Κάποιες σκέψεις περί βιοηθικής και κλωνοποίησης. Την Πέµπτη 27/2, στο αµφιθέατρο της ∆ηµόσιας Βιβλιοθήκης στη Λάρισα, παρακολούθησα µια ενδιαφέρουσα συζήτηση, µε αφορµή την παρουσίαση βιβλίου για την βιοηθική και την κλωνοποίηση. Παρουσιάστηκαν απόψεις που πυροδοτούσαν σκέψεις και προβληµατισµούς. ∆υστυχώς, ο χρόνος δεν επέτρεπε τη συζήτηση µε το κοινό, και την επέκταση του προβληµατισµού που ξεκίνησε κυρίως ο κ. Θεοδόσης Τάσιος µε την εισήγησή του, αλλά και τα θέµατα που έθεσαν οι υπόλοιποι εισηγητές.

Με την ορατή δυνατότητα κλωνοποίησης του ανθρώπου, εντείνεται ο προβληµατισµός για την παραβίαση ή όχι µιας σειράς ανθρώπινων και ηθικών δικαιωµάτων (όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο συγγραφέας του βιβλίου).

Εδώ ακριβώς δηµιουργούνται µεγάλες παρανοήσεις και προβάλλονται µυθεύµατα, αποπροσανατολισµού της κοινής γνώµης.

Το «δικαίωµα του ανθρώπου στη µοναδικότητα», σε καµιά περίπτωση δεν θίγεται µε την κλωνοποίηση της φυσικής υπόστασής του. Η προσωπικότητα και η δηµιουργικότητα (τα στοιχεία δηλαδή που αποτελούν τη µοναδικότητα του ανθρώπου), δεν στηρίζονται στα γονίδια και στο βιολογικό υλικό (αν και αυτά αποτελούν το υπόβαθρό τους), αλλά η ουσία τους είναι κοινωνικοϊστορική, δηλαδή δηµιουργούνται και υπάρχουν µόνο µέσα στις (µοναδικές) κοινωνικοϊστορικές δράσεις του κάθε ατόµου. ∆εν µπορείς να κλωνοποιήσεις τη δραστηριότητα µέσα στην κοινωνία, κανενός (τουλάχιστον µέχρι σήµερα). Οι βιολογικές ιδιαιτερότητες των ατόµων (που στα ζώα µπορεί να παίζουν σηµαντικό ρόλο), στον άνθρωπο έχουν υποχωρήσει στο φόντο ή έχουν τελείως αδυνατίσει.

Όµως η δηµιουργικότητα και η µοναδικότητα και εποµένως η προσωπικότητα κάθε ανθρώπου, δηµιουργείται και εκφράζεται κυρίως µε την εργασία του. Εδώ εντυπωσιάζει η «ευαισθησία» κάποιων για το δικαίωµα της µοναδικότητας ως προς την κλωνοποίηση, αλλά που καταπίνουν αµάσητη την κλεψιά που συντελείται στη σηµερινή κοινωνία της εργασίας (και εποµένως της δηµιουργικότητας και της µοναδικότητας) δισεκατοµµυρίων ανθρώπων, που ο µισθός τους αντιστοιχεί στην αναπλήρωση µόνο της εργατικής τους δύναµης, ενώ το κέρδος (η δηµιουργικότητα διάβαζε, άρα και η µοναδικότητα της εργασίας τους), καταλήγει στην τσέπη του αφεντικού τους (µόνο γιατί είναι κάτοχοι των µέσων εργασίας των ανθρώπων). Και αυτό αφορά τις καλές εποχές. Τι να πούµε για τους σηµερινούς µισθούς των 250-300 ευρώ, όπου η δηµιουργικότητα/µοναδικότητα των λαών, µέσω του «µηχανισµού» του χρέους, µεταβιβάζεται στις τσέπες ελάχιστων λωποδυτών;

Πρόκειται ακριβώς για το θέµα που τέθηκε µε την ευκαιρία της χαρτογράφησης του ανθρώπινου γονιδιώµατος και της κατοχής ιδιωτικών πατεντών, τµηµάτων αυτού. Η επιστηµονική γνώση, το γονιδίωµα (και όχι µόνο), γίνεται πηγή εκµετάλλευσης από ιδιώτες, αν και δηµιουργήθηκε (και µπορεί να είναι κτήµα εποµένως), µε την εργασία και τις προσπάθειες ολόκληρης της ανθρωπότητας.

Αυτά, παρά τον µύθο που έχει καλλιεργηθεί, δεν είναι προβλήµατα κάποιας µακρινής «σοσιαλιστικής κοινωνίας», που θα δηµιουργηθεί (αν δηµιουργηθεί), αλλά ΚΑΥΤΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ, ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΟΥΝ ΑΜΕΣΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟΛΥΤΑ ΜΕ ΤΑ ΣΗΜΕΡΙΝΑ

ΜΕΓΑΛΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (ΑΝΕΡΓΙΑ, ΦΤΩΧΕΙΑ, ΑΝΙΣΗ ΚΑΙ Α∆ΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΟΥ ΚΡΑΥΓΑΖΟΥΝ (ΑΛΛΑ «∆ΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΟ ΧΡΗΜΑ ΓΙΑ ΝΑ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΘΟΥΝ»), ΟΠΩΣ ΥΓΕΙΑ, ΠΑΙ∆ΕΙΑ, ∆ΙΕΞΟ∆ΟΙ ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ Κ.Α.

Εδώ η «µοναδικότητά» µας βρίσκεται στο ότι πιστέψαµε κάποιους «ροµαντικούς», ότι προϋπόθεση για την υλοποίηση λύσεων σ αυτά τα προβλήµατα είναι η «σοσιαλιστική κοινωνία» ή στις στοµφώδεις διαβεβαιώσεις των αντιπάλων τους(;), ότι «ένας είναι ο (µονό)δροµος και δεν υπάρχει άλλος».

Το ερώτηµα όµως που είναι το πιο ουσιαστικό και σκοπίµως αποκρύβεται, είναι το ποιος µπορεί να ωφεληθεί (και αναγκαστικά θα ωφεληθεί µε τις σηµερινές συνθήκες) από την κλωνοποίηση των ανθρώπων;

«Οφείλουµε να βλέπουµε όλοι µας ότι η επιστήµη σήµερα είναι κλεισµένη στα εργαστήρια των πολυεθνικών εταιρειών, των υπουργείων άµυνας και των απρόσιτων ερευνητικών κέντρων, δηλαδή έχει αποσπαστεί απ τη συνείδηση, τα όρια ανοχής και την εποπτεία της κοινωνίας… …(απαιτείται) ανυποχώρητη αξίωση για δηµοκρατικοποίηση στη λήψη αποφάσεων πάνω σε όλα τα τεχνολογικά θέµατα» (Πτυχιακή εργασία ΑΤΕΙ Κρήτης «Κλωνοποίηση, µύθοι και πραγµατικότητα», των Γαλετάκη-Γιαννουλάκη).

Ως προς τον προβληµατισµό που έθεσε ο κ. Κουρέτας, για το ποια πρέπει να είναι η στάση µας, αν η επιστηµονική γνώση προέρχεται από βασανισµούς συνανθρώπων (π.χ. πειράµατα ναζιστών), νοµίζω ότι θάπρεπε να προσέξουµε καλύτερα την ιστορία, που µας δείχνει ότι π.χ. η απελευθέρωση των γυναικών έγινε µέσα απ την «προσέλκυσή» τους στα εργοστάσια-κάτεργα-σφαγιαστήρια του καπιταλισµού της βιοµηχανικής επανάστασης, και την ανάγκη των αφεντικών τους για όλο και µεγαλύτερα κέρδη. Ή ότι η ανάπτυξη της προσωπικότητας και της δηµιουργικότητας των ανθρώπων, γίνεται µέσα απ την καταστροφική ειδίκευση και µονοµερή ενασχόληση των ανθρώπων «µε το αντικείµενό τους» (όπως επιτάσσει η σηµερινή οργάνωση της κοινωνίας), που σακατεύει την ανθρώπινη φύση και την πολύµορφη και πλούσια εκδήλωση της δηµιουργικότητάς τους.

Ζούµε σ έναν κόσµο αντιφάσεων ή η αντίφαση είναι ο τρόπος ύπαρξης του κόσµου µας.

28 Φλεβάρη 2014 Γιώργος Παπανικολάου