Το νέο ασφαλιστικό σύστημα: «Συνθέτοντας ...γοντας για...

ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ | Σκουφά 64 106 80 Αθήνα | Τηλ. 210 3814 939 Fax 210 3803 327 | e-mail: [email protected] | www.odvima.gr | IOYΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2016 | ΤΕΥΧΟΣ 111

Είναι γεγονός ότι οι επιστημονικές διοργα-νώσεις διαφόρων επιστημονικών φορέωνπερνούν αντίστοιχη κρίση με την ελληνικήοδοντιατρική πραγματικότητα. Σε πείσμαόμως των καιρών, υπάρχουν δύο γνωστικάαντικείμενα, τα οποία η κρίση δεν «άγγιξε».Μάλιστα, αν κρίνουμε από τις επιστημονι-κές εκδηλώσεις που διοργανώνονται στααντικείμενα της ενδοδοντίας και των εμφυ-τευμάτων διαπιστώνουμε μεγάλη συμμετο-χή των συνέδρων με αυξητική τάση.Η τέταρτη κατά σειρά έρευνα που διενήρ-γησε για λογαριασμό του «ΟΒ» ο οδοντία-τρος Χρήστος Κωνσταντινίδης και η οποίαδημοσιεύεται στο σημερινό φύλλο, αποτυ-πώνει την στάση των οδοντιάτρων στοκλασικό πλέον ντιμπέιτ στην Οδοντιατρι-κή, ενδοδοντική θεραπεία ή εξαγωγή καιτοποθέτηση εμφυτεύματος. Σελ. 10-12

Εμφυτεύματα-Ενδοδοντία ...παράλληλοι

ή αντίθετοι δρόμοι;

•Μελαγχρωματική βλάβη παρειάςΤου Ανδρεάδη Δημήτριου, Επίκ. ΚαθηγητήςΣτοματολογίας ΑΠΘ ....................Σελ. 19

•Η προστασία του πολφούστην περίπτωση θεραπείας εν τωβάθει κοιλοτήτωνDr. Peter Robotta ................... Σελ. 24-25

•Μαζί κατακτώνταςτη ροζ-λευκή αισθητικήDr. Jorge André Cardoso ........Σελ. 26-27

•Ειδήσεις - Εκδηλώσεις - Συνέδρια............................................Σελ. 29-39

Έλληνες Ζωγράφοι 1ο Μέρος

Του Γεράσιμου ΔουβίτσαΑναπλ. Καθηγητή ΕΚΠΑ Σελ. 40-41

Το νέο ασφαλιστικό σύστημα:Είναι εφικτό & βιώσιμο;

Το «ΟΒ» έχει την χαρά να φιλοξενεί στο παρόντεύχος τον ορθοδοντικό, Μέλος του Δ.Σ τουΟ.Σ.Α., κ. Βασίλη Σταθόπουλο, ο οποίος λαμ-βάνοντας υπ’ όψιν τις ερμηνευτικές εγκυκλίουςπου εκδόθηκαν μέχρι και την στιγμή που γρά-φονταν αυτές οι γραμμές, μας εξηγεί μέσα απόπαραδείγματα όλες τις αλλαγές που φέρνει τονέο ασφαλιστικό στον τρόπο υπολογισμού τωνσυντάξεων και των ασφαλιστικών εισφορών των οδοντιάτρων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον πα-

ρουσιάζει το αναλυτικό παράδειγμα ασφαλιστι-κών και φορολογικών υποχρεώσεων οδοντια-τρείου για την περίοδο 2016-2017 που ο κ.Σταθόπουλος μας παρέθεσε προκειμένου ναγίνουν αντιληπτές οι σαρωτικές αλλαγές πουεπιφέρει ο νέος ασφαλιστικός νόμος και το πώςεπηρεάζουν στην πράξη τα οικονομικά δεδο-μένα του κάθε ελεύθερου επαγγελματία-οδον-τιάτρου. Σελ. 4-9

Το 36ο Πανελλήνιο Οδοντιατρικό Συνέ-δριο με κεντρικό θέμα «Συνθέτοντας Επι-στήμη και Τεχνολογία στην Ιατρική τουΣτόματος» θα διεξαχθεί από τις 10 έως 12Νοεμβρίου 2016 στο Διεθνές Συνεδρια-κό Κέντρο του Μεγάρου Μουσικής Αθη-νών, φιλοδοξώντας να αποτελέσει πόλοέλξης για περισσότερους από 3.000 συνέ-δρους. Το «ΟΒ» βρέθηκε στην ΟδοντιατρικήΣχολή Αθηνών και συνομίλησε με τονΠρόεδρο της Οργανωτικής Επιτροπήςτου 36ου Π.Ο.Σ., Καθηγητή κ. ΙωάννηΤζούτζα και τον Συντονιστή του Επιστη-μονικού Προγράμματος, ΑναπληρωτήΚαθηγητή κ. Φώτη Τζέρμπο, οι οποίοιμας παρουσίασαν τη δομή, τη θεματολο-γία, αλλά και τις καινοτομίες της φετινήςδιοργάνωσης. Σελ. 30-33

Επένθετη επιεμφυτευματικήοδοντοστοιχία ευέλικτηκαι στην επιδιόρθωση

Ανταύγειες Λόγου και Τέχνης

36ο Πανελλήνιο Οδοντιατρικό Συνέδριο

«Συνθέτοντας Επιστήμηκαι Τεχνολογία στην Ιατρική του Στόματος»

Η αιτιολογική θεραπεία των νόσων του περιοδοντίου οδηγεί σεαναστολή της εξέλιξης της φλεγμονής και παρέχει στους ασθε-νείς δυνατότητα διατήρησης της φυσικής οδοντοφυϊας σε συνθή-κες υγείας και λειτουργίας με την προϋπόθεση εφαρμογής ικανο-ποιητικής στοματικής υγιεινής. Ωστόσο δεν προσφέρει δυνατό-τητα ανάπλασης των περιοδοντικών ιστών που χάθηκαν σαν απο-τέλεσμα της φλεγμονώδους και ανοσολογικής αντίδρασης. Η περιοδοντική ανάπλαση παραμένει μία θεραπευτική πρόκληση καθόσον απαιτεί ταυτόχρονηοστεϊνογένεση, οστεογένεση και σχηματισμό περιρριζίου. Οι τεχνικές που εφαρμόζονται σήμεραγια ανάπλαση βασίζονται στη χρήση οστικών μοσχευμάτων και υποκαταστάτων, αποφρακτικώνμεμβρανών, αυξητικών παραγόντων και βιοενεργών ουσιών που επάγουν την επούλωση. Στη σημε-ρινή παρουσίαση του, ο Αναπλ. Καθηγητής ΑΠΘ, κ. Ιωάννης Βούρος αναλύει τις παραμέτρους πουπρέπει να λαμβάνει υπ’ όψιν του ο κλινικός για προβλέψιμη περιοδοντική ανάπλαση. Σελ. 14-15

Αναγεννητική Χειρουργικήτου Περιοδοντίου:

Σύγχρονες κλινικές προσεγγίσεις

Οι επιεμφυτευματικές αποκαταστάσεις αποτε-λούν στις μέρες μας ιδιαίτερα αξιόπιστες θερα-πευτικές επιλογές για την αποκατάσταση τηςμερικής ή ολικής νωδότητας. Η πρόοδος στηνεπιστήμη και στην τεχνολογία της εμβιομηχα-νικής και των βιοϋλικών οδήγησε στο σχεδια-σμό συστημάτων οστεοενσωματούμενωνοδοντικών εμφυτευμάτων, των οποίων οι επι-φάνειες και τα προσθετικά εξαρτήματα συμβάλ-λουν στην επίτευξη ενός επιτυχούς λειτουργι-κού και αισθητικού αποτελέσματος. Εντούτοις,πολλά είναι τα διλήμματα που γεννιούνται κατάτο σχεδιασμό της θεραπείας με επιεμφυτευμα-τικές αποκαταστάσεις. Μεταξύ αυτών, πρωταρ-χικό ρόλο κατέχει η επιλογή του τρόπου σύνδε-σης της προσθετικής αποκατάστασης με ταυποκείμενα εμφυτεύματα. Η σύνδεση αυτή

μπορεί να είναι είτε με κοχλίωση είτε με συγ-κόλληση. Στο σημερινό άρθρο που φιλοξενεί-ται στην στήλη της ΙTI, οι κ.κ. Ευστράτιος Κων-σταντουλάκης και Όλγα Νάκα παρουσιάζουντα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της

κάθε επιλογής, αξιολογώντας τη συμπεριφοράκάθε τύπου σύνδεσης σε σχέση με κρίσιμεςκλινικές παραμέτρους, με στόχο την υιοθέτησητου καταλληλότερου θεραπευτικού σχήματος.

Σελ. 16-18

Επιλέγοντας μεταξύ Κοχλιούμενωνή Συγκολλούμενων

Επιεμφυτευματικών Αποκαταστάσεων

EΡΕΥΝΑ

Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εμπόρων-Εισαγωγέων Οδοντιατρικών & Οδοντοτεχνικών Ειδών

Το όραμα και οι στόχοι του νέου Διοικητικού ΣυμβουλίουΟ Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εμπόρων-Εισαγωγέων Οδοντιατρικών & Οδοντοτεχνικών Ειδών(Π.Σ.Ε.Ε.Ο.Ο.Ε.) μετρά ήδη 37 χρόνια επιτυχημένης πορείας στον οδοντιατρικό κλάδο, αποτε-λώντας έναν από τους παλαιότερους και πιο δημιουργικούς εμπορικούς συλλόγους της χώρας. Το«ΟΒ» από το παρόν τεύχος εγκαινιάζει μια νέα στήλη, η οποία φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα βήμαεπικοινωνίας μεταξύ του Π.Σ.Ε.Ε.Ο.Ο.Ε και του οδοντιατρικού κόσμου. Στο σημερινό φύλλο, ταμέλη του νέου Δ.Σ., όπως αυτό προέκυψε από τις πρόσφατες εκλογές, «συστήνονται» στους ανα-γνώστες, μέσα από τους στόχους και τις προτεραιότητες που θέτουν για την θητεία τους. Σελ. 28

Η επένθετη επιεμφυτευματική οδοντοστοιχίαμε δύο εμφυτεύματα στην κάτω γνάθο συνιστάμια ιδεώδη εναλλακτική λύση για τον ηλικιωμέ-νο ασθενή. Στο παρόν άρθρο του, ο Αναπλ.Καθηγητής Κινητής Προσθετικής ΕΚΠΑ, κ.Ηρακλής Καρκαζής παρουσιάζει τα στάδια αν-τιμετώπισης κλινικού περιστατικού, προβαί-νοντας παράλληλα σε μια σύντομη επανάληψητων ενδείξεων, των πλεονεκτημάτων αλλά καιτων αντενδείξεων της μεθόδου. Σελ. 20

BHMA111 05/09/2016 2:25 μ.μ.

2 ΙΟΥΛΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2016 | ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΒΗΜΑ

ÀÂ‡ı˘ÓÔ˜ ÏÔÁÈÛÙËÚ›Ô˘:°ÈÒÚÁÔ˜ ∫¿ÓÙ˙Ô˜

¡ÔÌÈÎfi˜ ™‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜:§¿ÌÚÔ˜ ∞Ó‰Ú. ΔÛÔÚ¿˜

ÀÂ‡ı˘ÓÔ˜ Δ˘ÔÁÚ·ÊÂ›Ô˘:pressious arvanitidis A.E.B.E.78fi ¯ÏÌ. ∂ıÓÈÎ‹˜ √‰Ô‡ ∞ıËÓÒÓ §·Ì›·˜ΔËÏ. 226 100 5100

√¢√¡Δπ∞Δƒπ∫√ μ∏ª∞ ¢ÈÌËÓÈ·›· ŒÎ‰ÔÛË

¢ÈÂ˘ı˘ÓÙ‹˜: ŸıˆÓ·˜ °ÎfiÙÛË˜

™‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜ ŒÎ‰ÔÛË˜: ∫·ÙÂÚ›Ó· ∫Ô˘ÓÙÔ˘ÚÈÒÙË-

∫·ÚÎ·Ù˙Ô‡ÏË

™‡ÓÙ·ÍË: ∏ÏÈ¿Ó· °È·ÓÓÔ‡ÏË°ÈÔ‡ÏË ∫fiÎÎÔÚËAÁÁÂÏÈÎ‹ §·ÌÚÔÔ‡ÏÔ˘

∫ˆ‰ÈÎfi˜ 016446

Federation International of Periodical Press

π‰ÈÔÎÙ‹ÙË˜: √¢√¡Δπ∞Δƒπ∫√ μ∏ª∞ ª.∂.¶.∂.

π‰Ú˘Ù‹˜: °È¿ÓÓË˜ ∫·ÚÎ·Ù˙Ô‡ÏË˜

™ÎÔ˘Ê¿ 64 106 80 ∞ı‹Ó· ΔËÏ. 210 3814 939 Fax 210 3803 327 e-mail: [email protected]

Έχουν περάσει κιόλας τρία χρόνια από το καλοκαίρι που ο Γιάννης μας αποχαιρέτησε φεύ-

γοντας για το ταξίδι που δεν έχει επιστροφή.

Φίλοι, συγγενείς, συνεργάτες και συγχωριανοί ξεπροβόδισαν στο κοιμητήρι του χωριού

του, όπως ήταν επιθυμία του, τον ιδρυτή και εκδότη του Οδοντιατρικού Βήματος.

Επαγγελματικά είχε διαπρέψει στην πρωτεύουσα, συναισθηματικά όμως δεν είχε αποκο-

πεί από τα πατρογονικά χώματα και τις καταγωγικές του ρίζες. Η μισή καρδιά του ήταν εκεί.

Απ’ αυτές αντλούσε δύναμη τσαπίζοντας στο «Κρεμμύδι» ένα μικρό περιβόλι που τους

χειμωνιάτικους μήνες γινόταν και καρνάγιο για την βάρκα του.

Εκεί περνούσε ώρες ανεμελειάς, ξεκλέβοντας χρόνο από την κύρια του δουλειά. Ήταν πε-

ρήφανος για το κρασί του, τα φρούτα και τα κηπευτικά του. Φιλοσοφούσε τις αναποδιές της

ζωής, παίρνοντας μαθήματα από την δύναμη που κρύβει μέσα του ο σπόρος. Ακόμη κι όταν

τον φυτεύσεις ανάποδα -αναφέρει σε ένα κείμενό του ο Φώτης Μήτσης- το φύτρο του θα τρυ-

πήσει το χώμα αναζητώντας τον ήλιο.

...Το καλοκαίρι εκείνο φεύγοντας πρόωρα δεν πρόφτασε να το δει ξεφυτρωμένο κι έχουν

από τότε περάσει κιόλας τρία χρόνια…

Ο χρόνος λένε είναι ο καλύτερος γιατρός, ωστόσο το πέρασμά του δεν έφερε στους κοντι-

νούς του βάλσαμο κι ούτε σε εμάς τους άλλους εμπόδισε την σκιά του να μας ακολουθεί.

Ο θάνατος δεν είναι αρρώστια για να πολεμηθεί με φάρμακα· είναι απαράβατος κανόνας

της ζωής που δεν μπορούμε να ανατρέψουμε την νομοτέλειά του· ό,τι γεννιέται πεθαίνει…

Μπορούμε όμως παρηγορητικά να γλυκάνουμε την πίκρα του αποχωρισμού, όταν το έργο

εκείνου που φεύγει δεν πεθαίνει μαζί του, αλλά βρίσκει συνεχιστές.

Με την έννοια αυτή η Κατερίνα, ο Όθωνας, η Ηλιάνα, ο Γιώργος και τα άλλα παιδιά συ-

νεργάτες του, με την αίσθηση ότι εκπληρώνουν χρέος, συνέχισαν τον δρόμο που ο ίδιος με μόχ-

θο είχε χαράξει.

Μπαίνοντας σε έναν χώρο επιστημονικό που δεν του ήταν οικείος, πολλά χρόνια πριν, για

τις αφετηριακές προθέσεις του εγχειρήματός του είχε γράψει: «Για να αρέσει αυτό που κάνεις

πρέπει να το γνωρίζεις, διαφορετικά δεν νικιέται η μετριότητα. Για να καθιερωθεί μια νέα

εφημερίδα περνάει από διάφορα εξελικτικά στάδια. Έχοντας επίγνωση της πραγματικότητας

και γνώση των στόχων που δεν είναι άλλοι από την συνεχή βελτίωση, το αναπτυγμένο αίσθη-

μα ευθύνης, την εγκυρότητα της πληροφορίας και την πιστή τήρηση των κανόνων δημοσιο-

γραφικής δεοντολογίας πιστεύουμε ότι η έκδοσή μας θα καθιερωθεί σαν ένα σοβαρό και αξιό-

πιστο μέσο πληροφόρησης σε πάντα επίκαιρα και ενδιαφέροντα θέματα».

Σήμερα το Οδοντιατρικό Βήμα, ξεχωρίζει για την ποιότητα της ύλης του. Παραμένει έντυ-

πο πολυφωνικής ενημέρωσης, φιλοξενώντας πολυσυλλεκτικότητα απόψεων πέρα από τις κα-

θαρά επαγγελματικές, ακόμη κι αν η Διεύθυνσή του δεν είναι σύμφωνη με αυτές.

Πρυτάνεις, Καθηγητές, ιερωμένοι και προσωπικότητες του δημόσιου βίου με το κύρος του

ονόματός τους και το βάρος της γνώμης τους, από τις σελίδες του έχουν αναπτύξει θέματα κοι-

νωνικά και ζητήματα ιδεολογικά.

Επιτυχία στον Οδοντιατρικό χώρο έχουν όμως και οι εκδόσεις του Βήματος. Πλήθος βι-

βλίων με Έλληνες και ξένους συγγραφείς, επιμελημένα με σοβαρότητα και καλαισθησία είναι

στη διάθεση όσων έχουν ενδιαφέρον για την εξέλιξη της επιστήμης τους…

… Αν από εκεί που βρίσκεται μπορούσε να δει ο Γιάννης, θα χαμογελούσε με ικανοποίηση

βλέποντας τον «σπόρο» ξεφυτρωμένο να καρπίζει.

Φοίβος ΠρούντζοςΕπίκουρος Καθηγητής ΕΚΠΑ

Tρία χρόνια χωρίς τον Γιάννηwww.odvima.gr

Διαβάστε τα τελευταία τεύχη της εφημερίδας «Οδοντιατρικό Βήμα»

Αποκτήστε άμεση και έγκαιρη πληροφόρηση για όλες τις επιστημονικές εκδηλώσεις και σεμινάρια

Mάθετε τα σημαντικότερα νέα του οδοντιατρικού κλάδου

Πραγματοποιήστε τις αγορές σας με πιστωτική κάρτα και άτοκες δόσεις απ’ ευθείας από τον υπολογιστή σας

Ενημερωθείτε για όλα τα βιβλία των εκδόσεών μας με δυνατότητα πλοήγησης στα περιεχόμενα και στις περιλήψεις τους και βρείτε πληροφορίες για όλα τα ξενόγλωσσα βιβλία των εκδόσεων «Quintessence»

BHMA111 05/09/2016 2:25 μ.μ.

BHMA111 05/09/2016 2:25 μ.μ.

4 • Θέμα ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2016 | ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΒΗΜΑ

Ποιά είναι σχηματικά η γενική φιλοσοφίατου νέου ασφαλιστικού νόμου;

Κατ' αρχάς θα ήθελα να ευχαριστήσω το φιλό-ξενο «Ο.Β.» για το βήμα που μου παρέχει, γιατρίτη φορά στα δύο τελευταία χρόνια, ώστε ναενημερώσουμε τους συναδέλφους Οδοντιά-τρους για τα επαγγελματικά μας θεματα.Ο ψηφισθείς νόμος (Ν.4387) αποτελεί ένα κεί-μενο, εκτός πλαισίου «καλής διακυβέρνησης»,καθ' όσον για να τύχει εφαρμογής απαιτεί δεκά-δες ΠΔ & υπουργικές αποφάσεις, κινείται δεσε δύο κατευθύνσεις:1. Η πρώτη κατεύθυνση και βασική φιλοσοφίατου προσχέδιου είναι, η ενοποίηση των υπαρ-χόντων ασφαλιστικών Ταμείων σε έναν φορέαχωρίς οικονομική και λογιστική αυτοτέλεια τωνεντασσομένων ταμείων, με στόχο την αναδια-νομή των αυξημένων ασφαλιστικών εισφορώντων ελεύθερων επαγγελματιών και των αυτοα-πασχολουμένων για την βραχυπρόθεσμη χρη-ματοδότηση των ελλειμματικών ταμείων καικλάδων, κυρίως δε των μισθωτών2. Η δεύτερη κατεύθυνση είναι η σύνδεση τωνασφαλιστικών εισφορών με το φορολογητέο ει-σόδημα με άνιση εφαρμογή μεταξύ των επαγ-γελματικών ομάδων, που σε ορισμένες περι-πτώσεις αγγίζει τα όρια «δήμευσης» του ετήσι-ου εισοδήματος, κυρίως των ελευθέρων επαγ-γελματιών και των αυτοαπασχολουμένων, ενώαντιστοίχως στο σκέλος των παροχών εισάγε-ται εξόφθαλμα δυσμενής μεταχείριση εις βάροςτων ελευθέρων επαγγελματιών όπως στις περι-πτώσεις του τρόπου υπολογισμού της ανταπο-δοτικής σύνταξης.Τέλος, σε επίπεδο οργάνωσης κινείται σε γρα-φειοκρατική δομή, τόσο από διοικητικής πλευ-ράς (θεσπίζει το Ε.ΣΥ.ΚΑ με 25 μέλη ολομέ-λεια / Ε.Φ.Κ.Α. με 11μελές Δ.Σ.) όταν ελάχι-στοι ειδικοί επιστήμονες περιλαμβάνονται περίτα ασφαλιστικά, όσο και από οργανωτικής,όπου αναπτύσσει άκρως εξειδικευμένα τμήμα-τα ενώ απουσιάζει ενοποιημένο μηχανογραφι-κό σύστημα στα ενσωματούμενα ασφαλιστικάταμεία και παρουσιάζει ανυπέρβλητες δυσκο-λίες στην εφαρμογή του.

Γιατί θεωρείτε, ότι είναι αδύνατη η εφαρμο-γή του νέου ενιαίου ασφαλιστικού συστή-ματος μέσω του Ε.Φ.Κ.Α., από την1.1.2017;

Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες η μεταρ-ρύθμιση των ασφαλιστικών τους συστημάτωνπραγματοποιήθηκε στις δεκαετίες του 1990και του 2000 με ένα χρονοδιάγραμμα από τρία(3) έως δεκαπέντε (15) έτη και σε κάποιες χώ-ρες με μεταβατική περίοδο. Θα πρέπει επίσηςνα λάβουμε υπ' όψιν ότι οι χώρες αυτές στο σύ-νολό τους υπερείχαν τεχνολογικώς από την Ελ-λάδα, έχοντας ενσωματώσει την μηχανογρά-φηση των υπηρεσιών τους προ της μεταρρύθμι-σής τους. Στην Ελλάδα η μηχανογράφηση των

ασφαλιστικών ταμείων είναι στα σπάργανα, δενυπάρχει ολοκληρωμένο μηχανογραφικό αρ-χείο μητρώου στα περισσότερα ασφαλιστικάταμεία, πλην των τελευταίων ετών και σε όποιαυπάρχουν δεν είναι συμβατά μεταξύ τους. Ειδι-κότερα, στο πρώην Τ.Σ.Α.Υ., το τελευταίο μη-χανογραφικό σύστημα κόστους 4.400.000,που παρελήφθη το 2013, δεν έχει λειτουργή-σει ολοκληρωμένα, το μεγαλύτερο μέρος δετου όποιου e-αρχείου χάθηκε με το «χτύπημα»των τεσσάρων (!) σκληρών δίσκων το 2014.Έτσι, το Τ.Σ.Α.Υ. έχει επιστρέψει στην χρήσητης ένχαρτης βάσης δεδομένων. Λόγω του γε-γονότος αυτού και σε συνδυασμό με την έλλει-ψη προσωπικού στο κέντρο, με διαχρονικήαπουσία εμπνευσμένης διοίκησης και κάποιεςεγγενείς αδυναμίες, η παράθεση των οποίωνξεφεύγει από την παρούσα συνέντευξη, τοΤ.Σ.Α.Υ. οδηγείται σε κατάρρευση. Ενδεικτι-κά, εκκρεμούν 45.000 αιτήσεις ασφαλισμένωναναπάντητες, που οδηγούνται σε παραγραφή,εκατοντάδες δάνεια δεν παρακολουθούνται καιο μέσος χρόνος έκδοσης των συντάξεων το2013 (επί 2.500 αιτήσεων) από τους 24 μήνεςέχει εκτιναχθεί σήμερα από δημοσιεύματαστον Τύπο (επί 4.450 αιτήσεων) στους 33 έως36 μήνες. Για λόγους σύγκρισης τοΤ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., αν και πληθυσμιακά μεγαλύτε-ρο, έχει 3.560 ανέκδοτες συντάξεις με μέσοχρόνο αναμονής μόνον 14-18 μήνες.Ακόμη, όλα τα ενοποιούμενα ταμεία, περιλαμ-βανομένου του πρώην Τ.Σ.Α.Υ., είναι βαθειάελλειματικά, και ήδη εκτιμώνται προϋπολογι-στικά ελλείματα στον νέο ενιαίο ασφαλιστικό

κολοσσό, τον Ε.Φ.Κ.Α., με αδυναμία χρηματο-δότησής τους από τον Κρατικό Προϋπολογι-σμό λόγω μνημονίων. Άρα είναι πρακτικώςαδύνατον αυτό που πέτυχαν οι λοιπές ευρωπαϊ-κές χώρες σε 3 έως 15 χρόνια να καταφέρει ηχώρα μας με την ψήφιση του Ν.4387 στουςεπόμενους 4 μήνες.Για να κλείσουμε το θέμα αδυναμίας «ενοποί-ησης» του ασφαλιστικού συστήματος στην Ελ-λάδα σας παραθέτω ένα παράδειγμα του διοι-κητικού αλαλούμ, που ισχύει στο πρώηνΤ.Σ.Α.Υ.. Παραμένουν έως σήμερα, πλήρωςδιαφοροποιημένες οι εισφορές του κλάδουυγείας μεταξύ των διαφόρων κατηγοριώνασφαλισμένων, ήτοι παλαιών ή νέων, εμμί-σθων ή ελευθέρων επαγγελματιών, για τουςοποίους υπάρχουν διαφορετικές επιβαρύνσειςόντας όλοι αυτοί ασφαλισμένοι στο ίδιο ταμείο(Πίνακας 1). Για για να ομογενοποιηθούν οι ει-σφορές αυτές απαιτείται ψήφιση νόμων καιυπουργικών αποφάσεων.

Ας δούμε κάποια κύρια σημεία του νέου νό-μου. Μεταβάλλονται τα όρια ηλικίας συντα-ξιοδότησης με τον νέο ασφαλιστικό νόμο;

Τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης παραμένουν(40 έτη ασφάλισης & ηλικία 62 ετών), όπωςέχουν διαμορφωθεί με τις διατάξεις τουN.4336/2015. Μοναδική τροποποίηση απο-τελεί η αύξηση σε είκοσι (20) έτη ασφάλισηςέναντι των δέκα πέντε (15), σαν προϋπόθεσηγια την λήψη ολόκληρης της βασικής σύνταξης.

Πώς υπολογίζεται η σύνταξη, όσων υπά-

γονται στις διατάξεις του Ν.4387/2016;Η σύνταξη πλέον αποτελεί άθροισμα δύο τμη-μάτων της βασικής και της αναλογικής σύντα-ξης.

ΒΑΣΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗΗ εθνική ή βασική σύνταξη θα καταβάλλεταιαπό τον Ε.Φ.Κ.Α. αλλά χρηματοδοτείται απότον κρατικό προϋπολογισμό. Προϋπόθεση γιατην καταβολή της είναι κατ’ αρχήν η διαμονήστην Ελλάδα για τουλάχιστον 15 έτη από τηνσυμπλήρωση του 15ου έτους της ηλικίας καιμέχρι την συμπλήρωση των ορίων ηλικίας συν-ταξιοδότησης.Η εθνική σύνταξη για το έτος 2016 ορίζεται σε384 και καταβάλλεται ολόκληρη εφόσονέχουν συμπληρωθεί είκοσι (20) έτη ασφάλι-σης. Το ποσό αυτό μειώνεται κατά 2% για κάθεέτος ασφάλισης, που υπολείπεται των 20 ετών,εφόσον έχουν συμπληρωθεί δεκαπέντε (15)έτη ασφάλισης. (βλέπε Πίνακα 2).Περαιτέρω, το ποσό της βασικής σύνταξης μει-ώνεται κατά 1/40 για κάθε χρόνο, που υπολεί-πεται των 40 ετών από την συμπλήρωση του15ου έτους της ηλικίας μέχρι το προβλεπόμε-νου κατά περίπτωση ορίου ηλικίας συνταξιοδό-τησης.Σε περίπτωση μειωμένης σύνταξης, το ποσότης βασικής σύνταξης μειώνεται κατά 1/200για κάθε μήνα, που υπολείπεται για την συμ-πλήρωση του ορίου ηλικίας για την λήψη πλή-ρους συντάξεως.Σε περίπτωση αναπηρικής σύνταξης, το ποσότης βασικής σύνταξης, μειώνεται ευθέως ανά-λογα με την μείωση του ποσοστού αναπηρίας(Αναλυτικά βλέπε Πίνακα 3).Εάν κάποιος λαμβάνει δύο κύριες συντάξεις, ήμια πλήρη και μια μειωμένη σύνταξη, καταβάλ-λεται μόνο μία εθνική σύνταξη. Σε περίπτωσηλήψης δύο μειωμένων συντάξεων καταβάλλον-ται και οι δύο μειωμένες εθνικές συντάξεις,εφόσον το άθροισμά τους είναι ίσο ή μικρότεροαπό το ποσό της πλήρους εθνικής σύνταξης.

Το νέο ασφαλιστικό σύστημα:Είναι εφικτό & βιώσιμο;

Το νέο ασφαλιστικό και οι αλλαγές που φέρνειστον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων καιτων ασφαλιστικών εισφορών βρέθηκε στο επί-κεντρο της συζήτησης που είχαμε με τον ορθο-δοντικό, Μέλος του Δ.Σ του Ο.Σ.Α., κ. ΒασίληΣταθόπουλο. Ο κ. Σταθόπουλος μας υποδέχτηκεμε χαρά στο γραφείο του και προσπάθησε μέσα

από κατανοητή γλώσσα και με παραδείγματα,λαμβάνοντας υπ’ όψιν όλες τις ερμηνευτικές εγ-κυκλίους που εκδόθηκαν μέχρι και την στιγμήπου γράφονταν αυτές οι γραμμές να μας δώσειμια πλήρη εικόνα για τις ασφαλιστικές υποχρεώ-σεις των οδοντιάτρων, όπως διαμορφώνονταιβάσει του Ν.4387.

Συνέντευξη στην Ηλιάνα Γιαννούλη δημοσιογράφο

Bασίλης ΣταθόπουλοςOρθοδοντικός, Μέλος του Δ.Σ. του Ο.Σ.Α.

Πίνακας 1: Εισφορές Υγείας σε είδος και σε χρήμα ασφαλισμένων ΕΤΑΑ-ΤΣΑΥE.T.A.A-T.Y. Eισφορές υγείας σε είδος και σε χρήμαΥ.Α.Φ.//2013 (ΥΑ Φ. 10060/13503/569 ΦΕΚ Β 1306 2013) - Καθορισμός εισφορών ΛογαριασμούΠαροχών σε Χρήμα του Ενιαίου Ταμείου Αυτοτελώς Απασχολουμένων

Σχετική νομοθεσία: αρθρ 22, 25, 55 ν. 2084/1992 όπως ισχύουνΤα δύο ζητήματα είναι τα εξής:• Για τους έμμισθους πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης - παλαιοί - παρακρατείται 6,45% και όχι 7,65%• Για τους έμμισθους που ασκούν ελεύθερα το επάγγελμα του υγειονομικού - νέοι - δεν προβλέπεται τίποτα στην Υ.Α.

A/A ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥ

ΣΥΝΟΛΟΠΟΣΟΣΤΟΥ

ΠΟΣΟΣΤΟΣΕ ΕΙΔΟΣ

ΠΟΣΟΣΤΟΣΕ XΡΗΜΑ

ΕΙΔΟΣ XΡΗΜΑ

1

1*

2

3

Eλεύθεροιεπαγγελματίες -παλαιοί

Eλεύθεροιεπαγγελματίες -νέοι

Έμμισθοι πλήρουςκαι αποκλειστικήςαπασχόλησης -παλαιοί και νέοι

Έμμισθοι πουασκούν ελεύθερατο επάγγελμα τουυγειονομικού -παλαιοί

6,45% επί τουποσού της πρώτηςασφαλιστικήςκατηγορίας

Όλη η πρόσθετηεισφορά (0,65%επί του ποσούτης πρώτηςασφαλιστικήςκατηγορίας)

Nαι Nαι

Nαι

Nαι Nαι

Nαι Nαι

6,45% επί τουποσού της πρώτηςασφαλιστικήςκατηγορίας στηνοποία εντάσσονται

7,65%• 5,10% ε.• 2,55% α.

9,30%• 4,30% ε.• 5% α.

6,45%• 4,30% εργοδότης• 2,15% ασφαλισμ.

6,45%• 4,30% εργοδότης• 2,15% ασφαλισμ.

1,20%• 0,80% εργοδ.• 0,40% ασφαλ.

2,85% βαρύνειεξ’ ολοκλήρουτον ασφαλισμένο

Πίνακας 2: Εθνική σύνταξη σε συνάρτησημε έτη ασφάλισης

20

19

18

17

16

15

384,00 €

376,32 €

368,79 €

361,20 €

354,20 €

347,00 €

Έτη

Πίνακας 3: Εθνική σύνταξη σε συνάρτησημε ποσοστό αναπηρίας

384,00 €

288,00 €

192,00 €

153,60 €

80% - 100%

67% - 79,99%

66,99% - 50%

Έως 49,99%

BHMA111 05/09/2016 2:25 μ.μ.

BHMA111 05/09/2016 2:25 μ.μ.


ΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗΗ ανταποδοτική σύνταξη καταβάλλεται απότον Ε.Φ.Κ.Α. και χρηματοδοτείται από ασφα-λιστικές εισφορές. Η ανταποδοτική σύνταξηυπολογίζεται βάσει (α) του χρόνου ασφάλισης,(β) του κατ’ έτος ποσοστού αναπλήρωσης,όπως αυτό ορίζεται στον νόμο, και (γ) των συν-τάξιμων αποδοχών.Θεωρητικά, «ως συντάξιμες αποδοχές λαμβά-νεται υπ' όψιν ο μέσος όρος των μηνιαίων απο-δοχών ή το μέσο εισόδημα του ασφαλισμένουκαθ’ όλο τον ασφαλιστικό βίο του. Ο μέσοςόρος υπολογίζεται ως το πηλίκο της διαίρεσηςτου αθροίσματος του συνόλου των μηνιαίωναποδοχών, ή του «ασφαλιστέου μισθού» προ-σαυξανόμενα κατά την ετήσια μεταβολή μι-σθών, όπως προσδιορίζεται από την ΕΛΣΤΑΤδια του συνολικού χρόνου ασφάλισης (άρθρο28, §2Α).»Τώρα κατ' ουσίαν: (α) κατά δήλωση εργατολό-γων, (β) λαμβάνοντας υπ' όψιν ότι δεν υπάρ-χουν διαθέσιμα μηχανογραφικά στοιχεία πριντο 2002, (γ) ότι μέσα στον νόμο το «σύνολο τουεργασιακού βίου» «εξισούται» από το 2002 έωςτο 2016 και εφόσον δεν έχει εκδοθεί ερμηνευ-τική εγκύκλιος μέχρι σήμερα, προς αποκρυ-πτογράφηση του ανωτέρω ορισμού (των συντά-ξιμων αποδοχών ή ασφαλιστέου μισθού-εισο-δήματος) θα ισχύσουν με κάθε επιφύλαξη μάλ-λον τα ακόλουθα:Για τους μισθωτούς νέους & παλαιούς ασφαλι-σμένους, ως συντάξιμες αποδοχές για τον υπο-λογισμό του ανταποδοτικού μέρους σύνταξηςκύριας ασφάλισης λόγω γήρατος, αναπηρίας ήθανάτου θα λαμβάνεται υπ' όψιν ο μέσος όροςμηνιαίων αποδοχών του ασφαλισμένου πουπροκύπτει από το ασφαλιστικό έτος 2002 έωςτην υποβολή της αίτησης.Για τους ελεύθερους επαγγελματίες νέουςασφαλισμένους, (που έως την έναρξη ισχύοςτου νέου νόμου κατέβαλαν εισφορά με ασφαλι-στικές κατηγορίες) ως συντάξιμες αποδοχές γιατον υπολογισμό του ανταποδοτικού μέρουςσύνταξης κύριας ασφάλισης ορίζεται το ποσόπου αντιστοιχεί στο ασφαλιστέο μηνιαίο εισό-δημα, αν εκλαμβανόταν ως μηνιαία εισφορά τοποσό που πράγματι καταβλήθηκε για κάθε μή-να ασφάλισης.Για τους ελεύθερους επαγγελματίες παλαιούςασφαλισμένους, ως συντάξιμες αποδοχές λαμ-βάνεται υπ' όψιν το εισόδημα του ασφαλισμέ-νου για κάθε έτος, που προκύπτει από το ασφα-λιστικό έτος 2002 και έως την υποβολή της αί-τησης. Εφεξής ετησίως η περίοδος αυτή ανα-φοράς αυξάνεται κατά ένα έτος. Εισόδημα νοεί-ται το ποσό που θα αποτελούσε το ασφαλιστέομηνιαίο εισόδημα αν εκλαμβανόταν ως μηνιαίαεισφορά το ποσό που πράγματι καταβλήθηκεγια έκαστο μήνα ασφάλισης, συνυπολογιζομέ-νων, με αναγωγή κατά κεφαλήν, τυχόν υφιστα-μένων κατά το διάστημα αυτό κοινωνικών πό-ρων. Μετάφραση σε απλά Ελληνικά με ένα πα-ράδειγμα υπολογισμού του λεγόμενου μηνι-αίου εισοδήματος:Ελεύθερος επαγγελματίας, του πρώηνΤ.Σ.Α.Υ., υπαγόμενος στον νέο ασφαλιστικόνόμο καταβάλλει 188 μηνιαίες ασφαλιστικέςεισφορές για τον κλάδο σύνταξης. Κατά τηδιάρκεια του τελευταίου 12μηνου πριν από τηνδιακοπή της επαγγελματικής δραστηριότηταςκαι την υποβολή αίτησης συνταξιοδότησηςέχουν καταβληθεί εισφορές ύψους 2.256 (188μηνιαίως Χ 12). Το ποσό των 2.256 διαιρείταιαρχικά δια του 20% και εν συνεχεία δια του 12,οπότε και προκύπτει το ποσό των 940, τοοποίο αποτελεί το ασφαλιστέο μηνιαίο εισόδη-μα και αναλόγως υπολογίζεται και το μέσο μη-νιαίο εισόδημα για κάθε χρονιά αναδρομικάέως το 2002.Στο τελικό μέσο «εισόδημα» εφαρμόζονται οισυντελεστές αναπλήρωσης του Πίνακα 4 οπό-τε και υπολογίζεται η σύνταξη.

Τί ισχύει με τους πλασματικούς χρόνουςασφάλισης;

Οι πλασματικοί χρόνοι ασφάλισης (στρατιωτι-κή θητεία, σπουδές κλπ) ισχύουν και αναγνωρί-ζονται όπως ίσχυαν έως την ψήφιση τουΝ.4387. Η εξαγορά τους γίνεται με την κατα-βολή του συνολικού ποσού της εισφοράς εργο-δότη / εργαζόμενου, που ορίζεται επί των συν-τάξιμων αποδοχών του ασφαλισμένου κατά τονμήνα υποβολής της αίτησης εξαγοράς από τονασφαλισμένο. Το ποσό αυτό καταβάλλεται σετόσες δόσεις όσοι και οι μήνες, που εξαγορά-ζονται ή εφάπαξ με έκπτωση 15%. Από διαρ-ροές ήδη προ της εφαρμογής του νόμου, η έκ-πτωση αυτή μάλλον δεν θα «μακροημερεύσει».

Πώς διαμορφώνονται οι εισφορές ελευθέ-ρων επαγγελματιών ανά κλάδο με τον νέονόμο;

Εισφορές κλάδου σύνταξης:Μέχρι την 31.12.2016 οι ασφαλιστικές ει-σφορές παραμένουν αμετάβλητες και εξακο-λουθούν να εισπράττονται από τους υφιστάμε-νους ασφαλιστικούς φορείς. Από 1.1.2017,τόσο για τους παλαιούς όσο και τους νέουςασφαλισμένους, το ποσοστό της μηνιαίαςασφαλιστικής εισφοράς για τον κλάδο κύριαςσύνταξης ανέρχεται μηνιαίως σε ποσοστό 14%για τα πρώτα 2 έτη από την πρώτη τους υπαγω-γή στην ασφάλιση, σε ποσοστό 17% για ταεπόμενα 3 έτη & σε ποσοστό 20% για το διά-στημα μετά το 5ο έτος της υπαγωγής τους στηνασφάλιση. Τώρα, το συνολικό ποσό, που υπολείπεται τουποσοστού 20% μηνιαίας ασφαλιστικής εισφο-ράς κατά τα πέντε πρώτα έτη ασφάλισης, απο-τελεί οφειλή και όχι έκπτωση, εξοφλείται δεκατά 1/5 κατ’ έτος για τα έτη, κατά τα οποία τοκαθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα, υπερβαίνειτο ποσό των 18.000 και σε κάθε περίπτωση ηοφειλή εξοφλείται εξ ολοκλήρου μέχρι και τη

συμπλήρωση 15 ετών ασφάλισης.Όσοι ασφαλισμένοι συμπληρώνουν 40 χρόνιαασφάλισης, με αίτησή τους μπορούν να κατα-βάλλουν, μειωμένη κατά το 50%, ασφαλιστικήεισφορά του κλάδου σύνταξης παραιτούμενοιαπό την όποια προσαύξηση σύνταξης.Ειδικά, για το διάστημα από την 1.1.2017 έως31.12.2020, τα ποσά των μηνιαίων ασφαλι-στικών εισφορών που καταβάλλουν για τουςκλάδους κύριας σύνταξης, εφάπαξ & υγειονο-μικής περίθαλψης οι άνω της πενταετίας ελεύ-θεροι επαγγελματίες μειώνονται σύμφωνα μετον Πίνακα 5.Οι εκπτώσεις εφαρμόζονται και στους κάτω τηςπενταετίας αυτοαπασχολούμενους για το ίδιοδιάστημα και των οποίων το καθαρό φορολο-γητέο εισόδημα είναι άνω των 4.922. Όμως τοσύνολο των ασφαλιστικών εισφορών όλων τωνκλάδων δεν μπορεί να υπολείπεται της κατώτε-ρης ελάχιστης ετήσιας εισφοράς.

Εισφορές κλάδου υγείας από 1.1.2017:Η ασφαλιστική εισφορά υπέρ υγειονομικής πε-ρίθαλψης των μισθωτών ορίζεται σε 7,10% επίτων πάσης φύσεως αποδοχών και κατανέμεταικατά ποσοστό 6,45% για παροχές σε είδος, εκτου οποίου 2,15% βαρύνει τον ασφαλισμένο,4,30% βαρύνει τον εργοδότη και ποσοστό0,65% για παροχές σε χρήμα, εκ του οποίου0,40% βαρύνει τον ασφαλισμένο και 0,25%βαρύνει τον εργοδότη.Η ασφαλιστική εισφορά υπέρ υγειονομικής πε-ρίθαλψης των ελεύθερων επαγγελματιών βαρύ-νει εξολοκλήρου τους ίδιους & κατανέμεται κα-τά ποσοστό 6,45% για παροχές σε είδος καιποσοστό 0,50% για παροχές σε χρήμα, άρασύνολο 6,95% επί του εισοδήματος.

Ελάχιστη εισφορά για παλαιούς & νέους ασφα-λισμένους:Η μηνιαία ελάχιστη βάση υπολογισμού επί της

οποίας υπολογίζεται το προβλεπόμενο ποσο-στό εισφοράς αντιστοιχεί στο 70% επί του εκά-στοτε κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μι-σθωτού άνω των 25 ετών (αναλυτική παρουσία-ση στον Πίνακα 6).

Τί σημαίνει η κατάργηση του «μονοσυνταξι-ούχου» από 1.1.2016;

Με την κατάργηση της προσαύξησης όλοι οιδικαιούχοι καταβάλλουν μετά την 1.1.2016 τιςίδιες εισφορές όπως οι λοιποί υγειονομικοί. Γιατο χρονικό διάστημα όμως, που έχουν κατα-βληθεί αυξημένες εισφορές κατά 50%, δι-καιούνται αντίστοιχη προσαύξηση και όχι ταψίχουλα του νέου νόμου. Προς άρση της αδι-κίας αυτής μαζί με λοιπά αιτήματα των υγειονο-μικών προετοιμάζεται δικαστική διεκδίκησηκαι όσοι θέλουν να συμμετέχουν αποστέλλουναίτηση συμμετοχής ως εκδήλωση ενδιαφέρον-τος με τα στοιχεία τους (κινητό/σταθερό τηλέ-φωνο/e-mail) στην e-διεύθυνση: [email protected] στην οποία διεκδικούν-ται:1. Για τους παλαιούς ασφαλισμένους σύνταξηίση με την σύνταξη του δημοσίου πολιτικούυπαλλήλου 2ου βαθμού έχοντος 35ετη υπηρε-σία (Ν.982, άρθρο 4, §1), δεδομένου ότι οιασφαλιστικές εισφορές, που καταβάλλοντανυπολογίζονταν επί του μισθού αυτού.2. Για τους μονοσυνταξιούχους, παλαιούς ή νέ-ους, η προσαύξηση της σύνταξης κατά 50%,όπως καθορίζεται από το εδ γ΄, §8α, άρθρο 7,του Ν.982/1979.3. Για τους συνταξιούχους με ή χωρίς μονοσύν-ταξη ο επαναϋπολογισμός της σύνταξής τουςσύμφωνα με τις διατάξεις Ν.982/1979 άρθρο4, §1 και του άρθρου 7, §8α, εδάφιο γ΄.4. Για τους υγειονομικούς που μέχρι31.12.2010 ή 31.12.2012 είχαν θεμελιώσειτις κατά περίπτωση προϋποθέσεις χρόνουασφάλισης & ορίου ηλικίας σύμφωνα με τις

Πίνακας 4: Συντελεστές αναπλήρωσηςαπλού συνταξιούχου & μονοσυνταξιούχου

0,80%

0,87%

0,93%

1,00%

1,07%

1,26%

1,47%

1,65%

1,87%

2,08%

0,77%

0,84%

0,90%

0,96%

1,03%

1,21%

1,42%

1,59%

1,80%

2,00%

15

18

21

24

27

30

33

36

39

42 & άνω

0

15,01

18,01

21,01

24,01

27,01

30,01

33,01

36,01

39,01

ΠΟΣΟΣΤΟΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ

ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΕΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣAΠΟ EΩΣ

% ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣΜΟΝΟ/ΞΙΟΥΧΟΥ

Πίνακας 5: Εκπτώσεις ενδεικτικών εισφορών αντιστρόφωςανάλογες με το φορολογητέο εισόδημα

0%

50%

49%

46%

47%

46%

46%

39%

29%

19%

9%

0%

7.033

10.000

11.000

14.000

15.000

16.000

17.000

21.000

31.000

41.000

51.000

0

7.033,01

10.000,01

13.000,01

14.000,01

15.000,01

16.000,01

20.000,01

30.000,01

40.000,01

50.000,01

55.000,01

ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΑΠΟ EΩΣ % ΕΚΠΤΩΣΗΣ

Μεταβατικές εισφορές ΕΤΑΑ 2017-2020

Πίνακας 6: Ασφαλιστικές εισφορές ανά κλάδο σε συνάρτηση με τα έτη ασφάλισης

ΕΤΗΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΙΣΦΟΡΑ ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΕΤΗΣΙΑΕΙΣΦΟΡΑ ΑΝΑ ΚΛΑΔΟ

ΕΙΣΦΟΡΑΟΑΕΔ

ΕΛΑΧΙΣΤΗΕΤΗΣΙΑ ΕΙΣΦΟΡΑ

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ ΕΤΑΑ

1.330 €

1.529 €

2.296,40 €

120,00 €

120,00 €

120,00 €

689,00 €

239,72 €

281,28 €

836,80 €

290,91 €

281,28 €

1.406,40 €

488,72 €

492,72 €

281,28 €

14% Χ 70% Χ 586 = 57,43

4,87% Χ 70% Χ 586 = 19,97

4% Χ586 = 23,44

17% Χ 70% Χ 586 = 69,73

5,91% Χ 70% Χ 586 = 24,24

4% Χ 586 = 23,44

20% Χ 586 = 117,2

6,95% Χ 586 = 40,72

7,10% (2,65+ 4,55) Χ 586 = 41,06

4% Χ 586 = 23,44

50% μείωση εισφορών κλάδου σύνταξης

Σύνταξη

Υγεία

Πρόνοια

Σύνταξη

Υγεία

Πρόνοια

Σύνταξη

Υγεία

Πρόνοια

2 έτη

3 έτη

5-40 έτη

Άνω των 40 ετών

Eλεύθεροι

Μισθωτοί

BHMA111 05/09/2016 2:25 μ.μ.

BHMA111 05/09/2016 2:25 μ.μ.


διατάξεις του άρθρου 10, του Ν.3863/2010(N.4093/2012 άρθρο πρώτο §ΙΑ΄, υποπαρά-γραφος 4, §1 & §2) αλλά η συνταξιοδότησητους αρχίζει από 1.1.2015, το ποσό της σύντα-ξης να υπολογίζεται βάσει των ανωτέρω νόμων& καταστατικών διατάξεων.

Θα θέλατε να μας δώσετε ένα παράδειγματων συνολικών υποχρεώσεων των οδοντιά-τρων σχετικά με τις ασφαλιστικές & φορο-λογικές υποχρεώσεις που εκκινούν με τοννέο νόμο από την 1.1.2017;

Η αλήθεια είναι ότι εμφανίζονται αντικρουόμε-να δημοσιεύματα και πολλές φορές μη ορθάπροκειμένου κάποιος φορέας να «υπερτονίσει»τις επιβαρύνσεις, που θα προκύψουν από τοννέο νόμο και όλα αφορούν μη υγειονομικούς.Είναι δύσκολο εγχείρημα διότι αλληλοεξαρ-τώνται πλέον οι ασφαλιστικές με τις φορολογι-κές υποχρεώσεις. Έτσι, αναγκάστηκα να χρη-σιμοποιήσω ένα υποθετικό μοντέλο οδοντια-τρείου νέου ασφαλισμένου άνω της πενταε-τίας, χωρίς λοιπά περιουσιακά στοιχεία προκει-μένου να υπάρχουν οι μικρότερες δυνατές επι-βαρύνσεις & να απλοποιηθούν οι παράμετροι,που υπεισέρχονται σε ένα τέτοιο μοντέλο. Σεκάθε άλλη περίπτωση, (μεγάλης ακίνητης περι-ουσίας, υψηλότερου φορολογικού εισοδήμα-τος ατομικού ή οικογενειακού κλπ, το καθαρόεισόδημα μετά φόρων, μειώνεται ποσοστιαίααντιστρόφως ανάλογα με το εισόδημα τουοδοντιατρείου.

Aναλυτικό παράδειγμαασφαλιστικών και φορολογικώνυποχρεώσεων οδοντιατρείου2016-2017Παραδοχές: το παρόν μοντέλο αποτυπώνει τηνεξέλιξη της οικονομικής κατάστασης ενόςΟδοντιατρείου από το 2016 έως το 2018, ωςπρος το σκέλος των ασφαλιστικών και φορολο-γικών υποχρεώσεων και δη στο χρονικό διά-στημα που αυτό καταβάλλει 40% έκπτωση στιςασφαλιστικές παροχές, λόγω εισοδήματος.Στις αυθαίρετες παραδοχές λαμβάνεται ένα φο-ρολογητέο εισόδημα εκκίνησης, την χρήση2016, υψηλότερο του δηλούμενου μέσουόρου στις φορολογικές δηλώσεις των προ-ηγουμένων χρόνων, ώστε να περιλαμβάνει έναμεγάλο υποσύνολο του Κλάδου και ένα σταθε-ρό φορολογητέο εισόδημα τα επόμενα χρόνια.Ακόμη, ως μοναδικό περιουσιακό στοιχείο πουείτε ιδιοχρησιμοποιείται είτε δεν αποφέρει ει-σόδημα περιλαμβάνεται ακίνητο χαμηλών προ-διαγραφών, ήτοι μικρότερο των 100 τ.μ., σε τι-μή ζώνης έως 1.500, προκειμένου να υπολογι-σθεί ο οφειλόμενος ΕΝΦΙΑ.

2016Έστω οδοντίατρος με δηλωθέν εισόδημα23.259,20 στην περίοδο από 1.1.2016 έως31.12.2016 μετά την αφαίρεση υλικών καιαμοιβών τρίτων. Ως εκπιπτόμενες δαπάνεςαφαιρούνται επίσης οι ασφαλιστικές εισφορές,που για τον/την υγειονομικό της 2ης ασφαλι-στικής κατηγορίας στο πρώην Τ.Σ.Α.Υ. ήταν3.259,20, άρα το καθαρό φορολογητέο εισό-δημα στη χρήση 2016 προ φόρων ήταν20.000.

Υπολογισμός φόρων: οι φορολογικές επι-βαρύνσεις για εισόδημα 20.000 είναι:

4.400 φόρος εισοδήματος

650 τέλος επιτηδεύματος

76 εισφορά αλληλεγγύης1.100 διαφορά προκαταβολής φόρου

(100%-75% για το φορολογικό2017)

350 ΕΝΦΙΑ

6.576 Σύνολο φόρων + ΕΝΦΙΑ

Άρα το φορολογητέο εισόδημα του 2016, πουθα φορολογηθεί τον Ιούνιο του 2017 με(6.226 +350) 6.576 φόρους και λοιπές επιβα-ρύνσεις θα απομείνει ως διαθέσιμο καθαρό ει-σόδημα του 2016, ποσό που δεν θα υπερβαί-νει τα 13.424.

2017Υπολογισμός ασφαλιστικών εισφορών:οι εισφορές που θα καταβληθούν για το έτος2017 υπολογίζονται με το νέο ασφαλιστικό νό-μο βάσει του φορολογητέου εισοδήματος τηςπροηγούμενης χρήσης του 2016 δηλαδή στοπαράδειγμά μας επί του ποσού των 20.000.20.000 Χ 30,95%= 6.190 οι οποίες μειώνον-ται με συντελεστή 43% (άρθρο 98) και διαμορ-φώνονται ως εξής:Ασφαλιστικές εισφορές 2017: 6.190 - 43% έκπτωση= 3.528,30 +120 (ει-σφορά ΟΑΕΔ) = 3.648,30

Στην επόμενη οικονομική χρήση, από1.1.2017 έως 31.12.2017, με την υπόθεσηότι το εισόδημα μειώθηκε και εφόσον αφαιρε-θούν τα έξοδα ιατρείου (πλην ασφαλιστικών ει-σφορών), αυτό ανήλθε στις 20.000. Από αυτόθα πρέπει να εκπέσουν οι ασφαλιστικές εισφο-ρές, που υπολογίσθηκαν με τα έσοδα του 2016και ανήλθαν στις 3.834,30. Άρα το φορολογη-τέο εισόδημα της χρήσης 2017 που θα υπο-βληθεί στη φορολογική δήλωση τον Ιούνιο του2018 θα είναι:20.000 – 3.648,30 = 16.351,70�.

Υπολογισμός φόρων: οι φορολογικές επι-βαρύνσεις επί του εισοδήματος του 2017 είναι:

3.597,37 φόρος εισοδήματος

+650,00 τέλος επιτηδεύματος- 843,48 ελάττωση φόρου (λόγω μικρότε-

ρης προκαταβολής του 2017)

+95,73 εισφορά αλληλεγγύης (2,2%)

+350,00 ΕΝΦΙΑ

3.849,62 Σύνολο φόρων + ΕΝΦΙΑ

Άρα το φορολογητέο εισόδημα του 2017, θαφορολογηθεί συνολικά τον Ιούνιο του 2018 με3.849,62 (3.499,62+350) φόρους και λοιπέςεπιβαρύνσεις και θα απομείνει ως διαθέσιμοκαθαρό εισόδημα του 2017 ποσό το οποίο δεν

θα υπερβαίνει τα (16.351,70 – 3.849,62)12.502,08�.

2018Υπολογισμός ασφαλιστικών εισφορών:οι εισφορές που θα καταβληθούν για το έτος2018 υπολογίζονται με το νέο ασφαλιστικό νό-μο, βάσει του φορολογητέου εισοδήματος τηςπροηγούμενης χρήσης, δηλαδή στο παράδειγ-μά μας επί του ποσού των 16.351,70.16.351,70 Χ 30,95%= 5.060,85, οι οποίεςμειώνονται με συντελεστή 46% (άρθρο 98) καιδιαμορφώνονται ως εξής:Ασφαλιστικές εισφορές 2018: 5.060,85 - 46% έκπτωση= 2.732,86+120(ΟΑΕΔ) = 2.852,86�

Στην οικονομική χρήση από 1.1.2018 έως31.12.2018, με την υπόθεση ότι το εισόδημαπαραμένει σταθερό με την προηγούμενη χρή-ση και εφόσον αφαιρεθούν τα γενικά έξοδα τουιατρείου (πλην ασφαλιστικών εισφορών) ανέρ-χεται στις 20.000. Από αυτό θα πρέπει να εκ-πέσουν οι ασφαλιστικές εισφορές, που υπολο-γίσθηκαν από τα έσοδα του 2017 και ανήλθανστις 2.852,86. Άρα το φορολογητέο εισόδηματης οικονομικής χρήσης 2018, που θα υπο-βληθεί στη φορολογική δήλωση τον Ιούνιο του2019 θα είναι:20.000 – 2.852,86 = 17.147,14�.

Υπολογισμός φόρων: οι φορολογικές επι-βαρύνσεις επί του εισοδήματος του 2018 είναι:

3.772,37 φόρος εισοδήματος

+650,00 τέλος επιτηδεύματος

+200,66 διαφορά προκαταβολής φόρου

+113,23 εισφορά αλληλεγγύης

+350,00 ΕΝΦΙΑ

5.086,33 Σύνολο φόρων + ΕΝΦΙΑ

Άρα το καθαρό εισόδημα του 2018, θα φορο-λογηθεί συνολικά τον Ιούνιο του 2019 με(4736,33+350) 5.086,33 φόρους και λοιπέςεπιβαρύνσεις και θα απομείνει ως διαθέσιμοκαθαρό εισόδημα του 2018 ποσό το οποίο δενθα υπερβαίνει (17.147,14- 5.086,33) τα12.060,81�.

Συμπέρασμα: Εάν σε ένα απλοϊκό υπόδειγμα,

δομημένο έτσι ώστε να διασώζεται όσον το δυ-νατόν μεγαλύτερο εισόδημα σε περίοδο μει-ωμένων ασφαλιστικών εισφορών, το εισόδημααυτό μοιράζεται με τις υποχρεώσεις προς τοΚράτος, μπορείτε να φαντασθείτε το οικονομι-κό αδιέξοδο για τους ελεύθερους επαγγελμα-τίες, όταν μετά το 2020 με την απώλεια της έκ-πτωσης των ασφαλιστικών εισφορών και τηνπροσαύξηση των εκπτώσεων των ασφαλιστι-κών εισφορών της 1ης πενταετίας, το καθαρόπρος επιβίωση διαθέσιμο εισόδημα θα μειωθείκάτω του 50% του φορολογητέου εισοδήματος.

Έχετε εντοπίσει μετά από την εμβάθυνσηστο νέο νόμο διατάξεις, που αφορούν τουςοδοντιάτρους και είναι προβληματικέςστην εφαρμογή τους;

Για όσους έχουν εμβαθύνει, υπάρχουν πολλά«σκοτεινά» σημεία που χρήζουν διευκρινίσεωνκαι δημιουργούν απορίες, σχετικά με την εφαρ-μογή του νόμου. Παρατίθενται ενδεικτικά μερι-κά σημεία, που αφορούν και τους υγειονομι-κούς, προσυπογράφοντας απολύτως τους προ-βληματισμούς του ιστοτόπου taxheaven.Σχετικά με το ανώτατο ποσό υπολογισμούασφαλιστικών εισφορών:1α. Ασφαλισμένοι, που παράλληλα παρέχουνεξαρτημένη εργασία από 1.1.2017 υποχρε-ούνται στην καταβολή ασφαλιστικών εισφο-ρών τόσο για τον μισθό ή τους μισθούς πουλαμβάνουν, όσο και για το εισόδημα από τοελεύθερο επάγγελμα. Δεν είναι σαφές εάν τοανώτατο μηνιαίο όριο των ασφαλιστικών ει-σφορών των 5.860 θα ισχύει για κάθε κατηγο-ρία εισοδήματος ξεχωριστά ή θα αφορά το συ-νολικό εισόδημα ανεξαρτήτου πηγής.1β. Η εφαρμογή της οροφής των 5.860 μηνι-αίως χρήζει διευκρίνισης, διότι οι μισθωτοίέχουν 14 μισθοδοτικές περιόδους και θα πλη-ρώνουν εισφορές κατ’ ανώτατον επί ετησίωναποδοχών (5.860 Χ 14) ύψους 82,040. Επει-δή το ετήσιο εισόδημα των ελευθέρων επαγ-γελματιών υπολογίζεται σε 12μηνη βάση, οιασφαλιστικές εισφορές τους θα υπολογίζονταικατ’ ανώτατον επί ποσού (5.860 Χ 12) 70.320;Όσον αφορά στον τρόπο υπολογισμού των ει-σφορών:2α. Από 1.1.2017 το καθαρό φορολογητέο ει-σόδημα του προηγούμενου φορολογικούέτους (2016) θα αποτελεί τη βάση υπολογι-σμού των μηνιαίων εισφορών του τρέχοντοςέτους. Δημιουργούνται ερωτηματικά για τηννομική και ηθική διάσταση της ρύθμισης, εφό-σον το «καθαρό φορολογητέο εισόδημα» δια-χρονικά είναι κυμαινόμενο στον ελεύθεροεπαγγελματία. Πώς θα επιβληθούν αυξημένεςασφαλιστικές εισφορές που έχουν υπολογιστείσε εισοδήματα, που ενδεχομένως έχουν φορο-λογηθεί, αλλά όχι εισπραχθεί το προηγούμενοέτος, από χαμηλότερα ή ανύπαρκτα εισοδήμα-τα του τρέχοντος έτους; Πώς θα υπολογίζονταιεισφορές σε οδοντίατρο ανίκανο για εργασίαλόγω ασθένειας, ή χωρίς εισοδήματα για οποι-οδήποτε λόγο την επόμενη χρονιά; Σε περί-πτωση φορολογικού ελέγχου και επιβολής λο-γιστικών διαφορών θα επιβληθούν προσαυξη-μένες ασφαλιστικές εισφορές επί των διαφο-ρών εισοδήματος αναδρομικά; Στην ίδια περί-πτωση, εάν μετά από δέκα χρόνια δικαιωθεί δι-καστικά ο προσφεύγων οδοντίατρος, οι τυχόνεπιπλέον ασφαλιστικές εισφορές των λογιστι-κών διαφορών, θα επιστραφούν ως αχρεωστή-τως καταβληθείσες;2β. Η καταβολή των μηνιαίων ασφαλιστικών ει-σφορών αρχίζει από 1.1.2017 με υπολογισμόεπί του φορολογητέου εισοδήματος της προ-ηγουμένης χρήσης, η εκκαθάριση του οποίουπραγματοποιείται με την υποβολή της δήλω-σης φορολογίας εισοδήματος, δηλαδή μετά τις30.4.2017. Πώς λοιπόν ο Ε.Φ.Κ.Α. θα υπο-λογίζει τις ασφαλιστικές εισφορές για το διά-στημα πριν την εκκαθάριση της δήλωσης; Τυ-χόν λύσεις που έχουν «διαρρεύσει» ότι θα γίνει

BHMA111 05/09/2016 2:25 μ.μ.

με υπολογισμό του μέσου όρου του φορολογη-τέου εισοδήματος της προηγούμενης εκκαθα-ρισμένης τριετίας και θα ακολουθεί συμψηφι-σμός των εισφορών με το επόμενο έτος, είναιεπιεικώς ατελέσφορες.

Έχετε εκφράσει την έντονη διαφωνία σαςσχετικά με τους χειρισμούς του θέματοςαπό τις Yγειονομικές Ομοσπονδίες καθό-λη την τετράμηνη περίοδο μέχρι την ψήφι-ση του νόμου. Μπορείτε να αναλύσετε τουςπροβληματισμούς σας;

Αμέσως με την δημοσιοποίηση του προσχεδί-ου «Κατρούγκαλου», στις 19.1.2016 συγγρά-ψαμε με τον φίλο και συνάδελφο Δρ Ιωάννη Κι-τσοπανίδη ένα πολυσέλιδο υπόμνημα προς άρ-ση κάποιων εκ των εκτεθεισών ακραίων επι-πτώσεων, το οποίο παρουσιάσαμε με στόχο:(α) την εξομάλυνση & τη δικαιότερη κατανομήτων ασφαλιστικών υποχρεώσεων(β) την θεσμική οργάνωση της Διοίκησης τουνέου Φορέα(γ) την πρόληψη παραλήψεων δικαιωμάτων ειςβάρος της ασφάλισης των Υγειονομικών καιδ) την αποκατάσταση αδικιών εις βάρος ασφα-λισμένων, που έχοντας συμπληρώσει στις31.1.2010, 35 ή 37 έτη ασφάλισης, εμπιστεύ-θηκαν την δέσμευση της Ελληνικής Πολιτείας,ότι δεν θα θιγούν τα θεμελιωμένα συνταξιοδο-τικά τους δικαιώματα και παρέμειναν ενεργοίασφαλισμένοι έως σήμερα.Στην αναλυτική αυτή πρόταση παρουσιάζαμε,κατ’ άρθρο το νομοσχέδιο με 53 παρατηρήσειςθίγουσες τα συμφέροντα των υγειονομικών καιπιθανές τροποιήσεις τους, έξι (6) διεκδικήσειςζωτικής σημασίας αφορώσες τον υγειονομικό(εξαφάνιση του θεσμού της «Στέγης Υγειονομι-κών», κατάργηση κλάδου μονοσυνταξιούχουκ.α.), καθώς και μία εναλλακτική πρόταση επι-βολής ασφαλιστικών εισφορών, οικονομικάανώδυνη σε σχέση με την τελική διαμόρφωσητου νόμου, παρ' όλες τις εκπτώσεις, και το βασι-κότερο με μόνιμο χαρακτήρα και όχι μόνον γιατα προσεχή τρία χρόνια όπως νομοθέτησε τοΥπουργείο. Το υπόμνημα αυτό αγνοήθηκεπαντελώς, χωρίς να υπάρχει κάποια εναλλακτι-κή πρόταση από πλευράς τους. Έτσι, οι μεν υγειονομικοί «κέρδισαν» μόνον επι-βαρύνσεις, ενώ οι λοιποί ελευθεροεπαγγελμα-τίες και αγρότες κέρδισαν κάποιες «ελαφρύν-σεις». Οι μηχανικοί διέσωσαν την «εγγυοδο-σία» από το Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., ζωτικότατης σημα-σίας για τον κλάδο τους, μέσω δημιουργίας τουΝΠΙΔ «Τ.Μ.Ε.Δ.Ε.» (βλέπε άρθρα 86-89).Ακόμη, οι δικηγόροι (άρθρο 39, §11α) θέσπι-σαν κοινωνικό πόρο, ώστε να ελαφρύνονται οιδικές τους ασφαλιστικές εισφορές. Για τους δι-κηγόρους, υπέρ του Ε.Φ.Κ.Α. καταβάλλεται

ποσοστό 20% επί της ελάχιστης αμοιβής ανάδικηγορική πράξη ή παράσταση, για την οποίαπροβλέπεται έκδοση γραμματίου προείσπρα-ξης. Τα ποσά που έχουν καταβληθεί μέσω εν-σήμων ή της ανωτέρω διαδικασίας που τα αντι-καθιστά, αφαιρούνται από την εισφορά, πουοφείλει ο δικηγόρος. Ειδικά, για τους δικηγό-ρους που απασχολούνται με έμμισθη εντολή,τα ποσά αυτά αφαιρούνται από την εισφορά τουασφαλισμένου.Θεωρεί κανείς, ότι οι λοιποί επαγγελματικοίκλάδοι του πρώην ΕΤΑΑ «μειοδότησαν» σεαγωνιστικότητα στην αντίθεση τους στο ασφα-λιστικό νόμο, (ενώ παράλληλα κάποια ελάχι-στα δικαιώματα διασώθηκαν) διότι στην πράξηκινητοποιήθηκαν σαφώς μαζικότερα από τουςυγειονομικούς.Άλλα ερωτήματα επίσης αναπάντητα, τα οποίατέθηκαν από την Επιστημονική Υπηρεσία τηςΒουλής(!) σχετικά με τις εισφορές των ελευθέ-ρων επαγγελματιών, αγνοήθηκαν από τονόποιο «διάλογο» έκαναν τα προεδρεία των υγει-ονομικών ομοσπονδιών όπως τα ακόλουθαδύο:1) «...η επιβολή εισφοράς κύριας σύνταξης μεσυντελεστή 20% επί του εισοδήματος τωνελευθέρων επαγγελματιών εισάγει, κατά παρά-βαση της συνταγματικώς κατοχυρωμένης αρ-χής της ισότητας [αλλά, κατ’ αποτέλεσμα, καιτης αρχής ανταποδοτικότητας των εισφορών],δυσμενή διάκριση σε βάρος τους, εν σχέσειπρος την εισφορά που καταβάλλουν οι μισθω-τοί η οποία, ανέρχεται σε ποσοστό 6,67% επίτου εισοδήματος (αποδοχών) τους, καθότι άγεισε τριπλάσια επιβάρυνση του εισοδήματος τωνελεύθερων επαγγελματιών για την καταβολήτης ίδιας συνταξιοδοτικής παροχής.» και2) «...η ασφαλιστική εισφορά «καθορίζεται μεβάση το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα,από την άσκηση της δραστηριότητάς τους κατάτο προηγούμενο φορολογικό έτος», επισημαί-νεται ότι δεν είναι σαφές, αν η ασφαλιστική ει-σφορά θα εκπίπτει από το ακαθάριστο εισόδη-μα των αυτοαπασχολουμένων & ελεύθερωνεπαγγελματιών κατά τον προσδιορισμό τουαναλογούντος φόρου εισοδήματος.Για όλα τα παραπάνω και για πτυχές του ασφα-λιστικού νόμου που δεν είχαμε την δυνατότητανα παραθέσουμε, θεωρώ ότι ως Υγειονομικοίθα υποστούμε μία ετεροβαρή οικονομική αφαί-μαξη, η οποία θα αρχίσει να εκδηλώνεται απότην 1.1.2017 και θα γίνει δραματικότερη μετάτο 2020, εξ' αιτίας της άφρονος συγκρουσια-κής λογικής του «όχι σε όλα», που εφάρμοσανοι συνδικαλιστικές ηγεσίες. Μοναδική ελπίδαπλέον είναι η ΜΗ εφαρμογή του ασφαλιστικούνόμου, εξαιτίας των εγγενών συνταγματικώνκαι λοιπών αδυναμιών του.

ΕΝΦΙΑ

ΦΟΡΟΣΕΙΣΟ∆ΗΜΑΤΟΣ

ΤΕΛΟΣΕΠΙΤΗ∆ΕΥΜΑΤΟΣ

ΕΙΣΦΟΡΑΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

Θέμα • 9ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΒΗΜΑ | ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2016

BHMA111 06/09/2016 2:25 μ.μ.

10 • Έρευνα ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2016 | ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΒΗΜΑ

Εμφυτεύματα-Ενδοδοντία ...παράλληλοι ή αντίθετοι δρόμοι;Συμπεράσματα -Προβληματισμοί

Είναι γεγονός ότι οι επιστημονικές διοργανώσεις δια-φόρων επιστημονικών φορέων περνούν αντίστοιχηκρίση με την ελληνική οδοντιατρική πραγματικότητα.Σε πείσμα όμως των καιρών, υπάρχουν δύο γνωστικάαντικείμενα, τα οποία η κρίση δεν «άγγιξε». Μάλιστα,αν κρίνουμε από τις επιστημονικές εκδηλώσεις πουδιοργανώνονται στα αντικείμενα της ενδοδοντίας καιτων εμφυτευμάτων διαπιστώνουμε μεγάλη συμμετοχήτων συνέδρων με αυξητική τάση.

Η θεραπεία με εμφυτεύματα σε σχέση με την διατή-ρηση την δοντιών με ενδοδοντική θεραπεία έχει μελε-τηθεί διεξοδικά.1 Παρ’ όλα αυτά, από τα πλέον κλασικάθέματα - debate στην Οδοντιατρική, είναι αν πρέπει οοδοντίατρος να προτιμά την ενδοδοντική θεραπεία ήτην εξαγωγή και την τοποθέτηση εμφυτεύματος. Εύ-λογα λοιπόν, γεννάται το ερώτημα πως γίνεται ναέχουν παράλληλη άνθηση και οι δύο αυτές θεραπευ-τικές λύσεις που έχουν τόσο διαφορετική φιλοσοφία.

Έτσι στη τέταρτη κατά σειρά έρευνα μας με το«Οδοντιατρικό Βήμα», ετέθησαν μερικά ερωτή-ματα που πιστεύω ότι δίνουν κάποιες χρήσιμεςαπαντήσεις σχετικά με το καίριο αυτό ζήτημα.Όπως και στις τρεις προηγούμενες έρευνες τοεργαλείο συλλογής δεδομένων ήταν η ηλεκτρο-νική πλατφόρμα που εστάλη σε 600 οδοντιά-τρους (τυχαία δειγματοληψία). Από τους συμμε-τέχοντες στην έρευνα, οι 140 απάντησαν σεόλα τα ερωτήματα και τα ερωτηματολόγια αυτάσυγκεντρώθηκαν, αναλύθηκαν και στις γραμμέςπου ακολουθούν σας παρουσιάζουμε τα αποτε-λέσματα που προέκυψαν από την έρευνα.Στο ερώτημα πόσα ενδοδοντικού περιεχομέ-νου συνέδρια παρακολουθείτε κατ’ έτος, το86,2% των συμμετεχόντων απάντησε αρκετά(1-2), το 11,4% δήλωσε ότι παρακολουθεί 3-5συνέδρια και μόνον το 2,4% παρακολουθεί πε-ρισσότερα από 5 συνέδρια.Στην ερώτηση, πόσα συνέδρια εμφυτευμάτωνπαρακολουθείτε κατ’ έτος, οι απαντήσεις τωνσυμμετεχόντων στην έρευνα διαμορφώθηκανως εξής: Το 63,6 % παρακολουθούν 1-2 συνέ-δρια ετησίως, ενώ το ποσοστό αυτών που πα-ρακολουθούν 3-5 τον χρόνο, εμφανίζεται αυ-ξημένο σε σχέση με την ενδοδοντία, αγγίζον-τας το 23,1%. Αρκετά υψηλότερο είναι και τοποσοστό αυτών που παρακολουθούν πάνωαπό 5 συνέδρια το χρόνο, το οποίο είναι εξα-πλάσιο του αντίστοιχου της ενδοδοντίας, φθά-νοντας το 13,2%. Φαίνεται ότι το γνωστικό αν-τικείμενο των εμφυτευμάτων είναι πολύ πιοαπαιτητικό από αυτό της ενδοδοντίας και αυτόοδηγεί τον κλάδο μας να ενημερώνεται συνε-χώς πάνω στις εξελίξεις και τις δυσκολίες τηςεμφυτευματολογίας.Στην ερώτηση τι σας βοηθάει περισσότεροστην εξάσκηση της ενδοδοντίας, το 16,7% τωνοδοντιάτρων απάντησε τα θεωρητικά σεμινά-ρια, το 38,1% τα hands on courses, το 12,7%το internet και τα βιβλία, ενώ το 31% θεωρεί πιοσημαντική την αποκτηθείσα εμπειρία.Αντίστοιχα, στο ερώτημα τι σας βοηθάει περισ-σότερο στην εξάσκηση της εμφυτευματολο-γίας, οι απαντήσεις φανέρωσαν ταυτόσημααποτελέσματα με το 17,6% να απαντά τα θεω-ρητικά σεμινάρια, το 41,2% τα hands on cour-ses, το 12,6% το internet και τα βιβλία και το28,6% η εμπειρία.

Στην ερώτηση αν τοποθετείτε εμφυτεύματα(χειρουργική φάση), τα αποτελέσματα έδειξανότι μολονότι έχει αυξηθεί σημαντικότατα οαριθμός των οδοντιάτρων που τοποθετούν εμ-φυτεύματα, μόνον το 22,9% εξ’ αυτών αναλαμ-βάνουν τα πάντα, ακόμη και τα πλέον δύσκολαπεριστατικά. Το 20,6% αναλαμβάνουν τα πε-ρισσότερα αλλά τα πολύ δύσκολα περιστατικάτα παραπέμπουν, ενώ το 17,6% των οδοντιά-τρων αναλαμβάνει μόνον τα εύκολα και μέτριαςδυσκολίας περιστατικά. Αυτές οι δύο κατηγο-ρίες δήλωσαν ότι τα δύσκολα τα παραπέμπουν.Το ποσοστό αυτών που δεν τοποθετούν καθό-λου εμφυτεύματα έχει συρρικνωθεί στο 38,2%.Η επόμενη ερώτηση της έρευνας αποσκοπού-σε στο να ανιχνεύσει πότε ξεκίνησε η ενασχό-ληση των Ελλήνων οδοντιάτρων με τα εμφυ-τεύματα και ζητούσε από τους ερωτηθέντες ναπροσδιορίσουν χρονικά το πότε ξεκίνησαν νατοποθετούν χειρουργικά τα εμφυτεύματα.Η μεγάλη έκρηξη των εμφυτευμάτων ξεκίνησεστο μέσον της δεκαετίας του ’80 και οι Έλλη-νες οδοντίατροι δεν έμειναν μακριά από τις εξε-λίξεις. Η γενιά αυτή που ξεκίνησε να ασχολείταιμε τα εμφυτεύματα την περίοδο 1988-1995σήμερα αντιπροσωπεύει μόνο το 7,2% των εμ-φυτευματολόγων, σύμφωνα με τα στοιχεία τηςέρευνας. Η επόμενη γενιά, που αντιστοιχείχρονικά στην μεγάλη εξάπλωση των εμφυτευ-μάτων (1996-2002) στον ελλαδικό χώρο εκ-προσωπείται στο 13,3%. Από το 2003-2009εποχή που αντιστοιχεί και στην εποχή της οι-κονομικής άνθησης της Ελλάδας, ανταποκρι-νόμενο στη μεγάλη ζήτηση και την τελειότηταστην θεραπεία που επιζητούσαν τότε οι ασθε-νείς μας, ξεκίνησε να ασχολείται με την τοπο-θέτηση των εμφυτευμάτων το 41% των σημερι-νών εμφυτευματολόγων.Εντυπωσιακή όμως είναι -η αντιστρόφως ανά-λογη με την πορεία της οικονομίας- τεράστιαάνοδος αυτών που εισήλθαν στην εμφυτευμα-τολογία από το 2010 μέχρι το 2016, καταλαμ-βάνοντας ένα ποσοστό που αγγίζει το 37,3%,το οποίο κάποιος θα το θεωρούσε λόγω τηςφθίνουσας οικονομίας, μη αναμενόμενο.Πιθανοί παράγοντες που εξηγούν αυτή την τά-ση είναι η είσοδος πολλών φορέων στην συνε-χιζόμενη εκπαίδευση πάνω στα εμφυτεύματα,η αποδοχή της εμφυτευματολογίας σαν αναπό-

σπαστο, αλλά και αναγκαίο κομμάτι της εκπαί-δευσης και της κλινικής δραστηριότητος τουσύγχρονου οδοντιάτρου. Αλλά και η οικονομι-κή δυσπραγία και ο ανταγωνισμός δημιούργη-σαν την ανάγκη προσφοράς από τον οδοντία-τρο νέων, περισσότερων και καλύτερων υπηρε-σιών.

Στη συνέχεια της έρευνας οι συμμετέχοντεςκλήθηκαν να απαντήσουν σε περίπτωση πουτοποθετούν χειρουργικά εμφυτεύματα ποιεςακτινολογικές εξετάσεις κρίνουν απαραίτητες.Μόνον το 10% των οδοντιάτρων θεωρεί πλέονότι η πανοραμική είναι αρκετή για να προχωρή-σει κανείς στην χειρουργική φάση. Το 21,1%πιστεύει ότι το CBCT είναι απαραίτητο και αρ-κεί για την χειρουργική φάση, ενώ το 68,9%πιστεύει ότι πρέπει να διαθέτουμε και CBCTκαι πανοραμική. Βέβαια, επειδή θα πρέπει ναπροσέχουμε τον κανόνα ALARA και να μηνβομβαρδίζουμε με ακτινολογικές εξετάσειςτους ασθενείς μας πέρα από τις απαραίτητες,καλό είναι να δούμε ότι στην σύγχρονη βιβλιο-γραφία το CBCT μπορεί να μας δώσει με ακρί-βεια όλες τις μετρήσεις, καθιστώντας μη απα-ραίτητη την πρόσθετη λήψη πανοραμικής.Έτσι, μια λύση είναι η λήψη πανοραμικής καιCBCT μικρού πεδίου (στο τμήμα της γνάθουπου θα τοποθετηθούν τα εμφυτεύματα).2

Στην ερώτηση σε τι ποσοστό είχατε αποτυχίατου εμφυτεύματος σε διάστημα παρακολούθη-σης τουλάχιστον 5 ετών, τα αποτελέσματαμπορεί να κολακεύουν την κλινική δεινότητατου κάθε εμφυτευματολόγου, αλλά έρχονται σεαντίφαση με τα ερευνητικά δεδομένα. Έτσι, το31% των συμμετεχόντων απάντησε ότι είχε 0%πρόβλημα στα εμφυτεύματα που τοποθέτησαν.Το 52,9% είχε ποσοστό αποτυχίας 1-3%.Το14,9% είχε ποσοστό αποτυχίας 4-7% και μόλιςτο 1,1% ποσοστό αποτυχίας 8-10%.Στην διεθνή βιβλιογραφία το ποσοστό αποτυ-χίας είναι 3% και μη επιβίωσης 1,2% στα 10χρόνια, αλλά από ιδιαίτερα εξειδικευμένουςκλινικούς.3 Σε μελέτη μεταξύ γενικών οδοντιά-τρων όμως φαίνεται ότι το ποσοστό απώλειαςείναι 7% στα 4,2 χρόνια.4 Αν μάλιστα ως παρά-γων αποτυχίας ληφθεί και η άνω των 0,2mmαπώλεια οστού (πέραν των 2 mm που συνήθωςχάνονται στην αρχική φάση) τότε το ποσοστόαποτυχίας αγγίζει το 18,7%. Σε μελέτες μάλι-στα φαίνεται ότι η απώλεια είναι μεγαλύτερηστους γενικούς οδοντιάτρους σε σχέση με εξει-δικευμένους. Σε άλλη μελέτη όμως η επιβίωσητων εμφυτευμάτων ανέρχεται στο 92% στα 5χρόνια και 90% σε αναγεννημένο οστούν.5

Διερευνώντας το ποσοστό αποτυχίας της ενδο-δοντικής θεραπείας σε διάστημα παρακολού-

Χρήστος Κωνσταντινίδης Οδοντίατρος - M.Sc (Προσθετ.)

Πόσα συνέδριαεμφυτευμάτων παρακολουθείτε κατά έτος;

Στην εξάσκηση της ενδοδοντίαςτι σας βοηθά περισσότεροστην κλινική σας πράξη;

Στην εξάσκηση της εμφυτευματολογίαςτι σας βοηθά περισσότεροστην κλινική πράξη;

16,7%

Θεωρητικάσεμινάρια31%

Eμπειρία

38,1%

Handson courses12,7%

Internet-βιβλία

Πόσα ενδοδοντικού περιεχομένου συνέδρια παρακολουθείτε κατά έτος;

13,2%Περισσότερα από 5

2,4%Περισσότερα από 5

11,4%3 έως 5

23,1%3 έως 5

86,2 %1 έως 2

63,6 %1 έως 2

17,6%

Θεωρητικάσεμινάρια28,6%

Eμπειρία

41,2%

Handson courses12,6%

Internet-βιβλία

Tοποθετείτε (χειρουργικήφάση) εμφυτεύματα;

22,9%

Nαι όλα

20,6%

Nαι,τα περισσότερα,

τα ΠΟΛΥ δύσκολατα παραπέμπω

Nαι, εύκολα καιμετρίας δυσκολίας,

τα δύσκολατα παραπέμπω

38,2%

Όχι

17,6%

Eάν τοποθετείτε χειρουργικάεμφυτεύματα πότε ξεκινήσατε;

7,2%

1988-1995

2003-2009

13,3%

1996-2002

41%2010-2016

37,3%

Εάν τοποθετείτε χειρουργικάεμφυτεύματα ποιές ακτινογραφικές εξετάσειςθεωρείτε απαραίτητες;

10%

Πανοραμικήακτινογραφία 21,1%

CBCT

68,9%

CBCT καιπανοραμική

BHMA111 05/09/2016 2:26 μ.μ.

θησης τουλάχιστον 5 ετών, τα αποτελέσματατης έρευνας φανέρωσαν ότι για το 76,4% τωνοδοντιάτρων οι αποτυχημένες ενδοδοντικέςθεραπείες δεν υπερέβησαν το 10%.Το 22% των συμμετεχόντων είχε ποσοστόαποτυχίας 11-30%, το 1,6% ποσοστό αποτυ-χίας 30-50% και 0% άνω τoυ 50%.Στη διεθνή βιβλιογραφία αποδεικνύεται ότι οιενδοδοντικές θεραπείες που γίνονται από ειδι-κούς έχουν στατιστικά σημαντικά μικρότεραποσοστά αποτυχίας.6 Φαίνεται ότι η παραδο-χή, ακόμη και η διάγνωση μιας αποτυχημένηςενδοδοντικής μας θεραπείας είναι taboo καιαυτό τελικά επηρεάζει αρνητικά την οδοντικήυγεία του ασθενούς. Ακόμη κι αν τηρηθούν ταυψηλότερα standards, πάντα θα έχουμε αποτυ-χίες στην ενδοδοντική θεραπεία. Αυτό οφείλε-ται στο ότι υπάρχουν ριζικοί σωλήνες που δενείναι δυνατόν να καθαρισθούν ή/και να εμ-φραχθούν τέλεια με την σημερινή τεχνολογίακαι έτσι η φλεγμονή μπορεί να παραμείνει. Σεπολύ σπάνιες περιπτώσεις υπάρχουν παράγον-τες στους φλεγμονώδεις περιακρορριζικούςιστούς που μπορεί να συντηρούν την φλεγμονήακόμη και μετά την θεραπεία.7 Πάντως, στηνβιβλιογραφία, η ακρορριζική περιοδοντίτιδαείναι παρούσα στο 43,1% των ενδοδοντικά θε-ραπευμένων δοντιών, στο 23% σε έμφραξηστο σωστό μήκος του ρ.σ. και στο 54% σε υπερή υπο-έμφραξη. Αν θεωρηθεί σημαντικό ναπληροί η ενδοδοντική θεραπεία τα ενδοδοντι-κά πρωτόκολλα τότε μόνον το 28,6 % θα μπο-ρούσε να χαρακτηριστεί ως απόλυτα επιτυχη-μένη.8

Στην ερώτηση αν παρακολουθείτε τα εμφυτευ-ματικά περιστατικά σας άνω των 5 ετών σε τιποσοστό διαγνώσατε περιεμφυτευματίτιδα, το19,2% των ερωτηθέντων απάντησε 0% , το47,5% απάντησε ότι περιεμφυτευματίτιδα της

τάξης του 1-6% εντοπίστηκε στα περιστατικάτου, ενώ το 15,2% διέγνωσε περιεμφυτευματί-τιδα σε ποσοστό που κυμαίνεται από 7-12%στους θεραπευμένους ασθενείς του. Ποσοστάπεριεμφυτευματίτιδας από 13-18% συνάντησετο 11,1% των συμμετεχόντων στην έρευνα,περιεμφυτευματίτιδα σε ποσοστό 19-25% το4% των οδοντιάτρων, ενώ το 2% των συμμετε-χόντων διέγνωσε περιεμφυτευματίτιδα σε πο-σοστό 26-32% και μόνον το 1% των οδοντιά-τρων διέγνωσε περιεμφυτευματίτιδα άνω του33% στα εμφυτευματικά περιστατικά του. Η περιεμφυτευματίτιδα όμως, εφόσον γνωρί-ζουμε να την διαγνώσουμε δεν είναι μια τόσοσπάνια νόσος. Σε 504 μελέτες βρέθηκε ότι ηπεριεμφυτευματική βλεννογονίτιδα ανέρχεταιστο 63,4% των ασθενών και στο 30,7% τωνεμφυτευμάτων, ενώ η περιεμφυτευματίτιδα στο18,8% των ασθενών και στο 9,6% των εμφυ-τευμάτων (στους καπνιστές 36,3%). Η σωστήυγιεινή και πρόληψη από τον θεράποντα μπο-ρούν να μειώσουν όμως τα ποσοστά αυτά.9

Σε δεκαετή παρατήρηση τα εμφυτεύματα πουείχαν χάσει άνω των 3mm οστούν ανέρχονταιστο 12% απουσία περιοδοντίτιδος και καπνί-σματος, σε 20% σε μη περιοδοντικούς,αλλάκαπνιστές ασθενείς, σε 40% σε περιοδοντι-κούς μη καπνιστές και 75% σε περιοδοντικούςκαι καπνιστές ασθενείς.10

Φαίνεται ότι μεγάλη μεταβλητότητα υπάρχειστην βιβλιογραφία ανάλογα με τα διαγνωστικάκριτήρια. Το εύρος κυμαίνεται από 4,7% - 43%στα εμφυτεύματα και 8,9-56% στους ασθε -νείς.11

Σχετικά με την κατάρτιση που έλαβαν οι οδον-τίατροι πριν ξεκινήσουν την κλινική τους ενα-σχόληση με την χειρουργική τοποθέτηση εμ-φυτευμάτων μόνο το 15,1%, ξεκίνησε κατόπιντης απόκτησης επίσημου μεταπτυχιακού τίτ-λου ειδικότητας. Όλοι οι υπόλοιποι είτε έχουνπαρακολουθήσει κάποιο μεταπτυχιακό courseαπό τα πολυάριθμα που διοργανώνονται(51,2%), είτε ακόμη πιο εντυπωσιακό … ξεκί-νησαν να ασχολούνται με τα εμφυτεύματα μέσααπό συνέδρια εμφυτευμάτων (32,6%).Πάντως θα πρέπει να τονισθεί ότι η γνώση τηςεμφυτευματολογίας θα πρέπει να είναι όσον τοδυνατόν αρτιότερη πάνω σε όλες τις φάσεις αλ-λά και στην παθολογία. Συνεπώς, σκόπιμη κρί-νεται η καλύτερη εκπαίδευση πάνω στο αντικεί-μενο.Στο ερώτημα αν αναλαμβάνετε όλα τα ενδο-δοντικά περιστατικά των ασθενών σας, το32,6% απάντησε ότι αναλαμβάνει ΟΛΑ τα πε-ριστατικά, το 11,6% δήλωσε ότι αναλαμβάνειμόνο τα εύκολα και μέτριας δυσκολίας και το52,7% απάντησε ότι αναλαμβάνει τα περισσό-τερα περιστατικά, παραπέμποντας μόνο τα πο-λύ δύσκολα. Εννοείται ότι τα ποσοστά αυτάαπέχουν πολύ από τα αντίστοιχα της 5ης ερώ-τησης, όπου τα δύσκολα περιστατικά φάνηκενα αναλαμβάνει μόνο το 20,6% των ερωτηθέν-των και όλα τα ποσοστά ανεξαρτήτως βαθμούδυσκολίας μόνο το 22,9%. Αν μάλιστα εστιά-σουμε την προσοχή μας στο ότι το ποσοστότων οδοντιάτρων που δεν προβαίνουν καθό-λου σε ενδοδοντική θεραπεία ανέρχεται στο3,1%, όταν το αντίστοιχο ποσοστό στα εμφυ-τεύματα ήταν 38,2% , αντιλαμβανόμαστε εύκο-λα ότι η ενδοδοντία αποτελεί μια από τις πλέονκαθιερωμένες θεραπείες που αναλαμβάνουν οιοδοντίατροι.Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων (62,3%) φά-νηκε να προτιμά την ενδοδοντική θεραπεία σεπερίπτωση ιδιαίτερα δύσκολης και με αμφίβο-λη πρόγνωση ενδοδοντικής θεραπείας (σεύπαρξη επαρκούς οστικής βάσης), ενώ το37,7% θα προέκρινε τη λύση της εξαγωγής καιτου εμφυτεύματος.Είναι δεδομένο ότι ακόμη και σήμερα δενυπάρχει consensus σχετικά με το αν πρέπει ναδιατηρήσουμε ή να εξάγουμε ένα τέτοιο δόν-τι.12

Έρευνα • 11ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΒΗΜΑ | ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2016

Σε τι ποσοστό είχατε αποτυχία του εμφυτεύματοςπου τοποθετήσατε;(Χρονικό διάστημα τουλάχιστον 5 ετών)

Σε τι ποσοστό είχατε αποτυχίατης ενδοδοντικής θεραπείαςπου πραγματοποιήσατε;(Χρονικό διάστημα τουλάχιστον 5 ετών)

Eάν παρακολουθείτε ταεμφυτευματικά περιστατικά σαςάνω των 5 ετών σε τι ποσοστόδιαγνώσατε περιεμφυτευματίτιδα;

1,1%

8-10%

14,9%4-7%

0%

1-6%

7-12%

13-18%

19-25%

26-32%

>33%

0-10%

11-30%

30-50%

>50%

1-3%

31%

0%

52,9%

76,4%

22%

1,6%

19,2%

15,2%

11,1%

4%

2%

1%

0%

47,5%

BHMA111 06/09/2016 2:26 μ.μ.

12 • Έρευνα ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2016 | ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΒΗΜΑ

Το βασικό κριτήριο που λαμβάνουν υπ’ όψιντους οι οδοντίατροι πριν αποφασίσουν για τηνδιατήρηση του δοντιού με ενδοδοντική θερα-πεία ή για την τοποθέτηση εμφυτεύματος είναιη πρόγνωση της ενδοδοντικής θεραπείας βά-σει των επιστημονικών δεδομένων (74%), γε-γονός που αποδεικνύει την τάση του σύγχρο-

νου οδοντιάτρου να αναζητά με κάθε τρόποτην διάσωση του φυσικού δοντιού. Το 6,9%των ερωτηθέντων απάντησαν ότι η απόφασήτους καθορίζεται από την δυνατότητα να διεκ-περαιώσουν οι ίδιοι την ενδοδοντική θεραπείακαι το 19,1% δήλωσε ότι σημαντικότερος πα-ράγων είναι η γνώμη του ασθενούς.

Γενικά, η επιλογή μας θα πρέπει να στηρίζεταισε πολλά κριτήρια, όπως η δυνατότητα να απο-κατασταθεί προσθετικά το φυσικό δόντι, η ποι-ότητα του οστού, οι αισθητικοί παράγοντες, τοκόστος, οι συστηματικοί παράγοντες αλλά καιη επιλογή του ασθενούς.Συμπερασματικά, η ενδοδοντική θεραπεία

αποτελεί μια βιολογική, προσιτή και τεκμηριω-μένη δυνατότητα να διασώσουμε το φυσικόδόντι και θα πρέπει όσον το δυνατόν να προτι-μάται, ενώ τα εμφυτεύματα είναι μια απόλυταεπιτυχημένη δυνατότητα αντικατάστασης τουδοντιού, εφόσον δεν είναι δυνατόν να διασω-θεί.13

Βιβλιογραφία1. Setzer, FC. & Kim, S., «Comparison of long-term

survival of implants and endodontically treatedteeth». J DENT RES, 2014, 93:19-26.

2. Luangchana, P., Pornprasertsuk-Damrongsri, S.,Kiattavorncharoen, S. & Jirajariyavej, B., «Accura-cy of linear measurements using cone beam com-puted tomography and panoramic radiography indental implant treatment planning», Int J Oral Max-illofac Implants, 2015 (Nov-Dec); 30 (6):1287-94.doi: 10.11607/jomi.4073.

3. Buser ,D1., Janner, SF., Wittneben, JG., Brägger.U., Ramseier, CA. & Salvi ,GE.«10-year survivaland success rates of 511 titanium implants with asandblasted and acid-etched surface: a retrospec-tive study in 303 partially edentulous patients», ClinImplant Dent Relat Res, 2012( Dec);14(6):839-51.

4. Da Silva, JD., Kazimiroff, J., Papas, A., Curro, FA.,Thompson, VP. Vena, DA., Wu, H.,Collie, D. &Craig, RG.,«Outcomes of implants and restorationsplaced in general dental practices: a retrospective s-tudy by the Practitioners Engaged in Applied Re-search and Learning (PEARL) Network», J Am DentAssoc, 2014 (Jul);145(7):704-13. doi:10.14219/jada.2014.27.

5. Tran, DT., Gay, IC., Diaz-Rodriguez, .J,Parthasarathy, K., Weltman ,R. & Friedman, L.,«Survival of Dental Implants Placed in Grafted andNongrafted Bone: A Retrospective Study in a Uni-versity Setting», Int J Oral Maxillofac Implants,2016 (Mar-Αpril);31(2): 310–317.

6. Alley, BS., Kitchens, GG., Alley, LW. & Eleazer,PD., «A comparison of survival of teeth followingendodontic treatment performed by general den-tists or by specialists», Oral Surg Oral Med OralPathol Oral Radiol Endod, 2004 (Jul);98(1):115-8.

7. Nair, PN. , «Pathogenesis of apical periodontitis andthe causes of endodontic failures», Crit Rev Oral BiolMed, 2004 (Nov1);15(6):348-81.

8. Peciuliene, V., Rimkuviene, J., Maneliene, R. & I-vanauskaite, D., «Apical periodontitis in root filledteeth associated with the quality of root fillings»,S-tomatologija, 2006;8(4):122-6.

9. Atieh, MA., Alsabeeha, NH., Faggion, CM. Jr &Duncan, WJ., «The frequency of peri-implant dis-eases: a systematic review and meta-analysis», J Pe-riodontol, 2013 ( Nov) ;84(11):1586-98. doi:10.1902/jop.2012.120592. Epub 2012 Dec 13.

10. Aglietta, M., Siciliano, VI., Rasperini, G., Cafiero,C., Lang, NP. & Salvi, GE., «A 10 year analysis ofmarginal bone level changes around implants in pe-riodontally compromised tobacco smokers», ClinOral Implants Res, 2011 (Jan) ;22(1):47-53. doi:10.1111/j.1600-0501.2010.01977.x. Epub2010 Sep 10.

11. Marcantonio, C., Nicoli , LG., Marcantonio, Jun-ior E. & Zandim-Barcelos, DL., «Prevalence andPossible Risk Factors of Peri-implantitis: A ConceptReview», J Contemp Dent Pract, 2015 (Sep1);16(9):750-7.

12. Iqbal M., «Implants and endodontics: from factsand myths to beneficial synergisms», Gen Dent,2009 (Nov-Dec);57(6):606-15.

13. Iqbal, MK. & Kim, S., «A review of factors influenc-ing treatment planning decisions of single-tooth im-plants versus preserving natural teeth with nonsur-gical endodontic therapy», J Endod, 2008 (May);34(5):519-29. doi: 10.1016/j.joen.2008.01.002.

Aναλαμβάνετε τα ενδοδοντικάπεριστατικά των ασθενών σας;

Σε περίπτωση ιδιαίτερα δύσκοληςκαι με αμφίβολη πρόγνωσηενδοδοντικής θεραπείας ποιά είναι η επιλογή σας;(σε ύπαρξη επαρκούς οστικής βάσης)

Βασικό σας κριτήριο για τηδιατήρηση δοντιού που χρειά-ζεται E.Θ. ή αντικατάστασή του με εμφύτευμα είναι...

Eάν τοποθετείτε χειρουργικάη κλινική ενασχόλησή σαςμε αυτά ξεκίνησε...

15,1%

Μετά από έναεπίσημο μεταπτυχιακό

ειδικότητας

Μετά από έναμεταπτυχιακό

course

32,6%

Mέσα απόσυνέδρια

εμφυτευμάτων

51,2 %

3,1%Όχι, κανένα

32,6%Ναι, όλα

11,6%

Nαι,εύκολα και

μετρίας δυσκολίαςτα δύσκολα

τα παραπέμπω52,7%

Nαι,τα περισσότερα,

τα ΠΟΛΥ δύσκολατα παραπέμπω

62,3%

Eνδοδοντικήθεραπεία

37,7%

Eξαγωγή καιεμφυτεύματα 19,1%

H επιθυμίατου ασθενή

74%

H πρόγνωσητης Ε.Θ. βάσει

των επιστη-μονικών

δεδομένων

6,9%

H δυνατότητανα διεκπε-ραιώσετε

ή όχι ο ίδιος τηνΕ.Θ. με επιτυχία

BHMA111 05/09/2016 2:26 μ.μ.

BHMA111 05/09/2016 2:26 μ.μ.

14 • Επιστημονικά Θέματα ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2016 | ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΒΗΜΑ

∂§§∏¡π∫∏™ ¶∂ƒπ√¢√¡Δ√§√°π∫∏™ ∂Δ∞πƒ∂π∞™H ÛÙ‹ÏË ÙË˜

Η ανάπλαση των απωλεσθέντων περιοδοντικώνιστών είναι ο ιδανικός στόχος της περιοδοντικήςθεραπείας. Θα πρέπει να αναγνωρίσουμε, ότιστην καθημερινή κλινική πράξη με τις συμβατικέςμεθόδους και προσεγγίσεις ο στόχος αυτός δενεπιτυγχάνεται συνήθως. Αυτό οφείλεται κατά κύ-ριο λόγο στην σύνθετη δομή και αρχιτεκτονικήτου Περιοδοντίου, το οποίο απαρτίζεται απο δια-φορετικούς ιστούς (επιθήλιο, υποεπιθηλιακόςσυνδετικός ιστός, περιρρίζιο, οστεϊνη και φατνια-κό οστούν). Κατά συνέπεια ο συντονισμός τωνβιολογικών μηχανισμών που λαμβάνουν χώρα κα-τά την επούλωση, έτσι ώστε να δημιουργούνταιευνοϊκές συνθήκες για αναγέννηση, είναι ιδιαίτε-ρα δύσκολος.Να αναφέρουμε ότι ως Περιοδοντική Αναγέννη-ση ορίζεται η επούλωση του περιοδοντικού θυλά-κου μετά από θεραπεία, που οδηγεί σε ανάπλασητου συνόλου των περιοδοντικών ιστών δηλαδήτου περιρριζίου, του υποεπιθηλιακού συνδετικούιστού με λειτουργικά προσαναντολισμένες ίνες σενεοσχηματισμένη οστεϊνη και του φατνιακούοστού καθώς και αποκατάσταση της δομής καιαρχιτεκτονικής τους. Από την άλλη μεριά ως πε-ριοδοντική επιδιόρθωση αναφέρεται η μερικήλειτουργική και αρχιτεκτονική αποκατάστασηπου οδηγεί σε επούλωση με την μορφή μακράςεπιθηλιακής πρόσφυσης, προσαρμογής συνδετι-κού ιστού ή συνδυασμού των δύο (Κωνσταντινί-δης 2007).Οι μέθοδοι που με βάση ερευνητική τεκμηρίωσηπαρέχουν δυνατότητα δημιουργίας περιοδοντι-κής ανάπλασης είναι η χρήση οστικών μοσχευμά-των, η εφαρμογή χημικών παραγόντων στην επι-φάνεια της ρίζας, η χρήση αφοριστικών μεμβρα-νών, διάφοροι βιολογικοί μεσολαβητές και πρό-σφατα εφαρμογές ιστικής μηχανικής. Ολες οι πα-ραπάνω τεχνικές έχουν δείξει ένα σημαντικό κλι-νικό όφελος συγκριτικά με την εφαρμογή συμβα-τικού κρημνού πρόσβασης, όσον αφορά στο κλι-νικό επίπεδο πρόσφυσης και στην οστική πλήρω-ση των περιοδοντικών οστικών βλαβών (Bowerset al. 1989, Yukna 1993). Ωστόσο σε ιδανικέςσυνθήκες επούλωσης, όπως με την εφαρμογήελάχιστα παρεμβατικής χειρουργικής, διαπιστώ-θηκε, ότι υπάρχει η δυνατότητα ανάπλασης μεαξιοποίηση του έμφυτου αναγεννητικού δυναμι-κού του περιρριζίου (Dickinson et al. 2013).Χρονολογικά τα οστικά μοσχεύματα ήταν η πρώ-τη μέθοδος που βρήκε κλινική εφαρμογή περιο-δοντικής ανάπλασης (Bowers et al. 1989). Η βιο-λογική αρχή στην οποία στηρίζεται η χρήση μο-σχευμάτων για την αντιμετώπιση ενδοστικώνβλαβών είναι η οστεογένεση, όταν περιέχουνοστεογεννητικά κύτταρα, η οστεοεπαγωγή στηνπερίπτωση που έχουν βιοενεργά μόρια που προ-άγουν την επούλωση και η οστεοσυνέργεια ήοστεοκαθοδήγηση όταν λειτουργούν απλώς σανικριώματα (υπόστρωμα) για την εναπόθεση τουνεόπλαστου ιστού. Τα αυτόλογα (αυτομοσχεύμα-τα) που προέρχονται απο το ίδιο άτομο αποτελούντο μέτρο σύγκρισης, καθόσον περιέχουν οστεο-

βλάστες και προοστεοβλάστες και έχουν οστεο-γεννητική δράση. Τα αλλομοσχεύματα (από δια-φορετικό άτομο του ιδίου είδους) πιθανώς να είναιοστεοεπαγωγικά εάν διατηρείται, μετά την επε-ξεργασία που υφίστανται στις τράπεζες ιστών, ηπαρουσία βιομορίων (οστεομορφογενετικές πρω-τεϊνες, BMPs). Τα ξενομοσχεύματα (απο διαφο-ρετικό είδος) είναι κατά κύριο λόγο βόειας προ-έλευσης, είναι στην ουσία οστεοσυνεργικά καιέχουν πολύ βραδεία απορρόφηση. Το υλικό μετην ευρύτερη χρήση και εκτενέστερη έρευνα είναιτο ανόργανο αποπρωτεϊνομένο βόειο ξενομό-σχευμα, το οποίο μετά την επεξεργασία διατηρείτο ανόργανο στοιχείο του οστού και ερευνητικάδεδομένα αναφέρουν περιοδοντική ανάπλαση σεανθρώπους (Carmello et al. 1998). Tέλος τα αλ-λοπλαστικά οστικά μοσχεύματα αποτελούν εμφυ-τεύματα αδρανών υλικών, δεν εμφανίζουν ανα-γεννητικό δυναμικό και λειτουργούν μόνο ωςικριώματα για την δημιουργία οστού. Ιστολογικάευρήματα τεκμηριώνουν, ότι η επούλωση μετά τη

χρήση οστικών μοσχευμάτων ανεξαρτήτου προ-έλευσης οδηγεί σε μακρά επιθηλιακή πρόσφυσημε ταυτόχρονη οστική πλήρωση (~60%) και έναμέσο κέρδος πρόσφυσης 2,7 mm (Brunsvold andMellonig 1993, Trombelli et al. 2002).Μία ομάδα χαρισματικών Σκανδιναβών ερευνη-τών πρότεινε στις αρχές της δεκαετίας 80 την μέ-θοδο της Κατευθυνόμενης Ιστικής Αναγέννησης(ΚΙΑ), Guided Tissue Regeneration (GTR) (Ny-man et al 1982). Η τεχνική αυτή βασίζεται στηνεφαρμογή αποφρακτικών μεμβρανών για καθο-δηγούμενη επούλωση μετά την δημιουργία κρη-μνού, με σκοπό την αναστολή της μετανάστευσηςτων επιθηλιακών κυττάρων και την ανάπτυξηστην επιφάνεια της ρίζας των πρόδρομων αναγεν-νητικών κυττάρων του περιρριζίου που ευνοούντην περιοδοντική ανάπλαση. Η τεχνική αυτήχρησιμοποιήθηκε με επιτυχία τα τελευταία 30χρόνια, και μετά από τροποποιήσεις και βελτιώ-σεις αποτελεί σήμερα την πλέον τεκμηριωμένημέθοδο και βασική θεραπευτική επιλογή για ανά-πλαση του Περιοδοντίου. Παρατίθεται ένα περι-στατικό με εφαρμογή της τεχνικής της ΚΙΑ (Εικ.1-6). Σύμφωνα με τα ευρήματα μετα-αναλύσεωντο μέσο επιπρόσθετο κέρδος κλινικής πρόσφυ-σης μετά απο εφαρμογή ΚΙΑ είναι 1,10 -1,25 mmπερισσότερο απο το αντίστοιχο του κρημνούπρόσβασης (Murphy and Gunsolley 2003, Need-leman et al. 2006). Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια χρησιμοποιούν-ται πρωτεϊνες, βιοενεργά μόρια, πού ρυθμίζουντην μετακίνηση, τον πολλαπλασιασμό, την δια-φοροποίηση των πρόδρομων αναπλαστικών κυτ-τάρων, διεγείρουν την χημειοταξία και επιταχύ-νουν όλες τις διεργασίες της επούλωσης. Η πε-ριοδοντική αναγέννηση είναι, όπως προαναφέρ-θηκε, μία πολύπλοκη διαδικασία, με αλληλεπι-δράσεις μεταξύ κυττάρων και στοιχείων της εξω-κυττάριας ουσίας, όπου λαμβάνουν χώρα οι διά-φορες βιολογικές διαδικασίες. Με τις εξελίξεις τηςμοριακής βιολογίας διαπιστώθηκε, ότι διάφοροιαυξητικοί παράγοντες, βιομόρια επάγουν τις διερ-γασίες αυτές. Οι ουσίες αυτές είναι βεβαίως πολυ-λειτουργικοί παράγοντες, αλλά κατά κύριο λόγοείναι μιτογόνοι, ευνοούν με άλλα λόγια την κυττα-ρική διαίρεση των αρχέγονων αναπλαστικών κυτ-τάρων. Η απρόσκοπτη επούλωση είναι αποτέλεσμα συν-δυασμένης δράσης παραγόντων όπως τα κύττα-ρα, οι αυξητικοί παράγοντες και ένα ικρίωμα, τόοποίο λειτουργεί ως υπόστρωμα για την εναπόθε-ση του νεοσχηματισμένου ιστού (εικ. 7). Ο συντο-νισμός των μηχανισμών επούλωσης και η κατάλ-ληλη συγκέντρωση του αυξητικού παράγοντα

οδηγεί στην ανάπτυξη του αγγειακού πλέγματοςκαι ενσωμάτωση του νεοσχηματισμένου ιστούστούς μητρικούς ιστούς. Οι αυξητικοί παράγοντεςπου έχουν δείξει ευνοϊκή δράση στην ανάπλασητου Περιοδοντίου είναι ο αυξητικός παράγονταςτων αιμοπεταλίων (PDGF), ο ινσουλινικός αυξητι-κός παράγοντας (IGF-1,2), οι οστικές μορφογενε-τικές πρωτεϊνες (BMPs) και το παράγωγο της αδα-μαντινικής μήτρας (enamel matrix derivative) em-dogain. Οι ουσίες αυτές χρησιμοποιούνται σεσυνδυασμό με ένα μόσχευμα, που παίζει τον ρόλοτου μεταφορέα για την εφαρμογή στην περιοχήπου επιδιώκεται η ανάπλαση. Ο PDGF διατίθεταιμόνο στην αμερικάνικη αγορά όπου και έχει τηνέγκριση του οργανισμού FDA (Food and DrugAssociation). Οι BMP ανήκουν στην υπεροικογέ-νεια των τροποποιητικών αυξητικών παραγόντωνκαι ευνοούν την διαφοροποίηση των μεσεγχυμα-τικών κυττάρων σε οστεοβλάστες. Το υψηλό κό-στος αλλά και δυσκολίες σχετικά με τον προσδιο-ρισμό των ιδανικών συγκεντρώσεων των οστικώνμορφογενετικών πρωτεϊνών για περιοδοντικήανάπλαση αποτελούν περιοριστικούς παράγον-τες για την ευρεία χρήση τους στην αναγεννητικήχειρουργική.Το παράγωγο της αδαμαντινικής μήτρας είναι χω-ρίς αμφιβολία ο πλέον ευρέως εφαρμοζόμενοςαυξητικός παράγοντας με την μεγαλύτερη ερευ-νητική τεκμηρίωση. Πειραματικά δεδομένα ανα-φέρουν την διέγερση της δημιουργίας ακύτταρηςοστεϊνης και περιρριζίου κατά την εφαρμογή τουσε ενδοστικές περιοδοντικές βλάβες. Συγκριτικόπλεονέκτημα της τεχνικής αυτής είναι η σχετικάαπλή διαδικασία εφαρμογής στα πλαίσια αναπέ-τασης ενός κρημνού πρόσβασης, σε σχέση με τιςδιαδικασίες ΚΙΑ, όπου οι χειρισμοί των ιστών καιη διαμόρφωση της αποφρακτικής μεμβράνης γιασωστή τοποθέτηση και επαρκή κάλυψη απαιτούνυψηλή χειρουργική τεχνική και εμπειρία. Το em-dogain είναι χοίρειας προέλευσης και επομένωςχαρακτηρίζεται ως ξενομόσχευμα, εμπεριέχει ου-σιαστικά την πρωτεϊνη αμελογενίνη και διατίθεταιστο εμπόριο με μορφή γέλης σε αποστειρωμένεςσύριγγες. Μετά την αναπέταση των κρημνών ολι-κού πάχους και αφαίρεση των τοπικών παραγόν-των, σύμφωνα με τις οδηγίες της συμβατικής χει-ρουργικής του Περιοδοντίου, τοποθετείται στηνοστική βλάβη αφού έχει προηγηθεί μία χαλαρήραφή στην περιοχή, έτσι ώστε να έλθει όσο το δυ-νατόν λιγότερο χρόνο σε επαφή με αίμα και ταυγρά της στοματικής κοιλότητας πριν από τηνσύγκλειση του κρημνού. Τα ευρήματα έγκυρηςσυστηματικής ανασκόπησης αναφέρουν ένα κλι-νικό όφελος του emdogain αντίστοιχο με αυτό

Αναγεννητική Χειρουργική του Περιοδοντίου:Σύγχρονες κλινικές προσεγγίσεις

Η αιτιολογική θεραπεία των νόσων του περιοδοντίου οδη-γεί σε αναστολή της εξέλιξης της φλεγμονής και παρέχειστους ασθενείς δυνατότητα διατήρησης της φυσικής οδον-τοφυϊας σε συνθήκες υγείας και λειτουργίας με την προϋπό-θεση εφαρμογής ικανοποιητικής στοματικής υγιεινής.Ωστόσο δεν προσφέρει δυνατότητα ανάπλασης των περιο-δοντικών ιστών που χάθηκαν σαν αποτέλεσμα της φλεγμο-νώδους και ανοσολογικής αντίδρασης. Η περιοδοντική ανάπλαση παραμένει μία θεραπευτικήπρόκληση καθόσον απαιτεί ταυτόχρονη οστεϊνογένεση,

οστεογένεση και σχηματισμό περιρριζίου. Οι τεχνικές πουεφαρμόζονται σήμερα για ανάπλαση βασίζονται στηχρήση οστικών μοσχευμάτων και υποκαταστάτων, απο-φρακτικών μεμβρανών, αυξητικών παραγόντων και βιοε-νεργών ουσιών που επάγουν την επούλωση. Γιάπροβλέψιμη περιοδοντική ανάπλαση ο κλινικός οφείλει ναεπιλέγει την κατάλληλη θεραπευτική τεχνική, να γνωρίζει τιςιδιότητες των βιοϋλικών που χρησιμοποιεί καθώς και τις δυ-νατότητες και τους περιορισμούς της αναγεννητικής χει-ρουργικής του περιοδοντίου.

Ιωάννηs Δ. ΒούροsΑναπληρωτής Καθηγητής, Εργαστήριο Προληπτι-κής Οδοντιατρικής, Περιοδοντολογίας και Βιολο-γίας Εμφυτευμάτων, Οδοντιατρικό Τμήμα, ΑΠΘ

Εικ. 1: Ενδοστικήβλάβη 2 τοιχωμά-των εγγύς του 21.

Εικ. 2: Ακτινογρα-φική απεικόνισητης βλάβης.

Εικ. 3: Τοπο-θέτησηανοργάνουβόειου ξε-νομοσχεύ-ματος(Bio-Oss).

Εικ. 4: Τοποθέ-τηση απορρο-φήσιμηςαποφρακτικήςμεμβράνηςκολλαγόνου.

Εικ. 5: Κλινική εμ-φάνιση της περιο-χής που δέχθηκετην ανάπλαση μεΚΙΑ 1 χρόνο μετά.Ψηλαφείται βάθοςουλοδοντικής σχι-σμής 2 mm.

Εικ. 6: Η ακτινογρα-φική απεικόνιση 1χρόνο μετά παρου-σιάζει οστική πλή-ρωση της βλάβης.

Εικ. 7: Η ενορχηστρωμένη δράσητων αρχέγονων μεσεγχυματικώνκυττάρων, των βιομορίων μεσο-λαβητών και του ικριώματος δη-μιουργούν τις προϋποθέσεις γιαεναπόθεση των ιστών στην πε-ριοχή της βλάβης και περιοδον-τική ανάπλαση.

BHMA111 05/09/2016 2:26 μ.μ.

της ΚΙΑ, δηλαδή ένα κατά 0,7-1,7mm (μ.ο. 1,2mm) μεγαλύτερο κέρδος πρόσφυσης και κατά0,5-1,0 mm (μ.ο. 0,8 mm) μεγαλύτερη μείωσητου βάθους των θυλάκων συγκριτικά με τον συμ-βατικό κρημνό πρόσβασης (Esposito et al. 2005).Παρατίθεται κλινικό περιστατικό εφαρμογής τηςαμελογενίνης σε πρόσθια περιοχή της κάτω γνά-θου (εικ. 7-13). Η επιτυχία των αναγεννητικών τεχνικών εξαρτά-ται απο παράγοντες που σχετίζονται με τον ασθε-νή, την βλάβη και τον επεμβαίνοντα. Για να έχου-με ευνοϊκά αποτελέσματα απαιτείται ο ασθενής ναεμφανίζει υψηλή συμμόρφωση με χαμηλό δείκτηπλάκας και αιμορραγίας (>15%) και να είναι μηκαπνιστής. Οι ευνοϊκότερες βλάβες για εφαρμογήείναι ενδοστικές βλάβες 1,2, 3 τοιχωμάτων κατάπροτίμηση με στενό στόμιο. Σε ευρείς, περιφερει-ακές βλάβες χωρίς καλή υποστηρικτική δομή (1 ή2 τοιχώματα και ευρύ στόμιο > 35°) καλλίτερηπρόγνωση εμφανίζε η μέθοδος της ΚΙΑ σε συν-δυασμό με οστικά μοσχεύματα ή εφαρμογή μεμ-βρανών ενισχυμένων με πλέγμα τιτανίου. Στιςβλάβες με ικανοποιητική υποστηρικτική αρχιτε-κτονική η αμελογενίνη (emdogain) ή κάποιος άλ-λος αυξητικός παράγοντας έχουν δείξει εξαιρετι-κά αποτελέσματα. Επίσης ο παχύς βιότυπος ού-λων παρέχει καταλληλότερο υπόστρωμα καθό-σον ευνοεί τους χειρισμούς και την κάλυψη τωναναγεννητικών υλικών συγκριτικά με τον λεπτό.Επίσης ένδειξη για αναγεννητική χειρουργικήαποτελούν εκτός των ενδοστικών βλαβών οι με-σορριζικές βλάβες ΙΙου βαθμού στην κάτω γνάθομόνο εάν και εφόσον υπάρχει ικανοποιητική οστι-κή στήριξη στις όμορες επιφάνειες.Η χειρουργική τεχνική και η εμπειρία του επεμ-βαίνοντος θεωρούνται επίσης καθοριστικοί παρά-γοντες επιτυχίας στην αναγεννητική χειρουργικήτου Περιοδοντίου. Ο χειρουργός θα πρέπει να εί-ναι σε θέση να επιλέξει τα καταλληλότερα βιοϋλι-κά ανάλογα με τα ανατομικά χαρακτηριστικά τηςβλάβης, να εφαρμόζει την ενδεδειγμένη χειρουρ-γική τεχνική και να μεριμνά για την διατήρησητων περιβαλλόντων ιστών. Για την συρραφή καιασφαλή κάλυψη των υλικών ενδείκνυται η τεχνι-κή της τροποποιημένης τεχνικής διατήρησης τηςμεσοδόντιας θηλής (Cortellini and Tonetti1999). Η αποκάλυψη και πιθανή μικροβιακή επι-μόλυνση της μεμβράνης κατά την μετεγχειρητική

φάση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ανάπλα-ση με μειονεκτικά αποτελέσματα. Στο πλαίσιο της ανασκόπησης αυτής θα πρέπει νασυζητηθούν όμως και τα μειονεκτήματα των με-θόδων της περιοδοντικής ανάπλασης. Πολυάριθ-μες ιστολογικές και κλινικές μελέτες έδειξαν μερι-κή ανάπλαση των περιοδοντικών ιστών μετά αποαναγεννητική χειρουργική. Επίσης στην βιβλιο-γραφία εμφανίζεται μία ετερογένεια των αποτελε-σμάτων, με μεγάλη διακύμανση των κλινικών πα-ραμέτρων (κέρδος κλινικής πρόσφυσης, μείωσητου βάθους των θυλάκων) μετά απο εφαρμογήαναγεννητικών τεχνικών. Επιπρόσθετα πρέπει νααναγνωριστεί, ότι πρόκειται για τεχνικές με υψη-λές χειρουργικές απαιτήσεις και ιδιαιτέρως χρο-νοβόρες διαδικασίες. Εκτός των άλλων κανείς θαπρέπει να υπολογίσει και την σχέση κόστους οφέ-λους κατά την εφαρμογή περιοδοντικής αναγέν-νησης. Το κόστος των βιοϋλικών είναι σημαντικόκαι η απόφαση για την επιλογή της ενδεδειγμένηςτεχνικής θα πρέπει πάντα να λαμβάνεται με γνώ-μονα τα οικονομικά δεδομένα και άλλους παρά-

γοντες όπως η στρατηγική αξία του δοντιού, οχρονικός ορίζοντας της συνολικής αποκατάστα-σης (περιοπροσθετικοί ασθενείς), η συμμόρφωσητου ασθενή και το μέγεθος της βλάβης.

ΒιβλιογραφίαBowers GM, Chadroff B, Carnevale R, Mellonig J, Corio R,

Emerson J, Stevens M, Romberg E. (1989). Histologicevaluation of new attachment apparatus formation in hu-mans. Part I. J Periodontol. (12):664-74.

Brunsvold MA, Mellonig JT. (1993). Bone grafts and perio-dontal regeneration. Periodontology 2000 1, 80-91.

Camelo M, Nevins ML, Schenk RK, Rasperini G, Simion M,Lynch SE, Nevins M. (1998). Clinical, radiographic, andhistologic evaluation of human periodontal defects treatedwith Bio-Oss and Bio-Gide. Int J Periodontics RestorativeDentistry 18, 3-13.

Cortellini P, Pini-Prato GP, Tonetti MS. (1999). The simpli-fied papilla preservation flap. A novel surgical approachfor the management of soft tissues in regenerative proce-dures. Int J Periodontics Restorative Dent. 19 (6):589-99.

Dickinson DP, Coleman BG, Batrice N, Lee J, Koli K, Pen-nington C, Susin C, Wikesjo ME. (2013). Events of woundhealing regeneration in the canine supraalveolar perio-dontal defect model. J Clin Periodontol, 40(5):527-41.

Esposito M, Grusovin MG, Coulthard P, WorthingtonHV.(2005). Enamel matrix derivative (Emdogain) for pe-riodontal tissue regeneration in intrabony defects. Cochra-ne Database Syst Rev. 19;(4): Review. Update in: Cochra-ne Database Syst Rev. 2009;

Καλπίδης Χ. και Κωνσταντινίδης Α. (2007). ΑναγέννησηΠεριοδοντικών Ιστών, σ.1622-1717, ΚωνσταντινίδηςΑ. Περιοδοντολογία 2007, Τόμος Β’. Μέρος Β’, Θεσσα-λονίκη.

Murphy KG and Gunsolley JC. (2003). Guided tissue regene-ration for the treatment of periodontal intrabony and fur-cation defects. A systematic review. Annals of Periodonto-logy 8, 266-302.

Needleman IG, Worthington HV, Giedrys-Leeper E, TuckerRJ. (2006). Guided tissue regeneration for periodontal in-fra-bony defects. Cochrane Database Syst Rev. 2006 Apr19;(2):CD001724. Review.

Nyman S, Gottlow J, Karring T, Lindhe J. (1982). The rege-nerative potential of the periodontal ligament. An experi-mental study in the monkey. J Clin Periodontol, 9: 257-265.

Trombelli L, Heitz-Mayfield LJ, Needleman I, Moles D, Scab-bia A. (2002). A systematic review of graft materials andbiological agents for periodontal intraosseous defects. JClin Periodontol 29: (suppl 3),117-135.

Yukna RA. (1993). Synthetic bone grafts in periodontics. Pe-riodontology 2000 1, 92-99.

Επιστημονικά Θέματα • 15ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΒΗΜΑ | ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2016

ΖΗΣΤΕ ΤΗΝ ΕΜΠΕΙΡΙΑ

Για τους όρους συμμετοχής & πληροφορίες επικοινωνήστε στο τηλέφωνο 210 7711605

®

Εικ. 8: Ενδο-στικές βλάβεςεγγύς και άπωτου 31.

Εικ. 12,13: Η ακτινογραφική απεικόνιση 1χρόνο μετεγχειρητικά παρουσιάζει οστικήπλήρωση της ενδοστικής βλάβης.

Εικ. 9: Εμφά-νιση των οστι-κών βλαβώνμετά την ανα-πέταση κρη-μνών.

Εικ. 10: Τοπο-θέτηση τηςγέλης αμελο-γενίνης καιχαλαρή ραφήδιατήρησηςτης μεσοδόν-τιας θηλής.

Εικ. 11: Ψηλά-φηση της ου-λοδοντικήςσχισμής 1χρόνο μετά. Ηβυθομέτρησηεγγύς του 31δείχνει βάθος3mm.

BHMA111 05/09/2016 2:26 μ.μ.


Επιλέγοντας μεταξύ Κοχλιούμενων ή ΣυγκολλούμενωνΕπιεμφυτευματικών Αποκαταστάσεων

Όλγα ΝάκαΛέκτορας Α.Π.Θ., ITI Registered Speaker

Ευστράτιος ΚωνσταντουλάκηςITI Fellow, ITI Registered Speaker

Η φιλοσοφία της ΙΤΙ για εκπαίδευση υψηλού επιπέδου καικλινική συνεισφορά, επιτυγχάνεται με την ανάπτυξη νέωνμεθόδων διδασκαλίας και τη συμπληρωματική δράσηκλασσικών και σύγχρονων μέσων διασποράς της γνώσης.Οι έντυπες εκδόσεις της ΙΤΙ αποτελούν σημείο αναφοράςστη διεθνή βιβλιογραφία και αποτελούν τακτικές δημοσι-εύσεις που διακρίνονται για την ποιότητα και την εγκυρό-τητα του περιεχομένου τους. Το περιοδικό Forum Implantologicum αποτελεί το επί-σημο έντυπο της ΙΤΙ, με τακτική κυκλοφορία και έχει ποικίληύλη σχετιζόμενη με τις δράσεις της ΙΤΙ. Κλινικά περιστατικά,συμβουλές και οδηγίες για επιτυχημένες παρουσιάσεις,αναφορές υποτρόφων ΙΤΙ σχετικά με την εκπαίδευσή τουςκαι νέα από τα διάφορα ITI Sections αποτελούν μια ευκαι-ρία για γρήγορη, ευχάριστη και εποικοδομητική ενημέ-ρωση των μελών ΙΤΙ. Τα Consensus Reports είναι δημοσιεύσεις σε έγκυρα επι-στημονικά περιοδικά και αποτελούν τα συμπεράσματα συ-

νεδρίων που οργανώνονται κάθε 4 χρόνια με σκοπό ναπροσδιοριστούν τα ισχύοντα δεδομένα σε διάφορους το-μείς της οδοντικής εμφυτευματολογίας. Οι συμπερασματι-κές αυτές δημοσιεύσεις είναι αποτέλεσμα πολύμηνηςπροετοιμασίας και ανάλυσης των δεδομένων από ομάδαειδικών και λειτουργούν ως τεκμηριωμένες κατευθυντήριεςοδηγίες για τη λήψη αποφάσεων και την κλινική εφαρμογή. Τα αρχεία (PDF) των Consensus Reports είναι ελεύθεραδιαθέσιμα (www.iti.org/Proceedings-of-the-fifth-ITI-Con-sensus-Conference) ενώ τα μέλη ΙΤΙ λαμβάνουν και την έν-τυπη έκδοση ως μέρος της συνδρομής τους. Οι τόμοι Treatment Guide (www.iti.org/ITI-Treatment-Guide) αποτελούν τη σημαντικότερη έντυπη προσφοράτης ΙΤΙ προς τα μέλη της. Κάθε χρόνο εκδίδεται ένας τόμοςπου έχει συγκεκριμένο θεματικό προσανατολισμό. Πρό-κειται για μια πολυτελή και ποιοτική έκδοση με πληθώραφωτογραφιών και σχημάτων που καλύπτει με επάρκειακαι σφαιρικότητα όλες τις πτυχές του θέματος που πραγ-

ματεύεται. Μέχρι τώρα έχουν εκδοθεί 9 τόμοι τους οποί-ους μπορεί κάποιος αν επιθυμεί να προμηθευτεί συνο-λικά αποκτώντας μια έγκυρη και επίκαιρη βιβλιογραφίασχετική με τα πιο σημαντικά κλινικά θέματα της εμφυτευ-ματολογίας. Τέλος, η κλινική προσφορά της ΙΤΙ συμπληρώνεται με τηπαροχή του SAC classification, του διαδικτυακού μέσουαξιολόγησης και ταξινόμησης ενός κλινικού περιστατικούανάλογα με τη βαρύτητά του (http://www.iti.org/SAC-As-sessment-Tool). Μέσα από μία αλληλουχία ερωτήσεωνπου σχετίζονται με τη χειρουργική διαδικασία και την προ-σθετική αποκατάσταση, μπορεί ο κλινικός να χαρακτηρίσειτο περιστατικό ως απλό, προχωρημένο ή σύνθετο ώστε ναενημερώσει τον ασθενή σχετικά και να προετοιμαστεί καιεκείνος ανάλογα για τη δυσκολία κάποιων σταδίων. Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα ΙΤΙ (www.iti.org) για να ενημε-ρωθείτε λεπτομερώς σχετικά με τα προνόμια της εγγραφήςκαι τις παροχές προς τα μέλη της.

ΠΡΟΛΟΓΟΣΟι επιεμφυτευματικές αποκαταστά-σεις αποτελούν στις μέρες μας ιδιαί-τερα αξιόπιστες θεραπευτικές επιλο-γές για την αποκατάσταση της μερι-κής ή ολικής νωδότητας. Η πρόοδοςστην επιστήμη και στην τεχνολογίατης εμβιομηχανικής και των βιοϋλι-κών οδήγησε στο σχεδιασμό συστη-μάτων οστεοενσωματούμενων ο-δοντικών εμφυτευμάτων, των οποί-ων οι επιφάνειες και τα προσθετικάεξαρτήματα συμβάλλουν στην επί-τευξη ενός επιτυχούς λειτουργικούκαι αισθητικού αποτελέσματος. Εν-τούτοις, πολλά είναι τα διλήμματαπου γεννιούνται κατά το σχεδιασμότης θεραπείας με επιεμφυτευματικέςαποκαταστάσεις. Μεταξύ αυτών,πρωταρχικό ρόλο κατέχει η επιλογήτου τρόπου σύνδεσης της προσθετι-κής αποκατάστασης με τα υποκείμε-να εμφυτεύματα. Η σύνδεση αυτήμπορεί να είναι είτε με κοχλίωση είτεμε συγκόλληση. Στη διεθνή βιβλιογραφία, αλλά καιστην καθημερινή κλινική πράξη, οιυποστηρικτές της μιας ή της άλληςπροσέγγισης καταθέτουν τα πλεονε-κτήματα και τα μειονεκτήματα τηςκάθε επιλογής. Αυτή τη γνώση, πουαξιολογεί τη συμπεριφορά κάθε τύ-που σύνδεσης σε σχέση με κρίσιμεςκλινικές παραμέτρους, θα προσπα-θήσουμε να αξιοποιήσουμε στιςγραμμές που ακολουθούν, έτσι ώστενα λειτουργήσει υποστηρικτικά στηδιαδικασία επιλογής του καταλληλό-τερου θεραπευτικού σχήματος.Εξασφάλιση Συγκράτησης. Οιπαράγοντες που υπεισέρχονται στηνεπίτευξη συγκράτησης στις συμβατι-κές ακίνητες προσθετικές κατα-σκευές, ισχύουν και στην περίπτωσητων επιεμφυτευματικών κατα-σκευών. Για τον λόγο αυτό η ιδανικήκλίση 6ο των αξονικών τοιχωμάτων

και το ικανοποιητικό μήκος των πε-ρισσότερων προκατασκευασμένωνεπιεμφυτευματικών στηριγμάτων(abutments) για συγκολλούμενεςαποκαταστάσεις, εξασφαλίζουν ικα-νοποιητική συγκράτηση. Το ύψοςτου διαβλεννογόνιου επιεμφυτευμα-τικού στηρίγματος επιδρά και στηναντίσταση της αποκατάστασης στιςεκτοπιστικές δυνάμεις, ιδιαίτεραστην περίπτωση των μονήρων στε-φανών. Σε γενικές γραμμές, τουλάχι-

στον 5 mm ύψος επιεμφυτευματικούστηρίγματος είναι απαραίτητο στιςσυγκολλούμενες αποκαταστάσεις. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως, τυχόναπουσία παραλληλότητας μεταξύ

των εμφυτευμάτων ή η ύπαρξη μει-ωμένου μεσοφραγματικού χώρου,

απαιτούν τον τροχισμό των επιεμφυ-τευματικών στηριγμάτων, ώστε ναδιευκολυνθεί η απρόσκοπτη φοράένθεσης της αποκατάστασης ή ναεξασφαλιστεί ο απαιτούμενος χώροςγια τα προσθετικά υλικά. Το σχήμα

και οι διαστάσεις όμως του τροπο-ποιημένου πλέον στηρίγματος μει-ώνουν τη συγκρατητική του ικανότη-τα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, προτι-μάται μια κοχλιούμενη αποκατάστα-ση. Οι κοχλιούμενες αποκαταστά-σεις θεωρούνται ασφαλής επιλογήσε περιπτώσεις που ο μεσοφραγματι-κός χώρος είναι μικρότερος από5mm.Δυνατότητα απόσπασης (Retrie-vability). Η παράμετρος της επισκε-ψιμότητας με προβλέψιμο τρόπο έχεισυγκεντρώσει τη μεγαλύτερη προσο-χή των κλινικών και αποτελεί το κύ-ριο πλεονέκτημα των κοχλιούμενωναποκαταστάσεων. Η αφαίρεση τηςεπιεμφυτευματικής αποκατάστασηςσε περίπτωση μηχανικής επιπλοκής(π.χ. αποκοχλίωση ή κάταγμα βίδαςκοχλίωσης) μπορεί να γίνει εύκολακαι να ακολουθήσει η επιδιόρθωση ήη αντικατάσταση των προβληματι-κών εξαρτημάτων. Η απομάκρυνσητης πρόσθεσης για λόγους υγιεινήςκαι αξιολόγησης των παρακείμενωνκαι υποκείμενων μαλακών ιστών εί-ναι επίσης δυνατή. Έχοντας αυτά κα-τά νου οι περισσότεροι οδοντίατροιπροτιμούν αυτό το είδος σύνδεσηςκαι συγκράτησης όταν πρόκειται νααποκαταστήσουν εκτεταμένες νωδό-τητες ή ο σχεδιασμός της θεραπείαςπεριλαμβάνει κάποια αποκατάστασημε πρόβολο. Από την άλλη πλευρά,οι συγκολλούμενες αποκαταστάσειςδεν στερούνται δυνατότητας εύκο-λης αφαίρεσης και επιδιόρθωσης,αρκεί να χρησιμοποιηθεί η κατάλλη-λη κονία συγκόλλησης (προσωρινή).Σε περίπτωση όμως που τοποθετηθείμια μόνιμη κονία συγκόλλησης, ο μό-νος δρόμος προσπέλασης της βίδαςκοχλίωσης σχετίζεται με την πλήρηκαταστροφή της προσθετικής απο-κατάστασης ή την αποκοπή της γιατη δημιουργία οπής που θα οδηγεί

στη βίδα κοχλίωσης. Και οι δυο περι-πτώσεις καθιστούν την αποκατάστα-ση ανεπαρκή και απαιτείται η επανά-ληψή της.

Παθητική εφαρμογή. Όταν δενασκείται καμία εξωτερική δύναμη, ηεπιεμφυτευματική αποκατάστασηθεωρητικά θα πρέπει να εδράζεταικαι να εφαρμόζει μηδενικές τάσειςστα υποκείμενα εμφυτεύματα, αλλάκαι στο οστό. Η παθητική αυτήεφαρμογή είναι δύσκολο έως αδύνα-το να επιτευχθεί στις κοχλιούμενεςαποκαταστάσεις με περισσότερααπό ένα εμφυτεύματα. Εδώ φαίνεταινα πλεονεκτούν οι συγκολλούμενεςαποκαταστάσεις, όπου ο χώρος πουκαταλαμβάνει η κονία λειτουργείαποσβεστικά στις εφαρμοζόμενεςδυνάμεις. Βιολογικές επιπτώσεις. Δενυπάρχει ισχυρή τεκμηρίωση που ναυποστηρίζει την επιλογή των κοχλι-ούμενων έναντι των συγκολλούμε-νων αποκαταστάσεων ως προς τηναπώλεια του οστού ή την επιβίωσητων εμφυτευμάτων. Σε ό,τι αφοράστην υγεία των περιεμφυτευματικώνμαλακών ιστών, στις κοχλιούμενεςαποκαταστάσεις αυτή φαίνεται πωςδεν διακυβεύεται, λόγω των ισχυράκλειστών ορίων που εξασφαλίζον-ται. Αντίθετα, τα όρια των συγκολ-λούμενων αποκαταστάσεων μπορείνα επιτρέπουν τη μικροδιείσδυση,αποίκιση και ανάπτυξη των μικροορ-γανισμών και την εμφάνιση φλεγμο-νής, ιδιαίτερα όταν αυτά βρίσκονται

ενδοσχισμικά και στερούνται καλήςεφαρμογής. Επιπλέον, φλεγμονήτων μαλακών ιστών και απώλειαοστού μπορεί να προκληθεί από τηνπαραμονή περίσσειας κονίας απόαπροσεξία ή αδυναμία αποτελεσμα-τικής απομάκρυνσης, λόγω του βά-θους των ορίων. Η επιλογή ή εξατο-

μικευμένη κατασκευή επιεμφυτευμα-τικών στηριγμάτων με υπερουλικάόρια μπορεί να βοηθήσει στην εύκο-λη και πλήρη αφαίρεση της κονίαςκαι συνεπώς στην εξάλειψη του προ-βλήματος αυτού. Γενικά, η κατα-

σκευή εξατομικευμένων επιεμφυτευ-ματικών στηριγμάτων, συνδυάζεταιμε σημαντικά πλεονεκτήματα όπως:

1. Διόρθωση μη ευνοϊκών αποκλί-σεων των εμφυτευμάτων (π.χ. έν-τονες παρειακές αποκλίσεις απο-κλείουν σε πολλές περιπτώσεις τη

BHMA111 05/09/2016 2:26 μ.μ.


χρήση κοχλιούμενης αποκατάστασης)

2. Μεταφορά του αυχενικού ορίου συγκόλλη-σης της αποκατάστασης στο επιθυμητό κατάπερίπτωση βάθος έτσι, ώστε να είναι δυνατήη απρόσκοπτη και πλήρης αφαίρεση της κο-νίας και ταυτόχρονα η διασφάλιση της αι-σθητικής (π.χ. 1mm ενδοσχισμικά στην

προστομιακή πλευρά και ισοϋψώς με τα ού-λα στις όμορες και υπερώιες ή γλωσσικέςπλευρές). Εξάλλου, οι βιολογικές επιπλοκέςλόγω υπολειμμάτων κονίας εμφανίζονται κυ-ρίως όταν το αυχενικό όριο της αποκατάστα-σης βρίσκεται σε βάθος μεγαλύτερο του 1,5-2 mm ενδοσχισμικά.

3. Αποτελεσματικότερη συγκράτηση της απο-κατάστασης, καθώς τα εξατομικευμέναεπιεμφυτευματικά στηρίγματα είναι συνή-θως μεγαλύτερης διαμέτρου και ύψους σεσχέση με τα προκατασκευασμένα. Έτσι,

μπορούν να χρησιμοποιηθούν προσωρινέςκονίες χαμηλής συγκρατητικής ικανότητας,παρέχοντας στην αποκατάσταση ικανοποι-ητική συγκράτηση, αλλά και δυνατότητααπόσπασης (retrievability), αν αυτό απαιτη-θεί. Επίσης, η χρήση πιο «μαλακών» κονιώνέναντι των σκληρών μόνιμων κονιών, μει-ώνει την πιθανότητα εμφάνισης βιολογικώνεπιπλοκών από πιθανή παραμονή μικρήςποσότητας κονίας.

Μηχανικές Επιπλοκές. Οι συγκολλούμενεςαποκαταστάσεις έχουν συνδεθεί με λιγότερεςεπιπλοκές σε σχέση με τις κοχλιούμενες απο-καταστάσεις. Οι τελευταίες εμφανίζονται πιοευάλωτες στις δυνάμεις κάμψης, εφελκυσμούκαι εκτροπής, που υφίστανται κατά την κυκλι-κή φόρτιση λόγω της μάσησης. Έτσι, φαινόμε-να αποκοχλίωσης ή και θραύσης της βίδας κο-χλίωσης λαμβάνουν χώρα σε μεγάλο ποσοστό.

Μία ακόμη μηχανική επιπλοκή που εμφανίζε-ται συχνότερα στις κοχλιούμενες προσθέσειςείναι τα κατάγματα του αισθητικού υλικού, κα-θώς η αντοχή της πορσελάνης στη θραύση εμ-φανίζεται μειωμένη λόγω του ανυποστήρικτουυλικού γύρω από την οπή πρόσβασης της βί-

δας. Όσον αφορά στις συγκολλούμενες, οιολοκεραμικές εμφανίζουν μεγαλύτερα ποσο-στά αποτυχίας σε σχέση με τις μεταλλοκεραμι-κές αποκαταστάσεις.Αισθητική. Στην πρόσθια περιοχή οι αισθητι-κές απαιτήσεις ικανοποιούνται όχι μόνο απότον τρόπο σύνδεσης της αποκατάστασης με τοεμφύτευμα, αλλά και από παράγοντες όπως οόγκος των σκληρών ιστών, ο όγκος και ο τύποςτων μαλακών ιστών, η θέση του εμφυτεύματοςκαι ο παράγοντας ασθενής. Είναι όμως γεγονόςότι μια κοχλιούμενη αποκατάσταση απαιτεί πιοεπακριβή τοποθέτηση του εμφυτεύματος, ώστε

η θέση της οπής πρόσβασης της στη βίδα κο-χλίωσης να αντιστοιχεί στην υπερώια επιφά-νεια. Αντίθετα, η επιλογή ενός γωνιώδους ήεξατομικευμένου επιεμφυτευματικού στηρίγ-ματος και μιας συγκολλούμενης αποκατάστα-σης επιτρέπει μεγαλύτερη ελευθερία στην το-

ITIWorldSymposiumBaselMay 4-6

2017 www.iti.org/worldsymposium2017

Prof. Dr. David CochranITI President

Dr. Stephen Chen ITI President elect

Prof. Dr. Daniel Buser Chair, Organizing Committee

Prof. Dr. Daniel Wismeijer Chair, Scientific Program Committee

Παράγοντες-κλειδιά για μακροχρόνια επιτυχία.

Πώς μπορούμε να ισορροπήσουμε την ανάγκη για συνεχή διεύρυνση της γνώσης μας

και βελτίωση των κλινικών μας δεξιοτήτων;

Με θεματικό τίτλο «Παράγοντες-κλειδιά για μακροχρόνια επιτυχία» το Παγκόσμιο Συμπόσιο ΙΤΙ 2017, στη Βασιλεία της Ελβετίας, είναι Η ευκαιρία για ενημέρωση και εμπειρία πάνω στα νεώτερα ευρήματα της οδοντικής εμφυτευματολογίας.

Για περισσότερες από τρεις ημέρες, διεθνείς ομιλητές κορυφαίου επιπέδου, θα παρέχουν γνώσεις-κλειδιά σε διάφορα πεδία της οδοντικής εμφυτευματολογίας. Αυτέςοι γνώσεις-κλειδιά θα σας επιτρέψουν να ανοίξετε νέες και σημαντικές πόρτες που θα βελτιώσουν τις θεραπευτικές μεθόδους και την επιτυχία του ιατρείου σας. Το επιστημονικό πρόγραμμα περιλαμβάνει υλικά και μεθόδους αποκατάστασης, σχεδιασμό και εκτέλεση θεραπείας και περιλαμβάνει συνεδρίες με ερωτήσεις και απαντήσεις από τους ειδικούς.

Καθώς το Παγκόσμιο Συμπόσιο ΙΤΙ γίνεται στη Βασιλεία, μπορείτε να αναμένετε μια ζεστή υποδοχή σε μια όμορφη πόλη που είναι πολύ φιλόξενη και εύκολη να περιηγηθείτε. Η Βασιλεία βρίσκεται στα σύνορα Ελβετίας, Γαλλίας και Γερμανίας και αποτελεί ιδανική αφετηρία για διακοπέςστην Ευρώπη. Μπορείτε να πετάξετε στις περισσότερες Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες σε περίπου μία ώρα, ή να μεταβείτε εύκολα με την άνεση του τρένου σε 3-4 ώρες στο Παρίσι ή στο Μιλάνο.

Σημειώστε την ημερομηνία του Παγκόσμιου Συμποσίου ΙΤΙ και ελάτε στη Βασιλεία για να ανακαλύψετε πώς οι ασθενείς σας μπορούν να ωφεληθούν από βελτιωμένες θεραπευτικές επιλογές και αποτελέσματα.

BHMA111 05/09/2016 2:26 μ.μ.


ποθέτηση του εμφυτεύματος. Αι-σθητικό πρόβλημα, ιδιαίτερα σεαπαιτητικούς ασθενείς, μπορεί ναπροκληθεί σε οπίσθιες κοχλιούμε-νες αποκαταστάσεις (κυρίως στηνκάτω γνάθο), λόγω ύπαρξης της μα-σητικής οπής πρόσβασης προς τη βί-δα συγκράτησης, η οποία δεν μπορείπάντοτε να καλυφθεί αποτελεσματι-κά. Σύγκλειση. Στις οπίσθιες κοχλιού-μενες αποκαταστάσεις, η οπή πρό-σβασης της βίδας καταλαμβάνει ένασημαντικό ποσοστό της μασητικήςεπιφάνειας, διαταράσσοντας τηνανατομία της περιοχής. Οι οπές αυτές καλύπτονται με κά-ποιο αποκαταστατικό υλικό, μη αν-θεκτικό στη φθορά κάτω από λει-τουργικές δυνάμεις. Οι συγκλεισια-κές λοιπόν επαφές δεν διατηρούνταιστον ίδιο βαθμό με εκείνες που δημι-ουργούνται στην ακέραια μασητικήεπιφάνεια των συγκολλούμενωναποκαταστάσεων. Άμεση φόρτιση. Οι κοχλιούμενεςαποκαταστάσεις αποτελούν την πιοασφαλή και άκαμπτη σύνδεση μετα-ξύ πολλαπλών εμφυτευμάτων σε πε-ριπτώσεις άμεσης φόρτισης, όπου η

αρχική σταθερότητα και η αποφυγήμικροκινητικότητας είναι κρίσιμηςσημασίας. Ένα άλλο πλεονέκτημάτους είναι ότι δε σχετίζονται με τηνύπαρξη κονίας στο χειρουργικό πε-δίο, προστατεύοντας έτσι την υγείατων περιεμφυτευματικών ιστών. Μεταβατικές αποκαταστάσεις.Οι κοχλιούμενες μεταβατικές αποκα-ταστάσεις προτιμώνται έναντι των

συγκολλούμενων, καθώς η σταδια-κή κοχλίωση της βίδας μπορεί ναεδράσει δυναμικά την αποκατάστα-ση απωθώντας τους μαλακούςιστούς. Επιπλέον, η κοχλιούμενη με-ταβατική αποκατάσταση μπορεί ναενσωματωθεί στο τελικό αποτύπωμακαι να μεταφερθεί με ακρίβεια όλη ηπληροφορία σχετικά με το περίγραμ-μά της.

Δυνατότητα πρόσβασης. Η απο-κατάσταση ενός ασθενούς με περιο-ρισμένη διάνοιξη στόματος οδηγείστην απόφαση για την πραγματοποί-ηση μιας συγκολλούμενης προσθετι-κής κατασκευής. Κόστος. Η, σε γενικές γραμμές, ευ-κολότερη κατασκευή των συγκολ-λούμενων αποκαταστάσεων, πουσυνδυάζεται με λιγότερα εξαρτήματακαι λιγότερες συνεδρίες, μεταφράζε-ται σε χαμηλότερο κόστος. Βασιζόμενοι λοιπόν σε όσα μέχριστιγμής αναφέρθηκαν, θα μπορού-σαμε να καταλήξουμε σε κάποιες«συστάσεις» πρακτικού κλινικού εν-διαφέροντος:1. «Απόλυτες» ενδείξεις για κοχλιού-

μενες αποκαταστάσεις, αποτε-λούν οι εξής κλινικές περιπτώ-σεις: • Άμεση φόρτιση• Προσθετικά κατευθυνόμενηεπούλωση/ διαμόρφωση ιστώνστην αισθητική ζώνη

• Περιορισμένος μεσοφραγματι-κός χώρος (≤4mm)

2. «Σχετικές» ενδείξεις για κοχλιού-μενες αποκαταστάσεις είναι οιεξής:

• Αποκαταστάσεις στις πρόσθιεςπεριοχές του οδοντικού φραγμού,έχοντας σαν πλεονεκτήματα: α. Απουσία κονίας, η αποτελε-

σματική αφαίρεση της οποί-ας θα ήταν δύσκολη, καθώςτα όρια των αποκαταστάσε-ων στην αισθητική ζώνη το-ποθετούνται βαθύτερα μέσαστους ιστούς (≥2 mm)

β. Αποφυγή τυχαίας αποκόλ-λησης που θα δημιουργούσεσοβαρό αισθητικό πρόβλη-μα στον ασθενή

γ. Η οπή πρόσβασης βρίσκεταιυπερώια/γλωσσικά και δενδιαταράσσει τη σύγκλειση,ούτε δημιουργεί αισθητικόπρόβλημα.

• Μονήρεις αποκαταστάσεις (στε-φάνες).

Στις μονήρεις αποκαταστάσειςείναι ευκολότερο και συνηθέστε-ρο να συμβεί χαλάρωση της βί-δας συγκράτησης του επιεμφυ-τευματικού στηρίγματος (abu-tment screw), σε σχέση με πιοεκτεταμένες αποκαταστάσεις(γέφυρες). Στις περιπτώσεις αυ-τές, μια συγκολλούμενη στεφά-νη συνήθως δεν μπορεί να αφαι-

ρεθεί με ασφάλεια, ακόμη και εάνείναι συγκολλημένη με προσωρι-νή κονία, λόγω της κινητικότηταςτου υποκείμενου επιεμφυτευμα-τικού στηρίγματος και της πιθα-νότητας βλάβης στις σπείρες τουεμφυτεύματος αν επιχειρηθεί «βί-αιη» αποκόλληση. Αντίθετα, σεμια κοχλιούμενη μονήρη στεφά-νη, εάν χαλαρώσει η βίδα, αυτήείναι πολύ πιο εύκολο να κοχλιω-θεί ξανά, χωρίς να καταστραφεί ηστεφάνη.

ΕΠΙΛΟΓΟΣΚαθώς η βιβλιογραφία δεν στηρίζειτη μια θεραπευτική επιλογή έναντιτης άλλης, αλλά παραθέτει αναλυτι-κά τα οφέλη και τις επιπλοκές πουμπορεί να προκύψουν από την εφαρ-μογή τους, εναπόκειται στον οδον-τίατρο να αποφασίσει εξατομικευμέ-να για τον καταλληλότερο τύπο σύν-δεσης, λαμβάνοντας υπ’ όψιν του ταπλεονεκτήματα– μειονεκτήματα καιτις ενδείξεις – αντενδείξεις που ανα-φέρθηκαν. Ο κλινικός οδοντίατροςδεν θα πρέπει να είναι δογματικάπροσκολλημένος στην εφαρμογήτης μίας ή της άλλης προσέγγισης,αλλά να είναι σε θέση να χειρίζεταιάριστα και τους δύο τύπους αποκα-ταστάσεων και να επιλέγει κάθε φο-ρά αυτή που ενδείκνυται περισσότε-ρο στο συγκεκριμένο κλινικό περι-στατικό. Καλό όμως είναι να έχει κα-τά νου ότι η επιτυχία και η επιβίωσητων οστεοενσωματούμενων εμφυ-τευμάτων εξαρτώνται από τη συνολι-κή σχεδιαστική προσέγγιση, ηοποία θα πρέπει να στοχεύει στηνελαχιστοποίηση των τάσεων πουαναπτύσσονται στη διεπιφάνεια με-ταξύ εμφυτεύματος και οστού.

��

�� !"�#$ %$ &�%'()#!(($�*(�

BHMA111 05/09/2016 2:26 μ.μ.


ΙστορικόΓυναίκα 66 ετών με καθα-ρό ιατρικό ιστορικό καιπρουπάρχουσα λειχηνοει-δή αντίδραση στο βλεννο-γόνο της αριστερής παρει-άς πιθανώς σχετιζόμενης

με παλαιές εμφράξεις αμαλγάματος στους γομ-φίους της κάτω γνάθου προσήλθε στο ιατρείογια εμφάνιση μελαγχρωματικής βλάβης στηνίδια περιοχή. Η βλάβη έγινε αντιληπτή από τηνασθενή προ 1 μηνός μετά από επίσκεψη στονοδοντίατρο όπου πραγματοποιήθηκε αφαίρεσηεμφράξεως αμαλγάματος και αντικατάστασήτης με έμφραξη ρητίνης σε γομφίο της κάτωγνάθου αριστερά. Η βλάβη στο χρονικό διάστη-μα έως την κλινική εξέταση είχε σταθερό μέγε-θος και σχήμα χωρίς καμία συμπτωματολογία. Κατά την κλινική εξέταση διαπιστώθηκε ηύπαρξη έντονα μελαγχρωματικής κηλίδας1Χ0.5cm με κεντρική γκρίζα περιοχή (Εικ 1),χωρίς υπέγερση του βλεννογόνου. Κατά τηνψηλάφηση δε διαπιστώθηκε πάχυνση τουβλεννογόνου, ενώ επίσης η βλάβη δεν αλλάξεχρώμα μετά από πίεσή της με αντικειμενοφόροπλάκα. Από το ιστορικό αλλά και κλινικά η αρχική διά-γνωση προσανατολίστηκε προς δυσχρωμίααπό στίξη αμαλγάματος αλλά στη διαφορικήδιάγνωση περιλήφθησαν νοσολογικές οντότη-τες όπως:• Μελάγχρωση στα πλαίσια της προγενέστερηςλειχηνοειδούς αντίδρασης

• Εφηλίδα • Αιμαγγείωμα• Αιμάτωμα• Σπίλος• Κακοήθεια από μελανινοκύτταραΠραγματοποιήθηκε βιοψία με πλήρη εξαίρεσητης βλάβης και ιστολογικός έλεγχος ο οποίοςέδειξε την παρουσία αρκετών διάσπαρτων με-λανόχροων και σπανιότερα καφεοειδών στιγ-μάτων στη θηλώδη μοίρα του χορίου αλλά καιβαθύτερα, τα οποία αναπτύσσονταν στο τοίχω-μα και τον αυλό μικρών αγγείων ή περιβάλλον-ταν από γιγαντοκύτταρα και μέτριες-πυκνέςφλεγμονώδεις λεμφοκυτταρικές διηθήσεις(Εικ. 2-4).

ΑπάντησηΜε βάση την κλινική καιιστολογική εικόνα τα ευρή-ματα ήταν συμβατά με τηδιάγνωση της δυσχρωμίαςαπό στίξη αμαλγάματος μεεμφύτευση κατά τη διάρ-

κεια αφαίρεσης του εμφρακτικού υλικού από τογειτονικό γομφίο.Στο βλεννογόνο του στόματος μπορεί να εμφα-νίζονται βλάβες λόγω μεταβολής του χρώμα-τος. Ως μελαγχρωματικές ονομάζονται οι κηλί-δες που οφείλονται σε αύξηση του ποσού τηςμελανίνης ή των φυσιολογικών μελανινοκυττά-ρων σε διάφορες καταστάσεις ή νόσους ή λόγωδράσης νεοπλασματικών κύτταρων, όπως π.χ.στο μελάνωμα. Η κλινική τους εικόνα ποικίλλειόσον αφορά στο μέγεθος και το σχήμα, ενώ τοχρώμα τους μπορεί να είναι καστανό έως κα-στανόφαιο. Ως δυσχρωμικές χαρακτηρίζονταιοι κηλίδες που συνήθως οφείλονται είτε σεεναπόθεση ενδογενών χρωστικών (αιμοσιδη-ρίνη, αιματοειδίνη), είτε σε εξωγενείς παράγον-τες όπως είναι η εναπόθεση μεταλλικών στοι-χείων (αμάλγαμα, μέταλλα προσθετικών εργα-

σιών, χρυσός κ.α.). Η δυσχρωμία λόγω αμαλ-γάματος (στίξη αμαλγάματος-amalgam tattoo)είναι συχνό εύρημα στην οδοντιατρική κλινικήπράξη ως μεμονωμένη κυανόμαυρη κηλίδα μεανώμαλα όρια. Περίπου οι μισές περιπτώσειςεντοπίζονται στα ούλα και τη φατνιακή απόφυ-ση, πιο συχνά στην κάτω γνάθο, και σχεδόν

πάντα χωρίς συμπτωματολογία. Σε μικροσκοπι-κό επίπεδο οι εναποθέσεις αμαλγάματος εντο-πίζονται δε, τυχαία κατά τον οδοντιατρικόέλεγχο και σε μικροσκοπικό επίπεδο κυρίωςστη θηλώδη μοίρα του χορίου αλλά πολλές φο-ρές και βαθύτερα. Κάποιες φορές τα κοκκίααμαλγάματος μπορεί να περιβάλλονται από

φλεγμονώδη λεμφοκυτταρική διήθηση ή/καιαπό ιστιοκύτταρα και γιγαντοκύτταρα τύπου ξέ-νου σώματος ανάλογα με το μέγεθος των σωμα-τιδίων.Η διάγνωση τίθεται από τον κλινικό έλεγχο καιτο ιστορικό. Βιοψία και ιστολογικός έλεγχοςπραγματοποιείται για τη διαφορική διάγνωσηαπό αντίστοιχης απόχρωσης βλάβες ύποπτεςγια κακοήθεια. Θεραπευτικά δεν απαιτείται ειδική περαιτέρωαντιμετώπιση.

Ενδεικτική βιβλιογραφίαΛάσκαρης Γ. Κλινική Στοματολογία, Εκδόσεις Λί-

τσας Αθήνα, 2012Κολοκοτρώνης Α, Επιβατιανός Α. Στοματολογία,

Εκδόσεις University Studio Press 2011Neville D, Bouqouot A. Oral and Maxillofacial

pathology, 3rd edition, Saunders Elsevier2009, pp 418-420

Μελαγχρωματική βλάβη παρειάς

H ÛÙ‹ÏË ÙË˜ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΣΤΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ

Εικόνα 1

SAVE THE DATE

Η ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ Η ΕΠΙΣΤΗΜΗΣΤΗΝ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ:ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗΣ ΣΕ ΑΜΕΣΕΣ ΚΑΙ ΕΜΜΕΣΕΣ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΕΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

3η ημερίδα Kuraray Dental01.10.16

ΣΑΒΒΑΤΟ

Ανδρεάδης ΔημήτριοςΣτοματολόγος, DDS, PhDΕπίκουρος Καθηγητής ΣτοματολογίαςΟδοντιατρικής Σχολής ΑΠΘEmail: [email protected]

Για επικοινωνία:

Εικόνα 2

Εικόνα 3 Εικόνα 4

Η εταιρεία Ιωάννης Τσαπράζης ΑΕ. διαθέτοντας μακρόχρονη εμπειρία στον το-μέα της Συγκόλλησης, θα παρουσιάσει τα νέα δεδομένα, πρωτόκολλα που αφο-ρούν τα σύγχρονα υλικά αποκαταστάσεων του οδοντικού ιστού που συναντά οοδοντίατρος την καθημερινότητά του.Συγκεκριμένα από τους διακεκριμένους ομιλητές μας θα παρουσιαστούν λεπτο-μερώς οι άμεσες αποκαταστάσεις προσθίων και οπισθίων οδόντων με εκτεταμέ-νη απώλεια οδοντικού ιστού και των ενδοδοντικά θεραπευμένων δοντιών. Έτσι οιοδοντίατροι θα είναι σε θέση να γνωρίσουν και να εξοικειωθούν βήμα προς βή-μα με τη σύγχρονη Τεχνολογία της Συγκόλλησης, αλλά και της Αισθητικής Αποκα-τάστασης, ώστε να μπορούν μέσα σε περιορισμένο χρονικό διάστημα, σε ελάχι-στες συνεδρίες να δημιουργούν, αποκαθιστούν τον οδοντικό ιστό που θα υπηρε-τεί λειτουργικά και αισθητικά τις ανάγκες του ασθενή τους. Επίσης η σύγχρονησυγκόλληση είναι σε θέση να συνεργαστεί με όλα τα υλικά προσθετικών αποκα-ταστάσεων που διαθέτουμε σήμερα, απλοποιώντας τις διαδικασίες, ενισχύονταςτις μηχανικές ιδιότητες της αποκατάστασης και τελικά εισάγοντας μακροβιότερεςαποκαταστάσεις.

Ελπίζουμε η ημερίδα που διοργανώνει η εταιρεία Ιωάννης Τσαπράζης ΑΕ να εμ-πλουτίσει τις γνώσεις σας και να σας διευκολύνει στην επίλυση πολύπλοκωνοδοντιατρικών εργασιών που αντιμετωπίζετε στην καθημερινότητά σας, ώστεεσείς μόνο να εστιάζετε στην λειτουργική και αισθητική αποκατάσταση, ικανοποι-ώντας τις απαιτήσεις των ασθενών σας.

Ημέρα διεξαγωγής: Σάββατο 1 Οκτωβρίου 2016Ώρες διεξαγωγής: 09:00 – 17:00

Τόπος: Ξενοδοχείο Stratos VassilikosΗ είσοδος είναι ελεύθερη

Η ομιλία θα πραγματοποιηθεί στα αγγλικά για τον Dr. Scotti με παράλληλη μετάφρα-ση στα ελληνικά.Θα λειτουργήσει έκθεση οδοντιατρικών ειδών της εταιρείας Ιωάννης Τσαπράζης ΑΕ.

Για δηλώσεις συμμετοχής για το θεωρητικό και πρακτικό μέρος παρακαλούμεόπως επικοινωνήσετε με την εταιρεία Ιωάννης Τσαπράζης ΑΕ Τηλ.: 210 7716416 & 210 7751000, e-mail: [email protected]

Ομιλητές: Dr Nicola Scotti, Επίκουρος Καθηγητής, PhDΚωνσταντίνος Τσούτης, Προσθετολόγος, Επιστημονικός συνεργάτης Οδοντιατρικής Σχολής Αθηνών

BHMA111 05/09/2016 2:26 μ.μ.


Στις ενδείξεις και πλεονεκτήματα καταχωρούν-ται : α) η ανάγκη για βελτίωση της συγκράτησηςσε πολύ απορροφημένες ακρολοφίες αλλά καιοι δύσκολες διαγναθικές σχέσεις, β) η ανάγκηαποκατάστασης της αισθητικής του κάτω τριτη-μορίου του προσώπου και στήριξης του κάτωχείλους σε περιπτώσεις απώλειας των δοντιώνκαι ακραίας οστικής απορρόφησης των γνά-θων, γ) η απλοποίηση της στοματικής υγιεινήςέναντι άλλων πολυπλοκότερων κατασκευών,σε ασθενείς με συστηματικά νοσήματα που πε-ριορίζουν της κινητικότητα όπως η οστεοαρ-θρίτιδα, η νόσος του Parkinson και οι εστιακέςνευρολογικές διαταραχές από αγγειακά εγκε-φαλικά επεισόδια. Ιδιαίτερα στους πάσχοντεςαπό ανοϊκά σύνδρομα, η τοποθέτηση των εμ-φυτευμάτων αν αποφασιστεί, θα πρέπει να γίνε-ται στο κατώφλι της νόσου, όταν δηλαδή οασθενής διατηρεί ακόμα επικοινωνιακές δεξιό-τητες και εφόσον έχει εξασφαλισθεί η παρου-σία φροντιστή στα επερχόμενα στάδια επιδεί-νωσης της νόσου, δ) η μικρότερη χειρουργικήεπέμβαση σε διάρκεια και έκταση χειρουργικούπεδίου, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό στουςηλικιωμένους ασθενείς και ε) η ευκολία επι-διορθώσεων, όπως θα δείξουμε και στο σημε-ρινό περιστατικό. Όσον αφορά στις αντενδεί-ξεις αυτές απορρέουν από τα χαρακτηριστικάτης πληθυσμιακής υπό-ομάδας στην οποίαναπευθύνεται η μέθοδος, δηλαδή την τρίτη ηλι-κία. Ως εκ τούτου, ανατομικοί περιορισμοί(εξαιρετικά απορροφημένη ακρολοφία) και ιδι-αίτερα ιατροφαρμακευτικά προβλήματα (δηλα-δή νοσολογία και φαρμακευτική αγωγή που εμ-πλέκονται στην χειρουργική διαδικασία αλλάκαι στην έκβαση της οστεοενσωμάτωσης) πρέ-πει να λαμβάνονται υπόψη. Περιττό να αναλυ-θεί εκ νέου η αναγκαιότητα μιας πρόσφατηςαξονικής τομογραφίας, ενός σχολαστικού ια-τρικού ιστορικού αλλά και της συγκατάθεσηςτου ασθενή στις όποιες επεμβατικές μας προθέ-σεις.

ΠεριστατικόΤο περιστατικό που παρουσιάζουμε αφορά μιαπροχωρημένης ηλικίας ασθενή, που προσέρ-χεται για ¨επιδιόρθωση¨ και βελτίωση της συγ-κράτησης της κάτω οδοντοστοιχίας. Πρόκειταιγια μια επένθετη επιεμφυτευματική οδοντο-στοιχίας στηριζόμενη σε δύο εμφυτεύματα εξω-τερικού εξαγώνου με σφαιρικές κεφαλές (ballabutments 3.5mm with O-rings in plastic hou-sings), που είχε κατασκευαστεί πριν από 17 πε-ρίπου χρόνια. Από την κλινική εξέταση διαπι-στώνεται σημαντική φθορά των σφαιρικών κε-φαλών, αποτριβή και επιπέδωση των ακρυλι-κών δοντιών καθώς και εναποθέσεις (στο κολό-

βωμα και στην αύλακα συγκράτησης του ελα-στικού δακτυλίου), που υποδηλώνουν αντι-στοίχως την πλήρη λειτουργικότητα της οδον-τοστοιχίας αλλά και την ελλιπή στοματική υγι-εινή (Εικ 1,2,9).

ΕπιδιόρθωσηΗ διαδικασία επιδιόρθωσης περιλαμβάνει τηναλλαγή των σφαιρικών κεφαλών με συμβατάκολοβώματα άλλης εταιρείας (overdentureabutments) και αναπροσαρμογή της βάσης μεταυτόχρονη αλλαγή των συγκρατητικών στοι-χείων (plastic cups) (Εικ. 3-9).

ΣχόλιοΣτο συγκεκριμένο περιστατικό η εκτεταμένηφθορά των σφαιρικών κεφαλών αλλά και η

αποτριβή των δοντιών υποδηλώνουν την λει-τουργικότητα της κατασκευής αλλά και τον άρι-στο νευρομυϊκό της έλεγχο. Δεδομένου ότι ηασθενής είναι ήδη προχωρημένης ηλικίας καιτο κύριο πρόβλημα εντοπίζεται στην μειωμένησυγκράτηση, αποφασίζεται η βελτίωση μόνοτης επιφάνειας έδρασης με ταυτόχρονη αλλαγήτων φθαρμένων σφαιρικών κεφαλών και τωνσυγκρατητικών στοιχείων. Τα λειτουργικώςφθαρμένα ακρυλικά δόντια δεν συνιστούν ιδι-αίτερο πρόβλημα, λαμβάνοντας υπόψη τις εκ-φρασμένες ανάγκες, την ηλικία, καθώς και τοοικονομικό και διατροφικό προφίλ της συγκε-κριμένης ασθενούς.

Όλες οι φωτογραφίες προέρχονται από το αρ-χείο του συγγραφέα

ΒιβλιογραφίαΚαρκαζής Η. Γναθικά εμφυτεύματα. Από τον Lin-

kow στον Branemark. Οδοντιατρικό Βήμα.Ιούνιος 2009. σ.12-15. http://www.odvi-ma.gr/efimerida-odontiatriko-vima

Καρκαζής Η. Επένθετες επιεμφυτευματικέςοδοντοστοιχίες στην κάτω γνάθο. Μια ιδεώδηςεναλλακτική λύση για τον ηλικιωμένο ασθενή.Οδοντιατρικό Βήμα. Σεπτέμβριος-Οκτώβριος2012. σ. 17-19. http://www.odvima.gr/efi-merida-odontiatriko-vima

Καρκαζής Η. Η προσαρμογή στις ολικές οδοντο-στοιχίες. Ένας απομηχανής θεός στην επιτυχίατων κινητών προσθετικών εργασιών. Οδοντια-τρικό Βήμα. Ιανουάριος – Φεβρουάριος 2015.σ. 11-12. http://www.odvima.gr/efimerida-odontiatriko-vima

Επένθετη επιεμφυτευματική οδοντοστοιχίαευέλικτη και στην επιδιόρθωση

Ηρακλής ΚαρκαζήςΑναπληρωτής Καθηγητής Κινητής Προσθετικής ΕΚΠΑ

Όπως διεξοδικά παρουσιάσαμε σε προηγούμενο άρθρο μας, η επένθετη επιεμφυτευματική οδοντοστοιχία με δύο εμφυτεύματα

στην κάτω γνάθο συνιστά μια ιδεώδη εναλλακτική λύσηγια τον ηλικιωμένο ασθενή.

Για την οικονομία του χώρου και πριν προχωρήσουμεστην παρουσίαση του περιστατικού, θα περιοριστούμε σε μια σύντομη

επανάληψη των ενδείξεων, των πλεονεκτημάτων αλλά καιτων αντενδείξεων.

Εικ.1,2: Οι φθαρμένες σφαιρικές κεφαλές και εναποθέσεις στα διαβλεννογόνια στηρίγματα και στηναύλακα συγκράτησης του ελαστικού δακτυλίου.

Εικ. 3: Το εξωτερικό εξάγωνο του εμφυτεύμα-τος μετά την αφαίρεση της σφαιρικής κεφα-λής.

Εικ. 4: Τοποθέτηση και κοχλίωση με την προ-βλεπόμενη ροπή της καινούργια συμβατήςσφαιρικής κεφαλής.

Εικ. 5: Προσεκτική αφαίρεση των θηλυκώνσυγκρατητικών στοιχείων από το εσωτερικότης οδοντοστοιχίας.

Εικ. 6: Επάλειψη της εσωτερικής επιφάνειαςτης οδοντοστοιχίας με συγκολλητικό βερνίκι.

Εικ. 7: Αποτύπωση με μονοφασικό υλικόμέσης ρευστότητας και τεχνική κλειστού στό-ματος. Διακρίνονται τα εντυπώματα για τηνυποδοχή των εργαστηριακών αναλόγων.

Εικ. 8,9: Η οδοντοστοιχία μετά την όπτηση και στιλβωσή της. Εμφανής η λειτουργική αποτριβή τωνακρυλικών δοντιών.

Κάντε κλικ στην ηλεκτρονική μας διεύθυνση www.odvima.gr

BHMA111 05/09/2016 2:26 μ.μ.

BHMA111 05/09/2016 2:26 μ.μ.


Ιστορικό κλινικού περιστατικούΈνας άντρας ασθενής, 38 ετών, προσήλθε διό-τι είχε παρατηρήσει μια «τρύπα» στο 46 δόντιμια εβδομάδα νωρίτερα. Από τότε, αισθανό τανένα ελαφρό τράβηγμα στην δεξιά πλευρά τηςκάτω γνάθου όταν έτρωγε, ιδιαιτέρως ότανέτρωγε γλυκά και κρύα φαγητά.

Διάγνωση και ευρήματα σε σχέσημε το 46 δόντιΟ ασθενής, του οποίου το δόντι είχε θεραπευ-θεί συντηρητικά, είχε μια ατελή εγγύς-μασητικάέμφραξη αμαλγάματος στο 46 δόντι. Επίσηςήταν εμφανής άπω στο μεσοδόντιο δευτερογε-νής τερηδόνα, λόγω της οποίας κατέρρευσε τοάπω όριο της αποκατάστασης (Εικ.1). Ο έλεγ-χος ζωτικότητας του δοντιού ήταν θετικός καιδεν υπήρχαν επικρουστικά, ενώ το βάθος τουπεριοδοντικού θυλάκου ήταν ασήμαντο. Ο πό-νος τον οποίο περιέγραφε ο ασθενής μπορεί νατον προκαλούσε ο αέρας που περνούσε απότην προβληματική περιοχή. Ο πόνος εξαφανι-ζόταν αμέσως όταν το ερέθισμα (φύσημα αέρα)απομακρυνόταν.

ΔιάγνωσηΥποπτευόμαστε αναστρέψιμη πολφίτιδα.

Θεραπευτικές ΕπιλογέςΛαμβάνοντας υπόψη την αρχική κλινική κατά-σταση και το ιστορικό πόνου του ασθενή, ο αρ-χικός μας στόχος είναι να διατηρηθεί η ζωτικό-τητα του πολφού. Όμως η τελική απόφασηόσον αφορά στη θεραπεία, μπορεί να παρθείμόνο αφότου αφαιρεθεί όλος ο τερηδονισμέ-νος ιστός. Ανάλογα με το πόσο η τερηδόναέχει προχωρήσει, ή με την κατάσταση του πολ-φού κατά την αποκάλυψή του, υπάρχουν 3 πι-θανές θεραπευτικές επιλογές:Θεραπεία «βαθειάς κοιλότητας»Αν ολοκληρωθεί ο καθαρισμός του δοντιού δί-χως να αποκαλυφθεί ο πολφός, είναι τότε πιθα-νό να γίνει η μόνιμη έμφραξη του δοντιού μετάτη θεραπεία του τραύματος της οδοντίνης πουείναι πλησίον του πολφού.Άμεση κάλυψη του πολφούΑν μετά την αφαίρεση του τερηδονισμένουιστού υπό άσηπτες συνθήκες, παρατηρηθεί μιαμικρή αποκάλυψη του πολφού, απουσία αιμορ-ραγίας ή με ελάχιστη αιμορραγία η οποία εύκο-

λα σταματά, μπορεί να γίνει μόνιμη έμφραξητου δοντιού ύστερα από την ολοκλήρωση τηςάμεσης κάλυψης του πολφού.Ενδοδοντική ΘεραπείαΑν η περιοχή γύρω από τον πολφό είναι μαλα-κή και τερηδονισμένη και υπάρχει αποκάλυψητου πολφού ή αν μετά την ολοκλήρωση του κα-θαρισμού της περιοχής, η αιμορραγία δεν μπο-ρεί να σταματήσει, η προσπάθεια της διατήρη-σης της ζωτικότητας του πολφού θα πρέπει ναεγκαταλειφθεί.

ΘεραπείαΗ υπάρχουσα εγγύς-μασητική έμφραξη αφαι-ρέθηκε, εφόσον έγινε τοπική αναισθησία καισυνεχίστηκε η άπω διεύρυνση της κοιλότηταςμε την απομάκρυνση του τερηδονισμένουιστού (Εικ.2 και Εικ.3). Μετά την εφαρμογή τουελαστικού απομονωτήρα (Εικ.4), η τερηδονι-σμένη οδοντίνη απομακρύνθηκε ολοκληρωτι-κά. Στην άπω περιοχή, η κοιλότητα ήταν αρκε-τά βαθειά, αλλά δεν προέκυψε αποκάλυψη τουπολφού (Εικ.5). Αφού ξεπλύθηκε η κοιλότηταμε NaOCl 3%, η τραυματισμένη οδοντίνη πλη-

σίον του πολφού καλύφθηκε με BiodentineTM

(Septodont, St Maur des Fosses, Γαλλία)(Εικ.6).Με τη βοήθεια τεχνητού τοιχώματος (Com-posi-Tight 3D δακτύλιος με τεχνητό τοίχωμα,Garrison, Ubach-Palenberg, Γερμανία), αρχικάκατασκευάστηκαν τα εγγύς-άπω τοιχώματα καιέπειτα η μασητική επιφάνεια με σύνθετη ρητίνη(Venus Heraues Kulzer, Hanau, Γερμανία) μετη διαδικασία συγκόλλησης (iBond, HerauesKulzer, Hanau, Γερμανία) (Εικ.7-10).Μετά την απομάκρυνση του ελαστικού απομο-νωτήρα, ελέγχθηκε η σύγκλειση και η έμφραξηδιαμορφώθηκε και στιλβώθηκε (Εικ.11). Σεκλινικό επανέλεγχο, το ασυμπτωματικό δόντι46 ήταν θετικό στον έλεγχο της ζωτικότητάςτου μετά από έναν χρόνο (Εικ.12). Η ακτινο-γραφική εξέταση 15 μήνες μετά από το τέλοςτης θεραπείας δεν έδειξε κάποια ανωμαλία(Εικ.13).

ΣυζήτησηΟ πόνος που προέρχεται από το εσωτερικό τουδοντιού είναι ο πιο συχνός πόνος, όπου οι

οδοντίατροι αντιμετωπίζουν στην καθημερινήτους πράξη. Ο κύριος λόγος είναι ότι οφείλεταιστην ύπαρξη τερηδόνας. Όμως το τραύμα, ηυπερευαισθησία ή η τραυματική σύγκλεισημπορεί να καταλήξει σε ενδοδοντικό πόνο. Στηθεραπεία της αναστρέψιμης πολφίτιδας, οπρωταρχικός σκοπός είναι να περιορίσουμετην αιτία ή τον κίνδυνο εμφάνισης πόνου και ναδιατηρηθεί η ζωτικότητα του πολφού. Αν η τε-ρηδόνα είναι η αιτία, η θεραπεία που ενδείκνυ-ται είναι εκείνη για την «εν τω βάθει τερηδόνα»ή άμεση επικάλυψη του πολφού.Ως εκ τούτου θα πρέπει να βεβαιωθούμε ότι ημετάβαση από τη θεραπεία της οδοντίνης πλη-σίον του πολφού σε άμεση κάλυψη του πολφούείναι αδιάλειπτη. Θα πρέπει δηλαδή να υποθέ-τουμε ότι, κατά τη θεραπεία της οδοντίνης, ηαποκάλυψη των απολήξεων των οδοντινοβλα-στών πάντα συμβαίνει και έτσι προκύπτει τελι-κά άμεση πρόσβαση στον πολφό. Γι’ αυτό ηορολογία του οδοντινο-πολφικού συμπλέγμα-τος φαίνεται πιο κατάλληλη. Είναι σκόπιμο ναχρησιμοποιούμε μεγεθυντικά γυαλιά ότανελέγχουμε την ολοκληρωμένη κοιλότητα, έτσι

Dr. Peter Robotta, Μύνστερ

Η προστασία του πολφούστην περίπτωσηθεραπείας εν τω βάθεικοιλοτήτων

Εικ.1: Τα αρχικά κλινικά ευρήματα στο 46 δόντι. Εικ.2: Απομάκρυνση της κατεστραμμένης έμφρα-ξης

Εικ.3: Αρχική προετοιμασία και παρασκευή τηςτερηδονισμένης περιοχής

Εικ.4: Εφαρμογή του ελαστικού απομονωτήρα

Εικ.5: Ολοκληρωτικός καθαρισμός της οδοντίνηςσε βάθος, πλησίον του πολφού

Εικ.6: Θεραπεία της οδοντίνης πλησίον του πολ-φού με BiodentineTM

Εικ.7: Εφαρμογή του άπω τεχνητού τοιχώματος

Εικ.8: Επανόρθωση του άπω τοιχώματος του δον-τιού και εφαρμογή του εγγύς τεχνητού τοιχώματος

Εικ.9: Τελείωμα των οριακών τοιχωμάτων Εικ.10: Επανόρθωση της μασητικής επιφάνειας

BHMA111 05/09/2016 2:27 μ.μ.


Dr. Peter Robotta, Μύνστερ

Από το 1997-2002 σπούδασε Οδοντιατρικήστο Πανεπιστήμιο του Μύνστερ, από το 2002ήταν στην πολυκλινική της Επανορθωτικής Ο -δο ντιατρικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκο-μείου στο Μύνστερ ως εκπαιδευτής και θερά-πων οδοντίατρος. Έχει εξειδίκευση σε : ενδοδοντία, τραυματολο-γία, αποκαταστάσεις με συγκολλητικές τεχνικέςκαι εμφυτευματολογία. Το 2005 πήρε προαγω-γή, το 2009 γίνεται επιμελητής, το 2010 παίρνειτον τίτλο «Ειδικός στην Ενδοδοντία στη Γερμα-νική κοινότητα της Επανορθωτικής Οδοντια-τρικής» (DGZ), το 2011 αποκτά τον ΑκαδημαϊκόΤίτλο «Μάστερ της Οδοντιατρικής στην Εμφυ-τευματολογία» (ΜοΜ), το 2012 είναι ιδρυτικόμέλος και 1ος πρόεδρος του “Hammer Bil-dungszentrum fur Zahnmedizin & Zahntech-nik e V.”(Hammer εκπαιδευτικό κέντρο οδον-τιατρικής και προσθετικής), το 2013 αναγνωρί-στηκε για το IMC Joint-Degree masters course«Εμφυτευματολογία και Χειρουργική Στόμα-τος» (M.Sc.), από το 2013 εργάζεται ως ομιλητήςστο Διεθνές Κολλέγιο Ιατρικής (IMC).

Διεύθυνση επικοινωνίας:Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του ΜύνστερΟδοντιατρικό κέντρο, Στοματική υγιεινή καιΟρθοδοντικήΠολυκλινική Επανορθωτικής οδοντιατρικήςOA Dr. Peter Robotta, ΜύνστερAlbert-Schweitzer-Campus 1, Building W 30Waldeyerstrasse 30-48149 ΜίνστερΤηλέφωνο 0251/83470-47Email [email protected]

ώστε τα πολύ μικρά σημεία εκτεθειμένου πολ-φικού ιστού να μην μείνουν απαρατήρητα.Οι αποκαταστάσεις του υδροξειδίου του ασβε-στίου είναι συχνά οι καλύτερα επιστημονικάτεκμηριωμένες και τα ασφαλέστερα υλικά γιατη θεραπεία του οδοντινο-πολφικού συμπλέγ-ματος και θεωρούνται ως «η χρυσή σταθερά»1.Όμως η μηχανική αστάθεια του υδροξειδίουτου ασβεστίου λόγω της απορροφητικότητάςτου και της δημιουργίας ελλειμμάτων στη δομήτου σχήματος τούνελ, τα οποία αποτελούν ση-μεία εισόδου για μικροοργανισμούς, θεωρούν-ται ως μειονέκτημα2.Εν τω μεταξύ, οι «βιοσυμβατές κονίες» που βα-σίζονται στο πυριτικό ασβέστιο αναπτύχθηκανγια τη θεραπεία της περιοχής της οδοντίνηςπλησίον του πολφού. Το κύριο συστατικό αυ-τών των κονιών είναι το πυριτικό τριασβέστιο ,το οποίο είναι βιοσυμβατό, βιοενεργό και γι αυ-τό μπορεί να προάγει τη δημιουργία του σκλη-ρού ιστού3. Τα συσσωματώματα τριοξειδίωνμετάλλων (ΜΤΑ), κονίες τύπου Portland και τοBiodentineTM είναι αντιπρόσωποι τέτοιων κο-νιών πυριτικού ασβεστίου4 και έχουν δείξει σεελέγχους ότι είναι βιοσυμβατά5, έχουν καλέςιδιότητες1 και λόγω του αλκαλικού ρΗ, έχουναντιμικροβιακή δράση κατά τη διάρκεια της πή-ξης τους6.Όταν προσπαθούμε να διατηρήσουμε τη ζωτι-κότητα του πολφού, είναι σημαντικό, επιπρό-σθετα με τη χρήση βιοσυμβατών υλικών για τηθεραπεία του οδοντινο-πολφικού συμπλέγμα-τος, να εργαζόμαστε σε άσηπτες συνθήκεςακόμα και κατά τη διάρκεια της παρασκευήςτης κοιλότητας (ελαστικός απομονωτήρας).

Επιπλέον, η αναγνώριση των ενδείξεων είναιεξαιρετικά σημαντική για την επιτυχία της θε-ραπείας. Η προσπάθεια της διατήρησης τηςζωτικότητας του πολφού ενδείκνυται μόνοόταν ο πολφός είναι ελεύθερος από φλεγμονήκαι όταν στην κλινική και ακτινογραφική εξέτα-ση δεν φαίνονται οποιαδήποτε συμπτώματα.

Αυτές οι απαιτήσεις συναντώνται στην συγκε-κριμένη περίπτωση. Έτσι η θεραπεία γίνεταιόπως περιγράφτηκε.

Βιβλιογραφία1. Dammaschke T. Dentinersatz. Dent Mag

2011; 28(2): 30–34.

2. Cox C F, Subay R K, Ostro E, Suzuki S undSuzuki S H. Tunnel defects in dentin bridges:their formation following direct pulp capping.1996, Oper Dent 21: 4–11.

3. Laurent P, Aubut V, About I. VI-2-2-1 Devel-opment of a bioactive Ca3SiO5 based posteri-or restorative material (Biodentine™). In:Goldberg M (ed.) Biocompatibility or cytotoxiceffects of dental composites. Coxmoor, Ox-ford 2009, pp 195–200.

4. Dammaschke T. Einsatz biokompatibler Ze-mente bei der Vitalerhaltung der Pulpa und inder Endodontie. wissen kompakt, 2013, 7(2),3–12.

5. Laurent P, Camps J, de Méo M, Déjou J,About I. Induction of specific cell responses toa Ca3SiO5-based posterior restorative materi-al. Dent Mater 2008; 24: 1486–1494.

6. Firla MT. Dentin-Ersatzmaterial auf Basis derActive Biosilicate Technology. DZW Kompakt2011; 58(1): 10–12.

Εικ.11: Ολοκλήρωση της αποκατάστασης μετάαπό την διαμόρφωσή και τη στίλβωσή της

Εικ.12: Κλινική εικόνα ύστερα από 1 χρόνο Εικ.13: Ακτινογραφικά ευρήματα 15 μήνες μετάτην ολοκλήρωση της θεραπείας, το Biodentine–

είναι δίπλα στον πολφό.

Το πρώτο «όλα σε ένα» βιοσυμβατό και βιοενεργό υποκατάστατοτης οδοντίνης που τοποθετείται όπου εκείνη έχει καταστραφεί.

BiodentineTM

ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΑ-ΟΡΘΟΔΟΝΤΙΚΑΜιχαλακοπούλου 157, Γουδή 115 27, Τηλ.: 210 7716.416, 210 7751.000, Fax: 210 7711.100, e-mail: [email protected], www.tsaprazis.gr

ΣυσκευασίαKουτί των 15 καψουλών και 15 αμπουλών μονών δόσεων

Kουτί των 5 καψουλών και5 αμπουλών μονών δόσεων

Αποκαταστάσεις μύλης• Μόνιμες εμφράξεις οδοντίνης

• Εν τω βάθει κοιλότητες• Κάλυψη πολφού

• Πολφοτομή• Προσωρινές εμφράξεις αδαμαντίνης

Ενδοδοντικές θεραπείες• Διατρήσεις τοιχωμάτων ριζών• Διάτρηση πολφικού θαλάμου

• Εσωτερικές/εξωτερικές απορροφήσεις• Διάτρηση ακρορριζίου

• Χειρουργική ακρορριζίου

Ως το πρώτο όλα σε ένα βιοενεργό υποκατάστατο οδοντίνης, το BiodentineTM μπορεί να χρησιμοποιηθεί όταν καταστρέφεται η οδοντίνη, σε μυλικές ή ριζικές εφαρμογές.

Βοηθά στην επανασβεστίωση της οδοντίνης, διατηρεί τη ζωτικότητα και προάγει την επούλωση του πολφού. Αντικαθιστά πλήρως την οδοντίνη αφού εμφανίζει παρόμοιες βιολογικές και μηχανικές ιδιότητες με εκείνη.

Βελτιώνοντας την κλινική επεξεργασία του BiodentineTM, η Septodont ανακοινώνει ότι συγκολλώντας τη σύνθετη ρητίνη πάνω από το BiodentineTM στην ίδια συνεδρία έχουμε μια αποδεδειγμένα ασφαλή και αποτελεσματική αποκατάσταση του δοντιού σε μια συνεδρία.

Aσφαλής και αποτελεσματική αποκατάσταση του δοντιού σε μια συνεδρία!

+ ΔΩΡΟτο εργαλείοτοποθέτησηςαξίας €15,00

Τιμή: 165,00€ Τιμή: 66,50€

ΔΟΝΗΤΗΣΑΜΑΛΓΑΜΑΤΟΣ

ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΣΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΜΙΞΗΤΟΥ ΒΙΟDENTINETIMH ΓΝΩΡΙΜΙΑΣ

€174,00

BHMA111 05/09/2016 2:27 μ.μ.


Στην προσθετική, η αποτελεσματική επικοινω-νία μεταξύ του κλινικού και του οδοντοτεχνίτηείναι ύψιστης σημασίας. Αυτό το άρθρο παρου-σιάζει ένα περιστατικό, στο οποίο μεταξύ άλ-λων, εμπλέκεται η αναδιαμόρφωση των μαλα-κών ιστών στην πρόσθια περιοχή. Η συνεπής,στενή συνεργασία μεταξύ του οδοντιάτρου καιτου οδοντοτεχνίτη και η συντονισμένη δράσητους αποτελεί τη βάση για ένα επιτυχημένο απο-τέλεσμα.

Μελέτη περίπτωσηςΜια 32χρονη ασθενής παρουσιάστηκε στο ια-τρείο μας με μια αντιαισθητική, μη αποδεκτήπρόσθια γέφυρα που εκτείνονταν από τον #12έως τον #21. Η γέφυρα είχε τοποθετηθεί επτάχρόνια πριν. Επειδή δεν ήταν ικανοποιημένη μετο χαμόγελό της, η ασθενής ζητούσε μια αισθη-τική, πιο φυσική εναλλακτική λύση. Η αισθητι-κή επικάλυψη της μεταλλοκεραμικής γέφυραςείχε μια πολύ αδιαφανή και κιτρινωπή εμφάνιση.Στον #21, το μεταλλικό όριο ήταν εκτεθειμένο,λόγω της υποχώρησης των ούλων. Η ατροφίατης φατνιακής ακρολοφίας στην περιοχή του ελ-λείποντος δεξιού κεντρικού τομέα (γεφύρωμα)είχε οδηγήσει σε σημαντική κατακόρυφη μεί-ωση. Το σχήμα και η απόχρωση των δοντιώνχρειάζονταν βελτίωση και έπρεπε να αποκατα-σταθεί η αρμονία μεταξύ των λευκών και των ροζιστών (Εικ. 1).

Σχέδιο θεραπείαςκαι προσωρινές αναπλάσειςΛόγω του ότι η βελτίωση του χαμόγελου απαι-τούσε σύνθετες διαδικασίες, θεωρήθηκε σκόπι-μο να προσομοιώσουμε το τελικό αποτέλεσμαμε τη βοήθεια άμεσων προσωρινών αναπλάσε-ων από ρητίνη. Αυτό το σημαντικό βήμα ενι-σχύει την πίστη και την εμπιστοσύνη του ασθε-νούς.Μια προσωρινή ανάπλαση παρέχει στον ασθενήμια σαφή ιδέα για το ποιο θα είναι το αποτέλε-σμα της σχεδιαζόμενης αποκατάστασης, όταναυτή θα τοποθετηθεί στο στόμα. Κατά τη γνώμη

μας, αυτό το βήμα δεν μπορεί να αντικατασταθείπλήρως από την ψηφιακή προεπισκόπηση τουσχεδιασμού. Η προσωρινή ανάπλαση επιτρέπειστον οδοντοτεχνίτη να κατανοήσει καλύτερα τοσυγκεκριμένο κλινικό περιστατικό. Αργότερα,η προσωρινή ανάπλαση μπορεί να χρησιμοποι-ηθεί ως πρότυπο στην κατασκευή του εργαστη-ριακού κερώματος ή/και της προσωρινής απο-κατάστασης.

Στο συγκεκριμένο περιστατικό, η προσωρινήανάπλαση αποκάλυψε ότι προκειμένου να επι-τευχθεί μια πιο ισορροπημένη εμφάνιση, ο #22έπρεπε να ενσωματωθεί στην αποκατάσταση

(Εικ. 2). Και ακόμη πιο σημαντικό: έδειξε ότι βα-σικοί παράγοντες για την επίτευξη ενός αρμονι-κού χαμόγελου στη συγκεκριμένη ασθενή δενήταν μόνο η σωστή θέση, το σχήμα και το χρώ-μα των δοντιών, αλλά και η σωστή αρχιτεκτονι-κή των ούλων και τα προφίλ ανάδυσης. Ακολού-θως, η ασθενής ενημερώθηκε ότι, προκειμένουνα επιτευχθεί ένα ικανοποιητικό αποτέλεσμα,έπρεπε να αυξηθεί ο όγκος των μαλακών ιστώνστην περιοχή του γεφυρώματος. Η ασθενήςσυμφώνησε πλήρως με το προτεινόμενο σχέδιοθεραπείας.

Το σχέδιο θεραπείας περιελάμβανε:

1. την αφαίρεση της υπάρχουσας αποκατάστα-σης

2. την τοποθέτηση μιας προσωρινής γέφυραςκαι την τοποθέτηση μοσχεύματος στην πε-ριοχή του γεφυρώματος (διαχείριση των μα-λακών ιστών που θα διαρκούσε αρκετούς μή-νες)

3. την τοποθέτηση νέας κεραμικής γέφυρας καιόψης στον #22 και αν ήταν απαραίτητο καιστον #13.

Μόσχευμα συνδετικού ιστού και άμεση προσωρινή γέφυραΠολύ συχνά, μπορεί να απαιτείται εξαγωγή του

Μαζί κατακτώνταςτη ροζ-λευκή αισθητικήΗ επικοινωνία είναι η βάση για φυσικά αισθητικά αποτελέσματαΔρ Jorge André Cardoso, Espinho, DT Oleg Blashkiv, Porto, Δρ Rui Negrâo, Porto, και Δρ Teresa Taveira, Espinho/Πορτογαλία

O M A Δ Ι Κ Η Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α

«Η επικοινωνία είναι η απάντηση στην πολυπλοκότητα». Αυτό το άρθρο καταδεικνύει, για άλλη μια φορά, τη σημασία της καλής συνεργασίας μεταξύ του οδοντιάτρου και του οδοντοτεχνίτη.

Οι προσωρινές αναπλάσειςπαρέχουν μια βέλτιστη βάσηγια συζήτηση του περιστατικούκαι προάγουν τη συναισθηματική σύνδεση με τη θεραπευτική ομάδα.

Εικ. 2: Προσομοίωση του επιθυμητού αποτελέσματοςμε τη βοήθεια των προσωρινών αναπλάσεων.

Εικ. 1: Αρχική κατάσταση.

Εικ. 3α και β: Διαχείριση των μαλακών ιστών με τη βοήθεια της προσωρινής αποκατάστασης,μετά από την τοποθέτηση του πρώτου μοσχεύματος συνδετικού ιστού.

Εικ. 4α έως γ: Το αποτέλεσμα μετά την πρώτη τοποθέτηση μοσχεύματος στους μαλακούς ιστούς.

Α

Α

Β

B Γ

Εικ. 5: Δεύτερο μόσχευμασυνδετικού ιστού.

Εικ. 6α έως δ: Μετά τη χειρουργική παρέμβαση, τοποθετήθηκε μια προ-σωρινή ενισχυμένη με μέταλλο και το σχήμα στην περιοχή του γεφυρώ-ματος διαμορφώθηκε προοδευτικά από κοίλο σε κυρτό κατά τη διάρκειατων επόμενων μηνών.

Α

Β Γ

Δ

BHMA111 05/09/2016 2:27 μ.μ.


δοντιού πιθανώς λόγω της ατροφίας της φατνια-κής απόφυσης. Στο συγκεκριμένο περιστατικό,υπήρξε μια σημαντική απώλεια όγκου, λόγω τηςοστικής απώλειας στην περιοχή του γεφυρώμα-τος. Για την αναδιαμόρφωση της αρχιτεκτονι-κής των μαλακών ιστών, σχεδιάστηκαν δύο χει-ρουργικές επεμβάσεις. Αμέσως μετά την τοπο-θέτηση του πρώτου μοσχεύματος συνδετικούιστού, τοποθετήθηκε προσωρινή εργαστηριακήγέφυρα. Η γέφυρα κατασκευάστηκε με βάση τιςπληροφορίες των προσωρινών αναπλάσεων.Ήταν ενισχυμένη με μεταλλικό σύρμα. Ακολού-θησε η φάση διαμόρφωσης των μαλακών ιστών,που είχε διάρκεια αρκετών μηνών. Η φάση δια-μόρφωσης του περιγράμματος των μαλακώνιστών που ακολούθησε πήρε αρκετούς μήνες.Αρχικά, η προσωρινή είχε εσωτερικά κοίλη επι-φάνεια για να διασφαλίζει επαρκή χώρο στουςμαλακούς ιστούς. Μερικοί συγγραφείς προτεί-νουν το προσωρινό γεφύρωμα να έχει το τελικόκυρτό σχήμα. Ωστόσο, ένα κοίλο αρχικό σχήμαεπιτρέπει την προοδευτική αναδιαμόρφωση τουιστού από την υπερώια στην προστοματική

πλευρά, το οποίο είναι χρήσιμο, ειδικά όταναπαιτούνται αρκετά μοσχεύματα (Εικ. 3α έως6δ).

Επικοινωνία με το εργαστήριογια τα προφίλ ανάδυσηςκαι τα σχήματαΜόλις επιτευχθεί η επιθυμητή μορφή των μαλα-κών ιστών, μία από τις μεγάλες προκλήσεις είναινα περάσουμε όλες τις σχετικές πληροφορίες,ειδικότερα το μήκος των μεσοδόντιων θηλώνκαι το σχήμα του γεφυρώματος, στο οδοντοτε-χνικό εργαστήριο. Αυτό είναι σημαντικό επειδή,κατά τη λήψη του αποτυπώματος, η πίεση τουαποτυπωτικού υλικού μπορεί να παραμορφώσειτους μαλακούς ιστούς. Για να αποφευχθεί τυχόναπώλεια πληροφοριών, η περιοχή του γεφυρώ-ματος στην προσωρινή αποκατάσταση πληρώ-θηκε με αποτυπωτικό υλικό σιλικόνης και στησυνέχεια τοποθετήθηκε στα παρασκευασμέναδόντια του εκμαγείου (Εικ. 7 και 8). Αυτό έδωσεστον οδοντοτεχνίτη μια καλή προσέγγιση γιατην τελική μορφή του γεφυρώματος.

Προκειμένου να καθοριστεί η σωστή θέση τουσημείου επαφής, μετρήθηκε η απόσταση μετα-ξύ της κορυφής της φατνιακής ακρολοφίας καιτης παρυφής των ούλων. Είναι τεκμηριωμένοστη βιβλιογραφία ότι η μεσοδόντια θηλή διατη-ρείται εάν το σημείο επαφής δεν απέχει περισ-σότερο από 6,5χιλ από την κορυφή της φατνια-κής ακρολοφίας στις μεσοδόντιες περιοχές, με-ταξύ δοντιού και γεφυρώματος. Αυτό μπορεί ναμετρηθεί με ανίχνευση του οστού με έναν ενδο-δοντικό συμπυκνωτήρα, σημειώνοντας τηναπόσταση κατά τη διάρκεια δοκιμής του κεραμι-κού και χρησιμοποιώντας την στη συνέχειαστην κατασκευή της αποκατάστασης. Ωστόσο,χρησιμοποιώντας αυτή την απόσταση μπορεί ναοδηγηθούμε σε μια πολύ μεγάλη επιφάνεια επα-φής με μια κοντή θηλή, αν υπάρχει οστική απώ-λεια. Το αποτέλεσμα είναι δόντια με αφύσικο,τετράγωνο σχήμα. Ως εκ τούτου, αυτή είναι ση-μαντική πληροφορία για τον οδοντοτεχνίτη. Οιμεσοδόντιες ροζ, καφέ και κίτρινες χρωστικές,όταν εφαρμόζονται με σύνεση, μπορούν να δη-μιουργήσουν μια πολύ φυσική ψευδαίσθηση και

έτσι να βοηθήσουν να ξεπεραστεί το παραπάνωπρόβλημα. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας σεαυτό το περιστατικό, έγινε σαφές ότι η αποκατά-σταση του #13 δεν ήταν αναγκαία για να επι-τευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Η δοκιμή της αποκατάστασης αποκάλυψε ότι ταυψηλότερα σημεία των ουλικών περιγραμμάτωνδεν ήταν στη σωστή θέση. Η χρήση του λογισμι-κού slide share (π.χ. Keynote) μας επέτρεψε ναστείλουμε οπτικές πληροφορίες στον οδοντοτε-χνίτη για τα ακόλουθα θέματα:– Το επιθυμητό υψηλότερο σημείο των ούλων– Τους επιθυμητούς μεσοδόντιους χρωματι-

σμούς (για να καλυφθούν οι μεσοδόντιοι χώ-ροι)

– Τη θέση των παρειακών ακρολοφιών, η οποίαείναι υψίστης σημασίας για την οπτική αντίλη-ψη (Εικ. 9).

Τελικές αποκαταστάσειςΠαρά το γεγονός ότι η συγκόλληση πρώτα τωνόψεων έχει ορισμένα πλεονεκτήματα (σταθερο-ποίηση χρώματος), στο συγκεκριμένο περιστα-τικό συγκολλήθηκαν ταυτόχρονα και οι δύο τύ-ποι αποκαταστάσεων. Η όψη στον #22 πρεσα-ρίστηκε από υαλοκεραμικό διπυριτικού λιθίουIPS e.max® Press (απόχρωση LT, A2) και ολο-κληρώθηκε με IPS e.max Ceram. Το πρεσαρι-στό κεραμικό είναι διαθέσιμο σε διάφορουςβαθμούς αδιαφάνειας και επιτρέπει την κατα-σκευή αισθητικών αποκαταστάσεων που εντάσ-σονται αρμονικά στον υπόλοιπο φραγμό. ΤοVariolink® Esthetic LC, μια φωτοπολυμεριζόμε-νη ρητινώδης κονία (σε ουδέτερη απόχρωση),χρησιμοποιήθηκε για τη συγκόλληση των όψε-ων (Εικ. 10 έως 13). Η γέφυρα από πορσελάνηκαι ζιρκονία (IPS e.max ZirCAD επενδεδυμένομε IPS e.max Ceram) συγκολλήθηκε με αυτο-αδροποιούμενη, αυτοπολυμεριζόμενη ρητινώ-δη κονία SpeedCEM® (σε απόχρωση διαφανή),σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή.

ΣυμπέρασμαΗ βελτίωση του χαμόγελου αποτελεί μεγάληπρόκληση, ιδιαίτερα αν, εκτός από την αποκα-τάσταση της λευκής αισθητικής, απαιτείται καιεναρμόνιση της αρχιτεκτονικής των ούλων. Μό-νο επιλέγοντας μια διεπιστημονική θεραπευτικήπροσέγγιση θα επιτύχουμε αμοιβαία επωφελήεπικοινωνία μεταξύ οδοντιάτρου και οδοντοτε-χνίτη. Αυτό αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεσηγια την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσμα-τος.

Dr Jorge André CardosoOra ClinicRua 23, 344,3° C4500-142 [email protected]

Λεπτομέρειες επικοινωνίας:

DT Oleg BlashkivRua Manuel Moreira de Barros, 618-B1 4400-346 Villa Nova de [email protected]

Dr Rui NegrâoRua Helena Vieira da Silva 134. 2 esquerdo4450-590 Leca da palmeira [email protected]

Dr Teresa TaveiraAvenida D. Joâo I, 69, 5° dto frente, 4435-208 Rio [email protected]

Εικ. 7: Δοκιμή του σκελετού της γέφυρας από ζιρκονία. Εικ. 8α και β: Επικοινωνία με το εργαστήριο: μεταφορά του βασικού σχήματοςτου γεφυρώματος από το στόμα στο εκμαγείο.

Εικ. 11α έως γ: Συγκόλληση των κεραμικών αποκαταστάσεων.

Α

Α

Β

B Γ

Εικ. 9: Επικοινωνία με το εργαστήριο: τα ουλικά περιγράμματα, οι χρω-στικές των μεσοδόντιων χώρων, η θέση των παρειακών ακρολοφιώνκλπ δόθηκαν στον τεχνίτη με τη βοήθεια του λογισμικού slide share.

Εικ. 10: Οι τελικές αποκαταστάσεις στο εκμαγείο. Γέφυρα στα δόντια#12 – 21 και όψη στον #22.

Εικ. 12α και β: Πλάγια όψη των κεκλιμένων τελικών αποκαταστάσεων.

Εικ. 13:Πρόσθια όψη.

BHMA111 05/09/2016 2:27 μ.μ.

28 • TA NEA TOY Π.Σ.Ε.Ε.Ο.Ο.Ε. ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2016 | ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΒΗΜΑ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΜΠΟΡΩΝ-ΕΙΣΑΓΩΓΕΩΝ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΩΝ & ΟΔΟΝΤΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΙΔΩΝ

Μπαίνοντας στη αίθουσα συνεδριάσεων, ήτανεύκολο να αντιληφθεί κανείς από την πρώτηστιγμή τον ενθουσιασμό που επικρατούσε ανά-μεσα στα μέλη του Δ.Σ., το οποίο φιλοδοξεί ναδώσει μια νέα πνοή στις λειτουργίες του Συλλό-γου. Η συζήτηση ξεκινά αμέσως, καλώντας ταμέλη να μας εκθέσουν τους στόχους που έχουνθέσει στο πλαίσιο της θητείας τους.«Είμαστε ένα Δ.Σ που επιθυμεί να φέρει ηρεμίαστον κλάδο, ο οποίος έχει υποστεί ‘χτυπήμα-τα’ από την κρίση. Θα θέλαμε να οικοδομήσου-με μια σχέση αμοιβαίου σεβασμού και εμπιστο-σύνης τόσο μεταξύ των μελών του Συλλόγου,όσο και μεταξύ του Συλλόγου και του οδοντια-τρικού κόσμου», ανέφερε ο κ. Αντ. Πρέτσιος.Από την πλευρά της, η πρόεδρος του Δ.Σ., κ.Αικ. Οικονόμου-Μητσούκα σημείωσε ότι οΣύλλογος απαριθμεί πλέον 90 υγιείς επιχειρή-σεις, οι οποίες επιδιώκουν «ακόμη και μέσα σεαυτή τη δύσκολη οικονομικά συγκυρία να στη-ρίξουν τον οδοντίατρο, κατανοούν τις ανάγκεςτου και προσπαθούν να προσαρμοστούν στατρέχοντα δεδομένα της αγοράς».Μία από τις προτεραιότητες του νέου Διοικητι-κού Συμβουλίου είναι η ενδυνάμωση και η κα-θιέρωση μιας καλύτερης και πιο συστηματικήςεπικοινωνίας με όλους τους φορείς που ασχο-λούνται με την επιμόρφωση των οδοντιάτρων.«Θα θέλαμε να αναπτύξουμε μια καλύτερη επι-κοινωνία με την Ελληνική Οδοντιατρική Ομο-σπονδία, τις Οδοντιατρικές Σχολές, αλλά καιτις Επιστημονικές Εταιρείες, ώστε από κοινούνα συμβάλλουμε στην επιτυχία των επιστημονι-κών εκδηλώσεων που διοργανώνουν», σημεί-ωσε από την πλευρά του ο κ. Σπ. Σαρηγιάννης.Η «εξωστρέφεια» του Συλλόγου και η καλύτερη

επικοινωνία με τους οδοντιάτρους και τουςοδοντοτεχνίτες δεσπόζει στην ατζέντα του νέ-ου Δ.Σ., το οποίο με χαρά μας ανήγγειλε τη δη-μιουργία ιστοσελίδας, η οποία θα αποσκοπείστην καλύτερη ενημέρωση του οδοντιατρικούκόσμου σε θέματα όχι μόνο της αγοράς, αλλάκαι ευρύτερου οδοντιατρικού ενδιαφέροντος.Στο ίδιο μήκος κύματος, η κ. Μ. Μαγκριώτη ση-μείωσε την ανάγκη της αμφίδρομης επαφής μετην οδοντιατρική κοινότητα. «Ενθαρρύνουμετην επικοινωνία από την πλευρά των οδοντιά-τρων, έχει σημασία τι θέλουν να ακούσουν κιεκείνοι από εμάς, τι θα ήθελαν να δουν από εμάςστο μέλλον. Σε αυτή τη σχέση εμπόρου-αγορα-στή, εμείς τους καλούμε να γίνουν ισότιμοι κοι-νωνοί», υπογράμμισε χαρακτηριστικά η ίδια.Ένα από τα θέματα που θα απασχολήσει το νέοΔ.Σ. του Συλλόγου είναι αναμφισβήτητα ηδιοργάνωση των επόμενων εμπορικών εκδη-λώσεων, στοχεύοντας στην ποιοτική και ποσο-

τική αναβάθμισή τους. «Η Dental 2017 είναι ηεπόμενη μεγάλη εκδήλωση του Συλλόγου μας,η οποία θα φιλοξενηθεί στην Θεσσαλονίκη.Στόχος μας είναι ο «θεσμός» της Dental, που θαδιεξάγεται εναλλάξ μία χρονιά στην Αθήνα καιμία στη Θεσσαλονίκη να αποτελέσει τον «πυ-ρήνα» των εμπορικών εκδηλώσεων του κλάδουμας», δήλωσε από την πλευρά της, η κ. Λ. Δε-βερίκου.«Θέλουμε με αυτόν τον τρόπο να συστηματο-

ποιηθεί η παρουσία των μελών μας στην Β. Ελ-λάδα και να έρθουμε και πιο κοντά στους πελά-τες μας στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονί-κης», συμπλήρωσε ο κ. Στ. Ψύλογλου.Κατανοώντας τις ανάγκες της εποχής, το νέοΔ.Σ. εξέφρασε την πρόθεσή του να ενδυναμώ-σει την υπάρχουσα φιλανθρωπική του δράση.«Σε αυτό το πλαίσιο, θα υπάρξουν πολλές ενέρ-γειες που θα έχουν ως στόχο να στηρίξουν προ-σπάθειες και πρωτοβουλίες που συγκροτούνταιγια την εξυπηρέτηση των οδοντιατρικών αναγ-κών ευπαθών κοινωνικών ομάδων», ανέφερε οκ. Δημ.Φίκαρης.Και κάπως έτσι, αυτή η πρώτη συνάντησή μαςμε τα μέλη του νέου Δ.Σ. του Π.Σ.Ε.Ε.Ο.Ο.Ε.ολοκληρώθηκε, όπως ακριβώς άρχισε: με πολ-λά χαμόγελα και ενθουσιασμό. Μολονότι τονέο ΔΣ γνωρίζει τις προκλήσεις της εποχής,φαίνεται αποφασισμένο να αφήσει το δικό τουστίγμα, να περάσει ένα μήνυμα ενότητας καισυνεργασίας που θα αποτελέσει την βάση πά-νω στην οποία θα οικοδομηθούν πολλές ενδια-φέρουσες πρωτοβουλίες. Εμείς ευχόμαστε κά-θε επιτυχία στο νέο Δ.Σ. και ευελπιστούμε μέ-σω της στήλης που εγκαινιάζουμε σήμερα νασυμβάλλουμε στην καλύτερη επικοινωνία τουΣυλλόγου με τους αναγνώστες μας. Καλή αρ-χή!

Το όραμα και οι στόχοι του νέου Διοικητικού ΣυμβουλίουΟ Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εμπόρων-Εισα-γωγέων Οδοντιατρικών και ΟδοντοτεχνικώνΕιδών (Π.Σ.Ε.Ε.Ο.Ο.Ε.) μετρά ήδη 37 χρόνιαεπιτυχημένης πορείας στον οδοντιατρικόκλάδο, αποτελώντας έναν από τους παλαι-ότερους και πιο δημιουργικούς εμπορικούςσυλλόγους της χώρας. Με κύριο μέλημάτου την άρτια λειτουργία της αγοράς τωνοδοντιατρικών και οδοντοτεχνικών ειδών,

όλα αυτά τα χρόνια βρίσκεται στο πλευρότου μαχόμενου οδοντιάτρου και οδοντοτε-χνίτη, προσπαθώντας να προσφέρει προ-ϊόντα και υπηρεσίες που βελτιώνουν τοκαθημερινό κλινικό του έργο. Το «ΟΒ» απότο παρόν τεύχος εγκαινιάζει μια νέα στήλη,η οποία φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα βήμαεπικοινωνίας μεταξύ του Π.Σ.Ε.Ε.Ο.Ο.Ε. καιτου οδοντιατρικού κόσμου. Με αφορμή τις

πρόσφατες εκλογές από τις οποίες προ-έκυψε το νέο Δ.Σ. του Π.Σ.Ε.Ε.Ο.Ο.Ε., αλλάκαι την καθιέρωση αυτής της νέας στήλης,το «ΟΒ» βρέθηκε στα γραφεία του Συλλό-γου και είχε την χαρά να συνομιλήσει μεόλα τα μέλη του Συμβουλίου, τα οποία«συστήνονται» στους αναγνώστες, μέσααπό τους στόχους και τις προτεραιότητεςπου θέτουν για την θητεία τους.

Tης Ηλιάνα Γιαννούλη δημοσιογράφου

Στο φωτογραφικό στιγμιότυπο διακρίνεται το νέο Δ.Σ. Από αριστερά: ο κ. Σπ. Σαρηγιάννης Γ.Γραμμα-τέας του Συλλόγου, ο κ. Δ. Φίκαρης, η κα. Μ. Μαγκριώτη, η Αντιπρόεδρος κα. Λ. Δεβερίκου, η Πρόεδροςκα. Κ. Οικονόμου-Μητσούκα, ο Ταμίας κ. Α. Πρέτσιος και ο κ. Σ. Ψύλογλου.

Θλίψη για τον θάνατο του Κομνηνού Στρούμπου«Φτωχότερη» είναι η οδοντιατρική «οικογένεια» μετά τον θάνατο του Κομνηνού Στρούμπου.Ο Κομνηνός Στρούμπος έφυγε από την ζωή την Παρασκευή 19 Αυγούστου 2016 έπειτααπό μακροχρόνια μάχη με την επάρατη νόσο.Υπηρέτησε με ήθος και συνέπεια την αγορά οδοντιατρικών ειδών καθ’ όλη την διάρκεια τηςζωής του και υπήρξε εκ των αρχικών εμπνευστών της ίδρυσης του Πανελληνίου ΣυνδέσμουΕμπόρων Εισαγωγέων Οδοντιατρικών & Οδοντοτεχνικών Ειδών, του οποίου διετέλεσεπρόεδρος.

ΠΑΙΔΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗΠΑΙΔΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗΠΑΙΔΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗΠΑΙΔΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗΠΑΙΔΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗΣυνολική φροντίδα με τεκμηρίωση

NEAKYKΛΟΦΟΡΙΑ

Το βιβλίο «ΠΑΙΔΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ, συνολική φροντίδα με τεκμηρίωση» είναι προϊόν συλλογικής προσπάθειας. Οι 17 συγγραφείς των 21 κεφαλαίων του, σ’ αυτή την πρώτη έκδοση βιβλίου παιδοδοντιατρικής ως αποτέλεσμα Ελληνικής συγγραφικής προσπάθειας, συνεργάστηκαν με ιδανικό τρόπο. Το βιβλίο έχει μια συνεχή δομή, ξεκινώντας από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του παιδιού κατά την αύξηση και ανάπτυξή του, η γνώση των οποίων θα βοηθήσει στο να επιτευχθεί η κατανόηση και η συνεργασία μαζί του. Στη συνέχεια το βιβλίο παρουσιάζει διαδικασίες που είναι απαραίτητες για την παροχή θεραπείας, όπως η χορήγηση τοπικής αναισθησίας, καταστολής ή γενικής αναισθησίας για οδοντιατρικούς σκοπούς, αλλά και τα φαινόμενα και τις καταστάσεις που σχετίζονται με την ανατολή και τη σύγκλειση των δοντιών, καθώς και με τον έλεγχο της τερηδόνας, της συνηθέστερης οδοντικής νόσου της παιδικής ηλικίας. Στα επόμενα κεφάλαια του βιβλίου περιγράφονται οι διαδικασίες αποκατάστασης των δοντιών και του πολφού τους ως συνέπεια της τερηδόνας και του τραύματος. Ακολουθούν άλλα νοσήματα και βλάβες που είναι απειλητικά για την οδοντική ή τη γενικότερη στοματική υγεία, όπως αυτά του περιοδοντίου, της οδοντικής φθοράς και των οδοντικών ανωμαλιών, της κροταφογναθικής διάρθρωσης και των μαλακών ιστών γενικά. Το βιβλίο ολοκληρώνεται με την παρουσίαση των ατόμων, παιδιών έως ενηλίκων, που παρουσιάζουν αναπηρίες και χρόνια νοσήματα ή διαταραχές και σύνδρομα, και τα οποία χρειάζονται πιθανά μια διαφορετική προσέγγιση στην παροχή οδοντοθεραπείας. Το βιβλίο είναι μια σύγχρονη, πλήρως έγχρωμη εκδοτική προσπάθεια του 2015, έχει πλούσιο εποπτικό υλικό με περισσότερες από 1.400 κλινικές εικόνες και 100 πίνακες, διαγράμματα και σκίτσα που κάνουν τη γνώση που προσφέρει κατανοητή με εύληπτο και ευχάριστο τρόπο.

Νικόλαος Ι. ΚοτσάνοςΚαθηγητής Παιδοδοντιατρικής ΑΠΘ

Διατίθεται και από τις Εκδόσεις «Οδοντιατρικό Βήμα». Τηλέφωνο επικοινωνίας: 210 3814939, www.odvima.gr

ΤIMH: 137€

BHMA111 05/09/2016 2:27 μ.μ.

Ειδήσεις - Εκδηλώσεις - Συνέδρια • 29ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΒΗΜΑ | ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2016

Κε Βιτσαρόπουλε, θα θέλατε να μας πείτε λί-γα λόγια για το τι ακριβώς είναι ο θεσμός πλέ-ον του «Bredent Group Days», πότε ξεκίνησεκαι με ποιο στόχο;

Η Bredent είναι μια εταιρεία που ασχολείται μετο εμφύτευμα από την στιγμή του χειρουργείουμέχρι και την τελική τοποθέτηση της προσθετι-κής αποκατάστασης. Αυτό σπάνια το συναντάκανείς στις εταιρείες εμφυτευμάτων. Με τα εφό-δια που του παρέχει, είναι δίπλα στον οδοντία-τρο και τον καθοδηγεί σε όλα τα στάδια της δια-δικασίας, από τον σχεδιασμό, το χειρουργείο μέ-χρι και την τοποθέτηση της αποκατάστασης.Νομίζω ότι αυτό είναι το στοιχείο που καθιστάξεχωριστή την Βredent, καθώς και το ότι δρα-στηριοποιείται σε όλο το φάσμα της Οδοντιατρι-κής και της Οδοντοτεχνικής πράξης.Όραμα της εταιρείας είναι να αναδείξει την δου-λειά του κλινικού οδοντιάτρου, ο οποίος προ-σφέρει εξαιρετικές υπηρεσίες, χωρίς να είναιαπαραίτητα αυτό που λέμε το «μεγάλο όνομα».Θέλει να βρίσκεται δίπλα σε όλους τους οδοντιά-τρους που προσπαθούν καθημερινά να προσφέ-ρουν το καλύτερο δυνατό, μέσα από το οδοντια-τρείο τους. Είναι ακριβώς αυτή η φιλοσοφία πουμας κέρδισε στην Bredent, η δέσμευσή της να εί-ναι δίπλα στον οδοντίατρο, να στηρίζει και ναπροβάλλει το έργο του μαχόμενου κλινικού. Στοπλαίσιο λοιπόν αυτής της συνεχούς στήριξης,εκπαίδευσης και μετεκπαίδευσης των χρηστώντων συστημάτων της, διοργανώθηκε το συνέ-δριο με τίτλο «Bredent Group Days», το οποίολαμβάνει χώρα πολλές φορές μέσα στο χρόνο,σε διαφορετική πόλη κάθε φορά.Μάλιστα, κάθε χρόνο διοργανώνεται στην Ελ-λάδα και ένα τοπικό «Sky Expert Meeting» τοοποίο λειτουργεί εν είδει study club, ώστε νασυγκεντρώνονται οι οδοντίατροι που χρησιμο-ποιούν τα εμφυτευματικά συστήματα της εταιρεί-ας, να ανταλλάσουν απόψεις και να μοιράζονταιτην εμπειρία τους από την καθημερινή κλινικήπράξη. Πρόκειται για μια δυνατότητα συνεχιζό-μενης επαφής και ενημέρωσης που καλλιεργείένα πολύ ζεστό κλίμα μεταξύ της εταιρείας καιτων χρηστών-οδοντιάτρων.

Φέτος, ο θεσμός του «Bredent Group Days»θα φιλοξενηθεί στην Αθήνα και πιο συγκε-κριμένα στο ξενοδοχείο «Hilton» από τις 14έως και 15 Οκτωβρίου 2016. Τι ακριβώς θαακούσουμε στο συνέδριο;

Η Βredent είναι μια εταιρεία που επενδύει πολύστην άμεση αποκατάσταση του ασθενούς. Καιόταν λέω άμεση δεν αναφέρομαι απαραίτηταστην άμεση φόρτιση εμφυτευμάτων, αλλά στο ναέρχεται ο ασθενής στο οδοντιατρείο και να φεύ-γει, έχοντας αποκαταστήσει τα ελλείποντα δόν-τια. Είναι μια εταιρεία που εστιάζει στον νωδόασθενή και το πώς μέσω της επιεμφυτευματικήςθεραπείας εκείνος θα μπορεί να γίνει άμεσα λει-τουργικός.Στο φετινό συνέδριο με τίτλο «Leading in imme-diate restorations powered by physiological pro-sthetics» οι ομιλητές θα αναπτύξουν πρωτόκολλαπάνω στις άμεσες προσθετικές αποκαταστάσειςμε προσθετικά σχεδιασμένη καθοδήγηση. Όσον αφορά στους ομιλητές θα πρέπει να σαςπω ότι στα συνέδρια της Bredent δεν συναντάμεμόνο τα ονόματα ομιλητών που βλέπουμε σε άλ-λα παρόμοια συνέδρια, αλλά η εταιρεία δίνει βή-μα και σε όλους τους κλινικούς που έχουν να επι-

δείξουν εξαιρετικό κλινικό έργο. Υπό αυτή τηνέννοια δεν μιλάμε για ένα «κλειστό συνέδριο».Είναι ένα συνέδριο που αναδεικνύει το έργο καιτην δουλειά οδοντιάτρων με έμφαση στο κλινικόκομμάτι.Φέτος, έχουμε την χαρά να διεξάγεται αυτό τοδιεθνές συνέδριο στην Αθήνα και θα έχουμε μαζί

μας και Έλληνες ομιλητές, τους κ.κ. Αλ. Μανω-λάκη και Γ. Καρακινάρη από την Θεσσαλονίκη,καθώς και τον κ. Φάνο Οδυσσέως από την Κύ-προ, τρεις εξαιρετικούς στην δουλειά τους, μα-χόμενους κλινικούς.Θα πρέπει να σημειώσουμε, ότι έχουμε εξασφα-λίσει μια ειδική τιμή για τους Έλληνες συμμετέ-χοντες. Για οποιαδήποτε πληροφορία, αλλά καιγια να δηλώσουν το ενδιαφέρον συμμετοχήςτους, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύ-νονται στα τηλέφωνα της εταιρείας μας.

Κλείνοντας, θα θέλατε να απευθύνετε κά-ποιο μήνυμα στους αναγνώστες μας σχετικάμε το συνέδριο;

Νομίζω ότι είναι ένα πολύ ενδιαφέρον συνέδριο,είναι μια ευτυχής συγκυρία ότι φέτος λαμβάνειχώρα στην Αθήνα και όσοι έχουν την δυνατότη-τα να το παρακολουθήσουν, πιστεύω ότι θα

βγουν κερδισμένοι. Εμείς, είμαστε πολύ χαρού-μενοι για την συνεργασία μας με την Bredent, μιααναπτυσσόμενη εταιρεία για την οποία ο κάθεοδοντίατρος είναι ξεχωριστός, όπως ξεχωριστήείναι και η σχέση που η εταιρεία επιθυμεί να οι-κοδομήσει με τον κάθε πελάτη της. Γιατί αυτή ακριβώς είναι και η φιλοσοφία πουεδώ και χρόνια πρεσβεύει η εταιρεία «ΜιλτιάδηςΒιτσαρόπουλος». Δεν είναι στόχος μας να που-λήσουμε μόνο ένα προϊόν, αλλά να συμβάλλου-με με κάθε τρόπο, ώστε ο γιατρός που θα το πά-ρει στα χέρια του να το χρησιμοποιήσει με τονκαλύτερο δυνατό τρόπο. Κι αυτός είναι και ο λόγος που πάντα στηρίζουμετις δράσεις που στοχεύουν στην συνεχιζόμενηεκπαίδευση των οδοντιάτρων και που ενθουσια-στήκαμε με την ιδέα της διοργάνωσης του συνε-δρίου. Θα ήταν μεγάλη χαρά για εμάς να σαςδούμε όλους.

«Bredent Group Days»Το διεθνές συνέδριο «Bredent Group Days» θα πραγματοποιηθεί φέτοςστην Αθήνα, στο ξενοδοχείο «Hilton» από τις 14 έως και15 Οκτωβρίου2016, παρουσιάζοντας ένα ευρύ φάσμα πρωτοκόλλων πάνω στις άμε-σες προσθετικές αποκαταστάσεις. Το «ΟΒ» συνάντησε τον κ. Γιώργο Βι-τσαρόπουλο, ο οποίος μας μίλησε για το φετινό συνέδριο «BredentGroup Days» που διοργανώνεται σε συνεργασία της εταιρείας «Μιλτιά-δης Βιτσαρόπουλος» με την «Bredent», αλλά και για το πώς προέκυψεη συνεργασία των δύο εταιρειών.

BHMA111 05/09/2016 2:27 μ.μ.

Κε Τζούτζα, το 36ο Πανελλήνιο Οδοντια-τρικό Συνέδριο με τίτλο «Συνθέτοντας Επι-στήμη και Τεχνολογία στην Ιατρική τουΣτόματος» είναι πλέον γεγονός. Γιατί επιλέ-ξατε το συγκεκριμένο θέμα;

Ι. Τζούτζας: Από τις καταγραφές μας και μέσααπό την ακαδημαϊκή μας εμπειρία διαπιστώσα-με ότι ο όρος Οδοντιατρική, δεν αποδίδει πλέ-ον το φάσμα των αντικειμένων ενασχόλησηςτου σύγχρονου οδοντιάτρου, είναι ένας όροςπάρα πολύ περιορισμένος, καθώς όλοι οι χώροιτης Οδοντιατρικής ασχολούνται με την αναδό-μηση, την αποκατάσταση ενός ολόκληρου συ-στήματος, το οποίο λέγεται στόμα. Επιλέξαμελοιπόν αυτόν τον τίτλο, ώστε να δείξουμε ότι ταόρια της επιστήμης μας δεν είναι το δόντι, αλλάότι η επιστήμη μας εργάζεται πάνω σε μια ολό-κληρη κοιλότητα, που δεν είναι άλλη από τηνστοματική κοιλότητα με τις όποιες σχέσεις τηςμε παρακείμενα ανατομικά στοιχεία.Επιπλέον, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι πάραπολλά γενικά νοσήματα έχουν πρώιμη εμφάνι-ση και συμπτωματολογία από το στόμα. Δηλα-δή ένας καλά καταρτισμένος συνάδελφος μπο-ρεί να βοηθήσει πρωτίστως τον ασθενή του καιδευτερευόντως μια άλλη ειδικότητα της ιατρι-κής επιστήμης, παρατηρώντας το στόμα. Ξέρε-τε, δεν είναι μόνο αυτό που λέγανε πριν από15-20 χρόνια ότι μπορεί να δει κανείς τη λοί-μωξη ΗΙV μέσα από το στόμα. Ο ειδικός τουστόματος μπορεί να δει πάρα πολλά μεταβολι-κά, αιματολογικά νοσήματα, μπορεί να δει ανο-σοανεπάρκειες. Όλα αυτά, τα διδάσκονται οιφοιτητές μας ως συνδρομικές καταστάσεις πουμετέχει και το στόμα κι αποφασίσαμε αυτό τοκομμάτι να πάρει ιδιαίτερη κάλυψη στο πλαίσιοτου συνεδρίου.Παράλληλα, η τεχνολογική πρόοδος έχει αλ-λάξει πάρα πολύ το πεδίο άσκησης της σύγχρο-νης Οδοντιατρικής. Αν γυρίσουμε τριάντα χρό-νια πίσω, θα δούμε ότι η προσθετική ήταν επίτων ιστών ή περί τους ιστούς. Τώρα όμως βλέ-πετε ότι δουλεύουμε μέσα στα οστά των γνά-θων. Ο σύγχρονος οδοντίατρος δουλεύει πάραπολύ μέσα στο οστούν, είτε αυτό λέγεται περιο-δοντολογικό περιστατικό, είτε λέγεται χει-ρουργική ενδοδοντία.Ένας καλός επιστήμονας που ασχολείται με τηνΟδοντιατρική πρέπει να κατέχει και το βιολογι-κό και το τεχνολογικό κομμάτι, ώστε να προ-σφέρει μια καλής ποιότητας υπηρεσία. Γι’αυτόλοιπόν αποφασίσαμε να χρησιμοποιήσουμετον όρο «ιατρική του στόματος» και θα πρέπεινα σας πω ότι αυτή η συζήτηση έχει «ανοίξει»και σε πολλές άλλες χώρες στην Ευρώπη, δη-λαδή κατά πόσον θα πρέπει η οδοντιατρική νασυνεχίσει να έχει αυτή την στενή προσφώνη-ση, ενώ είναι ένας πολύ ευρύτερος χώρος. Αυ-τός ο χώρος, στον οποίο πολύ επάξια κατά τηγνώμη μου, δουλεύει τόσα χρόνια η οδοντια-τρική, τον χώρο του στόματος, θα πρέπει να εί-

χε προβληθεί πολύ περισσότερο. Κι αυτός είναιο στόχος μας. Είμαστε ιατροί του στόματος, αυ-τό πρεσβεύουμε και αυτό είναι το μήνυμα πουθα θέλαμε να περάσουμε μέσα από αυτό το συ-νέδριο.

Κε Τζούτζα, στο μήνυμά σας κάνετε λόγογια ένα ανανεωμένο και πρωτότυπο συνέ-δριο. Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια γιατις καινοτομίες του φετινού Π.Ο.Σ;

Ι.Τζούτζας: Ξεκινώντας από το πιο απλό, θα

σας πω ότι φέτος αποφασίστηκε για πρώτη φο-ρά στην ιστορία του Πανελλήνιου Οδοντιατρι-κού Συνεδρίου οι εργασίες του να ξεκινήσουντην Πέμπτη και να ολοκληρωθούν το Σάββατο.Κι αυτή βέβαια η επιλογή στηρίχθηκε σε έρευ-νες ερωτηματολογίων, οι οποίες μας έχουν δεί-ξει ότι η σύγχρονη δομή της κοινωνίας στηνΕλλάδα έχει αλλάξει. Πολύς κόσμος θέλει νααφιερώσει στον εαυτό του κάποιες αργίες, δεν

θέλει οι όποιες αργίες να «επενδύονται» σε υπο-χρέωση γνώσης. Παράλληλα, οι συνάδελφοι οι οποίοι θα μας τι-μήσουν από την περιφέρεια, δεν θα έχουν τοάγχος της επιστροφής, το οποίο πολλές φορέςλόγω των δρομολογίων των πλοίων ή των αε-ροπλάνων, τους ανάγκαζε να φύγουν πριν τηνλήξη του συνεδρίου, καθώς πλέον θα έχουνμπροστά τους έναν χρονικό ορίζοντα από Σάβ-βατο βράδυ έως την Κυριακή για να ρυθμίσουντο θέμα της επιστροφής τους. Επιπλέον, είναι

τελείως διαφορετική η φυσιογνωμία της Αθή-νας ως τόπος διεξαγωγής ενός συνεδρίου.Στην Αθήνα, δεν χρειάζεται κάποιος να ανα-στείλει εντελώς τη λειτουργία του ιατρείου τουγια να παρακολουθήσει τις εργασίες του συνε-δρίου. Ο συνάδελφος μπορεί να είναι στο ια-τρείο του την Πέμπτη το απόγευμα και να έρθειστο συνέδριο την Πέμπτη το πρωί ή το αντί-στροφο, να έρθει το πρωί στο συνέδριο, να κά-

νει κάποια ραντεβού στο μεσοδιάστημα και τοαπόγευμα να ξαναέρθει στο συνέδριο. Η Αθή-να έχει μια συνεχή τροφοδοσία κοινού που δενπεριορίζεται στα στοιχεία που φαίνονται στιςεγγραφές. Στην περιφέρεια ξέρεις ότι αν εγγρα-φούν 600 άτομα, θα κυκλοφορούν περί το συ-νέδριο αυτά τα 600 άτομα. Στην Αθήνα όμωςυπάρχει μια συνεχής ροή συνέδρων. Γι’ αυτόπρέπει να υπάρχει μέριμνα για μεγάλο αριθμόαιθουσών, γιατί μπορεί να έχεις πάρα πολύ κό-σμο μέσα στο συνέδριο την ίδια χρονική στιγ-μή. Γενικά, η όποια διοργάνωση στην Αθήναείναι πιο πληθωρική και με περισσότερες δυνα-τότητες.Η τρίτη καινοτομία μας, αφορά στο πρόγραμματου συνεδρίου και όπως μπορείτε να δείτε στηνεπίσημη σελίδα του συνεδρίου,http://36pos.eoo.gr/, έχουμε προσθέσειτρεις νέες ενότητες που δεν υπήρχαν πριν. Τοφετινό πρόγραμμα περιλαμβάνει φροντιστη-ριακές παρουσιάσεις ή κλινικά φροντιστήριαόπως είναι ο επίσημος τίτλος τους, πρακτικάσεμινάρια και χορηγικές παρουσιάσεις. Αλλάγια τα θέματα αυτά θα ήταν σκόπιμο να σας μι-λήσει ο υπεύθυνος του επιστημονικού προ-γράμματος, ο αγαπητός συνάδελφος, κ. Τζέρμ-πος.Φ. Τζέρμπος: Τα κλινικά φροντιστήρια είναιμια καινοτομία του φετινού συνεδρίου, στοπλαίσιο του κατευθυνόμενου προγράμματος,όπου εκεί για δύο περίπου ώρες ένας συγκεκρι-μένος αριθμός συνέδρων, οι οποίοι έχουν δη-λώσει τα φροντιστήρια που επιθυμούν να συμ-μετάσχουν, θα έχουν την δυνατότητα να παρα-κολουθήσουν την ανάπτυξη ενός κλινικού θέ-ματος σφαιρικά και σε βάθος από έναν καταξιω-μένο ομιλητή.Το αντίτιμο για την συμμετοχή στα κλινικάφροντιστήρια είναι πάρα πολύ χαμηλό, με προ-εγγραφή μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου είναι 20 ευ-ρώ, ενώ για όσους επιθυμούν να εγγραφούν επίτόπου το κόστος διαμορφώνεται στα 30-40 ευ-ρώ, ενώ οι εγγραφές σταματούν πέντε λεπτάπριν από την έναρξη του σεμιναρίου. Μάλιστα,η Ελληνική Οδοντιατρική Ομοσπονδία απο-φάσισε ένας μεγάλος αριθμός αυτών των φρον-τιστηρίων, περίπου τα μισά, να διατεθούν δω-ρεάν ως κίνητρο για να κάνουν προεγγραφή οισυνάδελφοι μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου. Συνεπώς, όσοι κάνουν προεγγραφή μέχρι τις30 Σεπτεμβρίου θα μπορούν να παρακολουθή-σουν κι ένα κλινικό φροντιστήριο εντελώς δω-ρεάν. Το δεύτερο που θα επιλέξουν, θα μπο-ρούν να το παρακολουθήσουν καταβάλλονταςτο τίμημα των 20 ευρώ. Τα κλινικά φροντιστή-ρια δεν διεξάγονται ταυτόχρονα, έχουν κατανε-μηθεί στο πρόγραμμα με τρόπο που να ακολου-θεί το ένα το άλλο, άρα υπάρχει η δυνατότηταεπιλογής περισσοτέρων του ενός.Θα πρέπει να σημειώσουμε στο σημείο αυτό

ότι μια ακόμα εξαιρετικά σημαντική πρωτοβου-λία της Ομοσπονδίας στο πλαίσιο της ανάδει-ξης του κοινωνικού της προσώπου είναι ότι, ταέσοδα από αυτά τα κλινικά φροντιστήρια θα

30 • Ειδήσεις - Εκδηλώσεις - Συνέδρια ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2016 | ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΒΗΜΑ

Συνέντευξη στην Ηλιάνα Γιαννούλη δημοσιογράφο

36ο Πανελλήνιο Οδοντιατρικό Συνέδριο«Συνθέτοντας Επιστήμη και Τεχνολογία στην Ιατρική του Στόματος»

Το 36ο Πανελλήνιο Οδοντιατρικό Συνέδριο μεκεντρικό θέμα «Συνθέτοντας Επιστήμη και Τε-χνολογία στην Ιατρική του Στόματος» θα διεξαχ-θεί από τις 10 έως 12 Νοεμβρίου 2016 στοΔιεθνές Συνεδριακό Κέντρο του Μεγάρου Μου-σικής Αθηνών, φιλοδοξώντας να αποτελέσειπόλο έλξης για περισσότερους από 3.000 συνέ-δρους.

Το «ΟΒ» βρέθηκε στην Οδοντιατρική ΣχολήΑθηνών και συνομίλησε με τον Πρόεδρο τηςΟργανωτικής Επιτροπής του 36ου Π.Ο.Σ., Καθη-γητή κ. Ιωάννη Τζούτζα και τον Συντονιστή τουΕπιστημονικού Προγράμματος, ΑναπληρωτήΚαθηγητή κ. Φώτη Τζέρμπο, οι οποίοι μας πα-ρουσίασαν τη δομή, τη θεματολογία, αλλά καιτις καινοτομίες της φετινής διοργάνωσης.

Φώτης Τζέρμπος Αναπληρωτής ΚαθηγητήςΟδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ

Iωάννης ΤζούτζαςΚαθηγητήςΟδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ

BHMA111 05/09/2016 2:27 μ.μ.

διατεθούν καθ’υπόδειξη του ομιλητή σε ένανκοινωνικό φορέα , σε ένα ίδρυμα, όπως τα παι-δικά χωριά SOS, το ίδρυμα «Eλπίδα», η «Kιβω-τός του κόσμου», ή όπου αλλού εισηγηθεί οομιλητής του κάθε κλινικού φροντιστηρίου.Αναφορικά με τα πρακτικά σεμινάρια, θα πρέ-πει να πούμε ότι διοργανώνονται από την Ομο-σπονδία και προσφέρονται έναντι πολύ χαμη-λού τιμήματος. Το ένα αφορά τη ΧειρουργικήΑύξηση Κλινικής Μύλης και θα το κάνει ο κ.Ανδρ. Παράσχης, το δεύτερο έχει να κάνει μετις Βασικές Τεχνικές Χειρουργικής Συρραφήςκαι υλοποιείται από τον κ. Πετσίνη και την ομά-δα του και το τρίτο είναι το σεμινάριο Καρδιοα-ναπνευστικής Αναζωογόνησης, το οποίο διε-ξάγεται σε συνεργασία με την Ελληνική Εται-ρεία Επείγουσας Προνοσοκομειακής Φροντί-δας και με μια ομάδα φοιτητών μας που είναι πι-στοποιημένοι εκπαιδευτές. Το σεμινάριο αυτόείναι πιστοποιημένο από την Ευρωπαϊκή Εται-ρεία Καρδιοαναπνευστικής Αναζωογόνησηςκαι θα «δημιουργήσει» πιστοποιημένους πλέονοδοντιάτρους, στην ΚαρδιοαναπνευστικήΑναζωογόνηση. Αυτό το πιστοποιητικό έχει διετή ισχύ και το τί-μημα των 30 ευρώ, ουσιαστικά καλύπτει το κό-στος της έκδοσης των πιστοποιητικών από τηνΕυρωπαϊκή Εταιρεία ΚαρδιοαναπνευστικήςΑναζωογόνησης. Γι αυτό, οι ενδιαφερόμενοιθα πρέπει να έχουν προεγγραφεί μέχρι τις 30Σεπτεμβρίου, γιατί τα ονόματα όσων δηλώ-σουν συμμετοχή θα καταχωρηθούν σε ένα σχε-τικό σύστημα, ώστε να μας σταλούν τα πιστο-ποιητικά από τις Βρυξέλλες καθώς και το έντυ-πο υλικό για να προετοιμαστούν οι συνάδελ-φοι. Ελπίζουμε να ανταποκριθούν έγκαιρα οισυνάδελφοι, γιατί ουσιαστικά μιλάμε για 40διαθέσιμες θέσεις, οι οποίες μόλις πληρωθούνδυστυχώς δεν μπορούμε να δεχτούμε άλλουςσυμμετέχοντες.Από εκεί και πέρα θα υπάρξει ένα κυλιόμενοπρόγραμμα ΚΑΡΠΑ κατά τη διάρκεια του συ-νεδρίου, το οποίο θα δίνει κάποιες βασικέςγνώσεις στους οδοντιάτρους για να ξέρουν ναανταποκριθούν σε ένα επείγον περιστατικό,αλλά χωρίς την έκταση που έχει το τετράωροαυτό πρακτικό σεμινάριο και χωρίς την αντί-στοιχη πιστοποίηση.

Οι χορηγικές παρουσιάσεις τι ακριβώς πε-ριλαμβάνουν;

Ι. Τζούτζας: Η «ώρα των χορηγών», όπως εμέναμ’ αρέσει να αποκαλώ αυτή την ενότητα, περι-λαμβάνει καταξιωμένους ομιλητές διεθνούςαπήχησης και εμβέλειας, οι οποίοι θα παρου-σιάσουν τεχνικές και καινοτομίες εφηρμοσμέ-νες που υποστηρίζονται από συγκεκριμένα υλι-κά και από συγκεκριμένες συσκευές. Οπωσδή-ποτε δεν είναι στους στόχους μας η υπόδειξη ήη προώθηση συγκεκριμένων εταιρειών -κάτιπου θα μπορούσε να διατυπωθεί από κάθε κα-κόπιστο-, αλλά η προσφορά της δυνατότηταςνα εξοικειωθούν οι σύνεδροι με νέες τεχνικές,εργαλεία και υλικά, μεσα από παρουσιάσεις κα-ταξιωμένων και χαρισματικών ομιλητών. Αυτέςοι παρουσιάσεις αποτελούν μια προσφορά τωνχορηγών και έχουν κατανεμηθεί στο πρόγραμ-μα με τρόπο που να μην συμπίπτουν χρονικάμεταξύ τους.

Ο βασικός κορμός του συνεδρίου τι θέματαπεριλαμβάνει;

Ι. Τζούτζας: Έχουμε περίπου 215 ελεύθερεςανακοινώσεις και περίπου 90 ενότητες κατευ-θυνόμενου προγράμματος (Στρ. τραπέζια, Ει-σηγήσεις, Θέματα Κλιν. Ενδιαφέροντος) πουπαρουσιάζονται από περισσότερους από 170ομιλητές και τις οποίες μπορείτε να δείτε ανα-λυτικά στο πρόγραμμα, οι οποίες αφορούν όλοτο φάσμα της Οδοντιατρικής. Υπάρχουν επί-σης πολλά άλλα επιστημονικά θέματα, αλλάκαι επαγγελματικά, οργάνωσης και διαχείρισηςοδοντιατρικών μονάδων, και νομικά.

Είναι μάλιστα, ιδιαιτέρως τιμητικό για εμάς ότιγια πρώτη φορά θα γίνει μια παρουσίαση απότο Ιστορικό αρχείο του Πανεπιστημίου Αθη-νών, το οποίο παράμενε για χρόνια σε στενόκύκλο και περιορισμένο σε ακροατήριο του Κα-ποδιστριακού Πανεπιστημίου. Έχουμε οργα-νώσει, με την αρωγή των καταξιωμένων καθη-γητών του ΕΚΠΑ Γ. Βουγιουκλάκη και Ι. Βρό-τσου ενότητες της Ιστορίας της ΟδοντιατρικήςΣχολής από το Οδοντιατρικό Σχολείο μέχρι τοΟδοντιατρικό Τμήμα της Ιατρικής Σχολής, τοπώς δομήθηκε, ποιοι ήταν οι προβληματισμοί,ποια ήταν τα οράματα, πώς έβλεπαν την Οδον-τιατρική πριν από 70 χρόνια. Όλα αυτά πι-στεύουμε ότι θα συνθέσουν μια πολύ ενδιαφέ-ρουσα συνεδρία, γιατί πραγματικά δεν θα πρέ-πει να λησμονούμε το παρελθόν και την δια-χρονική εξέλιξη της επιστήμης που υπηρετού-με. Έχουμε λοιπόν δομήσει με τον Συντονιστή του

Επιστημονικού προγράμματος, με τον κ.Τζέρμπο συνεδρίες τέτοιες ώστε να γίνεται τοπρόγραμμα του συνεδρίου πιο «δροσερό». Ησυνεχής παράθεση σκληρών επιστημονικώνπραγμάτων ίσως κουράσει το ακροατήριο.Έχουμε φροντίσει να υπάρχει ποικιλία από όλατα θέματα και έχει υπάρξει ιδιαίτερη μνεία καιγια το πολιτιστικό κομμάτι, το οποίο τώρα δο-μείται με διάφορα εικαστικά δρώμενα που θαπαρουσιαστούν, μια που έχουμε την τύχη τοσυνέδριο να λάβει χώρα στο Διεθνές Συνεδρια-κό Κέντρο Αθηνών του Μεγάρου Μουσικής. Μια άλλη σημαντική καινοτομία του φετινούσυνεδρίου είναι ότι «ανοιχτήκαμε» στους πολύνέους επιστήμονες. Τόσα χρόνια, τα πανεπι-στήμια μας «παράγουν» πολύ υψηλού επιπέδουεπιστήμονες, μεταπτυχιακούς και διδάκτορες,με την έννοια της παραγωγής επιστημονικούέργου και δημοσιεύσεων, αλλά δυστυχώς σεαυτό το έργο το ελληνικό κοινό δεν γινόταν

κοινωνός. «Ανοιχτήκαμε» λοιπόν σε όλους αυ-τούς τους νέους, οι οποίοι κατά τα τελευταίαχρόνια παρήγαν διπλωματικές εργασίες και δι-δακτορικές διατριβές, οι οποίες είναι πάνταερευνητικές, ώστε να παρουσιάσουν με ένανεύληπτο τρόπο (με ένα τρόπο λίγο πιο διαφο-ρετικό από ότι τον παρουσιάζουν στην εξετα-στική τους επιτροπή) τον προβληματισμό, τονστόχο, τη μεθοδολογία και τα αποτελέσματατης έρευνάς τους. Έτσι διαμορφώθηκαν οι ειδι-κές συνεδρίες νέων επιστημόνων, στις οποίεςτο κοινό θα μπορεί να μάθει για αυτόν τον τερά-στιο όγκο σπουδαίων ερευνητικών εργασιώνπου τόσα χρόνια παρέμεναν εντός των τειχώντων πανεπιστημίων ή στο χώρο των διεθνώνδημοσιεύσεων. Δίνουμε λοιπόν, βήμα στουςνέους επιστήμονες πάνω στους οποίους «επεν-δύουμε», καθώς αυτοί θα στελεχώσουν τον χώ-ρο την επόμενη δεκαετία. Νομίζω ότι το καλύτερο επιστέγασμα αυτού του


ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΕΙΣΤΕ ΜΑΖΙ ΜΑΣΓΙΑ ΤΑ ΠΡΟΣΕΧΗ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ

BHMA111 05/09/2016 2:27 μ.μ.

«Μαραθωνίου Γνώσης» που φιλοδοξούμε νααποτελέσει το πρόγραμμα του φετινού συνε-δρίου είναι το γεγονός ότι η Οργανωτική Επι-τροπή του Συνεδρίου σε συνεργασία με τηνΕπιστημονική Εταιρεία Αθλητικής Οδοντιατρι-κής (ΕΕΑΘΛΟ) και τον ΣΕΓΑΣ, εξασφάλισε θέ-σεις συμμετοχής για τους αγώνες του Μαραθω-νίου της Αθήνας (5 km, 10 km, Μαραθώνιος)που θα διεξαχθούν στις 13 Νοεμβρίου 2016(την επόμενη ημέρα από την ολοκλήρωση τωνεργασιών του 36ου Πανελληνίου Οδοντιατρι-κού Συνεδρίου). Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εγ-γραφές των αθλητών για τη συμμετοχή τουςστους αγώνες αυτούς (5 km, 10 km) έκλεισαναπό τον Απρίλιο μέσα σε λίγες ώρες, ενδεικτι-κό στοιχείο του τεράστιου ενδιαφέροντος πουέχει εκδηλωθεί. Στο επαγγελματικό κομμάτι, μπορώ να σας πωότι ήδη ο εκθεσιακός χώρος καταλαμβάνει περίτα 700 τετραγωνικά μέτρα και υπάρχουν ενδεί-ξεις ότι θα χρειαστούμε ακόμη μεγαλύτερο χώ-ρο.

Πιστεύουμε ότι θα κατορθώσουμε να προσελ-κύσουμε έναν μεγάλο αριθμό συνέδρων, υπο-λογίζουμε γύρω στους 3.000. Οι συνάδελφοιόλα αυτά τα χρόνια, παρ’ όλο που η κρίση, μαςέχει αγγίξει πάρα πολύ ως κλάδο, έχουν επιδεί-ξει μια αξιοσημείωτη ψυχραιμία και ωριμότητακαι έχουν καταλάβει ότι η κατοχή γνώσης μέσωτης συνεχιζόμενης εκπαίδευσης, η διεύρυνσητων επιστημονικών οριζόντων είναι αυτό πουθα τους κρατήσει δραστήριους και επαρκείς ού-τως ώστε να διατηρήσουν τα οδοντιατρεία τουςσε παραγωγική γραμμή. Η Ελληνική Οδοντια-τρική Ομοσπονδία μέσα σε αυτή τη δύσκοληοικονομικά συγκυρία θέλησε να δώσει την δυ-νατότητα παρακολούθησης μιας υψηλού επιπέ-δου επιστημονικής εκδήλωσης με προσιτό τί-μημα. Βάλαμε ένα εξαιρετικά χαμηλό τίμημαγια μια εκδήλωση τέτοιου επιστημονικού όγ-κου, το οποίο ανέρχεται στα 70 ευρώ για τρίαδωδεκάωρα ακατάπαυστης γνώσης.

Κε Τζέρμπο, αντιλαμβάνομαι ότι πρόκειται

για ένα πολυθεματικό συνέδριο με πληθώ-ρα αντικειμένων. Ως συντονιστής του επι-στημονικού μέρους του συνεδρίου, αποτέ-λεσε πρόκληση για εσάς η κατάρτιση ενόςισορροπημένου θεματικά προγράμματος;Ως προς τους ομιλητές, θα υπάρχουν προ-σκεκλημένοι εισηγητές και από το εξωτερι-κό;

Φ. Τζέρμπος: Ήταν πραγματικά μια πρόκλη-ση, αλλά προσπαθήσαμε να είμαστε όσο το δυ-νατόν πιο αντικειμενικοί και πιο δίκαιοι, νασυμπεριλάβουμε όλο το φάσμα της Οδοντια-τρικής, όλες τις ειδικότητες. Έτσι λοιπόν, δενμπορώ να σκεφτώ κάτι που θα λείπει θεματικάαπό αυτό το συνέδριο.Από την άλλη πλευρά, είμαι λιγάκι εθνικιστής,θεωρώ ότι έχουμε ιδιαίτερα αξιόλογους ομιλη-τές, οι οποίοι μπορούν να σταθούν παγκο-σμίως. Έτσι η τάση τα τελευταία χρόνια καιστην Ομοσπονδία είναι να περιορίζεται η πρό-σκληση ξένων ομιλητών δεδομένου ότι καλυ-πτόμαστε πλήρως από τους Έλληνες ομιλητές.

Βέβαια, δεν θα λέγαμε «όχι» σε κάποιον συνά-δελφο, διεθνούς κύρους ο οποίος θα ερχόταννα μοιραστεί την εμπειρία του μαζί μας. Αλλάσε αυτή τη φάση, το πρόγραμμα έχει πλήρωςυπερκαλυφθεί από τον ελληνικό χώρο. Καιεδώ θα ήθελα να σταθώ και να πω, επειδή λαν-θασμένα ακούγεται ότι το συνέδριο είναι μιααποκλειστικότητα, μια «εργολαβία» των πανεπι-στημίων, ότι έχουμε «ανοιχθεί» και στις επιστη-μονικές εταιρείες, αλλά και σε συναδέλφους-ελεύθερους επαγγελματίες, οι οποίοι είναι ειδι-κοί στο αντικείμενό τους, είναι καταξιωμένοιστον χώρο τους και μπορούν να μας δώσουντην εμπειρία τους.Άρα, υπάρχει μια αναλογικότητα ανάμεσα σταΠανεπιστήμια, στις Οδοντιατρικές Σχολές τηςΑθήνας και της Θεσσαλονίκης, στους συνα-δέλφους από πολλές επιστημονικές εταιρείες,μπορώ να θυμηθώ τον Σύλλογο Ελλήνων Εν-δοδοντολόγων, την Ελληνική Εταιρεία Στομα-τικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής, τηνΕλληνική Εταιρεία Παθολογίας Στόματος, τηνΕπιστημονική Εταιρεία Αθλητικής Οδοντιατρι-κής, την Εταιρεία Ορθοδοντικής και Γναθο-προσωπικής Μελέτης και Έρευνας, την Ελλη-νική Εταιρία Κλινικής Στοματολογίας και αρκε-τές άλλες που ζητώ συγνώμη που μου διαφεύ-γουν και βέβαια και στους συναδέλφους- ελεύ-θερους επαγγελματίες. «Ανοίξαμε» λοιπόν τοσυνέδριο, γιατί στόχος της Ομοσπονδίας είναινα τους «αγκαλιάσει» όλους.Ήταν λοιπόν μια πρόκληση, αλλά ελπίζω τοαποτέλεσμα να μας δικαιώσει- και πιστεύω ότιθα μας δικαιώσει- με την μαζική συμμετοχή τωνσυναδέλφων. Η πληθώρα των ομιλητών, η ευ-ρεία θεματολογία που περιλαμβάνει γνωστικάαντικείμενα από όλο το φάσμα της επιστήμηςμας σε συνδυασμό με τις καινοτομίες που σαςανέφερε ο κ. Τζούτζας, εκτιμώ ότι θα προσελ-κύσουν το ενδιαφέρον των συνέδρων και αφούδοκιμαστούν θα αποτελέσουν «συνταγές» γιατο μέλλον για αντίστοιχα συνέδρια.

Ποιο θα είναι το κριτήριο επιτυχίας του συ-νεδρίου;

Φ.Τζέρμπος: Ένα συνέδριο είναι επιτυχημένοόταν είναι ευχαριστημένος ο ομιλητής, ο σύνε-δρος και ο έμπορος που θα έρθει στην έκθεση.Αν αυτές οι τρεις ομάδες που αποτελούν τηνοδοντιατρική «οικογένεια» είναι ευχαριστημέ-νες, τότε είμαστε και εμείς ευχαριστημένοι.Στόχος δεν είναι να συγκεντρώσει η Ομοσπον-δία πολλά έσοδα για να είμαστε ευχαριστημέ-νοι. Μπορεί ένα συνέδριο να είναι οικονομικάεπιτυχημένο, αλλά να μην είναι ικανοποιημέ-νοι οι σύνεδροι. Δεν είναι λοιπόν, αυτός ο στό-χος μας. Στόχος είναι οι συνάδελφοι να έρθουν και ναφύγουν νιώθοντας κερδισμένοι, να μην πουνπήγαμε σε ένα συνέδριο και σπαταλήσαμετρεις ημέρες, ακούγοντας τα ίδια και τα ίδια.Αντίστοιχα, και οι έμποροι να νιώσουν ικανο-ποιημένοι, ότι ήρθαν σε επαφή με 3.000 άτο-μα, γιατί οι καιροί που διανύουμε είναι δύσκο-λοι. Για εμένα προσωπικά στόχος είναι αυτές οιτρεις ομάδες να είναι απόλυτα ευχαριστημένες.Ι. Τζούτζας: Θα συμφωνήσω με όλα όσα είπε οκ. Τζέρμπος και θα προσθέσω έναν ακόμη πα-ράγοντα επιτυχίας: τις γεμάτες αίθουσες. Δενμας αρκεί να έχουμε εγγεγραμμένους 3000-4000 συνέδρους και μέσα στις αίθουσες ναυπάρχουν 80 άτομα. Είναι ένας πολύ σωστόςδείκτης ότι επέλεξες σωστούς ομιλητές, σωστήθεματολογία, σωστό timing, αν κατορθώσειςνα έχεις αίθουσες που να δημιουργούν «σχό-λια» με το πόσο γεμάτες είναι. Αυτόν τον αλγό-ριθμο, ομιλητού, θέματος, τόπου, χρόνου καικοστολογίου τον έχουμε εκτιμήσει έτσι, ώστενα πετύχουμε γεμάτες αίθουσες.

Σας ευχαριστώ θερμά για αυτή την πολύ εν-διαφέρουσα συζήτηση.

Κι εμείς σας ευχαριστούμε.


BHMA111 05/09/2016 2:28 μ.μ.


Aποτελεί ιδιαίτερη τιμή γιατον Οδοντιατρικό ΣύλλογοΑττικής αλλά και για εμέναως πρόεδρο, η φιλοξενίατης διοργάνωσης του

κορυφαίου θεσμού του κλάδου μας, τουΠανελλήνιου Οδοντιατρικού Συνεδρίου.Η φετινή διοργάνωση που είναι η 36ηκατά σειράν, υποστηρίζεται πλήρως απότην λειτουργικότητα αλλά και τηνμεγαλοπρέπεια των χώρων του ΜεγάρουΜουσικής και πραγματεύεται ένα θέμα πουσυνδυάζει την Επιστήμη και τηνΤεχνολογία με την Ιατρική του στόματος.Το κεντρικό θέμα λοιπόν εμπεριέχει δύοκαινοτομίες όσον αφορά την ορολογία. Το

πρώτο είναι ο συνδυασμός Επιστήμης καιΤεχνολογίας και το δεύτερο είναι ηαναφορά της «ιατρικής του στόματος».Με τον όρο αυτό διευρύνεται η έννοια τηςΟδοντιατρικής και αναφέρεται πλέον όχιστο δόντι αλλά σε ολόκληρη τηνστοματική κοιλότητα.Μία σημαντική καινοτομία του Συνεδρίουείναι ότι για πρώτη φορά οι εργασίες τουξεκινούν την Πέμπτη και θαολοκληρωθούν το Σάββατο, ενώ όσοναφορά το πρόγραμμα, περιλαμβάνει κλινικάφροντιστήρια, πρακτικά σεμινάρια καιχορηγικές παρουσιάσεις. Επίσης υπάρχουν περίπου 215 ελεύθερεςανακοινώσεις και περίπου 90 ενότητες

κατευθυνόμενου προγράμματος (στρογγυλάτραπέζια, εισηγήσεις, θέματα κλινικούενδιαφέροντος) που παρουσιάζονται απόπερισσότερους από 170 ομιλητές. Στοπρόγραμμα υπάρχουν και πολλά άλλαεπιστημονικά θέματα, αλλά καιεπαγγελματικά, οργάνωσης και διαχείρισηςοδοντιατρικών μονάδων, και νομικά. Όλες οι πληροφορίες βρίσκονται στηνεπίσημη ιστοσελίδα του Συνεδρίουhttp://36pos.eoo.gr/.Καλούμε όλους τους Συναδέλφους ναπλαισιώσουν την κορυφαία αυτή εκδήλωσηκαι με την συμμετοχή τους να τηναναδείξουν σε έναν σταθμό γνώσης για τηνεπιστήμη μας.

Μήνυμα του Προέδρου του ΟΣΑ, Αθανασίου Υφαντή

Το 36ο Πανελλήνιο Ο -δοντιατρικό Συνέδριο, τοοποίο το Διοικητικό Συμ-βούλιο της ΕλληνικήςΟδοντιατρικής Ομοσπον-

δίας έχει αποφασίσει να πραγματοποιηθείστους χώρους του Συνεδριακού Κέντρουτου Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, θα αποτε-λέσει για μία ακόμη φορά την κορυφαία επι-στημονική εκδήλωση της ΕΟΟ.Η ΕΟΟ την τελευταία επταετία, μέσα σ’ αυτήτην χρονική, οικονομική και κοινωνική συγ-κυρία, κατάφερε να διοργανώσει επιτυχημέ-να Π.Ο.Σ., υλοποιώντας το στόχο για τη με-ταφορά της σύγχρονης γνώσης στον Έλλη-να Οδοντίατρο, με το δυνατό χαμηλότεροοικονομικό κόστος.Κατάφερε με αυτόν τον τρόπο να διατηρήσειτην αίγλη και τη σημασία του θεσμού αυτού,αλλά ουσιαστικά να τον αναβαθμίσει, εάνσυνυπολογίσει κανείς και τις δύσκολες συν-θήκες μέσα στις οποίες έπρεπε να λειτουρ-γήσουμε.Στα πλαίσια του 36ου Π.Ο.Σ. φιλοδοξούμενα πραγματοποιήσουμε ένα Συνέδριο πρω-τοποριακό για την Ελλάδα, το οποίο θα απο-τελέσει σταθμό στη διαδρομή των Συνε-δρίων, αλλά και αφετηρία για τις μελλοντικέςεπιστημονικές εκδηλώσεις στο χώρο μας.Προσφέρουμε τη δυνατότητα στον σύνεδρονα επιλέξει, μέσα από ένα πλήθος επιστημο-νικών παρουσιάσεων, hands – on, κ.λπ.οποιοδήποτε θέμα επιθυμεί και τον ενδιαφέ-ρει, προκειμένου να εμπλουτίσει και να εμβα-θύνει τις γνώσεις του, και μάλιστα με πολύχαμηλή οικονομική επιβάρυνση, σε ένανχώρο ο οποίος χαρακτηρίζεται από άριστεςπροδιαγραφές, επιστημονικού επιπέδου, οιοποίες είναι οι πλέον κατάλληλες για τηνανάπτυξη των θεμάτων του συνεδρίου μας.Θέματα τα οποία θα είναι κυρίως επιστημονι-κά, αλλά και επαγγελματικά, θέματα οργά-νωσης και διαχείρισης των οδοντιατρικώνμονάδων, καθώς και νομικά θέματα.Οφείλουμε να σημειώσουμε ότι, προκειμέ-νου να αναδείξουμε το κοινωνικό πρόσωποτης ΕΟΟ, τα έσοδα από τα κλινικά φροντι-στήρια θα διατεθούν σε κοινωνικούς φορείς,σε κάποιο ίδρυμα προνοιακού χαρακτήρα,καθ’ υπόδειξιν του ομιλητή κάθε κλινικούφροντιστηρίου.Ευτυχής συγκυρία και αναγνώριση του κύ-ρους της Ομοσπονδίας αποτελεί η συμμετο-χή όλων των επιστημονικών φορέων της χώ-ρας μας, ιδιαίτερα των ακαδημαϊκών δασκά-λων, οι οποίοι με προθυμία προσφέρθηκαννα συμβάλλουν στη σύνθεση του προγράμ-ματος του Συνεδρίου. Η ΕΟΟ τους ευχαρι-στεί θερμά.Αξίζει να αναφερθούμε και στο πολιτιστικόκομμάτι του 36ου Π.Ο.Σ., το οποίο θα περι-λαμβάνει αξιόλογα εικαστικά δρώμενα, ενώη Οδοντιατρική Ομοσπονδία εξασφάλισεκαι θέσεις συμμετοχής για τους αγώνες τουΜαραθωνίου της Αθήνας, ο οποίος θα διε-ξαχθεί στις 13 Νοεμβρίου, μία μόλις ημέραμετά την ολοκλήρωση του συνεδρίου μας. Το 36ο Π.Ο.Σ. θα αποτελέσει επίσης, τηνεπίσημη αφετηρία της συνεχιζόμενης επαγ-γελματικής εκπαίδευσης των Ελλήνωνοδοντιάτρων, αρμοδιότητα την οποία θαδιαχειρίζεται θεσμοθετημένα πλέον, στηχώρα μας η ΕΟΟ.Η ΕΟΟ σας προσκαλεί στην κορυφαία τηςεκδήλωση, τα συμπεράσματα της οποίας θααποβούν, σίγουρα, χρήσιμα για τον καθέναμας ξεχωριστά, αλλά και για τη συνολική πο-ρεία του Κλάδου μας.

Μήνυμα του Προέδρουτης ΕΟΟ,

Αθανασίου Κατσίκη

BHMA111 05/09/2016 2:28 μ.μ.


Μέσα σε μια παγκόσμια γενικότερη τάση τουmultitasking, οι οδοντίατροι είναι πρωταθλη-τές σε ανάπτυξη και εξέλιξη πολλών και συχνάετερόκλητων γνωστικών αντικειμένων. Από ταπλέον ταχέως εξελισσόμενα είναι η Οδοντια-τρική φωτογραφία. Είναι χαρακτηριστικό ότιένας από τους διασημότερους φωτογράφουςκαι γνωστότερος στην υποβρύχια φωτογραφίατων θαλασσών, ο Joe Bunni είναι οδοντίατρος.Τα βασικότερα αίτια της μοναδικής αυτής σχέ-σης των οδοντιάτρων με την φωτογραφία είναιτα εξής:1) H αποτύπωση και δυνατότητα ελέγχου καιπαρουσίασης του κλινικού έργου στους ασθε-νείς και στους συναδέλφους μας

2) Η καλύτερη παρουσία στα μέσα κοινωνικήςδικτύωσης3) Η δημιουργικότητα και η χρήση εξελιγμένωντεχνικών και συσκευών, που ταιριάζει απόλυταμε την φύση του οδοντιατρικού επαγγέλματος.

Οι βασικές αρχές της Οδοντιατρικής φωτογρα-φίας είναι οι εξής:Α) Η χρήση φακού Macro που δίνει αναλογίααντικειμένου και ειδώλου στον αισθητήρα τηςκάμερας1:1

Β) Η χρήση μικρού διαφράγματος, f:11 ή f:16για να αντιμετωπισθεί το μικρό βάθος πεδίου(DOF) της macro φωτογραφίαςΓ) Μικρή ταχύτητα,1/125 Δ) Χαμηλό ISO για να μην έχουμε “κόκκους”αν και στις full frame το πρόβλημα αυτό δεν εί-ναι τόσο καθοριστικό όσο στις crop.Ε) Οπωσδήποτε χρήση flash (ring ιδεώδες γιατα οπίσθια, twin για τα πρόσθια και το πρόσω-πο)ΣΤ) Χρήση manual focusing και σταθερό χέρι.Για απόλυτα καθαρές macro φωτογραφίες σεόλα τα σημεία χρησιμοποιούμε focus stacking.Στο πλαίσιο της αναζήτησης πρόσθετης γνώ-σης στην Οδοντιατρική φωτογραφία, αλλά καιστην τεχνική DSD, η δραστήρια ΚλεοπάτραΝακοπούλου, πρόεδρος της GMDA και τηςHelsola διοργάνωσε τριήμερο course με ένανπολύ διακεκριμένο φωτογράφο και οδοντοτε-χνίτη, τον M. Miladinov. Ο Μ. Miladinov αναφέρθηκε αρχικά στο hard-ware της φωτογραφίας. Βασικό στοιχείο γιατην οδοντιατρική φωτογραφία είναι ο φακός. Ηεπιλογή του φακού είναι μεταξύ των φακών τηςεταιρείας Nikon 105 48 για Nikon και αντίστοι-χα για Canon και από άλλους προμηθευτέςόπως ΤοKina 100 mm,Tamron 90mm ή Sig-ma 105mm f /2,8 USM. VR στον φακό δενμας χρειάζεται και όταν υπάρχει απλά το απε-νεργοποιούμε. Σύμφωνα με τον ομιλητή, η Ni-kon είναι η καλύτερη στις φωτογραφίες, ενώ ηCanon στα video. Για flash στη μηχανή το Sig-ma GΜ-40 DG ή το Nissin i40 είναι ιδανικά καιφθηνότερα από τα αντίστοιχα Nikon και Ca-non. Χρήσιμο είναι να καλύπτουμε τη φωτεινήπηγή με λευκό χαρτί για να γίνεται το flash πιο«μαλακό». Πάντα οι οδοντιατρικές φωτογρα-φίες γίνονται με manual mode και ISO 100(ιδίως σε APS-C αισθητήρες). Σε κάποια περιοδικά (π.χ. quintessence) οι φω-τογραφίες αποστέλλονται σε μορφή RAW ( γιααποφυγή photoshop). Σε περίπτωση που δενσυντρέχουν τέτοιοι λόγοι, επιλέγουμε JPEG.Σημαντικά στοιχεία της οδοντιατρικής φωτο-γραφίας είναι η λήψη μόνο του στόματος απόοριζόντια και ισο-υψή θέση με τον ασθενή.Για την λήψη του χρώματος λαμβάνουμε φω-τογραφίες (με polarized φίλτρο με 150 100).Για κινητά υπάρχει φίλτρο της smile line με κα-λά αποτελέσματα στην αποτύπωση της εσω-τερικής δομής του δοντιού. Στο εμπόριουπάρχουν χρήσιμα gadgets όπως συσκευήθερμού αέρα που κρατά τους καθρέφτες κα-θαρούς, macro rings,teleconverters που δι-πλασιάζουν τη μεγέθυνση, μαύρα παρειοκά-τοχα και επίπεδα.Στεγνά ούλα και δόντια δίνουν πιο πλαστικήεμφάνιση και έχουν λιγότερες αντανακλάσεις.Είναι χρήσιμο ακόμη και σαν marketing tool ηλήψη φωτογραφιών από διάφορα στάδια θερα-πείας των ασθενών μας και η δημιουργία εξατο-μικευμένων folders.Την 2η και 3η ημέρα δόθη-κε έμφαση στην χρήση του φωτογραφικού υλι-κού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά καιστην προετοιμασία του ασθενούς και λήψηςφωτογραφιών για την τεχνική DSD (DigitalSmile Design).Η συνολική προσπάθεια ήταν αξιέπαινη, γιατίήταν έξω από τα συνηθισμένα και σχεδιάστηκεκαι ολοκληρώθηκε από μία προσωπική πρωτο-βουλία της κας Νακοπούλου.

Course Οδοντιατρικής φωτογραφίας και DSD13-15/5/2016 Webster Un. Athens

Γράφει ο Χρήστος Κωνσταντινίδης Οδοντίατρος - M.Sc (Προσθετ.)

Κάντε κλικστην ηλεκτρονική μας

διεύθυνση

www.odvima.gr

BHMA111 05/09/2016 2:28 μ.μ.

O Oδοντιατρικός Σύλλογος Κορινθίας διοργα-νώνει το Σάββατο, 22 Οκτωβρίου 2016 επι-στημονική ημερίδα με τίτλο «Μύθοι και Αλή-θειες στην Οδοντιατρική» στον συνεδριακόχώρο του ξενοδοχείου «SIKYON COAST» στηΣυκιά Ξυλοκάστρου.«Η εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίαςστς μέρες μας είναι αλματώδης. Η ταχύτητα με-τάδοσης της πληροφορίας και κατά συνέπειατης γνώσης αυξάνεται συνεχώς. Η Οδοντιατρι-κή είναι πλέον μια από τις ταχύτερα εξελισσό-μενες επιστήμες. Παρ’ όλα αυτά κάποιες πεποι-θήσεις συνεχίζουν να υπάρχουν εδραιωμένεςκαι κάποιες πρακτικές συνεχίζουν να ακολου-θούνται, ενώ η πραγματικότητα έχει αποδείξειότι δεν ισχύουν ή ότι είναι ξεπερασμένες.Η Ημερίδα του ΟΣΚ με τίτλο: Μύθοι και Αλή-θειες στην Οδοντιατρική, φιλοδοξεί να «καταρ-ρίψει» διάφορους μύθους και να δώσει απαντή-σεις σε διλήμματα που αντιμετωπίζει ο γενικόςοδοντίατρος, αλλά και ο εξιδεικευμένος στηνκαθημερινή άσκηση της επιστήμης του σε δια-φορετικά γνωστικά πεδία της Οδοντιατρικής»,όπως αναφέρει στο μήνυμά του ο πρόεδρος τουΟΣΚ, κ. Επαμεινώνδας Κατσούλας.

Αναλυτικά το πρόγραμμα της ημερίδας διαμορ-φώνεται ως εξής:09.00-09.30: Προσέλευση – Εγγραφές.09.30-10.00: Χαιρετισμοί.ΠΡΩΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ 10.00-10.30: Οδοντινική Ευαισθησία, Δέ-κα ερωτήματα και δέκα απαντήσεις.Παναγιώτης Λαγουβάρδος, Καθηγητής Οδον-τικής Xειρουργικής Οδοντιατρικής ΣχολήςΕΚΠΑ.10.30-11.00: Αμάλγαμα: Παράταση επιβίω-σης… υπό όρους.

Ιωάννης Τζούτζας, Καθηγητής ΟδοντιατρικήςΕπαγγελματικής Πρακτικής ΟδοντιατρικήςΣχολής ΕΚΠΑ.11.00-11.30: Μύθοι και Αλήθειες στην Εν-δοδοντία.Φοίβος Προύντζος, Επ. Καθηγητής Ενδοδον-

τίας Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ.11.30-12.00: Μύθοι και Αλήθειες στην Κι-νητή Προσθετική.Ηρακλής Καρκαζής, Αν. Καθηγητής ΚινητήςΠροσθετικής Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ.12.00-12.30: ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ – ΚΑΦΕΣ.

ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ12.30-13.00: Μύθοι και Αλήθειες στη Στο-ματική Χειρουργική.Στυλιανός Δαλαμπίρας, Καθηγητής Στοματι-κής και Γναθοπροσωπικής ΧειρουργικήςΟδοντιατρικής Σχολής ΑΠΘ.13.00-13.30: Μύθοι και Αλήθειες στην Πε-ριοδοντολογία και στην Εμφυτευματολογία.Ιωάννης Καρούσης, Επ. Καθηγητής Περιο-δοντολογίας Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ.13.30-14.00: Αποκαταστάσεις με εμφυτεύ-ματα στην αισθητική ζώνη. Μύθοι και πραγμα-τικότητα.Κων/νος Βαλαβάνης, Professor a.c., Oral Sur-gegy Department Federico II Naples Italy.14.00-14.30: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ – ΣΥΖΗΤΗΣΗ


Μια απόλυτα επιτυχημένη επιστημονική εκδή-λωση διοργάνωσε ο Οδοντιατρικός ΣύλλογοςΚορινθίας το Σάββατο, 11 Ιουνίου 2016, οοποίος πραγματοποίησε πρακτικό σεμινάριομε θέμα «Άμεσες Αποκαταστάσεις ΟπισθίωνΔοντιών με Σύνθετη Ρητίνη». Κεντρικός ομιλη-τής της εκδήλωσης ήταν ο κ. Μίνως Σταυριδά-κης.Στο θεωρητικό μέρος του σεμιναρίου οι συμμε-τέχοντες είχαν τη δυνατότητα να εμπλουτίσουντις γνώσεις τους σχετικά με την σωστή παρα-σκευή κοιλοτήτων, την επιλογή κατάλληληςσύνθετης ρητίνης, την αποτελεσματική χρήσησυγκολλητικών συστημάτων, τη χρήση κατάλ-ληλων τεχνητών τοιχωμάτων για επίτευξη «σφι-κτών» σημείων επαφής, τη χρήση των κατάλ-ληλων εργαλείων για εύκολη απόδοση μασητι-κής μορφολογίας και γενικότερα να εξοικειω-θούν με όλα τα κλινικά στάδια των άμεσων απο-καταστάσεων. Στο πρακτικό μέρος έγινε επίδειξη όλων τωνπροαναφερθέντων κλινικών σταδίων για τηναποκατάσταση κοιλοτήτων Iης, ΙΙης και Vηςομάδας σε εκμαγεία εργασίας.Η συζήτηση που ακολούθησε προσέφερε πρό-σφορο έδαφος για την ανταλλαγή κλινικώνπροβληματισμών και απόψεων.Η θερμή υποδοχή των συνέδρων πιστοποίησετην απήχηση μιας ακόμη ενδιαφέρουσας καιοργανωτικά άρτιας επιστημονικής δράσης τουΟΣΚ.

«Μύθοι και Αλήθειες στην Οδοντιατρική»ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ

Άμεσες ΑποκαταστάσειςΟπισθίων Δοντιώνμε Σύνθετη Ρητίνη

Μια ακόμη επιτυχημένη επιστη-μονική εκδήλωση από τον ΟΣΚ

BHMA111 05/09/2016 2:28 μ.μ.

Το Σάββατο 18 Ιουνίου, έγινε στη Σύρο μιαπρωτότυπη μικτού τύπου επιστημονική καικαλλιτεχνική εκδήλωση που οργάνωσε η Ελ-ληνική Εταιρία Κλινικής Στοματολογίας στοπλαίσιο των εκλαϊκευμένων ενημερωτικώνδραστηριοτήτων της για το κοινό. Η εκδήλωσηέγινε με τη συνεργασία του Πολιτιστικού Συλ-λόγου Ποσειδωνίας (Ντελλαγκράτσια) και υπότην αιγίδα του Δήμου Σύρου-Ερμούπολης, είχεδε ενταχθεί στο επίσημο πρόγραμμα πολιτιστι-κών εκδηλώσεων του Δήμου για το καλοκαίριτου 2016.Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην πανέμορ-φη και αρχιτεκτονικά άψογη «Έπαυλη Τσιροπί-να» που αποτελεί ένα αξιόλογο, διατηρητέο κτί-ριο, δείγμα μεγαλοαστικής θερινής κατοικίαςτων αρχών του 20ου αιώνα (κατασκευάστηκε το1916) και σήμερα αποτελεί το Πολιτιστικό Κέν-τρο της Ποσειδωνίας (Ντελλαγκράτσιας).Το επιστημονικό πρόγραμμα πραγματοποι-ήθηκε στους θαυμάσιους εσωτερικούς χώρουςτης έπαυλης, ενώ η συναυλία έγινε στους κατα-πληκτικούς και πανέμορφους χώρους του κή-που κάτω από το φως του φεγγαριού και τις μυ-ρωδιές των λουλουδιών.Για πρώτη φορά εκτός από τον ιατρικό ενημε-ρωτικό στόχο, η εκδήλωση περιελάμβανε καιμεγάλη καλλιτεχνική συναυλία με βασικούςτραγουδιστές δύο υψηλού επιπέδου καλλιτέ-χνες-οδοντιάτρους, τον Μιχάλη Κλώντζα απότον Αγ. Νικόλαο Κρήτης και Πρόεδρο τουΟδοντιατρικού Συλλόγου Λασιθίου, και τονΣτέλιο Δαλαμπίρα, Καθηγητή Γναθοχειρουρ-γικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, πλαι-σιωμένους από κορυφαίους Συριανούς καιΑθηναίους τραγουδιστές.Αναλυτικά το επιστημονικό και καλλιτεχνικόπρόγραμμα περιελάμβανε:Επιστημονικό Πρόγραμμα (20:00-20:45)– Λούμου Γιώτα, «Κακοσμία Στόματος».– Λάσκαρης Γιώργος, «Τι πρέπει να ξέρουμε γιατις αρρώστιες του στόματος».

Καλλιτεχνικό Πρόγραμμα (21:00-23:00)Τραγούδησαν:– Δαλαμπίρας Στέλιος (Θεσσαλονίκη)– Κλώντζας Μιχάλης (Κρήτη)– Κλώντζας Γιωργάκης (Κρήτη)– Αργυρίου Γιάννης (Σύρος)– Παλαιολόγος Πέτρος (Σύρος)– Κόλλια Ανδριάννα (Αθήνα)– Χορωδία Ποσειδωνίας (Σύρος)

Έπαιξαν:– Γιατράκης Μιχάλης, μπουζούκι (Κρήτη)– Γιατράκη Μαρία, μπουζούκι (Κρήτη)– Πολίτης Γιώργος, κιθάρα (Αθήνα)– Σαλβάνος Γιώργος, πιάνο (Αθήνα)

Την εκδήλωση παρακολούθησαν πάνω από500 Συριανοί αλλά και επισκέπτες του νησιού

που έφυγαν ενθουσιασμένοι από το υψηλό επί-πεδο των εκδηλώσεων, επιστημονικών καικαλλιτεχνικών, χαρακτηρίζοντάς το ομόφωναως ένα από τα πιο λαμπερά και υψηλού επιπέ-δου γεγονότα που έχουν γίνει στην έπαυλη.*Την οργανωτική ευθύνη και το συντονισμότης εκδήλωσης είχε ο Καθ. ΣτοματολογίαςΓιώργος Λάσκαρης, ενώ υπεύθυνος του καλλι-τεχνικού προγράμματος ήταν ο Μιχάλης Κλών-τζας.

Μαρίνα ΔούκαΣτοματολόγος-Οδοντίατρος

Γεν. Γραμματέας Ελλ. ΕταιρίαςΚλινικής Στοματολογίας


Αυτό το βιβλίο βοηθά τους επαγγελματίες της στοματικής υγείας να περιηγηθούν με επιτυχία σε κάθε στάδιο της ενδοδοντικής επαναθεραπείας ξεκινώντας από την κατανόηση των ενδείξεων για την επανάληψη της θεραπείας και φτάνοντας στην βέλτιστη επανέμφραξη του ριζικού σωλήνα. Έχοντας την υπογραφή μιας ομάδας έμπειρων ειδικών, αυτό το εξαιρετικό βιβλίο διερευνά τις διάφορες επιλογές και προσεγγίσεις επαναθεραπείας και βασίζεται σε στοιχεία από τη βιβλιογραφία και την εμπειρία από την κλινική πράξη για να κάνει συστάσεις για τα πιο προβλέψιμα πρωτόκολλα και τεχνικές. Οι συγγραφείς αναλύουν τις παραμέτρους για την αρχική επιτυχία στην ενδοδοντική θεραπεία και παρουσιάζουν τα νέα υλικά και εργαλεία, καθώς και τα τεχνολογικά μέσα που είναι διαθέσιμα για την επανάληψη της ενδοδοντικής θεραπείας. Καλύπτουν τη διαχείριση των επιπλοκών κατά την πρώτη θεραπεία, με έμφαση στη σωστή εκ νέου πρόσβαση στους ριζικούς σωλήνες, ακόμη και όταν αυτοί είναι ενασβεστιωμένοι.

Επιστημονική επιμέλεια - Mετάφραση: Μαρία Γεωργοπούλου Αναπληρώτρια Καθηγήτρα ΕΚΠΑ

Αλέξανδρος Προύντζος DDS, MSc Eνδοδοντίας

Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Quintessence» το 2014

ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟ ΒΗΜΑΣκουφά 64, 106 80 Αθήνα, Τηλ. 210 3814 939, www. odvima.gr, e-mail: [email protected]

Eπανεπέμβασηστην Ενδοδοντία

NEA

KYKΛΟΦΟΡΙΑ

ΣΕΛΙΔΕΣ: 334, TIMH: €150

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΣΤΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ

Επιστημονική και καλλιτεχνική εκδήλωση στη Σύρο«ΤΟ ΣΤΟΜΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ»

Η έπαυλη Τσιροπινά.

Η στοματολόγος Γιώτα Λούμουκατά τη διάρκεια της ομιλίας τηςστο πλαίσιο της εκδήλωσης «Τοστόμα είναι και για τραγούδι».

Ο Καθηγητής Στοματολο-γίας του Παν. Αθηνών κ.Γιώργος Λάσκαρης, στο βή -μα της εκδήλωσης.

Ο οδοντίατρος-τραγουδιστήςκαι συντονιστής του καλλιτεχνι-κού προγράμματος της εκδήλω-σης, κ. Μιχάλης Κλώντζας.

Στιγμιότυπο από το καλλιτεχνικό πρόγραμμα της εκδήλωσης.Διακρίνονται οι κ.κ. Μαρία Γκούβερη, ορθοδοντικός, ΜαρίναΛάσκαρη, ορθοδοντικός και Βιβή Ανθοπούλου, εκπαιδευτικήσύμβουλος, κατά τη διάρκεια χορευτικής επίδειξης.

Στο τραγουδιστικό μέρος της εκδήλω-σης, ο κ. Μ. Κλώντζας και η εξαιρετικήτραγουδίστρια Ανδριάννα Κόλλια, απέ-σπασαν το πιο θερμό χειροκρότημα τουκοινού.

Ο Καθηγητής Γ. Λάσκαρης ευχαρίστησε τουςκαλλιτέχνες που πλαισίωσαν με την παρουσίατους την εκδήλωση και τους κατοίκους τηςΣύρου που αγκάλιασαν με θέρμη το εγχεί-ρημα αυτό. Δεξιά του διακρίνεται ένα εκκολα-πτόμενο αστέρι στο τραγούδι, ο 14χρονοςΓιωργάκης Κλώντζας (γιος του Μ. Κλώντζα).

Στιγμιότυπο με τους συντελεστές της επιτυχημένης εκδήλωσης. Από αρι-στερά διακρίνονται: η δεξιοτέχνης του μπουζουκιού Μαρία Γιατράκου,ο τραγουδιστής-Καθηγητής Γναθοχειρουργικής Στυλιανός Δαλαμπίρας,ο Μιχάλης Κλώντζας, ο Καθηγητής Γιώργος Λάσκαρης, η μικρή Γιατρά-κου, ο Γιωργάκης Κλώντζας, ο κιθαρίστας Γιώργος Πολίτης και ο μουσι-κός Μιχάλης Γιατράκος.

BHMA111 05/09/2016 2:28 μ.μ.

Αθήνα, Ελλάδα, Σεπτέμβριος 2016 – Η Col-gate-Palmolive με χαρά σας ανακοινώνει ότι ημοναδική Τεχνολογία Pro-Argin™ είναι τώραδιαθέσιμη στο νέο Στυλό Ανακούφισης απότην Ευαισθησία Colgate® Sensitive Pro-Re-

lief™, το οποίο πωλεί-ται σε συνδυασμό μεμία μαλακή οδοντό-βουρτσα. Το στυλό ανακούφι-σης από την ευαισθη-σία είναι βολικό στηχρήση, κι επιτρέπειστους ασθενείς ναεστιάσουν στις ακρι-βείς περιοχές των δον-τιών που είναι οι πη-γές της οδοντινικήςυπερευαισθησίας. Τοστυλό χρησιμοποιείτην Τεχνολογία Pro-Argin™, η οποίασφραγίζει και καλύ-πτει τα οδοντινοσω-ληνάρια σε δευτερό-λεπτα, μειώνονταςαποτελεσματικά τηροή του υγρού των

σωληναρίων και καταπολεμώντας την αιτία τηςευαισθησίας. Με τακτική χρήση, η ΤεχνολογίαPro-Argin™ σχηματίζει ένα προστατευτικό τεί-χος που διαρκεί και λειτουργεί ως μία ασπίδαενάντια στην ευαισθησία. Το νέο αυτό προϊόν είναι συμπληρωματικόπρος τα ήδη διαθέσιμα προϊόντα με την Τεχνο-λογία Pro-Argin™: οδοντόκρεμα Colgate Sen-sitive Pro-Relief™ για χρήση στο σπίτι και πά-στα απευαισθητοποίησης Colgate SensitivePro-Relief™ για χρήση στο οδοντιατρείο, πουεπίσης βασίζονται στην Τεχνολογία Pro-Ar-gin™.«Η οδοντινική υπερευαισθησία αποτελεί εδώκαι καιρό ένα άλυτο πρόβλημα για τους ασθε-νείς και έναν συνεχή προβληματισμό για τουςοδοντιάτρους που θεραπεύουν τους ασθενείς,»δήλωσε η Baerbel Kiene, Διευθύντρια Scienti-fic Affairs Colgate-Palmolive Europe. «Χάρηστην εξαιρετική Τεχνολογία Pro-Argin™, οιοδοντίατροι μπορούν να συστήσουν την οδον-τόκρεμα Colgate® Sensitive Pro-Relief™ ωςμία άμεση και με διάρκεια λύση για τους ασθε-νείς που υποφέρουν. Τώρα το νέο στυλό ανα-κούφισης από την ευαισθησία προσφέρει στο-χευμένη εφαρμογή της Τεχνολογίας Pro-Ar-gin™, επιτρέποντας στους ασθενείς να αντιμε-τωπίσουν επιλεκτικά τα ευαίσθητα δόντια.»Πληροφορίες προϊόντος: Το Στυλό Ανακούφι-σης από την Ευαισθησία Colgate® SensitivePro-Relief™ περιέχει ένα τζελ με ΤεχνολογίαPro-Argin™. Στρίψτε τη λαβή του στυλό για νααπελευθερωθεί το τζελ. Για ανακούφιση πουδιαρκεί, εφαρμόστε το τζελ με το στυλό δύοφορές την ημέρα στα ευαίσθητα δόντια κάνο-ντας απαλό μασάζ για 1 λεπτό. Για άμεση ανα-κούφιση, εφαρμόστε το τζελ απευθείας στοευαίσθητο δόντι με την άκρη του δακτύλου κά-νοντας μασάζ για 1 λεπτό, έως και δύο φορέςτην ημέρα, χωρίς να ξεπλύνετε. Συνιστώνταιδύο εφαρμογές του τζελ ανά ευαίσθητο δόντι.Σχετικά με την Colgate-Palmolive: Η Colgate-Palmolive είναι ένας παγκόσμιος ηγέτης στηστοματική φροντίδα και δεσμευμένη στην προ-αγωγή της στοματικής υγείας παγκοσμίως. Ηεταιρεία κατέχει ηγετικές μάρκες οδοντοκρε-μών και απλών οδοντοβουρτσών σε διάφορασημεία του κόσμου, σύμφωνα με τα μερίδιααξίας της αγοράς, περιλαμβανομένων διεθνών

μαρκών όπως: Colgate®, Colgate Total®, Maxi-mum Cavity Protection plus Sugar Acid Neu-traliser™, Sensitive Pro-Relief™, Max WhiteOne®, elmex®, meridol® and Duraphat®. ΗColgate-Palmolive συνεχίζει να χτίζει την επι-τυχία της με τη δημιουργία καινοτόμων προϊόν-των και με πιο δυνατή συνεργασία με τουςοδοντίατρους, τους ασθενείς και τις κοινότητεςπου υπηρετούμε. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτετην ιστοσελίδα www.colgatepalmolive.gr.comκαι για πληροφορίες ειδικά για τους οδοντία-τρους www.colgateprofessional.gr καιwww.colgateoralhealthnetwork.com.


Στοχευμένη Ανακούφιση από τον ΠόνοΝέο Στυλό Colgate® Sensitive Pro-Relief™

Το καινοτόμο στυλό χρησιμοποιεί τη μοναδική Τεχνολογία Pro-Argin™για να αντιμετωπίσει την αιτία της ευαισθησίας απευθείας στην πηγή της

Η εταιρεία MIS στο πλαίσιο της συνεχούς προσπάθειας να δι-ευρύνει την ήδη πλούσια και επιτυχημένη σειρά προσθετι-κών λύσεων, με χαρά ανακοινώνει την νέα προσθετική λύση:Πλαστικούς σωληνίσκους με βάση κοβαλτίου-χρωμίου(CoCr), οι οποίοι σχεδιάστηκαν με σκοπό να προσφέρoυνακόμα μεγαλύτερη ευελιξία.Τα προσθετικά αυτά είναι σχεδιασμένα για μεγαλύτερη ακρί-βεια στις κοχλιωτές αποκαταστάσεις χωρίς όμως την χρήσηευγενών μετάλλων που αυξάνουν το κόστος. Διατίθενται με περιστροφικό ή αντι-περιστροφικό μηχανι-σμό (rotation & anti-rotation) για αποκαταστάσεις ενός ήπολλών δοντιών.Για πληροφορίες επικοινωνήστε με την εταιρεία ΝΕΓΡΙΝ ΙΝ Dental στο τηλέφωνο:210 7711 605

Σωληνίσκοι πλαστικοί με βάσηΚοβαλτίου-Χρωμίου

ΜIS Implants Technologies

∞º√π ™Δ∂ƒ°π√À √.∂.√¢√¡Δπ∞Δƒπ∫∞ ∂π¢∏

ª∞°∂ƒ 21, ∞£∏¡∞ • Δ∏§: 210 5240361 • FAX: 2105246886 • e-mail: [email protected] • www.afoistergiou.gr

BHMA111 05/09/2016 2:28 μ.μ.

ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟ ΒΗΜΑΣκουφά 64, 106 80 Αθήνα, Τηλ. 210 3814 939, www. odvima.gr, e-mail: [email protected]

Τώρα μπορείτε να κάνετε τις αγορές σας με πιστωτική κάρτα και άτοκες δόσεις απευθείας από τον προσωπικό σας υπολογιστή, μέσω του www.odvima.gr

Οστική ανάπλασηστην οδοντιατρική εμφυτευματολογίαΤο παγκόσμιο best seller του Fouad Khouryτώρα και στα ελληνικά

Μετάφραση: Ευστάθιος K. Καρατζογιάννης Oδοντίατρος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Χαϊδελβέργης

Επιστημονική επιμέλεια: Νικήτας Σ. Συκαράς Επίκουρος Καθηγητής Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ

Επιστήμη και Τέχνη των Όψεων Πορσελάνης

Επιστημονική επιμέλεια-μετάφραση: Νικήτας Σ. Συκαράς Επίκουρος Καθηγητής Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ

Galip Gürel

Πρακτικάμαθήματα ενδοδοντίας

Επιστημονική επιμέλεια-μετάφραση: Γιώργος Ι. Σίσκος Aναπληρωτής Καθηγητής ΕΚΠΑMετάφραση: Γιώργος Δ. Κωστούρος MSc Eνδοδοντίας

Donald E. Arens, Alan H. Gluskin, Christine I. Peters, Ove A. Peters

Η Ακτινογραφία στην ΕνδοδοντίαΘ. ΛαμπριανίδηςΙ. ΜολυβδάςΕ. Μαζίνης

Προβλήματα Οδοντιατρικής ΧειρουργικήςΔιάγνωση και θεραπείαΧρήστος Σ. ΜάρτηςΚυριακή Χρ. Μάρτη

Επιπλοκές και Αποτυχίες Εμφυτευμάτων: Αίτια και Τρόποι Αντιμετώπισης

Εισαγωγή στην Προσθετική των Εμφυτευμάτων

Επιστημονική επιμέλεια-μετάφραση: Νίκος Καφούσιας

Προσθήκη για την ελληνική έκδοση: Νίκος Καφούσιας

Hans-Jürgen Hartmann,Thomas Weischer, Cornelius G. Wittal

Επιστημονική επιμέλεια-μετάφραση: Νικήτας Σ. Συκαράς Επίκουρος Καθηγητής Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ

Daniel Buser, Jun- Young Cho Alvin B. K. Yeo

Χειρουργική Οδοντικών ΕμφυτευμάτωνΒήμα προς βήμα οι διαδικασίες

Σύγκλειση. Από τη θεωρία στην καθημερινή οδοντιατρική πράξηRobert Wassell, Amar NaruJimmy Steele , Francis Nohl

Άτλας Εφαρμογών Laser στην Οδοντιατρική

Επιστημονική επιμέλεια-μετάφραση: Δημήτρης Στράκας

Donald J. Coluzzi, Robert A. ConvissarΕπιστημονική επιμέλεια-μετάφραση: Δημήτρης Στράκας,Αντώνης Καλλής

Jan TunerLars Hodel

Θεραπευτική με laser

Ακίνητη ΠροσθετικήΛειτουργία και αισθητική στις μεταλλοκεραμικές και ολοκεραμικές αποκαταστάσεις• Κλινικές διαδικασίες • Συνεργασία με το οδοντοτεχνικό εργαστήριοΠαύλος Γαρέφης Oμότιμοs Kαθηγητήs ΑΠΘ

€180

€160

€210

€60€80

€85

€90

€90€95

€80

€90

€85 €60

€117 €60

Επιστημονική επιμέλεια-μετάφραση: Παύλος Γαρέφης Mετάφραση: Μαρία Κοκοτή

Λεύκανση των δοντιών Κλινικά Περιστατικά στην Παιδοδοντιατρική

Επιστημονική επιμέλεια-μετάφραση: Γιώργος Βαδιάκας

Evert van Amerongen,Maddelon de Jong- Lenters,Luc Marks, Jaap Veerkamp

Άτλας Αισθητικών Αποκαταστάσεων Σύνθετης Ρητίνης

Επιστημονική επιμέλεια-μετάφραση: Παύλος Γαρέφης

Engin Taviloğlu

Νικόλαος Ι. Κοτσάνος

Παιδοδοντιατρική Διαχείριση ΑσθενούςΓεράσιμος Π. Δουβίτσας

Συνεργασία: Χαρίκλεια Παξιμαδά, Μαρία Αντωνιάδου

BHMA111 05/09/2016 2:28 μ.μ.


Στην περίπτωση υψηλού κινδύνου τερηδό-νας, το νέο προστατευτικό βερνίκι Cervitec Fπροσφέρει γρήγορη προστασία της οδοντι-κής επιφάνειας. Το βερνίκι Cervitec F περιέ-χει φθόριο, χλωρεξιδίνη και χλωριούχο κετυ-λοπυριδίνιο (CPC).Το CPC βοηθά να αποφευχθεί η συσσώρευσηπέτρας, ενισχύοντας παράλληλα τη δράσητης χλωρεξιδίνης. Αυτός ο νέος συνδυασμόςσυστατικών επιτρέπει την εφαρμογή του φθο-ρίου και τον επιλεκτικό έλεγχο των βακτηρίωνσε ένα μόνο βήμα εργασίας και ως εκ τούτουεπιταχύνει την διαδικασία της θεραπείας. ΤοCervitec F συνιστάται ως βασικό μέτρο προ-στασίας για την πρόληψη της τερηδόνας σεομάδες κινδύνου και για την προστασία τωνευαίσθητων οδοντικών αυχένων. Το βερνίκι

είναι κατάλληλο για ανθρώπους όλων των ηλι-κιακών ομάδων - από μικρά παιδιά μέχρι καιηλικιωμένους.

Γρήγορη και εύκολη θεραπείαΌλα τα συστατικά του Cervitec F είναι πλή-ρως διαλυτά. Ως αποτέλεσμα, το σύστημαβερνικιού είναι έτοιμο για άμεση χρήση καιμπορεί να εφαρμοστεί σε ελεγχόμενες δόσεις.Η σχετικά υψηλή αντοχή του στην υγρασία δι-ευκολύνει την εφαρμογή. Η γρήγορη εφαρμο-γή είναι επίσης δυνατή σε πραγματικές συνθή-κες, για παράδειγμα στο σπίτι, όταν έχουμε νακάνουμε με συνταξιούχους ή άτομα με ειδικέςανάγκες.Το Cervitec F είναι διαθέσιμο σε ένα οικονο-μικό σωληνάριο ή σε συσκευασία μονής δό-σης. Το Cervitec® είναι σήμα κατατεθέν της IvoclarVivadent AG.

Cervitec F – Συνδυασμένη δράση σε ένα μόνο βερνίκι.

Φθορίωση και έλεγχος βακτηρίων σε ένα μόνο βήμαΝέο προστατευτικό βερνίκι Cervitec F για γρήγορη προστασία της επιφάνειας των δοντιών

Ελληνική διάκρισηστον διαγωνισμό

«Jules Allemand Trophy»

Για πρώτη φορά φέτος η Ελλάδα συμμετείχε μετο Εργαστήριο της Οδοντικής Χειρουργικήςτης Οδοντιατρικής Σχολής του ΑΠΘ, στον12ο Πανευρωπαϊκό Διαγωνισμό ΑισθητικήςΟδοντιατρικής Jules Allemand Trophy.

H Ρεγγίνα Λιοσάτου 5ετής φοιτήτρια και οΠαντελής Κούρος πανεπιστημιακός υπότρο-φος του εργαστηρίου της οδοντικής χειρουργι-κής ταξίδεψαν στην Ιταλία στο Πανεπιστήμιοτου Chieti και κατέλαβαν την 3η τιμητική θέσηανάμεσα σε 16 χώρες που συμμετείχαν στο δια-γωνισμό.

Τα βραβεία JAT διοργανώνονται από την μηκερδοσκοπική Ευρωπαϊκή οργάνωση Insieme,αρωγός της οποίας είναι η εταιρεία ΜiceriumSpa.Ο διαγωνισμός «Jules Allemand Trophy» μετράήδη 12 επιτυχημένα χρόνια πορείας και έχειπλέον καταξιωθεί στους κόλπους της οδοντια-τρικής κοινότητας. Φέτος, οι νικητές αναδείχ-θηκαν από την Μαδρίτη και τη Λυών. Από τηνΙταλία, η καλύτερη συμμετοχή ήταν ενός φοιτη-τή από την πόλη Πάρμα.Η ατμόσφαιρα ήταν μαγική, καθώς φοιτητές,προγυμναστές, καθηγητές, όλοι μαζί, συνέβα-λαν στην δημιουργία μιας πραγματικά αξέχα-στης εκδήλωσης, ενώ το «παρών» έδωσαν προ-σωπικότητες με μεγάλη επιρροή, όπως ο Lo-renzo Vanini. Οι Καθηγητές Camillo D'Arcan-gelo και Daniele Rondoni από το Πανεπιστή-μιο Chieti είναι μερικοί μόνο από τους διακε-κριμένους καθηγητές ευρωπαϊκών πανεπιστη-μίων που τίμησαν με την παρουσία τους την εκ-δήλωση.

www.odvima.gr

Κάντε κλικ στην ηλεκτρονική μας διεύθυνση

BHMA111 05/09/2016 2:28 μ.μ.

40 • Τέχνες - Γράμματα - Λογοτεχνία ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2016 | ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΒΗΜΑ

Σπουδαίος Έλληνας λογοτέχνης και ζωγρά-φος. Αναζήτησε την «ελληνικότητα», δηλαδήμία αυθεντική έκφραση, επιστρέφοντας στηνελληνική παράδοση, τόσο στο λογοτεχνικόόσο και στο ζωγραφικό του έργο. Είχε ακόμασημαντικότατη συμβολή στον χώρο της βυζαν-τινής εικονογραφίας. Σήμερα θεωρείται ωςένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της«Γενιάς του ’30». Μαθητές του ήταν ο ΓιάννηςΤσαρούχης, ο Νίκος Εγγονόπουλος, κ.ά. Τοπραγματικό του όνομα ήταν Φώτιος Αποστολέ-λης και γεννήθηκε στο Αϊβαλί της ΜικράςΑσίας, στις 8 Νοεμβρίου 1895. Ένα χρόνο με-τά έχασε τον πατέρα του και την κηδεμονία αυ-τού και τριών μεγαλύτερων αδερφιών του ανέ-λαβε ο θείος του Στέφανος Κόντογλου, ηγού-μενος της μονής της Αγίας Παρασκευής, στονοποίο οφείλεται και η χρήση του επωνύμου τηςοικογένειας της μητέρας του. Τα παιδικά και νε-ανικά του χρόνια τα έζησε στο Αϊβαλί, όπου τε-λείωσε το σχολείο το 1912. Στο Γυμνάσιο ήτανσυμμαθητής με τον λογοτέχνη και ζωγράφο

Στρατή Δούκα και ήταν μέλος μιας ομάδας μα-θητών που εξέδιδε το περιοδικό «Μέλισσα»,που ο Κόντογλου διακοσμούσε με ζωγραφιές.Μετά την αποφοίτησή του γράφτηκε στη Σχο-λή Καλών Τεχνών στην Αθήνα, από την οποίαδεν αποφοίτησε ποτέ. Το 1914 εγκατέλειψετη σχολή του και πήγε στο Παρίσι, όπου μελέ-τησε το έργο διαφόρων σχολών ζωγραφικής.Παράλληλα συνεργαζόταν με το περιοδικό Illu-stration και το 1916 κέρδισε το πρώτο βραβείοσε διαγωνισμό του περιοδικού για την εικονο-γράφηση βιβλίου, για την εικονογράφηση της«Πείνας του Κνουτ Χάμσουν». Το 1917 έκανεταξίδια στην Ισπανία και την Πορτογαλία και το1918 επέστρεψε στην Γαλλία. Τότε έγραψε καιτο πρώτο του λογοτεχνικό βιβλίο, το «PedroCazas». Επέστρεψε στην πατρίδα του το 1919,μετά την λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.Εκεί ίδρυσε τον πνευματικό σύλλογο «Νέοι Άν-θρωποι», στον οποίο συμμετείχαν επίσης οΗλίας Βενέζης, ο Στρατής Δούκας, ο Ευάγγε-λος Δαδιώτης, ο Πάνος Βαλσαμάκης και άλλοιεξέχοντες λόγιοι, και εξέδωσε το Pedro Cazasκαι διορίστηκε στο Παρθεναγωγείο Κυδω-νίων, όπου δίδασκε Γαλλική Γλώσσα και Ιστο-ρία της Τέχνης.Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή πήγε αρχι-κά στη Μυτιλήνη και έπειτα στην Αθήνα, μετάαπό πρόσκληση Ελλήνων λογοτεχνών πουδιάβασαν το βιβλίο του και ενθουσιάστηκαν,όπως η Έλλη Αλεξίου, ο Μάρκος Αυγέρης, ηΓαλάτεια Καζαντζάκη και ο Νίκος Καζαντζά-κης. Το 1923 έκανε ταξίδι στο Άγιο Όρος,όπου ανακάλυψε τη βυζαντινή ζωγραφική, αν-τέγραψε πολλά έργα και έγραψε αρκετά κείμε-να. Όταν επέστρεψε, εξέδωσε το λεύκωμα «Η

Τέχνη του Άθω» και έκανε μια πρώτη έκθεση μεέργα ζωγραφικής του. Το 1925 παντρεύτηκετη Μαρία Χατζηκαμπούρη και εγκαταστάθηκεστη Νέα Ιωνία. Εργάστηκε ως συντηρητής ει-κόνων σε μουσεία (στο Βυζαντινό Μουσείο τηςΑθήνας, στον Μυστρά, στο Κοπτικό Μουσείοστο Κάιρο) και ως αγιογράφος σε ναούς (στηνΚαπνικαρέα, στην Αγία Βαρβάρα του Αιγάλεω,στον Άγιο Ανδρέα της οδού Λευκωσίας στηνΑθήνα, στον Άγιο Γεώργιο Κυψέλης, στα πα-ρεκκλήσια Ζαΐμη στο Ρίο και Πεσμαζόγλουστην Κηφισιά, στη Ζωοδόχο Πηγή στην Παι-ανία, στη Μητρόπολη της Ρόδου και αλλού),ενώ έκανε και την εικονογράφηση του Δημαρ-χείου Αθηνών. Αντιδρώντας στον εκδυτικισμόαγωνίστηκε για την επαναφορά της παραδο-σιακής αγιογραφίας: μαζί με τον Κωστή Μπα-στιά και το Βασίλη Μουστάκη κυκλοφόρησαντο περιοδικό «Κιβωτός», όπου με άρθρα και φω-τογραφικό υλικό ενίσχυαν τον αγώνα του Κόν-τογλου. Mια τέτοια προσπάθεια περιέκλειε καικάποια μειονεκτήματα: ο Κόντογλου κουβα-λούσε από την περίοδο της μαθητείας του στοΠαρίσι την αγάπη των Ιμπρεσιονιστών για τιςπρωτόγονες τέχνες και γυρίζοντας στην Ελλά-δα μελέτησε και αντέγραψε τα έργα της βυζαν-τινής ζωγραφικής με τέτοια κριτήρια. Έτσι η

βυζαντινή εικόνα έπρεπε να είναι καθαρή καιανόθευτη από κάθε άλλη επίδραση. Ένα πνεύ-μα στρατεύσεως θα χαρακτηρίσει την δημιουρ-γία του, καθώς ο ίδιος μετά τον Β' Παγκόσμιοπόλεμο θα γράψει «πως αποφασίζει να αφιερώ-σει το τάλαντό του στο Χριστό», κάτι που απου-σίαζε στους πρώτους Χριστιανούς και τους Βυ-ζαντινούς. Γι’ αυτό και η ποιοτική διαφορά ανά-μεσα στον προπολεμικό και τον μεταπολεμικόΚόντογλου. Πριν τον πόλεμο θα εισηγηθείστον Αναστάσιο Ορλάνδο, Διευθυντή τηςΥπηρεσίας αναστηλώσεως και συντηρήσεωςαρχαίων και Βυζαντινών μνημείων του Υπουρ-γείου Παιδείας, οι εκκλησίες να χτίζονται καινα διακοσμούνται με τοιχογραφίες βυζαντινό-τροπες. Πέθανε στην Αθήνα στις 13 Ιουλίου1965, έπειτα από μετεγχειρητική μόλυνση. Τι-μήθηκε με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών(1961 για το βιβλίο «Έκφραση της ΟρθοδόξουΕικονογραφίας», με το Βραβείο «Πουρφίνα»της Ομάδας των Δώδεκα (1963) για το βιβλίο«Το Αϊβαλί, η πατρίδα μου» και με το ΕθνικόΑριστείο Γραμμάτων και Τεχνών της Ακαδη-μίας Αθηνών για το σύνολο του έργου του.

Του Γεράσιμου Δουβίτσα Αναπληρωτή Καθηγητή Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ

∞ÓÙ·‡ÁÂÈÂ˜ §fiÁÔ˘ Î·È Δ¤¯ÓË˜∞ÓÙ·‡ÁÂÈÂ˜ §fiÁÔ˘ Î·È Δ¤¯ÓË˜Έλληνες Ζωγράφοι 1

Οι Ανταύγειες, σ’ αυτό το τεύχος του Ο.Β. καθώς και στα δύο επόμενα,θα παρουσιάσουν τους σημαντικότερους Έλληνες Ζωγράφους του 19ου και 20ου αιώνα.

ΦΩΤΗΣΚΟΝΤΟΓΛΟΥ

Γεννήθηκε στον Πύργο της Τήνου, το 1832 καιήταν ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες ζω-γράφους και δασκάλους της ζωγραφικής κατάτον 19ο αιώνα. Το έργο του στάθηκε ορόσημοστη νεότερη ελληνική ζωγραφική. Θεωρείταιαπό τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους τηςΣχολής του Μονάχου και πρωτοπόρος στη δια-μόρφωση της διδασκαλίας των Καλών Τεχνώνστην Ελλάδα. Η πολυσήμαντη τέχνη του καλύ-πτει τα 3/4 του πρώτου αιώνα της ελληνικήςαναγέννησης. Ήταν γιος ενός λαϊκού μαρμαρο-γλύπτη, που περιπλανήθηκε σε όλες τις μεγάλεςπόλεις των Βαλκανίων αναζητώντας την τύχη καιτελικά κατέληξε στην Τήνο. Ο πατέρας μετέδω-σε στο γιο του τη μεγάλη αγάπη του προς την

καλλιτεχνία, κι ο Νικηφόρος από μικρή ηλικίαείχε εκπλήξει με το πλούσιο ταλέντο του όσουςέτυχε να τον γνωρίσουν. Το 1850, σε ηλικία 18ετών, πήγε στην Αθήνα μαζί με τον πατέρα τουκαι γράφτηκε στο Σχολείο των Τεχνών (η μετέ-πειτα Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών). Εκεί,σπούδασε ζωγραφική με δασκάλους τον Γερμα-νό διευθυντή της Σχολής, Λούντβιχ Τιρς (Lud-wig Thiersch), τους αδερφούς Μαργαρίτη καιτον Ιταλό Ραφαέλο Τσεκόλι (Raffaelo Ceccoli).Ο Τιρς συγκινημένος από το πρώιμο φούντωματης καλλιτεχνικής ιδιοφυίας του Νικηφόρου,τον πήρε από την ιδιαίτερη και πατρική προστα-σία του και τον καθοδήγησε με επιτυχία στο δρό-μο της μεγάλης καριέρας. Με την αποφοίτησήτου, το 1856, ο Νικηφόρος Λύτρας ανέλαβε ναδιδάξει το μάθημα της Στοιχειώδους Γραφής στοίδιο ίδρυμα. Το 1860, με υποτροφία του βασιλιάΌθωνα, πήγε στο Μόναχο για να σπουδάσει στηΒασιλική Ακαδημία των Καλών Τεχνών και έτσιβρέθηκε στην καρδιά της ευρωπαϊκής καλλιτε-χνικής ζωής. Την εποχή εκείνη, στην πρωτεύου-σα της Βαυαρίας ζωντάνευε ξανά ο αθηναϊκός5ος αιώνας π.Χ. Η τέχνη, που είχε πηγή τον αρ-χαίο κλασικισμό, βρισκόταν στην ακμή της. Μέ-σα στη Σχολή αυτή και με δάσκαλό του τον Καρλφον Πιλότυ (Karl von Piloty), που ήταν βασικόςεκπρόσωπος της ιστορικής ρεαλιστικής ζωγρα-φικής στη Γερμανία, ο Νικηφόρος έριξε στερεές

ρίζες για την κατοπινή του εξέλιξη. Το 1862, μετην έξωση του βασιλιά Όθωνα, το ελληνικό κρά-τος διέκοψε την υποτροφία που του χορηγούσε,αλλά ο εύπορος βαρόνος Σιμών Σίνας, πρέσβηςτης Ελλάδας στη Βιέννη, ανέλαβε τα έξοδα τωνσπουδών του. Το καλοκαίρι του 1865, λίγο πριναναχωρήσει για την Ελλάδα, συνάντησε τον φί-λο του Νικόλαο Γύζη, που μόλις είχε φθάσει στοΜόναχο για να σπουδάσει και αυτός κοντά στονΠιλότυ. Μαζί με τον Γύζη επισκέφθηκαν εκθέ-

σεις και μουσεία και πήγαν για λίγες ημέρες στιςεξοχές του Μονάχου, σε γραφικά χωριά τηςΒαυαρίας. Με την επιστροφή του στην Αθήνα, το 1866 οΛύτρας διορίστηκε καθηγητής ζωγραφικής στηΣχολή Καλών Τεχνών στην έδρα της Ζωγραφι-κής, την οποία κατείχε για 38 ολόκληρα χρόνιαδιδάσκοντας με υποδειγματική ευσυνειδησία καιζήλο. Το 1873, παρέα με τον Γύζη, έκανε ένατρίμηνο ταξίδι στη Σμύρνη και τη Μικρά Ασία,όπου εμπλούτισε το ταλέντο του με ισχυρές καιφωτεινές εντυπώσεις και με το ρυθμό ενός άλλουκόσμου. Εκεί προσπάθησε να γνωρίσει την επί-δραση που είχε η Ανατολή πάνω στον κλασικι-σμό, ώστε να μπορέσει να μελετήσει το βυζαντι-νό ρυθμό που γεννήθηκε από την ένωση τουκλασικισμού με την αραβική τέχνη. Τον επόμε-νο χρόνο (1874) πήγε πάλι στο Μόναχο και επέ-στρεψε στην Αθήνα τον Απρίλιο του 1875. ΤονΣεπτέμβριο του 1876, μαζί με τον Γύζη, αναχώ-ρησε και πάλι για το Μόναχο και το Παρίσι. Το1879 επισκέφθηκε την Αίγυπτο και τον χειμώνατου ίδιου έτους παντρεύτηκε την Ειρήνη Κυρια-κίδη, κόρη εμπόρου από τη Σμύρνη. Τον επόμε-νο χρόνο γεννήθηκε το πρώτο από τα 6 παιδιάτους, ο Αντώνιος. Ακολουθούν 4 ακόμα γιοι (οΝικόλαος, ο Όθων, ο Περικλής και ο Λύσσαν-δρος) και μία κόρη, η Χρυσαυγή. Ο γιος του Νι-κόλαος έγινε κι αυτός ζωγράφος με πλούσιο και

Προμηθέας

ΝΙΚΗΦΟΡΟΣΛΥΤΡΑΣ

Πυρπόληση τουρκικής ναυαρχίδας

BHMA111 05/09/2016 2:28 μ.μ.

Τέχνες - Γράμματα - Λογοτεχνία • 41ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΒΗΜΑ | ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2016

πολύ σημαντικό έργο. Ο Λύτρας δούλεψε ευσυ-νείδητα και ως ζωγράφος και ως καθηγητής στοΣχολείο Καλών Τεχνών και γνώρισε νωρίς τηναναγνώριση και την δόξα. Οι ανεξάντλητοι θη-σαυροί της ψυχής του, η ευαισθησία και η ευρύ-τητα της καλλιτεχνικής του ιδιοσυγκρασίας, έκα-ναν γόνιμη τη διδασκαλία του και τα αποτελέ-σματά της λαμπρά, δεδομένου ότι οι σημαντικό-τεροι καλλιτέχνες της νεότερης Ελλάδας υπήρ-ξαν μαθητές του. Κοντά του μαθήτεψαν πολλοίζωγράφοι, που αργότερα ακολούθησαν διαφο-ρετικούς δρόμους και διακρίθηκαν, μεταξύ τωνοποίων ο Γεώργιος Ιακωβίδης, ο ΠολυχρόνηςΛεμπέσης, ο Περικλής Πανταζής, ο ΓεώργιοςΡοϊλός και ο Νικόλαος Βώκος. Πέθανε στηνΑθήνα, στις 13 Ιουνίου του 1904, σε ηλικία 72ετών, μετά από σύντομη ασθένεια που εικάζεταιότι οφείλονταν σε δηλητηρίαση από χημικές ου-σίες των χρωμάτων. Λίγους μήνες αργότερα, τηνέδρα του στο Σχολείο Καλών Τεχνών (Πολυτε-χνείο), ανέλαβε ο παλαιός μαθητής του ΓεώργιοςΙακωβίδης.

Στο πλούσιο και απέραντο έργο του ΝικηφόρουΛύτρα, από τα πρώτα παιδικά σχεδιαγράμματάτου μέχρι τον τελευταίο του πίνακα, βλέπει κα-νείς μια διαρκή εξέλιξη. Συνεχώς ανεβαίνει, προ-σπαθώντας να φτάσει στην ιδανική τελειότητα.Το έργο του αποδεικνύει πως ο δημιουργός τουείχε κατανοήσει την ανάγκη προσαρμογής τωνκλασικών προτύπων και παραδόσεων στη σύγ-χρονη ελληνική πραγματικότητα και το έργοτου, μαζί με το έργο του Ν. Γύζη θεωρείται το βά-θρο της νεοελληνικής τέχνης. Ο Λύτρας, μέσααπό το έργο του εκφράζει την αγάπη του για τουςαπλούς συνανθρώπους του, αποφεύγοντας τιςβίαιες σκηνές και τις κραυγαλέες συνθέσεις. Ζω-γράφισε κυρίως πορτρέτα και σκηνές από τηνκαθημερινή ζωή χρησιμοποιώντας λιτά μέσα,και πλάθοντας μια έντονα λυρική ατμόσφαιρα.Ασχολείται με θέματα εθνικού και ηθογραφικούπεριεχομένου. Την περίοδο που ήταν μαθητήςτου Πιλότυ στο Μόναχο, ο Λύτρας ασχολήθηκεμε την λεγόμενη «ιστορική ζωγραφική» με θέμα-τα παρμένα από την ελληνική μυθολογία και τηνελληνική ιστορία. Στην περίοδο του Μονάχουσυγκαταλέγονται οι πίνακές του: Ο απαγχονι-σμός του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε', Η Πηνελόπηδιαλύει τον ιστό της, Η Αντιγόνη εμπρός στο νε-κρό Πολυνείκη. Με την επιστροφή του στην Ελ-λάδα, άρχισε να ασχολείται με προσωπογρα-φίες. Ο καταξιωμένος Λύτρας ήταν από τα πιοδημοφιλή πρόσωπα στους αθηναϊκούς καλλιτε-χνικούς κύκλους της εποχής του. Συμμετείχε καιτιμήθηκε σε πάμπολλες εκθέσεις: στις πανελλή-νιες εκθέσεις στο Ζάππειο, τις παγκόσμιες εκθέ-σεις του Παρισιού (1855, 1867, 1878, 1889και 1900), την παγκόσμια έκθεση της Βιέννης(1873), και τις εκθέσεις που οργάνωνε τακτικά οΚαλλιτεχνικός Σύλλογος Παρνασσός. Ως επίση-μος προσωπογράφος της υψηλής κοινωνίας τηςΑθήνας φιλοτέχνησε ολόσωμα μνημειακά πορ-τρέτα μελών των οικογενειών Σερπιέρη, Καυτα-τζόγλου, διευθυντών της Εθνικής Τράπεζας καιάλλων επιφανών Αθηναίων που συγκαταλέγον-ται στα πιο σημαντικά δείγματα της ελληνικήςζωγραφικής του 19ου αι. Στην πραγματικότητα,όμως, οι βιοτικές ανάγκες ήταν που υποχρέωσαντον Νικηφόρο Λύτρα να ζωγραφίζει προσωπο-γραφίες εξεχόντων προσώπων. Έτσι, μολονότιείναι αριστουργηματικές, δεν ήταν αυτές στιςοποίες ο Λύτρας έκλεινε μέσα τη ψυχή του.Η καλλιτεχνική δύναμη του Νικηφόρου Λύτρα

βρίσκεται μέσα στους ηθογραφικούς του πίνα-κες, στις εκπληκτικές εκείνες συνθέσεις, με θέ-ματα της ζωής στο χωριό και την πόλη, που ακτι-νοβολούν ολόκληρη τη θέρμη και τη φωτεινήτου αγάπη για την ελληνική ζωή και το αγνό ελ-ληνικό σπίτι. Τα γραφικά έθιμα και τα στιγμιότυ-πα ενέπνευσαν μερικά από τα πλέον γνωστάηθογραφικά έργα του: «Ψαριανό μοιρολόι»,«Παιδί που στρίβει τσιγάρο», «Η αναμονή», «Οκακός εγγονός», «Η κλεμμένη», το «Μετά τηνπειρατεία», «Η αρραβωνιασμένη», «Το λιβάνι-σμα», «Η ορφανή», «Τα άνθη του επιταφίου», «Οόρθρος», «Ο γαλατάς», «Το φίλημα», «Το αυγότου Πάσχα», «Ο μάγκας» και κυρίως «Τα κάλαν-τα» αποτελούν τα αντιπροσωπευτικότερα έργατου Λύτρα. Οι ηθογραφίες του Λύτρα, είδος στοοποίο θεωρείται εισηγητής, ανταποκρίνονταιστην κυρίαρχη ιδεολογία της αστικής τάξης τηςεποχής και στο γενικό αίτημα για την απόδειξητης ιστορικής συνέχειας των Ελλήνων. Τα ταξί-

δια του στη Μικρά Ασία και την Αίγυπτο πλούτι-σαν τους πίνακές του με αραπάκια, φελάχες, χό-τζες και άλλα στοιχεία της προσφιλούς στην Δύ-ση μυστηριακής Ανατολής. Τα έργα των τελευ-ταίων του χρόνων διαπνέονται από την μελαγχο-λία των γηρατειών, από θρησκευτικές ανησυχίεςκαι μηνύματα θανάτου. Προς το τέλος της ζωήςτου, ασκητικές και μαυροντυμένες υπάρξεις μεκέρινα πρόσωπα πήραν την θέση των λυγερό-κορμων κοριτσιών. Η πολύχρονη θητεία του ωςκαθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών έθεσε ταθεμέλια για την ανάπτυξη της σύγχρονης ελληνι-κής ζωγραφικής. Αν και προσκολλημένος πάνταστις αρχές του ακαδημαϊσμού της Σχολής τουΜονάχου και ανεπηρέαστος από το ρεύμα τωνιμπρεσιονιστών, εντούτοις προέτρεπε πάντατους μαθητές του να είναι ανοιχτοί στις νέες τά-σεις. Ως καλλιτέχνης και ως δάσκαλος, ο Λύτραςσημάδεψε την πορεία της νεοελληνικής ζωγρα-φικής. «Η αγάπη προς το ωραίο είναι η γέφυρα

μεταξύ Θεού και ανθρώπου», έλεγε. Το 1903παρασημοφορήθηκε με τον Χρυσό Σταυρό τουΣωτήρος. Το 1909 (μετά τον θάνατό του) έργατου παρουσιάστηκαν στην έκθεση «Η σχολή τουΠιλότου 1885-1886» στην γκαλερί Heinemannτου Μονάχου. Το 1933 πραγματοποιήθηκε με-γάλη αναδρομική έκθεση στην Ανωτάτη ΣχολήΚαλών Τεχνών με 186 έργα του. Τα ελληνικάταχυδρομεία τον τίμησαν με την έκδοση γραμ-ματοσήμου.

Τα κάλαντα

Η κλεμμένη

BHMA111 05/09/2016 2:29 μ.μ.

42 • Bιβλιοπαρουσίαση ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2016 | ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΒΗΜΑ

International Dental PublicationsOdontiatriko Vima will be presenting in each issue some of the most popular books from Quintessence Publishing.

For further information please contact Odontiatriko Vima, tel.: 210 3814939, e-mail: [email protected]

Comprehensive EstheticDentistryEdited by Florin Lăzărescu

Nothing can replace the sense ofprofessional fulfillment and per-sonal reward that comes when apatient's smile is successfully re-stored. This book presents thestandard protocols that makesup the foundation of estheticdentistry and provides keen insi-ght into the artistic aspects es-sential to a truly esthetic outco-me. The authors demonstratetheir professional passion foresthetic dentistry as a necessaryingredient for success and showhow development of an “artistictouch” allows a clinician to sha-pe dental treatment and elevatepatient smiles. Based on scienti-fic research, clinical evidence,and the practical experience ofthe authors, this book is a practi-cal approach to esthetic denti-stry.ContentsContemporary Esthetic Denti-stry • Dental and DentofacialEsthetics • Photographic Exami-nation • Dentist-Patient Com-munication • Ceramic Materials• Ultraconservative Dentistry •Adhesive Techniques • ToothDiscoloration • Anterior and Po-sterior Esthetic Restoration • Lu-ting Protocol for All-CeramicRestorations • In-Office CAD/CAM Technology • Dental Im-plants in the Esthetic Zone •Esthetic Soft Tissue Manage-ment in Implant Dentistry • Esth-etic Strategies in Orthodontics

©2015. Σελίδες: 364. Τιμή: 178€ISBN 978-1-85097-278-5

Esthetic Rehabilitation in Fixed Prosthodontics

Volume 1 - Esthetic Analysis: A Systematic Approach to Prosthetic TreatmentM. Fradeani

This text provides a systematicapproach to facial evaluation du-ring esthetic treatment plan-

ning. Each chapter presents adifferent esthetic parameter in-volved in facial, dentolabial, ph-onetic, dental, and gingival ana-ly- sis. This popular book is an in-valuable tool for all clinicianspracticing esthetic and restorati-ve dentistry.


Volume 2 – Prosthetic Treatment: A Sys te matic Approach to Esthetic, Biologic, and Functional IntegrationM. Fradeani and G. Barducci

This second volume presents theprocedural phases required toachieve optimal esthetics in fi-xed prostheses. Communica-tion between the clinician andthe technician is highlighted th-rough a presentation of all clini-cal and laboratory procedures.Detailed clinical photographsand illustrations accompany ea-ch treatment phase.


Surgical Complications in OralImplantology: Etiology, Pre-vention, and ManagementL. Al-Faraje

This exceptional new book is de-signed as a selfinstruction guideto the diagnosis, management,and prevention of surgery-rela-ted complications in implantdentistry. It functions in twoways: first, it is a valuable resour-ce for the implant surgeon see-king practical and succinct infor-mation about how to manage acomplication in an emergencysetting; and second, it can be re-ad from cover to cover as a pri-mer on implant surgery, fromthe initial consultation and trea-tment planning through the re-storative phase of treatment.Besides addressing pre-, intra-,and postoperative implant sur-

gery complications, the book al-so includes a comprehensive tre-atment planning protocol thatallows for the early detection ofpotential surgical complicationsand how to avoid them. Early de-tection of complications that areamenable to rescue therapiesmay reverse the fate of a failingimplant or a bone-grafting pro-cedure. Invaluable for the noviceand experienced implant surge-on alike.©2011. Σελίδες: 248. Τιμή: 189€ISBN 978-0-86715-506-8

Implantology Step by StepChristoph T. Sliwowski

In this textbook, the author pres-ents innovative implant treat-ment strategies that span the dis-cipline, from simple single-toothrestoration to complex full-archrehabilitation of edentulousarches involving sinus elevationand immediate implant place-ment. This book provides valu-able instruction and guidance tostudent practitioners on themost up-to-date protocols in im-plant dentistry.


Peri-ImplantitisStefan Renvert and Jean-Louis Giovannoli

This book positions peri-implan-tology as an emerging disciplineand provides a comprehensivediscourse on the etiology, clinicalfeatures, and diagnosis of peri-implantitis and implant mucosi-tis. Based on more than a decadeof dedicated research and clini-cal focus on peri-implantology,this book presents predictablesurgical and nonsurgical proto-cols that go beyond the currenttreatment guidelines that werelargely adapted from therapiesfor periodontal disease. The au-thors summarize the current re-search on peri-implantitis andoutline the steps for effectiveearly diagnosis. By focusing on

identifying the multiple risk fac-tors, the authors provide an ef-fective paradigm for preventingperi-implant infection in every-day practice.


20 Years of Guided Bone Regeneration in ImplantDentistry, Second EditionD. Buser

This completely revised and up-dated edition brings the readerup-to-date on the developmentsin GBR over the past 20 years.Each chapter presents specificindications and describes the cri-teria for patient selection, thestep-by-step surgical procedure,and aspects of postoperative tre-atment.


Practical Manual of Periodontal and Peri-Implant SurgeryRenata Cimo es, Estela SantosGusmao, Nikos Donos

Dentistry as a profession in-creasingly demands the consoli-dation of its practices in order toexercise them in accordancewith the most modern princi-ples. The purpose of PracticalManual of Periodontal and Peri-implant Surgery is to help dentalprofessionals to do just that. Thisbook, with its many high-qualityfull-color illustrations, is dividedinto ten chapters, which providea comprehensive overview of:• the main types of incisions andflaps used in periodontal andperi-implant surgery; • the differ-ent suture techniques; • resec-tion surgery; • the surgical andgrafting techniques used for rootcovering; • plastic surgery as anauxiliary therapy in correcting e-dentulous alveolar crests; • dif-ferent procedures associatedwith vestibuloplasty; • peri-im-plant plastic surgery as it relatesto the esthetic appearance of

peri-implant tissues; • surgicalmodalities for papillae forma-tion; • the main approaches forperforming maxillary sinus floorelevation; • the techniques re-quired for alveolar ridge preser-vation.The information contained inthis publication intends to makebetter clinical practice possiblefor the qualified professional,thereby ensuring better healthand quality of life for those whoare the main objective of the pro-fession - the patients.


Plastic-Esthetic Periodontaland Implant Surgery:A Microsurgical ApproachOtto Zuhr and Marc Hu rzeler

The authors blend scientific kno-wledge and practical experienceto provide a comprehensiveoverview of the principles, indi-cations, and clinical techniquesof plastic-esthetic periodontaland implant microsurgery. Themicrosurgical procedures pre-sented in the book are explainedstep by step in meticulously illu-strated case examples. Chec-klists for the necessary materials,instruments, and work steps areadded to facilitate practical im-plementation of the microsurgi-cal procedures. The authors pro-vide instructions on how to ma-nage all major complications foreach procedure.


Mucogingival Esthetic SurgeryGiovanni Zucchelli

This beautifully illustrated bookexplains the art and science ofesthetic surgical techniques onthe mucogingiva around naturalteeth and implants. The authordraws upon his extensive expe-rience to show readers how todiagnose and treat mucogingivaldefects, with detailed coverage

of the diagnosis of and the surgi-cal options for covering varyingdegrees of gingival recession.The text features protocols forthe treatment and preparationof root caries and noncarious le-sions as well as the surgical pro-cedures to cover exposed rootsurfaces and increase the volu-me of the affected gingiva. Thro-ughout, the author places spe-cial emphasis on minimizing pa-tient recovery time and postope-rative discomfort while achie-ving the patient’s esthetic goalsto the best extent possible. Thiscomprehensive volume is amust-read for those seeking tolearn or refine mucogingival sur-gery techniques.ContentsMucogingival Esthetic Surgery •Diagnosis • Etiology • Pathoge-nesis • Prognosis • Predetermi-ning Root Coverage • Indica-tions for Treatment • Root Cove-rage Surgical Techniques • Preo-perative Therapy • Root SurfaceTreatment • Amelogenins • Gin-gival Clefts • Associated Cariesand Noncarious Cervical Le-sions • Coronally Advanced Flapwith Releasing Incisions • TheLaterally Moved, Coronally Ad-vanced Flap • Free GingivalGrafts • Two-Step Techniques •Harvesting Connective TissueGrafts • Bilaminar Techniques •Coronally Advanced EnvelopeFlap • Multiple Bilaminar Enve-lope • Combined Technique •Restorative-Periodontal Trea-tment • Complex Clinical Cases• Altered Passive Erup- tion • Po-stsurgical Recommendations •Surgical Instrumentation


Periodontal RegenerativeTherapyEdited by Anton Sculean

This book presents an overviewof the use of contemporary rege-nerative techniques in the trea-tment of periodontal osseousand soft tissue defects. The auth-ors present effective treatmentparadigms that incorporate bio-logic concepts and biomaterialenhancements with predictablesurgical techniques. A mustreadfor any practitioner with an inte-rest in the rationale, possibilities,and limitations of regenerativeprocedures of periodontal thera-py.

Σελίδες: 304. Τιμή: 158€ISBN 978-1-85097-158-0

Louie Al-Faraje, DDS

SURGICAL COMPLICATIONSORAL IMPLANTOLOGYIN

Etiology, Prevention, and Management

BESTSELLER

BESTSELLER

NEW

CLASSIC

NEW

BESTSELLER

NEW

BESTSELLER

BESTSELLER

BHMA111 05/09/2016 2:29 μ.μ.

BHMA111 05/09/2016 2:29 μ.μ.

KAI 2D KAI 3D CONE BEAMORTHOPHOS SL

CEREC CAD/CAM... σύνδεση με ...

VOLUME 5x5.5, 8x8, 11x10

NE

ME

KAI 2D KAI 3D CONύ δ ...ύνδεση με ...

KAI 2D KAI 3D CON

VOLUM

ΙNTEGO

Έφτασε το μηχάνημα που ξεπερνά κάθε προσδοκία!!

Έμφασηστην υγιεινή

Tεχνολογία +Γερμανική Ποιότητα

Η Δύναμη της Ανανέωσης

ME KOΡΥΦΑΙΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

& ΕΠΙΔΟΤΟΥΜΕΝΗ ΤΙΜΗαπό €250 τον μήνα!

Αθήνα: Φειδιππίδου 32 & Τετραπόλεως, τηλ.: 210 7488 333Θεσσαλονίκη: Τέλογλου 7, τηλ.: 231096 0441 • Χανιά: Ακρωτηρίου 70, τηλ.: 28210 94637

www.dentica.gr

Service stations σε όλη την Ελλάδα

Μικροσκόπιο

Εγκαινιάζοντας ένα νέο

πρότυπο στην

οδοντιατρική φροντίδα.

ΦωτισμόςLED

Aποχρωματισμένοοπτικό σύστημα

«Γαλιλαίος»

EργονομικόΚΙΤ

επέκτασης«Λεπτού Λαιμού»

Έξυπνηεπιλογή για κάθε

επαγγελματίαοδοντίατρο

ΣύστημαεστίασηςNuVar™

Όλες οι θεραπείες στην πιο μικρή συσκευή της αγοράς.

Η επιτυχία στο ιατρείο σαςπαίρνει πλέον

ες διαστάσεις!!

94637

ζοντας ένα νέο

στην

ρική φροντίδα.

ΦωτισμόςLED

Aποχρωματισμένοοπτικό σύστημα

«Γαλιλαίος»

EργονομικόΚΙΤ

επέκτασηςΛεπτού Λαιμού»

Έξυπνηεπιλογή για κάθε

επαγγελματίαοδοντίατρο

ύστηματίασης

uVar™ Aυτο-λιπαινόμενεςαρθρώσεις

BHMA111 05/09/2016 3:55 μ.μ.

Το νέο ασφαλιστικό σύστημα: «Συνθέτοντας ...γοντας για...

Documents

Transcript of Το νέο ασφαλιστικό σύστημα: «Συνθέτοντας ...γοντας για...