Ο κήπος του Ι.Ν. της Αγίας Βαρβάρας

Οι ελεύθεροι χώροι μας διηγούνται...

Αφήγηση #1: Οι κήποι της Αγίας Βαρβάρας

Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης_ Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας. Άνω Τούμπα Θεσσαλονίκης

Ουρεϊλίδου Ελένη_ Κήπος +

Ευάγγελος Ματζίρης_ Δήμος Θεσσαλονίκης. Διεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος

κ ή π ο ς ... o κήπος είχε τη δική sου ιστορία

Δήμος ΘεσσαλονίκηςΔιεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος

Υπεύθυνος: Ευάγγελος Ματζίρης

Σε συνεργασία με:

Με την υποστήριξη του:

Οι εκκλησιαστικοί κήποι. Ιστορικά.

Ο Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας.

Κήπος + Πόλη.

Η έννοια της αειφορίας. Ορισμός. Παραδείγματα.

Κήπος +

Η Αγία Βαρβάρα σε σχέση με σημαντικά τοπόσημα της πόλης.

Τα σημαντικότερα κτήρια στον περίγυρο του Ιερού Ναού.

Οι ελεύθεροι χώροι.

Γενικό Σχέδιο διάταξης των ελεύθερων χώρων.

Μικρό-τοποι. Προτάσεις παρεμβάσεων.

Κόστος κατασκευών.

Ενδεικτική φόρμα συμμετοχής εθελοντών.

Φώτο άλμπουμ εργασιών ενορίας Ι.Ν. Αγίας Βαρβάρας

Κεφάλαια

#17

#29

#311

#413

#515

#619

#721

#823

#931

#1033

#1155

#12

#13

61

63

Σελίδες

Περιε

χόμε

να

Κήπος+. Ουρεϊλίδου Ελένη Σε συνεργασία με: Δήμος Θεσσαλονίκης Διεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος

6

Μοναστικοί κήποι στο St. Gall. Κάτοψη και προοπτικό

Εκκλησία και βασικές εγκαταστάσεις

Cloister

Μοναστικοί κήποι

Εγκαταστάσεις για ξενώνες, νοσοκομείο και σχολείο

Σταβλικές εγκαταστάσεις

Υπεύθυνος: Ευ. Ματζίρης & Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας. Άνω Τούμπα - Θεσσαλονίκη Με την υποστήριξη του: Angelopoulos Clinton GIU Fellowship

7

Οι εκκλησιαστικοί κήποι. Ιστορικά.

Τα μοναστήρια συνέβαλαν στο σχεδιασμό των κήπων, εισάγοντας νέες κηπευτικές τεχνικές κατά της διάρκεια του Μεσαίωνα στην Ευρώπη. Μια συγκεκριμένη κηπευτική τεχνική που χρησιμοποιούνταν στους μοναστικούς κήπους ήταν ο συνδυασμός διαφορετικών ειδών κήπων, ως απόδειξη της εκλέπτυνσής τους. Όσον αφορά τις πρακτικές, τα αρχεία που σώζονται είναι περιορισμένα. Το σχέδιο που συγκεντρώνει όλους τους διαφορετικούς τύπους των μοναστικών κήπων είναι για το St. Gall στην Ελβετία.

Oι μοναστικοί κήποι αποτελούνταν από λαχανόκηπους, φαρμακευτικούς κήπους, περιβόλια, νεκροταφεία και αμπελώνες. Στα ατομικά μοναστήρια υπήρχε επίσης μια “πράσινη αυλή”, με γρασίδι και δέντρα, όπου βοσκούσαν τα άλογα, καθώς και ιδιωτικοί κήποι, για τους μοναχούς που κατείχαν συγκεκριμένη θέση μέσα στο μοναστήρι. Στα σχέδια του St Gall, οι κήποι φαίνεται να απλώνονται σε ορθογώνια οικόπεδα, με στενά δρομάκια ανάμεσά τους για να διευκολύνονται οι γεωργικές εργασίες και κυρίως η συγκομιδή. Συχνά, αυτά τα παρτέρια είχαν καλαμωτή περιμετρική περίφραξη, για να προστατεύονται από τα ζώα. Οι κήποι κουζίνας, όπως ονομάζονταν (kitchen gardens), φυτεύονταν με μάραθο, λάχανο, κρεμμύδι, σκόρδο, πράσα, ραδίκια, μπιζέλια, φακές, φασόλια κ.α., τα οποία κάλυπταν τις διατροφικές ανάγκες των μοναχών. Αντίστοιχα, οι φαρμακευτικοί κήποι περιείχαν θρούμπι, δενδρολίβανο, μέντα, ίριδα, φασκόμηλο, περγαμόντο, μέντα, μάραθο, κύμινο και άλλα βότανα. Τόσο τα λαχανικά, όσο και τα βότανα που φυτεύονταν χρησιμοποιούνταν για την διατροφή των μοναχών, των ζώων και για θεραπευτικούς σκοπούς, σε ορισμένες περιπτώσεις και στο εξωτερικό της κοινότητας. Επιπροσθέτως, η ενασχόληση με την κηπουρική, εξυπηρετούσε και άλλους σκοπούς, όπως η χειρωνακτική εργασία -χαρακτηριστικό στοιχείο του θρησκευτικού τρόπου ζωής. Παράλληλα, οι κήποι αποτελούσαν το άρτιο σκηνικό διαλογισμού -μια σαφής αναφορά στο “μονοπάτι της ζωής”. Κατά τον ύστερο Μεσαίωνα, τα κείμενα, η τέχνη και τα λογοτεχνικά έργα, μας παρέχουν μια εικόνα για την εξέλιξη στον σχεδιασμό των κήπων. Κατά τα τέλη του 12ου με αρχές 15ου αιώνα, οι ευρωπαϊκές πόλεις υψώνουν εσωτερικά προστατευτικά τείχη για την άμυνα της πόλης και τον έλεγχο του εμπορίου. Ο χώρος ανάμεσα στα δύο παράλληλα τοιχώματα,

χρησιμοποιούνταν για την εκτροφή των ζώων, ενώ πολλές φορές, αν και η έκταση τους ήταν περιορισμένη, φυτεύονταν με οπωροφόρα δέντρα και λαχανικά, προσφέροντας κήπους στα όρια της πόλης. Ο δικηγόρος Pietro Creszenzi, έγραψε δώδεκα τόμους σχετικά με τις πρακτικές πτυχές της γεωργίας στον 13ο αιώνα που προσφέρουν πλούσιο υλικό για τις μεσαιωνικές πρακτικές κηπουρικής. Οι μεσαιωνικοί κήποι περιβάλλονταν από πέτρινους τοίχους, ενώ αργότερα ενσωματώθηκαν στην περίφραξη πέργκολες και άξονες. Στους μοναστικούς κήπους των μεταγενέστερων χρόνων, φυτεύονταν οπωροφόρα δέντρα, τα οποία συχνά μπολιάζονταν για να παράγουν νέες ποικιλίες φρούτων. Οι κήποι περιελάμβαναν ένα υπερυψωμένο ανάχωμα ως βήμα για την προβολή, ενώ τα φυτά τοποθετούνταν σε παρτέρια ή σε υπερυψωμένες πλατφόρμες για να είναι προστατευμένα. Σε αυτή την περίοδο, οι κήποι ενώνουν συμβολικά το γήινο με το θείο. Ο κλειστός, προστατευμένος κήπος παραπέμπει αλληγορικά στον παράδεισο ή σε μια “χαμένη Εδέμ”. Στην εκκλησιαστική τέχνη και ζωγραφική, υπάρχει επίσης διάχυτη η πνευματική σημασία του κήπου, καθώς απεικονίζονται περιφραγμένοι φυτεμένοι χώροι, σιντριβάνια και τριανταφυλλιές, που περικλείουν τις περισσότερες φορές την εικονιζόμενη Παναγία. Αν και από τους Μεσαιωνικούς κήπους έλειπαν πολλά από τα χαρακτηριστικά των κήπων αναγέννησης που ακολούθησαν, μερικά από τα χαρακτηριστικά τους συνεχίζουν να ενσωματώνονται μέχρι σήμερα.

Πηγή: https://en.wikipedia.org/wiki/Medieval_gardening

Εκκλησία και βασικές εγκαταστάσεις

1


8

Όπως αναφέρθηκε και πριν, οι μοναστικοί κήποι συνέβαλαν στην εξέλιξη των κηπευτικών πρακτικών του σχεδιασμού κήπων. Μια από τις σημαντικότερες τυπολογίες κήπου, που απαντάται για πρώτη φόρα στο σχέδιο για το μοναστήρι του St. Gall, είναι το cloister.

Η τυπολογία αυτή, αφορά σε έναν κεντρικό υπαίθριο χώρο, που περιβάλλεται από στοές και προκύπτει από τη λατινική λέξη Claustrum, που σημαίνει περίβλημα. Στην ουσία, το cloister συνέβαλε στη σύνδεση του μοναστηριού με τον καθεδρικό ναό ή την εκκλησία, συνήθως από τη νότια πλευρά, σχηματίζονταν ένα συνεχές και σταθερό αρχιτεκτονικό φράγμα. Συμβολικά, το clois-ter χώριζε αποτελεσματικά τον κόσμο των μοναχών από αυτόν των δουλοπάροικων και των εργατών, των οποίων η ζωή και το έργο λάμβανε χώρα έξω και γύρω από το μοναστήρι.

Σε πολλές περιπτώσεις, η λέξη cloister χρησιμοποιείται για να δηλώσει την απομόνωση, ή τη μοναστική ζωή γενικά.

Δομικά, υπάρχει σαφής αναφορά στην περίστυλη αυτή της ελληνορωμαϊκής Domus, δηλαδή του αίθριου, σε μια πιο διευρυμένη εκδοχή, όπως επίσης και στον προαύλιο χώρο των παλαιοχριστιανικών βασιλικών

Ο ιστορικό Walter Horn, εντοπίζει τα πρώτα πρώιμα cloister στα τέλη του πέμπτου αιώνα, σε μοναστήρια της νότιας Συρίας, όπως στη Μονή των Αγίων Σέργιου και Βάκχου, στο Umm-isSurab, και τον περίστυλο προαύλιο χώρο του μοναστηριού της Id-Der.

Το Cloister, πέρα από τη χωρική διευκόλυνση που παρείχε στη μοναστική ζωή, καθώς επέτρεπε την απομόνωση, σαν ένα είδος “μοναστηριού μέσα σε μοναστήρι”, σε πολλές περιπτώσεις, φυτεύονταν με βότανα, λαχανικά ή και οπωροφόρα δέντρα, για να εντείνει τις αισθήσεις, με μυρωδιές, υφές και χρώματα.

Πηγή: https://en.wikipedia.org/wiki/Cloister

Οι διακοσμητικοί λαχανόκηποι δεν είναι κάτι καινούριο σαν ιδέα. Πρωτοεμφανίστηκαν στην Γαλλία γύρω στο 1600 κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Λουδοβίκου του 14ου και ήταν ένα μέρος από τους περίτεχνους κήπους των Βερσαλλιών. Είναι γνωστοί μέχρι σήμερα με το όνομα Potager. Στη Γαλλία του 16ου αιώνα, οι κηπουροί συνδύασαν την γαλλική μοναστική τάση της εποχής, της καλλιέργειας των λαχανικών σε γεωμετρικούς κήπους με την ιταλική μοναστική τάση, των διακοσμητικών χαρακτηριστικών στους κήπους όπως σιντριβάνια, αψίδες και παρτέρια, χρησιμοποιώντας τριαντάφυλλα και λαχανικά που μόλις είχαν αφιχθεί από την Αμερική. Το νέο είδος κήπου ονομάστηκε

“διακοσμητικός λαχανόκηπος της κουζίνας”. Η γαλλική λέξη “Po-tager” αναφερόταν στον οικογενειακό λαχανόκηπο, τον κήπο της κουζίνας, ο οποίος προμήθευε την κουζίνα με λαχανικά για την κατσαρόλα “pot”. Ωστόσο σήμερα Potager σημαίνει τυποποιημένος λαχανόκηπος όπου τα φυτά καλλιεργούνται τόσο για τις διακοσμητικές τους αρετές όσο και για την αξία τους σαν τρόφιμα.

Πηγή: http://www.top7news.gr/epistimi/laxanokipos-diakos-mitikos

Cloister

Potager - o διακοσμητικός λαχανόκηπος

Φωτογραφικές απόψεις από τους κήπους του Metropolitan Museum of Art, Νέα Υόρκη. Μια σαφής αναφορά στον τύπο του cloister


9

2Ο Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας.

Ο ανεγειρόμενος ναός της Αγίας Βαρβάρας.

Ο νεωκόρος του Ι.Ν. αείμνηστος Χρήστος Βλαχόπουλος.

Η ενορία του Ι.Ν. Αγίας Βαρβάρας ιδρύθηκε από πρόσφυγες, προερχόμενους από χωριά και πόλεις της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Ανατολικής Ρωμυλίας, οι οποίοι εγκατέλειψαν τις πατρογονικές τους εστίες. Το 1922 ήρθε το 1ο κύμα προσφύγων. Η περιοχή της Τούμπας ήταν προηγουμένως χωράφια και το μόνο που υπήρχε ήταν το στρατόπεδο του Πυροβολικού. Ήταν κέντρο εκπαίδευσης στρατιωτών πυροβολητών οι οποίοι ύστερα από την βασική του εκπαίδευση κατευθύνονταν στις μονάδες τους στην Μικρά Ασία. Μέσα στο στρατόπεδο υπήρχε το μικρό εκκλησάκι το οποίο ήταν αφιερωμένο στην αγία Βαρβάρα η οποία είναι η προστάτιδα του Πυροβολικού και γι’ αυτό οφείλει την ονομασία ο Ναός μας προς το όνομα της αγίας Βαρβάρας.

Η περιοχή της Τούμπας άρχισε σιγά – σιγά να δέχεται τους πρώτους πρόσφυγες. Παρά τις δυσκολίες, τη φτώχεια και τις αρρώστιες, οι κάτοικοι δεν πτοήθηκαν και ξεκίνησαν με θάρρος μια νέα ζωή.

Ο Ιερός Ναός της Αγίας Βαρβάρας ανεγέρθη το έτος 1947 επί αρχιερατίας του αειμνήστου μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κυρού Γενναδίου, ιερατευσάντων των αειμνήστων ιερέων π. Νικολάου Παπαδόπουλου και του π. Κωνσταντίνου Παπίλια. Επίτροποι την περίοδο εκείνη χρημάτισαν οι αείμνηστοι επίτροποι: Πολυχρόνιος Στεφανίδης, Ευστράτιος Σαραντόπουλος, Μιχαήλ Καναβάς, Παναγιώτης Κουλιάδης, Πέτρος Λαμπριανίδης, Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος, Θεόδωρος Πετρόπουλος. Γραμματέας της εκκλησιαστικής επιτροπής ήταν ο Ιωάννης Ευσταθιάδης. Αρχιτέκτονας του έργου ήταν ο νομομηχανικός Ιωάννης Κωνσταντινίδης. Ιεροψάλτες στα αναλόγια του Ναού ήταν ο Ιωάννης Λυκογιάννης και ο Δημήτριος Ασβεστάς. Πρώτος νεωκόρος υπήρξε ο κατά 40 χρόνια άοκνου υπηρεσίας στο Ναό Χρήστος Βλαχόπουλος.

Πηγή: http://www.inagvarvaras.gr/


10

Πατήρ Κων/νος Παπίλιας. Ιερέας και κτήτορας του Ι.Ν. Αγ. Βαρβάρας από 1936-1972

Εικόνες από τη συμβολή της ενορίας του Ι.Ν. Αγ. Βαρβάρας

Ενοριακό συσσίτιο

Πνευματικό κέντρο - φροντιστηριακά μαθήματα

Εθελοντική αιμοδοσία


11

Κήπος + Πόλη.

Ιστορικά, η λέξη «πόλης» χρησιμοποιείται για πρώτη φορά το

322 π.Χ., από τον Αριστοτέλη και ορίζεται σε σχέση με τις έννοιες

«οίκος», «χώρος» και «πολεύω». Έτσι, από τον όρο «οίκος» που

αφορά στο σπίτι, και είναι η μικρότερη ιδιωτική χωρική μονάδα

πλήρους στην πόλη, μεταβαίνει στον όρο «χώρος» και στη

συνέχεια στο ρήμα «πολεύω», το οποίο αφορά ουσιαστικά στη

δημιουργία αστικού χώρου, ή, με άλλα λόγια, στη δημιουργία

πόλης. Ο Ηρόδοτος, το 120 π.Χ., στα «Πολιτικά», ορίζει ότι η πόλη

αποτελείται από την ακρόπολη, την αγορά και το βουλευτήριο,

και είναι το πεδίο χωρικής αναφοράς της ισονομίας. Άλλωστε

για τον Ηρόδοτο, ο δημόσιος χώρος φιλοξενεί τις διαδικασίες

λήψης των αποφάσεων.

Η ουσιαστική συμβολή των αρχιτεκτόνων και των πολεοδόμων

στην παραγωγή αστικού χώρου γίνεται ευδιάκριτη στην Αρχαία

Ρώμη, όπου αναδύονται δομές και κτήρια που συμβάλλουν

στην εύρυθμη λειτουργία της πόλης. Τα “curia”, οι ναοί, το

θέατρο, το αμφιθέατρο, το στάδιο και το forum είναι κάποια από

αυτά, ενώ σχεδιάζονται και τα “spatium”, τα απαραίτητα χωρικά

ενοποιητικά στοιχεία για την πόλη.

Από τον 1ο μέχρι τον 2ο αιώνα μ.Χ., η πόλη γνωρίζει

ραγδαία ανάπτυξη. Εφαρμόζεται ο δομικός σχεδιασμός που

περιλαμβάνει εκτός των άλλων, το σχεδιασμό βασικών αστικών

υποδομών. Αργότερα, κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, πολλές

πόλεις δημιουργούνται εκεί όπου παλαιότερα βρισκόταν κάστρα

και μοναστήρια. Παράλληλα, ο αστικός βίος συνδυάζεται με τη

μοναστική ζωή κι έτσι δημιουργούνται τα πρώτα προάστια.

O πάπας Sixtus o 5ος αποφασίζει την πρώτη αστική επέμβαση,

καθώς επιλέγει να ενώσει επτά εκκλησιαστικά ιδρύματα και

να δημιουργήσει ένα δίκτυο διαδρομών για τους επισκέπτες.

Η απόφαση ενοποίησης των εκκλησιαστικών χώρων σε

συνδυασμό με τους γειτονικούς αστικούς υπαίθριους χώρους,

προωθεί την προσβασιμότητα των επισκεπτών και κατοχυρώνει

τη σπουδαιότητα ύπαρξης ενοποιητικών δικτύων και δομών στο

αστικό τοπίο.

Πνύκα.

I.N. Αγίου Δημητρίου Λουμπαρδιάρη. Αρχ. Δ. Πικιώνης

“Το έρημο τούτο μονοπάτι είναι απείρως ανώτερο από τις λεωφόρους των μεγαλουπόλεων. Γιατί με την κάθε πτυχή του, με τις καμπές του, τις άπειρες εναλλαγές της προοπτικής του χώρου που παρουσιάζει, μας μαθαίνει τη θεία υπόσταση της ατομικότητας της υποταγμένης εις την αρμονία του Όλου.”

“Μελετούμε το πνεύμα που αναδίνεται από τους τόπους”

Δημήτρης Πικιώνης. Συναισθηματική τοπογραφία. 1935

3


12

Τον 17ο αιώνα, στην Ευρώπη, αποφασίζεται η συγκέντρωση όλων

των διοικητικών κτηρίων στις πρωτεύουσες (Παρίσι, Βιέννη, Τορίνο,

Νάπολη, Άμστερνταμ, Λονδίνο), αναδεικνύοντας τον κεντρικό ρόλο

των μεγαλουπόλεων. Η απόφαση αυτή, συνδυάζεται με την ενίσχυση

των αμυντικών τειχών, την επανοργάνωση των δρόμων και των

υποδομών, την επένδυση σε μεγάλα έργα αρχιτεκτονικής και την

ενίσχυση του υπάρχοντος αστικού ιστού. Παράδειγμα αυτής της

περιόδου, αποτελούν οι Βερσαλλίες.

Επίσης, την περίοδο αυτή, η μορφή που παίρνει το αστικό τοπίο,

εμπνέει φιλοσόφους, όπως ο Ρουσσώ, ο οποίος κάνει αναφορά

στην υγιεινή των πόλεων, θίγοντας για πρώτη φορά θέματα όπως

η πυκνότητα του δομημένου. Αποτέλεσμα είναι ο περιορισμός της

αστικής ανάπτυξης, αλλά και η πρόθεση επαναφοράς της φύσης και

της εξοχής στο αστικό τοπίο.

Η Βιομηχανική Επανάσταση, την περίοδο που ακολουθεί, εντείνει την

αστυφιλία, εκτοξεύοντας τα δημογραφικά δεδομένα των πόλεων.

Η ανάγκη περιορισμού της ανεξέλεγκτης ανάπτυξης των πόλεων

γίνεται ακόμη πιο επιτακτική. Παράλληλα, εξίσου σημαντικός είναι

ο σαφής διαχωρισμός του ιδιωτικού από τον δημόσιο χώρο και η

ξεκάθαρη οριοθέτηση του ενός ως προς τον άλλο.

Μετά το τέλος της Βιομηχανικής Επανάστασης, αναδύεται η

«φιλελεύθερη» πόλη. Το οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον

αυτή της περιόδου απαιτεί τον επαναπροσδιορισμό της έννοιας

της κοινότητας στο πλαίσιο της γειτονιάς. Οι μικρο-κοινότητες

που εμφανίζονται την περίοδο αυτή (Familistery, Phalanstery),

καθορίζουν την ανάγκη της συσπείρωσης των εργατών που

μοιράζονται το κοινό όραμα για έναν ιδανικό αστικό βίο.

Την περίοδο αυτή ο Howard, προτείνει την κηπούπολη. Στο νέο

αυτό μοντέλο πόλης, υπάρχει σαφής απαίτηση διαμόρφωσης ενός

υγιούς αστικού περιβάλλοντος για τους κατοίκους και τους εργάτες

των πόλεων. Οι υπαίθριοι χώροι πρέπει να σχεδιάζονται άρτια και να

τοποθετούνται με τον ορθότερο τρόπο ως προς την αλληλουχία των

επαναλαμβανόμενων μονάδων κατοικίας.

Στη συνέχεια, ο 19ος αιώνας εμπνέει την επανένταξη στη φύση και

την σωστή διάταξη των κήπων μέσα στον αστικό χώρο. Ο 20ος που

ακολουθεί εκτυλίσσεται υπό τη σκέπη του οράματος της μεγα-πόλης

(mega-city). Aπό το όραμα των μεγα-πόλεων του 20ου αιώνα,

η ιστορία φτάνει στον 21ο αιώνα και την πρόσληψη της πόλης ως

κόμβο διασύνδεσης του τοπικού με το παγκόσμιο (“local-global

connectivity”) (Λεοντίδου, 2006).

Πηγή: Ουρεϊλίδου, Ε. 2015. Προγραμματισμός πολιτιστικής και κοινωνικής

ενεργοποίησης αστικών υπαίθριων χώρων. Η περίπτωση του Δυτ. τείχους

Θεσσαλονίκης. Επιβλ. Τσαλικίδης, Ι.

Σχέδιο διάρθρωσης αστικών υπαίθριων χώρων στις αρχές του 20ου αιώνα για το κέντρο του Παρισίου

Σχέδιο ελέγχου αστικής διάχυσης για το Παρίσι σήμερα

Αθήνα. Μια σύγχρονη μεγα-πόλη.


13

Η έννοια της αειφορίας. Ορισμός. Παραδείγματα.

Οι θέσεις του μακροπρόθεσμου σχεδιασμού αειφορικής ανάπτυξης

Η Παγκόσμια Επιτροπή για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη, με

τη μελέτη «Το Κοινό μας Μέλλον» (1987), πρόβαλλε την αειφορία

(sustainability), ως μία σύγχρονη απάντηση στο πρόβλημα

των υλικών ορίων της οικονομικής μεγέθυνσης. Η αειφόρος ή

βιώσιμη ανάπτυξη (sustainable development) έχει στόχο την

ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων, με τρόπο ώστε

να καλύπτονται οι ανθρώπινες ανάγκες του παρόντος, ιδιαίτερα

αυτές των φτωχότερων στρωμάτων και του Τρίτου Κόσμου,

χωρίς να υπονομεύεται η κάλυψη των αναγκών του μέλλοντος.

Η αειφορία, ως προσπάθεια συμβιβασμού των αντιθέσεων

μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης και περιβάλλοντος, αποτελεί μια

μετριοπαθή αναπτυξιακή και φιλοπεριβαλλοντική προσέγγιση,

δεν ταυτίζεται με την οικολογική άποψη της οικοανάπτυξης και

βρίσκεται σε αντίθεση με πιο ακραίες οικολογικές ή αναπτυξιακές

απόψεις.

• Οι περιβαλλοντικές πιέσεις αλληλεξαρτώνται, το περιβάλλον

είναι ένα πολύπλοκο δυναμικό σύστημα.

• Τα οικολογικά και τα οικονομικά προβλήματα

αλληλοεπηρεάζονται και συνδέονται με κοινωνικούς και

πολιτικούς παράγοντες, όπως η ανεργία, η φτώχεια, ο κοινωνικός

αποκλεισμός, η μειονεκτική θέση των γυναικών σε πολλές

κοινωνίες.

• Οι περιβαλλοντικές βλάβες δε σταματούν στα εθνικά σύνορα.

Η εκμετάλλευση ανανεώσιμων

πηγών ενέργειας, όπως η αιολική,

αποτελεί θεμελιώδες ζήτημα για τη

βιώσιμη ανάπτυξη.

Πηγή: https://el.wikipedia.org/wiki/

Αειφόρος_ανάπτυξη

4


14

Θεμέλιο της αειφόρου ανάπτυξης αποτελεί η ορθολογική

διαχείριση των φυσικών πόρων, με στόχο την κάλυψη των

ανθρώπινων αναγκών στο παρόν και στο μέλλον.

Αυτό προϋποθέτει συχνά την εισαγωγή της έννοιας της

κυκλικής κίνησης για τα προϊόντα των φυσικών πόρων,

είτε ακολουθώντας κύκλους που υπάρχουν στη φύση

(ανανεώσιμοι φυσικοί πόροι), είτε δημιουργώντας τεχνητούς

κύκλους (ανακυκλώσιμοι φυσικοί πόροι).

• Η αναζωογόνηση της οικονομικής ανάπτυξης, ιδιαίτερα

στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου η φτώχεια μειώνει τις

δυνατότητες των ανθρώπων να χρησιμοποιούν συνετά τους

φυσικούς πόρους και εντείνει τις πιέσεις στο περιβάλλον.

• Η προώθηση μιας ανάπτυξης λιγότερο ενεργειοβόρου και

πιο δίκαιης κοινωνικά.

• Η ικανοποίηση των βασικών αναγκών του αυξανόμενου

πληθυσμού στις αναπτυσσόμενες χώρες.

• Η δημογραφική σταθεροποίηση.

• Η διατήρηση και αναβάθμιση των φυσικών πόρων, οι

οποίοι πιέζονται από το υψηλό επίπεδο κατανάλωσης των

βιομηχανικών χωρών, σε συνδυασμό με τον αυξανόμενο

πληθυσμό και την κατανάλωση των αναπτυσσόμενων

χωρών.

• Ο επαναπροσδιορισμός των τεχνολογιών, μέσω στροφής

της αγοράς προς την κατεύθυνση προϊόντων φιλικότερων

προς το περιβάλλον, με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, με

δυνατότητα ανακύκλωσης ή εξοικονόμησης ενέργειας κ.λπ.

• Η σύγκλιση οικονομικών και περιβαλλοντικών στόχων

στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, μέσω αποδοχής της

κοινωνικής ευθύνης, αναγνώρισης των ορίων της επιστήμης

και της τεχνολογίας στην επίλυση των προβλημάτων,

αναγνώρισης των μακροπρόθεσμων συνεπειών των

σημερινών αποφάσεων. Η αειφορία απαιτεί ευρύτερη

συμμετοχή στις ευθύνες και στις αποφάσεις και ευρύτερη

πρόσβαση των πολιτών στις πηγές πληροφοριών.

Πηγή: http://www.environ-develop.ntua.gr/uploads/k_8.pdf

Στόχοι αειφόρου σχεδιασμούΔιατάξεις εκμετάλλευσης της ηλιακής ενέργειας.

Πηγή: https://el.wikipedia.org/wiki/Αειφόρος_ανάπτυξη

Η έννοια της αειφορίας στην εκπαιδευτική

διαδικασία.

Σεβασμός στο περιβάλλον. Συμβίωση. Φροντίδα του δημόσιου

χώρου

Παραδείγματα αειφόρου σχεδιασμού παράκτιων τοπίων από το

πρόγραμμα Sustainable Design in Coastal Areas – SUDESCO

2013 που διοργανώθηκε από το Τμήμα Αρχιτεκτονικής του

Πανεπιστημίου Frederick σε συνεργασία με πέντε άλλα

ευρωπαϊκά πανεπιστήμια (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο

Θεσσαλονίκης, Politecnico di Milano, Universitat Politècnica

de Catalunya, University of Brighton, University of Applied

Sciences Leipzig), με τη χρηματοδότηση του προγράμματος

δια βίου μάθησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.


15

Κήπος+. “Όλοι ξέρουμε από μπαχτσέδες”

Επέλεξε το, Καλλιέργησέ το, Ζήσ’ το

Είναι δικό μας καθήκον να σώσουμε την πόλη

Υιοθέτησε ένα κομμάτι από το δημόσιο χώρο της πόλης

Π Ω Σ ?

Π Ο Ι Ο Ι ?

Γ Ι Α Τ Ι ?

Ο καθένας από εμάς: άνθρωποι από τη διοίκηση // από την εκπαίδευση // από την τέχνη // από την επιστήμη // από τη χειρωναξία // από το σπίτι // από δω ή από αλλού

H συμμετοχή είναι φωνή διαπραγμάτευσης & δύναμη αλλαγής

Περιηγήσου στην ιστοσελίδα: http://eloureil.wix.com/social-urbanism

Πήγαινε στο πεδίο:

Πληροφορίες > Επικοινώνησε & Στείλε τον χώρο που θέλεις να

δεις να αλλάζει. Μια μικρή περιγραφή + μερικές φωτογραφίες αρκούν .

1.

2.

.

.


5


16

Με την υποστήριξη του Angelopoulos GIU Fellowship

Τι είναι?

Τι είναι το CGIU?

Η Γιάννα Αγγελοπούλου μαζί με το Clinton Global Initiative University, σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της συμμετοχής Ελλήνων φοιτητών σε ενέργειες κοινωνικής δράσης και αλληλεγγύης, αλλά και επιχειρηματικότητας, στηρίζει συμμετοχές σε πρόγραμμα διεθνούς ευαισθητοποίησης και κατάρτισης .

To Clinton Global Initiative Foundation είναι ένα ίδρυμα, που πιστεύει στην ενεργοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού μέσω της δυναμικής & δημιουργικής συνεργασίας. Για το λόγο αυτό, ενθαρρύνονται συνεργασίες μεταξύ επιχειρήσεων, ΜΚΟ, κυβερνήσεων, και ιδιωτών, ώστε να μετατρέπονται γρηγορότερα, καλύτερα και ευκολότερα οι ιδέες σε πράξη, να βρίσκονται λύσεις που διαρκούν στο χρόνο και να αλλάζουν οι ζωές των ανθρώπων και οι κοινωνίες από αυτό που είναι σήμερα προς αυτό που μπορούν να γίνουν αύριο.Οι δωρεές που δίνονται από το Clinton Foundation αφορούν προγράμματα από όλο τον κόσμο, με σημαντική επίδραση σε διάφορα θέματα, όπως η οικονομική ανάπτυξη, η κλιματική αλλαγή, η υγεία και ευημερία, καθώς και η ισότιμη μεταχείριση προς τις γυναίκες.


17

Το θεωρητικό υπόβαθρο: η τακτική ή στρατηγική αστικοποίηση

Τακτική στρατηγοποίηση: παραδείγματα

TACTICAL URBANISM

ΣΤΟΧΟΣ

ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΩΣ ΠΟΡΟΣ

Η οικονομική ύφεση

Δημογραφικές μεταβολές

Συμμετοχή και ενσωμάτωση της δυναμική της γνώσης και της πρακτικής εφαρμογής

Πηγή: http://issuu.com/streetplanscollaborative/docs/tactical_urbanism_vol_2_final

To Internet ως εργαλείο για την οικοδόμηση της

κοινωνίας πολιτών

η συνεκτική κόλλα που κρατά τις κοινωνίες δεμένες: ο κοινωνικός ιστός, τα κοινωνικά δίκτυα, η κοινωνία πολιτών

Οι άνθρωποι τείνουν να συντηρούν και να φροντίζουν αυτό που αισθάνονται οικείο

Rowntree.

1950. Αγγλία, ΛονδίνοΑυθόρμητη πεζοδρόμηση

2007. California, Hercules market.Επέβαση σε χώρο πριν από αστική ανάπλαση

2009. Brazil, Sao Paolo.Κάλυψη αστικής διαφήμισης

2010. New York, Brooklyn.Κατασκευή καθιστικών

2011. ΗΠΑ, Miami.Αυθόρμητη φύτευση

2001. Αγγλία, ΛονδίνοΠερίπτερα

1997. Oregon, Port-landΑποκατάσταση διασταύρωσης


18

κοινωνικός δρόμος (streetscapes)

Πάρκα τσέπης (parklets)

Αστική Γεωργία


19

Η Αγία Βαρβάρα σε σχέση με σημαντικά τοπόσημα της πόλης.

Λευκός ΠύργοςΧΑΝΘ

Δημαρχείο

Ιπποκράτειο

Θεαγένειο

Δημ. Πινακοθήκη

Α.Π.Θ.

Άνω Πόλη

Πλ. Αριστοτέλους Καμάρα

Λιμάνι

Ν.Σ.Σταθμός

Μέγαρο ΜουσικήςΠάρκο Νέας Ελβετίας

Ι.Ν. Αγίας Βαρβάρας


Πολιτιστικές υποδομές

Ιστορικά κτήρια

Επιφάνειες πρασίνου

Δημόσια-Δημοτικά κτήρια

5.1 km

2.9 km

5.7 km

3.1 km

4.2 km

1.9 km

3.8 km

2.5 km

3.3 km

1.5 km

1.2 km

3.8 km

3.3 km

2.4 km

Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας - Ν.Σ. Σταθμός:

- Λευκός Πύργος:

- Λιμάνι:

- ΧΑΝΘ:

- Άνω Πόλη:

- ΑΠΘ:

- Πλ.Αριστοτέλους:

- Δημαρχείο:

- Καμάρα:

- Θεαγένειο:

- Ιπποκράτειο:

- Μέγαρο Μουσικής:

- Πινακοθήκη:

- Πάρκο Νέας Ελβετίας:

Β

6


20


21

Τα σημαντικότερα κτήρια στον περίγυρο του Ιερού Ναού.

Σχολεία Σημαντικοί Οδοί

Δημοτικά Κτήρια Επιφάνειες πρασίνου


Πλατεία Ίριδος

Κεντρικά Γραφεία Δ’ Δημ. Διαμερίσματος

ΚΑΠΗ

27ο Ενιαίο ΛύκειοΚέντρο Πολιτισμού

ΙΚΑ Τούμπας

1ο Γυμνάσιο Άνω ΤούμπαςΠάρκο Κλεάνθους

2ο Γυμνάσιο Άνω Τούμπας28ο Ενιαίο ΛύκειοΣτάδιο Τούμπας

Πάρκο Ν. Παπάζογλου

Κλεάνθ

ους

Ανατολικής ΘράκηςΠαπάφη

Επιδαύρου

Γρ. Λαμπράκη

Ρέμα Τούμπας

Ρέμα Τούμπας

27ο Ενιαίο Λύκειο28 Ενιαίο Λύκειο1ο Γυμνάσιο Τούμπας2ο Γυμνάσιο Τούμπας

Γρηγορίου ΛαμπράκηΚλεάνθουςΔιογένουςΠαπάφη

Κεντρικά Γραφέια Δ’ Δημ. ΔιαμερίσματοςΙΚΑ ΤούμπαςΚΑΠΗΚέντρο Πολιτισμού Δήμου ΘεσσαλονίκηςΔημοτικό ΚολυμβητήριοΔημοτικό Αναψυκτήριο

Γήπεδο ΠΑΟΚΑύλειοι χώροι Ιερού Ναού Αγ. ΒαρβάραςΑύλειοι χώροι σχολείωνΠάρκο στη συμβολή Κλεάνθους & ΔιογένουςΑύλειοι χώροι Αγ. Μαρίνας - πλατεία ΊριδοςΠάρκο Ν. Παπάζογλου

Β

7


22

Η περιοχή μελέτης


23

Οι ελεύθεροι χώροι.

8


24


25

αυλή σχολείου πεζογέφυρα κίνηση αυτοκινήτου

κίνηση πεζώνστάση πεζώνδενδροστοιχία


26


27

αυλή σχολείου πεζογέφυρα κίνηση αυτοκινήτου


I.N. Αγίας Βαρβάρας


28


29

αυλή σχολείου parking κίνηση αυτοκινήτου



30

Β


31

Γενικό Σχέδιο διάταξης των ελεύθερων χώρων.

I.N. Αγ. Βαρβάρας

Συμμετοχική φύτευση

Αστικός εξοπλισμός

Διαμόρφωση αυλής σχολείου

Οπωρώνας

Αστικοί λαχανόκηποι

Διαμόρφωση χώρου

εκδηλώσεων

Αστικοί λαχανόκηποι

Επέμβαση μικρής κλίμακας

Εκθέσεις ελλ. προϊόντων

9


32

Β


33


Αστική Αγροκαλλιέργεια - Μεγάλη κλίμακα


Γιατί?

Οι χώροι(+)ηλιόλουστοιεπίπεδοιευρύχωροιεύκολα προσβάσιμοι

(-)

κοντά σε δρόμο ταχείας κυκλοφορίας (Λαμπράκη)

Η κοινότηταΣτόχοιεξωστρέφειααυτάρκεια - αυτονομίασυνεργασίααμοιβαία εμπιστοσύνησυνεκτικότηταανταλλαγή γνώσεωνκοινές κουζίνεςπροσφοράαλληλεγγύη

10


34


Χώροι επέμβασης. ΠΡΙΝ & ΜΕΤΑ

Καμπυλόμορφη περίφραξη: (+) ροϊκότητα στο χώρο, (+)μαλακότερο όριο, (+) ευελιξία, (+) παιχνίδισμα

Φυτοδοχεία με λαχανικά: διαφορετικά σχήματα παρτεριών, ευελιξία ως προς την αισθητική των χρηστών

Φύτευση εποχιακών λουλουδιών εξωτερικά: (+) χρώμα στον κήπο, (+) πιο ολοκληρωμένο σύνολο

Πρόσθετες επεμβάσεις μικρότερης κλίμακας

Κατασκευή καθιστικών Κατασκευή τραπεζιών Κατασκευή μικρού αυτοσχέδιου στεγάστρου Φύτευση αναρριχώμενων φυτών κατά μήκος περίφραξης Τοποθέτηση πινακίδων στις φυτεύσεις Τοποθέτηση ονόματος καλλιεργητή στο φυτοδοχείο Επένδυση περίφραξης με χειροτεχνίες, στράτσα κοινωνικών μηνυμάτων, πληροφορίες για την κοινότητα

Υλικότητα προτάσεων, βλ. - κόστος


35



Γραμμική περίφραξη που μπορεί να υλοποιηθεί με μεταλλικού ή ξύλινους πασσάλους, και πλήρωση με σύρμα, ή καλάμια

Φυτοδοχεία ποικίλων σχημάτων και διαστάσεων, ανάλογα με διαθέσιμη πρώτη ύλη. Συμβολή παραγωγής στο συσσίτιο της ενορίας

Κίνηση πεζών

Αστικός Λαχανόκηπος

Αστικός Λαχανόκηπος

Κοινωνικό τραπέζι

Γλυπτό ορόσημο


36

Παρέμβαση κοινότητας για τη μετατροπή τμήματος σχολικής αυλής σε αστικό λαχανόκηπο. Συμβολή στην εκπαιδευτική διαδικασία

Διαδικασία αφαίρεσης σκληρού δαπέδου, πλήρωση παρτεριών με κηπευτικό χώμα. Συλλογική φύτευση - ενορία-καθηγητές-μαθητές

Εκπαιδευτικά σεμινάρια καλλιέργειας για παιδιά και εφήβους

Υγιεινή διατροφή - υγιεινή ζωή

Σεβασμός στο περιβάλλον - Αειφορία




37

Αστικός Λαχανόκηπος.

Γενικές Πληροφορίες

Συνδυασμοί φυτών.

+ +

+ +

+ +

+ +

+ +

Χ

Χ

Χ Χ

Χ

Χ

Χ Χ

Χ Χ

Χ

Χ Χ

Χ

Χ Χ

ΧΧ

Χ

Χ

A

A

A

A A

A

A A

A A

A A

A A

A A

AA

A

A

K

K

K

K K

K

K K

K K

K K

K K

K K

KK

K

K

Φ

Φ

Φ

Φ Φ

Φ

Φ Φ

Φ Φ

Φ Φ

Φ Φ

Φ Φ

ΦΦ

Φ

Φ

asparagus_setaceus

asparagus_setaceus

asparagus_setaceus

Aloe_vera

Carthamus_tinctorius

Daucus_carrota

Daucus_carrota Beta_vulgaris

Beta_vulgarisΒegonia_bettina Βegonia_bettina

Hippophae_rhamnoides Cucurbita_maxima

Cucurbita_maxima Cucumis_melo L.

Lactuca_sativa Brassica_oleracea

Frutescens_CapsicumAnethum_graveolens Solanum_ melongena

Χ

++

++

++

++

++

Χ

Χ

ΧΧ

Χ

Χ

ΧΧ

ΧΧ

Χ

ΧΧ

Χ

ΧΧ

Χ Χ

Χ

Χ

A

A

A

AA

A

AA

AA

AA

AA

AA

A A

A

A

K

K

K

KK

K

KK

KK

KK

KK

KK

K K

K

K

Φ

Φ

Φ

ΦΦ

Φ

ΦΦ

ΦΦ

ΦΦ

ΦΦ

ΦΦ

Φ Φ

Φ

Φ

asparagus_setaceus

asparagus_setaceus

asparagus_setaceus

Aloe_vera


Daucus_carrota

Daucus_carrota Beta_vulgaris

Beta_vulgaris Βegonia_bettinaΒegonia_bettina

Hippophae_rhamnoidesCucurbita_maxima

Cucurbita_maximaCucumis_melo L.

Lactuca_sativaBrassica_oleracea

Frutescens_Capsicum Anethum_graveolensSolanum_ melongena

Χ

+ +

+ +

+ +

+ +

+ +

Χ

Χ

Χ

Χ

Χ

Χ

Χ

Χ

Χ Χ

ΧΧ

Χ Χ

Χ

Χ

A

A

A

A

A

A

A

A

A A

AA

A A

A

A

K

K

K

K

K

K

K

K

K K

KK

K K

K

K

Φ

Φ

Φ

Φ

Φ

Φ

Φ

Φ

Φ Φ

ΦΦ

Φ Φ

Φ

Φ

allium cepa

allium cepa

Phaseolus_vulgaris

Hippophae_rhamnoides

Cucumis_melo L.

Ocimum basilicum

Allium _schoenoprasum

Χ

A

K

Φ

Solanum_lycopersicum

Cynara_scolymus

Euruca_sativa Impatiens_wallerianna

Solanum_ melongena

Solanum_ melongena Solanum_ melongena

Solanum_ melongena

Χ

A

K

Φ

Frutescens_Capsicum

Χ

A

K

Φ


Brassica_oleracea var. botrytis

Χ

A

K

Φ

Hippophae_rhamnoides Daucus_carrota

+ +

+ +

+ +

+ +

+ +

Χ

Χ

Χ

Χ

Χ

Χ

Χ

Χ

Χ Χ

ΧΧ

Χ Χ

Χ

Χ

A

A

A

A

A

A

A

A

A A

AA

A A

A

A

K

K

K

K

K

K

K

K

K K

KK

K K

K

K

Φ

Φ

Φ

Φ

Φ

Φ

Φ

Φ

Φ Φ

ΦΦ

Φ Φ

Φ

Φ

allium cepa

allium cepa

Phaseolus_vulgaris


Cucumis_melo L.

Ocimum basilicum


Χ

A

K

Φ


Cynara_scolymus


Solanum_ melongena


Solanum_ melongena

Χ

A

K

Φ

Frutescens_Capsicum

Χ

A

K

Φ



Χ

A

K

Φ





38

+ +

+ +

+ +

+ +

+ +

Χ

Χ

Χ

Χ

Χ

Χ

Χ

Χ

Χ Χ

ΧΧ

Χ Χ

Χ

Χ

A

A

A

A

A

A

A

A

A A

AA

A A

A

A

K

K

K

K

K

K

K

K

K K

KK

K K

K

K

Φ

Φ

Φ

Φ

Φ

Φ

Φ

Φ

Φ Φ

ΦΦ

Φ Φ

Φ

Φ

allium cepa

allium cepa

Phaseolus_vulgaris


Cucumis_melo L.

Ocimum basilicum


Χ

A

K

Φ


Cynara_scolymus


Solanum_ melongena


Solanum_ melongena

Χ

A

K

Φ

Frutescens_Capsicum

Χ

A

K

Φ



Χ

A

K

Φ


+ +

+

+

+

+

ΧΧ

Χ

Χ

A A

A

A

A

A

K K

K

K

Φ Φ

Φ

Φ

allium cepa

calendulae


Χ

A

K

Φ


Triticum_ spelta

Atropa_ Belladonna

ΧΧ

AA

KK

ΦΦ

Χ

A

K

Φ

Daucus_carrota

Χ

A

K

Φ

Brassica_oleracea

Χ

A

K

Φ


Phaseolus_vulgaris

A A

K K

Φ Φ

Sinapis_albaSalvia_officinalis

Πρόταση αστικού λαχανόκηπου 500τμ / 100τμ καλλιεργήσιμη έκταση

Σχεδιασμός: Ουρεϊλίδου Ελένη


Συνδυασμοί φυτών


39

Battery park, Νέα Υόρκη

Πρόταση αστικού Λαχανόκηπου 500τμ / 100τμ καλλιεργήσιμη έκταση

Σχεδιασμός: Ουρεϊλίδου Ελένη

Hell’s kitchen park, Νέα Υόρκη

τυπικό φυτοδοχείο

Κάτοψη

Διά

γραμ

μα Η

λιασ

μού

Τομές22/2___16.00

22/5___16.00

22/11___14.00

22/11___11.00


40



Καλλιέργεια κηπευτικών

ΕίδοςΜέσος όροςσπόρων στο γραμμάριο

Ποσότητα σπόρου ανά στρέμμα

Εποχή (μήνες)απευθείας σποράς

Βάθοςσποράς σε cm

ΝτομάταΜελιτζάναΠιπεριά

ΑγγούριΚολοκυθάκιΚαρπούζιΠεπόνι

Λάχανο ΚουνουπίδιΜπρόκολο

ΑντίδιΜαρούλιΡαδίκι

ΚρεμμύδιαΠράσα

ΆνηθοςΚαρότοΜαϊντανόςΣέλινοΣελινόριζαΡόκα

ΓουλίΠαντζάριαΡέβαΡαπανάκι

ΑρακάςΓλυκομπίζελοΚουκιάΦασόλια ξεράΦασόλια φρέσκα καθιστάΦασόλια φρέσκα αναρριχόμενα

ΣέσκουλοΣπανάκι

ΜπάμιαΓλυκό καλαμπόκι

360260160

404-51040

280310290

610930710

300350

400790640

27001800500

33070

500110

771

2.534

50100

185

220g (25-40g)200-300g (20-40g)200-400g (50-80g)

300-400g (60-80g)450g (250-350g)

400-500g (80-120g)400-600g (50-80g)

220-280g (30g)220g (30-40g)

250g (30g)

500g (80g)200-300g (50-70g)

500g (30-50g)

500-800g (400-500g)450g (250-300g)

0.60-1kg 300-400g

1-2kg150g-500g (20-30g)

500g300g

450g1.2-2kg

570g1.2-1.5kg

10-18kg8-12kg

15-20kg9-10kg9-10kg9-10kg

1.5-2kg2.5-3kg

0.8-1.5kg1.5-2kg

MAΡ-ΜΑΪ

ΑΠΡ-ΜΑΪ

ΜΑΡ-ΙΟΥΝΑΠΡ-ΙΟΥΝΑΠΡ-ΜΑΪ

ΜΑΡ-ΙΟΥΝ

ΑΠΡ-ΙΟΥΝΑΠΡ-ΜΑΪΑΠΡ-ΙΟΥΝ

3-5 & 8-104-5 & 8-102-5 & 9-11

2-3 & 9-10ΜΑΡ-ΙΟΥΝ

3-6 & 9-112-4 & 7-8ΦΕΒ-ΟΚΤ2-5 & 9-10ΟΚΤ-ΑΠΡΦΕΒ-ΟΚΤ

Δ.Υ.Α.2-3 & 9-103-5 & 8-93-5 & 8-9

9-11 & 2-3ΟΚΤ-ΝΟΕΟΚΤ-ΝΟΕ

4-5 & 74-5 & 74-5 & 7

ΜΑΡ-ΣΕΠΤ8-10 & 2-4

ΑΠΡ-ΜΑΪΑΠΡ

0.5-1.5cm0.5-1.5cm0.5-1.5cm

2.5-5cm2.5-5cm2.5-5cm2.5-5cm

1cm1.5cm1.5cm

1cm1.5cm1cm

2.5cm1.5-2.5cm

1cm1.5cm0.3cm0.5cm0.5cm0.5cm

1.5cm2-2.5cm

0.5-1.5cm0.5-1.5cm

2.5-5cm2.5-5cm2.5-5cm2.5-5cm2.5-5cm2.5-5cm

2-2.5cm1.5-2.5cm

2.5cm2.5-4cm

Σχέδιο φύτευσης τυπικού λαχανόκηπου 500 τμ


41

Απόστασηφύτευσης μεταξύ των

γραμμών σε cm

Απόστασηφύτευσης επί των γραμμών σε cm

Αριθμός φυτών ανά τετραγωνικό μέτρο

Χρόνος εμπορικής ωρίμανσης σε ημέρες

Άριστο PH

100-150cm75-90cm45-90cm

100-150cm120-150cm120-170cm120-150cm

50-70cm45-60cm45-60cm

25-35cm30-45cm25-35cm

30-45cm30-40cm

25-35cm30-45cm20-30cm60-75cm

60cm30-45cm

30-40cm30-60cm30-45cm20-30cm

45-60cm45-60cm40-60cm45-60cm45-60cm

80-120cm

45-60cm10-30cm

60-90cm90cm

30-40cm40-50cm35-45cm

25-30cm50-60cm

60-150cm50-60cm

40-60cm40-50cm25-40cm

15-25cm20-30cm5-15cm

5-10cm10-15cm

Δ.Υ.Α.3-5cm5-7cm

15-20cm35cm

15-25cm

15-20cm7-10cm5-10cm3-5cm

3-8cm5-10cm

10-20cm5-8cm5-8cm

10-15cm

25-35cm2.5-7.5cm

40-60cm20-25cm

1.5-3 φυτά1.5-2.5 φυτά2.4-2.6φυτά

1.5 φυτά1.5-2 φυτά

0.8-1.5 φυτά0.5-1 φυτά

2.8-4 φυτά2.5-2.8 φυτά2.5-2.8 φυτά

12-14 φυτά7-12 φυτά4.5-9 φυτά

80-100 φυτά25-30 φυτά

80 φυτά180-200 φυτά60-120 φυτά

4-6 φυτάΔ.Υ.Α.

200 φυτά

Δ.Υ.Α.50-70 φυτά60-80 φυτά

400-600 φυτά



30-40 φυτά10-15 φυτά



65-85 μέρες+65-85 μέρες+65-80 μέρες+

50-70 μέρες+40-80 μέρες+75-95 μέρες

75-105 μέρες

60-100 μέρες+55-80 μέρες+70-80 μέρες+

110-120 μέρες45-75 μέρες+

160-180 μέρες

130-190 μέρες135-155 μέρες+

70-80 μέρες65-90 μέρες65-75 μέρες

60-100 μέρες110 μέρες

55-65 μέρες

55-60 μέρες40-50 μέρες35-50 μέρες20-30 μέρες

60-75 μέρες65-75 μέρες70-80 μέρες70-90 μέρες40-60 μέρες60-70 μέρες

50-60 μέρες35-60 μέρες

55-60 μέρες70-85 μέρες

5.8-6.85.5-6.85.5-6.8

5.5-6.85.5-6.85.5-6.85.5-6.8

6.0-6.86.0-6.86.2-6.8

Δ.Υ.Α.6.0-6.8Δ.Υ.Α.

6.0-6.86.0-6.8

Δ.Υ.Α.5.5-6.85.5-6.86.0-6.8Δ.Υ.Α.Δ.Υ.Α.

6.0-6.86.0-6.86.0-6.55.5-6.8

5.5-6.85.5-6.85.6-6.85.6-6.85.6-6.85.6-6.8

6.0-6.86.0-6.8

6.0-6.85.5-6.8


42



Καλλιέργεια κηπευτικών

Ενδεικτικά συνταγές

Αρακάς Λαδερός Κολοκύθια γεμιστά με κατίκι

Σούπα καρότου βελουτέ

Ιανουάριος

Χειμώνας

Σπορά

Φύτευση

Συγκομιδή

ΑρακάςΜπρόκολοΚουνουπίδι

LeeksΠράσα

ΠατάτεςΦράουλες

ΚαρόταΡαπανάκι

ΦασόλιαΜαρούλιΣέλινο

ΠιπεριάΣκόρδοΣπανάκι

Ντομάτες

ΜελιτζάνεςΛάχανοΑγγούρι

Παντζάρι

ΚαλαμπόκιΚολοκύθι

Άνιθος

Άνοιξη Καλοκαίρι Φθινόπωρο

Φεβρουάριος

Μάιος

Αύγουστος

Μάρτιος

Ιούνιος

Σεπτέμβριος

Νοέμβριος

Απρίλιος

Ιούλιος

Οκτώβριος

Δεκέμβριος

1 πακέτο αρακάς κατεψυγμένος // 2-3 πατάτες χοντροκομμένες // 1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο // 1-2 καρότα σε ροδέλες // 1/2 ματσάκι άνηθο ψιλοκομμένο // 1 φλ. ελαιόλαδο // 1 κουτί τοματάκια περασμένα από το blender ή 2 τομάτες περασμένες από τον τρίφτη ή 1 κουταλιά τοματοπελτέ // αλάτι // πιπέρι // νεράκι

Εκτέλεση:Σε κατσαρόλα βάζετε το λάδι να κάψει και σωτάρετε το κρεμμύδι, τα καρότα κι ύστερα τον αρακά // Ανακατεύετε καλά // Προσθέστε τις πατάτες, τον άνηθο, την τομάτα // Καρυκεύετε, ανακατεύετε και προσθέτετε τόσο νερό όσο να καλυφθεί το φαγητό // Σιγοβράζετε στην κατσαρόλα μέχρι να γίνει ή ασφαλίζετε το φαγητό στη χύτρα // Μόλις γίνει αφήστε το να “πιει” τα υγρά του λίγο, αν χρειαστεί.

4 χοντρα κολοκυθακια // 200γρ τυρι κρεμα // 200γρ κατικι // 2 σκελιδες σκορδο // λιγο ανιθο ψιλοκομενο // 1 καροτο τριμμενο // αλατι // μερικους κοκους ροζ πιπεριου

Εκτέλεση:Πλενετε τα κολοκυθακια και αφαιρειτε τις ακρες. // Κοβετε στη μεση (αν θελετε μπορειτε και κατα μηκος). Αδειαζετε αρκετη σαρκα. // Ζεματιζετε τα κολοκυθακια σε αλατισμενο νερο 3-4 λεπτα και στραγγιζετε. Αφηνετε να κρυωσουν. Σε ενα μπολ αναμειγνυετε το τυρι κρεμα και το κατικι, ανιθο, σκορδο και καροτο. // Γεμιζετε τα κολοκυθακια με 2 κουταλιες της σουπας. Πασπαλιζετε με ροζ κοκκους πιπεριου.

3 μέτριες πατάτες // 5-6 καρότα // 3 πιπεριές κέρατο // 2 μέτριες ντομάτες ώριμες // 1 1/2 κ.σ. τυρί κρέμα (μπορεί να είναι και light) // 3-4 φυλλαράκια σέλινο // αλάτι-πιπέρι

Εκτέλεση:Πλένετε, καθαρίζετε και κόβουτε σε μικρά κομμάτια τα λαχανικά // Σε μια κατσαρόλα τσιγαρίζετε όλα τα λαχανικά για λίγο. // Προσθέτετε νερό μέχρι να καλυφθούν τα λαχανικά ή και παραπάνω // Αλατίζετε και το αφήνετε να βράσει για 30-40 λεπτά σε μέτρια φωτιά. // Το σέλινο το προσθέτετε στην κατσαρόλα αφού βάλετε νερό // Αφού βράσει το φαγητό, το σουρώνετε καλά έχοντας κρατήσει πριν, λίγο από το ζουμί του // Πολτοποιείτε όλα τα λαχανικά και τα βάζετε στην κατσαρόλα με το ζουμί που κρατήσατε // Προσθέτετε το philadel-phia και ανακατεύετε, για ένα λεπτάκι μέχρι να ομογενοποιηθεί η σούπα // Σερβίρεται ζεστή με φρεσκοτρυμμένο πιπέρι.


43


Αστική επίπλωση- Μικρή κλίμακα

Β


Γιατί?

Οι χώροι(+)προστατευμένοιμικρότεροι σε έκτασηαρκετά διαμορφωμένοισκιεροίκλιμακούμενα επίπεδα

(-)

χωρίς ταυτότηταχωρίς χρώμαχωρίς χρήσεις

Η κοινότηταΣτόχοιεξωστρέφειασυνεργασίααμοιβαία εμπιστοσύνησυνεκτικότηταδημιουργικότηταδραστηριότηταεξωραϊσμόςαειφορία


44

Αστικές επαμβάσεις - Μικρή κλίμακα


Δενδροστοιχία

Στένσιλ - χρωματικές επεμβάσεις με κοινωνικό μήνυμα

Ομαδική φύτευση καλλωπιστικών

Στένσιλ - χρωματισμός

Γραμμικό καθιστικό


45


Υπαίθριες εκθέσεις εικαστικών

Ιδέες +turf seats


46



Πάρκο στην οδό Κλεάνθους

Κατασκευή μικρού υπαίθριου αμφιθεάτρου από κορμούς δένδρων

Φυτεύσεις

Πανί προβολών

Σκηνή για θέατρο,εκδηλώσεις χορωδίας


47



Πάρκο στην οδό Κλεάνθους

Πεζογέφυρα

Υπαίθρια έκθεση τοπικών προϊόντων - Βεράντα πολιτισμού

Πικ νικ


48


Αστική επίπλωση. Συμβολή χρηστών. Διακριτή ταυτότητα


49


50


Αστική επίπλωση. Συμβολή χρηστών. Διακριτή ταυτότητα


51


Η αυλή της Αγίας Βαρβάρας - μεσαία κλίμακα

501050 1

Ι.Ν. ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ

ΤΡΙΚΑΛΩΝ

Γ 529

Γ 499

Γ 498Γ 531

Γ 530

Γ 533

Γ 528

Εμβαδό αύλειου χώρου = 5100μ2

Κλεά

νθου

ς

Λαμπράκη

Αδαμ

ίδη


52


Η αυλή της Αγίας Βαρβάρας - 1. χώρος παιχνιδιού

1

2

3

4

Διαμόρφωση χώρου παιχνιδιού για παιδιά

Αιώρα, Κουτσό, εικαστική παρέμβαση στην περίφραξη

Πινακάκια που προσδιορίζουν τα είδη δέντρων μέσα στο προαύλιο

Καθιστικά από γρασίδι (turf seats)

Χώρος παιχνιδιού

Πινακάκια δέντρων

Καθιστικά

1


53

Η αυλή της Αγίας Βαρβάρας - 2. μονοπάτι μέσα σε κωνοφόρα / 4. θεραπευτικός κήπος με βότανα

2

4

Φυτεύσεις κατά μήκος του μονοπατιού:

1. Να αντέχουν σε ίσκιο2. Να αντέχουν κάτω από κωνοφόρα3. Να μην απαιτούν πολύ συχνό πότισμα

aucuba japonicajuniperus blue paxificlagestroemia indicarubus fruticoscus - αναρριχώμενοcornus masviburnum lucidum

ΑρόνιαΜύρτιλλοΙπποφαέςΣμέουρα

ΑλόηΆνηθοςΒασιλικός αρωματικόςΔενδρολίβανοΘρούμπιΘυμάριΚαλέντουλαΚατιφέςΛεβάνταΛουίζαΜένταΜατζουράναΦασκόμηλοΦλισκούνι

Μονοπάτι

Μονοπάτι Θεραπευτικός κήπος με βότανα

Φυτοδοχεία με βότανα


54

Χαμηλή περίφραξη χώρουΦυτοδοχεία

3



Η αυλή της Αγίας Βαρβάρας - 3. Τριγωνικός λαχανόκηπος

Η αυλή της Αγίας Βαρβάρας - Ιδέα ανοιχτής δανειστικής βιβλιοθήκης


55

Κόστος κατασκευών

1. περίφραξη

Ιδέες +


Πλαστικόπλέγμα περίφραξης

(+)εύπλαστοδιακριτικόδιάτρητο / διαμπερέςφθηνόακίνδυνο στην τοποθέτησηδιαφορετικά χρώματα

Εφαρμογή για περίφραξη ύψους 1μέτρο

Κόστος: 1.30Ε / μ2

11


56

Μεταλλικό πλέγμα-κοτετσόσυρμα

(+)

εύκολο στην τοποθέτησηεύπλαστοδιακριτικόδιάτρητο / διαμπερέςφθηνό

(-)

ενδεχομένως επικίνδυνο στην τοποθέτηση

Πλέγμα εξάγωνο, για ύψος περίφραξης 1μέτρο

Κόστος: 37.99Ε / 25μέτρα

Επιπλέον:

πάσσαλοι μεταλλικοί Φ33 -- 1.72Ε/τμχπάσσαλοι ξύλινοι Φ40 -- 0.55Ε/τμχτάπες για πασσάλους -- 0.20Ε/τμχαντιρήδες για τις γωνίες -- 5.00Ε/τμχμπετόν για θεμελίωση πασσάλων (πιθανόν) -- 80.00Ε/ μ2

πόρτα 100Χ80cm -- 26.00Ε/ μ2

Περίφραξη φλοιός δένδρου praktiker

Κόστος επιφάνειας 100Χ300cm: 14.00E / τμχ


57


2. παρτέρια

Κατασκευή παρτεριών

(+)διαδραστικόδημιουργικόευέλικτα σχήματα με παράθεση μονάδων σε σειρά

ποικιλία υλικώνέμπνευσησύνθετος σχεδιασμός

(-)πιθανόν απαιτείται τεχνογνωσίαχρονοβόρο

Τούβλα

Κόστος τουβλίνας: 0.62Ε / τμχΚόστος τούβλου 12όπο: 0.11Ε / τμχ

Κόστος κεραμιδιών: 0.50 -1.00 Ε / τμχ(+) λίγη λάσπη για τις συνδέσεις

Κεραμίδια

+ ρόδες, + βαρέλια (από αποθήκη υλικών)


58


2. παρτέρια

Έτοιμα παρτέρια

(+)ευκολότερη διαδικασία

(-)έλλειψη δημιουργικότητας,φαντασίας,ταυτότητας

Κόστος πλαισίου: 45-60Ε / τμχ

μέγεθος 2Χ2μ μαζί με πασσάλους στις γωνίες

Κόστος κομματιού 110Χ28cm: 7.49E / τμχ

Ξύλινο πλαίσιο

Έτοιμα πλαίσια praktiker

Κόστος: 19.99Ε / τμχ

Σάκος φύτευσης. 100Χ100Χ24cm (ύψος): leroy merlin


59

Επιφάνεια 150Χ70cm: 19.99E / τμχΠλακάκι 40Χ40Χ3cm: 4.49E / τμχ



3. στέγαστρο

4. Υλικά για διάφορες κατασκευές, διαχωριστικά, καθιστικά, κ.α.

Ξύλινος διάδρομος / praktiker

Πολυκαρβονικά φύλλα επικαλύψεων

Επιφάνεια210Χ300Χ0.6cm: 69.30Ε / τμχ

Πανί σκίασης 3.00Χ3.00m: 74.90E / τμχ

(+)μεταλλικός απλός σκελετός, 4 πάσσαλοι, 4 μεταλλικοί δοκοί


60

Κόστος τυπικού λαχανόκηπου 300τμ

Περίφραξη: 500Ε

Καθαρισμός χώρου: 30-50Ε

Κηπευτικό χώμα: 200Ε

10 ξύλινα φυτοδοχεία [(υ)=0.15mX(π)=2.00mX-(μ)=1.00m] = 10X60Ε= 600Ε

10 πλαστικά βαρέλια: 10x10Ε = 100Ε

5 καλάμια στήριξης για αναρριχόμενα λαχανικά: 5x10Ε = 50Ε

15 μεταλλικές πινακίδες για τους χρήστες: 15x10Ε = 150Ε

20m2 δαπεδοστρωμένη επιφάνεια: 20x10Ε= 200 euros1 πλαστικό προστασίας φυτών 6m= 20Ε

1 φυτό / 0.15cm καλλιεργήσιμης επιφάνειας: (μέσο όρο) 100 φυτά X 8E/φυτό= 800ευρώ

10-15 kg μπογιά για χρωματισμό φυτοδοχείων= 30Ε

Σύνολο: 2680Ε, για περιοχή καλλιέργειας 100τμ

Υπεύθυνος: Ευ. Ματζίρης & Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας. Άνω Τούμπα - Θεσσαλονίκη

61

Με την υποστήριξη του: Angelopoulos Clinton GIU Fellowship

Ενδεικτική φόρμα συμμετοχής εθελοντών.

Μ ε τ η ν υ π ο σ τ ή ρ ι ξ η τ ω ν : Σ ε σ υ ν ε ρ γ α σ ί α μ ε :


Φ ό ρ μ α Σ υ μ μ ε τ ο χ ή ς

η συμμετοχή είναι φωνή διαπραγμάτευσης & δύναμη αλλαγής

η ομαδική εργασία είναι η κινητήριος δύναμη, η ουσία οποιασδήποτε δραστηριότητας. Ανεξάρτητα από τους στόχους της ομάδας, η ομαδική εργασία είναι αναγκαία για τη βιωσιμότητα και την εξέλιξης μιας ιδέας, την αναγνώριση μιας συλλογικής προσπάθειας και την επίτευξη ενός οράματος.

μια κοινή προσπάθεια προσβλέπει στη δημιουργία ισχυρών δεσμών, στην καλλιέργεια αμοιβαίας εμπιστοσύνης, στην ελεύθερη και απεριόριστη επικοινωνία, στην αποκάλυψη των ενστίκτων και στην διατύπωση των στόχων όλων των μελών ισότιμα.

Ο πειραματισμός, ο διάλογος και η αλληλεγγύη διαμορφώνουν μια ηχηρή και θαρραλέα ενότητα, που έχει λόγο και πράττει, αλλάζοντας προς το καλύτερο, επενδύοντας σε ένα κοινό μέλλον.

1.

2.

3.

4.

Επέλεξε το, Καλλιέργησέ το, Ζήσ’ το

Υιοθέτησε ένα κομμάτι από το δημόσιο χώρο της πόλης

Ονοματεπώνυμο

Τηλέφωνο

Διεύθυνση κατοικίας

Email επικοινωνίας

Πόσες φορές την εβδομάδα ενδιαφέρεσαι να συμμετέχεις

Με ποιό τρόπο ενδιαφέρεσαι να συμμετάσχεις

Συμμετέχεις σε κάποιον άλλον εθελοντικό οργανισμό ή ΜΚΟ?

Πρώτα το μέλλον. Ένα κοινό μέλλον, το οποίο απαιτεί έναν κοινό χώρο. Ένα κοινό μέλλον, το οποίο ξετυλίγεται χάρη σ’ ένα κοινό όραμα. Δεύτερο, το όραμα. Ένα κοινό όραμα που διαμορφώνεται μέσα από έναν διάλογο. Τρίτος, ο διάλογος. Ένας γόνιμος διάλογος που πυροδοτείται από πολλές διαφορετικές πηγές. Τέταρτες, οι πηγές, αυτές που είναι οι άνθρωποι, οι εμπειρίες τους, το μυαλό τους, η γλώσσα τους, το σώμα τους. Στο τέλος το παρόν που μοιράζεται σε αυτούς τους ανθρώπους, που θέλουν να συνομιλούν, να συμβιώνουν, να συνδιαμορφώνονται. Και ασφαλώς όλα τα κοινά τους οράματα καλλιεργούνται και σιγά σιγά ανθίζουν.

1 ημέρα την εβδομάδα

2-3 φορές την εβδομάδα

Καθημερινά

11

Κήπος+. Ουρεϊλίδου Ελένη.

62

Σε συνεργασία με: Δήμος Θεσσαλονίκης Διεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος


63

Φώτο άλμπουμ εργασιών ενορίας Ι.Ν. Αγίας Βαρβάρας

12


64


65


66


67

Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης_ Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας. Άνω Τούμπα Θεσσαλονίκης

Ουρεϊλίδου Ελένη_ Κήπος +

Ευάγγελος Ματζίρης_ Δήμος Θεσσαλονίκης. Διεύθυνση Διαχείρισης Αστικού Περιβάλλοντος

Ο κήπος του Ι.Ν. της Αγίας Βαρβάρας

Documents

Transcript of Ο κήπος του Ι.Ν. της Αγίας Βαρβάρας