ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

ΚΕΚΕ 10171017 ««ΑνάπτυξηΑνάπτυξη φυσικήςφυσικής κατάστασηςκατάστασης στονστον αγωνιστικόαγωνιστικό αθλητισμόαθλητισμό((αντοχήαντοχή))»»

13η Διάλεξη: «Αξιολόγηση της αερόβιας και αναερόβιας ικανότηταςκα ισχύος»

Δρ. Σούλας Δημήτριος, Επίκουρος Καθηγητής

Σε αυτή την θεματική ενότηταοι φοιτητές θα ενημερωθούν για :

• Κριτήρια των τεστ

• Πλεονεκτήματα των τεστ

• Μειονεκτήματα των τεστ

• Ορια των τεστ

Τεστ προσδιορισμού - αξιολόγησηςαερόβιας ικανότητας: ΕργαστηριακάΤεστ και Τεστ αγωνιστικού χώρου ήπεδίου

• Παραμέτρους αξιολόγησης

• Αξιολόγηση Παραμέτρων ΑερόβιαςΙσχύος

• Ειδικά τεστ αντοχής αγωνιστικούχώρου ή πεδίου για ατομικά καιομαδικά αθλήματα

Κριτήρια των τεστ

• Εγκυρότητα• Αξιοπιστία• Αντικειμενικότητα

Πλεονεκτήματα των τεστ

• Οι επιμέρους παράγοντες της φυσικής ικανότηταςμπορούν να ελεγχθούν με μεγάλη ακρίβεια.

• Μπορεί να προσδιοριστεί το ατομικό επίπεδοαπόδοσης.

• Με τη μέθοδο της παρατήρησης αποκλείεται σεμεγάλο βαθμό ο υποκειμενικός επηρεασμός.

• Τα τεστ αποτελούν πολύ καλά εργαλεία για τημεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη καθοδήγηση τηςπροπόνησης.

• Αποκαλύπτουν τυχόν αδυναμίες του αθλουμένου καιοδηγούν στη λήψη συγκεκριμένων μέτρων για τοξεπέρασμά τους.

Μειονεκτήματα των τεστ

• Διάφοροι παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν τηναπόδοση του αθλουμένου. Αυτοί είναι οι:

• Οι εξωγενείς ή περιβαλλοντικοί και• Οι ενδογενείς ή ψυχολογικοί

Ορια των τεστ

• Τα αποτελέσματα των τεστ φυσικής κατάστασης δενθα πρέπει να υπερεκτιμηθούν. Ιδιαίτερα όταν ηαγωνιστική απόδοση είναι συνάρτηση πολλώνπαραγόντων όπως είναι οι αθλοπαιδιές.

• Πολλές φορές η διάγνωση των αποτελεσμάτων τωντεστ απαιτεί χρονοβόρες και πολυδάπανεςεργοφυσιολογικές και βιοκινητικές μετρήσεις.

• Τα τεστ ενδέχεται να επηρεαστούν από διάφορουςπαράγοντες όπως για παράδειγμα τυχαία λάθηκατά τη διεξαγωγή του τεστ κ.λ.π.

Τεστ προσδιορισμού - αξιολόγησηςαερόβιας ικανότητας

• Εργαστηριακά Τεστ• Τεστ αγωνιστικού χώρου ή πεδίου

• Πλεονεκτήματα - Μειονεκτήματα• Εργαστηριακά (πλεονεκτήματα): Οι εργαστηριακέςμετρήσεις γίνονται κάτω από ένα σταθερό καθεστώςκαι υπάρχει η δυνατότητα επανάληψης.

• Μειονεκτήματα: Δεν είναι εξειδικευμένο στιςπερισσότερες των περιπτώσεων σε σχέση με τοάθλημα και δεν μετρά όλους τους παράγοντεςαπόδοσης.

• Πεδίου (πλεονεκτήματα): Υπολογίζονται μεμεγαλύτερη ακρίβεια οι παράγοντες απόδοσης.

• Μειονέκτημα: Η δύσκολη τυποποίηση των συνθηκώνδιενέργειας του τεστ καθώς και η εκτέλεση του τεστ.

Εργαστηριακά Τεστ -Τεστ αγωνιστικού χώρου ή πεδίου

Τεστ αξιολόγησης της αερόβιας ικανότητας

• Για την εκτίμηση της αερόβιας ικανότητας όσο και για τον προπονητικό

έλεγχο χρησιμοποιούνται εργαστηριακά τεστ και τεστ αγωνιστικούχώρου ή πεδίου.

• Εργαστηριακά τεστ• α) το τεστ των Keilholz, Strehle, Weicker (1992) και• β) το τεστ κατά Neumann (1985).• Τεστ πεδίου• Τα τεστ αγωνιστικού χώρου που χρησιμοποιούνται στους δρόμους

ημιαντοχής και αντοχής διακρίνονται στα τυποποιημένα τεστ και σταειδικά δρομικά τεστ.

– Τυποποιημένα τεστ– α) Παλίνδρομο τεστ αντοχής απόστασης 20μ– β) Τεστ Cooper– γ) Τεστ Leger - Boucher

• γ) Τεστ Conconi• Ειδικά δρομικά τεστ ή τεστ αγωνιστικού χώρου• 100μ (Κ), 150μ (Κ), 300μ (Κ),600μ, 1000μ, 1200μ, 2000μ και 5000μ

• Στο εργαστήριο η διάγνωση των διαφόρων παραμέτρων τηςαντοχής γίνεται κυρίως στο δαπεδοεργόμετρο (κυλιόμενο τάπητα) με τη μορφή βαθμιαίων τεστ συνδυασμένων με λήψησπιρομετρικών δεδομένων καθώς και μετρήσεων του γαλακτικούοξέος. Οι μετρήσεις αυτές αποσκοπούν στο να μετρηθεί η μέγιστηVO2 max και η σχετική πρόσληψη Ο2 (VO2/Kg), να καθοριστεί ηπορεία του γαλακτικού οξέος για τον προσδιορισμό τουπροσωπικού αερόβιου- αναερόβιου κατωφλιού, να καταγραφεί ηαύξηση της καρδιακής συχνότητας κ.λ.π.

• Η διάγνωση της λειτουργικής ικανότητας στοεργαστήριο θα πρέπει να γίνεται κάθε 6-8 εβδομάδες.

Εργαστηριακά Τεστ

Εργαστηριακά Τεστ

• α) το τεστ των Keilholz, Strehle, Weicker (1992) και

• β) το τεστ κατά Neumann (1985)

Τεστ των Keilholz, Strehle, Weicker (1992)

• Το τεστ αυτό διεξάγεται με τον κυλιόμενο τάπητα ναβρίσκεται σε κλίση 5%, η ταχύτητα στα πρώτα 3΄είναι στα 8 km/h, και στη συνέχεια υπάρχει μιααύξηση της ταχύτητας 2 km/h κάθε 3΄, μέχριεξάντλησης. Κατά τη διάρκεια της επιβάρυνσης καιμετά από αυτή λαμβάνεται αίμα για τον καθορισμότων τιμών του γαλακτικού οξέος.

Τεστ κατά Neumann (1985)

• Το τεστ του Neumann γίνεται και αυτό στοδαπεδοεργόμετρο όπου η κάθε βαθμίδαεπιβάρυνσης διαρκεί 5΄, χωρίς μεταβολή της κλίσηςκαι μετά από κάθε βαθμίδα μεσολαβεί διάλειμμα 1΄για λήψη αίματος. Η αρχική ταχύτητα είναι3,25m/sec, η δε αύξησή της σε κάθε βαθμίδα είναι0,25/ m/sec.

Τυποποιημένα τεστ–α) Παλίνδρομο τεστ αντοχής απόστασης 20μ Luc

Leger (1981)– Το τεστ αυτό διεξάγεται σε ένα χώρο 20μ και η ταχύτητά του αυξάνεταικάθε 1 ή 2΄. Το τεστ τελειώνει όταν ο εξεταζόμενος δεν μπορεί νασυνεχίσει το τεστ. Η τιμή που καταγράφεται αντιστοιχεί στο VO2max του εξεταζόμενου σύμφωνα με τον πιο κάτω τύπο:

– VO2max(ml/Kg/min)= 5.857x TAXYTHTA(k/h)-19.458– Για τους νέους από 8-19 χρόνων και των δύο φύλων, χρησιμοποιείται ο πιοκάτω τύπος:

– VO2max(ml/Kg/min)= 31.025+(3,238 x T) - (3.248 x H) + (0.1536 x T x H)

Τυποποιημένα τεστ

–β) CAT - Test Chanon & Stephan (1985)– Αυτό το τεστ μας επιτρέπει να προσδιορίσουμε έμμεσα το VO2max για την ανάπτυξη της Μέγιστης Αερόβιας Ταχύτητας (ΜΑΤ) σεδρομικές αποστάσεις από 3000μ έως 1000μ. Καθώς και το αερόβιοκαι αναερόβιο κατώφλι.

– Εκτελούνται 3 δρομικές αποστάσεις με προοδευτικά αυξανόμενηένταση. Το διάλειμμα μεταξύ των αποστάσεων είναι 10΄.

– Οι αποστάσεις που χρησιμοποιούνται είναι:– 3000μ για τους άνδρες αθλητές αντοχής υψηλού επιπέδου– 2000μ για τις αθλήτριες αντοχής υψηλού επιπέδου– 1500μ για αθλητές μέσου επιπέδου και– 1000μ για αρχάριους αθλητές ή αθλητές με χαμηλό επίπεδο φυσικήςκατάστασης

Τυποποιημένα τεστ– Την πρώτη απόσταση πρέπει να την καλύψουν οι εξεταζόμενοι σε 6-

8΄ με τους καρδιακούς σφιγμούς να βρίσκονται κοντά στους 140/1΄– Τη δεύτερη απόσταση πρέπει να την καλύψουν οι εξεταζόμενοι σε 6-

8΄ με τους καρδιακούς σφιγμούς να βρίσκονται κοντά στους 160/1΄– Την τρίτη απόσταση πρέπει να την καλύψουν οι εξεταζόμενοι σε 6-8΄με τους καρδιακούς σφιγμούς να βρίσκονται στη μέγιστή τιμή τους

– Στο τέλος της τρίτης απόστασης σημειώνονται ο Κ.Σ μετά από 30΄΄και μετά από 5΄

Τυποποιημένα τεστ

–γ) Τεστ του Πανεπιστημίου του Μοντρεάλ– Αυτό το τεστ έχει πολλές ομοιότητες με το παλίνδρομο τεστ. Στηρίζεται και αυτό στην προοδευτικά αυξανόμενη ταχύτητα 1 K/hπου συμβαίνει κάθε 2΄. Η αρχική ταχύτητα του τεστ είναι 8 K/h .Τοτεστ σταματά όταν ο εξεταζόμενος δεν μπορεί να ακολουθήσει τοντρέχοντα ρυθμό. Το VO2 max μπορεί να υπολογιστεί με τονακόλουθο τύπο:

– VO2max(ml/Kg/min)= 22.859+(1.91 * T) - (0.8664 * H)+(0.0667 *T * H)

– όπου Τ= μέγιστη ταχύτητα (K/h ) και Η= ηλικία σε έτη

δ) Τεστ Conconi

• Με το τεστ αυτό προσδιορίζεται το αερόβιο-αναερόβιο κατώφλι με βάση την πορεία τωνκαρδιακών σφυγμών και της προοδευτικής αύξησηςτης ταχύτητας ανά 200μ, διανύοντας μια συνολικήαπόσταση που κυμαίνεται από 2400μ - 4000μ.

Διεξαγωγή του δρομικού τεστ Conconi

Προθέρμανση 15-20΄Tρέξιμο σε στίβο 400μΛιγότερο προπονημένοι: 70΄΄ για τα πρώτα 200μ καιπροπονημένοι 60΄΄Αύξηση της ταχύτητας σε κάθε επόμενο 200άρι περίπουκατά 2-3΄΄Μέτρηση της καρδιακής συχνότητας και του χρόνουδιάνυσης του κάθε 200αριού με Sporttester(είναι απαραίτητοιδύο βοηθοί)

• Μετά από 12-16 αυξήσεις και μετρήσεις της ταχύτηταςδιάρκειας 10-12΄ παρατηρείται πλήρης επιβάρυνσηΤα δεδομένα αξιολογούνται με τη βοήθεια υπολογιστή ήκαταχωρούνται τα ανάλογα ζεύγη σε μιλιμετρέ χαρτί, όπου μετην κατασκευή μιας ευθείας, στο γραμμικό τμήμα, καθορίζεται το σημείο της ταχύτητας του αερόβιου-αναερόβιου κατωφλιού

Ειδικά δρομικά τεστ

• Τα τεστ αυτά δίνουν πληροφορίες σχετικές με τηντρέχουσα ειδική ικανότητα απόδοσης τουαθλητή σε σχέση με τις απαιτήσεις τουαγωνίσματος.

• Ετσι για τους δρόμους ημιαντοχής οιδιαδρομές οι οποίες επιλέγονται είναι:

• τα 400μ, τα 600μ, τα 1000μ και τα 1200μ• Για τους δρόμους αντοχής- μαραθώνιοδρόμο, οι διαδρομές που επιλέγονται είναι:

• τα 1500μ, τα 2000μ, τα 3000μ, τα 5000μ, 20 χιλ. και25 -35 χιλ. σε άσφαλτο

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

1. Προσδιορισμός Σωματικού Βάρους2. Προσδιορισμός Σωματικού Ύψους3. Προσδιορισμός Ποσοστού Σωματικού

Λίπους4. Προσδιορισμός Μέγιστης Πρόσληψης

Οξυγόνου (VO2max test)

Προσδιορισμός ΠοσοστούΣωματικού Λίπους

Μέτρηση δερματοπτυχών 4 σημείων(Durnin & Wormersley Equation)

Προσδιορισμός ΜέγιστηςΠρόσληψης Οξυγόνου (VO2max)

- 15 λεπτά ζέσταμα σε χαμηλή ένταση.- Ταχύτητα έναρξης του τεστ ανάλογα με το επίπεδο του αθλητή- Αύξηση της ταχύτητας 0.5km/h κάθε 1 λεπτό

Προσδιορισμός ΜέγιστηςΠρόσληψης Οξυγόνου (VO2max)

Προσδιορισμός ΜέγιστηςΠρόσληψης Οξυγόνου (VO2max)

Προσδιορισμός ΜέγιστηςΠρόσληψης Οξυγόνου (VO2max)

Αξιολόγηση ΠαραμέτρωνΑερόβιας Ισχύος

1. Προσδιορισμός Μέγιστης Πρόσληψης Οξυγόνου(VO2max test)

2. Προσδιορισμός Μέγιστης Αερόβιας Ταχύτητας(ΜΑΤ)

3. Προσδιορισμός Μέγιστης Καρδιακής Συχνότητας(HRmax).

4. Προσδιορισμός Αναπνευστικού ΑναερόβιουΚατωφλιού (Ventilatory AT)

5. Προσδιορισμός Ταχύτητας ΑναπνευστικούΑναερόβιου Κατωφλιού

6. Έμμεσος Προσδιορισμός ΤαχύτηταςΑναπνευστικού Αερόβιου Κατωφλιού

Τεστ αντοχής αγωνιστικού χώρου ή πεδίουγια ατομικά και ομαδικά αθλήματα

Τεστ ειδικής αντοχής στους δρόμους ημιαντοχής(Δημ., Ελ., Σούλας, 2004)

ΤΕΣΤ: 800m –1500m Αριθμός μικρόκυκλων

Περιγραφή του τεστ Μονάδεςμέτρησης

1 4

5 8

9 12

1316

1720

2124

2528

2932

3336

3740

41 44

4548

49 52

600m min x x − − x → 1000m min x x x 1200m min x x x 4Χ500μ Δ/10΄ m 2X1΄ Δ/3΄ m 4X1΄ Δ/3΄-2΄-1΄ m

Τεστ ειδικής αντοχής στην κολύμβηση(Χούμας και άλλοι, 1996)

• Τεστ για τη μέγιστη παραγωγής γαλακτικού οξέος• Στο τεστ αυτό ο κολυμβητής διανύει τις πιο κάτω αποστάσεις με τημέγιστη δυνατή ταχύτητα (100%). Η διάρκεια της προσπάθειαςδιαρκεί από 60-70΄΄. Π.χ. 1Χ100 ή 1Χ150μ ή 1Χ200μ ή 4Χ50μ με 10΄΄διάλειμμα μεταξύ των προσπαθειών.

•Τεστ για την ανοχή στο γαλακτικό οξύ• Για τον έλεγχο του επιπέδου της ειδικής ως προς το αγώνισμα αντοχήςτα παρακάτω τεστ ανά απόσταση:

• Για τα 100μ⇒ 4Χ50μ Δ/10΄΄• Για τα 200μ⇒ 6Χ50μ Δ/10΄΄• Για τα 400μ⇒ 8Χ50μ ή 4Χ100μ Δ/10΄΄• Για τα 800μ-1500μ⇒ 1000μ 4/4 ή 10Χ50μ Δ/30΄΄

Τεστ προσδιορισμού του ατομικού αναερόβιου κατωφλιούστην κολύμβηση (Αυλωνίτου,1991)

Οι αθλητές των μεγάλων αποστάσεων διανύουν 400μ και οι αθλητές των μικρώναποστάσεων διανύουν 200μ.Ο κολυμβητής κολυμπάει την ίδια απόσταση σε 4 διαφορετικούς ρυθμούς.Η 1η προσπάθεια (400μ ή 200μ) γίνεται με το 50% του καλύτερου χρόνου της απόστασης.Η 2η προσπάθεια γίνεται με το 60% του καλύτερου χρόνου της απόστασης.Η 3η προσπάθεια γίνεται με το 75% του καλύτερου χρόνου της απόστασης καιΗ 4η προσπάθεια γίνεται με το 100% του καλύτερου χρόνου της απόστασης. Οι 4 αποστάσεις αυτές θα πρέπει να διαφέρουν μεταξύ τους τουλάχιστον 10΄΄. Ο χρόνος καταγράφεται για κάθε απόσταση και μετατρέπεται σε m/sec.Μεταξύ των προσπαθειών μεσολαβεί ένα διάλειμμα 2΄ κατά τη διάρκεια τουοποίου γίνεται δειγματοληψία αίματος από το μεσαίο δάκτυλο.Οι τιμές του γαλακτικού οξέος καταγράφονται στον κάθετο άξονα Υ και οιεπιδόσεις της κάθε απόστασης, οι οποίες μετατρέπονται σε m/sec στο άξονα Χ.

Προπονητικές επιβαρύνσεις στις διάφορες ενεργειακές ζώνες με βάση το τεστ για τον

προσδιορισμό του ατομικού αναερόβιου κατωφλιού (Αυλωνίτου,1991)

Ειδικό ποδοσφαιρικό τεστ αντοχής του Bielefeld

• Τρόπος διεξαγωγής του τεστ Bielefeld:

• Στο τεστ η διαδρομή των 200μ διανύεται 10 φορές συνέχεια ώστε νακαλυφτεί μια συνολική απόσταση 2000μ.

• Για λόγους τυποποίησης των συνθηκών εκτέλεσης του τεστ οι χρόνοι κάθεενότητας προκαθορίζονται.

• Οι αλλαγές της έντασης, π.χ. από το βάδισμα στο σπριντ κ.λ.π. δίνονται στιςαντίστοιχες θέσεις (σημαίες) μέσα από πίνακες και ο χρόνος για κάθεσυγκεκριμένη ενότητα ανακοινώνεται από μεγάφωνα.

• Οι αλλαγές κατεύθυνσης στις κορυφές του τετραγώνου πρέπει να γίνονταιμέσα από δύο σημαίες για να είναι απότομες.

• Η ένταση τρεξίματος μπορεί όμως να καθοριστεί πιο εύκολα, αν οπροπονητής από το κέντρο ης διαδρομής δίνει στους παίκτες το χρόνο γιατην κάθε ενότητα μετρώντας δυνατά αντίστροφα (Binz, 1985).

• Η ένταση μπορεί να διαφοροποιηθεί ανάλογα με την αγωνιστική κατηγορίατων ομάδων.

Ειδικό ποδοσφαιρικό τεστ αντοχής του Bielefeld με χαρακτηριστική κατανομή τηςεπιβάρυνσης σε διαδρομή 200μ με διάφορες ασκήσεις (Binz, 1985)

40

Θέματα που σχετίζονται με εφαρμογέςστην αθλητική πρακτική

Για ποιους λόγους θεωρείται αναγκαία η εκτέλεση τεστ προσδιορισμούτης VO2max πριν από την έναρξη της περιόδου προετοιμασίας σε έναομαδικό άθλημα;

-Εάν είστε προπονητής σε ένα ατομικό άθλημα ποιο ή ποια τεστ θαεπιλέγατε για κάθε ΜΕΣ και γιατί;

Να αιτιολογήσετε το ρόλο των τεστ στον αγωνιστικό αθλητισμό.

Θέματα προς συζήτηση• Ποια η γνώμη σας για τη διαφορά μεταξύ των εργαστηριακών τεστ

και των αντίστοιχων τεστ πεδίου;

• Στη νέα μας εργομετρική εξέταση για τη βελτίωση του αερόβιου μηχανισμούποιες τιμές περιμένουμε να διαφοροποιηθούν ώστε να οδηγηθούμε στοσυμπέρασμα πως οι μέχρι τότε προπονητικές επιλογές μας είχαν θετικέςεπιδράσεις στον προαναφερθέντα μηχανισμό;

• Εκτός των αναφερθέντων τεστ και των όποιων άλλων τυποποιημένων , εργαστηριακών ή πεδίου εμείς μπορούμε να δημιουργήσουμε δικά μας τεστ; Ανναι, τότε ποια θα είναι τα κριτήρια τα οποία θα πρέπει να έχουμε υπ’όψη μας για τη δημιουργία ενός τεστ και ποιοι λόγοι μας οδήγησαν σε μιατέτοια επιλογή;

Επίλογος• Ο προγραμματισμός και η εκτέλεση των τεστ είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο στα

χέρια του κάθε προπονητή.• Είναι το μέσο με το οποίο εμείς αφού πάρουμε τα αποτελέσματα, πρέπει να

εκτιμήσουμε τις τρέχουσες δυνατότητες του αθλητή μας και με βάση αυτές νασχεδιάσουμε τις μελλοντικές προπονητικές επιλογές μας για να έχουμε τα καλύτεραδυνατά αποτελέσματα σε ότι αφορά τη βελτίωση της συγκεκριμένης φυσικήςικανότητας.

• Αποτελεί μ’ άλλα λόγια το αποτελεσματικότερο μέσο για τη ρύθμιση και καθοδήγησητης προπονητικής διαδικασίας τόσο για την υλοποίηση των μεσοπρόθεσμων όσο καιτων μακροπρόθεσμων στόχων.

• Στην αρχή και στο τέλος κάθε προπονητικής περιόδου θα πρέπει να προγραμματίζονταιτεστ τα οποία θα μετρούν τις παραμέτρους της φυσικής κατάστασης του αθλητή μαςεκείνες οι οποίες απετέλεσαν κύριους προπονητικούς στόχους.

• Η έγκυρη διάγνωση των τρεχουσών δυνατοτήτων του αθλητή θα μας δώσεισημαντικότατες πληροφορίες για την αλλαγή των επιλογών μας αν οι αναμενόμενεςβελτιώσεις δεν πραγματοποιούνται όπως συμβαίνει στην περίοδο προετοιμασίας(καθυστερημένος μετασχηματισμός ή καθυστερημένη εμφάνιση του προπονητικούαποτελέσματος).

• Ο προγραμματισμός των τεστ πρέπει να γίνεται στους ΜΙΚ ξεκούρασης.

Σχετική Βιβλιογραφία•Αυλωνίτου,Ε.(1991).Αθλητικές Επιδόσεις στην Κολύμβηση.Αθήνα.Προβολή•Bravo, J., Ga –Verdugo, M., Gil F., Landa M, Marin J., Pascua M. (1998). Carreras y Marcha. Madrid. R.F.E.A.•Cometti, G.(2006). L’ entrainement de la vitesse. Paris.Chiron.•Hawiey J., Burke L.(2000).Rendimiento deportivo maximo. Estrategias para el entrenamiento y la nutricion en eldeporte.Bercelona. Ed. Paidiatrivo.•Garcia, Verdugo, M., Leibar, X. (1997). Entrenamiento de la resistencia de los corredores de medio fondo y fondo. •Garcia, Verdugo, M.(2003). Los metodos de entrenamiento en funcion de las zonas de intensidad. Cuadernos de atletismo 50. Madrid. RFEA.•Garcia, Verdugo, M.(2005). Medio fondo y fondo. La preparacion del corredor de rasistencia.Atletismo 4. Madrid. RFEA.• Garcia, Verdugo, M.(2007). Resistencia y Entrenamiento. Una metodoligia practica. Barcelona. Paidotribo.•Grosser M., Starischka, S. (2000). Προπόνηση Φυσικής Κατάστασης σε όλα τα αθλήματα και τις ηλικίες. Θεσσαλονίκη. Εκδόσεις Σάλτο. •Κέλλης, Σ. (2004). Προπονητική. Σημειώσεις από τις παραδόσεις του μαθήματος. Θεσσαλονίκη: Υπηρεσίαδημοσιευμάτων ΑΠΘ. •Kλεισούρας, B. (2004). Εργοφυσιολογία. Aθήνα. Π.Χ. Πασχαλίδης.• Manso,G.,Navarro,M., Caballero, R.(1996)..Bases teoreticas del entrenamiento deportivo.Principios y aplicaciones. Madrid. Gymnhos.•Manso,G.,Navarro,M., Caballero, R.(1996).Pruebas para la valoracion de la capacidad motriz en el deporte. Evaluacion de la condicion fisica. Madrid. Gymnhos.•Martin, D., Carl, K. & Lehnertz, K (2000). Εγχειρίδιο Προπονητικής. Η σύνδεση της θεωρίας με την πράξη. Κομοτηνή: Αλφάβητο.•Navarro, F.(1998) La resistencia. Madrid. Gymnos. •Peronet, F. (1991). Marathon. Paris. Vigot.•Raposo, V.,A.(2002).O planeamento do treino deportivo. Deportes Individuales.Lisboa.Caminho.•Soulas, D. (1993). Contributii la perfectionarea metodologiei antrenamentului atletilor de mare performantapentru probele de semifond, fond si maraton.Teza de doctorat.Universitatea Bucuresti. Facultatea de Sociologie, Psihologie, Pedagogie.•Τζιωρτζής Στ. (2004). Προπονητική. Θεωρία Αθλητικής Προπόνησης. Αθήνα. Art work.•Weineck, J(1997). Προπονητική. Φυσική κατάσταση στο ποδόσφαιρο. Θεσσαλονίκη. Εκδόσεις Σάλτο.•Zintl F. (1993). Προπόνηση Αντοχής. Θεσσαλονίκη. Εκδόσεις Σάλτο.

Σχετική Βιβλιογραφία•Boba, T. (2000). Periodizacion del Entrenamiento Deportivo (Programas para obtener el maximo rendimiento en 35 deportes). Madrid: Editorial Paidotrivo.•Garcia, J., Navarro, M., Ruiz J. (1996). Planificacion del Entrenamiento Deportivo. Madrid: Editorial Gymnos. •Κέλλης, Σ. (2002). Προπονητική. Σημειώσεις από τις παραδόσεις του μαθήματος. Θεσσαλονίκη: Υπηρεσία δημοσιευμάτων ΑΠΘ.•Κέλλης, Σ., Σαρασλανίδης, Π., Σούλας, Δ. (1996). Ενιαίος Προπονητικός-ΑγωνιστικόςΣχεδιασμός στον Κλασικό Αθλητισμό. Τόμος Ι. Εκδοση Γ.Γ.Α. •Navarro, F. (1999). Los Principios de Entrenamiento y las Structuras de la Planificacion Deportiva. Primer curso,modulo 2(1.1). Madrid: Comite Olimpico Espanol.•Navarro, F.,Verdugo, M., Pascual, E.(2000).Modelos de Planificacion en Deportes de Resistencia.Segundo curso, modulo 2 (1.5). Madrid: Comite Olimpico Espanol.•Raposo, V.(2000). Planificacion y Organizacion del Entrenamiento Deportivo). Madrid: Editorial Paidotrivo.•Stewart ,A., Hopkins, W. (2000). Seasonal training and performance of competitive swimmer. J Sports Sci., 18(11), 873-84.