Ο ΕλεγκτήςΟ Ελεγκτής

Ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης γεννήθηκε στην Αθήνα (1919) Ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης γεννήθηκε στην Αθήνα (1919) Ποιητής Είναι δισέγγονος του ναυάρχου της Επανάστασης Ποιητής Είναι δισέγγονος του ναυάρχου της Επανάστασης του 1821 καπετάν Γιώργη Σαχτούρη Το 1937 γράφτηκε στη του 1821 καπετάν Γιώργη Σαχτούρη Το 1937 γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών αλλά το 1940 Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών αλλά το 1940 την εγκατέλειψε για να αφοσιωθεί στην ποίηση Στα την εγκατέλειψε για να αφοσιωθεί στην ποίηση Στα γράμματα εμφανίστηκε το 1944 με ποιήματα στο περιοδικό γράμματα εμφανίστηκε το 1944 με ποιήματα στο περιοδικό Τα Νέα Γράμματα Συνεργάστηκε με τα περιοδικά Τα Τα Νέα Γράμματα Συνεργάστηκε με τα περιοδικά Τα Νέα Γράμματα Τα Νέα Ελληνικά και Νέα Εστία Νέα Γράμματα Τα Νέα Ελληνικά και Νέα Εστία Μετέφρασε ποιήματα του Μπρεχτ Η ποίησή του έχει Μετέφρασε ποιήματα του Μπρεχτ Η ποίησή του έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες Τιμήθηκε μεταξύ άλλων μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες Τιμήθηκε μεταξύ άλλων διακρίσεων για το σύνολο του έργου του με το Μέγα διακρίσεων για το σύνολο του έργου του με το Μέγα Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2003 Πέθανε στην Αθήνα την Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2003 Πέθανε στην Αθήνα την Τρίτη 29 Μαρτίου 2005Τρίτη 29 Μαρτίου 2005

Εντάσσεται στην πρώτη μεταπολεμική γενιά

Ομολογεί ο ίδιος laquo Η ζωγραφική με βοήθησε πολύ στην ποίησή μου Ορισμένα ποίηματά μου βγήκαν από οράματα ζωγράφων που είχα δει και από εικόνες εν γένει Αλλά αγαπώ και τη ζωγραφική σαν ζωγραφική Αν δεν ήμουν ποιητής θα ήθελα να είμαι ζωγράφος

laquoΗ ποίησή μου είναι μια συνεχής αυτοβιογραφία Μοιάζει ndash και πρέπει να διαβάζεται ndash σαν ένα είδος υποσυνείδητου ημερολογίου της ζωής μου ως σήμεραraquo

Η μουσική των νησιών μου Αθήνα [ιε] 1941Η λησμονημένη Αθήνα Ίκαρος 1945 Παραλογαίς Αθήνα Ίκαρος 1948 Με το πρόσωπο στον τοίχο Αθήνα [χε] 1952 Όταν σας μιλώ Αθήνα Τυπ Ταρουσοπούλου 1956 Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμο Αθήνα Τυπ Ταρουσοπούλου 1958 Ο περίπατος Αθήνα Τυπ Ταρουσοπούλου 1958 Τα στίγματα Αθήνα Τυπ Ταρουσοπούλου 1962 Σφραγίδα ή η όγδοη σελήνη Αθήνα Τυπ Ταρουσοπούλου 1964 Το σκεύος Αθήνα Κείμενα 1971 Εκτοπλάσματα Αθήνα Κέδρος 1989 σελ 33 ISBN 960-04-0278-7 [Αrsquo έκδοση 1986]Καταβύθιση Αθήνα Κέδρος 1990 σελ 27 ISBN 960-04-0376-7Ποιήματα 1945-1971 Αθήνα Κέδρος 1991 σελ 270 ISBN 960-04-0041-5 [Αrsquo έκδοση 1977]

Χρωμοτραύματα Αθήνα Κέδρος 1995 σελ 31 ISBN 960-04-1137-9 [Αrsquo έκδοση 1980]Έκτοτε Αθήνα Κέδρος 1996 σελ 26 ISBN 60-04-1223-5Μίλτος Σαχτούρης Αθήνα Καστανιώτης 1996 σελ 47 ISBN 960-03-1593-0 [ Συνέντευξη με τον Θανάση Λάλα] Φωνή από την άλλη ακρογιαλιά Αθήνα Ερμής 1997 σελ 134 ISBN 960-320-055-7 [Επιμέλεια Ζωή Σαμαρά] Ανάποδα γύρισαν τα ρολόγια Αθήνα Κέδρος 1998 σελ 28 ISBN 960-04-1556-0Ποιός είναι ο τρελός λαγός Αθήνα Καστανιώτης 2000 σελ 150 ISBN 960-03-2938-9Ποιήματα 1980 ndash 1998 Αθήνα Κέδρος 2001 σελ 118 ISBN 960-04-1950-7Τα ωραιότερα ποιήματα για το παιδί Συλλογικό έργο Αθήνα Καστανιώτης 2004 σελ 187 ISBN 960-03-3792-6 [Επιμέλεια Θανάσης Νιάρχος Θανάσης Καστανιώτης] Ιδανικές φωνές κι αγαπημένες Συλλογικό έργο Αθήνα Μεταίχμιο 2006 σελ 188 ISBN 960-455-026-8Όταν οι άγγελοι περπατούν Συλλογικό έργο Αθήνα Μεταίχμιο 2007 σελ 322 ISBN 978-960-455-262-7

Βραβεία

Α΄ Βραβείο laquoΝέοι Ευρωπαίοι Ποιητέςraquo από την ιταλική ραδιοφωνία και τηλεόραση (1956) για την συλλογή του laquoΌταν σας μιλώraquo Β΄ Κρατικό βραβείο ποίησης (1962)για την συλλογή του laquoΤα στίγματαraquoΑ΄ Κρατικό βραβείο ποίησης (1987) για το έργο του laquoΕκτοπλάσματαraquoΠαράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος (1995) για την προσφορά του στα γράμματαΜέγα Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας (2003) για το σύνολο του έργου του

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΑΧΤΟΥΡΗbull ρεαλιστική απεικόνιση της καθημερινής πραγματικότηταςbull αντιηρωικός ποιητής εκφραστής και απολογητής της κατακερματισμένης και καθημαγμένης ανθρώπινης ύπαρξης bullλιτή και ξεκάθαρη χαρτογράφηση του εσωτερικού πόνου του σύγχρονου ανθρώπουbullΑπορρίπτει την παραδοσιακή γραφή και στρέφεται στον συμβολισμό και τον υπερρεαλισμόbull οικοδομεί το έργο του με εφιαλτικές εικόνες και σύμβολα που πλησιάζουν περισσότερο τον εξπρεσιονισμόbullΥπερτονίζει το παράλογο ενώ από τον Υπερρεαλισμό από τον οποίον ξεκίνησε κρατά την τολμηρή φαντασία και την παραίσθησηbull Νεοϋπερρεαλισμός( laquoΤο έχω τονίσει επανειλημμένα ο υπερρεαλισμός έδρασε πάνω μου σαν καταλύτης Με λευτέρωσε στην ποίηση και στη ζωή αλλά δεν μπορώ να πω ότι η ποίησή μου είναι υπερρεαλιστική Η ποίησή μου είναι ιδιότυπα δραματική και λυρικήraquo δήλωνε ο ίδιος (περιοδικό Τέταρτο Μάρτιος 1987)

bull Είναι ποιητής του ατομικού άγχους αλλά μέσα στο έργο του είναι διάσπαρτος και ο απόηχος του άγχους μιας ολόκληρης εποχής Όμως η ποίησή του δεν είναι απαισιόδοξη ( laquoΠάντα θα χουμε ανάγκη από ουρανόraquo) bull ποίηση εικονιστική εικαστικά στοιχεία στην ποίησή του( μορφικά θυμίζει την κυβιστική ζωγραφική σχήματα παραμορφωμένα δυνατά χρώματα αιφνιδιαστικοί συνδυασμοί)bullεικόνες με αντιθετική συναρμογή και μεταφορική λειτουργίαbullαπλή γλώσσα λιτό λεξιλόγιοbullσυνήθως έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό στον τίτλο του ποιήματοςκατασκευή μικρών ποιημάτων που ακολουθούν το σχήμα εμπειρική αφορμή μετασχηματισμός της εμπειρίας σε ποιητική φαντασίωση και ολοκλήρωση τελική παραγωγή της ποιητικής εμπειρίας

συνδυάζει στοιχεία από υπαρξισμό (η γνήσια αγωνία που απορρέει από τη θέση του ποιητή στον εφιαλτικό κόσμο) τον υπερρεαλισμό (ωθεί την ποίηση σε χώρους εξωλογικούς και εκφράζεται με λεκτική λιτότητα και αυστηρότητα και ιδεοπλαστικές εικόνες) και τον εξπρεσιονισμό (διαμαρτυρία ενάντια στη βία του πολέμου και στο εκτρωματικό κοινωνικό σύστημα προβολή του φανταστικού και του παράλογου) τον συμβολισμό(χρήση συμβόλων αποστεγνωμένος όμως από κάθε υποβολή αφήνει τα πράγματα πολύ συγκεκριμένα)

Το παράλογοπαραμορφωτικά έγχρωμα σχήματα ( ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν΄ο ουρανός ) αμφίδρομη κίνηση με αναιρετικό χαρακτήρα (ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν΄ο ουρανός και λίγο χιόνι ) ασύμβατη συνύπαρξη λέξεων που αναιρούν κάθε λογική λεκτική αναμονή ( κληρονόμος πουλιών) αφύσικοι μετασχηματισμοί που ανατρέπουν ακόμη και τη συμπαντική τάξη ( έσφιξα τα σχοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω τ΄αστέρια)

δομικά στοιχεία της ποίησής του μια ιστορία-μήνυμα η σκηνική διάρθρωση και η ιδεοπλαστική εικόνα( εικόνα ζωγραφιά που εκφράζει μια ιδέα)

φαντάσματα της τραγικής πραγματικότητας της μετεμφυλιακής Ελλάδας απεικόνιση με εικόνα ποιητική του εφιαλτικού ειδώλου της πραγματικότητας ο ποιητής φεύγει από αυτήν την φρικιώδη αντιποιητική πραγματικότητα που βιώνει μέσω της ποίησής του Η χαρά η πραγματική ζωή των υψηλών ιδανικών δεν βρίσκεται στα laquoφάσματαraquo στους εφιάλτες αλλά βρίσκεται σε άλλη πραγματικότητα σε άλλον laquo ουρανόraquo που πιθανότατα είναι η ποίηση και τα οράματά της για ένα καλύτερο αύριο ο χώρος που τεκταίνονται τα δρώμενα είναι ο laquoάλλος δρόμοςraquo ( χαρακτηριστικό της ποίησης του Σαχτούρη η διάσταση του διπλού η ύπαρξη δυο πραγματικοτήτων)

Η συλλογή laquo Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμοraquo ( 1958)

Ο τίτλος του ποιήματος ορίζει το χώρο του ώστε ο αναγνώστης να προετοιμαστεί για την είσοδό του στο μαγικό κόσμο της ποίησης Ορίζει συνάμα και το χρέος του ποιητή που είναι η αποκατάσταση της επικοινωνίας των ανθρώπων με τον laquo ουρανόraquo το χώρο όπου διαφυλάσσονται οι αξίες τα πνευματικά αγαθά Ο ποιητής ως ελεγκτής των αστεριών διαμεσολαβεί μεταξύ ουρανού και γης προσπαθώντας να βοηθήσει στο να φτάσει το φως των αστεριών στη γη το φως της ελπίδας για έναν ομορφότερο και δικαιότερο κόσμο στη σκληρή και απάνθρωπη γήινη πραγματικότητα Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως ο τίτλος συνδέεται άμεσα και συμβολικά με το περιεχόμενο του ποιήματος αναφερόμενος στη συνειδητή αποστολή του ποιητή να διατηρήσει ζωντανή την αντίσταση στο ηθικό σκοτάδι

Ο τίτλος του ποιήματος απαρτίζεται κατά τη σαχτουρική συνήθεια από ένα έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό Η λεκτική εκφορά του ( με το οριστικό άρθρο που συνοδεύει το ουσιαστικό το οποίο δηλώνει το υποκείμενο κάποιας ενέργειας- του ρόλου του ποιητή ) μας επιβάλλει να δεχτούμε α) μιαν υποχρεωτικότητα και β) την αυστηρά καθορισμένη ιδιότητα του ποιητικού υποκειμένου που έχει μια πολύ ξεκάθαρη αποστολή

ο χώρος του ποιήματος καλύπτει δύο επίπεδα το γήινο επίπεδο και την ουράνια περιοχή Το ποιητικό υποκείμενο βρίσκεται στη γη η οποία στο ποίημα δεν περιγράφεται καθόλου αλλά υποδηλώνεται κατερειπωμένη διακειμενικά όμως αντιλαμβανόμαστε πως έχει υποστεί αυτήν την κατερήμωση με τους σφαγιασμούς και τις απάνθρωπες ενέργειες που χαρακτηρίζουν την εποχή που ζει ο ποιητής αυτή των μετεμφυλιακών χρόνων από δω θα ξεκινήσει ο ποιητής για να πραγματώσει το έργο του laquo να ελέγξει τ΄αστέριαraquo Από την άλλη πλευρά υπάρχει ο χώρος του ουρανού ένας υπεργήινος χώρος που αποτελεί το στόχο του ποιητή αλλά έχει υποστεί και αυτός καίρια πλήγματα

Ο ουρανός

εκπροσωπεί το χώρο των ιδεών του ποιητή το χώρο της αγνότητας και της αθωότητας που αναζητά που στρέφεται ο άνθρωπος για να ανασάνει να προσευχηθεί να αναζητήσει βοήθεια άρα συμβολίζει και την ελπίδα το ιδανικό τη λύτρωση

Χρέος του ποιητή είναι να ξεπεράσει τις δυσχέρειες το κακό που ταλανίζει τον κόσμο για να πετάξει προς τον ουρανό - το χώρο του καλού και του αγαθού- αλλά και να βοηθήσει τους άλλους ανθρώπους να βρουν αυτό τον δρόμο Ο ρημαγμένος κόσμος από την έκπτωση των ηθών και την αλλοτριότητα των πραγμάτων επιβάλλει στον ποιητή να επωμιστεί το χρέος του ως πνευματικός ταγός και να αναλάβει καθοδηγητικό ρόλο

η τεχνική της σμίκρυνσης σύμφωνα μ΄αυτή το σαχτουρικό σύμπαν ndash και ο ουρανός- έχει σμικρυνθεί και γίνεται ορατός με τις διαστάσεις ενός μπαξέ ενός εφιαλτικού κήπου που είναι αιματοβαμμένος

Οι τρεις ιδεοπλαστικές εικόνεςΑ) Ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν ο ουρανός και λίγο χιόνι

Ο ουρανός σύμβολο των πνευματικών αξιών και της ελπίδας έχει υπονομευτεί από τη γήινη αθλιότητα έχει αμαυρωθεί από την ηθική σήψη της πραγματικότητας ( Κατοχή Εμφύλιος μετεμφυλιακές αντιπαλότητες βία θάνατος ) το αίμα των Ελλήνων βάφει με κόκκινο χρώμα τον χώρο της αθωότητας laquo μπαξέςraquo μια λέξη οικεία αποκτά αμέσως τρομακτική και εφιαλτική διάσταση ώστε να δηλωθούν με καθαρότητα οι δύο διαστάσεις που δίνει πάντα ο Σαχτούρης στο ποιητικό του σύμπαν το φρικιαστικό χαρτογραφείται την ίδια στιγμή που αρθρώνεται το φανταστικό

Ο μπαξές ουρανός που θα ήταν αναμενόμενο να είναι γεμάτος λουλούδια έχει το χρώμα των τραυματικών εμπειριών της εποχής του ποιητή το κόκκινο του αίματος αλλά και laquo λίγο χιόνιraquo το λευκό χρώμα του χιονιού που αποτελεί στοιχείο αγνότητας και εσωτερικής καθαρότητας αφήνει κάποια περιθώρια δράσης και ελπίδας στον ποιητή Ο ουρανός στο ποίημα έχει χάσει το γαλάζιο χρώμα του είναι ματωμένος και σκοτεινός

Τα χρώματα λοιπόν που κυριαρχούν στη σαχτουρική ποίηση έχουν εδώ καίρια θέση άμεσα αναφέρονται το κόκκινο και το άσπρο έμμεσα αναφέρονται το γαλάζιο και το μαύρο κόκκινο χρώμα της ζωής αλλά και του θανάτου της φωτιάς ( καθαρτήριας αλλά και καταστροφικής ) της αγάπης του πάθους του θυμού Εδώ το χρώμα του αίματος και του θανάτουάσπρο το χρώμα της αγνότητας της ηρεμίας της πνευματικότητας και της ανώτερης ζωήςγαλάζιο το χρώμα του ουρανού και της ελευθερίαςμαύρο το χρώμα του πένθους και του θανάτουΠράσινο υπονοείται

Β) Β) έσφιξα τα σκοινιά μου έσφιξα τα σκοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια τ αστέρια

Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου

Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ουρανό ουρανό

Με τη φράση laquo έσφιξα τα σκοινιά μουraquo διαφαίνεται ο ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την εκτέλεση της ιερής αποστολής οφείλει να ενεργοποιήσει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις

το έργο του είναι δύσκολο απαιτεί αποφασιστικότητα τόλμη αισιοδοξία ψυχικές αντοχές

Ο αόριστος laquo έσφιξαraquo δηλώνει την συντελεσμένη ετοιμότητα του ποιητή αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως διαδικασία

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης γεννήθηκε στην Αθήνα (1919) Ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης γεννήθηκε στην Αθήνα (1919) Ποιητής Είναι δισέγγονος του ναυάρχου της Επανάστασης Ποιητής Είναι δισέγγονος του ναυάρχου της Επανάστασης του 1821 καπετάν Γιώργη Σαχτούρη Το 1937 γράφτηκε στη του 1821 καπετάν Γιώργη Σαχτούρη Το 1937 γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών αλλά το 1940 Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών αλλά το 1940 την εγκατέλειψε για να αφοσιωθεί στην ποίηση Στα την εγκατέλειψε για να αφοσιωθεί στην ποίηση Στα γράμματα εμφανίστηκε το 1944 με ποιήματα στο περιοδικό γράμματα εμφανίστηκε το 1944 με ποιήματα στο περιοδικό Τα Νέα Γράμματα Συνεργάστηκε με τα περιοδικά Τα Τα Νέα Γράμματα Συνεργάστηκε με τα περιοδικά Τα Νέα Γράμματα Τα Νέα Ελληνικά και Νέα Εστία Νέα Γράμματα Τα Νέα Ελληνικά και Νέα Εστία Μετέφρασε ποιήματα του Μπρεχτ Η ποίησή του έχει Μετέφρασε ποιήματα του Μπρεχτ Η ποίησή του έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες Τιμήθηκε μεταξύ άλλων μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες Τιμήθηκε μεταξύ άλλων διακρίσεων για το σύνολο του έργου του με το Μέγα διακρίσεων για το σύνολο του έργου του με το Μέγα Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2003 Πέθανε στην Αθήνα την Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2003 Πέθανε στην Αθήνα την Τρίτη 29 Μαρτίου 2005Τρίτη 29 Μαρτίου 2005

Εντάσσεται στην πρώτη μεταπολεμική γενιά

Ομολογεί ο ίδιος laquo Η ζωγραφική με βοήθησε πολύ στην ποίησή μου Ορισμένα ποίηματά μου βγήκαν από οράματα ζωγράφων που είχα δει και από εικόνες εν γένει Αλλά αγαπώ και τη ζωγραφική σαν ζωγραφική Αν δεν ήμουν ποιητής θα ήθελα να είμαι ζωγράφος

laquoΗ ποίησή μου είναι μια συνεχής αυτοβιογραφία Μοιάζει ndash και πρέπει να διαβάζεται ndash σαν ένα είδος υποσυνείδητου ημερολογίου της ζωής μου ως σήμεραraquo

Η μουσική των νησιών μου Αθήνα [ιε] 1941Η λησμονημένη Αθήνα Ίκαρος 1945 Παραλογαίς Αθήνα Ίκαρος 1948 Με το πρόσωπο στον τοίχο Αθήνα [χε] 1952 Όταν σας μιλώ Αθήνα Τυπ Ταρουσοπούλου 1956 Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμο Αθήνα Τυπ Ταρουσοπούλου 1958 Ο περίπατος Αθήνα Τυπ Ταρουσοπούλου 1958 Τα στίγματα Αθήνα Τυπ Ταρουσοπούλου 1962 Σφραγίδα ή η όγδοη σελήνη Αθήνα Τυπ Ταρουσοπούλου 1964 Το σκεύος Αθήνα Κείμενα 1971 Εκτοπλάσματα Αθήνα Κέδρος 1989 σελ 33 ISBN 960-04-0278-7 [Αrsquo έκδοση 1986]Καταβύθιση Αθήνα Κέδρος 1990 σελ 27 ISBN 960-04-0376-7Ποιήματα 1945-1971 Αθήνα Κέδρος 1991 σελ 270 ISBN 960-04-0041-5 [Αrsquo έκδοση 1977]

Χρωμοτραύματα Αθήνα Κέδρος 1995 σελ 31 ISBN 960-04-1137-9 [Αrsquo έκδοση 1980]Έκτοτε Αθήνα Κέδρος 1996 σελ 26 ISBN 60-04-1223-5Μίλτος Σαχτούρης Αθήνα Καστανιώτης 1996 σελ 47 ISBN 960-03-1593-0 [ Συνέντευξη με τον Θανάση Λάλα] Φωνή από την άλλη ακρογιαλιά Αθήνα Ερμής 1997 σελ 134 ISBN 960-320-055-7 [Επιμέλεια Ζωή Σαμαρά] Ανάποδα γύρισαν τα ρολόγια Αθήνα Κέδρος 1998 σελ 28 ISBN 960-04-1556-0Ποιός είναι ο τρελός λαγός Αθήνα Καστανιώτης 2000 σελ 150 ISBN 960-03-2938-9Ποιήματα 1980 ndash 1998 Αθήνα Κέδρος 2001 σελ 118 ISBN 960-04-1950-7Τα ωραιότερα ποιήματα για το παιδί Συλλογικό έργο Αθήνα Καστανιώτης 2004 σελ 187 ISBN 960-03-3792-6 [Επιμέλεια Θανάσης Νιάρχος Θανάσης Καστανιώτης] Ιδανικές φωνές κι αγαπημένες Συλλογικό έργο Αθήνα Μεταίχμιο 2006 σελ 188 ISBN 960-455-026-8Όταν οι άγγελοι περπατούν Συλλογικό έργο Αθήνα Μεταίχμιο 2007 σελ 322 ISBN 978-960-455-262-7

Βραβεία

Α΄ Βραβείο laquoΝέοι Ευρωπαίοι Ποιητέςraquo από την ιταλική ραδιοφωνία και τηλεόραση (1956) για την συλλογή του laquoΌταν σας μιλώraquo Β΄ Κρατικό βραβείο ποίησης (1962)για την συλλογή του laquoΤα στίγματαraquoΑ΄ Κρατικό βραβείο ποίησης (1987) για το έργο του laquoΕκτοπλάσματαraquoΠαράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος (1995) για την προσφορά του στα γράμματαΜέγα Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας (2003) για το σύνολο του έργου του

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΑΧΤΟΥΡΗbull ρεαλιστική απεικόνιση της καθημερινής πραγματικότηταςbull αντιηρωικός ποιητής εκφραστής και απολογητής της κατακερματισμένης και καθημαγμένης ανθρώπινης ύπαρξης bullλιτή και ξεκάθαρη χαρτογράφηση του εσωτερικού πόνου του σύγχρονου ανθρώπουbullΑπορρίπτει την παραδοσιακή γραφή και στρέφεται στον συμβολισμό και τον υπερρεαλισμόbull οικοδομεί το έργο του με εφιαλτικές εικόνες και σύμβολα που πλησιάζουν περισσότερο τον εξπρεσιονισμόbullΥπερτονίζει το παράλογο ενώ από τον Υπερρεαλισμό από τον οποίον ξεκίνησε κρατά την τολμηρή φαντασία και την παραίσθησηbull Νεοϋπερρεαλισμός( laquoΤο έχω τονίσει επανειλημμένα ο υπερρεαλισμός έδρασε πάνω μου σαν καταλύτης Με λευτέρωσε στην ποίηση και στη ζωή αλλά δεν μπορώ να πω ότι η ποίησή μου είναι υπερρεαλιστική Η ποίησή μου είναι ιδιότυπα δραματική και λυρικήraquo δήλωνε ο ίδιος (περιοδικό Τέταρτο Μάρτιος 1987)

bull Είναι ποιητής του ατομικού άγχους αλλά μέσα στο έργο του είναι διάσπαρτος και ο απόηχος του άγχους μιας ολόκληρης εποχής Όμως η ποίησή του δεν είναι απαισιόδοξη ( laquoΠάντα θα χουμε ανάγκη από ουρανόraquo) bull ποίηση εικονιστική εικαστικά στοιχεία στην ποίησή του( μορφικά θυμίζει την κυβιστική ζωγραφική σχήματα παραμορφωμένα δυνατά χρώματα αιφνιδιαστικοί συνδυασμοί)bullεικόνες με αντιθετική συναρμογή και μεταφορική λειτουργίαbullαπλή γλώσσα λιτό λεξιλόγιοbullσυνήθως έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό στον τίτλο του ποιήματοςκατασκευή μικρών ποιημάτων που ακολουθούν το σχήμα εμπειρική αφορμή μετασχηματισμός της εμπειρίας σε ποιητική φαντασίωση και ολοκλήρωση τελική παραγωγή της ποιητικής εμπειρίας

συνδυάζει στοιχεία από υπαρξισμό (η γνήσια αγωνία που απορρέει από τη θέση του ποιητή στον εφιαλτικό κόσμο) τον υπερρεαλισμό (ωθεί την ποίηση σε χώρους εξωλογικούς και εκφράζεται με λεκτική λιτότητα και αυστηρότητα και ιδεοπλαστικές εικόνες) και τον εξπρεσιονισμό (διαμαρτυρία ενάντια στη βία του πολέμου και στο εκτρωματικό κοινωνικό σύστημα προβολή του φανταστικού και του παράλογου) τον συμβολισμό(χρήση συμβόλων αποστεγνωμένος όμως από κάθε υποβολή αφήνει τα πράγματα πολύ συγκεκριμένα)

Το παράλογοπαραμορφωτικά έγχρωμα σχήματα ( ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν΄ο ουρανός ) αμφίδρομη κίνηση με αναιρετικό χαρακτήρα (ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν΄ο ουρανός και λίγο χιόνι ) ασύμβατη συνύπαρξη λέξεων που αναιρούν κάθε λογική λεκτική αναμονή ( κληρονόμος πουλιών) αφύσικοι μετασχηματισμοί που ανατρέπουν ακόμη και τη συμπαντική τάξη ( έσφιξα τα σχοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω τ΄αστέρια)

δομικά στοιχεία της ποίησής του μια ιστορία-μήνυμα η σκηνική διάρθρωση και η ιδεοπλαστική εικόνα( εικόνα ζωγραφιά που εκφράζει μια ιδέα)

φαντάσματα της τραγικής πραγματικότητας της μετεμφυλιακής Ελλάδας απεικόνιση με εικόνα ποιητική του εφιαλτικού ειδώλου της πραγματικότητας ο ποιητής φεύγει από αυτήν την φρικιώδη αντιποιητική πραγματικότητα που βιώνει μέσω της ποίησής του Η χαρά η πραγματική ζωή των υψηλών ιδανικών δεν βρίσκεται στα laquoφάσματαraquo στους εφιάλτες αλλά βρίσκεται σε άλλη πραγματικότητα σε άλλον laquo ουρανόraquo που πιθανότατα είναι η ποίηση και τα οράματά της για ένα καλύτερο αύριο ο χώρος που τεκταίνονται τα δρώμενα είναι ο laquoάλλος δρόμοςraquo ( χαρακτηριστικό της ποίησης του Σαχτούρη η διάσταση του διπλού η ύπαρξη δυο πραγματικοτήτων)

Η συλλογή laquo Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμοraquo ( 1958)

Ο τίτλος του ποιήματος ορίζει το χώρο του ώστε ο αναγνώστης να προετοιμαστεί για την είσοδό του στο μαγικό κόσμο της ποίησης Ορίζει συνάμα και το χρέος του ποιητή που είναι η αποκατάσταση της επικοινωνίας των ανθρώπων με τον laquo ουρανόraquo το χώρο όπου διαφυλάσσονται οι αξίες τα πνευματικά αγαθά Ο ποιητής ως ελεγκτής των αστεριών διαμεσολαβεί μεταξύ ουρανού και γης προσπαθώντας να βοηθήσει στο να φτάσει το φως των αστεριών στη γη το φως της ελπίδας για έναν ομορφότερο και δικαιότερο κόσμο στη σκληρή και απάνθρωπη γήινη πραγματικότητα Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως ο τίτλος συνδέεται άμεσα και συμβολικά με το περιεχόμενο του ποιήματος αναφερόμενος στη συνειδητή αποστολή του ποιητή να διατηρήσει ζωντανή την αντίσταση στο ηθικό σκοτάδι

Ο τίτλος του ποιήματος απαρτίζεται κατά τη σαχτουρική συνήθεια από ένα έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό Η λεκτική εκφορά του ( με το οριστικό άρθρο που συνοδεύει το ουσιαστικό το οποίο δηλώνει το υποκείμενο κάποιας ενέργειας- του ρόλου του ποιητή ) μας επιβάλλει να δεχτούμε α) μιαν υποχρεωτικότητα και β) την αυστηρά καθορισμένη ιδιότητα του ποιητικού υποκειμένου που έχει μια πολύ ξεκάθαρη αποστολή

ο χώρος του ποιήματος καλύπτει δύο επίπεδα το γήινο επίπεδο και την ουράνια περιοχή Το ποιητικό υποκείμενο βρίσκεται στη γη η οποία στο ποίημα δεν περιγράφεται καθόλου αλλά υποδηλώνεται κατερειπωμένη διακειμενικά όμως αντιλαμβανόμαστε πως έχει υποστεί αυτήν την κατερήμωση με τους σφαγιασμούς και τις απάνθρωπες ενέργειες που χαρακτηρίζουν την εποχή που ζει ο ποιητής αυτή των μετεμφυλιακών χρόνων από δω θα ξεκινήσει ο ποιητής για να πραγματώσει το έργο του laquo να ελέγξει τ΄αστέριαraquo Από την άλλη πλευρά υπάρχει ο χώρος του ουρανού ένας υπεργήινος χώρος που αποτελεί το στόχο του ποιητή αλλά έχει υποστεί και αυτός καίρια πλήγματα

Ο ουρανός

εκπροσωπεί το χώρο των ιδεών του ποιητή το χώρο της αγνότητας και της αθωότητας που αναζητά που στρέφεται ο άνθρωπος για να ανασάνει να προσευχηθεί να αναζητήσει βοήθεια άρα συμβολίζει και την ελπίδα το ιδανικό τη λύτρωση

Χρέος του ποιητή είναι να ξεπεράσει τις δυσχέρειες το κακό που ταλανίζει τον κόσμο για να πετάξει προς τον ουρανό - το χώρο του καλού και του αγαθού- αλλά και να βοηθήσει τους άλλους ανθρώπους να βρουν αυτό τον δρόμο Ο ρημαγμένος κόσμος από την έκπτωση των ηθών και την αλλοτριότητα των πραγμάτων επιβάλλει στον ποιητή να επωμιστεί το χρέος του ως πνευματικός ταγός και να αναλάβει καθοδηγητικό ρόλο

η τεχνική της σμίκρυνσης σύμφωνα μ΄αυτή το σαχτουρικό σύμπαν ndash και ο ουρανός- έχει σμικρυνθεί και γίνεται ορατός με τις διαστάσεις ενός μπαξέ ενός εφιαλτικού κήπου που είναι αιματοβαμμένος

Οι τρεις ιδεοπλαστικές εικόνεςΑ) Ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν ο ουρανός και λίγο χιόνι

Ο ουρανός σύμβολο των πνευματικών αξιών και της ελπίδας έχει υπονομευτεί από τη γήινη αθλιότητα έχει αμαυρωθεί από την ηθική σήψη της πραγματικότητας ( Κατοχή Εμφύλιος μετεμφυλιακές αντιπαλότητες βία θάνατος ) το αίμα των Ελλήνων βάφει με κόκκινο χρώμα τον χώρο της αθωότητας laquo μπαξέςraquo μια λέξη οικεία αποκτά αμέσως τρομακτική και εφιαλτική διάσταση ώστε να δηλωθούν με καθαρότητα οι δύο διαστάσεις που δίνει πάντα ο Σαχτούρης στο ποιητικό του σύμπαν το φρικιαστικό χαρτογραφείται την ίδια στιγμή που αρθρώνεται το φανταστικό

Ο μπαξές ουρανός που θα ήταν αναμενόμενο να είναι γεμάτος λουλούδια έχει το χρώμα των τραυματικών εμπειριών της εποχής του ποιητή το κόκκινο του αίματος αλλά και laquo λίγο χιόνιraquo το λευκό χρώμα του χιονιού που αποτελεί στοιχείο αγνότητας και εσωτερικής καθαρότητας αφήνει κάποια περιθώρια δράσης και ελπίδας στον ποιητή Ο ουρανός στο ποίημα έχει χάσει το γαλάζιο χρώμα του είναι ματωμένος και σκοτεινός

Τα χρώματα λοιπόν που κυριαρχούν στη σαχτουρική ποίηση έχουν εδώ καίρια θέση άμεσα αναφέρονται το κόκκινο και το άσπρο έμμεσα αναφέρονται το γαλάζιο και το μαύρο κόκκινο χρώμα της ζωής αλλά και του θανάτου της φωτιάς ( καθαρτήριας αλλά και καταστροφικής ) της αγάπης του πάθους του θυμού Εδώ το χρώμα του αίματος και του θανάτουάσπρο το χρώμα της αγνότητας της ηρεμίας της πνευματικότητας και της ανώτερης ζωήςγαλάζιο το χρώμα του ουρανού και της ελευθερίαςμαύρο το χρώμα του πένθους και του θανάτουΠράσινο υπονοείται

Β) Β) έσφιξα τα σκοινιά μου έσφιξα τα σκοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια τ αστέρια

Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου

Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ουρανό ουρανό

Με τη φράση laquo έσφιξα τα σκοινιά μουraquo διαφαίνεται ο ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την εκτέλεση της ιερής αποστολής οφείλει να ενεργοποιήσει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις

το έργο του είναι δύσκολο απαιτεί αποφασιστικότητα τόλμη αισιοδοξία ψυχικές αντοχές

Ο αόριστος laquo έσφιξαraquo δηλώνει την συντελεσμένη ετοιμότητα του ποιητή αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως διαδικασία

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Εντάσσεται στην πρώτη μεταπολεμική γενιά

Ομολογεί ο ίδιος laquo Η ζωγραφική με βοήθησε πολύ στην ποίησή μου Ορισμένα ποίηματά μου βγήκαν από οράματα ζωγράφων που είχα δει και από εικόνες εν γένει Αλλά αγαπώ και τη ζωγραφική σαν ζωγραφική Αν δεν ήμουν ποιητής θα ήθελα να είμαι ζωγράφος

laquoΗ ποίησή μου είναι μια συνεχής αυτοβιογραφία Μοιάζει ndash και πρέπει να διαβάζεται ndash σαν ένα είδος υποσυνείδητου ημερολογίου της ζωής μου ως σήμεραraquo

Η μουσική των νησιών μου Αθήνα [ιε] 1941Η λησμονημένη Αθήνα Ίκαρος 1945 Παραλογαίς Αθήνα Ίκαρος 1948 Με το πρόσωπο στον τοίχο Αθήνα [χε] 1952 Όταν σας μιλώ Αθήνα Τυπ Ταρουσοπούλου 1956 Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμο Αθήνα Τυπ Ταρουσοπούλου 1958 Ο περίπατος Αθήνα Τυπ Ταρουσοπούλου 1958 Τα στίγματα Αθήνα Τυπ Ταρουσοπούλου 1962 Σφραγίδα ή η όγδοη σελήνη Αθήνα Τυπ Ταρουσοπούλου 1964 Το σκεύος Αθήνα Κείμενα 1971 Εκτοπλάσματα Αθήνα Κέδρος 1989 σελ 33 ISBN 960-04-0278-7 [Αrsquo έκδοση 1986]Καταβύθιση Αθήνα Κέδρος 1990 σελ 27 ISBN 960-04-0376-7Ποιήματα 1945-1971 Αθήνα Κέδρος 1991 σελ 270 ISBN 960-04-0041-5 [Αrsquo έκδοση 1977]

Χρωμοτραύματα Αθήνα Κέδρος 1995 σελ 31 ISBN 960-04-1137-9 [Αrsquo έκδοση 1980]Έκτοτε Αθήνα Κέδρος 1996 σελ 26 ISBN 60-04-1223-5Μίλτος Σαχτούρης Αθήνα Καστανιώτης 1996 σελ 47 ISBN 960-03-1593-0 [ Συνέντευξη με τον Θανάση Λάλα] Φωνή από την άλλη ακρογιαλιά Αθήνα Ερμής 1997 σελ 134 ISBN 960-320-055-7 [Επιμέλεια Ζωή Σαμαρά] Ανάποδα γύρισαν τα ρολόγια Αθήνα Κέδρος 1998 σελ 28 ISBN 960-04-1556-0Ποιός είναι ο τρελός λαγός Αθήνα Καστανιώτης 2000 σελ 150 ISBN 960-03-2938-9Ποιήματα 1980 ndash 1998 Αθήνα Κέδρος 2001 σελ 118 ISBN 960-04-1950-7Τα ωραιότερα ποιήματα για το παιδί Συλλογικό έργο Αθήνα Καστανιώτης 2004 σελ 187 ISBN 960-03-3792-6 [Επιμέλεια Θανάσης Νιάρχος Θανάσης Καστανιώτης] Ιδανικές φωνές κι αγαπημένες Συλλογικό έργο Αθήνα Μεταίχμιο 2006 σελ 188 ISBN 960-455-026-8Όταν οι άγγελοι περπατούν Συλλογικό έργο Αθήνα Μεταίχμιο 2007 σελ 322 ISBN 978-960-455-262-7

Βραβεία

Α΄ Βραβείο laquoΝέοι Ευρωπαίοι Ποιητέςraquo από την ιταλική ραδιοφωνία και τηλεόραση (1956) για την συλλογή του laquoΌταν σας μιλώraquo Β΄ Κρατικό βραβείο ποίησης (1962)για την συλλογή του laquoΤα στίγματαraquoΑ΄ Κρατικό βραβείο ποίησης (1987) για το έργο του laquoΕκτοπλάσματαraquoΠαράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος (1995) για την προσφορά του στα γράμματαΜέγα Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας (2003) για το σύνολο του έργου του

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΑΧΤΟΥΡΗbull ρεαλιστική απεικόνιση της καθημερινής πραγματικότηταςbull αντιηρωικός ποιητής εκφραστής και απολογητής της κατακερματισμένης και καθημαγμένης ανθρώπινης ύπαρξης bullλιτή και ξεκάθαρη χαρτογράφηση του εσωτερικού πόνου του σύγχρονου ανθρώπουbullΑπορρίπτει την παραδοσιακή γραφή και στρέφεται στον συμβολισμό και τον υπερρεαλισμόbull οικοδομεί το έργο του με εφιαλτικές εικόνες και σύμβολα που πλησιάζουν περισσότερο τον εξπρεσιονισμόbullΥπερτονίζει το παράλογο ενώ από τον Υπερρεαλισμό από τον οποίον ξεκίνησε κρατά την τολμηρή φαντασία και την παραίσθησηbull Νεοϋπερρεαλισμός( laquoΤο έχω τονίσει επανειλημμένα ο υπερρεαλισμός έδρασε πάνω μου σαν καταλύτης Με λευτέρωσε στην ποίηση και στη ζωή αλλά δεν μπορώ να πω ότι η ποίησή μου είναι υπερρεαλιστική Η ποίησή μου είναι ιδιότυπα δραματική και λυρικήraquo δήλωνε ο ίδιος (περιοδικό Τέταρτο Μάρτιος 1987)

bull Είναι ποιητής του ατομικού άγχους αλλά μέσα στο έργο του είναι διάσπαρτος και ο απόηχος του άγχους μιας ολόκληρης εποχής Όμως η ποίησή του δεν είναι απαισιόδοξη ( laquoΠάντα θα χουμε ανάγκη από ουρανόraquo) bull ποίηση εικονιστική εικαστικά στοιχεία στην ποίησή του( μορφικά θυμίζει την κυβιστική ζωγραφική σχήματα παραμορφωμένα δυνατά χρώματα αιφνιδιαστικοί συνδυασμοί)bullεικόνες με αντιθετική συναρμογή και μεταφορική λειτουργίαbullαπλή γλώσσα λιτό λεξιλόγιοbullσυνήθως έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό στον τίτλο του ποιήματοςκατασκευή μικρών ποιημάτων που ακολουθούν το σχήμα εμπειρική αφορμή μετασχηματισμός της εμπειρίας σε ποιητική φαντασίωση και ολοκλήρωση τελική παραγωγή της ποιητικής εμπειρίας

συνδυάζει στοιχεία από υπαρξισμό (η γνήσια αγωνία που απορρέει από τη θέση του ποιητή στον εφιαλτικό κόσμο) τον υπερρεαλισμό (ωθεί την ποίηση σε χώρους εξωλογικούς και εκφράζεται με λεκτική λιτότητα και αυστηρότητα και ιδεοπλαστικές εικόνες) και τον εξπρεσιονισμό (διαμαρτυρία ενάντια στη βία του πολέμου και στο εκτρωματικό κοινωνικό σύστημα προβολή του φανταστικού και του παράλογου) τον συμβολισμό(χρήση συμβόλων αποστεγνωμένος όμως από κάθε υποβολή αφήνει τα πράγματα πολύ συγκεκριμένα)

Το παράλογοπαραμορφωτικά έγχρωμα σχήματα ( ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν΄ο ουρανός ) αμφίδρομη κίνηση με αναιρετικό χαρακτήρα (ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν΄ο ουρανός και λίγο χιόνι ) ασύμβατη συνύπαρξη λέξεων που αναιρούν κάθε λογική λεκτική αναμονή ( κληρονόμος πουλιών) αφύσικοι μετασχηματισμοί που ανατρέπουν ακόμη και τη συμπαντική τάξη ( έσφιξα τα σχοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω τ΄αστέρια)

δομικά στοιχεία της ποίησής του μια ιστορία-μήνυμα η σκηνική διάρθρωση και η ιδεοπλαστική εικόνα( εικόνα ζωγραφιά που εκφράζει μια ιδέα)

φαντάσματα της τραγικής πραγματικότητας της μετεμφυλιακής Ελλάδας απεικόνιση με εικόνα ποιητική του εφιαλτικού ειδώλου της πραγματικότητας ο ποιητής φεύγει από αυτήν την φρικιώδη αντιποιητική πραγματικότητα που βιώνει μέσω της ποίησής του Η χαρά η πραγματική ζωή των υψηλών ιδανικών δεν βρίσκεται στα laquoφάσματαraquo στους εφιάλτες αλλά βρίσκεται σε άλλη πραγματικότητα σε άλλον laquo ουρανόraquo που πιθανότατα είναι η ποίηση και τα οράματά της για ένα καλύτερο αύριο ο χώρος που τεκταίνονται τα δρώμενα είναι ο laquoάλλος δρόμοςraquo ( χαρακτηριστικό της ποίησης του Σαχτούρη η διάσταση του διπλού η ύπαρξη δυο πραγματικοτήτων)

Η συλλογή laquo Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμοraquo ( 1958)

Ο τίτλος του ποιήματος ορίζει το χώρο του ώστε ο αναγνώστης να προετοιμαστεί για την είσοδό του στο μαγικό κόσμο της ποίησης Ορίζει συνάμα και το χρέος του ποιητή που είναι η αποκατάσταση της επικοινωνίας των ανθρώπων με τον laquo ουρανόraquo το χώρο όπου διαφυλάσσονται οι αξίες τα πνευματικά αγαθά Ο ποιητής ως ελεγκτής των αστεριών διαμεσολαβεί μεταξύ ουρανού και γης προσπαθώντας να βοηθήσει στο να φτάσει το φως των αστεριών στη γη το φως της ελπίδας για έναν ομορφότερο και δικαιότερο κόσμο στη σκληρή και απάνθρωπη γήινη πραγματικότητα Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως ο τίτλος συνδέεται άμεσα και συμβολικά με το περιεχόμενο του ποιήματος αναφερόμενος στη συνειδητή αποστολή του ποιητή να διατηρήσει ζωντανή την αντίσταση στο ηθικό σκοτάδι

Ο τίτλος του ποιήματος απαρτίζεται κατά τη σαχτουρική συνήθεια από ένα έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό Η λεκτική εκφορά του ( με το οριστικό άρθρο που συνοδεύει το ουσιαστικό το οποίο δηλώνει το υποκείμενο κάποιας ενέργειας- του ρόλου του ποιητή ) μας επιβάλλει να δεχτούμε α) μιαν υποχρεωτικότητα και β) την αυστηρά καθορισμένη ιδιότητα του ποιητικού υποκειμένου που έχει μια πολύ ξεκάθαρη αποστολή

ο χώρος του ποιήματος καλύπτει δύο επίπεδα το γήινο επίπεδο και την ουράνια περιοχή Το ποιητικό υποκείμενο βρίσκεται στη γη η οποία στο ποίημα δεν περιγράφεται καθόλου αλλά υποδηλώνεται κατερειπωμένη διακειμενικά όμως αντιλαμβανόμαστε πως έχει υποστεί αυτήν την κατερήμωση με τους σφαγιασμούς και τις απάνθρωπες ενέργειες που χαρακτηρίζουν την εποχή που ζει ο ποιητής αυτή των μετεμφυλιακών χρόνων από δω θα ξεκινήσει ο ποιητής για να πραγματώσει το έργο του laquo να ελέγξει τ΄αστέριαraquo Από την άλλη πλευρά υπάρχει ο χώρος του ουρανού ένας υπεργήινος χώρος που αποτελεί το στόχο του ποιητή αλλά έχει υποστεί και αυτός καίρια πλήγματα

Ο ουρανός

εκπροσωπεί το χώρο των ιδεών του ποιητή το χώρο της αγνότητας και της αθωότητας που αναζητά που στρέφεται ο άνθρωπος για να ανασάνει να προσευχηθεί να αναζητήσει βοήθεια άρα συμβολίζει και την ελπίδα το ιδανικό τη λύτρωση

Χρέος του ποιητή είναι να ξεπεράσει τις δυσχέρειες το κακό που ταλανίζει τον κόσμο για να πετάξει προς τον ουρανό - το χώρο του καλού και του αγαθού- αλλά και να βοηθήσει τους άλλους ανθρώπους να βρουν αυτό τον δρόμο Ο ρημαγμένος κόσμος από την έκπτωση των ηθών και την αλλοτριότητα των πραγμάτων επιβάλλει στον ποιητή να επωμιστεί το χρέος του ως πνευματικός ταγός και να αναλάβει καθοδηγητικό ρόλο

η τεχνική της σμίκρυνσης σύμφωνα μ΄αυτή το σαχτουρικό σύμπαν ndash και ο ουρανός- έχει σμικρυνθεί και γίνεται ορατός με τις διαστάσεις ενός μπαξέ ενός εφιαλτικού κήπου που είναι αιματοβαμμένος

Οι τρεις ιδεοπλαστικές εικόνεςΑ) Ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν ο ουρανός και λίγο χιόνι

Ο ουρανός σύμβολο των πνευματικών αξιών και της ελπίδας έχει υπονομευτεί από τη γήινη αθλιότητα έχει αμαυρωθεί από την ηθική σήψη της πραγματικότητας ( Κατοχή Εμφύλιος μετεμφυλιακές αντιπαλότητες βία θάνατος ) το αίμα των Ελλήνων βάφει με κόκκινο χρώμα τον χώρο της αθωότητας laquo μπαξέςraquo μια λέξη οικεία αποκτά αμέσως τρομακτική και εφιαλτική διάσταση ώστε να δηλωθούν με καθαρότητα οι δύο διαστάσεις που δίνει πάντα ο Σαχτούρης στο ποιητικό του σύμπαν το φρικιαστικό χαρτογραφείται την ίδια στιγμή που αρθρώνεται το φανταστικό

Ο μπαξές ουρανός που θα ήταν αναμενόμενο να είναι γεμάτος λουλούδια έχει το χρώμα των τραυματικών εμπειριών της εποχής του ποιητή το κόκκινο του αίματος αλλά και laquo λίγο χιόνιraquo το λευκό χρώμα του χιονιού που αποτελεί στοιχείο αγνότητας και εσωτερικής καθαρότητας αφήνει κάποια περιθώρια δράσης και ελπίδας στον ποιητή Ο ουρανός στο ποίημα έχει χάσει το γαλάζιο χρώμα του είναι ματωμένος και σκοτεινός

Τα χρώματα λοιπόν που κυριαρχούν στη σαχτουρική ποίηση έχουν εδώ καίρια θέση άμεσα αναφέρονται το κόκκινο και το άσπρο έμμεσα αναφέρονται το γαλάζιο και το μαύρο κόκκινο χρώμα της ζωής αλλά και του θανάτου της φωτιάς ( καθαρτήριας αλλά και καταστροφικής ) της αγάπης του πάθους του θυμού Εδώ το χρώμα του αίματος και του θανάτουάσπρο το χρώμα της αγνότητας της ηρεμίας της πνευματικότητας και της ανώτερης ζωήςγαλάζιο το χρώμα του ουρανού και της ελευθερίαςμαύρο το χρώμα του πένθους και του θανάτουΠράσινο υπονοείται

Β) Β) έσφιξα τα σκοινιά μου έσφιξα τα σκοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια τ αστέρια

Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου

Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ουρανό ουρανό

Με τη φράση laquo έσφιξα τα σκοινιά μουraquo διαφαίνεται ο ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την εκτέλεση της ιερής αποστολής οφείλει να ενεργοποιήσει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις

το έργο του είναι δύσκολο απαιτεί αποφασιστικότητα τόλμη αισιοδοξία ψυχικές αντοχές

Ο αόριστος laquo έσφιξαraquo δηλώνει την συντελεσμένη ετοιμότητα του ποιητή αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως διαδικασία

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Η μουσική των νησιών μου Αθήνα [ιε] 1941Η λησμονημένη Αθήνα Ίκαρος 1945 Παραλογαίς Αθήνα Ίκαρος 1948 Με το πρόσωπο στον τοίχο Αθήνα [χε] 1952 Όταν σας μιλώ Αθήνα Τυπ Ταρουσοπούλου 1956 Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμο Αθήνα Τυπ Ταρουσοπούλου 1958 Ο περίπατος Αθήνα Τυπ Ταρουσοπούλου 1958 Τα στίγματα Αθήνα Τυπ Ταρουσοπούλου 1962 Σφραγίδα ή η όγδοη σελήνη Αθήνα Τυπ Ταρουσοπούλου 1964 Το σκεύος Αθήνα Κείμενα 1971 Εκτοπλάσματα Αθήνα Κέδρος 1989 σελ 33 ISBN 960-04-0278-7 [Αrsquo έκδοση 1986]Καταβύθιση Αθήνα Κέδρος 1990 σελ 27 ISBN 960-04-0376-7Ποιήματα 1945-1971 Αθήνα Κέδρος 1991 σελ 270 ISBN 960-04-0041-5 [Αrsquo έκδοση 1977]

Χρωμοτραύματα Αθήνα Κέδρος 1995 σελ 31 ISBN 960-04-1137-9 [Αrsquo έκδοση 1980]Έκτοτε Αθήνα Κέδρος 1996 σελ 26 ISBN 60-04-1223-5Μίλτος Σαχτούρης Αθήνα Καστανιώτης 1996 σελ 47 ISBN 960-03-1593-0 [ Συνέντευξη με τον Θανάση Λάλα] Φωνή από την άλλη ακρογιαλιά Αθήνα Ερμής 1997 σελ 134 ISBN 960-320-055-7 [Επιμέλεια Ζωή Σαμαρά] Ανάποδα γύρισαν τα ρολόγια Αθήνα Κέδρος 1998 σελ 28 ISBN 960-04-1556-0Ποιός είναι ο τρελός λαγός Αθήνα Καστανιώτης 2000 σελ 150 ISBN 960-03-2938-9Ποιήματα 1980 ndash 1998 Αθήνα Κέδρος 2001 σελ 118 ISBN 960-04-1950-7Τα ωραιότερα ποιήματα για το παιδί Συλλογικό έργο Αθήνα Καστανιώτης 2004 σελ 187 ISBN 960-03-3792-6 [Επιμέλεια Θανάσης Νιάρχος Θανάσης Καστανιώτης] Ιδανικές φωνές κι αγαπημένες Συλλογικό έργο Αθήνα Μεταίχμιο 2006 σελ 188 ISBN 960-455-026-8Όταν οι άγγελοι περπατούν Συλλογικό έργο Αθήνα Μεταίχμιο 2007 σελ 322 ISBN 978-960-455-262-7

Βραβεία

Α΄ Βραβείο laquoΝέοι Ευρωπαίοι Ποιητέςraquo από την ιταλική ραδιοφωνία και τηλεόραση (1956) για την συλλογή του laquoΌταν σας μιλώraquo Β΄ Κρατικό βραβείο ποίησης (1962)για την συλλογή του laquoΤα στίγματαraquoΑ΄ Κρατικό βραβείο ποίησης (1987) για το έργο του laquoΕκτοπλάσματαraquoΠαράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος (1995) για την προσφορά του στα γράμματαΜέγα Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας (2003) για το σύνολο του έργου του

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΑΧΤΟΥΡΗbull ρεαλιστική απεικόνιση της καθημερινής πραγματικότηταςbull αντιηρωικός ποιητής εκφραστής και απολογητής της κατακερματισμένης και καθημαγμένης ανθρώπινης ύπαρξης bullλιτή και ξεκάθαρη χαρτογράφηση του εσωτερικού πόνου του σύγχρονου ανθρώπουbullΑπορρίπτει την παραδοσιακή γραφή και στρέφεται στον συμβολισμό και τον υπερρεαλισμόbull οικοδομεί το έργο του με εφιαλτικές εικόνες και σύμβολα που πλησιάζουν περισσότερο τον εξπρεσιονισμόbullΥπερτονίζει το παράλογο ενώ από τον Υπερρεαλισμό από τον οποίον ξεκίνησε κρατά την τολμηρή φαντασία και την παραίσθησηbull Νεοϋπερρεαλισμός( laquoΤο έχω τονίσει επανειλημμένα ο υπερρεαλισμός έδρασε πάνω μου σαν καταλύτης Με λευτέρωσε στην ποίηση και στη ζωή αλλά δεν μπορώ να πω ότι η ποίησή μου είναι υπερρεαλιστική Η ποίησή μου είναι ιδιότυπα δραματική και λυρικήraquo δήλωνε ο ίδιος (περιοδικό Τέταρτο Μάρτιος 1987)

bull Είναι ποιητής του ατομικού άγχους αλλά μέσα στο έργο του είναι διάσπαρτος και ο απόηχος του άγχους μιας ολόκληρης εποχής Όμως η ποίησή του δεν είναι απαισιόδοξη ( laquoΠάντα θα χουμε ανάγκη από ουρανόraquo) bull ποίηση εικονιστική εικαστικά στοιχεία στην ποίησή του( μορφικά θυμίζει την κυβιστική ζωγραφική σχήματα παραμορφωμένα δυνατά χρώματα αιφνιδιαστικοί συνδυασμοί)bullεικόνες με αντιθετική συναρμογή και μεταφορική λειτουργίαbullαπλή γλώσσα λιτό λεξιλόγιοbullσυνήθως έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό στον τίτλο του ποιήματοςκατασκευή μικρών ποιημάτων που ακολουθούν το σχήμα εμπειρική αφορμή μετασχηματισμός της εμπειρίας σε ποιητική φαντασίωση και ολοκλήρωση τελική παραγωγή της ποιητικής εμπειρίας

συνδυάζει στοιχεία από υπαρξισμό (η γνήσια αγωνία που απορρέει από τη θέση του ποιητή στον εφιαλτικό κόσμο) τον υπερρεαλισμό (ωθεί την ποίηση σε χώρους εξωλογικούς και εκφράζεται με λεκτική λιτότητα και αυστηρότητα και ιδεοπλαστικές εικόνες) και τον εξπρεσιονισμό (διαμαρτυρία ενάντια στη βία του πολέμου και στο εκτρωματικό κοινωνικό σύστημα προβολή του φανταστικού και του παράλογου) τον συμβολισμό(χρήση συμβόλων αποστεγνωμένος όμως από κάθε υποβολή αφήνει τα πράγματα πολύ συγκεκριμένα)

Το παράλογοπαραμορφωτικά έγχρωμα σχήματα ( ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν΄ο ουρανός ) αμφίδρομη κίνηση με αναιρετικό χαρακτήρα (ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν΄ο ουρανός και λίγο χιόνι ) ασύμβατη συνύπαρξη λέξεων που αναιρούν κάθε λογική λεκτική αναμονή ( κληρονόμος πουλιών) αφύσικοι μετασχηματισμοί που ανατρέπουν ακόμη και τη συμπαντική τάξη ( έσφιξα τα σχοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω τ΄αστέρια)

δομικά στοιχεία της ποίησής του μια ιστορία-μήνυμα η σκηνική διάρθρωση και η ιδεοπλαστική εικόνα( εικόνα ζωγραφιά που εκφράζει μια ιδέα)

φαντάσματα της τραγικής πραγματικότητας της μετεμφυλιακής Ελλάδας απεικόνιση με εικόνα ποιητική του εφιαλτικού ειδώλου της πραγματικότητας ο ποιητής φεύγει από αυτήν την φρικιώδη αντιποιητική πραγματικότητα που βιώνει μέσω της ποίησής του Η χαρά η πραγματική ζωή των υψηλών ιδανικών δεν βρίσκεται στα laquoφάσματαraquo στους εφιάλτες αλλά βρίσκεται σε άλλη πραγματικότητα σε άλλον laquo ουρανόraquo που πιθανότατα είναι η ποίηση και τα οράματά της για ένα καλύτερο αύριο ο χώρος που τεκταίνονται τα δρώμενα είναι ο laquoάλλος δρόμοςraquo ( χαρακτηριστικό της ποίησης του Σαχτούρη η διάσταση του διπλού η ύπαρξη δυο πραγματικοτήτων)

Η συλλογή laquo Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμοraquo ( 1958)

Ο τίτλος του ποιήματος ορίζει το χώρο του ώστε ο αναγνώστης να προετοιμαστεί για την είσοδό του στο μαγικό κόσμο της ποίησης Ορίζει συνάμα και το χρέος του ποιητή που είναι η αποκατάσταση της επικοινωνίας των ανθρώπων με τον laquo ουρανόraquo το χώρο όπου διαφυλάσσονται οι αξίες τα πνευματικά αγαθά Ο ποιητής ως ελεγκτής των αστεριών διαμεσολαβεί μεταξύ ουρανού και γης προσπαθώντας να βοηθήσει στο να φτάσει το φως των αστεριών στη γη το φως της ελπίδας για έναν ομορφότερο και δικαιότερο κόσμο στη σκληρή και απάνθρωπη γήινη πραγματικότητα Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως ο τίτλος συνδέεται άμεσα και συμβολικά με το περιεχόμενο του ποιήματος αναφερόμενος στη συνειδητή αποστολή του ποιητή να διατηρήσει ζωντανή την αντίσταση στο ηθικό σκοτάδι

Ο τίτλος του ποιήματος απαρτίζεται κατά τη σαχτουρική συνήθεια από ένα έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό Η λεκτική εκφορά του ( με το οριστικό άρθρο που συνοδεύει το ουσιαστικό το οποίο δηλώνει το υποκείμενο κάποιας ενέργειας- του ρόλου του ποιητή ) μας επιβάλλει να δεχτούμε α) μιαν υποχρεωτικότητα και β) την αυστηρά καθορισμένη ιδιότητα του ποιητικού υποκειμένου που έχει μια πολύ ξεκάθαρη αποστολή

ο χώρος του ποιήματος καλύπτει δύο επίπεδα το γήινο επίπεδο και την ουράνια περιοχή Το ποιητικό υποκείμενο βρίσκεται στη γη η οποία στο ποίημα δεν περιγράφεται καθόλου αλλά υποδηλώνεται κατερειπωμένη διακειμενικά όμως αντιλαμβανόμαστε πως έχει υποστεί αυτήν την κατερήμωση με τους σφαγιασμούς και τις απάνθρωπες ενέργειες που χαρακτηρίζουν την εποχή που ζει ο ποιητής αυτή των μετεμφυλιακών χρόνων από δω θα ξεκινήσει ο ποιητής για να πραγματώσει το έργο του laquo να ελέγξει τ΄αστέριαraquo Από την άλλη πλευρά υπάρχει ο χώρος του ουρανού ένας υπεργήινος χώρος που αποτελεί το στόχο του ποιητή αλλά έχει υποστεί και αυτός καίρια πλήγματα

Ο ουρανός

εκπροσωπεί το χώρο των ιδεών του ποιητή το χώρο της αγνότητας και της αθωότητας που αναζητά που στρέφεται ο άνθρωπος για να ανασάνει να προσευχηθεί να αναζητήσει βοήθεια άρα συμβολίζει και την ελπίδα το ιδανικό τη λύτρωση

Χρέος του ποιητή είναι να ξεπεράσει τις δυσχέρειες το κακό που ταλανίζει τον κόσμο για να πετάξει προς τον ουρανό - το χώρο του καλού και του αγαθού- αλλά και να βοηθήσει τους άλλους ανθρώπους να βρουν αυτό τον δρόμο Ο ρημαγμένος κόσμος από την έκπτωση των ηθών και την αλλοτριότητα των πραγμάτων επιβάλλει στον ποιητή να επωμιστεί το χρέος του ως πνευματικός ταγός και να αναλάβει καθοδηγητικό ρόλο

η τεχνική της σμίκρυνσης σύμφωνα μ΄αυτή το σαχτουρικό σύμπαν ndash και ο ουρανός- έχει σμικρυνθεί και γίνεται ορατός με τις διαστάσεις ενός μπαξέ ενός εφιαλτικού κήπου που είναι αιματοβαμμένος

Οι τρεις ιδεοπλαστικές εικόνεςΑ) Ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν ο ουρανός και λίγο χιόνι

Ο ουρανός σύμβολο των πνευματικών αξιών και της ελπίδας έχει υπονομευτεί από τη γήινη αθλιότητα έχει αμαυρωθεί από την ηθική σήψη της πραγματικότητας ( Κατοχή Εμφύλιος μετεμφυλιακές αντιπαλότητες βία θάνατος ) το αίμα των Ελλήνων βάφει με κόκκινο χρώμα τον χώρο της αθωότητας laquo μπαξέςraquo μια λέξη οικεία αποκτά αμέσως τρομακτική και εφιαλτική διάσταση ώστε να δηλωθούν με καθαρότητα οι δύο διαστάσεις που δίνει πάντα ο Σαχτούρης στο ποιητικό του σύμπαν το φρικιαστικό χαρτογραφείται την ίδια στιγμή που αρθρώνεται το φανταστικό

Ο μπαξές ουρανός που θα ήταν αναμενόμενο να είναι γεμάτος λουλούδια έχει το χρώμα των τραυματικών εμπειριών της εποχής του ποιητή το κόκκινο του αίματος αλλά και laquo λίγο χιόνιraquo το λευκό χρώμα του χιονιού που αποτελεί στοιχείο αγνότητας και εσωτερικής καθαρότητας αφήνει κάποια περιθώρια δράσης και ελπίδας στον ποιητή Ο ουρανός στο ποίημα έχει χάσει το γαλάζιο χρώμα του είναι ματωμένος και σκοτεινός

Τα χρώματα λοιπόν που κυριαρχούν στη σαχτουρική ποίηση έχουν εδώ καίρια θέση άμεσα αναφέρονται το κόκκινο και το άσπρο έμμεσα αναφέρονται το γαλάζιο και το μαύρο κόκκινο χρώμα της ζωής αλλά και του θανάτου της φωτιάς ( καθαρτήριας αλλά και καταστροφικής ) της αγάπης του πάθους του θυμού Εδώ το χρώμα του αίματος και του θανάτουάσπρο το χρώμα της αγνότητας της ηρεμίας της πνευματικότητας και της ανώτερης ζωήςγαλάζιο το χρώμα του ουρανού και της ελευθερίαςμαύρο το χρώμα του πένθους και του θανάτουΠράσινο υπονοείται

Β) Β) έσφιξα τα σκοινιά μου έσφιξα τα σκοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια τ αστέρια

Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου

Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ουρανό ουρανό

Με τη φράση laquo έσφιξα τα σκοινιά μουraquo διαφαίνεται ο ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την εκτέλεση της ιερής αποστολής οφείλει να ενεργοποιήσει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις

το έργο του είναι δύσκολο απαιτεί αποφασιστικότητα τόλμη αισιοδοξία ψυχικές αντοχές

Ο αόριστος laquo έσφιξαraquo δηλώνει την συντελεσμένη ετοιμότητα του ποιητή αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως διαδικασία

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Χρωμοτραύματα Αθήνα Κέδρος 1995 σελ 31 ISBN 960-04-1137-9 [Αrsquo έκδοση 1980]Έκτοτε Αθήνα Κέδρος 1996 σελ 26 ISBN 60-04-1223-5Μίλτος Σαχτούρης Αθήνα Καστανιώτης 1996 σελ 47 ISBN 960-03-1593-0 [ Συνέντευξη με τον Θανάση Λάλα] Φωνή από την άλλη ακρογιαλιά Αθήνα Ερμής 1997 σελ 134 ISBN 960-320-055-7 [Επιμέλεια Ζωή Σαμαρά] Ανάποδα γύρισαν τα ρολόγια Αθήνα Κέδρος 1998 σελ 28 ISBN 960-04-1556-0Ποιός είναι ο τρελός λαγός Αθήνα Καστανιώτης 2000 σελ 150 ISBN 960-03-2938-9Ποιήματα 1980 ndash 1998 Αθήνα Κέδρος 2001 σελ 118 ISBN 960-04-1950-7Τα ωραιότερα ποιήματα για το παιδί Συλλογικό έργο Αθήνα Καστανιώτης 2004 σελ 187 ISBN 960-03-3792-6 [Επιμέλεια Θανάσης Νιάρχος Θανάσης Καστανιώτης] Ιδανικές φωνές κι αγαπημένες Συλλογικό έργο Αθήνα Μεταίχμιο 2006 σελ 188 ISBN 960-455-026-8Όταν οι άγγελοι περπατούν Συλλογικό έργο Αθήνα Μεταίχμιο 2007 σελ 322 ISBN 978-960-455-262-7

Βραβεία

Α΄ Βραβείο laquoΝέοι Ευρωπαίοι Ποιητέςraquo από την ιταλική ραδιοφωνία και τηλεόραση (1956) για την συλλογή του laquoΌταν σας μιλώraquo Β΄ Κρατικό βραβείο ποίησης (1962)για την συλλογή του laquoΤα στίγματαraquoΑ΄ Κρατικό βραβείο ποίησης (1987) για το έργο του laquoΕκτοπλάσματαraquoΠαράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος (1995) για την προσφορά του στα γράμματαΜέγα Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας (2003) για το σύνολο του έργου του

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΑΧΤΟΥΡΗbull ρεαλιστική απεικόνιση της καθημερινής πραγματικότηταςbull αντιηρωικός ποιητής εκφραστής και απολογητής της κατακερματισμένης και καθημαγμένης ανθρώπινης ύπαρξης bullλιτή και ξεκάθαρη χαρτογράφηση του εσωτερικού πόνου του σύγχρονου ανθρώπουbullΑπορρίπτει την παραδοσιακή γραφή και στρέφεται στον συμβολισμό και τον υπερρεαλισμόbull οικοδομεί το έργο του με εφιαλτικές εικόνες και σύμβολα που πλησιάζουν περισσότερο τον εξπρεσιονισμόbullΥπερτονίζει το παράλογο ενώ από τον Υπερρεαλισμό από τον οποίον ξεκίνησε κρατά την τολμηρή φαντασία και την παραίσθησηbull Νεοϋπερρεαλισμός( laquoΤο έχω τονίσει επανειλημμένα ο υπερρεαλισμός έδρασε πάνω μου σαν καταλύτης Με λευτέρωσε στην ποίηση και στη ζωή αλλά δεν μπορώ να πω ότι η ποίησή μου είναι υπερρεαλιστική Η ποίησή μου είναι ιδιότυπα δραματική και λυρικήraquo δήλωνε ο ίδιος (περιοδικό Τέταρτο Μάρτιος 1987)

bull Είναι ποιητής του ατομικού άγχους αλλά μέσα στο έργο του είναι διάσπαρτος και ο απόηχος του άγχους μιας ολόκληρης εποχής Όμως η ποίησή του δεν είναι απαισιόδοξη ( laquoΠάντα θα χουμε ανάγκη από ουρανόraquo) bull ποίηση εικονιστική εικαστικά στοιχεία στην ποίησή του( μορφικά θυμίζει την κυβιστική ζωγραφική σχήματα παραμορφωμένα δυνατά χρώματα αιφνιδιαστικοί συνδυασμοί)bullεικόνες με αντιθετική συναρμογή και μεταφορική λειτουργίαbullαπλή γλώσσα λιτό λεξιλόγιοbullσυνήθως έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό στον τίτλο του ποιήματοςκατασκευή μικρών ποιημάτων που ακολουθούν το σχήμα εμπειρική αφορμή μετασχηματισμός της εμπειρίας σε ποιητική φαντασίωση και ολοκλήρωση τελική παραγωγή της ποιητικής εμπειρίας

συνδυάζει στοιχεία από υπαρξισμό (η γνήσια αγωνία που απορρέει από τη θέση του ποιητή στον εφιαλτικό κόσμο) τον υπερρεαλισμό (ωθεί την ποίηση σε χώρους εξωλογικούς και εκφράζεται με λεκτική λιτότητα και αυστηρότητα και ιδεοπλαστικές εικόνες) και τον εξπρεσιονισμό (διαμαρτυρία ενάντια στη βία του πολέμου και στο εκτρωματικό κοινωνικό σύστημα προβολή του φανταστικού και του παράλογου) τον συμβολισμό(χρήση συμβόλων αποστεγνωμένος όμως από κάθε υποβολή αφήνει τα πράγματα πολύ συγκεκριμένα)

Το παράλογοπαραμορφωτικά έγχρωμα σχήματα ( ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν΄ο ουρανός ) αμφίδρομη κίνηση με αναιρετικό χαρακτήρα (ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν΄ο ουρανός και λίγο χιόνι ) ασύμβατη συνύπαρξη λέξεων που αναιρούν κάθε λογική λεκτική αναμονή ( κληρονόμος πουλιών) αφύσικοι μετασχηματισμοί που ανατρέπουν ακόμη και τη συμπαντική τάξη ( έσφιξα τα σχοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω τ΄αστέρια)

δομικά στοιχεία της ποίησής του μια ιστορία-μήνυμα η σκηνική διάρθρωση και η ιδεοπλαστική εικόνα( εικόνα ζωγραφιά που εκφράζει μια ιδέα)

φαντάσματα της τραγικής πραγματικότητας της μετεμφυλιακής Ελλάδας απεικόνιση με εικόνα ποιητική του εφιαλτικού ειδώλου της πραγματικότητας ο ποιητής φεύγει από αυτήν την φρικιώδη αντιποιητική πραγματικότητα που βιώνει μέσω της ποίησής του Η χαρά η πραγματική ζωή των υψηλών ιδανικών δεν βρίσκεται στα laquoφάσματαraquo στους εφιάλτες αλλά βρίσκεται σε άλλη πραγματικότητα σε άλλον laquo ουρανόraquo που πιθανότατα είναι η ποίηση και τα οράματά της για ένα καλύτερο αύριο ο χώρος που τεκταίνονται τα δρώμενα είναι ο laquoάλλος δρόμοςraquo ( χαρακτηριστικό της ποίησης του Σαχτούρη η διάσταση του διπλού η ύπαρξη δυο πραγματικοτήτων)

Η συλλογή laquo Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμοraquo ( 1958)

Ο τίτλος του ποιήματος ορίζει το χώρο του ώστε ο αναγνώστης να προετοιμαστεί για την είσοδό του στο μαγικό κόσμο της ποίησης Ορίζει συνάμα και το χρέος του ποιητή που είναι η αποκατάσταση της επικοινωνίας των ανθρώπων με τον laquo ουρανόraquo το χώρο όπου διαφυλάσσονται οι αξίες τα πνευματικά αγαθά Ο ποιητής ως ελεγκτής των αστεριών διαμεσολαβεί μεταξύ ουρανού και γης προσπαθώντας να βοηθήσει στο να φτάσει το φως των αστεριών στη γη το φως της ελπίδας για έναν ομορφότερο και δικαιότερο κόσμο στη σκληρή και απάνθρωπη γήινη πραγματικότητα Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως ο τίτλος συνδέεται άμεσα και συμβολικά με το περιεχόμενο του ποιήματος αναφερόμενος στη συνειδητή αποστολή του ποιητή να διατηρήσει ζωντανή την αντίσταση στο ηθικό σκοτάδι

Ο τίτλος του ποιήματος απαρτίζεται κατά τη σαχτουρική συνήθεια από ένα έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό Η λεκτική εκφορά του ( με το οριστικό άρθρο που συνοδεύει το ουσιαστικό το οποίο δηλώνει το υποκείμενο κάποιας ενέργειας- του ρόλου του ποιητή ) μας επιβάλλει να δεχτούμε α) μιαν υποχρεωτικότητα και β) την αυστηρά καθορισμένη ιδιότητα του ποιητικού υποκειμένου που έχει μια πολύ ξεκάθαρη αποστολή

ο χώρος του ποιήματος καλύπτει δύο επίπεδα το γήινο επίπεδο και την ουράνια περιοχή Το ποιητικό υποκείμενο βρίσκεται στη γη η οποία στο ποίημα δεν περιγράφεται καθόλου αλλά υποδηλώνεται κατερειπωμένη διακειμενικά όμως αντιλαμβανόμαστε πως έχει υποστεί αυτήν την κατερήμωση με τους σφαγιασμούς και τις απάνθρωπες ενέργειες που χαρακτηρίζουν την εποχή που ζει ο ποιητής αυτή των μετεμφυλιακών χρόνων από δω θα ξεκινήσει ο ποιητής για να πραγματώσει το έργο του laquo να ελέγξει τ΄αστέριαraquo Από την άλλη πλευρά υπάρχει ο χώρος του ουρανού ένας υπεργήινος χώρος που αποτελεί το στόχο του ποιητή αλλά έχει υποστεί και αυτός καίρια πλήγματα

Ο ουρανός

εκπροσωπεί το χώρο των ιδεών του ποιητή το χώρο της αγνότητας και της αθωότητας που αναζητά που στρέφεται ο άνθρωπος για να ανασάνει να προσευχηθεί να αναζητήσει βοήθεια άρα συμβολίζει και την ελπίδα το ιδανικό τη λύτρωση

Χρέος του ποιητή είναι να ξεπεράσει τις δυσχέρειες το κακό που ταλανίζει τον κόσμο για να πετάξει προς τον ουρανό - το χώρο του καλού και του αγαθού- αλλά και να βοηθήσει τους άλλους ανθρώπους να βρουν αυτό τον δρόμο Ο ρημαγμένος κόσμος από την έκπτωση των ηθών και την αλλοτριότητα των πραγμάτων επιβάλλει στον ποιητή να επωμιστεί το χρέος του ως πνευματικός ταγός και να αναλάβει καθοδηγητικό ρόλο

η τεχνική της σμίκρυνσης σύμφωνα μ΄αυτή το σαχτουρικό σύμπαν ndash και ο ουρανός- έχει σμικρυνθεί και γίνεται ορατός με τις διαστάσεις ενός μπαξέ ενός εφιαλτικού κήπου που είναι αιματοβαμμένος

Οι τρεις ιδεοπλαστικές εικόνεςΑ) Ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν ο ουρανός και λίγο χιόνι

Ο ουρανός σύμβολο των πνευματικών αξιών και της ελπίδας έχει υπονομευτεί από τη γήινη αθλιότητα έχει αμαυρωθεί από την ηθική σήψη της πραγματικότητας ( Κατοχή Εμφύλιος μετεμφυλιακές αντιπαλότητες βία θάνατος ) το αίμα των Ελλήνων βάφει με κόκκινο χρώμα τον χώρο της αθωότητας laquo μπαξέςraquo μια λέξη οικεία αποκτά αμέσως τρομακτική και εφιαλτική διάσταση ώστε να δηλωθούν με καθαρότητα οι δύο διαστάσεις που δίνει πάντα ο Σαχτούρης στο ποιητικό του σύμπαν το φρικιαστικό χαρτογραφείται την ίδια στιγμή που αρθρώνεται το φανταστικό

Ο μπαξές ουρανός που θα ήταν αναμενόμενο να είναι γεμάτος λουλούδια έχει το χρώμα των τραυματικών εμπειριών της εποχής του ποιητή το κόκκινο του αίματος αλλά και laquo λίγο χιόνιraquo το λευκό χρώμα του χιονιού που αποτελεί στοιχείο αγνότητας και εσωτερικής καθαρότητας αφήνει κάποια περιθώρια δράσης και ελπίδας στον ποιητή Ο ουρανός στο ποίημα έχει χάσει το γαλάζιο χρώμα του είναι ματωμένος και σκοτεινός

Τα χρώματα λοιπόν που κυριαρχούν στη σαχτουρική ποίηση έχουν εδώ καίρια θέση άμεσα αναφέρονται το κόκκινο και το άσπρο έμμεσα αναφέρονται το γαλάζιο και το μαύρο κόκκινο χρώμα της ζωής αλλά και του θανάτου της φωτιάς ( καθαρτήριας αλλά και καταστροφικής ) της αγάπης του πάθους του θυμού Εδώ το χρώμα του αίματος και του θανάτουάσπρο το χρώμα της αγνότητας της ηρεμίας της πνευματικότητας και της ανώτερης ζωήςγαλάζιο το χρώμα του ουρανού και της ελευθερίαςμαύρο το χρώμα του πένθους και του θανάτουΠράσινο υπονοείται

Β) Β) έσφιξα τα σκοινιά μου έσφιξα τα σκοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια τ αστέρια

Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου

Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ουρανό ουρανό

Με τη φράση laquo έσφιξα τα σκοινιά μουraquo διαφαίνεται ο ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την εκτέλεση της ιερής αποστολής οφείλει να ενεργοποιήσει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις

το έργο του είναι δύσκολο απαιτεί αποφασιστικότητα τόλμη αισιοδοξία ψυχικές αντοχές

Ο αόριστος laquo έσφιξαraquo δηλώνει την συντελεσμένη ετοιμότητα του ποιητή αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως διαδικασία

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Βραβεία

Α΄ Βραβείο laquoΝέοι Ευρωπαίοι Ποιητέςraquo από την ιταλική ραδιοφωνία και τηλεόραση (1956) για την συλλογή του laquoΌταν σας μιλώraquo Β΄ Κρατικό βραβείο ποίησης (1962)για την συλλογή του laquoΤα στίγματαraquoΑ΄ Κρατικό βραβείο ποίησης (1987) για το έργο του laquoΕκτοπλάσματαraquoΠαράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος (1995) για την προσφορά του στα γράμματαΜέγα Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας (2003) για το σύνολο του έργου του

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΑΧΤΟΥΡΗbull ρεαλιστική απεικόνιση της καθημερινής πραγματικότηταςbull αντιηρωικός ποιητής εκφραστής και απολογητής της κατακερματισμένης και καθημαγμένης ανθρώπινης ύπαρξης bullλιτή και ξεκάθαρη χαρτογράφηση του εσωτερικού πόνου του σύγχρονου ανθρώπουbullΑπορρίπτει την παραδοσιακή γραφή και στρέφεται στον συμβολισμό και τον υπερρεαλισμόbull οικοδομεί το έργο του με εφιαλτικές εικόνες και σύμβολα που πλησιάζουν περισσότερο τον εξπρεσιονισμόbullΥπερτονίζει το παράλογο ενώ από τον Υπερρεαλισμό από τον οποίον ξεκίνησε κρατά την τολμηρή φαντασία και την παραίσθησηbull Νεοϋπερρεαλισμός( laquoΤο έχω τονίσει επανειλημμένα ο υπερρεαλισμός έδρασε πάνω μου σαν καταλύτης Με λευτέρωσε στην ποίηση και στη ζωή αλλά δεν μπορώ να πω ότι η ποίησή μου είναι υπερρεαλιστική Η ποίησή μου είναι ιδιότυπα δραματική και λυρικήraquo δήλωνε ο ίδιος (περιοδικό Τέταρτο Μάρτιος 1987)

bull Είναι ποιητής του ατομικού άγχους αλλά μέσα στο έργο του είναι διάσπαρτος και ο απόηχος του άγχους μιας ολόκληρης εποχής Όμως η ποίησή του δεν είναι απαισιόδοξη ( laquoΠάντα θα χουμε ανάγκη από ουρανόraquo) bull ποίηση εικονιστική εικαστικά στοιχεία στην ποίησή του( μορφικά θυμίζει την κυβιστική ζωγραφική σχήματα παραμορφωμένα δυνατά χρώματα αιφνιδιαστικοί συνδυασμοί)bullεικόνες με αντιθετική συναρμογή και μεταφορική λειτουργίαbullαπλή γλώσσα λιτό λεξιλόγιοbullσυνήθως έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό στον τίτλο του ποιήματοςκατασκευή μικρών ποιημάτων που ακολουθούν το σχήμα εμπειρική αφορμή μετασχηματισμός της εμπειρίας σε ποιητική φαντασίωση και ολοκλήρωση τελική παραγωγή της ποιητικής εμπειρίας

συνδυάζει στοιχεία από υπαρξισμό (η γνήσια αγωνία που απορρέει από τη θέση του ποιητή στον εφιαλτικό κόσμο) τον υπερρεαλισμό (ωθεί την ποίηση σε χώρους εξωλογικούς και εκφράζεται με λεκτική λιτότητα και αυστηρότητα και ιδεοπλαστικές εικόνες) και τον εξπρεσιονισμό (διαμαρτυρία ενάντια στη βία του πολέμου και στο εκτρωματικό κοινωνικό σύστημα προβολή του φανταστικού και του παράλογου) τον συμβολισμό(χρήση συμβόλων αποστεγνωμένος όμως από κάθε υποβολή αφήνει τα πράγματα πολύ συγκεκριμένα)

Το παράλογοπαραμορφωτικά έγχρωμα σχήματα ( ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν΄ο ουρανός ) αμφίδρομη κίνηση με αναιρετικό χαρακτήρα (ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν΄ο ουρανός και λίγο χιόνι ) ασύμβατη συνύπαρξη λέξεων που αναιρούν κάθε λογική λεκτική αναμονή ( κληρονόμος πουλιών) αφύσικοι μετασχηματισμοί που ανατρέπουν ακόμη και τη συμπαντική τάξη ( έσφιξα τα σχοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω τ΄αστέρια)

δομικά στοιχεία της ποίησής του μια ιστορία-μήνυμα η σκηνική διάρθρωση και η ιδεοπλαστική εικόνα( εικόνα ζωγραφιά που εκφράζει μια ιδέα)

φαντάσματα της τραγικής πραγματικότητας της μετεμφυλιακής Ελλάδας απεικόνιση με εικόνα ποιητική του εφιαλτικού ειδώλου της πραγματικότητας ο ποιητής φεύγει από αυτήν την φρικιώδη αντιποιητική πραγματικότητα που βιώνει μέσω της ποίησής του Η χαρά η πραγματική ζωή των υψηλών ιδανικών δεν βρίσκεται στα laquoφάσματαraquo στους εφιάλτες αλλά βρίσκεται σε άλλη πραγματικότητα σε άλλον laquo ουρανόraquo που πιθανότατα είναι η ποίηση και τα οράματά της για ένα καλύτερο αύριο ο χώρος που τεκταίνονται τα δρώμενα είναι ο laquoάλλος δρόμοςraquo ( χαρακτηριστικό της ποίησης του Σαχτούρη η διάσταση του διπλού η ύπαρξη δυο πραγματικοτήτων)

Η συλλογή laquo Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμοraquo ( 1958)

Ο τίτλος του ποιήματος ορίζει το χώρο του ώστε ο αναγνώστης να προετοιμαστεί για την είσοδό του στο μαγικό κόσμο της ποίησης Ορίζει συνάμα και το χρέος του ποιητή που είναι η αποκατάσταση της επικοινωνίας των ανθρώπων με τον laquo ουρανόraquo το χώρο όπου διαφυλάσσονται οι αξίες τα πνευματικά αγαθά Ο ποιητής ως ελεγκτής των αστεριών διαμεσολαβεί μεταξύ ουρανού και γης προσπαθώντας να βοηθήσει στο να φτάσει το φως των αστεριών στη γη το φως της ελπίδας για έναν ομορφότερο και δικαιότερο κόσμο στη σκληρή και απάνθρωπη γήινη πραγματικότητα Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως ο τίτλος συνδέεται άμεσα και συμβολικά με το περιεχόμενο του ποιήματος αναφερόμενος στη συνειδητή αποστολή του ποιητή να διατηρήσει ζωντανή την αντίσταση στο ηθικό σκοτάδι

Ο τίτλος του ποιήματος απαρτίζεται κατά τη σαχτουρική συνήθεια από ένα έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό Η λεκτική εκφορά του ( με το οριστικό άρθρο που συνοδεύει το ουσιαστικό το οποίο δηλώνει το υποκείμενο κάποιας ενέργειας- του ρόλου του ποιητή ) μας επιβάλλει να δεχτούμε α) μιαν υποχρεωτικότητα και β) την αυστηρά καθορισμένη ιδιότητα του ποιητικού υποκειμένου που έχει μια πολύ ξεκάθαρη αποστολή

ο χώρος του ποιήματος καλύπτει δύο επίπεδα το γήινο επίπεδο και την ουράνια περιοχή Το ποιητικό υποκείμενο βρίσκεται στη γη η οποία στο ποίημα δεν περιγράφεται καθόλου αλλά υποδηλώνεται κατερειπωμένη διακειμενικά όμως αντιλαμβανόμαστε πως έχει υποστεί αυτήν την κατερήμωση με τους σφαγιασμούς και τις απάνθρωπες ενέργειες που χαρακτηρίζουν την εποχή που ζει ο ποιητής αυτή των μετεμφυλιακών χρόνων από δω θα ξεκινήσει ο ποιητής για να πραγματώσει το έργο του laquo να ελέγξει τ΄αστέριαraquo Από την άλλη πλευρά υπάρχει ο χώρος του ουρανού ένας υπεργήινος χώρος που αποτελεί το στόχο του ποιητή αλλά έχει υποστεί και αυτός καίρια πλήγματα

Ο ουρανός

εκπροσωπεί το χώρο των ιδεών του ποιητή το χώρο της αγνότητας και της αθωότητας που αναζητά που στρέφεται ο άνθρωπος για να ανασάνει να προσευχηθεί να αναζητήσει βοήθεια άρα συμβολίζει και την ελπίδα το ιδανικό τη λύτρωση

Χρέος του ποιητή είναι να ξεπεράσει τις δυσχέρειες το κακό που ταλανίζει τον κόσμο για να πετάξει προς τον ουρανό - το χώρο του καλού και του αγαθού- αλλά και να βοηθήσει τους άλλους ανθρώπους να βρουν αυτό τον δρόμο Ο ρημαγμένος κόσμος από την έκπτωση των ηθών και την αλλοτριότητα των πραγμάτων επιβάλλει στον ποιητή να επωμιστεί το χρέος του ως πνευματικός ταγός και να αναλάβει καθοδηγητικό ρόλο

η τεχνική της σμίκρυνσης σύμφωνα μ΄αυτή το σαχτουρικό σύμπαν ndash και ο ουρανός- έχει σμικρυνθεί και γίνεται ορατός με τις διαστάσεις ενός μπαξέ ενός εφιαλτικού κήπου που είναι αιματοβαμμένος

Οι τρεις ιδεοπλαστικές εικόνεςΑ) Ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν ο ουρανός και λίγο χιόνι

Ο ουρανός σύμβολο των πνευματικών αξιών και της ελπίδας έχει υπονομευτεί από τη γήινη αθλιότητα έχει αμαυρωθεί από την ηθική σήψη της πραγματικότητας ( Κατοχή Εμφύλιος μετεμφυλιακές αντιπαλότητες βία θάνατος ) το αίμα των Ελλήνων βάφει με κόκκινο χρώμα τον χώρο της αθωότητας laquo μπαξέςraquo μια λέξη οικεία αποκτά αμέσως τρομακτική και εφιαλτική διάσταση ώστε να δηλωθούν με καθαρότητα οι δύο διαστάσεις που δίνει πάντα ο Σαχτούρης στο ποιητικό του σύμπαν το φρικιαστικό χαρτογραφείται την ίδια στιγμή που αρθρώνεται το φανταστικό

Ο μπαξές ουρανός που θα ήταν αναμενόμενο να είναι γεμάτος λουλούδια έχει το χρώμα των τραυματικών εμπειριών της εποχής του ποιητή το κόκκινο του αίματος αλλά και laquo λίγο χιόνιraquo το λευκό χρώμα του χιονιού που αποτελεί στοιχείο αγνότητας και εσωτερικής καθαρότητας αφήνει κάποια περιθώρια δράσης και ελπίδας στον ποιητή Ο ουρανός στο ποίημα έχει χάσει το γαλάζιο χρώμα του είναι ματωμένος και σκοτεινός

Τα χρώματα λοιπόν που κυριαρχούν στη σαχτουρική ποίηση έχουν εδώ καίρια θέση άμεσα αναφέρονται το κόκκινο και το άσπρο έμμεσα αναφέρονται το γαλάζιο και το μαύρο κόκκινο χρώμα της ζωής αλλά και του θανάτου της φωτιάς ( καθαρτήριας αλλά και καταστροφικής ) της αγάπης του πάθους του θυμού Εδώ το χρώμα του αίματος και του θανάτουάσπρο το χρώμα της αγνότητας της ηρεμίας της πνευματικότητας και της ανώτερης ζωήςγαλάζιο το χρώμα του ουρανού και της ελευθερίαςμαύρο το χρώμα του πένθους και του θανάτουΠράσινο υπονοείται

Β) Β) έσφιξα τα σκοινιά μου έσφιξα τα σκοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια τ αστέρια

Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου

Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ουρανό ουρανό

Με τη φράση laquo έσφιξα τα σκοινιά μουraquo διαφαίνεται ο ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την εκτέλεση της ιερής αποστολής οφείλει να ενεργοποιήσει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις

το έργο του είναι δύσκολο απαιτεί αποφασιστικότητα τόλμη αισιοδοξία ψυχικές αντοχές

Ο αόριστος laquo έσφιξαraquo δηλώνει την συντελεσμένη ετοιμότητα του ποιητή αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως διαδικασία

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΑΧΤΟΥΡΗbull ρεαλιστική απεικόνιση της καθημερινής πραγματικότηταςbull αντιηρωικός ποιητής εκφραστής και απολογητής της κατακερματισμένης και καθημαγμένης ανθρώπινης ύπαρξης bullλιτή και ξεκάθαρη χαρτογράφηση του εσωτερικού πόνου του σύγχρονου ανθρώπουbullΑπορρίπτει την παραδοσιακή γραφή και στρέφεται στον συμβολισμό και τον υπερρεαλισμόbull οικοδομεί το έργο του με εφιαλτικές εικόνες και σύμβολα που πλησιάζουν περισσότερο τον εξπρεσιονισμόbullΥπερτονίζει το παράλογο ενώ από τον Υπερρεαλισμό από τον οποίον ξεκίνησε κρατά την τολμηρή φαντασία και την παραίσθησηbull Νεοϋπερρεαλισμός( laquoΤο έχω τονίσει επανειλημμένα ο υπερρεαλισμός έδρασε πάνω μου σαν καταλύτης Με λευτέρωσε στην ποίηση και στη ζωή αλλά δεν μπορώ να πω ότι η ποίησή μου είναι υπερρεαλιστική Η ποίησή μου είναι ιδιότυπα δραματική και λυρικήraquo δήλωνε ο ίδιος (περιοδικό Τέταρτο Μάρτιος 1987)

bull Είναι ποιητής του ατομικού άγχους αλλά μέσα στο έργο του είναι διάσπαρτος και ο απόηχος του άγχους μιας ολόκληρης εποχής Όμως η ποίησή του δεν είναι απαισιόδοξη ( laquoΠάντα θα χουμε ανάγκη από ουρανόraquo) bull ποίηση εικονιστική εικαστικά στοιχεία στην ποίησή του( μορφικά θυμίζει την κυβιστική ζωγραφική σχήματα παραμορφωμένα δυνατά χρώματα αιφνιδιαστικοί συνδυασμοί)bullεικόνες με αντιθετική συναρμογή και μεταφορική λειτουργίαbullαπλή γλώσσα λιτό λεξιλόγιοbullσυνήθως έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό στον τίτλο του ποιήματοςκατασκευή μικρών ποιημάτων που ακολουθούν το σχήμα εμπειρική αφορμή μετασχηματισμός της εμπειρίας σε ποιητική φαντασίωση και ολοκλήρωση τελική παραγωγή της ποιητικής εμπειρίας

συνδυάζει στοιχεία από υπαρξισμό (η γνήσια αγωνία που απορρέει από τη θέση του ποιητή στον εφιαλτικό κόσμο) τον υπερρεαλισμό (ωθεί την ποίηση σε χώρους εξωλογικούς και εκφράζεται με λεκτική λιτότητα και αυστηρότητα και ιδεοπλαστικές εικόνες) και τον εξπρεσιονισμό (διαμαρτυρία ενάντια στη βία του πολέμου και στο εκτρωματικό κοινωνικό σύστημα προβολή του φανταστικού και του παράλογου) τον συμβολισμό(χρήση συμβόλων αποστεγνωμένος όμως από κάθε υποβολή αφήνει τα πράγματα πολύ συγκεκριμένα)

Το παράλογοπαραμορφωτικά έγχρωμα σχήματα ( ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν΄ο ουρανός ) αμφίδρομη κίνηση με αναιρετικό χαρακτήρα (ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν΄ο ουρανός και λίγο χιόνι ) ασύμβατη συνύπαρξη λέξεων που αναιρούν κάθε λογική λεκτική αναμονή ( κληρονόμος πουλιών) αφύσικοι μετασχηματισμοί που ανατρέπουν ακόμη και τη συμπαντική τάξη ( έσφιξα τα σχοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω τ΄αστέρια)

δομικά στοιχεία της ποίησής του μια ιστορία-μήνυμα η σκηνική διάρθρωση και η ιδεοπλαστική εικόνα( εικόνα ζωγραφιά που εκφράζει μια ιδέα)

φαντάσματα της τραγικής πραγματικότητας της μετεμφυλιακής Ελλάδας απεικόνιση με εικόνα ποιητική του εφιαλτικού ειδώλου της πραγματικότητας ο ποιητής φεύγει από αυτήν την φρικιώδη αντιποιητική πραγματικότητα που βιώνει μέσω της ποίησής του Η χαρά η πραγματική ζωή των υψηλών ιδανικών δεν βρίσκεται στα laquoφάσματαraquo στους εφιάλτες αλλά βρίσκεται σε άλλη πραγματικότητα σε άλλον laquo ουρανόraquo που πιθανότατα είναι η ποίηση και τα οράματά της για ένα καλύτερο αύριο ο χώρος που τεκταίνονται τα δρώμενα είναι ο laquoάλλος δρόμοςraquo ( χαρακτηριστικό της ποίησης του Σαχτούρη η διάσταση του διπλού η ύπαρξη δυο πραγματικοτήτων)

Η συλλογή laquo Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμοraquo ( 1958)

Ο τίτλος του ποιήματος ορίζει το χώρο του ώστε ο αναγνώστης να προετοιμαστεί για την είσοδό του στο μαγικό κόσμο της ποίησης Ορίζει συνάμα και το χρέος του ποιητή που είναι η αποκατάσταση της επικοινωνίας των ανθρώπων με τον laquo ουρανόraquo το χώρο όπου διαφυλάσσονται οι αξίες τα πνευματικά αγαθά Ο ποιητής ως ελεγκτής των αστεριών διαμεσολαβεί μεταξύ ουρανού και γης προσπαθώντας να βοηθήσει στο να φτάσει το φως των αστεριών στη γη το φως της ελπίδας για έναν ομορφότερο και δικαιότερο κόσμο στη σκληρή και απάνθρωπη γήινη πραγματικότητα Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως ο τίτλος συνδέεται άμεσα και συμβολικά με το περιεχόμενο του ποιήματος αναφερόμενος στη συνειδητή αποστολή του ποιητή να διατηρήσει ζωντανή την αντίσταση στο ηθικό σκοτάδι

Ο τίτλος του ποιήματος απαρτίζεται κατά τη σαχτουρική συνήθεια από ένα έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό Η λεκτική εκφορά του ( με το οριστικό άρθρο που συνοδεύει το ουσιαστικό το οποίο δηλώνει το υποκείμενο κάποιας ενέργειας- του ρόλου του ποιητή ) μας επιβάλλει να δεχτούμε α) μιαν υποχρεωτικότητα και β) την αυστηρά καθορισμένη ιδιότητα του ποιητικού υποκειμένου που έχει μια πολύ ξεκάθαρη αποστολή

ο χώρος του ποιήματος καλύπτει δύο επίπεδα το γήινο επίπεδο και την ουράνια περιοχή Το ποιητικό υποκείμενο βρίσκεται στη γη η οποία στο ποίημα δεν περιγράφεται καθόλου αλλά υποδηλώνεται κατερειπωμένη διακειμενικά όμως αντιλαμβανόμαστε πως έχει υποστεί αυτήν την κατερήμωση με τους σφαγιασμούς και τις απάνθρωπες ενέργειες που χαρακτηρίζουν την εποχή που ζει ο ποιητής αυτή των μετεμφυλιακών χρόνων από δω θα ξεκινήσει ο ποιητής για να πραγματώσει το έργο του laquo να ελέγξει τ΄αστέριαraquo Από την άλλη πλευρά υπάρχει ο χώρος του ουρανού ένας υπεργήινος χώρος που αποτελεί το στόχο του ποιητή αλλά έχει υποστεί και αυτός καίρια πλήγματα

Ο ουρανός

εκπροσωπεί το χώρο των ιδεών του ποιητή το χώρο της αγνότητας και της αθωότητας που αναζητά που στρέφεται ο άνθρωπος για να ανασάνει να προσευχηθεί να αναζητήσει βοήθεια άρα συμβολίζει και την ελπίδα το ιδανικό τη λύτρωση

Χρέος του ποιητή είναι να ξεπεράσει τις δυσχέρειες το κακό που ταλανίζει τον κόσμο για να πετάξει προς τον ουρανό - το χώρο του καλού και του αγαθού- αλλά και να βοηθήσει τους άλλους ανθρώπους να βρουν αυτό τον δρόμο Ο ρημαγμένος κόσμος από την έκπτωση των ηθών και την αλλοτριότητα των πραγμάτων επιβάλλει στον ποιητή να επωμιστεί το χρέος του ως πνευματικός ταγός και να αναλάβει καθοδηγητικό ρόλο

η τεχνική της σμίκρυνσης σύμφωνα μ΄αυτή το σαχτουρικό σύμπαν ndash και ο ουρανός- έχει σμικρυνθεί και γίνεται ορατός με τις διαστάσεις ενός μπαξέ ενός εφιαλτικού κήπου που είναι αιματοβαμμένος

Οι τρεις ιδεοπλαστικές εικόνεςΑ) Ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν ο ουρανός και λίγο χιόνι

Ο ουρανός σύμβολο των πνευματικών αξιών και της ελπίδας έχει υπονομευτεί από τη γήινη αθλιότητα έχει αμαυρωθεί από την ηθική σήψη της πραγματικότητας ( Κατοχή Εμφύλιος μετεμφυλιακές αντιπαλότητες βία θάνατος ) το αίμα των Ελλήνων βάφει με κόκκινο χρώμα τον χώρο της αθωότητας laquo μπαξέςraquo μια λέξη οικεία αποκτά αμέσως τρομακτική και εφιαλτική διάσταση ώστε να δηλωθούν με καθαρότητα οι δύο διαστάσεις που δίνει πάντα ο Σαχτούρης στο ποιητικό του σύμπαν το φρικιαστικό χαρτογραφείται την ίδια στιγμή που αρθρώνεται το φανταστικό

Ο μπαξές ουρανός που θα ήταν αναμενόμενο να είναι γεμάτος λουλούδια έχει το χρώμα των τραυματικών εμπειριών της εποχής του ποιητή το κόκκινο του αίματος αλλά και laquo λίγο χιόνιraquo το λευκό χρώμα του χιονιού που αποτελεί στοιχείο αγνότητας και εσωτερικής καθαρότητας αφήνει κάποια περιθώρια δράσης και ελπίδας στον ποιητή Ο ουρανός στο ποίημα έχει χάσει το γαλάζιο χρώμα του είναι ματωμένος και σκοτεινός

Τα χρώματα λοιπόν που κυριαρχούν στη σαχτουρική ποίηση έχουν εδώ καίρια θέση άμεσα αναφέρονται το κόκκινο και το άσπρο έμμεσα αναφέρονται το γαλάζιο και το μαύρο κόκκινο χρώμα της ζωής αλλά και του θανάτου της φωτιάς ( καθαρτήριας αλλά και καταστροφικής ) της αγάπης του πάθους του θυμού Εδώ το χρώμα του αίματος και του θανάτουάσπρο το χρώμα της αγνότητας της ηρεμίας της πνευματικότητας και της ανώτερης ζωήςγαλάζιο το χρώμα του ουρανού και της ελευθερίαςμαύρο το χρώμα του πένθους και του θανάτουΠράσινο υπονοείται

Β) Β) έσφιξα τα σκοινιά μου έσφιξα τα σκοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια τ αστέρια

Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου

Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ουρανό ουρανό

Με τη φράση laquo έσφιξα τα σκοινιά μουraquo διαφαίνεται ο ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την εκτέλεση της ιερής αποστολής οφείλει να ενεργοποιήσει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις

το έργο του είναι δύσκολο απαιτεί αποφασιστικότητα τόλμη αισιοδοξία ψυχικές αντοχές

Ο αόριστος laquo έσφιξαraquo δηλώνει την συντελεσμένη ετοιμότητα του ποιητή αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως διαδικασία

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

bull Είναι ποιητής του ατομικού άγχους αλλά μέσα στο έργο του είναι διάσπαρτος και ο απόηχος του άγχους μιας ολόκληρης εποχής Όμως η ποίησή του δεν είναι απαισιόδοξη ( laquoΠάντα θα χουμε ανάγκη από ουρανόraquo) bull ποίηση εικονιστική εικαστικά στοιχεία στην ποίησή του( μορφικά θυμίζει την κυβιστική ζωγραφική σχήματα παραμορφωμένα δυνατά χρώματα αιφνιδιαστικοί συνδυασμοί)bullεικόνες με αντιθετική συναρμογή και μεταφορική λειτουργίαbullαπλή γλώσσα λιτό λεξιλόγιοbullσυνήθως έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό στον τίτλο του ποιήματοςκατασκευή μικρών ποιημάτων που ακολουθούν το σχήμα εμπειρική αφορμή μετασχηματισμός της εμπειρίας σε ποιητική φαντασίωση και ολοκλήρωση τελική παραγωγή της ποιητικής εμπειρίας

συνδυάζει στοιχεία από υπαρξισμό (η γνήσια αγωνία που απορρέει από τη θέση του ποιητή στον εφιαλτικό κόσμο) τον υπερρεαλισμό (ωθεί την ποίηση σε χώρους εξωλογικούς και εκφράζεται με λεκτική λιτότητα και αυστηρότητα και ιδεοπλαστικές εικόνες) και τον εξπρεσιονισμό (διαμαρτυρία ενάντια στη βία του πολέμου και στο εκτρωματικό κοινωνικό σύστημα προβολή του φανταστικού και του παράλογου) τον συμβολισμό(χρήση συμβόλων αποστεγνωμένος όμως από κάθε υποβολή αφήνει τα πράγματα πολύ συγκεκριμένα)

Το παράλογοπαραμορφωτικά έγχρωμα σχήματα ( ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν΄ο ουρανός ) αμφίδρομη κίνηση με αναιρετικό χαρακτήρα (ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν΄ο ουρανός και λίγο χιόνι ) ασύμβατη συνύπαρξη λέξεων που αναιρούν κάθε λογική λεκτική αναμονή ( κληρονόμος πουλιών) αφύσικοι μετασχηματισμοί που ανατρέπουν ακόμη και τη συμπαντική τάξη ( έσφιξα τα σχοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω τ΄αστέρια)

δομικά στοιχεία της ποίησής του μια ιστορία-μήνυμα η σκηνική διάρθρωση και η ιδεοπλαστική εικόνα( εικόνα ζωγραφιά που εκφράζει μια ιδέα)

φαντάσματα της τραγικής πραγματικότητας της μετεμφυλιακής Ελλάδας απεικόνιση με εικόνα ποιητική του εφιαλτικού ειδώλου της πραγματικότητας ο ποιητής φεύγει από αυτήν την φρικιώδη αντιποιητική πραγματικότητα που βιώνει μέσω της ποίησής του Η χαρά η πραγματική ζωή των υψηλών ιδανικών δεν βρίσκεται στα laquoφάσματαraquo στους εφιάλτες αλλά βρίσκεται σε άλλη πραγματικότητα σε άλλον laquo ουρανόraquo που πιθανότατα είναι η ποίηση και τα οράματά της για ένα καλύτερο αύριο ο χώρος που τεκταίνονται τα δρώμενα είναι ο laquoάλλος δρόμοςraquo ( χαρακτηριστικό της ποίησης του Σαχτούρη η διάσταση του διπλού η ύπαρξη δυο πραγματικοτήτων)

Η συλλογή laquo Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμοraquo ( 1958)

Ο τίτλος του ποιήματος ορίζει το χώρο του ώστε ο αναγνώστης να προετοιμαστεί για την είσοδό του στο μαγικό κόσμο της ποίησης Ορίζει συνάμα και το χρέος του ποιητή που είναι η αποκατάσταση της επικοινωνίας των ανθρώπων με τον laquo ουρανόraquo το χώρο όπου διαφυλάσσονται οι αξίες τα πνευματικά αγαθά Ο ποιητής ως ελεγκτής των αστεριών διαμεσολαβεί μεταξύ ουρανού και γης προσπαθώντας να βοηθήσει στο να φτάσει το φως των αστεριών στη γη το φως της ελπίδας για έναν ομορφότερο και δικαιότερο κόσμο στη σκληρή και απάνθρωπη γήινη πραγματικότητα Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως ο τίτλος συνδέεται άμεσα και συμβολικά με το περιεχόμενο του ποιήματος αναφερόμενος στη συνειδητή αποστολή του ποιητή να διατηρήσει ζωντανή την αντίσταση στο ηθικό σκοτάδι

Ο τίτλος του ποιήματος απαρτίζεται κατά τη σαχτουρική συνήθεια από ένα έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό Η λεκτική εκφορά του ( με το οριστικό άρθρο που συνοδεύει το ουσιαστικό το οποίο δηλώνει το υποκείμενο κάποιας ενέργειας- του ρόλου του ποιητή ) μας επιβάλλει να δεχτούμε α) μιαν υποχρεωτικότητα και β) την αυστηρά καθορισμένη ιδιότητα του ποιητικού υποκειμένου που έχει μια πολύ ξεκάθαρη αποστολή

ο χώρος του ποιήματος καλύπτει δύο επίπεδα το γήινο επίπεδο και την ουράνια περιοχή Το ποιητικό υποκείμενο βρίσκεται στη γη η οποία στο ποίημα δεν περιγράφεται καθόλου αλλά υποδηλώνεται κατερειπωμένη διακειμενικά όμως αντιλαμβανόμαστε πως έχει υποστεί αυτήν την κατερήμωση με τους σφαγιασμούς και τις απάνθρωπες ενέργειες που χαρακτηρίζουν την εποχή που ζει ο ποιητής αυτή των μετεμφυλιακών χρόνων από δω θα ξεκινήσει ο ποιητής για να πραγματώσει το έργο του laquo να ελέγξει τ΄αστέριαraquo Από την άλλη πλευρά υπάρχει ο χώρος του ουρανού ένας υπεργήινος χώρος που αποτελεί το στόχο του ποιητή αλλά έχει υποστεί και αυτός καίρια πλήγματα

Ο ουρανός

εκπροσωπεί το χώρο των ιδεών του ποιητή το χώρο της αγνότητας και της αθωότητας που αναζητά που στρέφεται ο άνθρωπος για να ανασάνει να προσευχηθεί να αναζητήσει βοήθεια άρα συμβολίζει και την ελπίδα το ιδανικό τη λύτρωση

Χρέος του ποιητή είναι να ξεπεράσει τις δυσχέρειες το κακό που ταλανίζει τον κόσμο για να πετάξει προς τον ουρανό - το χώρο του καλού και του αγαθού- αλλά και να βοηθήσει τους άλλους ανθρώπους να βρουν αυτό τον δρόμο Ο ρημαγμένος κόσμος από την έκπτωση των ηθών και την αλλοτριότητα των πραγμάτων επιβάλλει στον ποιητή να επωμιστεί το χρέος του ως πνευματικός ταγός και να αναλάβει καθοδηγητικό ρόλο

η τεχνική της σμίκρυνσης σύμφωνα μ΄αυτή το σαχτουρικό σύμπαν ndash και ο ουρανός- έχει σμικρυνθεί και γίνεται ορατός με τις διαστάσεις ενός μπαξέ ενός εφιαλτικού κήπου που είναι αιματοβαμμένος

Οι τρεις ιδεοπλαστικές εικόνεςΑ) Ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν ο ουρανός και λίγο χιόνι

Ο ουρανός σύμβολο των πνευματικών αξιών και της ελπίδας έχει υπονομευτεί από τη γήινη αθλιότητα έχει αμαυρωθεί από την ηθική σήψη της πραγματικότητας ( Κατοχή Εμφύλιος μετεμφυλιακές αντιπαλότητες βία θάνατος ) το αίμα των Ελλήνων βάφει με κόκκινο χρώμα τον χώρο της αθωότητας laquo μπαξέςraquo μια λέξη οικεία αποκτά αμέσως τρομακτική και εφιαλτική διάσταση ώστε να δηλωθούν με καθαρότητα οι δύο διαστάσεις που δίνει πάντα ο Σαχτούρης στο ποιητικό του σύμπαν το φρικιαστικό χαρτογραφείται την ίδια στιγμή που αρθρώνεται το φανταστικό

Ο μπαξές ουρανός που θα ήταν αναμενόμενο να είναι γεμάτος λουλούδια έχει το χρώμα των τραυματικών εμπειριών της εποχής του ποιητή το κόκκινο του αίματος αλλά και laquo λίγο χιόνιraquo το λευκό χρώμα του χιονιού που αποτελεί στοιχείο αγνότητας και εσωτερικής καθαρότητας αφήνει κάποια περιθώρια δράσης και ελπίδας στον ποιητή Ο ουρανός στο ποίημα έχει χάσει το γαλάζιο χρώμα του είναι ματωμένος και σκοτεινός

Τα χρώματα λοιπόν που κυριαρχούν στη σαχτουρική ποίηση έχουν εδώ καίρια θέση άμεσα αναφέρονται το κόκκινο και το άσπρο έμμεσα αναφέρονται το γαλάζιο και το μαύρο κόκκινο χρώμα της ζωής αλλά και του θανάτου της φωτιάς ( καθαρτήριας αλλά και καταστροφικής ) της αγάπης του πάθους του θυμού Εδώ το χρώμα του αίματος και του θανάτουάσπρο το χρώμα της αγνότητας της ηρεμίας της πνευματικότητας και της ανώτερης ζωήςγαλάζιο το χρώμα του ουρανού και της ελευθερίαςμαύρο το χρώμα του πένθους και του θανάτουΠράσινο υπονοείται

Β) Β) έσφιξα τα σκοινιά μου έσφιξα τα σκοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια τ αστέρια

Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου

Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ουρανό ουρανό

Με τη φράση laquo έσφιξα τα σκοινιά μουraquo διαφαίνεται ο ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την εκτέλεση της ιερής αποστολής οφείλει να ενεργοποιήσει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις

το έργο του είναι δύσκολο απαιτεί αποφασιστικότητα τόλμη αισιοδοξία ψυχικές αντοχές

Ο αόριστος laquo έσφιξαraquo δηλώνει την συντελεσμένη ετοιμότητα του ποιητή αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως διαδικασία

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

συνδυάζει στοιχεία από υπαρξισμό (η γνήσια αγωνία που απορρέει από τη θέση του ποιητή στον εφιαλτικό κόσμο) τον υπερρεαλισμό (ωθεί την ποίηση σε χώρους εξωλογικούς και εκφράζεται με λεκτική λιτότητα και αυστηρότητα και ιδεοπλαστικές εικόνες) και τον εξπρεσιονισμό (διαμαρτυρία ενάντια στη βία του πολέμου και στο εκτρωματικό κοινωνικό σύστημα προβολή του φανταστικού και του παράλογου) τον συμβολισμό(χρήση συμβόλων αποστεγνωμένος όμως από κάθε υποβολή αφήνει τα πράγματα πολύ συγκεκριμένα)

Το παράλογοπαραμορφωτικά έγχρωμα σχήματα ( ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν΄ο ουρανός ) αμφίδρομη κίνηση με αναιρετικό χαρακτήρα (ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν΄ο ουρανός και λίγο χιόνι ) ασύμβατη συνύπαρξη λέξεων που αναιρούν κάθε λογική λεκτική αναμονή ( κληρονόμος πουλιών) αφύσικοι μετασχηματισμοί που ανατρέπουν ακόμη και τη συμπαντική τάξη ( έσφιξα τα σχοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω τ΄αστέρια)

δομικά στοιχεία της ποίησής του μια ιστορία-μήνυμα η σκηνική διάρθρωση και η ιδεοπλαστική εικόνα( εικόνα ζωγραφιά που εκφράζει μια ιδέα)

φαντάσματα της τραγικής πραγματικότητας της μετεμφυλιακής Ελλάδας απεικόνιση με εικόνα ποιητική του εφιαλτικού ειδώλου της πραγματικότητας ο ποιητής φεύγει από αυτήν την φρικιώδη αντιποιητική πραγματικότητα που βιώνει μέσω της ποίησής του Η χαρά η πραγματική ζωή των υψηλών ιδανικών δεν βρίσκεται στα laquoφάσματαraquo στους εφιάλτες αλλά βρίσκεται σε άλλη πραγματικότητα σε άλλον laquo ουρανόraquo που πιθανότατα είναι η ποίηση και τα οράματά της για ένα καλύτερο αύριο ο χώρος που τεκταίνονται τα δρώμενα είναι ο laquoάλλος δρόμοςraquo ( χαρακτηριστικό της ποίησης του Σαχτούρη η διάσταση του διπλού η ύπαρξη δυο πραγματικοτήτων)

Η συλλογή laquo Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμοraquo ( 1958)

Ο τίτλος του ποιήματος ορίζει το χώρο του ώστε ο αναγνώστης να προετοιμαστεί για την είσοδό του στο μαγικό κόσμο της ποίησης Ορίζει συνάμα και το χρέος του ποιητή που είναι η αποκατάσταση της επικοινωνίας των ανθρώπων με τον laquo ουρανόraquo το χώρο όπου διαφυλάσσονται οι αξίες τα πνευματικά αγαθά Ο ποιητής ως ελεγκτής των αστεριών διαμεσολαβεί μεταξύ ουρανού και γης προσπαθώντας να βοηθήσει στο να φτάσει το φως των αστεριών στη γη το φως της ελπίδας για έναν ομορφότερο και δικαιότερο κόσμο στη σκληρή και απάνθρωπη γήινη πραγματικότητα Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως ο τίτλος συνδέεται άμεσα και συμβολικά με το περιεχόμενο του ποιήματος αναφερόμενος στη συνειδητή αποστολή του ποιητή να διατηρήσει ζωντανή την αντίσταση στο ηθικό σκοτάδι

Ο τίτλος του ποιήματος απαρτίζεται κατά τη σαχτουρική συνήθεια από ένα έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό Η λεκτική εκφορά του ( με το οριστικό άρθρο που συνοδεύει το ουσιαστικό το οποίο δηλώνει το υποκείμενο κάποιας ενέργειας- του ρόλου του ποιητή ) μας επιβάλλει να δεχτούμε α) μιαν υποχρεωτικότητα και β) την αυστηρά καθορισμένη ιδιότητα του ποιητικού υποκειμένου που έχει μια πολύ ξεκάθαρη αποστολή

ο χώρος του ποιήματος καλύπτει δύο επίπεδα το γήινο επίπεδο και την ουράνια περιοχή Το ποιητικό υποκείμενο βρίσκεται στη γη η οποία στο ποίημα δεν περιγράφεται καθόλου αλλά υποδηλώνεται κατερειπωμένη διακειμενικά όμως αντιλαμβανόμαστε πως έχει υποστεί αυτήν την κατερήμωση με τους σφαγιασμούς και τις απάνθρωπες ενέργειες που χαρακτηρίζουν την εποχή που ζει ο ποιητής αυτή των μετεμφυλιακών χρόνων από δω θα ξεκινήσει ο ποιητής για να πραγματώσει το έργο του laquo να ελέγξει τ΄αστέριαraquo Από την άλλη πλευρά υπάρχει ο χώρος του ουρανού ένας υπεργήινος χώρος που αποτελεί το στόχο του ποιητή αλλά έχει υποστεί και αυτός καίρια πλήγματα

Ο ουρανός

εκπροσωπεί το χώρο των ιδεών του ποιητή το χώρο της αγνότητας και της αθωότητας που αναζητά που στρέφεται ο άνθρωπος για να ανασάνει να προσευχηθεί να αναζητήσει βοήθεια άρα συμβολίζει και την ελπίδα το ιδανικό τη λύτρωση

Χρέος του ποιητή είναι να ξεπεράσει τις δυσχέρειες το κακό που ταλανίζει τον κόσμο για να πετάξει προς τον ουρανό - το χώρο του καλού και του αγαθού- αλλά και να βοηθήσει τους άλλους ανθρώπους να βρουν αυτό τον δρόμο Ο ρημαγμένος κόσμος από την έκπτωση των ηθών και την αλλοτριότητα των πραγμάτων επιβάλλει στον ποιητή να επωμιστεί το χρέος του ως πνευματικός ταγός και να αναλάβει καθοδηγητικό ρόλο

η τεχνική της σμίκρυνσης σύμφωνα μ΄αυτή το σαχτουρικό σύμπαν ndash και ο ουρανός- έχει σμικρυνθεί και γίνεται ορατός με τις διαστάσεις ενός μπαξέ ενός εφιαλτικού κήπου που είναι αιματοβαμμένος

Οι τρεις ιδεοπλαστικές εικόνεςΑ) Ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν ο ουρανός και λίγο χιόνι

Ο ουρανός σύμβολο των πνευματικών αξιών και της ελπίδας έχει υπονομευτεί από τη γήινη αθλιότητα έχει αμαυρωθεί από την ηθική σήψη της πραγματικότητας ( Κατοχή Εμφύλιος μετεμφυλιακές αντιπαλότητες βία θάνατος ) το αίμα των Ελλήνων βάφει με κόκκινο χρώμα τον χώρο της αθωότητας laquo μπαξέςraquo μια λέξη οικεία αποκτά αμέσως τρομακτική και εφιαλτική διάσταση ώστε να δηλωθούν με καθαρότητα οι δύο διαστάσεις που δίνει πάντα ο Σαχτούρης στο ποιητικό του σύμπαν το φρικιαστικό χαρτογραφείται την ίδια στιγμή που αρθρώνεται το φανταστικό

Ο μπαξές ουρανός που θα ήταν αναμενόμενο να είναι γεμάτος λουλούδια έχει το χρώμα των τραυματικών εμπειριών της εποχής του ποιητή το κόκκινο του αίματος αλλά και laquo λίγο χιόνιraquo το λευκό χρώμα του χιονιού που αποτελεί στοιχείο αγνότητας και εσωτερικής καθαρότητας αφήνει κάποια περιθώρια δράσης και ελπίδας στον ποιητή Ο ουρανός στο ποίημα έχει χάσει το γαλάζιο χρώμα του είναι ματωμένος και σκοτεινός

Τα χρώματα λοιπόν που κυριαρχούν στη σαχτουρική ποίηση έχουν εδώ καίρια θέση άμεσα αναφέρονται το κόκκινο και το άσπρο έμμεσα αναφέρονται το γαλάζιο και το μαύρο κόκκινο χρώμα της ζωής αλλά και του θανάτου της φωτιάς ( καθαρτήριας αλλά και καταστροφικής ) της αγάπης του πάθους του θυμού Εδώ το χρώμα του αίματος και του θανάτουάσπρο το χρώμα της αγνότητας της ηρεμίας της πνευματικότητας και της ανώτερης ζωήςγαλάζιο το χρώμα του ουρανού και της ελευθερίαςμαύρο το χρώμα του πένθους και του θανάτουΠράσινο υπονοείται

Β) Β) έσφιξα τα σκοινιά μου έσφιξα τα σκοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια τ αστέρια

Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου

Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ουρανό ουρανό

Με τη φράση laquo έσφιξα τα σκοινιά μουraquo διαφαίνεται ο ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την εκτέλεση της ιερής αποστολής οφείλει να ενεργοποιήσει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις

το έργο του είναι δύσκολο απαιτεί αποφασιστικότητα τόλμη αισιοδοξία ψυχικές αντοχές

Ο αόριστος laquo έσφιξαraquo δηλώνει την συντελεσμένη ετοιμότητα του ποιητή αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως διαδικασία

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Το παράλογοπαραμορφωτικά έγχρωμα σχήματα ( ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν΄ο ουρανός ) αμφίδρομη κίνηση με αναιρετικό χαρακτήρα (ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν΄ο ουρανός και λίγο χιόνι ) ασύμβατη συνύπαρξη λέξεων που αναιρούν κάθε λογική λεκτική αναμονή ( κληρονόμος πουλιών) αφύσικοι μετασχηματισμοί που ανατρέπουν ακόμη και τη συμπαντική τάξη ( έσφιξα τα σχοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω τ΄αστέρια)

δομικά στοιχεία της ποίησής του μια ιστορία-μήνυμα η σκηνική διάρθρωση και η ιδεοπλαστική εικόνα( εικόνα ζωγραφιά που εκφράζει μια ιδέα)

φαντάσματα της τραγικής πραγματικότητας της μετεμφυλιακής Ελλάδας απεικόνιση με εικόνα ποιητική του εφιαλτικού ειδώλου της πραγματικότητας ο ποιητής φεύγει από αυτήν την φρικιώδη αντιποιητική πραγματικότητα που βιώνει μέσω της ποίησής του Η χαρά η πραγματική ζωή των υψηλών ιδανικών δεν βρίσκεται στα laquoφάσματαraquo στους εφιάλτες αλλά βρίσκεται σε άλλη πραγματικότητα σε άλλον laquo ουρανόraquo που πιθανότατα είναι η ποίηση και τα οράματά της για ένα καλύτερο αύριο ο χώρος που τεκταίνονται τα δρώμενα είναι ο laquoάλλος δρόμοςraquo ( χαρακτηριστικό της ποίησης του Σαχτούρη η διάσταση του διπλού η ύπαρξη δυο πραγματικοτήτων)

Η συλλογή laquo Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμοraquo ( 1958)

Ο τίτλος του ποιήματος ορίζει το χώρο του ώστε ο αναγνώστης να προετοιμαστεί για την είσοδό του στο μαγικό κόσμο της ποίησης Ορίζει συνάμα και το χρέος του ποιητή που είναι η αποκατάσταση της επικοινωνίας των ανθρώπων με τον laquo ουρανόraquo το χώρο όπου διαφυλάσσονται οι αξίες τα πνευματικά αγαθά Ο ποιητής ως ελεγκτής των αστεριών διαμεσολαβεί μεταξύ ουρανού και γης προσπαθώντας να βοηθήσει στο να φτάσει το φως των αστεριών στη γη το φως της ελπίδας για έναν ομορφότερο και δικαιότερο κόσμο στη σκληρή και απάνθρωπη γήινη πραγματικότητα Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως ο τίτλος συνδέεται άμεσα και συμβολικά με το περιεχόμενο του ποιήματος αναφερόμενος στη συνειδητή αποστολή του ποιητή να διατηρήσει ζωντανή την αντίσταση στο ηθικό σκοτάδι

Ο τίτλος του ποιήματος απαρτίζεται κατά τη σαχτουρική συνήθεια από ένα έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό Η λεκτική εκφορά του ( με το οριστικό άρθρο που συνοδεύει το ουσιαστικό το οποίο δηλώνει το υποκείμενο κάποιας ενέργειας- του ρόλου του ποιητή ) μας επιβάλλει να δεχτούμε α) μιαν υποχρεωτικότητα και β) την αυστηρά καθορισμένη ιδιότητα του ποιητικού υποκειμένου που έχει μια πολύ ξεκάθαρη αποστολή

ο χώρος του ποιήματος καλύπτει δύο επίπεδα το γήινο επίπεδο και την ουράνια περιοχή Το ποιητικό υποκείμενο βρίσκεται στη γη η οποία στο ποίημα δεν περιγράφεται καθόλου αλλά υποδηλώνεται κατερειπωμένη διακειμενικά όμως αντιλαμβανόμαστε πως έχει υποστεί αυτήν την κατερήμωση με τους σφαγιασμούς και τις απάνθρωπες ενέργειες που χαρακτηρίζουν την εποχή που ζει ο ποιητής αυτή των μετεμφυλιακών χρόνων από δω θα ξεκινήσει ο ποιητής για να πραγματώσει το έργο του laquo να ελέγξει τ΄αστέριαraquo Από την άλλη πλευρά υπάρχει ο χώρος του ουρανού ένας υπεργήινος χώρος που αποτελεί το στόχο του ποιητή αλλά έχει υποστεί και αυτός καίρια πλήγματα

Ο ουρανός

εκπροσωπεί το χώρο των ιδεών του ποιητή το χώρο της αγνότητας και της αθωότητας που αναζητά που στρέφεται ο άνθρωπος για να ανασάνει να προσευχηθεί να αναζητήσει βοήθεια άρα συμβολίζει και την ελπίδα το ιδανικό τη λύτρωση

Χρέος του ποιητή είναι να ξεπεράσει τις δυσχέρειες το κακό που ταλανίζει τον κόσμο για να πετάξει προς τον ουρανό - το χώρο του καλού και του αγαθού- αλλά και να βοηθήσει τους άλλους ανθρώπους να βρουν αυτό τον δρόμο Ο ρημαγμένος κόσμος από την έκπτωση των ηθών και την αλλοτριότητα των πραγμάτων επιβάλλει στον ποιητή να επωμιστεί το χρέος του ως πνευματικός ταγός και να αναλάβει καθοδηγητικό ρόλο

η τεχνική της σμίκρυνσης σύμφωνα μ΄αυτή το σαχτουρικό σύμπαν ndash και ο ουρανός- έχει σμικρυνθεί και γίνεται ορατός με τις διαστάσεις ενός μπαξέ ενός εφιαλτικού κήπου που είναι αιματοβαμμένος

Οι τρεις ιδεοπλαστικές εικόνεςΑ) Ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν ο ουρανός και λίγο χιόνι

Ο ουρανός σύμβολο των πνευματικών αξιών και της ελπίδας έχει υπονομευτεί από τη γήινη αθλιότητα έχει αμαυρωθεί από την ηθική σήψη της πραγματικότητας ( Κατοχή Εμφύλιος μετεμφυλιακές αντιπαλότητες βία θάνατος ) το αίμα των Ελλήνων βάφει με κόκκινο χρώμα τον χώρο της αθωότητας laquo μπαξέςraquo μια λέξη οικεία αποκτά αμέσως τρομακτική και εφιαλτική διάσταση ώστε να δηλωθούν με καθαρότητα οι δύο διαστάσεις που δίνει πάντα ο Σαχτούρης στο ποιητικό του σύμπαν το φρικιαστικό χαρτογραφείται την ίδια στιγμή που αρθρώνεται το φανταστικό

Ο μπαξές ουρανός που θα ήταν αναμενόμενο να είναι γεμάτος λουλούδια έχει το χρώμα των τραυματικών εμπειριών της εποχής του ποιητή το κόκκινο του αίματος αλλά και laquo λίγο χιόνιraquo το λευκό χρώμα του χιονιού που αποτελεί στοιχείο αγνότητας και εσωτερικής καθαρότητας αφήνει κάποια περιθώρια δράσης και ελπίδας στον ποιητή Ο ουρανός στο ποίημα έχει χάσει το γαλάζιο χρώμα του είναι ματωμένος και σκοτεινός

Τα χρώματα λοιπόν που κυριαρχούν στη σαχτουρική ποίηση έχουν εδώ καίρια θέση άμεσα αναφέρονται το κόκκινο και το άσπρο έμμεσα αναφέρονται το γαλάζιο και το μαύρο κόκκινο χρώμα της ζωής αλλά και του θανάτου της φωτιάς ( καθαρτήριας αλλά και καταστροφικής ) της αγάπης του πάθους του θυμού Εδώ το χρώμα του αίματος και του θανάτουάσπρο το χρώμα της αγνότητας της ηρεμίας της πνευματικότητας και της ανώτερης ζωήςγαλάζιο το χρώμα του ουρανού και της ελευθερίαςμαύρο το χρώμα του πένθους και του θανάτουΠράσινο υπονοείται

Β) Β) έσφιξα τα σκοινιά μου έσφιξα τα σκοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια τ αστέρια

Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου

Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ουρανό ουρανό

Με τη φράση laquo έσφιξα τα σκοινιά μουraquo διαφαίνεται ο ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την εκτέλεση της ιερής αποστολής οφείλει να ενεργοποιήσει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις

το έργο του είναι δύσκολο απαιτεί αποφασιστικότητα τόλμη αισιοδοξία ψυχικές αντοχές

Ο αόριστος laquo έσφιξαraquo δηλώνει την συντελεσμένη ετοιμότητα του ποιητή αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως διαδικασία

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

δομικά στοιχεία της ποίησής του μια ιστορία-μήνυμα η σκηνική διάρθρωση και η ιδεοπλαστική εικόνα( εικόνα ζωγραφιά που εκφράζει μια ιδέα)

φαντάσματα της τραγικής πραγματικότητας της μετεμφυλιακής Ελλάδας απεικόνιση με εικόνα ποιητική του εφιαλτικού ειδώλου της πραγματικότητας ο ποιητής φεύγει από αυτήν την φρικιώδη αντιποιητική πραγματικότητα που βιώνει μέσω της ποίησής του Η χαρά η πραγματική ζωή των υψηλών ιδανικών δεν βρίσκεται στα laquoφάσματαraquo στους εφιάλτες αλλά βρίσκεται σε άλλη πραγματικότητα σε άλλον laquo ουρανόraquo που πιθανότατα είναι η ποίηση και τα οράματά της για ένα καλύτερο αύριο ο χώρος που τεκταίνονται τα δρώμενα είναι ο laquoάλλος δρόμοςraquo ( χαρακτηριστικό της ποίησης του Σαχτούρη η διάσταση του διπλού η ύπαρξη δυο πραγματικοτήτων)

Η συλλογή laquo Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμοraquo ( 1958)

Ο τίτλος του ποιήματος ορίζει το χώρο του ώστε ο αναγνώστης να προετοιμαστεί για την είσοδό του στο μαγικό κόσμο της ποίησης Ορίζει συνάμα και το χρέος του ποιητή που είναι η αποκατάσταση της επικοινωνίας των ανθρώπων με τον laquo ουρανόraquo το χώρο όπου διαφυλάσσονται οι αξίες τα πνευματικά αγαθά Ο ποιητής ως ελεγκτής των αστεριών διαμεσολαβεί μεταξύ ουρανού και γης προσπαθώντας να βοηθήσει στο να φτάσει το φως των αστεριών στη γη το φως της ελπίδας για έναν ομορφότερο και δικαιότερο κόσμο στη σκληρή και απάνθρωπη γήινη πραγματικότητα Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως ο τίτλος συνδέεται άμεσα και συμβολικά με το περιεχόμενο του ποιήματος αναφερόμενος στη συνειδητή αποστολή του ποιητή να διατηρήσει ζωντανή την αντίσταση στο ηθικό σκοτάδι

Ο τίτλος του ποιήματος απαρτίζεται κατά τη σαχτουρική συνήθεια από ένα έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό Η λεκτική εκφορά του ( με το οριστικό άρθρο που συνοδεύει το ουσιαστικό το οποίο δηλώνει το υποκείμενο κάποιας ενέργειας- του ρόλου του ποιητή ) μας επιβάλλει να δεχτούμε α) μιαν υποχρεωτικότητα και β) την αυστηρά καθορισμένη ιδιότητα του ποιητικού υποκειμένου που έχει μια πολύ ξεκάθαρη αποστολή

ο χώρος του ποιήματος καλύπτει δύο επίπεδα το γήινο επίπεδο και την ουράνια περιοχή Το ποιητικό υποκείμενο βρίσκεται στη γη η οποία στο ποίημα δεν περιγράφεται καθόλου αλλά υποδηλώνεται κατερειπωμένη διακειμενικά όμως αντιλαμβανόμαστε πως έχει υποστεί αυτήν την κατερήμωση με τους σφαγιασμούς και τις απάνθρωπες ενέργειες που χαρακτηρίζουν την εποχή που ζει ο ποιητής αυτή των μετεμφυλιακών χρόνων από δω θα ξεκινήσει ο ποιητής για να πραγματώσει το έργο του laquo να ελέγξει τ΄αστέριαraquo Από την άλλη πλευρά υπάρχει ο χώρος του ουρανού ένας υπεργήινος χώρος που αποτελεί το στόχο του ποιητή αλλά έχει υποστεί και αυτός καίρια πλήγματα

Ο ουρανός

εκπροσωπεί το χώρο των ιδεών του ποιητή το χώρο της αγνότητας και της αθωότητας που αναζητά που στρέφεται ο άνθρωπος για να ανασάνει να προσευχηθεί να αναζητήσει βοήθεια άρα συμβολίζει και την ελπίδα το ιδανικό τη λύτρωση

Χρέος του ποιητή είναι να ξεπεράσει τις δυσχέρειες το κακό που ταλανίζει τον κόσμο για να πετάξει προς τον ουρανό - το χώρο του καλού και του αγαθού- αλλά και να βοηθήσει τους άλλους ανθρώπους να βρουν αυτό τον δρόμο Ο ρημαγμένος κόσμος από την έκπτωση των ηθών και την αλλοτριότητα των πραγμάτων επιβάλλει στον ποιητή να επωμιστεί το χρέος του ως πνευματικός ταγός και να αναλάβει καθοδηγητικό ρόλο

η τεχνική της σμίκρυνσης σύμφωνα μ΄αυτή το σαχτουρικό σύμπαν ndash και ο ουρανός- έχει σμικρυνθεί και γίνεται ορατός με τις διαστάσεις ενός μπαξέ ενός εφιαλτικού κήπου που είναι αιματοβαμμένος

Οι τρεις ιδεοπλαστικές εικόνεςΑ) Ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν ο ουρανός και λίγο χιόνι

Ο ουρανός σύμβολο των πνευματικών αξιών και της ελπίδας έχει υπονομευτεί από τη γήινη αθλιότητα έχει αμαυρωθεί από την ηθική σήψη της πραγματικότητας ( Κατοχή Εμφύλιος μετεμφυλιακές αντιπαλότητες βία θάνατος ) το αίμα των Ελλήνων βάφει με κόκκινο χρώμα τον χώρο της αθωότητας laquo μπαξέςraquo μια λέξη οικεία αποκτά αμέσως τρομακτική και εφιαλτική διάσταση ώστε να δηλωθούν με καθαρότητα οι δύο διαστάσεις που δίνει πάντα ο Σαχτούρης στο ποιητικό του σύμπαν το φρικιαστικό χαρτογραφείται την ίδια στιγμή που αρθρώνεται το φανταστικό

Ο μπαξές ουρανός που θα ήταν αναμενόμενο να είναι γεμάτος λουλούδια έχει το χρώμα των τραυματικών εμπειριών της εποχής του ποιητή το κόκκινο του αίματος αλλά και laquo λίγο χιόνιraquo το λευκό χρώμα του χιονιού που αποτελεί στοιχείο αγνότητας και εσωτερικής καθαρότητας αφήνει κάποια περιθώρια δράσης και ελπίδας στον ποιητή Ο ουρανός στο ποίημα έχει χάσει το γαλάζιο χρώμα του είναι ματωμένος και σκοτεινός

Τα χρώματα λοιπόν που κυριαρχούν στη σαχτουρική ποίηση έχουν εδώ καίρια θέση άμεσα αναφέρονται το κόκκινο και το άσπρο έμμεσα αναφέρονται το γαλάζιο και το μαύρο κόκκινο χρώμα της ζωής αλλά και του θανάτου της φωτιάς ( καθαρτήριας αλλά και καταστροφικής ) της αγάπης του πάθους του θυμού Εδώ το χρώμα του αίματος και του θανάτουάσπρο το χρώμα της αγνότητας της ηρεμίας της πνευματικότητας και της ανώτερης ζωήςγαλάζιο το χρώμα του ουρανού και της ελευθερίαςμαύρο το χρώμα του πένθους και του θανάτουΠράσινο υπονοείται

Β) Β) έσφιξα τα σκοινιά μου έσφιξα τα σκοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια τ αστέρια

Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου

Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ουρανό ουρανό

Με τη φράση laquo έσφιξα τα σκοινιά μουraquo διαφαίνεται ο ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την εκτέλεση της ιερής αποστολής οφείλει να ενεργοποιήσει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις

το έργο του είναι δύσκολο απαιτεί αποφασιστικότητα τόλμη αισιοδοξία ψυχικές αντοχές

Ο αόριστος laquo έσφιξαraquo δηλώνει την συντελεσμένη ετοιμότητα του ποιητή αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως διαδικασία

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

φαντάσματα της τραγικής πραγματικότητας της μετεμφυλιακής Ελλάδας απεικόνιση με εικόνα ποιητική του εφιαλτικού ειδώλου της πραγματικότητας ο ποιητής φεύγει από αυτήν την φρικιώδη αντιποιητική πραγματικότητα που βιώνει μέσω της ποίησής του Η χαρά η πραγματική ζωή των υψηλών ιδανικών δεν βρίσκεται στα laquoφάσματαraquo στους εφιάλτες αλλά βρίσκεται σε άλλη πραγματικότητα σε άλλον laquo ουρανόraquo που πιθανότατα είναι η ποίηση και τα οράματά της για ένα καλύτερο αύριο ο χώρος που τεκταίνονται τα δρώμενα είναι ο laquoάλλος δρόμοςraquo ( χαρακτηριστικό της ποίησης του Σαχτούρη η διάσταση του διπλού η ύπαρξη δυο πραγματικοτήτων)

Η συλλογή laquo Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμοraquo ( 1958)

Ο τίτλος του ποιήματος ορίζει το χώρο του ώστε ο αναγνώστης να προετοιμαστεί για την είσοδό του στο μαγικό κόσμο της ποίησης Ορίζει συνάμα και το χρέος του ποιητή που είναι η αποκατάσταση της επικοινωνίας των ανθρώπων με τον laquo ουρανόraquo το χώρο όπου διαφυλάσσονται οι αξίες τα πνευματικά αγαθά Ο ποιητής ως ελεγκτής των αστεριών διαμεσολαβεί μεταξύ ουρανού και γης προσπαθώντας να βοηθήσει στο να φτάσει το φως των αστεριών στη γη το φως της ελπίδας για έναν ομορφότερο και δικαιότερο κόσμο στη σκληρή και απάνθρωπη γήινη πραγματικότητα Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως ο τίτλος συνδέεται άμεσα και συμβολικά με το περιεχόμενο του ποιήματος αναφερόμενος στη συνειδητή αποστολή του ποιητή να διατηρήσει ζωντανή την αντίσταση στο ηθικό σκοτάδι

Ο τίτλος του ποιήματος απαρτίζεται κατά τη σαχτουρική συνήθεια από ένα έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό Η λεκτική εκφορά του ( με το οριστικό άρθρο που συνοδεύει το ουσιαστικό το οποίο δηλώνει το υποκείμενο κάποιας ενέργειας- του ρόλου του ποιητή ) μας επιβάλλει να δεχτούμε α) μιαν υποχρεωτικότητα και β) την αυστηρά καθορισμένη ιδιότητα του ποιητικού υποκειμένου που έχει μια πολύ ξεκάθαρη αποστολή

ο χώρος του ποιήματος καλύπτει δύο επίπεδα το γήινο επίπεδο και την ουράνια περιοχή Το ποιητικό υποκείμενο βρίσκεται στη γη η οποία στο ποίημα δεν περιγράφεται καθόλου αλλά υποδηλώνεται κατερειπωμένη διακειμενικά όμως αντιλαμβανόμαστε πως έχει υποστεί αυτήν την κατερήμωση με τους σφαγιασμούς και τις απάνθρωπες ενέργειες που χαρακτηρίζουν την εποχή που ζει ο ποιητής αυτή των μετεμφυλιακών χρόνων από δω θα ξεκινήσει ο ποιητής για να πραγματώσει το έργο του laquo να ελέγξει τ΄αστέριαraquo Από την άλλη πλευρά υπάρχει ο χώρος του ουρανού ένας υπεργήινος χώρος που αποτελεί το στόχο του ποιητή αλλά έχει υποστεί και αυτός καίρια πλήγματα

Ο ουρανός

εκπροσωπεί το χώρο των ιδεών του ποιητή το χώρο της αγνότητας και της αθωότητας που αναζητά που στρέφεται ο άνθρωπος για να ανασάνει να προσευχηθεί να αναζητήσει βοήθεια άρα συμβολίζει και την ελπίδα το ιδανικό τη λύτρωση

Χρέος του ποιητή είναι να ξεπεράσει τις δυσχέρειες το κακό που ταλανίζει τον κόσμο για να πετάξει προς τον ουρανό - το χώρο του καλού και του αγαθού- αλλά και να βοηθήσει τους άλλους ανθρώπους να βρουν αυτό τον δρόμο Ο ρημαγμένος κόσμος από την έκπτωση των ηθών και την αλλοτριότητα των πραγμάτων επιβάλλει στον ποιητή να επωμιστεί το χρέος του ως πνευματικός ταγός και να αναλάβει καθοδηγητικό ρόλο

η τεχνική της σμίκρυνσης σύμφωνα μ΄αυτή το σαχτουρικό σύμπαν ndash και ο ουρανός- έχει σμικρυνθεί και γίνεται ορατός με τις διαστάσεις ενός μπαξέ ενός εφιαλτικού κήπου που είναι αιματοβαμμένος

Οι τρεις ιδεοπλαστικές εικόνεςΑ) Ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν ο ουρανός και λίγο χιόνι

Ο ουρανός σύμβολο των πνευματικών αξιών και της ελπίδας έχει υπονομευτεί από τη γήινη αθλιότητα έχει αμαυρωθεί από την ηθική σήψη της πραγματικότητας ( Κατοχή Εμφύλιος μετεμφυλιακές αντιπαλότητες βία θάνατος ) το αίμα των Ελλήνων βάφει με κόκκινο χρώμα τον χώρο της αθωότητας laquo μπαξέςraquo μια λέξη οικεία αποκτά αμέσως τρομακτική και εφιαλτική διάσταση ώστε να δηλωθούν με καθαρότητα οι δύο διαστάσεις που δίνει πάντα ο Σαχτούρης στο ποιητικό του σύμπαν το φρικιαστικό χαρτογραφείται την ίδια στιγμή που αρθρώνεται το φανταστικό

Ο μπαξές ουρανός που θα ήταν αναμενόμενο να είναι γεμάτος λουλούδια έχει το χρώμα των τραυματικών εμπειριών της εποχής του ποιητή το κόκκινο του αίματος αλλά και laquo λίγο χιόνιraquo το λευκό χρώμα του χιονιού που αποτελεί στοιχείο αγνότητας και εσωτερικής καθαρότητας αφήνει κάποια περιθώρια δράσης και ελπίδας στον ποιητή Ο ουρανός στο ποίημα έχει χάσει το γαλάζιο χρώμα του είναι ματωμένος και σκοτεινός

Τα χρώματα λοιπόν που κυριαρχούν στη σαχτουρική ποίηση έχουν εδώ καίρια θέση άμεσα αναφέρονται το κόκκινο και το άσπρο έμμεσα αναφέρονται το γαλάζιο και το μαύρο κόκκινο χρώμα της ζωής αλλά και του θανάτου της φωτιάς ( καθαρτήριας αλλά και καταστροφικής ) της αγάπης του πάθους του θυμού Εδώ το χρώμα του αίματος και του θανάτουάσπρο το χρώμα της αγνότητας της ηρεμίας της πνευματικότητας και της ανώτερης ζωήςγαλάζιο το χρώμα του ουρανού και της ελευθερίαςμαύρο το χρώμα του πένθους και του θανάτουΠράσινο υπονοείται

Β) Β) έσφιξα τα σκοινιά μου έσφιξα τα σκοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια τ αστέρια

Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου

Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ουρανό ουρανό

Με τη φράση laquo έσφιξα τα σκοινιά μουraquo διαφαίνεται ο ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την εκτέλεση της ιερής αποστολής οφείλει να ενεργοποιήσει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις

το έργο του είναι δύσκολο απαιτεί αποφασιστικότητα τόλμη αισιοδοξία ψυχικές αντοχές

Ο αόριστος laquo έσφιξαraquo δηλώνει την συντελεσμένη ετοιμότητα του ποιητή αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως διαδικασία

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Ο τίτλος του ποιήματος ορίζει το χώρο του ώστε ο αναγνώστης να προετοιμαστεί για την είσοδό του στο μαγικό κόσμο της ποίησης Ορίζει συνάμα και το χρέος του ποιητή που είναι η αποκατάσταση της επικοινωνίας των ανθρώπων με τον laquo ουρανόraquo το χώρο όπου διαφυλάσσονται οι αξίες τα πνευματικά αγαθά Ο ποιητής ως ελεγκτής των αστεριών διαμεσολαβεί μεταξύ ουρανού και γης προσπαθώντας να βοηθήσει στο να φτάσει το φως των αστεριών στη γη το φως της ελπίδας για έναν ομορφότερο και δικαιότερο κόσμο στη σκληρή και απάνθρωπη γήινη πραγματικότητα Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως ο τίτλος συνδέεται άμεσα και συμβολικά με το περιεχόμενο του ποιήματος αναφερόμενος στη συνειδητή αποστολή του ποιητή να διατηρήσει ζωντανή την αντίσταση στο ηθικό σκοτάδι

Ο τίτλος του ποιήματος απαρτίζεται κατά τη σαχτουρική συνήθεια από ένα έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό Η λεκτική εκφορά του ( με το οριστικό άρθρο που συνοδεύει το ουσιαστικό το οποίο δηλώνει το υποκείμενο κάποιας ενέργειας- του ρόλου του ποιητή ) μας επιβάλλει να δεχτούμε α) μιαν υποχρεωτικότητα και β) την αυστηρά καθορισμένη ιδιότητα του ποιητικού υποκειμένου που έχει μια πολύ ξεκάθαρη αποστολή

ο χώρος του ποιήματος καλύπτει δύο επίπεδα το γήινο επίπεδο και την ουράνια περιοχή Το ποιητικό υποκείμενο βρίσκεται στη γη η οποία στο ποίημα δεν περιγράφεται καθόλου αλλά υποδηλώνεται κατερειπωμένη διακειμενικά όμως αντιλαμβανόμαστε πως έχει υποστεί αυτήν την κατερήμωση με τους σφαγιασμούς και τις απάνθρωπες ενέργειες που χαρακτηρίζουν την εποχή που ζει ο ποιητής αυτή των μετεμφυλιακών χρόνων από δω θα ξεκινήσει ο ποιητής για να πραγματώσει το έργο του laquo να ελέγξει τ΄αστέριαraquo Από την άλλη πλευρά υπάρχει ο χώρος του ουρανού ένας υπεργήινος χώρος που αποτελεί το στόχο του ποιητή αλλά έχει υποστεί και αυτός καίρια πλήγματα

Ο ουρανός

εκπροσωπεί το χώρο των ιδεών του ποιητή το χώρο της αγνότητας και της αθωότητας που αναζητά που στρέφεται ο άνθρωπος για να ανασάνει να προσευχηθεί να αναζητήσει βοήθεια άρα συμβολίζει και την ελπίδα το ιδανικό τη λύτρωση

Χρέος του ποιητή είναι να ξεπεράσει τις δυσχέρειες το κακό που ταλανίζει τον κόσμο για να πετάξει προς τον ουρανό - το χώρο του καλού και του αγαθού- αλλά και να βοηθήσει τους άλλους ανθρώπους να βρουν αυτό τον δρόμο Ο ρημαγμένος κόσμος από την έκπτωση των ηθών και την αλλοτριότητα των πραγμάτων επιβάλλει στον ποιητή να επωμιστεί το χρέος του ως πνευματικός ταγός και να αναλάβει καθοδηγητικό ρόλο

η τεχνική της σμίκρυνσης σύμφωνα μ΄αυτή το σαχτουρικό σύμπαν ndash και ο ουρανός- έχει σμικρυνθεί και γίνεται ορατός με τις διαστάσεις ενός μπαξέ ενός εφιαλτικού κήπου που είναι αιματοβαμμένος

Οι τρεις ιδεοπλαστικές εικόνεςΑ) Ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν ο ουρανός και λίγο χιόνι

Ο ουρανός σύμβολο των πνευματικών αξιών και της ελπίδας έχει υπονομευτεί από τη γήινη αθλιότητα έχει αμαυρωθεί από την ηθική σήψη της πραγματικότητας ( Κατοχή Εμφύλιος μετεμφυλιακές αντιπαλότητες βία θάνατος ) το αίμα των Ελλήνων βάφει με κόκκινο χρώμα τον χώρο της αθωότητας laquo μπαξέςraquo μια λέξη οικεία αποκτά αμέσως τρομακτική και εφιαλτική διάσταση ώστε να δηλωθούν με καθαρότητα οι δύο διαστάσεις που δίνει πάντα ο Σαχτούρης στο ποιητικό του σύμπαν το φρικιαστικό χαρτογραφείται την ίδια στιγμή που αρθρώνεται το φανταστικό

Ο μπαξές ουρανός που θα ήταν αναμενόμενο να είναι γεμάτος λουλούδια έχει το χρώμα των τραυματικών εμπειριών της εποχής του ποιητή το κόκκινο του αίματος αλλά και laquo λίγο χιόνιraquo το λευκό χρώμα του χιονιού που αποτελεί στοιχείο αγνότητας και εσωτερικής καθαρότητας αφήνει κάποια περιθώρια δράσης και ελπίδας στον ποιητή Ο ουρανός στο ποίημα έχει χάσει το γαλάζιο χρώμα του είναι ματωμένος και σκοτεινός

Τα χρώματα λοιπόν που κυριαρχούν στη σαχτουρική ποίηση έχουν εδώ καίρια θέση άμεσα αναφέρονται το κόκκινο και το άσπρο έμμεσα αναφέρονται το γαλάζιο και το μαύρο κόκκινο χρώμα της ζωής αλλά και του θανάτου της φωτιάς ( καθαρτήριας αλλά και καταστροφικής ) της αγάπης του πάθους του θυμού Εδώ το χρώμα του αίματος και του θανάτουάσπρο το χρώμα της αγνότητας της ηρεμίας της πνευματικότητας και της ανώτερης ζωήςγαλάζιο το χρώμα του ουρανού και της ελευθερίαςμαύρο το χρώμα του πένθους και του θανάτουΠράσινο υπονοείται

Β) Β) έσφιξα τα σκοινιά μου έσφιξα τα σκοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια τ αστέρια

Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου

Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ουρανό ουρανό

Με τη φράση laquo έσφιξα τα σκοινιά μουraquo διαφαίνεται ο ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την εκτέλεση της ιερής αποστολής οφείλει να ενεργοποιήσει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις

το έργο του είναι δύσκολο απαιτεί αποφασιστικότητα τόλμη αισιοδοξία ψυχικές αντοχές

Ο αόριστος laquo έσφιξαraquo δηλώνει την συντελεσμένη ετοιμότητα του ποιητή αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως διαδικασία

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Ο τίτλος του ποιήματος απαρτίζεται κατά τη σαχτουρική συνήθεια από ένα έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό Η λεκτική εκφορά του ( με το οριστικό άρθρο που συνοδεύει το ουσιαστικό το οποίο δηλώνει το υποκείμενο κάποιας ενέργειας- του ρόλου του ποιητή ) μας επιβάλλει να δεχτούμε α) μιαν υποχρεωτικότητα και β) την αυστηρά καθορισμένη ιδιότητα του ποιητικού υποκειμένου που έχει μια πολύ ξεκάθαρη αποστολή

ο χώρος του ποιήματος καλύπτει δύο επίπεδα το γήινο επίπεδο και την ουράνια περιοχή Το ποιητικό υποκείμενο βρίσκεται στη γη η οποία στο ποίημα δεν περιγράφεται καθόλου αλλά υποδηλώνεται κατερειπωμένη διακειμενικά όμως αντιλαμβανόμαστε πως έχει υποστεί αυτήν την κατερήμωση με τους σφαγιασμούς και τις απάνθρωπες ενέργειες που χαρακτηρίζουν την εποχή που ζει ο ποιητής αυτή των μετεμφυλιακών χρόνων από δω θα ξεκινήσει ο ποιητής για να πραγματώσει το έργο του laquo να ελέγξει τ΄αστέριαraquo Από την άλλη πλευρά υπάρχει ο χώρος του ουρανού ένας υπεργήινος χώρος που αποτελεί το στόχο του ποιητή αλλά έχει υποστεί και αυτός καίρια πλήγματα

Ο ουρανός

εκπροσωπεί το χώρο των ιδεών του ποιητή το χώρο της αγνότητας και της αθωότητας που αναζητά που στρέφεται ο άνθρωπος για να ανασάνει να προσευχηθεί να αναζητήσει βοήθεια άρα συμβολίζει και την ελπίδα το ιδανικό τη λύτρωση

Χρέος του ποιητή είναι να ξεπεράσει τις δυσχέρειες το κακό που ταλανίζει τον κόσμο για να πετάξει προς τον ουρανό - το χώρο του καλού και του αγαθού- αλλά και να βοηθήσει τους άλλους ανθρώπους να βρουν αυτό τον δρόμο Ο ρημαγμένος κόσμος από την έκπτωση των ηθών και την αλλοτριότητα των πραγμάτων επιβάλλει στον ποιητή να επωμιστεί το χρέος του ως πνευματικός ταγός και να αναλάβει καθοδηγητικό ρόλο

η τεχνική της σμίκρυνσης σύμφωνα μ΄αυτή το σαχτουρικό σύμπαν ndash και ο ουρανός- έχει σμικρυνθεί και γίνεται ορατός με τις διαστάσεις ενός μπαξέ ενός εφιαλτικού κήπου που είναι αιματοβαμμένος

Οι τρεις ιδεοπλαστικές εικόνεςΑ) Ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν ο ουρανός και λίγο χιόνι

Ο ουρανός σύμβολο των πνευματικών αξιών και της ελπίδας έχει υπονομευτεί από τη γήινη αθλιότητα έχει αμαυρωθεί από την ηθική σήψη της πραγματικότητας ( Κατοχή Εμφύλιος μετεμφυλιακές αντιπαλότητες βία θάνατος ) το αίμα των Ελλήνων βάφει με κόκκινο χρώμα τον χώρο της αθωότητας laquo μπαξέςraquo μια λέξη οικεία αποκτά αμέσως τρομακτική και εφιαλτική διάσταση ώστε να δηλωθούν με καθαρότητα οι δύο διαστάσεις που δίνει πάντα ο Σαχτούρης στο ποιητικό του σύμπαν το φρικιαστικό χαρτογραφείται την ίδια στιγμή που αρθρώνεται το φανταστικό

Ο μπαξές ουρανός που θα ήταν αναμενόμενο να είναι γεμάτος λουλούδια έχει το χρώμα των τραυματικών εμπειριών της εποχής του ποιητή το κόκκινο του αίματος αλλά και laquo λίγο χιόνιraquo το λευκό χρώμα του χιονιού που αποτελεί στοιχείο αγνότητας και εσωτερικής καθαρότητας αφήνει κάποια περιθώρια δράσης και ελπίδας στον ποιητή Ο ουρανός στο ποίημα έχει χάσει το γαλάζιο χρώμα του είναι ματωμένος και σκοτεινός

Τα χρώματα λοιπόν που κυριαρχούν στη σαχτουρική ποίηση έχουν εδώ καίρια θέση άμεσα αναφέρονται το κόκκινο και το άσπρο έμμεσα αναφέρονται το γαλάζιο και το μαύρο κόκκινο χρώμα της ζωής αλλά και του θανάτου της φωτιάς ( καθαρτήριας αλλά και καταστροφικής ) της αγάπης του πάθους του θυμού Εδώ το χρώμα του αίματος και του θανάτουάσπρο το χρώμα της αγνότητας της ηρεμίας της πνευματικότητας και της ανώτερης ζωήςγαλάζιο το χρώμα του ουρανού και της ελευθερίαςμαύρο το χρώμα του πένθους και του θανάτουΠράσινο υπονοείται

Β) Β) έσφιξα τα σκοινιά μου έσφιξα τα σκοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια τ αστέρια

Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου

Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ουρανό ουρανό

Με τη φράση laquo έσφιξα τα σκοινιά μουraquo διαφαίνεται ο ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την εκτέλεση της ιερής αποστολής οφείλει να ενεργοποιήσει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις

το έργο του είναι δύσκολο απαιτεί αποφασιστικότητα τόλμη αισιοδοξία ψυχικές αντοχές

Ο αόριστος laquo έσφιξαraquo δηλώνει την συντελεσμένη ετοιμότητα του ποιητή αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως διαδικασία

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

ο χώρος του ποιήματος καλύπτει δύο επίπεδα το γήινο επίπεδο και την ουράνια περιοχή Το ποιητικό υποκείμενο βρίσκεται στη γη η οποία στο ποίημα δεν περιγράφεται καθόλου αλλά υποδηλώνεται κατερειπωμένη διακειμενικά όμως αντιλαμβανόμαστε πως έχει υποστεί αυτήν την κατερήμωση με τους σφαγιασμούς και τις απάνθρωπες ενέργειες που χαρακτηρίζουν την εποχή που ζει ο ποιητής αυτή των μετεμφυλιακών χρόνων από δω θα ξεκινήσει ο ποιητής για να πραγματώσει το έργο του laquo να ελέγξει τ΄αστέριαraquo Από την άλλη πλευρά υπάρχει ο χώρος του ουρανού ένας υπεργήινος χώρος που αποτελεί το στόχο του ποιητή αλλά έχει υποστεί και αυτός καίρια πλήγματα

Ο ουρανός

εκπροσωπεί το χώρο των ιδεών του ποιητή το χώρο της αγνότητας και της αθωότητας που αναζητά που στρέφεται ο άνθρωπος για να ανασάνει να προσευχηθεί να αναζητήσει βοήθεια άρα συμβολίζει και την ελπίδα το ιδανικό τη λύτρωση

Χρέος του ποιητή είναι να ξεπεράσει τις δυσχέρειες το κακό που ταλανίζει τον κόσμο για να πετάξει προς τον ουρανό - το χώρο του καλού και του αγαθού- αλλά και να βοηθήσει τους άλλους ανθρώπους να βρουν αυτό τον δρόμο Ο ρημαγμένος κόσμος από την έκπτωση των ηθών και την αλλοτριότητα των πραγμάτων επιβάλλει στον ποιητή να επωμιστεί το χρέος του ως πνευματικός ταγός και να αναλάβει καθοδηγητικό ρόλο

η τεχνική της σμίκρυνσης σύμφωνα μ΄αυτή το σαχτουρικό σύμπαν ndash και ο ουρανός- έχει σμικρυνθεί και γίνεται ορατός με τις διαστάσεις ενός μπαξέ ενός εφιαλτικού κήπου που είναι αιματοβαμμένος

Οι τρεις ιδεοπλαστικές εικόνεςΑ) Ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν ο ουρανός και λίγο χιόνι

Ο ουρανός σύμβολο των πνευματικών αξιών και της ελπίδας έχει υπονομευτεί από τη γήινη αθλιότητα έχει αμαυρωθεί από την ηθική σήψη της πραγματικότητας ( Κατοχή Εμφύλιος μετεμφυλιακές αντιπαλότητες βία θάνατος ) το αίμα των Ελλήνων βάφει με κόκκινο χρώμα τον χώρο της αθωότητας laquo μπαξέςraquo μια λέξη οικεία αποκτά αμέσως τρομακτική και εφιαλτική διάσταση ώστε να δηλωθούν με καθαρότητα οι δύο διαστάσεις που δίνει πάντα ο Σαχτούρης στο ποιητικό του σύμπαν το φρικιαστικό χαρτογραφείται την ίδια στιγμή που αρθρώνεται το φανταστικό

Ο μπαξές ουρανός που θα ήταν αναμενόμενο να είναι γεμάτος λουλούδια έχει το χρώμα των τραυματικών εμπειριών της εποχής του ποιητή το κόκκινο του αίματος αλλά και laquo λίγο χιόνιraquo το λευκό χρώμα του χιονιού που αποτελεί στοιχείο αγνότητας και εσωτερικής καθαρότητας αφήνει κάποια περιθώρια δράσης και ελπίδας στον ποιητή Ο ουρανός στο ποίημα έχει χάσει το γαλάζιο χρώμα του είναι ματωμένος και σκοτεινός

Τα χρώματα λοιπόν που κυριαρχούν στη σαχτουρική ποίηση έχουν εδώ καίρια θέση άμεσα αναφέρονται το κόκκινο και το άσπρο έμμεσα αναφέρονται το γαλάζιο και το μαύρο κόκκινο χρώμα της ζωής αλλά και του θανάτου της φωτιάς ( καθαρτήριας αλλά και καταστροφικής ) της αγάπης του πάθους του θυμού Εδώ το χρώμα του αίματος και του θανάτουάσπρο το χρώμα της αγνότητας της ηρεμίας της πνευματικότητας και της ανώτερης ζωήςγαλάζιο το χρώμα του ουρανού και της ελευθερίαςμαύρο το χρώμα του πένθους και του θανάτουΠράσινο υπονοείται

Β) Β) έσφιξα τα σκοινιά μου έσφιξα τα σκοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια τ αστέρια

Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου

Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ουρανό ουρανό

Με τη φράση laquo έσφιξα τα σκοινιά μουraquo διαφαίνεται ο ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την εκτέλεση της ιερής αποστολής οφείλει να ενεργοποιήσει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις

το έργο του είναι δύσκολο απαιτεί αποφασιστικότητα τόλμη αισιοδοξία ψυχικές αντοχές

Ο αόριστος laquo έσφιξαraquo δηλώνει την συντελεσμένη ετοιμότητα του ποιητή αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως διαδικασία

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Ο ουρανός

εκπροσωπεί το χώρο των ιδεών του ποιητή το χώρο της αγνότητας και της αθωότητας που αναζητά που στρέφεται ο άνθρωπος για να ανασάνει να προσευχηθεί να αναζητήσει βοήθεια άρα συμβολίζει και την ελπίδα το ιδανικό τη λύτρωση

Χρέος του ποιητή είναι να ξεπεράσει τις δυσχέρειες το κακό που ταλανίζει τον κόσμο για να πετάξει προς τον ουρανό - το χώρο του καλού και του αγαθού- αλλά και να βοηθήσει τους άλλους ανθρώπους να βρουν αυτό τον δρόμο Ο ρημαγμένος κόσμος από την έκπτωση των ηθών και την αλλοτριότητα των πραγμάτων επιβάλλει στον ποιητή να επωμιστεί το χρέος του ως πνευματικός ταγός και να αναλάβει καθοδηγητικό ρόλο

η τεχνική της σμίκρυνσης σύμφωνα μ΄αυτή το σαχτουρικό σύμπαν ndash και ο ουρανός- έχει σμικρυνθεί και γίνεται ορατός με τις διαστάσεις ενός μπαξέ ενός εφιαλτικού κήπου που είναι αιματοβαμμένος

Οι τρεις ιδεοπλαστικές εικόνεςΑ) Ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν ο ουρανός και λίγο χιόνι

Ο ουρανός σύμβολο των πνευματικών αξιών και της ελπίδας έχει υπονομευτεί από τη γήινη αθλιότητα έχει αμαυρωθεί από την ηθική σήψη της πραγματικότητας ( Κατοχή Εμφύλιος μετεμφυλιακές αντιπαλότητες βία θάνατος ) το αίμα των Ελλήνων βάφει με κόκκινο χρώμα τον χώρο της αθωότητας laquo μπαξέςraquo μια λέξη οικεία αποκτά αμέσως τρομακτική και εφιαλτική διάσταση ώστε να δηλωθούν με καθαρότητα οι δύο διαστάσεις που δίνει πάντα ο Σαχτούρης στο ποιητικό του σύμπαν το φρικιαστικό χαρτογραφείται την ίδια στιγμή που αρθρώνεται το φανταστικό

Ο μπαξές ουρανός που θα ήταν αναμενόμενο να είναι γεμάτος λουλούδια έχει το χρώμα των τραυματικών εμπειριών της εποχής του ποιητή το κόκκινο του αίματος αλλά και laquo λίγο χιόνιraquo το λευκό χρώμα του χιονιού που αποτελεί στοιχείο αγνότητας και εσωτερικής καθαρότητας αφήνει κάποια περιθώρια δράσης και ελπίδας στον ποιητή Ο ουρανός στο ποίημα έχει χάσει το γαλάζιο χρώμα του είναι ματωμένος και σκοτεινός

Τα χρώματα λοιπόν που κυριαρχούν στη σαχτουρική ποίηση έχουν εδώ καίρια θέση άμεσα αναφέρονται το κόκκινο και το άσπρο έμμεσα αναφέρονται το γαλάζιο και το μαύρο κόκκινο χρώμα της ζωής αλλά και του θανάτου της φωτιάς ( καθαρτήριας αλλά και καταστροφικής ) της αγάπης του πάθους του θυμού Εδώ το χρώμα του αίματος και του θανάτουάσπρο το χρώμα της αγνότητας της ηρεμίας της πνευματικότητας και της ανώτερης ζωήςγαλάζιο το χρώμα του ουρανού και της ελευθερίαςμαύρο το χρώμα του πένθους και του θανάτουΠράσινο υπονοείται

Β) Β) έσφιξα τα σκοινιά μου έσφιξα τα σκοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια τ αστέρια

Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου

Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ουρανό ουρανό

Με τη φράση laquo έσφιξα τα σκοινιά μουraquo διαφαίνεται ο ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την εκτέλεση της ιερής αποστολής οφείλει να ενεργοποιήσει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις

το έργο του είναι δύσκολο απαιτεί αποφασιστικότητα τόλμη αισιοδοξία ψυχικές αντοχές

Ο αόριστος laquo έσφιξαraquo δηλώνει την συντελεσμένη ετοιμότητα του ποιητή αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως διαδικασία

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Χρέος του ποιητή είναι να ξεπεράσει τις δυσχέρειες το κακό που ταλανίζει τον κόσμο για να πετάξει προς τον ουρανό - το χώρο του καλού και του αγαθού- αλλά και να βοηθήσει τους άλλους ανθρώπους να βρουν αυτό τον δρόμο Ο ρημαγμένος κόσμος από την έκπτωση των ηθών και την αλλοτριότητα των πραγμάτων επιβάλλει στον ποιητή να επωμιστεί το χρέος του ως πνευματικός ταγός και να αναλάβει καθοδηγητικό ρόλο

η τεχνική της σμίκρυνσης σύμφωνα μ΄αυτή το σαχτουρικό σύμπαν ndash και ο ουρανός- έχει σμικρυνθεί και γίνεται ορατός με τις διαστάσεις ενός μπαξέ ενός εφιαλτικού κήπου που είναι αιματοβαμμένος

Οι τρεις ιδεοπλαστικές εικόνεςΑ) Ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν ο ουρανός και λίγο χιόνι

Ο ουρανός σύμβολο των πνευματικών αξιών και της ελπίδας έχει υπονομευτεί από τη γήινη αθλιότητα έχει αμαυρωθεί από την ηθική σήψη της πραγματικότητας ( Κατοχή Εμφύλιος μετεμφυλιακές αντιπαλότητες βία θάνατος ) το αίμα των Ελλήνων βάφει με κόκκινο χρώμα τον χώρο της αθωότητας laquo μπαξέςraquo μια λέξη οικεία αποκτά αμέσως τρομακτική και εφιαλτική διάσταση ώστε να δηλωθούν με καθαρότητα οι δύο διαστάσεις που δίνει πάντα ο Σαχτούρης στο ποιητικό του σύμπαν το φρικιαστικό χαρτογραφείται την ίδια στιγμή που αρθρώνεται το φανταστικό

Ο μπαξές ουρανός που θα ήταν αναμενόμενο να είναι γεμάτος λουλούδια έχει το χρώμα των τραυματικών εμπειριών της εποχής του ποιητή το κόκκινο του αίματος αλλά και laquo λίγο χιόνιraquo το λευκό χρώμα του χιονιού που αποτελεί στοιχείο αγνότητας και εσωτερικής καθαρότητας αφήνει κάποια περιθώρια δράσης και ελπίδας στον ποιητή Ο ουρανός στο ποίημα έχει χάσει το γαλάζιο χρώμα του είναι ματωμένος και σκοτεινός

Τα χρώματα λοιπόν που κυριαρχούν στη σαχτουρική ποίηση έχουν εδώ καίρια θέση άμεσα αναφέρονται το κόκκινο και το άσπρο έμμεσα αναφέρονται το γαλάζιο και το μαύρο κόκκινο χρώμα της ζωής αλλά και του θανάτου της φωτιάς ( καθαρτήριας αλλά και καταστροφικής ) της αγάπης του πάθους του θυμού Εδώ το χρώμα του αίματος και του θανάτουάσπρο το χρώμα της αγνότητας της ηρεμίας της πνευματικότητας και της ανώτερης ζωήςγαλάζιο το χρώμα του ουρανού και της ελευθερίαςμαύρο το χρώμα του πένθους και του θανάτουΠράσινο υπονοείται

Β) Β) έσφιξα τα σκοινιά μου έσφιξα τα σκοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια τ αστέρια

Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου

Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ουρανό ουρανό

Με τη φράση laquo έσφιξα τα σκοινιά μουraquo διαφαίνεται ο ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την εκτέλεση της ιερής αποστολής οφείλει να ενεργοποιήσει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις

το έργο του είναι δύσκολο απαιτεί αποφασιστικότητα τόλμη αισιοδοξία ψυχικές αντοχές

Ο αόριστος laquo έσφιξαraquo δηλώνει την συντελεσμένη ετοιμότητα του ποιητή αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως διαδικασία

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

η τεχνική της σμίκρυνσης σύμφωνα μ΄αυτή το σαχτουρικό σύμπαν ndash και ο ουρανός- έχει σμικρυνθεί και γίνεται ορατός με τις διαστάσεις ενός μπαξέ ενός εφιαλτικού κήπου που είναι αιματοβαμμένος

Οι τρεις ιδεοπλαστικές εικόνεςΑ) Ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν ο ουρανός και λίγο χιόνι

Ο ουρανός σύμβολο των πνευματικών αξιών και της ελπίδας έχει υπονομευτεί από τη γήινη αθλιότητα έχει αμαυρωθεί από την ηθική σήψη της πραγματικότητας ( Κατοχή Εμφύλιος μετεμφυλιακές αντιπαλότητες βία θάνατος ) το αίμα των Ελλήνων βάφει με κόκκινο χρώμα τον χώρο της αθωότητας laquo μπαξέςraquo μια λέξη οικεία αποκτά αμέσως τρομακτική και εφιαλτική διάσταση ώστε να δηλωθούν με καθαρότητα οι δύο διαστάσεις που δίνει πάντα ο Σαχτούρης στο ποιητικό του σύμπαν το φρικιαστικό χαρτογραφείται την ίδια στιγμή που αρθρώνεται το φανταστικό

Ο μπαξές ουρανός που θα ήταν αναμενόμενο να είναι γεμάτος λουλούδια έχει το χρώμα των τραυματικών εμπειριών της εποχής του ποιητή το κόκκινο του αίματος αλλά και laquo λίγο χιόνιraquo το λευκό χρώμα του χιονιού που αποτελεί στοιχείο αγνότητας και εσωτερικής καθαρότητας αφήνει κάποια περιθώρια δράσης και ελπίδας στον ποιητή Ο ουρανός στο ποίημα έχει χάσει το γαλάζιο χρώμα του είναι ματωμένος και σκοτεινός

Τα χρώματα λοιπόν που κυριαρχούν στη σαχτουρική ποίηση έχουν εδώ καίρια θέση άμεσα αναφέρονται το κόκκινο και το άσπρο έμμεσα αναφέρονται το γαλάζιο και το μαύρο κόκκινο χρώμα της ζωής αλλά και του θανάτου της φωτιάς ( καθαρτήριας αλλά και καταστροφικής ) της αγάπης του πάθους του θυμού Εδώ το χρώμα του αίματος και του θανάτουάσπρο το χρώμα της αγνότητας της ηρεμίας της πνευματικότητας και της ανώτερης ζωήςγαλάζιο το χρώμα του ουρανού και της ελευθερίαςμαύρο το χρώμα του πένθους και του θανάτουΠράσινο υπονοείται

Β) Β) έσφιξα τα σκοινιά μου έσφιξα τα σκοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια τ αστέρια

Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου

Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ουρανό ουρανό

Με τη φράση laquo έσφιξα τα σκοινιά μουraquo διαφαίνεται ο ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την εκτέλεση της ιερής αποστολής οφείλει να ενεργοποιήσει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις

το έργο του είναι δύσκολο απαιτεί αποφασιστικότητα τόλμη αισιοδοξία ψυχικές αντοχές

Ο αόριστος laquo έσφιξαraquo δηλώνει την συντελεσμένη ετοιμότητα του ποιητή αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως διαδικασία

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Οι τρεις ιδεοπλαστικές εικόνεςΑ) Ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν ο ουρανός και λίγο χιόνι

Ο ουρανός σύμβολο των πνευματικών αξιών και της ελπίδας έχει υπονομευτεί από τη γήινη αθλιότητα έχει αμαυρωθεί από την ηθική σήψη της πραγματικότητας ( Κατοχή Εμφύλιος μετεμφυλιακές αντιπαλότητες βία θάνατος ) το αίμα των Ελλήνων βάφει με κόκκινο χρώμα τον χώρο της αθωότητας laquo μπαξέςraquo μια λέξη οικεία αποκτά αμέσως τρομακτική και εφιαλτική διάσταση ώστε να δηλωθούν με καθαρότητα οι δύο διαστάσεις που δίνει πάντα ο Σαχτούρης στο ποιητικό του σύμπαν το φρικιαστικό χαρτογραφείται την ίδια στιγμή που αρθρώνεται το φανταστικό

Ο μπαξές ουρανός που θα ήταν αναμενόμενο να είναι γεμάτος λουλούδια έχει το χρώμα των τραυματικών εμπειριών της εποχής του ποιητή το κόκκινο του αίματος αλλά και laquo λίγο χιόνιraquo το λευκό χρώμα του χιονιού που αποτελεί στοιχείο αγνότητας και εσωτερικής καθαρότητας αφήνει κάποια περιθώρια δράσης και ελπίδας στον ποιητή Ο ουρανός στο ποίημα έχει χάσει το γαλάζιο χρώμα του είναι ματωμένος και σκοτεινός

Τα χρώματα λοιπόν που κυριαρχούν στη σαχτουρική ποίηση έχουν εδώ καίρια θέση άμεσα αναφέρονται το κόκκινο και το άσπρο έμμεσα αναφέρονται το γαλάζιο και το μαύρο κόκκινο χρώμα της ζωής αλλά και του θανάτου της φωτιάς ( καθαρτήριας αλλά και καταστροφικής ) της αγάπης του πάθους του θυμού Εδώ το χρώμα του αίματος και του θανάτουάσπρο το χρώμα της αγνότητας της ηρεμίας της πνευματικότητας και της ανώτερης ζωήςγαλάζιο το χρώμα του ουρανού και της ελευθερίαςμαύρο το χρώμα του πένθους και του θανάτουΠράσινο υπονοείται

Β) Β) έσφιξα τα σκοινιά μου έσφιξα τα σκοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια τ αστέρια

Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου

Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ουρανό ουρανό

Με τη φράση laquo έσφιξα τα σκοινιά μουraquo διαφαίνεται ο ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την εκτέλεση της ιερής αποστολής οφείλει να ενεργοποιήσει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις

το έργο του είναι δύσκολο απαιτεί αποφασιστικότητα τόλμη αισιοδοξία ψυχικές αντοχές

Ο αόριστος laquo έσφιξαraquo δηλώνει την συντελεσμένη ετοιμότητα του ποιητή αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως διαδικασία

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Ο μπαξές ουρανός που θα ήταν αναμενόμενο να είναι γεμάτος λουλούδια έχει το χρώμα των τραυματικών εμπειριών της εποχής του ποιητή το κόκκινο του αίματος αλλά και laquo λίγο χιόνιraquo το λευκό χρώμα του χιονιού που αποτελεί στοιχείο αγνότητας και εσωτερικής καθαρότητας αφήνει κάποια περιθώρια δράσης και ελπίδας στον ποιητή Ο ουρανός στο ποίημα έχει χάσει το γαλάζιο χρώμα του είναι ματωμένος και σκοτεινός

Τα χρώματα λοιπόν που κυριαρχούν στη σαχτουρική ποίηση έχουν εδώ καίρια θέση άμεσα αναφέρονται το κόκκινο και το άσπρο έμμεσα αναφέρονται το γαλάζιο και το μαύρο κόκκινο χρώμα της ζωής αλλά και του θανάτου της φωτιάς ( καθαρτήριας αλλά και καταστροφικής ) της αγάπης του πάθους του θυμού Εδώ το χρώμα του αίματος και του θανάτουάσπρο το χρώμα της αγνότητας της ηρεμίας της πνευματικότητας και της ανώτερης ζωήςγαλάζιο το χρώμα του ουρανού και της ελευθερίαςμαύρο το χρώμα του πένθους και του θανάτουΠράσινο υπονοείται

Β) Β) έσφιξα τα σκοινιά μου έσφιξα τα σκοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια τ αστέρια

Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου

Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ουρανό ουρανό

Με τη φράση laquo έσφιξα τα σκοινιά μουraquo διαφαίνεται ο ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την εκτέλεση της ιερής αποστολής οφείλει να ενεργοποιήσει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις

το έργο του είναι δύσκολο απαιτεί αποφασιστικότητα τόλμη αισιοδοξία ψυχικές αντοχές

Ο αόριστος laquo έσφιξαraquo δηλώνει την συντελεσμένη ετοιμότητα του ποιητή αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως διαδικασία

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Τα χρώματα λοιπόν που κυριαρχούν στη σαχτουρική ποίηση έχουν εδώ καίρια θέση άμεσα αναφέρονται το κόκκινο και το άσπρο έμμεσα αναφέρονται το γαλάζιο και το μαύρο κόκκινο χρώμα της ζωής αλλά και του θανάτου της φωτιάς ( καθαρτήριας αλλά και καταστροφικής ) της αγάπης του πάθους του θυμού Εδώ το χρώμα του αίματος και του θανάτουάσπρο το χρώμα της αγνότητας της ηρεμίας της πνευματικότητας και της ανώτερης ζωήςγαλάζιο το χρώμα του ουρανού και της ελευθερίαςμαύρο το χρώμα του πένθους και του θανάτουΠράσινο υπονοείται

Β) Β) έσφιξα τα σκοινιά μου έσφιξα τα σκοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια τ αστέρια

Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου

Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ουρανό ουρανό

Με τη φράση laquo έσφιξα τα σκοινιά μουraquo διαφαίνεται ο ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την εκτέλεση της ιερής αποστολής οφείλει να ενεργοποιήσει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις

το έργο του είναι δύσκολο απαιτεί αποφασιστικότητα τόλμη αισιοδοξία ψυχικές αντοχές

Ο αόριστος laquo έσφιξαraquo δηλώνει την συντελεσμένη ετοιμότητα του ποιητή αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως διαδικασία

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Β) Β) έσφιξα τα σκοινιά μου έσφιξα τα σκοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια τ αστέρια

Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου

Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη Είναι φανερή στην ποίηση του Σαχτούρη η συνύπαρξη των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική των ανθρώπων με το άγος τις φρικαλεότητες την ηθική αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την αναλγησία Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο προσεγγίζοντας τον ουρανό ουρανό

Με τη φράση laquo έσφιξα τα σκοινιά μουraquo διαφαίνεται ο ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την εκτέλεση της ιερής αποστολής οφείλει να ενεργοποιήσει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις

το έργο του είναι δύσκολο απαιτεί αποφασιστικότητα τόλμη αισιοδοξία ψυχικές αντοχές

Ο αόριστος laquo έσφιξαraquo δηλώνει την συντελεσμένη ετοιμότητα του ποιητή αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως διαδικασία

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Με τη φράση laquo έσφιξα τα σκοινιά μουraquo διαφαίνεται ο ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την εκτέλεση της ιερής αποστολής οφείλει να ενεργοποιήσει όλες τις ψυχικές του δυνάμεις

το έργο του είναι δύσκολο απαιτεί αποφασιστικότητα τόλμη αισιοδοξία ψυχικές αντοχές

Ο αόριστος laquo έσφιξαraquo δηλώνει την συντελεσμένη ετοιμότητα του ποιητή αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως διαδικασία

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης ιδεοπλαστικής εικόνας Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου ndash αποτελέσματος laquoπρέπει να πετάωraquo- αίτιο ο ποιητής μόνο μπορεί ως κληρονόμος πουλιών laquo πρέπει να ελέγξω τ΄αστέριαraquo - αποτέλεσμα να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη γη βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος πρέπει να επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές αξίες από τον κόσμο μας αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες Η αποστολή του laquo ουράνιου μηχανοδηγούraquo διαρκής δύσκολη μεγαλειώδης να κρατάει αναμμένα τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών μήπως τον βρουν και οι άλλοι άνθρωποι κάποτεhellip

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Γ ) εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω

Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλίΕνώ όλοι οι άλλοι άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη πραγματικότητα ο Ποιητής όντας φύσει ελεύθερος ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να φτάσει στον laquoουρανόraquo του και να κατακτήσει τα μυστικά του ως κληρονόμος έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους στη γη και στον ουρανό Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση στον εαυτό του και στους ανθρώπους

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Τα laquo σπασμένα φτεράraquo δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα είναι όμως αναγκασμένος να εκτελεί την ουράνια πτήση του Τα τραύματα αφορούν τις οραματικές επενδύσεις του Όμως δεν υπονομεύουν τις προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών του Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη απαισιοδοξία Ο ίδιος είπε laquoΤα ποιήματά μου δεν είναι απαισιόδοξα Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια Ξορκίζουν το κακό Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες Με μάσκες ζώων και προγόνων για να ξορκιστεί ο θάνατος Όπως συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενώνraquo Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το χώρο των Ιδεών

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Η δεύτερη βουλητική πρόταση laquoπρέπει έστω και με σπασμένα φτερά να πετάωraquo επαναφέρει το θέμα του ηθικού χρέους του ποιητή ως laquo θεματοφύλακα των ηθικοπνευματικών αξιώνraquo άλλα περιθώρια επιλογής δεν υπάρχουν για τον ποιητή το χρέος του είναι ένα αλλά αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα η προάσπιση του laquoουρανούraquo πρέπει να είναι υπόθεση όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία της ποίησης

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Νίκος Καρούζος

ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο

Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετrsquo αμέσως πάθοςο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστόέχει ένα βέβαιο δρόμοτόπους ndash τόπους αγκάθιατόπους ndash όπους ωραία χαλιάπrsquo ο άτυχος τα ματώνειΚι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφέςαρχίζουν τrsquo άστρα Εκεί του δρόμου η τέλεψηπάλι μια γέννα μάς προσμένει

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Τάσος Λειβαδίτης

Ο π ο ι η τ ή ς

Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος Να μοιάζει με τους άλλους Κιείναι στιγμές που το κατορθώνειΌμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί Οι μεγάλες φτερούγεςτου δε χωράνε μέσα στον ύπνο

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Ανέστης Ευάγγελου Ο π ο ι η τ ή ςΕίχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφήκι η φωνή του λευκό πουλί στον ουρανόΣτους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητοάκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαινανμίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλαμαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζανακούγονταν κραυγές σκοτώστε τοννα πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρεςλάμψαν στον ήλιο τα μαχαίριακατάλαβε το τέλος τουΌμως η φωνή τουλευκό πουλί πέταγε πάνω απrsquo τα κεφάλια τουςκαι δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Βασίλι Καντίνσκι Μελέτη για το ημερολόγιο Γαλάζιος Καβαλάρης (1911)

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ Ο καλλιτέχνης και το μοντέλο του (1907)

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Μαξ Έρνστ

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

Χουάν Μιρό

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49
• Slide 50