7/21/2019 ΛΑΤΙΝΙΚΕΣ ΡΗΣΕΙΣ

http://slidepdf.com/reader/full/-5695cf381a28ab9b028d1e53 1/4

 Λατινικές Ρήσεις

Facilis descensus AverniΕύκολη η κάθοδος στον Άδη

Οτιδήποτε εξαρτάται από την βούλησή μας δύναται ναχαρακτηρισθεί «εύκολο» ή «δύσκολο», ενώ οτιδήποτε οφείλεταιστην αβολία μας είναι πάντοτε εύκολο στην εφαρμο!ή το"#ύκολα αδικούμε όταν θ$λομε να αδικήσομε, δύσκολαποχ%ρούμε όταν δεν θ$λομε να ποχ%ρήσομε, αλλά εύκολααδικούμε ή ποχ%ρούμε όταν δεν !ν%ρί&ομε τι θ$λομε"

'ανείς μας δεν επιθμεί να ποβληθεί σε αιματηρ$ς θσίες

προκειμ$νο να αντιμετ%πισθεί η οικονομική κρίση" (ύσκολα,λοιπόν, ποχ%ρούμε ενώπιον όλ%ν εκείν%ν πο επιχειρούν να μαςεπιβάλλον την σμμετοχή μας σε ατ$ς τις θσίες, και εύκολααντιδρούμε ενάντια σε κάθε απόπειρα μεί%σης τού εισοδήματόςμας" )χεδόν όλοι, όμ%ς, βιώνομε μία ολο$να αξανόμενηαπαισιοδοξία, μία σνεχώς διο!κούμενη κατάθλι*η, μία «μι&$ρια»,φαινόμενα πο με περισσή αφ$λεια αποδίδομε στην οικονομικήκρίση, επειδή ακριβώς δεν $χομε διακρίνει + ή φοβόμαστε ναδιακρίνομε + την ποβόσκοσα ηθική κρίση πο την σνοδεύει"'αι όλα τούτα τα *χικά φαινόμενα, πο καθημερινά ταλανί&ονκάθε πτχή τού βίο μας, εύκολα μας επηρεά&ον, εύκολα μαςκαταβάλλον, εύκολα κριαρχούν μ$σα και !ύρ% μας"

(ύσκολα θσιά&ομε τα ερώ τ%ν αποδοχών μας, επειδή ακριβώςδεν θ$λομε να τα θσιάσομε, εύκολα ξεσπαθώνομε εναντίοντ%ν αξήσε%ν τ%ν τιμών, επειδή ακριβώς $τσι θ$λομε ναπράξομε, αλλά εύκολα !ινόμαστε θύματα τού φόβο !ιά το αύριο,τής θλί*ης !ιά το σήμερα, τής !ενικής απελπισίας, επειδή ακριβώςστηνόμαστε αμήχανοι και άβολοι απ$ναντί τος"

#άν εξακολοθήσομε να παραμ$νομε αμήχανοι $ναντι ατής τής

ηθικής κρίσης, εάν ε!καταλεί*ομε τον εατό μας στην θανάσιμηαβολία το, τότε η οικονομικά δύσκολη &%ή μας θα μεταμορφ%θείσε $ναν εύκολο ηθικό θάνατο, αφού πάντοτε είναι «εύκολη ηκάθοδος στον δη»" 

Natura ab!rret a vacu!" #ύση $%οστ&'()τ$* το κ)ν+

1

7/21/2019 ΛΑΤΙΝΙΚΕΣ ΡΗΣΕΙΣ

http://slidepdf.com/reader/full/-5695cf381a28ab9b028d1e53 2/4

- &%ή μας είναι χώρος και χρόνος" 'ατανοούμε ότι &ούμε όταν!εμί&ομε τον χώρο και τον χρόνο μας" .λοι δεχόμαστε ότι ατή ηεποχή μάς προσφ$ρει $να πλήθος επιλο!ών ώστε καθ$νας μας ναδύναται να !εμίσει και τον χώρο και τον χρόνο το" /στόσο, όλοιμας $χομε εμπειρία τού κενού" λλοτε το εντοπί&ομε μ$σα μας

0«νιώθ% $να κενό»1, άλλοτε στος άλλος 0«είναι κενός»1, άλλοτεστην κοιν%νία μας 0«όλα είναι τόσο άδεια»1, άλλοτε στην ερ!ασίαμας 0«δεν με !εμί&ει καθόλο»1, άλλοτε αλλού" 2ο κενό μάς !εννάαποστροφή" #πιχειρούμε να το καλύ*ομε" 3ετύχαμε4

 5ισθανόμαστε !εμάτοι, ικανοποιημ$νοι, ενίοτε ετχισμ$νοι" 5ποτύχαμε4 6ε την ίδια αποστροφή το αισθανόμαστε να μαςπλήττει και πάλι"

#άν, όμ%ς, διαθ$τομε όντ%ς $να πλήθος επιλο!ών !ιά τηνκάλ*η τού κενού ή τ%ν κενών μας, !ιατί η πρα!ματικότητά μαςείναι ολο$να και σχνότερα κενή4 (ύο απαντήσεις, με κοινήκατα!%!ή και κοινή κατάληξη, είναι οι πιθανότερες7 είτε !ιατί ηπλήρ%ση τού κενού μας είναι φανταστική, δηλαδή θε%ρούμε ότι τοκαλύπτομε ενώ τελικά το διατηρούμε, είτε !ιατί το !$μισμα τούκενού !ίνεται με άλλο είδος κενά, άρα επιστρ$φομε στην ίδιακατάσταση"

3αρά ταύτα, η φύση μας, και μάλιστα η εσώτερη μορφή της,αδιάλειπτα εξακολοθεί να αποστρ$φεται το κενό μας και ναεκμηδενί&ει την κάθε αταπάτη ή εθελοτφλία μας" Ο αστηρόςτης $λε!χος επιβραβεύει μόνον την οσιαστική πλήρ%ση ενώ

καταδικά&ει την παροσία τού κενού μας" 5τή η εσώτερη φύσημας, λοιπόν, εννοεί πληρ$στερα και σαφ$στερα την κενότητά μας"Οι εμπειρίες μας, εξάλλο, από τις διάφορες ανεπιτχείςαπόπειρ$ς μας 0κραιπάλη, κερδοσκοπία, ματαιοδοξία, ε!%ισμός,ατοπροβολή κ"ά"1 !ιά την πλήρ%ση τού κενού, είναι εκείνες ποενισχύον την σαφήνεια τής φ%νής τής φύσης μας"

)την βούλησή μας, τελικά, επαφίεται η ορθή επιλο!ή μεταξύ τ%νπροτεινόμεν%ν, προβαλλόμεν%ν και μη, επιλο!ών, και στο *χικόσθ$νος μας επαφίεται η επιλο!ή τ%ν «φσικών λύσε%ν»0φιλανθρ%πία, δικαιοσύνη, ηρεμία, !νώση, τ$χνη,

δημιορ!ικότητα, αλληλοκατανόηση κ"ά"1, δηλαδή τ%ν στοιχεί%νπο σνθ$τον την ανθρώπινη φύση μας και είναι σε θ$ση να!εμίσον το ανθρώπινο κενό μας, αφού η 8ύση είναι ο αδ$καστοςκριτής μας και «η 8ύση αποστρ$φεται το κενό»" 

,i-e! !-ine- unius libri#ο.ά/$* τον άνθ&0%ο τού )ν+ς .*.λ1ο2

#άν είσαι νοήμ%ν, είσαι $να σκεπτόμενο ον" /ς σκεπτόμενο ον,

ανα&ητάς την !νώση, δηλαδή $να σύνολο ιδεών, επειδή η !νώσηείναι η τροφή τής σκ$*ης σο και !ι9 ατό σού είναι εκ φύσε%ς

2

7/21/2019 ΛΑΤΙΝΙΚΕΣ ΡΗΣΕΙΣ

http://slidepdf.com/reader/full/-5695cf381a28ab9b028d1e53 3/4

απαραίτητη" - σκ$*η σο, όμ%ς, δεν δύναται να τρ$φεται επ9αόριστον από την ίδια πάντοτε, επαναλαμβανόμενη !νώση, αφούκάθε αποκτημ$νη !νώση αναλύεται σε ιδ$ες, $πειτα ατ$ςαξιολο!ούνται και, στην σν$χεια, άλλες !ίνονται αποδεκτ$ς απότην σκ$*η σο, τρ$φοντας, ενισχύοντας και αναπτύσσοντας τον

νο σο, ενώ άλλες απομακρύνονται ή απορρίπτονται από ατήν"'αι τότε η σκ$*η σο, εάν όντ%ς είσαι και παραμ$νεις $να νοήμ%νκαι σκεπτόμενο ον, ανα&ητά μία ν$α !νώση, ώστε να σνεχίσει καιη ίδια να τρ$φεται και τον νο να εφοδιά&ει με ν$ες ιδ$ες"

Οι ιδ$ες ενπάρχον και στα βιβλία" #άν οι ανά!κες τής σκ$*ηςσο καλύπτονται από την ανά!ν%ση, τότε η !νώση σο προκύπτειαπό τα βιβλία" 2ο βιβλίο, όμ%ς, είναι πομπός, αλλά δεν είναιδ$κτης, οπότε δεν δύνασαι να αναπτύξεις μία διαλεκτική σχ$σημα&ί το" Οι ιδ$ες το, λοιπόν, ή θα σε πείσον ή δεν θα σεπείσον, ή θα τις αποδεχτείς ή θα τις απορρί*εις" #άν τιςαπορρί*εις, θα ανα&ητήσεις τροφή σε ν$ες ιδ$ες" #άν, όμ%ς, τιςαποδεχτείς, μήπ%ς προτίθεσαι να σταματήσεις να ανα&ητάς ν$εςιδ$ες, θε%ρώντας ότι δεν θα χρειαστείς άλλη !νώση επειδή προςστι!μήν ικανοποίησες την ανά!κη σο4

#άν οι ιδ$ες ενός εντπ%σιακού βιβλίο καλύ*ον προς στι!μήντην ανά!κη τής σκ$*ης σο και, εξαιτίας ατής τής κάλ*ης,αποφασίσεις να παραιτηθείς από την διαδικασία τής ανα&ήτησηςν$ας !νώσης, τότε είναι β$βαιο ότι, αρ!ά ή !ρή!ορα, θακαταδικάσεις την σκ$*η σο, την !νώση σο και τον νο σο σε

ασιτία, θα τος οδη!ήσεις σλλήβδην στην ασθ$νεια, οπότε θαεπ$λθει ο πνεματικός θάνατός σο, τού οποίο σμπτώματα είναιη εμμονή, η ημιμάθεια, η ά!νοια, η μισαλλοδοξία και η πώρ%ση"'αι όλα ατά, επειδή παρ$μεινες αστηρά και αμετακίνητα καιτφλά προσηλ%μ$νος σε $να και μόνο βιβλίο, σε μία και μόνη ιδ$α,σε μία και μόνη οπτική" 2ώρα νομί&% ότι μπορείς να καταλάβεις!ιατί «φοβάμαι τον άνθρ%πο τού ενός βιβλίο»"

3r!bitas laudatur et al4et" )ντ*/+τητ$ )%$*ν)1τ$* κ$* %$56ν)*

:ντιμος είναι ο άνθρ%πος πο φροντί&ει !ιά την καλή φήμη καιστεροφημία το αφού ελε!χθεί από την σνείδησή το καιπακούσει σ9 ατήν" Ο ίδιος, ανερχόμενος εκούσια την κλίμακατής εντιμότητας, αξάνει και ενδναμώνει την ατο!ν%σία το,ανα!ν%ρί&ει και πα!ιώνει τις ηθικ$ς αρχ$ς το, αισθάνεταιορ!ανικό τμήμα τού 'όσμο και αποκτά πεθνότητα $ναντι

ατού, οπότε καθίσταται δημιορ!ός μ$σα σε ατόν"

3

7/21/2019 ΛΑΤΙΝΙΚΕΣ ΡΗΣΕΙΣ

http://slidepdf.com/reader/full/-5695cf381a28ab9b028d1e53 4/4

Ο :ντιμος κατανοεί τι όντ%ς τον %φελεί και πρώτα %φελείπρα!ματικά τον εατό το, και ακριβώς !ι9 ατό είναι σε θ$ση να%φελήσει $πειτα και τον 'όσμο" Οι σνάνθρ%ποι τού :ντιμοεερ!ετούνται άμεσα ή $μμεσα από ατόν" .σοι εξ ατών είναιεπίσης $ντιμοι, κατανοούν επαρκώς ή πλήρ%ς και την αιτία και το

αποτ$λεσμα τής εερ!εσίας, και δεν αισθάνονται ποχρε%μ$νοι νατον επαιν$σον, αφού ούτε οι ίδιοι αποβλ$πον σε επαίνος κατάτην δράση τος, $χοντας αντιληφθεί ότι η εντιμότητα είναι ο κατάφύση, ο ατονόητος, τρόπος &%ής" .σοι, όμ%ς, δεν είναι :ντιμοι,κατανοούν μόνον το αποτ$λεσμα" 5!νοώντας, λοιπόν, τηνπρα!ματική αιτία τής εερ!ετικής δράσης τού :ντιμο και μηθ$λοντας να ποφ$ρον από ατή την ά!νοια, ανα!κά&ονται ναδικαιολο!ήσον την στάση το ανα&ητώντας απερίσκεπτα ταελατήριά της μ$σα στον δικό τος εατό και μ$σα στις αιτίες τήςπροσ%πικής δράσης τος" 2ότε $ρχεται η στι!μή πο τρομά&ον"

6$σα στον πανικό τής ατοθεώρησης και τού ατελ$!χο, ποδικαιολο!ημ$να τος προκαλεί η δική τος ανεντιμότητα,φίστανται $ναν $ντονο *χικό κλονισμό, $να είδος διχασμούπροσ%πικότητας, οπότε σνα!ελά&ονται και κατασκεά&ονεκείνον τον όχλο, ο οποίος φροντί&ει ώστε «η εντιμότητα ναεπαινείται», αφού $χει αποδείξει την καθολική εερ!ετικότητά της,αλλά αμ$σ%ς μετά «να πα!ώνει», επειδή η εξάπλ%σή της θ$τει σεκίνδνο τα &%τικά σμφ$ροντα τής ανεντιμότητας, από την οποίαεξαρτά αφελώς την &%ή, την σκ$*η και την δράση το κάθεαδύναμος και αξιολύπητος άνθρ%πος"

 Αθανάσιος Α. ΤσακνάκηςΦθινόπωρο τού 2011

4