ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΛΕΑΝΘΗ ΣΚΑΛΙΕΡΗ

Η λγΤΟ$λΤΟΡ|λΤΡΝἹΘΖΟΥΝΤΟΟ

εεεεεεεεεεεειηΏ?

ΓΕΩΡΓΝΙΥ ­ΚΛΕΑΝΘἩΣ ΣΚἈΝΕΡΗ

Η ΑντοκΡΑτοΡιΑ

ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΟΣ

πειη τι­ιε εε›ΝοτΡΑοικΗ›:, ΔΗ­ `

ιιοτῃοικι­ιε κω κοιΝοΝικι­ιεζ·:ντκΡοτι­υτεοε τον ποΝ·τον

επι­ιε τιοΝτικι­4: τιΑΦΛΑτοΝιΑ›:

>ι:λεὼΒε:ρυ¬ σκεψου; '

κἰΪ. ,αλ

ζω

Ακτω

”`"·¬­ἦζπ. ίΜ

«Μ.ἌΜἩ

ἔἰἕἑ

Ε :°°ῖ ±

ΪΕ

“”””`€ἦ ›·Ἑ;·εἶ¥ἐ3;×ἔἑΕ;­ι χὲ­2 Β­ `ξη ιἶἔ =^ Ν

·­=·‹ ..ΕΦ ε± .

ὲῶἑ

.Σε

..„.„,.„­` $Φ¿`»|

εε

σὲ, ΧΧ.

Ἡ Αὐτωερατορία της Τραπεζοϋντος ἐἔεὀὸθη τὸ πηῶτον τὸ1921 στήν Άθἠνοι, ἀπὸ τὸ τυπογηοιφειο του Κῶμωνος Θεοδω­ωοποὐλου και Σω.

Ἑλεὐθεηη ΣκέψιςΆπηέλιος 1995

ΙΒΒΝ 960­7199­5 6­1

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 1995

ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΚΕΨΙΣΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ ΙΙΖ ­ ΑΘΗΝΑ ΙΜ 72

ΤΗΛ. 36Μ.736 ­ 363Ο.697

ΤΗι ΑΥΤΟΥ ΜΕ|ἌΛΕ|ΟΤΗΤ|

ΤΩι ΣΕΠΤΩ.ι ΚΑΙ Φ|^ΟΧΡ|ΣΤΩι ΒΑΣΙΛΗ ΤΩΝ ΕλΛΗΝΩΝ

ΚΩΝΣΤΑΝἹἹ ΝΩ| ΤΩ' |Β|

ΚΜ ΤΗ. ΑΥΤΗΣ ΜΕ|ἌΛΕ|ΟἹ”ΗΤ|

τι­ω ενεεεεετπι­4. εΑειΛιεΣι­4'

ΣΟΦ | Αι

Θοκ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΰ ~ ~ Έ ΰ |ετων, ὅιερευνων και απεικονιζων

Ωωἔ0­

των στὴλων του«Σκοὶπ» καὶ τῶν ‹‹“Αθὴνων›› τὰ ἐὕνικἀ ὴμων πράγματα, κατεπολέ­μουν τὴν παράὀοξον καὶ ἔκτροπον ννώμὴν ἐκείνων, οἴτινες ἐφαντά­ζοντσ καὶ ἐξελάμβανσν ώς Τούρκους τους Μουσουλμάνους πάνταςτης Τουρκίας. Βραὁύτερον, ὅτε αἱ ρανὁαιότατα ἐπελΰοῦσαι τρσπαὶκαὶ περιτροπαὶ ἔὅειξαν καταφώρως, ὅτιὴ οἱ Ἰἰλβανοί, οἱ Σῦροι› λοἱείροϋσοι, οἱ ἶεἱραβες ὁιέτρεφον, καίπερ Ζὶἰουσουλμανοι, ἰδίαν ἐθνικὴνσυνείὁὴσιν, οἱ ὁιαιμευσΰἐντες ἐν ταῖς ᾶσυστάτοις ννώμαις αὐτῶν ἐνό­

ΕἘ ' Ρ Τ λ~ ΰ | ΕΟ ­Κ | ' Ώ ? Ί Ἱμισαν, στι οι ουρκσι ομονενεστεροι ως ρατος απεβὴσαν μετα ταςἕὅαφικας άςσαιμάξεις, ἔὶς υπέστησαν. Οἱ τοιαῦτα νομίσαντες ἕλὴσμό­νουν, ὅτι κατὰ ςουσιολονικὀν καὶ κοινωνιολονικὸν κανόνα ἦ αφυπνι­σις τῆς ἐίλνικῆς συνειὁήσεως ὕὰ ἐξετείνετο πρὸς τὴν Μικρἀν Ἄσίαν,ῆτις ὑπὸ ἔννοιαν ὁὴμονραφικὴς καὶ ἐὕνονραφικῆς συνκροτήσεωςπαρουσιάζει: βαΰυτάτας φυλετικας άνομοιότὴτας καὶ διακρίσεις. Μέχρι

ΰ | ἔ | ἕἰ ἕ| ΰ βτοσουτου εξεὁὴλωΰὴ ὴ λὴσμοσυνὴ αυτὴ, ωστε εν στατιστικοις καὶι ι τἄλλοις πίναξιν ἀσφυκτικὴ ἔνεφανιζετο ἢ Τουρκικὴ πλειονοῳὴφία,

. Ώ Ἱ ~ / Ι ~ ^ | Ώκατασσομενων μεταξυ των Τουρκων παντων των Μουσουλμανων, εικαὶ "ὁ ­”­Κ”ὅ ἱΚ ἱ ἱλ _ὴ η οι ουρ οι, οι ιρκασιοι, οι Ερυὕινοι, αὐτοὶ οἱ Δίερβίσαι,μινάδες άπόνονοι Σελτζούκων Τούρκων καὶ Νεστοριανῶν Ἱἔλλήνων,

Ἱ Πλλ Ἰ| 3 *Ι Ϊ ) 7­ Η 3 Ο­9, Αν 5!.αι τι οι το αντο ανανο οοντες και αναςωο ονσυντες ασ ενως ετιΪ». ί 7 ›πλὴν. σταΰερως, τὴν λὴὕαρνοϋσαν ἰδίαν αὐτῶν ἔὕνικὴν συνείὁὴσιν.

ΪΗ τοιαύτὴ ἕκτροπος αντίλὴψις μὲττεισε νὰ νράψω, πολυ πρὸ¬ι Ἡ ~ Ἡ ­0τὴς νακωχὴς, εν τῳ α” ευὕέρῳ Τυπῳ»

‹‹”Δλὴὕοϋς ”Βλλὴνος›› σειρὰν ἄρὕρων, ἐν οῖς ἀπεικόνισα ἐν νενικαῖςυραμμαῖς τὰ τῆς ἔὕνονραφικῆς συνκροτήσεως τῆς Μικράς Ἄἱσίας,συμπεριλαμβανομένου βεβαίως τοῦ Πόντου, καὶ δι” ὥν, χωρίσας καὶκατανείμας τους μὴ Τούρκους Μουσουλμάνους ἀνὰ φυλάς, ἔδειξα, ὅτιοἱ Τοῦρκοι ἀποτελοῦσιν ἐν αὐτῇ τὴν μειονοψὴςσίαν, ὥς ἔὁειξα, ὅτι οἱ”Βλλὴνες ὑπερβαίνσυσι κατὰ πολὺ τὸν ὑπὸ ποικίλων στατιστικῶν

ξαἕὶ

οκ

Ηοκ

Έ(Ἡ

ΟΦ

ώνυμον

βι

ἔὶσε

τοαν

σημειούμενον­ ᾶριϋμόν, δεδομένου ἄλλως τε, ὅτι, προκειμένουτοῦ εβὶλληνικου πληΰυσμοϋ τῆςέὶὶίικρας Ἄσίας, ἑπετυχσμεν τῷ ΠΠΣ,κατόπιν ὲπιμόνου ἕρνασίας τοῦ ἀληστου μνήμης Ἰωνος Δρανούμη,τοῦ κ. “Αθανασίου Σουλιώτου Νικολαΐδου, τοῦ αειμνήστου [εωρνίουΘεοχαρείδου, ἐθνικοῦ παράνοντος ἐνΚωνσταντινουπόλει, τοῦ κ. Γεωρ­νίου Μπουσίου καὶ τοῦ χαράσσοντος τὰς νραμμοὶς ταύτας, πρωτόκολ­λον, έν αὐτοὶ οἱ Τοῦρκοι, οἱ Φιλελεύθεροι, ἀνεννώρισαν ῆμϊνεἴκοσι τρεῖς [2ὅ) βουλευτικὰς ἔδρας διὰ τὴν ”Ππειρωτικὴν ΜικρὰνἹλσίαν, δηλαδὴ ᾶνεγνώρισαν πληϋυσμὸν Ἱἴλληνικὸν ζὅθθςθθθ, έπι­φυλασσόμενοι έν εΰὕέτῳ ὥρα νλ ᾶναννωρίσωσιν ὴμῖν καὶ ἄλλοις βου­λευτικὰς ἕδρας, καθ” ἢν ανέλαβον ρητὴν ὑποχρέωσιν. ”Π πρὸςτοιοῦτο κατάντημα προσπάϋεια, ἄρξαμένη ἀπὸ τοῦ ]θθὅ ἐπὶ Πρω­ΰυπουρνοῦ του αειμνήστου ἰεωρνίου Θεοτόκη καὶ ἐπὶ εἶπουρνου ἐπὶτῶν 'Εξωτερικών του καὶ νῦν τοιούτου κ. Γεωρνίου Μπαλτατζη, ἐπι­βοηΰούντων τῶν κ. κ. Στεφάνου. Σκουλοιύδη, Στεφάν­ου Δρανούμη,Δημητρίου­¦Ράλλη καὶ Κυριακοὐλη Μαυρομιχάλη, απέληξε τῷ ΠΠΣ,μετὰ μακροὺς ἐν Τουρκία βουλευτικοὺς καὶ πολιτικους ᾶνὥνας έΰνό­τητος, εἰς ϋετικὁν συμπέρασμα, ἰδιαίτατα συντελεσάντων τῶν κ. κ.Στεφάνου Σκουλούδη καὶ Στεφάνου Δὶρανουμη.

Μετὰ τὴν δημοσίευοιν τῶν έν τῷ ‹‹'Πλευὕέρῳ Τύωῳ» ἄρϋρωνμου «λἴικρασιατικὴ ”Πνωσις)› καὶ η «”Ππιτροπεία τῶν Ποντίων»μοὶ ἄνέθηκαν τὴν συννραφὴν λεπτομερους δημονραφικῆς καὶ ἐϋνο­νραφικῆς μελέτης περὶ της Μικρας ἔάσίας, συμπεριλαμβανομένου τοῦΠόντου, ην καὶ ἔνραφα λεπτομερεστάτην ὁ ἐὕνονραφικῆς, δημο­νραφικης, λαονραφικῆς καὶ κοινωνιολονικῆς ἀπόφεως. ”Π μελέτη μουἔκείνη, ῦπερχιλιοαέλιδος, μετὶ ὲπιπόνους παρατηρήσειῃῳἕρεύνας καὶδιακριβώσεις νενομένη, δὲν εἶδε δυστυχως τὁ φῶς, εἰ καὶ ᾶνριωτάτηνυπέστη λονοκλοπίαν ὑπό τινων, οῖ όποῖοι, ὥς ἰδίαν έμφανίζοντες τὴνέμὴν ἕρνασίαν, διετήρησαν, νράψαντες καὶ όμιλήσαντες περὶ ‹‹Μικρα­σιατικῶν Προβλημάτων», αμετάβλητον καὶ τὴν ἕμὴν φρασιολονίαν!ΤΙ­ παροῦσα περὶ Πόντου μελέτη εἶναι απάνΰισμα ἕκείνης. °Πν ταυτη,ὥς καὶνέν ἐκείνη, ἕπιμένω εἰς τὸ ἐθνονραφικὸν καὶ δημονραφικὸνζήτημα, διότι κατ” ἐμὲ κριτήν, η διακρίβωσις αὐτοῦ ὑφίστην ὲάεισημασίαν, ὥςηδιανοίνουσα, νέας απόψεις καὶ νέας κατευθύνσεις, ὥςπροάνουσα τὴν” λύσιν της ὅλης””Ανατολικῆς Ἱἶποΰέσεως, ὥς προλεαί­νουσα τὸν όμόσπσνδσν συνασπισμὁν τῶν μὴ Ζοτρκικὥν φυλῶν, Χρι­στιανικὥν ἢέ Μουσουλμανικῶν. Λέον απαραιτητως νὰ κατανοηΰῇ, ὅτι

σε8

7/

τὸ Ζήτημα τὸ Ἄνατολικὸν δὲν εἶναι Ἰουρκιιιόν, αλλά Μἶικρασιατικόν.Έἶλληνιιιόν.

Και εἶναι Ιὶίιιι ασιατιιιὸν τὸ λε ό ενον Του ιιικὸν Ζ”τ α, διότι,ταε τ ­

ϋαττον ἢ βραὁύτερον οἱ μὴ Τουρκιιιοὶ Μουσουλμανικοὶ πληΰυσμοι τηςΜιιιρας ”Ασίας, μιμούμενοι τὸ παράδεινμα τῶν γειτόνων αὐτῶν Κούρδων,ϋἀ ἐπιζητήσωσιν, ἐν αεουπνίσει ἔθνικῇ ὁιατελοῦντες ὴὁη, μετὰ της αὐτονο­μία; ἢ της πολιτικῆς ἀποκεντρώσεως τὴν ἀποτίναξιν του Τουρκικοῦ

ἔωΟ

Η

­ζυνοῦ, συμβοηθοὶ ὴμὥν, ἔστω και ητικῶς, νινόμενοι. Οὕτωε οἱἶἰοῦρκοι, ἀπσξενούμενοι πλήρως της συνερνασίας αῦτὥν,ιιῦφιστάμενοινέαν ἐλάττωσιν καταστάσεως (εεΡἰτἰ5 ἀἰωἰῃοτὶο), απομονούμενοι, υὰσυνέλϋωσι πιὕανώτατα καί, συνερχόμενοι, ΰᾶντιληφΰῶσιν ὅτι ὴ Τουρκια,ὴτις θὰ ἑκττηὅήσῃ ἐκ της Συνϋήοιης τῆς διομσνηϋησομένης μετὰτὴν λῆξιν τῶν .πολεμικῶν ἑπιχειρήσεων, ἔχει τὴν ὑποχρέωσιν χά­ριν ἕαυτῆ; να προσηλωϋῇ εἰς τὴν ἰὁἐαν ὅιαπράξεως ἸἰνατολικῆςΕθμοσπονὁίας, δι” ὴς μόνης καὶ τὸ, ”.4νατολιιιὁν ἢ μαλλον Μικρασια­τισιὸν Ζήτημα ὁριστικῶς θὰ ρυϋμισΰῇ, τῶν μὴ Τουριιικῶν Μουσουλ­μανιιιὥν φυλῶν ἐν ίὁἰα ἐθνιιιῇ ζωῇ ἑξελισσομένων, καὶ ό ἐπερχόμενοεϋοινατος της Τουρκιιιης ”Οΰωμανι›ι·ῆς Φυλὴς ὕαποτραπῇ. Ἰὶλλωςϋὰ ἑπαληθεύση καθ” ὅλην τὴν νραμμὴν ὴ πρόρρησις του ΠοντίουΖἶρίνιιιπος Κομνηνοϋ, νράψαντος τῷ Ιδὅδ: «©1165 Ιε5 ΤΠΡΩ5 110115

τειτἀειττ Βεἰτιτε­$οΡΙ1ἱε ετ, Ιεε ειιττεε Ισαεἰὶἰααεε αιι®ὶΙ5 οητ εηὶε­νεεε ὲ 1105 Ρετεε; ωι®ΙΙ5 ἔετἀεῃτ Ιε5·ιτ1ο5αι±έε,5 αιι®ΙΙ5 οητ Βὲτὶεε,ετ σε Ρτἑτειτὀειπτ Ρεε ἔοιινεττιει· ὀαναητεἔε ‹Ιε5 ΡειιρΙε5 ΡΙιι5ιαοπὼτεια, ΡΙα5 αετἰίε ετ ΡΙα5 οὶνἰΙἰ5ε5 λαιβειικ. Α εεε οοηὀὶτἰοηεΙα ΡαὶΧ εετα ροε5ἰΕ›Ιε; εὶηοιτ, ΙΙ γ ειπε εΙιοε, ετ ϊεὶ Ια εοιπϋετιεεασε Ια νὶετοὶτε εετε ὸιιδεὁτὲ ‹Ιιι ιτοιτιὶπε ετ ­ὀε Ια ­ῇυ.5Ι:ἰεε››.”Ο ὁὲ

Ηεπτὶ Μεὼἰεα, νράφων ἐν. τῇ «Έιιταιιὶε ετ εεε ὀἰίίότεητε ρεα­ΡΙε5> περὶ της ἔν αφυπνίσει κινησεως τῶν μὴ Τούρκων Μουσουλμά­νων, ἔλενε τῷ 1856: ‹Πιὶε εοῃνισὶιτεἰεοιτ αιιὶ τειπιτειἰτ ὲι Ιεατ τα­εε 5οι1 αηεἰευοε Ιοὀερεοὀεηεε ιτε τεηοοιιττετεἰτ εὶτετ ειιΧ ειιειιηοΒ5®εαεΙε, ετ ΙΙ ε5τ Ρτοὶ:εΙαΙε ηι1®ὶΙ5 τετοατιιεταἰετιτ ενεε Ιε τεωρεευ. ειιΙ°ἐε ‹¿ι1®ὶΙ5. οητ εϋειτὸοηηε. Ιηεε (εοτ¿οΙεῃ5 ενεἰεητ ερ;εΙετηετ1τεἀορτε Ιε ιτιεΙ1οιτ1έΙ:ἰ5ττιε; τι1εΙ5 ὀεριιἰε Ια εοαηιιετε ‹Ιε5 Ιἱιιεεεε,ΙΙ5 εοτιτ τετοιιτιτεε ροιπ Ιο. ΡΙι1ρο.ττ ὲι Ιειιτ ετιεἱεηηε τεΙἰἔὶοη».

Ἰὁ ζητημα τῶν μὴ Τούρκων'Μουσουλμάνωνλιιαὶ Μουσουλμανοφα­νῶν διαφέρει ἰὁιαίτατα τὸν Πόντον, οιὔιοῖα μὲν Κρυπτοχριστιανοὶ ”ἔ]λλη­νες ῦπερβαίνουσι τὰς·2θθ,ΰ(λθ, οἱ δὲ ®Βλληνονενεῖς, Φρυνοέλληνες και

ὁν

Φρυχοπελασχοὶ ιιίουσουλμανοι εἰσὶ πάμπολλοι, των Τούρκων καὶ ”Οὕω­μανῶν συχκροτουντων τὴν μειονοιυηφἰαν ἐν τῇ χώρα οὐ μόνον ἐν σχέ­σει πρὸς τους Ἱἔλληνορὕοδόξους, ἀνερχομἐνους είς "ἴΖ9,ὀ52, ἀλλὰ καὶἐν σχέσει πρὸς τοὺς μὴ Τούρκους Μουσουλμάνους, συμπεριλαμβανο­μένων τῶν Κρυιττοχριστιανῶν. Καὶ­διαφέρει τὸν Πόντον ή διευκρί­νησις τοῦ ζητήματος τούτου, διότι της δουλείας οἱ μακροὶ χρόνοι καὶαἱ κατ” ἐπιρροὴκεἰσρευσασαι ἔκτροποι ἱδἐαι, ώς καὶ ή ἄννοια τῶναπαραΰραύστων κοινωνιολοχικὥνρ φαινομένων καὶ κανόνων, μέχριτοσούτου ἐστρέβλωσαν τὴν διάνοιαν ήμὥν, ὥστε τὴν ὕρησκείαν νὰζΰιεωρῶμεν ὥς μόνον φυλετικὁν χνώρισμα! Έἶνδείκνυται ὰπαραιτήτωςή διὰ/Η της μεὕόδου της παρατηρήσεως· ἔρευνα καὶ ή λελονισμένη δια­κρἰβωσις/ποικίλων κοινωνικών δεμάτων διαφευχόντων δυστυχώς, ἐξἕλλείψεως κοινωνιολοχικῶν μελετῶν, τὴν ὰντίλητμιν τῶν πολλῶν, καὶδὴ τῶν Κοινοτήτων, τῶν ἶξἔφοριὥν, των Συλλόχων, τῶν Ἱἔκκλησια­στικῶν Κέντρων, στρεφομένων καὶ ὰναστρεφομἐνων περὶ τὸν αὐτὸνκυκλον τῶν παλαιῶνι ὶδεῶν καὶ προλήψεων, μὴ επιδιδομένων δὲ εἶςβαϋυτέρας ζητήσεις, καὶ τοῦτο, διότι ἀπὸ μακρου τὸ παρόν, ἐὰν συν­άπτηται πρδς·τὁ παρελὕὸν κατὰ χρόνον, πάντως δὲν συνάπτεται πρὸςαὐτὸ καὶ κατὰ χὥρον, τόπον.

Αῦτοὶ οὕτοι οἱ Τοϋρκοι όμολοχοῦσι τὰς διαφευχούσας τὴν αντίλη­. Ν „ψιν ημων ἀληϋείας. ”Ο ”Αλη Κεμὰλ Βέης, πρωην Ἱἴτιουρχὸς ἔτι

τῶν ”Ε”σωτερικῶν,.διαπρεπέστατος δημοσιολόχος καὶ δημοσιοχράςοος,

ων

διευϋυντὴς καὶ αρχισυντάκτης της αΠεχιὰμ Σαμπάχ», ἐν' ἄρΰρῳ κυ­

εε[Ξο­"Θ

Η

ἔνραψεν ἔν μέση Κωνσταντινουιτόλει τῇ Ζ8 Σεπτεμβρίου τοῦ Ζθλθὁν τίτλον «Ζὸ ”Οὕω ανικὸν Σύμ υ α» : «Τὸ σκά ος τοῦ Κοά­

. ιι „ <ν οκ Φ ςτους, τοῦ ὁποὶου κυβερνήτης ήτο ο κυρ Ταλαάτ, μοιραίως ἕπρεπε νὰπροσαράξῃ ἐπὶ βράχου, ἐπὶ κρημνώδους ακτής. Οἱ ἄνθρωποι οιἶτοι­ἕννοεῖ τους Κομιτατικούς­­, στενὴν ἔχοντες τὴν ἀντἱληψιν, ἀμβλεῖςτὴν διάνοιαν καὶ χυδαῖοι τὰ ήδη, δὲν ήδόναντο νὰ σχηματίσωσι σαφήὶδέαν περὶ του ”Οὕωμανισμο·ῦ, διότι δὲν ὰνέννωσαν τὴν =Οΰωμανι­κὴν Ἱστορίαν,

ααΗι

Ἱ 5! Β | Ἱ Ἱ 3 Ρ | ΰ ἔ|και αν ανεχινωσκον, ­δεν ΐὶα ενοουν, τουτου δ ενεκαπροσεκολλήθησαν εἰς τὸν Τουρκισμόν. Περὶ τὰς ἀρχὰς του [ΔἩ αἄυ­νος δρὰξςἶούρκων ήλϋεν ἐκ της Κεντρικής Ἑἰσίας, ἴνα ιτήξῃ τὰςσκηνρὰς αὐτῆς ἔν τινι νωνία της ὶὶ/[ικρας Ἐἱσἰας, της Ἄἱνατολῆς. Εὐὕὺςὥς ἐνκατέστη, ήρξατο αὐξανομένη. Ἑὶν διαστήματι δύοαἰώνων. κα­τώρὕωσε νὰ πήξη >Οὕωμανικὸν Κράτος. Πῶς κατώρϋωσεν ή πατριὰαὕτη 'νὰ πραχματώση το ϋαῦμα τοῦτο; 'Η ἐκπληκτικὴ αὕτη ἐξάπλω­

νΕ

οις ἐνένετο διὰ τοῦ λοὕωμανισμου. Ἱἶλλὴνες, Ἄἰλβανοί, Πρκάσιοι,Ἄ ένιοι συναντῶ ενοι έ ίνοντο Μουσουλ ανοι καὶ ετε άλλοντο εἰςθμ › μ › 7 τα ια”Οδωμανούς, δυναμένους νὰ καταλάβωσιν ὕπατα αξιώματα ἔν τῷλοὕωμανικῷ Συμφύρματι κατὰ τὸ μέτρον τῶν ἀρετῶν καὶ τῆςἱκανότὴτος αὐτῶν. Οἱ μὴ νινόμενοι ὶὶίουσουλμᾶνοι ἑδικαιοῦντο νὰ ζή·σωσιν ἐν δευτέρα μοίρα ὡς ρανιάδες, ὰπολαύοντες δικαιώματα ζωῆςκαὶ ίδιοκτὴοίας, δικαιώματα τἔνισχυὕέντα καὶ προαχΰέντα ὑπὸ τοῦΪανζὶμάτ. Ήἐἰλλ” ἀπὸ του τέλους τοῦ ]Θί αίῶνος καὶ τῶν αρχῶντοῦ Κί αἱ ὲΰνικιστικαὶ ζηατἰοιταὶἰετεε) ίδἐαι ἐπεφάνὴσαν καὶ ἐξεχύΰὴ­σαν. ”[να ὰποτραπῇε ὁ ἔκ τούτων κίνδυνος κατὰ τὰ τελευταῖα ἕξ ὲτὴ,ἴνα προλὴφΰῇ ὴ αποσύνϋεσις τοῦ λοὕωμανικοῦ Συμφύρματος, ίνα5 ν : ν οτ κ _' . Ν κ .ι τι ο ­νδ εεπιζὴοῃ αυτο, εδει να διαχειρισδωοι τα Ϊἶοινα ανδρες εξαιρετικὴς ικα­νότὴτος καὶ μεναλοπροινμονες. Πλὴν ὴμεῖς, ὡς καὶ κατὰ τὸ παρελ­ϋόν, προσκολλώμενοι­ είς ἄκρατον Τουρκισμόν, κατειρναζόμεϋα καὶκατερναζόμεΰα τὴν παρόξυνσιν τοῦ ἑϋνικὶσμοῦ (ιιατἰοηαῖἰετῃε) παρὰτοῖς ἄλλοις στοιχείοις, ἐς οὐδὲν λονιζόμενοι τὴν ἐξάρθρωσιν τοῦλοϋωμανικοῦ Συμφύρματος, εἰ καὶ αὕτὴ .οὔτε τὴν χώραν οὔτε τὴνἐθνότ τα ' ῶν θὰ ἐξυπ ετίο ››.η /τί· η η ίί

”Οταν τοιαῦτα βοῶσι τὰ πράνματα τὰ ζῶντα_ τὰ­νράμματατὰςολένοντα, ὅταν Τοῦρκοι ἐπίσὴμοι καὶ λόνιοι, ὡς ὅ ἶάρὶφ Βέης, Γενι­κὸς [ραμματεὺς τὴς ἄλλοτε ἐν Καΐρ ”Οδωμανικὴς ς”Αρμοστίας, καὶό Χότζας Σεμσεδδίν, διαλαλῶσιν ὰποκαλυπτικώτατα καὶ­ λεπτομερέ­στατα, ἐν βιβλίοις πρὸς .προπανανδικὴν ἐνέρνειαν καὶ ἄσκὴσιν πιέ­σεων νραφεῖσι, τὸν ὅνκον καὶ τὴν δύναμιν τῶν μὴ Τούρκων Μου­σουλμάνων ἢ Μουσουλμανοφανῶν, ὰντιδρώντων ἔκ τοῦ ἕμφανοῦς ἢἐν” τῷ κρυπτῷ κατὰ τῆς ”Οθωμανικῆς κυριαρχίας, ἦς ἐπιδιώκουοιτὴν πληρὴ ἔκπτωσιν, ὅταν ἄλλοι Μουσουλμανοι ἢ Μουσουλμανοφα­νεἕς,­ανήκοντες είς τὴν ”Αρίαν Φρυνοπελαονικὴν ἢ Φρυνοελλὴνικὴνεθμοφυλίαν, τείνωαιν ὴμῖν τὰς χεῖρας, βεβαίως μἔνας διανοίνεταιαοὸ ἦν

ειἩ

­ε

ὅὶδρόμος τῆς εἔλλὴνικῆς καὶ Ἱἶλλὴνιστικὴς ἔρναοίας καὶδράσεως, συνδυαζομένὴς πρὸς Τελωνικὴν ζίἔὶνωοιν (Ζοὶὶνετεἰα)μετά τε τῆς ὑπὸ τῆς­Συνθήκης διαπλασδὴσομένὴς νέας Τουρκίας καὶτῶν ἔπιφανεισῶν νέων Πολιτειῶν ἔν τῇ καταρρευοάσῃ τέως ἌσιατικῇΪουρκία καὶ ἐν τῷ .ἶίαυκοίσῳ.¬¦Ως υπόδεινμα τοιαὐτὴς Τελωνικῆς”Βνώσεως δύναται νὰ χρὴσιμεύσῃ διάνραμμα λεπτομερέστατον, ἐκπο­νὴὕὲν πρὸ ἐτῶν πολλῶν, κατὰ τὰ .πρῶτα ἔτὴ τῆς Βασιλείας του'Αβδοὴλ Χαμίτ, ὑπὸ του κ. Στεφάνου Σκουλούδὴ καὶ τοῦ Σαδδὴκπασα, ἐξορίστου ᾶποὕανόντος ἔν Θάσῳ.

§

”Ο Βασιλεύς, ὴ ἐμψὑχωσις τοῦ «Μαομαοωμένου Βασιλὴα››¦ τοῦ

τελευταίου “Ελληνας Αὐτοκοάτοοος, οιαὶ ῆ Ἰἔθνιιιὴ Κυβέονησις δὲν

θαποιινήσωσι τὸ Ἰἔλλὴνικὁν καὶ Ἱἶλληνιστικὸν ἐηνον, ἐφ” ἱὶ φυλαὶ καὶἔὕνη καλουσιν ῆμας κατὰ τὴν ᾶναζῶααν ἐν ᾶνελίξει μενάλὴν οταὕιο­

δοομίαν τοῦ ἶένους, ἢν καὶ ἄλλότε, ἐπί τε Ἄἰλεξάνδοου τοῦ ΜενάλουΪ ~ | 3 ~ Ϊ 3 \ ~ | 3 |

μετα των Διαὁοχων αυτου και επι των Βυζαντινων Αυτοκοατοοων,πεοιφανως ὁιέτοεξε. Πόσα ἄλλα ζητήματα, ϋεωοούμενα οῦτοπικὰ καὶᾶσύστατα ὅνειοα, δὲν ἕλύθὴσαν καὶ δὲν ἐοουὕμἱσὕὴοαν κατὰ τὰ τε­λευταῖα ἔτη τῆς βασιλείας [ὲωονἱου του Αλ καὶ κατὰ τὴν βασιλείαν

τοῦ Τουοσιομάχου ιταὶ Βουλναοοκτόνου Βασιλέως Κωνσταντίνου τοῦ

]Β|· Ταῦτα πάντα ἔ οντες ἐν νῶ ὰνα ων 'σω εν ετὰ τοῦ Αῦτοκ ά­› χ ι › φ ι

τοοος Ἱἶοακλείου, ὅστις,

Ω”Η

ὁ της Τοαπεζοῦντος ἐξοημήσας ἐστὶ τὸν

Ιἔαύνιασον, ἴνα ὰιελάσῃ τὴν Πεοαίαν, καὶ συνανανὡν μαχὴτὰς τΚόλ­χους, Ζ­Ιβασνοὐς, Κοκασίους, Ἰβὴοας, Ἰἰομενἰουςἐ τὶτιεν, ὰπευΰυνό­

μενος ποὸς αὐτοὺς καὶ πηὸς πάντας τοὺς Χριστιανούς, τοὺς κατα­πλὴμμυηοῦντας τότε τὰς ἀπὸ τῶν ἐκβολῶν τοῦ Φάσιὁος μέχοι της

" ~ ν : ± ΰ ­Κασπίας χώηας: «”Ανὁηες, ἀὰελφοί, στωμεν νενναιως ατατ εχ ηων

τῶν πολλὰ ὅεινὰ Χοιστιανοῖς ἐηνασαμἐνων».

'Εν Ἱλὕήναις τῇὶὅλ Μαρτίου τοῦ 1.921.

|'“. κι ΣΚΑΛΙΞΡΗΣ

Πρὸς Ἱ/νμας, τους συμβολίζοντας τὴν ἐϋνίπὴν παοάὅο­σίν, τὴν Ἰὅέαν, πηὸς Ἱἴμας, ὥν τὰ ὁνόματα ἐνΰυμίζουσίναὅίαλείπτως ὶτοὶς αὕανάτους υποΰήπας, ὁὶς ὴ Φυλὴ ὅίέσῳσενἑἐἶ μἑἔον των ο αίώνων, ταπεὶνως άνατίϋὴμί τὸ πονὴμά­

Ζωντα σύμβολα τῆς Ἱδέας, ἔνεπνεύσατε ὁλόκλὴοον νε­

ἔὶοἔὶααἔἔλἔἕἴὶἶλφ ἶλἴὶἶοίεὶἐἶὶοὶἰἶοἶεὅίἔἔ ἶἶἕ ἔέἶἶἶἶ ἔἶφίας παὶ ἀπὸ του ἐν αποπέντοῳ του Βυζαντίου συνοίπίατάφου τοῦ τελευταίου Ίΰλλὴνος Αυτοκράτορος φωνὴ ὁίάτο­οος απούεταὶ ἐπαναλαμβάνουοα ὅ,τί έλέχϋὴ πὶπτούσὴςλ τηςΙἶόλεως .· Μ

πάλιν λὅίκά μας ϋαναμ»

”Η Κωνσταντίνούπολὶς ὅλὴ, ὴ ννὴσία Κωνσταντινούπο­ιι 2 ... ον 3λὶς, ποὸς Υμας εχεί εστοαμμένα τὰ βλέμματα, άναπέμπουσααἴνους ίπαὶ ευχάς, φάλλουσα ἐν τοῖς ποοαίωνίοὶς ναοϊς:«Σῶσον, Κυοίε, τὸν λαόν σου παὶ εὐλόνὴσον τὴν πλὴοονο­

Ι '| μν νων . νωνμίαν σου, νὶπας τοὶς Βασὶλευσί κατά των βαοβάοων ὁωοού­μενος παὶ τὸ τσὸν φυλάττων δία τοῦ» σταυοοῦ πολίτευμα.»

Ϊείνεὶ π ὁς λἶ ας ίπέτίὅας τὰς εἴ α καὶ­ ὁ Πόντοε : ν Ω επ μ πχ θε 9 σ ν 9,ὴ απαοαμίλλος αυτὴ Ποωτοελλὴνίπὴ και Γοαωαπὴ χωμα,ὴτὶς σφαὁάζεὶί ὑπὸ ταπαίσὶα πλὴνματα τῶν Τουοπων σφα­

: ν _ π ν η ._ εεων ευ οντων πε ίὁεων καὶ πε ὶτ ο ων π ο των Ελλ ­7 ¬­, φ ετθ ε Ω πμ: ἔ |νὶκων φα αννων, αὶτίνες οομὴτίκαὶ και απατασχετοὶ ὁὶανοὶ­νουσί τὸν ὅοόμον τὴς τίμης καὶ τὴς ὁὀξὴς.

Οί 'Έλληνες πάντες, αποπαλυπτόμενοί παὶ πλίνοντες τὸνόνυ ποὺ των Τἕλλὴνων όπλὶτων καὶ ποομάχων, ἐπὶ τὴνἀνάπτὴσίν τὴς Άσὶατίπῆς Έἶλλάὅος ἐξοομώντων, συσπεί­οωνταί πεοὶ τὁν έϋνίπὁν Θοόνον Ἱἴμὥν, ὅίότὶ ἐκεῖθεν ὁΚωνσταντϊνοςὁ ΙΒ' ϋἀ κὴουξῃ τὴν άνάστασὶν τοῦ Ίὔϋνους

ὁλονιλήοοο, απαντων είς τὰς ἐκπλἀνλονς ὑποΰήκας, ἐὶς πί­πτων ποὸ τῶν τειχών της Πόλεως κατέλιπεν ὁ Κωνσταντῖ­νος ό [Α3 ὁ Παλιαιολόνος.

Καί, νιαϋ”­ἢν ὥοαν ἀπὸ της Ἑἰνίας Σοφίας τῆς Τοα­πεζοῦντος και ἀπὸ της Ἑἰνίας .Σοφίας τῆς Βασιλίὁος τῶνΠόλεων, τῆς Κωνσταντινουπόλεως, αντηχοῦσιν ὑποχϋό­νιοι οί πολεμιστήοιοι παιανες τῶν Κομνηνών ναί τῶν Πα­λαιολόνων, ἐν αναλαμπῇ ζωῆς παοισταμένων ἀπὸ τῶνκενΰμώνων τοῦ ἴίλὅοο είς τὴν ηανὅαίως οἰνελισσομένην ἀνά­στασιν των πεσονσων δύο Ἱἶλληνικων Αῦτοκοατοοιων, ποὸςἹιιιας, τοοπαιούχους και τοοπαιοφόοονς Βασιλείς τῶν Έἶλ­λήνων, πάντες στοἐφοοοι τα βλέμματα και ποὸς Ί/μᾶς,ταπεινὸς ἐονάτης τοῦ καλά/ιιου ἐνώ, τολμῶ νοιναὕέσω τὴνμελέτην ταύτην, απεινιονίζουσαν τοῦ Πόντου ταπαοάϋοαν­στα δίκαια.

Γ. κ. Σκ^Λ|Ε|=|­|Σ

ΧΩΡΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΓΕΩΓΡΑΦΗΧ

€Ο\ πραγματεύόμενος ἀπὸ χωρογραφικῆς ἀπόψεως τὰ του Πόντουδεον να μὴ ἐπηρεάζηται ὑπὸ τῶν ἐπάστοτε ὅιαγραφομένων πολιτικῶνσυνόρων, τἀ ὁποῖα πολιτικαὶ καὶ διπλωματικαὶ ἀνάγκαι ἑπιβάλ­λούσιν, ἀλλὰ νἀποδίδῃ τὴν πραγματικὴν ἀλἠϋειαν, ἀναπηδῶσαν ἐκτης Ἑῦνογραφίας, τὴς Δημογραφίας, της Ἱστορίας καὶ αὐτῆς τῆςΓεωγραφίας. Και ἔνδείκνυται ὴ ῦπὸ τοιαύτην ἔννοιαν ἔρευνα, διότιῆχωρογραφικὴ ἀπεικόνισις, τὴν Ἑΰνογραφικὴν καὶ Ἱστορικὴν ἀλη­θειαν ἀποδίδουσα, δὲν προτίθεται ὥς σκοπὸν τὸν περιορισμὸν ὴ τὴνἑπέκτασιν της χώρας συμφώνως πρὸς τὰς προβαλλομένας ἑκάστοτεἀξιώσεις ἀπὸἀμέρούς ἀνταπαιτ·ητῶν° τὸ” τοιουτο ἀποτελει ἀντικεί­μενον σύμφωνιῶνικαὶ συμβάσεων, ούχὶ δὲ της χωρογραφίας, ὴτιςτὴν ἀληθειαν, καὶ μόνην τὴν ἀλήθειαν, ο την ανωτερω πραγμα­τικὴν μορφήν, ἀποδίδει.

_

Οὔτω ἔχόντων τῶν πραγμάτων, δέον να ὲξετασθῇ πού ἀκριβῶςκειται ὁ Πόντος μετὰ τῶν ἀπ” αὐτοῦ σύναφῶς ἑξηρτημἐνων χωρῶνκαὶ πού κείται ὴ ”Αρμενία. Πάντες οῖ συγγραφείς, οἱ γεωγράφοι,οἶ ἔθνογράφοι, οἱ ἱστορικοί, ἀπὸ του Στράβωνος, ἴνα μὴ ἀνατρέ­ξωμεν εἰς παλαιοτέραν ἐποχήν, μέχρι του δόκτορος Βιιἀοὶί Ρἰτκοοτ,βεβαιουσιν, ὅτι ἡ Ἰἰρμενία κεῖται ἔξω της Μικρας “Ασίας καὶὅτι η τελευταία αύτη­ἦ Μικρα ”Ασία­ἀπαρτίζεται ἐκ του Μικρα­σιατικού τμήματος της Κωνσταντινουπόλεως, του Σαντζακίού τῆςΝικομηδείας, του Βιλαετίού Προύσης, του Σαντζακίού Πηγῶν (Δαρ­δανελλίων), τοῦ Βιλαετίού Σμύρνης, του Βιλαετίοο Ἱκονίού, τουΒιλαετίού Ἄιδάνων μετά τινων Κιλικίων τμημάτων του ΒιλαετίούΧαλεπίου, του Βιλαετίού Άγκύρας, του Βιλαετίού Κασταμονῆς, τουΒιλαετίού Σεβαστείας καὶ του Βιλαετίού Τραπεζούντος. Κατ” ἀκο­λούθίαν ἶΑρμενία­ δὲν εἶναι Μικρασιατικὴ χώρα, τὰ δὲ σύγκρο­τούντα αὐτὴν τμήματα κεινται ἐν τῇ κυρίως ”Ασιατικῇ Τουρκία, τῇΠερσια­και τῇ Καύκασίῳ χώρα. “Άλλως τε τὲ προσκείμενον τῷΠόντῳ ”Αρμενικὸν τμῆμα, τὸ Βιλαἑτιον Ἑρζερούμ, ὀνομαζόμενονἐπὶ Βύζαντίνων Θέμα Θεοδοσιούπόλεως, ἔπωνομάσθη ὑπὸ τῶν "Αρά­βων τὸ πρῶτον καὶ ῦπὸ τῶν Τούρκων ἀκολούθως ”Βρζ­έλ­”Ροἱ›μ(Ἑρζερούμ), χώρα ἢσὐνορον “Ελλήνων (=Ρούμ), διότι ἐκεῖ ἀκρι­βῶς ἔληγον αἱ Ἑλληνικαὶ χῶραι της Μικρας ”Ασίας, ὴτις ῶνομάζετομεχρι τον 1789 ὑπὸ τῶν Άράβων Ρούμ, καθ”ὁὶ βεβαιοιὀ "ΑθανάσιοςΚΟΝ­νΠν09 Ύψηλάντηεν γράψας «Τὰ Μετὰ τὴν ”Αλωσιν››, καὶ καθ” ὅὶ

Οιὲὶ

ι

3"

Μι

.διαλαλουσι μέχρι τὴς σήμερον αὐτὰ τὰ ”Ακριτικὰ ζίσματα, αποκα­λουντα ”Ρω ανίαν παοαν τ`ν Μικ αν ”Ασίαν εἰδικώτε ον δὲ τὰ

Ζ \ μ / \ Ύ] # Ο οτ κ) κ Ω ­× ςχωρας τας σὺνκροτοὺσας τον Ποντον, ήτοι τα Βιλαετια Τραπεζουν­

¬ | ~ ἕ 3 | \τος, Ζείὔαστειαςἐ Κασταμονὴς; Ο Αθανασιος Κομνὴνος Ύλμήλάντὴς,εξιστορων τα τὴς πτωσεως τὴς Αὐτοκρατορίας τής Τραπεζουντος τῷ

· Ο × × × ·­· . ~ ο κ ` ε14θ1, επι Δαβιο τον Κομνήνοὐ, λέγει επι λἐξει: εΔαβιδ ο Κομνη­

. ιι ι 5 ι ι ­ ε ενος, ονδοος βασιλεὺς απο ”Αλεξιοὺ του Κομνὴνοὺ τον πρώτου Τρα­πεςοὺήτος ηασιλεὺσαντος,ριαταπεἱσθεις παρα τὴς/ μήτρυιας| αὐτοὐΣερεχανής, ελὐων προσεκὺνήσε τω σοὺλταν Μεχμετή συν πασῃ τή

| Ε ~ | κ · Ι » |βασιλεια αυτου, συνισταμενῃ άπο Παφλαγονιας, Ποντου και με­Ωϋ'ϋ9 ΉΪ9 Καππαδοκίας». “Αρα και κατ” αὐτὴν τὴν πτῶσιν τὴς

3 | Ν .~ Ώ ~ Ά ΰ\ |Αὐτοκρατοριας τὴς Τραπεζοὺντος οὺδαμοὺ ἑμφανιζονται ή αναφε­

3 | 3 Έ” 5 | 5 Ι ~ Ξ!

ρονται Αρμενιοι, ενω εμφανεστατα τοὺναντιον διαδήλοὺται, οτιΙ ­ × ε Ν ε . \ Ο ι ..

μεχρι τὴς πτωσεως αυτής ή Ἑλληνικὴ Αυτοκρατορια τὴς.Τραπε­× ~ | κ . .ς |ηουντος περιελαμβανε τας Ἱἔλλήνικωτάτας χώρας των Θεματων Τραπε­

~ Ἱ / τ ρ ~ ` | ~ζοὐντος, Ζεβαστειας και Παφλανονιας (Κασταμονὴς) μετα μερους τὴςΚαππαδοκιας.

= ¬× κ ' × ~ ~ ±› » ¬Βαν τμήματα τινα της Μικρας Ασιας απεκλήὐήσαν εις προγενε­στερους χρονοὐς Θέματα των Αρμενιαπῶν, ἐξ οὐ βραδὐτερον, πολὺ

¬ | 3 5 . # Ω # τ : ι ~βραδὺτερον, εξ αγνοιας, ὺπετεθὴ, οτι προκειται περι ”Αρμενικων: κ ~ κ ~ | ,(Βπαρχιων, το τοιοὺτο ὀφειλεται, καθἶὀι ἀποδεδεινμενως γράφουσινο Γκελτσερ, ο Σαὐας, ο Λωράν, ὥς και παλαιοι Βυζαντινοι καιο: ε ε ­» κ ·­ | · τ \ Ω Ν _κἶτραυες ιστορικοι, εις το ἑξὴςγενονρς 5 Μετα την ὺπὸ των Περσων,

των Αραβων και των Σελτζοὺκων Ιοὐρκων κατακτήσιν τής Αρμε­| .| Ω ~ ~ τ ­· | × 5

νιας, χωρας ὺποτελοὺς τὴς Βὺςαντιακής Αὐτοκρατοριας, πολλοι Αρ­μενιοιὲ φεὺγοντες τήν δοὺλωσιν, κατέφὺγον εἰς τὴν Μικρὰν ”Ασιαν,°' ~ Φ × ~ 5 » ε, Νοπου εκ των εμπειροπολεμων ἐξ αὐτων εσχὴματισαν οἱ Βυςαντινοι

ΰ | κ κ ε , κ

Αὺτοκρατορες στρατιωτικα σωματα, ήτοι στρατιωτιπὰ θεματα, κατα× κ ›› , , ,„ |

τήν Βυζαντιακήν εκφρασιν. Τα στρατιωτικα ταυτα θεματα συνεκεν­τρωἱὶήσαν εις ἐπίκαιρα σὴμεῖα ὐπὸ μορφὴν και τὐπον ἸἱπελατιπωνΤανμάτων, τούτου δ”ἔνεκα τα σήμεια ἐκεῖνα ἢ αἱιἐπαρχιαι, ἐν αἶςσυνεκεντρωἱὶὴσαν αυτα, ἐπωνομάσὐήσαν, μεταπεσοὐσής τής σήμα­σιας τὴς λέξεως ­θέματος ἀπὸ τῆς ἐννοίας στρατιωτικής διαιρἑσεωςεἑις τὴν εννοιαν διοικητικής διαιρἐσεως, Θέματα των Ἱἰρμενιακῶν,εςοὺ παραδοξως και ἀσὺστάτως οι μεταγενέστεροι ὲφαντάσὐὴσαν,οτι προκειται περι Ἄιρμενικῶν Ἐπαρχιῶνῖ

| \ × ~ ­ › ..Βραδὺτερον, μετα τήν πτωσιν τὴς Αὐτοκρατοριας τής Τραπε­τκ ···· ­ ν ε κ | \ \ςοὐντοςμπολλοι Αρμενιοι, φεὺνοντες τὰς σφανὰς και τοὺς διωνμοὺςτων Περσων, εσπεὺσαν ἀθρόοι ἔκ της Περσικής ”Αρμενίας εἰς τὴν Μι­κραν Ἄσιαν, τὺχόντες ιδιαιτἑρων περιποιήσεων ἀπὸ μέρους των7 | 0 _ ' ­3 Η »

Γοὺρκωνι οιτινες σὺνωκισαν αὐτοὺς εις ἑλλήνικὰς χώρας, ινα μειω­σωσι τὴν ἀριθμήτικὴν δύναμιν τῶν γήνενῶν Ἑλλήνων και ινα προ­

/ # Ν 2 Χ ~ ςρ \καλεσωσι ὶἶιαιρεσεις καιωδιαστασεις μεταξὺ Χριστιανων. Οπως δεβαὐυτερα αποβιῃ ή μεταςὺ Ἑλλήνων και ”Αρμενιων ὲπιφανεῖσα ἀντι­

× ε _­ σο ­κ ¬ τ | |παΰειαι Οι Τοὺρκοι εςεχωρήσαν εις τους Ἄιρμενιοὺς οὐ μονον ἑλλὴ­

Ι 15*

νικὰ κτήματα και ἑλληνικὰ; γαιας, ἀλλὰ και Ἑλληνικοὑς ναούς, διὰ# . ο κι Ι: _

της βὰαἑ αἦοσπασαντἕἐ­ Θῳιονς εκ των Ἑλλήνων. (Ο Π. Τοιαντα­Ἱλυλλλδηἐ δια ιιακοων εν τοις εΠοντικοις>> και τοις «Φυγάσιν» λαὐτου~ κ κ κ . ` |απαοιΰιιει τα κακα ι και τὰ; λνπηοα; διαιοεσειηζ αίτινες ἐπέσκηψανμετα ὡτην εγκαταστασιν των ιιεταναστῶν 7Αοιιενιων ἔν τῷ Πόντωκαι ατῃ αλλη Μικρα Άσία. `

τι ·ι ~ „ο κ 5 ~ |λἔικΰτων ανωτεοω ευκοινω; προκύπτει, ὁτι ὴ Άομενια οὐδὲν το"ΟΝ" ελει· μετα τηἐ Μϋωαὲ ”Ασίας ὅτι οἱ<ἐπι Βυζαντίνων κατα| ε |` ι_ . _φυγοντες ιεἰη Μικοὰν ”Ασιαν ”Αοιιενιοι συνεκοότησαν, συνοικισΰέντεςστηατιωτικὰ θέματα (σώματα) ὑπὸ μοοφὴν και τοπον μισΰοφσοικωι:·· υαἶτελἕτικων τανμάτων, οτι οἱ ἔοαδύτεοον, μετὰ τὴν πτῶσιν κυοιως

τηἔ Ότοἦθαἴοθῃἔ τηἔ ΤΘαπεζΟ”υντ0€› ελΰόντες ἦλομένιοι, ἴνα άπο­~ λ | σ κ κ .φἕἕωσι των Πεοσων τηους διωγμους και τὰς σφαγας, εισι και οὕτωλ 1 3 ο ιιι¦ αναὕται και οτι η ανεκαΰεν ΐκαι ειιξαλαιοθεν, εν αδιαλειπτῳ συνε­

ιιωξι 8 ηνιχοτηε τον Ποντου ειναι αναμφισβήτητος, ὡς ὲπιγοαιιμα­× ‹± κ . ιτι)κ9ιἶἐιτἑκτΊοι~ λεἔιει ο ἐιιισελλην Φἔϋαλλμεοάυεο ἐν τη πεοι της «Αιητ0κ9α­Ι απε ο λ ~ | ι · = ­< . ¬ᾶιιιιιιάἶἱι ἕ¬ ι.ἔ.ιῖ.ἶι”ὅῖ±ιῖἘ®®λα ειναι τα ειν­ ανδε λ/ . \ Θ Οι α) \και τας αοχαιοτατα; Γοαικικὰςω

πελἑπειΥῦΎΐὰτἑ1£τκατα τουἶιιστοοικουι; χθοαους °Ελλῃνικὰς¬πόλεις< δενῷ ' 3 Ο . ~ ο κ >98 ναλλῃ ηηωμξὶν Εν |ελοποννησῳ ουδε εν Αττικη ουδε ἔν Δω­ἔι Φ: Οι εις τας κοιλαδα; του Καυκάσου και εις τὰ: ὅινατολικὰςαῃαἐ του Βυξεινου Πόντου °Η 'Γ · ε 5 ἶ ~οαπεζους, η απο Γοαικικη;

αποψεως αολαωτατη “χω αοίστη πόλις τῶν ἐν Τἦ Ἑώα διεσωσε×, .~ ι ` _ \ ι ιι ι Ο ..μελθλ­ τηἐ σἠιιεοον το ὅνομα αῦτης και την ΰπαοἔιν) παοε ὅλας τὰςλαιλαπας, αἴτινες διέσεισαν τὴνὰ”Ανατολὴν ἐπιαοεῖ; κοὰ ° ισειανχιλιετηοίδας>. ι Δ ­ ι ημ

­Καλ ῆ Κοινωνϋτὴ Ἑπιστήμη διακηρύσσει ἀναλλοιωτον τὴν ἑλλη­νικόττα ” "Τ _/ . ~ ι­Ἡ ~των πεθλ εον πθθτἰτιταιϋχιοοων, ᾶποδεικνύουσα Δδια της με­9 Ολ) τηἔ πΡιθατηΘησεω§› οτι «εν ταις χώοαι; του Πόντου και ἐν

τ· π ο | ε ~ τ Ι­ ιἔἑ]Θαἔἀ\?χ:‹;μεΎἐι Κ9ὲχωι·, τῃζχοἕλδι του Ἑλληνισμου, διεπλάσθησαν,ι ιεκοι ησαν οι οωτοελληνε; δ­ Ν Δ. ημιουογησαντες ιδιονἐΡ]λληνικὸν Πολιτισμον, και ὁτι ἐκεῖθεν ὴ Ἑλληνικὴ Φυλὴ ἐξώομησιηΒααο ~ \ ε τι κ Ι \ . 2

± οφ­ουσα τονε Ειλληνισιιον, μεγαλα και\ΰα·υμαστὰ ἐπιτελουσαι ῶαελξελ χξχτεφελἔλιἶν Οοακιο αναμνήσεις παλαιαι ὴ κινδυνοι ποικίλοι εξη­νανκαἔον αυτην εις συσφιγξιν τῶν δεσμῶν της Φυλὴι; εἰς ἄιιυναναποοικειο ·` ” | ° | Ω × ·ι Ο (1) Ό “Η πξχτωου εδαφοϋἐτ­ εθι Κοινωνιολογοι Πεη1οΙι:ιεκαι` Τ Ακειτιλαιῃεἔ ακαταμαχητως υποστηοιζουσιη ὅτι ἡ =Α9γ0ναυΆτικ · × × ­ ­ ι . 4η Ἱ /®στΘατεΨ› Άη μυθικη παοαδοξως θαεωοο­υιιενη, εις νοσταλγὸνὁε αναιινησιν οικειων και πατοιων ἐδαφῶν ὁωειλομένη ὸἶ ῦπὸ τὸν

|` 5 ·· ε Η ... , Ώ _ ., αΜιθοιὰατηη πανελληνιοι αγωνεςζ η ιδουσι; της Ἑλληνικῆς Αυτο­χίζατοθλαἐ της Τοαπεἔουντος μετα την κατάλυσιν ὑπὸ τῶν Σταυοο­φοοἕὺλ τηἔ ἑλλληνλχλλἐ βνφκοατοοιας της Κωνσταντινουπόλεως, γε­χἕμβἶη πθοἔ αμιιναν απο οικειων και πατοιων ἐδαφὥν,ὡς ἀπὸ ασφα­διεἔῃολζ οἔλμητλιθλοἔι Τηἐ ΨΘΤΉΤΟΞ τἦε Φυλῆς και του ­Κοάτο­ος,

Φ ­ | ~ ~ κ κωτουσῃ' αψνυδωἐ την ελληνικοτητα των χωοων ἑκεινων και

16

προσεπικυρουσι καταφώρως τηνπραγματικην καινωνικην ᾶληθειαν, τῆςι . ι , , ι Ρ, , ,

ἀνωτερω εμνησθημεν και καθ ην τα εδνη και αι φυλαι εις τας παλαιας~ ¬ , Χ Ε | Ζ ὐι #

αυτων οικησεις καταφευγουσιν οοακις ποικιλαι δυσχερειαι η ανωμαλιαι| κ ~ εκ κ × ς κ ο ­<

ἐπιβαλλωσι τὸν περι των ολων και περι υπαρξεως αγωνα.Ζ ἔ | ~ | ~ Χ

Την ἀπαραμιλλον Ελληνικότητα ητουρ Ποντου μαρτυρρυσιεκαιπολλὰ ἄλλα. Ἑκεῖ. συνεκροτησε τας αριστας των στρατιωτικών αυτουδυνάμεων ὅ Ἱἱράκλειος και ἐκεῖθεν ἐἔώρμησε κατα τῶν Περσών,

ί Χ Χ | Χ Χ Ο |διελάσας νικηφορος ᾶνα την Περσιαν και ᾶναλαβων τὸν αρπαγεντα

Ι ω Ω / Χ Ώ ~ Ω 5 | Ω ευ Χ

Σταυρον. Ἑκει ο Νικηφόρος ο Φωκάς, ο Ιωαννης ο Τσιμισκης καιο Βασιλειος ο Βουλγαροκτονος επετελεσαν Θαυματα, αποτρεποντεςἩ ' × » · ε × 3 τι ~ · ι ς κ ¬ 4:

Αραβας και ποικιλους αλλοφυλους. Βκειθεν τα ελληνικα φωτα, οε κ κ κ ε ε × ° κ ~ ~ ος»ελληνικος πολιτισμός και η ελληνικη θρησκεια του Χριστου εςεπεμψαντην ζωηφόρον αὐτῶν πνοην μέχρι τῶν ἐσχατιῶν του Καυκάσου καιτου ”Αραρατ πρὸς· ἀνατολὰς και μέχρι­ των ἀντιπεραν του Εἶιξεινου

Ν χ 5 | 1 Ξ Ι | ίχωρων, κνοην ῦεκπολιτιζουσανη και εξελληνιζουσαν.\ Μεχρι τοσοητόυδ” ἰσχυρα και ακαταγωνιστος εγενετο η ελληνιστικη δρασις και επι­

δρασις τῶν ἐν Πόντῳ Ἑλλήνων, ὥστε οὐ μόνον οι ”Ίβηρες (Γεωρ­Χ Χ Ε 3 Χ \ β Β Χ ε Χ Χ 3 Χ Ϊ) ~

και οι Α ενιοι και οι Α ασ οι υπο τ ν επι ο ν αυτωνΪ"ἔ"®“) . , ιομ, , Ω ι β γ ι η Ροιη­ετελουν, αλλα και αυτοι οι Κιρκασιοι συνεπραττον μετ αυτων, καυ­χώμενσι ἐπι Ἱἔιλληνικῇ καταγωγη κ¬σα αγωνιζόμενοι κατά τῶν|Τουρ­κων μεχρι του τελους του 180” αιωνος, οτε η Ρώσικη διεισδυσις

Ά Χ ~ _ | _ Ω \ 3 # ~

ἔοημειωσε την ληζιν της περιοδου των υπερ ανεξαρτησιας της Καυ­# 5 | 5 Ι ~ ᾶ Ν | Ω | | ~

κασιας αγωνων.. Εκειδεν, εκ του Ποντου,ωρμη·δησαν, πεσουσης τηςΤραπεζουντος, οἱ “Ελληνες εκεινοι, οἴτινες διεπαιδαγώγησαν, διε­μόρφωσαν ἐν αυτοδιοικησει και εν πολιτισμῷ ΰτας Παραδουηαβιους­χώρας, την σημερινην ”Ρουμανιαν η ”Ρωμανιαν, ονομασδεισας ουτω ειςᾶνάμνησιν της Μικρασιατικης ”Ρωμ.ανίας, και δη της Ποντικης χώρας.

Τοιαυται αἱ χῶραι αι συγκροτουσαι τὸν Πόντον, χῶραιμόνον ἑλληνικώταται παραμεινασαι ἀνὰ μέσον τῶν αιώνων, ἀλλὰ κ

ἀποτελουσαι, καθ” ὁι διδάσκει ἐν τῇ μεγάλη αυτου Γεωγραφία ὅ Β.Κεοιυε, ιδιαιτερον φυσικῶς και γεωγραςρικῶς συγκρότημα, ἐχον ἰδίανγεωλογικην διάπλασιν και ιδίαν πλιματικὴν μορφην, διαφέρον δὲ

υστὸ πάσαν ὁίποψιν τῶν συγκροτημάτων της Ἄρμενιας και της Καρ­δουχιας, δὶς ᾶπαρτιζουσι τὰ Βιλαετια Ἑρζερουμ, Μαμουρὲτ­ουλ­”Αζιζ,Μπιτλις, Διαρβεκιρ και Βάν, ὥς βεβαιουσι πάντες οι γεωγράφοι, οιἱστορικοι και οἱ ἑθνογράφοι, διαλαλουσι δ” ἑπισημότατα αἱ "Αγ­γλικαι, Γαλλικαι και Γερμανικαι Ἐπετηριδες. ΩΟ Πόντος ἄρα, ᾶνη­κων γεωγραφικῶς, γεωλογικῶς, ῖστορικῶς, ἐδνογραφικῶς εις τηνΜικρὰν ”Ασιαν και ἀποτελῶν ἴδιον φυσικῶς και γεωγραφικῶς συγ­

κρότημα, περιλαμβάνει τὸ Βιλαἐτιον της Τραπεζουντος και τὸ Βι­λαετιον­της Σεβαστειας, ἀπαρτιζοντα τὸν κυριως Πόντον, και τὸΒιλαέτιον της Κασταμονης, ἀντιστοιχουν πρὸς την Παφλαγονίαν, ἐξ

ης ώρμηθη η μεγάλη των Κομνηνών οικογένεια ἦ τόσα υπὲρτηςΦυλῆς και του Κράτους θαυμαστὰ ἐπιτελἐσασα. Αι συγκροτοῦσαιτὸν Πόντον ὥς ἄνω χῶραι ἔχουσιν ἑμβαδὸν 14?›,2ΟΟ τετραγωνικών

¬Οἑὶει

17

χιλιομέτρων και πληθυσμὸν ἔ3,2Ζ)?,”ἶῦ4 κατοίκων, ὥς ἑξῆς κατανεμόμενονιαί) Βιλαετίου Τραπεζουντος, ἑμβαδου ἑ3Ο,'ἶΟΟ χιλ. μι, κάτοικοι

1,2Οθ.Οἕ›4.βί) Βιλαετίου Σεβαστείας, ἐμβαδου ΟΞΒΟΟ χιλ. Π, κάτοικοι

1,Οοἶ,οΟΟ.ΘΟ1γ)χ)ΟΒιλαετιο·υ Κασταμονης, ἐμβαδου 4Θ,ιΟΟ χιλ. |_|, κατοικοι

°·· 1­# 9 .

”Η πυκνότης τοῦ πληθυσμου κατὰ τετραγωνικὁν χιλιόμετρον ειναι30.8 ἐν τῷ Βιλαετίῳ Τραπεζουντοςω 1ϋ ἐν τῷ Βιλαετίῳ Σεβαστείαςκαι 20 ἐν τῷ Βιλαετίῳιίασταμονῆς. “Άραὀἦ μέση πυκνότης τουπληθυσμου του Πόντου δὲν ῦπερβαίνει τοὺς 24 κατοίκους κατα τετρα­χωνικὸν χιλιειμετρον) ἐξ οὕ περιτρόινως μαρτυρείται ὁποῖα καιεὅπόσαυπεστ σαν αι πολιιάνθ ωποι και πλουσιωτατα αυται ·ῶ αι υπο τονο κ η κ Ο » κ κ ισ ύ Ο Ω ίαπαισιον Τουρκικον ἔργον. «Βεβαιως,· γραφει απαραμιλλωςο Ε. Κε­

: Ν κ κ· κ › ε × < ×οιυε αν τῃ <ΖΝεα Παγκοσμιω Γεωγραφία», μενιστη Ή διαφορα μεταξυτης χωρας|της αλλοτε καιε τηςχωραςτης σηιιερον οπο τον Γουρκι­

. α . .Ι α | . Η Ηκον ἔυγον. παρακμη, ηι ἕκπτωσις, προβαλλιι τοσιο εμφανηἔ, σωστοτο ονομα μονον της Μίκρας Ασίας αναδιδει την εικονα τον ενδο­ξοσ παρελθόντος, πλὴν ουχι και του θλιβερου παρόντος. Ἱἱ γλῶσσααρνείται σχεδον νὰ ὀνομοίσῃ τὰς ἔπαρχίας καὶ τὰς πόλεις ῦπἐιτὰσημἕρινα αυτῶκπἕοθέματα, διότι πας τις ἔιιαναβλἑπει νοερῶς αὐτὰςοποιαι ὴσαν προ ύο χιλιάδων ἐτῶν. Πόσαι σεραγαι και πόσαι κατα­ρτροιραιηἑπαλλήλως ἑπῆλθον ἐν ταῖς χώραις ταύταις! “Ηδη ΜικραΑσια, ητις ιδει να καλύπτηται ἐν μενάλῃ αναλογία ὑπὸ δασων,

Ω | \ \ ~ . \ | Χ 3 ~ ῦΐ.ἶμφανιζεται κατα τσνπλειστον χυμνη τοιουτων. Πολλα αρχαια εννρατραρμιλουσι πσριἐ δασων καλυπτοντων διαφορους εκτασεις της ΜικραςΑσία ἐν αί σί ί ί ` ~ ` ϊ ` ί Δ­Νἐ, ς5 ηιιερον μονο|ν ξηραν|γην και ςηρουςμίιαμνους σο

ναντα τις. Η απογυμνωσις αυτητηςχωρας ανετρεψε τας κλιματικαςσυνθηκας του ψὐχους κατὰ τὸν χειμωνα και τῆς θερμότιητος κατα τὸ

/ ~ κ Ι | \ _' ~ Νθερος. προκαλουσα ποικιλας ἐκτροπας, μετεβαλε τα τους ρου τωνυδατων, παρατείνουσα τὴν περίοδον τῆς ἔηρασίας και συντελουσα

το κ Δ \ κ . ·› . κ κι \ » \εις την επιδρομην αιφνιδιωτερων πλημμυρων, και ῆλλοιωσεχ τηνκ ε . κ ~ ι: κ Ν .ε × ~ τ ιικανονικην ροηνχτων υδατων ἐν τοις ρειΰροις αῦτων, ον ενεκα εσχη­

μαἐισθῃσαν μπεραντα ολη. δηλητηριάςοντα τὴν ἀτμοσφαιραν καικα ιστωντα ακατοικήτους ἀπεροίντους ἑκτάσεις. Ἑν διαφόροις πεδίοιςχοιχιηλοις χωρία κείμενα ἐπι τῆς τοποθεσίας αρχαίων πολ­υανθρώπωνποεωνεκατελείίὶσα ἐπ` ι·”(ι ί Ε ὲ“λί · ” ί­ογ φτη ον ιχπο νῃ ι ανα/του, η δ| αλ ιοἕοσις του κλιματος πιριωρισσ τον αριθμον των κατοίκων κατοπιν των μιασματι­ικῶν νοσημάτων. Διαρκουσῶν τῶν ἀλλεπαλλἠλων διαταραχῶν και ἐπι­πλοκῶν, Μικρασιατικὴ γῆ ῦπέστη ᾶφαντοίστους ὕβρεις ἀπὸ μέρους

~ # × · Ν κ 7 » κ κτου Τουρκου τυραννο·υ° ἐν ἀκτινι μεγαλῃ κτιρια, δενδρα, πρασιαι,τοίχοι. το παν κατεστράφη. ἀνεσκάφη, ἑπ­υρπολήἱιη, διεσκορπίστδη

\ \ Δ κ Δ »­Ι · : |προς τοι›ς οτέσσαρας ανεμους. Ὁ Τουρκος προρριζα ὲκσκαπτει, μετα¬Ραλλωνἑ αυτας τας οδοὺς .ἶις χανδακας πληρεις λιίὶων και χαλικωνν.Οταν ο Τοτρκος συμπληρωσῃ το εργον της καταστροφης. φαντα­

2

18

ζεταί τις, ὅτι ουδεμἱα ᾶνδοωπίνη δύναμις εἶναι δυνατὸν νὰ ἐπανςοο­δώση τὰς ἐκ­ του φοβεοου ὁλέθοου ἐπελθουσας ἐκπληκτικὰς ζημίας.:Καὶ ὅμως μετὰ δεκάδας τινὰς ἐτῶν τὰ πάντα μεταβάλλονται, ·ῆ δεφύσις ἄοχεται ἑπανακτῶσαςτην ὥοαιότητα αὐτῆς. Ἑπιφαινεται κυ­οιολεκτικῶς ᾶληδης ἀνάστασις, διότι ἔν πτῶμα, εἶς νεκοὸς ὲπανέο­χεται εἰς την ζωήν, εἰς ζωην πλἠοους νεότητος. Ὁ ἐπιδοομευς τὸπαν κατἐστοεψεν, ἀλλ” οῖιχὶ καὶ ηην ποοσηλωσιν εἰς την/ πάτοιον~ τι κ ~ ~ ~ ν ανην, το ασαλευτον πνευμα της εμμονης εις τας παραδοσεις, τονιεοον σεβασμον ποος το παοελθον, τας ζωηεροοους ταυτας ιδιοτητας.αἴτινες ἑξαιοετικῶς διακοινουσι τους Ἑλληνικους πληθυσμούς» .

ΕΘΝΟΓΡΑΦΙΑ ΚΜ ΔΗΜΟΓΡΑΦΗΧ

ΤΟΪΡΚΟΒ ΟΘΩΜΑΝΟ|¦ ἹἌΤΙ­ὶΡΟ|

Παοαδόξως ἐκοάτησε μέχοι τουδεῆ γνώμη, ὅτι πας Μουσουλμα­νος εἶναι καὶ Τοῖιοκος, αἱ/ κυκλοφοοουσαι δὲ μέχοι ὲπ”ἐσχάτων στα­τιστικαὶ ὥς Τουοκους ἐνεφάνιζον πάντας τους Μουσουλμάνους! Καὶὅμως ὲῖναι ποοςρανἐς, ὅτι ῶς ὅλοι οἱ ”Οοδόδοξοι δὲν εἶναι "Ελλη­νες, ὥς ὅλοι οἱλἱίαἱὶολικοὶ δὲν εἶναι Ἱταλοι, ως ὅλοι οἱ Διαμαοτυοό­μενοι δὲν εἶναι Γεομανοί, οὕτω καὶ ὅλοι οῖ Μουσουλμάνοι δὲν εἶναιΤουοκοι. ”Ο μέγας Γάλλος νεωνοάφος Ε). Κεοὶυε νοάφει τὰ ἐἔῆςδηκτικώτατα πεοὶ της ᾶσυστάτου συνχύσεωςταυτης: ‹‹Τοῦςοκοι,κατὰ την συνήθη φοασιολογιαν,

οτΗ»

Οι

\ | Β. ~ ~­ι παντες οι Μουσουλμανοι τηςΜικοας ”Ασιας, οῖαδἠποτε καὶ ὁὶν ἡ καταγωγη αὐτῶν. Οἱ πο­λυάηιϋμοι Ἱἰλβανυί, οἴτινες ὡς ἔκ της στοατιωτικῆς θητείας ἐγέ­νοντο ἀκουσιως κάτοικοι τῆς Μικοασιατικης Χεοσονἠσου, ἱὶεωοουν­ται ὡς Τουοκοι, ὁὶν καὶ διὰ τῶν Πελασγςῶν ποογόνων αὐτῶν εἶναι οὶᾶδελφοὶ τῶν Ἑλλήνων. Οἱ Βόσνιοι καὶ οἱ Πομάποι ἑπονομάζονταιἔπ” ἴσης Τοῦοκοια Οἱ Τάταηοι Νονκαῆ, μεταναστεύσαντες ἐκ Κοι­μαιας, ὅιποκαλουνται δικαίως ῖσως Τοἶιοκοι, διότι ὥς­ ἐκ της κατα­νωγῆς καὶ τῆς νλώσσης αὐτῶν δικαιουνται εἰς τοιαύτην ὰπόκλησιν.”Αλλὰ Τουοκοι ὁνομάζονται καὶ τὰ' τέκνα πασῶν τῶν δουλωδεισῶνφυλῶν. Τουοκοι καλουνται καὶ τὰ τέκνα των Γεωονιανῶν, τωνΚωκασίων, ὡς καὶ τὰ τέκνα τῶν Μαύηων Ἰἰφοικανων, ἕὶ ἠδουλειμποοια ὥδἠνησεν εἰς την Μικοὰν””Ασιαν. Μόνον εἰς τουςΖἴούοδους καὶ εἰς τοὺς ”ἔἶ¿›υΰ·ίνο·υς (Κηζηλ Μπάσηδες), ὲμφανἑ­στατα διαφέοοντας τῶν Τουοκων κατά τε τὰ ηδη καὶ τὰ έθιμα καὶτην καθ” ὅλου ἐμφάνισιν, δὲν δίδεται του Τουοκου τὸ ὅνομα...

το

ἕΒν τῳ ἔσωτερικῳ ἀπαντὥσι πολυάριθμο/ι Ἱἔλλήνικοὶ πληθυσμοί,\ _' ~ _ Χ Ά \ |μόνον τήν Τουρκικήν γλωσσαν ὅμιλουντες, και ­χωρια Τουρκικα· φε­

ι Ι | _' ι | 3?

ροντα ονόματα. Ευρισκόμενός τις ἐν μεσῳ αδτων θα ήδυνατο ισωςνα πιστεύσῃ, ότι ευρικεται ἐν μεσω Τουρκων, αν και ευρισκηται ενπλήρει Ἰἱσιατικῇ Ἱἔλλάδι».

Ξ! \ Χ Ω Ἱ \ 3! / Ο ~Αλλα και οι μή ανήκοντες εις­ τας ανω σημειουμενας υπο τουι ι 3 ι ~ π κ ~Βὶιεεε Κεοὶαε εθνοτήτας Μουσουλμανοι ειναι παντες Τουρκοι,

Ι 3 | ~ ~ ' \ Ε 3 / εΒ αιω διοτι ω ιστο ικω α τυ ειται καιὶως αποδεικνύει οε ό ι, , Ε 0 ·

Β. Τὶοοὶυε, οἱ πρὸ ἑξακοσιων ἔτῷν ἐπελδόντες κατὰ της Μικράς3 Ά ~ \ ἔῖ | \ / Χ ~Ασιας Τούρκοι δεν υπερεβαινον τας ἴ›Ο,ΟΟΟ­προκειται περι τωνγνήσιων Τούρκων­, σήμερον δ” ουτοι, κατὰ τους εύνουστέρουςυπολογισμούς, δὲν ῦπερβαινουσιν ἀναμφισβήτήτως τὰ δύο ἑκατομ­

Χ ~ ~ ἔἴ | Ζ ξμύρια, και τουτο, ἐὰν παραδεχ­θ·ωμεν,ς οτι κατα τινας περιοδους ήσυ­| Ώ Σ) ις~ 3 # / Χχιας, ειρήνης, εξαιρετικής ευφοριας­περιοδους μη μνήμονευομενας

ε \ ~ . Ε # 3 / 5! ~ Χ \υπο της Ιστοριαςἐεκρατήοεν αυξήσις ,πλήθυσμου κατα γεωμετρικηνπροοδον. Δεον ομως εις τους γνήσιους Γουρκους, ου μονον μη υπερ­βαινοντας πραγματι τα δυο εκατομμυρια, αλλ υπολειπομενους αυτων,νὰ προστεδῶσιν οἱ ”­Οδωμανοι Τούρκοι, οι ἐπιχώριοι δηλαδή πλή­θυσμοι ἔκεῖνοι, οἴτινες κατὰ τὸ παρελθόν, ἔξισλαμιζόμενοι και συγ­

/ \ \ ~ Ι \ Χ \ ~ |χεοντες τον δεσμον τής| θρησκειαςἑ προς τον θεσμογ του Κρατους,της Δυναστειας, =μετε[ἔλήιδησανζ απο Οδωμανιδων ή Ρθεωμανικωγ(Οσμανλήδων), οπαδων και υπήκοων του Κρατους, ο ιδρυσεν οΰθσμὸιν ή Ὁιδωμαν, εἰς Τούρκους τήν ἐδνικήν συνειδήσιν. Ουτοι δενυπερβαίνουσιν ἐπ”ἴσής τα δύο ἑκατομμύρια. Κατα ταυτα οἱ Τούρκοικαι οἱ Ὁθωμανοι τῆς Μικρας ”Ασιας δὲν υπερβαινουσιν ἐν συνόλῳτὰ τέσσαρα ἑκατομμύρια, ὥς ἐβεβαιωσεν ἄλλως τε πρό τινων ἐτῶν,ἐν υπομνήματι, και επισημος Τουρκος, ὅ Μέγας Βεζύρής Κ1ο·υτσ1ουκΣαϊτ Πασας.

”Τνα\ συμπλήρώσωμεκτὰ περι, ”Οδωμανῷν Τούρκων, παρατιδέ­μεθα και τα εἔής: «Πλειστα χωρια, ονομαζομενα Τουρκικα, οικουν­ται ὑπὸ =Οΰ·ωμα·νῶν, ἀπογόνων φυγαδων της Πελοποννήσου, ὅμι­

» \ Ε Ζ ± Δ Ν ε ι \ ~ ιν όλουντων την Εἔλλήνικήν. Παρ αυτοις, ως και παρα τοις αλλοις Οθω­μανοῖς τῆς Μικρας ”Ασίας,ικρατεῖ\ κατ” ᾶντίθεσιν πρὸς τους Τούρ­

Ι 5 / / Ἡ Ν 3 τκους ή μονογαμια, αναφερονται δε πολεις και κωμαι, εν αις, ως ενΦωκαια, δεν άπαντα περιπτωσις πολυγαμιαςν. Γραφων τανωτερω οΕ). Κεοὶυε, ἑπιλἐγει: «Οἱ στρατεύσιμοι, ουδε τῶν Ζεϊμπέκων (εξο­

| ~ 5.. . ι ­ . , „θωμανιαδεντων ρακων) εςαιρουμενωνἔ δυσφορουσιν επι τῃ στρατο­λογια αυτων και δεν εορταζουσι δι ασματων και γευματων, αλλασιωπήλοι και βαρύθυμοι απομακρύνονται της χώρας αὐτῶν, ως ὀὶν ἦΕἰ | 5! Ἐ 5 ? Ι 3 Ν \ ΰω ~ Ω ΰιμαρμενή επλήςεν αυτους. >> << Αλλα και εςαγριουνται οι Οδωμα­νοι Τούρκοι, γραφει ὁ Η. Μειτὶιὶειι ἐν τῷ ἔργῳ αὑτοῦ περι «Τουρ­κίας και των Ααῶν αἶιτῇς», ἐὰν ἀποκαλέσῃ τις αυτους Τούρκους καὶ.

­ ουχὶ ”Οϋ·ωμανούς›>. Ἐκ τούτου φαινεται πόσον βαθεια ειναι, καιπαρ” αυτοις ἔτι τοῖς ἕχουσι Τουρκικήν πατριωτικήν συνειδήσιν δθθω­μανοῖς, ή συναίσθήσις, ὅτι δὲν κατάγονται ἔκ Τούρκων. Τήν τοιαύ­

.ΕΒ­τὴν ἀλἠθεὶανοᾶνεγνώοὶσαν αὐτοὶ οἱ Τουοκοὶ, ὁνομάσαντε; καὶ όνο­

μάζοντες τὸ Κοάτος αὐτῶν­”Οθωμανὶκὸν (Μεμαλἱκ­Ξ'­ἱΟσμαντγ2έ)ἱΚαὶ­ ταυτα μὲν πεοὶ τῶν Ἱἶούοκων καὶ τῶν ἱθθωμανῶν Τούοκων,

ἔον ὁ ᾶοὶθμὸ; ἔν τῷ Πόντῳ, τῷ τε κυοὶωςὶὶἶόντωγ ἀπαοτὶζομὲνῳ ἔκ

τῶν Βιλαετίων Τοαπρζουντος καὶ Σεβαστεὶας, καὶ τῇ Παὲρλαγο­

νἱα, ᾶντὶστοὶχούσῃ στοὺς τὸ Βὶλαέτὶον Κασταμονὴς, ἀνέοχεταὶ μετὰ

τῶν Τατάοων εἰς ­Εἕὅὶγἑἔθθ μόνον.

ΜΟΐΣΟΐΛΜἈΝΟ| ΚΜ ΜΟΤΣΟΥΛΜἈΜΖΟΝΤΕΣ ΜΗ ΤΟΥΡΚΟΙ

Ποοκεὶμἐνου εῖδὶκώτεοον πεοὶ του ἄλλουμὴ Τουοκὶκου Μουσουλ­

μανὶκου πλὴθυσμουτου Πόντου, οἶ›το; κατανεμεταὶ εἰς Λαζοὑς, εἰς

Σάννουη, εἰ; Μεσοχαλδὴνούς, εἰς Κόλχους (Μὶγγοελο·ύ;), εἰς Ἱβὴοας

(Γεωογὶανους), εἰς ”Ε]ουθίνου;_(Κὴζὴλ Μπασὴδε;), εἰς Γ1ουοοόκου;

(Παφλαγόνα;,τΧάλυβας, Λυκίους), εἰ; Βιθυνουο, εἰς Ἄφσαοους, εἰς

Κὶοκασἱους, εἰς ”Αβασγου;. Ἐκ τούτων ἄλλοὶ μὲν εἰσὶ γνὴσὶώτατοὶ

γὴγενεῖς ”Ε]λλὴνε;, καὶ δὴ οἱ Μεσοχαλδηνοί, οἱ Βιϋυνοἱ, οἱ Σάννοὶ,

οἱ Γἱουοουκοἱ, οἱ ¦Αφσάοοι, ἄλλοὶ, ὡς­ οἱ Τοοκμηνοἱ (Τουοκομανοὶ),οἱ Λαζοί, οἱ Κόλχοτ, οἱ ”Βηυ·ὕΖ·νοὶ εὶσὶν ἑξῖσου ”Ε]λλὴνε‹; τὴν κατα­

ἱγωγήν, ποοεοχόμενοὶ ἐκ Φουγοπελασγῶν ὴ Φουγοελλὴνὼν, καὶ ἄλλοὶ,

συγγενἑστατοὶ ποὸ; τους (Έλληνας) ἀνἠκουσὶν εἰ; τὴν ῦΑοἰαν Μὶκοασὶα­

Δνὴν Ὁμοερυλίαν, τοὶουτοὶ δὲ οἱ Κωκάσἱοἱ μετὰ τῶν Ώ­λβασγῶν καὶ

οἱ 'Ίβηοες Γεωργιανοί). Πολλοὶ τῶν ὥς ἄνω σὴμεὶουμὲνων Ἑλλή­

νων, Φουγοστελασγῶν Φουγοελλὴνων καὶ ”Αοίω­ν Μουσουλμάνων

δὶατὴοουσὶ τὴν πάτοὶον θοὴσκείαν, ἄλλοὶ μόνον τὴν θοὴσκεὶαν ἐν

τῷ κουπτῷ δὶατὴοουσὶν, ουχὶ δὲ καὶ τὴν γλῶσσαν, ὴν ὰπέβαλον ἀπο­

μεμονωμἑνοὶ εὕοεἱὶἑντες, ἄλλοὶ στοεσβευουσὶν ἀναμὶκτόν τὶ θοἠ­

σκευμα, βαθύτατα φἑοον τὰ ἴχνὴ τῶν ἀοχαὶων ἑλλὴνὶκῶν μυστὴοὶων,

ἐξ οίῖ μαοτυοεἰταὶ ὴ ἀοχαὶοτοιτὴ αὐτῶν ἑλλὴνὶκὴ ὴ ἐλλὴνὶστὶκὴ κατα­

γωγή, καὶ ἄλλοὶ, ἀποβαλόντε; στλἠοως γλῶσσαν καὶ θοὴσκεὶαν, αμυ­

δοαν δὲ δὶατὴοουντες ᾶνάμνὴσὶν τὴ; καταγωγὴς αὐτῶν, ἐκὀὴλουμέ­

νὴν μόνον ἐν όέσμασὶν, ἐν χοοοις καὶ ἐν ἀνεηὶτἠλοὶς παοαδόσεσὶ,

συγκοοτουσὶ τὸν ἐν κἱνὅύνῳ οῖποοοοφήοεως, έξοϋωμαντσμοῦ ὅτα­

τελουντα Ίἕἕλληνικόν, Φουγοπελασγἱκὸν ἢ Φουγοελληνἱκὸν πλη­

ὕυσμόν. Λεοττομεοέστεοον ἀπὸ δημογοαῳὶκὴς απόψεως ὥς ἔξὴς κα­

τανἐμονταὶ οἱ ὥς ἄνω μὴ Τουοκὶκοὶ Μουσουλμανὶκοὶ πληθυσμοί,

περὶ ὅσν παοατὶθἑμεὶὶα καὶ τινας δὶαφωτὶσττκωτατα; πλὴοοφοοὶας,

ὁὶς μετ” ἐπὶστόνους καὶ μακοὰς ἔθνολογὶκά; ἐθνογοαφὶκὰς καὶ λαο­

γοαφὶκας παοατὴοἠσεὶς, συνεκεντοὡσαμεν±ΟΙ ΜΕΣΟΧΑΛΔΗΝΟΙ, οἰκουντε; κατα τὸ Μεσοχάλδτον ­του Θέματος

Τοαπεζουντος, καὶ δὴ πεοὶ τὰ; Καουὰς (Τσεβὶζλὶκὶ ἐν χὡοα κεὶμἑνῃ

μεταξυ Τοαπεζουντος καὶ 5Αογυοοπόλεω; (Γσωουμους Χανἑ), ἐπο­

νομάζσντατ σταοαδόξως Μοκκο­Μοκκο ὑπὸ του Εξὶὶεέε: Εεοὶμεγ'

ἴσως δὶότὶ ἀστετότατός τὶς λόγιος, ἀγνοῶν τα ποάγματαγ ἔφαντάοθὴ,

Ζῖ

ὅτι ὴ λἑξις ‹<Μεσοχάλὅὶον>> εἶναι μετάφρασίς ὴ μαλλον παραφδορὰτῶν τούρκίκῶν λέξεων «ἱορτὰ Χαλ», αἱτινες σὴμαίνούσί μέσην κα­τάστασὶν. Ὁπωσδὴποτεὴ ἔκφρασὶς τοὐ Εξἰὶεέε Κοοὶιιε, καίπερ οὐδὲντὸ κοινὸν ἔχούσα πρὸς τὴν ἐθνογραφικὴν ἀλἠθείαν καὶ οὐδὲν ὐπὸτοιαύτὴν ἔννοιαν ἀποδίδούσα, οὶναπαρὶστα τὸ ανάμικτον τῶνὐρὴσκευτικῶν δοξασὶῶν τῶν ὐΜεσοχαλδὴνῶν, οίτινες, κατὰ τὸ φαί­νόμενον καὶ κατα τὴν ἐηωτερικὴν λατρείαν ὅντες Μωαμεθανοί,εἱσὶν ἐν τῶ κρνπτῶ Χρίστιανοί, ὥς δεν ὀιγνοοὐσιν οἱ Τουρκοὶ, ὁνο­μαζοντες αὐτοὺς Τενεσούρηὅες (ἀρνὴσιθρἠσκούς, διθρἠσκους), καὶ οἱΠόντὶοαδνομαζοντες αὐτοὺς Κλωστούς. Οἱ Μεοοχαλδὴνοὶ εὶσὶ γνη­στώτατοί γὴγενεἱς ”Εἶλλὴνες Κρύπτοχρὶστὶανοί, ὅμιλουσι δὲ πρὸς τηΤουρκὶκῇ τὴν Ἑλλὴνὶκήν, καὶ δὴ ἐν ταῖς οὶκίαὶς αὐτῶν.

ΟΙ ΒΙΘΥΝΟΙ, οἱκοῦντες ἐν τῇ Παφλαγονία, τῷ Βὶλαετίῳ Καστα­μονῆς, καὶ δὴ κατα τα τμήματα τα παρακείμενα τῷ Σαντζακίω Νί­κομὴδείας, ἔχούσὶ κατατομὴν καθ” ὅλου Ἑλλὴνὶκὴν ῶς ὅντες ἀπό­γονοι τῶν αρχαίων Βυθυνῶν καὶ δὶατὴροὐσιν ᾶναμνὴσιν τὴς κατα­γωγης αὐτῶν, οὐχὶ πολὐγζωὴραν, πλὴν πάντως ἔκδὴλούμενὴν εἰςοίσματα, είς χοροὐς καὶ εἱς ποικίλας παραδόσεις. Ἱτἶπιδὶδόμενοι κύ­ρίως είς τὴν γεωργίαν χαὶ τὴν κτὴνοτροφίαν, δὲν ἐπὶκοινωνοὐσὶστενῶς μετα τῶν Τούρκων, οὐς δὲν ἀγαπῶσί. Μεταξύ αὐτῶν πολλοὶείσὶν οἱ Τίρύπτοχρὶστιανοὶ καὶ ἄλλοτ απόγονοί Δεβεντων, δὴλαδὴΈἔλλήνων ναύτῶν ὐπὴρετὴσάντων ἐπὶ τούρκικῶν σκαφῶν. Οἱ Βί­θυνοὶ μετὰ τῶν ἄλλων­Ἑλλήνων της Παφλαγονίας ἐξὴγερθὴσαν κατατῶν Τούρκων τῷ Ἡίδθ, πολλὰ δ” ὐπέοτὴσαν. Ἐρείπὶα ναῶν καὶἄλλα ἑθιμογραφικα μνὴμεῖα διαλαλουσί τὴν ἑλλὴνὶκότὴτα αὐτῶν,ἔστω καὶ ἔν βραδεία αφυπνίσει ἀνακύπτούσαν.

ΟΙ ΣΑΝΝΟΙ, ΤΣΑΝΝΟΙ παρὰ τοῖς Βυζαντίνοις, οἱκουντες ἔν τῇ ἐξαὐτῶν ἔπονομαοθείσῃ Τσαννίκῇ (Τσανὶκ τούρκίστί), ἔπαρχία τοὐΒιλαετίού Τραπεζούντος καὶ ἐν παρακείμἑνοις τμήμασὶ του ΒὶλαετίουΚασταμονὴς, εἱσὶν “Ελληνες τὴν καταγωγὴν, διατὴροῦσί δὲ ὴθὴ καὶἔθὶμα Ἑλλὴνὶκά, ἀποστρεφόμενοὶ τοὐς Τούρκους καὶ ”Οθωμανοὐςκαὶ δὶατελοὐντες ἔν στενῇ ἔπτκοίνωνία πρὸς τοὐς ”Ί:ἶλλὴνας Χρίστια­νούς, οὐς ὅιγαπῶσιν. Ὁ νὶὶεὶ (ἶοὶηετ ἐν τῇ γεωγραφία αὐτοῦ τὴς‹<”Ασιατικὴς Τουρκίας» γραφεί, ὅτὶ «οὐτοί είσὶν Ε/Ελληνες ἰθαγενεἱςαναμφίσβὴτἡτως καὶ ὅτι αἱ γύναἱκες αὐτῶν, γενναιαὶ, τολμὴραί, ρί­ψοκίνδύνοὶ καὶ εὐσταλεἱς εἰσὶν ἀναμφὶβόλως τῶν ”Αμαζόνων ἀπό­γονοι,| ὥς τὰ παντα μαρτύροὐσι». Καὶ πράγματὶ ἐκεῖ, παρα τὸνΘερμωδονταποταμον, τον τούρκὶστὶ λεγομενον Τέρμε, κεἱταὶ ὴ Θε­\ μίσκυρα, τῶν °Αμ.αζόνων ὴ πρωτεύουσα, τὴς ἱστορίκηςἑκείνὴς φύ­λὴς, ἦς αἱ γύναἱκες ᾶποδὴμούντων τῶν ἀνδρῶν, ὴσκούν Μητρὶαρ­χίαν (Μειττὶετοε.τ)„μερὶμνῶσαί καὶ προμαχοὐσαὶ βωμῶν καὶ ἑστιῶν.Οἱ Σοἱννοι, δὶακρὶθέντες κατὰ, τοὺς πολεμὶκοὐς ὅιγῶνας τὴς Αὐτο­κρατορίας τὴς Τραπεζοὐντος, πολεμήσαντες, καὶ μετα τὴν πτῶσιν τὴςΤραπεζούντος, ἀπὸ τῶν βούνῶν αὐτῶν, καὶ δὴ ἀπὸ τῶν Λὶμνίων,κατὰ τῶν Τούρκων, ὐπέκυψαν βραδύτερον καὶ ἐξι.σλαμίσὶἹὴσαν βιαίως.

22

Σέβονται καὶ τιμῶσι τους ἔν ἑρειπίοις κατακειμένους ΧριστιανικουςἹἑλλὴνικοὺς ναούς, ἐμποδίζοντες ὴ τιμωρουντες παντα θέλοντα ναμιανὴ αυτους. Μεταξυ τῶν Σάννων πολλοὶ είσὶν οἱ τελουντες ὑπὸ Δά­δαν (Δεδὲν) μυστήρια Ἑλλὴνοχριστιανικά, ἄγουσι· δὲ μεγάλην πανἡ­γυριν κατ” ἔτος ἑπ” ευκαιρία της ἑορτῆς του εΑγίου Γεωργίου.

ΟΙ ΠΦΥΡΟΥΚΟΙ, οὶκουντες νομαδικῶς καὶ ὁιεσποιρμένοι ἐν τοιςΒιλαετίοις Σεβαστείας καὶ Κασταμονῆς, ονομάζονται οὕτω ἐκ τουΤουρκικου [ρήματος χτουρουμέκ, ὅπερ σὴιιαίνει βαδίζειν, κινεισθαι.Δὲν πρόκειται ἄρα περὶ ὀνόματος φυλετικου ὴ έθνικου. Οἱ Γ1ουρου­κοι, ἔχοντες ποίμνια ὴ ἀνἠκοντες εις τὸν κοινωνικὸν τόπον τῶνπλανοὅίων τεχνὶτων (αττἰεειτιε αιτιὶααὶειατε) ως ασχολούμενοι περὶτὴν σιδὴρουργίαν καὶ τὴν πεταλουργίαν (ναλτζῆδες), περὶ ὀὶς ὴσχο­λουντο καὶ οἱ ἀρχαῖοι Χάλυβες) εὶσὶν “Ελληνες ὅιναμφισβὴτήτως τὴνκαταγωγήν, προερχόμενοι έκ “Χαλυβων καὶ Παφλαγόνων, ᾶναμιχθέν­των μετα Λυκίων,/σἶΐν πολλοὶ ἔκ τῆς Λυκίας ἑξεχύθὴσοιν ἀνὰ τὴν”Ανατολικὴν Μικρὰν ”Ασίαν, ὥς γράφει ὁ Γερμανος συγγραφευς (Ρο­δόλφος Φίτσνερ. Μικρόσωμοα βραχυκέφαλοι, μελαγχροινοὶ ἔιιςρανί­ζουσι τὸν ἀνΰρωπολογικὸν τυπον του μεσὴμβρινου ”Ελληνος. ­καίπερνομαδικῶς βιουντες, κινουνται ἐντὸς ῶρισμένὴς χώρας, δὴλαδὴ ἐντὸςμιᾶς καὶ τῆς αὐτῆς χώρας, ἐχουσὴς ῶρισμένα όρια. Κατ” ἀκολουθίανδὲν διοίγουσιν έντελῶς ὶνομαὅικὸν βίον οὐδὲ μετακινουντοιι ἔξω τουΠόντου. Οἱ Γ1ουρουκοι του Πόντου, διότι περὶ αυτών πρόκειταιἔνταυθα, ὀρετνοὶ τὸ πλείστον ῶς ζῶντες ἐν ὀροττεδίοις, αποστρέφον­ται τους Τούρκους, αἱ δὲ γυναίκες αὐτῶν, εὶὔσταλεῖς καὶ εὔσωμοι,ἔμφοινίζρνται ἀκάλυπτοι πρὸ τῶν Ἑλλήνων ςρὶλοξενουμένων ὑπὸ τῶνανδρῶν καὶ περιτιοιουνται ίδιαιτέρως αὐτούς. Οἱ Γ1ουρουκοι ἀγαπῶσικαὶ τιμῶσι τους ”Έλλὴνας, μεθ” ὥν μόνων συνδέουσι στενὰς σχέσειςφιλίας, προστατευοντες αυτους κατὰ τῶν Τούρκων ἐν ὥραις διωγμῶνκαὶ σφαγῶν.”Ήχουσιν ἀνάμικτόν τι θρἠσκευμα, κατὰ τὸ φαινόμενονμὲν Μουσουλμανικόν, πράγματι δὲ (Βλλὴνοχριστιανικόν. Οῖ συνοι­κισμοὶ καὶ ἢ διάταξις τῶν καλυβῶν ὴ σκὴνῶν αὐτῶν ὅμοιοίζουσι πρὸςᾶρχαιοτάτους Ἱἶνλληνικους συνοικισμους, έχοντας ἐν τῷ μέσω κενὸνχῶρον, τὴν­ ανοράν. Τελευταίως Γ1ουρουκός τις, κλὴθεὶς ὥς μάρτυςενωπιον Ἑλλὴνικου Στροιτοδικείου τῇς.Σμυρν·ης, ῆρνἠθὴ νὰ ὁρκισθῆεπι προσαχθεντος Κορανίου, λέγων ὅτι. ουδέποτε οἱ Γ1ουρο·ῦκοι ἐπί­στευσαν εις αυτο.

ΟΙ ΑΦΣΑΡΟΙ, οὶκουντες ἐν πλατεῖ καὶ κοίλῳ πεδίῳ, οὔ τὰ μὲνβόρεια συνορα έκτείνονται μέχρι τῶν ῦπωρειῶν ῦψὴλου κλάδου του”Αντιταύρου, ᾶποκαλουμένου' τουρκιστὶ Χὴνζὴρ Δάγ, τὰ δὲ ἀνατο­λικὰ μέχρι τῆς πέραν του ποταμου Σάρου όρεινῆς σειρας του αυτουὅρους, ὲπονομαζομένὴς ὑπὸ τῶν Τούρκων Μπὶν Μπουγα Δάγ, εἰσὶνὅιπόγονοι κατ” ἄλλους μέν, ἔν οἶς ὅ Εξὶἰεέε Κεοὶαε, αρχαίων Καπ­σταδοκῶν, κατ” ἄλλους δέ, ἔν οἶς ὅ Ηααπὶὶτοα, ᾶρχαίων Ἱσαὑρων.”Ο Ηοττιὶὶτοτι υποστηρίζει, ὅτι τὸ ὅνομαίκἰφσὰρ προέρχεται έκ του

23

ὀνόματος Ἰσαύρσυ, προστιθέμενος, ὅτι οι Έλληνορθόδοξοι της Καπ­παδοκιας καλουσιν Ισαυρους τους Αιρσαρους.

Πως και πότε οι ”Ισαυροι μετεναστευσαν εις τὴν Καταονίαν,διότι πρὸς αὐτὴν και πρὸς μέρος τὴς Κιλικίας αντιστοιχει ή ύπὸτῶν ”Αφσάρων οικουμένη χώρα, ἄγνωστον. Εἶἶναι ὅμως γνωστόν,ὅτι παλαιότατα διἑτρεχον τὴν Μικραν ”Ασίαν και ιδίως τὴν Καπ·παδοκίαννλῃστρικοι λαοι της Ἱσαυρίας και τῆς Καρδουχίας. ”Ως δὲἐν τῇ Καμανην·ῇ_ τῇ καλουμένῃ σήμερον Χαίμανα, τῃ υυτικωτάτῃχωρα της Καππαδοκίας, ἑσχηματίσθησαν παλαιόθεν ἀποικίαι Κουρ­δικαί, και σήμερον ἔτι σῳζόμεναι, οὕτω, κατα πασαν πιθανότητα,ὲσχηματίσίιησαν και­ὅιποικίαι Ἱσαυρικαί) δεδομένου ἄλλως τε, ότι οι”Ίσαυροι, λαὸς Γραικικόαἐαν μὴ ἐκ καταγ0ΦΥῆ€ Πρωτοελληνικός, στε­νώτατα συνεδέοντο πρὸς τους ἄλλους Γραικους και ”Εἶλληνας, καιοιότι συνηγωνίσΰησαν μετ” αὐτῶν, και διότι ἔδωκαν εις τὸ Βυζαν­τιακὸν Κράτος ού μόνον Βυζαντίνους στρατηγους και αυτοκράτο­

ν ρας διαπρεπεστατους, αλλα και ἀπαραμίλλους πολεμιστάς, διακριθέν­τα€ κυρίως ὡς ”Ακρίτας και ”Απελατας. Μὴ λησμονῶμεν δἐγ ὅτι ᾶθρόοιμετεναστευσαν οι συγκροτουντες τὰ κατα τον Ταύρον °ΑκριτικΔα και”Απελατικἀ τάγματα, ευϋὺς ὡς] κακῇ μοίρα, ὴ Κυβέρνησις του Βυ­ζαντίου διέλυσεν αύτά, και ὅτι φυσικηώτατα οι ἐξ αὐτῶν ”]οαυροι›ἔγκαταλείψαντες τὴν. πρὸς αὐτῷ τῷ Ταύρῳ πατρίδα αὐτῶν, τὴν Ίσαυ­ρικήν, κατὲφυγον εις τούς βαθεῖς και στενούς αύλῶνας του Ἄιντιταύρου,ὅπου Καππαδόκαι Κατάονες ἐνωκουν και εἰς τὴν λοιπὴν Καταονίαν,ην ῦπερήσπιζον φρούρια ἐρυμναγ ἐν οἶς ἐν ἀποκρήμνῳ .πέτραΔασμἐνὅή τῶν αρχαίων] μετονομασβεισα Τσαμανδὸς ὑπὸ τῶν Βυζαν­τίνων και μεταπλασθεισα ὑπὸ τῶν Τούρκων εις Ζαμάντα, ἐξ ής καιπαρακείμενος ποταμός, ὅ ίονοπνίκτης τῶν Βυζαντίνων, ἔλαβε τὸὅνομα και ὅλη ή ­παρ” αὐτὸν χώρα, ἀπαρτίζουσαγ σήμερον ύποδιοίκη­σιν της Διοικήσεως Σεβαστείας, εις ἢν ύπάγεται και ή υποδιοίκησις”Αφσαρ7 ἐγκλείουσα τὸ ύπολειπόμενον ἐν τῇ Καταονία ­”Αι:ρσαρικὸγνἢ Ίσαυρικὸν τμήμα. Ἰἰκεῖτιεν της Διοικήσεως Σεβαστείας του ὅμω­νύμου Βιλαετίου ἐκτείνεταιγ ἐν τῷ Βιλαετίῳ υΑδά·ν ων (Κιλικίας), μέχριτῶν παρυφῶν του Ταύρου ή ἄλλη Άφσαρικὴ ὴ Ἰσαυρικὴ χώρα) ήςσημαντ­ικὴ κωμόπολις τὸ ”Αφσοίρκ1ο”ι.

κ ε ` κ κ :οΟι ”Αφσαροι, γραφει ο σοφος καθηγητης κ.της περι «Κομάνων» πραγματείας του ὁποίουμέγα μέρος τὰς πληροφορίας ταύτας, ἔχουσιν ήθη

ιτωἔηἴἕιτοΩο

Καρολιδηςγ εκν ινιζομεθα κατα

χαικα και βίονΚ \διάφορον τῶν Τούρκων. "Αν και Σουνιται εἰισεβεις_ κατα το φαι­

γνόμενον τουλαχιστον, δὲν ἔχουσι θρησκευτικὸν φανατισμόν. ­Αι γυ­ναῖκες παρ” αὐτοῖς εἰσιν ᾶκάλυπτοι και κατὰ τὸν τρόπον του­ ἐνδύε­σθαι προσεγγίζουσι πρὸς τὰς Ἑλληνίδας τῆς Καππαδοκίας. ”Η οἱ­κοδἐσποινα του ”Αφσάρου ἔχει τοιαύτην ἔξουσίαν και ᾶπολαύει το­σούτου σεβασμού ἐν τῷ οἴκῳ, ὕσον τὸ παλαι ὴ ἶΡωμαία ιτιειττοηε..Πολλα ἔθιμα του οικογενειακού βίου παρ” αὐτοῖς, και ιδίως τὰ τουγάμου και της κηδείας τῶν νεκρῶν, ἀναμιμνήσκουσι τὸν ἀρχαιότατον

24βίον τῆς Ἑλλάδος και τὴς Μικρας Άσίας. ”Ανδρεία, φιλοἔενία, τι­μιότὴς εἰσι τὰ μάλιστα διακρίνοντα τους Άφσάρους. “Οπλα και ίπποιεἰσιν αυτοις τὰ προσφιλέστατα τοῦ βίου αντικείμενα. Τὰ τοιαῦταὴθὴ και ὁ βίος” διακρίνουσιῶτους ”Αφσάρους ἀπὸ τῶν περιοικουντωνλαῶν, ιδίως τῶν Τουρκομανικῶν φυλῶν. Μόλις φδάνῃ ὁδοιπόροςεἴς τινα κώμὴν, ὁ 'πρῶτος τυγχάνων προσκαλεῖ αὐτὸν είς τὴν οικίαναῦτου, μετ” ὀλίγρν δὲ συνέρχονται ὲκει πάντες σχεδὸν οι ὸίνδρες τῆςκώμὴς, ἴνα ὲνδείξωσι τὴν φιλοφροσυνὴν αὐτῶν πρὸς τὸν ἐν τῷ τόπῳξενιζόμενον. Περι ὥραν δείπνου ὴ μεγάλη αὕτη ὁμἠγυρις διαλύεται,ίνα συνἑλδῃ αυδις μετΰ ὀλίγον. Τὴν νύκτα, ἐὰν μὲν ὴ δεξίωσις γίνῃ·ἔν ΐιπαίθρῳ, μεγοιλοιι πυραι ανὴμμἑναι περι τὴν ὁμήγυριν ὰναπλὴ­ρουσι τὴν ἔλλειψιν λαιιπάδωνηἑὰν δὲ ὴ δεξίωσις γίνῃ ἐν οικία, τρειςιι τέσσαρες παιδες ἴστανται περι ρτὴν τράπεζαν κρατουντες δριδαςανὴμμένας κατὰ τὸν αρχαικώτατον ἑκεινον τρόπον, τὸν όποιον βλέ­πομεν ἐν τῷ οἴκῳ του βασιλεως τῶν Φαιάκων κατὰ τὴν του Ὁδυσ­σέως φιλοξένὴσιν. Μέχρι του 1ἕὲϋ2 οι Ἀφσάροι μετεκινουντο βορειό­τερον και διέτρεχον, ζῶντες νομαδικῶς, τὸ ἀνατολικῶς του ”Αλυος,μεταξυ τῆς Σεβαστείας και τὴς Καισαρείας, ὁροπέδιον Ουζοὺν­Γ1α­γιλοι. Ι Ἀλλ” ἀπὸ του ἔτους ἐκείνου, ὲγκαταστάντων ἐκεῖ Κιρκασίωνμεταναστευσάντων ἐκ του Καυκάσου; οι ”Αφσάροι .περιωρίσθὴσαν ειςτὴν χώραν αῦτῶνι καταλιπόντεςπου καί που, ἐντευθεν και ἐκεῖθεναὐτῆς, συνοικισμους μονίμους ἢσκὴνιτικούς, διατὴρἠσαντας τὸ ὅνομααυτῶν. Οὕτω ἀπαντῶσι πολλὰ χωρία ”Αφσαρικὰ ἐν τῇ Κεντρικῇ καιτῇ Νοτίῳ Μικρα ”Ασία. <Η ἀπομάκρυνσις αὐτῶν ἔκ του ὁροπεδίουΟυζοὺν Γιαγιλα, ὅπου ἕβοσκον τὰ ποίμνια και τοὺς ίππους αὐτῶν,βιουντες τὸν ἔλευδερον νομαδικὸν βίον,_προυκαλεσε ῦανάσιμον τὸμισος αὐτῶν κατὰ τῶν Κιρκασίων, πρὸς οΰ; συχνότατα συνεπλέ­κοντο.ι ”Από τινων ὅμως ἐτῶν κατέπαυσεν ἦ μεταξυ ὁμαιμόνωνβαδυτάτὴ διάστασις. Κιρκάσιοι δέ,#”Αφσάροι και “Ελληνες φιλίωςπρὸς ἀλλήλους ἔχουσιν, ᾶποστρεφόμενοιπους Τούρκους και ”Οθω­μανοὺς και ᾶποφεύγοντες πασαν μετ” αὐτῶν ὲπικοινωνίαν.

ΟΙ ἸὉΥΡΚΟΜΑΝΟΙ, οίκουντες περι τὰς χώρας, ἔν; αἶς βιουσι Κιρ­κάσιοι και ”Αφσάροι, τελουσιν ῦπὸρ τὴν· ἑπιρροὴν αὐτῶν, κατε­χόντων τῶν ­μὲν πρώτων κυρίως τὰς ῦπωρείας του Χὴνζὴρ­ Δὰγκαι τὸ ὁροπέδιον Ουζουν Γ1αγιλα, τῶν δὲ δευτέρων, ῶςἀνωτέρωἑλέχθὴ, τους ὰποτόμους, βαθεις και στενοὺς αἶιλῶνας τὴς ,Καταρ­νίας, «ἐν οἶς ῖδρυται τὰ Κόμανα και τὸ”τὴς“Ἐνυους ιερόν». ΟἱΤουρκομανοι (Τιιτοοιπιειιπε), οιιςπαλαιοι ξένοις συγγραφείς, και δὴΓάλλοι, αποκαλουσι Τιιτὶζτῃὲηεε και Ίἶτιιὶζιππὲηοε, Τροκμηνοὐς, τίςδύναται νὰ βεβαιώσῃ, ὅτι δεν εἶναι ἀπίόνονοι αρχαίων Καππαδσκῶν,και δὴ τῶν Τροκμῶν, μὴ ὰποτελούντων, ῶς ἔπιστὴμονικῶς ἀπεδείχἶιὴ,ἔίινος Γαλατικόν, ἑπονομασδὲν οὕτω ἐκ του ιδνόματος του ὰρχὴγέτουαυτου, ἀλλὰ συγκροτοὐντων γὴγενη πλὴδυσμόν, οικουντα ἐν τῇ ἀρ­χαιοτάτῃ τὴς Καππαδοκίας επαρχία Τροκμάὅι, ἐξ ἦς και οι ἐκεῖὲπελθόντες Γαλάται ἐλαβον τὸ ὅνομα; Μὴ ἄλλως τε ὴ χώρα­ πασα ὴ

25

τὴν Γαλατίαν συγκροτησασα δὲν ἑπωνομάσδη πολὺ πρὸ του Στρά­βωνος Γαλλογραικία, διαλαλουμένου, ὅτι οἱ γηγενεῖς “Ελληνες καὶτὰς ὲπελθούσας Γαλατῶν ὅμαδας ἑξηλληνισαν; Τίς σύμπτωσις συνή­γαγε καὶ προσὴλωσε περὶ τὴν χώραν ταύτην, τὴν Καταονἱαν,­ τὴνᾶπομεμονωμενην καὶ ᾶπομεμακρυσμενην τῶν μεγάλων ὅδῶν της Μι­κρας ”Ασιας, λαοὺς ξένους, καὶ δὴ προερχομενοὺς ἐκ τῶν ἑγκατωντῶν Τουρανικῶν χωρῶν της Κεντρικῆς.”Ασιας; Δεν πρόκειται ἄρα γεπερὶ λαῶν αὺεὅιγενῶν, παλαιόθεν ἐγκατεστημἐνων περὶ τὴν ἹερατικὴνΠολιτεὶαν τῶνιΚομανων, ὴτι; ἑνέκλειεν ὅ,τι ὁ Μικρασιατικὸς Ἑλλη­νισμὸς ὲσἐβετο καὶ ἑλατρευε; Καὶ πῶς οἱ Τουρκομανοι οιἶτοι, νομα­ὅικως ἐντὸς ὥρισμένης χώρας ὅιάνσντες, δὲν ὴκολούθησαν τὸ παρα­δειγμα τῶν ὅμοφύλων αῦτῶν, περὶ τὰ μεγάλα όροπέδια καὶ κατὰ τὰςμεγάλα; ὅδοὺς τῶν ἔμπορικῶν ὰρτηριῶν ζώντων ;

Οἱ Τουρκομανοι οὺτοι, οἱ ἔχοντες Δάὅας (Δεδέδες), οἱτελουντεςἔν τοἱς ὺπερκειμένοις βουνοῖς διάφορα μυστήρια, ὰναμιμνήσκοντα τὰτῶν παρακειμενων_Κομανων,­ οἱ ἱδιαὶτατα ἀγαπῶντες τοὺς (Έλληνας,οἱ περιιτρρονουντες τοὺς Τούρκους, τοὺς ”Οπἱὶωμανοὺς καὶ τοὺς ἄλλουςΤουρκομάνους, ὰναμςριβόλως δὲν εἱναιΤουρκομανοι, ἑπωνομασὶὶησανδ” οὕτω διὰ τὸ νομαδικὸν ὴμινομαδικὸν αὺτῶν, ὥς ἔπωνομασὅη­σαν Τουρκομανικαὶ διὰ τὸν αὺτὸν λόγον πλεἱσται κινούμεναι Κουρ­δικαὶ. ὁμαδες. ”Αλλως τε οἱ Τουρκομοινοι κινούνται καὶ ζῶσι κυρίωςκατὰ τὰς ὅινατολικωτατας παρυφὰς τὴς Μικρας ”Ασιας, ἀναμεμι­γμένοι μετὰ Κούρδων, καὶ κατὰ τὰς χώρας τῶν Βιλαετίων Ίκονἱουκαὶ ”Αγκύρας, ὅπου συνερρευσαν μετὰ τῶν Σελτζούκων Τούρκων ὴπροηγηἱὶησαν αὺτῶν, ὲντελῶς νομαδικὸν ἄγοντες τότε βίον. Μὴ λη­σμονῶμεν πάντως, ὅτι, ὡς ποικίλοι καὶ πάμπολοι σκηνἱται καὶ νο­

_μάδες ῶνομάσἱὶησαν ὰνωνύμως ἐν μὲν τῇ Μικρα “Ασία Γ1ουρούκοι,ἐν δὲ τῇ πρὸς νότον αὺτης χώρα Βεδουΐνοι, οὕτω ῶνομασθησανὰνωνύμως” ἔν τε τῇ Μικρα 3Ασἱα καὶ ἐκεῖθεν αὺτὴς Τουρκομανοι ποι­κἱλοι ἄλλοι πληθυσμοί, νομαδικὸν ὴμινομαδικὸν βίον διαγοντες,καθ” ὅὶ ἐπισημότατοι συγγγραφεις βεβαισυσι. Τὰ ὴὶὶη καὶ ἔ5ὶιμα, ·ῆεςαιρετικὴ της γυναικός ὺεσις, συνηθειαι μητριαρχικαί, η εν οὶκο­γενεἱα φιλοξενία, παραδόσεις, προληψειςγ ὰσματα, ἐν οἶς συμφύρον­ται θούρια Ἱἱλεξάνὅρων (Ἱσκεντὲρ) καὶ Βασιλέων (Κηράλ), απηχη­σις μεγάλων ὰγώνων καὶ .δριαμβωνγ ἀναμνησις τῶν πολέμων τουἹἰρακλεἱουγ τὰ πάντα μαρτυρούσιν, ὅτι παρὰ τοῖς Τουρκομανοιςτούτοις διατηρεἱται ἔντονος­ ὴ αντίληψις, ὅτι οὺχὶ ἔκ Τούρκων ὴΤουρανῶν προέρχονται, ὰλλἱ ἐξ Ἱἔθνους αλλου, μεγάλην ἔχοντοςἱστορίαν, μεγάλα ἑπιτελέσαντος καὶ μεγάλους ­στρατηλάτας Βασιλεῖςἀναδεἱξαντος. Δέον ἐπὶ τούτοις νὰ σημειωθῇ, ὅτι οἱ Δεδἐδες (Δαδαι)τῶν περὶ ῶν πρόκειται Τουρκομανων μετ” ἑξαιρετικου σεβασμούψαλλουσι τὰ κεφαλαια τού Κορανίου τὰφορῶντα εἱς τὸν ”ΑλἑΕανδρον`,εἰς τοὺς κατὰ τῶν Περσῶν πολέμους, εὶς τὸν.”Ηράκλειον, εἰς τὴν Πα­ναγίαν. εἰς τὸν Χριστόν.

­ΡΕ­ΟΙ ΛΑΖΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΚΟΛΧΟΙ (Μιγγρελοί), προερχόμενοι ἐκ Φρυγοπε­

λασ ῶν ” Φ υ οελλ|νων εἰσι συ ενέστα τοι π.ὸ; ἀλλ λους. Καὶ οἱ`Υ ~λι Ο=Υ~”η=ι­ ΥΥ| Θ;μεν Ξιρωτοι οικουσιν |εν τῳ βιλαετιῳ Τραπεζουντος, και" δη ενς τηεξ αυτων επονομασθειση Λαζια η·Λαζικῃ (Δαζιστανὶ, ητις κειχενἴδιον Μητροπολιτην, τον Λαζιας, μεχρι των αρχων του ΙΗ αιωνος,οἱ δε δεύτεροι ἔν τοις Βιλαετιοις Τραπεζουντος, Σεβαστειας και

›­« 5 ” ` 5 ΕΝ ~ Βλ 'Ί ΙΚασταμονης αναμιξ μετγ αλλωνε πληδυσμων η εν ιδιαιτεροις συνοι­κισμοις: Έοιαυτη εμξρανιζεται η μεταἔυ Λαζων και Κολγων συγγε­νεια και ομοιοτης, ωστε στολλοι συγχεουσι του|; μεη ττρος τους δε:Οι Λαζοι, Κολχοι γνησιωτατοι την καταγωγην, ουδεν εχουσι τοκοινὸν πρὸς τους Τούρκους. Ὁμιλουσι Λαιζικήν, γλῶσσαν, ηνομιλουσι\ και Κολχοι και Ελληνες, δηλαδη διαλεκτον Βλληνικήν.Τολμηροι και γενναιοι, επιδιδονται εις την ναυτιλιαν και εις δια­φορα ἄλλα επαγγέλματα. «Οἱ Μουσουλμανοι­ Λαζοί, γράφει ὁ νι­τει1ι ίἔυἰιτετ, εἰσιν ἀναμφισβητ­εήτως Ἑλληνικῆς καταγωγῆς, ἀνήκοντες

ἴι \ _ 3 \ '3 \ Π Χ Ν Ε | Ώ Ω\ 5εις την αυτην φυλην, εις την αυτην φυλετικηςν ομαδα, εις ην ανη­κουσιν\ οι Χριστιἕινοι Λαἕοι. ”Αλλω“ς τε πω; ειναι δυνατον~ σε Χρι­στιαναι ἕλαζοι, οι θεωρουμενου δικαιοὶς γνησιωτατρι γηγενεις Βλλη­νες; οι ακαταβλητως οτρομαχουντες των Ελληνικων δικαιων; νανηξκωσιν εις την Βλληνικην Φυληνξ να ανἠκωσῦι δ εις αυτην οιΜουοουλμανοι Λαἕοιγ εχοντες τα αυτα ηδη και εθιμα] τας αυτα;

Δ Η ~ \ ξ Χ |παραδοσεις, την αυτην ­γλωσσαν, την Βλληνικην Ποντικην διαλε­κτονἑοκοὲ δἔἴηροἔὶληζην εἶινάμἐηἕιν της παλαιας~·θρησκεἑας οἑδτῶνξτης ρ οεο ου ηνικης; ε αιως πολλοι αυτων, και η οι κατατὰ παραλια, Δεβένται γενομενοι, ητοι προσληορθεντε; αλλοτε ὥς

α ε . ε ε . ι τ ε 3 τναυτιλοι εν τῳ τουρκικῳ ναυτικῳ, καδ α γραφει ο ΑθανασιοςΚομνηνδς ”Υψηλοἰ:ττης ἔν ‹‹Τοῖ; Μετα την ”Αλωσιν>›, ἑμμονώτερονστροσηλωἱἶησαν εις τον ϋεσμον της Οϋωμανικης Δυνασηειας, ωςκαι οι λσημερον εν τω Τουρκικῳ Ναυτικῳ υπηρετουντες, αλλα δενἕπεται ἔκ τουτουγ ὅτι οἱ ᾶπόγονοι τῶν Δεβεντῶν και οἱ ηδη ναυταιτων Τουορκικῶν σκαφῶν ἔπαυσαν να ειναι Λαζοί. Τουναντίον εἰ;ουδεναγ εν μεση Χωνσταντινουπολει, επιτρεπουσι ναποκαλεση αυτου;Τούρκους.

”Αλλως τε μεταξυ τῶν ὥς Μουσουλμάνων Λαζῶν δεωρουμένωνκδῇ αλ τν κ ερ 1, ·ὕ Π κ 0 ~ σκ ..Ι¿ι ια ες ο αι εισιν οι ερυπτο¿ριστιανοι. ρο .ι ετων, ητοι τῳ

18907 ἐν παραδειγματι] οἱ παρὰ τὸν ττοταμὸν ”Οφιν Χριστιανοί,”Οφῖται ἢ ”Οφελῆδες ἐξ αυτου ὁνομαζόμενοι, συγκροτουντες δὲ ὁλό­κληρον τὸν πληδυσμὸν του Καζα "οφγ ἐξισλαμισθησαν μετὰ τῶντα α τὸν Ψαοὸν Ποταμὸν (Μπαλτατῃ Δε ε) τοιουτω· “Ολ ” υ. ρ γρ γςη ρεη τ. οι ομο ,

συγκροτουντες οο χωρια και ανερχομενοι εις θο.ΟθΟ τουλαχιστον,_ ~λθον εἰς τὸν Ἱσλαιιισ όν ᾶλ7”ὁιιι7ουσι πάντοτετ`ν Ἑλλ νικ`ννου ­ ιι τι ι Έλλη ιεταυ αυτων και ε·ουσι ω οταττν αναιιν· σιν τ νικμε Ξ τ γἔ­ηο 1; . η τις υγ ης

αυτων καταγωγης. Τελευταιως, διαρκουντος του μεγαλου ττολεμουκαὶ ἑπελθουσης τότε της κατοχῆς­της Τραπεζουντος ὑπὸ τῶν Ρώσων,απηυθυνθησαν εις τον Μητροπολιτην Τραπεζουντος Χρυσαν­

27

ἱὶον καὶ ἑζήτὴσαν νὰ ἑπανἐλὐωσιν εἰς τὴν πάτριον θρὴσκείαν, ἀλλὰν .. ς τ Ν 3 . . ~ . ε ιδεν ετυχον \τὴ|ς προς τουτο ευκαιρια; κατοπιν των επελθουἑεογν νεων

τρόπων, και ενεκα λογου σκοπιμοτητος σπουδαιοτατου, ου ὴ μνειαπαρἑλκει ἐνταῦθα.

Περὶ των .Ϊίόλχων (Μιγγρελῶν), οὶκούντων ἑγκατεσπαρμένως ἔντοῖς Βιλαετίοις Τραπεζοὐντος, Σεβαστείας, Καοταμονὴς, παςγὶδιαίτε­ρος λόγοςχ περιττεὐει, διότι οὐδεὶς ἔκ τῶν συγγραφέων, ῖστορικῶν,γεωγράφων Ξἔὐνογραφων ὴμφισβήτὴσέ ποτε ἀμφισβὴτει τὸ (Βλ­λὴνοφρυγικον αὐτῶν. ”Εν τῇ Κολχικῇ, τῇ παρακειμἐνὴ τῷ Πόντῳ

ιὰνατολικῶς χώρα, ἐξ ἦς προέρχονται οἱ περὶ ὥνηπρόκειται Κόλχοι(Μιγγρελοί), ἔζὴσαν καὶ ἔδρασαν οἱ Πρωτοέλλὴνες, ἐξορμήσαντες ἀκο­λούθως ἐπὶ τὴν Μικρὰν ”Ασὶαν καὶ τὰς ὰντιπέραν Εὐρωπαϊκὰς χώ­ρας, ὁὶς Ἑλλὴνικὰς διέπλασαν. Οἱ σὴμερινοὶ Κόλχοι, γραφει ὁ ἀεὶ­μνὴστος Γάλλος Κοινωνιολόγος Ε). Βεοιοὶἰῃε ἐν τῷ περὶ Κολχιδοςκεφαλαἰῳ θαυμασίου αὐτοῦ ἔργου, ἐπιγραφομένου «Οο1ο11αε11'τ ΙαἙὶοοτα οτιἔε: Ιε· τγρε εοοὶειἰ», ἔνθυμίζουσι τους Πρωτοέλλὴνας, ἔχον­τεἐ και νυν, μετὰ τόσων αὶώνων πάροδον, τὰ αὐτὰ ὴθὴ καὶ ἔὐιμαςτὴν αὐτὴν συγκρότὴσιν, τὴν αὐτὴν ὰνθρωπολογικὴν μορῳὴν, κατορ­θωσαντες δε παρὰ τὰς ποικὶλας βαρβάρων ἑπιδρομὰς καὶ τὰς λαι­λαπας, αἴτινες διέσεισαν τὴν ”Ανατολὴν ἐπὶ τρεις καὶ ὴμίσειαν χιλιε·τὴργὶδας, νὰ διασῷσωσι τὸ ὅνομα αὐτῶν καὶ τὴν πάτριον γῆν.

|ΟΙ ΕΠΘΙΝΟΙ, οἱ κοινώς Κὴζὶλ­Μπάσὴδες λεγόμενοι ὐπὸ τῶνΤουρκων καὶ Ἱἰρυθροκέιτραλοι ὐπὸ τῶν Εὐρωπαἰων, οὶκουσιν ἐν τῷΒιλαετίῳ Σεβαστεὶας ὁμαδικῶς ῶς ἐπὶ τὸ πολύ, ἀλλὰ καὶ πολλαχουνομαδωίῶἔ­ΪΗ χώρα αὐτῶν­οἱ εγψὴλοὶ ῦΕρυθὶνοι_ὰναφέρεταιὐπὸἘΟΌ ζομοήρου, κέντρον δ” αὐτῆς εἶναι τὸ Κὴζὶλ Δάγ, οἱ ἶἶψηλοὶΒθ'υ”ΰ'ϊ®ω›νἔξ οὐ πὴγάζει ὁ ”Αλυς ποταμός, ἔπονομαζόμενος τουρ·

κἕσἴὴ Κἶἢἔὶλ Ἱρμάκ. Ἐκ τοὐ ὀνόματος τῆς χώρας ῶνομάσθὴσαν καὶοι κατοικοι Ἑρυθῖνοι, Ἐρυὐρινοι ὐπὸ τῶν Βυζαντίνων κατὰ παρα­εὶλΰοθάν, οἶ δὲ Τοὐρκοι κατὰ μετάφρασιν στενὴν ῶνόμασαν τοὺς` Υψὴλοὐἐ Ἑρυθίνους Κηζὶλ Δάν, τὸν ἔκειὐεν πὴγὰζοντα ”Αλυνἔζ'#Ζζὶ­ΖΝ ἶρμὰκ καὶ τους κατοίκους Κηζὶλ­Μπάς, ἑπονομασθένταςυπο των ξένων κατὰ πιστὴν μετάφρασιν τὴς Τουρκικὴς λέξεως ”Ερ·υ­ϋθοκεφάλῦϋε' συνετἑλεσενἴσως εἰς τοῦτο ἑρυδρὸν κάλυμμα, δ ἔφε­ρογ κατὰ τοὐς ὕστερον χρόνους, καὶ δὴ ἀπὸ του 14δὀ) ὥς γράφει0 ειἔΰανασιος Κομνὴνὸς ”Υψὴλάντὴς ἐν τοις «Μετὰ τὴν ”Αλωσιν››.Οι/ Βρυὰὶνοι, Μουσουλμανοι κατὰ τὸ φαινόμενον, ἔχουσιν ὰνάμι­κτον τι ὐρἠσκευμα Ἑλλὴνοχριστιανικόν, περιλαμβάνον ὐπολειμματατων ᾶρχαιων Ἑλλὴνικῶν μυστηρίων καὶ δοξαοίας Χριστιανικοἱς.Περὶ πολλοῦ ποιουμενοι .τὸν ὰρχαιότατον Ἑλλὴνικὸν ἱὶεσμὸν τῶνβωμών καὶ ἕστιῶν, προσευχόμενοι κατὰ τὴν ὰνατολὴν καὶ τὴν δυσινΤοῦ Ἱἰλιου, σεβόμενοι τὰ μυστήρια του βαπτὶσματος καὶ τῆς μετα­λῇψεως, μὴ περιτεμνόμενοι, τρώγοντες χοίρειον κρέας καὶ πὶνοντεςοἰνον, περιφρονουσι καὶ μισουσι τους Τούρκους, οἴτινες φοβουνταιαὐτούς. Διατὴροὐσι πλεῖστα ὴθη καὶ ἔιἶὶιμα Ἑλλὴνικά, τρἑφουσιν

28

ὶδιαιτέραν ἀγάπην πρὸς τοὺς Ἑλληνας, αἱ δὲ ,γυναικες αὺτῶν εμφα­νίζονται ἀκάλὺπτοι πρὸ τῶν Ἑλλήνων, περιποιούμεναι καὶ φιλοξε­νοῦσαι αὺτοὺς. Οὐδὲν τὸ κοινὸν φυλετικῶς ἔχοντες πρὸς τοὺς Τούρ­κοος, καθ” ῶν τελεὺταιως, διαρκουντος του μεγάλου πολέμου, ἑστρά­φησαν, καταδιωχθέντες καὶ πολλὰ ὺποστάντες, ἀσχολουνται περὶ τὴνκτηνοτροφίαν και τὴν γεωργίαν, ὥς καὶ περὶ τὴν διεξαγωγὴν τής με­ταξὺ §Αμισοὺ καὶ Διαρβεκίρηε ἔμπορικής ή ἄλλης σὺγκοινωνιας. ὉΜητροπολίτης Νεοκαισαρείας Πολύκαρπος ἐν σὺνεντεύξει δημοσιογρα­φικῇ, καταχωρισθειση ἐν τῷ «Ἑλεὺθέρω Τύπῳ» πέρυσιν, ἑβεβαίωσεν,ὅτι, ὁσάκις, ἐπισκεπτόμενος τὴν ἑπαρχιαν αὺτου, διέρχηται Ἑρὺθι­νικῶν χωρίων, οῖ κάτοικοι οὺ μόνον περιβάλλοὺσιν, αὺτὸν δι3 ὶδιαι­τέρων τιμῶν καὶ περιποιήσεων, ἀλλὰ καὶ προσφεύγουσιν εὶς αὺτὸνπρὸς ὲπιλὺσιν ἑκκρεμῶν διαφορών, μὴ' θἐλοντες να προσφὺγωσινεὶς Τοὺρκικὰ Δικαστήρια.

ΟΙ ΚΙΡΚΑΣΙΟΙ, οἱ Κερκιται ή Κερκέται τῶν αρχαίων, οἰκουντεςἐν τοις Βιλαετίοις Τραπεζουντος,Σεβαστείας, Κασταμονής, ήλὕον εἰςΜικρὰν 3Ασιαν μετὰ τοὺς Ἑωσοτοιιρκικοὺς πολέμους. ”Ανήκοντεςεἰς τὴν 3Αρίαν Φρὺγοπελασγικὴν ή Φρὺγοελλητικὴν ”Ομοφὺλίαν, συγ­γενεύοὺσι στενώτατα πρὸς τοὺς ”Ἑλληνας, οῖὶς ἰδιαιτἐρως τιμῶσι, περι­φρονουντες τοὺς Τοὺρκοὺς. Τολμηροὶ καὶ γενναιοι, ἔχοντες ζωηρὰνσὺνειδησιν τής ἔκ Φρὺγοπελασγῶν καταγωγής αὺτῶν, καὺχώμενοι,ὅτι συνδέονται φὺλετικῶς πρὸς τοὺς ῖστοροὺμἐνοὺς ἶΑχαιοὺς τουΚαυκάσου καὶ πρὸςποὺς Κρήτας, καὶ δή, καθ” ἕὶ γράφει ὅ ΗεατἰΜατὶαὶοο, πρὸς τοὺς Σφακιονσύς, ῶν ἔχοὺσι τὸ εὺσταλὲς καὶ εἰισω­μον, σὺμπαθέστατα διακεινται πρὸς τοὺς ”Ἑλληνας, οἱὶς ἀγαπῶσι,σὺνεργαζόμενοι συχνότατα μετ” αὺτῶν. Σὺστρατιῶται καὶ σὺμβοηΰοὶτῶν Ἑλλήνων, δεινοὺς ἀγῶνας διεξαγαγόντες κατα Περσῶν, Τούρ­κιον καὶ ἄλλων βαρβάρων ὺπὸ “Ελληνας καὶ Βυζαντινοὺς στρατηγούς,καταπολεμήσαντες τοὺς Τούρκους ἀπὸ τῶν ὁρέων αὺτῶν καὶ ἀλλα­χου μέχρι του Πω αἰῶνος, διατηρουσι ζωηροτοἰτην ᾶνάμνησιν τήςτε καταγωγής αὺτῶν καὶ τής Χριστιανικής θρησκείας, σεβόμενοι τὸνΣταὺρόν, πιστεὑοντες εἰς τὴν Παναγίαν, επικαλούμενοι τοὺς ”Απο­στόλοὺς καὶ τελουντες τελετὰς χριστιανικής μορφής. Αἰ γυναῖκεςαὺτῶν, ἀληθεῖς ”Αμαζόνες, ἀκαλὺπτοι ἔμφανιζονται πρὸ τῶν Ἑλλή­νων, οῖὅς περιποιουνται καὶ φιλοξενουσιν, ᾶρνούμεναι πᾶσαν περιποιη­σιν εἰς τοὺς Τούρκους, μεθῦ ῶν οἱ Κιρκασιοι οὺδέποτε σὺνάπτουσινοὶκογενειακὰς σχεσεις Τὰ αὺτὰ ἰσχύοὺσι καὶ διὰ τοὺς ἶκἱβασνούς,τοὺς κοινῶς Ἄἱπαχαζάὅες ἢ Ώὲπχαζάὅες, ἀνήκοντας εἰς τὴν αὺτὴν3Αρί.αν Φρὺγοπελασγικὴν Ὁμοφὺλιαν, εἰς · ήν καὶ 'οἱ Κιρκάσὶοι,σὺστρατιώτας δὲ καὶ σὺμβοηθοὺς πάλαι τῶν Ἑλλήνων, μεθ” ῶν παντοτεσὺνεπολἑμησαν. Διατηρουσι ζωηροτάτην ὅινάμνησιν τοῦ Πρ­ομη·ΰέως,τήςἹῖκστρατείας τῶν =Αργοναὺτῶν, του Μεγάλου ”Αλεζάνδρο·υ, τῶν κατατῶν Περσῶν ἐπὶ του Αὺτοκράτορος Ἱἰρακλείοὺ πολέμων, ῶν μετέ­σχον, μετασχόντες καὶ του θριάμβοὺ τής εἰς Ἱεροσόλὺμοι αναγωγήςτου Σταὺρου, ὅτε καὶ ἐψάλη, παρόντων καὶ­σὺνεορταςόντων .Κιρκα­

σὶων καὶ ”Αβασγῶν στοατὶωτῶν, ὁ θοΰοτος, ὔμνος: <<Σῶσον, Κυοτε,τὸν λαόν σου καίω», καθἱ ἦν ὥοαν ὁ ”Ηοάκλεὶος, βαστάζων τονΣταυοὸν ἔφεοεν αὐτὸν εἰς τὸν λεγόμενον Κοανἱου τόπον. Ποοκεὶμε­νου, πεοὶ τῶν ”Αβασγῶν δέον νὰ σημεὶωΰῇ ὅτὶ

3ο

πατοὶς αὐτῶν, ἦ”Αβασγἱα, στενωτάτους δεσμους πάντοτε ἔ,¿ουσα κατὰ τὸ παοελθὸν μετα

ε Ϊ 3 Ι |τῶν Ελλήνων, απετελεσε μὲχοὶ τῇ; πτώσεως της Τοαπεζουντος μεοο; τηςΕ | Ε Ώ Ώ | Ώ ~ομωνυμου Βλληνὶκῆς Αυτοκοατοοίας, ἦς οἱ Αυτοκοατοοες απεκαλουντοκαὶ Βαστλεῖς τῆς ”Αβασνίας.Ποοκεὶμένου εἰδτκώτεοον περὶ τῶν Κιοκα­σίων τῶν οἱκουντων κατὰ τὰς ἀνατολὶκὰς ποοσβάσεὶς του Σκοὶὀὶσου(Κὶοπαν Δὰγ) καὶ του Παουαδοου (Γὶλδὶζ Δάγ), δἑον να λεχΰῇ, ὅτὶοὶἶτοὶ, ἀνήκοντες εἰς τὴν σπουδαὶοτατην Κὶοκασὶανὴν φυλὴν τουἹἰμπαζέκ, ὀνομαζονταὶ, κατὰ παοαφΰοοὰν του Κὶοκασὶανου ὀνόμα­τος, Ἱλμπαζάὅες καὶ εἶναὶ οἱ ,Δππαΐτατ του Στοάβωνος, παλαὶό­θεν ἐν τῇ χώρα συνοὶκὶσθέντες. Κατ” ακολουθὶαν ἐν τῷ Πόντῳ ἀτταν­τῶσὶ Κὶοκάσὶοὶ σταλαὶόθεν­συνοὶκὶσθέντες καὶ Κὶοκοἰσὶοὶ τελευταἱως,μετα τους ”Ρῶσοτουοκὶκοὺς πολέμους, ἐγκατασταντες. Οἱ Κὶοκασὶοὶκαὶ οἱ ”Αβασγοὶ ἀποβ­λέπουσὶν εἰς τὴν ἀνεξαοτησίαν τῶν ἐν τῷ Καυ­καύσῳ χωοῶν αὐτῶν, ἔτοὶμοὶ, ὥς παντοτε, εἰς οἱουσοήποτε να υπο­βληθῶσὶν ἑθνὶκους ἀγῶνας καὶ θυσίας.

Κατα Μαἱον του 1Θ1ἶ, μετὰ τὴν ἑπελθουσαν ἐν "Ρωσία Ϊτοο­τιήν, οἱ Κὶοκάσὶοὶ, συγκοοτηθείσης ἔν Βλαδὶκαυκὰς Ἱἰΰνοσυνελευ­σεως τῶν Λαῶν του Καυκάσου, κατώοθωσαν, ἐπὶβληΰὲντες,νἀναδεἱ­ξωσὶν Ποόεδοον τῆς =Ε]θνοσυνελεύσεως καὶ του Έὶκτελεστὶκου αὔτῆςτὸν δὶκηγόοον Σαμπανωφ Μπασ1α, Κὶοκασὶον ἐκ τῆς φυλῆς τῶνΒαλκάοων, καὶ κατεπολἑμησαν ποὶκἱλας στοοτάσεις τῶν Τουοκοτατα­οων, μετασχόντῶν της Ἑϋνοσυνελεύσεως καὶ ἐπὶδὶωξάντων, τῇ εἰσ­ηγἠσεὶ του =Αγκαἱεφ, ”Αντὶποοσώπου τῶν ἱσχυόντων ἔτὶ Κομὶτατὶ­κῶν τῆς Κωνσταντὶνουπόλεως, ,ὅπως ποοσδοθῇ Μουλσουλμανὶκὴ ἱὶ

ςἶἶανὶσλαμὶκὴ χοοὶὰ εἱς τὴν ”Βνωσὶν τῶν Λαῶν του Καυκάσου. ΟἱΚὶσκασὶοὶ, δὶαμαοτυοηθέντες, ῦπεστήοὶξαν, ὅτι. οἱ ”Οοεὶνοὶ του Καυ­κάσου, οὐδὲν τὸ κοὶνὸν ἔχοντες πσὸς τους Τουοκοτατάοους καὶ τουςΚζοζακους, ὲννοουστ να δὶατηοἠσωσὶ μετὰ τῆς ἑλευθεοὶας τὰ ἴδὶααυτων φυλεττκα καὶ γλωσσὶκα, γνωοἱσματα, ῦπὲο ὼν μόνῶν ῆγωνἱ­σθησαν καὶ θἀγωνὶσθῶσὶ. Δὶὰ τῆς ἀδιαλλακτου αὐτῶν στασεως οἱΚὶοκάσὶοὶ ἔπέτυχον τὸν κλήση χωοὶσμὸν τῆς θοησκεία

ΜΗ

Ωω

πο τῆς πο­λὶτείας, τῆς φυλη; καὶ τῆς νλώσσης„τονὶσαντες, ὅτὶ ως ὲπολέαησανκατὰ τῆς Τῶσὶκῆς τυοαννἱας, |οὕτῶ ἐπολέμῃσαν ηττοοηγουμένως κατατης Τουοκὶκης καὶ θα πολεμησωσὶ κατα πασης αλλη; τυοαννὶας τωπαοαδείγματὶ ἑκεὶνων στοὶχούσης. Οἱ Κὶοκάσὶοὶ, μὴ συμπεοὶλαμβανο­

κ ~μενων των ”Αβασγῶν, ἀνἑοχοντατ εἰς 1,ῦΟΟ,θΟΟ μὲν ἐν Καυκάσῳ,οἰκουντες ἐν τοῖς τμήμαστ τῶν ἑκαοχὶῶν Κουμπαν καὶ Τεοὲκ τοῖςκεὶμἑνοὶς ἐντεῖ›θ·εν τῶν ὁμωνύμων στοταμῶν, εἰς ΤΟΟ,ΟΟΟ δὲ ἐν τῇ=Αείτ“Κδ·| “Μ ””Α” ”Μ οτα·ἴ τ”¶υ­ομ ν ..,τῃ αο ουμα, τῃ ὶκοα στα, τῃ εσοπ ατα, ῃ ..οτα καὶ τῇ ὶΘοακῃ, ἐγκαταλείψαντες τὴν πατοὶον γην μετ” αγωναςἑνὸς αἰῶνος ἐναντὶον τῶν ”Ρώσων.

”Η γλῶσσα τῶν Κίρκασίων καὶ τῶν ”Αβασγῶν, Φρυγοπελασγὶκὴἀναμφίσβητητως τὴν προὲλευστνγ εἶνατ η ἐπίκρατουσα μεταξὺ τῶνὀρείνῶν του Καυκάσου. Παρέμείνεν ὥς η ”Αλβανίκὴ πρωτογόνοςκαὶ ἀδίάπλαστος, ἄνευ ἱδίας γραπτῆς ”Αλφαβςἡτου, δτό, καὶ γραφο­μένη, γροίφεταὶ δί αραβὶκῶν γραμμάτων. Πρό τὶνων ὅμως ἐτῶν συνε­: » τ κ σ κταγςθη Αλφαβητος δία λατὶντκῶν γραμματων) ως καὶ γραμματική, σημε­ρον σε οἱ Κίρκάσὶοὶ ὲπὶζητουσὶ νἀπαλλαξωσί τὴν γλῶσσαν αῦτῶνπάσης Τουρκοφανοῦ; μορφὴς, ἀποφεύγοντες συστηματίκῶς τὴν|χρη­στν Ιουρκὶκων η μᾶλλον ”Αραβίκῶν γραμμάτων. Πολλαὶ φωνατ, ωςκαὶ παρ: ”Αλβανοἶ.ς, μὴ ἀποδίδόμεναὶ ὑπὸ τῶν /ὶατίνὶκῶν γραμμά­τωνς ἀποδίδοντατ ὑπὸ των Ἑλληνίκῶν. Οἱ ­Κτρκοίσὶοίγ ὥ καὶ οἱ”Αλβανοί, δὶεκδὶκουσὶ μέρος της Ἑλληνίκῆς δόξης, λέγοντες, ὅτὶ συμ­μετεσχον τῶν αγώνων των ἐκ του Καυκάσου καὶ της Κολχίκὴς εξορ­μησαντων Πρωτοελλήνων. “Ο στρατηγὸς Ἱζζὲτ Πασας ἐν ἔργῳ αὐ­τοίυ .ὑπὸ τὸν ἱτίτλον «Βατσὶζεί» ῦποστηρίζετ, ὕτί οἱ Κὶρκάσὶοί κατηλ­θον εἰς τὴν ”Αρχαίαν Ἑλλάδα καὶ τὴν Θρρίκην, πολλα καὶ μεγάλαδὶαπραξαντ_ες.λΤὸ Φρυγοπελασγὶκὸν Φρυγοελληνίκὸν τῶν Κίρκα­σίων μαρτυρειται., ὡς ανωτέρω ἐσημεὶώθη, καὶ τὴς θρησκείαςαυτων, ὴτὶς εὶναί κραμα θρησκείας Χρίστὶανομωαμεΰανὶκης, ἐγκλεὶοὑ·ϋηἐ πλεῖστα στοὶχεια της ἀρχαίας Φρυγοελληντκης. ΛατρευεταὶΜαρὶαμ, ἦ Παναγία, ἀγομἐνης μεγάλης ἑορτῆς κατα Σεπτέμβρίον ἐπίτοις γενεθλίοίς αἶὶτὴς. ”Η Μαρτοίμ) λεγομένη Κίρκασὶανὶστὶ Μερεΐμ,ἀποκαλεῖταί καὶ Μέρτσσα (Μελίσσα), θεα τῶν Μελισσῶν Κατατὸ ἔαρ ἄγεταίἑορτὴ προς τίμὴν του Θεοῦ .Σωσεζὲς(Σωτῆρος ΔίὸςὴΖηνός);κυρίου τῶν ΰαλασσῶν καὶ τῶν καταίγίδων, ὥς καὶ ἄλλη πρὸςτίμὴν του πρσστάτου τῶν χαλκέων, των χαλύβων Ϊληέφε (ἱΗφαί­στου). Περὶ τὰ τέλη του ”Οκτωβρίου ἄγεταί ἦ ἔορτὴ των νεκρῶν(Ψυχοσαββατον) καὶ η ἑορτὴ του Κεραυνου, τῶν βροχών δηλαδή.Οἱ Κίρκασίοί ἑορταζονσὶ τὴν πρώτην του ἔτους, ὅτε καὶ ῆμεῖς, ἀπὸδὲ της νέας σελήνης "του Μαρτίου παύουσι. τρὡγοντεςς ῶά, ἀπἑχουσὶστάσης ἑμπορτκὴς πράξεως ἀνταλλαγῆς, δὲν ὅανείζρντατ ἀπὸ τοὺςγείτονας φωτιάν, ἀναμἑνοντες τὴν ἑορτὴν του Πάσχα, ὅτε πανηγυ­ρίζουσί) τρώ­νοντες ώὰ καὶ ἐπίδίδόμενοὶ εἱς εἶὶωχίας. Πὶστεύουσὶνεἰς τοὺς ἱἐὶποστόλους, μεταξὺ τῶν ὁποίων φέρεταὶ ὅ Μεσὶτ (Μεσί­τηςγ Μεσσίας), καὶ είς τὸν Σταυρόν.

ΟΙ ΙΒΗΡΕΣ (Γεωργιανοί), οὶκουντες ἔν τῷ Βὶλαετίῳ της Τραπε­ζουντος, ἀνηκουσίν είς τὴν 3Αρίαν Φρυγοελληνίκὴν Όμοφυλίαν. ἱγπὸποίκίλας περίστασεὶς μετοίκησαντες ἐκ της πατρίδος αὐτῶν, της Ἱβη­ρίας (Γεωργίας), είς τὴν Μτκρὰν ἱΑσίαν καὶ ἐξίσλαμτσθέντες, δίατη­

ὶ|ι

...›“Λ

(1) Μέλίσσατ παρ' ἀρχαίοτς αἱ ἰέρεὶαὶ του 'Απόλλωνος ἐν Δελφοῖς, της Δη­μητρ0;,_τῆς Άρτέμίδος καὶ της Κυβέλης.

(Ξ) Ἐκ της ρίζης Τλη (καρτερὶκὸς) καὶ Ἱἰφαίστου· κατὰ. παραφθοραν Εερεη Έφέ. Παραδόξως ἐν τῇ Μτκρα 'Ασία τὸν γενναῖον, τὸν τολμηρὸν ὀνομα­ζουσίν Ἑφέ, καὶ δὴ καὶ αὐτοὶ οἱ Τουρκοτ.

Να κ ±'κ ~ ~ 0­ν ισ·ρουσι ςωηροτατην αναμνησιν της καταγωγης αυτων και της χριστια­~ | # Η Ο Ϊ \νικης θρησκειας. "Ως εἶναι αναμφισβητὴτως βεβαιον, οτι ουδεν τοκοινὸν φυλετικῶς ἔχουσι μετὰ τῶν Τούρκων ἢ των ”Οθωνανων,

ετ τ » τι ι τι κ ' ο « ς ι σουτω ειναι βεβαιον, οτι θα επανελθωσιν εις την Ελληνικην Ορθο­., . . ι . ~ .. . τ ιδοἑιαν. ΪΟ Ηεατι Μειτὶπεα γραφει εν τῳ εργῳ αυτου περι «Τουρ­κίας και τῶν Λαῶν αῖ›τὴς››: <<"Η πιστις αυτῶν εἰς τὰ θαύματα των°Αγιων ἀπεμεινεν ἀκεραια.Πολλοι αυτων νηστεύονσι την Παρασκευην

Εκαι τελουσι παρακλήσεις υπὲρ τῶν ἀσθενῶν αὐτῶν. Έἶπανειλὴμμἐνως­3 | Χ | Ἱ 3 | / ἕ? 3 '| |εστραφησανκατα τῶν, Τοορκων, δεν ελησμονησαν δε, οτι ειχονιδιανὲυνικὴν Κυβέρνησιν. ἶΗ πολιτικὴ τροπή, ὴτις θἀπἐδιδεν αὐτοῖς τὴνπαλαιὀιν ἔλεὺθεριαν, θα ἐπανηγε σὺν ,τῷ χρόνῳ αὐτοὺς εις τὴν θρη­σκειαν, ὴν ὴναγκάσθησαν να ἔγκαταλειψωσι. Και οι Γεωργιανοι τὴςΡωσίας ιὴναγκάσἱὶησαν νᾶσπασθῶσι τὸν Μωαμεθανισμόν, ὅιλλ” ἀπὸτῆς Ρωσικῆς κατακτἠσεως ὲπανέρχονται ἀθρόοι εις τὸν Χριστιανισμόν.>>

ΑΛΛΑ! ΦΥΛΛΙ

ΟΙ ΑΡΜΕΝΙΟΙ, συνοικισθέντες ἐν τοῖς Βιλαετίοις Τραπεζοῦντος,Σεβαστειας, Κασταμονης, εισι ξένοι, και ἐπήλυδες, ἐλθόντες ἐκ τηςΠερσικῆς Άρμενίας κατα τὸ|1θΟ8, βασιλεύοντος ἐν Περαία τουΣάχου ”Αμστας, ἔνεργὴσαντος δὲ διωγμοὺςικατὸι τῶν ἐκεῖ. ”Αρμενίων,και ἐκ τῆς Τοτρκικὴς Ἀρμενίας, και δὴ ἔκ τῶν πρὸς τὴν Καρδοο­χίαν τμημάτων αὐτῆς, περι τὰ μέσα του δεκάτου ὲνάτου αιώνος,κατόπιν τῶν βιαιοπραγιῶν και τῶν ῶμοτὴτων τῶν Κούρδων. Οδ­δεὶς λόγος, ιστορικός, γεωγραφικός, ἑθνογραφικὸς ὴ ἄλλος, συντρέχειεἰς τὴν διαμόρφωσιν τῆςηγνώιιης, ὅτι 3Αρμενικὰ τμήματα ὴ ”Αρμε­νικαι χῶραι ευρισκονται εν τῇ Μικρα Ἄσια. ”Ανευρίσκονται βεβαίως“Αρμένιοι πολλοι ἐν Σινώπῃ, ἐν Τραπεζουντι, ἑν Σεβαστεία καιἀλλαχου του Πόντου, ὥς ανευρίσκονται πολυπληδεῖς τοιουτοι ἐνΚωνσταντινονκόλει, ἔν Νικομηδεια, ἔν Σμύρνη, ἐν ”Αδανοις, ἐν”Αγκύρα, ἐν Ἱκονιω, ἀλλὰ πάντες εἰσι ξένοι και ὲπήλυδες, ἐξ ἀνά­γκης, κατόπιν διωγμῶν, ἕνεκα ποικιλων ἄλλων λόγων ὴ πρὸς ἑμπο­ρίαν μετοικἠσοιντες. Δὲν φανταζόμεθα δέ, ὅτι η ὲγκατάστασιςδημιουργει δικαια και δικαιώματα φυλετικὰ και ἐὕντκά, ἐὕνονρα­φικὰ τοῦτ” ἔστι, δεδομένου, ὅτι ουδδ αὕτη ὴ δορικτησια δημι­μιουργεῖ τοιαῦτα, ἐορ, ὅσον και καθ) ὅσον, διακεκριμένως χωριζομέ­νων τῶν δορικτήτων ἀπὸ τῶν δσρωττητόρων, δεν ὲπέρχηται ἀφο­μοιωσις.

ΟΙ ΙΟΥΔΑΙΟΙ, δλιγοι, οικουσι διεσπαρμένοι ἐν τοῖς ΒιλαετίοιςΤραπεζουντος, Σεβαστείας, Κοιοταμονῆς. Οι Ίουδαῖοι του Πόντουπροέρχονται κυρίως ἐξ Ἱουδαιων της Ρωσίας, καταδιωχθέντων κατὰτα ἀρχὰς του 18ου αιώνος.

ΟΙ ΑΘΙΓΓΑΝΟΙ "Η ΑΤΣΙΓΓΑΝΟΙ, οἰκουντες ἐν τοῖς Βιλαετίοις Τρα­πεζουντος και Κασταμονης, προέρχονται ἐκ της αὐτὴν; ”Αρίας

32

φυλής ” αὶ οῖςἄλλοι ὁμόφυλοι αὶἶ›τῶν. Ὁμιλουντες­την Ἑλλη­νικήν, ὶδ δη την Ποντικην διαλεκτον, ὶδιαὶτατα Ζποόσκεινταιεἰς' τοὺς “Ελληνας Ὁ αείμνηστος Πασπατης, ἐν μακοα μονογοαφίαπεοὶ ”Ατσιγγό.νων, ἀπἐδειξεν ὅτι ”Ατσιγγανοι του Πόντου, μετακι­νούμενοι ττοὸς την Βυοώπην καὶ διατοέχοντες αῖιτήν, μετἑδωκανλέξεις καὶ φοοἰσεις, πολλάκις δὲ καὶ τέχνας, Ἑλληνικάς, Οὔ ἔπῃίσήςμαοτυοεῖται ή μεγαλη Ἑλληνιστικη δύναμις 'του Πόντου.

ο1 ΚΟΙΗΑΙ, ὲλάχιστοι, οἰκουσιν ἐν ταῖς πόλεσι τῶν ΒιλαετίωνΣεβαστείας καὶ Κασταμονής. “Υπολειμματα Ἑλλήνων Μονοφυσιτῶνκαὶ Νεστοοιανῶν, διωκομένων κατα τους ἔμφυλιους θοησκευτικουςσπαοαγμούς, ἀπετἑλεσαν ὶδίας κοινότητας ὲν μέσω ὁμοφυλων,αλλ” ἑτεοοδόξων.

ετσα ΩΩιι

3οΜΧ

Χ

ΕΛ­ΛΗΝΕΣ

­ΟΙ” ΕΛΛΗΝΕΣ, καταπλημμυοουντες τὰ Βιλαέτια Τοαπεζουντος, Σε­βαστειας, Κασταμονῆς, απαοτίζουσι τὸν γηγενή στληθυσμόν, εὶσὶ δ”αναμφισβητήτως, ως παοατηοεὶ ο μισελληνικωτατος Φαλλμεοαϋεο,οῖα ἑλληνικώτατοι καὶ ἀμιγἑστατοι τῶν Ἑλλήνων. Αυτη ή λαλουμένηγλῶσσα, ἔν πολλοις διοχαΐςουσα, ειναι διάλεκτος Ἑλληνική, ᾶπέχουσατης καιδαοευοόσης νυν γλώσσης δλιγώτεοον ὅσον ᾶπεῖχεν ή Δωοικητής Ἱωνικής, δύναται δέ, ὥς γοάφει' ἐν τῇ πεοὶ του Πόντου πολυ­τὶμῳ συγγοαφῇ αὕτου δ_ διαποεπης λόγιος καὶ βουλευτής κ. Κ. Ν.Παπαμιχαλόπουλοςγνὰ υποστηοιχδῇγ ὅτι` μεοοςΰλτου' πλουσίουχὶἐεἔιλο­γιου ­αυτης αναγεται εις την Ιλιαδα και την Οδυσσειαν του Ομή­οου καὶ ὅτι ἀντλεἰ αὕτη ἐκ τῶν πεζῶν συγγραφέων τόσα ὅσα ουδε­μία ἄλλη τῶν γνωστῶν Ἑλληνικῶν διαλέκτων. Δικαὶως ἄρα πλει­σται τῶν λέξεων της Ποντικής διαλέκτου δύνανται, ἐπιλεγει δ κ.ΠαπαμιχαλόπαυλοςμΗἀνγαφεοόμενος καὶ ηεἰς \τὸν Μιχαήλ Δῦεφφνεογυποβαλοντα τῳ ΙΒΝ ειδικην μελετην εις την Ποωσσικην Ακαδή­μειαν τῶν υὶἔπιστημῶνγ ν” αξιώσωσι την κατ” εδθεῖαν ἑγγοαφην εἰςτὸ Μέγα ἑλεἔικὸν τής Ἑλληνικῆς Ἑλωσσης. Ἑοιαὐτη ἦ γλῶσθσαΠοντικη η Ιοαπεςουντιακή η και αλλως Λαςικη καλουμενη. Οτανδὲ τοιαυταν λῶσσαν ὅιιιλῶσιν οἱ ἐκεῖ ενεῖς =Ἑλλ νες παοὲλκειγ . ± ἔ ςπασα ἄλλη εὶδικωτέοα μνεία ἔν σχέσει .ττοδςτήν ἔθνολογικην συγκοό­

3 Ν Ξ ¬ ¬ ΰ ἐ\ Ι Ω |­ο Ό `τησιν αυτων. Ετκειγ καθ α γοαφουσιν ο Φαλλμεοαυεο, _ο Ντεμολενκαὶ ὁ ”Αζαμπ1ουζα, ἐκεῖ, ἔν τῷ Πόντω καὶ τη Κολχικη. ἀπαντῶσινοἱ γνησιώτατοι καὶ ᾶμιγεστατοι γτῶν .Ἑλλήνων, ἔχοντες ήδη, ἔδιμα,τταοαδοοεις, φυσιογνωμιαν, τταοαστασιν, ενθυμιζουσας τους ποωτους”Ἑλλ να ­καὶ ἀποκαλυιττουσα ὁποῖοι ῖσαν οἱ "Ελλ νε ἑκεινοι δι” ῶνη 9 § Τὶ Ύὶ ἕ › .

καὶ ὲἔ|ῶν ὀινεδόθη .τὸ μέγα ἐθνολογικὸν δένδοον, ὅπεο Ἑλληνισμὸςαπεκληδη.

Ω \ ~ Π ~ | Ε | \ ~ _'Απο των στοοιστοοικων χοονων ο Ποντος μετα της Κολχικηςὲμφανίζεται Ποωτοελληνικός, Ἑλληνικὸς. Ἑκεῖ ὁ Ποομηδευς, δεσμώ­της, σῷζεται ὑπὸ του Ἱἱοακλέους. Ἑκει καταφεύγει ή Ίνώ, φευ­

33

νουσα τὴς ”Ηρας τὴν ὁργήν. Ἐκεῖισπεόδει ὁ Φρίξος μετὰ του χρυ­σομάλλου κριου. Ἑκεῖ ὁ ”Ορἐστης, ὁ Πὴλάδὴς, ή¬ Ἱφιγένεια φέρουσιτα βήματα. Ἑκεῖ. ὁ Αἰήτὴς,Δὴ Μήδεια, οἱ ”Αρνοναυται συναντῶνται.Ἑκει ζὼσι και δρῶσιν αῖ ”Αμαςόνες, αἱ ῦπὲροχοι Ἑλλήνιδες πολε­μιστριαι, αι αντιανειραι. Εἶκειθεν ο

Ν | ι ι . Κρικιον χρονων, και οι Παφλανοντς

οαι

Η

ι Αλιζὥνες, οι Χαλοβες τῶν ιστο­ι τὴν 'Γροίαν κατέρχονται ῦπὸ

τὸν Ὁδιον, τόν Ἐπιστροφον και τὸν ”Πυλαιμένήν. Έκεῖ .πόλειςΏ ” Χ ΰ / Ό/\ Δ Ε 4 / ι Χ Ζ Ε _Ελλήνικαι αρχαιοταται ιδρυνται, ή Σινωπή, τα Κοτυωρα, η Κερα­

~ π . ~ „ 7 σ ·· Π ν κ ι: Π ισονς,/ή Ἱραπεςονς, Θεμισκυρα, ή\”Αμαστρις, τα Κομ\ανα, Αμισοςκαι αλλαι πολλαι. Εκει, μετα τον Πελοποννησιακον πόλεμον, ου

κ σ × Ν Δι: τ­ι ~ κ ε κ ασκ × κ

μετεσχεν ο Ποντος, μελετα ο αενοφων να ιδρυσῃ Β.λλήνικον Κρα­Ξ Ϊ Π · | Χ 3 / 3 : Ω Ώ Ἱ ` ' Χ |τος, Σεξ ον ακμαια και αττροσμανήτος ναναπήδήσή ή Ιιλλήνικὴοδυνα­

μις., Εκειδεν Ο Μιθριδατής, Ειλλήνων Βασιλευς, αγωνιζεται απαρα­μιλλως κατὰ τῶν ςΡωμαιων, ῦπεραμυνόμενος τῶν ἐλλήνικῶν δικαιων.Ἑκειδενὴοἱ Βυζαντἰνοι βασιλεἰς και στρατήλάται, στρατιωτικὴν ἀν­τλουντες ρρὀμήν, ἑττι νικας και δριάμβουαἑξορμῶσιν. ΉκεῖΝ διαπλόισ­σεται το Ακριτικον Βττος. Εκει, ή υστατὴ τής Ελλὴνικής Φυλής

5 ¬ ~: Οἀντιτάσσεται ἄμυνα κατὰ τῶν ἕπελδόιτων Τούρκων. Βκειδιν τὰ

γράμματα, \αι δπιστῆιιαι, `αῖ τέκναν αἱ ἹΞλλὴνικαι~ φωτοβόλοι ἑκπἐμ­στονται ανα τὴν Ανατολὴν και την Δοσιν. Θρυλοι και μυθοι και

Ά ν | Χ Ω Ζ Ν ­ Χ Άπαραδοσεις και λαογραφια και ιστορια­ και μνὴμεια, τα παντα δια­λαλουσιν ἀψευδῶς τὴν ἐν συνεχεια ἀπαράθιραυστον ἑλλὴνικότήτα τὴςχιδρας, ὴςωοἰ “Ελληνες γὴνενεἰς κεἐτοικοιβ ἶἑν και μόνον `ἐνντί›ρισανθεσπεσιον εμβλὴμα, ελλήνικον και τουτο: κ Αμννεσδαι περι πατρὴς».

Μ”ονΣοΥΛΜΑΝοΦΑΝει: κλι τονΡκο<ι›ΑΝειΣ

Ἐν τῷ κεφαλαιῳ τούτῳ δὲν θὰ προέλδωμεν εἰς νέας ζήτήσειςπερι τὸ ζήτημα' τῶν Τουρκοφανῶν ή Μοζυσονλμανοφανῶν, ἀλλὰ δἀνα­γραψωμεν αδτοτελεἰς ννώμοις Τούρκων περι τής ἑθνολονικὴς συν­κροτήἕἶωςδτῷν Μοτυσοὴλμοἐκνων τῆς 1νΙικρας ὲΑσιας, ἴνα οῖὅἑωβ προσ­κομισ ῃ α ιασειστος ή ομο ονια των αμεσως ια ορο ενων, ε αιοον­των, ὅτι ιῆ­Μικρα 3Ασια δὲν εἶναι Τουρκική ἶὴν δνγκρότὴσιν. Τῷ1θ1ἔρ.ὁ Χότζας Μ. Σεμσεδδιν ἐξέδωκεν ἐν Κωνσταντινοιιπόλει ἀπο­καλυπτικώτατον βιβλιον ῦπὸι τὸν τιτλον «Ἱἰπὸ τοῦ ψεὐδους εἰςτὴν αλήΰειαν» (Χιραφατὰν Χακικατα), ἐν λεπτομερἐστατα καιἀναλττικώτατα γραφει .περι Τουρκοφανῶν Μουσουλμανοφανῶν,συστηματικῶςαντιδρώντων κατα“τῶν Τούρκων, συνιστῷν, ὅπως λή­φδῶσι μέτρα κατ: αὐτῶν. Παρ”α·υτοῖς, λέγει, ή­ θρησκεια., μουσουλ­μανοφανής, ἔχει ἀλλόκοτον ὅψιν ὥς ἑμπνεομένὴ κυριως ἐξ ἀρχαιὼνφιλοσοφικών δογμάτων, και δὴ Ἑλλήνικῶν. Παρὰ τὴν Μουσουλμανο­φάνειαν αῦτῷν οἱ γὴγενεις οὔτοι κάτοικοι διετήρησαν τας παραδόσειςτὰ ήθη, τὰ ἔθιμα αυτων. Αῖ διάφοροι δογματικαι διακρίσεις, αἴτινεςᾶποκαλουνται σννήδως μο­υσουλμανικαι αῖρέσεις, ὀφείλονται *εἰς φυ­

3

34

λετικὰς διακρίσεις. Οἱ πλεἱστοι/τῶν 'ἐν τῇ °Ανατολῇ Μουσουλμάνων,παρατὴρεῖ ὁ Τ Χότζας Σεμσεδδίν, ἀνἠκοντες εἰς τὴν τάξιν τῶνΤουρκοφανῶνἱὴ Μουσουλμανοφανῶν, μισουσι τους Τούρκους. Ἱ­Ι

ωδιαχωρίζουσαἱ Τρ­υρκοφανεις καὶ Τούρκους ἀπἐχθεια .εἶναι τόσω βα­θεια­ἱοσῳ και ὴ διαχωρίζουσα ἱίἱἰλληνας, Βουλγάρους καὶ ”Ρώσους.Τὸ βαθὺντουτο συναίσθημα μίσους εἶναι κλὴρονομία ἐκ του παρελθόν­τος. Ἄινἱὶρωποι ὁνομαζόμενοι ”Αλ·ηδες, Χασάνὴδες, Χουσείνὴδες μι­ισουσι τους ρρἑροντας τὰ αὐτὰ όνόματα Τούρκους; Εἶναι προωανες,οτι εις τυχουσαν ευκαιριανυ οι μεν έθταρυγκροτυσἱὶωστ προς τους δε,σπαρξιττοντες αλλὴλους. .Κατα τόνε Αριφ |Βεὴνἐ Γενικον Γραμματεατῃς εν Καιρω αλλοτε Τουρκὶκὴς Αρμοστιας, οι Μο·υσουλμανοτρανε\ιςτὴς ­Ανατολης,ωξακολουἑὶε­το ο Χοτζας\Σεμσεδδιν, δεωρουσι την μενΤουρκι.κην|Κυβερνὴστν~ως εχτἔὶρτκ­ήν, την δε στρατιωτικὴν υπὴρεσιανως αγγαρειαν, υπὴρετουντες εν τῷ στρατῷ εκ φόβου καὶ ουχὶ εκπίστεως. Εὔὔχονται τὴν κατάρρευσιν του Κράτους καὶ κὴρυττουσι τὸνἐν πολέμῳ θάνατον­ως ὰῖ›τοκτονίαν.ν ”Απευχονται νίκας Τουρκων. ΟἱΤουρκοφανεῖς ὴ Μουσουλμανοςρανεῖς εἶναί οἱ λιποτακτοῦντες καὶ φεύ­νοντες κατὰ τὰς μαχας. Οἱ Δεδἐδες, οἱ Σεΐχὴδεςμοἱ Βἑὴδεςςοἱ Άνα­δες αὐτῶν διδάσκουσιτ καὶ ἐνισχυουσι τὰς ἱδέας ταυτας. Μὴ κατὰτὸν/τελευταἱον Ἱἴωσοτουρκυκὸν πόλεμον καὶ κατἱ αυτὸν τὸν Βαλκα­νικον, επαγεται ο~ Χοτζας Ζεμσεδδιν, δεν ἔδωκαν οἱ Τσυρκοφανἑειςτωπαραδειἔμα τὴς ωυγὴς,~εγκαταλιποντες και ἀπογυμνωσαντες εκ­πνεοντας α ιωματικους αυτων;

ἱΗ ”Ανατολή, ὲπιλέγει μελαγχολικῶς ὁ Χότζας Σεμσεδδίν, οἱκεἱταιυπὸ λαῶν, ἐχόντων μὲν ὲξωτερικῶς τὴν αυτὴν­θρὴσκείαν, τὴν Μωα­μεΰανωὶήντ δἱατυεφόντωνἱ δἱ ἄλὴΰὥς ἴδια” δόγματα καὶ ἰδίας σκέψεις.Ουδεὶς δεσμὸς| πραγματικόςςὶἔστω καὶ δζρὴοκευτικός, ενοἱ αυτουςπρος τους Τουρκους, ων εισιν ασπονδοί εχθροί. Διισταμενοι προςαυτους κατὰὶτὰς ἀντιλὴψεὶς καὶ τὰς βλέψεις, δὰποβῶσιν οἱ κατα­στροφεῖς του Τουρκισμου. <<”Εὶὰν δὲν καταβλὴθῇ ραγδαία πρόνοιακαὶ ἔὰν_ δὲν λὴφδῶσι συντονα μέτρα,ἴνα ᾶποτραπῇ ὅ φοβερὸς οἶ›τοςκίνδυνος, ῦὰποθάνωιιεν. οΑπο·θνὴσκόντων δ” ὴμῶν καὶ ᾶναζώσὴς­τὴςπαλαἱαι; Τ 3ΑνατΟλ”η§, ·δᾶπολεσθ·ῇ, θα ἐκλείψῃ καὶ τὸ Το­υρὰν καὶἱὁ Του­ρανισμός. Οἱ ἀνατολικοὶ νομοὶ της ἱΜικρας ”Ασίας λ καὶ τῆς ἄλλὴς”Ασιατικὴς Τουρκίας, ἑξεγετρόμενοι καθ ὴμῶν, δᾶποσπασδῶσιν, ­ἔάν,σἔῃἦθχόμενοἱυ Νδὲν λάβωμεν ἕντονώτατα μέτρα. Διὰ τῶν Σχολείωνρυδεν κατορἱὶουται, διοτι ταυτα ἱδρυονταὶ διὰ τὰς οἱκογενείαςπῶνυπαλλήλων, δεδομένου, ὅτι προσέρχονται εἰς αυτὰ τὰ τέκνα μόνατῶν δὴμοσίων υπαλλήλων. Ή 'ἴδρυσις πρακτικών καὶ νυκτερινῶνσχολείων, προπαγανὅικὴν ἑχόντων ὅιποστολήν, θᾶπέβαινεν ἴσως σω­­στική; ”Αλλἶ ἔχομεν καιρόν; Πάντως ἐὰν σωθῇ τἦ `”Ανατολὴ, θὰζὴσῃ Τουρκία καί, ζώσης τὴς Τουρκίας, δὅιναγεννὴθη τὸ Του·­ραν. Άλλως θὰ καταρρεύσωμεν ὑπὸ τὰ πλήγματα τῶνλαῶν τὴς”Ανατολῆς, ὥν ἄλλοι ἔκ του ἑμφανους στρέφονται καδ” ἢμῶν καὶἄλλοι ἐν τῷ κρυπτῷ» Πρό τινων ἐτῶν οἱ Μπατιντὲ_ [Μυστικο­

35

παϋεϊς), κατ: ὅνομα μόνον Μουσουλμανοι, συνηλθον εἰς συνέδριον,καθυ ὅ Άβδουλάχ τις, ἐκ τῶν ὰρχηγῶν αὐτῶν, εἶπεν, ὅτι «οἱ Μου­σουλμανοι, κυριευσαντες τὴν χώραν ὴμῶν, καταστρἐψαντες τὸ Κρά­τος ὴμῶν, δὲν ειναι δυνατον νὰ νικηΰῶσιν ῦφ” ὴμῶν διὰρπολἐμου.Βἶναι. ὅιως δυνατον νὰ ὲνσπεῦρωμεν μεταξυ αῖιτῶν τὸ μισος καιτὴν διαίἐεσιν, ὁδηγουντες τὸν Μουσουλμανισμὸν διὰ­τῆς διδασκα­λίας ἔένων πρὸς αὐτὸν δογμάτων εἰς τὴν κατ­αστροφὴν και ὰπατῶν­τες ἐν ονόματι του Μουσουλμανισμου τους ἀμαθεῖς Μουσουλμάνους.Οὕτω μόνον θὰ ἑκδικηθῶμεν και θὰνακτησωμεν τὴν θρησκειαν ὴμῶνκαι τὴν πάτριον γην». ΩΟ ”Αβδουλὰχ οΰτος, γνώστης της Ἑλληνι­κῆς Φιλοσοφίας, τῶν>Φυσικῶν Ἑπιστημῶν, της Ἱατρικῆς, ἑξὴγειρετους ὁμοφυλους­ αυτου, Κρυπτοχριστιανους, ὁμιλῶν περι τὴς πάλαιδόξης και ἀκμὴς τῶν διαφόρων μὴντουρκικῶν ςρυλῶν. Τὴν ἑηέγερσιντῶν περι τὸν ”Αβδουλὰχ μετὰ κόπου, αἱματηρῶς,. κατἐστειλεν ὴΤουρκικὴ Κυβέρνησις, γράφει ὁ Χότζας Σεμσεδδιν, ἐκ του βιβλίουτου όποιου ἀπεσπάσαμεν ἕπὶ. λέξει τὰνωτἐρω.

ΩΟ ”Αριφ Βέης, ὁ ᾶποθανὼν Γενικὸς Γραμματευς της ἐν Καΐρῳἄλλοτε Τουρκικὴς Άρμοστίας, πατὴρ του Δζελαδεδδὶν “Αριφ Βέη,Καθηγητου ,του Συνταγματικου Δικαίου ἐν τῷ Τουρκικῶ Πανεπι­στημιω, τέως Προέδρου τῆς ”Οθωμανικ·ῆς Βουλης και νυν ”Υπουρ­

Ν Ν ο :› κ κ . ~ ' ~ κ ει κγου της εν Αγκυρα Κυβερνησεως του Μουσταφα Κεμαλ, εν βιβλιῳαυτου, γραφέντι πρὸ ἔὔθ ἐτῶν και φἐροντι τὸν τίτλον «Τὰ κατὰ τηςκεφαλῆς ἡμῶν ὲπερχόμενα» (Μπασημηζαι Γκελενλέρ), σημειοῖ.ἐτέραν ἐξἑγερσιν Τουρκοφανῶν ὴ Μουσουλμανοφανῶν, γενομένην υπὸ

~ σ κ ‹ ν κ τ . ­ × ο » κτων \Βρυιἶινων (Κηςηλ Μπασηδων), ων τριακοσιαι ολοκληροι χιλια­δες οἰκουσιν ἐν τῷ Βιλαετίῳ Σεβαστείας του Πόντου. Ἑπισκεφθεὶςτὸ Χουζουστάν, καζαν του Σαντζακίου Δερσὶμ του Βιλαετιου Μα­

κ 5 5 ι » ~ ' κ π κ κμουρετ­ουλ­ Αζηζ παρακειμενον τῳ Βιλαετιῳ Σεβαστειας, μετεβὴπαρὰ τῷ Χουσεΐν Βέη (Σὰχ Χουσεΐν Ζαδἐ), ἐπάρχῳ (καιμακάμη)και βέὴ (Δεδὲ) του τόπου. Μετΰ εκπλήξεως εἶδεν, ὥς λέγει, ἐν τῷπροαυλιῳ του οἴκου αυτου στηλην τιμωμἑνην ἐπ” ονόματι του 'ΆγίουΡεωργιου (Χηζἠρ), ὴτις­ ἀποτελει προσκύνημα, εἰς ἶὔ σπευδουσινωἰΒρυθινοι (Κηζὴλ Μπάσηδες) της πέριξ χώρας και οἱ του Βιλαετιου

Σεβαστείαςζ Διαρκουντοςὰτου Κριμαϊκου πολέμου, ὁ”Αλὴ βέης,πατὴρτου Χουσεϊν βἐη, μετὰ τῶν περι αυτὸν Ἐρυθίνων και τῶν ἐκ τουΒιλιαετίουγξεηαστειας σπευσάντων ἐξηγέρθη, κατὰ, της Τουρκικης κυ­ριαρχιας και εκαυσεν ὁλα τὰ μὴ Ἱἶρυθινικὰ (Κηζηλμπασικὰ) χωρία.Οι Βρυθινοι, πλὴν του φόρου, ἶὰν καταβάλλουσιν εἰς τὸ Κράτος,καταβάλλουσι τοιοῦτον και εἰς; τους ἀρχηγους αὐτῶν, τους Δεὅέὅος.Οταν ουτοι περιέρχωνται τὰ χωρια, ἄγονται ἐορταιἑν αυτοις. Κρα­

τουσινἔγχρωμον ράβδον, ἔμβλημα δυνάμεως και ἰσότητος, ὴν, φυ­λασσομένην ἐντὸς πρασίνου σακκίου, ἀσποἱζονται, μετὰ σεβασμου πάν­τες. ”Ανδρες, γυναικες, παιδια συνέρχονται εἰς τὰ μέρη, ἐν οἶς δια­μένουσιν οἱ Δεὅέὅες, και τελοἰισι μυστήρια υπο τὸν ἦχον"αἶ›λῶν καὶἄλλων ὀργάνων, πίνοντες ποτὸν παρασκευαζόμενον ὑπὸ τῶν Δεδέδων.

μ·

μἐζξἱ'μωἐθ

0

:χ1ἕιο1ζΙσῖἶ3Ε

κοτἔο

δν

Οἰθ

Ιἕσ

υωκἢἐαἰἕθ

;ῖΙΞἔἶΐαι×ἕἶΞ®Ϊ£τἘτεἔ0τυ

Τ

τ®

_

ί Ή

ἕεαζἔ­ειἔ±ευ;εεἑ°ἕεΐά°ὲ<ἶ

Ἡ°ὶἕ=;ἔἑ°°Σ

±±εζοε2:?ὶ

πτὲεεἑ

εἕὅεὶὶ

δομσοετ

αυα

,®ζ~”τ

ἐξ

ϊτοἑ­Ξὀ

τἐιεἕξἰάΐἐζἰὺς

ἕοἔὲ­

Ξὐῖἕ

ἀἔύειβἐνἕἑσἶἔἑἔἕἶἑφαπο

τ

αΞ

×νχενό

ἕιιαβσἐ

φῆἔῆε

°ΡΧωτατἕ)0σ

ἔΒἶἔ0ο;ἔηυηε,.σ„ἰα;

ὔἑμῖι

οσε

ἕτ2ὅἕΘδ®ααΘὉτ

θδε

ὶῃχῇοἐουανυ

ξζ

,Σέτ

ἶῖμνε

ζΝ0

χεἐνικ

ςιαο

_

.Έ

Β

σ

ἑγφ

α

ααηἶκ

ίὲοἶ

Σεἕ

διἶςς

ἐἐἔ

ζἔτ

Ρἔυιλτὲλῖπἕἶτἕἔίστ

Εἶἕὲἕἕ

(ἶἶἶἶῖἶ

99ηἑ0ΒσΒΟέτεἔἔἑἶ+ἶἔ

ὅἐῷ

πι

ατα

τΤχ±σ©ίσι(ἶ±

τ­Η|Εᾶἑ€Σ%ἔλΒ

εἔἑιο

Ο

εἴ

άΣυ

ἕυ

`απ

λσ%ν×δ

νχτ

π

3/ὐἔε

ὰΣΧ›Ρἴ=α

±Γω3.δ:::υαᾶτδ=;υτἔςε°Ύι€

ι:ΒΙ:α:β=ἰνἐσεἐνμ

μονυυ

ξλιαἶῶλ

899)

7νεΖ€

τα

πἔόέἕδηἔὴυι

σὸαά

ἔυδσχυ

·ύτσω0~ά

κ

αὸωθβθ

8

3

)Έ

σ©×

×ωα.σ

ῦήσ

Χ

νπῦμς

Έ

Μενὶ

Ύ­

το

ε~αῶΑ(

Ιμ

εἶ

τΟ~

ἐαἠ

ὅπιἶἱη

θεέ

Ξνενλΐεθαα

°ἕικαπαἔ®ἕζν'°

9

ἐγκ‹›0”ὲ[ἶὸΉΉ

ἐγχυοι

ἕἕβύεοχωἔἶγἔ·ἔ®:­ἶἔ›°ῖ;±36··:

Ιἔκεἔἔεεἴοηἰει

ἰτ

Ω

ν

Τ

8

ζ

,

\

|

%

ὸ

ὁ

δες

ωἑω

'Χ

1ηα

Θγ0ἔ¶ηδέΞαΌν%ύί.%

αγαλ"Τ

Ω01ἕζι.|ἴολ‹ΐ9η

ξεα

τμἕἶ.

ἕσ

ὁν

κ

πο

ασ

ν

ὰ1@

αμωωοος

οδι

,

τἐο

νπνθ

'ατὸἴκπ

πΐ

ἰι

ευεολωλβνσεἕαἐ

Ϊαα

θέ

Υ

νφὑἱἕκτζϋ

(Φὀ

α

(Ιἔ

Ιἐι

Μ

αθ­

Ουἕσ

ἑι

ουσ

ἰφῦ.

ά

ιςεςφ

όἔι:

νοὸ

ταθχτωξσἔἔἶἔἐα

τω

5

Ρη”

ῦΑἐ0τ

οτ

στἐ

αβ

ἀτὅ,

υτν,

5

ὁὁων

0!

ν0ΟΌνς

σε

ττ

Ω

ὸιηἑηὲ”

νἱεΰηῶω)

κΩ®

τιᾶπάῶτἕγμ

9

(Φ

εω

σ.

ἕατἀὰτἑὶ

Ξῃν

ποεωἔς

””ἕ

ὸεἕἔθ­Σ

νοἔ

νωαγξἶ

νἹξἐ

ἔἕοο

Ητε

6

ί*

σμ

Ὁ

°ἔ

Ή:

έ:μκὁα

Δἕτδ

ὀι

τεοἔ,

·ὺ

μ'·ας

ὴηιαα

α

τ

πσ

αοάα

›

ῶι

Η

Β

αὲκφ

γυκαὶς

σσ

Βὲνενγ

όξἐ»

εξω

ην

ὶΧαἄ®

ιτΘεμΈ%εοὶσοΟ

1ἕ×α\λῶ

μεἔὐῇαι

“μ

_

ΟΈΤ

Ο

τἕν

Ωπνΰἑ

αΞ\ηΟ`β

ἐτἕχςη

.ύοι

3

ς

ησἕν

.υραἰ

ελονχοῖσοδἕ

ιοςγἐτοι

ἡΟ

σ

ς)ι

80%

Οηο

ς›ε1

Χε

ςὕσσῆΧε

δαζττ

ί‹Ξ~(«ἕ

|ύσῶ\`

ἕἔν

­:

υαιυγβ

τού­

Ί.)δ!..'ηΟδ|ηε'\/τΓτ8ν

χὡσ,­1­ἶί

Οποεςιἔ

ξἐἱ­)ΩΎ|.ο1,ῖΕΓΨΒνας0ωνἀἑ\'νωὀ

Οἔνπ

νῖἔυ

Ϊ

σ

τὸ

ἔι

Οἕναευσ

ύν

λ

905

±Αεωι

λχμ

Κθοάἦ/_

±ὅῖχε|,|ἔ|ἔῃ'

Οἑγῖω,

ὅ›ἔαἔ0[ἑἐ%ἕἶὲῖ=)ν

ἱἔο

Ω

‹ι;σι)ι'··

θόἔ

ῖ(ιεμ:7αζῖῖἑΞ)ὲευ1ἶἑτ1ἶ/[Ι'ομε:7ἶ.

Ο

α,

Ζ

Ιωῶ

Π

έ

Τ

εοηῃ

οἕχαἶηο

ὲοἔωωαοὰν

εεῃἑ

ΟΕ;

Ω

Οαὲβίἶἴ

Βλπεοοῖηιἕσἐἕχτκ

9

εἰέ

·

Ή

ἡ·

=ς%

Β

.

α

ύἕοε

σ

Ήα0£α_ηο~

ΒΟΛ

©ἶ:Ζἔἐ;ἔνἔ>ἔὀὲἕεεἐεεἐ

αὲν

ε

Ύ

ἑ

έ¬>ἐ;¿η>

πἐναἔετἕἱ

Οίπ

ἑΰναἰὲἔ

ἔο

ἕζἔιεἔτίὲἶἔ

¦

:ἑ0Ρσέ

'ιἑῖο

Εαηἔ

τζδἑἦμσἕἶἐὲ

[Ω

εὸιο

ὶ

ππτιαἐ

Ψ

ννεδφ

εαἕὺ·

·ἶ.

Ἀἕ

ἔής

ῶτολΐέξῖια9

ὺηεηοἔ

ἔγνἔ;απόἶίώ:

Ξ/

3?

μενοι, ἔχουσι παρἶαθτοις προνομιούχον, θέσιν. “Αγιος ιδιαίτεροςαύτῶν εἶναι ὁ ”Αγιος Χαραλάμπὴς (Χατζὴ Μπεκτάς). Οι Δερβίσαικαι οἱ .Μ­πεκτασῆδες ἔχουσι, κατὰ τὸ, παράδειγμα τῶν Χριστιανῶν,αγίους μεσάζοντας μεταξυ Θεοῦ και ἀνθρώπων, τούτου δ” ἕνεκαίδρυσαν Μαυσωλεῖα, τιμώμενα ἔπ” ονόματι διαφόρων ”Αγίων (Βε­λήδων), και Σεμνεια (Τεκἐδες). Πάντες οὔτοι ,αντετάχθὴσαν και ειςτους “Αραβας και εις τοὺς Τούρκους και “εις τοὺς Σταυροφόρους,ἀλλ” οδδἐποτε εις τους (Έλληνας, ἐξ ού εικάζεται, ὅτι εισι λείψανααύτῶν. ”Αλλὰ τὴν αὐτὴν, παρατὴρεῖ ὅ ”Αριφ Βέης, ᾶντιπάθειαν και'Ώ | Ὁ | ` \ Ά Χ Ο 7

απεχθειαν αισθανονται προς τους Τούρκους και οι Τουρκμενηΰες,οι κοινῶς Τουρκομανοι λεγόμενοι. “Αρα δικαίως ὅινωτέραῃγγράφον­τες περι τῶν Τουρκομάνιον του Πόντου, ύπεστὴρίξαμεν, “ὅτι οἶ›τοι,ὥς και οί τῶν ­Βιλαετίων ”Αγκύρας και Ἱκονίου, εἰσιν ἀπόγονοι τῶναρχαίων Τροκμων ἢ Τροκμηνων, ὀνομασθέντων ούτω ἐκ τὴς ἐντῇ· Καππαδοκία πατρίδος αυτῶν Τροκμάδος ἢ Τρογμάδος. Τα μαυ­σωλεια, οί· τά οι αἱ 'ἑο ται τῶν νεκ ῶν αῖ­· ιστιανικαι παραδόσειςτὰ ὴθὴ, τλέγει ὅοτἶτοι,

Ξ..ἑΰ|ωο\Ως

ἔκἄἑΩ

ιττ

γγφ › Ο Ω › ›ίΘ| ›

εθιμα, αι χωριστικαι πολιτικαι βλεψεις, τα παντα, επι­Σεμσεδδίν, μαρτυρουσιν ὅτι «οι Μουσουλμανοφανεῖς

τόσους αιώνας κατατρώγοντες τὸ σῶμα ὴμῶνκαι με­λετῶντες την ἑξόντωσιν ὴμῶν, εισι ξένοι πρὸς ὴμας; Ἑξ·υπὴρετο·υν­τες ιδίας και ξένοις πολιτικὰς βλέψεις, θὰ παράσχωσιν ὴμῖν πράγματα,διο ἐγκαίρως πρἑπειιὴ νὰ συντρίψωμεν αυτούς ὴ. νὰ μεταπλάσωμεντὰς ιδέας, τὰς ἀντιλἠψεις, τὰ αισθήματα αύτῶν. “Άλλως θὰ καταρ­ρεύσωμεν ἐν προσεχειἶμἐλλοντι., Συνἐλθωμεν και ἐργασθῶμεν, εφ” ὅσονσωσμου καιρὸς εἶναι ὰκόμὴ».

Οι κάτοικοι τὴς Μικράς “Ασίας και τὴς ἄλλὴς ”Ασ_ιατικὴς Τουρ­κίας, δεχθέντες τὸν, Ἱσλαμισμόκιὴθέλὴσαν νὰ ἑπιβάλωσι τὰς παρα­δόσεις αὐτῶν. Ἐκ τούτου ἐπῆλθον αῖματὴραι συρράξεις ἀτελεύτὴτοι,ἔπεκταθεῖσαι μέχρι του Καυκάσου και­τὴς Κασπίας, ὴτις θὰ μετε­βάλλετο είς Ἱἰρυθρὰν θάλασσαν, ἐὰν εις αύτὴν ἑξεχύνετο τὸιρευσαναιμα. Πασαι αι ἑξεγέρσεις τῶν Μουσουλμανοφανῶν Τουρκοφανῶν,ὁφειλόμεναι εἰς εκδηλώσεις. πολιτικῆς και ἔθνικὴς κινἠσεως, κατεστά­λὴσαν, ὰλλ” οθσιαστικῶς δὲν μετεβλἠθὴσαν τὰ πράγματα, διότι. οιτιμωρηθἑντες και παταχθἐντες Μουσουλμανοφανεῖς ὴ Τουρκοφανειςκαραδοκουσι τὴν ὥραν τῆς ἐκδικήσεως. Οἱ­ Ἰσμαηλιὲ (Ἱσμαὴλιται),οικουντες κυρίως ἐν Συρία, πλὴν ὰπαντῶντες και ἔν Μικρα ”Ασία,ικατὰ τὸ Βιλαέτιον Άδάνων και κατὰ τὰς ­παρυφὰς του ”Αντιταυρου,ιὴθἑλὴσαν πρὸ πολλων ιἔτων νὰβἔπιβάλωσι κοινοπολιτικὰς αρχάς, καιδη κοινοκτὴμοσύνὴν, στρεερομένὴν κατὰ τῶν Έούρκων. ΪἘχοντες ἰδίανεθνικὴν συνείδὴσιν., μισουσι τους Τούρκους και τὸν Μουσουλμανι­

| ~ Ω | Ώ \ | 5 ­ρ 5 | ηη

σμον, του οποίου ουδεν παραγγελμα ασκουσιν. Βπιδιδομενοι εις λεὴ­λασίας, όνους, δολο­ ονίας Τού κων και Μουσουλ άνων, ἐπανειλ ­

κ :ι κ Φ κ τ μ ι ημκμενως εξεγερθεντες, ετιμωρὴθὴσαν και κατασυνετριβὴσαν. Φοβεραύπὴρξε κατὰ τὰς .ᾶρχὰς του παρελθόντος αἰῶνος ὴ μεταξύ τῶνλεγομενων Κρεμτήδων και τῶν Τούρκων σύρραξις, ὰπολήξασα εις

38

τὸν ὴρωϊκὸν θάνατον εὶΟ,ΟΟΟ Κρεμτήδων ἑπαναστατῶν; Οἱ Κρεμ­τῆδες, συνεργαζόμενοι μετα τῶν Μπαχρὶμ (Θαλασσινων) προῆλθονμετὰ ὶῦ ἔτη εἰς νἐαν ἑπανάστασὶν, ὴτις καὶ αὕτη συνετρίβη. ΟίΚρεμτῆΰες καὶ οί Μπαχρὶμ (Θαλασσινοί), χριστιανοὶ ίΡουχουλὰχ)τὴν καταγωγην,_οἰκο·υσι κατὰ τὰς ὀρεινὰς παρυφὰς του Λυκιακου'Γαυρου καὶ τὰ παράλια τῆς Λυκίας καὶ της Κιλικίας. Εἰ καὶ φοβε­ρὰςίυπέστησαν σφαγὰς ὴβηδόν, δὲν ἐξέλιπον ἔτι, συμπεραίνει μετὰλυπης ὁ Χότζας Σειιπεδδίν­ Οὔτοι, καταδιωκόμιενοι συστηματικῶςᾶπηντων είς τους Τούρκους σφανεῖςέ ‹‹”`Αν εἴιιεθα Χριστιανοὶ τί­σαςπειράζει, ὡς τί σας ῶφελεῖ ὀὶν εἴμεθα μὲ τὸν Διάβολον» Γεν­ναῖοι καὶ τολμηροί, ἑπολἐμησαν ῆρωὶκώτατα.

Δἑον νὰ σητιειώσωμεν ἐν παρόδῳ, ὅτι οί ἀνῶνες τῶν .ἶἔρεμτήδωνκαὶ Μπαχρὶμ συμπίπτουσι πρὸς τὴν ἐποχὴν τῶν Ἑλληνικῶν ἀγώνων.Περίεργος σύμπτωσιςὶ ”Ο ὴρωϊκώτερος τῶν ὅιρχηνῶν αυτῶν ἦτο ὁΉμπου Ταχηρ, σἶ μέχρι της σήμερον ρίδονται κατα τὰς δειράδας τουΛυκιακου Ταύρου καὶ του ”Αντιτα·ύρου τὰ ἀνδραγαθήματα, ἑνἱὶυμίζοντατὰϋτῶν =ἱκρὶτω·ν,~ἀρχηνῶν3τῶν ςὁροφυλάκῶν; τῶν τεταγμἐνων δηλαδηυπ αυτους ιιαχητων, των Απελατων, συχνοτατα Μαρὅαϊτων καλου­μἑυων ἀπὸ του 10" αίῶνος. Οἱ ”Απελάται› συγκροτουμενοι κυρίωςἐξ Ἱσαύρων, Πισιδῶν, Λυκαόνων καὶ Καππαδοκῶν, ῶνομάσθησανυπὸ τῶν Άράβων .Μαρὅαΐταῃ ητοι ᾶνταρται, ἀποστάται, διότι ἐπὶΚωνσταντίνου τοῦ Δί πολλοὶ αὐτῶν, καταλαβόντες τὸν Λίβανον καὶἄπασαν ­τὴν ὀρεινὴν Συρίαν καὶ Παλαιστίνην, αποτέλεσαν τὸ «χαλ­κεον τεῖχος» ­ του Βυζαντιακου Κράτους ἔν μέσῳη τῶν εἰς Συρίανπροελασάντων Ἄράβων, οίτινες ᾶπεκοίλουν αυτους καὶ <<”Έλληνας“φονεῖς.» Τῶν Μ­αρδαϊτων, ῶν ῆνουντο Κατεπάνω, κατὰ τὴν Βυζαν­τιακὴν φρασιολονίαν, η ἐθνικὴ δρασις υπηρξεν υπέροχος ἐπὶ Κων­σταντίνου του Δ”. ”Ο Χαλίφης Μωαβίας ἑξηναγκάσθη υπὸ τῶνΜαρδαὶτῶν μόνων, του τακτικου Ἑλληνικου στρατου μὴ μετασχόν­τος του ὅινῶνοςς' εὶς σύναψιν συνθήκης υποτελείας. Ἐπὶ Ἱουστιανουτου Β/ ὁ Χαλίφης Άβδουλυιαλὶκ συνὴψε, τρομοκρατουιιενος υπο τῶνΜαρδαὶτῶν, νἐαν συνθηκην υποτελείας βαρυτέρανῇ ἀλλὰ κατώρΰωσενα πείση τὸν Αυτοκράτορα, ὅπως διαλυσῃ τὸν ἐν Συρία ἄτακτον,ὅινταρτικὸν Ἑλληνικὸν στρατὸν τῶν Μαρδαὶτῶν. Τότε οἱ πλεῖστοι12ῶν|Μανρδα`ιτῶνὲπανῆλθον εἰς τὴν ποίτριον γῆν, είς τὴν ΜικρὰνΑσιανχ <<ακρωτηριασΰείσης της Ρωμαϊκηςδυναστείας, διότι, λέγει ὁ

χρονονράφος Θεοφάνης, πασαι αῖ νυν οὶκουμεναὶ παρὰ τῶν 3Αροί·βων εἰς τὰ ἄκρα πόλεις ανίσχυροι καὶ ἀοίκητοι ἐτυγχανον δία τὴνἔφοδον τῶν Μαρδαὶτῶν, ῶν περισταλέντων πάνδεινα κακα πέπονθενῆ Ρωμανία ὑπὸ τῶν””Αράβων.››

Πολλοὶ τῶν Μαρδαὶτῶν ᾶπέμὲιναν ἐν ταῖς μεταξυ Κιλικίας καὶΣυρία; ὁροσειροιῖς, ὁὶκριβῶς δ” ἐν ἐκείναις, ὲν αἶς συνεκροτηθησανβραδυτερον αἱ ατίθασοι οργανώσεις, αἱ γνωσταὶ ὑπὸ τὸ ὅνομα «Αε­εειεεἰιαεν, αἱ δουσαι τὴν νένεσιν εἰς τὴν ναλλικὶὴν λέξιν «ειεεειεεὶιπ»καὶ ᾶποκληθεισαι οὕτω, διότι η ὁρμὴ καὶ τὸ μένος αυτῶν τὸ ακρά­

_ἐ§_ ι

τήτον σὺνετέλεσαν› ὥστε νὰ πιστευΰῇ, ὅτι ἔμεθύσκοντο ὺπὸ χασὶςπρὸ τῶν ἐφόδων και ὲπαγωγῶν αὐτῶν. Παραδόξως· αἱ οργανώσειςαὺται, ἄς οἶ Τουρκοι ἱστοριογράφοι όνομάζουσιν οργανώσεις αναρ­χικας Δερβισῶν, οὺδέποτε ἑστράφὴσαν καθ” =Β¶λλήνων, εἰ και πολ­λάκις μὲν ἔστροίφὴσαν κατ: ἄλλων Χριστιανών, καὶ δὴ τῶν Σταυρο­φόρων, συχνότατα δὲ αντετάχὺησαν εις τοὺς ΤούρκοὺςἶγπολείιιματαΜαρδαιζτῶν (”Απελατῶν) εἰσι και οἱ Ἱἰνσαρῖται ὴ Ἰἰνσαρῆδες, οἱ­κοὺντε; κατὰ τὰς ἑσχατιὰ; του Βιλαετίου Άδοίνων (Κιλικίας) και κατὰτα Κιλίκια τμήματα του­Βιλαετίοὺ Χαλεττίου, περὶ ὥν γράφει ὅ Χό­τζας Σεμσεδδίν, ἴνα ἑπανέλθωμεν εις αὺτόν, ὅτι «δὲν ἔχουσιν εὺκτή­ρίοὺς οἴκοὺς», ἀλλ” ὅτι ἔκαστοςίαὺτῶν ἔχει ἔν τῷ ἰδίῳ οἴκῳ διαμέ­ρισμα προσεὺχῆς (ἑστίαν, βωμόν, προσκὺνητήριον), ἐν ὅρ τα μέλη τῇ;οικογενείας σὺγκεντρουνται κατατὴν στρωΐαν καὶ τὴν ἑσπέραν. Πάν­τες οῖ μνημονευθἑντες πληθυσμοί, Ραφαζῇδες, Κρεμτῇδες, Μπαχρι­μῇδεςἶ Δερβίσαι, Μπεκτασῇδες, Μπατινιέ, Γκαμπαριέ, Ἱσμαήλιέ, Γα­λἄτι Σχιιται, Μοὺσμεχεδες,=Ανσαρηδες και ἄλλοι, ἐξὺπηρετουντες ίδίοὺςετολιτικοὺς σκοπούς) ἑπτλεγει ὁ Χότζας Σεμσεδδίν/ἑπεζήτήσαν καιἑπιζῃτοὺσι τὴν ἑξόντωσιν τῶν Τούρκων, οὺς ὅλοὺς θα ἔφόνεὺον, ἐὰνδὲν ἑφοβοὺντο τὴν Κὺβέρνὴσιν. · ·

Ο Ν 2 # Ώ ~ | Ἱ Ε\ Β \ Ε ινΕκ των ανωτερω εὺκρινως· προκὺπτει, καθ α αυτοι οι Τουρκοιὅμολογουσιν, ότι οὺδαμου τῇς Μικράς ”Ασίας, κατὰ μείζονα δὲ λό­γον ἔν τῷ Πόντῳ, άπαντα πλειονοψὴφῶν ὁ 'Γοὺρκικὸς πλὴθὺσμὸςκαι ὅτι ὅ ὥς τοιοῦτος φερόμενος, καθ” ὁὶ ρὴτῶς νροίοροὺσιν ὅ Φί­τζνερ και ἄλλοι ”Αγγλοι,° Γάλλοι και Γερμανοι συγγραφεῖς, εἶναιπλὴθυσμὸς Μικρασιανὸς ξένος πρὸς τοὺς Τούρκους) οἰκοὺντας ἔν· ταῖςπόλεσι και κωμοπόλεσιν, οὺχὶ δὲ ἐν τῇ ὺπαίθρῳ χώρα. ”Ο,τι παρε­τὴρεῖτο ἄλλοτε ἔν τῇ κυρίως Ἑλλάδα ἐν τῇ ”Ηπείρῳ, ἐν τῇ Θεσσα­λία, ἐν τῇ Κρήτῇς ἐν τῇ Μακεδονία, ἐν τῇ Θρρίκῇ, ἐν ταῖς νήσοιςτου Αιγαίου, ἐν τῇ Κ·ύπρω„ ἔν τῇ ”Αλβανία και αλλαχου, παρατή­ρειται σήμερον .ἔν τῇ Μικρα ”Ασία. Οἱ Τουρκοι' μὲν οἰκουσι τὰςπόλεις καὶ τὰς κωμοπόλεις περὶ τὰς στρατιωτικὰς και διοικήτικὰςαὺτῶν αρχάς, 'ίνα ἐκεῖθεν ἑπιβαλλωσι τοις θελήσεις αὺτῶν, "οἱ μὴΤουρκσι δὲ, οἰκοὺντες καὶ ἔν ταῖς πόλεσι και ἔν ταῖς κωμοπόλεσιν;ᾶπαντῶσι κὺρίως ἐν τῇ ὺπαίθρῳ χώρα„ ἐμφανιζομἐνων πολλῶν αὺτῶνὥς Τούρκων, ὡς ”Οΰωμανῶν ὴ ὥς Μουσουλμάνων. “Οτε κατὰ τὰπρῶτα ἔτὴ τοῦ εἰκοστοῦ αιώνος; δὴλαδὴ κατὰ τὴν χρσνικὴν ττεριο·δον τὴν περικλειομένὴν ὺπὸ τῶν ἐτῶν 19ΟΟικαὶ 1θΟΒ, καθ” ἦν ἔν τετῇ ΕΞὺρξοπαικῇ|'Τοορκία καὶ ἑν|τῇ ”Ασιατικῇ|Τουρκία§ ήρξαντρ ἐμ­ςοανως εκδὴλοὺμεναι και .προαγομεναι κατα τοποὺς αι εθνικαι ιδεαι,ᾶς ὲντονώτερον και ἀποτελεσματικώτερον διελάλουν οἱ Χριστιανοίςῇ Τοὺρκικὴ`Κὺβἐρνήσις ἀπεφάσισε νὰ διενερνήοῇ ἄπογραφὴν τουπλὴθὺσςμοὺ του Κράτους, στηοιζομένὴν ὕσον μὲν ἄφορα εἰς τοὺςΧριστιανοὺς ἐπὶ/ τῇς κατὰιφὺλὰς διαιρἑσεως, και τοῦτο, ἴνα ἐπἑλἱὶωσι

| Ι­.. σ ~ 5 `διαστασεις και διαφωνίαι μεταξὺ αὺτων, ὅσον δ" αφορα ειςζτοὺς μηΧριστιανοὺς ἔπ

Ρ.

μόνης τῆς θρησκείας, και τοῦτο, ἴνα ἕμφανισθῶσιν

ΔΤΟ

ὥς Τουοκοι πάντες οἱ Μουσουλμανοὶ καὶ οἱ Μουσουλμανοφανεις,οἱ ”Αλβανοί, οἱ Σύοοὶ, οἱ ἶ|Αοαβες, οἱ Κουοδοτ, οἱ Κὶοκάσὶοὶ καὶπολλοὶ Μὶκοασὶατὶκοὶ πληθυσμοὶ ςδὶεμαοτυοηθησαν, 4 ᾶξὶώσαντες,ὅπως καὶ οὕτοτ, κατα τὸ παοάδεὶγμα τῶν Χοιστὶανῶν, κεχωοὶσμἑ­νως, κατα φυλάς,ἱἀ:τογοαφῶσὶν. Αἱ ΤουοκικαὶδἶΑοχαὶ, κατόπιν τῶνδὶα αοτυοὶῶν τούτων, ἔσπευσαν, φοβούμεναὶ υσαοἑστους αποκαλύ­ψεὶἔ, νἀποσύοωσὶ τὰ ἐκδοθέντα δελτία (νοφούζμι) καὶ να δὶανείμω­“στν ἄλλα, στηοὶζόμενα ἐπὶ τῆς μεταξυ Χοὶστὶανῶν καὶ Μουσουλμά­νων θοησκευτὶκῆς μόνης δὶακοὶσεως. Ταυτα ἐγένοντο τῷ 1θΟ4.

Τελευταίως, ποό τινων μηνῶν, ὁ ἱΑλη Κεμάλ, ποῷην Ύπουογὸς ἐπὶτῶν Ἑσωτεοὶκῶν, δὶαποεπέστατος,δημοσὶολόγος καὶ δημοσὶογοάφος,δὶευθυντης της «Πεγιὰμ­Σαμπάχν, ἔγοαψεν, ἔπὶκοἱνων ἐν σεὶοαἄοθοων ἐντονώτατα καὶ καυστὶκώτατα την Τουοανικὴν πολὶττκην τῶνΚομὶτατὶκῶν καὶ του Μουσταφα Κεμάλ, ὅτὶ «οἱ Μουσουλμανὶκοὶ,καὶ ἱθθωμανὶκοὶ πληθυσμοὶ τῆς Μικοας 3Ασίας, μηδένα δεσμὸν μετὰτου Τουοαν καὶ._τῶν Τουοανῶν ἔχοντες, ἐπἱ ουδενὶ λόγῳ εἰσὶ διατε­θεὶμένοὶ νὰ παοακολουΰἠσωσὶ τους Τούρκους, συντοὶβομένους καὶἐκδτωκομένους της Μὶκοας ”Ασίας„ εἰς τὰς 'Γουοανὶκὰς χώρας, ποὸςὁὶς εὶσὶ ξένοι. καὶ μεδ” ὥν ουδὲν τὸ κοὶνὸν ἔχουσὶν. Τί θὲλομεν ῆμειςεἰς τας τιιηένους του Τουοὰν ,χώοας,~Τί,.κοὶνον ἔκομεν ῆμεῖς μετὰτων εκεὲθεν της Μὶκοας Ασὶας χωοων;>> Μετα παντα ταυτα πεοὶτ­τευεὶ οὶαδηποτε αλλη συμπληοωτὶκη ειδησὶς πεοὶ' τῶν Τουοκοφα­νῶν καὶ τῶν Μουσουλμανοφανῶν της Μτκοας ”Ασίας, καὶ δη τουΠόντου. Ἑν συμπεοάσματὶ σημεὶουμεν μόνον, ὅτὶ τῶν Τουοκοερα­νὥν, τῶν μη Τούοκων Μουσουλμάνων δηλαδή, ποοσκεὶμένων εἰς τηνπάτοὶον γῆν καὶ εἰς τὰς ἰδίας αὐτῶν παοαδόσεὶς, ἄλλοι μέν, οἱ πολ­λοί, ἀποστοἑφονταὶ καὶ μὶσουσὶ τοὺς, Τούοκους, καθ” ὁὶ ὁμολογουσὶνὅ ”Αοὶφ Βέης καὶ ὁ Χότζας Σεμσεδδὶν, ἄλλοὶοδέ, οἱ ὁλίγοὶ, ἔχοντεςσυνεὶδησὶν ἱθθωμανὶκήν, ὥς ὅ ”Αλῆ Κεμὰλ Βέης, δέχονται την μετὰτῶν Τούοκων συνεογασίαν καὶ κοὶνοποαγίαν, ἀλλ” ἐπὶ τῷ ὁητῷ ὅοῳ,ὅπως οὕτοὶ ᾶκολουθησωσὶ οτολὶτὶκὴν ἱθθωμαντκἠν, δηλαδη πολὶτὶκηνΚράτους, δὶατηοουντος μὲν τὸ ἐκ του ἱδουτου °αῦτο·υ ὅνομα, σεβο­μένου δὲ την ἑθνὶκην συνείδησιν καὶ την ἐΰνὶκην ἔξέλὶξὶν τῶν μηΤουοκὶκῶν φυλών.

__

Στλτιετικιι κλι Δι­ιινιοτελετιλ

Παοοιδόξως ἐσωάτησεν ·ῆ γνώμη, ότι οἱ “Ελληνες ὲπιδιδοντοιιΰ ~ Ί ` .Ι Ἱ \ | 3 . ~αποκλειστικως εις το ἑμποοιον και την ναυτιλιαν) ηκιστοι μεοιμνων­τεἐ πεοι της νης, μη ὀντες νεωογοι. Και ὅμως οὐδὲν τούτου άνοι­σιοιβεστεοον, διότι ἔν τῷ Πόντῳ, ὥς και ἐν τῇ ἄλλη Μινιοζι ”Ασία,οἔ "Ελληνες ουηλοοτουοι τὸν ὀιληθῆ γεωογισιὸν ποιοοἰγοντοι, ὥς πάντες

Ν ¬ ~ 3 Χ Ι­ ~ \ Ν Ἡ ΰ Χοι συγ¬ αφεις ο ολο οοσιν. Αυτοι καλλιεο οοσι τ να ν και αοτοι» ο » | 5· ι ` » ε οκμονοι εκμεταλλεοονται πλοοτοφοοοος ειιτοισεις ιιετοιλλειων. Ο Ελλην,τ . , ι Ϊ Ξ τι ο Ν ιγραφει ο Φιτςνεο, ειναι ο οιοιστος των γεωονων, κατοοθων νὰ συγ­

κομιζη τιλοοτονο ιδιοι της κοιλλιεογειοις Ἡτης γῆς. "Εχουν ηὲξοιιοετιιιηνἑπιτηδειοτητοι, επιδιδετοιι εις παντος ειδους γεωογιαν, επιδιδομενος\ 5 ”\ ·~< 3 ` Ά 5| Χ |και εις τας συο.φυεις\αοτ·ῃ¬ βιομηχανιοις, ητοι τηη βοιηαιικοτοοιριοιν,την μεταςουογιοιν, την οινοποιιοιν. Συστημοιτωιως και βαθμιοιιωςκατακτα γεωογικως ποιοοιν τ ν χωοαν ανοικτων σιοιι εξοι οοα ων ταΩ \ ~ τ × ω , | ε· ~ κωπο των Τουοῖιωη ηοιτοιληφΰεντα οιλλοτε. κτηιἑοιτα αυτον. ΝΜετοι^μι­κοον η γεωογιοι ολοκληοος θα διενεογητοιι υπο μονων των Ελλη­

Ω Ξ ε Ν 3! | | Ω Ε!νων. ἕδλλ "ειναι νται εμποοος, βιομηχοινος) ναοτιλος ο Ελλην, συν:κεντοων οοτω σταοοιν ζτην στοιεοανωγινιην ῖἑωην της χωοοις. Εν τῳΒιλαετιῳ Σεβοιστειας ομως οι <Ελληνες επιδιδοντοιι ᾶπονιλειστικωςεἰς την γεωογιοιν, φεύγοντες τοις πόλεις και οἰκοῦντες ἀνὰ την ὕποιι­| _­ . \ Ζ Χ .θοον χωοαν, σκυγκοοτοιιντες δε τὸν νιοοιωτοιτον γεωογικον ττληδο­σιιον, πληθοσιιον= εμφοινιζοντα κοινωνιολογιπον σχημοιτισὲιον ιδιοο­ουῦμον, εχοντοι εκπτληκτικην σονεκτιοτοτητα και ποοιιαχοοντα αφο­βως βωμῶν και ἑστιῶν, ὡς βεβαιοῖ ἄλλως τε ὁ νὶτεὶ ίῖιιιιἰετ. Με­ταξυ τῶν Μουσουλμάνων διοινιοινονται ἐπὶ γεωογικῇ ἔπιδόσει μόνοι

Ω | \ ε Ά χ χ _, Χ »­‹οι Κιοκοισιοι και οι Κολχοι (Μιγνοελοιλ μη Τουηκοι. Κοιτα τοινταΕ Ξ/ ~ Ν Ά Ο Ι 5 ···· ~οι Ελληνες οωατοοσι της χωοας οο μονον εμποοικως, βιομηχοινιιιως

\ ~ 3 \ ωλ | Ά ~ Χ τιῖιοιι ναυτικως, αλλα ιιοιι\ γεωογικως, διονοιταιετιῖς δε ὅισφοιλως νοι ποοιδη,οτι δεν οιφιστατοιι πολυ η ωοας. καθ ην οι Ελληνες θα σιοατήσωσινε κ ~ ιν ~ κ

Ήπ0=δ£ασο¶νεἶν"ἔ®®'? της χωθαἑ· Ω ι 3 ι . .ι ις ε εν αφισταταηπολιι η|ωοα7 ιῖοιθ οιυ Ελληνες θαοιοα­τηοωσι πλοοτοπαοοινωγικως της χωοοις, οοτω δεν αφισταται πολο καιΕ ζ ε× ­­ λ ¬ ~ κ ο |' οη ωοομκαΰ” ην| οἱ Τοοοκοι κοοιολεἶιτικως θοοεκπεοωσιν οιποψιλούμεενοι, αἕτοἑττεοοωμενοι τηἱσυνεογασιας των ιιη Τοιἶοκων λαοησουλμα­νωνι εξ ων μεονων οιντλουσι δυναμιν, δεδοτιενοο, οτι, Ζιαΰ οι νοαφει0 Φιτζνεος ο 'Γονοκομολλογικος τοπος που και που οιπαντα μονον.Κατὰ τὰς ᾶνατομιστὰς­ἑπιτοαπητω η ἔσιφοασις­ἐοεύνας του Ευε­

κε

οὶιε­ι:ι®ε, οἱ λεγόμενοι Τουρκοι εὶσὶν ελάχιστοι, ὁ μέγας δὲ ὅγκος, ὁὥς Τουρκικὸς ἢ ”Οθωυ.ανικὸς χαρακτηριζόμενος, ᾶποτελεῖ Λαὸν "Ανα­τολικὸν Μικρασιατικὸν­­οὺχὶ ,Τουρκικὸν Μικρασιατικόν, ανύπαρ­κτον¥­προερχόμενον ἐκ Μικρασιανῶν Ἑλλήνων, βιαίως ὴ ἄλλωςἔξισλαμισθἐντων. ”Ο Λαὁς οὺτος, ξένος πρὸς τοὺς Τούρκους ὺπὸπᾶσαν ἔποψιν, ὅμιλεὶ τὴν τουρκικὴν κάκιστα καὶ παρεφθαρμένως,διότι δὲν κατώρθωσεν 'οὺδὲ θὰ κατορθώση ποτὲ νὰ μάθη αὺτήν.Ποικίλαι ᾶσθἑνειαι, καὶ δὴ ὴ σύφιλις, ὺποσκάπτουσι στρόρριζα τὴνζωὴν του ᾶτυχους λαου τουτου, ὅστις, ᾶποβοιλὼν τὴν θρησκείαναὐτοῦ καὶ μοιρολάτρης γενόμενος, παρίσταταιτἀπαθὴς θεατὴς τουἰδίου θανάτου, ραγδαιότατα ἔπερχομἑνου. ΩΟ αριθμος του Λαοὺτούτου, ανερχόμενος τῷ 1844 εἰς Τ,ΟΟΟ,ΟΟΟ, κατὴλθετῷ 1890 είςὀ,ΟθΟ,ΟΟΟ, εἶναι δὲ ζήτημα, ἔὰν σήμερον, μετὰ τοὺς τελευταίουςμάλιστάστολἑμους, ὺπερβαίνει τα 4,ΟΟΟ,ΟΟΟ.\ Οὕτωτ ὅ =ΑνατολικὸςΜικρασιανὸς Λαός, κακῶς Τουρκικὸς καὶ ”Οθ·ωμανικὸς ὁνομαζόμενος,βαίνει ᾶσφαλῶςὶ πρὸς τὸν θάνατον, καταπληκτικῶς ἐλαττουται, ὥςβεβαιοι καὶ ὅ Ρειοὶ Ϊσοτον­Βοεισὶἰεο ἔν τῷ ἔργῳ αὐτοῦ «Ισα Ωστε­ετὶοτι ιἰο λε. Ροριιὶατὶοο», λέγων, ὅτι ἐξ ὅλων τῶν πληθυσμών οἱΜουσοτλμανικοὶ “πληθυσμοὶ τῆς Τουρκίας, καὶ δὴ οἱ τὴς '”Ασιατι­κῆς, φθίνουσιν, ,ἀποθνήσκουσιν ἕνεκα ἔλλείψεως γεννήσεων, ἔνεκα τὴςφοβερας δυσαναλογίας τῶν” γεννήσεων προς τοὺς θανάτους. Δ

”Αντιθέτως οἱ ,Ἑλληνικοὶ πληθυσμοὶ πληθυνονται, αὺξανόμενοιἔν αναλογία τοὺλάχιστον 2 0/0 κατ” ἔτος, καὶ ττληθυνονται, διότι.διὰ τῆς ἔργσσίας καὶ ἐκ της ἐργασίας τὰ­πάντα ἄπεκδεχόμενοι, ἔπι­διώκουσι κατα ωυσικόν, κοινωνιολογικὸν κανόνα τὴν αὔξησιν αὺτῶν..αἱ Ἑλληνίδες ἐργάζονται ἔν τοῖς ἀγροῖς, βοηθουσαι τοὺς άνδρας,οὺτοι δὲ τὴν ἀπόκτησιν τέκνων θεωρουσιν οὺ μόνον ὥς ,επιβεβλη­μένην ὺποχρέωσιν, ἀλλὰ καὶ ὥς ἀναγκαίαν, δεδομένου ὅτι καὶ αὺτὰθὰ συντελἑσωσιν, ἀναπτυσσόμενα καὶ ἐνδυναμοὑμενα, είς τὴν βελ­τίωσιν τὴς θέσεως τὴς οικογενείας καὶ τὴς παραγωγικότητος τῶνἀγρῶν αὺτὴς. Τόση εἶναι ὴ πρὸς τὴν στάτριον γὴν προσήλωσις τῶνΠοντίων, ὥστε οὺτοι, καὶ ἀττοδημοὺντες. νυμφευονται νεώτοιτοι, καὶτοῦτο, ἴνα, διαρκουσης τὴς ἀποδημίας αὺτῶν, αἱ μὲν σύζυγοι μερι­μνῶσι περὶ τὴς οἰκογενειακὴς οὺσίας,τὰ δὲ γεννώμενα τέκνα αναπλη­ρῶσιν αυτούς, παρατείνοντα; τὴν ἀποδημίαν αὐτῶν ὴ μὴ ἔπιστρἐφον­τας ἕνεκα θανάτου. ίΗ τοιαυτη συνήθεια διέπλασεν ἔν τῷ Πόντῳ τὴνἔὶἴητρτσιρχίαν (Μειττὶατοειτ), ήτοι τὸ δικαίωμα τὴς γυναικός, ὅπως,απουσιαζοντος του συζύγου, ἀσκῇ αὕτη τα ἔργα του ἀνδρὸς ἐν τηδιευθύνσει τὴς οὶκογενείας καὶ τῶν τῆς οἰκογενείας, ἔν­τῇ αμυνητου οἴκου. Αὺτὴ δὲ αὕτη ἡ Μ­ητριαρχία. μαρτυρεί, κατὰ τὴν Ἱὶπι­στήμην τὴς Κοινωνιολογίας, τὴν ζωτικότητα της Ἑλληνικῆς φυλὴςεν Πόντῳ καὶ τὴν ὺπεροχὴν αὺτὴς ἐπὶ τῶν Τούρκων, ὼν αἱ συ­ζυγοι καὶ αἱ μητέρες, κατὰ τὴν ϋᾶποδημίαν τῶν ανδρῶν, γάριντὴςστρατιωτικής υστηρεσιας κυριως, εγκαταλειπουσι χερσους τους αγρουςαυτῶν, ζῶσιν οὺδὲν πράττουσαι, επιδίδονται εἰς τὴν ᾶκολασίαν καὶ

43

βλἐπουσι μετὰ μικρὸν, τὰς οὺσίας αὐτῶν τὰς κτηματικὰς περιερχομέ­νας εἰς ἄλλους κυρίους. Και καθ” δν χρόνον οἱ Τουρκοι φθίνουσι,διότι ἱἔλαττοὺνται ἐκπληκτικῶς αἱ γεννήσεις, διότι αἱ ἔκτρώσεις πολ­λαπλασιάζονται, διότι αἱ μὲταδοτικαιι νόσοι, ὺποσκαπτοτσαι ὴδη τὴνίζωὴν ὁλοκληρου τουυτουρκικου πληθυσμού του Βιλαετίου Κασταμο­ινης, ἑπεκτείνονται νυν και­'πρὸς τοὺς τουρκικοὺς 'πληθυσμοὺς τωνΒιλαετίων Τραπεζούντος και Σὲβαστείας, διότι ἦθνητότης ὺπερ­βαίνει ἕνα μεγάλῳ ἀριθμῷ τὰς γεννήσεις, οἱ “Ελληνες πληδύνονται,αὺξάνονται κατακτῶντες ὁσημἐραι ἔδαφος, παρὰ τὰς σφαγὰς και τοὺςδιωγμούς, οἱτινες ἔκοίοτοτε ᾶναστέλλουσι τὴν άλματώδη αὺτῶν πρὸςτα εμπρος κινησιν.

Δὲν, πληθύνονται δὲ μόνον οἱ ”Ε]λληνες, δὲν ᾶνακτῷσι μόνον μι­κρὸν κατὰ μικρὸν τὰς διαρπαγείσας γαίας αὺτῶν,ιὁις, εις! πλουτοφό­ρους μεταβοίλλουσι πηγάς, ἀλλὰ και μετὰ πεποιθήσεως ἀποβλέπουσινεἰς τὸ, μέλλον, βέβαιοι, ὅτι οἱ Κρυπτοχριστιανοί, οἱ ἀτυχεῖς ἐκεῖνοιἀδελφοί, οἴτινες ὑπὸ τὴς βίας τὴν ὅιγρίαν πίεσιν ἀπέβαλον κατὰ τὸφαινόμενον τὴν πάτριον τὰρησκείαν, θὰ ἔπανέλδωσιν εἰς τοὺς κόλ­πους αὐτῶν, προμαχουντες βωμῶν και ἑστιῶν, δεδομένου, ὅτι καιαὺτοι ιἔδουσιν εἰς ἑλληνικὴν ὴ βάρβαρον φωνὴν τὸ Άκριτικὀν ”Έπος,ἑξυμνουν τοὺς ἀπαραμίλλους,Ἑλληνικοὺς ιἀγῶνας και ἑξαγγέλον τὴνἑπικράτησιν τὴς Ἑλληνικῆς Φυλὴς ἐν ταῖς χώραις ἑκείναις, τῶν όποιωναἱ παραδόσεις, τὰ ὴθη και ἔθιμα, ὴ λαογραφία, ὴ δημογραφία, τὰπάντα διαλαλουσι τὴν ἀδιασπαστον ἀνὰ μέσον τῶν αιώνων Ἑλληνι­κότὴταω Πῶς εἶναί ποτε δυνατὸν νᾶνασταλῇ ὴ ζωτικότης τὴς Ἑλλη­νικῆς Φυλὴς, ὴτις, ζῶσα ἔν τῷ παρελθόντι, συνάπτουοα αὺτὸ πρὸςτὸ παρὸν ,και τὸ μέλλον, βαίνει πρὸς τὰ ἐμπρὸς ,ἀτοίρβητος και ἄφο­βος; Και πῶς εἶναι δυνατὸν τὸ Θέμα Τραπεζούντος, τὸ Θέμα Σε­βαστειίας, τὸ Θέμα Κασταμονὴς νὰ ­παύσωσι διεκδικουντα τὴν ἀνε­ξαρτησίαν αὺτῶν, ὅταν αὺτὴ ὴ δημογραφικὴ ἔρευνα και παρατήρη­σις βοοι, ὅτι αἱ χῶραι αδται περικλείουσιν Έλληνικὸν πληδυσμὁνίἶ1Θ,ὅὅ?, μὴ συμπεριλαμβανομένων τῶν Κρυπτοχριστιανῶν,Ἑλλήνων;Πῶς ειναι δυνατὸν να μὴ ἀκουσδῶσιν αἱ ἔκ του “Δδου ἀναδιδομέ­ναι ἐπικλήσεις, και παρακλήσεις τῶν ἀποσφαγέντων πατέρων, μητέ­ρων, συζύγων, παιδιων, “ἔξαιτουμένων τὴν ᾶπελευθἐρωσιν, της πατρί­δος αὺτῶν, και αἱ ςρωναι τῶν νέων ”Αμαζόνων, αιτινες, συμβοηθοιπατέρων και συζύγων και ἀδελφῶν, ἑπικαλοὺνται ἀπὸ τῶν ὅρέων τῆςΣεβαστείας τὴν ἐπἐμβασιν και μέριμναν τῶν Μεγάλων Δυνάμεωντῆς Δυτικῆς Ευρώπης;

Θακουσθῶσιν αναμφιβόλως αἱ ἐπικλήσεις, αἱ κραυγαι αὕταιτου πόνου, διότι ὴ Ηὺρώπη πασα πολλὰ ὅφείλει είς τὸν» Πόν­τον, ἐξ οὺ ὅ πολιτισμὸς ὁ ἑλληνιστικὸς ὲξὲπἠδησεν, καταυγά­_ζῶν διὰ του ᾶνεσπἑρου αιἶιτοὺ φωτὸς τὸν Εὔξεινον ὅλον, κατευ­ΰύνων και καῦοδηγῶν ἔθνη και λαούς, ἑκχριστιανίζων τοὺς Άρμε­νίους, τοὺς Ἱβηρας, τοὺς Κιρκασίους, τοὺς ”Αβασγούς, ᾶναπλάττοονδιὰ τῶν ἐκ τῶν κόλπων αὐτοῦ ἔκπηδησάντων “Αστον ἢ ”Ασίων

44

(Δειτε) τὴν συγκρότησιν τῆς Βορειοδυτιπῆς Ευρώπης, ξιιπέμπων ἀπὸτου τέλους το·υ,?› μ. Χ. αίῶνος τὸν ἐκ τὴς Ποντισιῆς ΚαππαδοκίαςΘεόφιλου (Ουλφίλαν), ὅστις, εἰσαγαγῶν τὸν Χριστιανισμὸν εἰς τὴνΣκανδιναυίαν σιαὶ μεταφροίσας τὰς Ἱερὰς Γραφάς, διἑπλασε τὴν Γοτ­θι›ιὴν,”Αλφάβητον, σχηματίσας αυτὴν ἀπὸ συνδυασμου Ἑλληνικῶνγραμμάτων μετά τινων ἄλλων στοιχείων,ληφ·θἑντων ἐξ ᾶρχαίων συμ­βσλωιῶν ἐπιχωρίων σημείων. Θἀκουσθῶσιν αἱ παρακλήσεις τῶν Πον­τίων, διότι ὅ Πόντος, ἀπροσμάχητον προπυργιον κατὰ τὰς ἑσχατιὰςτης Μικρας ”Ασίας, ἐπὶ μακρόν, ἐπί αἰῶνας μακρους ᾶπέτρεπε τῶνβαρβάρων τὰς ἑπιδρομάς, σωζων τὸν πολιτισμὸν και ῦπεραμυ­νόμενος τῶν­ θαλασσίων ὁδῶν, αἴτινες διὰ του Ευξείνου, του Βοσπό­ρου, τῆς Προποντίδσς, του Έλλησπόντου ὅδηγουσιν είς τὴν­ Μεσό­νειον, είς τὴν Ευρώπην. Πεσὼν δὲ μετὰ ὰπαραμίλλους ἀγῶνας, συν·ετἐλεσεν είς τὴν 5Αναγἐννησιν της Ευρώπης, τῶν τἐσινων αυτου μετὰτῶν ἐκ Κωνσταντινουπόλεως αποδημησάντων ἀδελφῶν μεταδόντωντὰ γράμματα, τὰς ἕπιστήμας, τὰς τέχνας.

Και ἄν ἔπεσε χαμαί ἦ δαίδαλος αυλοί, ἄν ὁ Φοίβος οἴυιέτι ἔχεισιαλυβην, ου μοίντιδα δάφνην, ου παγὰν λαλέουσαν, ἄν ᾶπἑσβετο καιλάλον ὕδωρ, δὲν ἐξἑλιπεν ὅμωςῆ Ἑλληνικὴ Φυλή, ὴτις, δεινὸν ὅιγῶναδιασώστως τὴς ἐθνωιῆς αὐτῆς συνειδἠσεως διεξαγαγουσα ἐπί μακρουςδουλείας αίῶνας, πατώ­ρδωσε, παρὰ τὰς αίματηρὰς” θυσίας καὶ τὰς­φοβερας ἑξωμοσίας, είς ὁὶς υπεβλήθη, νὰ διατηρήση ᾶκμαῖον καὶὅιθοίνατον τὸ Ἑλληνισιὸν φρόνημα του Πόντου, οἶχ ὴ ἐθνονραφικὴκαὶ δημονραφικὴ συγτρότησις, ἀποτελουσα κατοίφωρον ἀπόδειξιν τῆςὰσιαταβλήτου ζωτιοίότητος αυτου, μαρτυρεί ὁποῖα επιφυλάσσει αὐτῷτὸ μέλλον ἔν προαγωγῇ τῆς Ἱδέας και του Πολιτισμου. ι

“Η Αυτοκρατορία της 'Γραπεζουντος ἀπηρτίζετο μέχρι τῆς .πτώ­σεως αὐτῆς, ὥς είπομεν, ἔκ του σιυρίως Πόντου, τῶν σημερινῶν δηλαδὴΒιλαετίων Τραπεζουντος καὶ. Σεβαστείας, ἔκ τὴς Παφλαγονίας, του σημε­ρινου Βιλαετίου Κασταμονης, καί ἐκ μέρους της Καππαδοκίας, καθ” ἕὶγράφει ἔν «Τοῖς Μετὰ τὴν ”Αλωσιν» ὅ ,Αθανάσιος Κομνηνὸς εγψη­λοίντης. Ἱζόσῳ δὲ συμπαἕῶς ἑλληνικὴ ιιαί ἑλλὴνοπρεπῶς υπερήφανοςητο η Αυτοκρατορια αυτη, ωστε τῳ 1294, οτε ο Αδτοκρατωρ τηςΚωνσταντινουπόλεως Μιχαὴλ ὁ Παλαιολόγος ἑφάνη σσιεπτόμενοςσυνεννόησιν μετα του Πάπα τῆ;,Ρώμης, ὁ Λαὸς του Βυζαντίου,διαμαρτυρομενος και της Ορθοδοξίας προμαχων, προς αυτὴνεστρεψε τὰ βλέμματα καί, ἐξ αὐτῆς ὰπεκδεχόμενος τῶν πανελληνίωνπόδων τὴν προαγωγήν, «ανέκραξεν ἑαυτοῦ βασιλέα τὸν Ἱἴγεμόνατης Τραπεζοῦντοςικαὶ Κολχίὀος», ὥς ἐπὶ λἑξει σημειοῖ ὁ μνησθεὶς=Αθανάσιος λΚομνηνὸς “Υψηλάντης Αί χῶραι αιἶται, αἱ ελληνικώ­ταται, συνκροτούιιεναι ἔκ τῶν σημερινῶν Βιλαετίων Τραπεζουντος,Κασταμονῆς, Σεβαστείας καὶ ἐκ μέρους τῆς Καππαδοκίας, δ δὲν περι­λαμβάνομεν ἐνταῦθα, ίνα μὴ ἀπευθυνθῇ ··ἦμῖν ῦπερβολῇςτ ἐπίοιρισις,ἔχουσι ξ·ὔ,22ἶ,2ὔ4 κατοίκους πατανεμομένους ῶς ἑξὴς κατὰ Βιλαέτιακαὶ. Φυλάς:

45

Α') Βὶλαέτὶωὶ Τθαπεζοῦντος:“Ελληνες ”Ος›θόδοξοὶ . . . . 4047883Λαζ0ὶ ζ . . . . . . . . 12Ο,ΟΟΟΣάννοὶ . . . Δ. . . . 18Ο¿ΟΟΟΜεσοχαλδηνοὶζ . . . 8Ο,ΟΟΟΚόλχοι(Μὶγγηελοὶ) . ο. .| . . . . . ῦΟ,ΟΟΟἹβηρες (Γεωηγὶανοὶ) . . ὶ. . . . . . ῦἕῃθθθΚωκάσὶοι. μετὰ ”Αμπαζάδων (”Αππαϊ­

τῶν) καὶ ”Αβασγῶν . . .ν . . . .­ ἶΘ,ΟΟΟ3Αΰίγγανοὶ =Ατσίγγαν0_ὶ . . . . ὕ,ΟΟ0­Ἄωμένιοὶ ὶ. . . . ­. . Ε . Ψ ἄθβθθἹοιὶδαῖοὶ. . . . . ν. . . . 400Τουηαωὶ καὶ οθΰωμανοὶ . . . . _. Ι88,ἔ›21

· ν Το ὅλον . . . . ὶ,2οε›,οο4.ΒΊ _Βιλαέτὶο·ν Σεβαστείας :

*Έλληνες οθωθόδοξοὶ . . . . . . . ._ 18Ο,ΟΟΟΚόλχοὶ(Μὶγγηελ0ὶ) . . . . . . ; . . θΟ)ΟΟΟΚὶρκάσὶοὶ μετὰ ”Αμ.παζάδων (”Αππαὶ­

τῶν) καὶ Ἄβασογῶν . . . ζ . . . '?Ο,ΟΟΟἹἔηυθἰνοὶ (Κηζὴλ Μπάσηδεη) ν . . . . ἔἶθβθἔΓ1ου€›οῦ·›ωὶ (Παφλαγόνες καὶ Χάλυβεςὶ 8θ,ΟΟΟ”Αφσάροὶ (“Ισαυη›οὶ ἢ Ιίαππαδόκαὶ) .Π . 2ὕ,ΟΟΟΚόπταὶ . . . . . . . . “. . . 400=Αημἑνὶοὶ . . . . . . . . . . ; 1?Ο,4ἐ)›?›Ἱουδαιοὶ. . . . . . . . . 400Τουηκομανοὶ (Τηοκμὴνοὶ) . . . . Ιἶῃοθί]Τουρκοὶ καὶ ”Οθὼμανοὶ . . . . 1ὀΟ,4ἕἄ?›Τάταηοὶ . . . . . . . . . . 2Ο)ΟΟΟ

Το ὅλον. . . ι,οοτ,ε›ο±›·ΒΊ Βιλαέτων Κασσαμονης:

”Ελληνε; 'Οαθόδοξοὶ . . . 134,θ1ΘΣάννοὶ (Τσάννοὶ) . α . . . . . .. . 12Β,θῦἔ›Κόλχοὶ (Μὶγγρελοίὶ . . Δ. .γ . . . . °·1ιΟΟ,ἔ›1Ο”Αθίγγανοὶ ”Ατσίγγανοὶ . . . . . 1,ὶἔἑ”ἶἴ›Γ1ουρουκοι(Παφλαγόνες,Χαλυβες,/ὶύκὶοὶ) 24θ,ἴ›ΟΟΚὶηκάσὶοὶ μετὰ ”Αμπαζόιδων (”Αππαϊ­

τῶν) καὶ ”Αβασγῶν . .ι . . . . . . 4Ο,ΟΟΟΒὶθυνοἴ. . . . . . . . . . . .ο . 2ΟΟ,ΟΟΟΚόπταὶ . . 5 . ο. . 2,Ο'ῖθοΑαμένὶοὶ . ._ . “. . . 2,θ4ἶἹουδαιοὶ . . . . . . . 1,ἔὔΌΟΤουηκοὶ καὶ Ὁθωμανοί . . . . 112 916

ὶ Το οὶον. . . ν. Θοοἢοο

_ 46

”Λνακεφαλαττρτικὸς .πίναξ του .πληϋυσμοῦ των τητωνΒιλαετἰων κατὰ Φυλάς.

"Ελληνες ἱθοθόδοξοἱ _ . Έ . . . . . ἶ1θ,ῦ§2Λαζοἱ . . ., . . _ . . . 12Ο,ΟΟΟΣάννοι ,(Τσάννοὶ). . . ἔἑθἶῃθὕῦΜεσοχαλδηνοί . . . . ὅΟ,θΟΟΚόλχοὶ (Μὶγγοελοἱ) . . . . . . . . 21Ο,ἕ›1Οηβηοεἐ (Γεοοογὶοινοἱ) _ . . . . . . . ῦὕ,ΟΟΟΚὶοκάοιοἱ μετὰ ”Αμπαζάδων (”Αππαἱ­

τῶν) καὶ ”Αβασγῶν _ . . . . . . 18Θ,ΟΟΟ=Αθἱνγαν0ὶ ἱἢ ”Ατσἱγγανοὶ . . . . . θβΐῦἘουθἱνοὶ (Κηζὴλ Μποἱσηδες) . . . . ἔἱθβὅἐΓ1ουοου›±οὶ(Παφλαγόνε;,Χάλυβες,Λ·ύκὶοι) ?›2ὅ,ὕΟΟἱΑφσάοοὶ (Ἰσαυοοἱ Καππαδόκαὶ) . 2ἔ›,ΟΟΟΒὶἱὶυνοἱ _ . . . . . . . . . . .λ ?ΟΟ_ΟΟΟΚόπταὶ . . . . . _ 2.=λ'ἱθ”Αομένἱοὶ _ _ _ _ _ _ ?1Θ,ῦ8ΟἹουδαἱοὶ . . . . . . . 2,1ΟΟΤουοκομανοὶ (Τοοκμηνοἱ) . .λ 1ὁ,ΟΟΟ'Γουοκοὶ καὶ Ὁθωμανοὶ . . 4ῦ1,8ὅθΤάταοοἱ . . . _ ΟΟΟ. . . . . . 20,

'Γὸ ὅλον. . . . .\.ἔ›,22ἶ,?ἔ›4Ἐκ του ὅλον πληθυσμου τούτου, μὴ πεοὶλαμβάνοντο; 1,ἔ›ΟΟ

Ξένους, ἀνήκοντα; εἰς δὶαφόοους τη; Ευοώπης ”Εθνότητας, ῦ11,8θθμόνον εἱσὶν οἱ Τουοκοι. ἢ ἱθθωμανοί, οἱ λεγόμενοὶ,»Τουοκομανοὶ, οἱ”Αφσάοοὶ καὶ οἱ Τοἱταοοι, 2,?1ὀ,38Β δὲ οἱ μὴ 'Γοῦοκοὶ ἱθθωμἱανοί'ἐξ αἶπῶν, ἀφαὶοουμένων τῶν Ἑλλήνων ἱοοθοδόξων, ὅἱνεοχομένωνεἰς ?1Θ,ῦὸ2, οἱ πλεἱστοὶ, οἱ Μεσοχαλδηνοἱ, οἱ Γ1ουοουκοὶ ἱ(Παφλα­γόνες, ·Χά­λυβες, Λύκἱοὶ), οἱ Βὶθυνοί, οἱ Λαζοί, οἱ Κόλχοὶ (Μὶγγοελοἱ),οἱ Σάννοὶ, οἱ Ἱἔοοθἱνοὶ (Κηζὴλ Μποἱσηδες) εἱσὶ γηγενεις “Ελληνες .ἱιΦοὺγοπελασγοἱ, ἀοὶθμοὑμενοἱ εἰς 1,520/ἶθθ, ἄλλοὶ, καἱπεο ἀνήκοντεςεἰ; τὴν ἱΑοίαν Φουγοπελασγὶπὴν ἱἢ Φουγοελληνωτην ”Αοἱαν Μὶκοα­σιανὴν Ὁμοφυλἱαν, συνγενέστατοὶ δὲ τοῖς ”Έ.λλησὶν, ὥς οἱ Ἰβηοε;(Γεωογὶανοἱ), .οἱ Κὶοκάσὶοὶ μετὰ τῶν ”Αμ.παζάδων (”Αππαἱτῶν) καὶ τῶν”Αβασγῶν, οἱ” ”Αθίγνανοὶ ἢ ”Ατσίγγανοὶ, οἱ Κόπταὶ, εἱσὶν ἔπή­λοδες, ἀνέοχονταὶ δὲ εἰς 2ἔ›ἔὅ,?›ὔ4, καὶ ἄλλοι., ὡς οἱ ”Αομἐνὶ0ι καὶοἱ Ίοοδαῖοὶ, μὴ υπεοβαἱνοντες ὁμοῦ τὰς 221,θ8Ο, εἱσὶν ἔντελῶηξένοι ποὸ; τὴν χώοαν, μετοωτήσαντες εἰς αὐτὴν ὑπὸ δὶαφόοοος πεοἱ­στάσεἱς ἀπὸ του ΙΕΪ μέχοὶ καὶ του Ιθἱ αἱῶνος. Οὕτω οἱ "Έλληνεςκαὶ οἱ­ Φουγοπελασγοὶ ἱἢ Φονγοέλληνες ἐμφανἱζουσἱν ­ᾶσφυκτἱκὴνπλεὶονοψηφἱαν, ἀποπνίγονσαν τὴν Τουοκωτἡν ἢ ἱοθωμανωἱὴν μεὶο­νοψηφίαν, αονθμουσαν, ὡς ἀνωτέοω ἑσημεἱώθη, ὕἱὶβθθ, πεοἱ­λαμβάνουσαν δὲ ἔ›Ο,ΟΟΟ γνησίων Τούοκων μόνον, καθ” ὅὶ οητῶ; βε­

ΔΔβαιοῖ ὁτ`1ἶ.ΒοοΙαε ὲν τη Γεωγραφία αῦτου, τών ἄλλων ὅντων Τα­τάρων (2Ο,ΟΟΟ) καὶ ”Οθωμανών, ήτοι ὲξισλαμισὕέντων καὶ ἑἔο­ὕωματισϋέντων Χριστιανών, Ἑλλήνων κατὰ τὸ πλεῖστον, (4­Η.βῦΘ).

Μεταξυ των νηγενῶν Ἑλλήνων καὶ Φρυγοπελασγών ἀπαντώσινοἱ Κρυπτοχριστιανοί, ών­κυριώτεροι εἱσὶν οἱ περὶ τους ποταμ.ους”()φινκαὶ Ψυχρόν, κοινώς ἱθφλὴδες λεγόμενοι, οἱ κατὰ τὸ Μεσοχαλδιον Κλω­στοὶ ὲπονομαζόμενοι, οἱ περὶ τὴν Κρώμναν, οἱ περὶ τὴν Σάντανς οἱπερὶτὴν Ματζούκαιη οἱ περὶ τὴν Θοανίανγ συνήθως Τονιαλῆδες ἀπο­καλοόμενοι, οἱ ἐν τῇ επαρχία 'Γσανὶκ Σάννοι ὴ Τσάννοι, οἱ Λεβέν­ται, οἱ Τενεσοὑρὴδες] οἱ Τσεπνῆδες› οἱ ὀρεινοὶ δὴλαδή, καταπαρα­φβοραν. ἐκ τὴς Τουρκικής καὶ ”Αραβικὴς λέξεως Τσεμπελη, οἱ Σταυ­ριώται) περὶ τὸ χωρίον Σταυρίν, καὶ ἄλλοι πολλοιγ ώς θα διε­πἱστου λεπτομερὴς δὴμογραφικὴ ἔρευνα. Πλὴν ὅμως Κρυπτοχριστια·νοὶ εἱσὶν οὅ μόνον οὔτοι, γὴγενεἱς ἱΈ]λλὴνες, ῦπολογιζόμενοι ἔν πε­ρισσῇ ὀικριβολογία εἰς 2ΟΟ,ΟΟΟ, ου μόνον οἱ διαφεόγοντες ἔτι, ἐλ­λεἱψει δὴμογραφικῆς ἔρεόνὴς καὶ διακριβώσεως, τὴν διάγνωσιν, ἀλλὰκαὶ ἄλλοι Φρυγοέλλὴνες ἱἱ Φρυγοπελασγοἱ, ώς οἱ Ἑρυθινοι, οἱ Γ1ου­ρουκοι, οἱ Βιθυνοὶ κτλ., ἔχοντες ᾶναμφισβήτήτως, . ώς πάντες οἱσυγγραφεῖς ὅμολογουσι, θρήσκευμα Ἑλλὴνοχριστιανικόν. Περὶ παντωναἶιτών ἔμερίμνὴσεν ὴ μετὰ τὸν Κριμαϊκὸν πόλεμον γενομένη Συν­ηὅήκὴ τών Παρισίων, ἀναγροἰψασα ρὴτὴν διάταξιν ὐπὲρ τών εξισλα­μισΰἐντων Χριστιανών, δικαιουμένων νὰ ἔπανέλθωσιν εἰς τὴν πά­τριον θρὴσκεἱαν, καὶ προβλέψασα τὴν σόστασιν Έἶξεταστικῆς “Επι­τροπῆς, ήτις, λειτουργήσασα ἐπί τινας μηνας ἔν Τραπεζουντι, διε­λύθὴ ἀκολούθως κατόπιν ποικίλων πολιτικών ραδιουργιών, καὶτοῦτο, διότι χιλιαδες Κρυπτοχριστιανών ἔσπευδον, ἱνα, ᾶποκαλόπτοντεςτὴν. ἔν τῷ κρυπτώ ­θρὴσκεἱαν αυτών, ἔπανέλβωσιν εἰς τους κόλπουςτών ἶορθοδόξων Ἱἱλλήνων. Τότε ᾶκριβώς ἐπανὴλθον εἰς τὴν οΟρ­δοδοξίαν καὶ τὸν Ἑλλὴνισμὸν οἱ Κρωμναῖοι καὶ ἄλλοι ἔκ τών πέριξ.

”Η Ἄιγγλικὴ Κυβέρνησις ἔχει σαφή ἱδέαν περὶ του ζὴτήματος τώνΚρυπτοχριστιανών ώς γνωρίζουσα, ὅτι ἐν τῇ Κύπρῳ πολλοὶ τών ἐκεῖ.Κρυπτοχριστιανών, τών Λινοπαμπάκων καλουμἑνων; ἐπανὴλθον, ὑπὸτὰὅμματα τών ­=Αγγλικών ”Αρχών, εἰς τὴν 3­Ορθοδοἔίαν καὶ τὸνΡἕλληνισμἔν καὲ ὅ)τι7ἄλλοια αυτών, παραπειΰόμενοι υπὸ Τουρκικών

ροπαγαν ών, .ια αιουσών ως προσωρινὴν τὴν ἐν Κύπρῳ ”Ανγλικ`νκατοχήν, παρέμειναν Μουσουλμανοι, ἱνα βεβαίως ἔπανἑλθωσιν ὶἱς τὅἱνΧριστιανισμόνς εβθυς ώς πεισθώσιν ἐξ αἶιτών τών πραγμάτων, ὅτιἔλὴξεν ὁριστικώς ὴ ἐπὶ τῆς Κύπρου . κυριαρχία ὴ ἑπικυριαρχία τώνΤούρκων. Δὲν ἀγνοοῦσι δὲ ­ἑπ” ἴσὴς αἱ τε ”Αγγλικαὶ καὶ αἱ Ἑξλλὴνι­καὶ ”Αρχαί, ὅτι ἔν μέσῃ Κωνσταντινουπόλει λειτουργουσι Κρυπτοεκ­κλὴσίαι, ὲν αἶς τακτικώτατα καὶ μυστικώτατα συνἐρχονται Κρυπτο­χριστιανοἱ, ου μόνον δεωροόμ­ενοι” ὡς Τουρκοι ὴ Ὁθωμανοὶ ὑπὸτών Τούρκων, ἀλλὰ καὶ ᾶνήκοντες εἱς τὰς ἱθυνοόοας τάξεις, καὶ δὴτας στρατιώτικάς! Οἱ πλειστοι τών ἐν Κωνσταντινουπόλει Κρυπτο­Χθιστιανών εἱσὶ Πόντιοι. Ὁ χαράσσων .τὰς γραμμὰς ταύτας ἔγνώ­

48

ρισε τελευταίως ἔν τινι ξενοδονείω τὴς Κωνσταντινουπόλεως, κειμένῳκατά τὸ Περαν, δυο Τουρκοςυανεῖς·ἀξιωματικους, ἕνα ιταγματάρχὴνκαι ἕνα λοχαγόν, οἴτινες ελεγον: «Πότε θα λἠξῃ ῆ φοβερά κωμῳ­δία, ἦν πάντες ὴμεις, οἱ Κρυπτοχριστιανοὶ και ”Ε)λλὴνες, απ” αἰῶ­νων σιαίζομεν ,›› _ Ι

"Αλλος Τουρκοφανής, θεωρουμενος διαπρεπἐστατον μέλος τῆςΤουρκικῆς παροικίας τὴς Κωνσταντινουπόλεως, οἶι δι) ευνοἠτουςλόγους ἀποσιωπαται τὸ ὅνομα, ἑβεβαίου, ἑκδὴλῶν τὴν χαραν αῦτουἐπὶ τῇ άπελευΰερῶοει τὴς Γεωργίας, ,ὅτι ηάνήκει είς μεγάλὴν οικογέ­νειαν αυτης και ότι ἔχει συγγενείς εν αυτῇ. «Θα λἠξῃιἑπι τελους,εἶπεν, ῆ περίοδος του ψευδομουσουλμανισμου,δν ῦπεκρί­θὴσαν χιλιά­δες οίκογενειῶν δια ποικίλους λόγους.§ ”Ο Δζελαλεδδὶν Άρὶφ Βέης,ὅ Πρόεδρος τῆς τελευταίως διαλυθείσὴς ἔν Κωνσταντινουπόλει Κομι­τατικὴς Βουλὴς και Καδὴγὴτὴς του Συνταγματικου Δικαίου ἐν τῷ”()·θωμανικῷ Πανεπιστὴμίῳ, ὀ καταςὴτὴθεις ΐιπὸ τῶν ”ΑγγλικῶνἌιρχῶν τὴς Κωνσταντινουπόλεως και διαφυγὼν είς Ρὡμὴν, ἴναἔκεῖθεν δια Μάκρης ·τ·ῆς.Λυκίας±μετα'Βῇ εἰς συνάντὴσιν του Μου­σταφά Κεμάλ, ἐκαυχατο. μέχρι πρό τινος, ὅτι, δὺν Γεωργιανός, ᾶνήκειεἰς μεγάλὴν Έλλὴνογεωργιανὴν οἰκογενειαν, τὴν τῶν 3Αγγἐλογλου(οΑγγελοπουλων),· και ὅτι” οὐδὲν συνδέει αὐτὸν πρὸς τους Τούρκους,ἐὰν μὴ τὸ κατὰ τῶν Ρώσων μῖσος. “Αλλος τουρκοφανἠς, ἔγγονοςὅνομαστου μεγάλου βεζύρου, διαλαλει, ὅτι εἶναι γνὴσιώτατος “Ελληντὴν καταγωγὴν και άπόγονος Ποντίου Γενιτσάρου, ἐλθόντος εἰς γα­μον πρὸ τῆς κατατάξεως εἰς τὸ σῶμα τῶν Γενιτσάρων. Πράγματι ὁΜωάμεθ ὁ Κατακτὴτἠς, ευθυς μετά τὴν πτῶσιν τῆς Τραπεζουντος,διἐταςεν, ὅπως ὅλος ὁ μάχιμος νεανικὸς πλὴθυσμὸς του Θέματοςκαταταχθῇ είς τὰ σώματα τῶν Σπαχἠδων και τῶν Γενιτσάρων, ἐπὶμακρὸν δε άπὴγορεύετο εἰς τους Γενιτσάροις ὁ γάμος, ἐπιτραπειςβραδυτερον, ὅτε ὴρξαντο είσερχόμενοι εἰς τὰς τάξεις αὐτῶν και Τουρκοι.

Δ Τὴν πρὸς τους Τούρκους ἀπέχδειαν αῦτῶν ἑκδὴλουσι και πολλοὶτῶν ἐν Κωνστοιντινουπόλει Λαζῶν, οἴτινες μετὰ λυσσὴς ἀναφέ­ρουσιν, ὅτι οἱ Λαζοι ὁμαδικῶς ἑξισλαμίσθὴσαν, εῖιθυς μετά τὴνπτῶσιν τῆς Τραπεζουντος. Οἱ πλείστοι τῶν ἐν Κωνσταντινουπόλειλεμβούχων εἰσι Λαζοι Μουσουλμάνοι, ὥς και οἱ ναυται του Τουρκι­κου Ναυτικου. Παρα τὸν δρὴσκευτικὸν φανατισμόν, ὅστις διακρίνειπολλους αὐτῶν, αξἑστους και άγραμμάτους, ἑξεγείρονται, βιαιοπρα­γουσι κατὰ παντὸς τολμῶντος νὀιποκαλέσῃ αυτους Τούρκους. Δεοννὰ σὴμειωδῇ ἐνταῦθα, ὅτι, ευθυς μετὰ τὴν άνακήρυξιν του Συντά­γματος ὲν ἔτει 1908, Λαζοὶ ναυται του Τουρκικου Ναυτικου ἔσπευ­σαν είς τὸν ἐν Γαλατά Ναὸν του (Αγίου Νικολάου, ίνα παραστῶσινείς τελουμενὴν λειτουργίαν και ἴνα προσκυνἠσωσι τὰς είκόνας, φανταζό­μενοι οἱ δείλαιοι ὅτι πραγματικὴςί ἑλευθερίας ἔσήμανεν ὥρα. =Αλλακαι .οἱ Κιρκάσιοι δὲν ἀποκρύπτουσι τὴν περιερρόνὴσιν, ὴν αισθάνονταιπρὸς τους Τούρκους, καθ” ῶν και ἀγωνίζονται ὴδὴ, πήἔαντες ἴδιαΚομιτατα ἔν Κωνσταντινουπόλει και ἴδια σώματα ἀνὰ τὴν Μικρὰν

49

”Ασιαν, μαχόιιενα κατα του Μουσταφα Κεμάλ. ΩΗ μεταξὺ τῶν Κιρ­κασίων καὶ τῶν Τούρκων ἀντιθεσις ἐμφανίζεται τοιαύτη, ὥστε αἱ«Έθνιχαὶ Τουρκικαὶ ”Ορ.γανώσει;» ᾶνέσκαψαν πρόρριζα τα Κιρκα­σιανὸι χωρία Οὕτς Μπουνάρ, ”Ομ.πέκι_ο'ι, Μουρατλάρ, Κουμκιοϊ, Κα­ρατζαλαρ. Μπάμπαλια. Κετσῆ­Δερἐ, Σεζη Χασάν, Γκελκἐτζ, =Α`ιβαλη­Δερὲ της περιφερείαη Γκιουνὲν του Βιλαετιου Προύσηη. Οἱ Κιρκάσιοι,ὀιπαντῶντεςι ἀνἑσκαψαν διπλάσια Τουρκικα καὶ ”Οδωμανικα χωρία.

Τελευταιως. μετὰ την ”Ανακωχήν. ­οἱ Κιρκάσιοι καὶ οἱ Ἐἶρυθἰνοι(Κηζηλ­Μπάσηδεα) του Βιλαετιου Σεβαστειας οὐ μόνον ἑξηγἑρθησανκατα τῶν Τούρκων. ἑπανειληιιμένως συγκρουσθἐντε; πρὸς στρατιω­

­. 3 ι ι Δ. ι ι Δ ~ ι ι ι .τικα αποσπασματα του Μουσταφα Κεμαλ Πασα, αλλα και εξεδἠλω­σαν ζωηροτάτην την πρὸ; τους 'Έλληνας Ποντιους συμπάδειαν αὐτῶν,ὥς δύναται να βεβαιωση ῆἑν 5Αἱἠναιι: Ἑπιτροπεια τῶν Ποντίων.

Δ!ΑΝΟΗΤ|ΚΗ ΚΙΝΗΣΙΣ

Ἐὰν ιἦ δημονραφικη καὶ ὲθνονρατρικη ἔρευνα. συγκομίζῃ ἀψευ­δεις αποδειξει; περὶ της ἐθνολογικης μορφης χώρας τινος, ἀναμφι­βολως τα στατιστικα καταντημἕιιτα τηςδιανρητικηἔ κινήσεω; πρρσ­κοιιιζουσι τρανα μαρτυρια. δι ὡν μαρτυρειται ου μονον οποια εμ­φανίζεται ιἦ ἔντασι; της ἐθνικης αὐτῆς ζωης, ἀλλὰ καὶ ὁποία θα ἐνε­

αϋ. ῦ\ 5 Χ Ώ­ Ι \ Ώ # Ο ` Χ ὁιερανιρετο, αν. ακωλυτως εηελισσοιιενη. δεν ετελει/υπο περιορισμουςηυπο απαιγορευτικααζδιαταξειη εν τμημασιν ΰαποκενντροις. =Η διανοη­τικη οκινησιι; των/ Ελλήνων του~ Ποντου, εμφανιι=ο¿υσα|εκπληκτικηνκαι αλιιατωδη προοδονέ προκαλει τον Ξδαυμασμον/των ξενων~ μελετη­των νζαι συγγραεοεων. ομολογσυντων, ρτι η ακαταβλητοσ του Ελλη­νισμου δυναμις εκδηλουται και δια του Σχολειου, ου μονον διαπαι­δαγωγουντοσ τους γηγἶνεις Ἑλληνικοὺἕ πληθυσιιρυς. αλλα καὶ προοι­γοντοη αυτου; εν τη ζἱδεα, καθοδηνουντος και επαναγοντος εαν τηἕ ~ σε κ Γ | Δ!Ελληνικη φωνη ἕκεινους. οιξτινες, πιεζόμενοι, τυραννουμενοι, διωκο­μεπιοι. βιαζόμενοι, μεμονωμένοεαὅιπέβαλον αυτηνἐν χρόνοι; ἀντιξόοιἕ.Ουδα ουιἀλλα ου ᾶνα ωνεῖ ο Ε. Ιὶεολιιε το Σ ολεῖον ἀποτελει ωοι ιχ2..φ.. ι ιωἔεν τῃ Μικρα Ασια, οπλον αμυνης καὶ πραγματικης προόδου° δι αυτουοἱ 'Ελληνικοι πληθυσμοὶ ανακτῶσιν εἱρηνικῶς την Άσιατικην Ἑλ­λαδα, ὥς ὅινακτῶσιν αἶ›τ`ν διὰ του' ενουλ ὅ κου αὐτῶν διὰ τ”

. . ­ . ἶλ . ­ λ , . Ω ι ηγιἰωργιας. δια του εμποριου, δια» της βιομηχανιαα δια των ωωτωναυτων.

Μέχρι πρό τινων δεκάδων ἐτῶν ἐν φόβω καὶ ἐν σιωπη, ὑπὸ τοᾶμυδρὸν τῇς σελήνης φως, καθ” δι διέσωσεν η παροεδοσιτ καὶ η λαο­γραφια, οι μραθηταὶ και αι μαθήτριαι εσπευδον­ ει; τας εκκλησιατ

` Η Ι' | Ά ~ · ~και εις ᾶπόκεντρα μέρη, ινα «μανθανωσι γραμματα, του Θεου τα

4

5Ο

σιοάγματα». ”Ηδη, ποικίλων ἑπελθουσῶν πολιτικῶν τοοπῶν καὶ τὴς'Γουοκικὴς τυοαννίας συχνότατα τιμωοὴθείσὴς, ἔχομεν σχολεῖα, ὁὶνκαὶ εἰς ἀπομεμακουσμένα τμήματα­του Πόντου, καὶ δὴ ἐν τοῖς Βι­λαετίοις τῆς Σεβαστείας καὶ τὴς Κασταμον°ἦ2› στεοουμεθα τοιούτωνκαὶ ἔνεκαιἔλλείψεως μέσων καὶ ἕνεκα ποικίλων δυστοοπιῶν τωνΤουοκικῶν Κυβεονήσεων. Τὰ ὴμἐτεοα Σχολεῖα, οῦδεμιας τυγχά­νοντα ὲντσχὐσεως ἀπὸ μἑοους του Κοοίτους, ὅπεο τας ἐν τῷ Πόου­πολογισμῷ υπὲο τὴς δημοσίας Ἑὶκπαιδευσεως πιατώσεἑις διατίδὴσι,καίπεο τιοοεοχομἑὴας εκ φορολογίας παντων των|υπὴκοων, αποκλει­στικῶς υπεο των Οθωμανικων Σχολείων, τὰ ὴμετεοα Σχολεια συν­τηοουνται ἐξ ἰδίων, ἔκ τῆς συνεισφοοας κυοιολεκτικῶς του δουλεύον­τος Ἑλλὴνικου Λαου.

Καὶ τὰ Σχολεία ὴμῶν, οὕτω ὶσυντὴοούμενα, ἑμφανίζουσιν ὅγκονμαθὴτιώσὴς νεολαίας κατὰ πολυ ῦπεοβαίνοντα τὸν τὴς 'Γγουοκικὴςνεολαίας, δεδομένου, ὅτι τὰ ῦθθωμανικὰ Σχολεια, ἐὰν ὥσι Τουοκικὰτὴν γλῶσσαν, συχνάζονται οἱ: μόνον ὑπὸ πάντων των Μουσουλμά­νων, μὴ δικαιουμενων τῶν μὴ Τούρκων Μουσουλμάνων νὰ ἔχωσιν ἴδιαΣχολεια, αλλα και υπο Τουοκοφωνων Βλληνων και Αομενιων, ωςκαὶ ῦπὸ τῶν Ἑλλήνων καὶ των ”Αομενίων εκείνων, οίτινες διὰ ποι­κίλους λόγους φοιτῶσιν ἐν­ αὐτοῖς. Τουοκόςρωνοι ”Ελλὴνες φοιτῶν­τες είς Τουοκικὰ Σχολεια ἀπαντῶσιν ἐν τῇ ἐπαοχία Νεοκαισαοείας,ἔν τῇ πεοιφεοεία Κοτυώοων, ἔν τῇ ὲπαοχία ”Αμ'ασείας, ὥς καὶ ἔνμεσογειοτἐοοις του Πόντου τμὴμασιν. Ἐκ πάντων τούτων, πασι­γνώστων, ποοκόπτει., ὅτι ὁ ὰοιθμὸς τῶν "Οθωμανικῶν Σχολείων καὶτῶν ἐν αυτοίς φοιτώντων δὲν δύναται ναποτελἐσῃ ὕοον ουγκοίσεωςἢ μέτοον διαβαθμίσεως φυλετικῆς ἰκανότὴτος καὶ δυνάμεως, διότιἑνϋεν μὲν οἱ ἐν τοις Ὁδωμανικοις Σχολείοιςφοιτῶντες Τουοκοι καὶ”()ἱὶωμανοὶ ᾶπαοτίζουσι τὴν μειονότητα, τὴς τιλειονότὴτος ἀπαοτι­ζομἑνὴς ἐκ τῶν φοιτώντων ἔν αυτοίς μὴ 'Γοὑοκων Μουσουλμάνωνκαὶ ἐκ τῶν μὴ Μουσουλμάνων Ἱἔλλἠνων, ”Αομενίων, ἔνθεν δὲ ὶπλεῖ­σται σχολαί, χάοιν πηοατανανδικτυν λόγων πὴχίὶεισαι, ὴ στεοουνταισχεδον μαδὴτῶν ὴ είσὶν ἰεοοδιδασκαλεῖα. 'Γουναντίον ὁ ἀοιθμὸς τῶνἙλλὴνικῶν Σχολείων δύναται νἀποτελεσῃί ὅοον συγκοίσεως καὶ μέ­τοον διαβαθμίσεως φυλετικὴς ῖκανότὴτος καὶ δυνάμεως, διότι μόνον“Ελληνες φοιτῶσιν ἐν τοις Ἑλλὴνικοις Σχολείοις, ἄπεο κατ” ακολου­θίαν είσὶ κυοιολεκτικῶς Ἑθνικὰ Σχολεία τῶν Ἑλλιήνων. Το αὐτὸ δύ­ναται νὰ λεχθῇ καὶ πεοὶ τῶν ”Αομενικῶν Σχολείων, ἄπεο εἰσὶν ΈθνικὰἌοιίενικὰ Σχολεία, ὁὶν καὶ φοιτῶσιν ἐν αυτοίς ”Αημενόφωνοτ.'Έ'λ­ληνες,­Χαϊχουοουμ κοινῶς λεγόμενοι, οἰκουντες δ“ ἔν Πόντῳ κατὰτὴν ἔπαοχίαν Θεοδοσιουπόλεως (Ἐοζεοοὺμ) καὶ τὰ παοακείμενα τῇἌομενία τμήματα.

Τὰ Ἱἔθνικὰ Σχολεια μόνα, κατὰ τὴν Κοινωνικὴν ”Επιστὴμὴν,συγκοοτουσι μἐτοοντκαὶ γνώρισμα δημογοαφικὁν καὶ ἑθνογοαφικόν,καὶ τοῦτο, διότι τὰ Σχολεία ταῦτα ἔκτυπώματα τῶν Ἑθνικῶν Κοι­νωνιῶν, ἐξῶν ποοἐοχονται, ἔχουσι πάντα τὰ συστατικὰ στοιχεία αυτων,

5Ι

ἔγκεντοιζουσι διὰ τοθ ὁμοταγουο τῆς παιδεὑσεως και της αγώγης τὸομοιοπαθες και το ομοφοον (εεΡτιτ οολὶεοτιἰ), ᾶποτελουντα παοάγοντα;της Ἐθνικῆς Ζωης. ”Αλλὰ τὰ Ὁθωμανικὰ Σχολεια δὲν ἔχουσι τὰαὐτὰ γνωοίσματα οὐδὲ την αθτην μοόφην, διότι εἰσὶ Μονσονλμαἔνικά, οθχὶ δ” ”Βθνικὰ Σχολεῖα, εἰσι. σχολεια στοοεοχόμενα ἐκ Κοά­τους μη ὁμογενου; οθδὲ ὁμοιοπαθους, σχηματισμου δὲ ἑτεοογενου;και ἑτεοοφὐλου, ἔκ Κράτους ο·υ μόνον μη συγκοοτουντος ”Εθνος,ᾶλλ” οθδὲ Κοινωνίαν.. Τὰ τοιαῦτα Κοάτη, γνωματεόει ὁ Β. ννοτττιεἐν τῇ «Φιλοσοφια τών Κοινωνικών Ἑπιστημών», εἰσὶ πολιτικαὶμονάδες ἔφἠμεοοι και ἐπεισακτοι, οθδὲν τὸ κοινὸν ἔχουσαι μετὰτών πληθυσμών, πρὸ; οθ; ἀντιτίθενται και οἴτινες, κατὰ κανόνακοινωνικόν, διαοκώ; ἀνελίσσονταη ἴνα φυσιολογικώς καὶ. κοινωνιο­λογικώς ἔπικοατἠσωσιν ἔκείνών φθινοιισών καὶ. ὲκλειπουσών, καὶτοῦτο, διότι αἱ Πολιτικαὶ Μονάδες δὲν δύνανται νἀστοοοοφἠσωσιτὰς Ἑἕθνικὰ; Μονάδας, ώ; φυλλοοοοουσαι ῦπὸ τὸν σφοδοὸν έναν­τίον Ἰἑἶθνικὁν Ἰἰνεμον. · 4

Κατη αντιγοαφην τών Σχολικών Στατιστικών τών .ΤουρκικώνηΑοχών καὶ. τών κατὰ τόπους Ἑἶκκλησιαστικών ”Αοχῶν, Ἑλληνικώνκαι Ἄιομενικών, ώς και κατ) ᾶντιπαοαβολην αιἶιτών ποὁς τὰ δεδο­μένα του Ε) Ιὶεοὶοε, του νἰτειὶ Οιιἰοετ και διαφόοων ἄλλων, ὅ όλοςμαθητικὸς πληθοσμὸς τών Βιλαετιων Τοαπεζουντος, Σεβαστεια; καιΚασταμονῆς ὰνἐοχεται εἰς 21'?,Ο?›θ, φοιτών εἰ; θ,Ο1θ Σχολεῖα, ἔν οἶηδιδάσκουσιν θ,?θ3 διδάσκαλοι. Λεπτομεοέστεοον κατὰ Βιλαἑτια ηΣχολικη Κίνησι; ἔχει ώἦ ἑξῆς:

ΑΊ Βιλαέτιον Τοαπεζοῦντος:“Ελληνικά Σχολεϊα ?ὅ4

. μετὰ Διδασκάλων 1,2θ2 και Μαθητών θ'ἶ,1θὕἸἰθμενικὰ Σχολεῖα 4?

μετὰ Διδασκάλων Θ? και Μαθητών 2,01?Μουσευλμανικὰ Σχολεῖα Ζἄὅὅ

μετὰ Διδασκάλων 2,481 και Μαθητών ?1,2?›θ 11Ο,44ἔ›

ΒΊ Βιλαέτιον Σεβαστεἰας:εἔλληνικὰ Σχολεῖα Ζθὅ

μετὰ ­Διδασκάλών 3”ἶ4 και Μαθητών 1Ο,”8ΟῦἌομενικὰ Σχολεῖα ΖΟΟ9

μετὰ Διδασκάλων 1,030 καὶ Μαθητών 11,ΟθθΜουσουλμανικἀ Σχολεῖα Ζὅὅὅ

,μετὰ Διδασκάλών 2,­1ἕ›ῦ και Μαθητών 4Ο,θ2.ἶ› θ2,θ18Γ') Βιλαέτιον Κασταμονῆς: Η

ξἔλληνικὰ Σχολεῖα ἕἔέἔ .

μετὰ Διδασκάλων "ἰὀ και Μαθητών ι 2,θΒ1

οἑἐἸωμενικὰ Σχολεῖα 1

μετὰ Διδοισκάλιον 4 και Μὰθητῶν ἔλθλίουσουλμανικὰ Σχολεῖα ζθεἔὀ)

μετὰ Διδοισκάλων 2,080 και Μαθητών 407802 48,Τ”ὲΤὸ ὅλον Μαθητοιι . . . . . . 21ἶ,Οἕἔθ

οτ

ωῶ

ΑΝΑκΕΦΑ^Α|ΩΤ|κΟΣ Γ”||ΝΑΞ

Κοινότητες Σχολεῖα Διὅάσκαλοι Μαὕηταὶ

“Ελληνικη . . . . . . . . . . . . . 1,0?? 1,θὀ1 ἔ›Ο7θ31

”Αομ.ενικη . . . . . . . . . . . . . Ι,ΟΒΟ |,Οθθ ΙΒ,Β4ὀ

Μουσουλμανικη . . . . . . .. θβἶθ 'ἶ,ΟΙθΔ Ιὀξἐζἶθθ

|

”()λικὰ . . . . . . . . . . . . . . .. θ,Ο1θ θ,'ϊθ3 ' 21ἶ,Ο3Θο ο _­7 _ _ _ ­Ζ. _

Ἐκ του ανωτἐοω πίνακο; ποοδήλω; κατοιφαινεται ῆ υπεροχη τουἙλληνισμου) διότι αυτοι οἱ ἀοιθμοὶ βεβαιουσιν, ὅτιπτὸ τέταοτον

­τῶν ἐν τοῖς τοισὶ Βιλαετιοι; μαθητών εισιν ”Ε'λληνε·ς "Ελληνόφω­νοτ, φοιτῶντες ἔν τοῖς Ἑθνικοι; Ἑλληνικοῖ; Σχολείοις, και ὅτι τὰἙλληνικὰ Σχολεῖοι ἐμῳανίζουσιν ευουΰμίαν ὥς ἀναλογουντων πεν­τήκοντα μαῦητῶν κατὰ Σχολεῖον, ἐν ῷ τὰ Μουσουλμανικὰ Σχολεῖαἔμφανίζουσι κατάφωοον ἀοουθμίαν ῶςαναλονούντων 2.? μαθητῶνκατὰ Σχολεῖον, ᾶοουθμίαν πλέον ἔκτοοττον τιαοὰ τοῖς ”Αομενίοις,δεδομένου, ὅτι ποιο” αὐτοῖς ἦ ᾶναλογία κατέοχεται εἰς 13 μαθητὰςκατὰ Σχολεῖον. ”Η ὁυσαναλογίοι αὕτη τοῦ ἀοιθμοῦι τῶν Σχολείωνπρὸς τὸν ἀριθμὸν τῶν μαθητών ἀψευδῶς μαοτυοεῖ, ὅτι τὰ πλειστατῶν Μουσουλμανικῶν καὶ. τῶν :Αομενι›ιῶν Σχολείων ἔπήχθησαν, 'ίναπαοαπλοινηΰῶσιν οἱ ὰπλοικώτεοοι, ἑπηοεαζόμενοι ῦπὸ του ἑμφανιζο­μἐνου ᾶηιθμου σχολείων. Και, ποοκειμένου πὲοὶ τῶν =Αομενίων,οἰιδὲν θὰ εἴποιμεν, διότι παοἐλκειπασα συζἠτησις, ἀλλά, ποοκειμέ­νου περὶ τῶν Μουσουλμάνων, θὰ εἴπωμεν άπλούστατα, ὥς και ᾶνω­τέοω ἑπανελάβομεν πολλάκις, ὅτι πάντες οἱ Μουσουλμανοι δὲν εἶναι

53

Τουρκοι καὶ ὅτι ἦ δι” ὶδρύσεως Τουρκικῶν ­Σχολείων προσπάθειαπρὸς ἀπορρόφησιν τῶν/ μὴ Τούρκων Μουσουλμάνων οἰκτρῶς ἀαιἐτυ­χεν, ὡς ᾶκέτυχον καὶ κατέρρευσαν πασαι αἱ Πανισλαμικαὶ καὶ Παν­τουρκικαὶ στροσπάθειαι ἔκεῖναι, αἴτινες, προκαλέσασαι βαθυτάτηνὸὶντίθεσιν μεταἔυ του Κράτους τοῖο Τουρκικου, της ἑφημέρου καὶὲστετσακτου ταύτης πολιτικῆς Μονάδας, καὶ τῶν 'Εθνικών Μο­νάδων, τῶν γηγενῶν πληθυσμῶν, Χριστιανικῶν καὶ­μή, κατειργά­σαντο τὴν ὲπικράτησιν αυτῶν, κατα τὴν ἔκφρασιν του Ιὶοαό ιλ/ἶοτττιε.

ΕΛΛΗΝΕΣ ­ΚΜ ΤΟΥΡΚΟΙ

”Η δύναμις του Ἑλληνισμου ἔν τῷ Πόντῳ μεγίστη προβάλλουσαᾶριδμητικῶς, ῶς εἴδομεν, ἐξειλίσσετο άλματώδης καὶ ἀκατάσχετος μέ­χρι τῶν ὅιρχῶν του 1θ1ἔ›. ”Ανερχομἐνη είς ἶ1θ,ὕἔ›2, ἑξηπλουτο ἔνδιαρκεῖ καὶ ᾶδιαλείσττω αἰνξήσει προς πάσας τας διευθυνσεις, καὶ δὴπρὸς τὴν μεσογειοτάτην χώραν, ὴτις ἐνέκλειεν ὅγκους ἕλληνικοῦ πλη­θυσμοῦ ἔκπληκτικὴς ᾶντοχὴς, οἶ› μόνον διατηρουντας παρα τὴν ᾶσιο­μόνωσιν αυτῶν ἀκμαιον τὸ Ἑλληνικὸν φρόνημα,· ἀλλὰ καὶ ἔμφανί­ζοντας που μὲν ἀπαράμιλλα κοινωνικα συγκροτήματα ἰδιορρὐὕμουἢ ἰδιοτὐπου σχηματισμοῦ, που δὲ μάζας συμπαγεῖς .πλανοδίωντεχνιτων (αττὶεαηε αιτιὶααὶαατε). Σημειουντες ανωτέρω, ἐν τῷδη­μογραφικῶ κεφαλαίῳ της μελέτης ταύτης, τὸν ἀριθμὸν ”ῖ1θ,ῦἴ›2,μὴ συμπεριλαμβανομένων τῶν Ἑλληνογενῶν Κρυπτοχριστιανῶνκαὶ τῶν Φρυγοπελασγῶν ὴ Φρυγοελλήνων, ουδόλῶς ῦπερεβάλομεν,ὥς τινες δυνατὸν να ῦποθέσωριν. “Οτι ὅ Ἑλληνορδόδοξος πλη­δυσμὸς του Πόντου ἀνέρχεται εἰς ”ἶ1θ,ὀὀ2, προκύπτει ου μόνονἐξ αὐτῶν τῶν δεδομένων τῶν Τουρκικῶν Στατιστικῶν του 1880,ἐὰν υπολογισ­δὴ ὴ κατη ἔτος αἰἱἔησις του Ἑλληνικοῦ ττληθυσμου, αὕ­ξησις ὲξελισσομένη κατὰ μέρη ἑκεῖνα ἔν αναλογία 2­2, ἔῦ 0/0, ἀλλὰκαὶ ἐκ τῶν πινάκων τῆς Σχολικὴς Κινήσεως. Βεβαίως ἐκ τὴς Σχο­λικὴς Κινήσεως δὲν εἶναι δυνατον νὰ συναχθῇ πραγματικῶς ᾶληθὲςπορισμα, ἐὰνἰὁ υπολογισμὸς στηριχΰη ἐπὶ τὴς αἰντῆς αναλογίας, καὶ*τοῦτο, διότι, καθ” ὁὶ ,γνωματευεει ἀδιασείστως ὴ Κοινωνικὴ Ἐπι­υιἠμη, ᾶποτυπώσασα. δια τὴς μεθόδου της παρατηρήσεως θετικῶςδιηκριβωμἐνους ἑπιστημονικους κανόνας, ὴ εἰς τὸ: γράμματα ἔπίδοσιςτῶν πληθυσμών ποικίλλει κατὰ τόπους καὶ χώρας, δεδομένου, ὅτι οἱἕπαγγελματικῶς ἀνάμικτοι ὴ ,μὴ ἀγροτικοὶ πληθυσμοὶ ἔχουσιν ἔπί­δοσιν εἰς τὰ γράμματα Ιμεγαλειτἑραν τὴς τῶν ἀγροτικῶν πληθυσμῶνκαὶ ἀσυγκρίτως μεγαλειτέραν τὴς τῶν οτλανοδίων πληδυσμῶν, τῶνμετακινουμένων, δηλαδὴ νομαδικῶς ἔν αυτῇ τῇ χώρα στληδυσμῶν.Κατ” ᾶκολουθίαν δἐον, κατ” αυτα τα πορίσματα τὴς Κοινωνιολογίας,νὰ δεχθῶμεν ,τρεις αναλογίας τὴν ἀναλογίαν Θ μαδητῶν πρὸς ΙΟΟκατοίκους διὰ τὸ Βιλαἐτιον τὴς Τραπεζουντος, συγκροτουμενον ἔκπληθυσμοῦ ἑπαγγελματικῶς ­ἀναμίκτου, τὴνίἀναλογίαν Θ μαθητῶν

54κ » ­κ κ » ι ~ι α κ |προς 1ΟΟ κατοικους δια το Βιλαετιον της Σεβαστειαςγ συγκροτουμε­

νον ἔκ πληθυσμου ἀγροτικου, καὶ την ἀναλογίαν 2 μαθητῶνπρὸς. ι ι ν ~ ­

1ΟΟ κατοικους δια το Βιλαετιον της Κασ­ταμονης, συγκροτοόμενονἔν τινι μἐτρῳ ἐκ πληδυσμου αγροτικου καὶ ἐν μεγίστῳ μέτρῳ ἔκπληδυσμου πλανοδίου, ἀνηκοντος δηλαδη, κατὰ την ἔκφρασιν τῶν| Π ` | Η Ι _, ΔΚοινωνιολόγων, εις την ταξινκ των πλανοδιων τεχνιτων (ειττιεειῃεωτιτὶαμἰαοτε), περιλαμβάνουσαν τους μετακινουμένους ποιμένας, ἐρ­γάτας, ξυλοκόπους) χειρώνακτας, τους ανδρακεἰς, ἦμιονοδηγους, κα­

τ το κ ­› τ κ 5 ~μηλοδηγους κτλ., εχουσαν δ” δπιδοσιν εις τα γραμματα ίσην τω μη­δενὶ (Ο). Ἐπὶ τῇ βάσει τῶν ὥς ἄνω ὅιναλογιῶν ὅ Ἑλληνικὸς πλη­δυσμος τοδ Βιλαετίου της Τραπεζουντος ανέρχεται εἰς 4]Β›2??, ὅτου Βιλαετιου Σεβαστειας εἰς λδίλθθθ καὶ δ του Βιλαετιου Καστα­μονης εὶς=14θ,ὀἔ›Ο, ἔν συνόλῳ¬ ἄρα εἰς '73.9,ι926”. Ἱἔὰν δὲ πάλιν

ν ν Ω ­ τ κι Ν ιλαβωμεν ως βασιν υπολογισμου, κατα τα συνήθως κρατουντα παρα­. κ κ κ ­ εκ Ν· 5 κτοις στατιστικογρααὶοις, τον μεσον ορον των ανωτερω σημειουμένων­~ Η ~ Β Ρ®“ Ωύ Ώ Χ σ·­× Ω ~ 3 ›¬κτθωὶν αναλογὶοὶνν ητξλὶ 0, 60/ιτεχομεν επι του ολικου αριθμου μα­

δητων ἔ›Ο,931 αριθμόν κατοίκων Θ2ἶ,δδΘ. ”Αλλ” ὅιρκούμεθα ἔκ πε­~ × ετ κ . :› ~ ~ ...ρισσης~ συγκαταβασεως, ινα μη απομακρυνθωμεν των Τουρκικων Στα­

τιστικων, καιπερ ψευδων, εἰς τὸν ἀριθμὸν ”ἶ1θ)ἴ›ὀ2, ἀριθμὸν ὁμολο­× ι 3 Σ ι ε κ ~ ρ κ ,Ϊλιθενἴα ωἐ ακριβη ~και υπρ των Γουρκων Φιλελευἱὶερων, οῖτινες

ανεγνωρισαν ημιν, τῳ ΠΠΣ, εν πρωτοκόλλῳ ἑπτὰ βουλευτικὰς ἔδραςδια τὸν Πόντον τῶν τριῶν Βιλαετιων. Αἱ ἔδραι αιἶται ὲκπροσωπου­σιν 'ἶΟΟ,ΟΟΟ κατοίκων, διότι κατὰ τὸ θυ ἄρδρον του ”Ο·δωμανικουΣυντάγματος εἰς βουλευτης ἀντιστοιχεῖ πρὸς πεντἠκοντα χιλιάδας αο­

κ κ ι . ­3 , \ | `ρενων, μη συμπεριλαμβανομενων ισαριδμων τοδλάχιστον μη ἀρρενων.ι εκ κ ` 5 κ ­ κΚαι ομωςς παραδεἔςομενοιυτον αριθμόν 'ῖ19,ῦ.:›2 κατοικωνγσφαλ­` # κ .­λομεδα, και διοτι αυτη η Επισημος Τουρκικη Στατιστικη του

1908, παρουσιαςει υΟΟ,ΟΟΟ Έλληνορδοδόξων διὰ μόνον`τὸ`­Βιλαέτιοντηςγ"Γραπεζουντος, καὶ διότι αἱ ῦπὸ τῶν­Τούρκων Φιλελευθέρων ἀνα­

~ ε ­ι κ ει /ιγ : ~ ,..γνωρισθετσαι ημιν βουλευτικαι εδρατ, εαν ἑκπροσωπουσι πληδυσμὸντ . = ` τ × .ιι Ν τ ...'ἶθθγθθα αποκλειουσι ουδεν ηττον, δυναμει της στενης και πλημμελους

διατυπωσεως του δρ ἄρδρου του ”Ο­δωμανικου Συντάγματος, πάσης ἐκ­κ ετ ι 7 ς κ ­προσωπἠσεως δεκαδας ολας χιλιαδων Ελλήνων, και διότι αδτοὶ οἱ

περι τον 'Γαλαατ3 και Εμβερ Κομιτατικοί, διαρκουντος του παγκο­# # | ±› κ κ Ι ¬ μσμιοη' πολἶμου, αντγνωρισαν εις τον κυριως Ποντον,.συγκροτουμε­

νον εκ του Βιλαετιου Τραπεζουντος καὶ ὲκτῶν βορείων καὶ βορειο­δυτικων τμηματων του =Βιλαετιου Σεβαστειαςγ ἐξ βουλευτικὰς ἕδρας,

× × ± | κ ε κπαρα οτην μειωσιν, ην υπεστη τοτε ο. Ἑλληνικὸς πληθυσμὸς κατοπιντων εκτοπισμων, των ᾶπελάσεων, τῶν διωγμῶν, τῶν σηφαγῶν. ”Ο

^ ~ ' κ, . 5 τιλνλητροπολιτης Έραπεζουντος κ. Χρυσανδος, εις ον διεκοινώθη ηελεὶϋλὶμ­ΟΞ ξλυητη αναΥνώ©ισι€, ἢρνήδη/ιδρδότατα καὶ πατριωτικώτατα

ι Ι ι : × 7 ­5 · ­ ινα λαβη υπ δψιν την γενομενην προτασιν, ου μόνον διότι αύτη δὲν× ±¬ ± κ ι » \ ..,συνεπιπτε προς την αληθειαν, αλλα και διοτι δεν ῆδόνατο νὰ δεχθη

λ ` Φ ο κ κ ι ο ~ μη να δεωρηση ως αποβαλοντας τα δικαια αυτων ε ει ο , τ ε,. · · Βκ ν υ οἴ ιν ς

55

­βιαίως ὰποσπασθέντες των βωμών και ὲστιων αυτων, ὥδηγήθηὁανεἰς Ξἔξορίαν ή ἐπισφαγήν.

Ο καθηγητής κ. Α. Α. Παπαδόπουλος, συντάκής του ἹστορικουΛεξικου τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσής, ἔν ­πραγματεία περὶ του «Ύπο­δοόλου Ἑλλήνισμου τῆς “Ασιατικῆς Ἑλλάδος» ῦποστήρίζει, ὅτι οί"Έλληνες του Πόντου ανέρχονται είς ΰΙ1,ΟΟΟ, μή συμπεριλαμβάνωνἐν αὐτῷ, τὸ μἐγτστον μέρος του Βιλαετίου Κασταμονής, μέγα μέροςτῶν Σαντἶακίων 3Αμασείας, Τοκάτής, Καρᾶ Χισσὰρ του ΒιλαετίουΣεβαστείας* καὶ. ᾶποκλείωνί πλήρως του Πόντου τὸ Σαντζάκιον Σε­βοίοτείας του Βιλαετίου Σεβαστείας. Καὶ ὅμως τὰ μὲν μή συμπερι­λαμβανόμενα τμήματα τόυ Βιλαετίουοκασταμονης, ήτοι τὸ Σαντζά­κιον Μπόλου (Βιθυνίου), τὸ Σαντζάκιον Κάγκαρι (Γαγγρῶν) καὶπλέον ῆμίσεος του Σαντζακίου Κασταμονής ή Κασταμῶνος, ἔχουσινἙλλήνικὸν πλήθυομὸν ”?1,θΒὅ, τὰ δὲ μή συμπεριλαμβανόμενα τμή­ματα του Βιλαετίου Σεβαστείας μετὰ του πλήρως ὰποκλειομἐνουΣαντζακίου Σεβαστείας του αυτου Βιλαετίου ἔχουσιν ”Ε]λλήνικὸνπλήΰυσμὸν 8­,4λἕἔ?›, πλήθυσμὸν ”Βλλ·ηνικώτατον, περὶ οἶ› είδικῶςγηοίφει ὅ Ϊ/ἰταλ Οαἰμετ ἔν τῇ ‹‹”Ασιατικῇ Τουρκία››._ «Οἱ “Ελληνεςκάτοικοί εἰσι κατὰ μέγα μέρος γεωργοί. Ἱἔμπνέονται ῦπὸ ἱσχυροτοί­του συναισθήματος αλληλεγγύης, θεωρουντες τὸ εἰς βάρος ἑνὸς αυτωνόιδἔκήμα ὥς τελοόμενον καθ” ὅλων, διὸ καὶ οἶ. Κιρκοίσιοι λῃσταὶου εν τολμῶσι κατὰ τῶν ἰδιοκτήσιῶν των Ἑλλήνων, αν καὶλῃστευωσι τὰς τῶν Τούρκων, φοβουμένων νἀντεπεξἐλθωσι κατ” αδ­τῶν. Ἱἰ ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων τούτων ὅμιλουμένη γλῶσσα εἶνατ ἀρχαία:Ε)λλ·ην­ική διάλεκτος ᾶφισταμἐνη της δήμώδους νεοελληνικῆς. ἰί)Ελληνικός ουτος πληθυσμός, ουχι πολυάριθμος ἔν ταῖς πλείσταις των

πόλεων, ὲγκατεσπαρμἐνος δὲ συμπαγῶς ἔν ἱδίοις χωρίοις, ὅπου σπανιώ­τατα άπαντα αναμεμιγμἑνος μετὰ κατοίκων ᾶνήκόντων είς ὁίλλαςφυλάς, είναι ὅζιομνημόνευτος ἀπὸ ποίσής ᾶπόψεως. ”Αποκλειστικῶςγεωργικός, δὲν αἰσδάνεται πρός τὸ ἔμπόριον τὴν αυτήν κλίσιν, ήνοί ἄλλοι =Έ)λλήνες››. Προοτιθεμένου ἄρα εἰς τους ὰριθμους τουκ. Α. Α. Παπαδοπούλου του Ἑλλήνικου πλήθυσμου των ὥς “ἄνωᾶποκλειομἐνων παραδόξως υπ” αυτου τμημάτων του Πόντου, ὅ ὅλοςἙλληνικὸς πλήθυσμὸς αυτου ανέρχεται εἰς ίὀθἶβὕθ. ”Αλλ" ὁ ἀρι­θμὸ; οὔτος ὕπολείπεται τῆς ὰλήθείας, 'εἰ καὶ κατὰ ῦ'2,Ι8θ μόνον δια­φέρει τοῦ ῆμετέρου (ἶ1θ,ῦὕ2), μετὰ περισσής ἀμεροληψίας συνα­χθέντος.

”Οττ ὁ ᾶριθμὸς ?1Θ,ὅὕΪΖ ἐπὶ ἔλαττον ᾶποδίδει τὸν Ἑλλήνικὸνπλήθυσμὸν του Πόντου, μαρτυρεῖταί καὶ ὲκδημογραφικου κανόνος,καθ” δν ἐν τμήμασι γεωλογικης καὶ κοι`νωνιολογικ·ῆς συγκροτήσεωςομοίας|πρὸς τὴν του Πόντου ὅ πλήδυσμὸς αυξάνεται κατὰ γεωμετρι­κήν προοδον ανὰ εικοσι πεντε ἔτη, ήτοι διπλασιάζεται ᾶνὰ,2ῦ ἔτη. Παρὰταυτα, ἐκ πνεύματος ὅιμερολήψίας, δὲν στήριζόμεθα ἐπὶ τοῦ δήμο­γραφικοιυ­ιτοότου κανόνος του­Έλιομταε­Ιἰοροττ Μαὶτιααε, του με­γάλου “Αγγλου οἰκονομολόγου ­καὶ σοφου, ὥς δὲν στηριςόμεθα ἐπὶ

ἑτέρου δημογοαφὶκου κανόνος, καθ” δν οἱ πληὕυσμοὶ οἱ μὴ κατα­δεδτκασμένοτ φυστολοντκως καὶ κοτνωντολοντκῶς εἰς φὕοηάν,σχηματτσμοῦ δὲ κοτνωντκσυ ὁμοἰου ποὸς τὸν ”ΕἸὶληνὶκὸν, τοῦΪἰόντου, οὥξάνονταὶ έν αναλογία 2,ὁΟ­­3,00 ἔπὶ τοῖς 100 κατ” ἔτος,ἀλλὰ στηοὶζόμεθα ἐπὶ της δτηκοτβωμένη; δη¬μογοαφὶκῆς παοατηοή­τσεως, καθ” ἢν ῆ ἔτησία αὔςηστς του Ἡλληντκου πληθοσμου τηςΜὶκοας ”Ασίας, ακωλύτως μέχρι τοϋ 1914 ἐξελισσομένου, ᾶνήο­χετο εἰς ί.),ΟΟ­2,10 ἐπὶ ἑκατὸν κατοίκων. ”Οττ η αναλογία­ αἱΐτηεἶνατ ἀκοιβεστάτη, μαοτοοεῖταὶ ἔκ λπαοατηοήσεων γενομένων ὑπὸ ξέ­νων ἐν Ἑλλάδτ. Κατα τὸν Η. Ιαοἕοοντο­Μόειαὶὶο, Γεντκὸν Ποόξε­νον, Ἑμποοὶκὸν Άκόλουΰον της Γαλλίας ἐν ”Ανατολη„ ῆ αὔξησὶςτου πλητἶὶυσμοῦ ,ἐν τῃικυηίως ”Ε%ὶλάὅτ ὅεντὶστοὶχεῖ ποὸς 1,ἶ2 ἐπὶἑκατὸν κατ” ἔτος, εἰ καὶ 20­Ζἔῃθθίὶ μεταναστεύονστν ἔν μέσω ὅοῳκατλ ἔτος εἰς Ἱτμεοὶκήν. Γεομανοὶ δὲ Σταττστὶκογοάφοὶ, εὶδὶκῶςἐνκύψαντες πεοὶ δημονοαφὶκἀ θέματα, δὶηκοίβωσαν, ὅτὶ ἦ αὔξηστςτῶν πληὶἶὶυσμῶν τῶν δὶαφόοων Κοατῶν ἔμορανίζεταὶ ῦπὸ τας ἕηηςἀναλογίας ἐν Ἱἰνωμέναὶς Πολὶτεὶαὶς 2,90­ἕ›,1Ο ἐπὶ ΙΟΟ, ἐν ®Ρω­σία 2,70 ἐπὶ έκατόν, ἔν Βουλγαοία ΖΟΟ­·2,1Ο ἔπὶ ἑκατόν, ἔν Ἑὶλ­λάδὶ 1,Θ8¬2,Ο.ὀ ἐπὶ ἑκατὸν κτλ. Ἐὰν ὁέοα έν Ἑλλαδὶ, ἐν τῇ Πα­λατη δἔλλάδι, η ἕτησία ,ατὕξηστς του πληθυσμου κυμαίνεται. μεταξὺ1,98 καὶ 2,05 ἐπὶ έκατὸνὶ κατοίκων, ἀναμφὶβόλως ἐν τῇ Μὶκοα ”Ασία,καὶ δη ἐν τῷ Πόντῳ, ἦ αὔξησὶς του ττληθυσμου, ἦσύχως καὶ άμε­τακὶνἠτως ἑξελτσσομένοο μέχοὶ τοῦ 1,914, ἐνεφανὶσεν ἀναλογίαν 2,00ἑπὶ 100 κατλ ἑλάχὶστον, ὥς ἄλλως τε δτηκοτβώθη δημογοαφὶκῶς.Κατα ταυτα ὁ Ἑλληντκὸς πληθυσμο; του Πόντου, ἀνεοχόμενος εἰςἔὶἔ›Θ,Οΰ8 τῷ 1882, συμφώνως .ποὸς τὰς Τουοκτκὰς Σταττσττκάς,ἔφ” ῶν ἑστήοὶξαν ὁ νὶταὶ Οαὶιτοτ καὶ ὁ ῆμέτεοος νεωγοαφος ΜηναςΧαμουδόποολος τὰ» σταττστὶκὰ αὐτῶν δεδομένα, ᾶνηλθε βεβαίως τῷΙΘ14, ητοτ μετὰ ἔτη, εἰς ϋἶῦ,8ὶ)Ο, ἔδεὶ δὲ νἀνἑλθῃ τῷ 1θ1_θ. εἰς?4ἔθ,ἔΒ8.~”Αοα ἐκ δημογοαφὶκου ῦπολογὶσμου, στηοτζομένου ἐ.π>αυτων των.Του¿›κτκων Στατιστικών, ποοκὑπτεὶ ἀκοὶβης κατὰ ποο­σέγγιστν ὁ ῦερη ἡμῶν σημεὶούμενος ᾶοὶθμὸς ?1θ,ὀῦ2, ἀοὶθμὁς ῦπο­λετπόμενος παντως της ποαγματὶκῆς ᾶληθείας.

“Αλλη ᾶποδεὶξὶς, ἀναμφὶσβήτητος, πεοὶ της ᾶκοτβείας του αοι­θμου ῆμῶν εἰνατ, ὥς ἀνωτέοω ἑσημεὶώθη, ἐκ της Σχολτκης Κινή­σεως ποοκὑπτονσα. Κατα τοὺς ποοσηοτημένους πίνακας της ΣχολὶκηςΚτνήσεως ἐν Πόντῳ, συντετανμένους “ἐπὶ τῇ βάσετ τῶν σταττστὶκῶνπληῳφοοὶῶν των κατὰ τόπους Μητοοπόλεων οκαὶ Κοτνοτήτων, ὥςκαὶ ἐπὶ­ τῇ βάσετ σταττστὶκῶν δεδομένων Ποοξενὶκῶν Άοχῶν, ημε­τέοων καὶ ξένων, ὅ ὅλος ἀοὶδμὁς τῶν μαθητών καὶ μαθητοτῶν τοῦΠόντου ἀνέοχεται. εἰς ἕ›Ο,θΒΙ·, ἑἔ ὥν 3ἶ,1θἕ› εἰσὶ του Βὶλαετίου Τοα­πεζουντος, 1θ,8Οὁ του Βὶλαετίοο Σεβαστείας καὶ 2,θΒ1 τοῦ ΒὶλαετίονΚασταμονῆς. (Η δημογοαφτκη ἔοευνα, στηοὶζομένη ἐπὶ έπτστημονὶκῶνπαοατηοήσεων καὶ δὶακοὶβώσεων ᾶναμφὶσβητήτου κύοους, ­παρέχει. ῆμῖνὥς ἔοοέθη τοὺς ἕηης ᾶναλογτκοὺς ὅοοος. ἔν τοις τοὶσὶ Βτλαετίοὶς:

αῷἙν τῷ Βιλαετίω Τοαπεζουντος ὁ ᾶναλογικὸς ὅόος ανέοχεται εἰς 9 Ο/0,ἐν τῷ Βιλαετιῳ, Σεβαστειας ὁ ᾶναλογικὸς ὅοος ανέρχεται εἰς θ®/Οκαὶ ἐν τῷ Βιλαετιῳ Κασταμονὴς ὁ ἀναλογικὸς ὅοος ἀνὲοχεται εἰς 20/0.Οὔτω, ἐπὶ τῇ βάσειλτῶν· κατὰ Βιλαέτια αναλογικών όρων, συναγε­ται, ὅτι τὸ Βιλαέτιον Τοαπεζοῦντος, ἔχον ?›?,1θὀ Ἑλλὴνικὸν μαθη­τικὸν πλὴθυσμόν, ἔχει ”Ελλὴνας κατοίκους (ΒΠΜΧΙΟΟ/0) 418,2", ὅτιτὸ Βιλαέτιον Σεβαστείας, ἔχον 1Ο,8Οἔ› Ἑλλὴνικὸν μαθὴτικὸν πλὴθυσμόν, ἔχει ”Εἶλλὴνας κατοίκους (λ®8®υ›ζλ®0/θε) Ιὅθγθδἕὀς ὅτι τὸ Βιλαἐ­τιον Κασταμονῆς, ἔχον 4,ΘΒΙ Ἑλληνικὸν μαθὴτικὸν πλὴθυσιιόν, ἔχει”Βλληνας κατοίκους (Β"81χ®®®”/2) 1­1ῦ›ἔ›ἔ›Ο,λὅτι ὀὴλαδὴ· ἐν] συνόλω ὅΠόντος ἔχει ἐμφανῶς "Ελληνας κατοίκους ”ῖξθ,θ1ιΟ, μὴ συμπερι­λαμβανομένων τὥν ὅιὕηήσκων τῶν ἐν τῷ οωυςπτῷ |ΧθιστιανωνἸἴλλήνων, οἱὶς εἰς πολλὰς χιλιάδας ῦπολογιςουσιν ὅνὶἔ) Βεοὶμε, ὅλ?λΠΙεο11, οἱ Πιετετὶοὶις Ρὶ1ἰΙἰΡΡεοη καὶ ἄλλοι, οὐδὲ των Δαζων καὶτων Σάννων, ους ὥς Κόλχους "Ελληνας τὴν καταγωγὴν ου μόνον οῖΚοινωνιολόγοι σήμεοον θεωοουσιν, ἀλλὰ καὶ οἱ Βυζαντινοὶ συγγοαφεις,ἐν οἶςὁ Ἄιγαθιας καὶ ὅ Ποοκόστιος, όητῶς διακὴούττουσι.Ποοκειμὲνου

Χ . ~ Ώ 3! 3 _ Ν ι (7 / Χ Ον (7 3 ~ #.στεοι των ως ανω αναλογικων οοων, δεον να σὴιιειωΰῃ, οτι εν τῃ κυοιωςἙςλλάδι, παοὰ τὸ ῦποχόεωτικον τὴ; εκπαιδευσεως, παοα τὴν ελ­λειψιν κδιδάκτοων­ ἐν τῇ κατωτάτῃ ἐκπαιδεύσει, παοα τας σιοικιλας

3 | Ε\ Ά | ~ Χ ~ | .Ιευκολιας,\ας”:ταοεχει Κόατος μεσιμνων περι των τεκνων αῦτοιῃ ὁαναλογικος οοος ἀνέηχεται εἰς 8 0/0 μόνον. “Αρα ὅ ῦφ” ἦμῶν ἀπο­δεκτος γενόμενος ὅοος θ°/Ο ὀιὰ τὸ Βιλαέτιον Τοαπεζουντος εὶναι

κ 5 ι 5 σκ ε 3 κλιανῦ αυστὴοοςιῖ­ επιτοαπήτω ὴ εκφοασις, _ ως ειναι λιαν αῦστηοοὶοι αναλογικοὶ οοοι Θ 0/0 καὶ 20/0 πόοκειμενου πεοὶ­ τῶν ΒιλαετιωνΣεβαστείας καὶ Κασταμονὴς, ποοκειμένου δὴλαδὴ τιεοὶ χωρών. ἀπο­μεμονωμενων καὶ ἄνευ συγκοινωνιῶν, ἐν αἶς εἰς ὲπιμετοον οἱ μικοοὶ“Ελληνες καὶ Ἑλλὴνιδες παιδιόθεν επιδίδονται εἰς ᾶγοοτικὰ ἔογα,βοὴθουντες τους γονεῖς αὐτῶν, καθ” ὁὶ ηὴτῶς γοαφει ἐν τῇ «Γεω­Υθαφια τὴ; οΑσιατικη; Τουρκίας» ὅ νἰτειὶ Οαἰαοτ. "Οτι δὲ ἐν αϋ­στὴοα, αυστηοοτάτῃ ακοιβολογια διεοευνῶμεν τα τοῦ πλὴθυσμοὲυ τουΠόντου, μαότυοειται καὶ ἔκ τὴς χοήσεως διαφόρων ἀναλογικῶν ὅοωνὶθθ/0, (Φο/0, 2'/0), ουχὶ δὲ μέσου ᾶναλογικου ὅοου, ὥς κοατεῖ ·ῆ συνή­θεια και ως ξενος μελετὴτὴς θα εποαττε. Καὶ ποαγματιγ ἐὰν ἐλαμ­βανομεν τὸν μέσον ᾶναλογικὸνὕοον ἔμθόο/Ο ("+"Η/8), θα ειξχομενἶ'Ελ­·λὴνας κατοίκους 8θ9,θ4Ο, δεδομένου ὅτι ὅ Ἑλληνικὸς μαθὴτικὸς πλὴ­θυσμὸς ἀνέοχεται εἰς υθςθἕὔὶ ”οἶ› συνάγεται ὁ ἄνω ἀοιθιιὸςλ88θ,84Οεἶσθἶλχλοῖ/5,(3Π). ”Αλλ” ὴμεῖς ἐν αυστὴοοτάτῃ ἀκοιβολογία μᾶλλον ἐνιησσονι ακοιβολογία δεχόιιεθα τὸν ἀοιιἶὶιιὸν ῖ1§,οῦ2 κατοίκων, αοι­

Ν .ε κ ~ ει κ › ιΰμον υπολειπομενον του ἔκ ἀναλογια αυξήσεως 2®/0 κατ ἔτος συν·αχθεντος ”?4ϋ71ΒΒ.

5! 'Ξ' _ Ετ ~Αλλωςιτε ἑστισὴμόἔατα ειναι διὴκοιβωμἐνον, οτι οῖ ἘόυοκοιΟθωμανοι και οι αλλοι στοατολογουμενοι Μουσουλμανοι, και

κατ” αὐτὴν τὴν ἀκμήν, ίιπὸι ἔννοιαν ἀκεοαιότὴτος, τὴς Τουοκιας,υπελειποντο του ὴμισεος του στλὴθυσμου, ὡς βεβαιοῖ ὁ πολυς ασ

58

Μοὶτὶζε α ων εν τῳ πετ τ Έ τ Ρ ο7 / Ο ~ \ ῶν << κστ α ετων τῶν” ώσων εν

­× ¬± Η ~ κ κ τη ν ω _

τη Ε.υοωπατκῃ\Το·υοκτα κατα τὰ ετη 1α2Β κατ 1829» εογῳ αυτου:κ Ε . 3 ~ ­ | ν

τ

<< Οκ αποκλετσμος των οαγταδων εκ ατουη στοατου ᾶπεμακουνε πλεον~ ε: × ­ κ­ ~ ι | · |

του ημτσεος των κατοτκων της Τουοκτας. Ποοσϋεσωμεν, οττ ὁΓ \ / ΰ | (7 | | ` ~

Γουοκτκος στολος ελαμβανε εως τοτε, μεχοτ δηλαδη της Συνθήκηςτ~ς ”Αδ τανουπόλεως τους ὅτ τστους αυτου ναυτας ἔκ τῶν κατοίκων

Η Ϊ _ 3 ) Ζ Ν Ό Ν '_' ^ | Χ

των» νησων του Αοχτπελαγους κατ εκ των της Πελοποννησου. Δυνα­

τατ τα ἄοα /μετὰ βεβατότητος ενα υποστηοτξτῃ ιἶττ τὸ Ρωατκὸν3να·υττ­

κον της ¬Μτἐυ­οτηςη Θαλασοηε, Οτανδτηποτε κατ) αν εμφαντςῃ ανεπαρ­

κεταν, ἱὶαετνατ εν τῳ μελλονττ ανωτεοοντ παντως του Ἱουοκτκοτ껦/ ϋἴ \ Ά Ώ Ά 3 | Ω |Εὶτεοος εγκοττος Γαλλος ανωτεοοςαξτωματτκος, ο Εεοη Εειτιοιιοὶιε,

ἔγοαφε τῷ ΙΘΘΘ ἐν τῷ «Στοαττωττκῷ ”Οογαντσμῷ τῆς Ωθΰωμαντ­

κης Αἶ›τοκοατοοτας››: «Οἱ Τοιυοκοτ, οἴττνες ἀπὸ απόψεως πολτττκῆς

συ κ οτουστ τ`ν ἕἱ ουσαν υλτν δεν ᾶποτελουστν τ`ν πλετονο ­Ὁ | ~ ο Ψ 1 3 ι × η 3 ×­ ηνφταν του πληθ­υσμου ως μη υπεοβατνοντες τα 38/_„„ αυτου.›› Κατἔγοαφε ταυτα ὁ ἰνόομ Εαπιομοὶιε, ὅτε πολλοὶ τῶν μὴ Τουο­

κων Μουσουλμανων καὶ οἱ Κουπτοχοτσττανοὶ πεοτελαμβάνοντο ᾶἠθως

μεταξυ τῶν Τουοκων.Άλλα θα ἕοωτήσωστ ττνες: Οἱ Τουοκοτ δὲν αυςάνοντατ; Ἐαν

ηυξήθησαν, εἑπληῖλυνἱὶησαν οὶ ”Έλληνες, |δὲν ῃυξἠθησαν, δὲν έπλη­

ΰυντἶὶησαν οτ Τουοκοτ; Βεβατως οχτ, δτοττ πασχουστν­ εκ του κακου

της ὀλτγανὕηωπἰας Ξοὶιἔεητὶατορἰε), κατοατην εκἕροαστνη τῇων Ιἶοτ­νωντολονων, τ<<κακου εκδηλουμενου παοα τοτς λαοτς, καθ α νοαφετ

ὁ δταποεπὴς Γάλλος καθηγητὴς ίὶειετοτι ὶὶεἔεοτ, δτὸτ της απομονώ­

σεως καὶ ετ ανὶ οντος συν'θως τα εἴ” συ τπτώ ατα' υπε ε ωτσ όν,. , Ε τ Ύλ ­ Ϊλε λ τ τ ,

ατονταν των κοτνωντκων δεσμων, αποσυνθεστν της οτκογενετας,

ὅτδταφοοταν πατοτωττκὴν καὶ στείοωστν, ὅττεκνίαν, ἐγκυμονουσαν

αυτοκτονταν τῆς φυλῆς.›› Καὶ παοατηοουντατ τα συμπτώματα της

ἀοθενείας ταυτης παοὰ τοις Τούοκοτς, ἐν οὶς κατ” ἐπτμετοον παοα:

τηοουντατ ωτυξουοα οσημεοατ ὀλτ·να·νδοία7 ελλετψτςο­γεννττσεων, του

αοτθμου αυτων υπολετπομενου του των θανατων, αλματωδης μετω­~ ~ Η Χ 5 | _' Ε Ά |

στς ΰτου· γεωοντκου πληθυσμου κατ εγκαταλετψτς της υπατθοου Ζωοας,

κατ ακολουθταν ελαττωοτς των ποὸς τὸ ζῆν ανανκατων, συνκεντοω­

στς ἔν ταῖς πόλεστ, δταφθοοα τῶν ἠθῶν, ποοτουσα κοτνωντκὴ­ υπὸ

πᾶσαν ἔννοταν φΰτστς, πλἠοης ἔκπτωστς, ὅδηγουσα εἰς θάνατον.Έίατὰ κοτνωντολογτκὸν κανόνα, ῆ αὕξηστς του πληθυσμου, ἐὰν ἑἔαο­

­κ ·» × ~ ι »­ › τ υ ετ ' ε

τατατ τδταττατα ἔκ των π ο τὸ ν ἀνα κατων ων ” ελλετ τ οσ ­Ο ἑῖ Ἡ Υ › 31 Ψ ἔ

μεοατ καταφανεστεοα γτνετατ παοὰ τοῖς Τουοκοτς, εςαοτατατ ουδεν

ηττον καὶ ἐκ τῆς χοήσεως οτνοπνευματωδῶν ποτῶν καὶ ἔκ τῶν

ὅτφοοδτστακῶν ασΰενετῶν, αἴττνες ἐν Τουρκία θανατουστν ὁλοκλήοους

­πλ θυσ του· ὡς ἐν τοῖ δτα τε τσταστ Καστα ον~ ἔν πα αδετ τταττ,Πω ελ |ε› 3 Νἔ λολ μ· ηε .

οπου η συορτλτς ποτεττατ κυοτολεκττκως θοαυστν, ὥς νοαφσυστν 0

νιτεὶ ίἔμὶηετ καὶ ὁ Βτνεὶἀ Βετηεε ε ατοῖ δὲ ὁ καθ τ`ς Πϊιτιοσ,ἔ Χ Ώ | 3 Ι η 3 Ἱ υοσττ ­ τετακλ θετ εκ Βε' ολτνου δτεπτστωσεν θθ° επτ 8Ο,ΟθΟ

ςτ !° η ~§ Ο : Π

πασχοντας εκ της νοσου ταυτης, ευοεν τα ἶθ­800/0 εκ των πατ­

59

δἱων του Βιλαετἱού προσβεβλημένα και διήκριβωσεν ὅτι πολλαχουοὐδεἱς ὐγιής ανήρ ὐπάρχει, ἐν πσλλοῖς δὲ χωριοις δὲν ὐπάρχοὐσιπαιδια, διότι γεννῶνται νεκρὰ ή ᾶποὐνήσκοοσι ταχέως. “ΑλλοςΓερμανός, ὅ Ηειιτπειπιπ, ὅμιλῶν περι τής ἐκπλήκτικής φδορας, ἢνὐφιστανται οἱ Τούρκοι, λέγει, ὅτι αἱ γοναῖκες αὐτῶν, στρατευομέ­νων, μἑνουσαι μόναι_ διάγούσι βίον αἱσχρὸν και κακοήὅή, προέρ­χονται εἰς εκτρώσεις, μή μεριμνῶσαι οὐδὲ ὐπὲρ ἑαυτῶν οὐδὲ ὐπὲρτῶν συζύγων οὐδὲ ὐπὲρ τῶν γαιῶν, ὁὶς πάσας μικρὸν κατὰ μικρὸνκαταλαμβάνουσιν οἱ ἱἙλλήνες. ”Βτερος ξένος, ὁ “Αγγλος λλἴὶἰεοη,λέγει τὰ αὐτά­, προστιδέμενος, ὅτι παρα τοις Τούρκοις αἱ βρεφο­κτονιαι εἱσι συνήθεις, ὅτι ή ἱατρική επιμέλεια ὲλλειπει παρἶ αὐτοῖς,ὅτι τα ήμίσή τῶν τέκνων αὐτῶν ἀποδνήσκουσιγ ὅτι ελάχιστοι εἰσινοἱ Τοὐρκοι οἱ ἔχοντες τρια τέκνα, ὅτι τινὲς αὐτῶν ἔχούσιν ἔν δύοκαι ὅτι οἱ πλεῖστοι στερουνται τέκνων.

Τοὐναντἱον οἱ ”Ἑλλήνες εἱσι. πολύτοκοι, νυμφεύονται νέοι, ζῶσιν ὐπὸκαλλιστοος κοινωνικούς ὅρούς, αὐξάνονται καταπλήκτικῶς, εργάζονται,προοδεύούσιν.”]να συμπλήρώσωμεν τήν εἱκόνα, ᾶποδιδουσαν πιστῶς τὰςαλανδάστους προβλεψεις τῶν κοινωνιολὅγικῶν κανόνων,_ῶν ἀρχόμενοιτῶν περι τῶν Τούρκων παρατηρήσεων ἔμνήσθήμεν ανωτέρω, παρατι­ὅέμεδα τας ἑπομἐνας γραμμάς, ᾶς ἔγραψε πρὸ τριάκοντα πέντε ἐτῶν ὁΕ)Πεέε Ιὶεοἱοε, ὅ μέγας ­Γάλλος γγεωγραφος: «Ο Τούρκοι δὲν δύναν­ται νᾶγωνισδῶσιν ἔν Μικρα 3Ασια κατὰ τῶν Ἑλλήνων... Διαρκῶςἀπωὐούμενοι πρὸς τὸ ἐσωτερικόν) πρὸς τὸν αρχαιον αὐτῶν νομαδι­ιξὸν βιονχκαταλαμβάνονται ὐπὸ ·τῆς Ἱἰλλήνικής παλιρρριας, ήτις'ακράτήτος πλήμμύρει αὐτούς. Οἱ Τοὐρκομ ἑκδιωχδέντες των νήσων,μειονεκτοὐντες, ὐπὸ πᾶσαν ἔννοιαν, τῶν Ἑλλήνων ἐν τῇ Ἱωνια καιἐν­τοῖς ἔπιδαλασσιοις τμήμασι τής Μικρας Ἄσιας, ὅιγωνιζονται ήδηἐν τῷ ἐνδοτερῳ ἐσωτερικῷ, ὅπου οἱ ”Ἑλλήνες προοδεὐτικῶς ὀινελισ¬σονται. Τήν φωνὴν <<”Ἑξω.τής Εὐρώπήςῖ» διαδέχεται νὐν ή φωνή«Εἰς τὰς Στέππαςκρεἰρήνική, ἀλλἱ ἔντονος. Διερωταται πας τις, ἐὰντήν ἔκ της Θεσσαλίας, τής Μακεδονίας, τής Θρακής, τής Βουλγα­ριας ἔξοδον, καθ” ήν ἑκατονταδες χιλιάδων μεταναστεύούσιν εἱς τήνΜικρὰν ”Ασίαν, δὲν! θα ἑπακολοὐὅήσῃ ἄλλή ἔἔοδοςῖ Οἱ ἱἙλλήνες,οἱ ύἱοἱ οὐτοι τῶν ττυραννοτυμένων ρανιάδων, οἴτινες ἀπὸ τοὐδεὅεωροὐσιν ἑαυτοὐς ὡς τοὐς μέλλοντας κύριους τής ”Ασιατικής Χερ­σονήσου, τῆς Μικράς ”Ασιας, εἰσιν απόγονοι Ἱώνων και τῶνἄλλων Ἑλλήνων τῶν παρακειμένων χωρῶν, κατὡρὐωσαν δὲ διὰ τῶνἙλλήνικῶν Βασιλειων και τῶν ἑἔελλήνισιδέντων τοιούτων να σ·υγ·κρστήσωσι τήν ἐδνικήν αὐτῶν ἑνότήτα„ ­ήτις κυριως σὐνετελεσὅήὐπὸ τοὐς Βυζαντινοὐς Αὐτοκράτορας και ήτις ἔχει νυν ῶςἴδιον εξω­τερικὸν γνώρισμα τήν ὐρήσκεἱαν.ἱΗ παρακμή τοὐἙλλήνισμοὐ ὅινεστάλή,ήδη δ” ἐν αὐτῷ τῷ ὲσωτερικῶ τηςΜικρας”Ασιας οἱἱἙλλῃνες περὶ πολλοῦποιοὐνται τήν ὲὐνικῆν συνειδησιν και τήν καταγωγήν αὐτῶν, ἔχοντες τήνπεποίὅήσιν,ὅτι οἱ ὀμόφυλοι θα ἐνισχύσωσιν οιὐτοὐς ἐν τῷ περι ὐπάρξεωςἀγῶνι.”Οπως ποτ”ὅὶνή, αἱ πρόοδοι τής Ἑλληνικῆς Ἑθνότήτος εἰσἱ τόσῳ

“Θεςταχεῖαι, ὥστε δυναταί τις ασφαλῶς νὰ υπολογίση μετὰ πόσας δεκάδαςἐτῶν ὴ αρχαία Ἑλληνικὴ “Ασία ὴ μαλλον ὴ ”Ασιατικὴ Ἑλλὰς θὰ επανα­κτηυῇ υπ” αυτὴς, ἄνευ αῖματος, διὰ τὴς βαθμιαίας ὅιντικαταστάσεωςτης μιας ιρυλης υπο της ἄλλης. ””Η τοιαυτη βαθμιαία και ταχείαπρόοδος τῶν Έἶλληνωνς ἐὰν ὅφείληται εἰς τὸ γεγονός, ὅτι δ δεσμὸςὁ συνενῶν αυτους ” εἶναι ὁ πατριωτισμός7 ὴ Ἑλληνικὴ Ἰδἑα, ὴ ἑνι­σχυουσα και υποβοηυουσα τὴν ἀνάκτησιν τῶν Ἑλληνικῶν χῶρῶν,δφείλεται ἐξ ἴσου εἰς τὴν γεωγρατρικὴν διοίπλασιν της Μικρας ”Ασίας,ὴν το Αἱγαῖον καὶ αἱ ἐν αυτῷ νῆσοι, ἀντι|νὰ¦ γωρίζωσιν, ενουσι πρὸςτὴν Ελλαδα, δημιουργουμενων ουτω δυο Βλλαδῶν, της Ελλαδοςτης Ε]υρωπα'ικῆς και της Ἑλλάδος της 3Ασιατικὴς... Οἱ μὲν ”Ελλη­νες, πληυυνόμενοι, ἐκπληκτικῶς προχωρουσιν, οἱ δὲ Τουρκοι, ἑλατ±τουμενοι, διαρκῶς υποχωρουσιν, ἑπανερχόμενοι μικρὸν κατὰ μικρὸνείς τὰς νομαδικὰς αυτῶν σ·υνηυείας.»

”Αλλὰ θὰ ἐρωτἠσωσί 'τινες αἱ μεταναστευσεις δὲν αυξάνουσι τὸνΤουρκικὸν πληυυσμόν; ”Ακουοωμεν τί λέγει ὁ Γερμανος ΕῖννειἱἀΒειηεε, γραψας τῷ ὶθὶἑ: «Εἶἶναι ὰληυἑς, ὅτι κατὰ τὰ ἔτη 1β8ἔ›­18ὀβμετενάστευσαν ἐκ του Καυκάσου εἰς τὴν Μικρὰν,”Ασίαν 2ἔ›Ο­ΒθθβθθΚιρκασίων, ὡς εἶναι ἀληυές, ὅτι μετενάστευσαν βραδυτερον πολλαι

κ κ :› 5 χ ο :› ττ σ ειν ο κ εκχιλιαδες Μουσουλμανων εξ Ευρωπης, αλλ ειναι επ ισης αληυες, οτιαἱ μεταναστευσεις αυται, γενόμεναι εἰκῇ και ὥς ἔτ­υχεν, ἄνευ ὅργα­νώσεως, ἔσχον ῶς αποτελεσμα τὸν υάνατον τῶν πλείστων μετανα­στῶν, ὰπουνησκόντων ὅιυλίως εξ ᾶσυενειῶν, δὶς μετέδιδον είς τουςὲττιχωρίους Μουσουλμανικους πληυυσμους, καὶ τὴν ἀπὸ τῶν παλαιῶνκατοίκων ὰφαίρεσιν γαιῶν, δὶς οἱ ἔποικοι ἐξ ὅκνηρίας ἐξ ελλείψεωςκυβερνητικὴςπρονοίας δὲν ὲκαλλιεργουν, μεταβαλλόμενοι εἰς λῃστὰςὴ εις χωροφυλακας συχνότατα. Ουτω αἱ μεταναστευσεις αυται, ἀντὶῶφελείας, βλάβης πρόξενοι ἔγένοντο», διότι ὰφἱ ἑνὸς μὲν ιἦκιστασυνετέλουν εἱς τὴν αυξησιν του πληυυσμου, ἀερ” ἑτέρου δὲ κατειρ­γάζοντο τὸν περιορισμὸν τῶν καλλιεργουμἐνων γαιῶν, δεδομένου,ὅτι αἱ καλλιεργουμεναι μὲν γαιαι μετεβαλλοντο εις χέρσους, περιερχό­μεναι εἰς τους ἐποίκους, αἱ ᾶκαλλιέργητοι δὲ τοιαυται ὅιπεμενον χέρ­σοι ὥς μὴ ἔκχωςρουμεναι ἔκ κυβερνητικὴς ἢ ἄλλης ἀβελτηρίας είςτους μετανάστας. ”Η κατάστασις αυτη, ἐὰν ἐζημίῶσε ζωτικῶς τουςΤούρκους, δὲν ἐζημίωσε τους ”Έλληνας¶ διαρκῶς πληυυνομἑνους καὶεπεκιτείνονταςικτὰ ὅρια τὴς ἀγροτικὴς αυτῶν δράσεως.

Δὲον ἑπἱίτουτοις νὰ σημειωυῇ, ὅτι ἐκ τῶν συγκροτουντων τὸν πλη­υυσμὸν τῶν ἑποίκων ἄλλοι μεν, οἱ ἐκ Καυκάσου κυρίως προερχόμενοι,Κιρκάσιοι, Μιγγρελοί, Γεωργιανοί, Ἀβασγοί, ουδέποτε ἀπεβαλον τὴνἱδίαν ἐυνικὴν συνείδησιν, ὥς ελέγχεται ου μόνον δημογραφικῶς, ἀλλὰκαι ἐκ τῶν μελετηυέντων εκάστοτε σχεδίων διαμελισμου τῆς Τουρκίας,καυυὁὶ οἱ εἱσηγηται αυτου πάντοτε υπελόγισανη επι της συνεργασίαςαυτῶν κατὰ της Τουρκίας, ἄλλοι δέ, προερχόμενοι ἐκ της Ευρώπης,ουδέποτε ἑσκεορυησαν, καίπερ συμπαυέστερον διακείμενοι πρὸς τουςΤούρκους, νἀποτελἑσῶσιν ἔν ὅλον μετ” αυτῶν, ἔχοντες ὴυη και ἔυιμα

ηιἐες(Ελληνικά, ὥς οἱ Κοῆτες, οἶ ”Αλβανοὶ και οἱ Ποιιάκοι, ἢ ιἦθη καιεθιμα Ζλαυικα, ως οι Βοσνιοι και οι Εοςεγοβινιοι. Διο οοθοτατα

Ν . ι Μ,παοατηοει, ὡς ἔγοάψαιιεν, ὁ Βἰιεέε Κεουιει «Ἑν τῃ συνηθει φοα­/σιολογία Τουοκοι ααοακτἶιοίζονται, ασχέτως ποὸς την φυλετικὴναυτοαν ποοελευσιν, παντες οι ιιονιιιως εγκατεστημενοι εν τῃ Μικρα5Ασια Μουσουλιιανοαεει και δεν οιναι Τουοκοι. Οι πολυπληθοιςΑλβανοι ΰεωοουνταιως Τουοκοι, ει και δια των ποογονων αυτων

εἰσιν ὰδελφοι τῶν Ἑλλήνων' οἱ Βόσνιοι και οἱ Ποιιάκοι Μουσουλ­~ | \ / ἴἶ \ \ιιανοι, ους ἑκουσιος ἶἢ καταναγκαστικη ἑξοοια ωδἠγησε μετα τουςτελευταιους πολέμους κατα ἑκατοντάδας χιλιαδων εκειΰεν του Βο­σπόοου, καλουνται ὅιιοιως Τουοκοι. Οἱ Ταταοοι Νογκαῆ, οἱ ἔκ Κοι­ααιας μἶταναστευσαντες, \ἑπονομάἔονται δικοιιότἶοον Τουοκοι, οιότι(Πε ΕΜ της Χατα/γ(Ογ'ης 'και ,Γης γλωσσης αυτων εχΟὉσΒ το δβκαιωλιανὰ ὲπονοιιάζωνται οὕτω° ἀλλὰ Τουοκοι ἔπ” ἴσης καλουνται τὰ τέκνατῶν Γεωογιανῶν, οἱ Γἔουοουκοι, οι Βῖἔἶουθῖνοι ἰἱίξηζὴλ­ Μπας), οιἔιοκασιοι, οι Λαζοι,­μοι Σαννοι, ὴοι Αοαβες, οι Αφοικανοιιὰίαιοιιωἕοι πληἱὰυσμοι ουτοαδἔχοντες ιδίας δπαοαδόσεις, ἔλευθεοιἑν ὰγον­τες ιον, συνκοοτουντες ι ιον κόσμον, ιακοινομενοι των ουοκωνκαι διὰ τῶν όπλων και του ἐνδυματος αὐτῶν, δὲν εἶναι Τοῦοκοι.Φυλαι τινες Γ1ουοουκων και ”Αφσάοων, ἑξισλαμισθέντωνλ κατὰ τὸφαινόμενον Καππαδοκῶν, ᾶπειλητικαι πεοιτοέχουσιν ἀνὰ τὰ Τουοκικὰ

Ά \ Ω ~ ι Ά 3 Ώ! \χωοια, μη ενοχλουσαι τα Ἑλληνικα. Άλλοι, ιεχοντες ὥς κοινωνικονκανονα την ιιονογαμιαν, κατατασσονται ἐπ” ἴσης μεταξυ τῶν 'Γουό­κων, οι και ἐν τοις συνοικισιιοις αυτῶν ουδειιια ᾶπαντηι πεοιπτωσιςπολυγαιιιας Ι»

Η ΔγΝλΜἱΣ ΚΜ Ο ΠΛΟΥΤΟΣ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΪ

”Οπωσδἠποτε και ἄν ἑξετασθῶσι τὰ του Πόντου, ἦ αυτὴ ἀνα­κυπτει ποαγματικὴ ἀλήθεια, ὅτι ὁ Πόντος, Ἑλληνικὸς ᾶπ” ὰοχαιο­τάτων χρόνων, παυέμεινεν ἀπαοαῦοαυστως τοιοῦτος «παολ ὅλας τὰςλαίλαπας, αἴτινες διἑσεισαν τὴν Ἱινατολὴν ἐπὶ τοεῖς και ῆμίσειανχιλιετηοιδας», καθ” νὰ αυτος ὁ μισελληνικώτατος Φαλλμεοάυεο ὁμο­λογεῖ, ἔπισκεφθεὶς και διεοευνἠσας τὴν χώοαν° <‹ἔκει, εἰς τὰς κοιλά­δας του Καυκάσου και εἰς τὰς ὅινατολικὰς ­ὰκτὰς του Ευξείνου­ Πόν­του, κεἰται ῆ ᾶοχαιοτάτη Γοαικία», δηλαδὴ ἡ Ἑλλὰς τῶν τε Ἱστο­οικῶν χοόνων και τῶν Βυζαντιακῶν χοόνων, ἢ Ἑλλὰς τουτ” ἔστιν·ἦ ᾶοχαιοτάτη, ῆ μεσαιωνικὴ και ῆ νεωτάτη. “Εκει διεἔήχθησαν κατὰτὸν Μεσαίωνα καὶ τους ὔστεοον χοόνους οἱ μεγάλοι ὰνῶνες της.Φυ­λῆς, ἐκεῖθεν ἀπὸ του =Αλεξάνδοου μέχοι του Δαβὶδ του Κομνηνου,του τελευτσειοξυ τῆς Αΐιτοκοατοοίας της Τοαπεζουντος Αυτοκοάτοοος,εξωομων οι Ελληνες πολεμισται, συντοιβοντες και συγκοατουντεςτους ποικίλους βαοβάοους, κατάγοντες θοιάμβους, ους μἐχοι του νυνἑξυμνεῖ ῆ Έἱκκλησία διὰ ηνικητηοίων παιάνων, απηθανάτισε δὲ ἢ

62

Λαὶκὴ Μουσα, ἔκτοτε δὶαμοοφοῦοα καὶ διαπλοίττουσα τὸ ἔπος τῶννεωτέοων Ἑλλήνων, τὸ ἔπος τὸ ῦΑκοὶτίκόν, τὸ ἔπος τὸ ἔξὶστοοοἱινκαὶ ἑξυμνουν τους ἄθλους καὶ τους δεὶνους ἀγῶνας, οῖὶς τα Άκοὶτὶκὰκαὶ 9/­ὶπελατὶκὸὶ Ἑλληνὶκὰ τάγματα δὶεξὴνον ἔπὶ αίῶνας κατὰ τὰςανατολὶκὸς ἑσχατὶὰς τῆς Μὶκοας =Ασίας, κατὰ τὸν Ευφοοίτην, κατὰτὸν Ταυοον καὶ τὸν ”Αντίταυοον, ποομαχουντα τῆς Φυλὴς καὶ τουΚοατουςί 'Γόσω μεγάλη ὴτο ἐν ταῖς χώοαὶς του Πόντου ·ῆ εὶς ὁώ­μην ᾶκμὴ του Ἑλληνὶσμου μέχοὶ καὶ αὐτῶν τῶν υστάτων χοόνωντῆςίπτώσεως της Τοαπεζουντος, ἐπελθοὑσης τῇ 1ἴ› Αυγούστου 14θ1,ὥστε ὁ Καοδὶνοὶλὶος Βησσαοίων ἔν τῷ «Ἑνκωμίῳ εἰς Τοαπεζουντα»ἐἔαίοεὶ τὸ μάχὶμον τῶν Ποντίων, ῶν ου μόνον οἱ στοατὶῶταὶ αδια­λείπτω; ὴσκουντο <<πεοὶ τὴν τῶν τακτὶκῶν γυμνασίαν καὶ τὸ κατὰ πο­λέμους ευδοκιμεῖν», ἀλλὰ καὶ «οἱ δημοί, παν τῆς χώοας τὸ πλησωμα,ἐγυμνοίζοντο, ἴνα στοατὶωτὶκὴν ἔμπεὶοίαν καὶ ὁώμην καὶἀνδοείανποοσκτήσωνταὶ». ”Ε]ὰν δὲ ὴ Ἑλληνικὴ Αυτοκοατοοία της Τοαπεζουν­τος, ἀδὶαλείπτως πολεμουμένη ὑπὸ τῶν πανταχόθεν ἑπεοχομἐνωνκατ” αὐτῆς βαοβάοων, ᾶντἑσχεν ἐπὶ μακοὸν καὶ ἔπεσε τελευταία,τουτο ὀφείλεταὶ βεβαίως είς τὴν γεωγοαφὶκὴν θέσὶν καὶ τὸν πλου­τον­ της χώοας, δν” ῶν ἐξαὶοετὶκῶς ηυνοειτο ἦ ὕπαοξὶς ὶδὶαὶτἐοουΚράτους, ἀλλ” ὁφείλεταὶ κυοίως καὶ ποώτὶστα εἰς τὸ ὁμογενὲς τουἐλληνὶκου πληθυσμου, εἰς τὴν πεοὶ τας στοατὶωτὶκὰς ἀσκήσεὶςμἐοίμναν καὶ εἰς τὴν πολεμὶκήν, ἄμα δὲ καὶ πολίτὶκήν, ἐμπεὶοίαντῶν Κομνηνών, τῶν ἀπαοαμίλλων Ποντίων στοατηγῶν καὶ βασιλέων.

Πεοὶ τὴς γεωγοαφὶκὴς θέσεως καὶ του πλούτου της χώοας,ὁ Τοαπεζουντὶος­ Βησσαοίων γοάφεὶ ἐν «τῷ Ἱὶγκωμίῳ εὶς Τοαπε­ζαυντα», ἐκδοθὲντί υπὸίτου Σπ. Λάμποου ἐν τῶν «Νἑῳ Ἑλληνομνή­μονὶ». «Τίς ὴμῶν ὴ ποὸς γην ποὸς ­θάλατταν ευφυἑστεοον ἔχει.,τίς δὲ καὶ τῶν παοῦ ἀμφοῖν ἐξ ἴοης ὴμῖν ᾶπολαυεὶν; Οἴ γε ,τουΠόντου τὸ μεσαίτατον ειληχότες καὶ τοσούτων ἔθνῶν καὶ χωοῶνΓαλατία μὲν καὶ Παμφυλία καὶ Κίλὶκία καὶ τοῖς Βἶοφοατίοὶς ᾶπόνωςσυμμίσγομεν ἔθνεσὶ, πλἑοντἑς τε καὶ κατὰ πλειστα πεζευοντες κἀκεῖ­θεν κατ” ἐἔουσίαν πόοοω τῶν ἑωων τε καὶ μεσημβοὶνῶν ἐλαυνοντεςπόλεων, δὶαβαίνομεν δὲ ὀοιστά τε καὶ κουφότατα ποὸς τὴν ᾶντὶπἑοαςὴπεὶοον καὶ ἀμφοτέοαν τὴν Σαοματῶν γην καὶ Κολχίδα καὶ “Αλβα­νίαν καὶ Ἱβηοίαν καὶ ἐκεῖθεν αυθὶς τῶν ἀοκτωων ἐς ὅσον ἔνὶἀπολαυομεν, εουδὲ τῶν δυσμὶκῶν τῷ τοσούτῳ δὶαστἠματί δὶεὶογόμε­νοὶ° ταῖς ναυσὶ γὰο τὸ τοσουτον μῆκος συστέλλεταὶ καὶ ηηον καὶτούτοις συμβάλλομεν, αυτοί τε καὶ παοὰ τούτους ἰόντες καὶ τουςἑκειίλεν ἱἶτοδεχόμενοὶ, ὁἱσίὴ: ὥσπερ τὶνὸς ἔογαστηοίου κοὶνου η ἔμ­ποσὶου της οὶκουμενης απασης ημὶν οὔσης τὴς πόλεως, τους τε απαν­ταχου τῆςϋνὴς ἐνταῦθα ὀὶν ὶδοὶς πολὶτευομὲνους τὸ πλείστον του χσό­νου καὶ ου πολλὰ ὀὶν κάμοὶς τα γνωοὶμώτεοα τῶν νενῶν καὶ γλωσ­σῶν ἑξετάζων. Ἄοκει γὰρ εἰς τὴν τῇδε ᾶγοοαν κατίόντα τῶν ἀγο­οαζόντων πυθἐσθαὶ καὶ αὐτῶν τούτων πεοὶ ῶν αν δἐοὶ μαθεῖν καὶτῶν ἑκασταχου νὶνομένων καὶ ῶν ίἕκάστη φέοεὶ καλῶν ουκ οῖδ” εῖ που

ο

63

καλλίω ὴ πλείω ἔστιν εῦρεὶν. Μήδική τε γὰρ ἔσθὴς καὶ αἰγλἱπτιοςκαι τα|Σὴρων κήιἑατα καὶ κανὰ Σινῶν καὶ τὰ Κιλἱκων υφάσματαοτκ ελαττω παρ ὴμιν ἢ παρ” οἱὶς φύονταὶ, καὶ ὅσα ή περὶ τονΦασιν καὶ Τάναὶν φέρει καὶ τὴν ἐνταῦθα γῆν ἄπασαν πάντα ἕὶνεὕροιςἔνταυθα... Ἱἔκάστὴς γοῦν τῆς ὴμέρας ὥσπερ ἐν ἑορτῇ τε καὶπανὴγυρει τοὺς μὲν ἴδοις ὀὶν ἑσιόντας, τοὺς δ” ἔἔιόντας, καὶ οἱ μὲνπροσἱασιν, οἱ δὲ ἀπίασιν, οἱ μὲν ἐκ θαλάττὴς, οἱ δ” ἐξ ὴπειροο,πλέοντεςςκαὶ πεζεύοντες ὥστε τὴν μὲν τῇδε θάλατταν ὁλκάσιν ἀνα­γομέναις τε καὶ καταγομἐναις ἀεὶ κατακαλύπτεσθαι καὶ σχεδὸν ναυνιὶόνήν ορααΰαι καὶ λαίφὴ κυρτούμενά τε καὶ/ κοιλαινόιιενα, ντὴν οἱὴπειρον πληθειν ανθρωπων καὶ φορτηγων ζῳων, ἐμπορων αλλοὶὶενἄλλων προσιόντων καὶ ἀπιόντων καὶ παντοδαπα φερόντων τε καὶλαμβανόντων ὥνια πάντων, τῶν μὲν­ πρὸς χρείαν καὶ τὴν ἀναγκαιανἀνθρώποις ζωήν, τῶν δὲ πρὸς τροφὴν καὶ διαγωγὴν καὶ ραστώνὴνκαὶ ὅσα πόλεων εἶὶτοχίαν καὶ περιονσἱαν εῦδαιμονἱας κατὴγορεὶτ»

Ὁ πλουτος τὴς χώρας ᾶπἐμεινεν ὁ αὐτός, ἐπὶ μακρους αὶῶναςδουλειας νεκρωθεὶς ὑπὸ τῶν κατακτὴτῶν Τούρκων τὴν θανατὴφόρονπνοήν. “Εκτάσεις γαιῶν ἀπέραντοι παραμἐνουσιν ἀκαλλιἑργὴτοι, ήδὲκατὰ ξὴρὰν ἀνὰ τὴν ὴπειρον κινὴσις περιεστάλὴ καὶ άνεκόπὴ ὑπὸτῶν άδιαλείπτων πολιτικῶν καὶ πολιτεὶακῶν άνωμαλιῶν τὴν ἐκτύλι­ἔιν, τῶν άπειροπλὴθῶν ἀνθρώπων τῶν διεξαγόντωνὶτὴν κατὰἱξὴρὰνειιπορικὴνβ κἱνῖησῦιν, ”Βρυ3Ἱἱνων, Χαλύβων, Παφλαγόνων, ἱὶ ἄποστρ­ΰεντων εις τα ορὴ αῦτων ὴ νομαδικὸν βιον ποιμένων βιοὐντων.ἕζἦὶ όμω9 Θἶ αἶὶτοἱ, Ἑρυθἱνοι, Χάλυβες, Παφλανόνες, βαρβαρικὁιονοματα σήμερον φἐροντες ὥς ἑπονοιιαζόμενοι Κήζὴλ Μπάσὴδες­καὶΓ1ο·υρουκοι, μεταφἐρονσι διὰ τῶν φορτὴνῶιν αὐτῶν ηῷων τὰ ἐμπο­Ωεϋκατα, κινοὑμενοι ἀπὸ του Καυκάσου καὶ της ”Αρμενίας μέχρι τὴ;Κιλικίας, ὡς οἱ αὐτοί, “Ελληνες καὶ οὔτοι διεξάγουσι τὸ ἔμπόριον ἐν ταῖςπόλεσι καὶ ἑπιδίδονται εἰς τὴν γεωργιαν, καλλιεργουντες ­τὰς ναἱαςἑκεὶνας, άς οἱ Τοῦρκοι ἔπέτρεψαν, χάριν της ἱδιας αὐτῶν ῦπάρξεως,να καλλιεργήσωσιν. οὕτω καὶ σήμερον, ὡς άλλοτε, οἱ ”Ε]λλὴνες, οἱ νη­Υενεῖ§ Τηἑ Ζώὶλαἑ κάτοικοι, διεξάνουοι τὸ ὲμπόριον, τὴν γεωργιανκαὶ τὴν ναυτιλἱαν, ὴν ἄλλως τε οἱ 'Γουρκοι δὲν δύνανται νἀσκήσω­σωσιν ἔν­εκα τὴς πασιγνώστου περὶ τὴν θάλασσαν ᾶπειρίας. Τὸ ἔμ­πΟΟιον καὶ ή καλλιέργεια τῶν καπνῶν, τὸ ἑμπόριον τῶν καρὶἱων, τῶνλεπτοκαρτὕων, τῶν| Ποντικῶν καρύων, τῶν ἐκ του Πόντου κατὰ παρα­φἱὶοραν ονομασθεντων Ποντοὐκ, Φοντούκ τονρκιστἱ, τὸ ὲαπόριοντων αἰγεἱων δερμάτων, τῶν μαλλίων, τῶν ῷῶν, τῶν άλιπάστων ἱχϋὐων,τῶν ἑλατίνων σονιδων, τῶν ὁσπρίων, τῶν βουτύρων, τῶν τυρῶν,ὁλόκλὴρον ἐν μια λέξει τὸ ἑξαγωγικὸν ἔμπόριον διεξάγεται αποκλει­στικῶς ὕπὸ τῶν Ἑλλήνων. ”Αλλ” οἱ “Ελληνες διεξάνουσι καὶ τὸεὶσαγωνικὸν ἔμπόριον τῶν δημὴτριακῶν καρπῶν, τῶν ῦφασμάτων,τῶν κλωστῶν, της σακχάρεως, τῶν σάκκων. Καὶ ὴ μικρα βιο­μὴχανία τῆς χώρας εῦρίσκεται εἰς χεῖρας τῶν Ἑλλήνων. ”Οπου ήρ­Εαντο εργαζόμενοι οἱ ”Εὶλλὴνες, ἐκεῖ τὰ πάντα ἀπὸ ὴμέρας εἰς ῆμἑ­

εὀλραν μεταβαλλονταὶς εὐφορὶα δὲ καὶ πλουτος δὶαδέχονταὶ τὴν ­ἀφο­ρὶαν καὶ τὴν πτωχίαν. ”Ε]νετῇ|Λαζὶκῇ, παραδείγματος |χαρὶν,`μὴ ἐρ­γαζομενων· τῶν Ἑλλήνων, ὴ χωρα εὶναὶ ενκαταλελεὶμμενη καὶ ακαλ­λὶέργὴτος, ἔξαὶρἑσεὶ τὴςπερὶφερείας τῆς ©Ρὶζοῖ›ντος, ᾶλὴθους μυρο­βλήτου παραδείσου, καὶ τοῦτο) δὶότὶ ἐπετράπὴ εἰς τους ἐκεῖ “Ελλη­νας ὴ καλλὶέργεὶαγτδον ἀγρῶν καὶ ὴ δενδροκομίαρ Παρα ταυτα, ἔκφορων μόνον το Γουρκὶκὸν Δὴμόσὶον εὶσπροἰττεὶ ετησίως) κατα με­σον ὅρον, δρ. χρ. ἔ›1„|ἶΘθ,ΟΟΟ,Κὥν ?ξὔ)2ἐἔ×Ο,ΟΟΟ ἔκ του ΒὶλαετίουΤραπεζουντος, 1θ,Β2Ο7ΟΟΟ ἐκ του Βιλαετίου Σεβαοτείαςι Θ7ξἔ4θ,ΟΟΟ

ἔκ τοῦ Βὶλαετίου Κασταμονὴς.Ἄλλὰ τί δὲν θα ὶᾶπέδὶδεν ὁ φυσικός, ὁ γεωλογὶκὸς πλουτο; τὴ;

ζώρας, τυνχάνων εἰδὶκὴς μερὶμνὴς καὶ ἕκμεταλλευσεως; Ἑν τοιςορεὶνοῖς δὶαμερὶσμασὶ των Βὶλαετὶων τὴς Τραπεζουντος καὶ τὴς Σε­βαστείας στρώματα πλουσὶωτατα μεταλλεὶοφόρα μενουσὶν ἀνεκμε­τάλλευτα, χάρις εἰς τὴν Τουρκὶκὴν κακοδὶοὶκὴσὶν, ὁὶν καὶ πλέον τῶν4Οθ ἄδεὶαὶ ἑκμεταλλευσεωςι ὲδόθὴσαν. Ποὺ καὶ που γίνεται. πρωτογε­νους μορφὴς ἑκμετάλλευσὶς ῦπὸ Ἑλλὴνὶκῶν Συντεχνὶῶν Μεταλλευτῶν,ἑλάχὶστα ἀποδὶδουσα. Ἑν τοῖς δὶαμερίσμασὶ τὴς ”Αργυροπόλεως, ὥνὁ εἰς ἄργυρον πλουτος ἀναφέρεταὶ ῦπο αυτου του εΟμἠρου, καὶ τῆςΤριπόλεως ᾶπαντῶσὶ πλουσὶώτατα μεταλλεῖα χαλκου καὶ ᾶργυρουανεκμεταλλευτα, ὡς ἀπαντῶσὶ στρώματα πλουτοφόρα σὶδἠρου, μαγ­γανὶου, ἀντὶμονίου, μαρμάρων καὶ ᾶσβεστωδῶν λίθων, Καθ" ἄπασαντὴν παράλὶον χώραν του Βὶλαετὶου τὴς Κασταμονῆἑν ἀπὸ τὴς ”Ηρα­κλεὶας μέχρὶ του Βὶλαετίου Τραπεζουντος, ευρὶσκονταὶ γαὶανθρακο­φόρα στρώματα πλουσὶώτατα, ὥν τα περὶ τὴν Ἱ­Ιροἱκλεὶαν, καὶ δὴτὰ του Ζουγκουλδὰκ καὶ του Κοζλου, ἑἔεμεταλλεόοντο μέχρι. πρότὶνων ἐτῶν μόνον Ἱἶλλὴνες, ἑκχωρἠσαντες ᾶκολουθως μέρος_αἰ>τῶνεἰς Γαλλὶκὴν Ἑταὶρείαν, ἕνεκα ὁλὶνωρίας ἀπὸ μέρους τῶν αρμοδίων.Πρὸς τα γαὶανθρακοφόρα ταυτα στρώματα τείνουσὶν ὴδὴ τοὺς πλο­κάμους αὐτῶν οἱ Ἱταλοὶ δὶὰ τὴς μεθόδου τῶν ζωνῶν πολὶτὶκῶνκαὶ ἑμπορὶκῶν ἐπὶρροῶν. Πάντες οἱ ἔργάταὶ ῃκαὶ οἱ μεταλλευταὶ οἱἔρναζόμενοὶ ἔν τοῖς ὁλὶγοὶς ῦπὸ ἑκμετάλλευσὶν μεταλλεὶοὶς ὴ ναὶαν­θρακωρυχεὶοὶς εὶσὶ νὴνενεῖς ”Έλλὴνες, φὴμὶζόμενοὶ παλαιόθεν ἐπὶμεταλλευτικῇ. ῖκανότὴτὶ περί τε τὴν ἑξανωγὴν τῶν μετάλλων καὶ τὴνκατεργασίαν αὐτῶν. Ἑπωνομάζοντο κατὰ τὴν ᾶρχαὶότὴτα Χάλυβες,δὴλαδὴ ἑκκαμὶνευταὶ, μεταλλουργοί, ἑπωνομάσθὴ δὲ χάλυψ ὁ θπ”αθτῶν ἑπὶτὴδεὶόθτατα ἐξερναζόμενος σίδὴρος.

μεταλλὶκαὶπὴγαὶ, ὀνομασταὶ ἀπὸ της ἀρχαὶότὴτος θἑρμαὶ,απαντωσὶ κατὰ τὴν Φαβζαν, τὴν Φάτσαν, τὸ Καρα Χὶσσαρ (Νικό­πολὶν), το Ἑνδερέ, τὴν Κερασουντα, τὴν Τρίπολὶν, τὴν Σὶνώπὴν,ὥς καὶ δάσὴ ἀπέραντα καὶ πυκνότατα δρυῶν, φὴνῶν; πλατόὶνων,ἑλάτων, πευκῶν, καλόπτοντα τὴν χώραν καὶ­ πλαὶσὶουντα τὰ παράλὶατμήματα εἰς ᾶπόστασὶν δέκα ἕως εἴκοσὶ χὶλὶομἑτρων ἀπὸ τῆς θαλάσ­σὴς. ”Η ἔκμετάλλευσὶς αθτῶν, ᾶτελεστάτὴ καὶ πρωτογόνος) ελάχισταᾶποδὶδεμ ἀλλὰ καὶ αὕτὴ δὶενεργεῖταὶ ὑπὸ Ἑλλὴνογενῶν, τῶν Ταχτα·

65

τζήδων (ξυλοκόπων) συνήθως λεγομένων, οἴτινες,ίκατὰ τὸν Εσεοἱπευ,αναμφισβητητως δεν εἶναι Τουρκου «ὅντες κατα τὸ φαινόμενονΜουσουλιιανοι/ἔχουσιν ἴδια θρησκευτικα έθιμα, πίνουσιν οίνον,τρώγουσι χοίρειον κρέας, δὲν τηρουσι τὰς μωαμεθανικας προσευχάς,μισοὐσι τους Τούρκους καί μισουνται ὐπ” αὐτῶν, ἔχουσι συνείδησινοὐχι Τουρκικην, δεδομενου ὅτι προέρχονται, ῶς αὐτοι. οὐτοι ὅμολο­γοὐσιν,­ὲκ τῶν χριστιανικών πληθυσμών της Λυκίας» 'Οποῖον πλοὐ­τον θαπεδιδον τα δάση ταυτα, ἐὰν ἑγίνετο κατάλληλος ἑκμετάλλευσιςτου λευκου ανθρακος, τῶν διαρρεόντων την χώραν αφθόνων ὐδάτων,και ἔανλἐξετελεῖτο δίκτυον συγκοινωνίας, ἢτις σήμερον ὲξυπηρετει­ται ὐπὸ τριῶν μόνων ὁδῶν, κάκιστα συντηρουμενων καὶ ἐν πολλοίςσημείοις αδιαβατων, της ὁδοὐ Τραπεζουντος ­ Ἑρζερουμ, τηςὅδου Κερασοὐντος ­­ Καρα Χισαρ και της ὅδοὐ ”Αμισοὐ ­”Αγ­κυρας. ·

Οὅτω απο πάσης απόψεως, απο απόψεως ἔθνογραφικῇς, απὸαπόψεως δημογραφικηςαπὸ απόψεως γεωργικης,απὸ απόψεως εμπο­ρικης, απο­απόψεως ἐρνατικῆς καὶ χειροτεχνικῆς, εἶναι οαναμφισβή­τητος η Βλληνικότης του Πόντου, ὅστις ,ατάρβητος και αφθβθἐ ΟΜΟ­λουθεῖ τὸν δρόμον αὐτοῦ, πολλα ἐλπίζων και πολλα απεκδεχόμενοςἐκ της ἰδίας δυνάμεως. Καὶ η δυναμις αὐτοῦ ὲνεφανίσθη τόσῳ ακα­τάβλητοςκαι τόσῳ ἑθνικῶς ἔμμονος, ὥστε αὕτη οὐ μόνον ακμαίαδιεσώθη ανα μέσον τῶν αὶώνων, αλλα καί, μεταγγιζομένη εἰς τηναντιπέραν Παραδουνάβιον χώραν, κατειργασθη δια τῶν Κομνηνῶν,τῶν ὅγψηλαντῶν, των Μουρουζῶν και πλειάδος αλλης Ποντίων τηνδιάπλασιν Πολιτείας Ἑλληνιστικῆς, θεραπευοὐσης τὰ.Ἑλληνικὰ γράμ­ματα και παρασκευαζουσης δια τῶν ἐν αὐτῇ καταφυγόντων Ποντίωντην προεισαγωγικην ανακρουσιν του αγώνος τῆς ἐθνικῆς παλιγγενε­σίας. Και πῶς ἦτο δυνατὸν αλλως να γένηται; Πῶς ἦτο δυνατονκαιαὐτοι οί ἑξισλαμισθέντες Πόντιοι ναπολέσωσι την ἑθνικην αὐτῶνσυνείδησιν, να λησμονησωσιν ἔνδοξον· παρελθόν, περιλάμπρους αγώ­νας, αὐτὴν τὴν Ἱδέαν; Τί αντἐτασοον οί πολέμιοι ημων εἰς ταςαπαραμίλλους ἑθνικας ὐποθήκας και παραδόσεις; Την θρησκείαν του”Αραβος Μωάμεθ, βία ἔπιβαλλομενην και ἔηαπλουμένην. ”Αλλ” ηθρησκεία αὐτη, ἐπιβληθεισα και διαχυθεισα, δεν απετέλεσε και δὲναποτελεί, θα εἴπωσί τινες, συνεκτικὸν δεσμὸν ἰσχυρὸν και. ῖκανὸν νασυναρμόσῃ και να συνδἑσῃ τους Πιστους; ”Ο Χοσέ ννοτιτιε γρά­φει ἐν τῇ ῖ«Φιλοσοφία τῶν Κοινωνικών Ἑπιστημῶν››: «(0 Μωα­μεθανισμὸς συγκροτει κοινωνίαν; ­Δεν δυνάμεθα να πιστεὐσωμεν.Εἶναι αληθές, ὅτι ἡ θρησκεία συχνάκις ὲπιδρα ίδιαίτατα και βαθυ­τατα ἐπὶ τῶν Πιστὼν, αλλ” είναι ἐξ ἴσου αληθές, ὅτι αὐτη οὐδὲνδύναται κατα των διακρίσεων και διαερορῶν, ας, παρεμβάλλουσι με­ταξὐ αὐτῶν ῆ οῖκησις, η εθνικη καταγωγή, τὸ ἐπιτηδευμα, τα ηθη,τὰ ἔθιμα, αἱ πατρίδες. ”Ο θρησκευτικὸς δεσμὸς δυνατον να θεωρηταιὐπό τινων ὥς σημαντικώτατος καί ίσχυρότατος, δυνατὸν νὰ ὲκλαμ­βάνηται ὐπ” αλλων ως ἰσχυρότερος, από τινων ἐπόψεων, του δεσμοὐ

5

66

του ἑθνικου, ᾶλλ” ᾶναμφισβὴτήτως διαφέρει αὐτοῦ, δὲν συμπίπτειΩ | 3 ·~#αἶ›τῳ. Κατ” άκολουθιαν ὁ δεσμὸς ὅ ·ΰρὴσκε·υτικὸς δὲν εκπροσωπειουδί αποδίδει ὁλόκλὴρον τὸν κοινωνικὸν δεσμόν, δὲν άποτελεῖ καθ”ἑαυτὸν κοινωνικὸν δεσμόν>.­

Ο! ΠΟΝἹ­|Ο| ΤΟΥ ΚΑΪΚΑΣΟΤΚΑΙ ΤΗΣ ΝΟἹἹΟΥ ΡΩΣΜΣεε

Πεντακόσιαι ὅλαι χιλιάδες Ποντίων, φευγόντων τὴν δοὐλωσιντῶν Τούρκων, κατέφ­υνον εἰς τὸν Καὐκασον, είς τὸν =Αντικαύκασονκαι είς τὴν Μεσὴμβρινὴν (Ρωσίαν. Οἱ Πόντιοιρὴρξαντο κατὰ χιλιά­δας σνρρέοντες πρὸς τὰ μέρη ἐκεῖνα ἀπὸ τὴς πτώσεως κυρίως τηςΑυτοκρατορίας τὴς Τραπεζοῦντος. Συρρέοντες πρὸς τὰ μερη εκεινα,ὥντινα άλλοτε, ὡς ή Κολχικὴ και ή Περατεία, ἀπετέλουν μέρος τὴςπεσούσὴς­Ἑλληνικῆς Αἴιτοκρατορίας και ἀφ” ὥν ὁ Μιθριδάτὴς είςπρονενεστἐρουἕ χρόνους οὐ μικρὰν ὴντλὴσεν ἑλλὴνικὴν|δ·ύναμιν,~τουΕλληνισμου απο τον Πόντου προμαχων, οι φυγαδε;οΠοντιοι εισὴγον

τὸν πολιτισμόν, ἐπεδίδοντο είς τὴν καλλιέργειαν τῆς γής καὶ εἰς τὴνἔμπορίαν,ἑξὴμέρουν, ὲδίδασκον τέχνας και ἐπιστήμας, τούτου δ”ἔνεκαάπεκλήΰὴσαν ὑπὸ των Ἱβἠρων (Γεωρἦμανῶν), μεἱλῦ ὥνί στενώτατασυνεδέοντο παλαιόθεν, Περζενεσβίλλυ, ήτοι υἱοι σοφῶν. Μεταλ­λουργοί, ἀρχιτἐκτονεη, ῖερεις, μοναχοί, λόγιοι στινκροτουσι τὰς πρώ­τας, πολτπλήθεις Ποντικὰς ὅμάδας, πάντες δ” οιῦτοι„εἰς οἱὶς προστί­θενται αδιακόπω; ἄλλοι, κατεργά;ονται τὸν ἐκπολιτισμὸν τῆς χώρας,τὴν γεωρνικὴν καὶ ἐμπορικὴν αὐτῆς ἀνάπτυξιν. “Ελλην Πόντιος, ίὅΜιχαὴλ Στεφάνου, ῖδρύει τὸ πρῶτον τυπονραφεῖον ἔν Τυφλίδι τὴςΓεωργίας και ”Ε]λλὴνες Πόντιοι μεταβάλλουσιν εἰς πλουτοφόρουςἔκτάσεις χερσου; και ἐρήμους, ἐκμεταλλευόμενοι τὸν εἰς μεταλλεύματαφυσικὸν πλουτον τῶν μερῶν εκείνων και καλλιεργουντες τὸν καπνόν.Κατα τὸ 1828, οἱ κάτοικοι πολ­υαρίθμων ἑλληνικωτάτων χωρίων τῶνἐπαρχιῶν Χαλδίας και Θεοδοσιουπόλεω; παρακολουθουσι πανοικὶτὸν ἔκ τὴς Μικράς ”Ασία‹; άποχωρουντα (Ρωσικὸν στρατὸν καὶ ἑγκα­θίστανται περὶ τὴν­Τ­υφλίδα, συνκροτουντες 48 ­ὅλα χωρία, άποκα­λούμενα σήμερον χωρία της Τσάλκας. Κατα τὸ 1,8υῦ­1858, μετὰτὸν Κριμαϊκὸν πόλεμον, ἐπὴλθεν ἄλλή αθρόα μετοικεσία, κατὰ δὲ τὸ1878, μετα τὸν τελευταῖον ”Ρωσοτουρκικὸν πόλεμον, τὸ μεταναστευ­τικὸν ρευμα ἑἔεδὴλώθὴ εἰς μεγάλην κλίμακα, μετοικὴσάντων πανοικὶπάντων σχεδὸν τῶν Ἑλλήνων κατοίκων τὴς επαρχίας Θεοδοσιουπό­λεως (Ἑρζερούμ), ἔν μόνον 4±,θΟΟ Ἑλλήνων ἀπεμειναν. Κατα τὸ

τ 67

1888­188? οχηματίζοττατ ενέα ”1:ἶλληἴτ·›‹ὰ χξοοία, ”ἶἔ›\τὸκί ἀοτθμόν,ἐν τῃ πεοτφεοετα του Καος, ως και πλετστα αλλα σιατα `τας οτεοτφε­οείας Αἰσεατεοινοντάο, Βατούμ., Κοοταϊδοη, Σοτστ, Μαικωπ κατ Σου­χούμ., τελευταίως δέ, διαοσοοὐντων του μεγάλου πολέμου καὶ τῶν ἀν­

Ν ~ Ι Ἱ \ |θελληνυκων­ δτωγμων, 1ὕ0,000 Πονττων κατέφυγον εις τον Καυκασονκαὶ. εἰς τὴν Μεσημβοτνὴν Τωσίαν. Λεστοταμεοἐστεοον κατα πεοτφε­οείας καὶ πόλεις ὥς ἑξῆς κατανεμετατ ο εν Καυκασῳ κατ Μεσημ­βοινῇ ”Ρωσία Ποντυκὸ; πληθυσμός:

0| λΡ|θΠ|0| ΪΠΝ ΠΒΝΤΙΩΗ ΕΝ ΤΩ' Κλΐκλὶίὶτ ΚΜ ΕΝ ΤΗ' ΝΟΤΠΜ ΡΩΣΗΜ

Α| ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ΚΜ Γ|ολΕΩΝ ΠΑΗΘΥΣΜἸΣ ΠΑΡ ΤΗΡΗΣΗΣΘΝΟΜΛΤΑ

12 χωοία Κὰο;­Σαοηπαμὶς . . . . . 10.000 Σννωκίσΰησαν ἀπὸ του 1818­188448 χωοίσ. Τσάλκας­Τνφλίδος. . . ῦ0.000 ›› » › 1828­1804Τνφλὶ; καὶ. μ.εταλ.'Αλλὰχ­Βεοδῆ 4 000Συνουκτσμ. Βατοὐμ. . . . . . . . . . . . . 1ἔ›.000

Π

»

ννΗὉΨ

Ώ

Σ

›

,Ώ

Ό

Πότι. . . . . . . . . . . . . . . 1,000Σαμτοὰτ . . . . . . . . . . . . . 500Κουταῖς . . . . . . . . . . . . . . 800'Αοδαχὰν . . . . . . . . . . . . 2,500Τστατούοα . . . . . . . . .­ . . 2,000'Αλεξανδοουστόλεως . .. 2,500Βακου­”Αζ,εμ1πα'£τζ,ὰν . . 1ὁ,000

σ

Ψ

¥

ν

ν

ννν

ν¥¥

νυν

Υ

ν

Ψ

Υ

ν

Υ

Μ

Μ

Ὁ

ν

Ὁ

8

1828 ­18811828­18'?8Ι 828­18ἶ81828­18181828 1878181818841828­18'ῖ81858­18821818­1884

Βλαδικαυπὰς­Γοοζνἀμας 10.000 » › » 18ι8ἰ1884Σταυοουπὀλεως κλπ... 2θ,Ο00 Πολλοὶ'συνῳκίσ·θ. ἀπὸ του 18ῦ8­

18Β4,ὀλίγοι. δὲ ἀπὸ του 1818­80Κονμπὰν._ . . . . . . . . . . . . 80,000 Πολλοὶ. συνῳσοίσθ. ἀπὸ του 1858­

1884, ὀλἱγοτ δὲ ἀπὸ του 18841. . ­και. εντευθεν

Κνβ8ΩΨεί0Ό Μ­ Θαλάϋ­· 2ὕ,000 Πολλοὶ. συνῳκίσθ. ἀπὸ του 1858­1801. ὁλίγοι. δὲ ἀπὸ του 1884:καὶ ἐντεῦϋεν.

Σοχοὑμ μετὰ 48 χωο. ἔὔὐ,000 Πολλοὶ συνῳκίσθ. ἀπὸ του 1858­1804, ὀλίγοι. δὲ ἀπὸ του 1881καὶ ἐντευϋεν.

Κοιμαία; . . . . . . . . . ; . . 403000 Συνῳκίσΰησαν ἀπὸ του 1115Χεοσῶνοη, Νωιολάεφ, 1 τ

¦Οδ·ησσου ' . . . . . . . . . .. 259000 >> > >> 1?'ἶἴ›­1828Μαοτανουπόλεως . . . . . . Β0,000 > > > 1828 ­18ἶ18

τὸ ὅλον 8481800

68

Εἰς τους ὥς ἄνω 848.300 Ποντίους παλαιας ἑγκαταστάσεως δέοννὰ προστεθὥσιν ­οί κατὰ τὸν παρόντα πόλεμον μεταναστεύσαντες.ἔκ τῶν Βιλαετίων 'Γραπεζουντος καὶ Σεβαστείας/ κυρίως, είς:Βατοὺμ (Βαΰὺν Λιμένα). . . . . . . 1Ο,θΟΟεΠότι (Φασιν) . . . . . . . 1τΟΟΟΚουταίδα (Κυταίδα) . . . ΖΟΟΤσιατούραί . . . . . . . ΖΟΟΒόρειὅν Καύκασον . . . 20.000Νότιον Καυκασον . . . . . . . 2θ.ΟΟΟΣοχοὑμ (Διοσκουρίάδα) . . τ . Δ . . . 1ῦ.ΟΟΟΒλαδικαὔκαυσον, Σταυρούπολιν, /Κουμπὰνκαὶ Κυβερνεῖον Μαύρὴς Θαλάσσης . . ἴ›Ο,ΟΟΟ”Οδησσόν, Κριμαίαν καὶ ἀλλαχου. . _. ἕὔἔῃθθίλ

. Τὸ ὅλον . . . . λῦἔ ΌΟΟ._ '.›

Κατ” ἀκολουθίαν οί ἔν τῷ Καυκάσῳ καὶ τῇ_Νοτίῳ Ρωσία 'Ἑλ­ληνες ᾶνἐρχονται εἰς ὕΟΟ›ἔ3ΟΟ. Πρόκειται περι τῶν Ἑλλήνων τουΠόντου. ”Αλλὰ καὶ ἄλλοι “Ελληνες προερχόμενοι ἐκιτῶν νήσων τουΑίγαίου καὶ της κυρίως Ἑλλάδος. είσὶ παλαιόθεν ἕγκατεστημένοι ἔντῷ Καυκάσῳ καὶ τῇ Νοτίῳ Ρωσία. καὶ δὴ ἀπὸ τῆς ἔπαναστοίσεωςτου ”Ορλώτρ, ἐπὶ Αἰκατερίνης τῆς Βί:ί”Βν Χερσῶνι. Νικολάεφ, ”Οδησσῷ. . 1Ο.ΟΟΟ

» Ροστὸβ­Ταϊγανίῳ . . .­ . . 1ὀ,ΟΟθΦ Μαρίανουπόλει . . . .1ὀΟ,ΟΟΟ›› Κριμαία _. . . . . . . . 80­,ΟΟΟ›› Βατουμ . . . . . . . . 1Ο,ΟΟΟ

Τὸ ὅλον. . . . .2Ιῦ,ΟΟΟευ_ ·­Ι ­Οί Ελληνες ἄρα του ίαυκάσου καὶςτης Νοτίου “Ρωσίας μετὰτῶν κατὰ τὁν τελευταῖον πόλεμον ἐκεῖ προσωυγόντων ανέρχονταί είς'ἶ1ΰ.ΒΟΟ. μὴ συμπεριλαμβανομένων .τῶν ἀλλαχοῦ της Εἶαρωπαϊκῆςκαὶ τῆς ”Ασιατικῆς ”Ρωσίας ἑγκατεστημἐνωνἙλλήνων, υπερβοίινόντωνδὲ τὰς ὅΟ,ΟΟΟ. οὕτω ἔχομεν ἐν Καυκάσῳ καὶ ἑν.”Ρωσία πληθυσμὸνἙλληνικὸν Τΐὁβθθ, περὶ οὔ ἰδταιτέραν δὲον νὰ ληφιἶλῇ μέριμνα. διευ­κολυνομένης της παλιννοστήσεως των Ποντίων, καὶ δὴ τῶν κατὰτὸν τελευταῖον πόλεμον ἀπελαθέντων, /ὲκδιωχθέντων, φυγόντων. καὶκατοχυρουμένων τῶν δικαίων τῶν ἄλλων διὰ συνεννοήσεωνς καὶ συμ­φωνιών μετὰ τῆς =Αρμενίας, τῶν Κρατών τοῦ.Καυκάσου.ὶ τῆς Ουκρα­νίας καὶ τῆς “Ρωσίας “Ο διαπρεπέστατος Διευθυντὴς τουιἶδἴπουρ­γείου ἐπὶ τῆς Περιθάλψεως κὶ. Χ. ”ΡοιΣλός, εὶδικῶς μελετήσας τὸ ζή­τημα, παρεσκεὑασεν ἀρτιώτατον ὀργανισμὸν πρὸς ἔνίσχυσιν. ὁργά­νωσιν καὶ κατεύθυνσιν του Ἑλληνικου τούτου ὅγκου. προωρισμένουπολλά. πάμπολλα νἀποδώσῃ ἑθνικῶς ὑπὸ πασαν ἔννοιαν. Βεβαίωςἦ σπουδαιοτάτη ἐργασία του κ. Χ. Ροὶλους τυγχάνουσα της πρεπού­σης προσοχης. θα τάμῃ νέας λεωφόρους δράσεως. μετακινουμένων

69

καὶ συγκεντοουμένων τῶν ἔν λόγῳ πληθυσμῶν κατὰ τοόπον ἔνθενμὲν ποοάνοντα τὰ ἑθνικὰ ὴμῶν ποάγματα, ἔνθεν δὲ ποονοοῖιντα πεοὶτης κοινωνικής ισυγκοοτήσεως παοαγόντων Δὰπαοαθοαιύστως, ἐθνικῶν.

Ὁ Ποντικὸς οὕτος πληθυσμός, πολλὰ ῖδὼν καὶ παθών, πεσὼνἐκ τὴς Σκύλλης εἱς τὴν Χάουβδιν, ὴπειλεῖτο ὑπὸ ἔκοωσισμου, δν οἱΠανσλαυἱσταὶ συστηματικῶς καὶ μεθοδικῶς ἐπεδίωξαν, διαοπάσαντεςεκκλησίας καὶ σχολεῖα, ὰπανοοεὐσαντες τὴν διδασκαλίαν της ἑλληνι­κης καὶ τὴν' χοήσιν αἶιτὴς ἐν ταῖς ἔκκλησίαις. Μικοὸν ἔτι καὶ θὰἑκλαιομεν τὸν θάνατον, τὴν ἔκλειψινὰπὸ του ποοσώπου της γής8ΟΟ,ΟΟΟ Ἑλλήνων, διότι, ὲζαιοέσει τῶν ὁθθβθθ Ἑλλήνων του Πόν­του, των 2ιἔ›,ΟΟΟ ἄλλων Ἑλλήνων, ποοεοχομὲνων ἔκ των Νήσων τουΑἱγαιου καὶ ἄλλων τμημάτων τής Μικοας ”Ασιας, ᾶπαντῶσιν ἐν τῇΝοτιῳ”Ρωσία, ἐν Ιίιέβῳ, ἔν Μόσχα, ἐν Σιβηοία καὶ ὰλλαχου ἕτε­οαι 24,?ΟΟ,Ἑλλήνων. ”Αλλ” εἶιτυχῶς, ὲπελθουσης ἑγκαἰοως της πτώσεωςτης Τσαοικῆς ”Απολυταοχίας καὶ τῆς ΠανσλαυῖστικὴςἙταιρείας, ᾶνἐ­

ι ε κ Ε ι .πνευσεν ελευθεοωςσμοὶ μὴ Σλαυἱκοι,οἱ ”Ἑ]λληνες, τόσῳ

οΞ"ἑω(Ὁ

ο×<

Ρωσια Ελληνισμός, ὥς τοσοι αλλοι πληθυ­δὲ της 29 “Ιουνίου 1917 ήοἔαντο ὰξιοῖιντες

ἔν ἱΡωσία ὅιπομείναντες ὅσῳ καὶ οἱ ἔν τῷΚαυκασῳ, αδτόνομον ρἐκκλησιαστικὴν διοικησιν, τὴν χοησιν της|ἑλληνικης εν ταις εκκλησιαις και την ιδουσιν σχολειων πασης ταξεως.Ἱἔὶλά ιστα έ ι τουδε ὲπετευ θ σα πλ` πά τω ὁ ἐκεῖ Ἑλλ ι­ιχ ι ὶἔλἐο. ι ἔη νωιην νἔ .Ϊηνισμος, κατδη ο εν Καυκασῳ, ο πολεμησας νενναιοτατα και ηοωικω­τατα δι ιδιων μεοαοχιων .κατα Τουοκων και Μπολσεβικων, θὰ τυχῃἐθνικὴς καὶ πολιτικῆς ποοαγωγὴς, κατοχυοουμένης ὅιναμφιβόλως τῆςδποστάσεως αυτου δι” εὶδικῶν διατάξεων ἐν ταῖς συναφθησομέναιςμετὰ τῶν ,κατὰ χώοας πηχθέντων ὴ πηχθησομένων Κοατῶν συνθήκαις

\ Ώ Κ `ὶ Ά 3 κικαι συμ;βασεσιν.~ Αλλα δεν~ προκειται πεοὶ τοΰτιἰυ' ποόκειται ειδικως πεοὶτουζητη ματος, της τυχης των Ποντιων., οιτινες, ομαδικως εις χωοια ιδιαι­τεοα βιουντες καὶ πολυπληθεῖς ισυνοικισμους ὰποτελουντες, θὰ σπεύ­' κ υ κ κ τι ~ ~ἶΙω|σι να¬επανελθωσἔ›!3ε,βαιως εις ετὴν πάτοιον γηνηειἶιθὺς ὥς ἔν τω

οντῳ αποκαταστα ·ῃ ταξις καὶ ησυχία, εῖιθυς ὥς εκλείψωσιν οἱ λό­γοι, ῶν ἕνεκα πανοικὶ μετενάστευσαν, εἶιθυς ὥς ποοαχθῇ του Πόν­

ἔἔ Ώ Χ Ω | _ _ | |τουλη Εἶθνιἰἔή Υποθεσἑςχλἔης ποοβλὶεἱιμεως τι'ἕητ·ηςὥποαχμα1τ‹ἐήι.ἑέιἑιἔἔο ο ικος αοι μος των νων του οντου ανε η εις , ι(?1Θ,ῦδ2­|­υΟΟ,?›ΟΟ), δεδομένου ἄλλως τε, ὅτι αἱ κατὰ τὸν Καύκὰσονχῶοαι, ἔν αῖς οἱκοἴισιν ὰθοόως καὶ ὁμαδικῶς Πόντιοι, καὶ 'δὴ αἱπεοιφἐοειαι του Κυβεονείου Κάος, του Κεντοικου καὶ ”Ανατολικο·υ”Αντικαυκάσου, του Βοοειου Καυκάσου, μὴ ἑμφανίζουσαι τὸν πλου­τον, τὸ εὔφοοον, τὸ εἱικοαὲς τῶν Ποντικῶν καὶ ­Κολχικῶνυ χωοῶν,3 Ο 3 ι | \ \ | \ _ | ε Ηεπ ουδενι λογω θα συγκοατήσωσι τους Ποντιους, την χωοαν αυτωνμόνον σκεπτομἐνους καὶ εἰς ταύτης τὴν ποοαγωγὴν καὶ τὴν ᾶνάπτυ­ξιν καὶ τὴν ὰποκατάστασιν ,ἑμμόνως ᾶποβλἑποντοις. ”Αλλὰ καὶιἄλλοι| Ω ~ ­ _Ποντιοι, απὸ ιμακοου ἔγκατεστημένοι ἔν (Ρουμανία, ὅπου τὰ γράμ­

\ | ` Π ν! Δματα, τας τεχνας, την νεωογιαν, τὸ ἐμπόοιον ἔδιδαξαν, θὰ παλιν­νοστήσωσιν.

ΕΠΓΛΟΓΟΣ

'Γοὶαότηυ ἐν ᾶδοαὶς γόαμτὶαις `·ῆ Ἑλληνικὴ τδυναμὶς του Πόντου,της χωοας εκεὶνης, ητὶς κατα τους αοχαὶους χοονους, κατα (ταυς αε­σους αὶῶνας καὶ κατα έτους νἶωτατους χοσνους ενενετο, καὶ ανεἔαο­τητος ουσα καὶ δουλευουσα, ο­φαοος καὶ ο οροοευς του πολὶτὶσμου,τῆς γεωργίας, της ἐμποοίας, ἑκπολὶτίζουσααους πεοὶοίκους λαουςκαὶζωογονουσα τῆς|γης α·ῦτῶν τὸν|φυσὶκον στλουτον. Τοὶαότηχῶοα, ης τα δτασαἶζοὲὶενα λαογοαφὶκα, ἕλωσσὶκα καὶ ἶθὶμονοαφὶκαλειψανα, ως καὶ τα απαντωντα εθνὶκα εμβλήματα, βοωσὶν οτι, καὶπαο" ἑκείνοὶς, οἴτὶνες, εἰς βίαν ῦποκόψαντες, ᾶπέβαλον την πάτοὶονθοησκείαν, ἢ καὶ την γλῶσσαν, ηωηοὰ δὶατηοεῖται. ῆ ᾶνάμνησὶς τηςἐθνὶκῆς συνεὶδήσεως. Οἱ Πόντιοι πάντες, ἄλλοὶ Χοὶστὶανοί, ἄλλοιΜουσουλμανοὶ ἐν τῷ φανεοῷ καὶ Χοὶστὶανοὶ ἐν τῷ κουπτῷ, ἄλλοι.Μουσουλμᾶνοὶ ἢ ἀνάμὶκτόν τι θοήσκευμα ἔχοντες, δταμαοτόοονταὶἔντόνως~κοὶτὰ τῆς εἄγενους συκοφανῖίας, ὅτὶ ἔξέλὶπεν ὁ μέγας τοἶσ Ἑῖλ­ληντσμ.ου|ογκος, ο κατασκηνωσας απο της Πηωτοελληντκης εποχηςἔν ταῖς χωοατς αὐτῶν, δὶαμαοτύοονταὶ δὲ ασυνεὶδήτως καὶ ασυναὶ­σθήτως, ἀλλ” ὲπὶνσαφτκώτατα­ἑπὶτοαπητω ἦ ἔκφοασὶς­, διὰ τῶνῆθῶν, ἐθίμων, παραδόσεων, της φωνηςὶαῦτῶν, καὶ ἑκεῖνοὶ, οἴτὶνες,ἀπὸ πολλοῦ, ἀποβαλόντες την πάτοὶον θοησκείαν, λέγουσὶ μέν,/­ὅτιεἰσὶν ”Οΰ·ωμανοί, ἑξεγεἱοονταὶ δὲ καὶ ἔξανίστανταὶ, ἐὰν ἄποκλη­θῶσὶ Τουοκοὶ. Τοὶαότη καὶ τοσαύτη ἦ Έῖλληνὶκη δόναμις του Πόν­του, τῆς ᾶπαοαμίλλου ταύτης Γηατκίας, κατὰ την ἔκφοασὶν του Φαλ­λμεοαϋεο, ὥστε ευποοσδέκτως καὶ ἄνευ οἰασδήποτε δυσφοοίας θὰ ἐδέ­χοντο οἱ ἶὶῖλληνες την· υπο Δτεθνους Ἱἔπὶτοοπῆς Ἐπὶστημόνων δη­μογοαηζἐκην εἑοευναν κἔὶ δὶακοτβωσὶν °της| συ3ἶ.οοτ·ήσεως| του πληὶὶυ­σμου, ε ης εμφανως τ α ποοκυψῃ εν οποιῳ ε αχὶστῳμετοῳ συνεὶσ­φέοουσὶν εἰς την συγκοότησὶν αὐτοῦ οἱ 'Γουοκοι καὶ οἱ ”Οθωμανοί.

Ἐκ τοιαύτης δημοςγοαφὶκῆς ὲοεύνης θὰ ἕπὶφανῇ φωτοβόλοςποανματὶκη ἀλἠθὲὶα, ἢν ἄτελῶς καὶ ῶχοῶς απεδ­ώκαμεν ἐν τοιςποόσυεν κεφαλαίοὶς, ποαγματὶκη ᾶλήθεὶα, ἐξ ἦς καταφώοως θὰ δὶα­

ΟΡο

στὶστωθῇ, ὅτὶ­ οἶ. Ἑλληνογενεῖς καὶ Φουγοπελασγὶκοὶ πληθυσμοί,Ω

7 2 \ως Τουοκὶκοὶ συχνοτατα φεοόμενοι, ουδεν ποὸς τους Τυυοκους3!κοινον εχουσιν, ευχόμενοὶ νἀπαλλανῶσὶν αυτῶν, ἴνα ἐπανέλθωσὶν εις` Η ·~ | \ Ιτους κόλπους του “Ελληνισμου η ἴνα ἐν κοὶνοποαγὶα καὶ συνεογασὶαμετὰ τῶν Ἑλλήνων στήξωσὶν Ἄνατολτκην Ὁμοσπονδίαν. Ἐκ τῶν

.δη

Ἱῖλληνογενῶν, καὶ Φουγογενῶν πληθυσμῶν, οἱτινες παντες βὶαἱωςἐἔιλασμἱσθησαν μετὰ την πτῶσἱν της Αῦτοκοατοοἱας της Τοαπε­ηουντος, ὀοθόὀοηοι ποὸ ταύτης, ἄλλοι εἱσὶν λεωλοε Διεκωκιιεινοιὶἄλλοι εἱσὶ ελεινιοε Διεκλικκειπιοι καὶ ἄλλοι εἰσὶν ελλι­ιιιοτεινειετνι Φεγτο­ἱἙΝε|Σ ΕΞΟΘΩΜἈΝΙΖΟΜΕΝΟΙ. .

1ον) ΑΣΦΑΔΩΣ Διεκωκιιεικοι εὶσὶν οτ Κλωσωί, οτ °Οῳτταὶ,οἱ Δεβένται, οἱ Μοσσύνοικοι) οἱ Ἱἱμαζόνες, οί Καμαηϊται, ­οἱΪἶαφλανόνες, ῦπαγόμενοι νυν φυλετικῶς εἰς τοὺς Δαζούς, τοὺς Σάν­νους καὶ τοὺς Χάλυβας, οἱ Μεσοχαλὅηνοὶ καὶ οἱ Βιϋυνοἰ. ἱΠεοὶπάντων τούτων ὲμεοἱμνησεν ἦ μετὰ τὸν Κοιμαἱκὸν πόλεμον γενομένηΣυνθήκη τῶν Παοισἱων, ὰναγοάψασα ζ›ητην\ διάταξινλὑπὲη τωνἑξιλαμισὕέντων Χηιστιανων, δικαιονμἑνων νὰ ἔπανἐλθωσιν εἱς τηνποἱτοιον θοησκεἱαν, Οἶιτοὶ­ᾶνἑοχονταὶ εἰς ἶθὅςθῦῦ.

2ον) Βλεικοε Διεκλικιιεικοι εἱσὶν οἱ Κόλχοι ς1νΙινντ›ελοὶ), οἱἱἔθυὕῖνοτ (Κηζηλ Μπας), οἱ Ϊἔουηοῦκοι (Παφλαγόνες, Βιθυνοἱ,Λύκιοι), οἱ ”Αϋίννανοι, οἱ Κόπται, ὰνεοχόμενοι ὅλοι ὁμοῦ εἱςὅ2θ„ΙΘ8. °

οον) ειιιιιικοτετιειε “ιι Φνττοτεινειε τεοοονιωιιτοκειιοι εἱσὶν οἱἹἱφσάηοι ἢ Ἰσαυηοι, οἱ Τηοκμηνοὶ (Τουοκομανοι), οἱ μέτοικοιἱἱἰβηηες (Γεωηνιανοὶ) καὶ Κωκάσιοι, ἀνεοχόμενοι ὁμοῦ εἱς ἕ3ΟΟ,ΟΟΟ.

Παοἱ αὐτοῖς συγχέεται, ὥς ἐπὶ τὸ πολύ, ὁ Μουσουλμανισμὸς ποὸςτὸν ἱθθωμανισμόν, ἦ ἱδέα της Θοη τκείας πρὸς την ἱδέαν του Κοά­τους, τῆς Δυναστεἱας, τούτου δἱ ἕνεκα δὲν ἐκτουοκίζονται, ᾶλλ” ἐξ­οϋωμανίζονται, μεταβάλλονται δηλαδη εἱς Ὁθωμανἱδας ἱὶ ”Οθωμανι­κοὺς (ἱθσμανλἠδας), εἱς υπηκόοος τουτἱ ἔστι του Κοάτονς, ΰ ἱδοοσε,τῇ σιινδοομῇ ἐπἱνωοἱων Ἑλλήνων, ὅ ἱοσμὰν ἱὶ ”Οθωμάν­ Τόσωποαγματικη εῖνε η αλήθεια αὕτη, ὥστε οἱ: μόνον αυτὸ Κοάῖτος ονο­μάζεται ἱθθωμανικὸν (Μεμαλὶκἑἴ­ἱθσμανιἐ), οἱι μόνον οἱ ἱὶλύντοοεςἀποκαλουσιν αὐτοὺς ”Οσι.ιανλ·ήδας (Ὁσμανληλάο), ἀλλὰ καὶ αἶλτοὶ οὔτοι,οἱ ἐξοὕωμανιζόμενοι,ἐξαγοιουνταιι ἐὰν ἀτιοκαλέοῃ τις αὐτοὺς Τσόο­κους) οἱἔς στεοιφοονουσι καὶ μισοῦση καΐὶἱ ὁὶ γοοἱφουσιν ὁ ΗοῃτἰΜατἱαὶεα καὶ. ἄλλοι; ὡς ἔξηγοιουντο οἱ Οἱγγοοι, οἱ Κοοοἱται, οἱΤσέχοι κτλ., ἔὰν ᾶπεκάλει τις αἱποὺς Αῖιοτοιακοὺς καὶ οἰιχὶ ἱΑψ­ἕοτἑονικοὐς, ῦπηκόοος δηλαδη ἱἢ πολίτας του ”Αψβοοογὶ›ιου Ἑἕοάτους,ως εξηγοιοοντο οι Πολωνοῇ οἱ Λιθουανοἱ, οἱ Φιλλανδοὶ κτλ., εὰν ἀπε­κάλει τις αὐτοὺς ”Ρώσοος, ὥς ἑζαγοὶουνται οἱ Φλαμανδοἱ, ἀπο­καλέσῃ τις αὐτοὺς Βέλγους.

ωο

Ωο

<

Ὁ Πόντος) η ὰοχαιοτάτη αὕτη καὶ ἀναλλοἱωτος παοὰ τῶν χοό­νων την πάοοδον Γηαικία, κατὰ την ἔκφοασιν του Φαλλμεοάϋεο,παοἐμεινεν ᾶκοαιφνῶς καὶ γνησἱως Ἱἑὶλληνικός, οἱος ἀνέκαθεν καὶπαλαιόθεν ἦτο. ἱγπέστη ἐπὶ μακοοὺς καὶ σκληοοὺς αἱῶνας δου­λείανμἀλλἱ οἱιδέποτε ἔλησμόνησε την εἴιγενῆ αὕτου καὶ χαοίεσσανγλῶσσαν, ὥς δὲνἱὲλησμόνησε, ἐὰν ἀπεμακούνθη αἱιτῆς ἔν χαλεποἱςχοόνοις, τὰς σταοαδόσεις αίιτου καὶ τὰ ἔθιμα. Τὰ δὶασῳζόμενα

αμαι ι ο κ »

" λ(1)σσι7ί(]. και εθιιιθν α ικα λε'/Ι 'αναἴ > ύ Ρ

εεαπ

Χ

Χ Ο Ά ΰ ~ 5αι απειρια εθνικων εμβλη­ματων, βοῶσιν ὅτι και παρ” αὐτοῖς τινες, εἰς την βίαν υποκύ­ψαντες, όιπέβ­αλον την θρησκείαν ιι και την γλῶσσαν, ζωηρα διατη­ρειται ἔτι ἦ ἀνάμνησις της ἐθνικης συνειδήσεως. Ὁποία ιἦ είς αντο­γῖην δύναιιις του Ἑλληνισιιου καδΰ ὅλου μαρτυρείται και ἔκ χωρώνμεμακρυσμένων, ἐκ χωρων, ἐν αἶς ἔδρασαν και διεκρίθησαν ὁίλλοτεοι Ε/Ελληνες. ”Βν τῇ κατω Ἱταλία, Μεγαλη Ἑλλοίδι καλουμένη τὸπάλαι, διατηρουνταιτ μεχρι της σήμερον λείψανα της γλώσσης τῶντιατἑρων ἦμῶν, ὁ ιδιοίζων Ἑλληνικὸς ιματισμός, ἢθη και ἔθιμαΈλληνικά.ίΑί ἐν τῇ ἐκαρχία της Νεαπόλεως κῶμαι Μαρταίου, Κα­λιμγέρας, Καστριγνάνους Ζολίνου, Μαρτογνάνου, Στηρνατίας, Σολε­τουἰ Κυριλιανου δοιασῷζουσι γλωσσικὰ μνημεία Ἑλληνικῆςαυτων καταγωγης, ως μαρτυρεί η γλωσσολογικη και εδιιιογραφικηπραγματεία ίτου ίἔἰοεερρε Μοτοει. ”Ε]ν ἄνΰος Ἑλληνικὸν μικρόν,αλλ3 ῶραιότατον, ἔκ της συλλογης ταύτης τῶν μνημείων του λαουἐκείνου ἀοκεῖ ῆμιν ὡς πρόχειρος άπόδειξις. Ὁ μικρὸς σταῖς οῦτωσινΰ _Ἱ # ` Άεν Σολενῳ προ σευχεται :

”οε­Ζ'

Στὸ κραββατοίκι μου ,μβαίνω ογὼ νᾶπλώσωκαι ”μβαίνω μὲ την μανα μου Μαρία.ΕΗ μάνα μου Μαρία πάει ἀπὸ 3δῶκαι μου ”φίνει τὸν Χριστο γ1ὰ πουμπανία.

Μία μόνη λἑξις ξενικη ἐν τῇ καιδικῇ ταύτῃ προσευχῇ, και αὕτηυιοδετηθεῖσα υπο της κοινης γλωσσης, δηλοι ημῖγ τὸ δοόλιον ἦμαρ,ο διηγαγεν ο λαος εκεινος ”Αλλα και ἐν Καλαβρία και ἐν ”Απουλίαδίασῷζονται ἔτι ἔθνικὰ ἡμῶν λείψανα. ”Εκ­*πάντων τούτων ἀριδἠι­λως διαπιστουται ἦ ἀντοχη του Έλληνισμου, ὅστις, ἐὰν ἐν Ίταλίοιδιασώζῃ βαθύτατα ιχνη διαβασεως, κατὰ μείζονα λόγον ᾶκμαιότα­τος διατηρειται ἐν ταιςγνησίως Ἑλληνικαις χώραιςγλ και τοῦτο,διότιγςὡς­ὁεῖπἑε Γαλάτης ανηρ, ὁγπολυς Βιιιιἰε Βςςἔετ, «ἔθνοςδιατηρουν­εν εαυτῳ γενναῖον χυμον, εχον τοιοῦτον ττατριωτισιιὸνκαι γενναιότητα και διελδὸν διὰ τοσουτων ταπεινὥσεων και επιδρο­μῶν παλαῖσαν δ= ἐπὶ τέλους νικηφόρον κατὰ της βασκοίνου αυτου τύχηςγ7

δὲν ἀπεϋανε, αλλα ζῃ ἐν τη ἀΰανάτῳ αυτου γλώσσῃ και ἔχει ὑπὲρἑαυτου τὸ μέλλον» (Ως δὲ δὲν ἀπέθανεν ἔν Ἱταλία, χώρα ξένη, δὲνΕἶιπὲ­θανε κατὰγμείζονοι λόγον και ἐν τῇ κοιτίδι αυτου, ἐν τῇ`γῇαἔἔλληνικῃ, και, ως μη οποθανον, εἔαιτειται, Ἡδιεκδικουν και τουςΕλληνας την καταγωγην Μουσουλμανοτς η αλλους, την δια δημο­

γραφικῆς |ὲρεόνης διακρίβωσιν του πρανματινωῦ αριὕμοῦετσυ εΈλ­ληνορζθοδοξουιπληθυσμουγ υπερβαινοντος κατα πολυ τον|υφ ημωνεν τοις Στατιστικοις Πιναξι της μελετης ταυτης σημειουμενον, καιτοῦ ἀριὕμοῦ των ἐκ των Μουσουλμάνων, Χριστιανων ἐν τῷκρυπτῷ, ὕελόντων νὰ ἑπανέλὕωσιν εἰς τὴν .ὰτάτριον ϋρησκείαν,καθ” ὁὶ ὥρισεν ἔν ρητῃ διατάξειῆ Συνθήκη τῶν Παρισίων.

73

Και ὅταν τοιαὔτη ἑμαὀανίζηται ἦ αλήθεια, ὅταν τὰ πράγματακ τ ~ Π \ κ Χ Ι ΰ | "' \τα ςωντα και τα γραμματα τα φλεγοντα ενεπιγραφων πλακων\ και

ἑτθιμογραφικῶν μνημειων τοιαῦτα βοωοι, πως ειναι ποτε δυνατον οιμ ” κ ι τ: . ~ ~ | ~Ποντιοι, οἱ “Ελληνες παντες να μη υπεραμυνθωσι των δικαιων του

Πόντου, της ἀπαραμίλλου ταυτης Γραικιας, ητις επι= χιλιετηριδαςἀπροσμαχητως προὔμάχησε της Ἑλληνικῆς Φυλης; «Εν τη Φυληταύτῃ, γραφειο Οὶιετὶεε νεΠε.γ, τῇ κατατετμημενη υπο των .πολτ­Ν | Π | ®| | Ά Ώ Ά \ | |τικων συνορων, υπαρχει μια θελησις τοσῳ ομοθυμος και μια συνει­δησις τόσῳ ἔντονος, ὥστε οὔτε αἱ διοικητικαὶ καταπιεσεις της Τουρ­κίας οὔτε οἱ θρησκευτικοὶ ­διωγμοὶ οὔτε αἱ ἔέναι προπαγάνὅατ κα­κώρϋωσαν να συντριψωσιν η να ἑξασθενώσωσι την εθνικην ενοτητα

... » κ » ο κ ~ 9 ~ Εαυτης. μεγαλη δυναμις, ιἦ μεγαλη αρετη. της Ετἶνϋυηε Ομάδ0€ταυτης εγκειται εν τῃ διαρκει ῦπρασπαΰεια αυτης, οπως παραμεινηαπαραθραυστος, αναλλοιωτος ου μονον κατα χωρον, δια της αυνα­ψεως του διεσπασμένου Ἑλληνισμου, ἀλλὰ και κατὰ χρόνον, διὰ της| ­ι | ~ \ \ | ~ |ρυναψεως της Ϊἔἶλλαδος της σήμερον προς την ςΒλλαδαΩ τ·ης χδἶς.Η λατ εια π ο τ`ν στα αδοσιν εκαι π ος τους νεκ ους αποτελει ενε . Ο Ο 9 ἶλ Οι ι ι ι ι ε Ν 3 ιταις Ελληνικαις χωραις το μυστικον .και την! πηγηνετης ζωης. Αποε . ι ε 3 ν α ι . Ητου Ομήρου και του Ορςρεως ιιεχριατἔγἶλ σημερον η Ελατρεια. αυτη,ζωηρὰ και ἀδιάκοπος, ουνενοῖ τους ηνας, ῶν αι χωραι πασαιἔνϋυ ιί ουσι ε άλα δνόιιατα και ε άλα συ αιιατα Και πῶς εἶναιλκ κ μ Υ κ Λ ·­· με Κ μκ Λ εν ­ιν 'Νδυνατον σημερον να μεταπλασθῃ ·η Ελληνικη ψυχή, οταν ουτε τωνχρόνων η πάροδος οὔτε τὰ νέα ΰρησκευτικὰ δόγματα οὔτε τῶν πο­λιτικών ᾶνατροπῶν τα δεινὰ ἔπέτυχον τοὔτο; Ἱἰἑν τῇ ἑλληνικῇ παρα­

Ώ ~ Ε ~ ~ ΐ 3! \ αν Ρδόσει, εν τη ελληνικη ψυχη ειναι αγνωστος η διακοπη της συνεχειας.~ | κ | Χ \ Ά Ε Η / Έ? (ΕΤὸ παν συνδεεται και συναπτεται προς το παρελθον. Η ιδεα αυτη, ημεγαλη αυτη ιδεα) εμπνεουσα τον συγχρονον λἔῖλληνισμονζ καδιστη­σιν| αυτον ενδοςον, υπερητρανον, ισχυρον' αματοιβλητον» καιἑ θα προ­σθεσωμεν) Φοινικα ανακυπτοντα παντοτε εκ της τεφρας αυτου.

?β·<­

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

­ιο­ .

άι|ιἔ#Μέ/ Δ./ Μ

'Δ Δ*`|

χ_Π'· ς·`±Φ=¬±ἑ==σ

§ὶἶ“§ἦἔῖιὡηικι·

Κ

Οἱ Κομνηνοἱ. τὸν δικἑφαλον ἀετὸνεἶχον ὡ; ἔμιβληιια. Μετὰ τὴν ἀνἀκτη­σιν τῆς Κωνσταντινουπόλεως ὑπὸ τῶνΠαλαιολὀγων καὶ. τὴν ἀνασνγκηὀτη­σιν της Αὐτοκηατοηια; του Βυζαν­τίον, μάλιστα. δὲ ἀπὸ του 1282, ὅμονοκἐφαλο; ὀιετὸ; ἐγένετοι ἔμβλημιοιτῆς Αυτοκηατοαίας τῆς Τηαπὲζουντος,του ῦικεφάλου ἀετου ­παηοιμείναντο;εἰη ἔνδειξιν υπεηοχη; ἐμβλήμοιτος τηςΑυτοκηατοηία; τῆς Κωνσταντινουπό­λεως. "Άλλως τε ὁ μονοκέφαλο; ἀετὸαφέαεται ὡ; ἔμβλημα Ποντικὸν ἀπὸ τουΓ' π. Χ. ταἰῶνοα, παΐΐ ἱι μαητυηειται ἐξἐιηχαιοτάτων νομισμάτων της Σινώπηη. ι

Πάλι μὲ χηόνους, μὲ καωοὐς, πάλι δικά σας εἶμαι,

Α­|

ἙΣΈΟΡΙΚΑἙ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

`”Ο5 Πόντος, παλαιόθεν Ἑλληνικώτατος, διεκοίδη πάντοτε κατὰ~ '~· ~ ο ¬­ ε κ · ‹τους αγωνας της Φυλής. Ακοαιον Ελληνικον ποοπυογιονμῆγωνίςετο

ει ~ κ ο × › κ ±› Ν \ 3 '|επι τοειςυκαι ημισειαν χιλιετηοιδας τον αγωνα τον εθνικόν, ποομα­~ ~ » κ 5 κ / 3 /

¿ων~τηςΕ Ιδεας και αποτοεπωηβοιοβαοων 5επιδοομας. Ἑλλήνων μα­χητων οομξητηοιον εδεχετο και ενισχυεν εν ωοαις πανεθνῶν κινδυ­νων τους ­εκει, ως εις οικειαν καὶ γνώοιμον μητοὸς ἑστίαν, ποοσ­

© # ~ κ ~ κφευγονταςϋομοφυλους. Φιλοξενει και βοηθει τον Ποομηδέα. Παοα­κολουθεῖ εγγυθεν τους ἄδλους του ἐκεῖ σπεύσαντος ”Ηοακλεους.Συμ­

\ '_ 3 Ν Ω ~ ׬ ι ·­ κ ε ιποαττει ,μετα τωγ Άξογοναυτων. Μετε¿ει των μαγςων της Τοοιας υποτον Οδιον, τον Βπιστοοφον και τον Πυλαιμενην. Δεχεται ο Πον­

κ .. κ τ ~ Δ κ ­τ |τος ,μετα τα\Τοωικα και του Αγαμεμνονος τὸν οικτοὸν θανατον τὸνΟοεστηα και την Ἱφιγένειαν, ῖδουων μετ” αὐτῶν τα Κόμανα. Ἑκ­| ~ ε ~ τ ~ Ν κ επεμπει εκητηςυὲνετης, της σημεοινης ”Αμισου, ἀποικους ιδουοντας

κατα του Αδοια,τα παοάλια ἄλλην Ἑνετήν, την σημεοινην Ἑνετἰαν.λτ τ °· × ο _ \ | .υλἑίετα των εις Πογτονοπευσαντων Αχαιων και ”Αυμενιων, Θεσσαλων,

εξελληνιζει τα ποος τον Εὕξεινον του Καυκάσου τμήματα καὶ διδει` Ν Χ 5 κ \ 5.~ τα ~Ελλην­ικαν ονομα, διασωθεν ανα τους αιωνας, εις τους καλουντας βαο­

βαοικως εαυτούς, και σήμεοον ἔτι, Χαΐκ, ἑπονομάζων αυτους 3Αομε­| ~ ~ Ζ : κ .., |γιους ,εκ των ~εν τη χωρα εγκατασταντων Θεοσαλων Ἄομενιων. ἹδούειΦ3ΐ›ἶΦνυμο·υς\τῃ\ Τοαπεἔουντι πολεις, μιαν εν τῇ Ζἰιαυοικιῇ Χεοσονήσῳ,α ην παοα τον Πλληοπογτον και τοιτην εν τη ”Αοκαδία. Μετέγειπεοιφανως παντωνγ των εθνικων αγωνων κατα τε την Βλληνικηνκαι την Μακεδονικην πεοιοδον.

Χ ἕ| Ω ( _/ Ώ Ι ~ Ω ~ Ἀ β \Ιἰαι οτε η ­Ρωμη, εμπνεομενη υπο των Ελληνικων νομων, υποτων Βλληνικων στοατιωτικων τακτικών, ὑπὸ της Ἑλληνικῆς εμπει­

# ~ κ κ κ κ κ : κοιας της κατα την μεσην ,και κατω ἔτοἔλιαν Μεγαλης Ἑλλάδος, κα­Εελἑἔἶλισε τα€= Εἶλλτλινλῦιίις φοελαγγας, αλλ ουχι και το ἔ:λληνικον πνευμα,Ο Θντθε, ἕκποοσμαχητος επι ετη υπο τον Μιθοιδατην, αγωνιζετατ,

~ | Ώ Ι ~ποομαχων απαοαμιλλως εν συνεογασια μετὰ των ἄλλων Ἑλλήνων~ | 5 .| ~ | ~ Ζτης Φυλής. Επικειται αναστασις της Ἑῖλλαδος, του Πόντου νεον

ἔναλαμβανἑλντοἐ φοβεοὸν αγώνα, ἀλλ” ὁ Μιθοιδατης δολοφονειται~ ~ ~ Ε / | ῃυπο του υιου, τη |Ρωμη δουλευοντας, ούτω δὲ καταοοέει τὸ μεγα­

~ ­× ε: κλεπήβολον του Ποντου, της Βλληνιδος μητυό τὸ ὅνειοον. Πλήν

3"

ΜἹ

8οΌ Ε/ ~ Ἱ ~ | Ν 3 Χ ~ /οι Ελληνες, νικωντες δια του πνευματος μετα ουχι ιιακοου χοονουπάοοδον, μεταβάλλουσιν εἰς Βυζαντιακήν, εις Έλληνικην την ”Ανα­τολικην Ρωμαἔικην ~ΑΪ›τοκοατοἕ›ιαν. “Η λυτικη Ρωμαϊκη Αιἶιτοκοα­τοοιαὲ ατεοουμενη της Βλληνικης σννδοοιιης, καταπιπτει ιιετα ιιικοον,αλλ η Ανατολικη Ελληνικη Αἶιτοκοατοοία ἀγωνιζεται επι ιιακοον,ποομαχουσα τῶν (Ελληνικών Δικαιων και της Εξυοώπης, αποτοέπουσαἕιδιακόποιι; επιδοοιια; και ἑκπολιτιζουσα ἔθνη και φυλάς.

« Αλλεπαλληλοι επιφαινονται, γοαφει ὁ Αιἰτεὀι Ιὶειοιοεαιι, τωνβαοβάοων αἱ ἔτιιδοοιιαι. Οι Γότθοι ὲπελαύνουσι κατα τὸν Δ| αἰῶνα,οἱ Οἶΰνοι και οἱ Βάνδαλοι κατα τὸν ΕΪ, οι Σλαυοι και οἱ ”Ανται κατατὸν ΣΤ] οῖ:Αβαοοι και οι ”Αοαβες κατα τὸν Ζ|, οι Βούλγαοοι, οἶΡωσοι και οι Βεγγοαι κατα τὸν Η] οἱ Πετζενέγαι και οἱ Σελτζουκοικατὰ τὸν ἔΑ|, οἱ­ ζἶουοκοακατὰ τὸν ΙΔ| αἰῶνα. ρΠαοὰ τὰς ἐπιδοομὰ;ταυτας, αιτινες ως Δαμοκλειον ἐπεκοεμαντο ηῖφος, τὸ Βυζάντιονἐγένετο τὸ κέντοον του Εἑυοωπαικου πολιτισμοῦ. |”Αν.ἔδειζε| διασή­ἔιου; ;ιστοοικὅιἐςὅ οητοοας, ιεοαποστολους, κατηχητας, αοχιτεκτονα;,ωγοαφους. ·υ εν εθνος διεφυγε την ἑπιοοοην τῶν Ἱἔξλληνων, οίτι­νεἐἕκ ἶὅἶν ἀγνώατων της? ἐἰτοχης ἶκεινιὲα Σλαυἰκῶνἱ Βουλγα­οικων, αγοαοικων και αοαγγικων φυ ων ιεπλασαν τα χοιστια­ελὀκἐι εθνη ἶης Σεοβιοις, της Κοοατιαςγ της Βουλγαοιας, της Βεγγοία;υγγαοια; και της Ρωσία;. Το Βυζαντιον ἐγένετο διὰ τα Σλαυικακαι ἑν γένει διὰ τὰ Άνατολικὰ ἔθνη ὅ,τι η =Ρώιιη δια την.Δὐσιν\ 'Ι \ Ά Χ 3! = ~­ Ζκαι τον\Γεοιιανικδν κόοιιον. Βια το=Βἐυζαντιον ταεθινηγταυτα δερει­λουοι την ΰοηακεἔαν αυτων, διοτι απο τη; Βεγγοιας μεχοι της Αο­ιενια και τ~ ”Α σσιυνια ῦτο τῶν Βυ αντί ω ἑσ οι ι τὸ σπέοιιαΡ·­· ς ης~ κ λ νι κ ἔκ ν νο ἶτ ι ΣΔτης χοιστιανικης αναπλασεως. Εις το Βοζαντιον οφειλουσι τα γοαιι­ματα διότι οἱ Βυζαντῖνοι ἔδωκαν εἰ; μὲν τοὺ· Σλαύους την ”Αλφά­, ~ # Π λ Χ 7 3 Ν 3 Ι ~βητον του. Ιίοοιλλου, εις δε τοιις Γοτδουἔ την ὸλφαβητον/ τονΟολφιλου (τοι: Καππαδοκο­υ Θεοφιλου), και την παιδειανγγδεδομενου,ότι ιἦ Σλαυικη φιλολογία διεπλάσθη ὑπὸ τῶν Έῖλληνων του­ ”Αγίου=| σ­× | Ν ~ Ν Ο γ 3 Φ ΩΟοους, τον Χιλανδαοιου, και ἐν ται; μοναις ταις υπ” αυτων ιδου­× Δ ­ 5 (¿ ±› × 3 ­πρ κ ε Ν ν

ιἶιεισαιἔ εγΙ Κιεβοἶζ εν ἔἔοηλὲγοὅοια, εν Σειἐίἶια; Αιεποιοἑεἱ; |μ.ετα(ε5οα­σειἐ των εοων οαφων ε οι ησαντοῖς ιαυοις υπο Ω. ιηνων εσ­οαλονικέων. Ποῶτοι αναιιοοφωτοιι τηςἔἔοιυλγαοικης ιριλολογιας ἦαανἩἶλληνεςῦεν Βουλγαοια αποικοι. Ο στοωτος χοονογοαφος της Ρωσια;Νεστωο αναφερεται παντοτε ειἕ τὰ~Έἶἔληνικα χοονικα, δανειζοιιενο;και ­την υφην της συγγοαφης εκ των υζαντιακων εογων»Κατα του; πεοιλαλητου; αυτοὺ; πολεμικοὺ; και ἐκπολιτιστικοὺ;ο ~ ~ » γ ... .. κ δ

αγωνα; τουε ];[ανελληνιου (και Πανανατολικου Βυζαντιακου Κοατους,ο .Ποντοςἔ η απαοαμιλλο; Ελληνις και Γοαικικὴ χωοα, επιφανωἰδια:κοινεται, αγωνιζοιιενος ενδεν μεν πολεμικῶς δια τῶν ἀηττητων αυτου~ \ ¦7 ι ~ ~ ~ Π! \ ”μαχ~ητων\ποος|α›ιοτοοἰ:ην των βαοβαοικων ἑπιδοοιιων ενθεν δε πνευμα­τικωςποος διαδοσιν των φωτων των Ἑλληνικῶν και τῶν ἑκπαγλων δο­γιιάτων τῇ; θοη σκεία; της ”Αγάπη;, τη; θρησκείας του Χοιστοῦ.”Η Κολ­χις, ἦ 3Αβασγια, ἦ Κιοκασία, ἦ οθσσετια (3Αλανια),ῆ “Αλβανιαγ ῆ Καυ­

Βτ

κασιανη (Δαγιοταν), η Ἱβηρία, η =Αρμενία, ·ῆ'Καρδουχία, παοα ηκατὰ τὸν Καυκασον ῆπειρωτικη χώρα, καὶ ῆ ἐν τῇ αντιπὲραν του Βυἔεί­νου χώρα, ἢ Περατεία, ἔκ του Πόντου δέχονται τὸν Χρὶοτιανισμζν καὶτὸν πολὶτισμὸν καὶ ἐξ αυτου τὰ παντα απεκδἑχονταί, κα·δ= ὁὶ ὁμολο­γοῦσιν οί κατὰ τόπους γηγενεῖς συγγραφεῖς. Ἱεἶκ τῶν χωρῶν τούτωνἄλλαὶ μὲν Φρυγοελληνικαὶ η Φρυγοπελαογικαί, ὥς τἦ Κολχίς, τἦ ”Αβασ­γία, η Κὶρκαοία, ἢ ¬Οσοετία, ·ἦ ”Αλβανία, διὰ στενῶν φυλετικῶνδεσμῶν συνδεόμενατ πρὸς τους Έὶλληνας, μετἑχουοιν” ἐκἱὶὑμως πάν­των των ἀγώνων της|Φυλης, ἄλλαι ὁμαίμονες, δὶς η Ἱβηρία, ἦΑρμενία, η Καρδουχία, ανηκουσαὶ είς την Αρίαν Ομοφυλὶαν, τε­

λουσὶν ὑπὸ την ἔπιρροην τῶν Ἑλλήνων, μεθ” ὥν, συχνότατα συνερ­γάζονται καὶ συμπολεμουσὶ. Τὸ.Ἑλληνικὸν καὶ ἑλληνιστικὸν ἔργονδια του Πόντου προοίγεται. Λαοὶ καὶ ςρυλαὶ καὶ ἔθνη ἐκπολιτίζονται.Μνημεῖα ὲθιμογραφιὶκά, ναοί, πλάκες ἐνεπίγραφοι, παραδόσεις, κο­ίναασματοι όιψευδῶς μαρτυρουσιν ὁποῖα μεγάλα καὶ δαυμαστα ἑπετελἐ­σθησαν. Τὸ ”Ακρὶτικὸν ”Έ]πος, η ἱὶεσπεσία του μεσαιωνὶκου Ἑλλη­νισμου ὲπικη ποίησις, ἔν τῷ Πόντῳ, καὶ δη ἔν τῇ Καππαδοκία, δια­,πλασθεῖσα καὶ ψάλλουσα τῶν ”Ακριτῶν καὶ των ”Απελατῶν τουςπεριφανεῖς ἄθλους, ἑιιπνέεὶ καὶ ὁδηγει τα ”Ακρὶτικὰ­ καὶ ”Απελατικὰτάγματα εἰς νίκας καὶ είς δριάμβονς, οδς ίσυμπληροῦσιν ἐπερχόμεναὶαἱ τακτικαὶ ατρατιαί, ὥν οἱ ηγἠτορες άμὶλλῶνταί εἰς γενναιότητα καὶεἰς τόλμην πρὸς τοὺς ῆρωὶκους “Ακρίτας αρχηγούς. Μικρου δεῖν ἐς­'εδιώχθησαν οι ”Αγοιρηνοὶ ἔκ της Μίκρας =Ασίας, του Καυκάσου καὶτῆς ἄλλης Ἑλληνίδος χώρας. Πλην στυγνὸνκαὶ ᾶπαίσιον ἐπιφαίνε­ται τὸ ἔτος ΤΘΟ4, καθ” “δ χριστιανοὶ της Δύσεως, οἱ Σταυροφόροιτης τετοίρτης Σταυροφορίας, καταφἐρουσι τῇ 12 =Απριλίου 1204 θα­νάσίμον πληγμα κατὰ του όιγωνιζομένου ἔναντίον βαρβάρων Ἑλλη­ντσμου; Τους ἀγῶνας τους ἐκπάγλους κατὰ τὸν Πόντον καὶ τὸνΚαόκαυσον, οἱὶς ὀιπητθτανάτὶσε του Γουσταυου Σλῷουμπερζὲ απα­ράμὶλλος γραφὶς ἔν τῇ <<ΒυζαντιανῇἦΈ)ποποὶία», διαδέχονται αγῶνεςπρὸς διοίσωσιν του καταρρέοντος Κράτους ῦπὸ τῶν Χριστιοινῶν Σταυ­ροφόρων την ἑμβολην, ην καθιοτῶσί ­φρικωδεστέραν τῶν Τούρκωναἱ ᾶκροίτητοὶ πλεον ἔπιδρομαί.

Τ Τρεῖς “Ελληνες Αδτοκρατορικοὶ Πρίγκιπες, δ Θεόδωρος Λάσκα­ρις, ὁ Μιχαὴλ “Αγγελος Κομνηνὸς ­Δούκας, ὁ "Αλέξιος Κομνηνός,ῖδρύουστ τρία Ἑλληνικα Βασίλειαι ἔν ”Αρτη, ἔν Νὶκαία, ἐν Τραπε­ζουντι, ἴνα, ὅιντεπεξερχόμενοι ­κατὰτὥν ποικίλων ἑχδρῶν, ᾶνακτη­σωσι την Βασιλίδα τῶν Πόλεων, την Κωνσταντὶνουπολίν, καὶανα­συγκροτήσωσι τὸ Κράτος τὸ Βυζαντιακόν. Τὸ Δεσποτατον της Ἱἰπεί­ρου, τὸ Βασίλειον της Νικαίας, ῆ Αυτοκρατορία της Τραπεζουντος,οὕτω ὥνομάσθησαν τα τρία Ἑλληνικἀ Βασίλεια η μᾶλλον Ἐἔθνικὰ”Ορμητηρὶα, ἀφ” ὥν οἶ "Ελληνες ἑξορμῶντες ἑπὶδὶώκουσί την πρα­γμάτωσιν του διντικειμενικου αὐτῶν σκοπου, δηλαδη την ᾶνοίκτησιντῆς Πόλεως .καὶ την δάνασυγκρότησιν τῆς Βυζαντιακῆς Αυτοκρατο­ρίας, μετὰ δαυμαστῆς εργάζονται­πατριωτικης ἐπιμονης, διεκδικουντα

82\ τ κ ~ » .. ε × τ”την τιμην και την δοξαν της ἔκπληοωσεως της αναληφδειοης υπᾶΝ » σ ~ τι ~ ο » > τ \ |αυτων μεγαλης εθνικης αποστολης. Βυτυχεστεοον εγενετο το Βασι­τθ | Ι Β Ό \ Ή' Ν | , ~ "“' '_λειον της Ν ικαιας, διοτι εις αυτο ελαχε, λογῳ της γεωγοαφικης αυτουι . ~ ι ­ ι \ . ~ .θεσεως και της γειτνιασεως αυτου ποος την Πολιν των Ονειοων,. . τ ­ , Ν \ . ι ι ­ ι·ἦ ᾶνακτησις, μετα δεινους αγωνας κατα Τουοκων και Φοαγκων, της

­ × ~ Ρ· υ κ ο κ × ' ~Κωνσταντινουττολεως τη 2ο Ψἰουλιου 1ἔ.)θΙ,~επι Μιχαηλ του\Πα­λαιολογου,και η επανιδουσις της Βυζαντιακης Αυτοκοατοοιας. Τα δυοἄλλα “Ελληνικα Ἑἔοάτη, και δη τὸ της |'Γοα­πεςοῦντος, μη .συνεχομεναἔδαφικῶς ποὁς το της Κοονσταντινουπολεοας, χωοιζομενοι σ;υτ|ου διαπαοεμβληθεισων Τουοκικων και Φοαγκικων Πολιτειων, απεμειναν3 / “ . \ 3 κ κ ­¬ ε ι κ τι κ ια τ ε δικ ν καιαυθυτταοκτα και ανεἔαοτητα, πλην τελουντ υτιο|.ην η ~η=εθνικην εςαοτησιν του Κοατους της Κωνσταντινουπολεως, της εθνι­_ Χ | Ά Χ ~ 3 Ρ Έ' Ώ Ω |κης ἕνοτητος ἔκδηλουμενης κυοιως δια της Εκκλησιας, ης .η υπατη

_ ν ~ ι· « ·› ι ~ · =Έἶλληνικη κεεμαλή, το| Βλληνικον Οιιιουμενικον Πατοιαοχειον,της Νικαιας, οπου κατεφυγε μετα την υπο των Σταυοοφοοων κατα­~ | 5 ~ Ί \ 5 | _ ·ληψιν της λίωνσταντινουπολεως, εστανηλθεν εις την αοἔαιοτατην τηςΜεγαλης 'Βκκλησιας εδοαν. Ουτω εκ τοιων σπουδαιοτατων σημειωντου Ἑλληνικου ὁοίζοντος η Φυλη ἔτεινεν ἐπιμόνως και σταδεοῶς εἰςτην ἀνάπλασιν της ἑνοτητος αὐτῆς­καὶ του Ιἱοατους. Την τοιαύτην υπε:

ο ον π οσσταθειαν επεδιωκον συστ ατικω και τα τ›ια Κ ατι καιΘεχ οθσ ­¬ :Ρ λ κ υλημκ ες ­£ θται α αυτοι κκτσια τικαι ι ·αι ω ι τυ ο οι ε ισω εντα5 Ιπ Ο Ἡ 9 4 ΐ ι Θ σῦ 2 , ς ΚΩ ἐ)| π Θ Χ Κεπισημα εγγοαα›α,` ων αναγνωσις ποοκαιει τα ακουα και τονδαυμασμον δια το βαθυ πατοιωτικον συναισθημα, ο διεκοινε τονΒυζαντιακον Έξλληνισμόν, καθ” ου τόσα ἕιουστόιτως ἔλέχθησαν.”Η>Αυτοκοατοοια` της Τοαπεζουντος, πεοὶ ης ἐνταῦθα ποόκειται,Ω 7 ~ Ε ~ ἴ Ά Ι γ 5 | τιδουδη τῳ 1204 υπο του Βυηαντινου νΠοιγκιπος Αλεξιου Κομνη­

νου, ἀνήκοντος εἰς την μεγάλην τῶν Κομνηνών οἰκογὲνειαν, ῆτις7Ζ 6 ὔι \ 5 | \ 5 ~ ~καταγομενη κατ αλλους “μεν εκ Πον­του¿ και δη εκ της Κασταμωνος

(Κασταμονῆς), των Κομανων της Παφλανονιας_ κατ αλλους δε εκ τηςΚομνηςηπαοακεϋιμενης τη ΑδΡι.ανοι­πολζει, ανεδειξἶμεγ|αλους€στοατηγουςκαι μεγαλους αυτοκοατοοας εν τῳ Βυςαντιῳ. Ο Αλεξιος ο Κομνηνος,§| ' ~ δ | | | ~ |εγγονος του Αυτοκοατοηος Κωνσταντινουπολεως ”Ανδοονικου του Α ,κατααὶυγων τιαοα τῇ θεία αὐτοῦ Θαμάο, Έιλληνιδι βοσιλισση τηςΙβηοιας (Γεξοονιας), ῆυγατοι δε του Ανδῦοονικου, κατωοδωσεζ βοη­θουμενος υπ αυτης, ναυδιαπλαοῃ |την 2ἕυτο›ἑ|οατοοιαν` της Ἱοαπε­ζουντος, πεοιλαβουσαν αμα τη γενεοει αυτης απαν σχεδον το βοοειον

” τ” ικοας 5Α ίατ ὁοι ό ε·ον ο ειανατολικῶ ὑπὸ τουτιιηυα~η(ἑ|Μδ.ιΡ`σ 3, ςἔιιι βρ .ιεποταμου αοι ος ( |ιον=νυν),|χωοι‹;οντος την ηνικην υτοκοατοοιαν της Ηνεμονιας Ιβηοιας. Πλην του τμηματος τουτου, απαο­| ¦. Ν· 5 Ά Ι \ ~ / Ἱτιζομενου εκ της ιδιως Κολχιδος μετα του Ϊἔαθεος Λιμενας (λὶατουμ)και εκ του μεγιστου μεοους του κυοιως Ποντου μεχοι της Αμισου­ . κ ιν ν ι(Σαμψουντος), ῆ Αυτοκοατοοια αυτη πεοιελαβε τὰς πεοι την Χεο­_ ` \ | Ε \ Ζ Ω \ \ §| _'σωνα και την λίοιμαιαν `Ελληνικας χωοας υπο τοῦ ονομα της Πε.οατειας. Βοαδυτεοον, υπο την πιεσιν του Βασιλειου της Νικαιας\ ~ ν ιι. ... οι ι › ×και της Αυτοκοατοοιας της Τοαπεζουντος, ενδεν μεν αμυνομενης

83

ἔνὁεν δὲ ἐξορμώσης ­ἐπὶ τὴν ᾶπελευθέρωσιν τῶν Ἱἱλληνιιιῶν χωρῶν,ἀνεοιτήθησανυπάντοιιτὰ προς δυσμὰς της Αυτοκρατορίας ὀρεινὰ τμή­ματα τὴς Παφλαγονίας, ἐν στενὴν μόνον πρὸς τὸν Βὔξεινον ἔἔο­δον σιατώρϋωσε νὰ διατηρήσῃ τὸ Σελτζουπινὸν Κράτος του Ἰιιονίου,ἕπονομασθέν, πρὸς ἔξευμενισμὸν τῶν ἔν αὐτῷ απειροπληθῶν "Ελλή­νων, υπο τῶν ῖδρυτῶν αὕτου Κράτος Γραικιιιόν, Ρωμαίικον (Ρούμ).Καὶ. θὰ σιατέρρεε τὸ Κράτος τῶν Σελτζ,οό·κ.ων, ἔὰν νέοι ἐχθροὶ δὲνἑπεφαίνοντσ οἱ ”Οΰ·ωμανοὶ Τοῦρκοιι Οὔτοι, πρὸς τὴν Κωνσταντινού­πολιν ὰποβλέποντες, υπεισὴλθον είς τὰς πλείστας τῶν χωρῶν τουτέως Βασιλείου τὴς Νικαίας. και ὴπείλουν ἐκεῖθεν τὴν Βασιλίδα τῶνΠόλεων.­”Έῖ›ιτοτε οἱ Αυτοπράτορες τὴς Κωνσταντινουπόλεως, προμα­χουντες τῆς Πόλεως, εἰς τὴν Αυτοκρατοριίαν τὴς Τραπεζουντος κατέ­λιπον τὴν φροντίδα της ἀμόνης τῆς Μικρας Ἄσίας, παραπολουθουντεςμετὰ πατριωτιποῦ διαφέροντος δι) εἰδιοιῶν ἀπεσταλμένων παὶ πληρε­ξουσίων· τοὺς περιλάμπρους αγῶνας αυτὴς, ῶς μαρτυρείται ἐκ τ”ς μαπραςἐν Πόντῳ διαμονῆς τοῦ Αυτοκράτορος Κωνσταντινουπόλεως Κωνσταν­τίνου ΙΑ| του Παλαιολόγου, ἄρξαντος τιμὴς ἕνεκα τῶν τῇ Χαζαρίαὁμορουντων μερῶν του Πόντου πρὸ του διορισμουαἶιτου ῶς Δε­σπότου τῆς Πελοποννήσου.

*Η Αυτοκρατορία τὴς Τραπεζουντος, δεινους ᾶγῶνας διεξαγαγουσακαι εἰς ρώμην ἀπαράμιλλον διασιριθεῖσσ., καθ” ἕὶ γράφει ὁ Βησσα­ρίωνίὲν τῷ «Ἐἶγοιωμίῳ» αῦτου, σιατὡρθου ἐπὶ μαοιρὸν νειποτρἑπῃτους ἐπερχομένους ποικίλους ἐπιδρομεῖς, μεγάλα ·›ιαὶ θαυμαστὰ, ἐπι­τελουσα υπὸ τους ὴρωϊιιοὺς Κομνηνους. Καὶ. ὅτε τῇ 29 Μαίου του14ὕ?› περιστερά, ἐκ τοῦ τρούλλου τὴς του Θεοῦ Σοφίας ἐλθσυσα, ἑπό­μίσε, κατὰ τὴν ἐν Τραπεζουντι λαίιιὴν παράδοσιν, γράμμα ἀγγἐλλοντὴν πτῶσιν, τους θρήνους και τους ὀλοφυρμσὺς της Πόλεως,ὴ Αυ­τοκρατορία τὴς Τραπεζουντος, μόνη ἀνεξάρτητος Ἑῖλληνισιὴ χώραὰπομείνασα, ἀπεφάσισε μόνη νἀντεπεζέλθῃ κατὰ τῶν ὲχθρῶνιτὴςΦυλης, νιιιῶσαὴ πίπτουσα. Και ἔπεσε, μαχομἑνη, ἑπτὰ ἔτη μετὰτὴν πτῶσιν τῆς Κωνσταντινουπόλεως. ”Ο τελευταίος αυτὴς Αυτοκρά­τωρ Δαβὶδ ὁ Κομνηνός ᾶπεστάλη μετὰ τὴς οἰπογενείας αῦτου εἰςτὴν °Κωνσταντινσ·ύπολιν και ἐκεῖθεν είς Σέρρας και εἰς ”Αδρια­νουπολιν. Μετὰ μιιιρὸν δὲ, μεταπληθεὶς αἰὕθις εἰς ­Κωνσταντινούπο­λιν καὶ μὴ δεχθεις .νἀσπασῦηπὸν Ἱσλσμισμόν, ἀπέθανε μαρτυριιιῶς,παραστας προηγουμένως εἰς τον θάνατον τῶν ἑπτὰ αὐτοῦ υῖῶν, τουόιδελφου ”Αλεξίου και του ᾶνεψιου αὐτοῦ. ”Ο Δαβὶδ ὅιπἐθανεν ἄφο­βος ἔπιφωνῶν: «Δίπαιος εἶ, Κυριε, καὶ ευθειαι αἱ σιρίσεις Σου». Τὰσώματα του συζύγου, τῶν φιλτάτων τέκνων, του ἀδελφου και του ἀνε­ψιου συνεκόμισε και ἔθαψε, ιιατὰ τὴν παράδοσιν, αυτὴ τὴς Τραπε­ζουντος ἦ τελευταία Αυτοκρατόρισσα Ἑλἑνη ὴ.Καντα·›ιουζηνοἴ›, μετα­στασα ευθυς μετὰ τὴν ὲνιπλήρωσιν τοῖιῖερου και πανάγνου τούτουκαθήνιοντος πρὸς Κύριον. Περισυλλεγεῖσα νεκρὰ και ἄψυχσς τουνωπου τῶν φιλτάτων αῦτὴς τάφων, ἔρρίφθη τίς οἶδέ που τῶν ὁρνέωνκαι τῶν ιιοράιιων βρῶμα. Τοιουτο τὸ τραγικὸν και φοβερὸν τέλος τὴς

84

Αυτοκοατοοίας τῆςςΤ­οαπεζουντος, ὴτις, ἐπὶ ὀλόσιλὴοα, Ξῦΐ Ήἔτὴ ζήξσασα και εκπαγλως των ὀωιαιων της Φνλὴς ποομαχησασα, επεσε τῃ1ὅ Αυνούστου Ιεὶὅι. ”Αλλά, και πεσουσα, τόσῳ βαθυ και εντονονοιατἑλιπε τὸ, ἐΰνικὸν ζώπυοον, ὥστε ἐπὶ ἑσιατονταετὴοιδα και πλέονοἱ ὁοεινοὶ του Πόντου, ”Ρωμανίαν ἀποκαλἐσαντες τ­ας ἀδουλώτουςαυτῶν οειοάδας, ἀω” τολμὴοοιωιαὶ οἐτοομοι ῇὲξώομων, τον τοό¬μον και τον, πανικον ενεσπειοον μεχοι αυτων των πολων. της Τοα­πεζουντος, ἢν μικοου δεῖν ῆμἐοαν τινὰ κατἐλαβον. Οἱ Αυτοκοάτο­οες τῆς Τοαπεῖἑουντος, ᾶνἠκοντες εἰς τὴν οἴἶογἑνε“ιαν~ των Ιἶομνὴνῶνκαι τιτλοφοοουἕιενοι Αυτοκοατοοες πασὴςη Ανατολὴς, Ιβὴοων καιΠε ατειας ως εξ ε·ουσι κατ” ονοιια και ετ αασιλεια ±.9 , , ι­ , · . Ή , ι ιι 1) Αληεςιος Α ο Μεγας Κομνὴνος 1204­1222, ιδουτὴς τηςιΑ|ἶ›τοκ ατο ιας. `Ο

2) ῖλνδοόνικος Αό Γίδων ὴ Γιδας 1?22­12ἕ$υ.Ἰωάννης Α””Αξο·υχος 1ἦ23ὁ­Ιθλἰ.

4) Μανονὴλ. Α| Μέγας Κομνὴνὸς 124ὶ­12θ8.Β) ”Ανδοόνικος Ε/ 1283­1268.θ) Γεώργιος Αό 1Ζθῦ­1280.Τ) Ἱωάννὴς Βό λ28Ο¬­1298.

”Αλέξιος Β/ ὅ Μἐγαςίἱίοιινὴνὸς 1298­1880.Θ) ”Ανδοόνικος Γ” 1880­1832.

10) Μανουὴλ Β/.11) Βασίλειος Α| 1882­184Ο.12) Βἰοἡνὴ Παλαιολογίνα 1340·­1841.13) ”Αννα Κομνὴνὴ 1ἔ4Ι­­1342.14) Ἱωάννὴς Ι” Κομνὴνὸς 1342 1844.1ῦ)'Μιχαὴλ Α” 1344 ­1349.16) ”Αλἑξιος Γ| ὅ Μέγας Κομνὴνὸς· 1849­¬1ΰΘΟ.1ἶ) Μανουὴλ Γ/ Κομνὴνὸςλἰὔθθἐλἔλἶ.18) ”Αλέξιος Δ| Κομνὴνος ΜΙΤ­144θ.19) Ἰωάννης Δ” Καλοιωάννὴς .144θ­­Μὀἔἕ.ΖΟ) Δαβιδ Α” Κομνὴνὸς 14υΒ­ΜΒ1, ὁ τελευταιος τῆς Αὐτο­

κοατοοίας 'Γοαπεζοῦντος Βασιλεύς.ΩΟ ΡΒ. Ρειὶἰιηοτανοτ, ἱστοοῶν τα τῆς παοαδόσεως τῆς Τοαπε­

ζουντος, πολιοοκουιιένὴς ἀπὸ ξὴοας ιιὲν ὑπὸ ἀπειοοπλὴθους στοατοῦ,ἀπὸ ΰαλάσσὴς δὲ ὕπὸ λῦθ σκαφών, γοάφει, ὅτι ίαπενοάφὴ Συνθήκη,καθ” ὴν ὀ Σονλτανος Μωάμεὶὶ ὁ Β” ῦπεχοεουτο α) νὰ σεβασῦῇ τὴνζωήν, τὴν τιιιὴν και τὴν πεοιουσιαν ,τῶν παοαδοΰησομἐνων, βό) νὰὲπιτοέψῃ εἰς τοὺς μὴ θέλοντας νὸιζήσωσιν ἔν τῇ ιδια πατοίδι, ὅπωςμεταβῶσιν εἰς ,τὸν τόπον της ἑκλονὴς αῦτῶν, ν|) ,νὰ ἑκχωοἠσῃ τὰςποοσόδοος τῶν Σεοοῶν, πόλεως της βοοειανατολικῆς Μακεδονίας, ποὸςδιατοοφὴν του Αυτοσιοάτοοος Δαβὶδ καὶ τὴς οὶσιογενείας αῦτουη ῖσο­βίως, ὥς τόπου διαμονῆς αὐτῶν ὁοισθέντος τὴς ”Αδοιανοοπόλεω·ς.(Ο ὁίπιστος Σουλτανος, παοὰ τὰς δοθείσας ῦποσχἐσεις ιιαὶ. τὰς ἀνα­λὴτρΰεισας ζητας υποχοεωσεις, ἔλεὴλάτὴσε τὴν πόλιν, ἑξέδωκεν εἰς δου­

85

λείαν και εἰς ἀτιμωσιν νέους και νέας, καθ” ἕὶ ἀναφέρει ὁ Χαλκοκον­δυλης, και κατέταξε τους δυναμένους να φἐρωσιν ὅπλα εἰς τὰ σώμα­τα τῶν Γενιτσάρων και τῶν Σπαχήδων. Προκειμένου περι τοὐ Αὐ­τοκράτορος Δαβὶδ, δέον να σημειωθῇ ὅτι οὐτος, κατὰ τὰς τουρκι­κὸις πηγάς, μετέβη τὸ πρῶτον εἰς Σέρρας, ἔνθα διεμενελαμβάνωνσόνταξιν, ἀλλὰ κατόπιν ἐπετράπη αὐτῷ η εἰς ”Αδριανουπολιν μετά­βασις και διαμονή, ἐκεῖ δὲ συνηντηθη μετα του ἑκπτώτου Δεσπότουτης Πελοποννήσου Δημητριου Παλαιολόγου. ”Η συνάντησις αὕτη,τυχαία ὅλως, ὁφειλομένη δὲ πάντως εἰς τὰς Τουρκικὰς ”Αρχάς7 διότιαὐται ὲδἐχθησαν και ὥρισαν ὡς τόπον ὲξοριας της ”Αδριανουπολιν,και ἐπιστολὴ σταλεῖσα πρὸς τὸν Αὐτοκράτορα Δαβὶδ κατ” ἄλλουςμὲν ὐπὸ της εἰς Μυτιλήνην προσφυγουσης ᾶνεψιας αὐτοῦ Αικατερί­νης, συζύγου τοὐ Οὐζοὐν Χασάν, κατ” ἄλλους δὲ ὐπό τινος ἄλλουἔκ Ταυριδος η ἐκ ”Ρώμης, δι” ·ἦς ὐπεδεικνυετο, ὅπως αποσταλῇ εἶςτῶν ὁκτὼ υἰῶν αὐτοὐ εἰς Μυτιλήνηνχ παρέσχον ᾶφορμην εἰςτην καταδίωξιν και την καρατόμησιν του Δαβὶδ μετα τῶνόόἑπτὰυἶῶν, τοὐ ἀδελφοὐ ”Αλεξιου και τοὐ ἀνεψιοὐ, τοὐ ἑνὸς τῶν υἰῶν ἀπο­φυγόντος τὸν θάνατον ·δια της ἑξωμοσιας. «Κατἐκειντο ἄταφα, γράφειὁ Φαλλμεράὐερ, τὰ πτώματα και ἑγκαταλελειμμἐνα εἰς τὰ σαρκοβόραὅρνεα. ”Απηγορεὐθη ἐπὶ ποινῇ θανάτου πασα ὑπὲρ αὐτῶν μέριμνα.ὐΑλλ” ῆ τελευταια τῆς 'Γραπεζοὐντος Αὐτοκρατόρισσα, Ἡλένη η Καντα­κουζηνου, περιφρονησασα τοὐ τυράννου Μωάμεθ την ἀπειλἠν, ὥς ποτεη Ἄιντιγόνη την τοὐ Κρέοντος, ἔσπευσεν ἔν τριχίνῳ ἱματίῳ κρατοὐσασκαπάνην; ὐΑποτρέπουσα δι” ὅλης της ημέρας τα ἐπερχόμενα σαρ­κοβόρα ὅρνεα, ἔσκαψε τάφον ἐπελθούσης της νυκτός, ἔν μόνηἔθαψε κηδευσασα τα δεκα περιπόθητα φιλτάτων σώματα, πρὸς ὁὶ

3 5 ι 5 ­ ι 5 κ ι ν ε ι εμετ ου πολυ απηλθε και εκεινη υπο της θλιψεως καταβληθεισα».

Β!

Οἱ ΙἰΡΥΠΈΟΧΡιΙΣΈΙΑΝΟΙ

ΑΠΟ ΔΠΩΘΝΟΥΣ ΚΑΈΑΣΈΔΣΕΙΩΣ

Πολλαχου της μελέτης ταύτης γίνεται λόγος περὶ ἘἶπισήμωνΔιεθνῶν Πράξεων ᾶιρορωσῶν είς εῖδικην μἐριμναν ῇῦπὲρ τῶν Κρυ­σττοχριστιανῶν, δικαιουμένων ἀκωλὑτως νὰ ἑπανἐλῦωσιν είς τηνπάτριον θρησκείαν καὶ κατ” ἀκολουθίαν εἰς την ποίτριον ἐθνότητα,ὁὶς ᾶπἐβαλον εἰς βίαν καὶ εἰςερόβον ῦποκύπτοντες. Αῖ Διεθνείς Πρά­ξεις αἶ›ται είσί: οιί) Τὰ Πρακτικὰ τῶν γενομένων ἔν τοῖς Συνε­δρίοις τῶν Παρισίων καὶ του Βερολίνου συζητήσεων κατὰ την

1 ~ ι ~ . ι ­ 1 .

βίΐίτεὶζξὸὶν ἄἔίὁγρ αΣυἔθίίίίιὶΒνβ2 Ντίλαν ΠΣΞν(ίίιἶί|ῶν κἶὶαοίἔίίον ΒἶιΘιίὶλ"ἕε):ιρολίνοω. γί) Δἠιιωστς, ὕπὸ μορφην Διακοινώσεως, της Πόλης πρὸςτους εν Κωνσταντινουπόλει Πρεσβευτὰς τῶν Μεγάλων Δυνάμεων,δηλωσις γενομένη τῇ 18 Φεβρουαρίου 1β;ἶ›β. δί) Τὸ Χἀτττ­Σερὶφτου Γκιουλ­Χανἑ, ἐκδοθὲν τῷ 1839 εί) Τὸ Χἀττι­Χουμ.αγ2οὶ›ντου 18υθ.­ς“) Διατάξεις των μεταξὺ Ρωσίας καὶ Τουρκίας διομο­μολογηθεισῶν Συνθηκῷν. ζί) "Αρθρα τῶν ”ί)ἱὶωμανικιῖ›ν Συντα­γμάτων του 18'ῖβ καὶ του ΙΘΟΒ, στενώτατα βεβαίως διατυστωθέντα.

Τὸ ζητημα των Κρυπτοχριστιανῶν ᾶνεκινηῦη κυρίως ­τῷ 1843υπὸ τραγικὰς περιστάσεις. Οἱ Τοῦρκοι, ὥς γνωστόν, οἱ» μόνον διὰτου παιὅομαζώματος, δι” οὔ κατὰ χιλιάδας οἱ χριστιανόπαιδες με­τεβοίλλοντο είς Γενιτσάρους, εἰς Σπαχῆὅες, είς Δεβέντας, προηρ­χοντο εἰς βιαίας ἑξισλαμίσεις, ἀλλὰ καὶ ηβηδὸν ἑξισλάμιζον τας κα­ταλαμβανομένας υπ” οιῖ›τ‹ῖ›ν πόλεις καὶ χώρας. Πλην τῶν οὕτω βιαίωςἔξιολαμιζομἐνων, πολλοί, σιάμπολλοι) χιλιάδες ὁλόκληροι ἔξισλαμίζοντοἔκ φόβου ίὶ πρὸς προστασίαν τῶν ἰδίων συμφερόντων καὶ τῶν προ­νομίων αὐτῶν, ὥς συνέβη ᾶθρόως ἐν Βοσνία καὶ ἐν Ἑρζεγοβίνῃ, ἐν”Αλβανία, ἔν Κρητη, ἔν Μικρα “Ασία, ἔν Συρία, ἐν­ ”Αρμενία, ἔνΓεωργία καὶ σποραδικῶς ἔν τῇ Σερβία, ἐν τῇ ”Ηπείρῳ, ἐν τῇ κυ­ρίως Ἱὶλλάδι, καὶ δη ἔν» τῇ Πελοποννήσῳ καὶ τῇ Ευβοία, ἔν τῇ Μα­κεδονία, ἔν τῇ Βουλγαρία, ­ἔν τῇ Θρακῃ, ἔν τη Κόπρω, ἐν τῇ =Ρόδω

Κ Ο ~ Ο ` Ἡ \ Ά ` \ | Ε3~ 5 5και αλλαχου. Εῖαν επαυσε το παιδομαζωμα κατα τον ΙΠ αιωναγαλλἐἔηκολουθησαν ουδὲν ιἦττον καὶ ὲξακολουθοῖὁσιν ἔτι αἱ ὁμαδικαὶ βίαιαι

87ἐξισλαμισεις, ὡς καὶ αἱ δι” οῖονδήσιοτε λόγον ἑκουσιοι εις τὸν Μου·σουλμανισμὸν προσελεύσεις, εἰ και κατὰ τα διεδνῶς κοατουντα, ὁπουἀναννωοίζεται ὲπικηατοῦσα ϋηησπεἰα, ὥς ἐν Τουρκία, άπαγοοευε­ται, δὲν ἐπιτοέπεται ὴ ντοοσηλυτευσις.

Κατα τὸ `184ἑἙ νέος τις, "Αρμένιος ὀνομαζόμενος Ὁβαγ›ιήμ,ποοο·ηλθεν εις τον Μουσουλμανισμον, αλλα, μεταμεληθεις και θελήσαςνα ἔτιανελδῃ εἰς τὴν πάτοιον θοησκείαν, κατεδικάσθη εἰς θάνατον,:ι ι _ κι τα Ν κ , ικ , κ ~ ο κεκτελεσθεισης της ποινης τοαγικωταταἔθ τοτε Ποεσβευτης της ΑγγλιαςΔ · κ · ­ι το εεν Κωνσταντινουπολει θττετἱίοτὰ ἀε Βεὀεωἱε πσοηλθεν εις εντο­Δνωτάτας παραστάσεις και ὴξιωσε τὴν διαγοαφὴν διατάξεως του ἶοθωῇ­μανικου Κωδικος οοιζουσης την εις δανατον καταδικην παντος Χοιεστιανοῦ ὴ Ἱουδαίου ἀσπαζομένου μὲν τὸν Μωαμεθανισμόν, θέλον­' ι × σ κ σ κ κ. ε ~ » ς κτος δε να επανελθῃ εις την ποωτην αυτου, δοησκειαν. Η διαταξιςαὕτη, κατόπιν τῶν ἑντονωτάτων παοαστάσεων του ΪΑγγλου Πρε­σβευτου, ,ἔθεωιτήθη ὡς μὴ ἰσχύουσα καιἄκυοος εκατ” ἀοχἠν, άλλαδεν κατηογἠδη εδητῶς\και=απεοιφοά~στο›ς διὰ νόμου ὴ'σουλτα\νικουδιαταγματος, ουτω δε η επαγγελθεισα και διαλαληδεῖσα υπο τουΧάττι­ Σεοὶφ του Γκμιιιλχανὲ (1839) θοησκευτικὴ εἔλευθεοια απέμεινενεκοὸν γοάμμα, τῶν Κιιυτττοχοιστιανῶν μὴ τολμώντων νὰ επανέλ­θωσιν εἰς τὸν Χοιστιανισμόν, δεδομένου μάλιστα, ὅτι ἦ εἰς θάνατονκαταδίκη του ”Οβαγκὴμ ἐγένετο τἑσσαοα ἔτη (Ιδ4?›) μετα τὴν ἔκδο­σιν του Χάττι­Σεοὶφ του Γκ1ουλχανὲ και ὅτι αἱ σιεοὶ ἰσότητος και

° ἄ κ ~ ­ ~ κπεοὶ δικαιοουνης ἔπαγγελιαι αἶπου κατεπατουντο, τιμωοουμενουδια θανάτου παντὸς Χοιστιανου διατελέσαντος εἰς σχέσεις μετὰ Μωα­μεθανιδος και ἀἔταγοοευομἐνης ἐν μικτῷ γάμῳ Χηιστιανῆς μετὰΜουσολμανου­ουχι βεβαιως Χοιστιανου μετα Μωα­μεθανιδο ­τηςίιπὸ τῶν τέκνων ᾶποδοχῆς του Χοιστιανισιιου.

Έἶπελθόντος του Κοιμαϊκοῦ πολέμου.(Ι8ῦ4­­ἱδὀθ) και ἑπικειμέ­νης κατὰ (τὴν, λὴξινἑαῖιτου 'τὴς σηνάψεως Συνθήκης, Πύλη ιιὴαγνοουσα οτι, καθ α υπεδειχδη, ΰανεκινειτο συν ταῖς εισακτεαις ενΤουρκία φιλελευθέοοις μεταοουδμίσεσι τὸ τῶν ἶίουἐιτοχοιστιανῶν ζή·τηιια, ἔσπευσε, ἴνα μὴ φανῇ ῦποκυπτουσα εἰς πίεσιν, νὰ ἑκδώσῃ τὸ| 7 \ Ρ” Ἱ ~ 7 ι ~. ~ #­ἶἔ0ιττι;Χουμαγ1ουν (ὶὅοθ) ποο της συναψεως και της ῦπογοαφης τηςΣυνθηκης των Παοισιων. Των διατάξεων τοῦ Χάττι­Χουμαγιουνκοιδεισῶν ανεπαοκῶν καιἀσαφῶν, ὴ Πύλη ὴναγκάσθη να ποο·έλθη τῇ 18 Φεβοουαοιου 18ὀθ εἰς ταυτόσημον δήλωσινςι ῦπὸτ μοσεφὴν Διακοινώσεως ποὸς τους ἐν Κεωνσταντινουπόλει Πσεσβευτὰς τῶνΜεγάλων Δυνάμεων, δἠλωσιν πσοσαοτηδεῖσαν ὑπὸ τοπον διατάξεως~ ' Υ # Ἐ

_ (# 3! ἄἶ ξ·~ δ 5τῳ Χαττι·λ‹›ι·μαγισυν'. Η δήλωσις· αυτη εχει ως εξης: «Αι ανακοι­× ‹ ε ν × :ι ι. κ οι­¬ 5 :ι #› νωσεις, ας, ῆ Υμετεοα Ἐἑςοκοτης ελαβενἦ αφοσμήν, επανειλημμε­

Φ νως καὶ .ολως ποοσφατως, να ποιηση εις τὴν ”Υψηλὴν Πυλην,:> πσοεροοικῶς τε και ἐγγοάφως, τιεοῖ τῶν δοησκευτικῶν ῦποδέσεων,ε κ ε ε ­. ο ι · ­› το ετ κ ς γΜ εγενοντο παο ημιν αντικειμενον εμβοιθους εξετασεως. ­Η Α.Α.Μ.>> ὁ Σουλτανος ἑκτιμα ὐψίστως και ἔν ὅλῃ αὐτῶν τῇ σπουδαιότητι

π ~ σ κ ι κ ­ι ­ε ~ 2› τας πεοιιτρανεις υπηοεσιας, ας η φιλια της σεβαστης­ αυτῳ συμμα­

ιἰι

88

›› χου­ Αῇλῇς τῇς 1”­ενάλης Βρεστανίας, ὡς και τῶν ἄλλων ἔν γένει» συμμάχων αὐτῷ Αυλῶν, παρέσχεν ὰείποτε, ίδία δ”ἐν ταῖς προσφά­

>> τοις περιστάσέσιν, εἰς τὴν Κυβέρνὴσιν αὕτου, ὅ δὲ ἶοθωιιανικὸς›› λαὸς θὰ τὴρήσῇ πρὸς αὐτὰς ἐπὶ. τούτῳ, ἐν τῷ μυχῷ τὴς καρδίας>› αὕτου„ αίώνιον εἶιγνωμοσύνὴν. εΗ ἶδἶψὴλὴ Πυλὴ δὲν δ·ύναταιλοι<›› πὸν ειιιὴλ νὰ ἐμφορῇται πραγματικῇς­ἐπιθυμίας, ὅπως εἰσακουῃ ἐν›› τῷ ιιέτρῷ του δυνατου πάσας τὰς αίτήσεις, αίτινες προέρχονται›› ἐκ ιιέρους /αὐτῶν, ἐπειδὴ δ” ἀφ” ἑτέρου γινώσκει ὁποιον τυγχάνει>> τὸ πνεῦμα τῶν νεωτέρων χρόνων, σπευδω, κατὰ διαταγὴν τὴς Α.» Μ. του Σουλτάνου, νανακοινώσω τῇ ίγιιετἑρα Ἐξοχότὴτι τὴν ἐπὶ›› τοῦ ὰντικειιιένου τουτου λὴφθεἰσαν ἄπόφασιν. ”Π 'Ϊῳηλὴ Πύλη›› ὰνανεοϊ και ὲπικυροῖ τὰς διαβεβαιώσεις, ἱὶς ἔὅωκεν ἐν καιρῷ (λ)›› εἰς τὰς Κυβὲρνήσεις της Γαλλίας καὶ της λέννλίας περὶ του» ζηεηματσς των ἀρνησιϋρἠσκων. 'Π ”Ϊψηλὴ Πύλη ὅηλοῖ πρὸς» τούτοις) ὅτι ὴ κατὰ τὴν ἐποχὴν ἐκείνην ληφὕεϊσα ἀπόφασις>> ὕέλει τοϋ λοιποῦ. ἐφαρμόζεσϋαι ἐπὶ πάντων ἐνλνένει τῶν ὰρνη­>> σιὕρὴσκων. Φέρωνἶ κατὰ τὸν ρητότερον τρόπον, τὴν καΰησυ­>> χασιικὴν ταύτην απόφασιν εἰς ννῶσιν τὴς ”Ϊμειέρας ¬”ΒἙοχό­›› τητος, κολακεύοιιαιςἑλπίζων, ὅτι ὴ Σεβαστὴ Φὕιιῶν Αυλὴ θὰ ευα­›› ρεστὴθῃ νὰ ἴδῃ ἐν τούτῳ νἐαν και πραγιιατικὴν ᾶπόδειξιν, ὅτι ὴ>> Ἱἴψὴλὴ Πύλη ὰρἐσκεται νὰ μὴ προβάλλῃ ἀσκόπους δυσκολίας ἐπὶ» πάσης αὶτἠσεωςι ὴς ὴ πραγιιατοποίὴσις φαίνεται αὐτῇ κατορῦωτὴ±› καὶ ὅτι ἑποιιἑνως ὴ παρουσα ννωοτοποίὴσις ΰἑλει γίνὴ δεκτὴ ὴπὸ» τῇς Σεβαστῇς ῦιιῶν Αῦλῇς μετ” ἀλὴΰους εἱιαρεσκείας. Δράττομαι>› της εῖικαιρίας κτλ. Φουάὅω»

”Η ρὴτὴ αὕτὴ δἠλωσις, προσὴρτὴμὲνὴ τῷ Χάτιι­Χουμαγ10ύν,ὅπερ ἔκοοθέῃ καθ” ὰ ἐπισημότατα οἱ Τουρκοι Πλὴρεξούσιοι ἔδή­λωσαν ἐν τῷ Συνεδρίῳ τῶν Παρισίων, «πρὸς ἐπικυρωσιν και ἀνά­›› πτυξιν τῆς Πράξἶως του Γκ1οὺλ­Χανὴέ, ῇτις`παι:ὴγυρικῶς~ ἑθέσπισε›› το συστημα της ισοτὴτος και ενεκαινισε την εποχὴν των μεταρ­» ρυθμίσεων ἐν τῇ ”Ο·θωιιανικῇ Αῖιτοκοατορίαἔ, ὰποτελεϊ αναπό­σπασιον 'μέρος τῆς Συνὕήκης των Παρισίων, ὡς ὁρίζεται ὑπὸτοῦ 9 /ἄρὕρου αὐτῆς, λένσντος ὅτι «αιισισποιεῖται ὴ ἐξαιρετικὴσημασια ΉΪΘ δηλώσεω€ ταύτης». Ἱῖν­ τῇ Βερολινίῳ δὲ Συνθὴκῃπεριελήφθη ἐν ἄρῦρῳ Θ? ῆ ἑηὴς” σχετικὴ διάταξις: «Τῆς ”?φηλῆς» Πύλης ἑκφρασάσης τὴν ΰέλὴσιν, ὴν ἔχει, ὅπως διατηρήσῃ τὴν5› ἀρχὴν τὴς ϋρησκενιιπῆς ἐλευὕορίας .παρέχσυσα αὐτῇ τὴν οὐ­>> ρυτέραν ἔκτασιν, τα συμβαλλόμενα Μέρη λαμβάνσνσι σημειω­›› σινετῆς αὐὕορμήτσυ ρταὐτηςι δὴλώαεωςἶ.

Οι Κ υπτο ιστιανοι και δ οι του Ποντου οιτινε εις εκατον­ι οι π Ι :ι η 7 « ς›× κταδας χιλιαδων ανερχομενοι, εξισλαμίσθὴσαν κατὰ το φαινομενον μετατὴν πτωσιν τῇ; Ζἰἰλληὴικῇς Αυτοκρατορίας τὴς Έραπεἔουιἐτοςε <(14θ1)προς διασωσιν αυτων απο τῆς σφαγὴς, ἔσπευσαν, εἴιΰυς ως ο Σουλ­

(Ι) Τῷ 184ΰι ιιετὰ τὴν θανατικὴν ἐκτἐλεσιν του ”Οβανκἠμ.

89

τόνος ”Αβδο·ὺλ Μετζιτ ἔξἐδωκε τὸ Τανζιμάτ, τὸν όονανικὸν δὴλαδὴνόμον τὸν εἰδικῶς ἀναπτύσσοντα τὸ Χαττι ­ Σεοιφ του Γκ1οἰν.­ Χανε,νᾶ:τοκαλιύψωσι δημοσια τὴν ὥς Κουπτοχοιστιανῶν ἰδιότὴτα αὐτῶν καιναυζητήσωσιςτὴν ῶς·Χοιστιανῷν ᾶναγνώοισιν αὐτῶν ὑπὸ του Κρα­

ἕ | Ί Ν # · _ '. Χ Χ 3 ·|ταις; Ηἐ λομοκικὴ Κυβεονὴσις, δνστοοπαοσα |παοα τας ετιαννελιαςαυτης, ουοεμιαν εδωκε ποοσοχὴν εις τας επικλὴσεις και τας διαμαρ­τοοίας τῶν” Κονπτοχοιστιανῶν, θεωοοτσα αὐτοὺς ὥς Μουσουλμάνους.Μετὰ τὸν Κοιμαικον ὅμως πόλεμον και τὴν“Παοισιινὴν 'Σμνθήκὴν ὴΠυλὴ ὴνανκασθὴ να δεχθῃ τον καταότισμον εν Ίόαπεςοοντι >Βπι­τοοπης, ἐνώπιον τὴς ὁποιας Κουπτοχοιστιανοι, ποο/σεοχόμενοι, ἐνε­γοαφοντο τῇ αἰτήσει αὐτῶν ἐν τοῖς ­λὴξιαοχικοἰς βιηλιοις ὡς Χοι­στιανοι υπο Χοιστιανικα ονοματα, ἀποβαλλοντες τα ιὶ εφεοον Μον­σονλμανικα. 'Γότε οἱ πἑεοὶ τὴν ιἱίοώμΰνὴν ΰκαἑιιἔἱλλοι ἔπα·νηλθον|εἰς τὴνΟοθοδοηιαν και τον Ηλλὴνισμον. .Αλλ αι Γοοοκικαι Αοχαι, κατα­

πλὴκτοι ἐκ της ἀθοόας ποοσελεύσεως τῶν Κουπτοχοιστιανῶν, πεηιώ¬οισαν τὰς ταχϋείσας πηουεσμίας ποοσελεὐσεως εἰς τὸ ὲλάχιστονὅηιον,/οὕτω δὲ οῖ πολλοι τῶν Κουπτοχοιστιανῶν, τηςιἸ­Δἶπιτοοπὴςἄλλως τε βοαδύτατα ἐογαζομενὴς και πραγματα τιαοεχοὑσὴς, δὲν κα­τώοἱλωσαν να ἕπανἐλθωσινι εἰς τὴν πάτοιον τλοὴσκειαν. ”Αλλοι αῖι­τῶν, οἶῖ τῶν μεσονείων και ὁοεινῶν διαμεοισμάτων, ὴ δεν ειδοποιή­

οι τι ‹· κ ε κ _. » Δ × στθὴσαν ὴ| κατελήφθὴσαν; καθ ­οδον υπό τὴς λὴξασης |ποοθεσμιας~ὴδεν στοοεφθασαν, βοαδυτατα ειδοποιὴθεντες, να εκκινὴοωσιν εκ τωνἘωοιων αὐτῶν. Και διειιαοτνοἠθὴσανσπάντες ­οὕτοι, ἀποκαλύψαντες,οτι και βια και ἀπειλαι. ὴσκήἱὶὴοανςἴνα μὴ τιοοσελθτοσιν) ἀλλ) αἱ δια­μαστὴοίαϋι, αἱ ἑΖιικλ·ήσεις,­ τὰ παοαπονα5 αυτων δὲν ἐλἠφθὴἕτανῦῦττ” ὅψιν.

Δεν απαντωσι Κουσττοχοιστιανοι εν Ποντῳ μονον, ωςτὴθελὴσαν,τοόπον τινά, να παοαστὴσωοιν οἱ Τουοκοι, ἐκεῖ. μόνον σνστὴσαντεςἙπιτοοττὴν Ἑξεταστικὴν μετὰ τὸν Κοιμαϊκὸν πόλεμον. “Απαντῶσιτοιαυτοι πολταοιθμοι, κατα χιλιάδας, πολλαχοτἶ τὴς |Τουοκιας, και δὴκαθ ολὴν την Μικοαν Ασιαν. Ποοστρατον και καταφωοον αοτοδειξιν

~ ~ 5 . ι τ ,. τ . ττὴς πσανματικὴς αληθειας ταυτὴςεχομεν τα γενόμενος τῳ λθθθ και~ Ώ Ν \ | Ε · ~ ~τῳ 1θΟ2 εν τῳ “Λκ­Δαγ­Μαδεν, νποδιοικἠσει της γοσγατὴς του

Βιλαετιου Ἄξνκύοας. Ἑκεῖ χίλιοι (Δ1ΟΟΟ) Κουσττοχοιστιανοίῃ συνκοο­Ν . _| ­ ι | ι ..τουντες εκατον τιεντὴκοντα (λοθ) οικονενειας και Σταυςιωται ··κοι­

νῶς καλοόμενοι, κατλ ἄλλους μὲν ῶς\ ἔχοντες σὴμε/ιον αναγνωσι­\ | 3! , Ω ~σεως τον Σταυοσν, κατ” αλλους δες ως ποοεοχομενοι εκ τον

χωοιον Σταυηὶβν) του”­Βιλαετιου Τοαπεζουντος, ποοεκἠοοξαν πανὴ­~ Χ ἔἶ ~ '7 Ι λ ,ἔ ~ 3 /γυοικως τὴν ως Χοιοτιανων ιδιοτὴτα αυτων, αστεβαλονοτα μοοσουλ­

μανικὰ αὐτῶν ονόματα, ὴονὴθὴσαν νὰ ἐγγοάψωσι τα τεκνα αυτων~ _ Ν' 2 \ Εἰἐν τοις λὴξιαοχικοις βιβλιοις ῦπὸ μουσουλμανικα ὁνόματα καὶ εστει­

λαν αυτὰ εἰς τὰς Ἑλλὴνικας σχολὰς τῶν τοιῶν ἑνοοιῶν τὴς πόλεως.χ Ι ~ \Αι Τουοκικαι ”Αοχαι, ἔκμανεισαι, ἐς ουδεν­ λονιζόμεναι Συνθὴκας

και Δὴλώσεις και·Φιομανια,ὴξιωσαν να μὴ ποοσελΰωσιν εις ιον|Χοι­Χ 'Ξ \ \ \στιανισμὸν οι Κουπτοχοιστιανοι όοτοι, να μη μεταβαλωσι τα ονοματα

αὐτῶν και να παύσωσι στέλλοντες τα τέκνα αυτῶν εἰς τὰς Ἑλληνικὸς

σχολάς. Ἑκεῦνων ἀονὴυἑντων και εἰπόντων, ὅτι ποοτιμῶσι του Μωα­μεθανισμου τὸν θάνατον, αῖ Ἄοχαι συνελαβον 10 ποοκοιτους, ους

~ ~ 5

δεσμιους _ἀπἐστειλαν μετα του άοχιεοατικου επιτοόπου Οικονόμου Κυοιλλου Καοατζα εἰς τὴν ἔξοοίαν και εἰς τας φυλακας. Παοα τας πιεσειςκαιταῖς

τα μαοτυοια, ᾶς υπέστησαν οἱ στοόκοιτοι ουτοι, ἐν τῇ ἑἔοοία καιφυλακαῖς, · ἔλεγον τοαγικῶς εἰς τους ᾶπαισιους δὴμιους αυτων:

«Ιῖῖιιευα Όουόδοξοι Γοαικοι (”Ρουμλὰο) και θαπουάνωμεν τοιουτοι.››Οἱ Πατοιάοχαι Κωνσταντινουπόλεως Κωνσταντῖνος ὁ Ε| και Ἱωα­

υἠΗΧ'Θτοἔἔ­

©Φτῖ

ΕΟΤΒ

ΤΙ/νο

ὁ Ϊ” ἐντόνως και ευθαοσῶς διεμαοτυοὴυὴσαν δι” υπομνὴμάτωνς τὴν Πυλὴν καὶ τὰς Μεγαλας Δυνάμεις, ᾶλλῖουδὲν θετικὸν κα­

/ ` ει κ ¬ 5 ­¬ : Ε ~δωσαν. Το Οικουμενικον, Πατοιαοχειον εν τοις επισὴμοις αυτου

κ .Ι 5 Ι κ ν κ ν ν ειτου ζὴτὴματος εννοαφοις. ποος την Πυλὴν και τας εν Κωνσταν­υπόλει Ποεσβειας ηὴτῶς ἑδὴλου: <<Γοαικοὶ υπήκοοι ἔξὴνανκα­

>› σ­θησαν διὰ τὰς, τοπικας και χοονικας πεοιστάσεις νὰ ποοσποιῶνται›› ὅτι εἶναι Μουσουλμάνοι, κουφα παοαμένοντες Χοιστιανοί.(Η κοαταιὰ›> Βασιλεία, παοέχουσα πασιδηλον ᾶπόδειξιν του σεβασμου αυτιης ποὸς» τὴν ᾶοχὴν τὴς υοὴσκευτικὴς ἑλευυεοιας, ὀινεκἠουξεν ἐνώπιον συμ­›› παντος του πεπολιτισμἑνου κόσμου δια του υψὴλου πεοι μεταο­τ› ουυμισεων Φιομανίου Τανζὴμὰτ τὴν τὴοὴσιν ἐν άπάσῃ τῇ Αυτο­» κοατοοἰα τὴς άοχὴς, ταύτης, ἐπακολοὐΰημα δὲ τῆς υψηλης ταύ­

ν

>> της ανα­κηηὐξεως ςὑπηοξεν ἀποκάλυψις του αληΰους χαοα±› κτῆοος πάντων τῶν κουφἰων Χοτστιανων καὶ ἡ ἀναννώοισις>>αυτων, ὲμφανιζομένων ὥς τοιούτων, ὑπὸ του Κηάτους...τ› Ε>› φανῶς ποὸς τὰς ποοὴνουμἐνας δημοσιας ποοκηούξεις τὴς κοαταιας

νωπιον τῆς καταστασεως ταυτὴς τῶν ποαγμάτων, ἀντικειμενὴς ποο­

±> Βασιλείας, άντιπιπτουσὴς καταφώοως ποὸς τας ςγψηλας Αυτο·» κοατοοικὰς διατάξεις τὰς ἐμπεοιεχομένας ἔν τῷ Πατοιαοχικῷ Βε­

Ά ι ἔ'| 3 Ά Χ Ἱ 3 Χ Ώ Ι» οατιῳ και ολως ασυμβιβαστου στους τας αοχας τὴς ελευυεοιας της

, , 3 τ . 3 ν ν>> συνειδὴσεως τας ανακὴοιῃςθεισας εν τῇ Αυτοκοατοοια, το Πατοιαο­>> χειον, ἑκφοάζον τὴν ζωὴοὰν αυτου λυπὴν και μὴ δυνάμενον ἐκ›› τῶν καθηκόντων τῶν ἔπιβαλλομενων αυτῷ υπὸ τὴς υοησκειας νάνε­» χυῇ τὴν σοβαοὰν ταύτην ποοσβολὴν τὴς ἐλευυεοιας της συνειδή­

| (υ Ξ ¬‹ \ # Ε Ζ7) σεως τῶν πιστῶν αυτου τεκνων, ὴτις αποτελει την βασιν τῆς υπαο­>› ξεως τὴς Ὁουοδόξου Χοιστιανικὴς Ἑίὶνότὴτος, .παοακαλεϊ ἐντύ­>> ναἰς τὴν ἔἰυτοκοατοοτκὴν Κυβέονησιν νὰ μὴ ἐἶτιτοέψῃ τοὐν­›› τευϋεν την εξακολουϋησιν τῆς καταστάσεως τα·οτης.››

Παοὰ τα ἔπανειλὴμμένα διαβήματα του Οἶκουμενικου Πατοιαο­·είου και τὰς ἑντόνους αυτου διαιιαοτυ ιας„ ουδὲν υετικόν, ὡς εἴπο­

¬ ι ςμεν,Κου

ὲπετεύχθη, διότι οἱ μὲν ὀλιγοι του ”Ακ­Δὰγ­Μαδὲν ”Ἑἱλλὴι·εςπτοχοιστιανοι εξακολουυουσιν υφισταιιενοι τα πανδεινα,­.στεοοιυ

μενοι ποοσωπικης καταστάσεως, κατ” ἀκολουυιαν μὴ δυνάμενοι νασυναλλαχυῶσι. να κλὴοοδοτήσωσιν ·ὴ κλὴοονομἠ­σωσι, να ταξιδεύ­Πωσ ι, να ἔκκλὴσιασΰῶσι, νὰ σπουδάσωσι τα τέκνα αυτών, οἱάλλοι, οῖ πολλοι, οἱ πάμπολλοι, (Ἡλλιηνες Κουπτοχοιστιανοι, ἐκ τῶνποοσφάτων τουτων παυὴμάτων τῶν ἀδελφῶν αυτών φοβουμενοι,

9):

ᾶναμένο­υσιν ἐναγωνίως τὴν ἡμέραν, σιαΰ” ἦν ὴ Θεία Πρόνοια θὰἔστιτρέψῃ εἰ; αδτοὺ; νὰ ἐπανέλθωσιν εἰ; τὴν θρησκείαν καὶ είς τὴνὲθνότητα, εἰς ὁὶς ἐν τῷ οιρυπτῷ μόνον τολμῶσι νανἡκωσι. Τοιουτοτὸ μέγα τῶν Κρυπτοχριστιανὥν ζήτὴμα, ὅπερ βεβαίως ἰδιαιτάτὴνἱὶὰ προσιαλέσῃ τὴν προσοχὴν τῶν αρμοδίων, μὴ ᾶποιινοὐντων τὴνᾶναγραφὴν εἱδωιῶν διατάξεων ἐν τῇ Συνΰήσιῃ, ἢν γράφει νυν ὁ Ἑλ#λὴνιιιὸς στρατὸς διὰ του πανάννου ιοιαὶ τιμίου αὑτοῦ αἴιιατος.

±

Γ!

ΒΚΚΛΗΣἙΑΣΤΙΚΗ ΔΙΔἱΡΒΣΙΣ

Ὁ Πόντος, πεοιλαμβάνων ὁίλλοτε πλείστας, ἐπλιπούσας νυν, Μὴ­τοοπόλετς καὶ Ἐπισποπας, ὥν τα ονόματα, μαοττοουντα ὁποῖος ἄλ­λοτε ήτο ὁ Ἑλλὴνοοθόδοξος ὅγπος του πλὴθοσμου, δταλαλουστ ποὺἑγένοντο ὰθοοώτεοον αἱ βίαιατ ἐἔωμοσίατ καὶ ποὺ πρέπει να ᾶναζὴ­τὴΰῶστ χιλιαδες ὅλατ Κουπτοχοτστιανῶν, πεοιλαμβοἱνετ σήμεοον,πλὴν τμήματος τῆς Μητροπόλεως Χαλπὴδόνοςς ἔξ Μὴτοοπολτττκας Ἱἰ­παοχίας' αή) τὴν της Τοαπεζουντος, βή) τὴν τὴς Ἱλοδοπόλεως,γ.) τὴν τὴς Χαλδίας, δ|) τὴν τὴς Κολῳνείας, ε|) τὴν τὴς Νεοπαισα­οείας μετ3 Ἱἶτπτσποπὴς; ς|) τὴν τὴς 3Αμασείας μετ” ”Βπτσ·κοπὴς.Αἰ Μήτοοπολττωται. Ἑπαοχἰαι. αὔτατ ἀπαοτἱζοντατ ἐξ ­ἶθἶς Ἑλλὴνοο­θοδόξων Κοινοτήτων, πεοτλαμβανουσῶν 1ῦ1θ Ἐκκλησίας μετὰ 1741Ἱεοἐων. Αἰ Κοινότητες δαπανῶστν, εἰσφέοοντος τὸν ὁβολὸναὑτοῦ τοῦ εἔλληνοηϋοὅόξου πληοώματος, 1,34Ο,ΟΘὀ δοαχμὰςχουσας κατ” ἔτος ποὸς συντήοὴστν αὐτῶν καὶ τῶν ἔν αὐταῖς Κοτνω­τωτῶν Σχολών. Λεπτομεοέστεοον ὥς ἑξὴς ἔχουστ τὰ τῶν Κοινοτήτωνκατ” Ἱτἶκκλὴσιασττκὰς ηλἶτπαοχίας:

ΜΗ Ροπολειτ κοικοτκτε: εκκλιπιλι ιετειε “Μ­Ν” |Τ ΗΣ ΜΡἌΣ ΧΡΪΣΛΣ

®Αμασείας . . . . . . . 281 ῦλὶ ΒΖΟ 1ἶ,1θΟ

(Ροδοπόλεως . . . . . 4 4ῦ | θθ 104 ν 2,'ΖθΟ |λ

Χαλδίας . . . . 119 948 ΒΟΟ 11)4ΟΟ

Τοαπεζουντος. . . .λλ ΤΘ 258 λ ΙΤ4 12,ῦΟΟ|

Κολωνείας . . . . . . ἱλῦ 12? 143 4,4”ἶἔ› τ

Νεοκατσαοείας . . 1ἕ›Ο ΒΟΟ 400 1Ο,ΟΟί)­

41σὑ

­`ἶ

.

λ· .τη ι _ _ π 7

·οπω . . . . . .. ὴοιο 4 13741 68265 ¦

93

Ἑν τοῖς άνω ἀριθμοῖς δὲν περιλαμβάνονται δυστυχῶς κινηταὶἢ ἐν βράχοις ὰνεσκαμμἐναι ἔκκλησίαι λειτουργουσαι ἔν ὰποκέντροιςὁρεινοἰς συνοικισμοις, ὅπου ἐξακολουθοῦσιν ἔτι ὑπὸ τὸ σκιόφως τὴςσελἠνλιἐ ὴ υπὸ τὸ σκότος τῶν μαύρων νυκτῶν νὰ προσέρχωνται οἱΈλληνορθόδοξοι καὶ οί Κρυπτοχριστιανοί, τῶν χριστιανοπαίδων ἐπι­καλουμένων πάντοτε τὴν Σελήνην, «φέγγουσαν αυτους βαίκοντας,ίνα μάΰωσι γράμματα, του Θεοῦ τὰ προίγμ.ατα>›. Ἑὶν ταῖς οροσει­ραῖς καὶ ταῖς δειράσι του Θέματος (Βιλαετίου) Σεβαστείας, του Με­σοχαλδίου του Θέματος Τραπεζουντος καὶ του Θέματος Κασταμονὴς,ὁ ὶερευς, άπλοϊκὸς χωρικός, μετὰ τὴν λειτουργίαν ἔν, κινητὴὴ ἐνἀνεσκαμμένῃ εἰς ὰποκρὑςρους βράχουςἐκκλησία, πολλάκις δὲ καὶ ἐνῦπαίίλρῳ, διδάσκει είς τους Ἱῖλληνόπαιδας 'τὰ πρῶτα γράμματα. (Ηἔκτασις ,τῆς χώρας, αἱ, μεγάλαι αποστάσεις, ὴ ἔλλειψις συγκοινωνιῶν,τον αδιάβατον καὶ ὰπόκρημνον πλείοτων συνοικισμῶν καθιστῶσι δυ­σχερη, δυσχερεστάτην τὴν δημογραφικὴν διακρίβωσιν, πληθυσμοὶ δὲὀλόκληροι διαφευγουσιγτὴν ἔρευναν καὶ τὴν παρατἠρησιν τῶν πολ­λῶν, καὶ δὴ καὶ αυτων τῶν “Εκκλησιαστικών =Αρχῶν, αἴτινεςὰλη­δως ἔλέγχονται ὴκιστα μεριμνῶσαι περὶ σπουδαιοτάτου ζητήματος,οὐ ἦ διευκρίνησις πλειστα τίὶὰ ἔερερεν. εἰς φῶς.

ί “Αλλὰ καὶ πολλαὶ Μοναὶ ῖερομονοίχων καὶ καλογραιῶν απαντῶσινῖἑν τῷ Πόντῳ, ἔξαρτωμέναι ἀπὸ του οἰκείου Μητροπολίτου, πλὴντῶν λεγομένων Σταυροπὴντακῶν, ἐξαρτωμένων ἀπὸ του Οἰκου­μενικοῦ Πατριαρχείου, καί τινων άλλων, ἑξαρτωμένων ἀπὸ Μητροπο­λιτῶν μὴ περιλαμβανομένων ἔν τῇ Έξκκλησιαστικῇ Διοικησει τουΠόντου, ὥς τὴς ἔν τῇ Ἑὶπαρχία Χαλδίας τιμωμἐνης ἑπη ὁνόματι του"Αγίου Γεωργίου Μονῆς τὴς Χουτουρας ῦπαγομἐνης τῷ Μητροπο­λίτη Θεοδοσιουπόλεως (Ἑρζερουμ). Σταυροπηγιακαὶ ἑνίτῷ Πόντῳ'Μοναὶ εἰσὶ τρεις, αὶ ἑξης, περὶ ὥν διὰ μακρῶν ἔγραψεν ὅ διαπρεπὴςλόγιος καὶ πολιτικο; κ. Κ. Παπαμιχαλόπουλος ἐν τῇ <<ΠεριηγήσειΠόν'του»: αί) Ἑἶἰ Μονὴ Σουμελα, τιμωμένη εἰς ὰνοίμνησιν τὴςΚοιμήσεως τῆς Θεοτόκου καὶ κειμένη ἐπὶ του όρους Μελα είς υψοςλ32(ὴ μέτρων καὶ ἀπόστασινίδέκα ὥρῶν­ἀπὸ τὴς Τραπεζουντος.Ιδρυθη τῳ Βδθ μ. Χ., ἐπὶ Αυτοκράτορος Θεοδοσιου του Μεγάλου,

ὑπὸ τῶν Ἀΰηναίων ἱερομονάχων Βαρνάβα καὶ Σωφρονίου, κομισάν­των ἐξ ”'Αθηνῶν εἴς τι. ἐπὶ του ὅρους Μελα σπήλαιον, ἔν ‹ἶ› καὶ νυνὴ Μονή, εἰκόνα τῆς Παναγίας, ὴν εἶχε παρ” ἑαυτῷ, κατὰ τὴν παρά­δοσιν, ὀ ”Απόστολος Λουκας ἐν Θηβαις. 'Π Μονὴ του ἹἱνίουΓεωρνίου τοῦ_Περτο·τερτώτα, ἐπὶ βράχου υψηλου καὶ εἰς ὰπόστασινἑπτὰ ῶρῷν ἀπὸ της Τραπεζουντος. Ἱδρύθη τῷ 7:32 μ. Χ., ἔπε­σκευάσθη δέ, ἑμεγεθύνθη καὶ ᾶνεκαινίσθὴ λαμπρότατα ἐπὶ τῶν Χο­μνηνῶν. γί) .Ε Μονὴ τοῦ =Ανίο·υ Ἰωάννου ­του .Βαζελῶνος, ἐνμέσῳ δασών καὶ ἐπὶ βράχου ­ῦψηλου, ὶδρυθεῖσα τῷ 2”ἶΟ μ. Χ. ”Ανε­καινίσθη ὑπὸ του στρατηγου Βελισσαρίου, ὅστις ἔπεσκευασε καὶ τὴνἔπὶ του ὅρους Μελα._

Αὶ Μοναὶ αὕται, ἔχουσαι πολυτίμους, παναρχαίας, βιβλιοθή­

ἔῇκας, ου μόνον ἐγἑνοντο καταφύγιον τῶν διωκομένων ὑπὸ ποι­κίλας περιστάσεις Χριστιανών, ἀλλὰ καὶ ἑμβιωτήρια γραμμάτωνκαὶ ἐπιστημῶν, ἔξ ρὥν_ πολλοί διεχύδησαν λόγιοι καὶ. ,διαπρεπεῖςκληρικοί, ἔν οἶς καὶ Πατριάρχαι. Κατα. τους ᾶπαισίους τῆς δουλείαςχρόνους. αῖ Μοναὶ αὕται, ὡς και πασαι αἱ ἄλλαι αίᾶνὰ τὰςΈλληνικὰςχώρας, διστήρησαν ὀίσβεστον τὸ πυρ τῆς Παιδείας, τῆς Θρησκείαςκαὶ τῆς Ἐθνότητος, ἦτις, ῦπ” αὐτῶν, διασωδεῖσα, διέσῳσεν ὅσακατώρθωσε νὰ περισῷσῃ ἐκ τῶν είσρεουσῶν φρικωδῶν ὲπιρροῶν,ᾶναρριπίζουσα διαρκῶς ­τὸ ἐθνικὸν ζώπυρον καὶ διαπαιδαγωγουσαταπαράμιλλα λείψανα του συντριβέντος καὶ μειωδἐντος ἐκ τῶνβιαίων ὲξωμοσιῶν ὁμογενους πληδυσμου.­Ἑκεῖ συρρέουσι 4,1ΟΟ”Βλληνες, γενόμενοι Διαμαρτυρόμενοι, ἴνα ᾶπτοφύγωσι δεινὰς κατα­διωξεις, καὶ ἐκεῖ ἀπὸ τῆ; κατακτήσεως μέχρι τῆς σήμερον, βαρ­βαρικας φέροντες περιβολοίς, ᾶθρόοι συνωθουνται κατὰ τὰς νύκτας,ἄφωνοι καὶ. δακρύβρεκτοι, ιἄνὅρες σαρικοῳόροι καὶ γυναϊκες τσαρ­τσάφια περιβεβλτημεναι, Κρυπτοχριστιανοὶ πάντες, ῖνοι ασπα­σδῶσι ττὰς αγίας είκόνας καὶ ἴνα ἑναγώνιον απευθύνωσι τὴν ερώτη­σησιν πότε θὰ ἐλθῃ τὸ πλήρωμα του χρόνου, καθ” δ ἄφοβοι θαδιαλαλήσωσιν, ὅτι “Ελληνες Ἑλλήνων ἀπόγονοί εἰσι. Καὶ αἱ ἄγιαιεἰκόνες μετα της Παναγίας, ἑπαναλαμβάνουσαι ὅσα ἐξ οῦρανοῦ διὰστόματος ἀγγἐλου διελαλήΰησαν, διαρκούσης τῆς τελευταίας λειτουρ­γίας ἔν τῷ ναῷ τῆς του Θεοῦ Σοφίας, ὅιπαντῶσι δακρύουσαι:

«πάλι μὲ χρόνους, μὲ καιρούς, πάλι Ωδικά σας εἶναι»,ετρολέγουσαιί ἐπιμόνως, ὥς καὶ ἄλλοτε, ὅτι, «ὁ Χριστός, ὅτανγίνῃ ό τελευταίος δεινὸ; πόλεμος, θὰ ποίρῃ τὸν Γ1αννάκη, τἀγγονοίκιτου Κωνσταντη, καί, ᾶφ”οὶἶ τελειώσῃ ῆ λειτουργία, «θὰ τὸν κορω­νιοίσῃ μὲ τ”ἀμοίραντο στεφάνι "ς τὴν αγιὰ Σοφια». «Χαρὰ “ς τον.››Τότε «οἱ “Αγγελοι θα πετουν 'ς τὸν Ουρανὸ που θα φαίνεται ἐπὶείκοσι πέντε μέραις ἔνας χρυσὸς σταυρός»Δ

Η

­5”τοι

<

.ευῃ

ΣΗΜ.­Ἐκλιποϋσαι 'Επισκοπαὶ εἰσίν τῷ Θέματι Σεβαστεία ·ἦ Σεβα­στείας, ἢ Σεβαστουπόλεως, ·ἦ Σατάλων, Βηρίσσης, ἢ Ἰβόρων, Ἡἰγδρά­στων, ῆ Ζαλίχου, ·ῆ Ζήλων, ἢ Κομάνων, ῆ Ζἑλύας, ·ῆ Βῦνίκου, ·ῆ ΪΨΗΛΟΪἢ ΪΨΗΛΩΝ ἐν τῷ Θέματι Κοισταμονῆς (Παφλαγονίας) ·ῆ Γανγρων, ·ἦ'[ο·υνο·υ­πόλεως, ·ῆ Δαδύβρων, ·ῆ Σωρων ἢ¬>Αμάστριὅος, ·ῆ Κλαυδιουπόλεως, ·ἦΠρουσιάδος, ῆ Τίσυ, <ῆ Κρατείας' ἐν τῷ Θἑματι Τραπεζουντος ·ἦ Κερασοῦν­τος, ῆ Κομἀνων, ·ῆ 'Ριζαίο·υ, ·ἦ Φασιανης, ·ῆ Βιζάνων, ·ῆ Λαζίας κλπ. ·Τὸἀπὸ Καρασου μέχρι Ζουγκουλδοικ τμῆμα της Μητροπολιτικῆς ἐπορχίας Χαλ­κηδόνος, ὅπερ ανήκει φυσικῶς καὶ. οιοικητικῶς μέχρι του νυν εἰς τὸν Πόντον,ἀντιστοιχει εἰς τὴν 'Επισκοστὴν ”Ηρα›‹λεέας τῆς Ὁνωριάδος.

Δν

Ο ΚΑΥΚΑΣΟΣ. _1ῖ ΚΟΔΧΙΣ ΚΑΙ ἰἰ ΠΙΏΡΑΈΙΏΙΑ

Ποῶτος;ἱ_”Ελλὴν ἔμφανίζεται ἐν τῷ Καυκάσῳ ὁ Ποομὴθειὺς,ὅστις ἐπὶ τὁιάκοντα ἔτὴ κατα τὸν ”Απολλόδωοον ϋὶετἑλει δεσμώτὴςἐπὶ ­τοῦ Στοοβίλου, διακλαδώσεως τοῦ Καυκάσου Δκειμἐνὴς μεταξὺτῶν ποταμῶν Φάσιδος (νυν Ριὸν) καὶ ”Ακάμψιος (νυν Τσοοὸχ), καθ”ὀὶ ὴιοσἰῳεὶ ὁ 5Αοοι!ινος. Ρλλλος “Ελλην ἑπιφαινεται ὁ Φοϊξος, οἰὸςτου εξ Οοχομενου Αθαμαντος, οστις, νυμφενθεὶς τὴν θυγατἐοατου Βασιλέως τὴς Κολχιδος Αἰἠτου Χαλκιόπ·ην,`ἀπὲκτὴσε τέσσαοαςνἰούς τὸν ”Αογον. τον Φοόντιν, τὸν Μἑλαντα καὶιτὸν Κυδισωοον.Μετ” αὐτοὺς ἔοχονται οἱ Ἱἱηνοναῦται, ῦηὸ τὴν ἀοχὴνίανς τουσωνος, ὅστις, ᾶναμιμνὴσκόμενος οἰκείων καὶ πατοιων εδαφών, σπεὔ­”δεὶ ἐπὶ τὴν Κολχλίδα; ὡς ἀδιασείστως ῦποστὴοίζει ἦ Κοινωνικὴ Ή­πιστήμὴ ὶλεωοουσα μυθικὴνὲ ἀλλὰ πηαγματικιήν, τὴν ”Αογο­ναντικὴν νὶἰκστοατείαν, ἴνα οτενὡτεοον συνδὲσῃ τὴν κοιτίδα ταύ­την τοῦ Ἡλλὴνισμου μετὰ τῷν ἄλλων Ἱἰλλὴντκῶν χωοῶν καὶ ἴναἀποκαἱὶάοῃ τὰς ἐν τῷ Ευξεινῳ Πόντῳ ἱὶαλασσιας­ ὀδοὺςιντῶν λομαι­νομένων αὐτὰς λπειοατῶν, ἐτιιτελῶν ἐν τῷ Βὐἔείνῳ ὅ,τιλὅ Μίνωςἐπετέλεσεν ἐν τῷ Αὶγαίῳ καὶ ταις Κυκλάσι νἠσοὶς. Μετα τὴν ”Αο­γοναυτικὴν Ἑκστοατείανλ "ὁ ”Εοακλῆς, ἐπανεοχόιιενος­ εἰς Κολχιδα,ἀπελευτὶὶεοοὶ τον Ποοτυηθέα, ηὸ του 'Γοωιιου δὲ 'πολέμου πολλοὶΏἰχαιοί, ἐξωἱὴνύιιενοι ὑπὸ τῶν ἐναντιοον ἀνέμων, καταφεύγουσιν εἰςτὴν δυττκὴν παοαλιαν του Καυκάσου, κατὰ τὸν ἀοχαιον Τοοικόν,ἀντιστοιχουντα ποὸς τὴν σημεοινὴν πόλιν Γελεντζούκ. Οὔτω μικοὸνκατὰ μικρὸν Ποωτοέλλὴνεα­ ῖίόλχοι, καὶ”Ήλληνε;,“ ἐπιστοἐφοντες εἰςτὴν πάτοιον γῆν, συναντῶνται, συνεργάζονται, ἰδούουσι πολυπλὴθεῖςσονοἔιισαοὺ; καὶ αποικία; καθ” ὅὶὴν τὴνμἑ¿οι |Ταοοιδο; παοάλιοντου υηεἰνου καὶ τὴν υπεοκειηιἑν ν μετόγειον χωοαν.

Σωοειοι πόλεων Ἑλλὴνιδων καλύπτει ἀπὸ παλαιοτάτοσν χοόνωντὸν Καύκασον καὶ τὴν μέχοι Ταυοίδος παοαλἰαν. ΕΝ ΤΩι ΚΙΜΜΕΡΙΚΩΙΒ0ΣΠ0ΡΩι ἴνα ἑκεἰθεν ἄοξωμεθα, διακοινονται αἱ πόλεις Φανανόοεια(Σένναγια σήμεοον), Ἱἱπατοϋοον, ”Β'Ξμώνασστα ἐπὶ νησίδος, κατὰτὴν σημεοινὴν θέσιν Ματοιγα, Κῆπω (Κεμωπιλ), Στηατόκλετα,Ἱἰχίλλεισν, Κιμμέοων καὶ Κεοβέοειον, Σάτυοα, Κυνοσαονεια,Κυουκυνΰάμη. εκ τα κοινο τοκ ΣΙΝΔΩΝ απαντῶσιν αἱ πόλει; Σιν­δικὸς Διμὴν (νυν λιμὴν τοῦ ποταμου Κοομπάν), Γοηγιππία

Β

οό

(Ἄινάπα σήμερον),τ Ἄβοράκη, Βἀτας ”ἶ6°@ὸ€ Δψιὴαἔ (ΝΟβΟΩ©ωσΦ%ἢνυν). ΕΝ ΤΗ; ΧΩΡΑΙ τοΝλτοι>ΕΑτιιΝ αναφέρονται αι πόλεις Πάρναι,Τορικὸς­ ίνυνς Γελεντζούκ), Τορεατικὴ ”Δπρα. ΕΝ ΤΗΙ ΧΩΡΑΙ ΤΩΝ

ΑΧΜΩΝ σήμειουνται αίν πόλεις ”.4χαΐα ἢ Ἱἰχαιὸς (Κ1αζάπσε σήμε­ρον) του παρ” αὐτήν ποταμου ”Δχαιοῦ ὁνομαζομένου νυν Σοίχε,Κερκετία, ἐξ ής καὶ ή πέριξς χώρα εἰς μήκος 850 σταδίων Κερκε>τία ῶνομοἱσθή, παρ” ήν και ὁ τής Κερκέτιὅος κόλπος, Ταζός, Ώἑνρἰα(Τοοαπσὲ νυν),› ἐξ ής καὶ οί περίοικοι ”Ανροι ὅιπεκλήθησαν. ΕΝ ΤΗΙ

ΧΩΡΑ! ΤΩΝ ΖΝΚΧΩΝ νι ΖΥΠΩΝ αναφαινσνται ή νΖτω6πολις ή ΠαλαιὰἸἰχαΐα και ή Ἰἰμψαλις. ΕΝ ΤΗι ΧΩΡΑΙ ΤΩΝ ΗΝΙΟΧΩΝ, περιλαμβα­νοόσῃ ἐδάφή 1000 σταδίων, ἀπαντῶσιν αῖ πόλεις Μασσαετιπὴ (νυνΛόουπε)) Νόσος (Σότζα), Νιτικὴ ή Τρινλϊτις, ”Δβασ›ςσς (”Αδλερσήμερον), παρ” ήν όμώνυμος ποταμός, οἶ› οῖ Ἰἱβασκοὶ (Ἄβασγοί,”Απχαςοι) ἔλαβον τὸ ὅνομα. ΕΝ ΤΗΙ ΧΩΡΑΙΡΤΩΝ ΑΒΑΣΓΩΝ σήμειουν­ται αἱ πόλεις Γάννραι, Οἱνάνϋεια (Τοναπσὲ), ·Πιτ·υοῦς (νυν Πι­τζουντα), Δυχνία (Ζουφοῶς Ἱἰνακοὐῳῃ (Άνακόπια), παρ= ή τὸΜοναστήριον Σίμωνος Κανανίτου, ἑπικαλούμενον «Νέος “Αὲ'λως››,Κὐκνοςίτ Τςαχεῖα. ΕΝ τκι ΧΩΡΕΙ τοΝ κοι>ΑεΩΝ ΚΑΙ ΑΨΜΩΝ απαν­τῶσιν αἱ πόλεις .Κρατερὸν Τεῖχος, όνομασθεῖσα οὕτω ἔκ παρακει­μένου τείχους ἀνεγερθἐντος ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων πρὸς αποτροπήν ἐπι­δρομῶν, Διοσκουριὰς (Σοχοιὺμ καλέ), Σεβαστούπολις, Τυνδαρὶς(νυν Δσάνὀα). ΕΝ τιι ΧΩΡΑ] ΤΩΝ κοΛΧοΝ ‹Μανράλων τι 1ιΙινγρελ‹1›ν)”ἀναφαίνονται αῖ πόλεις Σινάνειον, Νεἀπολις, Ἱἶράκλεια (”Ανάκλιασήμερον), Πέὅιον (Πέδια), Φασις (Πότι), Πέτρα (Τσήχὴς­δζήρη),Βαὕὺς Διμὴν (Βατούμ), Αῖα, ίΝακαλακἑβή σήμερον), Κυταϊς (Κοτο­ταϊς ν·υν); ΕΝ ΤΩΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΙ ἀπαντῶσιν αἱ πόλεις Τὐηνος, Τυηνίς,Πυηνίς, Πένιοςω Τάρα, Φριξοὑπολις (Σουρὰμ σήμερον), Βασνάρη,Ἰἰσκανία (§Ασκάνα νυν). .

Οὐ μόνον δὲ αἱ πόλεις αὔται μετὸ: πολλῶν ἄλλων ἀγνοονμἐνωνή μή σήμειοι›μὲνων,.αλλα και ναοὶ Ἑξλλήνικοίς ςἶσνστοὺ καίςπου σώ­ζονται πλάκες ή και ἔρείπιας μαρτυρουσι τήν ἀρχαιοτάτήν τῶν Ἑλ­”λήνων κατὰ τὰήμέρη ­ἔκεῖνα ἑμφάνισιν. οθνομαστότεροι ναοὶ ἀναφέ­ςρονται° ό του Ἱἰρεως, ῖδρυθεὶς ὕπὸ του ­Φρίξου παρα τήν Σόβαριν

τῇ Ιἔολχική, ὁ της |”Δρτέἑιιιδος,;ἐν τη ἶτόλειῦΦάσιδι,~ό τῆς Ἱἰφρο­διτης­ εν τῳ Απατονρῳ, ο τον Αχιλλεως ανατολικως· τής Ματω­τεδος λίμνήςςὀεὁ Έἔκάτἕτς ἐ~ν τῇ Κολχίρις ὁ τῆς Δευἔοϋέας/ ἔντῃ Μοσχική ο τον Ηλιου εν τῃ Κολχικῃη οι του Φρίξου εν τῇ πολειΦάσιδι καίἔν' τοις συνόροις Κολχίὀος και 3]βήρίας_ οἱ τοῦ Ίάσω­νος πολνπλήὴθεῖςς ᾶπαντῶντες καθ” όίπαντα .τον Καὑκασον, ἐν τῇΜήδία και ἐν τη Ἄρμενία, λαβούσῃ τὸ ὅνομα, αὐτῆς; ῷς εἴπομεν,ἔκ Θ_εσσαλῶ_ν ”Αρμενίων,` ὼν ήγεῖτο ὁμώννμος ήρως, σομπολεμιστήςτου Ἱάσωνος. Μακεδόνες, Μιλήσιοι,ς.Πόντιοι, ἶίςἰωνες, 'Αῖολεις, Δω­ριεῖς, ίποἰντεςςςσυνεισέςρὲρονς πρὸς προαγωγήν Ε τῶν Εχωρῶν τούτων,ἀποδίδοντες φόρον ευγνωμοσύνής εἰς αὐτοῖς, κοιτίδα Πρωτοελλήνικήν,Ἑλλ νικ`ν·· ` Ἑλλ ιη ' “Ε ΐ "“Ε)7λ · ” 'Θ ­×ί­λή ή και ι ήν στικήν, ε .ής οι ι ήνες ωρμή ήσαν μενα α

τι ΘΖΣ\ Ν 5 ~ 2 μκαιε|Ι‹τἔ‹7ἶυμαστα`επι!τελουντες,\διοτι, ὡς γςἔαςμει Γςμμανὸς ξτυγγςαφεύς,

οι λμνες δεν εκουψαν τας γνωσεις αυτων υπο την γην, αλλά, εἰςτο τι ­­ κ ~ 5 κ οτην ποοοδον των εθνων και της ανθοωποτητος αποβλέκοντες, διέ­

δωκαν τηνυταιδείαν, τὰς ἔπιστήμας, τὰς τέχνας, ἀπεκάλυ·ψαν τουςκανονας του καλου και του ῶοαίου, διέπλασαν νέον κόσμον τὸν κό­

* ξ # ‹ ε ι ο κ ` ,„ )1σΙμὅοι; τοιὲ\ Ελληνικον. Η|Ελλι]νικη απεβτ; διεδνης γλωσσα, ξἔκ τουΠ|ν ου ε και του Καυκασου εκχυδειςἱα επι τους Πεοσας και τουςαοδους διεπλασε και ανεπλασε τας ανεπτυγμένας τάξεις, αἴτινες,

καλουσαι ”]λληνας~φιλοσόςρους και στοιητάς, ἐμοοφουντο και διεπαι­δαγωγουντο υπο της Ελληνικῆς γνωοεως και ποιήσεως' τὰς ᾶπαηα­' # ο κ¬ ~ ο ~ |Ϊἐἔλλοἄἐ εμπνεἔλσελ­Θ τῇ Πεοσικη Αυλῃ ἑδιδοντο Ἑλληνιστι του

_ ισγυ ου, του|Σοφοκλεους, |του Ιἑἶυοιπιδους τα δυαματα και ἐν τῇΑυλη των Παοθων Βασιλεων ο Τοαλλιανὸς ῦποκοιτὴς Ἱάσων\ \ ”” | 5 | ~ ν Ντον ενδουσιασμον των λογιωνΰποουκαλεμ «Πεοσων ,γαι Σουσιανων

Γεδἕ­ωσιοὶν παιδες τας Ευοιπιδου καὶ Σοφοκλέους τηαγωὀηαςΊ :› ¬

× ι Ν 7λ ν ¿ 039 Υθίἔφελ­ Ε) Ιἶαπαθθηγοπονλθε· Ο Λαοισαιος Πολυκλει­Τοἑι τῃ εντολῃ του Σελευκου του Α” και του ”Αντιόχου του Α”­ι ι τι ι | __ ς Ἱ 3μἶλεῖα την ἶνωσιν ηδιοι διωουγος της Κασπιας δαλασσης μετα τουΕνἔεινου Ποντου, αλλα πεοιπλοκαι και ἔπιπλοκαι ποικιλαι και δὴτων Ἱἶωμαιων· ιι ἑμφοἰνισις, ματαιουσι τὸ μεγαλεπήβολον )σχέδιον.Τθϋἐ αγωνας του πνεύματος διαδέγονται ἀγῶνες αιματῃὲιοι, ὁ δὲ

κ Φ τΙ1λἔὲἱοἔδατη€,·~οΙἔστατος Ἑλλήνων κατὰ ”Ρωμαίων ποόμαχος, ἐκ τῆς` ~ | ο ~ ι οδυνἔιεΐε, του αυκἶσου και της μεοατειας οιντλει τας ασταιτουμένας

Ξ πΘ§§ ιἶυμπ υιὶοασιν των `Ελληνικων φαλαγγων.Ιλἶλληνικη και Ειλληνιστικη διαπλασις τῶν ἐν λόγω χωοῶνπηολεαινει και υποβοηθεῖ. τὴν ἐξάπλωσιν του Ἑλληνικου Χλοιστιανι­

σμ­Οϋ. Οστι; δια τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης, διακοινομένων τῶν Πον­τιων και των­ Καπποιδοκων =Χς›ιοτιανῶν, εἰσάγεται κατὰ” τὰς ἀοχὰςτου πρωτου μ.=Χ.|οιιωνος3 εν τῃ Κολχιδι και τῃ ”Αβασγία, δὶς ἐπι­σκεπτανται οι Αποστολοι Ανδοέας, Σίμων ὁ Κανανιτης και πιθανώ­τοἦαἦο ΠΘΤΟΟΘ Κατὰ τους διωγμους τῶν Χοιστιανῶν, εἰς Κολχίδαχξιαἶιἐἑτθνἴἶἰτἱυκασον καταφευγουσι πλειστοι δμολογηται και κατη­χλ 7 ν (ἔκ Οι ἦγλολ Φἕθμ­02,” Εοως, Κυοιακος, Φοονακιος, ”Οοέν­ΉΘΘ Φιομιγος και Λογγινος, ῶν μνήμη, πολλὰ ττοιθόντων, ὲοοτά­ξεται τῃ 2ο Ιουνίουι “Απο του ποώτου μ. Χ. αἰῶνος απαντῶσι~ κ ο κ / `Ω1)/Ιηἔἕῖοπολιτοιι Ζιἕιι Εῖἰτισκοστοι ἔν ιλαζια, ἐν ΡΡιςουντι, εν ”Αβασγια,ἘΙ9 λϋλιἶπιιιη εῦοα, οιοχιεπισκοπικη βοαδυτεοον γενομενη, φέοεταιη~ Πιτυους. Ο Επισκοατος Πιτυουντος Στοατόφιλος μετἐσγε τῶ 325της Α| Οικουμενικῆς Συνόδου, ἦς, ὥς γνωστόν, αῖισιιηῃτήοειἐ ἐγέ­

Ω ^ | κ Σ _ _ 1ὅοντο Εἕλληνιστι, μεταωοασθεντος του ἔν Λατινικῃ γλώσσῃ ἐκφωνη­οντος εναοκτυοιου λογου του Αυτοκοατοοος Κωνσταντίνου, ἴνα

ΎλνἘι,%ατἕ7ἐλιπτ9€) ΘἙΙ την Βλληνικὴν υπὸ του Ἱλοχιεπισκόπου Και­σαΩεια 'υσε ιο . ` `Δ ° \ ° ς . Μ <τι 519 . λὶ/[Ό \ εἕῃ· [(19 αθλαἐ Τυϋἑ Δ \μ. αιωνος ο Βασιλευς

Πέ . βοηοιας ηυιαν (2θο¬342) και οιλαος αυτου ἀσπάζονται τὸνι . ι υ ιΧθλσῃανλσμονι διδαἔοισης αυτον της­εκ Καππαδοκίας καταγομένης'Ϊ

_&ε Ά

αἴιαὲ Νἰδασ%

νας. =1

τε ΟΉΉ τὰ × εοειἔ σε \

εμε οἱ κά ' δογματτη δωάσ

”2Ο›­ὅτε ­ἔοι%0ι

ὥ αἱ καὶ. του κα)­Οι°ΒΜ

=|Ελλ0ΧΘΒστΒὲ1±ΐ0Ή?

αζαιἔἕύπονς

τοιἐινἕἑἶτὶλειτο

Β ασ%οηνες ἔπ

|σμ0€®

γνωεπΘΦσ

υθγθυ

...ν

ε

.×

`τ

σ`

τοτες Μ| σκοπ

επτσΟν τ

ιανισ~ ®

να

Ό ΣΤον

εΌσανημως

=ην Έλ μου 8 Ἡ Ώ δι­

στ ...α

ον ᾶ \, τ\

ε'Χ.0ά1

›‹|.Οτ,

ι·%ων_β Οχεται

ιε ¬7Ε0του Ια πάν­Ε

Σ Ἐησε| νἰἠήν

ΟΑ Επαν­

Τέσ ιβλίωνΉ

εις τ°ἢνέΓτελ®Ὁ€τ α ελληνιὀ

μεω τοβπο του

| Β

3­

°°

`”`

“Ή

ἔἔα χώῳ εοωἔώθ.

εωΩΥιαν5)ὉΗ αἰῶη ποϋμαην

029 δέκα

ωστεαἔαιἔ

τῆςΧοισῃ

ην μετάφοἔοςχαὶ τἔνεεἕ

καὶ

φων 3χωοα

_ασ Ὁ

ανω `

` σης τ­ ν Α0 „

·~ ονο Ι Εαοτγια;

μοε ε„

ων Έ σεων

ὲ¶Όντε¿ἕῇαἔονται

«αἐ ΡνλλἠΒδξε9×ετ¿(ἶς

τω: παοαχ

χχλησια­

Ον­,

ν εἴ)ω

ν Ε×

Ή­(|_ὶ'ο

εὼηέ

εισγνω

Θα Χ ·

Όπο­

Α; ,· νοις Δ~

αὔτδοαγαγό

μοσύΩωτια

~ τωνΜανια

3 ΈΝ ”1

χασοὅ σὲγιονκνξαλπσοηνηἔ

καὶ ἀφν(:)(_:Υ2›·

ϋῖῖἕὅζαντηνοἶν‹=Οσσε'[ίἐ3_

Ι α 2

~

Α

\

τὸνκκλησιαστριωενον

ζεις τὸν ιἕἐςῃναῦτζἕνοι

(υοσσἔῖτυοιογοάἰ

ἔἶἑατοιαοιιἶονΠόνϊίων

ῦ;Επα(;`γ|.0νΓἸ Ο|'·σἙ||αν'|σἶι

|π©ὸςτὸν

ἐκ,δη_

λαν|εβον

ον ××χἱῶγ

Π~οΌη3›ΩΡ

Ον ᾶΟησ

:δα

5ωνσ

μΕχ©ι|...

ον _­` .ι)(„׬,

ναχκ

τια­

υἶτὸ τὸ Οί ΟσσετίωταντινουπἙ7ἶκ~Τραπἕι”Ϊ®

ῶν‹::ωΪ%ατὰηῖΡττοΌσιν

ἔηε Γ/ Ο!·°°0°υμε„\ καὶ Άλβο Βωξ

Β ἶἑωντος!*°°σϋ`ησα

Ον Κω

όνι ο” ΒΧΟΌκον­ Π

ανία]αθ α ' Όπαχθ

~ ν αἶ

­

μεν ~ατ .

(ΔζΘικαὶ

\εω

παοα

ὰαἴ Εκ τ.. ΜίκηςΣ ΟΙ.ς¿0χ~

­ανεἴδω εη αι, 13 \ `

Δ

Ώ

3ϋα 705

ης το | υνόδ` ειον

Μ) ­° α'· ενηπο τ`

.. ΒΑ:[αν

Ο­Η· Τ ~

7 Όπα,· Εθεν

~0

έῖμεοετίαβη Κολ κ

τηε δωαΒ συγχοο

(ἰυτα χα ×χθεισαω

αυτα›ν

Αὕασ× * "αἱ Κχις (αἱ σ κθβσεω

` τηϋεία­τα τὸν =› χο" αὕι:

(Ὁ Υια =

νταΐδἹιμεω

Έ ποθ , ”η± Ή; _ ­Θοναι

9 ϋσετίσ­5ηΖηκχία

09 μετὰιναηδ|ηλὰδ.›5·”ϋπτε|ὶ

σε; 401 ἐν ζἔςῃόνα

·­ὶυνοδι\ %αὶ Ω

.ὶσαω

πα­

ιῃφῶβ

0 ­ α)

. | κη

ΒΘα

Ι πθο·

= ­οΜ ­

έχαε. ῃῖἔο;ανόναΑἔβἔηαἶἑἔηω­έ Νἰηγθηῃ

ῶἐν

ντιο ×οθού

”η0|νετίὰ

= Βη Ϊπν τ

ε »ία

.

.

,

Αν ΧειαςΗ­εμον

Λα ῦπ,­ )εβα/ινισμἑν

μηματω§,

=υπ\

`

ί. τον

α` ια

η ':[βἐἹ0ία0(ἶ¬ὸΟἰ%0υτΕΩ0ν

,ΘΟΉἩΉΘΙζιλιχἶ ΠατΩ[άΟΠατΘΕάΟχΊ|ἶΟν

αυτὸν

κου­

ε“υμενω

·%Ω

αε Μ Μην­ ·

ν”|χ

μενυκ~

ωογίΜον

η› ωρ·, εσο

της Θ Α ντη,0_

Οθῃ .ΕΝου Π α)›%ςχὶ

\ Πατ3 πθθαού

ποταῃῇεοϋπόλ

ηκ Μ αῖζοιά

5 \ Θἱαο...

πτει οι Κα; % Σ

εως

ὑπὸΘ εγά7

ΟχουΦαπο

τ :χεΦ0νΕΦΦ

"Οα­ π·

„

|α

Οἰκ τον Έ­¿τλΟ"η›ἶΕ:%7λ

Γἦνναδίοου 4ξὀ8

δΚωνστανικελων μ( σηἔ

ὲ ουμ­Θνιχ~ ν «ἔαϋη

ησδ­αςΠΑ! (ἔῦηἐ ξοὲπσθἑ

ῃνονπόλιοω·

ξηχολ­, Ου Π

οχι” _ ετ5

εῃ­~ντΌ

Ω\ εως 7 `

Θο

4

Ω

.

σηῇοηθησεν

=ατΘ®αΘχε|ηυ πάσ Ό

Α­οκτω' Π Ήπο του Οαι

τ” ,

.

_ Ώιε,

"_

Χθἶἑχτης

Ήερ|”στϋμέωΌ

ἐἔάῳτΉ ἘΉ Ἰπισκοπουοωτοπθεσβ

Ε

τῆς] Ι('υτ0χὲφ'λΟΡκ0υμε

νη› Εἰ .καησιἔτης ῦἔηθίας»

τῆἔ Ἱβ υτε`

Η

οι σνων

=ἀ ­

. Ή ηοω

Σ3 αἄεΐία5, πω ×ης Συψ

πο το~κχλησί

ἀπὸ ` ς

Ιαἑετιαςχἶἑ της Μεὲιαϋνουσα

τοηου,ἦ ῦἶ 880

ἔἔ της Ἱβ ἶθἰὶ

,ατὰ

..Β της Τ χετιαςΊΟΉ; Χοι

3­, συγκο

ηθβας

ἕἔαυἡ ΝΙι αυτα ῆ­ Σσευκεσίας

και του Σστιανοὺς]¬α'κκλνησίἀ0Ξηθ.εί­

εοαν δικ. γγοελία(Κβανετία

_`

| της καθ εκηού­

'Ρος__

αωδο»

Ολ­ω

καρ ο

μεχηι~ ­στο­λ·ην|

του Ί σιανΜαη) σ· \

η Τσε

των 0 |­ [ας

σαὐοοπ,ιτου Οἰκ ·αι ἢ Λαηθκεσία

έΘιων

τηἑ

( ῃηἶ ουμενωύμικὴ

8 › ἶεομένο

41) ὲσχΟυ

Πατο ι8τελ0Όνῦ3€` δὲ ῆ=Αβ

ἢιματισενἑἕαχείου

υπο τὴνασ.

ε5 αο Ι­7 οπε: \ 'Ιδιαι­

ντω 3Ο εἴη |

ν ιδΛε

ιαιτέοαΟν­

ν Αϊ)­

1991τοκέφαλον Ἑκκλησίαν υπανομἐνην τῷ Θρόνῳ Κωνσταντινουπόλεως,τελουσαν ὑπὸ τὸνλ”Αρχιεπίσκοπον Φάσιδος καὶ ἀπαρτιζομένην ἐκτῶν Άρχιεπισκοπῶν Φάσιδός, Σεβαστουπόλεως) Άνακούφης. ΩΗ "Αρ­χιεπισκοπὴ Φάσιδος περιελάμβανε τὰς έξης °Βπισκοπάς° τὴν Πέτρας(Τσηχὴς­δζήρη), κειμένην ἐν τη Κυταΐδι, πλησίον του Βαδέος Λιμέ­νος (Βατο'ύμ),τὴν Ζυννανέων Τσιννανέων) κειμἑνην πιδανώτατακατὰ τὴν δἑσιν Κοπουλὲτ (τουρκιστὶ. Τῖἐουρουκ­σοῦ), τὴν "Ροδοπό­λεως, ἐν τῇ Κυταΐδι και κατὰ τὴν θέσιν Βάρτζηχε (πόλιν) φρου­ριον ρόδων)) τὴν Σεζἠνων ὴ Σαΐνων, περιλαμβάνουσαν τὴν χώραντῶν Σοάνων, Σβάνων, τὴν σημερινὴν δηλαδὴ Σβανετίαν. Οἰ›Ἑπι­σκοποι Πέτρας Θεόδωρος, Φάσιδος Ἰωάννης και ΖυννανέωνΦαυστῖνος ·ὴ Φαῦστος μετέσχον τῷ ΘΒΟ της ἕκτης Οἰκουμενι­κης Συνόδου. Τῆς "Αρχιεπισκοπής Σεβαστουπόλεως (Διοσκουρια­δος τὸ πάλαι) δὲν ᾶναφἐρονται Ἐῖπισκοπαι,) ἀλλδ εἶναι γνωστόν,ὅτι ὅ ”Αρχιεπίσκοπος ταύτης προήδρευε τῶν ἔν·”Αβασγία Ἑξκ­κλησιῶνπ Τὴς ”Αρχιεπισκοπης ”Ανακουφης .(”Ανακοπίας) ἀναφέ­ρεται Ἑπισκοπὴ ὴ τῶν Γαννρων. Ἑπισκοπαι σημαντικαι ᾶπαντῶσικαὶ. ἐν τῷ Βορείῳ Καυκάσῳ° ῆ τῆς Ζηκχίαςν τῆς Ἰἰλανίας (Όσ­σετιας), ἔν τῷ ὅρει, ὅπερ σήμερον καλειται Καζ ­Πουρνὴ, πλησίοντὴς κωμοπόλεως Ναλτζἠκ, ἦ της Σωτηρουπόλεως και η τῆς χαζα­ριας, πρὸς βορραν της χώρας τῶν Ἄλάνων. 'Γόσῳνδὲ στενῶς προσέ­κειντο τῇ Ἑλληνικῇ Αυτοκρατορία Κωνσταντινουπόλεως οἱ του Βο­ρειου Καυκάσου Μητροπολιταιηὴ Ήπισκοποι, ὥστε παρευρισκοντοἐν τῇ ἐπὶ Ἱινδρονίκου Β| του Παλαιολόγου συγκροτηδείσῃ ἐν Κων­σταντινουπόλει Συνόδῳ (1284).­Τινὲς τῶν Ἱἱκκλησιῶν τούτων, καὶ.δὴ η τὴς ”Αλανίας, διετηρουντο και μετὰ τὴν ”Αλωσιν της Κων­σταντινουπόλεως, ἄλλαι δὲ και μετὰ τὴν πτῶσιν της Τραπεζουντος,ἑπελθουσαν τῷ 1481, ῶς ὴ Ζυννανέων και ὴ Λαζίας, ὴς Μητροπολίτηςφέρεται μετέχων τῷ 1ῦ?2 τὴς ἐν Κωνσταντινουπόλει Συνόδου τουΟἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Βραδυτερον ὴ Μητρόπολις Λαζίας, περι­λαμβάνουσα τὴν πρὸς νότον του)Φάσιδος χώραν,±μιετ”απεσουσα εἰςἙπισκοπην, υπήχδη ὑπὸ τὸν Μητροπολίτην Τραπεζουντοςι 1

Οὕτω αἱ) χῶραι) περὶ ‹ἶ›ν πρόκειται, πρωιαιτατα δεχδεισαι τὸνΧριστιανισμόν, διετήρησαν αὐτὸν ἐπὶ μακρὸν και μέχριλτου τέλουςτου ΙΗ”αἰῶνος, καθσὁὶ μαρτυρουσιν ὲπισημοι Ἑκκλησιαστικοι Πίνακες,φέροντες ὥς τελευταιον μὲν Ίἰπίσκοπον της °Αβασγιας περιλαμβα­νουσης τὰς Ἱὥικλησιαστικὰς Έπαρχιας Πιτυουντος, ῦΑνακοπίας,Δράνδας, ”1λώΩ”Π€, Μοηβης, τὸν Μάξιμον Βό (1795), ως τελευ­ταίους δῦ ”Ε)πισκόπους της κατὰ τὸν Καυκασον Λαζίας τὸν Ἰωσὴφ(1794) ἐν τῇ Μονῇ της Σσεμοκμέτης και τὸν Νικόλαον (1812)ἔν τῇ Μονῇ της Δζουμάτης. Πολλαὶ ἶἱλλαι οΒπισκοπο.ί, ὅικμάσασαι μέχριτοῦ 18®® αἱῶνος ἐν τῇ Κερκετία (Κιρκασία) και τῇ ”Αλανία ('Οσσελ­τία), ἑξέλιπον ὥπὸ τῶν Τούρκων τὰς ἐπιδρομάς. οὕτω οἱ Λαζοί,οἱ Κιρκασιοι, οἱ ”Οσσέται, οἱ ”Αβασγοι, ᾶνήκοντες εἰς τὴν *ΑρίανΦρυνοπελασγιηὴνι Φρυγοελληνικὴν· 'Ομοφυλίαιη φιλοι., συμβοηδοὶ

ἙΟΟ

καὶ συμμαχηταὶ τῶν Ἑλλήνων, ἀποτελέσαντες μέχρι αἶιτης τής πτώσεωςτῆς Τραπεζουντος ἀναπόσπαστα τμήματα του Ἑλληνισμου, ὑπὸ τηνπυκνην ὅμίχλην της τυραννίας τῶν Τούρκων καὶ τῶν”Ρώσων·ᾶπέβα­λοντην ποίτριον θρησκείαν, πρεσβευοντες μὲν σήμερον ᾶνάμικτόν τιΧριστίανομωαμεθανὶκὸν θρήσκευμαωιατηροῖἱντες ζωηρὰν την ίοίαναυτωα είὲνὶκην συνειδησιν. κἕγωνισθεντες κατα της Ιβηριας (Γεωργίας),ητις επεςητησε, πεσουσων των Βλληνικων Αυτοκρατοριῶν, νὰ ᾶντικα­ταστήσῃ ταύτας παρ”αἴ›τοὶς, αγωνισθἐντες κατὰ της Τουρκίας, ἀγω­νισΰέντες κατὰ της Ἰὶπολυταρχικῆς Ἐωσίας καὶ αγωνιζόμενοι νυνκατὰ τῆς Κοινοπολιτικῆς ”Ρωσίας, ἑπιδιώκουσι την ἑλευθερίαν καὶανεξαρτησίαν αὐτῶν, ἔχοντες ἐν νῷ στενην μετὰ τῶν Ἑλλήνωνσυνεργασίαν καὶ κοινοπραγίαν, καθ” ὁὶ φὐλαρχοι Κιρκάσιοι; ”Αβα­σγοί, Ὁσσέται, Λαζοὶ διαλαλουσιν.

“Αλλα καὶὶ ἔν τῇ Ίβηρία, ής μετὰ εὶλικρςινεστοίτης χαρας οί ”Ελ­ληνες πάντες ἑχαιρἐτισαν την ἀπελευθέρωσιν, ζωηρόταται διατηρουν­ταὶ αἱ συμπάθειαι πρὸς τὸν Ἑλληνισμόν, πολλὰ ἄλλοτε ὑπὲρ αυτήςπράξαντα καὶ­ στενῶς μετοαῖιτῆς συνδεθέντα. Οἱ κατὰ καιρους Βασὶ­λεις της Ἱβηρίαςχδιοριζόμενοι Κουροπολάται της ΑυτοκρατορικῆςΑῖνλῆς του Βυζαντίου, ἐξαρτώμενοι συχνότατα απ” αυτής, συμμα­χουντες καὶ συμπολεμουντες, πάντοτε εἰς τὰς Ἑλληνικὰς χώρας ἐν κιν­δύνοις κατἐφευγον καὶ ἐκεῖθεν ἀπεξεδέχοντο την ὰντίληηιὶν. Τελευταίωςἔτι„τῷ λθιθ, είς τὸν Πόντον, δουλεύοντα ὑπὸ τους Το·ύρκους,καταφεύγειτής Ἱμερετίας ὁ Βασιλευς Σολομὼν ὅ Β|,ζήσας καὶ ἀποθανὼν ἔν Τραπε­ζουντι, ταφεὶς δὲ τῇ Θ Φεβρουαρίου 181ὁ ἐν τῷ νάρθηκι της Ἐκκλησίαςτου ”Αγίου Γρηγορίου, τής νυν Μητροπόλεως εἰς τὸν Πόντον καὶ ή Βα­σίλισσα Σοφία της Γουρίας” καταφεύγει τῷ 1828, φεήγουσα τῶν ”Ρώσωντην δούλωσιν, φιλοξενείται δὲ ἔν Οὶνόη ὑπὸ του Μητροπολίτου Νεο­καισαρείας Κυρίλλου, ὅστις καὶ θάπτει ευσεβῶς αυτήν, ᾶποθανουσαν τῇ'Ϊ Σεπτεμβρίου 1829, ἐν τῇ Έῖκκλησία της αγίας Σοφίας. ΩΗ ᾶπαν­τῶσα σωρεία λέξεων Ἑλληνικῶν, τὰ ἐν λίθοις μνημεια, πλάκες ἐνε­πίγραφοι, παραδοσεις, ήθη, ἔἱλιμα, ναοί, τὰ παντα διαπιστουσινοποία ἔν ταῖς “χωραις ἔκείναις° οιἑλαμψεν Ἱἶἱλληνικη δύναμις μέχρι

~ ε· κ #­των υστατων χρονων.­+

ΠΙΝΑΚΕΣ

ΞἑεεΰἐΰοἔὼῇΞωἕαῇ§ὥ±ΟΦ¬¦ωΒ±Ξ<ωη8­ὉΧ­Ξῇξὀνῃ

>ωε=ωωωἢηἴωωωωΉὉ3ΦἐΨ>©ῷ·Ἐκ­ΔΞΞ080­ἘΠΒΗΈ*ωμοζἱθῷοῇ

ὲἔἔΐἑἕῳἕἔἔἔἔΦἔἔῖη88ΡΒ±ὰ­ὉΦ>­ΜΡΞ=αΞἑ|Ρ3ΡχεαἔωὰΰθαῳνωηΜϋϋ50*_ὥ·=<­ΦΑΟέξΘῳῷ

Ἡ_Ξ>­ωιὲζῃἔωωἠμἕἐκωϋῶωεῃἕευ'ΞΨἘΧΝὀἕωᾶἔηὥιωμωΞω>­ΘΘἙΒΦΡΟΗ

ηἔἔΞΘΗΏΡ­ΡΗΈ*>Ἐἔ=^ἑΟ"ΚἑἑἕῇἐΜΒΜ"ωε­Φ">­Ξἑὁωῇ"

_'Πμ '

ΦἐέωἔἀΌελῶῶἶωῇΦΦΞ23ἔλοῶΕΜΣ­

ωἔΰωἔωῶωοάΞΦΝήωφἔλωβωω

­Ξωλωωἔωηωἔἑωωοἐ25ΦΟ2ἐωέἔἐῃὥωῃἐὀω

ἕχἕΏΞΜΜἕωὀΞΟἈΝΝΦ2ΏΦΞΜΝΟ3ἔϋἔκ:

ὴΔ­_”__Η

_=_Ξ=_ἑ==<=ξὕἐ­Μ"­=_Ξ=­ὲ===<Ξωἐη=ΞΞε­===Ξεἕεῇ_=__=ε.====

Π

Ξ­_ω<<Ξ<­ἔν­<ν=<Ο_ΟΞω_>Ξ<_οΜΟ<οΦαΟΝω==<<ω_ο=<Ξ<>ΟΝ>ΟΞ

| Η==ΞΞ=­ΗΛ:_:==­ΠἕηΝΞ_;==_5=

Ζα:ω<<_ωΖαμ

ΝΩΝΝἙΖ­ΖΝΞἕ<ΟΧΝΝΤΕ'

Νοζ­Ο:Δ' ­ΝΟ=;οΝω­=<“='

Νοἔἔ­<<ω<αεἔἔ';<

ἶῃὴἦωωωΟΦΞΝἔωἦἠ305ΟἢὅωωΟΞΝΦΟΣΟΏΗΙΜΞΝΦ­ζωΩ­ΒΦΟΦΦΞΟΞΩ_­

ιὅἕῶΙἕἔΙΙΦΟΞἐῶμὲἐἄβωωἑἔ­|ἔἐἔἐΖοοῶἔἠΦοἔωηηΟΟΟΞΞηΟΞΟΞἔἔὲ¦ἐξΙἐἔΞ

ἔἐἑΞῃἑῇΙΙἔΟἐΞἑΙΙ22ἔξΦοἔ|Ι

κ1›1ΔνΙ_ΨΥΙλ))ΗΏΟΦο“ΕΦὴὼΒ"'ΗΜΘ7ΗΉΒωνῶΗΝ”1ΙλωλΩΠΖΥΝΝΗ|όΜΗΟΦ?θΜΥ

ἐἕωΨοὀΖ"ώνΗΟΞ1ΗΗυὸΖωΜλΧΜωἕἔΜθω'ΉΧΏὀάν|ΝΥΥΖΛΞὀὅΟῦοΥΝ

|οιΩ0Ποο|Ι|Ν|ἹΚν3λ| 3'_ΗΛ"‹­"Κ1ΟΟ0ΜἑμνηΝΝωἕἕΜ/ΦΜΝ||Ψ"ἩΟΨ

ΟΟὼΟΝω'ΜΥ0_κΦ|

¬Ά'μηΉΙ|\'Ι­ἶι811Νὡῃκ1ὶὶΉ"Νὶὶὶ||Φ'­"Β

Νἐ<›θὅ<_Ρω<<_Φ<Ρ<Κ

ηἔἔ­Ξω:ΰ=_ω­μηἔη*Η^9==Ξ=_'­5­ΡΞἔεἔἦἕἕἔΞ=Ξ=Ε_­ΞΝΞΖΟΕ|

Νε­ΖΣ<<ω

~Β|Β^.|­ΟΓΡΑΦΝ­Χ

\Ξενοφῶντος. Κύοου ”Ανάβσ.σιε.”Ομ.ἠ2ο·υ. Ἱλιἀς.Στηάβωνος. Γεωγσαφικῶν τὰ. πεοὶ Μικοας Ἰλσίος (ἔσιδοσις Π. Καοολίδον).Ἱο·υστι·ι×ια·ι·οῦ. Νεασαὶ (ἔκδοσις Οτὲοὶειῃ).'Δ;μαυίου. Ἱστοσικἀ.Πηοκοπόου. Ἱστοοία.”Α·ι·νης ·Κομνηνῆς. ¦Αλ;εξιάς.”Δ¿›ηιανο·υ. Περίπλους Βυξείνου Πόντου.Βησσαηἰωνος. 'Ειγκώμιον εἰς Τοαπεζουντα (ἔκδοσις Σπ. Λάμπρου ἐν «Νέῳ

'Ε)λληνομν·ἠμονι>>).”Αΰ. Κομνηνοῦ 'ἶψηλάντο·υ. Τὸ. μετὰ τὴν ”Αλτοσιν.Π. Καηολίὅου. Σημειώσεις τινὲς πεοὶ της Μιιωοισιανῇς 'Ασίας Ὁμοφυλίοις.

× Τὰ Κόμανα και τὰ ἐοειπια αὐτῶν.> ο'1'ὰ Καππσδοπικά.>› Βυζαντιακὴ Ἱστοοία.› Γλωσσάοιον συγκοιτικὸν Ἰ!)λληνοκο.ππσ.δοκι·κῶν λέξεων.>> Περὶ της ἐθνικῆς καταγωγῆς τῶν ”Οοἱ°οδόξων Χηιστιανῶν Συ

σίας %αιΠαλαιστίνης.Μ. Χαμουδοποὐλου. Γεωγοαφια της Μικοας ”Ασίσ.ς.Ἰ. Κάλφογλου. Οἱ 'Έλληνες ἐν Καυκάσῳ.Σ. Ἰωαννίὀου. Ἱστοοια της Τοαπεζουντος.Σ. “ΔΦτω±×ο.πούλσ·υ. Μιοιοὰ ”Ασίσ..Τς. Εῦαηελίδσυ. Ἱστοοίσι τῆς 'ΟπἹωμα.νι%ης Αυτοκοατοοίας.Ε. Παπαμιχαλοπούλου. Πεσιἠγησις .εἰς τὸύ Πόν τον.Δ. Παπαδοπούλου. Ὁ υπόδουλος 'Βλληνισμὸς της 'Ασιατικῆς Ἑλλάδος.Κ. Παπαηηηγοπούλου. Ἱστοοία του Ἑλληνικου Ἱῖθνους.Π. Τηιανταφυλλίΰου. Οἱ Φυγάδες.Κ. Π. Σάὕα. Βιογοαφισιὸν σχεδίασμα πεοὶ του Πατοιάοχον Ίεηεμίον Β'.Δ. Ζἱἰηλιαηάκη. Ἱστορία του Βασιλείου τῆς Νικαίας.Π. Ν. Σαθιπόλου. Πεοἱ της Πολιτείας και τῶν στοιχείων αὐτῆς ἐν γένει.Π. Γ. Πολίτου. Λσιογοαφικὰ Σὐμμεικτα.Σπ. Δάμπςου. (ἶοΙΙεοτἰο:1 ἀε Κοτιπιπε Οτεοε.Ἱ. Σβοηώνου. Πῶς ἐγεννἠΰη ὅ δικέφσλος ἀετός.Ἰ. Πασπάτη. Πεοὶ Άτσιγγάνων.Εἶ Βε‹:Ισε. Σε. Νοσνε.1ΙοΟἐοςτειΡΙ1ὶ­ε Πιιὶνι­:τεε11ε (Αεὶο Αιπὲτὶειιτε).ΙΙ. ¬ΜεὶΙ:ἰειι. Ιω. Τιιτοιιἰε οὲ εεε ἀἱΕΕὀι·οι·ι€ε Ροιιρἰεε.Ιἕ. Ρἰἱεηετ. ΑυεϊοΙἰετ1.θ. δσΙ1Ισπ:Ι›ε:·ἕο:·. Ε'έΡοΡὲε Βγεειῃτἰτιε.

ν ε9ἔ„νου !.ιιεεΙιε:ι. Βἑε ΤειοΙιΕεειεοΙη° ιιτκι ειπιετε Πὸεῃεετε αετ εὶὶειπ Βενὁ11‹

τιιηἔ Ενὶιὶουε.Ε. Ώιιτἱἰιιε. ἐἑτὶεοἰπὶεοἰιο Θεεοὶιὶοιπτε._|. _Ρε›!Ιωε:·:±η×ει·. Οεεοϋὶοὶπτε ἀεε Κειἰεετὶιιτιπε νοπ Τεερωυιιτ.

Ρτεἔτπετιῖε ειπε ειεω Οτἰειπῖ.δὴ. Τεχἰετ. ΙΧΑεΞ.ε Μὶιιευτεε.Εεατευὶ. Βνπειιυτε οτ 1εε Τιμοε Ξεὶἀαοιιοὶἀεε εια Αεὶε·1ν11ι1ει1το.

|·`.1)ε ΜοΙὶΙ;ε. Οειιπρεἔκιεε ὸεε Βιιεεεε ὰειιπε Ιει Τυτεῃιὶε ἀΈ)ιι:οΡο ὀβ

1828 ετ 1829.Ι.έου Ι.εωοιιεΙιε. Ιῷοτἔειηὶεειτὶοτι κηὶὶὶτειὶτε: ὀε 1'ΕιωΡ1κε± Οὶτοιπεω.ΡἰἱεΙ Οιιἰιιειϊ Μι '1`ιιτωι1ε ‹1'Αεὶε.ΡειιΙ Ζετον­ΒεειιΙὶειι. Σε. αιιε±εΗ.οη ὸε Ιει Ροριωειτἰοτι.Ι. Ρεττοὶ. Βουνετὶτε ‹ὶ'ιι:ι νογειἔε εη Αεὶε Μὶι±ε:ιι:ε±_

ὅ. ‹ΙἌ2ε:ηΙπι¶/εἰ/Αι1οὶει1ι1ε (ὶτἑοε.Ε. Πειποϋπ. Οοπιωοωὲ Ιει τοιιτε οτὲε Ιε Ενρε 5οο1ει1.

Ηεπιπιετ. Ἱστοηἰα του Ὁθωμανωιου Κηάτσυη.ΙΙ. αε Τοιιι·νἱΙΙε. Εει ίοττηειὲἰοη Ρειττὶουὶειτὶετε.Βεηἐ Ψστωε. Ι.:ι Ρὶπὶὶοεορὶπὶε ἀεε Βοὶεηοεε Βοοἰειὶεε.δεινεῃν. Εε Οοτειῃ.Ιἱ. Εεἰευντε­ΜεευΙΙε. Μι Οτε­Ξοε ἐοοηοωὶεμιο ετ Εὶτιεηοὶετε.ΒΓ Βειτἡη. Ἑἑειρροττ ἑι ὶει θυϋὶὶωο Ρστὶα.Εννεσὶκἱ Βεηεε. Οτἱεητισιιοὶι αετ ειὶτε ιωἀ ὰε: ηειιε Οτἰεητ.Ιπεἰ Ρεεἡε. Βπτεἰζε..Κ_2ο·υτσ;›οὸκ Σαῖτ Πασα. 'Υπόμνημα περὶ. τῶν πληθυσμών τῆς Ὁθωμαντκη;

Αυτοσωατοηίας.Ἱἰλῆ” Κεμάλ Βέη. ”Ας›ϋηα. ἐν ταῖς ἐφημεηίσ» ‹Σαμ„πὰχ› καὶ. ‹Πεγ·¿ά„μ›, ὡς

καὶ ἐν τη ἐξ αὐτῶν γεννηΰείοῃ «Πεγιὰμ­Σαμπάχ».Π. Σὲμπεὅὅὶν Βέη. "Απὸ τὺυ ψεὐδους εἰς τὴν ἀλἠίὶειαν (Χηηαφατὰν Χακικατα).Δ. 'Αῃὶφ Βέη. Τὸ. ἐπὶ της κεφαλῆς ἡμῶν ἐπεηχὁμενσ. (Μπασημκηζα Γσιελενλέη).ΘεΙΖει·. ΒνΖειι1τἰτιἰεοΙ1ε Κυἰτατἕεεοἱηοὶιὶε.ζΙ›ε:·Ιεε ΡεΙΙεη×. Ϊ!/Ιττέἀεητὶεωε Ηεὶὶὀπὶαυε._|. αε Μοτεεπ. Οοι1ἰ:τε|1εε Βειτιοειτεε ὸε Ι®Οτ1ε±1ἰ:.

Α. Βεωὑευα. Ε'ΕωΡὶτε Οτεο ειιι ΧΙΠΒ εὶἐο1ε.Κ Σἀὕα.`Μεσα.ιωνι.κὴ Βιβλιοθήκη.(.”.$εὲΙ›.3ε. Ποουιιιεῃτε ωἐὸἱτε τεἰειὲἰἰε ἐι Γὶαὶετοὶτο εὶε Ιε. Θτὀοε ευ ωονεη ὲἔε.Γ. Δ. .Ράλλη καὶ Π. Ποτλῆ. Σύνταγμα τῶν θείων καὶ ῖεαῶν αανόνων κτλ.Κ. Ι. Αμάντου. Ἱ) 'ΰἔλληνισμὸς της Μωωας 'Ασίας κατὰ τὸν Μεσαίωνα. Ἱ

Γ. Σωτηηίου. Χῳστιανικὰ Μνημεισ. της Μωωᾶς Άσίκις.

ΙΙΙΝΑΞ ΤΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΑΦΙΕΡΩΣΙΣ \πι>ο‹ιοτοΣ. . .' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Σετ ωηωΧΩΡΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΙἙΩΓΡΑΦΙΑ.¬“Αομενία καὶ Πόντος (σ. 13­Ιἶ)

”Οοι.α, ἐμβαδὁν, κἀτοτκοτ (σ. 1?­18) . . . . . . . . . . . >> 13­18ΕΘΝΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΔΙΙΜΟΙΙΡΑΦΙΑ.­Τουοκοτς ”ΟίΙωμ.ανοί, Τάταοοτ

(σ. 18­2θ).¬Μουσονλμ.ανοι. καὶ Μουσουλμανίζοντες μὴ Τοῦο­ποι.: Μεσοχαλδηνοί, Βτϋυνοί, Σάννοτ ἦ Τσάννοτ, Γτουοουκοτ(Παφλανόνες. Βτθυνοί, Λύκτοτ), 'Αφσάοοι (Ἰσαυοοτ ἢ Καπ­Δπαδόκατ), “ 'Γουοκομανοτ (Τοοκμηνοί), Λαζοὶ καὶ. Κολχοτ(Ινἰτγγοελοί), Ἑουθῖνοι. (Κηζὴλ Μπας), Κτοκάστοτ καὶ “Αβασ­γοί, Ίβηοες (σ. 18­81). ”Αλλατ φυλαί; 'Αομὲντομ “Ιου­δαῖοι., ”Αϋίνγανοτ ἢ 'Ατσίνχανοα Κόπτατ (σ. 81­32) ­”Ελ­ληνες (σ. 32­ἔ'›ἔΙ)± Μουσουλμανοφανεῖς καὶ Τουοκοφανεῖς1Ἑαφαςηδες, Σοφουδες, Ταχτατζῆδες, Ἐαῖςαλάκηδες, Δεοβί­σαι.. Μπεκτσασῆδες, Μουσμεχέδες, Γαλάττ Σχτῖτατ, Μου­φαβεζέδες, Τουοπμένηδες, Ἱσμαηλιτατ, Κοεμτῆδες, Μπαχοί­μηδεςς Μαοδαίτατ, ¦Ανσαοιτατ (σ 8841) . . .` . . . . . . > 18­41ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΙ`ΡΑΦΙΑ.¬”Ο πληῦυσμὸς κατὰ βιλαέττακαὶ φυλὰς (σ. 41­4?).¬Οἱ Κουπτοχοτσττανοὶ. (σ. ἔςἶ­49) . . › 41­­­49ΔΙΑΝΟΙΙΤΙΚΙΙ ΚΙΝΗΣΙΣ.­Σχολεῖα ἐΰντκὰ .καὶ μὴ ἑΰνικτ (σ. 49­ὀθ).­Ἑθντκαὶ μονάδες καὶ. Πολτττκαἰ μονάδες (σ. ῦθ­ἔ›1).¬Σχολεισ; κατὰ θοησκεντικὰς Κοινότητας καὶ βτλαέττα (σ. 51­

­­”Ι]λληνες καὶ Τουοκοτ· ἀπὸ ἀπόψεως σχολτκῆς δημο­νοαφίας (σ. υἑἔ­ῦἶ)· ἀπὸ ἀπόψεως ολτγανϋοωπίας καὶ ὀλτγαν­δοίας ὅσον ἀφοοη εἰς «τοὺς Τούοκους (σ. ὕἶ­ῦθ)° ἀπὸ ἀπό­ψεως αῦξἠσεως πληθυσμου ὅσον ἀφοοη. εἰς τοὺς "Ελληνας(σ. υθ­Θ!) ¬'Η δύναμτςκαὶ ὁ πλουτος τοῦ Πόντον ὑπὸ ἔν­νοταν ἐυντκου συνατσῦ·ἠμ.ατος'(σ. 61­θ2)· ὑπὸ ἔννοταν ἐμ.πει.­οίας, ἐπττηδετότητος, ἐμποοίας, βιοτεχνίας (σ. (32­Β4)° ὑπὸἔννοταν νεωογίας καὶ ­φυστκου πλούτου ἐν γένει. (σ. θ4­ΰῦ)°ὑπὸ ἔννοιαν θοησκεἱας (σ. θὕ­θθ) . ._ . . . . . . . . .` . › 4θ¬θθ

ΟΙ ΙΙΟΝΤΙΟΙ ΤΟΥ ΚΛΥΚΑΣΟΥ ΚΑΙ 'ΙἩΣ ΝΟΤΙΟΪ ΡΩΣΙὲΣ.­”Ε'.λλη­νες ἔποτποι, ·υῖ.οὶ σοφῶν, Πεοζενεσβίλλν (σ. θθ).­Έἶλληντκὰχωρία ἐν Καυκάσῳ κιτ Νοτίῳ Ρωσία (σ. θἶ­θὅ).¬Φυγάδεςτελευταίου πολέμου (σ. θἔ) ”Απὸ τῆς Σκύλλης εἰς τὴν Χα­Ωυβω‹σ.εο›... . . . . ..ζ » εε­οο

ΕΠΙΛΟΓΟΣ ¬­Ἱἰ ὰπαοάμτλλος Γοαωτία (σ. 70).­”Ασφαλῶς διεκ­δτκήστμοτ, βασίμως δτεκδι.κἡστμ.οι.,.“Βλληνογενεῖς Φουγο­

ΙἙΟ

.. εε.νενεὶς εςοΰωμανὶζόμενοὶ (σ. Τ1).­'Ο Πόντο; αναλλοίωτο;(σα '?1­'72­).­Ἱ­Ι .Μεγαλη 'Ελλὰς (σ. Ϊ2). 'Ιἱΰνωὶὴ ¦Ομὰςἀπαηάθηανστος (σ. Τἕὶ) . . . . . . . . . . . . . . . . . Σελ. ΤΟ­78

ΙΙΑΡΑΙ"Ι'ΙΙῦ'ΙΑ”Ι”Α.­Μονοκέφαλο; ἀετὺ; (σ. ἶἶ).­Ἱστοθιπαὶ Ση­μειώσεις: Ὁ Πόντος παλαιόθεν (σ. ἶθ­80).­Ἱῖθνὶκὴ Ἐἶπο­ποὶῖα (σ 81).­Βασίλεὶον Νὶκαὶοη, Αὐεοκηατοηία Τηαπε­ζουνι:ο;1 Δεσπονατον”Ηπείῳου (σ. 81­84).­Οἱ Αυτοκηάτοηε;τη; Τηαπεζοῦντο; καὶ ὁ θάνατο; τοῦ τελευταίουΑυτοκηἀτορο;Δαβὶδ (0: 84­8ὕ)._Οἶ Κηυπτοχηιστιανοὶ ἀπὸ διεὕνοὔς κα­ταστἀσεω; ¦Επὶσημ.οὶ Δὶεθνει; Πηάξεὶς (σ. 88).­­Χάττὶ­Ιῖεηίφ, Χαττὶ­Χονμαγιοὶξν, “Εῖπίσημος Δἠλωσις, ΣννθηκαὶΠαηὶσίων καὶ Βεηολίνον, Συνταγματὶκαὶ διαταξεις (σ. 88­8”ἴ)'. ­ Θανατὶκὴ ἑπτὲλεσι; Ισ. Βἶ).­Δὶακοίνὼσὶη Φουὰδ(σ. 8?­88). Πηοσέλενσις Χηὶστιανῶν εἰς Τηαπεζουντα (σ.88­δθ).­­Τανζημὰτ :ὶαὶϋΣτα·υ€›ὶῶται. (σ. 89­90).­“Ελπίδες Κρυ­πτοχηὶστὶανῶν (σ. ΘΟ­ΘΙ).­'Ζδκκλησὶαστικὴ Διαίηεσις: Μη­τηοπόλεὶς, Ιίοὶνόνητες, Ἐκκλησίαὶ, Ἱεηει; (σ. 92).­Κηυπταχῳστὶανοὶ (σ. θἔἱχ.­Μοναὶ Σταυηοπηνὶακαὶ καὶ ἄλλαν.(01 98),­'Αϋάνατος παηάῦοσὶς (σ. Θ­Ι).­'Ο Καύκασοη, ήΚολχὶ; καὶ Πῆ Πωαπία: Ἀναμνἠσεὶ; καὶ παραδόσειςσωθῦ).­Ἱἰλληνίδες πόλεὶα ἀωχαὶὀταται 4(σ. θῦ­θὅ/.¬ Ναοὶἀηχαιοὶ 'Βλληνὶκοὶ (σ. $)θ).+Πς›οσπό.ἱΙει.αὶ Ἑλλήνων, Ἑλλη­νικὴ γλῶσσα (σ. θὅ­θἶ).­­ΑΧηὶστὶανὶσμό‹;, δὶωγμοί. μάατυηες(σ Β”ἱ)›­Ιἰολχίς, ”Αβασγία, Κεῳὶετία, =Λλανία (Ὁσσετία),Ἱβηηία, Πεηατεία (τε. 9?­98). ”Εκκλησὶοστωιὴ ταξὶς (σ. 98).­'Αηχὶεπὶσκοπαὶ καὶ Έπισκοπαὶ (σ. 99­100).­Σνμπαθεὶαὶ καὶ

.δεσμοὶ πρὸς τοὺς 'Έλληνας (σ. ΙΟΟ)'. . . . . . . . . . . » θῦ­ΙΟΙ'ΙΙΙΝΑΙίΕΣ.­ Πίναξ ἀνααεεφαλαὶοπωὶὸς τῶν πληθυσμών κατὰ Βι­

λαέτὶα καὶ Φὶυλας (σ. 108).­Ι­Ιίναἶη Αἀνακλεφαλὶαὶωτικὸα τῆςΣχολωσῆ; Κὶνἠσὲως (σ.1θ§) . . . . . . . . . . . . . . . › 108­Ιθῦ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. .. .. . . . . . . . . . . . .. »1Ο'Ι­108ΧΑΡΤΗΣ 'ΠΙΣ ΑΪΤΌΚΡΑΤΟΡΙΑΣ 'ΓΗΣ ΤΡΑΠΕΖΟΪΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ

ΙΙΟΝΙὉΥ

λ ι® =εβ+“