Το σύνθημα

14
ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ g ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

description

Ο μικρός Νικολάι από την Ουκρανία, ένα σπουδαίο ταλέντο στο βιολί, ονειρεύεται να παίξει κάποτε στις μεγάλες ορχήστρες του κόσμου. Η περιπέτειά του αρχίζει όταν η μητέρα του, κυνηγώντας το δικό της όνειρο, πέφτει στα δίχτυα της συμμορίας του αδίσταχτου Χρυσοδόντη, που έχει το άντρο του στην Ελλάδα. Το αγόρι εγκαταλείπει το χωριό του για να την αναζητήσει σε μια μακρινή, ξένη χώρα, με συμμάχους την αγάπη του για τη μουσική και για τους ανθρώπους. Το ταξίδι του είναι γεμάτο δυσκολίες και νότες που άλλοτε συναντούν το φόβο, την αγωνία, τη σκληρότητα κι άλλοτε τη

Transcript of Το σύνθημα

Page 1: Το σύνθημα

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑg

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 5

copy Copyright Ελένη Πριοβόλου ndash Εκδόσεις Καστανιώτη ΑΕ Αθήνα 2012

Έτος 1ης έκδοσης 2012

Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με ο ποιον -δήποτε τρόπο καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιονδήποτε τρόπο ανα πα -ραγωγής έργου λόγου ή τέχνης σύμφωνα με τις διατάξεις του ν 21211993 και της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης-Παρισιού που κυρώθηκε με το ν 1001975 Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειο θεσίας σελιδο -ποίησης εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου με φωτοτυπικές ηλεκτρονι κές ήοποιεσδήποτε άλλες μεθόδους σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν 21211993

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ ΑΕΖαλόγγου 11 106 78 Αθήνα 210-3301208 ndash 210-3301327 FAX 210-3842431e-mail infokastaniotiscom

wwwkastaniotiscom

ISBN 978-960-03-5498-0

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 6

Στις ανιψιές μουΒασιλεία Δήμητρα

Βάλια Ινώ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 7

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 8

1

ΟΝΙΚΟΛΑϊ ΧΤΥΠΗΣΕ ΤΟ ΔΟξΑΡΙ ΣΤΗ ΧΟΡΔΗ ΚΙ ΥΣΤΕΡΑ

αγκάλιασε το βιολί του στοργικά Ήταν ένα πα-μπάλαιο βιολί Η χρονολογία γέννησής του αναφε-

ρόταν στη μεταλλική ταμπελίτσα που ήταν βιδωμένη στηναριστερή πλευρά του 1895 Ο προπαππούς του ο Αλεξέιτο κρατούσε στα ευλογημένα χέρια του σαράντα ολόκλη-ρα χρόνια Ήταν τακτικό μέλος της ορχήστρας του Κιέ-βου Για λίγα χρόνια έπαιζε και ο παππούς Βάνια στη δη -μοτική ορχήστρα της Οδησσού Όμως εκείνη η αρθρίτιδαστα δάχτυλά του τον οδήγησε να κλείσει το βιολί στη θήκητου και να το παραδώσει στον Νικολάι όταν οι δάσκαλοίτου τον διαβεβαίωσαν ότι ο Νικολάι Αλεξίεβιτς Πριγκόφήταν μεγάλο ταλέντο Στην ηλικία των τριών ετών τού έ-κανε τα πρώτα μαθήματα ο παππούς Βάνια εφτά ετώντον παρέλαβε ο σπουδαίος βιολονίστας κύριος Ντανίλοκαι τώρα έντεκα χρόνων πια ο Νικολάι είχε κάνει το βιο -λί συνέχεια του εαυτού του

Ο πατέρας του ο Πιοτρ δεν αγαπούσε το βιολί Ότανάκουγε το γιο του να επιδίδεται στους αυτοσχεδιασμούςτου ούρλιαζε laquoΠάψε να γρατσουνάς αυτό το παλιόπρα-

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 9

μα μικρέ γιατί θα σrsquo το σπάσω στο κεφάλιraquo Εκείνος αγα -πούσε μόνο το κρασί το κονιάκ και τη βότκα Τα έπινεκαι ξεχωριστά laquoγια αναψυκτικόraquo όπως ειρωνευόταν αλ-λά και τα τρία μαζί Τα έσμιγε και έφτιαχνε ένα νέο ποτόπου το είχε βαφτίσει laquoατομική βόμβαraquo Το κατέβαζε μο-νορούφι το πρόσωπό του πυρωνόταν η στρογγυλή μύτητου γινόταν κατακόκκινη και τα μάτια του πετάγονταναπό τις κόγχες τους Ακολουθούσε η έκρηξη Έσπαζε ότισυναντούσε στο δρόμο του ακόμα και κεφάλια αν δενήταν καλά προστατευμένα κάτω από κράνη με τη μορφήκατσαρόλας Η Ναταλία ο Νικολάι και η μικρή Όλια εί-χαν μάθει να αμύνονται ενώ η μπάμπουσκα και ο παπ-πούς Βάνια έκαναν το σώμα τους τείχος για να προστα-τεύσουν τη μοναχοθυγατέρα τους την ντελικάτη Νατα-λία και τα δυο τους εγγόνια από τις επιθέσεις του Πιοτρ

― Εδώ είναι το σπίτι μου αναγκάστηκε να του υπεν-θυμίσει απελπισμένος κάποια μέρα ο γερο-Βάνια Μην ξε -χνάς πως δεν έχεις ούτε ένα κεραμίδι δικό σου

Ακούγο ντάς τον εκείνος έγρουξε σαν θηρίο έσφιξε τιςγροθιές αλλά δεν έσπασε ούτε ένα φλιτζανάκι

― Μια μέρα θα γίνω μεγάλος και τρανός θα με προ-σκυνάς σαν να είμαι τσάρος παλιόγερε ψέλλισε σαν απει -λή κι έφυγε χτυπώντας τόσο δυνατά την πόρτα πίσω τουώστε ο σοβάς ξεκόλλησε από τον τοίχο και η πόρτα χρειά -στηκε καινούριους μεντεσέδες

― Χέστηκα για τους τσάρους σου Να δω το κεφάλισου στο ικρίωμα καταραμένε του φώναξε ο παππούς

Η Όλια φοβήθηκε τόσο που άρχισε να κλαίει γοεράόμως ο Νικολάι που ήταν μεγάλο παιδί ή τουλάχιστον έ-

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 10

τσι θεωρούσε τον εαυτό του κατάλαβε ότι με τη φυγή τουπατέρα του θα ελευθερώνονταν όλοι Μάλιστα προσευ-χήθηκε να μην επιστρέψει ποτέ Οι υπόλοιποι πίστευανότι σε δυο μέρες θα ήταν ξανά πίσω laquoΠού θα το βρειστρωμένοraquo μουρμούριζε η μπάμπουσκα Όμως ο Νι κο -λάι διαισθανόταν ότι είχαν απαλλαγεί από δαύτον Οιπροσευχές του έπιαναν πάντα όταν τις έκανε συγκεντρω-μένος και από τα βάθη της καρδιάς του Έτσι και αυτήτη φορά η προσευχή του έπιασε Πέρασε ένας μήνας καιο πατέρας του δεν είχε δώσει σημεία ζωής Ο Τίτο έναςβρομύλος τύπος που είχε φορτηγό και εκτελούσε μετα-φορές από το Μποτουσένι στην Οδησσό ndashένας Θεός ξέ-ρει τι σόι μεταφορέςndash πληροφόρησε τον παππού Βάνιαστο καπηλειό ότι ο άντρας της Ναταλίας την είχε κοπα-νήσει για την Ελλάδα μαζί με τους λαθραίους και απόκει θα έβρισκε σύνδεσμο να περάσει στην Ιταλία Ο γερο-Βάνια ανα κοίνωσε το νέο με χαρά και ανακού φιση laquoΣί-γουρα μαφιό ζος θα καταντήσει ο lsquolsquoτσάροςrsquorsquoraquo σχο λίασε ημπάμπουσκα

Κανένας δεν εξέφρασε την επιθυμία να τον αναζητή-σουν Ούτε καν η Ναταλία η γυναίκα του Ένιωθε νrsquo α-πελευθερώνονται και η ίδια και τα παιδιά της Η μικρού-λα Όλια ανέπνευσε ανακουφισμένη διότι δε θα χρειαζό-ταν πια να ψάχνει νέες κρυψώνες για να προστατεύσειτον εαυτό της και τα παιχνίδια της Και βέβαια ο ΝικολάιΑλεξίεβιτς Πριγκόφ έβγαλε από την ντουλάπα το βιολίκαι έπαιξε για πρώτη φορά ελεύθερα έναν κοζάκικο χο-ρό για να χορέψουν οι δικοί του

Από τη στιγμή που έφυγε ο άντρας της το πρόσωπο

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 11

της Ναταλίας φεγγοβόλησε Το δέρμα της καθάρισε απότις μελανιές έγινε ξανά ροδαλή και ένιωθε ζωντανή θυ-μήθηκε μάλιστα ότι διέθετε υπέροχη κελαρυστή φωνή κιέτσι τα βράδια τραγουδούσε ενώ ο Νικολάι τη συνόδευεμε το βιολί Ήταν τόσο ανάλαφρη που νόμιζε κανείς ότικινούσε το σώμα της ο αέρας Απαλλαγμένη πια από τονεφιάλτη του Πιοτρ έμοιαζε με ανθισμένο λουλούδι

Το σπίτι τους βρισκόταν κοντά στο ποτάμι Ήταν πολύπαλιό αλλά ο γερο-Βάνια το φρόντιζε Κάθε χρόνο τούέκανε επισκευές Όταν την άνοιξη έλιωνε το χιόνι ανέβαι -νε στη στέγη να αντικαταστήσει τα σπασμένα κεραμίδιαΟ Νικολάι σκαρφάλωνε μαζί του και τον βοηθούσε Μό-λις τέλειωναν τη δουλειά ο παππούς τον έπαιρνε στο κα-πηλειό και του επέτρεπε να πιει τον αφρό της μπίρας λέ-γοντας σrsquo όλους laquoΟ Νικολάι έγινε άντραςraquo

Πάνω από τον ποταμό υπήρχε ένα πέτρινο τοξωτό γε -φύρι Μερικές φορές τα παιδιά έβλεπαν τη Ναταλία ναστέκεται στη μέση της γέφυρας και νrsquo απλώνει τα χέριατης σαν φτερούγες Η κίνησή της αυτή τα τρόμαζε πολύΟ Νικολάι υποψιαζόταν ότι κάτι τέτοιες στιγμές προσευ-χόταν να γίνουν τα χέρια της αληθινές φτερούγες για ναμπορέσει να πετάξει μακριά από το Μποτουσένι

Ώσπου ένα πρωί ενώ τα παιδιά κοιμούνταν ακόμα οΝικολάι αισθάνθηκε τα χείλη της μητέρας του στο μέτω-πό του Η Όλια συνέχισε τον ύπνο της χαμογελώντας ευ-τυχισμένη Όμως ο Νικολάι άνοιξε τα μάτια Η Ναταλίαήταν ντυμένη και κρατούσε στο χέρι την τσάντα της Ανα -σηκώθηκε και τη ρώτησε

― Πού θα πας μαμά

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 12

― Ως τη Μόσχα μόνο Νικολάι απάντησε εκείνη Κοι-μήσου εσύ Θα επιστρέψω πολύ σύντομα Να προσέχειςτην Όλια μας όσο θα λείπω

Ο Νικολάι σηκώθηκε από το κρεβάτι και ακολούθησετη Ναταλία στην κουζίνα για να του δώσει εξηγήσεις Ό-ταν αντίκρισε την τεράστια βαλίτσα κατάλαβε ότι η μητέ -ρα του δε θα επέστρεφε τόσο γρήγορα Όμως δεν ωφε-λούσε να μυξοκλαίει σαν κορίτσι Ντύθηκε και τη συνό-δεψε με τον παππού στο σταθμό του τρένου Περίμενε νατου δώσει τις εξηγήσεις της καθrsquo οδόν

― Πρέπει να βρω δουλειά Νικολάι του είπε εντέλειεκεί νη Στο Μποτουσένι δεν υπάρχουν δουλειές Ούτε κανστο Κίεβο Χρειαζόμαστε χρήματα για να ζούμε με αξιο-πρέπεια και για να συνεχίσεις τις σπουδές σου στο βιολίΔε θέλω να είμαστε βά ρος στον παππού Μεγάλωσε πλέονκι αυτός και πρέπει να τον ξεκουράσουμε Καταλαβαί-νεις νομίζω

Ο Νικολάι έγνεψε καταφατικά και η μητέρα του τονπαρακάλεσε να αναλάβει να εξηγήσει τα πάντα και στηνΌλια Της το υποσχέθηκε διότι κατανοούσε την κατά-στασή τους Ήθε λε πολύ να αγκαλιάσει τη μαμά του αλλάεκείνη του χάιδεψε μόνο τα μαλλιά Έπειτα ήρθε το τρέ-νο σφυρίζοντας και την πήρε για τη Μόσχα

Επέστρεψαν αμίλητοι στο σπίτι με τον παππού ΒάνιαΣτο μεταξύ η Όλια είχε ξυπνήσει από ένα κακό όνειρο καιζητούσε τη μαμά της κλαίγοντας Η μπάμπουσκα την πα-ρηγορούσε εξηγώντας της ότι η μητέρα της θα έβρισκε μιακαλή δουλειά στη Μόσχα θα έβγαζε πολλά χρήματα κι έ -τσι ο Νικολάι κι αυτή θα είχαν απrsquo όλα Όμορφα ρούχα

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 13

παιχνίδια και ασφαλώς δε θα μετρούσαν τα γρίβνα για νααγοράσουν μια σοκολάτα ή ένα ζαχαρωτό παραπάνω

mdash Χθες Όλια έλεγε η μπάμπουσκα σκουπίζοντας ταδάκρυά της είδα στην τηλεόραση κάτι όμορφες χνουδω-τές παντούφλες σαν ζωντανά ζωάκια Αρκουδάκια γα-τιά σκίουρους κουνέλια Μέχρι παντούφλες λιοντάρια πή -ρε το μάτι μου Άσε πια τα σκυλάκια Μια ολόκληρη σει-ρά στο πάνω ράφι Όλες οι ράτσες σκύλων σου λέω Καιτόσο ζωντανά που νόμισα ότι ήταν έτοιμα νrsquo αρχίσουν τοσκυλοκαβγά Ποπό τι ωραία πράγματα υπάρχουν στονκόσμο Όλια Αφού τα δείχνει η τηλεόραση σίγουρα δεθα είναι ψέμα Αχ Πόσο θα ήθελα να μου φέρει η Νατα-λία από τη Μόσχα εκείνα τrsquo αρκουδάκια με την παχιά γού -να και τα ζωηρά ματάκια Δε θα κρυώνουν καθόλου ταπόδια μου το χειμώνα

Η Όλια σταμάτησε να κλαίει Ένα αθώο γελάκι σανπρωινό τριαντάφυλλο άνθισε στα χείλη της

mdash Εγώ θα προτιμούσα τα λαγουδάκια ψιθύρισε κι άρ -χισε να φανερώνει κι αυτή τις επιθυμίες της Είχε δει στηντηλεόραση κάτι κούκλες που χόρευαν μιλούσαν ανοιγό-κλειναν τα μάτια και φορούσαν υπέροχα φουστάνια

mdash Λες να μου φέρει μια τέτοια η μαμά αναρωτήθηκεmdash Ασφαλώς τη διαβεβαίωσε η μπάμπουσκαΗ Όλια επιτέλους γέλασε και ανέφερε στον Νικολάι τα

περί κούκλας μόλις τον είδε να μπαίνει στο σπίτι με τονπαππού Του το ψιθύρισε στο αυτί επειδή ο παππούς δενπίστευε στην τηλεόραση Ο Νικολάι είχε δει κι αυτός κάτιαπίθανα αθλητικά παπούτσια Το αγόρι που τα διαφήμι-ζε του έμοιαζε κάπως τους διαβεβαίωνε από το γυαλί

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 14

ότι όποιος τα φορούσε πετούσε Μπορούσε να γίνει ολυ-μπιονίκης χωρίς να σκοτώνεται στις προπονήσεις Ο Νι-κολάι όμως πίστευε περισσότερο στα λόγια του παππούπου του έλεγε ότι αν δεν ιδροκοπήσεις και δε ματώσειςστις προπονήσεις ολυμπιονίκης δε γίνεσαι Τι να εξηγή-σει όμως στην αδερφή του Αυτή τρύπωνε στο όνειρό τηςκι εκεί γινόταν ευτυχισμένη

g

ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΪ ΑΛΕΞΙΕΒΙΤΣ ΠΡΙΓΚΟΦ

Ήρθε ο χειμώνας και δεν είχαμε κανένα μήνυμα από τημαμά Ούτε καν τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιάπου πλημμύρισαν το Μποτουσένι άγγελοι χιονολούλου -δα και αστέρια Ήταν όλα τόσο όμορφα ως εικόνα αλλάπολύ μελαγχολικά γιατί έλειπε η μαμά και τα πόδια τηςμπάμπουσκας κρύωναν μέσα στις παλιές φθαρμένες πα -ντόφλες Τα βράδια ο παππούς Βάνια τής τα έτρι βε μεοινόπνευμα κι εγώ έπρεπε να παρηγορώ την Όλια πουγκρίνιαζε γιατί αργούσε να rsquoρθει η κούκλα των ονείρωντης ndash κι η τηλεόραση μας ζάλιζε το κεφάλι μrsquo αυτή τηνψεύτικη γαλανομάτα Ο παππούς σκάλισε σε μαλακό ξύ -λο μια όμορφη ματριόσκα και τη ζωγράφισε με ωραίαέντο να χρώματα Το πρόσωπό της έμοιαζε με της μα-μάς Δεν είχε καμιά σχέση με την κούκλα της τηλεόρασηςόμως η Όλια χάρηκε πολύ Έκλεισε μέσα στην κούφιακοιλιά της κούκλας τα μπιχλιμπίδια της κάτι συρμάτιναχρυσαφιά δαχτυλίδια σκουλαρίκια και αλυσιδάκια πουτης είχε αγοράσει ο παππούς στο παζάρι και η Όλια τα

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 15

φορούσε όλα μαζί όταν έπαιζε μπροστά στον καθρέφτητο αστέρι της τηλεόρασης Την Πρωτοχρονιά πήγαμεστη μεγάλη πλατεία στη γιορτή των πυροτεχνημάτωνΟ ουρανός του Μποτουσένι γέμισε γιγάντιες φωτεινέςομπρέλες καραβάκια παλάτια και αρκούδες Η γιορτήτων πυροτεχνημάτων ήταν πολύ πετυχημένη

Εγώ ήμουν στην ορχήστρα του ωδείου και έπαιζα βιο -λί Μετά φάγαμε πιροσκί και σούπα με χοιρινό Ο πάπ-πους δε λυπήθηκε να δώσει ένα ολόκληρο γρίβνα για νακάνουμε κούνια στα κόκκινα ξύλινα αλογάκια

laquoΚαλή χρονιάraquo εύχονταν όλοι και έδιναν φιλιά

g

Όμως ο Νικολάι ήταν μελαγχολικός Στεκόταν ώρα πολ -λή γονατισμένος στο παράθυρο και ζωγράφιζε με φωτει-νά χρώματα τον ερχομό της μαμάς του πάνω στο χιόνιΤη χρονιά εκείνη χιόνισε περισσότερο απrsquo όσο θυμούντανοι μεγάλοι τα τελευταία δέκα χρόνια Τα παιδιά έφτιαξανστην αυλή μια ομάδα χιονανθρώπων Το δάσκαλό τουςτον κύριο δήμαρχο το μαέστρο της δημοτικής ορχήστραςτον παππού την μπάμπουσκα Στο σπίτι άναβαν τη σό-μπα και κάθονταν όλοι γύρω της για να ζεσταθούν Ο παπ -πούς τούς ενημέρωσε ότι στη χώρα υπήρχε μεγάλη κρίσηκαυσίμων και η κεντρική θέρμανση θα άναβε για λίγες ώρες μόνο το βράδυ Τους συμβούλεψε να κάνουν υπο-μονή και να δείξουν τη συμπαράστασή τους στην κυβέρ-νηση που έκανε μεγάλη προσπάθεια για να ορθοποδήσειοικονομικά η χώρα τους Και τα ξύλα συνεχώς λιγόστευανΟ γερο-Βάνια για να καίει όλο το εικοσιτετράωρο η σό-

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 16

μπα και να μην κρυώνουν τα παιδιά αναγκάστηκε να κό -ψει τη μία από τις τρεις βυσσινιές του κήπου Τη γέρικηβυσσινιά Η μπάμπουσκα έδωσε βέβαια τη συγκατάθεσήτης αλλά όταν την είδε πεσμένη κάτω τη θρήνησε σαν νακήδευε άνθρωπο

Τα βράδια του ατέλειωτου εκείνου χειμώνα ο Νικολάιέκανε τις ασκήσεις του στο βιολί υπό την επίβλεψη τουπαππού του Συχνά τους επισκεπτόταν και ο δάσκαλόςτου ο κύριος Ντανίλο που απολάμβανε τους αυτοσχε-διασμούς του επαινούσε το ταλέντο του και έλεγε ότι οΝικολάι Αλεξίεβιτς Πριγκόφ θα παίξει κάποτε στις μεγα-λύτερες ορχήστρες του κόσμου

Κι ο χειμώνας τραβούσε Η Ναταλία δεν τους έστειλεούτε ένα μήνυμα Από πουθενά δεν είχαν νέα της Ημπά μπουσκα παρηγοριόταν στη σκέψη ότι θα είχε βρεικαλή δουλειά και στην αρχή θα έπρεπε να δουλεύει ατέ-λειωτες ώρες laquoΝα δείτε που κάποια μέρα θrsquo ανοίξει ηπόρτα και η καλή μου Ναταλία θα μας κάνει την πιο ευ-χάριστη έκπληξηraquo έλεγε laquoΘα φέρει και την κούκλα μουraquoπεταγόταν κι η Όλια πριν βυθιστεί και πάλι στο όνειρότης μrsquo εκείνο το γέλιο που έμοιαζε με πρωτάνοιχτο τρια-ντάφυλλο

Ο Νικολάι εκεί κολλημένος στο παράθυρο ταξίδευεστις λευκές νύχτες που όταν είχε φεγγάρι γίνονταν αχνο -γάλανες Άκουγε νοερά ουράνιες μουσικές που αντηχού-σαν στην ψυχή του Τον οδηγούσαν πολύ ψηλά πέρα καιπάνω από τον κατοικημένο κόσμο Αυτό το συναίσθηματο μετέτρεπε σε νότες που τις έπαιζε στο βιολί του Σε κά-θε κομμάτι έδινε κι από έναν τίτλο laquoΌταν πέφτει το χιό-

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

o

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 17

νιraquo laquoΟ αέραςraquo laquoΟ ποταμόςraquo laquoΗ γιορτή των πυροτεχνη-μάτωνraquo

Ο γερο-Βάνια και η μπάμπουσκα απολάμβαναν αυτάτα νυχτερινά κονσέρτα πίνοντας τσάι με λίγη βότκα ενώη Όλια λαγοκοιμόταν Μερικές φορές το άγριο αλύχτισμακάποιου πεινασμένου σκύλου γέμιζε τρόμο τη νύχτα καιτότε ο Νικολάι απάγγελλε ρυθμικά την προσευχή που τουείχε μάθει η μπάμπουσκα όταν πρωτάρχισε να μιλάει Ή-ταν η προσευχή που έδιωχνε κάθε φόβο μακριά του

Εκεί που έπαιζαν αρνιάκι απόσταιναν κοπάδιατη νύχια άγγελοι πατούνκαι κρυφολαμποκοπούνΔεν τους βλέπεις στο σκοτάδικι όμως πέτονται ανεμίζουντου ελέους το μαγνάδιάνθη ανθρώπους νανουρίζουνΑν προστατεύει τα πουλιάκάθε φωλιά κοιτάνεκαι κάθε αγριμιού σπηλιάαπrsquo το κακό φυλάνε

g

Η Ναταλία επέστρεψε αναπάντεχα στις αρχές της επόμε-νης άνοιξης Δεν έμοιαζε με τη γυναίκα που πριν από έναχρόνο έφυγε από το Μποτουσένι Δεν είχε πια μακριά

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

Από το laquoΤραγούδι της αθωότηταςraquo του Ουίλιαμ Μπλέικ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 18

Page 2: Το σύνθημα

copy Copyright Ελένη Πριοβόλου ndash Εκδόσεις Καστανιώτη ΑΕ Αθήνα 2012

Έτος 1ης έκδοσης 2012

Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με ο ποιον -δήποτε τρόπο καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιονδήποτε τρόπο ανα πα -ραγωγής έργου λόγου ή τέχνης σύμφωνα με τις διατάξεις του ν 21211993 και της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης-Παρισιού που κυρώθηκε με το ν 1001975 Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειο θεσίας σελιδο -ποίησης εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου με φωτοτυπικές ηλεκτρονι κές ήοποιεσδήποτε άλλες μεθόδους σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν 21211993

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ ΑΕΖαλόγγου 11 106 78 Αθήνα 210-3301208 ndash 210-3301327 FAX 210-3842431e-mail infokastaniotiscom

wwwkastaniotiscom

ISBN 978-960-03-5498-0

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 6

Στις ανιψιές μουΒασιλεία Δήμητρα

Βάλια Ινώ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 7

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 8

1

ΟΝΙΚΟΛΑϊ ΧΤΥΠΗΣΕ ΤΟ ΔΟξΑΡΙ ΣΤΗ ΧΟΡΔΗ ΚΙ ΥΣΤΕΡΑ

αγκάλιασε το βιολί του στοργικά Ήταν ένα πα-μπάλαιο βιολί Η χρονολογία γέννησής του αναφε-

ρόταν στη μεταλλική ταμπελίτσα που ήταν βιδωμένη στηναριστερή πλευρά του 1895 Ο προπαππούς του ο Αλεξέιτο κρατούσε στα ευλογημένα χέρια του σαράντα ολόκλη-ρα χρόνια Ήταν τακτικό μέλος της ορχήστρας του Κιέ-βου Για λίγα χρόνια έπαιζε και ο παππούς Βάνια στη δη -μοτική ορχήστρα της Οδησσού Όμως εκείνη η αρθρίτιδαστα δάχτυλά του τον οδήγησε να κλείσει το βιολί στη θήκητου και να το παραδώσει στον Νικολάι όταν οι δάσκαλοίτου τον διαβεβαίωσαν ότι ο Νικολάι Αλεξίεβιτς Πριγκόφήταν μεγάλο ταλέντο Στην ηλικία των τριών ετών τού έ-κανε τα πρώτα μαθήματα ο παππούς Βάνια εφτά ετώντον παρέλαβε ο σπουδαίος βιολονίστας κύριος Ντανίλοκαι τώρα έντεκα χρόνων πια ο Νικολάι είχε κάνει το βιο -λί συνέχεια του εαυτού του

Ο πατέρας του ο Πιοτρ δεν αγαπούσε το βιολί Ότανάκουγε το γιο του να επιδίδεται στους αυτοσχεδιασμούςτου ούρλιαζε laquoΠάψε να γρατσουνάς αυτό το παλιόπρα-

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 9

μα μικρέ γιατί θα σrsquo το σπάσω στο κεφάλιraquo Εκείνος αγα -πούσε μόνο το κρασί το κονιάκ και τη βότκα Τα έπινεκαι ξεχωριστά laquoγια αναψυκτικόraquo όπως ειρωνευόταν αλ-λά και τα τρία μαζί Τα έσμιγε και έφτιαχνε ένα νέο ποτόπου το είχε βαφτίσει laquoατομική βόμβαraquo Το κατέβαζε μο-νορούφι το πρόσωπό του πυρωνόταν η στρογγυλή μύτητου γινόταν κατακόκκινη και τα μάτια του πετάγονταναπό τις κόγχες τους Ακολουθούσε η έκρηξη Έσπαζε ότισυναντούσε στο δρόμο του ακόμα και κεφάλια αν δενήταν καλά προστατευμένα κάτω από κράνη με τη μορφήκατσαρόλας Η Ναταλία ο Νικολάι και η μικρή Όλια εί-χαν μάθει να αμύνονται ενώ η μπάμπουσκα και ο παπ-πούς Βάνια έκαναν το σώμα τους τείχος για να προστα-τεύσουν τη μοναχοθυγατέρα τους την ντελικάτη Νατα-λία και τα δυο τους εγγόνια από τις επιθέσεις του Πιοτρ

― Εδώ είναι το σπίτι μου αναγκάστηκε να του υπεν-θυμίσει απελπισμένος κάποια μέρα ο γερο-Βάνια Μην ξε -χνάς πως δεν έχεις ούτε ένα κεραμίδι δικό σου

Ακούγο ντάς τον εκείνος έγρουξε σαν θηρίο έσφιξε τιςγροθιές αλλά δεν έσπασε ούτε ένα φλιτζανάκι

― Μια μέρα θα γίνω μεγάλος και τρανός θα με προ-σκυνάς σαν να είμαι τσάρος παλιόγερε ψέλλισε σαν απει -λή κι έφυγε χτυπώντας τόσο δυνατά την πόρτα πίσω τουώστε ο σοβάς ξεκόλλησε από τον τοίχο και η πόρτα χρειά -στηκε καινούριους μεντεσέδες

― Χέστηκα για τους τσάρους σου Να δω το κεφάλισου στο ικρίωμα καταραμένε του φώναξε ο παππούς

Η Όλια φοβήθηκε τόσο που άρχισε να κλαίει γοεράόμως ο Νικολάι που ήταν μεγάλο παιδί ή τουλάχιστον έ-

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 10

τσι θεωρούσε τον εαυτό του κατάλαβε ότι με τη φυγή τουπατέρα του θα ελευθερώνονταν όλοι Μάλιστα προσευ-χήθηκε να μην επιστρέψει ποτέ Οι υπόλοιποι πίστευανότι σε δυο μέρες θα ήταν ξανά πίσω laquoΠού θα το βρειστρωμένοraquo μουρμούριζε η μπάμπουσκα Όμως ο Νι κο -λάι διαισθανόταν ότι είχαν απαλλαγεί από δαύτον Οιπροσευχές του έπιαναν πάντα όταν τις έκανε συγκεντρω-μένος και από τα βάθη της καρδιάς του Έτσι και αυτήτη φορά η προσευχή του έπιασε Πέρασε ένας μήνας καιο πατέρας του δεν είχε δώσει σημεία ζωής Ο Τίτο έναςβρομύλος τύπος που είχε φορτηγό και εκτελούσε μετα-φορές από το Μποτουσένι στην Οδησσό ndashένας Θεός ξέ-ρει τι σόι μεταφορέςndash πληροφόρησε τον παππού Βάνιαστο καπηλειό ότι ο άντρας της Ναταλίας την είχε κοπα-νήσει για την Ελλάδα μαζί με τους λαθραίους και απόκει θα έβρισκε σύνδεσμο να περάσει στην Ιταλία Ο γερο-Βάνια ανα κοίνωσε το νέο με χαρά και ανακού φιση laquoΣί-γουρα μαφιό ζος θα καταντήσει ο lsquolsquoτσάροςrsquorsquoraquo σχο λίασε ημπάμπουσκα

Κανένας δεν εξέφρασε την επιθυμία να τον αναζητή-σουν Ούτε καν η Ναταλία η γυναίκα του Ένιωθε νrsquo α-πελευθερώνονται και η ίδια και τα παιδιά της Η μικρού-λα Όλια ανέπνευσε ανακουφισμένη διότι δε θα χρειαζό-ταν πια να ψάχνει νέες κρυψώνες για να προστατεύσειτον εαυτό της και τα παιχνίδια της Και βέβαια ο ΝικολάιΑλεξίεβιτς Πριγκόφ έβγαλε από την ντουλάπα το βιολίκαι έπαιξε για πρώτη φορά ελεύθερα έναν κοζάκικο χο-ρό για να χορέψουν οι δικοί του

Από τη στιγμή που έφυγε ο άντρας της το πρόσωπο

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 11

της Ναταλίας φεγγοβόλησε Το δέρμα της καθάρισε απότις μελανιές έγινε ξανά ροδαλή και ένιωθε ζωντανή θυ-μήθηκε μάλιστα ότι διέθετε υπέροχη κελαρυστή φωνή κιέτσι τα βράδια τραγουδούσε ενώ ο Νικολάι τη συνόδευεμε το βιολί Ήταν τόσο ανάλαφρη που νόμιζε κανείς ότικινούσε το σώμα της ο αέρας Απαλλαγμένη πια από τονεφιάλτη του Πιοτρ έμοιαζε με ανθισμένο λουλούδι

Το σπίτι τους βρισκόταν κοντά στο ποτάμι Ήταν πολύπαλιό αλλά ο γερο-Βάνια το φρόντιζε Κάθε χρόνο τούέκανε επισκευές Όταν την άνοιξη έλιωνε το χιόνι ανέβαι -νε στη στέγη να αντικαταστήσει τα σπασμένα κεραμίδιαΟ Νικολάι σκαρφάλωνε μαζί του και τον βοηθούσε Μό-λις τέλειωναν τη δουλειά ο παππούς τον έπαιρνε στο κα-πηλειό και του επέτρεπε να πιει τον αφρό της μπίρας λέ-γοντας σrsquo όλους laquoΟ Νικολάι έγινε άντραςraquo

Πάνω από τον ποταμό υπήρχε ένα πέτρινο τοξωτό γε -φύρι Μερικές φορές τα παιδιά έβλεπαν τη Ναταλία ναστέκεται στη μέση της γέφυρας και νrsquo απλώνει τα χέριατης σαν φτερούγες Η κίνησή της αυτή τα τρόμαζε πολύΟ Νικολάι υποψιαζόταν ότι κάτι τέτοιες στιγμές προσευ-χόταν να γίνουν τα χέρια της αληθινές φτερούγες για ναμπορέσει να πετάξει μακριά από το Μποτουσένι

Ώσπου ένα πρωί ενώ τα παιδιά κοιμούνταν ακόμα οΝικολάι αισθάνθηκε τα χείλη της μητέρας του στο μέτω-πό του Η Όλια συνέχισε τον ύπνο της χαμογελώντας ευ-τυχισμένη Όμως ο Νικολάι άνοιξε τα μάτια Η Ναταλίαήταν ντυμένη και κρατούσε στο χέρι την τσάντα της Ανα -σηκώθηκε και τη ρώτησε

― Πού θα πας μαμά

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 12

― Ως τη Μόσχα μόνο Νικολάι απάντησε εκείνη Κοι-μήσου εσύ Θα επιστρέψω πολύ σύντομα Να προσέχειςτην Όλια μας όσο θα λείπω

Ο Νικολάι σηκώθηκε από το κρεβάτι και ακολούθησετη Ναταλία στην κουζίνα για να του δώσει εξηγήσεις Ό-ταν αντίκρισε την τεράστια βαλίτσα κατάλαβε ότι η μητέ -ρα του δε θα επέστρεφε τόσο γρήγορα Όμως δεν ωφε-λούσε να μυξοκλαίει σαν κορίτσι Ντύθηκε και τη συνό-δεψε με τον παππού στο σταθμό του τρένου Περίμενε νατου δώσει τις εξηγήσεις της καθrsquo οδόν

― Πρέπει να βρω δουλειά Νικολάι του είπε εντέλειεκεί νη Στο Μποτουσένι δεν υπάρχουν δουλειές Ούτε κανστο Κίεβο Χρειαζόμαστε χρήματα για να ζούμε με αξιο-πρέπεια και για να συνεχίσεις τις σπουδές σου στο βιολίΔε θέλω να είμαστε βά ρος στον παππού Μεγάλωσε πλέονκι αυτός και πρέπει να τον ξεκουράσουμε Καταλαβαί-νεις νομίζω

Ο Νικολάι έγνεψε καταφατικά και η μητέρα του τονπαρακάλεσε να αναλάβει να εξηγήσει τα πάντα και στηνΌλια Της το υποσχέθηκε διότι κατανοούσε την κατά-στασή τους Ήθε λε πολύ να αγκαλιάσει τη μαμά του αλλάεκείνη του χάιδεψε μόνο τα μαλλιά Έπειτα ήρθε το τρέ-νο σφυρίζοντας και την πήρε για τη Μόσχα

Επέστρεψαν αμίλητοι στο σπίτι με τον παππού ΒάνιαΣτο μεταξύ η Όλια είχε ξυπνήσει από ένα κακό όνειρο καιζητούσε τη μαμά της κλαίγοντας Η μπάμπουσκα την πα-ρηγορούσε εξηγώντας της ότι η μητέρα της θα έβρισκε μιακαλή δουλειά στη Μόσχα θα έβγαζε πολλά χρήματα κι έ -τσι ο Νικολάι κι αυτή θα είχαν απrsquo όλα Όμορφα ρούχα

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 13

παιχνίδια και ασφαλώς δε θα μετρούσαν τα γρίβνα για νααγοράσουν μια σοκολάτα ή ένα ζαχαρωτό παραπάνω

mdash Χθες Όλια έλεγε η μπάμπουσκα σκουπίζοντας ταδάκρυά της είδα στην τηλεόραση κάτι όμορφες χνουδω-τές παντούφλες σαν ζωντανά ζωάκια Αρκουδάκια γα-τιά σκίουρους κουνέλια Μέχρι παντούφλες λιοντάρια πή -ρε το μάτι μου Άσε πια τα σκυλάκια Μια ολόκληρη σει-ρά στο πάνω ράφι Όλες οι ράτσες σκύλων σου λέω Καιτόσο ζωντανά που νόμισα ότι ήταν έτοιμα νrsquo αρχίσουν τοσκυλοκαβγά Ποπό τι ωραία πράγματα υπάρχουν στονκόσμο Όλια Αφού τα δείχνει η τηλεόραση σίγουρα δεθα είναι ψέμα Αχ Πόσο θα ήθελα να μου φέρει η Νατα-λία από τη Μόσχα εκείνα τrsquo αρκουδάκια με την παχιά γού -να και τα ζωηρά ματάκια Δε θα κρυώνουν καθόλου ταπόδια μου το χειμώνα

Η Όλια σταμάτησε να κλαίει Ένα αθώο γελάκι σανπρωινό τριαντάφυλλο άνθισε στα χείλη της

mdash Εγώ θα προτιμούσα τα λαγουδάκια ψιθύρισε κι άρ -χισε να φανερώνει κι αυτή τις επιθυμίες της Είχε δει στηντηλεόραση κάτι κούκλες που χόρευαν μιλούσαν ανοιγό-κλειναν τα μάτια και φορούσαν υπέροχα φουστάνια

mdash Λες να μου φέρει μια τέτοια η μαμά αναρωτήθηκεmdash Ασφαλώς τη διαβεβαίωσε η μπάμπουσκαΗ Όλια επιτέλους γέλασε και ανέφερε στον Νικολάι τα

περί κούκλας μόλις τον είδε να μπαίνει στο σπίτι με τονπαππού Του το ψιθύρισε στο αυτί επειδή ο παππούς δενπίστευε στην τηλεόραση Ο Νικολάι είχε δει κι αυτός κάτιαπίθανα αθλητικά παπούτσια Το αγόρι που τα διαφήμι-ζε του έμοιαζε κάπως τους διαβεβαίωνε από το γυαλί

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 14

ότι όποιος τα φορούσε πετούσε Μπορούσε να γίνει ολυ-μπιονίκης χωρίς να σκοτώνεται στις προπονήσεις Ο Νι-κολάι όμως πίστευε περισσότερο στα λόγια του παππούπου του έλεγε ότι αν δεν ιδροκοπήσεις και δε ματώσειςστις προπονήσεις ολυμπιονίκης δε γίνεσαι Τι να εξηγή-σει όμως στην αδερφή του Αυτή τρύπωνε στο όνειρό τηςκι εκεί γινόταν ευτυχισμένη

g

ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΪ ΑΛΕΞΙΕΒΙΤΣ ΠΡΙΓΚΟΦ

Ήρθε ο χειμώνας και δεν είχαμε κανένα μήνυμα από τημαμά Ούτε καν τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιάπου πλημμύρισαν το Μποτουσένι άγγελοι χιονολούλου -δα και αστέρια Ήταν όλα τόσο όμορφα ως εικόνα αλλάπολύ μελαγχολικά γιατί έλειπε η μαμά και τα πόδια τηςμπάμπουσκας κρύωναν μέσα στις παλιές φθαρμένες πα -ντόφλες Τα βράδια ο παππούς Βάνια τής τα έτρι βε μεοινόπνευμα κι εγώ έπρεπε να παρηγορώ την Όλια πουγκρίνιαζε γιατί αργούσε να rsquoρθει η κούκλα των ονείρωντης ndash κι η τηλεόραση μας ζάλιζε το κεφάλι μrsquo αυτή τηνψεύτικη γαλανομάτα Ο παππούς σκάλισε σε μαλακό ξύ -λο μια όμορφη ματριόσκα και τη ζωγράφισε με ωραίαέντο να χρώματα Το πρόσωπό της έμοιαζε με της μα-μάς Δεν είχε καμιά σχέση με την κούκλα της τηλεόρασηςόμως η Όλια χάρηκε πολύ Έκλεισε μέσα στην κούφιακοιλιά της κούκλας τα μπιχλιμπίδια της κάτι συρμάτιναχρυσαφιά δαχτυλίδια σκουλαρίκια και αλυσιδάκια πουτης είχε αγοράσει ο παππούς στο παζάρι και η Όλια τα

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 15

φορούσε όλα μαζί όταν έπαιζε μπροστά στον καθρέφτητο αστέρι της τηλεόρασης Την Πρωτοχρονιά πήγαμεστη μεγάλη πλατεία στη γιορτή των πυροτεχνημάτωνΟ ουρανός του Μποτουσένι γέμισε γιγάντιες φωτεινέςομπρέλες καραβάκια παλάτια και αρκούδες Η γιορτήτων πυροτεχνημάτων ήταν πολύ πετυχημένη

Εγώ ήμουν στην ορχήστρα του ωδείου και έπαιζα βιο -λί Μετά φάγαμε πιροσκί και σούπα με χοιρινό Ο πάπ-πους δε λυπήθηκε να δώσει ένα ολόκληρο γρίβνα για νακάνουμε κούνια στα κόκκινα ξύλινα αλογάκια

laquoΚαλή χρονιάraquo εύχονταν όλοι και έδιναν φιλιά

g

Όμως ο Νικολάι ήταν μελαγχολικός Στεκόταν ώρα πολ -λή γονατισμένος στο παράθυρο και ζωγράφιζε με φωτει-νά χρώματα τον ερχομό της μαμάς του πάνω στο χιόνιΤη χρονιά εκείνη χιόνισε περισσότερο απrsquo όσο θυμούντανοι μεγάλοι τα τελευταία δέκα χρόνια Τα παιδιά έφτιαξανστην αυλή μια ομάδα χιονανθρώπων Το δάσκαλό τουςτον κύριο δήμαρχο το μαέστρο της δημοτικής ορχήστραςτον παππού την μπάμπουσκα Στο σπίτι άναβαν τη σό-μπα και κάθονταν όλοι γύρω της για να ζεσταθούν Ο παπ -πούς τούς ενημέρωσε ότι στη χώρα υπήρχε μεγάλη κρίσηκαυσίμων και η κεντρική θέρμανση θα άναβε για λίγες ώρες μόνο το βράδυ Τους συμβούλεψε να κάνουν υπο-μονή και να δείξουν τη συμπαράστασή τους στην κυβέρ-νηση που έκανε μεγάλη προσπάθεια για να ορθοποδήσειοικονομικά η χώρα τους Και τα ξύλα συνεχώς λιγόστευανΟ γερο-Βάνια για να καίει όλο το εικοσιτετράωρο η σό-

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 16

μπα και να μην κρυώνουν τα παιδιά αναγκάστηκε να κό -ψει τη μία από τις τρεις βυσσινιές του κήπου Τη γέρικηβυσσινιά Η μπάμπουσκα έδωσε βέβαια τη συγκατάθεσήτης αλλά όταν την είδε πεσμένη κάτω τη θρήνησε σαν νακήδευε άνθρωπο

Τα βράδια του ατέλειωτου εκείνου χειμώνα ο Νικολάιέκανε τις ασκήσεις του στο βιολί υπό την επίβλεψη τουπαππού του Συχνά τους επισκεπτόταν και ο δάσκαλόςτου ο κύριος Ντανίλο που απολάμβανε τους αυτοσχε-διασμούς του επαινούσε το ταλέντο του και έλεγε ότι οΝικολάι Αλεξίεβιτς Πριγκόφ θα παίξει κάποτε στις μεγα-λύτερες ορχήστρες του κόσμου

Κι ο χειμώνας τραβούσε Η Ναταλία δεν τους έστειλεούτε ένα μήνυμα Από πουθενά δεν είχαν νέα της Ημπά μπουσκα παρηγοριόταν στη σκέψη ότι θα είχε βρεικαλή δουλειά και στην αρχή θα έπρεπε να δουλεύει ατέ-λειωτες ώρες laquoΝα δείτε που κάποια μέρα θrsquo ανοίξει ηπόρτα και η καλή μου Ναταλία θα μας κάνει την πιο ευ-χάριστη έκπληξηraquo έλεγε laquoΘα φέρει και την κούκλα μουraquoπεταγόταν κι η Όλια πριν βυθιστεί και πάλι στο όνειρότης μrsquo εκείνο το γέλιο που έμοιαζε με πρωτάνοιχτο τρια-ντάφυλλο

Ο Νικολάι εκεί κολλημένος στο παράθυρο ταξίδευεστις λευκές νύχτες που όταν είχε φεγγάρι γίνονταν αχνο -γάλανες Άκουγε νοερά ουράνιες μουσικές που αντηχού-σαν στην ψυχή του Τον οδηγούσαν πολύ ψηλά πέρα καιπάνω από τον κατοικημένο κόσμο Αυτό το συναίσθηματο μετέτρεπε σε νότες που τις έπαιζε στο βιολί του Σε κά-θε κομμάτι έδινε κι από έναν τίτλο laquoΌταν πέφτει το χιό-

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

o

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 17

νιraquo laquoΟ αέραςraquo laquoΟ ποταμόςraquo laquoΗ γιορτή των πυροτεχνη-μάτωνraquo

Ο γερο-Βάνια και η μπάμπουσκα απολάμβαναν αυτάτα νυχτερινά κονσέρτα πίνοντας τσάι με λίγη βότκα ενώη Όλια λαγοκοιμόταν Μερικές φορές το άγριο αλύχτισμακάποιου πεινασμένου σκύλου γέμιζε τρόμο τη νύχτα καιτότε ο Νικολάι απάγγελλε ρυθμικά την προσευχή που τουείχε μάθει η μπάμπουσκα όταν πρωτάρχισε να μιλάει Ή-ταν η προσευχή που έδιωχνε κάθε φόβο μακριά του

Εκεί που έπαιζαν αρνιάκι απόσταιναν κοπάδιατη νύχια άγγελοι πατούνκαι κρυφολαμποκοπούνΔεν τους βλέπεις στο σκοτάδικι όμως πέτονται ανεμίζουντου ελέους το μαγνάδιάνθη ανθρώπους νανουρίζουνΑν προστατεύει τα πουλιάκάθε φωλιά κοιτάνεκαι κάθε αγριμιού σπηλιάαπrsquo το κακό φυλάνε

g

Η Ναταλία επέστρεψε αναπάντεχα στις αρχές της επόμε-νης άνοιξης Δεν έμοιαζε με τη γυναίκα που πριν από έναχρόνο έφυγε από το Μποτουσένι Δεν είχε πια μακριά

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

Από το laquoΤραγούδι της αθωότηταςraquo του Ουίλιαμ Μπλέικ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 18

Page 3: Το σύνθημα

Στις ανιψιές μουΒασιλεία Δήμητρα

Βάλια Ινώ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 7

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 8

1

ΟΝΙΚΟΛΑϊ ΧΤΥΠΗΣΕ ΤΟ ΔΟξΑΡΙ ΣΤΗ ΧΟΡΔΗ ΚΙ ΥΣΤΕΡΑ

αγκάλιασε το βιολί του στοργικά Ήταν ένα πα-μπάλαιο βιολί Η χρονολογία γέννησής του αναφε-

ρόταν στη μεταλλική ταμπελίτσα που ήταν βιδωμένη στηναριστερή πλευρά του 1895 Ο προπαππούς του ο Αλεξέιτο κρατούσε στα ευλογημένα χέρια του σαράντα ολόκλη-ρα χρόνια Ήταν τακτικό μέλος της ορχήστρας του Κιέ-βου Για λίγα χρόνια έπαιζε και ο παππούς Βάνια στη δη -μοτική ορχήστρα της Οδησσού Όμως εκείνη η αρθρίτιδαστα δάχτυλά του τον οδήγησε να κλείσει το βιολί στη θήκητου και να το παραδώσει στον Νικολάι όταν οι δάσκαλοίτου τον διαβεβαίωσαν ότι ο Νικολάι Αλεξίεβιτς Πριγκόφήταν μεγάλο ταλέντο Στην ηλικία των τριών ετών τού έ-κανε τα πρώτα μαθήματα ο παππούς Βάνια εφτά ετώντον παρέλαβε ο σπουδαίος βιολονίστας κύριος Ντανίλοκαι τώρα έντεκα χρόνων πια ο Νικολάι είχε κάνει το βιο -λί συνέχεια του εαυτού του

Ο πατέρας του ο Πιοτρ δεν αγαπούσε το βιολί Ότανάκουγε το γιο του να επιδίδεται στους αυτοσχεδιασμούςτου ούρλιαζε laquoΠάψε να γρατσουνάς αυτό το παλιόπρα-

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 9

μα μικρέ γιατί θα σrsquo το σπάσω στο κεφάλιraquo Εκείνος αγα -πούσε μόνο το κρασί το κονιάκ και τη βότκα Τα έπινεκαι ξεχωριστά laquoγια αναψυκτικόraquo όπως ειρωνευόταν αλ-λά και τα τρία μαζί Τα έσμιγε και έφτιαχνε ένα νέο ποτόπου το είχε βαφτίσει laquoατομική βόμβαraquo Το κατέβαζε μο-νορούφι το πρόσωπό του πυρωνόταν η στρογγυλή μύτητου γινόταν κατακόκκινη και τα μάτια του πετάγονταναπό τις κόγχες τους Ακολουθούσε η έκρηξη Έσπαζε ότισυναντούσε στο δρόμο του ακόμα και κεφάλια αν δενήταν καλά προστατευμένα κάτω από κράνη με τη μορφήκατσαρόλας Η Ναταλία ο Νικολάι και η μικρή Όλια εί-χαν μάθει να αμύνονται ενώ η μπάμπουσκα και ο παπ-πούς Βάνια έκαναν το σώμα τους τείχος για να προστα-τεύσουν τη μοναχοθυγατέρα τους την ντελικάτη Νατα-λία και τα δυο τους εγγόνια από τις επιθέσεις του Πιοτρ

― Εδώ είναι το σπίτι μου αναγκάστηκε να του υπεν-θυμίσει απελπισμένος κάποια μέρα ο γερο-Βάνια Μην ξε -χνάς πως δεν έχεις ούτε ένα κεραμίδι δικό σου

Ακούγο ντάς τον εκείνος έγρουξε σαν θηρίο έσφιξε τιςγροθιές αλλά δεν έσπασε ούτε ένα φλιτζανάκι

― Μια μέρα θα γίνω μεγάλος και τρανός θα με προ-σκυνάς σαν να είμαι τσάρος παλιόγερε ψέλλισε σαν απει -λή κι έφυγε χτυπώντας τόσο δυνατά την πόρτα πίσω τουώστε ο σοβάς ξεκόλλησε από τον τοίχο και η πόρτα χρειά -στηκε καινούριους μεντεσέδες

― Χέστηκα για τους τσάρους σου Να δω το κεφάλισου στο ικρίωμα καταραμένε του φώναξε ο παππούς

Η Όλια φοβήθηκε τόσο που άρχισε να κλαίει γοεράόμως ο Νικολάι που ήταν μεγάλο παιδί ή τουλάχιστον έ-

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 10

τσι θεωρούσε τον εαυτό του κατάλαβε ότι με τη φυγή τουπατέρα του θα ελευθερώνονταν όλοι Μάλιστα προσευ-χήθηκε να μην επιστρέψει ποτέ Οι υπόλοιποι πίστευανότι σε δυο μέρες θα ήταν ξανά πίσω laquoΠού θα το βρειστρωμένοraquo μουρμούριζε η μπάμπουσκα Όμως ο Νι κο -λάι διαισθανόταν ότι είχαν απαλλαγεί από δαύτον Οιπροσευχές του έπιαναν πάντα όταν τις έκανε συγκεντρω-μένος και από τα βάθη της καρδιάς του Έτσι και αυτήτη φορά η προσευχή του έπιασε Πέρασε ένας μήνας καιο πατέρας του δεν είχε δώσει σημεία ζωής Ο Τίτο έναςβρομύλος τύπος που είχε φορτηγό και εκτελούσε μετα-φορές από το Μποτουσένι στην Οδησσό ndashένας Θεός ξέ-ρει τι σόι μεταφορέςndash πληροφόρησε τον παππού Βάνιαστο καπηλειό ότι ο άντρας της Ναταλίας την είχε κοπα-νήσει για την Ελλάδα μαζί με τους λαθραίους και απόκει θα έβρισκε σύνδεσμο να περάσει στην Ιταλία Ο γερο-Βάνια ανα κοίνωσε το νέο με χαρά και ανακού φιση laquoΣί-γουρα μαφιό ζος θα καταντήσει ο lsquolsquoτσάροςrsquorsquoraquo σχο λίασε ημπάμπουσκα

Κανένας δεν εξέφρασε την επιθυμία να τον αναζητή-σουν Ούτε καν η Ναταλία η γυναίκα του Ένιωθε νrsquo α-πελευθερώνονται και η ίδια και τα παιδιά της Η μικρού-λα Όλια ανέπνευσε ανακουφισμένη διότι δε θα χρειαζό-ταν πια να ψάχνει νέες κρυψώνες για να προστατεύσειτον εαυτό της και τα παιχνίδια της Και βέβαια ο ΝικολάιΑλεξίεβιτς Πριγκόφ έβγαλε από την ντουλάπα το βιολίκαι έπαιξε για πρώτη φορά ελεύθερα έναν κοζάκικο χο-ρό για να χορέψουν οι δικοί του

Από τη στιγμή που έφυγε ο άντρας της το πρόσωπο

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 11

της Ναταλίας φεγγοβόλησε Το δέρμα της καθάρισε απότις μελανιές έγινε ξανά ροδαλή και ένιωθε ζωντανή θυ-μήθηκε μάλιστα ότι διέθετε υπέροχη κελαρυστή φωνή κιέτσι τα βράδια τραγουδούσε ενώ ο Νικολάι τη συνόδευεμε το βιολί Ήταν τόσο ανάλαφρη που νόμιζε κανείς ότικινούσε το σώμα της ο αέρας Απαλλαγμένη πια από τονεφιάλτη του Πιοτρ έμοιαζε με ανθισμένο λουλούδι

Το σπίτι τους βρισκόταν κοντά στο ποτάμι Ήταν πολύπαλιό αλλά ο γερο-Βάνια το φρόντιζε Κάθε χρόνο τούέκανε επισκευές Όταν την άνοιξη έλιωνε το χιόνι ανέβαι -νε στη στέγη να αντικαταστήσει τα σπασμένα κεραμίδιαΟ Νικολάι σκαρφάλωνε μαζί του και τον βοηθούσε Μό-λις τέλειωναν τη δουλειά ο παππούς τον έπαιρνε στο κα-πηλειό και του επέτρεπε να πιει τον αφρό της μπίρας λέ-γοντας σrsquo όλους laquoΟ Νικολάι έγινε άντραςraquo

Πάνω από τον ποταμό υπήρχε ένα πέτρινο τοξωτό γε -φύρι Μερικές φορές τα παιδιά έβλεπαν τη Ναταλία ναστέκεται στη μέση της γέφυρας και νrsquo απλώνει τα χέριατης σαν φτερούγες Η κίνησή της αυτή τα τρόμαζε πολύΟ Νικολάι υποψιαζόταν ότι κάτι τέτοιες στιγμές προσευ-χόταν να γίνουν τα χέρια της αληθινές φτερούγες για ναμπορέσει να πετάξει μακριά από το Μποτουσένι

Ώσπου ένα πρωί ενώ τα παιδιά κοιμούνταν ακόμα οΝικολάι αισθάνθηκε τα χείλη της μητέρας του στο μέτω-πό του Η Όλια συνέχισε τον ύπνο της χαμογελώντας ευ-τυχισμένη Όμως ο Νικολάι άνοιξε τα μάτια Η Ναταλίαήταν ντυμένη και κρατούσε στο χέρι την τσάντα της Ανα -σηκώθηκε και τη ρώτησε

― Πού θα πας μαμά

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 12

― Ως τη Μόσχα μόνο Νικολάι απάντησε εκείνη Κοι-μήσου εσύ Θα επιστρέψω πολύ σύντομα Να προσέχειςτην Όλια μας όσο θα λείπω

Ο Νικολάι σηκώθηκε από το κρεβάτι και ακολούθησετη Ναταλία στην κουζίνα για να του δώσει εξηγήσεις Ό-ταν αντίκρισε την τεράστια βαλίτσα κατάλαβε ότι η μητέ -ρα του δε θα επέστρεφε τόσο γρήγορα Όμως δεν ωφε-λούσε να μυξοκλαίει σαν κορίτσι Ντύθηκε και τη συνό-δεψε με τον παππού στο σταθμό του τρένου Περίμενε νατου δώσει τις εξηγήσεις της καθrsquo οδόν

― Πρέπει να βρω δουλειά Νικολάι του είπε εντέλειεκεί νη Στο Μποτουσένι δεν υπάρχουν δουλειές Ούτε κανστο Κίεβο Χρειαζόμαστε χρήματα για να ζούμε με αξιο-πρέπεια και για να συνεχίσεις τις σπουδές σου στο βιολίΔε θέλω να είμαστε βά ρος στον παππού Μεγάλωσε πλέονκι αυτός και πρέπει να τον ξεκουράσουμε Καταλαβαί-νεις νομίζω

Ο Νικολάι έγνεψε καταφατικά και η μητέρα του τονπαρακάλεσε να αναλάβει να εξηγήσει τα πάντα και στηνΌλια Της το υποσχέθηκε διότι κατανοούσε την κατά-στασή τους Ήθε λε πολύ να αγκαλιάσει τη μαμά του αλλάεκείνη του χάιδεψε μόνο τα μαλλιά Έπειτα ήρθε το τρέ-νο σφυρίζοντας και την πήρε για τη Μόσχα

Επέστρεψαν αμίλητοι στο σπίτι με τον παππού ΒάνιαΣτο μεταξύ η Όλια είχε ξυπνήσει από ένα κακό όνειρο καιζητούσε τη μαμά της κλαίγοντας Η μπάμπουσκα την πα-ρηγορούσε εξηγώντας της ότι η μητέρα της θα έβρισκε μιακαλή δουλειά στη Μόσχα θα έβγαζε πολλά χρήματα κι έ -τσι ο Νικολάι κι αυτή θα είχαν απrsquo όλα Όμορφα ρούχα

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 13

παιχνίδια και ασφαλώς δε θα μετρούσαν τα γρίβνα για νααγοράσουν μια σοκολάτα ή ένα ζαχαρωτό παραπάνω

mdash Χθες Όλια έλεγε η μπάμπουσκα σκουπίζοντας ταδάκρυά της είδα στην τηλεόραση κάτι όμορφες χνουδω-τές παντούφλες σαν ζωντανά ζωάκια Αρκουδάκια γα-τιά σκίουρους κουνέλια Μέχρι παντούφλες λιοντάρια πή -ρε το μάτι μου Άσε πια τα σκυλάκια Μια ολόκληρη σει-ρά στο πάνω ράφι Όλες οι ράτσες σκύλων σου λέω Καιτόσο ζωντανά που νόμισα ότι ήταν έτοιμα νrsquo αρχίσουν τοσκυλοκαβγά Ποπό τι ωραία πράγματα υπάρχουν στονκόσμο Όλια Αφού τα δείχνει η τηλεόραση σίγουρα δεθα είναι ψέμα Αχ Πόσο θα ήθελα να μου φέρει η Νατα-λία από τη Μόσχα εκείνα τrsquo αρκουδάκια με την παχιά γού -να και τα ζωηρά ματάκια Δε θα κρυώνουν καθόλου ταπόδια μου το χειμώνα

Η Όλια σταμάτησε να κλαίει Ένα αθώο γελάκι σανπρωινό τριαντάφυλλο άνθισε στα χείλη της

mdash Εγώ θα προτιμούσα τα λαγουδάκια ψιθύρισε κι άρ -χισε να φανερώνει κι αυτή τις επιθυμίες της Είχε δει στηντηλεόραση κάτι κούκλες που χόρευαν μιλούσαν ανοιγό-κλειναν τα μάτια και φορούσαν υπέροχα φουστάνια

mdash Λες να μου φέρει μια τέτοια η μαμά αναρωτήθηκεmdash Ασφαλώς τη διαβεβαίωσε η μπάμπουσκαΗ Όλια επιτέλους γέλασε και ανέφερε στον Νικολάι τα

περί κούκλας μόλις τον είδε να μπαίνει στο σπίτι με τονπαππού Του το ψιθύρισε στο αυτί επειδή ο παππούς δενπίστευε στην τηλεόραση Ο Νικολάι είχε δει κι αυτός κάτιαπίθανα αθλητικά παπούτσια Το αγόρι που τα διαφήμι-ζε του έμοιαζε κάπως τους διαβεβαίωνε από το γυαλί

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 14

ότι όποιος τα φορούσε πετούσε Μπορούσε να γίνει ολυ-μπιονίκης χωρίς να σκοτώνεται στις προπονήσεις Ο Νι-κολάι όμως πίστευε περισσότερο στα λόγια του παππούπου του έλεγε ότι αν δεν ιδροκοπήσεις και δε ματώσειςστις προπονήσεις ολυμπιονίκης δε γίνεσαι Τι να εξηγή-σει όμως στην αδερφή του Αυτή τρύπωνε στο όνειρό τηςκι εκεί γινόταν ευτυχισμένη

g

ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΪ ΑΛΕΞΙΕΒΙΤΣ ΠΡΙΓΚΟΦ

Ήρθε ο χειμώνας και δεν είχαμε κανένα μήνυμα από τημαμά Ούτε καν τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιάπου πλημμύρισαν το Μποτουσένι άγγελοι χιονολούλου -δα και αστέρια Ήταν όλα τόσο όμορφα ως εικόνα αλλάπολύ μελαγχολικά γιατί έλειπε η μαμά και τα πόδια τηςμπάμπουσκας κρύωναν μέσα στις παλιές φθαρμένες πα -ντόφλες Τα βράδια ο παππούς Βάνια τής τα έτρι βε μεοινόπνευμα κι εγώ έπρεπε να παρηγορώ την Όλια πουγκρίνιαζε γιατί αργούσε να rsquoρθει η κούκλα των ονείρωντης ndash κι η τηλεόραση μας ζάλιζε το κεφάλι μrsquo αυτή τηνψεύτικη γαλανομάτα Ο παππούς σκάλισε σε μαλακό ξύ -λο μια όμορφη ματριόσκα και τη ζωγράφισε με ωραίαέντο να χρώματα Το πρόσωπό της έμοιαζε με της μα-μάς Δεν είχε καμιά σχέση με την κούκλα της τηλεόρασηςόμως η Όλια χάρηκε πολύ Έκλεισε μέσα στην κούφιακοιλιά της κούκλας τα μπιχλιμπίδια της κάτι συρμάτιναχρυσαφιά δαχτυλίδια σκουλαρίκια και αλυσιδάκια πουτης είχε αγοράσει ο παππούς στο παζάρι και η Όλια τα

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 15

φορούσε όλα μαζί όταν έπαιζε μπροστά στον καθρέφτητο αστέρι της τηλεόρασης Την Πρωτοχρονιά πήγαμεστη μεγάλη πλατεία στη γιορτή των πυροτεχνημάτωνΟ ουρανός του Μποτουσένι γέμισε γιγάντιες φωτεινέςομπρέλες καραβάκια παλάτια και αρκούδες Η γιορτήτων πυροτεχνημάτων ήταν πολύ πετυχημένη

Εγώ ήμουν στην ορχήστρα του ωδείου και έπαιζα βιο -λί Μετά φάγαμε πιροσκί και σούπα με χοιρινό Ο πάπ-πους δε λυπήθηκε να δώσει ένα ολόκληρο γρίβνα για νακάνουμε κούνια στα κόκκινα ξύλινα αλογάκια

laquoΚαλή χρονιάraquo εύχονταν όλοι και έδιναν φιλιά

g

Όμως ο Νικολάι ήταν μελαγχολικός Στεκόταν ώρα πολ -λή γονατισμένος στο παράθυρο και ζωγράφιζε με φωτει-νά χρώματα τον ερχομό της μαμάς του πάνω στο χιόνιΤη χρονιά εκείνη χιόνισε περισσότερο απrsquo όσο θυμούντανοι μεγάλοι τα τελευταία δέκα χρόνια Τα παιδιά έφτιαξανστην αυλή μια ομάδα χιονανθρώπων Το δάσκαλό τουςτον κύριο δήμαρχο το μαέστρο της δημοτικής ορχήστραςτον παππού την μπάμπουσκα Στο σπίτι άναβαν τη σό-μπα και κάθονταν όλοι γύρω της για να ζεσταθούν Ο παπ -πούς τούς ενημέρωσε ότι στη χώρα υπήρχε μεγάλη κρίσηκαυσίμων και η κεντρική θέρμανση θα άναβε για λίγες ώρες μόνο το βράδυ Τους συμβούλεψε να κάνουν υπο-μονή και να δείξουν τη συμπαράστασή τους στην κυβέρ-νηση που έκανε μεγάλη προσπάθεια για να ορθοποδήσειοικονομικά η χώρα τους Και τα ξύλα συνεχώς λιγόστευανΟ γερο-Βάνια για να καίει όλο το εικοσιτετράωρο η σό-

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 16

μπα και να μην κρυώνουν τα παιδιά αναγκάστηκε να κό -ψει τη μία από τις τρεις βυσσινιές του κήπου Τη γέρικηβυσσινιά Η μπάμπουσκα έδωσε βέβαια τη συγκατάθεσήτης αλλά όταν την είδε πεσμένη κάτω τη θρήνησε σαν νακήδευε άνθρωπο

Τα βράδια του ατέλειωτου εκείνου χειμώνα ο Νικολάιέκανε τις ασκήσεις του στο βιολί υπό την επίβλεψη τουπαππού του Συχνά τους επισκεπτόταν και ο δάσκαλόςτου ο κύριος Ντανίλο που απολάμβανε τους αυτοσχε-διασμούς του επαινούσε το ταλέντο του και έλεγε ότι οΝικολάι Αλεξίεβιτς Πριγκόφ θα παίξει κάποτε στις μεγα-λύτερες ορχήστρες του κόσμου

Κι ο χειμώνας τραβούσε Η Ναταλία δεν τους έστειλεούτε ένα μήνυμα Από πουθενά δεν είχαν νέα της Ημπά μπουσκα παρηγοριόταν στη σκέψη ότι θα είχε βρεικαλή δουλειά και στην αρχή θα έπρεπε να δουλεύει ατέ-λειωτες ώρες laquoΝα δείτε που κάποια μέρα θrsquo ανοίξει ηπόρτα και η καλή μου Ναταλία θα μας κάνει την πιο ευ-χάριστη έκπληξηraquo έλεγε laquoΘα φέρει και την κούκλα μουraquoπεταγόταν κι η Όλια πριν βυθιστεί και πάλι στο όνειρότης μrsquo εκείνο το γέλιο που έμοιαζε με πρωτάνοιχτο τρια-ντάφυλλο

Ο Νικολάι εκεί κολλημένος στο παράθυρο ταξίδευεστις λευκές νύχτες που όταν είχε φεγγάρι γίνονταν αχνο -γάλανες Άκουγε νοερά ουράνιες μουσικές που αντηχού-σαν στην ψυχή του Τον οδηγούσαν πολύ ψηλά πέρα καιπάνω από τον κατοικημένο κόσμο Αυτό το συναίσθηματο μετέτρεπε σε νότες που τις έπαιζε στο βιολί του Σε κά-θε κομμάτι έδινε κι από έναν τίτλο laquoΌταν πέφτει το χιό-

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

o

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 17

νιraquo laquoΟ αέραςraquo laquoΟ ποταμόςraquo laquoΗ γιορτή των πυροτεχνη-μάτωνraquo

Ο γερο-Βάνια και η μπάμπουσκα απολάμβαναν αυτάτα νυχτερινά κονσέρτα πίνοντας τσάι με λίγη βότκα ενώη Όλια λαγοκοιμόταν Μερικές φορές το άγριο αλύχτισμακάποιου πεινασμένου σκύλου γέμιζε τρόμο τη νύχτα καιτότε ο Νικολάι απάγγελλε ρυθμικά την προσευχή που τουείχε μάθει η μπάμπουσκα όταν πρωτάρχισε να μιλάει Ή-ταν η προσευχή που έδιωχνε κάθε φόβο μακριά του

Εκεί που έπαιζαν αρνιάκι απόσταιναν κοπάδιατη νύχια άγγελοι πατούνκαι κρυφολαμποκοπούνΔεν τους βλέπεις στο σκοτάδικι όμως πέτονται ανεμίζουντου ελέους το μαγνάδιάνθη ανθρώπους νανουρίζουνΑν προστατεύει τα πουλιάκάθε φωλιά κοιτάνεκαι κάθε αγριμιού σπηλιάαπrsquo το κακό φυλάνε

g

Η Ναταλία επέστρεψε αναπάντεχα στις αρχές της επόμε-νης άνοιξης Δεν έμοιαζε με τη γυναίκα που πριν από έναχρόνο έφυγε από το Μποτουσένι Δεν είχε πια μακριά

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

Από το laquoΤραγούδι της αθωότηταςraquo του Ουίλιαμ Μπλέικ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 18

Page 4: Το σύνθημα

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 8

1

ΟΝΙΚΟΛΑϊ ΧΤΥΠΗΣΕ ΤΟ ΔΟξΑΡΙ ΣΤΗ ΧΟΡΔΗ ΚΙ ΥΣΤΕΡΑ

αγκάλιασε το βιολί του στοργικά Ήταν ένα πα-μπάλαιο βιολί Η χρονολογία γέννησής του αναφε-

ρόταν στη μεταλλική ταμπελίτσα που ήταν βιδωμένη στηναριστερή πλευρά του 1895 Ο προπαππούς του ο Αλεξέιτο κρατούσε στα ευλογημένα χέρια του σαράντα ολόκλη-ρα χρόνια Ήταν τακτικό μέλος της ορχήστρας του Κιέ-βου Για λίγα χρόνια έπαιζε και ο παππούς Βάνια στη δη -μοτική ορχήστρα της Οδησσού Όμως εκείνη η αρθρίτιδαστα δάχτυλά του τον οδήγησε να κλείσει το βιολί στη θήκητου και να το παραδώσει στον Νικολάι όταν οι δάσκαλοίτου τον διαβεβαίωσαν ότι ο Νικολάι Αλεξίεβιτς Πριγκόφήταν μεγάλο ταλέντο Στην ηλικία των τριών ετών τού έ-κανε τα πρώτα μαθήματα ο παππούς Βάνια εφτά ετώντον παρέλαβε ο σπουδαίος βιολονίστας κύριος Ντανίλοκαι τώρα έντεκα χρόνων πια ο Νικολάι είχε κάνει το βιο -λί συνέχεια του εαυτού του

Ο πατέρας του ο Πιοτρ δεν αγαπούσε το βιολί Ότανάκουγε το γιο του να επιδίδεται στους αυτοσχεδιασμούςτου ούρλιαζε laquoΠάψε να γρατσουνάς αυτό το παλιόπρα-

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 9

μα μικρέ γιατί θα σrsquo το σπάσω στο κεφάλιraquo Εκείνος αγα -πούσε μόνο το κρασί το κονιάκ και τη βότκα Τα έπινεκαι ξεχωριστά laquoγια αναψυκτικόraquo όπως ειρωνευόταν αλ-λά και τα τρία μαζί Τα έσμιγε και έφτιαχνε ένα νέο ποτόπου το είχε βαφτίσει laquoατομική βόμβαraquo Το κατέβαζε μο-νορούφι το πρόσωπό του πυρωνόταν η στρογγυλή μύτητου γινόταν κατακόκκινη και τα μάτια του πετάγονταναπό τις κόγχες τους Ακολουθούσε η έκρηξη Έσπαζε ότισυναντούσε στο δρόμο του ακόμα και κεφάλια αν δενήταν καλά προστατευμένα κάτω από κράνη με τη μορφήκατσαρόλας Η Ναταλία ο Νικολάι και η μικρή Όλια εί-χαν μάθει να αμύνονται ενώ η μπάμπουσκα και ο παπ-πούς Βάνια έκαναν το σώμα τους τείχος για να προστα-τεύσουν τη μοναχοθυγατέρα τους την ντελικάτη Νατα-λία και τα δυο τους εγγόνια από τις επιθέσεις του Πιοτρ

― Εδώ είναι το σπίτι μου αναγκάστηκε να του υπεν-θυμίσει απελπισμένος κάποια μέρα ο γερο-Βάνια Μην ξε -χνάς πως δεν έχεις ούτε ένα κεραμίδι δικό σου

Ακούγο ντάς τον εκείνος έγρουξε σαν θηρίο έσφιξε τιςγροθιές αλλά δεν έσπασε ούτε ένα φλιτζανάκι

― Μια μέρα θα γίνω μεγάλος και τρανός θα με προ-σκυνάς σαν να είμαι τσάρος παλιόγερε ψέλλισε σαν απει -λή κι έφυγε χτυπώντας τόσο δυνατά την πόρτα πίσω τουώστε ο σοβάς ξεκόλλησε από τον τοίχο και η πόρτα χρειά -στηκε καινούριους μεντεσέδες

― Χέστηκα για τους τσάρους σου Να δω το κεφάλισου στο ικρίωμα καταραμένε του φώναξε ο παππούς

Η Όλια φοβήθηκε τόσο που άρχισε να κλαίει γοεράόμως ο Νικολάι που ήταν μεγάλο παιδί ή τουλάχιστον έ-

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 10

τσι θεωρούσε τον εαυτό του κατάλαβε ότι με τη φυγή τουπατέρα του θα ελευθερώνονταν όλοι Μάλιστα προσευ-χήθηκε να μην επιστρέψει ποτέ Οι υπόλοιποι πίστευανότι σε δυο μέρες θα ήταν ξανά πίσω laquoΠού θα το βρειστρωμένοraquo μουρμούριζε η μπάμπουσκα Όμως ο Νι κο -λάι διαισθανόταν ότι είχαν απαλλαγεί από δαύτον Οιπροσευχές του έπιαναν πάντα όταν τις έκανε συγκεντρω-μένος και από τα βάθη της καρδιάς του Έτσι και αυτήτη φορά η προσευχή του έπιασε Πέρασε ένας μήνας καιο πατέρας του δεν είχε δώσει σημεία ζωής Ο Τίτο έναςβρομύλος τύπος που είχε φορτηγό και εκτελούσε μετα-φορές από το Μποτουσένι στην Οδησσό ndashένας Θεός ξέ-ρει τι σόι μεταφορέςndash πληροφόρησε τον παππού Βάνιαστο καπηλειό ότι ο άντρας της Ναταλίας την είχε κοπα-νήσει για την Ελλάδα μαζί με τους λαθραίους και απόκει θα έβρισκε σύνδεσμο να περάσει στην Ιταλία Ο γερο-Βάνια ανα κοίνωσε το νέο με χαρά και ανακού φιση laquoΣί-γουρα μαφιό ζος θα καταντήσει ο lsquolsquoτσάροςrsquorsquoraquo σχο λίασε ημπάμπουσκα

Κανένας δεν εξέφρασε την επιθυμία να τον αναζητή-σουν Ούτε καν η Ναταλία η γυναίκα του Ένιωθε νrsquo α-πελευθερώνονται και η ίδια και τα παιδιά της Η μικρού-λα Όλια ανέπνευσε ανακουφισμένη διότι δε θα χρειαζό-ταν πια να ψάχνει νέες κρυψώνες για να προστατεύσειτον εαυτό της και τα παιχνίδια της Και βέβαια ο ΝικολάιΑλεξίεβιτς Πριγκόφ έβγαλε από την ντουλάπα το βιολίκαι έπαιξε για πρώτη φορά ελεύθερα έναν κοζάκικο χο-ρό για να χορέψουν οι δικοί του

Από τη στιγμή που έφυγε ο άντρας της το πρόσωπο

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 11

της Ναταλίας φεγγοβόλησε Το δέρμα της καθάρισε απότις μελανιές έγινε ξανά ροδαλή και ένιωθε ζωντανή θυ-μήθηκε μάλιστα ότι διέθετε υπέροχη κελαρυστή φωνή κιέτσι τα βράδια τραγουδούσε ενώ ο Νικολάι τη συνόδευεμε το βιολί Ήταν τόσο ανάλαφρη που νόμιζε κανείς ότικινούσε το σώμα της ο αέρας Απαλλαγμένη πια από τονεφιάλτη του Πιοτρ έμοιαζε με ανθισμένο λουλούδι

Το σπίτι τους βρισκόταν κοντά στο ποτάμι Ήταν πολύπαλιό αλλά ο γερο-Βάνια το φρόντιζε Κάθε χρόνο τούέκανε επισκευές Όταν την άνοιξη έλιωνε το χιόνι ανέβαι -νε στη στέγη να αντικαταστήσει τα σπασμένα κεραμίδιαΟ Νικολάι σκαρφάλωνε μαζί του και τον βοηθούσε Μό-λις τέλειωναν τη δουλειά ο παππούς τον έπαιρνε στο κα-πηλειό και του επέτρεπε να πιει τον αφρό της μπίρας λέ-γοντας σrsquo όλους laquoΟ Νικολάι έγινε άντραςraquo

Πάνω από τον ποταμό υπήρχε ένα πέτρινο τοξωτό γε -φύρι Μερικές φορές τα παιδιά έβλεπαν τη Ναταλία ναστέκεται στη μέση της γέφυρας και νrsquo απλώνει τα χέριατης σαν φτερούγες Η κίνησή της αυτή τα τρόμαζε πολύΟ Νικολάι υποψιαζόταν ότι κάτι τέτοιες στιγμές προσευ-χόταν να γίνουν τα χέρια της αληθινές φτερούγες για ναμπορέσει να πετάξει μακριά από το Μποτουσένι

Ώσπου ένα πρωί ενώ τα παιδιά κοιμούνταν ακόμα οΝικολάι αισθάνθηκε τα χείλη της μητέρας του στο μέτω-πό του Η Όλια συνέχισε τον ύπνο της χαμογελώντας ευ-τυχισμένη Όμως ο Νικολάι άνοιξε τα μάτια Η Ναταλίαήταν ντυμένη και κρατούσε στο χέρι την τσάντα της Ανα -σηκώθηκε και τη ρώτησε

― Πού θα πας μαμά

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 12

― Ως τη Μόσχα μόνο Νικολάι απάντησε εκείνη Κοι-μήσου εσύ Θα επιστρέψω πολύ σύντομα Να προσέχειςτην Όλια μας όσο θα λείπω

Ο Νικολάι σηκώθηκε από το κρεβάτι και ακολούθησετη Ναταλία στην κουζίνα για να του δώσει εξηγήσεις Ό-ταν αντίκρισε την τεράστια βαλίτσα κατάλαβε ότι η μητέ -ρα του δε θα επέστρεφε τόσο γρήγορα Όμως δεν ωφε-λούσε να μυξοκλαίει σαν κορίτσι Ντύθηκε και τη συνό-δεψε με τον παππού στο σταθμό του τρένου Περίμενε νατου δώσει τις εξηγήσεις της καθrsquo οδόν

― Πρέπει να βρω δουλειά Νικολάι του είπε εντέλειεκεί νη Στο Μποτουσένι δεν υπάρχουν δουλειές Ούτε κανστο Κίεβο Χρειαζόμαστε χρήματα για να ζούμε με αξιο-πρέπεια και για να συνεχίσεις τις σπουδές σου στο βιολίΔε θέλω να είμαστε βά ρος στον παππού Μεγάλωσε πλέονκι αυτός και πρέπει να τον ξεκουράσουμε Καταλαβαί-νεις νομίζω

Ο Νικολάι έγνεψε καταφατικά και η μητέρα του τονπαρακάλεσε να αναλάβει να εξηγήσει τα πάντα και στηνΌλια Της το υποσχέθηκε διότι κατανοούσε την κατά-στασή τους Ήθε λε πολύ να αγκαλιάσει τη μαμά του αλλάεκείνη του χάιδεψε μόνο τα μαλλιά Έπειτα ήρθε το τρέ-νο σφυρίζοντας και την πήρε για τη Μόσχα

Επέστρεψαν αμίλητοι στο σπίτι με τον παππού ΒάνιαΣτο μεταξύ η Όλια είχε ξυπνήσει από ένα κακό όνειρο καιζητούσε τη μαμά της κλαίγοντας Η μπάμπουσκα την πα-ρηγορούσε εξηγώντας της ότι η μητέρα της θα έβρισκε μιακαλή δουλειά στη Μόσχα θα έβγαζε πολλά χρήματα κι έ -τσι ο Νικολάι κι αυτή θα είχαν απrsquo όλα Όμορφα ρούχα

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 13

παιχνίδια και ασφαλώς δε θα μετρούσαν τα γρίβνα για νααγοράσουν μια σοκολάτα ή ένα ζαχαρωτό παραπάνω

mdash Χθες Όλια έλεγε η μπάμπουσκα σκουπίζοντας ταδάκρυά της είδα στην τηλεόραση κάτι όμορφες χνουδω-τές παντούφλες σαν ζωντανά ζωάκια Αρκουδάκια γα-τιά σκίουρους κουνέλια Μέχρι παντούφλες λιοντάρια πή -ρε το μάτι μου Άσε πια τα σκυλάκια Μια ολόκληρη σει-ρά στο πάνω ράφι Όλες οι ράτσες σκύλων σου λέω Καιτόσο ζωντανά που νόμισα ότι ήταν έτοιμα νrsquo αρχίσουν τοσκυλοκαβγά Ποπό τι ωραία πράγματα υπάρχουν στονκόσμο Όλια Αφού τα δείχνει η τηλεόραση σίγουρα δεθα είναι ψέμα Αχ Πόσο θα ήθελα να μου φέρει η Νατα-λία από τη Μόσχα εκείνα τrsquo αρκουδάκια με την παχιά γού -να και τα ζωηρά ματάκια Δε θα κρυώνουν καθόλου ταπόδια μου το χειμώνα

Η Όλια σταμάτησε να κλαίει Ένα αθώο γελάκι σανπρωινό τριαντάφυλλο άνθισε στα χείλη της

mdash Εγώ θα προτιμούσα τα λαγουδάκια ψιθύρισε κι άρ -χισε να φανερώνει κι αυτή τις επιθυμίες της Είχε δει στηντηλεόραση κάτι κούκλες που χόρευαν μιλούσαν ανοιγό-κλειναν τα μάτια και φορούσαν υπέροχα φουστάνια

mdash Λες να μου φέρει μια τέτοια η μαμά αναρωτήθηκεmdash Ασφαλώς τη διαβεβαίωσε η μπάμπουσκαΗ Όλια επιτέλους γέλασε και ανέφερε στον Νικολάι τα

περί κούκλας μόλις τον είδε να μπαίνει στο σπίτι με τονπαππού Του το ψιθύρισε στο αυτί επειδή ο παππούς δενπίστευε στην τηλεόραση Ο Νικολάι είχε δει κι αυτός κάτιαπίθανα αθλητικά παπούτσια Το αγόρι που τα διαφήμι-ζε του έμοιαζε κάπως τους διαβεβαίωνε από το γυαλί

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 14

ότι όποιος τα φορούσε πετούσε Μπορούσε να γίνει ολυ-μπιονίκης χωρίς να σκοτώνεται στις προπονήσεις Ο Νι-κολάι όμως πίστευε περισσότερο στα λόγια του παππούπου του έλεγε ότι αν δεν ιδροκοπήσεις και δε ματώσειςστις προπονήσεις ολυμπιονίκης δε γίνεσαι Τι να εξηγή-σει όμως στην αδερφή του Αυτή τρύπωνε στο όνειρό τηςκι εκεί γινόταν ευτυχισμένη

g

ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΪ ΑΛΕΞΙΕΒΙΤΣ ΠΡΙΓΚΟΦ

Ήρθε ο χειμώνας και δεν είχαμε κανένα μήνυμα από τημαμά Ούτε καν τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιάπου πλημμύρισαν το Μποτουσένι άγγελοι χιονολούλου -δα και αστέρια Ήταν όλα τόσο όμορφα ως εικόνα αλλάπολύ μελαγχολικά γιατί έλειπε η μαμά και τα πόδια τηςμπάμπουσκας κρύωναν μέσα στις παλιές φθαρμένες πα -ντόφλες Τα βράδια ο παππούς Βάνια τής τα έτρι βε μεοινόπνευμα κι εγώ έπρεπε να παρηγορώ την Όλια πουγκρίνιαζε γιατί αργούσε να rsquoρθει η κούκλα των ονείρωντης ndash κι η τηλεόραση μας ζάλιζε το κεφάλι μrsquo αυτή τηνψεύτικη γαλανομάτα Ο παππούς σκάλισε σε μαλακό ξύ -λο μια όμορφη ματριόσκα και τη ζωγράφισε με ωραίαέντο να χρώματα Το πρόσωπό της έμοιαζε με της μα-μάς Δεν είχε καμιά σχέση με την κούκλα της τηλεόρασηςόμως η Όλια χάρηκε πολύ Έκλεισε μέσα στην κούφιακοιλιά της κούκλας τα μπιχλιμπίδια της κάτι συρμάτιναχρυσαφιά δαχτυλίδια σκουλαρίκια και αλυσιδάκια πουτης είχε αγοράσει ο παππούς στο παζάρι και η Όλια τα

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 15

φορούσε όλα μαζί όταν έπαιζε μπροστά στον καθρέφτητο αστέρι της τηλεόρασης Την Πρωτοχρονιά πήγαμεστη μεγάλη πλατεία στη γιορτή των πυροτεχνημάτωνΟ ουρανός του Μποτουσένι γέμισε γιγάντιες φωτεινέςομπρέλες καραβάκια παλάτια και αρκούδες Η γιορτήτων πυροτεχνημάτων ήταν πολύ πετυχημένη

Εγώ ήμουν στην ορχήστρα του ωδείου και έπαιζα βιο -λί Μετά φάγαμε πιροσκί και σούπα με χοιρινό Ο πάπ-πους δε λυπήθηκε να δώσει ένα ολόκληρο γρίβνα για νακάνουμε κούνια στα κόκκινα ξύλινα αλογάκια

laquoΚαλή χρονιάraquo εύχονταν όλοι και έδιναν φιλιά

g

Όμως ο Νικολάι ήταν μελαγχολικός Στεκόταν ώρα πολ -λή γονατισμένος στο παράθυρο και ζωγράφιζε με φωτει-νά χρώματα τον ερχομό της μαμάς του πάνω στο χιόνιΤη χρονιά εκείνη χιόνισε περισσότερο απrsquo όσο θυμούντανοι μεγάλοι τα τελευταία δέκα χρόνια Τα παιδιά έφτιαξανστην αυλή μια ομάδα χιονανθρώπων Το δάσκαλό τουςτον κύριο δήμαρχο το μαέστρο της δημοτικής ορχήστραςτον παππού την μπάμπουσκα Στο σπίτι άναβαν τη σό-μπα και κάθονταν όλοι γύρω της για να ζεσταθούν Ο παπ -πούς τούς ενημέρωσε ότι στη χώρα υπήρχε μεγάλη κρίσηκαυσίμων και η κεντρική θέρμανση θα άναβε για λίγες ώρες μόνο το βράδυ Τους συμβούλεψε να κάνουν υπο-μονή και να δείξουν τη συμπαράστασή τους στην κυβέρ-νηση που έκανε μεγάλη προσπάθεια για να ορθοποδήσειοικονομικά η χώρα τους Και τα ξύλα συνεχώς λιγόστευανΟ γερο-Βάνια για να καίει όλο το εικοσιτετράωρο η σό-

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 16

μπα και να μην κρυώνουν τα παιδιά αναγκάστηκε να κό -ψει τη μία από τις τρεις βυσσινιές του κήπου Τη γέρικηβυσσινιά Η μπάμπουσκα έδωσε βέβαια τη συγκατάθεσήτης αλλά όταν την είδε πεσμένη κάτω τη θρήνησε σαν νακήδευε άνθρωπο

Τα βράδια του ατέλειωτου εκείνου χειμώνα ο Νικολάιέκανε τις ασκήσεις του στο βιολί υπό την επίβλεψη τουπαππού του Συχνά τους επισκεπτόταν και ο δάσκαλόςτου ο κύριος Ντανίλο που απολάμβανε τους αυτοσχε-διασμούς του επαινούσε το ταλέντο του και έλεγε ότι οΝικολάι Αλεξίεβιτς Πριγκόφ θα παίξει κάποτε στις μεγα-λύτερες ορχήστρες του κόσμου

Κι ο χειμώνας τραβούσε Η Ναταλία δεν τους έστειλεούτε ένα μήνυμα Από πουθενά δεν είχαν νέα της Ημπά μπουσκα παρηγοριόταν στη σκέψη ότι θα είχε βρεικαλή δουλειά και στην αρχή θα έπρεπε να δουλεύει ατέ-λειωτες ώρες laquoΝα δείτε που κάποια μέρα θrsquo ανοίξει ηπόρτα και η καλή μου Ναταλία θα μας κάνει την πιο ευ-χάριστη έκπληξηraquo έλεγε laquoΘα φέρει και την κούκλα μουraquoπεταγόταν κι η Όλια πριν βυθιστεί και πάλι στο όνειρότης μrsquo εκείνο το γέλιο που έμοιαζε με πρωτάνοιχτο τρια-ντάφυλλο

Ο Νικολάι εκεί κολλημένος στο παράθυρο ταξίδευεστις λευκές νύχτες που όταν είχε φεγγάρι γίνονταν αχνο -γάλανες Άκουγε νοερά ουράνιες μουσικές που αντηχού-σαν στην ψυχή του Τον οδηγούσαν πολύ ψηλά πέρα καιπάνω από τον κατοικημένο κόσμο Αυτό το συναίσθηματο μετέτρεπε σε νότες που τις έπαιζε στο βιολί του Σε κά-θε κομμάτι έδινε κι από έναν τίτλο laquoΌταν πέφτει το χιό-

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

o

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 17

νιraquo laquoΟ αέραςraquo laquoΟ ποταμόςraquo laquoΗ γιορτή των πυροτεχνη-μάτωνraquo

Ο γερο-Βάνια και η μπάμπουσκα απολάμβαναν αυτάτα νυχτερινά κονσέρτα πίνοντας τσάι με λίγη βότκα ενώη Όλια λαγοκοιμόταν Μερικές φορές το άγριο αλύχτισμακάποιου πεινασμένου σκύλου γέμιζε τρόμο τη νύχτα καιτότε ο Νικολάι απάγγελλε ρυθμικά την προσευχή που τουείχε μάθει η μπάμπουσκα όταν πρωτάρχισε να μιλάει Ή-ταν η προσευχή που έδιωχνε κάθε φόβο μακριά του

Εκεί που έπαιζαν αρνιάκι απόσταιναν κοπάδιατη νύχια άγγελοι πατούνκαι κρυφολαμποκοπούνΔεν τους βλέπεις στο σκοτάδικι όμως πέτονται ανεμίζουντου ελέους το μαγνάδιάνθη ανθρώπους νανουρίζουνΑν προστατεύει τα πουλιάκάθε φωλιά κοιτάνεκαι κάθε αγριμιού σπηλιάαπrsquo το κακό φυλάνε

g

Η Ναταλία επέστρεψε αναπάντεχα στις αρχές της επόμε-νης άνοιξης Δεν έμοιαζε με τη γυναίκα που πριν από έναχρόνο έφυγε από το Μποτουσένι Δεν είχε πια μακριά

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

Από το laquoΤραγούδι της αθωότηταςraquo του Ουίλιαμ Μπλέικ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 18

Page 5: Το σύνθημα

1

ΟΝΙΚΟΛΑϊ ΧΤΥΠΗΣΕ ΤΟ ΔΟξΑΡΙ ΣΤΗ ΧΟΡΔΗ ΚΙ ΥΣΤΕΡΑ

αγκάλιασε το βιολί του στοργικά Ήταν ένα πα-μπάλαιο βιολί Η χρονολογία γέννησής του αναφε-

ρόταν στη μεταλλική ταμπελίτσα που ήταν βιδωμένη στηναριστερή πλευρά του 1895 Ο προπαππούς του ο Αλεξέιτο κρατούσε στα ευλογημένα χέρια του σαράντα ολόκλη-ρα χρόνια Ήταν τακτικό μέλος της ορχήστρας του Κιέ-βου Για λίγα χρόνια έπαιζε και ο παππούς Βάνια στη δη -μοτική ορχήστρα της Οδησσού Όμως εκείνη η αρθρίτιδαστα δάχτυλά του τον οδήγησε να κλείσει το βιολί στη θήκητου και να το παραδώσει στον Νικολάι όταν οι δάσκαλοίτου τον διαβεβαίωσαν ότι ο Νικολάι Αλεξίεβιτς Πριγκόφήταν μεγάλο ταλέντο Στην ηλικία των τριών ετών τού έ-κανε τα πρώτα μαθήματα ο παππούς Βάνια εφτά ετώντον παρέλαβε ο σπουδαίος βιολονίστας κύριος Ντανίλοκαι τώρα έντεκα χρόνων πια ο Νικολάι είχε κάνει το βιο -λί συνέχεια του εαυτού του

Ο πατέρας του ο Πιοτρ δεν αγαπούσε το βιολί Ότανάκουγε το γιο του να επιδίδεται στους αυτοσχεδιασμούςτου ούρλιαζε laquoΠάψε να γρατσουνάς αυτό το παλιόπρα-

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 9

μα μικρέ γιατί θα σrsquo το σπάσω στο κεφάλιraquo Εκείνος αγα -πούσε μόνο το κρασί το κονιάκ και τη βότκα Τα έπινεκαι ξεχωριστά laquoγια αναψυκτικόraquo όπως ειρωνευόταν αλ-λά και τα τρία μαζί Τα έσμιγε και έφτιαχνε ένα νέο ποτόπου το είχε βαφτίσει laquoατομική βόμβαraquo Το κατέβαζε μο-νορούφι το πρόσωπό του πυρωνόταν η στρογγυλή μύτητου γινόταν κατακόκκινη και τα μάτια του πετάγονταναπό τις κόγχες τους Ακολουθούσε η έκρηξη Έσπαζε ότισυναντούσε στο δρόμο του ακόμα και κεφάλια αν δενήταν καλά προστατευμένα κάτω από κράνη με τη μορφήκατσαρόλας Η Ναταλία ο Νικολάι και η μικρή Όλια εί-χαν μάθει να αμύνονται ενώ η μπάμπουσκα και ο παπ-πούς Βάνια έκαναν το σώμα τους τείχος για να προστα-τεύσουν τη μοναχοθυγατέρα τους την ντελικάτη Νατα-λία και τα δυο τους εγγόνια από τις επιθέσεις του Πιοτρ

― Εδώ είναι το σπίτι μου αναγκάστηκε να του υπεν-θυμίσει απελπισμένος κάποια μέρα ο γερο-Βάνια Μην ξε -χνάς πως δεν έχεις ούτε ένα κεραμίδι δικό σου

Ακούγο ντάς τον εκείνος έγρουξε σαν θηρίο έσφιξε τιςγροθιές αλλά δεν έσπασε ούτε ένα φλιτζανάκι

― Μια μέρα θα γίνω μεγάλος και τρανός θα με προ-σκυνάς σαν να είμαι τσάρος παλιόγερε ψέλλισε σαν απει -λή κι έφυγε χτυπώντας τόσο δυνατά την πόρτα πίσω τουώστε ο σοβάς ξεκόλλησε από τον τοίχο και η πόρτα χρειά -στηκε καινούριους μεντεσέδες

― Χέστηκα για τους τσάρους σου Να δω το κεφάλισου στο ικρίωμα καταραμένε του φώναξε ο παππούς

Η Όλια φοβήθηκε τόσο που άρχισε να κλαίει γοεράόμως ο Νικολάι που ήταν μεγάλο παιδί ή τουλάχιστον έ-

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 10

τσι θεωρούσε τον εαυτό του κατάλαβε ότι με τη φυγή τουπατέρα του θα ελευθερώνονταν όλοι Μάλιστα προσευ-χήθηκε να μην επιστρέψει ποτέ Οι υπόλοιποι πίστευανότι σε δυο μέρες θα ήταν ξανά πίσω laquoΠού θα το βρειστρωμένοraquo μουρμούριζε η μπάμπουσκα Όμως ο Νι κο -λάι διαισθανόταν ότι είχαν απαλλαγεί από δαύτον Οιπροσευχές του έπιαναν πάντα όταν τις έκανε συγκεντρω-μένος και από τα βάθη της καρδιάς του Έτσι και αυτήτη φορά η προσευχή του έπιασε Πέρασε ένας μήνας καιο πατέρας του δεν είχε δώσει σημεία ζωής Ο Τίτο έναςβρομύλος τύπος που είχε φορτηγό και εκτελούσε μετα-φορές από το Μποτουσένι στην Οδησσό ndashένας Θεός ξέ-ρει τι σόι μεταφορέςndash πληροφόρησε τον παππού Βάνιαστο καπηλειό ότι ο άντρας της Ναταλίας την είχε κοπα-νήσει για την Ελλάδα μαζί με τους λαθραίους και απόκει θα έβρισκε σύνδεσμο να περάσει στην Ιταλία Ο γερο-Βάνια ανα κοίνωσε το νέο με χαρά και ανακού φιση laquoΣί-γουρα μαφιό ζος θα καταντήσει ο lsquolsquoτσάροςrsquorsquoraquo σχο λίασε ημπάμπουσκα

Κανένας δεν εξέφρασε την επιθυμία να τον αναζητή-σουν Ούτε καν η Ναταλία η γυναίκα του Ένιωθε νrsquo α-πελευθερώνονται και η ίδια και τα παιδιά της Η μικρού-λα Όλια ανέπνευσε ανακουφισμένη διότι δε θα χρειαζό-ταν πια να ψάχνει νέες κρυψώνες για να προστατεύσειτον εαυτό της και τα παιχνίδια της Και βέβαια ο ΝικολάιΑλεξίεβιτς Πριγκόφ έβγαλε από την ντουλάπα το βιολίκαι έπαιξε για πρώτη φορά ελεύθερα έναν κοζάκικο χο-ρό για να χορέψουν οι δικοί του

Από τη στιγμή που έφυγε ο άντρας της το πρόσωπο

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 11

της Ναταλίας φεγγοβόλησε Το δέρμα της καθάρισε απότις μελανιές έγινε ξανά ροδαλή και ένιωθε ζωντανή θυ-μήθηκε μάλιστα ότι διέθετε υπέροχη κελαρυστή φωνή κιέτσι τα βράδια τραγουδούσε ενώ ο Νικολάι τη συνόδευεμε το βιολί Ήταν τόσο ανάλαφρη που νόμιζε κανείς ότικινούσε το σώμα της ο αέρας Απαλλαγμένη πια από τονεφιάλτη του Πιοτρ έμοιαζε με ανθισμένο λουλούδι

Το σπίτι τους βρισκόταν κοντά στο ποτάμι Ήταν πολύπαλιό αλλά ο γερο-Βάνια το φρόντιζε Κάθε χρόνο τούέκανε επισκευές Όταν την άνοιξη έλιωνε το χιόνι ανέβαι -νε στη στέγη να αντικαταστήσει τα σπασμένα κεραμίδιαΟ Νικολάι σκαρφάλωνε μαζί του και τον βοηθούσε Μό-λις τέλειωναν τη δουλειά ο παππούς τον έπαιρνε στο κα-πηλειό και του επέτρεπε να πιει τον αφρό της μπίρας λέ-γοντας σrsquo όλους laquoΟ Νικολάι έγινε άντραςraquo

Πάνω από τον ποταμό υπήρχε ένα πέτρινο τοξωτό γε -φύρι Μερικές φορές τα παιδιά έβλεπαν τη Ναταλία ναστέκεται στη μέση της γέφυρας και νrsquo απλώνει τα χέριατης σαν φτερούγες Η κίνησή της αυτή τα τρόμαζε πολύΟ Νικολάι υποψιαζόταν ότι κάτι τέτοιες στιγμές προσευ-χόταν να γίνουν τα χέρια της αληθινές φτερούγες για ναμπορέσει να πετάξει μακριά από το Μποτουσένι

Ώσπου ένα πρωί ενώ τα παιδιά κοιμούνταν ακόμα οΝικολάι αισθάνθηκε τα χείλη της μητέρας του στο μέτω-πό του Η Όλια συνέχισε τον ύπνο της χαμογελώντας ευ-τυχισμένη Όμως ο Νικολάι άνοιξε τα μάτια Η Ναταλίαήταν ντυμένη και κρατούσε στο χέρι την τσάντα της Ανα -σηκώθηκε και τη ρώτησε

― Πού θα πας μαμά

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 12

― Ως τη Μόσχα μόνο Νικολάι απάντησε εκείνη Κοι-μήσου εσύ Θα επιστρέψω πολύ σύντομα Να προσέχειςτην Όλια μας όσο θα λείπω

Ο Νικολάι σηκώθηκε από το κρεβάτι και ακολούθησετη Ναταλία στην κουζίνα για να του δώσει εξηγήσεις Ό-ταν αντίκρισε την τεράστια βαλίτσα κατάλαβε ότι η μητέ -ρα του δε θα επέστρεφε τόσο γρήγορα Όμως δεν ωφε-λούσε να μυξοκλαίει σαν κορίτσι Ντύθηκε και τη συνό-δεψε με τον παππού στο σταθμό του τρένου Περίμενε νατου δώσει τις εξηγήσεις της καθrsquo οδόν

― Πρέπει να βρω δουλειά Νικολάι του είπε εντέλειεκεί νη Στο Μποτουσένι δεν υπάρχουν δουλειές Ούτε κανστο Κίεβο Χρειαζόμαστε χρήματα για να ζούμε με αξιο-πρέπεια και για να συνεχίσεις τις σπουδές σου στο βιολίΔε θέλω να είμαστε βά ρος στον παππού Μεγάλωσε πλέονκι αυτός και πρέπει να τον ξεκουράσουμε Καταλαβαί-νεις νομίζω

Ο Νικολάι έγνεψε καταφατικά και η μητέρα του τονπαρακάλεσε να αναλάβει να εξηγήσει τα πάντα και στηνΌλια Της το υποσχέθηκε διότι κατανοούσε την κατά-στασή τους Ήθε λε πολύ να αγκαλιάσει τη μαμά του αλλάεκείνη του χάιδεψε μόνο τα μαλλιά Έπειτα ήρθε το τρέ-νο σφυρίζοντας και την πήρε για τη Μόσχα

Επέστρεψαν αμίλητοι στο σπίτι με τον παππού ΒάνιαΣτο μεταξύ η Όλια είχε ξυπνήσει από ένα κακό όνειρο καιζητούσε τη μαμά της κλαίγοντας Η μπάμπουσκα την πα-ρηγορούσε εξηγώντας της ότι η μητέρα της θα έβρισκε μιακαλή δουλειά στη Μόσχα θα έβγαζε πολλά χρήματα κι έ -τσι ο Νικολάι κι αυτή θα είχαν απrsquo όλα Όμορφα ρούχα

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 13

παιχνίδια και ασφαλώς δε θα μετρούσαν τα γρίβνα για νααγοράσουν μια σοκολάτα ή ένα ζαχαρωτό παραπάνω

mdash Χθες Όλια έλεγε η μπάμπουσκα σκουπίζοντας ταδάκρυά της είδα στην τηλεόραση κάτι όμορφες χνουδω-τές παντούφλες σαν ζωντανά ζωάκια Αρκουδάκια γα-τιά σκίουρους κουνέλια Μέχρι παντούφλες λιοντάρια πή -ρε το μάτι μου Άσε πια τα σκυλάκια Μια ολόκληρη σει-ρά στο πάνω ράφι Όλες οι ράτσες σκύλων σου λέω Καιτόσο ζωντανά που νόμισα ότι ήταν έτοιμα νrsquo αρχίσουν τοσκυλοκαβγά Ποπό τι ωραία πράγματα υπάρχουν στονκόσμο Όλια Αφού τα δείχνει η τηλεόραση σίγουρα δεθα είναι ψέμα Αχ Πόσο θα ήθελα να μου φέρει η Νατα-λία από τη Μόσχα εκείνα τrsquo αρκουδάκια με την παχιά γού -να και τα ζωηρά ματάκια Δε θα κρυώνουν καθόλου ταπόδια μου το χειμώνα

Η Όλια σταμάτησε να κλαίει Ένα αθώο γελάκι σανπρωινό τριαντάφυλλο άνθισε στα χείλη της

mdash Εγώ θα προτιμούσα τα λαγουδάκια ψιθύρισε κι άρ -χισε να φανερώνει κι αυτή τις επιθυμίες της Είχε δει στηντηλεόραση κάτι κούκλες που χόρευαν μιλούσαν ανοιγό-κλειναν τα μάτια και φορούσαν υπέροχα φουστάνια

mdash Λες να μου φέρει μια τέτοια η μαμά αναρωτήθηκεmdash Ασφαλώς τη διαβεβαίωσε η μπάμπουσκαΗ Όλια επιτέλους γέλασε και ανέφερε στον Νικολάι τα

περί κούκλας μόλις τον είδε να μπαίνει στο σπίτι με τονπαππού Του το ψιθύρισε στο αυτί επειδή ο παππούς δενπίστευε στην τηλεόραση Ο Νικολάι είχε δει κι αυτός κάτιαπίθανα αθλητικά παπούτσια Το αγόρι που τα διαφήμι-ζε του έμοιαζε κάπως τους διαβεβαίωνε από το γυαλί

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 14

ότι όποιος τα φορούσε πετούσε Μπορούσε να γίνει ολυ-μπιονίκης χωρίς να σκοτώνεται στις προπονήσεις Ο Νι-κολάι όμως πίστευε περισσότερο στα λόγια του παππούπου του έλεγε ότι αν δεν ιδροκοπήσεις και δε ματώσειςστις προπονήσεις ολυμπιονίκης δε γίνεσαι Τι να εξηγή-σει όμως στην αδερφή του Αυτή τρύπωνε στο όνειρό τηςκι εκεί γινόταν ευτυχισμένη

g

ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΪ ΑΛΕΞΙΕΒΙΤΣ ΠΡΙΓΚΟΦ

Ήρθε ο χειμώνας και δεν είχαμε κανένα μήνυμα από τημαμά Ούτε καν τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιάπου πλημμύρισαν το Μποτουσένι άγγελοι χιονολούλου -δα και αστέρια Ήταν όλα τόσο όμορφα ως εικόνα αλλάπολύ μελαγχολικά γιατί έλειπε η μαμά και τα πόδια τηςμπάμπουσκας κρύωναν μέσα στις παλιές φθαρμένες πα -ντόφλες Τα βράδια ο παππούς Βάνια τής τα έτρι βε μεοινόπνευμα κι εγώ έπρεπε να παρηγορώ την Όλια πουγκρίνιαζε γιατί αργούσε να rsquoρθει η κούκλα των ονείρωντης ndash κι η τηλεόραση μας ζάλιζε το κεφάλι μrsquo αυτή τηνψεύτικη γαλανομάτα Ο παππούς σκάλισε σε μαλακό ξύ -λο μια όμορφη ματριόσκα και τη ζωγράφισε με ωραίαέντο να χρώματα Το πρόσωπό της έμοιαζε με της μα-μάς Δεν είχε καμιά σχέση με την κούκλα της τηλεόρασηςόμως η Όλια χάρηκε πολύ Έκλεισε μέσα στην κούφιακοιλιά της κούκλας τα μπιχλιμπίδια της κάτι συρμάτιναχρυσαφιά δαχτυλίδια σκουλαρίκια και αλυσιδάκια πουτης είχε αγοράσει ο παππούς στο παζάρι και η Όλια τα

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 15

φορούσε όλα μαζί όταν έπαιζε μπροστά στον καθρέφτητο αστέρι της τηλεόρασης Την Πρωτοχρονιά πήγαμεστη μεγάλη πλατεία στη γιορτή των πυροτεχνημάτωνΟ ουρανός του Μποτουσένι γέμισε γιγάντιες φωτεινέςομπρέλες καραβάκια παλάτια και αρκούδες Η γιορτήτων πυροτεχνημάτων ήταν πολύ πετυχημένη

Εγώ ήμουν στην ορχήστρα του ωδείου και έπαιζα βιο -λί Μετά φάγαμε πιροσκί και σούπα με χοιρινό Ο πάπ-πους δε λυπήθηκε να δώσει ένα ολόκληρο γρίβνα για νακάνουμε κούνια στα κόκκινα ξύλινα αλογάκια

laquoΚαλή χρονιάraquo εύχονταν όλοι και έδιναν φιλιά

g

Όμως ο Νικολάι ήταν μελαγχολικός Στεκόταν ώρα πολ -λή γονατισμένος στο παράθυρο και ζωγράφιζε με φωτει-νά χρώματα τον ερχομό της μαμάς του πάνω στο χιόνιΤη χρονιά εκείνη χιόνισε περισσότερο απrsquo όσο θυμούντανοι μεγάλοι τα τελευταία δέκα χρόνια Τα παιδιά έφτιαξανστην αυλή μια ομάδα χιονανθρώπων Το δάσκαλό τουςτον κύριο δήμαρχο το μαέστρο της δημοτικής ορχήστραςτον παππού την μπάμπουσκα Στο σπίτι άναβαν τη σό-μπα και κάθονταν όλοι γύρω της για να ζεσταθούν Ο παπ -πούς τούς ενημέρωσε ότι στη χώρα υπήρχε μεγάλη κρίσηκαυσίμων και η κεντρική θέρμανση θα άναβε για λίγες ώρες μόνο το βράδυ Τους συμβούλεψε να κάνουν υπο-μονή και να δείξουν τη συμπαράστασή τους στην κυβέρ-νηση που έκανε μεγάλη προσπάθεια για να ορθοποδήσειοικονομικά η χώρα τους Και τα ξύλα συνεχώς λιγόστευανΟ γερο-Βάνια για να καίει όλο το εικοσιτετράωρο η σό-

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 16

μπα και να μην κρυώνουν τα παιδιά αναγκάστηκε να κό -ψει τη μία από τις τρεις βυσσινιές του κήπου Τη γέρικηβυσσινιά Η μπάμπουσκα έδωσε βέβαια τη συγκατάθεσήτης αλλά όταν την είδε πεσμένη κάτω τη θρήνησε σαν νακήδευε άνθρωπο

Τα βράδια του ατέλειωτου εκείνου χειμώνα ο Νικολάιέκανε τις ασκήσεις του στο βιολί υπό την επίβλεψη τουπαππού του Συχνά τους επισκεπτόταν και ο δάσκαλόςτου ο κύριος Ντανίλο που απολάμβανε τους αυτοσχε-διασμούς του επαινούσε το ταλέντο του και έλεγε ότι οΝικολάι Αλεξίεβιτς Πριγκόφ θα παίξει κάποτε στις μεγα-λύτερες ορχήστρες του κόσμου

Κι ο χειμώνας τραβούσε Η Ναταλία δεν τους έστειλεούτε ένα μήνυμα Από πουθενά δεν είχαν νέα της Ημπά μπουσκα παρηγοριόταν στη σκέψη ότι θα είχε βρεικαλή δουλειά και στην αρχή θα έπρεπε να δουλεύει ατέ-λειωτες ώρες laquoΝα δείτε που κάποια μέρα θrsquo ανοίξει ηπόρτα και η καλή μου Ναταλία θα μας κάνει την πιο ευ-χάριστη έκπληξηraquo έλεγε laquoΘα φέρει και την κούκλα μουraquoπεταγόταν κι η Όλια πριν βυθιστεί και πάλι στο όνειρότης μrsquo εκείνο το γέλιο που έμοιαζε με πρωτάνοιχτο τρια-ντάφυλλο

Ο Νικολάι εκεί κολλημένος στο παράθυρο ταξίδευεστις λευκές νύχτες που όταν είχε φεγγάρι γίνονταν αχνο -γάλανες Άκουγε νοερά ουράνιες μουσικές που αντηχού-σαν στην ψυχή του Τον οδηγούσαν πολύ ψηλά πέρα καιπάνω από τον κατοικημένο κόσμο Αυτό το συναίσθηματο μετέτρεπε σε νότες που τις έπαιζε στο βιολί του Σε κά-θε κομμάτι έδινε κι από έναν τίτλο laquoΌταν πέφτει το χιό-

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

o

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 17

νιraquo laquoΟ αέραςraquo laquoΟ ποταμόςraquo laquoΗ γιορτή των πυροτεχνη-μάτωνraquo

Ο γερο-Βάνια και η μπάμπουσκα απολάμβαναν αυτάτα νυχτερινά κονσέρτα πίνοντας τσάι με λίγη βότκα ενώη Όλια λαγοκοιμόταν Μερικές φορές το άγριο αλύχτισμακάποιου πεινασμένου σκύλου γέμιζε τρόμο τη νύχτα καιτότε ο Νικολάι απάγγελλε ρυθμικά την προσευχή που τουείχε μάθει η μπάμπουσκα όταν πρωτάρχισε να μιλάει Ή-ταν η προσευχή που έδιωχνε κάθε φόβο μακριά του

Εκεί που έπαιζαν αρνιάκι απόσταιναν κοπάδιατη νύχια άγγελοι πατούνκαι κρυφολαμποκοπούνΔεν τους βλέπεις στο σκοτάδικι όμως πέτονται ανεμίζουντου ελέους το μαγνάδιάνθη ανθρώπους νανουρίζουνΑν προστατεύει τα πουλιάκάθε φωλιά κοιτάνεκαι κάθε αγριμιού σπηλιάαπrsquo το κακό φυλάνε

g

Η Ναταλία επέστρεψε αναπάντεχα στις αρχές της επόμε-νης άνοιξης Δεν έμοιαζε με τη γυναίκα που πριν από έναχρόνο έφυγε από το Μποτουσένι Δεν είχε πια μακριά

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

Από το laquoΤραγούδι της αθωότηταςraquo του Ουίλιαμ Μπλέικ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 18

Page 6: Το σύνθημα

μα μικρέ γιατί θα σrsquo το σπάσω στο κεφάλιraquo Εκείνος αγα -πούσε μόνο το κρασί το κονιάκ και τη βότκα Τα έπινεκαι ξεχωριστά laquoγια αναψυκτικόraquo όπως ειρωνευόταν αλ-λά και τα τρία μαζί Τα έσμιγε και έφτιαχνε ένα νέο ποτόπου το είχε βαφτίσει laquoατομική βόμβαraquo Το κατέβαζε μο-νορούφι το πρόσωπό του πυρωνόταν η στρογγυλή μύτητου γινόταν κατακόκκινη και τα μάτια του πετάγονταναπό τις κόγχες τους Ακολουθούσε η έκρηξη Έσπαζε ότισυναντούσε στο δρόμο του ακόμα και κεφάλια αν δενήταν καλά προστατευμένα κάτω από κράνη με τη μορφήκατσαρόλας Η Ναταλία ο Νικολάι και η μικρή Όλια εί-χαν μάθει να αμύνονται ενώ η μπάμπουσκα και ο παπ-πούς Βάνια έκαναν το σώμα τους τείχος για να προστα-τεύσουν τη μοναχοθυγατέρα τους την ντελικάτη Νατα-λία και τα δυο τους εγγόνια από τις επιθέσεις του Πιοτρ

― Εδώ είναι το σπίτι μου αναγκάστηκε να του υπεν-θυμίσει απελπισμένος κάποια μέρα ο γερο-Βάνια Μην ξε -χνάς πως δεν έχεις ούτε ένα κεραμίδι δικό σου

Ακούγο ντάς τον εκείνος έγρουξε σαν θηρίο έσφιξε τιςγροθιές αλλά δεν έσπασε ούτε ένα φλιτζανάκι

― Μια μέρα θα γίνω μεγάλος και τρανός θα με προ-σκυνάς σαν να είμαι τσάρος παλιόγερε ψέλλισε σαν απει -λή κι έφυγε χτυπώντας τόσο δυνατά την πόρτα πίσω τουώστε ο σοβάς ξεκόλλησε από τον τοίχο και η πόρτα χρειά -στηκε καινούριους μεντεσέδες

― Χέστηκα για τους τσάρους σου Να δω το κεφάλισου στο ικρίωμα καταραμένε του φώναξε ο παππούς

Η Όλια φοβήθηκε τόσο που άρχισε να κλαίει γοεράόμως ο Νικολάι που ήταν μεγάλο παιδί ή τουλάχιστον έ-

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 10

τσι θεωρούσε τον εαυτό του κατάλαβε ότι με τη φυγή τουπατέρα του θα ελευθερώνονταν όλοι Μάλιστα προσευ-χήθηκε να μην επιστρέψει ποτέ Οι υπόλοιποι πίστευανότι σε δυο μέρες θα ήταν ξανά πίσω laquoΠού θα το βρειστρωμένοraquo μουρμούριζε η μπάμπουσκα Όμως ο Νι κο -λάι διαισθανόταν ότι είχαν απαλλαγεί από δαύτον Οιπροσευχές του έπιαναν πάντα όταν τις έκανε συγκεντρω-μένος και από τα βάθη της καρδιάς του Έτσι και αυτήτη φορά η προσευχή του έπιασε Πέρασε ένας μήνας καιο πατέρας του δεν είχε δώσει σημεία ζωής Ο Τίτο έναςβρομύλος τύπος που είχε φορτηγό και εκτελούσε μετα-φορές από το Μποτουσένι στην Οδησσό ndashένας Θεός ξέ-ρει τι σόι μεταφορέςndash πληροφόρησε τον παππού Βάνιαστο καπηλειό ότι ο άντρας της Ναταλίας την είχε κοπα-νήσει για την Ελλάδα μαζί με τους λαθραίους και απόκει θα έβρισκε σύνδεσμο να περάσει στην Ιταλία Ο γερο-Βάνια ανα κοίνωσε το νέο με χαρά και ανακού φιση laquoΣί-γουρα μαφιό ζος θα καταντήσει ο lsquolsquoτσάροςrsquorsquoraquo σχο λίασε ημπάμπουσκα

Κανένας δεν εξέφρασε την επιθυμία να τον αναζητή-σουν Ούτε καν η Ναταλία η γυναίκα του Ένιωθε νrsquo α-πελευθερώνονται και η ίδια και τα παιδιά της Η μικρού-λα Όλια ανέπνευσε ανακουφισμένη διότι δε θα χρειαζό-ταν πια να ψάχνει νέες κρυψώνες για να προστατεύσειτον εαυτό της και τα παιχνίδια της Και βέβαια ο ΝικολάιΑλεξίεβιτς Πριγκόφ έβγαλε από την ντουλάπα το βιολίκαι έπαιξε για πρώτη φορά ελεύθερα έναν κοζάκικο χο-ρό για να χορέψουν οι δικοί του

Από τη στιγμή που έφυγε ο άντρας της το πρόσωπο

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 11

της Ναταλίας φεγγοβόλησε Το δέρμα της καθάρισε απότις μελανιές έγινε ξανά ροδαλή και ένιωθε ζωντανή θυ-μήθηκε μάλιστα ότι διέθετε υπέροχη κελαρυστή φωνή κιέτσι τα βράδια τραγουδούσε ενώ ο Νικολάι τη συνόδευεμε το βιολί Ήταν τόσο ανάλαφρη που νόμιζε κανείς ότικινούσε το σώμα της ο αέρας Απαλλαγμένη πια από τονεφιάλτη του Πιοτρ έμοιαζε με ανθισμένο λουλούδι

Το σπίτι τους βρισκόταν κοντά στο ποτάμι Ήταν πολύπαλιό αλλά ο γερο-Βάνια το φρόντιζε Κάθε χρόνο τούέκανε επισκευές Όταν την άνοιξη έλιωνε το χιόνι ανέβαι -νε στη στέγη να αντικαταστήσει τα σπασμένα κεραμίδιαΟ Νικολάι σκαρφάλωνε μαζί του και τον βοηθούσε Μό-λις τέλειωναν τη δουλειά ο παππούς τον έπαιρνε στο κα-πηλειό και του επέτρεπε να πιει τον αφρό της μπίρας λέ-γοντας σrsquo όλους laquoΟ Νικολάι έγινε άντραςraquo

Πάνω από τον ποταμό υπήρχε ένα πέτρινο τοξωτό γε -φύρι Μερικές φορές τα παιδιά έβλεπαν τη Ναταλία ναστέκεται στη μέση της γέφυρας και νrsquo απλώνει τα χέριατης σαν φτερούγες Η κίνησή της αυτή τα τρόμαζε πολύΟ Νικολάι υποψιαζόταν ότι κάτι τέτοιες στιγμές προσευ-χόταν να γίνουν τα χέρια της αληθινές φτερούγες για ναμπορέσει να πετάξει μακριά από το Μποτουσένι

Ώσπου ένα πρωί ενώ τα παιδιά κοιμούνταν ακόμα οΝικολάι αισθάνθηκε τα χείλη της μητέρας του στο μέτω-πό του Η Όλια συνέχισε τον ύπνο της χαμογελώντας ευ-τυχισμένη Όμως ο Νικολάι άνοιξε τα μάτια Η Ναταλίαήταν ντυμένη και κρατούσε στο χέρι την τσάντα της Ανα -σηκώθηκε και τη ρώτησε

― Πού θα πας μαμά

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 12

― Ως τη Μόσχα μόνο Νικολάι απάντησε εκείνη Κοι-μήσου εσύ Θα επιστρέψω πολύ σύντομα Να προσέχειςτην Όλια μας όσο θα λείπω

Ο Νικολάι σηκώθηκε από το κρεβάτι και ακολούθησετη Ναταλία στην κουζίνα για να του δώσει εξηγήσεις Ό-ταν αντίκρισε την τεράστια βαλίτσα κατάλαβε ότι η μητέ -ρα του δε θα επέστρεφε τόσο γρήγορα Όμως δεν ωφε-λούσε να μυξοκλαίει σαν κορίτσι Ντύθηκε και τη συνό-δεψε με τον παππού στο σταθμό του τρένου Περίμενε νατου δώσει τις εξηγήσεις της καθrsquo οδόν

― Πρέπει να βρω δουλειά Νικολάι του είπε εντέλειεκεί νη Στο Μποτουσένι δεν υπάρχουν δουλειές Ούτε κανστο Κίεβο Χρειαζόμαστε χρήματα για να ζούμε με αξιο-πρέπεια και για να συνεχίσεις τις σπουδές σου στο βιολίΔε θέλω να είμαστε βά ρος στον παππού Μεγάλωσε πλέονκι αυτός και πρέπει να τον ξεκουράσουμε Καταλαβαί-νεις νομίζω

Ο Νικολάι έγνεψε καταφατικά και η μητέρα του τονπαρακάλεσε να αναλάβει να εξηγήσει τα πάντα και στηνΌλια Της το υποσχέθηκε διότι κατανοούσε την κατά-στασή τους Ήθε λε πολύ να αγκαλιάσει τη μαμά του αλλάεκείνη του χάιδεψε μόνο τα μαλλιά Έπειτα ήρθε το τρέ-νο σφυρίζοντας και την πήρε για τη Μόσχα

Επέστρεψαν αμίλητοι στο σπίτι με τον παππού ΒάνιαΣτο μεταξύ η Όλια είχε ξυπνήσει από ένα κακό όνειρο καιζητούσε τη μαμά της κλαίγοντας Η μπάμπουσκα την πα-ρηγορούσε εξηγώντας της ότι η μητέρα της θα έβρισκε μιακαλή δουλειά στη Μόσχα θα έβγαζε πολλά χρήματα κι έ -τσι ο Νικολάι κι αυτή θα είχαν απrsquo όλα Όμορφα ρούχα

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 13

παιχνίδια και ασφαλώς δε θα μετρούσαν τα γρίβνα για νααγοράσουν μια σοκολάτα ή ένα ζαχαρωτό παραπάνω

mdash Χθες Όλια έλεγε η μπάμπουσκα σκουπίζοντας ταδάκρυά της είδα στην τηλεόραση κάτι όμορφες χνουδω-τές παντούφλες σαν ζωντανά ζωάκια Αρκουδάκια γα-τιά σκίουρους κουνέλια Μέχρι παντούφλες λιοντάρια πή -ρε το μάτι μου Άσε πια τα σκυλάκια Μια ολόκληρη σει-ρά στο πάνω ράφι Όλες οι ράτσες σκύλων σου λέω Καιτόσο ζωντανά που νόμισα ότι ήταν έτοιμα νrsquo αρχίσουν τοσκυλοκαβγά Ποπό τι ωραία πράγματα υπάρχουν στονκόσμο Όλια Αφού τα δείχνει η τηλεόραση σίγουρα δεθα είναι ψέμα Αχ Πόσο θα ήθελα να μου φέρει η Νατα-λία από τη Μόσχα εκείνα τrsquo αρκουδάκια με την παχιά γού -να και τα ζωηρά ματάκια Δε θα κρυώνουν καθόλου ταπόδια μου το χειμώνα

Η Όλια σταμάτησε να κλαίει Ένα αθώο γελάκι σανπρωινό τριαντάφυλλο άνθισε στα χείλη της

mdash Εγώ θα προτιμούσα τα λαγουδάκια ψιθύρισε κι άρ -χισε να φανερώνει κι αυτή τις επιθυμίες της Είχε δει στηντηλεόραση κάτι κούκλες που χόρευαν μιλούσαν ανοιγό-κλειναν τα μάτια και φορούσαν υπέροχα φουστάνια

mdash Λες να μου φέρει μια τέτοια η μαμά αναρωτήθηκεmdash Ασφαλώς τη διαβεβαίωσε η μπάμπουσκαΗ Όλια επιτέλους γέλασε και ανέφερε στον Νικολάι τα

περί κούκλας μόλις τον είδε να μπαίνει στο σπίτι με τονπαππού Του το ψιθύρισε στο αυτί επειδή ο παππούς δενπίστευε στην τηλεόραση Ο Νικολάι είχε δει κι αυτός κάτιαπίθανα αθλητικά παπούτσια Το αγόρι που τα διαφήμι-ζε του έμοιαζε κάπως τους διαβεβαίωνε από το γυαλί

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 14

ότι όποιος τα φορούσε πετούσε Μπορούσε να γίνει ολυ-μπιονίκης χωρίς να σκοτώνεται στις προπονήσεις Ο Νι-κολάι όμως πίστευε περισσότερο στα λόγια του παππούπου του έλεγε ότι αν δεν ιδροκοπήσεις και δε ματώσειςστις προπονήσεις ολυμπιονίκης δε γίνεσαι Τι να εξηγή-σει όμως στην αδερφή του Αυτή τρύπωνε στο όνειρό τηςκι εκεί γινόταν ευτυχισμένη

g

ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΪ ΑΛΕΞΙΕΒΙΤΣ ΠΡΙΓΚΟΦ

Ήρθε ο χειμώνας και δεν είχαμε κανένα μήνυμα από τημαμά Ούτε καν τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιάπου πλημμύρισαν το Μποτουσένι άγγελοι χιονολούλου -δα και αστέρια Ήταν όλα τόσο όμορφα ως εικόνα αλλάπολύ μελαγχολικά γιατί έλειπε η μαμά και τα πόδια τηςμπάμπουσκας κρύωναν μέσα στις παλιές φθαρμένες πα -ντόφλες Τα βράδια ο παππούς Βάνια τής τα έτρι βε μεοινόπνευμα κι εγώ έπρεπε να παρηγορώ την Όλια πουγκρίνιαζε γιατί αργούσε να rsquoρθει η κούκλα των ονείρωντης ndash κι η τηλεόραση μας ζάλιζε το κεφάλι μrsquo αυτή τηνψεύτικη γαλανομάτα Ο παππούς σκάλισε σε μαλακό ξύ -λο μια όμορφη ματριόσκα και τη ζωγράφισε με ωραίαέντο να χρώματα Το πρόσωπό της έμοιαζε με της μα-μάς Δεν είχε καμιά σχέση με την κούκλα της τηλεόρασηςόμως η Όλια χάρηκε πολύ Έκλεισε μέσα στην κούφιακοιλιά της κούκλας τα μπιχλιμπίδια της κάτι συρμάτιναχρυσαφιά δαχτυλίδια σκουλαρίκια και αλυσιδάκια πουτης είχε αγοράσει ο παππούς στο παζάρι και η Όλια τα

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 15

φορούσε όλα μαζί όταν έπαιζε μπροστά στον καθρέφτητο αστέρι της τηλεόρασης Την Πρωτοχρονιά πήγαμεστη μεγάλη πλατεία στη γιορτή των πυροτεχνημάτωνΟ ουρανός του Μποτουσένι γέμισε γιγάντιες φωτεινέςομπρέλες καραβάκια παλάτια και αρκούδες Η γιορτήτων πυροτεχνημάτων ήταν πολύ πετυχημένη

Εγώ ήμουν στην ορχήστρα του ωδείου και έπαιζα βιο -λί Μετά φάγαμε πιροσκί και σούπα με χοιρινό Ο πάπ-πους δε λυπήθηκε να δώσει ένα ολόκληρο γρίβνα για νακάνουμε κούνια στα κόκκινα ξύλινα αλογάκια

laquoΚαλή χρονιάraquo εύχονταν όλοι και έδιναν φιλιά

g

Όμως ο Νικολάι ήταν μελαγχολικός Στεκόταν ώρα πολ -λή γονατισμένος στο παράθυρο και ζωγράφιζε με φωτει-νά χρώματα τον ερχομό της μαμάς του πάνω στο χιόνιΤη χρονιά εκείνη χιόνισε περισσότερο απrsquo όσο θυμούντανοι μεγάλοι τα τελευταία δέκα χρόνια Τα παιδιά έφτιαξανστην αυλή μια ομάδα χιονανθρώπων Το δάσκαλό τουςτον κύριο δήμαρχο το μαέστρο της δημοτικής ορχήστραςτον παππού την μπάμπουσκα Στο σπίτι άναβαν τη σό-μπα και κάθονταν όλοι γύρω της για να ζεσταθούν Ο παπ -πούς τούς ενημέρωσε ότι στη χώρα υπήρχε μεγάλη κρίσηκαυσίμων και η κεντρική θέρμανση θα άναβε για λίγες ώρες μόνο το βράδυ Τους συμβούλεψε να κάνουν υπο-μονή και να δείξουν τη συμπαράστασή τους στην κυβέρ-νηση που έκανε μεγάλη προσπάθεια για να ορθοποδήσειοικονομικά η χώρα τους Και τα ξύλα συνεχώς λιγόστευανΟ γερο-Βάνια για να καίει όλο το εικοσιτετράωρο η σό-

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 16

μπα και να μην κρυώνουν τα παιδιά αναγκάστηκε να κό -ψει τη μία από τις τρεις βυσσινιές του κήπου Τη γέρικηβυσσινιά Η μπάμπουσκα έδωσε βέβαια τη συγκατάθεσήτης αλλά όταν την είδε πεσμένη κάτω τη θρήνησε σαν νακήδευε άνθρωπο

Τα βράδια του ατέλειωτου εκείνου χειμώνα ο Νικολάιέκανε τις ασκήσεις του στο βιολί υπό την επίβλεψη τουπαππού του Συχνά τους επισκεπτόταν και ο δάσκαλόςτου ο κύριος Ντανίλο που απολάμβανε τους αυτοσχε-διασμούς του επαινούσε το ταλέντο του και έλεγε ότι οΝικολάι Αλεξίεβιτς Πριγκόφ θα παίξει κάποτε στις μεγα-λύτερες ορχήστρες του κόσμου

Κι ο χειμώνας τραβούσε Η Ναταλία δεν τους έστειλεούτε ένα μήνυμα Από πουθενά δεν είχαν νέα της Ημπά μπουσκα παρηγοριόταν στη σκέψη ότι θα είχε βρεικαλή δουλειά και στην αρχή θα έπρεπε να δουλεύει ατέ-λειωτες ώρες laquoΝα δείτε που κάποια μέρα θrsquo ανοίξει ηπόρτα και η καλή μου Ναταλία θα μας κάνει την πιο ευ-χάριστη έκπληξηraquo έλεγε laquoΘα φέρει και την κούκλα μουraquoπεταγόταν κι η Όλια πριν βυθιστεί και πάλι στο όνειρότης μrsquo εκείνο το γέλιο που έμοιαζε με πρωτάνοιχτο τρια-ντάφυλλο

Ο Νικολάι εκεί κολλημένος στο παράθυρο ταξίδευεστις λευκές νύχτες που όταν είχε φεγγάρι γίνονταν αχνο -γάλανες Άκουγε νοερά ουράνιες μουσικές που αντηχού-σαν στην ψυχή του Τον οδηγούσαν πολύ ψηλά πέρα καιπάνω από τον κατοικημένο κόσμο Αυτό το συναίσθηματο μετέτρεπε σε νότες που τις έπαιζε στο βιολί του Σε κά-θε κομμάτι έδινε κι από έναν τίτλο laquoΌταν πέφτει το χιό-

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

o

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 17

νιraquo laquoΟ αέραςraquo laquoΟ ποταμόςraquo laquoΗ γιορτή των πυροτεχνη-μάτωνraquo

Ο γερο-Βάνια και η μπάμπουσκα απολάμβαναν αυτάτα νυχτερινά κονσέρτα πίνοντας τσάι με λίγη βότκα ενώη Όλια λαγοκοιμόταν Μερικές φορές το άγριο αλύχτισμακάποιου πεινασμένου σκύλου γέμιζε τρόμο τη νύχτα καιτότε ο Νικολάι απάγγελλε ρυθμικά την προσευχή που τουείχε μάθει η μπάμπουσκα όταν πρωτάρχισε να μιλάει Ή-ταν η προσευχή που έδιωχνε κάθε φόβο μακριά του

Εκεί που έπαιζαν αρνιάκι απόσταιναν κοπάδιατη νύχια άγγελοι πατούνκαι κρυφολαμποκοπούνΔεν τους βλέπεις στο σκοτάδικι όμως πέτονται ανεμίζουντου ελέους το μαγνάδιάνθη ανθρώπους νανουρίζουνΑν προστατεύει τα πουλιάκάθε φωλιά κοιτάνεκαι κάθε αγριμιού σπηλιάαπrsquo το κακό φυλάνε

g

Η Ναταλία επέστρεψε αναπάντεχα στις αρχές της επόμε-νης άνοιξης Δεν έμοιαζε με τη γυναίκα που πριν από έναχρόνο έφυγε από το Μποτουσένι Δεν είχε πια μακριά

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

Από το laquoΤραγούδι της αθωότηταςraquo του Ουίλιαμ Μπλέικ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 18

Page 7: Το σύνθημα

τσι θεωρούσε τον εαυτό του κατάλαβε ότι με τη φυγή τουπατέρα του θα ελευθερώνονταν όλοι Μάλιστα προσευ-χήθηκε να μην επιστρέψει ποτέ Οι υπόλοιποι πίστευανότι σε δυο μέρες θα ήταν ξανά πίσω laquoΠού θα το βρειστρωμένοraquo μουρμούριζε η μπάμπουσκα Όμως ο Νι κο -λάι διαισθανόταν ότι είχαν απαλλαγεί από δαύτον Οιπροσευχές του έπιαναν πάντα όταν τις έκανε συγκεντρω-μένος και από τα βάθη της καρδιάς του Έτσι και αυτήτη φορά η προσευχή του έπιασε Πέρασε ένας μήνας καιο πατέρας του δεν είχε δώσει σημεία ζωής Ο Τίτο έναςβρομύλος τύπος που είχε φορτηγό και εκτελούσε μετα-φορές από το Μποτουσένι στην Οδησσό ndashένας Θεός ξέ-ρει τι σόι μεταφορέςndash πληροφόρησε τον παππού Βάνιαστο καπηλειό ότι ο άντρας της Ναταλίας την είχε κοπα-νήσει για την Ελλάδα μαζί με τους λαθραίους και απόκει θα έβρισκε σύνδεσμο να περάσει στην Ιταλία Ο γερο-Βάνια ανα κοίνωσε το νέο με χαρά και ανακού φιση laquoΣί-γουρα μαφιό ζος θα καταντήσει ο lsquolsquoτσάροςrsquorsquoraquo σχο λίασε ημπάμπουσκα

Κανένας δεν εξέφρασε την επιθυμία να τον αναζητή-σουν Ούτε καν η Ναταλία η γυναίκα του Ένιωθε νrsquo α-πελευθερώνονται και η ίδια και τα παιδιά της Η μικρού-λα Όλια ανέπνευσε ανακουφισμένη διότι δε θα χρειαζό-ταν πια να ψάχνει νέες κρυψώνες για να προστατεύσειτον εαυτό της και τα παιχνίδια της Και βέβαια ο ΝικολάιΑλεξίεβιτς Πριγκόφ έβγαλε από την ντουλάπα το βιολίκαι έπαιξε για πρώτη φορά ελεύθερα έναν κοζάκικο χο-ρό για να χορέψουν οι δικοί του

Από τη στιγμή που έφυγε ο άντρας της το πρόσωπο

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 11

της Ναταλίας φεγγοβόλησε Το δέρμα της καθάρισε απότις μελανιές έγινε ξανά ροδαλή και ένιωθε ζωντανή θυ-μήθηκε μάλιστα ότι διέθετε υπέροχη κελαρυστή φωνή κιέτσι τα βράδια τραγουδούσε ενώ ο Νικολάι τη συνόδευεμε το βιολί Ήταν τόσο ανάλαφρη που νόμιζε κανείς ότικινούσε το σώμα της ο αέρας Απαλλαγμένη πια από τονεφιάλτη του Πιοτρ έμοιαζε με ανθισμένο λουλούδι

Το σπίτι τους βρισκόταν κοντά στο ποτάμι Ήταν πολύπαλιό αλλά ο γερο-Βάνια το φρόντιζε Κάθε χρόνο τούέκανε επισκευές Όταν την άνοιξη έλιωνε το χιόνι ανέβαι -νε στη στέγη να αντικαταστήσει τα σπασμένα κεραμίδιαΟ Νικολάι σκαρφάλωνε μαζί του και τον βοηθούσε Μό-λις τέλειωναν τη δουλειά ο παππούς τον έπαιρνε στο κα-πηλειό και του επέτρεπε να πιει τον αφρό της μπίρας λέ-γοντας σrsquo όλους laquoΟ Νικολάι έγινε άντραςraquo

Πάνω από τον ποταμό υπήρχε ένα πέτρινο τοξωτό γε -φύρι Μερικές φορές τα παιδιά έβλεπαν τη Ναταλία ναστέκεται στη μέση της γέφυρας και νrsquo απλώνει τα χέριατης σαν φτερούγες Η κίνησή της αυτή τα τρόμαζε πολύΟ Νικολάι υποψιαζόταν ότι κάτι τέτοιες στιγμές προσευ-χόταν να γίνουν τα χέρια της αληθινές φτερούγες για ναμπορέσει να πετάξει μακριά από το Μποτουσένι

Ώσπου ένα πρωί ενώ τα παιδιά κοιμούνταν ακόμα οΝικολάι αισθάνθηκε τα χείλη της μητέρας του στο μέτω-πό του Η Όλια συνέχισε τον ύπνο της χαμογελώντας ευ-τυχισμένη Όμως ο Νικολάι άνοιξε τα μάτια Η Ναταλίαήταν ντυμένη και κρατούσε στο χέρι την τσάντα της Ανα -σηκώθηκε και τη ρώτησε

― Πού θα πας μαμά

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 12

― Ως τη Μόσχα μόνο Νικολάι απάντησε εκείνη Κοι-μήσου εσύ Θα επιστρέψω πολύ σύντομα Να προσέχειςτην Όλια μας όσο θα λείπω

Ο Νικολάι σηκώθηκε από το κρεβάτι και ακολούθησετη Ναταλία στην κουζίνα για να του δώσει εξηγήσεις Ό-ταν αντίκρισε την τεράστια βαλίτσα κατάλαβε ότι η μητέ -ρα του δε θα επέστρεφε τόσο γρήγορα Όμως δεν ωφε-λούσε να μυξοκλαίει σαν κορίτσι Ντύθηκε και τη συνό-δεψε με τον παππού στο σταθμό του τρένου Περίμενε νατου δώσει τις εξηγήσεις της καθrsquo οδόν

― Πρέπει να βρω δουλειά Νικολάι του είπε εντέλειεκεί νη Στο Μποτουσένι δεν υπάρχουν δουλειές Ούτε κανστο Κίεβο Χρειαζόμαστε χρήματα για να ζούμε με αξιο-πρέπεια και για να συνεχίσεις τις σπουδές σου στο βιολίΔε θέλω να είμαστε βά ρος στον παππού Μεγάλωσε πλέονκι αυτός και πρέπει να τον ξεκουράσουμε Καταλαβαί-νεις νομίζω

Ο Νικολάι έγνεψε καταφατικά και η μητέρα του τονπαρακάλεσε να αναλάβει να εξηγήσει τα πάντα και στηνΌλια Της το υποσχέθηκε διότι κατανοούσε την κατά-στασή τους Ήθε λε πολύ να αγκαλιάσει τη μαμά του αλλάεκείνη του χάιδεψε μόνο τα μαλλιά Έπειτα ήρθε το τρέ-νο σφυρίζοντας και την πήρε για τη Μόσχα

Επέστρεψαν αμίλητοι στο σπίτι με τον παππού ΒάνιαΣτο μεταξύ η Όλια είχε ξυπνήσει από ένα κακό όνειρο καιζητούσε τη μαμά της κλαίγοντας Η μπάμπουσκα την πα-ρηγορούσε εξηγώντας της ότι η μητέρα της θα έβρισκε μιακαλή δουλειά στη Μόσχα θα έβγαζε πολλά χρήματα κι έ -τσι ο Νικολάι κι αυτή θα είχαν απrsquo όλα Όμορφα ρούχα

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 13

παιχνίδια και ασφαλώς δε θα μετρούσαν τα γρίβνα για νααγοράσουν μια σοκολάτα ή ένα ζαχαρωτό παραπάνω

mdash Χθες Όλια έλεγε η μπάμπουσκα σκουπίζοντας ταδάκρυά της είδα στην τηλεόραση κάτι όμορφες χνουδω-τές παντούφλες σαν ζωντανά ζωάκια Αρκουδάκια γα-τιά σκίουρους κουνέλια Μέχρι παντούφλες λιοντάρια πή -ρε το μάτι μου Άσε πια τα σκυλάκια Μια ολόκληρη σει-ρά στο πάνω ράφι Όλες οι ράτσες σκύλων σου λέω Καιτόσο ζωντανά που νόμισα ότι ήταν έτοιμα νrsquo αρχίσουν τοσκυλοκαβγά Ποπό τι ωραία πράγματα υπάρχουν στονκόσμο Όλια Αφού τα δείχνει η τηλεόραση σίγουρα δεθα είναι ψέμα Αχ Πόσο θα ήθελα να μου φέρει η Νατα-λία από τη Μόσχα εκείνα τrsquo αρκουδάκια με την παχιά γού -να και τα ζωηρά ματάκια Δε θα κρυώνουν καθόλου ταπόδια μου το χειμώνα

Η Όλια σταμάτησε να κλαίει Ένα αθώο γελάκι σανπρωινό τριαντάφυλλο άνθισε στα χείλη της

mdash Εγώ θα προτιμούσα τα λαγουδάκια ψιθύρισε κι άρ -χισε να φανερώνει κι αυτή τις επιθυμίες της Είχε δει στηντηλεόραση κάτι κούκλες που χόρευαν μιλούσαν ανοιγό-κλειναν τα μάτια και φορούσαν υπέροχα φουστάνια

mdash Λες να μου φέρει μια τέτοια η μαμά αναρωτήθηκεmdash Ασφαλώς τη διαβεβαίωσε η μπάμπουσκαΗ Όλια επιτέλους γέλασε και ανέφερε στον Νικολάι τα

περί κούκλας μόλις τον είδε να μπαίνει στο σπίτι με τονπαππού Του το ψιθύρισε στο αυτί επειδή ο παππούς δενπίστευε στην τηλεόραση Ο Νικολάι είχε δει κι αυτός κάτιαπίθανα αθλητικά παπούτσια Το αγόρι που τα διαφήμι-ζε του έμοιαζε κάπως τους διαβεβαίωνε από το γυαλί

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 14

ότι όποιος τα φορούσε πετούσε Μπορούσε να γίνει ολυ-μπιονίκης χωρίς να σκοτώνεται στις προπονήσεις Ο Νι-κολάι όμως πίστευε περισσότερο στα λόγια του παππούπου του έλεγε ότι αν δεν ιδροκοπήσεις και δε ματώσειςστις προπονήσεις ολυμπιονίκης δε γίνεσαι Τι να εξηγή-σει όμως στην αδερφή του Αυτή τρύπωνε στο όνειρό τηςκι εκεί γινόταν ευτυχισμένη

g

ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΪ ΑΛΕΞΙΕΒΙΤΣ ΠΡΙΓΚΟΦ

Ήρθε ο χειμώνας και δεν είχαμε κανένα μήνυμα από τημαμά Ούτε καν τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιάπου πλημμύρισαν το Μποτουσένι άγγελοι χιονολούλου -δα και αστέρια Ήταν όλα τόσο όμορφα ως εικόνα αλλάπολύ μελαγχολικά γιατί έλειπε η μαμά και τα πόδια τηςμπάμπουσκας κρύωναν μέσα στις παλιές φθαρμένες πα -ντόφλες Τα βράδια ο παππούς Βάνια τής τα έτρι βε μεοινόπνευμα κι εγώ έπρεπε να παρηγορώ την Όλια πουγκρίνιαζε γιατί αργούσε να rsquoρθει η κούκλα των ονείρωντης ndash κι η τηλεόραση μας ζάλιζε το κεφάλι μrsquo αυτή τηνψεύτικη γαλανομάτα Ο παππούς σκάλισε σε μαλακό ξύ -λο μια όμορφη ματριόσκα και τη ζωγράφισε με ωραίαέντο να χρώματα Το πρόσωπό της έμοιαζε με της μα-μάς Δεν είχε καμιά σχέση με την κούκλα της τηλεόρασηςόμως η Όλια χάρηκε πολύ Έκλεισε μέσα στην κούφιακοιλιά της κούκλας τα μπιχλιμπίδια της κάτι συρμάτιναχρυσαφιά δαχτυλίδια σκουλαρίκια και αλυσιδάκια πουτης είχε αγοράσει ο παππούς στο παζάρι και η Όλια τα

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 15

φορούσε όλα μαζί όταν έπαιζε μπροστά στον καθρέφτητο αστέρι της τηλεόρασης Την Πρωτοχρονιά πήγαμεστη μεγάλη πλατεία στη γιορτή των πυροτεχνημάτωνΟ ουρανός του Μποτουσένι γέμισε γιγάντιες φωτεινέςομπρέλες καραβάκια παλάτια και αρκούδες Η γιορτήτων πυροτεχνημάτων ήταν πολύ πετυχημένη

Εγώ ήμουν στην ορχήστρα του ωδείου και έπαιζα βιο -λί Μετά φάγαμε πιροσκί και σούπα με χοιρινό Ο πάπ-πους δε λυπήθηκε να δώσει ένα ολόκληρο γρίβνα για νακάνουμε κούνια στα κόκκινα ξύλινα αλογάκια

laquoΚαλή χρονιάraquo εύχονταν όλοι και έδιναν φιλιά

g

Όμως ο Νικολάι ήταν μελαγχολικός Στεκόταν ώρα πολ -λή γονατισμένος στο παράθυρο και ζωγράφιζε με φωτει-νά χρώματα τον ερχομό της μαμάς του πάνω στο χιόνιΤη χρονιά εκείνη χιόνισε περισσότερο απrsquo όσο θυμούντανοι μεγάλοι τα τελευταία δέκα χρόνια Τα παιδιά έφτιαξανστην αυλή μια ομάδα χιονανθρώπων Το δάσκαλό τουςτον κύριο δήμαρχο το μαέστρο της δημοτικής ορχήστραςτον παππού την μπάμπουσκα Στο σπίτι άναβαν τη σό-μπα και κάθονταν όλοι γύρω της για να ζεσταθούν Ο παπ -πούς τούς ενημέρωσε ότι στη χώρα υπήρχε μεγάλη κρίσηκαυσίμων και η κεντρική θέρμανση θα άναβε για λίγες ώρες μόνο το βράδυ Τους συμβούλεψε να κάνουν υπο-μονή και να δείξουν τη συμπαράστασή τους στην κυβέρ-νηση που έκανε μεγάλη προσπάθεια για να ορθοποδήσειοικονομικά η χώρα τους Και τα ξύλα συνεχώς λιγόστευανΟ γερο-Βάνια για να καίει όλο το εικοσιτετράωρο η σό-

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 16

μπα και να μην κρυώνουν τα παιδιά αναγκάστηκε να κό -ψει τη μία από τις τρεις βυσσινιές του κήπου Τη γέρικηβυσσινιά Η μπάμπουσκα έδωσε βέβαια τη συγκατάθεσήτης αλλά όταν την είδε πεσμένη κάτω τη θρήνησε σαν νακήδευε άνθρωπο

Τα βράδια του ατέλειωτου εκείνου χειμώνα ο Νικολάιέκανε τις ασκήσεις του στο βιολί υπό την επίβλεψη τουπαππού του Συχνά τους επισκεπτόταν και ο δάσκαλόςτου ο κύριος Ντανίλο που απολάμβανε τους αυτοσχε-διασμούς του επαινούσε το ταλέντο του και έλεγε ότι οΝικολάι Αλεξίεβιτς Πριγκόφ θα παίξει κάποτε στις μεγα-λύτερες ορχήστρες του κόσμου

Κι ο χειμώνας τραβούσε Η Ναταλία δεν τους έστειλεούτε ένα μήνυμα Από πουθενά δεν είχαν νέα της Ημπά μπουσκα παρηγοριόταν στη σκέψη ότι θα είχε βρεικαλή δουλειά και στην αρχή θα έπρεπε να δουλεύει ατέ-λειωτες ώρες laquoΝα δείτε που κάποια μέρα θrsquo ανοίξει ηπόρτα και η καλή μου Ναταλία θα μας κάνει την πιο ευ-χάριστη έκπληξηraquo έλεγε laquoΘα φέρει και την κούκλα μουraquoπεταγόταν κι η Όλια πριν βυθιστεί και πάλι στο όνειρότης μrsquo εκείνο το γέλιο που έμοιαζε με πρωτάνοιχτο τρια-ντάφυλλο

Ο Νικολάι εκεί κολλημένος στο παράθυρο ταξίδευεστις λευκές νύχτες που όταν είχε φεγγάρι γίνονταν αχνο -γάλανες Άκουγε νοερά ουράνιες μουσικές που αντηχού-σαν στην ψυχή του Τον οδηγούσαν πολύ ψηλά πέρα καιπάνω από τον κατοικημένο κόσμο Αυτό το συναίσθηματο μετέτρεπε σε νότες που τις έπαιζε στο βιολί του Σε κά-θε κομμάτι έδινε κι από έναν τίτλο laquoΌταν πέφτει το χιό-

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

o

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 17

νιraquo laquoΟ αέραςraquo laquoΟ ποταμόςraquo laquoΗ γιορτή των πυροτεχνη-μάτωνraquo

Ο γερο-Βάνια και η μπάμπουσκα απολάμβαναν αυτάτα νυχτερινά κονσέρτα πίνοντας τσάι με λίγη βότκα ενώη Όλια λαγοκοιμόταν Μερικές φορές το άγριο αλύχτισμακάποιου πεινασμένου σκύλου γέμιζε τρόμο τη νύχτα καιτότε ο Νικολάι απάγγελλε ρυθμικά την προσευχή που τουείχε μάθει η μπάμπουσκα όταν πρωτάρχισε να μιλάει Ή-ταν η προσευχή που έδιωχνε κάθε φόβο μακριά του

Εκεί που έπαιζαν αρνιάκι απόσταιναν κοπάδιατη νύχια άγγελοι πατούνκαι κρυφολαμποκοπούνΔεν τους βλέπεις στο σκοτάδικι όμως πέτονται ανεμίζουντου ελέους το μαγνάδιάνθη ανθρώπους νανουρίζουνΑν προστατεύει τα πουλιάκάθε φωλιά κοιτάνεκαι κάθε αγριμιού σπηλιάαπrsquo το κακό φυλάνε

g

Η Ναταλία επέστρεψε αναπάντεχα στις αρχές της επόμε-νης άνοιξης Δεν έμοιαζε με τη γυναίκα που πριν από έναχρόνο έφυγε από το Μποτουσένι Δεν είχε πια μακριά

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

Από το laquoΤραγούδι της αθωότηταςraquo του Ουίλιαμ Μπλέικ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 18

Page 8: Το σύνθημα

της Ναταλίας φεγγοβόλησε Το δέρμα της καθάρισε απότις μελανιές έγινε ξανά ροδαλή και ένιωθε ζωντανή θυ-μήθηκε μάλιστα ότι διέθετε υπέροχη κελαρυστή φωνή κιέτσι τα βράδια τραγουδούσε ενώ ο Νικολάι τη συνόδευεμε το βιολί Ήταν τόσο ανάλαφρη που νόμιζε κανείς ότικινούσε το σώμα της ο αέρας Απαλλαγμένη πια από τονεφιάλτη του Πιοτρ έμοιαζε με ανθισμένο λουλούδι

Το σπίτι τους βρισκόταν κοντά στο ποτάμι Ήταν πολύπαλιό αλλά ο γερο-Βάνια το φρόντιζε Κάθε χρόνο τούέκανε επισκευές Όταν την άνοιξη έλιωνε το χιόνι ανέβαι -νε στη στέγη να αντικαταστήσει τα σπασμένα κεραμίδιαΟ Νικολάι σκαρφάλωνε μαζί του και τον βοηθούσε Μό-λις τέλειωναν τη δουλειά ο παππούς τον έπαιρνε στο κα-πηλειό και του επέτρεπε να πιει τον αφρό της μπίρας λέ-γοντας σrsquo όλους laquoΟ Νικολάι έγινε άντραςraquo

Πάνω από τον ποταμό υπήρχε ένα πέτρινο τοξωτό γε -φύρι Μερικές φορές τα παιδιά έβλεπαν τη Ναταλία ναστέκεται στη μέση της γέφυρας και νrsquo απλώνει τα χέριατης σαν φτερούγες Η κίνησή της αυτή τα τρόμαζε πολύΟ Νικολάι υποψιαζόταν ότι κάτι τέτοιες στιγμές προσευ-χόταν να γίνουν τα χέρια της αληθινές φτερούγες για ναμπορέσει να πετάξει μακριά από το Μποτουσένι

Ώσπου ένα πρωί ενώ τα παιδιά κοιμούνταν ακόμα οΝικολάι αισθάνθηκε τα χείλη της μητέρας του στο μέτω-πό του Η Όλια συνέχισε τον ύπνο της χαμογελώντας ευ-τυχισμένη Όμως ο Νικολάι άνοιξε τα μάτια Η Ναταλίαήταν ντυμένη και κρατούσε στο χέρι την τσάντα της Ανα -σηκώθηκε και τη ρώτησε

― Πού θα πας μαμά

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 12

― Ως τη Μόσχα μόνο Νικολάι απάντησε εκείνη Κοι-μήσου εσύ Θα επιστρέψω πολύ σύντομα Να προσέχειςτην Όλια μας όσο θα λείπω

Ο Νικολάι σηκώθηκε από το κρεβάτι και ακολούθησετη Ναταλία στην κουζίνα για να του δώσει εξηγήσεις Ό-ταν αντίκρισε την τεράστια βαλίτσα κατάλαβε ότι η μητέ -ρα του δε θα επέστρεφε τόσο γρήγορα Όμως δεν ωφε-λούσε να μυξοκλαίει σαν κορίτσι Ντύθηκε και τη συνό-δεψε με τον παππού στο σταθμό του τρένου Περίμενε νατου δώσει τις εξηγήσεις της καθrsquo οδόν

― Πρέπει να βρω δουλειά Νικολάι του είπε εντέλειεκεί νη Στο Μποτουσένι δεν υπάρχουν δουλειές Ούτε κανστο Κίεβο Χρειαζόμαστε χρήματα για να ζούμε με αξιο-πρέπεια και για να συνεχίσεις τις σπουδές σου στο βιολίΔε θέλω να είμαστε βά ρος στον παππού Μεγάλωσε πλέονκι αυτός και πρέπει να τον ξεκουράσουμε Καταλαβαί-νεις νομίζω

Ο Νικολάι έγνεψε καταφατικά και η μητέρα του τονπαρακάλεσε να αναλάβει να εξηγήσει τα πάντα και στηνΌλια Της το υποσχέθηκε διότι κατανοούσε την κατά-στασή τους Ήθε λε πολύ να αγκαλιάσει τη μαμά του αλλάεκείνη του χάιδεψε μόνο τα μαλλιά Έπειτα ήρθε το τρέ-νο σφυρίζοντας και την πήρε για τη Μόσχα

Επέστρεψαν αμίλητοι στο σπίτι με τον παππού ΒάνιαΣτο μεταξύ η Όλια είχε ξυπνήσει από ένα κακό όνειρο καιζητούσε τη μαμά της κλαίγοντας Η μπάμπουσκα την πα-ρηγορούσε εξηγώντας της ότι η μητέρα της θα έβρισκε μιακαλή δουλειά στη Μόσχα θα έβγαζε πολλά χρήματα κι έ -τσι ο Νικολάι κι αυτή θα είχαν απrsquo όλα Όμορφα ρούχα

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 13

παιχνίδια και ασφαλώς δε θα μετρούσαν τα γρίβνα για νααγοράσουν μια σοκολάτα ή ένα ζαχαρωτό παραπάνω

mdash Χθες Όλια έλεγε η μπάμπουσκα σκουπίζοντας ταδάκρυά της είδα στην τηλεόραση κάτι όμορφες χνουδω-τές παντούφλες σαν ζωντανά ζωάκια Αρκουδάκια γα-τιά σκίουρους κουνέλια Μέχρι παντούφλες λιοντάρια πή -ρε το μάτι μου Άσε πια τα σκυλάκια Μια ολόκληρη σει-ρά στο πάνω ράφι Όλες οι ράτσες σκύλων σου λέω Καιτόσο ζωντανά που νόμισα ότι ήταν έτοιμα νrsquo αρχίσουν τοσκυλοκαβγά Ποπό τι ωραία πράγματα υπάρχουν στονκόσμο Όλια Αφού τα δείχνει η τηλεόραση σίγουρα δεθα είναι ψέμα Αχ Πόσο θα ήθελα να μου φέρει η Νατα-λία από τη Μόσχα εκείνα τrsquo αρκουδάκια με την παχιά γού -να και τα ζωηρά ματάκια Δε θα κρυώνουν καθόλου ταπόδια μου το χειμώνα

Η Όλια σταμάτησε να κλαίει Ένα αθώο γελάκι σανπρωινό τριαντάφυλλο άνθισε στα χείλη της

mdash Εγώ θα προτιμούσα τα λαγουδάκια ψιθύρισε κι άρ -χισε να φανερώνει κι αυτή τις επιθυμίες της Είχε δει στηντηλεόραση κάτι κούκλες που χόρευαν μιλούσαν ανοιγό-κλειναν τα μάτια και φορούσαν υπέροχα φουστάνια

mdash Λες να μου φέρει μια τέτοια η μαμά αναρωτήθηκεmdash Ασφαλώς τη διαβεβαίωσε η μπάμπουσκαΗ Όλια επιτέλους γέλασε και ανέφερε στον Νικολάι τα

περί κούκλας μόλις τον είδε να μπαίνει στο σπίτι με τονπαππού Του το ψιθύρισε στο αυτί επειδή ο παππούς δενπίστευε στην τηλεόραση Ο Νικολάι είχε δει κι αυτός κάτιαπίθανα αθλητικά παπούτσια Το αγόρι που τα διαφήμι-ζε του έμοιαζε κάπως τους διαβεβαίωνε από το γυαλί

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 14

ότι όποιος τα φορούσε πετούσε Μπορούσε να γίνει ολυ-μπιονίκης χωρίς να σκοτώνεται στις προπονήσεις Ο Νι-κολάι όμως πίστευε περισσότερο στα λόγια του παππούπου του έλεγε ότι αν δεν ιδροκοπήσεις και δε ματώσειςστις προπονήσεις ολυμπιονίκης δε γίνεσαι Τι να εξηγή-σει όμως στην αδερφή του Αυτή τρύπωνε στο όνειρό τηςκι εκεί γινόταν ευτυχισμένη

g

ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΪ ΑΛΕΞΙΕΒΙΤΣ ΠΡΙΓΚΟΦ

Ήρθε ο χειμώνας και δεν είχαμε κανένα μήνυμα από τημαμά Ούτε καν τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιάπου πλημμύρισαν το Μποτουσένι άγγελοι χιονολούλου -δα και αστέρια Ήταν όλα τόσο όμορφα ως εικόνα αλλάπολύ μελαγχολικά γιατί έλειπε η μαμά και τα πόδια τηςμπάμπουσκας κρύωναν μέσα στις παλιές φθαρμένες πα -ντόφλες Τα βράδια ο παππούς Βάνια τής τα έτρι βε μεοινόπνευμα κι εγώ έπρεπε να παρηγορώ την Όλια πουγκρίνιαζε γιατί αργούσε να rsquoρθει η κούκλα των ονείρωντης ndash κι η τηλεόραση μας ζάλιζε το κεφάλι μrsquo αυτή τηνψεύτικη γαλανομάτα Ο παππούς σκάλισε σε μαλακό ξύ -λο μια όμορφη ματριόσκα και τη ζωγράφισε με ωραίαέντο να χρώματα Το πρόσωπό της έμοιαζε με της μα-μάς Δεν είχε καμιά σχέση με την κούκλα της τηλεόρασηςόμως η Όλια χάρηκε πολύ Έκλεισε μέσα στην κούφιακοιλιά της κούκλας τα μπιχλιμπίδια της κάτι συρμάτιναχρυσαφιά δαχτυλίδια σκουλαρίκια και αλυσιδάκια πουτης είχε αγοράσει ο παππούς στο παζάρι και η Όλια τα

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 15

φορούσε όλα μαζί όταν έπαιζε μπροστά στον καθρέφτητο αστέρι της τηλεόρασης Την Πρωτοχρονιά πήγαμεστη μεγάλη πλατεία στη γιορτή των πυροτεχνημάτωνΟ ουρανός του Μποτουσένι γέμισε γιγάντιες φωτεινέςομπρέλες καραβάκια παλάτια και αρκούδες Η γιορτήτων πυροτεχνημάτων ήταν πολύ πετυχημένη

Εγώ ήμουν στην ορχήστρα του ωδείου και έπαιζα βιο -λί Μετά φάγαμε πιροσκί και σούπα με χοιρινό Ο πάπ-πους δε λυπήθηκε να δώσει ένα ολόκληρο γρίβνα για νακάνουμε κούνια στα κόκκινα ξύλινα αλογάκια

laquoΚαλή χρονιάraquo εύχονταν όλοι και έδιναν φιλιά

g

Όμως ο Νικολάι ήταν μελαγχολικός Στεκόταν ώρα πολ -λή γονατισμένος στο παράθυρο και ζωγράφιζε με φωτει-νά χρώματα τον ερχομό της μαμάς του πάνω στο χιόνιΤη χρονιά εκείνη χιόνισε περισσότερο απrsquo όσο θυμούντανοι μεγάλοι τα τελευταία δέκα χρόνια Τα παιδιά έφτιαξανστην αυλή μια ομάδα χιονανθρώπων Το δάσκαλό τουςτον κύριο δήμαρχο το μαέστρο της δημοτικής ορχήστραςτον παππού την μπάμπουσκα Στο σπίτι άναβαν τη σό-μπα και κάθονταν όλοι γύρω της για να ζεσταθούν Ο παπ -πούς τούς ενημέρωσε ότι στη χώρα υπήρχε μεγάλη κρίσηκαυσίμων και η κεντρική θέρμανση θα άναβε για λίγες ώρες μόνο το βράδυ Τους συμβούλεψε να κάνουν υπο-μονή και να δείξουν τη συμπαράστασή τους στην κυβέρ-νηση που έκανε μεγάλη προσπάθεια για να ορθοποδήσειοικονομικά η χώρα τους Και τα ξύλα συνεχώς λιγόστευανΟ γερο-Βάνια για να καίει όλο το εικοσιτετράωρο η σό-

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 16

μπα και να μην κρυώνουν τα παιδιά αναγκάστηκε να κό -ψει τη μία από τις τρεις βυσσινιές του κήπου Τη γέρικηβυσσινιά Η μπάμπουσκα έδωσε βέβαια τη συγκατάθεσήτης αλλά όταν την είδε πεσμένη κάτω τη θρήνησε σαν νακήδευε άνθρωπο

Τα βράδια του ατέλειωτου εκείνου χειμώνα ο Νικολάιέκανε τις ασκήσεις του στο βιολί υπό την επίβλεψη τουπαππού του Συχνά τους επισκεπτόταν και ο δάσκαλόςτου ο κύριος Ντανίλο που απολάμβανε τους αυτοσχε-διασμούς του επαινούσε το ταλέντο του και έλεγε ότι οΝικολάι Αλεξίεβιτς Πριγκόφ θα παίξει κάποτε στις μεγα-λύτερες ορχήστρες του κόσμου

Κι ο χειμώνας τραβούσε Η Ναταλία δεν τους έστειλεούτε ένα μήνυμα Από πουθενά δεν είχαν νέα της Ημπά μπουσκα παρηγοριόταν στη σκέψη ότι θα είχε βρεικαλή δουλειά και στην αρχή θα έπρεπε να δουλεύει ατέ-λειωτες ώρες laquoΝα δείτε που κάποια μέρα θrsquo ανοίξει ηπόρτα και η καλή μου Ναταλία θα μας κάνει την πιο ευ-χάριστη έκπληξηraquo έλεγε laquoΘα φέρει και την κούκλα μουraquoπεταγόταν κι η Όλια πριν βυθιστεί και πάλι στο όνειρότης μrsquo εκείνο το γέλιο που έμοιαζε με πρωτάνοιχτο τρια-ντάφυλλο

Ο Νικολάι εκεί κολλημένος στο παράθυρο ταξίδευεστις λευκές νύχτες που όταν είχε φεγγάρι γίνονταν αχνο -γάλανες Άκουγε νοερά ουράνιες μουσικές που αντηχού-σαν στην ψυχή του Τον οδηγούσαν πολύ ψηλά πέρα καιπάνω από τον κατοικημένο κόσμο Αυτό το συναίσθηματο μετέτρεπε σε νότες που τις έπαιζε στο βιολί του Σε κά-θε κομμάτι έδινε κι από έναν τίτλο laquoΌταν πέφτει το χιό-

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

o

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 17

νιraquo laquoΟ αέραςraquo laquoΟ ποταμόςraquo laquoΗ γιορτή των πυροτεχνη-μάτωνraquo

Ο γερο-Βάνια και η μπάμπουσκα απολάμβαναν αυτάτα νυχτερινά κονσέρτα πίνοντας τσάι με λίγη βότκα ενώη Όλια λαγοκοιμόταν Μερικές φορές το άγριο αλύχτισμακάποιου πεινασμένου σκύλου γέμιζε τρόμο τη νύχτα καιτότε ο Νικολάι απάγγελλε ρυθμικά την προσευχή που τουείχε μάθει η μπάμπουσκα όταν πρωτάρχισε να μιλάει Ή-ταν η προσευχή που έδιωχνε κάθε φόβο μακριά του

Εκεί που έπαιζαν αρνιάκι απόσταιναν κοπάδιατη νύχια άγγελοι πατούνκαι κρυφολαμποκοπούνΔεν τους βλέπεις στο σκοτάδικι όμως πέτονται ανεμίζουντου ελέους το μαγνάδιάνθη ανθρώπους νανουρίζουνΑν προστατεύει τα πουλιάκάθε φωλιά κοιτάνεκαι κάθε αγριμιού σπηλιάαπrsquo το κακό φυλάνε

g

Η Ναταλία επέστρεψε αναπάντεχα στις αρχές της επόμε-νης άνοιξης Δεν έμοιαζε με τη γυναίκα που πριν από έναχρόνο έφυγε από το Μποτουσένι Δεν είχε πια μακριά

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

Από το laquoΤραγούδι της αθωότηταςraquo του Ουίλιαμ Μπλέικ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 18

Page 9: Το σύνθημα

― Ως τη Μόσχα μόνο Νικολάι απάντησε εκείνη Κοι-μήσου εσύ Θα επιστρέψω πολύ σύντομα Να προσέχειςτην Όλια μας όσο θα λείπω

Ο Νικολάι σηκώθηκε από το κρεβάτι και ακολούθησετη Ναταλία στην κουζίνα για να του δώσει εξηγήσεις Ό-ταν αντίκρισε την τεράστια βαλίτσα κατάλαβε ότι η μητέ -ρα του δε θα επέστρεφε τόσο γρήγορα Όμως δεν ωφε-λούσε να μυξοκλαίει σαν κορίτσι Ντύθηκε και τη συνό-δεψε με τον παππού στο σταθμό του τρένου Περίμενε νατου δώσει τις εξηγήσεις της καθrsquo οδόν

― Πρέπει να βρω δουλειά Νικολάι του είπε εντέλειεκεί νη Στο Μποτουσένι δεν υπάρχουν δουλειές Ούτε κανστο Κίεβο Χρειαζόμαστε χρήματα για να ζούμε με αξιο-πρέπεια και για να συνεχίσεις τις σπουδές σου στο βιολίΔε θέλω να είμαστε βά ρος στον παππού Μεγάλωσε πλέονκι αυτός και πρέπει να τον ξεκουράσουμε Καταλαβαί-νεις νομίζω

Ο Νικολάι έγνεψε καταφατικά και η μητέρα του τονπαρακάλεσε να αναλάβει να εξηγήσει τα πάντα και στηνΌλια Της το υποσχέθηκε διότι κατανοούσε την κατά-στασή τους Ήθε λε πολύ να αγκαλιάσει τη μαμά του αλλάεκείνη του χάιδεψε μόνο τα μαλλιά Έπειτα ήρθε το τρέ-νο σφυρίζοντας και την πήρε για τη Μόσχα

Επέστρεψαν αμίλητοι στο σπίτι με τον παππού ΒάνιαΣτο μεταξύ η Όλια είχε ξυπνήσει από ένα κακό όνειρο καιζητούσε τη μαμά της κλαίγοντας Η μπάμπουσκα την πα-ρηγορούσε εξηγώντας της ότι η μητέρα της θα έβρισκε μιακαλή δουλειά στη Μόσχα θα έβγαζε πολλά χρήματα κι έ -τσι ο Νικολάι κι αυτή θα είχαν απrsquo όλα Όμορφα ρούχα

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 13

παιχνίδια και ασφαλώς δε θα μετρούσαν τα γρίβνα για νααγοράσουν μια σοκολάτα ή ένα ζαχαρωτό παραπάνω

mdash Χθες Όλια έλεγε η μπάμπουσκα σκουπίζοντας ταδάκρυά της είδα στην τηλεόραση κάτι όμορφες χνουδω-τές παντούφλες σαν ζωντανά ζωάκια Αρκουδάκια γα-τιά σκίουρους κουνέλια Μέχρι παντούφλες λιοντάρια πή -ρε το μάτι μου Άσε πια τα σκυλάκια Μια ολόκληρη σει-ρά στο πάνω ράφι Όλες οι ράτσες σκύλων σου λέω Καιτόσο ζωντανά που νόμισα ότι ήταν έτοιμα νrsquo αρχίσουν τοσκυλοκαβγά Ποπό τι ωραία πράγματα υπάρχουν στονκόσμο Όλια Αφού τα δείχνει η τηλεόραση σίγουρα δεθα είναι ψέμα Αχ Πόσο θα ήθελα να μου φέρει η Νατα-λία από τη Μόσχα εκείνα τrsquo αρκουδάκια με την παχιά γού -να και τα ζωηρά ματάκια Δε θα κρυώνουν καθόλου ταπόδια μου το χειμώνα

Η Όλια σταμάτησε να κλαίει Ένα αθώο γελάκι σανπρωινό τριαντάφυλλο άνθισε στα χείλη της

mdash Εγώ θα προτιμούσα τα λαγουδάκια ψιθύρισε κι άρ -χισε να φανερώνει κι αυτή τις επιθυμίες της Είχε δει στηντηλεόραση κάτι κούκλες που χόρευαν μιλούσαν ανοιγό-κλειναν τα μάτια και φορούσαν υπέροχα φουστάνια

mdash Λες να μου φέρει μια τέτοια η μαμά αναρωτήθηκεmdash Ασφαλώς τη διαβεβαίωσε η μπάμπουσκαΗ Όλια επιτέλους γέλασε και ανέφερε στον Νικολάι τα

περί κούκλας μόλις τον είδε να μπαίνει στο σπίτι με τονπαππού Του το ψιθύρισε στο αυτί επειδή ο παππούς δενπίστευε στην τηλεόραση Ο Νικολάι είχε δει κι αυτός κάτιαπίθανα αθλητικά παπούτσια Το αγόρι που τα διαφήμι-ζε του έμοιαζε κάπως τους διαβεβαίωνε από το γυαλί

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 14

ότι όποιος τα φορούσε πετούσε Μπορούσε να γίνει ολυ-μπιονίκης χωρίς να σκοτώνεται στις προπονήσεις Ο Νι-κολάι όμως πίστευε περισσότερο στα λόγια του παππούπου του έλεγε ότι αν δεν ιδροκοπήσεις και δε ματώσειςστις προπονήσεις ολυμπιονίκης δε γίνεσαι Τι να εξηγή-σει όμως στην αδερφή του Αυτή τρύπωνε στο όνειρό τηςκι εκεί γινόταν ευτυχισμένη

g

ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΪ ΑΛΕΞΙΕΒΙΤΣ ΠΡΙΓΚΟΦ

Ήρθε ο χειμώνας και δεν είχαμε κανένα μήνυμα από τημαμά Ούτε καν τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιάπου πλημμύρισαν το Μποτουσένι άγγελοι χιονολούλου -δα και αστέρια Ήταν όλα τόσο όμορφα ως εικόνα αλλάπολύ μελαγχολικά γιατί έλειπε η μαμά και τα πόδια τηςμπάμπουσκας κρύωναν μέσα στις παλιές φθαρμένες πα -ντόφλες Τα βράδια ο παππούς Βάνια τής τα έτρι βε μεοινόπνευμα κι εγώ έπρεπε να παρηγορώ την Όλια πουγκρίνιαζε γιατί αργούσε να rsquoρθει η κούκλα των ονείρωντης ndash κι η τηλεόραση μας ζάλιζε το κεφάλι μrsquo αυτή τηνψεύτικη γαλανομάτα Ο παππούς σκάλισε σε μαλακό ξύ -λο μια όμορφη ματριόσκα και τη ζωγράφισε με ωραίαέντο να χρώματα Το πρόσωπό της έμοιαζε με της μα-μάς Δεν είχε καμιά σχέση με την κούκλα της τηλεόρασηςόμως η Όλια χάρηκε πολύ Έκλεισε μέσα στην κούφιακοιλιά της κούκλας τα μπιχλιμπίδια της κάτι συρμάτιναχρυσαφιά δαχτυλίδια σκουλαρίκια και αλυσιδάκια πουτης είχε αγοράσει ο παππούς στο παζάρι και η Όλια τα

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 15

φορούσε όλα μαζί όταν έπαιζε μπροστά στον καθρέφτητο αστέρι της τηλεόρασης Την Πρωτοχρονιά πήγαμεστη μεγάλη πλατεία στη γιορτή των πυροτεχνημάτωνΟ ουρανός του Μποτουσένι γέμισε γιγάντιες φωτεινέςομπρέλες καραβάκια παλάτια και αρκούδες Η γιορτήτων πυροτεχνημάτων ήταν πολύ πετυχημένη

Εγώ ήμουν στην ορχήστρα του ωδείου και έπαιζα βιο -λί Μετά φάγαμε πιροσκί και σούπα με χοιρινό Ο πάπ-πους δε λυπήθηκε να δώσει ένα ολόκληρο γρίβνα για νακάνουμε κούνια στα κόκκινα ξύλινα αλογάκια

laquoΚαλή χρονιάraquo εύχονταν όλοι και έδιναν φιλιά

g

Όμως ο Νικολάι ήταν μελαγχολικός Στεκόταν ώρα πολ -λή γονατισμένος στο παράθυρο και ζωγράφιζε με φωτει-νά χρώματα τον ερχομό της μαμάς του πάνω στο χιόνιΤη χρονιά εκείνη χιόνισε περισσότερο απrsquo όσο θυμούντανοι μεγάλοι τα τελευταία δέκα χρόνια Τα παιδιά έφτιαξανστην αυλή μια ομάδα χιονανθρώπων Το δάσκαλό τουςτον κύριο δήμαρχο το μαέστρο της δημοτικής ορχήστραςτον παππού την μπάμπουσκα Στο σπίτι άναβαν τη σό-μπα και κάθονταν όλοι γύρω της για να ζεσταθούν Ο παπ -πούς τούς ενημέρωσε ότι στη χώρα υπήρχε μεγάλη κρίσηκαυσίμων και η κεντρική θέρμανση θα άναβε για λίγες ώρες μόνο το βράδυ Τους συμβούλεψε να κάνουν υπο-μονή και να δείξουν τη συμπαράστασή τους στην κυβέρ-νηση που έκανε μεγάλη προσπάθεια για να ορθοποδήσειοικονομικά η χώρα τους Και τα ξύλα συνεχώς λιγόστευανΟ γερο-Βάνια για να καίει όλο το εικοσιτετράωρο η σό-

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 16

μπα και να μην κρυώνουν τα παιδιά αναγκάστηκε να κό -ψει τη μία από τις τρεις βυσσινιές του κήπου Τη γέρικηβυσσινιά Η μπάμπουσκα έδωσε βέβαια τη συγκατάθεσήτης αλλά όταν την είδε πεσμένη κάτω τη θρήνησε σαν νακήδευε άνθρωπο

Τα βράδια του ατέλειωτου εκείνου χειμώνα ο Νικολάιέκανε τις ασκήσεις του στο βιολί υπό την επίβλεψη τουπαππού του Συχνά τους επισκεπτόταν και ο δάσκαλόςτου ο κύριος Ντανίλο που απολάμβανε τους αυτοσχε-διασμούς του επαινούσε το ταλέντο του και έλεγε ότι οΝικολάι Αλεξίεβιτς Πριγκόφ θα παίξει κάποτε στις μεγα-λύτερες ορχήστρες του κόσμου

Κι ο χειμώνας τραβούσε Η Ναταλία δεν τους έστειλεούτε ένα μήνυμα Από πουθενά δεν είχαν νέα της Ημπά μπουσκα παρηγοριόταν στη σκέψη ότι θα είχε βρεικαλή δουλειά και στην αρχή θα έπρεπε να δουλεύει ατέ-λειωτες ώρες laquoΝα δείτε που κάποια μέρα θrsquo ανοίξει ηπόρτα και η καλή μου Ναταλία θα μας κάνει την πιο ευ-χάριστη έκπληξηraquo έλεγε laquoΘα φέρει και την κούκλα μουraquoπεταγόταν κι η Όλια πριν βυθιστεί και πάλι στο όνειρότης μrsquo εκείνο το γέλιο που έμοιαζε με πρωτάνοιχτο τρια-ντάφυλλο

Ο Νικολάι εκεί κολλημένος στο παράθυρο ταξίδευεστις λευκές νύχτες που όταν είχε φεγγάρι γίνονταν αχνο -γάλανες Άκουγε νοερά ουράνιες μουσικές που αντηχού-σαν στην ψυχή του Τον οδηγούσαν πολύ ψηλά πέρα καιπάνω από τον κατοικημένο κόσμο Αυτό το συναίσθηματο μετέτρεπε σε νότες που τις έπαιζε στο βιολί του Σε κά-θε κομμάτι έδινε κι από έναν τίτλο laquoΌταν πέφτει το χιό-

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

o

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 17

νιraquo laquoΟ αέραςraquo laquoΟ ποταμόςraquo laquoΗ γιορτή των πυροτεχνη-μάτωνraquo

Ο γερο-Βάνια και η μπάμπουσκα απολάμβαναν αυτάτα νυχτερινά κονσέρτα πίνοντας τσάι με λίγη βότκα ενώη Όλια λαγοκοιμόταν Μερικές φορές το άγριο αλύχτισμακάποιου πεινασμένου σκύλου γέμιζε τρόμο τη νύχτα καιτότε ο Νικολάι απάγγελλε ρυθμικά την προσευχή που τουείχε μάθει η μπάμπουσκα όταν πρωτάρχισε να μιλάει Ή-ταν η προσευχή που έδιωχνε κάθε φόβο μακριά του

Εκεί που έπαιζαν αρνιάκι απόσταιναν κοπάδιατη νύχια άγγελοι πατούνκαι κρυφολαμποκοπούνΔεν τους βλέπεις στο σκοτάδικι όμως πέτονται ανεμίζουντου ελέους το μαγνάδιάνθη ανθρώπους νανουρίζουνΑν προστατεύει τα πουλιάκάθε φωλιά κοιτάνεκαι κάθε αγριμιού σπηλιάαπrsquo το κακό φυλάνε

g

Η Ναταλία επέστρεψε αναπάντεχα στις αρχές της επόμε-νης άνοιξης Δεν έμοιαζε με τη γυναίκα που πριν από έναχρόνο έφυγε από το Μποτουσένι Δεν είχε πια μακριά

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

Από το laquoΤραγούδι της αθωότηταςraquo του Ουίλιαμ Μπλέικ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 18

Page 10: Το σύνθημα

παιχνίδια και ασφαλώς δε θα μετρούσαν τα γρίβνα για νααγοράσουν μια σοκολάτα ή ένα ζαχαρωτό παραπάνω

mdash Χθες Όλια έλεγε η μπάμπουσκα σκουπίζοντας ταδάκρυά της είδα στην τηλεόραση κάτι όμορφες χνουδω-τές παντούφλες σαν ζωντανά ζωάκια Αρκουδάκια γα-τιά σκίουρους κουνέλια Μέχρι παντούφλες λιοντάρια πή -ρε το μάτι μου Άσε πια τα σκυλάκια Μια ολόκληρη σει-ρά στο πάνω ράφι Όλες οι ράτσες σκύλων σου λέω Καιτόσο ζωντανά που νόμισα ότι ήταν έτοιμα νrsquo αρχίσουν τοσκυλοκαβγά Ποπό τι ωραία πράγματα υπάρχουν στονκόσμο Όλια Αφού τα δείχνει η τηλεόραση σίγουρα δεθα είναι ψέμα Αχ Πόσο θα ήθελα να μου φέρει η Νατα-λία από τη Μόσχα εκείνα τrsquo αρκουδάκια με την παχιά γού -να και τα ζωηρά ματάκια Δε θα κρυώνουν καθόλου ταπόδια μου το χειμώνα

Η Όλια σταμάτησε να κλαίει Ένα αθώο γελάκι σανπρωινό τριαντάφυλλο άνθισε στα χείλη της

mdash Εγώ θα προτιμούσα τα λαγουδάκια ψιθύρισε κι άρ -χισε να φανερώνει κι αυτή τις επιθυμίες της Είχε δει στηντηλεόραση κάτι κούκλες που χόρευαν μιλούσαν ανοιγό-κλειναν τα μάτια και φορούσαν υπέροχα φουστάνια

mdash Λες να μου φέρει μια τέτοια η μαμά αναρωτήθηκεmdash Ασφαλώς τη διαβεβαίωσε η μπάμπουσκαΗ Όλια επιτέλους γέλασε και ανέφερε στον Νικολάι τα

περί κούκλας μόλις τον είδε να μπαίνει στο σπίτι με τονπαππού Του το ψιθύρισε στο αυτί επειδή ο παππούς δενπίστευε στην τηλεόραση Ο Νικολάι είχε δει κι αυτός κάτιαπίθανα αθλητικά παπούτσια Το αγόρι που τα διαφήμι-ζε του έμοιαζε κάπως τους διαβεβαίωνε από το γυαλί

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 14

ότι όποιος τα φορούσε πετούσε Μπορούσε να γίνει ολυ-μπιονίκης χωρίς να σκοτώνεται στις προπονήσεις Ο Νι-κολάι όμως πίστευε περισσότερο στα λόγια του παππούπου του έλεγε ότι αν δεν ιδροκοπήσεις και δε ματώσειςστις προπονήσεις ολυμπιονίκης δε γίνεσαι Τι να εξηγή-σει όμως στην αδερφή του Αυτή τρύπωνε στο όνειρό τηςκι εκεί γινόταν ευτυχισμένη

g

ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΪ ΑΛΕΞΙΕΒΙΤΣ ΠΡΙΓΚΟΦ

Ήρθε ο χειμώνας και δεν είχαμε κανένα μήνυμα από τημαμά Ούτε καν τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιάπου πλημμύρισαν το Μποτουσένι άγγελοι χιονολούλου -δα και αστέρια Ήταν όλα τόσο όμορφα ως εικόνα αλλάπολύ μελαγχολικά γιατί έλειπε η μαμά και τα πόδια τηςμπάμπουσκας κρύωναν μέσα στις παλιές φθαρμένες πα -ντόφλες Τα βράδια ο παππούς Βάνια τής τα έτρι βε μεοινόπνευμα κι εγώ έπρεπε να παρηγορώ την Όλια πουγκρίνιαζε γιατί αργούσε να rsquoρθει η κούκλα των ονείρωντης ndash κι η τηλεόραση μας ζάλιζε το κεφάλι μrsquo αυτή τηνψεύτικη γαλανομάτα Ο παππούς σκάλισε σε μαλακό ξύ -λο μια όμορφη ματριόσκα και τη ζωγράφισε με ωραίαέντο να χρώματα Το πρόσωπό της έμοιαζε με της μα-μάς Δεν είχε καμιά σχέση με την κούκλα της τηλεόρασηςόμως η Όλια χάρηκε πολύ Έκλεισε μέσα στην κούφιακοιλιά της κούκλας τα μπιχλιμπίδια της κάτι συρμάτιναχρυσαφιά δαχτυλίδια σκουλαρίκια και αλυσιδάκια πουτης είχε αγοράσει ο παππούς στο παζάρι και η Όλια τα

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 15

φορούσε όλα μαζί όταν έπαιζε μπροστά στον καθρέφτητο αστέρι της τηλεόρασης Την Πρωτοχρονιά πήγαμεστη μεγάλη πλατεία στη γιορτή των πυροτεχνημάτωνΟ ουρανός του Μποτουσένι γέμισε γιγάντιες φωτεινέςομπρέλες καραβάκια παλάτια και αρκούδες Η γιορτήτων πυροτεχνημάτων ήταν πολύ πετυχημένη

Εγώ ήμουν στην ορχήστρα του ωδείου και έπαιζα βιο -λί Μετά φάγαμε πιροσκί και σούπα με χοιρινό Ο πάπ-πους δε λυπήθηκε να δώσει ένα ολόκληρο γρίβνα για νακάνουμε κούνια στα κόκκινα ξύλινα αλογάκια

laquoΚαλή χρονιάraquo εύχονταν όλοι και έδιναν φιλιά

g

Όμως ο Νικολάι ήταν μελαγχολικός Στεκόταν ώρα πολ -λή γονατισμένος στο παράθυρο και ζωγράφιζε με φωτει-νά χρώματα τον ερχομό της μαμάς του πάνω στο χιόνιΤη χρονιά εκείνη χιόνισε περισσότερο απrsquo όσο θυμούντανοι μεγάλοι τα τελευταία δέκα χρόνια Τα παιδιά έφτιαξανστην αυλή μια ομάδα χιονανθρώπων Το δάσκαλό τουςτον κύριο δήμαρχο το μαέστρο της δημοτικής ορχήστραςτον παππού την μπάμπουσκα Στο σπίτι άναβαν τη σό-μπα και κάθονταν όλοι γύρω της για να ζεσταθούν Ο παπ -πούς τούς ενημέρωσε ότι στη χώρα υπήρχε μεγάλη κρίσηκαυσίμων και η κεντρική θέρμανση θα άναβε για λίγες ώρες μόνο το βράδυ Τους συμβούλεψε να κάνουν υπο-μονή και να δείξουν τη συμπαράστασή τους στην κυβέρ-νηση που έκανε μεγάλη προσπάθεια για να ορθοποδήσειοικονομικά η χώρα τους Και τα ξύλα συνεχώς λιγόστευανΟ γερο-Βάνια για να καίει όλο το εικοσιτετράωρο η σό-

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 16

μπα και να μην κρυώνουν τα παιδιά αναγκάστηκε να κό -ψει τη μία από τις τρεις βυσσινιές του κήπου Τη γέρικηβυσσινιά Η μπάμπουσκα έδωσε βέβαια τη συγκατάθεσήτης αλλά όταν την είδε πεσμένη κάτω τη θρήνησε σαν νακήδευε άνθρωπο

Τα βράδια του ατέλειωτου εκείνου χειμώνα ο Νικολάιέκανε τις ασκήσεις του στο βιολί υπό την επίβλεψη τουπαππού του Συχνά τους επισκεπτόταν και ο δάσκαλόςτου ο κύριος Ντανίλο που απολάμβανε τους αυτοσχε-διασμούς του επαινούσε το ταλέντο του και έλεγε ότι οΝικολάι Αλεξίεβιτς Πριγκόφ θα παίξει κάποτε στις μεγα-λύτερες ορχήστρες του κόσμου

Κι ο χειμώνας τραβούσε Η Ναταλία δεν τους έστειλεούτε ένα μήνυμα Από πουθενά δεν είχαν νέα της Ημπά μπουσκα παρηγοριόταν στη σκέψη ότι θα είχε βρεικαλή δουλειά και στην αρχή θα έπρεπε να δουλεύει ατέ-λειωτες ώρες laquoΝα δείτε που κάποια μέρα θrsquo ανοίξει ηπόρτα και η καλή μου Ναταλία θα μας κάνει την πιο ευ-χάριστη έκπληξηraquo έλεγε laquoΘα φέρει και την κούκλα μουraquoπεταγόταν κι η Όλια πριν βυθιστεί και πάλι στο όνειρότης μrsquo εκείνο το γέλιο που έμοιαζε με πρωτάνοιχτο τρια-ντάφυλλο

Ο Νικολάι εκεί κολλημένος στο παράθυρο ταξίδευεστις λευκές νύχτες που όταν είχε φεγγάρι γίνονταν αχνο -γάλανες Άκουγε νοερά ουράνιες μουσικές που αντηχού-σαν στην ψυχή του Τον οδηγούσαν πολύ ψηλά πέρα καιπάνω από τον κατοικημένο κόσμο Αυτό το συναίσθηματο μετέτρεπε σε νότες που τις έπαιζε στο βιολί του Σε κά-θε κομμάτι έδινε κι από έναν τίτλο laquoΌταν πέφτει το χιό-

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

o

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 17

νιraquo laquoΟ αέραςraquo laquoΟ ποταμόςraquo laquoΗ γιορτή των πυροτεχνη-μάτωνraquo

Ο γερο-Βάνια και η μπάμπουσκα απολάμβαναν αυτάτα νυχτερινά κονσέρτα πίνοντας τσάι με λίγη βότκα ενώη Όλια λαγοκοιμόταν Μερικές φορές το άγριο αλύχτισμακάποιου πεινασμένου σκύλου γέμιζε τρόμο τη νύχτα καιτότε ο Νικολάι απάγγελλε ρυθμικά την προσευχή που τουείχε μάθει η μπάμπουσκα όταν πρωτάρχισε να μιλάει Ή-ταν η προσευχή που έδιωχνε κάθε φόβο μακριά του

Εκεί που έπαιζαν αρνιάκι απόσταιναν κοπάδιατη νύχια άγγελοι πατούνκαι κρυφολαμποκοπούνΔεν τους βλέπεις στο σκοτάδικι όμως πέτονται ανεμίζουντου ελέους το μαγνάδιάνθη ανθρώπους νανουρίζουνΑν προστατεύει τα πουλιάκάθε φωλιά κοιτάνεκαι κάθε αγριμιού σπηλιάαπrsquo το κακό φυλάνε

g

Η Ναταλία επέστρεψε αναπάντεχα στις αρχές της επόμε-νης άνοιξης Δεν έμοιαζε με τη γυναίκα που πριν από έναχρόνο έφυγε από το Μποτουσένι Δεν είχε πια μακριά

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

Από το laquoΤραγούδι της αθωότηταςraquo του Ουίλιαμ Μπλέικ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 18

Page 11: Το σύνθημα

ότι όποιος τα φορούσε πετούσε Μπορούσε να γίνει ολυ-μπιονίκης χωρίς να σκοτώνεται στις προπονήσεις Ο Νι-κολάι όμως πίστευε περισσότερο στα λόγια του παππούπου του έλεγε ότι αν δεν ιδροκοπήσεις και δε ματώσειςστις προπονήσεις ολυμπιονίκης δε γίνεσαι Τι να εξηγή-σει όμως στην αδερφή του Αυτή τρύπωνε στο όνειρό τηςκι εκεί γινόταν ευτυχισμένη

g

ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΪ ΑΛΕΞΙΕΒΙΤΣ ΠΡΙΓΚΟΦ

Ήρθε ο χειμώνας και δεν είχαμε κανένα μήνυμα από τημαμά Ούτε καν τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιάπου πλημμύρισαν το Μποτουσένι άγγελοι χιονολούλου -δα και αστέρια Ήταν όλα τόσο όμορφα ως εικόνα αλλάπολύ μελαγχολικά γιατί έλειπε η μαμά και τα πόδια τηςμπάμπουσκας κρύωναν μέσα στις παλιές φθαρμένες πα -ντόφλες Τα βράδια ο παππούς Βάνια τής τα έτρι βε μεοινόπνευμα κι εγώ έπρεπε να παρηγορώ την Όλια πουγκρίνιαζε γιατί αργούσε να rsquoρθει η κούκλα των ονείρωντης ndash κι η τηλεόραση μας ζάλιζε το κεφάλι μrsquo αυτή τηνψεύτικη γαλανομάτα Ο παππούς σκάλισε σε μαλακό ξύ -λο μια όμορφη ματριόσκα και τη ζωγράφισε με ωραίαέντο να χρώματα Το πρόσωπό της έμοιαζε με της μα-μάς Δεν είχε καμιά σχέση με την κούκλα της τηλεόρασηςόμως η Όλια χάρηκε πολύ Έκλεισε μέσα στην κούφιακοιλιά της κούκλας τα μπιχλιμπίδια της κάτι συρμάτιναχρυσαφιά δαχτυλίδια σκουλαρίκια και αλυσιδάκια πουτης είχε αγοράσει ο παππούς στο παζάρι και η Όλια τα

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 15

φορούσε όλα μαζί όταν έπαιζε μπροστά στον καθρέφτητο αστέρι της τηλεόρασης Την Πρωτοχρονιά πήγαμεστη μεγάλη πλατεία στη γιορτή των πυροτεχνημάτωνΟ ουρανός του Μποτουσένι γέμισε γιγάντιες φωτεινέςομπρέλες καραβάκια παλάτια και αρκούδες Η γιορτήτων πυροτεχνημάτων ήταν πολύ πετυχημένη

Εγώ ήμουν στην ορχήστρα του ωδείου και έπαιζα βιο -λί Μετά φάγαμε πιροσκί και σούπα με χοιρινό Ο πάπ-πους δε λυπήθηκε να δώσει ένα ολόκληρο γρίβνα για νακάνουμε κούνια στα κόκκινα ξύλινα αλογάκια

laquoΚαλή χρονιάraquo εύχονταν όλοι και έδιναν φιλιά

g

Όμως ο Νικολάι ήταν μελαγχολικός Στεκόταν ώρα πολ -λή γονατισμένος στο παράθυρο και ζωγράφιζε με φωτει-νά χρώματα τον ερχομό της μαμάς του πάνω στο χιόνιΤη χρονιά εκείνη χιόνισε περισσότερο απrsquo όσο θυμούντανοι μεγάλοι τα τελευταία δέκα χρόνια Τα παιδιά έφτιαξανστην αυλή μια ομάδα χιονανθρώπων Το δάσκαλό τουςτον κύριο δήμαρχο το μαέστρο της δημοτικής ορχήστραςτον παππού την μπάμπουσκα Στο σπίτι άναβαν τη σό-μπα και κάθονταν όλοι γύρω της για να ζεσταθούν Ο παπ -πούς τούς ενημέρωσε ότι στη χώρα υπήρχε μεγάλη κρίσηκαυσίμων και η κεντρική θέρμανση θα άναβε για λίγες ώρες μόνο το βράδυ Τους συμβούλεψε να κάνουν υπο-μονή και να δείξουν τη συμπαράστασή τους στην κυβέρ-νηση που έκανε μεγάλη προσπάθεια για να ορθοποδήσειοικονομικά η χώρα τους Και τα ξύλα συνεχώς λιγόστευανΟ γερο-Βάνια για να καίει όλο το εικοσιτετράωρο η σό-

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 16

μπα και να μην κρυώνουν τα παιδιά αναγκάστηκε να κό -ψει τη μία από τις τρεις βυσσινιές του κήπου Τη γέρικηβυσσινιά Η μπάμπουσκα έδωσε βέβαια τη συγκατάθεσήτης αλλά όταν την είδε πεσμένη κάτω τη θρήνησε σαν νακήδευε άνθρωπο

Τα βράδια του ατέλειωτου εκείνου χειμώνα ο Νικολάιέκανε τις ασκήσεις του στο βιολί υπό την επίβλεψη τουπαππού του Συχνά τους επισκεπτόταν και ο δάσκαλόςτου ο κύριος Ντανίλο που απολάμβανε τους αυτοσχε-διασμούς του επαινούσε το ταλέντο του και έλεγε ότι οΝικολάι Αλεξίεβιτς Πριγκόφ θα παίξει κάποτε στις μεγα-λύτερες ορχήστρες του κόσμου

Κι ο χειμώνας τραβούσε Η Ναταλία δεν τους έστειλεούτε ένα μήνυμα Από πουθενά δεν είχαν νέα της Ημπά μπουσκα παρηγοριόταν στη σκέψη ότι θα είχε βρεικαλή δουλειά και στην αρχή θα έπρεπε να δουλεύει ατέ-λειωτες ώρες laquoΝα δείτε που κάποια μέρα θrsquo ανοίξει ηπόρτα και η καλή μου Ναταλία θα μας κάνει την πιο ευ-χάριστη έκπληξηraquo έλεγε laquoΘα φέρει και την κούκλα μουraquoπεταγόταν κι η Όλια πριν βυθιστεί και πάλι στο όνειρότης μrsquo εκείνο το γέλιο που έμοιαζε με πρωτάνοιχτο τρια-ντάφυλλο

Ο Νικολάι εκεί κολλημένος στο παράθυρο ταξίδευεστις λευκές νύχτες που όταν είχε φεγγάρι γίνονταν αχνο -γάλανες Άκουγε νοερά ουράνιες μουσικές που αντηχού-σαν στην ψυχή του Τον οδηγούσαν πολύ ψηλά πέρα καιπάνω από τον κατοικημένο κόσμο Αυτό το συναίσθηματο μετέτρεπε σε νότες που τις έπαιζε στο βιολί του Σε κά-θε κομμάτι έδινε κι από έναν τίτλο laquoΌταν πέφτει το χιό-

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

o

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 17

νιraquo laquoΟ αέραςraquo laquoΟ ποταμόςraquo laquoΗ γιορτή των πυροτεχνη-μάτωνraquo

Ο γερο-Βάνια και η μπάμπουσκα απολάμβαναν αυτάτα νυχτερινά κονσέρτα πίνοντας τσάι με λίγη βότκα ενώη Όλια λαγοκοιμόταν Μερικές φορές το άγριο αλύχτισμακάποιου πεινασμένου σκύλου γέμιζε τρόμο τη νύχτα καιτότε ο Νικολάι απάγγελλε ρυθμικά την προσευχή που τουείχε μάθει η μπάμπουσκα όταν πρωτάρχισε να μιλάει Ή-ταν η προσευχή που έδιωχνε κάθε φόβο μακριά του

Εκεί που έπαιζαν αρνιάκι απόσταιναν κοπάδιατη νύχια άγγελοι πατούνκαι κρυφολαμποκοπούνΔεν τους βλέπεις στο σκοτάδικι όμως πέτονται ανεμίζουντου ελέους το μαγνάδιάνθη ανθρώπους νανουρίζουνΑν προστατεύει τα πουλιάκάθε φωλιά κοιτάνεκαι κάθε αγριμιού σπηλιάαπrsquo το κακό φυλάνε

g

Η Ναταλία επέστρεψε αναπάντεχα στις αρχές της επόμε-νης άνοιξης Δεν έμοιαζε με τη γυναίκα που πριν από έναχρόνο έφυγε από το Μποτουσένι Δεν είχε πια μακριά

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

Από το laquoΤραγούδι της αθωότηταςraquo του Ουίλιαμ Μπλέικ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 18

Page 12: Το σύνθημα

φορούσε όλα μαζί όταν έπαιζε μπροστά στον καθρέφτητο αστέρι της τηλεόρασης Την Πρωτοχρονιά πήγαμεστη μεγάλη πλατεία στη γιορτή των πυροτεχνημάτωνΟ ουρανός του Μποτουσένι γέμισε γιγάντιες φωτεινέςομπρέλες καραβάκια παλάτια και αρκούδες Η γιορτήτων πυροτεχνημάτων ήταν πολύ πετυχημένη

Εγώ ήμουν στην ορχήστρα του ωδείου και έπαιζα βιο -λί Μετά φάγαμε πιροσκί και σούπα με χοιρινό Ο πάπ-πους δε λυπήθηκε να δώσει ένα ολόκληρο γρίβνα για νακάνουμε κούνια στα κόκκινα ξύλινα αλογάκια

laquoΚαλή χρονιάraquo εύχονταν όλοι και έδιναν φιλιά

g

Όμως ο Νικολάι ήταν μελαγχολικός Στεκόταν ώρα πολ -λή γονατισμένος στο παράθυρο και ζωγράφιζε με φωτει-νά χρώματα τον ερχομό της μαμάς του πάνω στο χιόνιΤη χρονιά εκείνη χιόνισε περισσότερο απrsquo όσο θυμούντανοι μεγάλοι τα τελευταία δέκα χρόνια Τα παιδιά έφτιαξανστην αυλή μια ομάδα χιονανθρώπων Το δάσκαλό τουςτον κύριο δήμαρχο το μαέστρο της δημοτικής ορχήστραςτον παππού την μπάμπουσκα Στο σπίτι άναβαν τη σό-μπα και κάθονταν όλοι γύρω της για να ζεσταθούν Ο παπ -πούς τούς ενημέρωσε ότι στη χώρα υπήρχε μεγάλη κρίσηκαυσίμων και η κεντρική θέρμανση θα άναβε για λίγες ώρες μόνο το βράδυ Τους συμβούλεψε να κάνουν υπο-μονή και να δείξουν τη συμπαράστασή τους στην κυβέρ-νηση που έκανε μεγάλη προσπάθεια για να ορθοποδήσειοικονομικά η χώρα τους Και τα ξύλα συνεχώς λιγόστευανΟ γερο-Βάνια για να καίει όλο το εικοσιτετράωρο η σό-

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 16

μπα και να μην κρυώνουν τα παιδιά αναγκάστηκε να κό -ψει τη μία από τις τρεις βυσσινιές του κήπου Τη γέρικηβυσσινιά Η μπάμπουσκα έδωσε βέβαια τη συγκατάθεσήτης αλλά όταν την είδε πεσμένη κάτω τη θρήνησε σαν νακήδευε άνθρωπο

Τα βράδια του ατέλειωτου εκείνου χειμώνα ο Νικολάιέκανε τις ασκήσεις του στο βιολί υπό την επίβλεψη τουπαππού του Συχνά τους επισκεπτόταν και ο δάσκαλόςτου ο κύριος Ντανίλο που απολάμβανε τους αυτοσχε-διασμούς του επαινούσε το ταλέντο του και έλεγε ότι οΝικολάι Αλεξίεβιτς Πριγκόφ θα παίξει κάποτε στις μεγα-λύτερες ορχήστρες του κόσμου

Κι ο χειμώνας τραβούσε Η Ναταλία δεν τους έστειλεούτε ένα μήνυμα Από πουθενά δεν είχαν νέα της Ημπά μπουσκα παρηγοριόταν στη σκέψη ότι θα είχε βρεικαλή δουλειά και στην αρχή θα έπρεπε να δουλεύει ατέ-λειωτες ώρες laquoΝα δείτε που κάποια μέρα θrsquo ανοίξει ηπόρτα και η καλή μου Ναταλία θα μας κάνει την πιο ευ-χάριστη έκπληξηraquo έλεγε laquoΘα φέρει και την κούκλα μουraquoπεταγόταν κι η Όλια πριν βυθιστεί και πάλι στο όνειρότης μrsquo εκείνο το γέλιο που έμοιαζε με πρωτάνοιχτο τρια-ντάφυλλο

Ο Νικολάι εκεί κολλημένος στο παράθυρο ταξίδευεστις λευκές νύχτες που όταν είχε φεγγάρι γίνονταν αχνο -γάλανες Άκουγε νοερά ουράνιες μουσικές που αντηχού-σαν στην ψυχή του Τον οδηγούσαν πολύ ψηλά πέρα καιπάνω από τον κατοικημένο κόσμο Αυτό το συναίσθηματο μετέτρεπε σε νότες που τις έπαιζε στο βιολί του Σε κά-θε κομμάτι έδινε κι από έναν τίτλο laquoΌταν πέφτει το χιό-

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

o

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 17

νιraquo laquoΟ αέραςraquo laquoΟ ποταμόςraquo laquoΗ γιορτή των πυροτεχνη-μάτωνraquo

Ο γερο-Βάνια και η μπάμπουσκα απολάμβαναν αυτάτα νυχτερινά κονσέρτα πίνοντας τσάι με λίγη βότκα ενώη Όλια λαγοκοιμόταν Μερικές φορές το άγριο αλύχτισμακάποιου πεινασμένου σκύλου γέμιζε τρόμο τη νύχτα καιτότε ο Νικολάι απάγγελλε ρυθμικά την προσευχή που τουείχε μάθει η μπάμπουσκα όταν πρωτάρχισε να μιλάει Ή-ταν η προσευχή που έδιωχνε κάθε φόβο μακριά του

Εκεί που έπαιζαν αρνιάκι απόσταιναν κοπάδιατη νύχια άγγελοι πατούνκαι κρυφολαμποκοπούνΔεν τους βλέπεις στο σκοτάδικι όμως πέτονται ανεμίζουντου ελέους το μαγνάδιάνθη ανθρώπους νανουρίζουνΑν προστατεύει τα πουλιάκάθε φωλιά κοιτάνεκαι κάθε αγριμιού σπηλιάαπrsquo το κακό φυλάνε

g

Η Ναταλία επέστρεψε αναπάντεχα στις αρχές της επόμε-νης άνοιξης Δεν έμοιαζε με τη γυναίκα που πριν από έναχρόνο έφυγε από το Μποτουσένι Δεν είχε πια μακριά

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

Από το laquoΤραγούδι της αθωότηταςraquo του Ουίλιαμ Μπλέικ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 18

Page 13: Το σύνθημα

μπα και να μην κρυώνουν τα παιδιά αναγκάστηκε να κό -ψει τη μία από τις τρεις βυσσινιές του κήπου Τη γέρικηβυσσινιά Η μπάμπουσκα έδωσε βέβαια τη συγκατάθεσήτης αλλά όταν την είδε πεσμένη κάτω τη θρήνησε σαν νακήδευε άνθρωπο

Τα βράδια του ατέλειωτου εκείνου χειμώνα ο Νικολάιέκανε τις ασκήσεις του στο βιολί υπό την επίβλεψη τουπαππού του Συχνά τους επισκεπτόταν και ο δάσκαλόςτου ο κύριος Ντανίλο που απολάμβανε τους αυτοσχε-διασμούς του επαινούσε το ταλέντο του και έλεγε ότι οΝικολάι Αλεξίεβιτς Πριγκόφ θα παίξει κάποτε στις μεγα-λύτερες ορχήστρες του κόσμου

Κι ο χειμώνας τραβούσε Η Ναταλία δεν τους έστειλεούτε ένα μήνυμα Από πουθενά δεν είχαν νέα της Ημπά μπουσκα παρηγοριόταν στη σκέψη ότι θα είχε βρεικαλή δουλειά και στην αρχή θα έπρεπε να δουλεύει ατέ-λειωτες ώρες laquoΝα δείτε που κάποια μέρα θrsquo ανοίξει ηπόρτα και η καλή μου Ναταλία θα μας κάνει την πιο ευ-χάριστη έκπληξηraquo έλεγε laquoΘα φέρει και την κούκλα μουraquoπεταγόταν κι η Όλια πριν βυθιστεί και πάλι στο όνειρότης μrsquo εκείνο το γέλιο που έμοιαζε με πρωτάνοιχτο τρια-ντάφυλλο

Ο Νικολάι εκεί κολλημένος στο παράθυρο ταξίδευεστις λευκές νύχτες που όταν είχε φεγγάρι γίνονταν αχνο -γάλανες Άκουγε νοερά ουράνιες μουσικές που αντηχού-σαν στην ψυχή του Τον οδηγούσαν πολύ ψηλά πέρα καιπάνω από τον κατοικημένο κόσμο Αυτό το συναίσθηματο μετέτρεπε σε νότες που τις έπαιζε στο βιολί του Σε κά-θε κομμάτι έδινε κι από έναν τίτλο laquoΌταν πέφτει το χιό-

ΤΟ ΣΥΝΘΗΜΑ

o

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 17

νιraquo laquoΟ αέραςraquo laquoΟ ποταμόςraquo laquoΗ γιορτή των πυροτεχνη-μάτωνraquo

Ο γερο-Βάνια και η μπάμπουσκα απολάμβαναν αυτάτα νυχτερινά κονσέρτα πίνοντας τσάι με λίγη βότκα ενώη Όλια λαγοκοιμόταν Μερικές φορές το άγριο αλύχτισμακάποιου πεινασμένου σκύλου γέμιζε τρόμο τη νύχτα καιτότε ο Νικολάι απάγγελλε ρυθμικά την προσευχή που τουείχε μάθει η μπάμπουσκα όταν πρωτάρχισε να μιλάει Ή-ταν η προσευχή που έδιωχνε κάθε φόβο μακριά του

Εκεί που έπαιζαν αρνιάκι απόσταιναν κοπάδιατη νύχια άγγελοι πατούνκαι κρυφολαμποκοπούνΔεν τους βλέπεις στο σκοτάδικι όμως πέτονται ανεμίζουντου ελέους το μαγνάδιάνθη ανθρώπους νανουρίζουνΑν προστατεύει τα πουλιάκάθε φωλιά κοιτάνεκαι κάθε αγριμιού σπηλιάαπrsquo το κακό φυλάνε

g

Η Ναταλία επέστρεψε αναπάντεχα στις αρχές της επόμε-νης άνοιξης Δεν έμοιαζε με τη γυναίκα που πριν από έναχρόνο έφυγε από το Μποτουσένι Δεν είχε πια μακριά

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

Από το laquoΤραγούδι της αθωότηταςraquo του Ουίλιαμ Μπλέικ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 18

Page 14: Το σύνθημα

νιraquo laquoΟ αέραςraquo laquoΟ ποταμόςraquo laquoΗ γιορτή των πυροτεχνη-μάτωνraquo

Ο γερο-Βάνια και η μπάμπουσκα απολάμβαναν αυτάτα νυχτερινά κονσέρτα πίνοντας τσάι με λίγη βότκα ενώη Όλια λαγοκοιμόταν Μερικές φορές το άγριο αλύχτισμακάποιου πεινασμένου σκύλου γέμιζε τρόμο τη νύχτα καιτότε ο Νικολάι απάγγελλε ρυθμικά την προσευχή που τουείχε μάθει η μπάμπουσκα όταν πρωτάρχισε να μιλάει Ή-ταν η προσευχή που έδιωχνε κάθε φόβο μακριά του

Εκεί που έπαιζαν αρνιάκι απόσταιναν κοπάδιατη νύχια άγγελοι πατούνκαι κρυφολαμποκοπούνΔεν τους βλέπεις στο σκοτάδικι όμως πέτονται ανεμίζουντου ελέους το μαγνάδιάνθη ανθρώπους νανουρίζουνΑν προστατεύει τα πουλιάκάθε φωλιά κοιτάνεκαι κάθε αγριμιού σπηλιάαπrsquo το κακό φυλάνε

g

Η Ναταλία επέστρεψε αναπάντεχα στις αρχές της επόμε-νης άνοιξης Δεν έμοιαζε με τη γυναίκα που πριν από έναχρόνο έφυγε από το Μποτουσένι Δεν είχε πια μακριά

ΕΛΕΝΗ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ

Από το laquoΤραγούδι της αθωότηταςraquo του Ουίλιαμ Μπλέικ

PRIOVOLOU sel_Final_Layout 1 11062012 112 μμ Page 18