο χάνι, ναί fι δχι;

Κι ό δολοφόνος μπορεί νά είναι άλλος άπ' τόν ταξιδιώτη πού

κοιμήθηκε στήν κάμαρα δπου βρέθηκε ή βέργα; Κι ό ταξιδιώ­

της αύτός ήταν ό Ντιμίτρι Νικόλεφ, ναί η δχι;

Αύτή ήταν ή aποψη τού κυρίου Γιοχάουζεν. 'Όμως, ό

συνταγματάρχης Ραγκένωφ είχε πολύ διαφοοετική γνώμη κι

αύτό φαίνεται άπό μιά συζήτηση πού εκανε μέ τόν ταγματάpχη

Βέρντε ρ.

- Βλέπετε, ταγματάρχα, ελεγε, εlναι κάπως άπίθανο ό Νικό­

λεφ νά βγήκε άπ' τό δωμάτιό του γιά νά μπεϊ άπ' τό παράθυρο

σ' έκείνο τοϋ Πόχ ... - Καί τά 'ίχνη πού βρήκαμε; ρώτησε ό ταγματάρχης.

- Τά 'ίχνη; Μά δέν ξέρουμε άν ήταν πρόσφατα ... Αύτό τό χάνι βρίσκεται άπομονωμένο ... Δέν άποκλείεται νά μπήκε κά­ποιος άλλος άπέξω, ε'ίτε έκείνη τή νύχτα, ε'ίτε κάποια άλλη.

- Θά παρατηρήσω, συνταγματάρχα μου, δτι ό δολοφόνος

θά 'πρεπε νά f}ξερε άπό πρίν πώς ύπήρχαν χρήματα κι ό

Νικόλεφ δέν τό άγνοούσε.

- 'Όμως, δέν τό άγνοούσαν κι ενα σωρό άλλοι, άπάντησε

ζωηρά ό συντανuατάpχης Ραγκένωφ. άφού ό Πόχ είχε τήν ά­

προνοησία νά φλυαpεί άπό δώ κι άπό κεί νιά τό περιεχόμενο

τού χαρτοφύλακά του ... Φυσικά, τό έπιχείρημα αύτό είχε τήν άξία του. Οί ύποψίες

είχαν πάψει νά βαρύνουν άποκλειστικά τόν Ντιμίτpι Νικόλεφ.

'Ωστόσο, ό ταγματάρχης δέν ήθελε νά τό παραδεχτεί κι

έπέμενε στήν ένοχή τού Νικόλεφ.

- Κι έγώ έπιμένω, όπόντησε ό συνταγματάρχης, πώς οί

Γερμανοί είναι πόντο Γερμανοί.

- 'Όπως κι ol Σλάβοι είναι πάντα Σλάβοι, άπάντησε ό ταγ­ματάρχης.

- Γι' αύτό, δς άφήσουμε τόν δικαστή Κέρστορφ νό συνεχί­

σει τήν έρευνά του, είπε τελειώνοντας ό συνταγματάρχης

Ραγκένωφ. 'Όταν ή όνάκριση θά εχει κλείσει όpιστικό. τότε θά

είναι ή wρα νά συζητήσουμε τά ύπέρ κaί τό κατά.

,. Χωρίς νό έπηρεάζεται όπ' τά πολιτικά πάθη, ό δικαστής

έρευνοϋσε μt κάθε προσοχή τήν ύπόθεση. Τώρα fιξερε αύτό

πού ό καθηγητής εiχε όρνηθεί νά τού άποκαλύψει: τούς λό­

γους τού ταξιδιού του, κι αύτό ήταν κάτι πού δικαιολογούσε

τήν άρνησή του νά τόν θεωρήσει fνοχο. 'Όμως, τότε, ποιος

ήταν ό δολοφόνος;

Ό άμαξάς Μπρόκς άνακρίθηκε πολλές φορές. 'Ήξερε τήν

άποστολή τού Πόχ καλύτερα άπό κάθε άλλον καί γνώριζε πόσο

μεγάλο ήταν τό ποσό πού κουβαλούσε μαζί του. 'Όμως, δέν

ύπήρχε κανένα στοιχείο πού νά τόν ένοχοποιεί. Μετά τό άτύ­

χημα, εlχε φύγει γιά τό Περνώ κι είχε περάσει τή νύχτα του

tκεί.

Οί πιθανοί ένοχοι ήταν μόνο δύο: ό ταβερνιάρης κι ό

Ντιμίτρι Νικόλεφ.

Μετά τό έγκλημα, ό Κρόφ δέν είχε κουνήσει άπ' τό χάνι

του καί κάθε τόσο τόν καλούσαν γιά άνάκριση. Τίποτα δεν

έδειχνε νά τόν ένοχοποιεί, οϋτε στή στάση του, άλλά καί ούτε

στίς άπαντήσεις του. Κι άν ήταν κατηγορηματικός ο' ένα ση­

μείο, ήταν στό δτι ό δολοφόνος δέν μπορούσε νά είναι aλλος

άπ' τόν Ντιμίτρι Νικόλεφ.

- Καί δέν aκουσες κανένα θόρυβο τή νύχτα; τόν ρωτούσε ό

δικαστής.

-Κανένα.

- Κι δμως, ένα παράθυρο άνοίχτηκε, κι ένα δεύτερο παρα-

βιάστηκε ... - Τό δωμάτιό μου είναι στήν αύλή. όπαντούσε ό Κοόφ. καί

τά δυό παράθυρα βλέπουν στό μεγάλο δρόμο ... Κοιμόμουνα βαθιά ... 'Άλλωστε, τή νύχτα έκείνη ό καιρός ήταν πολύ όσκη.­μος καί ή καταιγίδα σκέπαζε δλους τούς θορύβους .

............................................................................................................ Τέσσερις μέρες είχαν περάσει όπό τότε πού ό Βλαντιμίρ

Γιάνωφ είχε κλειστεί στό φρούριο τής Ρίγος.

Σύμφωνα μέ τίς tντολές τού κυβερνήτη, ό φυλακισμένος

10/ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΕΣ ΕΓΚΛΗΜΑ

1.eβ

είχε ένα δικό του ι ξεχωριστό δωμάτιο, κι όλοι τού φέρονταν

όπως ταίριαζε στήν ήρωική του πράξη.

Ό Ντιμίτρι Νικόλεφ, πού ή ύγεία του είχε κλονιστεί άπ' τίς

τόσες δοκιμασίες, δέν μπόρεσε νά τόν έπισκεφτεί όπως θά τό

έπιθυμοϋσε, μιά πού τό έπισκεπτήριο ήταν έλεύθερο. Κάθε

uέρα. ό Γιάν καί ή 'Ίλκα παρουσιάζονταν ατό φρούριο καί ένας

φύλακας τούς όδηγοϋσε στόν κρατούμενο. Κουβέντιαζαν κι

έκαναν σχέδια γιά τό μέλλον. Ναί, σχέδια γιά τό μέλλον, γιατί

όλοι έλπιζαν στή μεγαλοψυχία τοu αύτοκράτορα. Ή μεγαλειό­

τητά του δέ θά έμενε άσυγκίνητη μπροστά στό δράμα αύτής

τής οίκογένειας. Κι ον ό Βλαντιμίρ έπαιρνε τήν αύτοκρατορική

χάρη, ό γάμος τών δυό αύτών νέων πού άγαπιούνταν θά

μπορούσε νά γίνει σέ μερικές βδομάδες.

Στίς 2ι: τοϋ Άπpίλη. άφοϋ άποχαιρέτισε τόν Γιάνωφ καί

τούς δικούς του, ό Γιάν έφυγε άπ' τή Ρίγα γιά νά ξαναγυρίσει

στό Ντόρπατ. Πρίν φύγει, τόν είχαν άποκαλέσει ccγιό τού φο­

νιά>> ι καί τώρα ξαναγύριζε μέ τό μέτωπο ψηλά.

Οί φίλοι του. κι ίδιαίτερα ό Γκοσποντίν. τόν ύποδέχτηκαν

μ' όλη τή θέρμη καί τόν ένθουσιασμό πού τού οξιζαν. 'Αντίθε­

τα. ό Κάρλ Γιοχάουζεν κι οί δικοί του δέν έκαναν καμιά

προσπάθεια νά κρύψουν τήν άπογοήτευσή τους. 'Έτσι. ή τελι­

κή ρήξη δέν όργησε νά έρθει. Ό Γιάν ζήτησε ίκανοποίηση άπ'

τόν Κάρλ καί τούς φίλους του κι δταν ό Κάρλ άρνήθηκε νά

χτυπηθεί μαζί του, ό Γιάν τόν χαστούκισε. Ή μονομαχία, πού

ήταν πιά άναπόφευκτη. έγινε, κι ό Κάρλ Γιοχάουζεν πληγώθη­

κε βαριά.

Στό μεταξύ. πέντε μέρες άργότερα, έφτανε άπ' τό Πέτερσ­

μπουργκ ή άπάντηση σχετικά μέ τόν Βλαντιμίρ Γιάνωφ.

Είχαν κάθε δίκιο νά πιστεύουν στή μεγαλοψυχία τού αύτο­

κράτορα. Ό κατάδικος έπαιρνε χάρη κι άφηνόταν έλεύθερος

148

13

Ή Δεύτερη Άνόκριση

'Η χάρη τού Βλαντιμίρ Γιάνωφ €κανε μεγάλη έντύπωση,

όχι μόνο στή Ρίγα, άλλά σ' δλες τίς έπαρχίες τής Βαλτικής. Ή

χειρονομία τής κυβέρνησης χαρακτηρίστηκε σάν ενδειξη εϋ­

νοιας γιά τίς άντιγερμανικές τάσεις. ·Η έργατική τάξη, τή χει­

ροκρότησε άνεπιφύλαχτα. ·Ωστόσο, ή άριστοκρατία κι ή όστική

τάξη κατηγόοησαν έντονα τήν αύτοκpατοοική έπιείκεια. θεω­

ρώντας την σάν κάλυψη καί γιά τόν 'ίδιο τόν Ντιμίτρι Νικόλεφ.

·Ο Βλαντιμίρ Γιάνωφ έφυγε όπ' τό φρούριο τής Ρίγας

συνοδευόμενος άπ' τόν συνταγματάρχη Ραγκένωφ πού είχε

έρθει νά τού άναγγείλει τήν αύτοκρατορική άπόφαση. Πήγε

άμέσως ατό σπίτι των Νικόλεφ καί, καθώς ή ε'ίδηση είχε μείνει

μυστική, ό Ντιμίτρι καί ή 'Ίλκα τήν πληροφορήθηκαν όπ' τό 'ίδιο

του τό στόμα.

Σχεδόν άμέσως €φτασαν κι ό γιατρός 'Άμιν κι ό κύριος

Ντελαπόρτ καί μερικοί άλλοι φίλοι τού σπιτιού. Ποιός δδειαζε

τώρα νά σκεφτεί τίς κατηγορίες πού είχαν βαρύνει τόν καθη­

γητή;

Ό Ντιμίτρι Νικόλεφ, μέ τήν καρδιά τυραννισμένη, καί τό

πρόσωπο χλωμό άπ' τίς συγκινήσεις, δέν μπόρεσε νό πεί οϋτε

λέξη. Χαμογελούσε θλιμμένα.

Τό βράδυ, τήν καθορισμένη wρα γιά τό τσάι, οί πιό στενοί

φίλοι του Βλαντιμίρ καί των Νικόλεφ συγκεντρώθηκαν στό

σαλόνι τού καθηγητή. 'Εκείνη τήν wρα διάλεξε καί ή 'Ίλκα γιά

νά πεϊ aτόν άγαπημένο της:

- Βλαντιμίρ, δποτε θελήσεις. θά γίνω γυναίκα σου!

149

Ό γάμος όρίστηκε νά γίνει σέ tξι βδομάδες άπό κείνη τή

μέρα, κι ό Βλαντιμίρ έγκαταστάθηκε σ' ενα δωμάτιο στό

ίσόγειο. Ή περιουσία τών δυό άρραβωνιασμένων ήταν γνωστή.

·Η 'Ίλκα δέν είχε τίποτα καί μέχρι τότε ό Ντιμίτρι δέν είχε

μιλήσει σέ κανένα γιά τό χρέος του στούς Γιοχάουζεν. 'Εξοι­

κονομώντας ό,τι μπορούσε, είχε πληρώσει ενα μέρος τοϋ χρέ­

ους καί πίστευε πώς θά κατάφερνε νά ξεπλήρωνε καί τό

ύπόλοιπο. Νά γιατί δέν είχε φανερώσει στά παιδιά του πώς ή

τελευταία προθεσμία tληγε σέ δεκαπέντε μέρες. 'Όμως, τώρα,

δέν μπορούσε νά σωπάσει aλλο .. Ο Βλαντιμίρ έπρεπε νά μάθει τήν άλήθεια. 'Άλλωστε, αύτή ή πικρή άλήθεια δέ θ' aλλαζε

καθόλου τά αίσθήματά του γιά τήν 'Ίλκα.

Άπ' τήν πλευρά του, ό Βλαντιμίρ κουβέντιαζε συχνά μέ τό

νιατpό 'Άuιν γιά τή δύσκολη κατάσταση τού Νικόλεφ. δ σο τό

tγκλημα δέ θά είχε διαλευκανθεϊ. Καταλάβαιναν πώς ό μόνος

τρόπος γιά νά κλείσει τό στόμα των Γιοχάουζεν καί των όπα­

δών τους, θά ήταν δχι μόνο ή σύλληψη τού δολοφόνου άλλά

καί ή δίκη καί ή καταδίκη του. Κι ένω ό 'ίδιος ό Ντιμίτρι

Νικόλεφ φαινόταν νά μήν άσχολείται πιά μ' αύτή τήν ύπόθεση,

οί φίλοι του δέν επαυαν νά βοηθούν τήν άνάκριση συγκεν­

τρώνοντας όσες πληροφορίες μπορούσαν, άπό δω κι άπό κεί.

'Άλλωστε, κατηγόρησαν τόσο εντονα τόν ταβερνιάρη πού,

~άτω άπ' τήv rτίεση τής κοινής γνώuης. ό κύοιος Κέοστοοr.ο κι

ό συνταγuατάοχης Ραγκένωφ άποφάσισαν νά κάνουν uιά δεύ­

τεοη εοευνα ατό χάνι τού «Σπασμένου Σταυοοϋ".

Ή έοευνα αύτή θά γινόταν στίς 5 τοϋ Μάη. Ό δικαστής Κέρστορφ, ό ταγματάρχης Βέρντερ κι ό ένω­

μοτάρχης "Εκ πού ξεκίνησαν άπ' τήν προηγούμενη, έφτασαν

στό χάνι νωρίς τό πρωί.

Οί χωροφύλακες πού είχαν μείνει γιό νά προσέχουν τό

σπίτι δέν είχαν ν· άναφέρουν τίποτα νεώτερο.

Ό Κρόφ πού είχε είδοποιηθεϊ γιό τήν έπίσκεψη τών άρ­

χων, βιάστηκε νά τεθεί στή διάθεσή τους.

- Κύριε δικαστή. είπε, ξέρω πολύ καλό δτι θέλουν νό μέ

μπλέξουν σ' αύτή τήν ύπόθεση ... 'Όμως. αύτή τή φορά. πι-

150

στεύω ότι θά φύγετε σίγουρος γιά τήν άθωότητά μου!

- Θά δούμε, aπάντησε ό κύριος Κέρστορφ. "Ας άρχίσοuμε ... - Άπ' τό δωμάτιο τοϋ ταξιδιώτη; ρώτησε ό Κρόφ.

-'Όχι, aπάντησε ό δικαστής.

- Σκοπεύετε νά έρευνήσετε όλόκληρο τό σπίτι; ρώτησε ό

ταγματάρχης Βέρντερ.

- Μάλιστα, ταγματάρχα.

- Νομίζω, κύριε Κέρστορφ, πώς, όν υπαρχει κάποιο στοι-

χείο, σίγουρα θά βρεθεϊ μέσα στό δωμάτιο πού κράτησε ό

Ντιμίτρι Νικόλεφ . . Η παρατήρηση αuτή έδειχνε ότι ό ταγματάρχης πίστευε

στήν ένοχή τοϋ καθηγητή ένω aντίθετα δέν υποψιαζόταν

καθόλου τόν ταβερνιάρη.

- Όδήγησέ μας έκεϊ, πρόσταξε ό δικαστής τόν ταβερνιάρη.

Πρώτα τό δωμάτιο κι έπειτα όλόκληρο τό σπίτι έρευνήθη­

καν προσεχτικά άπ' τό δικαστή καί τόν ταγματάρχη. Μετά,

ήρθε ή σειρά τοϋ κήπου. 'Ίσως ό Κρόφ νά είχε θάψει κάπου τά

χρήματα τής ληστείας, όν τήν είχε κάνει, πράγμα πού έπρεπε

ν' άποδειχτεϊ όπωσδήποτε.

Οί έρευνες aποδείχτηκαν aκαρπες. Σέ μετρητά, ό ταβερ­

νιάρης δέν είχε παρά μιά έκατοστή χαρτονομίσματα των ε'ίκοσι

πέντε, δέκα, πέντε, τριών καί ένός ρουβλιού, δηλαδή ένα ποσό

πολύ μικρότερο aπό κεϊνο πού περιείχε ό χαρτοφύλακας τού

τραπεζιτικού.

Τότε, ό ταγματάρχης Βέρντερ, παίρνοντας παράμερα τόν

δικαστή, τού είπε:

- Μήν ξεχνάτε, κύριε Κέρστορφ, δτι άπ' τήν ήμέρα τού

έγκλήματος, ό Κρόφ δέν έφυγε οϋτε στιγμή άπ' τό χάνι.

- Τό ξέρω, άπάντησε ό κύριος Κέρστορφ, άλλά προτού

έρθουν οί χωροφύλακες καί μετά τήν άναχώρηση τοϋ Νικόλεφ,

ό Κρόφ έμεινε κάμποσες ώρες μόνος.

- Μά, έπιτέλους, κύριε Κtρστορφ, όφού δέ βρήκαμε τίποτα

τό ένοχοποιητικό.

- Ναί, δέ βρήκαμε, άλλά ή έρευνα δέν τέλειωσε όκόμη.

'Έχετε τά κλειδιά τών δυό δωματίων, ταγματόρχα;

151

- Μάλιστα, κύριε Κέρστορφ.

Πραγματικά, τά κλειδιά είχαν κατατεθεί ατό aστυνομικό

τμήμα κι ό ταγματάρχης Βέρντερ τά έβγαλε aπ· τήv τσέπη

του.

Σέ λίγο, οί δυό aντρες βρίσκονταν στό δωμάτιο όπου είχε

γίνει τό έγκλημα. Τίποτα δέν είχε πειραχτεί έδώ μέσα. Τό κρε­

βάτι ήταν ξέστρωτο, τό μαξιλάρι λεκιασμένο μέ αίμα, καί τό

πάτωμα κόκκινο άπό μιά ξεραμένη κηλίδα πού έφτανε 'ίσαμε

τήν πόρτα. 'Όσο κι ον έψαξαν, ό δικαστής κι ό ταγματάρχης

δέν μπόρεσαν ν' όνακαλύψουν τίποτα καινούργιο. ·Ο δολοφό-.,. , , , ., , , }/

νος ειχε φροντισει να μην αφησει κανενα ιχνος.

- "Ας ρίξουμε μιά ματιά καί στή δεύτερη κάμαρα, είπε ό

δικαστής.

Πρώτα πρώτα κοίταξαν τήν πόρτα. Δέν είχε κανένα έξωτε­

ρικό 'ίχνος. 'Άλλωστε, οί χωροφύλακες πού είχαν μείνει στό

χάνι διαβεβαίωναν πώς κανένας δέν είχε επιχειρήσει νά τήν

aνοίξει.

Ή κάμαρα ήταν βυθισμένη σέ βαθύ σκοτάδι. Ό έvωμοτάρ­

χης "Εκ προχώρησε κατά τό παράθυρο, τό δ.νοιξε διάπλατα καί

τό δωμάτιο φωτίστηκε.

Τίποτα δέν είχε άλλάξει άπ' τήν τελευταία έρευνα. Στό

βάθος, βρισκόταν τό κρεβάτι πού είχε κοιμηθεί ό Ντιμίτρι

Νικόλεφ. Κοντά ατό κρεβάτι, ατό μέρος τοϋ κεφαλιοϋ, ενα

χοντροκομμένο τραπεζάκι μέ τό κερί μισολιωμένο. Στή μιά γω­

νιά μιά ψάθινη καρέκλα, καί στήν δ.λλη ενa σκαμνί. Δεξιά, τό

ντουλάπι κι άντίκρυ τό τζάκι.

·Ο δικαστής πλησίασε τό τζάκι.

- Ό ταξιδιώτης είχε όνάψει φωτιά: οώτησε τόν ΚοόΦ.

-'Όχι, άπόντησε έκεϊνος.

- Καί τiς στάχτες, τίς έξέτασε κανείς τήν πρώτη φορο.

- Δέ νομίζω, όπάντησε ό ταγματάρχης Βέρντερ.

-'Εξετάστε τις, λοιπόν!

·Ο ένωμοτάρχης έσκυψε πάνω aπ· τό τζάκι καί, στήν

άοιστεpή γωνιά. διάκpινε ενa μισοκαμένο χαρτί πού χανόταν

άνάμεσα στίς στάχτες.

153

Φανταστεϊτε τήν εκπληξη δλων δταν άναγνώρrσαν ότι τό

χαρτί αύτό ήταν ενα aπομεινάρι άπό χαρτονόμισμα. Ναί, δέν

ύπήρχε καμιά άμφιβολία, ήταν ενα χαρτονόμισμα τών έκατό

πού ό άριθμός του είχε καεί άπ' τή φλόγα, σίγουρα τή φλόγα

τού κεριού, μιά πού τό τζάκι δέν είχε άνάψει καθόλου.

Χώρια άπ' αύτό, τό χαρτί ήταν καί λερωμένο άπό αίμα. Τώ­

ρα πιά ήταν σίγουρο πώς ό δολοφόνος είχε θελήσει νά τό

κάψει άκριβώς γιατί ήταν ματωμένο! Καί τό χαρτονόμισμα, άπό

ποϋ μπορούσε νά προέρχεται έκτός άπ' τό χαρτοφύλακα τού

Πόχ;

Ποιός μπορούσε ν' άμφιβάλλει πιά; Τό έγκλημα είχε γίνει

άπό κάποιον μέσα στό σπίτι, καί μάλιστα άπό κεϊνον πού είχε

μείνει σ' αύτήν έδώ τήν κάμαρα.

·Ο ταγματάρχης καί ό ένωμοτάρχης κοιτάχτηκαν σάν aν­

θρωποι πού είχαν βγάλει άπό καιρό τό συμπέρασμά τους.

·Όμως, ό κύριος Κέρστορφ δέ μίλησε.

·Όσο γιά τόν Κpόφ. δέ μπόρεσε νά συγκpατηθεϊ:

- Τί σάς ελεγα; φώναξε. Βλέπετε πού θέλετε νά ρίξετε όλο

τό βάρος πάνω μου;

Ό κύριος Κέρστορφ έβαλε τό καμένο χαρτονόμισμα στό

σημειωματάριό του.

- Κύριοι, ή ερευνα τέλειωσε. Μπορούμε νά πηγαίνουμε.

'Ένα τέταρτο τής wρας aργότερα, ή aμαξα κυλούσε στό

δρόμο τής Ρίγας, tνώ οί χωροφύλακες έμεναν στό χάνι τού

ιιΣπασμένου Σταυρού)).

Τήν έπόμενη, πρωί πρωί, ό κύριος Φράνκ Γιοχάουζεν μά­

θαινε τ' άποτελέσματα τής δεύτερης έρευνας. Βέβαια, καθώς

ό aριθμός τοϋ χαρτονομίσματος εlχε καεί. δέν μπορούσαν νά

διαπιστώσουν δ.ν άνήκε σ' έκεϊνα πού μετάφερε ό Πόχ, άλλά

όλα έδειχναν πώς τό χαρτονόμισμα είχε κλαπεί άπ· τό χαρ­

τοφύλακα τού θύματος.

Τ ό νέο δέν δ.ργησε νά διαδοθεί. Οί φίλοι το Ο Ντιμίτρι

Νικόλεφ εμειναν κατάπληκτοι. Ή ύπόθεση έμπαινε σέ μιά δεύ­

τερη φάση καί τρομερές δοκιμασίες όπειλοϋσαν τήν οίκογέ­

νεια τοϋ καθηγητή.

15δ

'Όσο γιά τούς όπαδούς τού Γιοχάουζεν, δέν tχαναν εύκαι­

ρία πού νά μή δείχνουν τόν ένθουσιασμό τους. Γιό κείνους, ή

σύλληψη τού Νικόλεφ δέν ήταν πιά παρά ζήτημα ήμερών.

Ό Βλαντιμίρ Γιάνωφ tμαθε τά νέα όπ' τό γιατρό 'Άμιν. Κι

οί δυό μαζί άποφάσισαν νά μήν πού ν λέξη aτόν Νικόλεφ. ·Ο

Βλαντιμίρ μάλιστα ί')θελε νά έμποδίσει τίς φήμες νά φτάσουν

καί ώς τήν άρρα6ωνιαστικιά του, όλλό δσο κι δ.ν προσπάθησε,

δέν τό κατόρθωσε. 'Έτσι, τήν ϊδια κιόλας μέρα, τήν είδε

πνιγμένη στά δάκρυα.

- Ό πατέρας μου είναι άθώος! Ό πατέρας μου είναι άθώος!

tλεγε καί ξανάλεγε χωρίς νά μπορεί νό πεί τίποτ' δ.λλο.

- Ναί, άγαπημένη μου 'Ίλκα, είναι. . Ο tνοχος θ' άποκαλυ­φτεί καί τότε δλα θά διορθωθούν! ..

'Όμως, ή ύπόθεση είχε πάρει πιά τό δρόμο της καί τίποτα

δέν μπορούσε νά τή σταματήσει.

Τό όπόγευμα, ό Ντιμίτρι Νικόλεφ tλαβε μιά κλήση γιά νό

παρουσιαστεί στό γραφείο τού άνακριτή.

-Πάλι τά 'ίδια; tκανε δυσανασχετώντας ό καθηγητής. Δέ θά

τελειώσουμε ποτέ;

- "Ισως νά χρειάζονται κάποια συμπληρωματική κατάθεση.

είπε ή κοπέλα.

- Θέλετε νά σάς συνοδεύσω; ρώτησε ό Βλαντιμίρ.

-'Όχι, Βλαντιμίρ, σ' εύχαριστώ!

·Ο δικαστής κι ό γραμματέας του ήταν μόνοι έκείνη τή

στιγμή. 'Έπειτα όπό μιά συνάντηση μέ τόν κυβερνήτη καί τόν

συνταγματάρχη Ραγκένωφ, είχε όποφασιστεί δτι ό καθηγητής

θό έδινε καί μιά δεύτερη κατάθεση κι δτι ό μόνος πού e· άποφάσιζε γιό τή σύλληψή του ήταν ό δικαστής.

·Ο κύριος Κέρστορφ προσκάλεσε τόν Νικόλεφ νά καθίσει

καί τού είπε μt συγκινημένη φωνή:

- Κύριε Νικόλεφ, χτtς fκανα μιά δεύτερη tρευνα στό χάνι

τοϋ ccΣnασμtνοu Σταυρού•), καί ίδού τί βρήκα στήν κάμαρα

δnou περάσατε τή νύχτα σας έκείνο τό μοιραίο βράδυ. Κι έδειξε aτόν καθηγητή τό μισοκαμένο χαρτονόμισμα.

- Τί είναι αύτό τό χαρτί~ ρώτησε ό Νικόλεφ.

156

- Είναι ό.τι άπόμεινε άπό eνα χαρτονόμισμα πού κάηκε καί

πετάχτηκε στίς στάχτες τοϋ τζακιού.

- 'Ένα χαρτονόμισμα άπό κείνα πού μετάφερε ό Πόχ;

- Κατά πάσα πιθανότητα, ναί, άπάντησε ό δικαστής, καί μήν

εκπλαγείτε, κύριε Νικόλεφ, ον σάς πώ δτι αύτό είναι eνα και­

νούργιο στοιχείο έναντίον σας.

- ·Εναντίον μου; ρώτησε ό καθηγητής ξαναπαίρνοντας τό

είοωνικό καί πεpιφpονητικό του ϋφος. Μά. κύριε. ή δήλωση

τού Βλαντιμίρ Γιάνωφ δέν είναι άρκετή γιά ν' άθωωθώ όριστι~

κ α;

Ό κύριος Κέρστορφ άπόφυγε ν' άπαντήσει. Κοίταζε προ:­

σεχτικά τόν Νικόλεφ κι εβλεπε ότι οί δοκιμασίες είχαν άφήσέι

βαθιά "ίχνη στό πρόσωπο τοϋ καθηγητή.

·Ο Ντιμίτρι Νικόλεφ έφερε τό χέρι στό μέτωπό του καί

ρώτησε:

- ·Ώστε αuτό τό άποκαίδι βρέθηκε στό τζάκι τής κάμαρας

όπου πέρασα τή νύχτα μου;

-Μάλιστα.

- Καί ή κάμαρα αύτή κλείστηκε έπειτα άπ' τήν πρώτη έρευ-

να;

- Κλειδώθηκε κι είμαι σίγουρος δτι δέν ξανάνοιξε ώς χτές.

- Καί πώς δέν τό βρήκατε μέ τήν πρώτη έρευνα;

- Αύτό είναι κάτι πού καί μένα μέ παραξενεύει, άπάντησε

μέ είλικρίνεια ό δικαστής.

- Φανταστεϊτε πόσο παραξενεύει έμένα, είπε είρωνικά ό

Ντιμίτρι Νικόλεφ. Ώστόσο, άντί νά παραξενεύομαι θa 'πρεπε

νά άνησυχώ, γιατί ον κατάλαβα καλά οί ύποψίες άρχίζουν πάλι

νά πέφτουν πάνω μου.

- Φο6άμαι πώς ναί.

- Μιά πού έχετε ιϊδη fτοιμα τά έnιχειρήματό σας. μού

έπιτρέπετε νά σάς πώ καί τά δικά μου; ρώτησε ό Νικόλεφ.

-Σάς άκούω.

- ·Εγώ έφυγα άπ' τό χάνι στίς τέσσερις τό πρωί. ·Εκείνη τήν

ίί>ρα, είχε γίνει τό έγκλημα, η δέν εlχε γίνει; "Αν ναί, ό δολο­

φόνος είμαι έγώ, δν δχι, δέν είμαι. 'Ωστόσο, κύριε δικαστά,

157

πώς μπορείτε νό είστε βέβαιος δτι ό δολοφόνος δέν έκανε

δλα τ' άπαραίτητα ωστε οι ύποψίες νό βαρύνουν τόν aγνωστο

ταξιδιώτη, δηλαδή έμένα;

-θέλετε νά πείτε δτι tνοχος είναι ό Κpόφ;

- ·Ο Κρόφ ή όποιοσδήποτε δλλος! Δέν είναι δική μου δου-

λειά ν' άνακαλύψω τόν ένοχο. ·Εγώ θέλω νά ύπερασπιστώ τόν

έαυτό μου καί τόν ύπερασπίζομαι! Καί τώρα, γιά πέστε μου, θά

μέ συλλάβετε;

-'Όχι, κύριε Νικόλεφ, άπάντησε ό δικαστής.

14

Τό tνa χτύπημα μετά τό άλλο

Είναι όλοφάνερο πώς ή ύπόθεση περιοριζόταν άνάμεσα

στόν ταβερνιάρη Κρόφ καί τόν καθηγητή Ντιμίτρι Νικόλεφ. Τό

μισοκαμένο χαρτονόμισμα άπόκλειε τήν έκδοχή νά εχει γίνει

τό έγκλημα άπό κάποιον περαστικό κqκοποιό. Γιατί πώς θά

μπορούσε νά μπεί στήν κάμαρα τού Νικόλεφ καί νά κάψει τό

χαρτονόμισμα; Δέ θά τόν άκουγαν; Καί πώς, ό δολοφόνος θό

σκεφτόταν νά ρίξει δ λα τά βάρη στόν Νικόλεφ; Θά ε κανε τό

έγκλημα, τή ληστεία, καί θ' άπομακρυνόταν δσο πιό γρήγορα

μπορούσε όπ' τό χάνι τού ((Σπασμένου Σταυρού)).

'Ωστόσο, αύτό πού παραξένεψε δλους τούς κάτοικους

τής Ρίγας, ήταν δτι καί μετά τή δεύτερη έρευνα, ό δικαστής

δέν ύπόγραψε καί πάλι ένταλμα συλλήψεως γιό κανέναν άπ'

τούς δύο ϋποmους.

Τώρα, τά δυό όντιμαχόμενα κόμματα δρχισαν νά έπιτίθεν­

ται τό ένα ατό aλλο μέ μεγαλύτερο πάθος. Ό Ντιμίτρι Νικόλεφ

ήταν Σλάβος κι οί Σλάβοι τόν ύποστήριζαν γιατί άρνιοϋνταν νά

158

παραδεχτούν δτι ό μέχρι τώρα άρχηγός τους ήταν ένας κοινος

δολοφόνος. Ό Κρόφ ήταν γερμανός, κι οί γερμανοί. τόν ύπε­

ρόσπιζαν δχι τόσο γιατί πίστευαν στήν όθωότητά του, άλλά γιά

νά πολεμήσουν τόν Ντιμίτρι Νικόλεφ. Οί δημοτικές έκλογές

πλησίαζαν. κι οί Σλάβοι όλοένα καί έκδηλώνονταν ύπέρ τοϋ

Νικόλεφ.

Ή οίκογένεια τοϋ πλούσιου τραπεζίτη. οί φίλοι του. οί πε­

λάτες του. uή θf.λοντας νά έγκαταλείψουν τόν άγώνα. πολε­

μούσαν μέ κάθε μέσο. Είχαν μέ τό μέρος τους τήν οίκονομική

υπεροχή καί δέν τσιγκουνεύονταν δταν f)θελαν νά τραβήξουν

τίς έφημερίδες μέ τό μέρος τους. Άπαιτοϋσαν τή σύλληψη

τοϋ Νικόλεφ κι δσοι σκέφτονταν μέ περισσότερη μετριοπά­

θεια. ζητούσαν νά συλληφτοϋν καί ό Κρόφ καί ό καθηγητής.

'Όμως, μέσα σ' δλη αύτή τήν άναταραχή τί γινόταν ό

Κρόφ:

·Ο Κρόφ δέν έφευγε στιγμή άπ' τό χάνι του πού έπιτηροίι­

σαν αύστηρά οί χωροφύλακες. Συνέχιζε τή δουλειά του. Κάθε

βράδυ. οί πελάτες του, χωρικοί καί ξυλοκόποι. συγκεντρώνον­

ταν όπως πάντα ατή μεγάλη α'ίθουσα. Όμως. ήταν ολοφάνερο

πώς ή ύπόθεση δέν τόν όφηνε άδιάφορο. Άπ' τή στιγμή πού ό

καθηγητής ήταν έλεύθερος. μπορούσε νά φοβόται καί ν· ανη­

συχεί ότι τό θέμα δέν είχε κλείσει κι ότι δέν άποκλειόταν νά

κατηγορούσαν κι αuτόν. Πιό άκοινώνητος άπό κάθε όλλη φο­

ρά. χαμηλώνοντας τά μάτια μπροστά στά πιό επίμονα βλέμμα­

τα. δέν έπαυε νά κατηγορεί τόν Νικόλεφ μ· ένα πάθος καί μιά

όργή πού τόν έκαναν νά μελανιάζει.

Συνήθιυς. σ· ένα σπίτι όπου έτοιuάζεται νάιιοc. όλοι είναι χα­

ρούμενοι. 'Όμως. δέ συνέβαινε τό 'ίδιο καί στό σπίτι του

Νικόλεφ. Κι αύτό πού τόν άπασχολούσε. δέν ήταν τόσο η

κατηγορία πού βάραινε πάνω του - ήταν όθώος - οσο ήταν

τό χρέος του στούς άδερφούς Γιοχάουζεν. · Ηξερε ότι. οι τρα­πεζίτες, παρασυρμένοι άπ· τό πολιτικό τους πάθος. δέ θά έδει­

χναν τήν παραμικρή έπιείκια καί θά τόν χτυπουσαν μ αυτό τόν

159

όχι καί τόσο εντιμο τρόπο.

Μιά βδομάδα είχε περάσει άn' τήν τελευταία άνάκριση στό

γραφείο τού κυρίου Κέρστορφ.

Βρισκόμαστε στίς 13 τού Μάη. Τήν έπόμενη, τό χρέος τοϋ Νικόλεφ επρεπε νά πληρωθεί.

Καί τά λεφτά δέν ύπήρχαν. Αύτό περίμεναν κι οί άδερφοί

Γιοχάουζεν γιά νά τόν έξοντώσουν τελειωτικά.

Τ ό πρωινό τής έπόμενης μέρας κύλησε κι ό Ντιμίτρι δέν

παρουσιάστηκε στό ταμείο των άδερφών Γιοχάουζεν.

Τό aπόγευμα, κατά τίς τέσσερις, μιά είδοποίηση της Τρά­

πεζας άνάγκαζε τόν Νικόλεφ νά πληρώσει τίς 18.000 ρούβλια πού χρωστούσε, ώς τό βράδυ τής 'ίδιας μέρας.

·Η aτυχία θέλησε ί.ί>στε τό είδοποιητήριο νά παραδοθεί στά

χέρια τού Βλαντιμίρ Γιάνωφ. Ναί, ή aτυχία, δπως θά δοϋμε καί

πιό κάτω.

·Ο Βλαντιμίρ. διαβάζοντας τό εiδοποιητήριο, τά κατάλαβε

ο λα. 'Όλα. καί πρώτα πρώτα π ο ιό ήταν τό καθηκον του.

Τ ό καθήκον του ήταν νά σώσει τόν Ντιμίτρι Νικόλεφ, aφού

τό μπορούσε. Μήπως δέν είχε τά χρήματα πού τοϋ είχε aφήσει

ό rτατέοαc του καί rτού ό καθηγητής τοϋ είχε παοαδώσει

άνέπαφα στό Περνώ;

'Έ, λοιπόν. θά tπαιρνε άπ' αύτά τά χρήματα, θά πλήρωνε

τό χρέος καί θά tσωζε τόν Ντιμίτρι Νικόλεφ άπ· αύτή τήν

τελευταία καταστροφή.

·Η ίί>ρα κόντευε πέντε, κι ή τράπεζα tκλεινε στίς tξι.

Ό Βλαντιμίρ Γιάνωφ δέν είχε καιρό γιά χάσιμο. Άποφασι­

σμένος νά μή μιλήσει σέ κανένα γι· αύτό πού σκόπευε νά

κάνει. aνέβηκε στήν κάμαρά του. πήρε τά χρήματα πού χρειά­

ζονταν γιό τήν έξόφληση τοϋ χρέους καί προχώρησε κατά τήν

έξώπορτα.

Βγαίνοντας. συναντήθηκε μέ τήν 'Ίλκα καί τόν Γιάν πού

εμπαιναν.

- Φεύγεις. Βλαντιμίρ, τόν ρώτησε ή κοπέλα.

- Ναί, άγαπημένη μου, aπάντησε ό Βλαντιμίρ. 'Έχω μια

δουλειά. άλλά θά βρίσκομαι πίσω γιό τό δεϊπνο.

180

Αύτά, κύριε Γιόνωφ, εiναι τό κλεμμtνα χρήματα ...

τ ό κλεμμένα;

- Ναί. .. Τά κλεμμένα όπ' τό χαρτοφύλακα του Πόχ! -'Όχι! Τό χρήματα αύτό μού τό tφερε ό Ντιμίτρι Νικόλeφ

στό Περνώ. καί προέρχονται όπ' τόν πατέρα μου.

-Τώρα έξηγούνται δλα! φώναξε ξανά ό Φράνκ Γιοχάουζεν.

Δέν μποροUσε νό σάς δώσει τά χρήματα τού πατtρa σος

γιατί δέν τά είχε. κι έπωφελήθηκε άπ' τήν εύκαιpία.

·Ο Βλαντιμίρ έκανε ένα βήμα πρός τά πίσω.

- ·Η τράπεζά μας είχε κρατήσει τά νούμερα καί ίδού ή

λίστα, πρόσθεσε ό Φρόνκ Γιοχάουζεν βγάζοντας άπ' τό συρτά­

ρι του ένα φύλλο χαρτί γεμάτο όριθμούς.

- Κύριε, κύριε ... τραύλισε ό Βλαντιμίρ σά νά τόν είχε χτυ-πήσει κεραυνός. .

- Ναί, συνέχισε ό Φράνκ Γιοχάουζεν, κι άφού μός φέρνετε

αύτά τό χρήματα έκ μέρους τού Ντιμίτρι Νικόλεφ, αύτό σημαί­

νει ότι ό Ντιμίτρι Νικόλεφ τά έκλεψε aπ· τόν κλητήρα μας.

άφού τόν σκότωσε στό χάνι τού ccΣπασμένου Σταυρού .. ! Ό Βλαντιμίρ δέ βρήκε τίποτα ν· άπαντήσει. .. 'Ένιωθε τό

μυαλό του νά σαλεύει. Κι όμως, πίσω άπ' τήν άναστάτωσή του,

κατάλαβε ότι ό Ντιμίτρι Νικόλεφ ήταν χαμένος όριστικά.

- Δηλαδή. ό Ντιμίτρι. .. ό Ντιμίτρι. .. τραύλιζε ό Βλαντιμίρ. - . Εκτός, aν είσ'Όι έσύ ό δολοφόνος, άπάντησε ό Φράvκ Γιο-

χόουζεν.

-'Άθλιε!

'Όμως, ό Βλαντιμίρ είχε aλλες σκέψεις καί δέν έδωσε

π η μ οσία στή βρισιά.

- ·Επιτέλους, είπε ό κύριος Γιοχάουζεv. άφου έβαλε στην

τσέπη του τά κλεμμένα χαρτονομίσματα. 'Επιτέλους. τόv κρο

τaμε! Τώρα πιό έχουμε aποδείξεις! Άποδείξεις ατράνταχτα

Πηγαίνω στόν Κέρστορφ καί, προτού περάσει μια ωρα. ο

Νικόλεφ θό βρίσκεται στή φυλακή'

Στό μεταξύ, ό Βλαντιμίρ Γιόvωφ είχε όρμήσει έξω απ τήv

Τράπεζα σόν τρελός. Τρέχοντας μέ όλη του τ ή δύναμη γ ιό το

σπίτι του Νικόλεφ, προσπαθούσε νά διωξει aπ τό μυαλό του

τίς μούρες σκέψεις ποίJ τό πλημμύρι{,αν. Δέν ηθελε νά πιστι

161

ψει αύτό πού τού είχε φωνάξει ό Γιοχάουζεν, έπρεπε ν'

άκούσει πρώτα καί τόν 'ίδιο τόν Νικόλεφ.

Ό Βλαντιμίρ Γιάνωφ έφτασε στό σπίτι κι όνοιξε τήν πόρτα.

Κανένας στό ίσόγειο, οϋτε ό Γιάν οϋτε ή 'Ίλκα, εύτυχώς!

·Ο Βλαντιμίρ άνέβηκε τή σκάλα καί μπήκε στό γραφείο τού

Νικόλεφ.

·Ο καθηγητής καθόταν δ πως πάντα στό γραφείο του καί

κρατούσε τό κεφάλι του μέ τά δυό του χέρια. Βλέποντας τόν

Βλαντιμίρ όρθιο στό κατώφλι τής πόρτας, σηκώθηκε κι αύτός.

- Τί eχεις; τόν ρώτησε.

- Ντιμίτρι! φώναξε ό Βλαντιμίρ. Μίλησέ μου ... πές μου τα δλα... Δέν ξέρω... δικαιολογήσου ... 'Όχι, δέν είναι δυνατό ... Σίγουρα, τρελάθηκα!

- Μά τί συμβαίνει; ξαναρώτησε ό Νικόλεφ. Ποιά καινούpγια

συμφορά ήρθε νά χτυπήσει τό σπιτικό μας;

Πρόφερε αύτές τίς λέξεις, σάν aνθρωπος πού περιμένει

τά πάντα καί πού τίποτα πιά δέν μπορεί νά τόν ξαφνιάσει.

- Βλαντιμίρ, συνέχισε, σέ προστάζω νά μιλήσεις ... Νά δικαι­ολογηθώ, γιά ποιό πράγμα; Πιστεύεις καί σύ δ τι είμαι. ..

Ό Βλαντιμίρ, δέν τόν aφησε νά συνεχίσει κι έκανε μιά

ύπεράνθρωπη προσπάθεια νά συγκροτηθεί:

- Ντιμίτρι, είπε, πρίν μιά wρο, έφτασε έδώ ένα εiδοποιητή­

ριο ... - Άπό τούς άδερφούς Γιοχάουζεν ... συμπλήρωσε ό Νικό­

λεφ. Τώρα, ξέρεις τί συμβαίνει. Δέν μπορώ νά τούς εξοφλήσω,

κι όπως βλέπεις, τώρα πιά δέν μπορείς νά γίνεις γιός μου.

Ό Βλαντιμίρ δέ θεώρησε άπαραίτητο ν' άπαντήσει σ αύτή

τήν τελευταία φράση.

- Ντιμίτρι, είπε, σκέφτηκα δτι θά μπορούσα έγώ νά σέ βγά­

λω άπ' τή δύσκολη θέση.

-·Εσύ;

- Είχα στή διάθεσή μου τά χρήματα πού μού παράδωσες

στό Περνώ.

- Μά τά χρήματα αύτά σού άνήκουν, Βλαντιμίρ! Είναι αη

τόν πατέρα αιου!

11/ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΩΔίΞΣ ΕΓΚΛΗΜΑ

162

- Ναί, τό ξέρω. Κι άκριβώς έπειδή μού aνήκουν. εχω καθε

δικαίωμα νά τά διαθέσω δπως θέλω. Πήρα λοιπόν τα χρήματα.

τά 'ίδια πού μού έδωσες έσύ, καί πήγα στήν Τράπεζα.

-'Έκανες τέτοιο πpάγμο' 'Έκανες τέτοιο πράγμα! φώναξε ό

Νικόλεφ aνοίγοντας την όγκαλιά του. Μά γιατί τό έκανες; Δέν

έχεις όλλη περιουσία!

- Ντιμίτρι .. άπάντησε ό Βλαντιμίρ χαμηλώνοντας τή φωνή

του. Τά χαρτονομίσματα πού έδωσα στόν κύριο Γιοχάουζεν,

είναι τά 'ίδια μ' έκεϊνα πού μετάφεpε ό Πόχ καί πού έξαφανί­

στηκαν μετά τή δολοφονία του. Ή Τράπεζα είχε κρατήσει τά

νούμερα ... - τ ά 'ίδια ... τά 'ίδια!

·Επαναλαμβάνοντας α υ τες τίς λέξεις, ό Νικόλεφ έβγαλε

μιά όγρια κραυγή πού άντήχησε σ' δλο τό σπίτι.

Σχεδόν άμέοως, ή πόρτα τού γραφείου aνοιξε καί παρου­

σιάστηκαν ό Γ ιό ν καί ή 'Ίλκα.

Βλέποντας τήν κατάσταση τού πατέρα τους έτρεξαν κον­

τά του, ένώ ό Βλαντιμίρ άποτραβιόταν σέ μιά γωνιά.

Οϋτε ό όδερφός οϋτε ή άδερφή σκέφτηκαν νά ζητήσουν

κάποιο έξήγηση. Τό πρώτο πού τούς ένδιέφερε, ήταν νά βοη­

θήσουν τόν πατέρα τους πού ύπόφερε. Τόν άνάγκασαν νά

καθίσει, ένώ τό στόμα του δέν έπαυε νά τραυλίζει τίς 'ίδιες

πάντα λέξεις:

- Τό κλεμμένα χαρτονομίσματα! Τά κλεμμένα χαρτονομί­

σματα! .. - Πατέρα μου, φώναξε ή "Ιλκα, τί συμβαίνει;

- Βλαντιμίρ, ρώτησε ό Γιάν, τί συνέβη:

Ό Νικόλεφ σηκώθηκε, πλησίασε τόν Βλαντιμίρ, τού έπιασε

τά χέρια καί κοιτάζοντάς τον στά μάτια. ρώτησε:

- Αύτά τά χρήματα πού σού έδωσα ... αυτά τά ι δια πού πήγες

στήν Τράπεζα. .. είναι έκεϊνα πού κλάπηκαν aπ τό χαρτοφύλα­

κα τού Πόχ;

- Ναί, είπε ό Βλαντιμίρ.

- Είμαι χαμένος ... χαμένος φώναξε ό Νικόλεφ. Καί σπρώχνοντας πέρα τ 1 παιδιά του, προτού εκείνα προ-

1. Ααβουν νά τόν έμποδίσουν, βγήκε άπ' τό γραφείο καί μπήκε

τρέχοντας στήν κάμαρά του. ·Όμως, δέν έμεινε γιό πολύ. 'Ένα

τέταρτο αργότερα, κατέβαινε τή σκάλα, δνοιγε τήν έξώπορτα,

καί χανόταν μεσα στό σκοτάδι.

Ό Γ ιόν καί ή 'Ίλκα, συγκλονισμένοι όn' αύτή τήν άποκάλυ­

ψη, έκλαιγαν.

Έκείνη tή στιγμή, ή ύπηρέτρια τούς είδοποίησε ότι οί

χωροφύλακες ζητούσαν τόν κύριο Νικόλεφ. Τούς είχε στείλει

ό δικαστής κι έρχονταν γιά νά τόν συλλάβουν.

Ενώ οί χωροφύλακες έψαχναν τό σπίτι γιά νά βεβαιωθούν

ότι ό Νικόλεφ δέν ήταν έκεί, ό Βλαντιμίρ, ό Γιάν καί ή wlλκa.

χωρίς νά έχουν συνεννοηθεί, ώθημένοι άn' τό ·ίδιο συναίσθη­

μα. όρμούσαν στό δρόμο.

'Ήθελαν νά βρούν τόν πατέρα τους ... δέ θά τόν έγκατάλει­παν ... Παρόλα τά ένοχοποιητικά στοιχεία, παρ όλες τίς aποδεί­ξεις, δέν t)θελαν νά πιστέψουν πώς ήταν έγκληματίας.

·Η νύχτα είχε κιόλας πέσει. ·Ο Βλαντιμίρ, ό Γιάν κι ή 'Ίλκα

τρέχοντας πρός τά προάστια, εφτασαν ατό παλιό τείχος τής

πόλης. Μπροστά τους άπλωνόταν ή κατασκότεινη έξοχή. Χω­

ρίς νά τό πολυσκεφτούν, πήραν τό δρόμο γιά τό Περνώ.

Διακόσια βήματα πιό κεί, σταμάτησαν κι οί τρείς μπροστά

σ· ένα άνθρώπινο κορμί πού βρισκόταν σωριασμένο στήν οκρη

τοϋ δρόμου.

·Ήταν ό Ντιμίτρι Νικόλεφ.

Πλάι του. βρισκόταν ένα ματωμένο μαχαίρι.

Ό Γιάν καί ή "Ιλκα ρίχτηκαν πάνω aτόν πατέρα τους, tνώ ό

Βλαντιμίρ έτρεχε vά ζητήσει βοήθεια ατό κοντινότερο σπίτι.

·Ηρθαν μερικοί χωρικοί μ· ένα πρόχειρο φορείο κι ό Νικό­

λεφ μεταφέρθηκε στό σπίτι όπου, ό γιατρός 'Άμιν. δέν μπόρε­

σε παρά νά διαπιστώσει τό θάνατό του.

Ό Ντιμίτρι Νικόλεφ είχε χτυπηθεί, όπως είχε χτυπηθεί κι ό

Πόχ. μέ μιά μαχαιριά στήν καρδιό. καί τό μαχαίρι είχε αφήσει

γύρω άπ· τό τραύμα ένα σημάδι όμοιο μ· tκεϊνο πού είχαν δεί

στό mώμα τού Πόχ.

·Ο όθλιος. βλέποντας πώς ήταν πιά χαμένος, εlχε αύτοκτο­

νήσει γιά νά γλιτώσει όπ· τήν τιμωρία.

164

15

Πάνw σ' Ινσ τ6φο

Αύτό το δικαστικό δράμα πού είχε συγκλονίσει τούς κάτοι­

κους τών Βαλτικών tπαρχιών, είχε πιά τελειώσει. Γιά μιάν

άκόμη φορά, μετά τό βίαιο θάνατο έκείνου πού έκπροσωποϋσε

τό σλάβικο στοιχείο, οί γερμανοί είχαν θριαμβεύσει. Ώστόόο,

ό άνταγωνισμός θά ξανάρχιζε άργά η γρήγορα, κι ή ρωσοποίη­

ση θά γινόταν κάτω άπ' τήν έπιρροή τής κυβέρνησης.

Ναί, δέν ύπήρχε καμιά άμφιβολία πώς ό Νικόλεφ, δολοφό­

νος καί ληστής, είχε αύτοκτονήσει γιά νά γλιτώσει τήν τιμωρία.

Φυσικά, ή έξέλιξη αύτή άθώωνε πέρα γιά πέρα τόν Κρόφ.

Κι ήταν πιά καιρός. Γιατί ό δικαστής είχε άποφασίσει ν' άντιμε­

τωπίσει σοβαρό καί τήν έκδοχή τής ένοχής τοϋ ταβερνιάρη.

'Έτσι, ό Κρόφ συνέχισε όνενόχλητος τή δουλειά του στό

χάνι του, παριστάνοντας τόν άθώο πού είχε ένοχοποιηθεϊ

δδικα.

Μετά τήν κηδεία τοϋ καθηγητή, ή "Ιλκα καί ό Γ ιόν, πού δέ

θά ξαναγυρνούσε στό Πανεπιστήμιο τού Ντόρπατ, γύρισαν στό

σπίτι τους δπου δέ βρήκαν κανένα φίλο έκτός άπ' τό γιατρό

καί τόν κύριο Ντελαπόρτ.

Τό δυό όδέρφια έβλεπαν τό μέλλον τους πολύ σκοτεινό.

'Όσο γιό τήν αύτοκτονία τοϋ πατέρα τους τήν άπόδιναν σέ μ ιό

στιγμή τρέλας κι δχι σέ φόβο γιά τήν άποκάλυψη τής όλή­

θειας.

Τό 'ίδιο σκεφτόταν κι ό Βλαντιμίρ Γιόνωφ. πού όρνιόταν νά

πιστέψει δσα είχαν άποδειχτεϊ τόσο φανερά. Κι όμως. πώς τά

λεφτά τού Πόχ είχαν βρεθεί στήν κατοχή τοϋ Νικόλεφ, ον δέν

τά είχε κλέψει όπ' τό πτώμα τού Πόχ;

165

Κι δ ταν κουβέντιαζε μέ τό γιατρό 'Άμιν, τόν π ιό παλιό φίλο

τής οίκογένειας, έκεϊνος άπαντοϋσε μέ μιά τετράγωνη λογικη:

- Θά παραδεχτώ τά πάντα, άγαπητέ μου Βλα~τιμίρ, θά πα-

·ραδεχτώ ότι ό Νικόλεφ δέν tκλεψε τόν Πόχ, παρόλο πού τά

κλοπιμαία βρέθηκαν στά χέρια του, θά παραδεχτω ακόμη πώς

ή aυτοκτονία του δέν aποδείχνει τήν ένοχή του, κι οτι μπορεί

νά σκοτώθηκε σέ μιά κρίση τρέλας, τρέλας πού προήλθε aπ·

τίς φοβερές δοκιμασίες. 'Όμως, ύπάρχει ένα στοιχείο πού

ύπεριοχύει σέ όλα: ό Ντιμίτρι χτυπήθηκε μέ τό 'ίδιο όπλο πού

χτύπησε τόν Πόχ!

- 'Άν είναι έτσι, aπάντησε ό Βλαντιμίρ κάνοντας μιά τελευ­

ταία παρατήρηση, ό Ντιμίτρι Νικόλεφ είχε σίγουρα κάποιο

παρόμοιο μαχαίρι καί δέν τό είχε δείξει σέ κανένα, οϋτε κάν

στά παιδιά του. Τί λέτε;

- Δέν μπορώ ν' άπαντήσω, Βλαντιμίρ. 'Όμως, τί e· aπογί­νουν τ· όμοιρα παιδιά του;

-'Όταν ή "Ιλκα θά γίνει γυναίκα μου, ό Γιάν θά είναι όδερ­

φός μου.

·Ο γιατρός πήρε τό χέρι τού Βλαντιμίρ καί τό εσφιξε δυνα­

τά.

- Πιστέψατε ποτέ, γιατρέ, δτι θά έπαυα ν' όγαπώ τήν "Ιλκα, • '~ t , .,. "

εστω κι αν ο πατερας της ηταν ενοχος;

-'Όχι, Βλαντιμίρ, άπάντησε ό γιατρός. Ποτέ δέ μοϋ πέρασε

ή σκέψη δτι θ' άρνιόσουνα νά παντρευτείς τήν 'Ίλκα. Τί φταίει

αύτή γιά όσα έγιναν;

- Δέ φταίει καθόλου! φώναξε ό Βλαντιμίρ. Στά μάτια μου,

είναι τό πιό aγιο, τό πιό ευγενικό πλάσμα, .ή πιό aξια γιά τήν

άγάπη ένός aντρα! Ό γάμος μας μπορεί ν· άναβλήθηκε, όλλά

θά γίνει! Κι tπειτα, θά φuγουμε άπ' αύτή τήν πόλη.

- Βλαντιμίρ, ξέρω ότι tχεις μεγάλη καρδιά. Θέλεις νά

παντρευτείς τήν "fλκα. άλλά έκείνη τό θέλει άκόμη;

-"Αν άpνηθεϊ, θά πεί ότι δέ μ' όγαπάει.

- "Αν άρνηθεί. Βλαντιμίρ, θά πεί δτι σ· όγαπάει καί μάλιστα

μέ μιά άγάπη πολύ μεγαλύτερη όπ' όσο φαντάζεσαι!

·Η συζήτηση αύτή δέν aλλαξε μέ κανένα τρόπο τά αίσθή-

166

ματα τού Βλαντιμίρ Γιόνωφ πού ήταν aποφασισμένος νά κάνει

όπωσδήποτε τό γάμο του μέ τήν 'Ίλκα μόλις θό τό έπέτρεπαν

τά πpοσχήματα τού πένθους. Δέν τόν ένοιαζε καθόλου γιά τό

τί θά έλεγε ό κόσμος κι δν ύπήpχε κάτι πού νά τόν όπασχολεί.

αύτό ήταν τό μέλλον του.

·Απ' τά χρήματα πού τού είχε παραδώσει ό Ντιμίτρι Νικό­

λεφ δέν τοϋ έμεναν παρά μόνο δυό χιλιάδες ρούβλια. 'Έ,

λοιπόν. δέ θά τρόμαζε μπροστά στά έμπόδια! Θά έργαζόταν

σκληρά γιά τή γυναίκα του καί γιά κεϊνον. Μέ τήν άγάπη της

'Ίλκα, τίποτα δέν ήταν άκατόρθωτο!

Πέρασαν δεκαπέντε μέρες. Ό Γιάν, ή 'Ίλκa, ό Βλαντιμίρ κι

ό γιατρός 'Άμιν δέ χωρίζονταν σχεδόν καθόλου. Ό Βλαντιμίρ

δέν είχε πεϊ άκόμη οϋτε λέξη γιά τό γάμο. Οϋτε καί τά δυό

άδέρφια μιλούσαν καθόλου γι' αύτό. Τίς περισσότερες ώρες

τίς περνούσαν κλεισμένοι στό δωμάτιό τους.

Τή μέρα έκείνη, καθώς ό Βλαντιμίρ βρισκόταν μόνος μέ

τήν 'Ίλκα σrό σαλόνι, άποφάσισε νά τήν βγάλει άπ' τή σιωπή

της:

- 'Ίλκα, τής είπε μέ συγκινημένη φωνή, όταν έφυγα άπ' τή

Ρίγα, πρίν τέσσερα χρόνια, όταν μέ πήραν άπό σένα καί μ'

έστειλαν στή Σιβηρία, σού ύποσχέθηκα ότι δέ θά σέ ξεχνούσα

ποτέ. Σέ ξέχασα;

- 'Όχι, Βλαντιμίρ.

- Σού ύποσχέθηκα νά σ' άγαπώ γιά πάντα. Τά αίσθήματά

μου aλλαξαν;

-'Όπως δέν δλλαξαν καί τά δικό μου γιά σένα, Βλαντιμίρ, κι

ον μού είχαν δώσει τήν δδεια, θό είχα έρθει στή Σιβηρία καί θά

είχα γίνει γυναίκα σου.

- Ή γυναίκα ένός κατάδικου, 'Ίλκα ... - Ή γυναίκα ένός έξόρισrου, Βλαντιμίρ, άπόντησε ή νέα

κοπέλα.

·Ο Βλαντιμίρ ένιωσε τί σήμαινε αύτή ή άnόντηση, όλλά δέν

έδωσε σημασία καί συνέχισε:

- 'Όμως, δέ χρειάστηκε νό έρθεις έκεϊ, 'Ίλκα. Τό πράγματα

άλλαξαν κι ήρθα έγώ έδώ γιά νό γίνω δντρας σου ... - Ναί, τά πράγματα δλλαξαν, Βλαντιμίρ. 'Άλλαξαν τρομαχτι-

117

κά.

·Η 'Ίλκα πρόφερε αύτtς τίς τελευταkc; λtξeις μt τόσο

πόνο πού όλο της τό κορμί τρεμούλιασε.

- ·Αγαπημένη μου 'Ίλκα, δέ θό έξακολουθήσω αύτή τή συζή·

τηση πού σέ στενοχωρεί. Θέλω μόνο νά σού ζητήσω νό κρατή­

σεις τήν ύπόσχεσή σου.

- Τήν ύπόσχεσή μου; ρώτησε ή .,Ιλκα κλαίγοντας μέ λυγ·

μούς, τήν ίmόσχεσή μου; 'Όταν τήν tδινα t;μουνα όξια ... Τώ­ρα ... -Τώρα, 'Ίλκα, έξακολουθεϊς νά είσαι όξιαl

-'Όχι, Βλαντιμίρ, πρέπει νό ξεχάσεις τά σχέδιό μας.

- Ξέρεις καλά ότι δέ θό τά ξεχάσω ποτέ! "Αν δέ μάς είχε

6ρεί αύτό τό κακό, δέ θά εΊχαμε παντρευτεί έδώ καί δεκαπέν­τε μέρες;

- Ναί, κι εύλογώ τό Θεό πού μάς έμπόδισε! Δέν είσαι ύπο­

χρεωμένος οϋτε νό μετανιώνεις οϋτε νό ντρέπεσαι πού μπή­

κες σέ μιά άτιμασμένη οίκογένεια!

- 'Ίλκα, είπε σοθαρά ό Βλαντιμιρ, δέ θό μετάνιωνα, δέ. θό

ντρεπόμουνα νά είμαι όντρας τής 'Ίλκα Νικόλεφ.

- Σέ πιστεύω, όπόντησε τρυφερά ή 'Ίλκα, σέ πιστεύω. Άγα­

πιόμαστε, όλλό. είναι άδύνατο νό παντρευτούμε.

- 'Αδύνατο! φώναξε ό Βλαντιμίρ. Μό αύτό θά τό κρίνω έγώ.

Δέν είμαι κανένα παιδί, 'Ίλκα. ·Η ζωή μου δέν ήταν οϋτε εύτυ­

χισμένη, οϋτε εϋκολη μέχρι σήμερα κι tχω μάθει νά σκέφτομαι

πολύ προτού όποφασίσω κάτι. 'Έχε μου έμπιστοσύνη. Πίστευέ

με όταν έγώ κρίνω κάτι γιά σωστό.

-Κι ό κόσμος; Τί θά πεί ό κόσμος;

- 'Αδιαφορώ γιό τόν κόσμο, "Ιλκα. Γιό μένα ό κόσμος είσαι

tσύ, όπως καί γώ είμαι γιό σένα! θά φύγουμε όπ' αύτή τήν

πόλη, ον τό θές' ·Ο Γ ιόν θό ~ρθει μαζί μας, καί δ που κι δ ν

πάμε, θό ε'ίμοστε εύτυχισμtνοι, στό όρκίζομαιi'Ίλκa, όγαπημt­

νη μου Ίλκα. πές μου δτι θέλεις νό γίνεις γυναίκα μου ι

Ό Βλαντιμίρ ~πεσε στό γόνατα, τήν παρακάλεσε. τήν ίκtτεψε. "Ομ-»ς, ή 'Ίλκα lδειχνε όλοtνa καί πιό ταραγμένη

- Σήκω! Σήκω! τόν παρακαλούσε. Δt γονατιζουν μnροστό στ ή ν κόρη tνός ...

168

. Ο Βλαντιμίρ δέν τήν όφη σε νά συνεχίσει:

- 'Ίλκα, ξανάπε μέ μάτια γεμάτα δάκρυα, γίνε γυναίκα μου.

- Ποτέ, aπάντησε ή 'Ίλκα, ποτέ ή κόρη ένός δολοφόνου δε

θά γίνει γυναίκα τού Βλαντιμίρ Γιάνωφ.

Αύτή ή σκηνή τούς είχε τσακίσει καί τούς δυό. ·Η Ίλκα

κλείστηκε ατό δωμάτιό της. Ό Βλαντιμίρ. άrτογοητευuένοc:.

βγήκε aπ· τό σπίτι, περιπλανήθηκε στούς δρόμους καί κατάφυ­

γε στό σπίτι τού γιατρού 'Άμιν.

·Ο Βλαντιμίρ τού διηγήθηκε τή σκηνή καί τού μίλησε γ ιό

τήν έπίμονη δ.ρνηση τής 'Ίλκα νά γίνει γυναίκα του.

- Δυστυχώς, άγαπητέ μου Βλαντιμίρ, είπε ό γιατρός, στό

είχα πεί. Τήν ξέρω καλά τήν 'Ίλκα. Τίποτα δέ θά τήν κάνει v

άλλάξει γνώμη.

-"Αχ. γιατρέ. άφήστε με νά έλπίζω δτι θά δεχτεί.

- Ποτέ, Βλαντιμίρ. Νιώθει άτιμασμένη καί δέ θά γίνει ποτέ

γυναίκα σου, ποτέ, άφού είναι ή κόρη ένός δολοφόνου.

- Κι όν δέν είναι; φώναξε ό Βλαντιμίρ. Κι δ.ν ό πατέρας της

δέν έκανε τό έγκλημα;

Ό γιατρός 'Άμιν έστρεψε άλλού τό κεφάλι του, αποφεύ­

γοντας ν· aπαντήσει.

·Ωστόσο, ό Βλαντιμίρ δέν ύποχωρούσε:

- ·Ακούστε με, γιατρέ, είπε. Θεωρώ τήν 'Ίλκα γυναίκα μου

μπροστά στό Θεό, καί θά περιμένω.

- Τί· '

- Τήν έπέμβαση τού Θεού!

Δυό μήνες πέρασαν. ·Η κατάσταση δέν είχε άλλάξει. Κανέ­

νας στήν πόλη δέ μιλούσε πιά γιά τήν ύπόθεση. Στίς εκλογές

είχαν κερδίσει οί γερμανοί, κι ό Φράνκ Γιοχάουζεν δέν έδειχνε

ν· άσχολεϊται πιά μέ τήν οiκογένεια τού Νικόλεφ.

'Όμως, ό Γιάν καί ή "Jλκα, δέν ξεχνούσαν τήν υποχρέωση

τού πατέρα τους κι είχαν άποφασίσει νά ξοφλήσουν εκεινοι το

χρέος του.

Γιά νά τό καταφέρουν, χρειαζόταν χρόνος. ··Επρεπε να

πουλήσουν τή λιγοστή περιουσία τους, τό πατρικό σπίτι. τη

169

σιt5λιοθήκη τού καθηγητή, κάθε τι πού μποροuσε να πόuληθεί. ~ειτα θά έβλεπαν ... _Η "Ιλ~α ~ποροϋσε να δινει μα&ηματα. αν ~· ηθελαν. Κι άν δεν τη δεχονταν. ισως να πηγαιvαν σε καnοια aλλrJ πόλη. Οσο γιά τον Γιάν, θα εβρισκε καπου

Ι.Qουλειά σάν υπάλληλος.

Φυσικά, μετά τήν όρνηση τής "Ιλκα νά τόν παντρευτεί, ό

Βλαντιμίρ Γιάνωφ είχε φύγει άπ' τό σπίτι. Τήν επισκεπτόταν

όμως συχνά καί κουβέντιαζε μαζί της γιά τά διάφορα σχέδια

τών δυό άδερφών σχετικά μέ τό πώς θά εξοφλούσαν τόν

κύριο Γιοχάουζεν.

Ό γιατρός 'Άμιν, μάρτυρας στήν άπελπισία τού Βλαντιμίρ,

προσπαθούσε μερικές φορές νά μεταπείσει τήν 'Ίλκα, άλλά

δέν τό κατόρθωνε.

- Ή κόρη ένός δολοφόνου, έλεγε έκείνη, δέν μπορεί νά

γίνει γυναίκα ένός τίμιου δντρα!

'Έτσι κυλούσε ό καιρός ώς τίς 17 τού Σεπτέμβρη, πού ήρθε ένα γράμμα γιά τόν Γιάν καί τήν "Ιλκα.

Τ ό tστελνε ό ίερέας τής Ρίγας, ένας γέροντας έβδομήντα

χρόνων, aξιοσέβαστος όπ' δλο τόν όρθόδοξο πληθυσμό, καί

έξομολογητής τής 'Ίλκα.

·Ο ίερέας καλούσε τά δυό άδέρφια νά βρίσκονται τήν 'ίδια

κιόλας μέρα, στίς πέντε τό άπόγευμα, ατό νεκροταφείο τής

Ρίγας.

Ταυτόχιχ>να, ό γιατρός 'Άμιν κι ό Βλαντιμίρ Γιάνωφ πού

είχαν λάβει καί κείνοι ένα παρόμοιο γράμμα, έπισκέπτονταν

έκείνο τό πρωί τό σπίτι τών Νικόλεφ.

Ό Γιάν τούς tδειξε τό γράμμα τού παπα-Άξίεφ:

- Τί σημαίνει αύτή ή πρόσκληση, ρώτησε, καί γιατί μός

δίνει ραντεβού στό νεκροταφείο:

~Ηταν τό νεκροταφείο δπου άναπαυόταν ό Ντιμίτρι Νικό­

λεφ, . χωρίς ή έκκλησία νά εχει εuλογήσει τήν ταφή του.

- Τί λέτε, γιατρέ;

- Λέω δτι όφοϋ μάς κάλεσε, πρέπει νά πάμε. Είναι σοφός

δνθρωπος καί πολύ συνετός καί ποτέ δέ θά μός έστελνε αυτή

τήν πρόσκληση, ον δέν είχε πολύ σοβαρούς λόγους.

170

- Θά tρθεις, 'Ίλκα; ρώτησε ό Βλαντιμίρ.

- Προσεύχομαι πολύ συχνά στόν τάφο τού πατέρα μου,

άλλά δέ θά χάσω τήν εύκαιρία νά προσευχηθώ όλλη μία,

aπάντησε έκείνη.

-Τότε, θά συναντηθούμε έκεί στίς πέντε, είπε ό γιατρός κι

tφυyε μαζί μέ τόν Βλαντιμίρ.

Στήν κανονισμένη &ρα, ό Γιάν καί ή 'Ίλκα έφτασαν στό

νεκροταφείο καί συναντήθηκαν μέ τούς φίλους τους. Κι οί

τέσσερις μαζί, προχώρησαν κατά τόν τάφο τού Ντιμίτρι Νικό­

λεφ.

Ό παπάς, γονατισμένος πάνω στήν ταφόπλακα, προσευχό­

ταν γιά τήν ψυχή του.

Άκούγοvτας τά βήματά τους, άνασήκωσε τό κάτασπρο _ κεφάλι του κι έγνεψε στόν Βλαντιμίρ καί τήν 'Ίλκα νά πλησιά­

σουν. 'Έπειτα είπε:

- Βλαντψίρ Γιάνωφ ... τό χέρι σου. Καί σύ, 'Ίλκα Νικόλεφ, τό δικό σου.

Πήρε τά χέρια τών νέων καί τά ενωσε πάνω άπ' τόν τάφο.

Τότε, μέ φωνή σοβαρή συνέχισε:

- Βλαντψίρ Γιάνωφ καί 'Ίλκα Νικόλεφ, σάς ένώνω μπροστά

στό θεό.

Ή κοπέλα τράβηξε άπότομα τό χέρι της.

- ΝΟχι, πάτερ μου, είπε, είμαι κόρη tνός δολοφόνου.

- ·Η κόρη ένός άθώου πού δέν μπορούμε νά τόν κατηγο-

ρήσουμε ούτε γιά τήν αύτοκτονία του! άπάντησε ό παπάς.

- Κι ό δολοφόνος; ρώτησε ό Γιάν τρέμοντας άπό συγκίνη­

ση.

- Είναι ό πανδοχέας τού ccΣπaσμtνου Σταυρού)) ... Είναι ό

Κρόφ!

171

16

'Εξομολόγηση

Τήν παραμονή έκείνης τής μέρας, ό ταβερνιάρης Κρόφ,

άρρωστος άπό πνευμονική συμφόρηση, πέθαινε μέσα σέ λίγες τ

ωρες.

Προτού πεθάνει, βασανισμένος άπό τίς τύψεις έδώ καί

τρείς μήνες, είχε καλέσει τόν παπα-Άξίεφ γιά νά έξομολογη­

θεί.

Τήν έξομολόγηση αύτή ό παπάς τήν είχε γράψει, κι ό Κρόφ

τήν είχε ύπογράψει. Μετά τό θάνατό του, θά γινόταν γνωστή

σέ δλους.

·Η έξομολόγηση αύτή σήμαινε τήν καταδίκη τού Κρόφ καί

τήν όποκατάσταση τού Ντιμίτρι Νικόλεφ.

Καί νά τί περιείχε αύτή ή έξομολόγηση τού δολοφόνου.

Τή νύχτα τής 13ης πρός τή 14η 'Απριλίου, ό Ντιμίτρι

Νικόλεφ κι ό Πόχ είχαν φτάσει στό χάνι τού «Σπασμένου Σταυ­

ρού».

Βλέποντας τό χαρτοφύλακα τού Πόχ, ό ταβερνιάρης, πού

οί δουλειές του δέν πήγαιναν καλά τόν τελευταίο καιρό,

άποφάσισε νά κλέψει τόν κλητήρα. Ώστόσο, ή φρόνηση τόν

συμβούλευε νό περιμένει πρώτα νά φύγει ό άλλος ταξιδιώτης

πού είχε δηλώσει ότι δέ θά έμενε ώς τό πρωί. 'Όμως, μή

· μπορώντας νό συγκρατηθεί, κατά τίς δύο τή νύχτα, μπήκε

στήν κάμαρα τού Πόχ. πιστεύοντας ότι δέν θά τόν άντιλaμβα­

νόταν.

'Όμως ό Πόχ ήταν ξύπνιος κι ό Κpόφ, γιό νό μήν όποκαλυ­

φτεϊ, ρίχτηκε πάνω του μt τό μαχαίρι, fνα σουηδέζικο μt

172

κρίκο, καί τόν σκότωσε.

'Έπειτα, έψαξε τό χαρτοφύλακα τού Πόχ. Περιείχε δεκα­

πέντε χιλιάδες ρούβλια σέ χαρτονομίσματα τών tκατό.

'Όμως, πόση ήταν ή άπογοήτευση τού Κρόφ, όταν οέ μιά

τσέπη τού χαρτοφύλακα βρήκε ένα χαρτί μέ άριθμούς καί μέ

τόν τίτλο:

ιcΚατάλογος άριθμών τών χαρτονομισμάτων, πού τό όντί­

γραφό του βρίσκεται στά χέρια τών άδερφών Γιοχόουζεν».

Αύτή ήταν μιά προφύλαξη πού έπαιρνε πάντα ό Πόχ, όταν

μετάφερε χρήματα.

'Έτσι, τά χρήματα αύτά ήταν δχρηστα νιό τόν Κρόφ καί τό

έγκληuα πού είχε κάνει δέν τού aφηνε κανένα κέρδος.

Τότε τού ήρθε ή σt.(έψη νά φορτώσει τήν εύθύνη τού

έγκλήματος στόν δγνωστο ταξιδιώτη τής πλα"ίνής κάμαρας.

Βγήκε άπ' τό πανδοχείο, έξυσε τόν τοίχο κάτω άπ' τό πρώτο

παράθυρο, παραβίασε τά παντζούρια τού δεύτερου καί μπήκε

ατό σπίτι.

Λυσσασμένος άπ' τή σκέψη ότι τό χαρτονομίσματα δέν

μπορούσαν νά τόν έξυπηρετήσουν σέ τίποτα, έκανε τήν nιό

έγκληματική σκέψη πού θά μπορούσε νά κάνει δνθρωnος.

'Έψαξε ατά πράγματα τού Νικόλεφ, βρήκε τά χρήματα πού

είχε μαζί του - τά πήγαινε στόν Βλαντιμίρ - καί τ' όλλαξε μέ

τά κλεμμένα.

Στίς τέσσερις τό πρωί, ό Ντιμίτρι Νικόλεφ έφευγε άn' τό

•Σπασμένο Σταυρό» χωρίς νό ξέρει τί τόν περίμενε.

Βλέποντας ν' άθωώνεται τήν πρώτη φορά ό Νικόλεφ, ό

Κρόφ άρχισε νά φοβάται. Γι' αύτό, μηχανεύτηκε κάτι πού θά

τόν ένοχοποιούσε γιά τό καλό τόν καθηγητή. 'Έκαψε ένα άπ'

τό χαρτονομίσματα τού Νικόλεφ, τό πασόλειψε μέ αίμα καί τό

έβαλε στό τζόκι, άνάμεσα στίς στάχτες. Έκεί τό βρήκε ό

Βέρντερ καί, όπως ε'ίδαμε, 6ρχισε νό μιλάει ξανά γιό τήν tνοχή

τού Νικόλεφ.

Ώστόσο, ό Κρόφ δέν ήσύχαζε. 'Έτσι, έκείνη τή μέρα,

τριγύριζε έξω άπ' τό σπίτι τού Νικόλεφ, άποφασισμένος νό τόν

σκοτώσει γιό νά πιστέψουν δλοι ότι είχε αύτοκτονήσει όπό

173

τύψεις.

Οί περιστάσεις τόν εύνόησαν. Είδε τόν Νικόλεφ νά βγαίνει σάν τρελός έπειτα άπό τή φοβερή σκηνή πού είχε μέ τόν Βλαντιμίρ καί τόν άκολούθησε. Καί κεϊ, στόν έρημο δρόμο γιά τό Περνώ, τόν χτύπησε μέ τό 'ίδιο μαχαίρι πού είχε σκοτώσει τόν Πόχ, καί τό δφησε πλάι ατό θύμα.

Τώρα πιά μπορούσε νά συνεχίσει ήσυχος τή ζωή του. 'Όμως, δέν έζησε καί πολύ γιά νά χαρεί τούς καρπούς τών έγκλημάτων του. Νιώθοντας τό θάνατο νά πλησιάζει, ζήτησε

τόν παπά καί έκανε τήν έξομολόγησή του, παρακαλώντας νά

γίνει γνωστή μετά τό θάνατό του.

'Η άποκατάσταση τού Ντιμίτρι Νικ όλε φ δέν aργησε. 'Όμως,

πόση θλίψη γιά τά παιδιά του καί τούς φίλους του, τώρα πού

δέ ζούσε πιά γιά νά τή δεί κι ό 'ίδιος!

"Έτσι, τέλειωσε αύτό τό έκπληκτικό δράμα πού έμεινε

άλησμόνητο στά δικαστικά χρονικά τών έπαρχιών της Βαλ τι­

κής ...

ΤΕΛΟΣ