Το Μπουντουάρ του Ναδίρ

ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ1«Aς προσπαθήσουμε να αναπτύξουμε μια συλλογιστική», είπε ο Εγγαστρίμυθος, ενώ

ρευόταν την ολλανδική μπίρα που του είχα φέρει δώρο στην επίσκεψή μου. «Οι μικρότεροιαπό εμάς σε διαστάσεις διακατέχονται από τα εντονότερα πάθη. Είναι το οξύμωρο τηςανθρώπινης φύσης: τερατώδεις επιθυμίες, σε μικρούς υποδοχείς!»Κατάλαβα ότι το οινόπνευμα είχε μουδιάσει τα φαιά κύτταρα του συνομιλητή μου, που

συνήθως φημιζόταν για την καθαρότητα της σκέψης του. Χαμογέλασα ικανοποιημένη. Ημπίρα είχε κάνει τη δουλειά της.

«Ας προσπαθήσουμε να αναπτύξουμε μια συλλογιστική», ξαναρεύτηκε ο μικρόσωμοςάνθρωπος, σταυρώνοντας με ευελιξία τα ποδαράκια του στην πολυθρόνα που οκατασκευαστής της είχε σχεδιάσει ειδικά για τις διαστάσεις του οικοδεσπότη.Η χαρακτηριστική φράση «ας προσπαθήσουμε να αναπτύξουμε μια συλλογιστική»

αποτελούσε για τον Εγγαστρίμυθο αδιάψευστο σύμπτωμα μέθης. Σε λίγο θα βυθιζόταν σ’ένα πέλαγος ασυναρτησίας και λόξυγγα, κόβοντας οριστικά τις γέφυρες επικοινωνίας με τοπεριβάλλον. Ο χρόνος μου ήταν πολύτιμος και η επίσκεψή μου κάθε άλλο παρά κοινωνική.Έπρεπε να εκμεταλλευτώ αυτή τη μοναδική ευκαιρία.

«Παρεμπιπτόντως, ο Εγγλέζος σχοινοβάτης –μου διαφεύγει το όνομά του– μου μίλησε μετα καλύτερα λόγια για το νούμερό σας στη Νάπολη. Ήσασταν μαζί σε μια περιοδεία στη Nότια Ιταλία, δεν είναι έτσι;»Ο Εγγαστρίμυθος συνοφρυώθηκε, προσπαθώντας να συγκεντρωθεί.«Ο Έντμοντ;»«Ναι, νομίζω αυτός. Μου διηγήθηκε με τόση νοσταλγία τα κατορθώματα της συντροφιάς

σας. Mιας συντροφιάς που, όπως μου τόνισε, δεν αποτελούνταν μόνο από καλλιτέχνες».Ο νάνος ρεύτηκε κουρασμένα.«Α, ναι; Τέλος πάντων, πάνε δέκα χρόνια από τότε… Τι λέω; Πάνω από δεκαπέντε! Ο

Έντμοντ, όπως οι περισσότεροι σχοινοβάτες, τρελαίνεται να διαφημίζει τα κατορθώματά του».Έγειρε προς το μέρος μου. «Αν θέλετε τη γνώμη μου, οι σχοινοβάτες είναι διασκεδαστές

τσίρκων, όχι αρτίστες της ράμπας! Δουλεύουν μόνο με το σώμα τους. Εάν επιτύχουν τονέλεγχο του κέντρου βάρους τους, το νούμερό τους ολοκληρώθηκε. Δεν θέλω να μεθεωρήσετε ελιτίστα, αλλά ακόμη και στη σκηνή πρέπει να υπάρχουν διαχωρισμοί». Τέντωσεαυστηρά το μικρό του δείκτη. «Πάρτε για παράδειγμα έναν ισορροπιστή. Ζυγίζει το βάρος τουσ’ έναν άξονα, όπως κάνει το νήμα της στάθμης, και γίνεται ένα αντικείμενο χωρίςταλαντώσεις, εκμεταλλευόμενος το νόμο της κατακορύφου. Τι το συγκλονιστικό βρίσκετε σεαυτό; Ενώ η τέχνη των ήχων είναι εγκεφαλική. Παραβιάζει τη λογική του θεατή και βάζει την

Page 1

ABC Amber ePub Converter Trial version, http://www.processtext.com/abcepub.html

http://www.processtext.com/abcepub.html

κρίση του σε δοκιμασία. Μπορώ να κάτσω απέναντί σας με τα χείλη κλειστά και να σας κάνω ν’ ακούσετε τη φωνή σας να βγαίνει… από εκείνο το πόμολο της πόρτας! Θα πιστέψετε στιςαισθήσεις ή στη λογική σας; Έχετε διαβάσει Tο Mανιφέστο της ακουστικής απάτης του Aλφόνσου Nτεμαγιόρ;»Τον έχανα πάλι… Μέσα σ’ έναν καταιγισμό λέξεων σπαταλούσε τις τελευταίες αχτίδες

νηφαλιότητας, πριν βυθιστεί στο σκοτάδι των αλκοολικών του οραμάτων. Ήταν η τρίτησυνεχόμενη νύχτα που πέρναγα στο τροχόσπιτο αυτού του απίθανου νάνου, χωρίς να έχωμάθει τίποτα περισσότερο απ’ όσα ήξερα ήδη. Τον είχα ακούσει, γεμάτη προσποιητόθαυμασμό, να περιγράφει ξανά και ξανά τους καλλιτεχνικούς του θριάμβους. Μου είχεαναλύσει τα μυστικά της τέχνης του: πώς παίρνει μια αναπνοή «η αναπνοή είναι το παν!» καιτην κατεβάζει αργά στο στομάχι κάνοντάς το ηχείο και πώς μετατρέπει αυτή την ανάσα στοστομάχι σε φωνή, σε κάθε είδους φωνή, από τη φωνή του Αμερικανού Προέδρου μέχρι τηφωνή των εκφωνητών του ραδιοφώνου, μαζί με τα «παράσιτα». Από τα κλειστά και εντελώςακίνητα χείλη του είχα ακούσει ήχους ζώων και πουλιών, όλων των ηλεκτρικών συσκευών και των μηχανημάτων, το λεπτό ήχο της βροχής, το θρόισμα των φύλλων, τον παφλασμό τωνκυμάτων, το τικ-τακ του ρολογιού, τις καμπάνες της Μητρόπολης. Είχε κατορθώσει ακόμη και να με ξαφνιάσει, μιμούμενος τη δική μου φωνή τόσο πιστά με το σφαλισμένο του στόμα, πουγια μια στιγμή πίστεψα πως το τροχόσπιτο έχει αντίλαλο. Παρ’ όλα αυτά, η έρευνά μου δενείχε σημειώσει την παραμικρή πρόοδο. Έκανα μια προσπάθεια να τον διακόψω.

«Ήταν πράγματι όπως μου τα περιέγραψε ο Έντμοντ;»«Ο …» πίστεψε πως παράκουσε, «τι πράγμα;»«Η συντροφιά σας, στη Νάπολη, αποτελούνταν και από άτομα που δεν ανήκουν στο χώρο

σας;»Η επιμονή μου τον αποσυντόνισε.«Στη Νάπολη;»«Ο Έντμοντ, δηλαδή, μου μίλησε για κάποιες εύθυμες νύχτες, για το ναπολιτάνικο φεγγάρι,

για τις κοπέλες που ακολούθησαν το θίασο».Προσπαθούσε ν’ ακούσει τι του έλεγα, αλλά είχε ενοχληθεί που τον διέκοψα και ο

πληγωμένος του εγωισμός δεν τον άφηνε να συγκεντρωθεί.«Ναπολιτάνες κοπέλες;… Δεν καταλαβαίνω… Θαυμάστριες;»«Η μία δεν ήταν Ναπολιτάνα. Θα πρέπει να ήταν απ’ τα Βαλκάνια. Μια γυναίκα, τι να πω,

πολύ χαρακτηριστική».«Στις περιοδείες κάνουμε πολλές γνωριμίες, είναι αναπόφευκτο…» Eίχε χάσει το

ενδιαφέρον του και για τη συζήτηση και για μένα.«Mια γυναίκα με παράξενο ντύσιμο και παράξενο όνομα. Με αρκετές γνωριμίες στον

καλλιτεχνικό χώρο».«Όπου πάμε γίνεται κάποιος θόρυβος», χασμουρήθηκε.«Eίναι περισσότερο γνωστή με το ψευδώνυμο Βαλκυρία».Βαλκυρία…Το όνομα έπεσε σαν κοτρόνα πάνω στο κεφάλι του.Ανασήκωσε τα φρύδια. «Βαλκυρία;»

Page 2



Είχα τραβήξει την προσοχή του, αλλά η προσπάθειά μου να φανούν αθώες οι ερωτήσειςμου είχε ναυαγήσει. Δεν πειράζει. Είχα ξοδέψει πολύ χρόνο μ’ αυτό το φλύαρο μέθυσο!

«Ο Έντμοντ μου είπε ότι στη Νάπολη η γυναίκα αυτή ακολούθησε για ένα διάστημα τοθίασό σας. Θυμάστε, κύριε, για ποια γυναίκα σας λέω;»

«Μα… για τη Βαλκυρία».«Ακριβώς!»Τον ένιωσα να στραγγίζει λαίμαργα τις τελευταίες σταγόνες διαύγειας που ψυχορραγούσαν

στο σκοτεινιασμένο του μυαλό, για να αντιληφθεί πού οδηγούσε η συζήτηση.«Έχετε κάποιο ενδιαφέρον γι’ αυτή τη γυναίκα;» με ρώτησε καχύποπτα.«Ας πούμε ότι το ενδιαφέρον μού το κίνησε ο Έντμοντ».«Ο σχοινοβάτης;»«Ο κοινός μας φίλος, κύριε». Το χαμόγελό μου δεν έπεισε. Το βλέμμα του νάνου κινήθηκε

από το υποκριτικά αθώο μου χαμόγελο στο ποτήρι της μπίρας. Προσπάθησε ν’ αντιληφθείαν υπήρχε κάποια σχέση ανάμεσα στα δύο. Το οινόπνευμα που κυλούσε στο αίμα του τονεμπόδιζε να κάνει με διαύγεια το συσχετισμό, αλλά το ένστικτό του τον συμβούλεψε να είναιπροσεκτικός.

«Η αλήθεια είναι πως δεν θυμάμαι σχοινοβάτη με το όνομα Έντμοντ στο θίασό μου στηΝάπολη». Συνερχόταν γρήγορα. «Είναι βέβαιο πως δουλέψαμε μαζί… κυρία;»Η ειρωνεία στη φωνή του δεν μ’ ενόχλησε. Είχα συνηθίσει να μπερδεύουν το φύλο μου. Η

ψηλόλιγνη ξερακιανή φιγούρα μου δεν πρόδιδε τίποτα το θηλυκό ή το αρσενικό. Παραήμουνάσκημη για να είμαι οτιδήποτε.

«Νομίζω πως το όνομά του είναι Έντμοντ».«Εγώ νομίζω πως κάνει λάθος ο φίλος σας».«Σας είναι τόσο δύσκολο να μου απαντήσετε;» επέμεινα.«Μα, τι θέλετε, τέλος πάντων;»«Ήταν μαζί σας στη Νάπολη η Βαλκυρία; Ακολούθησε το θίασο ως το Παλέρμο κι από κει

αναχώρησε για το Κάιρο;»Ανασηκώθηκε τεντώνοντας τα μικροκαμωμένα του μέλη και μου έδειξε την πόρτα.«Νομίζω ότι είναι αργά».«Αρνείστε ότι γνωρίζετε τη Βαλκυρία;»«Μη λέτε ανοησίες. Όλοι γνωρίζουν τη Βαλκυρία».«Αναζήτησε καταφύγιο στο θίασό σας, πριν από δεκαεπτά χρόνια;»«Καταφύγιο;…» H μπίρα είχε εξατμιστεί από το αίμα του. Με κοίταξε περιφρονητικά: «

Μάλλον εσείς δεν γνωρίζετε τη Βαλκυρία!»

Page 3



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ2Τύλιξα το κασκόλ, το «μαθημένο να με προφυλάσσει από απογοητεύσεις», στο λαιμό

μου και κατέβηκα με προσοχή το ανάχωμα πάνω στο οποίο ήταν στερεωμένο το τροχόσπιτο. Η προκυμαία ήταν έρημη και οι πλάκες της γλιστρούσαν από την παγωνιά και την υγρασία.Ανάθεμα! Είχα πληρώσει με αρκετά λίτρα μπίρας την εμπιστοσύνη ενός τσαρλατάνου, για νακαταλήξω εκεί ακριβώς από όπου ξεκίνησα. Λες κι όλος ο καλλιτεχνικός υπόκοσμος τηςΕυρώπης είχε συνωμοτήσει για να εξαφανίσει τα ίχνη αυτής της γυναίκας.Το στομάχι μου με πέθαινε. Μόλις που πρόλαβα να στερεώσω τα πόδια μου στο ακριανό

τσιμεντένιο κράσπεδο, για να κάνω εμετό στα μαύρα νερά του λιμανιού. Σιχαίνομαι το ποτό· κι όταν υποχρεώνομαι να πίνω, σιχαίνομαι τον εαυτό μου.

Πέρασα την κακοφωτισμένη είσοδο του ξενοδοχείου και ζήτησα το κλειδί μου από το θυρωρό. Ο νυσταγμένος Ολλανδός με κοίταξε προσεκτικά.

«Η κυρία Καμπάλ;»Τράβηξε αργά το κλειδί από το ράφι, για να δώσει χρόνο στον εαυτό του ν’ αποφασίσει αν

αυτό που είχε μπροστά του ήταν άντρας ή γυναίκα.«Έχετε κι ένα μήνυμα, κυρία Καμπάλ».Πήρα το φάκελο κι ανέβηκα στο δωμάτιο. Το μήνυμα ήταν από το συμβολαιογράφο.

Ενημερώστε με για την πρόοδο των ερευνών. Σκοπεύετε να παραμείνετε στο Άμστερνταμμέρες; Αν ναι, διαλέξτε φθηνότερο ξενοδοχείο.

Σέλλερ

Ο συμβολαιογράφος Σέλλερ ήταν ο χρηματοδότης της έρευνας για τη Βαλκυρία. Κοίταξα το σωλήνα του καλοριφέρ που έσταζε πάνω στο φαγωμένο μουσαμά του πατώματος κιαναρωτήθηκα αν σ’ ένα φθηνότερο ξενοδοχείο θα έσταζε πάνω στο κρεβάτι μου. Έτσι κιαλλιώς, δεν είχα λόγο να παραμείνω στο Άμστερνταμ. Οι αποσπασματικές πληροφορίεςπου με έφεραν μέχρι την πόρτα του τροχόσπιτου του Εγγαστρίμυθου δεν δικαίωναν τόσοταξίδι. Ακόμη κι αν είχε συναντήσει τη Βαλκυρία πριν από τόσα χρόνια, ήταν κάτι παραπάνωαπό βέβαιο ότι τώρα δεν είχε ιδέα για το πού βρισκόταν – αν βρισκόταν κάπου! Συνέταξα τοτηλεγράφημα που θα άφηνα το πρωί στο θυρωρό.

Άμστερνταμ αδιέξοδο. Αναχωρώ για Βερολίνο σε αναζήτηση συνταγματάρχη.

Ξεντύθηκα κι έπεσα στα παγωμένα σεντόνια που μύριζαν υγρασία, προσπαθώντας να μην ακούω το βασανιστικό ήχο της σταγόνας, που περιοδικά έπεφτε στο σάπιο πάτωμα.

Page 4



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ3Tο πάτωμα της κουζίνας είχε γεμίσει γράσο, βίδες και ψαλιδισμένα ρετάλια. Ο Ναντ

σκούπισε τα χέρια του στο στουπί. Η «μηχανή» του ήταν έτοιμη. Δηλαδή, σχεδόν έτοιμη.Δέθηκε πάνω της, για να διαπιστώσει αν οι ιμάντες εφάρμοζαν σωστά στη μέση του. Οιιμάντες ήταν από καραβόπανο για να είναι ανθεκτικοί, ενώ τα βελούδα που είχε γαζώσει στοεσωτερικό τους προστάτευαν το ιδρωμένο σώμα του από ερεθισμούς. Βέβαια, ήταν και οθόρυβος, αυτόν δεν είχε βρει ακόμη τρόπο να τον μειώσει.Έπιασε το μαλακό του πέος και το έβαλε στην ελαστική εσοχή. Προσπάθησε να σταθεί

γερά στα πόδια του και να πετύχει μια βολική όρθια στάση. Οι ιμάντες τον δυσκόλευαν,τυλιγμένοι γύρω από τα πλαδαρά του μπούτια κατέληγαν μάλλον στο να φέρνουν το αντίθετοαποτέλεσμα. Προκειμένου να γίνει ένα σώμα με τη μηχανή του, περιόριζε πολύ την ευελιξίατων κινήσεών του.Σκούπισε με το δεξιό αντίχειρα τους κόμπους ιδρώτα που εμφανίστηκαν στο μέτωπό του

και άνοιξε το διακόπτη. Η μηχανή μούγκρισε, όπως μουγκρίζει ένα ελικόπτερο κατά τηναπογείωση. Θα βοηθούσε αν έκλεινε τα μάτια, αλλά είχε πάντα την ανησυχία μήπωςυπερθερμανθεί το μοτέρ. Προσπαθώντας να κοιτάει ευθεία μπροστά, είδε ένα μικροσκοπικόάνθρωπο να κουνάει απεγνωσμένα το χέρι του έξω από το τζαμάκι της κουζίνας και να τουδείχνει με νοήματα πως θέλει να του μιλήσει.

«Έχω σταματήσει να ασχολούμαι με τα προβλήματα των άλλων. Τα κουτσομπολιά είναιγια τους αργόσχολους. Έχω δουλειές».Οι λέξεις έβγαιναν από το στόμα του Ναντ σαν να τις έφτυνε. Οι συζητήσεις δεν ήταν του

γούστου του. Κάθε είδους συζητήσεις. Πόσω μάλλον συζητήσεις για ανθρώπους.Ο Εγγαστρίμυθος έλεγξε με το μάτι του την κρεάτινη μάζα του Ναντ και αναρωτήθηκε, για

μια ακόμη φορά, τι ήταν αυτό που τον έκανε τόσο απωθητικό. Η πλαδαρότητα και ηαφηρημάδα του ή η αηδία που ζωγραφιζόταν στο πρόσωπό του όταν υποχρεωνόταν ναχρησιμοποιήσει την ανθρώπινη γλώσσα; Ο Ναντ είχε γεννηθεί άνθρωπος από λάθος, δενυπήρχε αμφιβολία!

«Ναντ, σιχαίνομαι να σ’ ενοχλώ, περισσότερο κι απ’ ό,τι σιχαίνεσαι να σ’ ενοχλούνε. Αλλάσ’ ενοχλώ για κάτι σοβαρό. Αναζήτησαν τη Βαλκυρία».

Tα πλαδαρά μπράτσα του Ναντ συσπάστηκαν ελαφρά.«Ω», ξεστόμισε, γιατί οι λέξεις δεν του ήταν ποτέ εύκολες.Ο Εγγαστρίμυθος θεώρησε καλό να τον διαφωτίσει περισσότερο, ευχόμενος ότι αυτό δεν

θα τον μπέρδευε πιο πολύ.«Ένας… μία… Καμπάλ… ρώταγε για την περιοδεία στην Ιταλία».

Page 5



«Καμπάλ;»«Πρέπει να ειδοποιήσουμε τον Σεφερίνο».Τα φρύδια του Ναντ ανασηκώθηκαν.«Πάει τόσος καιρός…»Ο νάνος σύρθηκε δίπλα του, τον έπιασε από τη ζώνη.«Να τον βρεις! Ψάξε στα βάθη του μυαλού σου. Πού δουλεύει ο Διευθυντής;»Το πρόσωπο του Ναντ κοκκίνισε, σημάδι έντονης πνευματικής προσπάθειας. Δεν ήταν

συνηθισμένος σε απαιτητικούς διαλόγους. Η παρουσία ενός άλλου ανθρώπινου πλάσματοςτόσο κοντά του τον μπέρδευε. Τον κούραζε, τον εξουθένωνε.

«Σκέψου! Ο Σεφερίνο, ο Διευθυντής. Πού τον είδες τελευταία φορά;»Οι φλέβες στο λαιμό του Ναντ είχαν μελανιάσει. Η ερώτηση ήταν σαφής, αλλά δεν έβρισκε

τη θέση της στον έλικα της αντίληψης. Δεν θηλύκωνε. Τραβήχτηκε μακριά από αυτή τηνανθρώπινη ανάσα που μύριζε λέξεις, για να μπορέσει να συγκεντρωθεί. Ήταν πράγματι κάτισοβαρό, ήθελε προσοχή.

«Xρειάζομαι βοήθεια, Ναντ».Η φωνή του Εγγαστρίμυθου ήταν σιγανή και όσο το δυνατόν πιο άχρωμη. Έβλεπε το

μαρτύριο του Ναντ, ήξερε ότι αρκούσαν λίγα δευτερόλεπτα για να χάσει την αυτοσυγκέντρωσή του. Όλοι οι κλόουν που είχε γνωρίσει στις περιοδείες ήταν σχιζοφρενείς και ακοινώνητοι –και πολύ συχνά μισάνθρωποι. Ο Ναντ όμως τους ξεπέρναγε όλους! Απίστευτο ταλέντο, αλλά πολύ ηλίθιος για να ζητήσει την αξία του σε μισθό. Ο Εγγαστρίμυθος είχε συχνά υποχρεωθεί να διαπραγματευτεί με το ζόρι ένα ακριβότερο συμβόλαιο για λογαριασμό του, για να μη ρίξει το κασέ όλου του θιάσου!Κοίταξε στην άκρη του δωματίου τη «μηχανή» με τους ιμάντες της να γυαλίζουν από την

υγρασία. Από μακριά φαινόταν πολύπλοκη κατασκευή. Εκεί εκτόνωνε, άραγε, ογελωτοποιός τη μίζερη σεξουαλικότητά του; Το βλέμμα του διέτρεξε το μοτέρ και τιςυποδοχές. Πώς δουλεύει; Mισόκλεισε τα βλέφαρα προσπαθώντας ν’ ανακαλύψει το μυστικότης. Ο τρίτος ιμάντας τι ρόλο παίζει;

«Στην Αθήνα». Η μασημένη φράση βγήκε βογγώντας από τα χείλη του Ναντ και σάλιωσετον τοίχο.

«Στην Αθήνα; Ο Σεφερίνο είναι στην Αθήνα;»«Το έλεγε ένας παλαιστής από τα νησιά. Αυτό μόνο ξέρω».

Στην Αθήνα… Ο Εγγαστρίμυθος τέντωσε τα ποδαράκια του για να πηδήξει τον ακούρευτοφράχτη του Ναντ, που ήταν γεμάτος λάσπες από τα διερχόμενα φορτηγά. Η Αθήνα είναιμακριά, διάβολε! Θα πρέπει να γίνει αλυσίδα.Έτριψε τους κροτάφους με τις μικροσκοπικές του παλάμες για να σκεφτεί. Τον Ντυμπουά

είναι εύκολο να τον βρω στο Ρότερνταμ κι εκείνος θα μιλήσει με τον Σεργκέι στις Βρυξέλλες,που, κατεβαίνοντας με το τσίρκο στο Παρίσι, ειδοποιεί τη Μιλού στη Λιλ. Η Μιλού είναικαπάτσα σαν νυφίτσα. Μανατζάρεται από τους αδελφούς Ταραντίνο και ξέρει τόσο κόσμο.Θα βρει τρόπο να δώσει το μήνυμα στον Μάγιερ ή στον Βισκόζ το θηριοδαμαστή ή ακόμη καιστο μικρό Λορέντζο. Καλύτερα, μάλλον, σ’ αυτόν. Θα πήγαινε το νούμερο με τα σπαθιά στη

Page 6



Ρώμη, άρα θα δει όλο το σινάφι στο φεστιβάλ. Κάποιος θα έχει σύνδεσμο με τον Καλονάροτο σαλταδόρο, που δουλεύει χρόνια στα χωριά της Μακεδονίας και ξέρει να κινείται σταΒαλκάνια. Eκείνος θα στείλει έναν άνθρωπο στην Αθήνα, να ειδοποιήσει τον Σεφερίνο τοΔιευθυντή. Και ο Διευθυντής θα ξέρει τι να κάνει. Ελπίζω. Αν υπάρχει κάτι που πρέπει να γίνει από κάποιον. Το καλύτερο πάντως είναι ο Σεφερίνο να ενημερωθεί ότι ένας, ή μάλλον «μία»,Καμπάλ αναζητά τη Βαλκυρία.Έριξε μια τελευταία ματιά στο παράπηγμα του Ναντ. Πίσω από τα κουρτινάκια της κουζίνας

διέκρινε το γιγαντόσωμο γελωτοποιό που πάλευε να ξαναδεθεί στους ιμάντες της «μηχανικής» ερωμένης του.

«Δυστυχισμένη ψυχή», αναστέναξε, «δυστυχισμένο ογκώδες σώμα», και προσπαθώνταςνα αποφύγει ένα πασσαλάκι του πεζοδρομίου, που έφτανε σχεδόν ως το καπέλο του,ανατράπηκε.

Page 7



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ4Προς τη Διοίκηση της Εφημερίδας

Ο Κήρυκας των Bαλκανίων

Αξιότιμοι κύριοιΔιάβασα με προσοχή την επιστολή που μου παρέδωσε ο νομικός σας

υπάλληλος σήμερα το πρωί.Ομολογώ ότι ξαφνιάστηκα που γνωρίζετε τόσο πολλά για την έρευνα που

διεξάγω, αλλά δικαιολογώ το ενδιαφέρον σας. Το υλικό που συγκέντρωσα αφοράτους πρωταγωνιστές του «Ναδίρ» και είναι πράγματι πρωτότυπο, αδημοσίευτο καιαποκαλυπτικό. Μια εφημερίδα του δικού σας κύρους δεν θα μπορούσε να μείνειαδιάφορη.Κατ’ αρχάς, αποδέχομαι την πρότασή σας για αποκλειστική συνεργασία. Κρατώ

την επιταγή που μου στείλατε ως προκαταβολή και δεσμεύομαι να παραδώσω τουλικό στα χέρια σας, όταν παραλάβω από σας το υπόλοιπο της αμοιβής μου.Μέχρι τότε αδυνατώ να σας αποκαλύψω τις πηγές μου, γιατί η έρευνα βρίσκεταιακόμη σε εξέλιξη. Για λόγους ασφαλείας θα προτιμούσα, μάλιστα, η συναλλαγήμας να γίνει διά ζώσης και όχι δι’ αλληλογραφίας.Αναμένω την απάντησή σας και διατελώ με εκτίμηση.

Σ. ΣέλλερΣυμβολαιογράφος

Page 8



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ5«Ναι; ναι, κυρία Καμπάλ, με ακούτε;»

«Μιλήστε, αν μπορείτε, πιο δυνατά, κύριε Σέλλερ. Είμαι στο σταθμό και περνάει τρένο».«Λέω ότι αποκλείεται να βρήκατε το συνταγματάρχη Μοράβια στο Βερολίνο. Ο

συνταγματάρχης Μοράβια είναι εδώ!»«Στην Αθήνα;»«Μάλιστα! Έχω έρθει ήδη σε επαφή μαζί του. Χάνετε τον καιρό σας μ’ έναν απατεώνα».«Δεν έχω καμία αμφιβολία πως ο άνθρωπος με τον οποίο μίλησα το πρωί είναι ο

συνταγματάρχης Μοράβια».«Τότε πρόκειται για συνωνυμία. Πάντως ο Μοράβια της Αλκυονίδας ήταν χθες στο γραφείο

μου».«Θα πρότεινα, να προσπαθήσω να τον ξανασυναντήσω…»Ο Σέλλερ έχανε την υπομονή του όταν υποχρεωνόταν να πει το ίδιο πράγμα δύο φορές.

Ήταν βέβαιος ότι η ανέξοδη μέθοδος που είχε επινοήσει για να συγκεντρώνει στοιχεία ήτανπιο αποτελεσματική από τα δικά μου ταξίδια στην Ευρώπη.

«Ο άνθρωπος που ανακάλυψα εδώ, μου έχει δώσει όλα τα ονόματα που ψάχνουμε. Τοζήτημα έληξε».

«Μα, αποκλείεται να τα βρήκε τόσο γρήγορα. Κύριε Σέλλερ, φοβάμαι πως ο άνθρωποςπου ανακαλύψατε εκεί, δεν είναι ο Μοράβια».

«Κυρία Καμπάλ, ξεχνάτε πως ξοδεύετε τα λεφτά μου…»«Δεν σας ακούω, κύριε Σέλλερ, περνάει τρένο».«Λέω, δική σας δουλειά είναι να μου βρείτε τη Βαλκυρία».«Αυτό δεν είναι και τόσο εύκολο. Οι πληροφορίες που μου δώσανε…»«Να πάρει η οργή, δεν σας ακούω καθόλου μ’ αυτά τα τρένα. Ήταν ανάγκη να με πάρετε

από το σταθμό;»«Ορίστε;»«Δεν μπορούσατε να με πάρετε από το ξενοδοχείο;»«Για να μην ξοδεύω τα λεφτά σας, κύριε Σέλλερ».«Παρακαλώ, να επικεντρωθείτε στην έρευνα για τη Βαλκυρία».«Ορίστε;»«Τίποτα, κλείνω. Καλέστε με από το ξενοδοχείο».

Page 9



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ6Αποφάσισα να ακολουθήσω τη μακρινότερη διαδρομή προς το ξενοδοχείο, ώστε να

συμφιλιωθώ με την ιδέα ότι θα ξανάκουγα την εκνευριστική φωνή του. Με τον Σέλλερδιαφωνούσαμε ως προς την ερμηνεία των στοιχείων, αλλά και τη μέθοδο συλλογής τους,από την ώρα που μου ανέθεσε αυτή την έρευνα. Η συνεργασία μας ήταν τόσο παράφωνη,όσο το να συνεργάζονταν ο Μακιαβέλι με τον επιθεωρητή Κλουζώ. Αλλά μια ερευνήτρια με τη δική μου εξεζητημένη εμφάνιση δεν είχε την πολυτέλεια να επιλέγει εργοδότες.Σε τούτο τον αιώνα της μόστρας και της πλαστικής χειρουργικής, ήμουν ένας ξεχασμένος

άνθρωπος του Νεάντερταλ. Τα βλέμματα των ανθρώπων μου έδειχναν ότι ξεπερνούσα όλεςτις ανεκτές προδιαγραφές. Τα κλειστά τους χείλη με μάλωναν: Κανένας δεν έχει το δικαίωμανα είναι τόσο απωθητικός στην όψη! Τους ένιωθα ανήσυχους όταν πλησίαζαν πολύ κοντάμου, λες και η ασχήμια είναι μεταδοτικό νόσημα και φοβούνταν μην κολλήσουν. Ευτυχώς, οΣέλλερ ήταν τυφλός σε όλα εκτός από το προσωπικό του συμφέρον και είχαμε, τουλάχιστον,μια ή δυο συνεργασίες το χρόνο.Ο Σέλλερ… Αν εγώ είχα την πάθηση της «απωθητικής όψης», ο Σέλλερ είχε την πάθηση

της «χρηματολαγνείας». Τον οδηγούσε σε τέτοιες υπερβολές, που οι ψυχίατροι θα έπρεπετον εξετάσουν, ως ενδιαφέρουσα κλινική περίπτωση. Αλλά, σε αντίθεση με την «ασχήμια», η«φιλαργυρία» ήταν ένα αποδεκτό ελάττωμα στον εικοστό πρώτο αιώνα και έτσι ο Σέλλερθεωρούνταν σχεδόν «φυσιολογικός» και εγώ σχεδόν «ανώμαλη».Οι μέθοδοι του συμβολαιογράφου δεν ήταν απαραίτητα τίμιες, ούτε οι πελάτες του

ευυπόληπτοι, αλλά οι επενδύσεις του ήταν, σχεδόν, πάντα προσοδοφόρες.Έτσι, όσο κι αν ήταν αταίριαστο με τις συνηθισμένες νομικές του υποθέσεις, δεν απόρησα

όταν αποφάσισε να χρηματοδοτήσει μια έρευνα για το Ναδίρ, τώρα που το θρυλικό αυτόκέντρο διασκέδασης κατεδαφιζόταν!Το Ναδίρ δεν χρειάζεται συστάσεις, τουλάχιστον για όσους έζησαν στο δεύτερο μισό του

εικοστού αιώνα. Αποτέλεσε για τα Βαλκάνια ό,τι το Μουλαίν Ρουζ για την Kεντρική Ευρώπη,μόνο που το μήνυμά του υπήρξε διεισδυτικότερο και σημάδεψε τη Xερσόνησο σανπυρωμένο σίδερο. Για καλή του τύχη, το γαλλικό καμπαρέ μπόρεσε να προσαρμοστεί στιςαλλαγές των καιρών και εκσυγχρονίζοντας το στυλ του να επιβιώσει. Το Ναδίρ αντίθετα,αντικατοπτρίζοντας την εσωτερικότητα, την παραφροσύνη και τη μοιρολατρία της Βαλκανικήςψυχής, όταν η Δύση επέβαλε τους δικούς της ρυθμούς διασκέδασης στη Xερσόνησο –αυτοκτόνησε!Οι απόψεις διίστανται βέβαια, για το κατά πόσο υπήρξε το Ναδίρ ένα απλό κέντρο

διασκέδασης ή κέντρο διασκέδασης καν. Άσκησε τόσο μεγάλη επίδραση στον τρόπο

Page 10



σκέψης και έκφρασης των Βαλκανίων, που θεωρήθηκε η άτυπη Πολιτική Αρχή της Xερσονήσου.Η αλήθεια ήταν τόσο απλή, που στον καινούργιο τεχνοκρατικό αιώνα θα φάνταζε αστεία: Το

Ναδίρ ήταν το εμπορικό δημιούργημα ενός εκκεντρικού και δαιμόνιου επιχειρηματία, τουΔεβεράλδη. Αξιοποίησε την τοπική διονυσιακή παράδοση, κέντρισε την ευαισθησία και τιςφοβίες του κόσμου με τολμηρά προγράμματα κι έβγαλε ένα βουνό από λεφτά. Η επιτυχίααυτού του μαγαζιού δεν στηρίχθηκε τόσο στο ταλέντο του ιδιοκτήτη του, όσο στο μεσογειακόταμπεραμέντο και τα μυστικιστικά σύνδρομα του κοινού του. Η ηλιόλουστη πόλη του Παλμέ-Bαλκάν που το φιλοξενούσε αποτέλεσε την ιδεώδη σαρκοφάγο για τον ενταφιασμό τουΔυτικού ορθολογισμού στο βωμό του Ανατολικού μυστικισμού και της λατρείας τηςυπερβολής.Στον εικοστό αιώνα το Παλμέ-Bαλκάν ήταν ένα κοσμοπολίτικο θέρετρο και όχι η

μαραζωμένη λουτρόπολη που είναι σήμερα. Ήταν οι Κάνες της Βαλκανικής! Οι διψασμένοιγια εκτόνωση, έρωτα και διαλογισμό επισκέπτες του αποτέλεσαν αυθόρμητα το ενθουσιώδες κοινό του Ναδίρ, αλλά και τους φανατικούς θιασώτες της μηδενιστικής νοοτροπίας του. Τομαγαζί του Δεβεράλδη ήταν ό,τι λαχταρούσε η ξέχειλη από συναισθήματα ψυχή τους καικατόρθωσε να ταράξει τα νερά και να βρεθεί στο επίκεντρο της δημοσιότητας από την πρώτηκιόλας μέρα των εγκαινίων του. Τη λαμπρή εκείνη Κυριακή, στήθηκαν ξύλινα ικριώματα στημεγάλη παραλιακή πλατεία του Παλμέ-Bαλκάν, όπου ο Δεβεράλδης, αφού καρατόμησεδιαδοχικά έξι πελώρια ανδρείκελα με τις ονομασίες: ΟΛΙΓΑΡΚΕΙΑ, ΛΙΓΟΨΥΧΙΑ,ΣΥΜΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΑΥΤΟΣΥΓΚΡΑΤΗΣΗ, ΣΕΜΝΟΤΥΦΙΑ, ΗΛΙΘΙΟΤΗΤΑ, άνοιξε τις πόρτεςτου κέντρου του στους παραληρούντες από ενθουσιασμό πελάτες του. Οι πεσιμιστικοί καιδιφορούμενοι συμβολισμοί του Δεβεράλδη πήραν τη μορφή στοχαστικού κινήματος, πουεκφραστές του, εκτός από τους τσαρλατάνους, υπήρξαν και κάποιοι εμπνευσμένοιδημιουργοί. Όλη αυτή η υπερβατική εσχατολογία στόχο είχε να καταλήγει κάθε βράδυ σ’ έναξέφρενο καρναβάλι, όπου όλα θα επιτρέπονταν. Δεν είναι καν βέβαιο αν αυτό ήταν τοπραγματικό όνομα του ιδιοκτήτη ή μια σαρκαστική αλληγορία που επέλεξε για τον εαυτό του,καθώς «Δεβεράλδης», σε μια από τις νεκρές βαλκανικές διαλέκτους, σήμαινε αυτός πουκορόιδεψε το Διάβολο.Δεν ξέρω αν κορόιδεψε το Διάβολο, πάντως ετούτη τη Xερσόνησο την έβγαλε πολύ από

τα νερά της. Το πρόγραμμα κινούνταν συνήθως ανάμεσα στο χοροθέατρο και το βαριετέ,μαγειρεμένο με τη μυστική συνταγή του Δεβεράλδη που ερέθιζε ένστικτα και ενεργοποιούσεφαντασιώσεις, κρυμμένο κάτω από διφορούμενους γαργαλιστικούς τίτλους, όπως: «ΗΕνόραση του Ορφέα», «Ερινύες», «Ο Αποκρυφισμός των Σοδόμων». Αποτέλεσμα, τομαγαζί του Bαλκάνιου Εωσφόρου να είναι πάντα γεμάτο μέχρι το πατάρι, όχι μόνο μεχρεοκοπημένους αριστοκράτες και εκκεντρικούς καλλιτέχνες, αλλά και με όλη τη φιλολογική,οικονομική και πολιτική αφρόκρεμα της Xερσονήσου, που απολάμβανε την οσμή τηςκοσμικής μιζέριας και τα σπαραξικάρδια σόου της πίστας. Η διακόσμηση ήταν βαριά καιμυστηριακή, αναπαριστούσε κυρίως σκηνές της Kόλασης. Οι φυσιογνωμίες του προσωπικού και της ορχήστρας που ήταν προσεκτικά επιλεγμένες, οι εκφράσεις δυστυχίας και

Page 11



σκληρότητας ενισχυμένες με μάσκες και μακιγιάζ, καθώς και η θεατρικότητα στηφρασεολογία και τη συμπεριφορά βύθιζαν το κοινό στη γλυκιά χαύνωση ενός απύθμενουναδίρ.Στη φιλόξενη και ανεκτική σε κάθε μορφής υπερβολή σκηνή του βρήκαν καταφύγιο και

έζησαν στιγμές δόξας πολλοί Δυτικοευρωπαίοι δημιουργοί και καλλιτέχνες, που οι αυστηρέςπατρίδες τους θα τους χαρακτήριζαν, ίσως όχι άδικα, σχιζοφρενείς και ατάλαντους. ΣτοΝαδίρ έκανε τις πρώτες και πιο επιτυχημένες εμφανίσεις του ο Ρινώ, ο επονομαζόμενος «βιβλιοφάγος», ιδρυτής του κινήματος της «βιβλιοφαγίας», το οποίο έμελλε να ακολουθήσειμια μικρή ομάδα άσημων ή ημιάσημων συγγραφέων. Ο Ρινώ είναι ένα κλασικό παράδειγμαγια τα αποτελέσματα του μεγεθυντικού, όσο και παραμορφωτικού, φακού του Ναδίρ. Τα έργα του, που στην πλειοψηφία τους ήταν κουραστικά μελοδράματα γεμάτα αφορισμούς καικατάρες, βρήκαν τη σημασιολογική τους δικαίωση στη συνείδηση του ετερόκλητου κοινού τουμαγαζιού, ενώ η διαστροφή του θεωρήθηκε «ανατρεπτική καλλιτεχνική πράξη». Κάθε φοράπου εκδιδόταν ένα έργο του, διάνθιζε την παρουσίασή του μ’ ένα πρωτότυπο τελετουργικό:την καταβρόχθιση του χειρογράφου! Μια βραδιά είχε καταβροχθίσει, σε εννέα μόλις ώρες,ένα έργο του τριών χιλιάδων σελίδων, υποβοηθούμενος μόνο από μικρές γουλιές λικέρ,μέσα σ’ ένα χείμαρρο λέξεων για την ποταπότητα της συγγραφής του και την ανάξια πένα του.Η βραδιά δεν τελείωνε αν το χειρόγραφο, ή τουλάχιστον το λικέρ, δεν έκανε τη δουλειά του,αναζητώντας διέξοδο από τη φουσκωμένη κοιλιά του συγγραφέα. Στο κάλεσμα του εντέρουτου, ο Ρινώ θα κατευθυνόταν με κάθε επισημότητα στις τουαλέτες του Ναδίρ, που λόγω τουμεγέθους και της πολυτέλειάς τους δεν αποκαλούνταν WC αλλά Μπουντουάρ και ήταν τομοναδικό μικτό WC – σκάνδαλο της εποχής του! Εκεί ο λογοτέχνης θα αποπατούσε τοκείμενό του, μέσα σε κατάρες για την ελεεινή του έμπνευση, την άξια μόνο για τους σωλήνεςτων αποχετεύσεων, ενώ το κοινό θα ξεσπούσε σε ζητωκραυγές και χειροκροτήματα.Οπαδοί του που τον μιμήθηκαν μεταφέρονταν συχνά με ασθενοφόρο στο νοσοκομείο,

δηλητηριασμένοι από την τοξικότητα του μελανιού ή εξουθενωμένοι από τον κάματο του «χαρτογεύματος». Φρόντιζαν έτσι τα έργα τους να είναι όσο το δυνατόν πιο μικρά ή να έχουναφαιρεθεί με τρόπο σελίδες. Πολλοί έτρωγαν μόνο το εξώφυλλο, καθαρά συμβολικά.Ο Ρινώ όμως ήταν το κάτι άλλο! Έγραφε γιγαντιαία έργα τα οποία μασουλούσε

υπομονετικά μέχρι τέλους, έως και το δερμάτινο δέσιμο του τετραδίου του, έως και το στυλόπου χρησιμοποιούσε για το γράψιμο, έως και το ύφασμα που κάλυπτε την καρέκλα τουγραφείου του. Ποτέ δεν αισθάνθηκε ενοχλήσεις και πάντοτε κατόρθωνε να θριαμβεύσει στιςτουαλέτες του Μπουντουάρ, αποβάλλοντας τα έργα του «όπως τους αξίζει!» καιπροκαλώντας τους αλαλαγμούς των θαυμαστών του. Οι αποχετεύσεις του Δεβεράλδη είχανφιλοξενήσει τα Άπαντα του Ρινώ και ο τελευταίος είχε συχνά φωτογραφηθεί δίπλα στιςσχάρες των υπονόμων, υποτιτλίζοντας τη φωτογραφία: «Η βιβλιοθήκη μου!»Δημιουργοί σαν τον Ρινώ ή τον Σελέστ (που έγραφε τα ποιήματά του με αίμα από τις

γάμπες του) ή ακόμη και τον Δεκαβάλλα (που φιλοτεχνούσε πίνακες με αληθινά σκοτωμέναζώα) είναι αμφίβολο αν θα έκλειναν ποτέ ραντεβού με τη δόξα ή αν θα άντεχαν τηνκαυστικότητα των τεχνοκριτικών, αν δεν τους υποστήριζε η πόλη του Παλμέ-Bαλκάν και δεν

Page 12



τους αποθέωνε η τρυφερή με τις κολασμένες ψυχές σκηνή του Ναδίρ – αυτό το καλλιτεχνικόεφαλτήριο για πρίγκιπες μα και για γελωτοποιούς της τέχνης…Όμως, ούτε η σκηνή ούτε το πρόγραμμα ούτε οι φιλοξενούμενοι καλλιτέχνες δεν υμνήθηκαν

τόσο και δεν απασχόλησαν τον Tύπο, όσο το θρυλικό μικτό Μπουντουάρ! Ακολουθώντας το διεστραμμένο επιχειρηματικό του ένστικτο, που σπάνια τον πρόδιδε, ο Δεβεράλδης έδωσεμεγαλύτερη προσοχή στο πώς θα κατασκεύαζε τις τουαλέτες του μαγαζιού του, από ό,τι οΜιχαήλ Άγγελος στην Καπέλα Σιξτίνα.Διακοσμημένη με καθρέφτες, σιντριβάνια, βελούδινους καναπέδες, αναγεννησιακά έργα

τέχνης, φυτά της Aνατολής, περσικά χαλιά και αγάλματα, η αίθουσα των αποχωρητηρίωνξεπερνούσε σε φινέτσα ακόμη και την κύρια σάλα του κέντρου. Στην πραγματικότητα ήταν έναδεύτερο σαλόνι σχήματος οβάλ, που το κοινό θεωρούσε σκόπιμο να επισκεφτεί, είτε είχε είτεδεν είχε κάποια φυσική ανάγκη. Η παραπλανητική επιγραφή «Μπουντουάρ» ενθάρρυνε τημυθοπλαστική ικανότητα των μεθυσμένων θαμώνων. Τούτο το άδυτο της υπερβολής και τηςεπίδειξης έμελλε να γνωρίσει μεγάλες στιγμές δόξας – εκτόςαπό τις βραδιές «βιβλιοφαγίας» του Ρινώ. Στο Μπουντουάρ αυτοπυρπολήθηκε ενώπιονκοινού ένας Ροδίτης γλύπτης, διαμαρτυρόμενος για τη ματαιότητα του έρωτα, καθώς τοαντικείμενο του πόθου του είχε γεννηθεί πεντακόσια χρόνια πριν από αυτόν. Στο Μπουντουάρ τελέστηκε η στιχουργική μονομαχία των Βερεμούνδου και Ωρίωνα, μέχρι ο τελευταίος ναηττηθεί μετά από είκοσι δύο ώρες στιχουργικού παραληρήματος. Στο Μπουντουάρ έδωσετην τελευταία της παράσταση η Βεατρίκη, η διασημότερη θεατρίνα του περιθωρίου, όταν σταπενήντα τέσσερα της χρόνια, εκτός από τα μαλλιά, η αρρώστια τής είχε πάρει τη φωνή και την όρασή της. Στο Μπουντουάρ αποθεώθηκε ο Πολωνός χορογράφος Αλιβιέρσκι, χορεύοντας γυμνός τη δημιουργία του «Προπατορικό Αμάρτημα» μέσα σε μια πελώρια γυάλα γεμάτησύκα, πεθαίνοντας τελικά από ασφυξία. Στο Μπουντουάρ φιλοτέχνησε τον περίφημο πίνακάτου «Το Μπουντουάρ του Ναδίρ», με ούρα και σπέρμα των θαμώνων, ο εξόριστος από τηνπατρίδα του καλλιτέχνης Φελίππε Μερτόρια.Η φήμη θέλει ακόμη και πολιτικές αποφάσεις να έχουν ληφθεί στους καναπέδες αυτού του

Μπουντουάρ, να έχουν ξεκινήσει κινήματα, να έχουν προδοθεί συμμαχίες, να έχουνανταλλαγεί απόρρητα έγγραφα και αντικείμενα δωροδοκίας, να έχουν ανατραπεί κυβερνήσεις. Στη σφύζουσα από μυστικά και συνωμοσίες γειτονιά των Βαλκανίων, η ουδέτερη, μέσα στην κοσμικότητά της, λουτρόπολη του Παλμέ-Bαλκάν αποτελούσε το ιδανικότερο κάλυμμα για τις σκοτεινότερες συνευρέσεις. Tο Μπουντουάρ του Ναδίρ, μέσα στο αλλοπρόσαλλο πλήθοςπου το τύλιγε κάθε βράδυ σαν δίχτυ, αποδείχτηκε ασφαλέστερο κι από το γραφείο τουΠρωθυπουργού.Ίσως έτσι εξηγούνται οι πολιτικές γνωριμίες του Δεβεράλδη, γιατί ο θάνατός του λίγο έλειψε

να βυθίσει τη Βαλκανική σε εθνικό πένθος. Στην κηδεία του παραβρέθηκαν όλες οιπροσωπικότητες της Xερσονήσου. Ακόμη και πολέμιοι του κέντρου του διατύπωναν δημόσια την ανησυχία τους για την τύχη του Ναδίρ, τώρα που ο ιδρυτής του αποδημούσε για την Kόλαση που τόσο είχε υμνήσει! Παρ’ όλα αυτά, ο ναός του Δεβεράλδη παραδιδόταν στιςμπουλντόζες, όπως η Βαλκανική Xερσόνησος στα κελεύσματα του εικοστού πρώτου αιώνα.

Page 13



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ7Στενοχωρήθηκα που είχα φτάσει στο ξενοδοχείο. Τίποτα δεν απολάμβανα περισσότερο

από το να περπατάω μόνη μου, να μυρίζω τον αέρα του δρόμου και να μιλάω με τον εαυτόμου. Τίποτα δεν απολάμβανα περισσότερο από το να διασχίζω άγνωστες πόλεις, ναγλιστράω ανάμεσα από τους ανθρώπους και να χάνομαι… Τίποτα δεν απολάμβαναλιγότερο από το να μαλώνω με τον Σέλλερ για λεφτά.

«Σας άκουσα με προσοχή, κύριε Σέλλερ, θα ήθελα όμως κι εσείς να με ακούγατε».«Μην ξεχνάτε ότι η κλίση αυτή είναι υπεραστική».«Θα είμαι σύντομη. Ο λόγος που διαφώνησα από την αρχή με την τακτική σας να

εμπιστεύεστε πληροφοριοδότες που συλλέγετε από το δρόμο…»«Μου το είπατε ήδη, κυρία Καμπάλ, ανησυχείτε μήπως με εξαπατήσουν. Αυτό αφήστε να

απασχολεί εμένα. Έχω τρόπο να ελέγχω την εγκυρότητά τους».Απορούσα με τον Σέλλερ. Πριν από λίγες εβδομάδες, εκείνος ήταν που ζητούσε να

διεξάγονται οι έρευνές μας κάτω από απόλυτη μυστικότητα. Εκείνος επέμενε να μηνκυκλοφορήσουν έξω από το γραφείο του οι φωτογραφίες. Ετούτη η ξαφνική επιπολαιότητακαι βιασύνη σήμαινε ότι η υπόθεση αυτή τον είχε κουράσει… ή ότι είχε βρει αγοραστή.

«Κυρία Καμπάλ, θα σας εκμυστηρευτώ κάτι».Ο Σέλλερ είχε βρει αγοραστή!«Ο Κήρυκας των Βαλκανίων;»«Μάλιστα, κυρία Καμπάλ. Μου κάνανε μια πολύ δελεαστική προσφορά, για όλο το υλικό

που συλλέξαμε. Ο μοναδικός τους όρος είναι να δεσμευτώ για την αποκλειστικότητα».«Μα… πώς κατορθώσατε να έρθετε σ’ επαφή μαζί τους;»«Εδώ είναι το παράδοξο. Εκείνοι ήρθαν σε επαφή μαζί μου! Όχι απλώς επείγονται, αλλά

μου έστειλαν ήδη μια επιταγή με το δικηγόρο τους, χωρίς να με έχουν δει στα μάτια τους. Δενθα μπορούσαμε να τα καταφέρουμε καλύτερα».

«Μένω άφωνη…» Kαι είχα πράγματι μείνει.«Τη Βαλκυρία, κυρία Καμπάλ, από σας δεν περιμένω τίποτα λιγότερο».«Σύμφωνοι. Επιτρέψτε μου όμως, για την περίπτωση του συνταγματάρχη Μοράβια…»Είχε ήδη κλείσει.Παρ’ όλα αυτά, έπρεπε να ομολογήσω πως η γριά αλεπού με είχε εντυπωσιάσει.

Διαπραγματευόταν με το ισχυρότερο εκδοτικό συγκρότημα στη Χερσόνησο! Απόρησα που Ο Κήρυκας των Βαλκανίων εκδήλωσε ενδιαφέρον για την έρευνα του Σέλλερ. Φαίνεται πως ηκατεδάφιση του Ναδίρ δεν απασχολούσε μόνο τα κοσμικά περιοδικά.

Page 14



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ8Δίπλωσε τα ποδαράκια του στον καναπέ, για να μην κρέμονται όπως οι κάλτσες στο

μπουγαδόσχοινο. Αμάν, αυτοί οι καναπέδες των ξενοδοχείων… αν ήταν ξενοδοχείο τούτοεδώ! Οι φωνές από την μπιραρία στον κάτω όροφο ακούγονταν τόσο καθαρά, που νόμιζεςότι το πάτωμα έχει τρύπα. Το κτήριο φιλοξενούσε στο ισόγειο την μπιραρία και στον πρώτοτις κρεβατοκάμαρες, γύρω από αυτό το στρογγυλό σαλόνι. Ένα «χάνι». Μα, υπήρχαν τέτοιαστο Ρότερνταμ; Ο Εγγαστρίμυθος ανέτρεξε στη μνήμη του. Χάνια υπήρχαν στην Αγγλία –πολύ γραφικά χάνια. Στην Πορτογαλία, στη Νότια Ιταλία, στα Βαλκάνια… μόνο που εκεί ταλένε «ταβέρνες». Στα Βαλκάνια…Συνοφρυώθηκε. Ας τελείωνε καμιά ώρα ο Ντυμπουά «αυτό» που έκανε, γιατί έπρεπε να

του πει κάτι σοβαρό. Είχε καταφέρει να βρει τη διεύθυνση από τον ατζέντη του, που όμως τονπροειδοποίησε πως ο Ντυμπουά σπάνια μένει σ’ ένα μέρος πολύ καιρό.Και να, που στάθηκε τυχερός. Όταν ρώτησε για τον ακροβάτη, η αφράτη ιδιοκτήτρια του

έδειξε το δωμάτιο νούμερο «έξι» στο τέρμα της σκάλας. Μα, όταν ο Εγγαστρίμυθος έφτασεστο τέρμα της σκάλας, τα βογγητά και οι αναστεναγμοί που ακούγονταν από το «έξι» δενάφηναν αμφιβολία πως ο ακροβάτης ήταν απασχολημένος.

«Βρήκατε το φίλο σας;» H ξενοδόχα φύσηξε το τσουλούφι για να καθαρίσει το οπτικό τηςπεδίο, ενώ προσπαθούσε να ισορροπήσει κάποιο άδειο ποτήρι σ’ έναν ήδηπαραφορτωμένο δίσκο.

«Ναι... δηλαδή είναι λίγο απασχολημένος, θα τον περιμένω».«Μπορείτε να τον περιμένετε κάτω, αν θέλετε. Έχουμε δροσερή μπίρα».«Ευχαριστώ, είμαι καλά εδώ».«Όπως αγαπάτε», τραγούδησε και κατέβηκε με προσοχή τις σκάλες.Ο καναπές μπορεί να ήταν άβολος, αλλά προτιμότερος από μια σάλα μεθυσμένων. Ένας

άνθρωπος με το δικό του παρουσιαστικό θα πέρναγε δύσκολες ώρες εκεί κάτω.Προσπάθησε να ξεχωρίσει τις φωνές που τρυπούσαν το πάτωμα, για να περάσει την ώρα

του. Η πιο δυνατή ήταν κάποιου που απαντούσε στο όνομα «Χανκ». Σκληρή αλλά φαγωμένηφωνή, ο Χανκ δεν την πρόσεχε και πολύ. Η φωνή είναι σαν το φυσητό γυαλί. Αν τη σύρειςστις πέτρες, θα χαράξει.

«Το κέρατό μου, βάλε μια μπίρα, Βαν Ντάικ!»Ο Εγγαστρίμυθος προσπάθησε να τον μιμηθεί με τα χείλη κλειστά: «Βάλε μια μπίρα, Βαν

Ντάικ!» Χμ… καλή προσπάθεια, αν και ο τόνος του Χανκ ήταν λίγο πιο βαθύς, λίγο πιο…Έκλεισε την είσοδο του λάρυγγα με τη ρίζα της γλώσσας του: «Το κέρατό μου, Βαν Ντάικ».Υπέροχη ηχητική απομίμηση. Oύτε ο ιδιοκτήτης της φωνής δεν θα ξεχώριζε τη διαφορά!

Page 15



«Ρουφάς σαν νεροχύτης, Χανκ. Κανόνισε να μαζεύουμε τα έντερά σου από το πάτωμα!»Η φωνή που ακούστηκε τώρα ήταν ακόμη πιο ενδιαφέρουσα από την προηγούμενη. Για

την ακρίβεια επρόκειτο για αποκάλυψη! Βαθιά, κλασική, το σίγμα και το χι χωρίς σφύριγμα,τα φωνήεντα ανοιχτά, το μέταλλό της καθαρό, η παύση της σταθερή κι αυτό το ανεπαίσθηταμελαγχολικό γύρισμα στο τέλος, αυτή η γοητευτική πινελιά από μεθύσι, αλητεία και μοναξιά.Αντιπροσωπευτική φωνή ναυτικού! Ήταν ο Βαν Ντάικ, άραγε;

«Είπα μια μπίρα, το κέρατό μου! Κι εσύ, Ρομπέρ, σταμάτα να μετράς τις γουλιές μου!»Άρα, ο άνθρωπος με τη μαγευτική φωνή, που μετρούσε τις γουλιές του Xανκ, λεγόταν

Ρομπέρ.Ο Εγγαστρίμυθος χρειαζόταν μια φωνή ναυτικού για το νούμερο «Αναμείνατε στο

ακουστικό σας». Aυτή ήταν ό,τι έπρεπε. Δοκίμασε να μιμηθεί τον Ρομπέρ: «Ρουφάς σαννεροχύτης, Χανκ!» Όχι, δεν μπορούσε να την αντιγράψει. Η χροιά της ήταν τέλεια, μοναδική,αμίμητη. Κράτησε την ανάσα του ν’ ακούσει.

«Μαλάκα Ρομπέρ, πού είναι το πρόβλημά σου;»Ο βήχας του Χανκ εμπόδισε τον Εγγαστρίμυθο ν’ ακούσει το πρόβλημα του Ρομπέρ. Να

πάρει η ευχή! Υπήρχε ένας κρυμμένος λυγμός στη προφορά του Ρομπέρ, μια παραιτημένηαξιοπρέπεια, ένας εγκαταλελειμμένος παράδεισος όπου ο Θεός έπαψε πια να κατοικεί, μιακαταδικασμένη, ατέρμονη επιστροφή στο κενό. Δύσκολο να την αντιγράψει αν δεν τημελετούσε καλύτερα. H λογοδιάρροια του Χανκ την κάλυπτε απόλυτα. Ο Εγγαστρίμυθοςέστησε αυτί και περίμενε υπομονετικά να εξαντληθεί ο Χανκ και ν’ αφήσει λίγο χρόνο στοσυνομιλητή του. Σε μερικά δευτερόλεπτα δικαιώθηκε. Η μαγευτική φωνή του Ρομπέρπλημμύρισε το χώρο:

«Λέω πως το πρόβλημα του μαλάκα του Ρομπέρ είναι ότι αυτός θα σε κουβαλάει μετά στο σπίτι σηκωτό!»Προσπάθησε να συλλάβει το μυστικό της χροιάς του Ρομπέρ με τον εγκέφαλό του, πριν

δώσει εντολή στο λάρυγγά του να τη μιμηθεί. Η μιμική ήταν, κατ’ αρχάς, μια εγκεφαλικήδιαδικασία. Πάντα το πίστευε αυτό. Έπρεπε να αναλύσει τη φωνή στα συστατικά της και ναβρει ποιο του διέφευγε. Tο μυστικό δεν βρισκόταν στο βάθος ούτε στη βραχνάδα, γιατί αυτάαντιγράφονταν εύκολα. Oύτε στο ανεπαίσθητο τρέμουλο που συνόδευε τα φωνήεντα στοτέλος κάθε φράσης, ούτε στο πλατύ και ανοιχτό άλφα που τεντωνόταν σαν τύμπανο ανάμεσαστα σύμφωνα, ούτε στο σύντομο ρω σαν χάδι, στο χαμηλό ταυ σαν σύρσιμο φτερού στοπάτωμα... το μυστικό ήταν... ήταν στο «ι». Έπρεπε να το κάνει πιο βαθύ, όχι… πιο κοφτό, πιο τραχύ, ούτε… Πιο υγρό; Ναι! Άκουσε την προφορά στο μυαλό του και του φάνηκε σωστή.Πιο υγρό. Πήρε βαθιά ανάσα, έκλεισε τα χείλη του και η φωνή του Ρομπέρ άρχισε νααναπαράγεται από το στομάχι του: «Ρουφάς σαν νεροχύτης, Χανκ!» Tέλειο! Θα το βάλειοπωσδήποτε στο νούμερο με τον ναυτικό. Ίσως κρατήσει και την ίδια ατάκα. «Ρουφάς σαννεροχύτης, Χανκ!». Δεν είναι κακή. «Ρουφάς σαν νεροχύτης, Τσάρλυ!» Λίγο πιο δυνατά. «Ρουφάς σαν νεροχύτης, Τσάρλυ!»

«Να σας φέρω κάτι να πιείτε, όσο περιμένετε;»Η ξενοδόχα κοίταξε προσεκτικά το μικροσκοπικό άνθρωπο που, με τα μάτια και τα χείλη

Page 16



κλειστά, είχε γείρει τόσο πολύ στην κουπαστή της σκάλας, ώστε κινδύνευε να βρεθεί στονκάτω όροφο.

«Όχι, ευχαριστώ. Είμαι μια χαρά».Μαζεύτηκε στη θέση του και έστρωσε βιαστικά το σακάκι του, επιβεβαιώνοντας μ’ ένα

χαμόγελο πως όλα ήταν εντάξει.Η ξενοδόχα φύσηξε το τσουλούφι της και κατέβηκε τη σκάλα παραξενεμένη. Θα ορκιζόταν

ότι πίσω από τα κλειστά χείλη του νάνου άκουσε τη φωνή του Ρομπέρ να λέει σε κάποιονΤσάρλυ ότι ρουφάει σαν νεροχύτης!Ο Εγγαστρίμυθος κοίταξε το ρολόι του. Τα αγκομαχητά

από το δωμάτιο νούμερο «έξι» είχαν σωπάσει. Θα μπορούσε, ίσως, να χτυπήσει ευγενικά,αλλά ο Ντυμπουά ήταν πολύ οξύθυμος και δεν ήθελε να το διακινδυνεύσει. Καλύτερα ναπερίμενε ν’ ανοίξει η πόρτα.Αν μιμούνταν τη σειρήνα της πυροσβεστικής; Μπα, ο Ντυμπουά δεν είχε αίσθηση του

χιούμορ.Στύλωσε τα μάτια του στην πόρτα και αυτοσυγκεντρώθηκε. Προσπάθησε να σχηματίσει

στο μυαλό του τη γυναικεία φιγούρα που ξάπλωνε τώρα λαχανιασμένη στα σεντόνια τουακροβάτη και να επικοινωνήσει μαζί της. «Πήρες αυτό που ήθελες, τώρα σήκω και φύγε».Είχε δουλέψει κάποτε μ’ έναν υπνωτιστή που βύθιζε τα μάτια του στις κοπέλες του κοινού καιτους μετέδιδε τη σκέψη του. Πολύ ωραίο νούμερο! Διάλεγε μια κοπέλα, την έβαζε να γυρίσειπλάτη και της ζήταγε να σκεφτεί έναν αριθμό από το ένα μέχρι το δέκα, ενώ εκείνος έγραφεσε έναν πίνακα το επτά. Ε, λοιπόν, εννιά στις δέκα φορές η κοπέλα έλεγε επτά!Η πόρτα άνοιξε και μια ψηλόλιγνη κοκκινομάλλα βγήκε αργά διορθώνοντας το σουτιέν

κάτω από την μπλούζα της. Κάτι μουρμούρισε η βραχνή φωνή του Ντυμπουά μέσα από τοδωμάτιο κι εκείνη γύρισε και απάντησε: «Μην αργήσεις όμως, αλλιώς θα φύγω». Έκλεισετην πόρτα και κατευθύνθηκε προς τη σκάλα, κοιτάζοντας ξαφνιασμένη έναν κοντοπίθαρο που πετάχτηκε από τον καναπέ και της έκανε μια βαθιά υπόκλιση.Ο Εγγαστρίμυθος χτύπησε μαλακά την πόρτα.«Tι θες, πάλι!» βρυχήθηκε ο ακροβάτης.Ο Εγγαστρίμυθος άνοιξε.Ο Ντυμπουά κοίταξε τη μισάνοιχτη πόρτα περιμένοντας να εμφανιστεί το γυναικείο

κοκκινομάλλικο κεφάλι, μα δεν είδε κανέναν. Το παράξενο ήταν ότι η πόρτα συνέχιζε ν’ανοίγει, θαρρείς από μόνη της. Κατέβασε το βλέμμα του μέχρι το πόμολο κι είδε στο ύψοςτου ένα μικροσκοπικό πρόσωπο.

«Να με πάρει ο διάβολος!» ξεκαρδίστηκε. «Πού με ξετρύπωσες, κοντορεβιθούλη;»«Ελπίζω να μην ενοχλώ».«Κάτσε, να βάλω ένα παντελόνι…»Ο ακροβάτης έσυρε το εσώρουχό του κάτω από τα σκεπάσματα και το φόρεσε. Το φως

του δειλινού που έμπαινε από το παράθυρο κολάκευε ακόμη περισσότερο τις φίνες γραμμέςτου σώματός του. Συνήθως οι ακροβάτες ήταν κοντοί ή υπερβολικά αδύνατοι. Ο Ντυμπουάήταν ψηλός, με τέλειες αναλογίες, σαν αρχαίο άγαλμα. Η ομορφιά του κορμιού του σε ζάλιζε.

Page 17



Αν θα ονειρευόταν ένα σώμα για τον εαυτό του ο νάνος, αυτό θα ήταν σίγουρα του…«Ήρθες στο Ρότερνταμ για δουλειά;» O ακροβάτης κούμπωνε το παντελόνι του.«Όχι, είμαι ακόμη σε άδεια». Προσπάθησε να τραβήξει το βλέμμα του από αυτό το τέλειο

στέρνο, για να μη φανεί πόσο το ζήλευε.«Ο Πόπερ πήγε στη Στουτγάρδη. Ντουέτο τέλος». Tράβηξε το πουκάμισό του από την

καρέκλα, εξετάζοντας αν ήταν αρκετά καθαρό για να το βάλει. «Του κάνανε συμβόλαιο σ’ έναξενοδοχείο. Τώρα δουλεύω μόνος μου. Δύο μέρες την εβδομάδα εδώ και δύο στιςΒρυξέλλες. Έχουν βουλώσει τ’ αυτιά μου από τ’ αεροπλάνα». Είχε ήδη βάλει το ένα μανίκικαι, με χάρη που θα ζήλευε χορευτής, άνοιξε τους ώμους για να περάσει και το δεύτερο. Ονάνος ένιωσε, σχεδόν, το δροσερό ύφασμα να χαϊδεύει το χρυσαφένιο χνούδι στα μπράτσατου Ντυμπουά. Ε, όχι, δεν ήταν υποχρεωμένος να ζει αυτό το μαρτύριο.

«Σε περιμένω έξω να ντυθείς». Έκανε μεταβολή και κατευθύνθηκε προς την πόρτα.«Είμαι έτοιμος. Εκτός αν θέλεις… Ε, σου μιλάω!»«Δεν ήρθα εδώ για διασκέδαση, μορφονιέ», είπε ο Εγγαστρίμυθος αυστηρά. «Ήρθα γιατί

θέλω τη βοήθειά σου».Ο ακροβάτης σάστισε. Όταν ένας όμορφος άντρας σαστίζει, θα πει πως δυσκολεύεται να

σε καταλάβει και ο χρόνος που θα ξοδέψεις για να του εξηγήσεις είναι πάντα ο τριπλάσιοςαπό το κανονικό.

«Κάποια Καμπάλ, ρώταγε για τη Βαλκυρία. Δεν μου φαίνεται και τόσο τυχαίο», εξήγησε οEγγαστρίμυθος.Ο Ντυμπουά έτριψε το αξύριστο μάγουλό του, γεμάτο με υπολείμματα κραγιόν.«Τη Βαλκυρία;»«Θυμάσαι που ο Σεφερίνο είχε πει…»«Μα, πάνε τόσα χρόνια».«Και λοιπόν; Δώσαμε το λόγο μας».Ο Ντυμπουά έβρισκε ότι υπήρχε μια αξεπέραστη δυσκολία.«Πού θα τον βρούμε; Ο Διευθυντής έχει χαθεί πια».«Είναι στην Αθήνα. Μου το είπε ο Ναντ».«Ποιος;»«Ο Ναντ, ο κλόουν από τη Φλάνδρα».«Αυτός που γαμάει σίδερα;»Ο Εγγαστρίμυθος ένιωσε το αίμα να του ανεβαίνει στο κεφάλι. Αυτή η αλαζονεία των

καλοφτιαγμένων ανθρώπων! Αυτή η εύκολη κριτική! Πώς να νιώσει το μεθυστικό σώμα τουΝτυμπουά την ανακούφιση που βρίσκει η ανθρώπινη απαξίωση σε μια ερωμένη από βίδεςκαι ελάσματα; Η συνωμοσία των «ωραίων», και μόνον αυτή, αποφάσισε πως μια ψηλόλιγνηκοκκινομάλλα, που σε γεμίζει κοκκινάδια, είναι πιο πολύτιμη από μια σιδερένια μηχανή τουπόθου.

«Μη γίνεσαι ηλίθιος», μουρμούρισε μέσα από τα δόντια του, «ο Ναντ είναι ο καλύτεροςκλόουν της αγοράς».

«Παράξενο δεν είναι;» παραδέχτηκε με αφέλεια ο Ντυμπουά. «Μια τόσο σακατεμένη ψυχή

Page 18



να κρύβει ένα τόσο μεγάλο ταλέντο;»Το παράξενο είναι που ένα τόσο όμορφο κορμί κρύβει ένα τόσο άδειο κεφάλι, σκέφτηκε

οργισμένος ο Εγγαστρίμυθος.«Λοιπόν, θα με βοηθήσεις;»«Τι θέλεις να κάνω;»«Να ειδοποιήσεις τον Σεργκέι, για να ειδοποιήσει τη Μιλού στη Λιλ…» Kαι του εξήγησε την

αλυσίδα.Η αυστηρότητα στη φωνή του νάνου πρόδιδε την αναστάτωση που του είχε προκαλέσει η

συζήτηση με την Καμπάλ και ο Ντυμπουά σχημάτισε αμέσως στο μυαλό του την εικόνα μιαςιδιαίτερα επικίνδυνης γυναίκας.

«Πάμε για κανένα κονιάκ και τα λέμε με την ησυχία μας».«Δεν ξέρω αν έχω χρόνο…» έκανε πως κοιτάει το ρολόι του, γιατί η πικρία από την

άκαρδη φράση του ακροβάτη δεν του είχε περάσει. Το ποτό ήταν ιερή υπόθεση και οΕγγαστρίμυθος το μοιραζόταν μόνο μ’ εκείνους που αποδεχόταν τις αρχές και το πνεύματους.

«Έλα, τώρα, θα βρεις λίγο χρόνο για τον παλιόφιλό σου, τον Ντυμπουά», παρακάλεσε οοικοδεσπότης, «να μου κάνεις κι εκείνο το κόλπο με τις δυο φωνές που, σου δίνω το λόγομου, δεν έχω δει άλλον να το πετυχαίνει έτσι!»Ο νάνος αναγκάστηκε να παραδεχτεί σιωπηλά ότι ο ακροβάτης ήταν από τους πιο πιστούς

θαυμαστές της τέχνης του. Όσες φορές δουλέψανε μαζί, καθόταν ακούραστα καιπαρακολουθούσε το νούμερό του από τις κουίντες και κάθε φορά ξεκαρδιζόταν σαν μωρόπαιδί. Ακόμη και στον Διευθυντή το είχε παραδεχτεί. «Ετούτος ο εγγαστρίμυθος, Σεφερίνο»,είχε πει, «πρέπει να παίρνει μισθό όσο δέκα ακροβάτες». Aπό στόμα ακροβάτη αυτό ήταν,οπωσδήποτε, μεγάλη κουβέντα.

«Εξάλλου, δεν μου αρέσει το κονιάκ». Eίχε αρχίσει να μαλακώνει.«Θα πιούμε ό,τι γουστάρεις, κερνάει ο Ντυμπουά». O οικοδεσπότης είχε φιλοτιμηθεί και

ήταν ανένδοτος. «Εσύ θα μου κάνεις το κόλπο με τις δυο φωνές κι εγώ θα σε ποτίσωοινόπνευμα μέχρι να μουλιάσει το συκώτι σου!»Ο Εγγαστρίμυθος γύρισε και τον κοίταξε με το στόμα ερμητικά κλειστό. «Ποιο κόλπο με τις

δυο φωνές;» είπε μια βραχνή αντρική φωνή μέσα από το στομάχι του, ολόιδια με τη φωνή του Ντυμπουά, και ενώ συνεχιζόταν η φράση, μια δεύτερη γυναικεία, ολόιδια με τη φωνή τηςκοκκινομάλλας που είχε βγει από το δωμάτιο, την επαναλάμβανε σαν αντίλαλος.Ο Ντυμπουά διπλώθηκε στα δύο από τα γέλια ξεφωνίζοντας:«Είσαι φοβερός, ρε μπαγάσα, αχτύπητος! Τη σκόνη σου τρώνε όλοι οι εγγαστρίμυθοι της

Ευρώπης!»Ο νάνος χαμογέλασε κολακευμένος. Στον αγώνα αντοχής ανάμεσα στις αρχές και στη

ματαιοδοξία του, η ματαιοδοξία του είχε νικήσει.«Eντάξει», είπε κοιτάζοντας το ρολόι του, «πάμε για ένα γρήγορο ποτό».Στο κάτω κάτω τι έφταιγε ο Ντυμπουά που αυτό το θείο κορμί τον έκανε τόσο αλαζονικό

απέναντι στις ανθρώπινες αναπηρίες; Και η ομορφιά, αναπηρία είναι. Αναπηρία που σε

Page 19



αποβλακώνει.«Δεν θα έλεγα όχι σε μια μπιρίτσα». O Εγγαστρίμυθος ξερόγλειψε τα χείλη του, καθώς οι

διάλογοι που άκουγε τόσην ώρα από το κάτω πάτωμα είχαν ξυπνήσει μέσα του μια τέτοιαλαχτάρα για μπίρα, που του έτρεχαν τα σάλια.Ο οικοδεσπότης στάθηκε ένα λεπτό για να σκεφτεί.«Αν πρόκειται για μπίρα, μπορούμε να πάμε κι εδώ κάτω».«Καλύτερα, όχι εδώ κάτω».«Θα σ’ αρέσει, θα δεις!»«Είπα, όχι εδώ κάτω».Παρά την αποβλακωτική ομορφιά του, ο Ντυμπουά κατάλαβε, έστω κι αργά, ότι οι

μεθυσμένοι κρεμανταλάδες που λυμαίνονταν συνήθως το κάτω μπαρ δύσκολα θα άφηνανένα νάνο στην ησυχία του. Η επιλογή κάθε άλλο παρά ιδανική ήταν για την περίσταση. Έναμαγαζί του σιναφιού, όπου κλείνονταν συνήθως οι δουλειές για τη σεζόν, ήταν προφανώς ηενδεδειγμένη λύση.

«Μπορεί να βρούμε και κανένα γνωστό».«Ωραία ιδέα», είπε ικανοποιημένος ο Εγγαστρίμυθος και κατέβηκε τη σκάλα με

ανυπομονησία.Άνοιξαν το ξύλινο παραπόρτι και βρέθηκαν στη χαμηλοτάβανη αίθουσα της μπιραρίας. Η

μακρόστενη κατασκευή της έδινε την εντύπωση κακοφωτισμένου τούνελ, στο τέρμα τουοποίου ήταν η ρεσεψιόν και η έξοδος. Η ξενοδόχα ξεκρεμούσε τα κλειδιά της κι ετοιμαζόταννα φύγει και ο ακροβάτης της υπενθύμισε από μακριά «τα σεντόνια!» Εκείνη δεν τον άκουσεκι ο Ντυμπουά μουρμούρισε ένα βιαστικό «δυο λεπτά, ρε παλιόφιλε» κι έτρεξε να τηνπρολάβει.Η κίνηση προκάλεσε το ενδιαφέρον τεσσάρων νυσταλέων αντρών, που είχαν απλώσει τα

άπλυτα κορμιά τους στα σκαμπό του μπαρ. Ακολούθησαν βαριεστημένα με το βλέμμα τουςτο τρεχαλητό του ακροβάτη, αλλά έστρεψαν γρήγορα τα μάτια τους στο ξύλινο παραπόρτι, για να περιεργαστούν το μικροκαμωμένο συνοδό του. Ο νάνος υπολόγισε την απόσταση πουτον χώριζε από την έξοδο, λαμβάνοντας όμως υπόψη του πως για να φτάσει ως εκεί έπρεπε να διασχίσει τον κύκλο των θαμώνων, εγκατέλειψε την ιδέα. Το ένστικτό του, χρόνιαεξασκημένο να οσμίζεται την αναίδεια και τη σαρκαστική διάθεση όταν επικρέμονταν στηνατμόσφαιρα, τον προειδοποίησε να μην αποτολμήσει μια ηρωική δραπέτευση. Καλύτερα ναπεριμένει να γυρίσει ο Ντυμπουά και να τον περάσει εκείνος από τούτη τη θολή λίμνη με τουςκαρχαρίες.Έβγαλε το ρολόι από το τσεπάκι του γιλέκου του κι άρχισε να το κουρδίζει, αδιάφορα.

Ήταν κίνηση που συνήθως έπιανε, γιατί αποσπούσε την προσοχή του εχθρού και διέλυε τησυνοχή μιας ομάδας. Ήξερε πως ο χρόνος που είχε στη διάθεσή του έφτανε μόνο μέχρι ν’ανταλλάξουν βλέμματα μεταξύ τους. Κατόπιν τούτου, μια επίδειξη σκληρότητας θα ήτανζήτημα αντρικής αξιοπρέπειας γι’ αυτούς. Από μακριά ακουγόταν η φωνή του ακροβάτη ναπαρακαλάει για καινούργια σεντόνια και η τραγουδιστή φωνή της ξενοδόχας να τουξεκαθαρίζει, πως αν ήθελε ο κύριος Ντυμπουά να του αλλάζουνε σεντόνια κάθε μέρα, να

Page 20



μετακόμιζε στο «Χίλτον». Ο χρόνος του τελείωνε. Με την άκρη του ματιού του διέτρεξε ταπρόσωπα και τη σωματική διάπλαση των θαμώνων και αναρωτήθηκε ποιος θα τονπεριλάβαινε πρώτος. Κι από τους τέσσερις… σηκώθηκε ο χειρότερος.

«Που να με πάρει ο διάβολος», ρεύτηκε ο γορίλας. «Kάποιος ξέχασε να κολλήσειποδάρια σε τούτο τον ασβό!»Ο Ρομπέρ; Ο Εγγαστρίμυθος, συνεχίζοντας ατάραχος να κουρδίζει το ρολόι του, ανάμεσα

στα γέλια των αντρών, αδυνατούσε να πιστέψει πως η βαθιά φωνή που τον είχεεντυπωσιάσει, η γεμάτη τεχνική τελειότητα, ανήκε σε τούτο το βάρβαρο αλήτη! Διάβολε, τικάνει ο Ντυμπουά;

«Nα μετρήσω με τη ζώνη μου;» «Mόλις τρεις ίντσες…» «Kι αν έχει ουρά;» «O άλλος μισός πού είναι;»Τα σχόλια ακολούθησαν τη συνηθισμένη τους πορεία, από τις διαστάσεις των ρούχων του,

των παπουτσιών του, της μπανιέρας του και του φέρετρού του, για να καταλήξουν, όπωςπάντα, στον προβληματισμό για το μέγεθος του γεννητικού του οργάνου.

«Γιατί σκουληκαντέρα, ρε Χανκ;» διαφώνησε ο Ρομπέρ. «Πού ξέρεις αν ο φιλαράκος δενκρύβει μια έκπληξη μέσα στο παντελόνι του! Δεν έχεις ακούσει την παροιμία…»Ο Εγγαστρίμυθος ένιωσε κρύο ιδρώτα να τρέχει στην πλάτη του, όταν είδε τη σκιά του

Ρομπέρ να τον πλησιάζει απειλητικά. Πήρε μια βαθιά ανάσα και την κατέβασε αργά στοστομάχι, κάνοντάς το ηχείο.

«Πάντα ήθελα να μάθω αν είναι αλήθεια», συνέχισε ο Ρομπέρ, φέρνοντας πια πολύ κοντάτο πρόσωπό του, «γιατί, αν είναι καμιά βοϊδόπουτσα…»

«… Θα τη στείλω στη μάνα σου, Χανκ, για να σταματήσετε να την πηδάτε εσύ και τ’ αδέρφια σου!»Ο Ρομπέρ έμεινε εμβρόντητος να κοιτάει τα κλειστά χείλη του Εγγαστρίμυθου, απορώντας

από πού βγήκε αυτή η φωνή, η τόσο ίδια με τη δικιά του.Ο Χανκ όμως χρειάστηκε μόλις λίγα δευτερόλεπτα για να συνειδητοποιήσει αυτό που

άκουσε και όρμησε πάνω στον Ρομπέρ, σωριάζοντάς τον στο πάτωμα. Ο Ντυμπουά, πουείχε στο μεταξύ σπεύσει για βοήθεια, βρήκε το νάνο να κουρδίζει το ρολόι του και τους άντρεςένα κουβάρι κάτω από τα τραπέζια.

«Είσαι απίθανος, γέρο μου!» O Ντυμπουά κουτρουβάλησε τις σκάλες της εξόδουσκασμένος στα γέλια. «Το λαρύγγι σου είναι θανατηφόρο, σαν επαναληπτική καραμπίνα».Ο νάνος ήταν κόκκινος από φόβο και ντροπή. Εκείνο που ήθελε πραγματικά να πει στον

ακροβάτη ήταν «γιατί με άφησες μόνο μου;» Δεν καταδέχτηκε όμως και είπε απλώς «ζώα!»«Καλά του έκανες του Ρομπέρ, του άξιζε!» ξεφώνισε ο ακροβάτης.Ο Εγγαστρίμυθος αρνούνταν να πιστέψει τον παραλογισμό των επιλογών της φύσης. Πώς

γίνεται ένα κτήνος σαν τον Ρομπέρ να έχει μια τόσο θεία φωνή!«Θα ήθελα μια γυναίκα, με το δικό σου χάρισμα. Να μπορεί να μιλάει με το στόμα κλειστό

». O Ντυμπουά έκλαιγε από τα γέλια. «Να έχει το στόμα της βουλωμένο με τον πούτσο μουκαι ταυτόχρονα να μου λέει ερωτόλογα με δυο φωνές!» Διπλώθηκε ξεκαρδισμένος στοπεζοδρόμιο, αφήνοντας τον Εγγαστρίμυθο ν’ απορεί για τον παραλογισμό της φύσης, που

Page 21



έδωσε ένα τόσο θείο παρουσιαστικό, σ’ έναν τέτοιο κρετίνο!

Page 22



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ9Κοίταξα από το παράθυρο του δωματίου το Βερολίνο νοτισμένο από την υγρασία του

απογεύματος και αναρωτήθηκα αν θα ήταν συνετό να παρακούσω τον Σέλλερ. Η πρωινή μου συνάντηση με το συνταγματάρχη Μοράβια με είχε προβληματίσει. Θα μπορούσα να πω… με είχε συγκινήσει. Χρειαζόταν όμως χρόνος για να τον πολιορκήσω, να τον διαρρήξω, να τονψαχουλέψω και να ερμηνεύσω το δυνατό πόνο που έσκασε σαν κύμα στο γαλάζιο βλέμματου, μόλις άκουσε το όνομα «Βαλκυρία». Δεν είχα καμία αμφιβολία ότι ήταν πόνος αυτό πουδιάβασα στα μάτια του. O πόνος των ανθρώπων είναι γεμάτος πληροφορίες.

O συμβολαιογράφος βιαζόταν. Θυσίαζε την αξιοπιστία για την ταχύτητα και τις απαντήσειςγια τ’ αποτελέσματα. Kι όμως, ο συνταγματάρχης ήταν τόσο έτοιμος να ξεχειλίσει, τόσοέτοιμος ν’ αντιδράσει στα νέα που του έφερα, που αν είχαμε λίγη υπομονή, λίγη υπομονή…Άνοιξα την πόρτα. Μόνο το περπάτημα με βοηθούσε να βρω διέξοδο, όταν οι συλλογισμοί

μου διακλαδίζονταν σε λαβύρινθο. Τύλιξα το χνουδωτό μου κασκόλ «σύντροφο στιςδύσκολες ώρες» στο λαιμό και προσέχοντας να μην πατήσω στα σημεία που μόλις είχεσφουγγαρίσει η θυρωρός του ξενοδοχείου, τη χαιρέτησα μ’ ένα νεύμα και βγήκα στοπαγωμένο πεζοδρόμιο.Εδώ που τα λέμε, ο Σέλλερ είχε απλώς σταθεί τυχερός. Αυτή η υπόθεση είχε πέσει στην

αγκαλιά του σαν το μήλο που υπακούει στο νόμο της βαρύτητας. Οι μικροί μάλλινοι ρόμβοιπου τρίβονταν στο γιακά του παλτού μου ζήτησαν διευκρινίσεις για το πώς ένας ρεαλιστής και φιλάργυρος συμβολαιογράφος βρέθηκε μπλεγμένος στο κυνήγι μιας χίμαιρας. Η απάντησηήταν προφανής: από άκρατο ρεαλισμό και φιλαργυρία!

Το Ημερολόγιο του Κασκόλ – Aναδρομή πρώτη

Πριν από λίγους μήνες, μια συγκλονιστική είδηση ανέβασε κάθετα την κυκλοφορία τωνεφημερίδων στη Βαλκανική. Το Ναδίρ κατεδαφίζεται! Ο σάλος που ακολούθησε ήτανπρωτοφανής! Η χήρα του Δεβεράλδη υπέκυπτε στην πίεση των οικοπεδούχων και παρέδιδετο ναό της τέχνης στις μπουλντόζες. Ράγισαν ακόμη και τα μάρμαρα, όταν η μαυροντυμένηγυναίκα του εκλιπόντος έβαζε την καλλιγραφική της υπογραφή στο έγγραφο της πολυεθνικήςεταιρείας. Η πανίσχυρη Eurotel, η εταιρεία που είχε το μονοπώλιο των τηλεπικοινωνιών στηνήπειρο, είχε άλλα επενδυτικά σχέδια για ένα τόσο προνομιακό κομμάτι γης, που χαραμιζόταν συγκρατώντας τα θεμέλια ενός παρακμάζοντος πύργου. Το Ναδίρ απογυμνώθηκε από τοπεριεχόμενό του, κάδρα, αγάλματα, διακοσμητικά αφαιρέθηκαν, ξηλώθηκαν ακόμη κι οιεσωτερικές πόρτες και τα παράθυρα και βγήκαν σε πλειστηριασμό. Έμεινε μόνο τοεξωτερικό περίβλημα του μεγαλόπρεπου κτηρίου, σαν άδειο σκηνικό, να περιμένει

Page 23



υπομονετικά την κατεδάφιση που ορίστηκε για το Δεκέμβρη του ίδιου χρόνου.Η δημοπρασία αποτέλεσε το γεγονός της χρονιάς. Οι τεράστιες τέντες που στήθηκαν στην

κεντρική πλατεία του Παλμέ-Bαλκάν γέμισαν ασφυκτικά από κόσμο, ο οποίοςπαρακολουθούσε συγκινημένος το ξεπούλημα του Ναδίρ. Ο Σέλλερ μάζεψε τις οικονομίεςτου και παρουσιάστηκε στον πλειστηριασμό για να επενδύσει σε «τέχνη». Οι πληροφορίεςτου προέβλεπαν άνοδο των τιμών στο μέλλον, όταν η νοσταλγία θα μαλάκωνε τουςτεχνοκριτικούς και θα αντιμετώπιζαν τις ακρότητες του προηγούμενου αιώνα με κάποιαεπιείκεια. Για κακή του τύχη, η νοσταλγία είχε ήδη επηρεάσει τη ζήτηση. Τα χτυπήματα ήτανπολύ δυνατά, όχι μόνο από εκκεντρικούς συλλέκτες αλλά καιαπό διάσημους οίκους και ο Σέλλερ αναγκάστηκε ν’ αποσυρθεί γρήγορα από τον αγώνα.Δοκίμασε, τελικά, την τύχη του στις παράπλευρες δημοπρασίες, όπου έβγαιναν στο σφυρί

τα έπιπλα και τα σκεύη του μαγαζιού. Κατόρθωσε να πλειοδοτήσει για έναν από τουςβελούδινους καναπέδες του Μπουντουάρ και να τον μεταφέρει στο σπίτι του. Θα τονμεταπωλούσε ακριβότερα σε κάποιον μανιώδη νοσταλγό του Ναδίρ. Είχε ήδη ετοιμάσει ένανκατάλογο με υποψήφιους αγοραστές. Όσο περιφερόταν στους χώρους της δημοπρασίας,είχε μελετήσει τις αντιδράσεις των συμμετεχόντων κι είχε σημειώσει στο τεφτέρι του ταονόματα των πιο φανατικών. Ειδικά αυτών που εγκατέλειπαν απελπισμένοι και άπρακτοι ήαυτών που εκτόξευαν με άνεση τις τιμές στα ύψη, αρνούμενοι να παραιτηθούν κι από τοταπεινότερο έκθεμα.Δεν διέφυγε, λοιπόν, της προσοχής του πως το συγκρότημα του Κήρυκα των Βαλκανίων

είχε διεκδικήσει και πετύχει, διά του εκπροσώπου του, την αγορά του πίνακα του ΦελίππεΜερτόρια «Το Μπουντουάρ του Ναδίρ», για ένα αστρονομικό ποσό που θα το ζήλευε και η «Γκουέρνικα». Το έργο αυτό καθαυτό είχε ασήμαντη καλλιτεχνική αξία. Φαίνεται όμως πωςέκλεινε μέσα του όλη την υπερβολή και τη λαγνεία που αντιπροσώπευε το Ναδίρ και είχε γίνειανάρπαστο.Η αποφασιστικότητα με την οποία πλειοδοτούσε ο εκπρόσωπος του Κήρυκα επιβεβαίωσε

στον Σέλλερ πως οποιαδήποτε αγορά σχετιζόταν με το Ναδίρ ήταν καλή επένδυση. Τοσυγκρότημα πρωταγωνίστησε σκανδαλωδώς στις αγορές. Το παράξενο ήταν ότι αγόραζεινκόγκνιτο, στέλνοντας τον λιγότερο γνωστό από τους δικηγόρους του να το εκπροσωπήσει.Ο νεαρός Αλκιβιάδης Δημοσθένους, το τελευταίο απόκτημα του εκδοτικού κολοσσού,σήκωνε ανενδοίαστα το καρτελάκι του κάθε φορά που γινόταν μια αντιπροσφορά,αδιαφορώντας για τα αστρονομικά νούμερα στα οποία οδηγούσε τον ανταγωνισμό καιπεριμένοντας υπομονετικά να εξαντληθούν ο ένας μετά τον άλλον οι επίδοξοι αγοραστές.Όταν ρωτήθηκε από το δημοπράτη «πού θα σταλούν αυτά τα έργα;» ο δικηγόρος απάντησε,«σε ιδιωτική συλλογή».Γιατί τόση μυστικότητα; Γιατί ο Κήρυκας δεν ήθελε να φανεί στη δημοπρασία; Τι είχε κατά

νου για το μέλλον αυτών των εκθεμάτων; Ό,τι κι αν ήταν, ο Σέλλερ το θεώρησε καλό οιωνόκαι αποφάσισε να μη φύγει από το χώρο με άδεια χέρια.Όταν βρέθηκε στο σπίτι του να περιεργάζεται το απόκτημά του, δεν ένιωσε και πολύ

σίγουρος για την επιλογή του. Μακριά από την ηλεκτρισμένη εκείνη αίθουσα, τη γεμάτη

Page 24



συγκίνηση και ουρλιαχτά, αυτός ο κοντός καναπές-ανάκλιντρο από ξεφτισμένο κόκκινοβελούδο δεν έδειχνε ν’ αξίζει τα λεφτά του. O φόβος μήπως παρασύρθηκε από τουςμανιακούς δίπλα του, οι οποίοι έκλαιγαν και φιλούσαν τα πιάτα και τα ποτήρια του Ναδίρ πουέπεφταν στα χέρια τους, του γύρισε το στομάχι. Θα προσπαθούσε από την επομένη κιόλαςμέρα να τον ξεφορτωθεί.Το άλλο πρωί, ο συμβολαιογράφος ξεκίνησε επιμελώς τα τηλεφωνήματα από τα

χαράματα. Κι επειδή στη βράση κολλάει το σίδερο, άνοιξε τον κατάλογο και αναζήτησε τοτηλέφωνο του Αλκιβιάδη Δημοσθένους. Οι προστριβές και οι διαπληκτισμοί με τη γραμματέατου πολυάσχολου νομικού θα αποθάρρυναν κάθε άλλον ανεπιθύμητο στη θέση του. Αλλά οΣέλλερ, αξιοποιώντας το ταλέντο του να γίνεται ενοχλητικός σε βαθμό που να οδηγείφρόνιμους ανθρώπους σε απονενοημένες πράξεις, κατόρθωσε να του περάσουν τη γραμμή.Με το σνομπισμό του νέου δικηγόρου, που έχει φτάσει πολύ γρήγορα πολύ ψηλά, οΔημοσθένους διαβεβαίωσε τον Σέλλερ ότι πραγματικά δεν έβλεπε πώς μπορεί να του ήτανχρήσιμος.

«Έκανα απλώς μια φιλική εξυπηρέτηση σ’ έναν γνωστό», του ξεκαθάρισε ο δικηγόρος. «Νομίζω ότι πήρε τα κομμάτια που τον ενδιέφεραν. Θα θέλατε κάτι άλλο, κύριε Σέλλερ, γιατίείμαι τρομερά απασχολημένος!»

«Σ’ έναν γνωστό;» O Σέλλερ χαμογέλασε ειρωνικά. «Συμβαίνει να γνωρίζω για ποιουςεργάζεστε, κύριε συνάδελφε. Οι πελάτες σας σίγουρα θα ενδιαφέρονταν για έναν καναπέ τουΜπουντ…»

«Λυπάμαι που δεν μπορώ να σας εξυπηρετήσω, κύριε συνάδελφε, καλή σας μέρα».Η δύναμη με την οποία έκλεισε το ακουστικό ο συνομιλητής του του βούλωσε το αυτί. Η

περιφρόνηση στη φωνή του δικηγόρου φανέρωνε ξεκάθαρα πως δεν μπορούσε ναφανταστεί τον εαυτό του στον ίδιο επαγγελματικό κλάδο με αυτό το γερο-αγύρτη, που είχεαναγάγει την απάτη σε επιστήμη. Το συγκρότημα, προφανώς, πήγε στη δημοπρασία έχοντας στόχο συγκεκριμένα κομμάτια, τα αγόρασε αθόρυβα και έφυγε. Ενώ ο Σέλλερ, με τηναφέλεια του πρωτάρη, άνοιξε το πορτοφόλι του και ψώνισε ό,τι βρήκε μπροστά του. Ανάθεμα!Έδωσε οργισμένος μια κλοτσιά στον καναπέ κι εκείνος άνοιξε στα πλάγια,

αποκαλύπτοντας το ξύλο κάτω από το ύφασμα. Όποτε υποψιαζόταν πως έβγαινεζημιωμένος, ο Σέλλερ έχανε την ψυχραιμία του. Aυτό το παλιόπραμα, εκτός από ξεφτισμένο,ήταν και σάπιο!Προσπάθησε να συγκρατήσει τα νεύρα του και μελέτησε στο τεφτέρι του τα υπόλοιπα

ονόματα που είχε συμπληρώσει τη χθεσινή μέρα, όταν ακόμη έκανε όμορφα όνειρα για μιαεπικερδή μεταπώληση. Συνδέοντας στο μυαλό του το όνομα με το πρόσωπο, η πιοενδιαφέρουσα περίπτωση ήταν ενός συλλέκτη που αγόραζε τα εκθέματα μετρητοίς.Μετρητοίς… Βρήκε το τηλέφωνό του στον κατάλογο και σχημάτισε τον αριθμό.

«Ποιον ακριβώς καναπέ, πουλάτε εσείς;»«Μα… έναν καναπέ του Μπουντουάρ».«Του Μπουντουάρ, ασφαλώς, αλλά ποιον από όλους;»

Page 25



«Δεν καταλαβαίνω». Έχουν, άραγε, ονόματα; αναρωτήθηκε ο Σέλλερ.«Θέλω να πω, αν είναι ένας από τους καναπέδες που βρίσκονταν γύρω από την κεντρική

κολόνα του Μπουντουάρ, πιθανόν να με ενδιαφέρει».Ο Σέλλερ ντρεπόταν να παραδεχτεί ότι ανήκε σ’ εκείνη τη μικρή κατηγορία των εγκρατών

που δεν πάτησαν ποτέ το πόδι τους στο Ναδίρ, χωρίς αυτό να έχει αποστερήσει τη ζωή τουαπό κάθε νόημα.

«Πιθανόν να είναι ένας από αυτούς».«Οι τρεις καναπέδες που βρίσκονταν γύρω από την κεντρική κολόνα», εξήγησε

υπομονετικά ο συνομιλητής του, «ήταν χειροποίητοι από τον Zimmermann, επενδυμένοι μεβελούδο Werner-Ross, ειδική παραγγελία, λίγο πριν κλείσει το εργοστάσιο. Τελευταίο τόπι».

«Τώρα, τι να σας πω…»«Αν είναι ένας από αυτούς, θα έχει το σήμα των Werner και Ross στα κουμπιά των

μπράτσων του καναπέ. Ένα W και ένα R».Η αυτοπεποίθηση της αυθεντίας της Tέχνης διαπερνούσε το πλαστικό κάλυμμα του

ακουστικού και έκανε γκελ στους τοίχους του μικρού διαμερίσματος, ραγίζοντας το ένα μετάτο άλλο τα κάδρα του Σέλλερ, που ήταν όλα πλαισιωμένες αφίσες τοπίων αγορασμένες απότο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς.

«Μισό λεπτό να κοιτάξω… Σε ποιο σημείο είπατε;»«Κοιτάξτε και στα δύο μπράτσα, γιατί μπορεί κάποιο κουμπί να έχει χαθεί με τις συνεχείς

μεταφορές», συνέχισε στωικά ο συλλέκτης.«Μα, ένα μπράτσο έχει μόνον… ή μάλλον, μία πλάτη. Αφού είναι ανάκλιντρο».«Ανάκλιντρο; Mα, αυτό δεν ήταν στην κεντρική κολόνα», αναφώνησε απογοητευμένος ο

ειδήμων. «Είναι καινούργιο κομμάτι, προστέθηκε μέσα στη δεύτερη δεκαετία… όχι και τόσοεπιτυχημένο, κατά τη γνώμη μου».

«Όπως και να το κάνουμε, έχει συλλεκτική αξία, έτσι; Κάθε κομμάτι του Μπουντουάρ…»«Ασφαλώς, ασφαλώς. Σας ευχαριστώ που με καλέσατε, κύριε Σέλλερ. Καλή σας μέρα».Ο Σέλλερ κατέβασε το ακουστικό και γέμισε απόγνωση. Αυτή τη φορά την είχε πατήσει. Η

λύσσα του για γρήγορο κέρδος τον έκανε να παραβλέψει πως όταν επενδύεις σε μια αγορά,πρέπει να γνωρίζεις και το αντικείμενο που εμπορεύεσαι. Από ό,τι φαίνεται, ακόμη κι ανκατάφερνε να πουλήσει αυτό το ερείπιο, σίγουρα δεν θα έπιανε τα λεφτά που είχε αρχικάυπολογίσει. «Βελούδο Werner-Ross»… Κοίταξε το ανάκλιντρο απελπισμένος. Ποιος ναξέρει, άραγε, από ποιο εργοστάσιο και ποιο τόπι ήταν τούτο το φαγωμένο του ύφασμα;Ο Σέλλερ έπεσε στα τέσσερα κι άρχισε να ψαχουλεύει το βελούδο με μανία, αναζητώντας

τα αρχικά W και R ή το όνομα Zimmermann στο ξύλο ή ένα οποιοδήποτε άλλο όνομα, τέλοςπάντων, θα μπορούσε να δώσει λίγη ελπίδα στα ναυαγισμένα του όνειρα. Ψηλαφώντας με τα ακροδάχτυλα και εξετάζοντας προσεκτικά κάθε σπιθαμή, τα έβαλε με τον εαυτό του που δενμπόρεσε να συγκρατηθεί και είχε καταφέρει εκείνη την κλοτσιά στο έπιπλο. Η πλάτη άνοιξε,διαχωρίστηκε από το κύριο σώμα του καναπέ και το ύφασμα σκίστηκε ακριβώς στη ραφή.Με δύο καρφάκια κι ένα γαζί θα μπορούσε, άραγε, να το επαναφέρει στην πρότερή τουκατάσταση; Ή με λίγη κόλλα ίσως, αν έπιανε αυτές τις δύο άκρες του υφάσματος… Μα,

Page 26



ξέφτισε;Ο Σέλλερ έσκυψε να δει καλύτερα την άσπρη γραμμή που είχε ξεπροβάλει από την άκρη

του σκισίματος. Του φάνηκε σαν μύτη από χαρτόνι. Ζούληξε τα δάχτυλά του στο άνοιγμα καιτο πασπάτεψε. Πράγματι, ήταν χαρτόνι, μάλλον τετράγωνο, χωμένο στο χώρισμα μεταξύ τωνξύλων της πλάτης. Έφερε το χαρτοκόπτη από το γραφείο του και διευρύνοντας το άνοιγμα, το τράβηξε.

«Που να με πάρει ο διάβολος», ψιθύρισε σαστισμένος και αγνοώντας τα σκοτεινάπαιχνίδια του πεπρωμένου στα οποία έμελλε να εμπλακεί, είδε ότι κρατούσε στο χέρι του…ΤΡΕΙΣ ΑΣΠΡΟΜΑΥΡΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ!

Page 27



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ10Ο εγγαστρίμυθος ξαπλωμένος στην κουκέτα του τροχόσπιτου κοίταζε από τον πλαστικό

φεγγίτη της οροφής το σκοτεινό ουρανό. Είχε κάνει αυτό που έπρεπε, άραγε; Ο Ντυμπουά θα πετούσε το πρωί για Βρυξέλλες και θα ενημέρωνε τον Σεργκέι, εκείνος στο τέλος τηςεβδομάδας θα έβρισκε τη Μιλού… όλα θα πήγαιναν καλά. Η αλυσίδα ήταν πάντα οασφαλέστερος τρόπος για να διαβιβαστούν τα σοβαρά μηνύματα.Οι ξαφνικές αυξομειώσεις της έντασης και τα παράσιτα έκαναν τον Εγγαστρίμυθο να

γυρίσει προς το πλαστικό τραπεζάκι, όπου ήταν στριμωγμένη η μικρή φορητή τηλεόραση. Ηαχνογάλαζη άστατη εικόνα της και τα οριζόντια κύματα που τη διαπερνούσαν κάθε τόσοέκαναν τον παρουσιαστή να φαίνεται κομματιασμένος, σαν μέσα από κινούμενες περσίδες. «Η Ώρα του Ρολογιού»… Πόσο τον κούραζε αυτό το επιστημονικό παιγνίδι των επισήμων!Δεν συμπαθούσε καθόλου την τηλεόραση, παρότι έπρεπε να παραδεχτεί πως χωρίς αυτήνκαι τις εκπομπές της δύσκολα θα έβγαζε σήμερα το ψωμί του. Την είχε όμως συχνά ανοιχτή,μήπως αντιγράψει κάποια ενδιαφέρουσα φωνή.Όλοι οι πολίτες της Ενωμένης Δύσης καθηλώνονταν στις οθόνες τους όταν ξεκίναγε η «

Ώρα του Ρολογιού». H Ολλανδία, που ήταν από τις πρώτες επαρχίες της Ενωμένης Δύσης,δεν πήγαινε πίσω. Για τον Εγγαστρίμυθο η εκπομπή αυτή δεν ήταν παρά ένα πανούργοτέχνασμα των τεχνοκρατών, για να δικαιολογήσουν το μισθό τους. Μεταδιδόταν ζωντανά,μέσω δορυφόρου, σε όλη την Ευρώπη και οι επαρχίες συντόνιζαν τα ρολόγια τους στηνΚοινή Ευρωπαϊκή Ώρα. Λες και έπασχε η ήπειρος από γεροντική άνοια και έχανε κάθε τόσοτο χρονικό της προσανατολισμό.Με το που μπήκε στον εικοστό πρώτο αιώνα η Ευρώπη, έπαθε ψύχωση με το χρόνο! Οι

ερευνητές και οι σύμβουλοι θεώρησαν πως αυτή ήταν η ρίζα όλων των κακών και κάλεσαν τις ευρωπαϊκές επαρχίες σε συναγερμό. Όλα μετρήθηκαν και χρονομετρήθηκαν με ακρίβεια και οι ειδήμονες έπεσαν με τα μούτρα στην αναζήτηση του «Kοινού Xρόνου»! Γινόταν κάθε τόσομια επιστημονική συγχώνευση των επιμέρους χρόνων και επιλεγόταν η ημερομηνίασυντονισμού, για να συγχρονιστούν οι επαρχίες. Η ώρα που σου έδινε η εκπομπή για τορολόι σου δεν ήταν σίγουρο ότι θα είναι και η σωστή – ήταν όμως η «Πραγματική ΏραΕυρώπης». Οι διαδικασίες με τις οποίες επιλεγόταν αυτή η ώρα παρέμεναν σκοτεινές για τον Εγγαστρίμυθο, γιατί μπορεί από τις εννιά το βράδυ οι δείκτες να γύρναγαν στις επτά τοαπόγευμα ή στις δύο τη νύχτα. Οι τεχνοκράτες όμως διαβεβαίωναν πως η χρονικήεναρμόνιση ήταν το άλφα και το ωμέγα για τη συντονισμένη δράση των επαρχιών και οκόσμος κάθε τόσο διόρθωνε τα ρολόγια του. Είχε στηθεί στις Βρυξέλλες εκείνο το θεόρατοεκκρεμές από μεταλλικές μπάλες, που συγκρούονταν ατέρμονα η μία με την άλλη, και κάθε

Page 28



έξι μήνες η ήπειρος επαναπροσδιόριζε την παλμική της κίνηση σε σχέση με την τροχιά τηςγης.Δεν ήταν μόνο οι συμπατριώτες του που ξετρελαίνονταν με την «Ώρα του Ρολογιού». Σε

όσες ευρωπαϊκές πόλεις είχε βρεθεί την ημέρα προβολής της εκπομπής, οι δρόμοι άδειαζαν. Δίνανε και όλη την πρέπουσα λαμπρότητα στο γεγονός και αυτή η επιστημονική εξερεύνησητης ευρωπαϊκής χρονικής ταυτότητας έμοιαζε με τηλεπαιχνίδι. Πέρσι η «Ώρα του Ρολογιού»τον είχε βρει στη Στουτγάρδη και αναγκάστηκαν ν’ αναβάλουν την παράσταση. Πρόπερσι στοΜιλάνο υποχρεώθηκαν να προσθέσουν ένα νούμερο με γιγαντοοθόνη, που πρόβαλλε τηνεκπομπή παράλληλα με την παράσταση, αλλά το όλο πείραμα κατέληξε σε φιάσκο. Το κοινό ήταν τόσο απασχολημένο να διορθώνει συνεχώς το ρολόι του, που μετά βίαςπαρακολουθούσε το πρόγραμμα. Η τρεμάμενη εικόνα της φορητής του συσκευήςπαρουσίαζε τώρα το φωτεινό ταμπλό με τις συμμετοχές και οι ειδήμονες επεξεργάζονταν ταστοιχεία.Η Βαλκανική έφερνε πάντα τους πιο παράξενους χρόνους στην εκπομπή. Ήταν η νεότερη

επαρχία της Ενωμένης Δύσης και εξακολουθούσε να έχει μια δική της αντίληψη του χρόνου – ασύγχρονη και καθυστερημένη.Η Βαλκανική… Ο Εγγαστρίμυθος είχε πάει δύο φορές σε αυτή τη Xερσόνησο. Θυμόταν

πολύ καλά τα νησιά, αλλά πολύ αχνά τη Θεσσαλονίκη και ακόμη πιο αχνά τη Σόφια και τοΒελιγράδι. Παράξενος κόσμος… πολλές γλώσσες, αμφιλεγόμενη Iστορία και πολλοίιδιόρρυθμοι τρόποι επικοινωνίας. Ο κόσμος μίλαγε με τα χέρια του. Με όλο το σώμα… με ταμάτια. Με ήχους περισσότερο, παρά με λέξεις.Η ανάμνηση ενός χρυσοπράσινου βλέμματος άστραψε στο μυαλό του. Και η Βαλκυρία

ήταν από τα Βαλκάνια. Ένα παμπόνηρο ελάφι που κοροϊδεύει τον ελαφοκυνηγό και τονπαγιδεύει στην ενέδρα που ο ίδιος έστησε. Μια έξυπνη οφθαλμαπάτη, για όσουςεμπιστεύονται μόνο τις αισθήσεις τους. Μια γυναίκα που έζησε το αύριο πολύ νωρίς, μιααξέχαστη γυναίκα. Μια αξέχαστη φωνή… Ναι, αυτό ήταν σίγουρο. Από όσες φωνές είχεμελετήσει στη ζωή του, η φωνή της Βαλκυρίας ξεχώριζε, όπως το ασήμι μέσα στο κάρβουνο.Αν έκλεινε τα μάτια του μπορούσε να την ακούσει τόσο καθαρά, σαν να την είχε δίπλα του.Μια σκιά πέρασε φευγαλέα από το πλαστικό τζάμι που ήταν βιδωμένο στο πίσω μέρος.

Κάποιος προσπαθούσε να κοιτάξει μέσα και να περάσει απαρατήρητος.Ο Εγγαστρίμυθος νευρίαζε όταν οι περαστικοί πλησίαζαν πολύ κοντά στο τροχόσπιτο. Το

είχε στερεώσει στην πιο σκοτεινή άκρη της προκυμαίας, για να μην έχει προβλήματα με την Aστυνομία, αλλά, δυστυχώς, κινούσε έτσι την περιέργεια των νυχτερινών περιπατητών.Ηδονοβλεψίες και σάτυροι κολλούσαν συνέχεια τη μούρη τους στα πλαστικά φινιστρίνια,ελπίζοντας πως στο τροχόσπιτο κρύβεται κάποιο ζευγάρι που αποτραβήχτηκε στα σκοτάδιαγια να ερωτοτροπήσει. Σουρωμένοι ναύτες έβρισκαν βολική τη σκιά, για να ξαλαφρώνουν τηνκύστη τους από τις μπίρες που είχαν πιει, αδιαφορώντας αν το φως στο τζάμι δήλωνεαπερίφραστα πως το τροχοφόρο σπίτι κατοικείται. Πόσα πρωινά δεν είχε βρει εμετούς καιακαθαρσίες σε αυτή την πίσω μεριά και αναγκαζόταν να κουβαλάει κουβάδες νερό από τολιμάνι για να τα καθαρίσει!

Page 29



Πήδηξε από την κουκέτα του οργισμένος και άνοιξε το τζάμι, για ν’ απευθύνει στον άγνωστο μια αυστηρή προειδοποίηση. Μόλις μισό μέτρο από τη μύτη του ένας μεθυσμένοςχοντρομούρης παραπατούσε. Είχε ξεκουμπώσει το παντελόνι του και προσπαθούσε ναστηριχθεί στον τοίχο του τροχόσπιτου και να κατουρήσει.Ο Εγγαστρίμυθος του φώναξε, αλλά παρότι ο άγνωστος ήταν μπροστά στο πρόσωπό του

, ήταν πολύ πιωμένος για να τον αντιληφθεί. Ο Εγγαστρίμυθος έβγαλε το χέρι του και τουσκούντησε τον ώμο. Τίποτα! Πήρε φόρα και τον έσπρωξε με τέτοια δύναμη, που λογικά η ήδη αμφίβολη σταθερότητα του χοντρομούρη έπρεπε να εκμηδενιστεί και ο άγνωστος να σκάσειστο έδαφος σαν καρπούζι.

«Συγνώμη!»Κάποιος μου σκούντησε την πλάτη και πριν το καταλάβω είχα εκτοπιστεί στο δρόμο, για να

περάσουν δίπλα μου δύο τεχνικοί του Δήμου που μετέφεραν ένα μεγάλο πλαστικό σωλήνα.Ο δεύτερος μάσησε ένα «συγνώμη» προσπερνώντας με, αλλά στην προσπάθειά μου ναισορροπήσω δεν του απάντησα. Ένιωσα την υγρασία ν’ ανεβαίνει από τα πόδια μέχρι τοκεφάλι μου και συνειδητοποίησα πως πατούσα στα νερά μέχρι τους αστραγάλους. Οιμάλλινες πλέξεις στο λαιμό μου διαμαρτυρήθηκαν πως κατάντησαν να ζουν αυτή τη σκηνήυπερβολικά συχνά. Κοίταξα τριγύρω μου, για να καταλάβω πού βρισκόμουν. Στο Βερολίνο…Είχα αλλάξει τόσο συχνά προορισμό τις τελευταίες εβδομάδες, που ο χάρτης της Ευρώπηςείχε τσαλακωθεί στο μυαλό μου. Θα απογοήτευα πάλι τη σπιτονοικοκυρά μου, είναι βέβαιο!

Το Ημερολόγιο του Κασκόλ – H απογοήτευση της σπιτονοικοκυράς

Η σπιτονοικοκυρά μου στην Αθήνα ήταν εξαιρετικά ανήσυχη που η δουλειά μου είχε τόσαταξίδια. Εκείνη με διαβεβαίωνε ότι λάτρευε τα ταξίδια, αν και δεν θυμάμαι να μου είπε ότι έχειπάει και πουθενά. Σημείωνε με προσοχή πόσες μέρες έλειπα: «Λείψατε δεκαέξι μέρες,κυρία Καμπάλ». «Λείψατε έξι μέρες και επτά νύχτες, κυρία Καμπάλ». «Λείψατε πάλι όλη τηνεβδομάδα, μέχρι το Σάββατο το απόγευμα». Περίμενε δε πάντοτε στην επιστροφή μου να τηςφέρω, αν όχι φωτογραφίες και σουβενίρ, τουλάχιστον κάποιες εντυπώσεις. Το περίεργο ήταν πως γύριζα πάντα με άδεια χέρια… αλλά και άδεια συνείδηση. Οι εικόνες του ταξιδιού, ανυπήρχαν τέτοιες, άντεχαν στο μυαλό μου μόνο λίγα δευτερόλεπτα. Όσο ανεξίτηλακαταγράφονταν στη μνήμη μου τα στοιχεία μιας έρευνας, τόσο αδιάφορη με άφηνε τοπεριβάλλον που τη φιλοξενούσε.

«Ώστε ήσασταν στη Μαδρίτη, κυρία Καμπάλ. Έντεκα ολόκληρες μέρες, μπράβο!»«Μάλιστα».«Ωραία η Μαδρίτη;»«Μάλλον».«Θα πρέπει να ταλαιπωρηθήκατε μ’ αυτό τον καιρό, ε;»«Δεν ξέρω…»«Μα πώς! Λένε ότι η Μαδρίτη είναι ανυπόφορη τον Αύγουστο».«Για να το λένε».Το βλέμμα της σπιτονοικοκυράς μου σκοτείνιασε δύσπιστα.

Page 30



«Τι δουλειά, ακριβώς, κάνατε, μου είπατε;»«Μια υπόθεση που μου ανάθεσαν κάτι γραφεία».«Στη Μαδρίτη;»«Όχι, εδώ. Τίποτα που να αξίζει κανείς ν’ αφηγηθεί».«Κατάλαβα».Με κοίταξε προσεκτικά από πάνω μέχρι κάτω κι αφού βεβαιώθηκε πως ανήκω στο

σωστό φύλο για να μου ταιριάζει το παρακάτω σχόλιο, αποφάνθηκε: «Τι να πει κανείς;Δύσκολα τα ταξίδια για μια γυναίκα». Πράγματι τι να πει κανείς – δύσκολα τα ταξίδια για μιαγυναίκα. Eγώ, τουλάχιστον, δεν μπορούσα να σκεφτώ κάτι να πω σε μια τόσο ακατανόητηφράση. Αρκέστηκα να χαμογελάω, σαν να έβγαζα νόημα. Η σπιτονοικοκυρά μου γύρισε κιετοιμάστηκε ν’ ανέβει τις σκάλες, απογοητευμένη για μια ακόμη φορά με τη νοικάρισσά της (που ήταν και ανεπίτρεπτα άσχημη και ακοινώνητη και ύποπτη), αλλά πριν χαθεί στοκεφαλόσκαλο θυμήθηκε:

«Μην το ξεχάσω, κυρία Καμπάλ! Σας ζήτησε εκείνος ο μεσόκοπος με το ξενικό επίθετο…Πώς τον λένε; Ο συμβολαιογράφος».

«Ο Σέλλερ;»«Μάλιστα, αυτός. Είπε να τον πάρετε οπωσδήποτε μόλις επιστρέψετε».

Page 31



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ11ΤΡΕΙΣ ΑΣΠΡΟΜΑΥΡΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ; Ο Σέλλερ κάθισε στο γραφείο του,

προσπαθώντας να αφομοιώσει αυτό το αναπάντεχο εύρημα που του είχε στείλει η μοίρα. Οιφωτογραφίες ήταν αρκετά καθαρές, αλλά πρέπει να ανήκαν στην προηγούμενη ή την προ-προηγούμενη δεκαετία.Έφερε τη λάμπα πιο κοντά, για να ξεχωρίσει τα πρόσωπα.Στην πρώτη φωτογραφία, δύο νεαροί αξιωματικοί μιλούσαν σε μια κοπέλα με βραδινό

φόρεμα που ήταν καθισμένη σ’ έναν καναπέ. Kρίνοντας από τις στολές τους, οι αξιωματικοίδεν είχαν τον ίδιο βαθμό. Στέκονταν όρθιοι πίσω από τον καναπέ που φιλοξενούσε τηδεσποινίδα κι εκείνη είχε γυρίσει το πρόσωπό της προφίλ για να τους κοιτάζει. Έδιναν και οιτρεις την εντύπωση μιας εύθυμης παρέας.Στη δεύτερη φωτογραφία, ο ένας αξιωματικός έλειπε. Eίχε μείνει μόνο ο υψηλόβαθμος,

στην ίδια θέση και απευθυνόταν με αυστηρό ύφος στην κοπέλα. Tη μάλωνε.

Στη τρίτη πόζα... Xμ, η τρίτη κι αν είχε ενδιαφέρον! O ίδιος αξιωματικός είχε μεταφερθεί στο

μπροστινό μέρος του καναπέ και είχε γονατίσει μπροστά στη νεαρή γυναίκα. Xωρίς καμία αμφιβολία, τη φιλούσε! Στη στάση αυτή δεν διακρινόταν το πρόσωπό του, γιατί ήταν γυρισμένοςμε την πλάτη στο φακό, μόνο τα κοντοκουρεμένα του μαλλιά και η ράχη του. Eπρόκειτο όμωςγια τον υψηλόβαθμο, γιατί στο μπράτσο διακρίνονταν τα σιρίτια του. Mε το κεφάλι του είχεκαλύψει το μεγαλύτερο μέρος από το πρόσωπο της συντρόφου του, αλλά, καθώς το είχεγείρει ελαφρά αριστερά, για να επιτύχει ένα βαθύ φιλί, γίνονταν ορατά κάποια χαρακτηριστικάτου δικού της προσώπου, που δεν άφηναν αμφιβολία πως η γυναίκα που ένωνε τα χείλη τηςμε τα δικά του ήταν η ίδια γυναίκα με το βραδινό φόρεμα που πρωταγωνιστούσε στις άλλεςδύο φωτογραφίες.Ο Σέλλερ έξυσε το κεφάλι του, προσπαθώντας να αποκωδικοποιήσει το μήνυμα που

υπέκρυπτε αυτό το παράξενο ντοκουμέντο. Οι φωτογραφίες είχαν τραβηχτεί στον ίδιο χώροκαι μάλλον την ίδια μέρα, ή μάλλον την ίδια νύχτα! Γιατί ο χώρος αυτός δεν ήταν άλλος από το Μπουντουάρ του Ναδίρ. Μετάαπό τόσα αφιερώματα που του είχαν κάνει οι εφημερίδες, μέχρι κι ο Σέλλερ μπορούσε νααναγνωρίσει το εσωτερικό του. Κάποιος τράβηξε αυτές τις φωτογραφίες στο Μπουντουάρ και τις έκρυψε σ’ έναν από τους καναπέδες του, κάτω από τη φόδρα. Άρα, δεν παράπεσαν,αλλά μπήκε στον κόπο να σκίσει το ύφασμα και να τις φυλάξει στο χώρισμα της πλάτης.

Page 32



Κάποιος προσπάθησε να τις εξαφανίσει ή να τις ασφαλίσει για αργότερα; Και κάποιοςξέχασε να τις ξαναπάρει; Ο συμβολαιογράφος δεν ήταν σίγουρος για το πού έπρεπε νακατευθύνει τη σκέψη του. Εκείνο που τον βασάνιζε, παρ’ όλα αυτά, ήταν ότι η κοπέλα με τοβραδινό φόρεμα δεν του ήταν άγνωστη. Δεν μπορούσε να θυμηθεί πού την είχε δει, αλλάσίγουρα την είχε δει πολλές φορές.Κοίταξε προσεκτικά την ποιότητα της εμφάνισης και του χαρτιού. Οι ασπρόμαυρες πόζες

δεν έδειχναν να είναι δουλειά επαγγελματία φωτογράφου. Οι πρωταγωνιστές, πάλι, φαίνεταινα αγνοούν ότι κάποιος τους απαθανατίζει. Κανένας τους δεν κοιτάει το φακό και οιεκφράσεις τους είναι απολύτως φυσικές. H απόσταση από το φακό είναι η ίδια και στις τρειςστάσεις, που σημαίνει πως ο φωτογράφος δεν περιφέρεται στο χώρο, αλλά στέκεταιακίνητος. Μήπως είναι κάπου κρυμμένος; Mα, αυτή τη γυναίκα… πού την είχε ξαναδεί; Βύθισε το βλέμμα του στο πρόσωπό της και περιεργάστηκε με προσοχή τα χαρακτηριστικά της. Μια όμορφη γυναίκα, δεν υπήρχε αμφιβολία, και του ήταν τόσο γνώριμη… Διάβολε, θα έσκαγε!Έκλεισε τα μάτια και έφερε στο μυαλό του όσα πρόσωπα καλλιτεχνών μπορούσε να θυμηθεί. Δεν έμοιαζε με ηθοποιό ούτε με τραγουδίστρια. Μήπως επρόκειτο για ζωγράφο, ποιήτρια,δημοσιογράφο ή καμιά διάσημη κόρη εφοπλιστή ή τραπεζίτη ή πολιτικού; Όχι, καμιά εικόναδεν εφάρμοζε σωστά. Μήπως ήταν σύζυγος πολιτικού; Μπα, ούτε αυτό…Μάλλον, ένα λεπτό! Σύζυγος; Κοίταξε ξανά τη γυναικεία φιγούρα καθισμένη στον καναπέ

του Μπουντουάρ. Μα, βέβαια, ήταν η Αναμπέλα! Η γυναίκα του Δεβεράλδη! Τη θυμάται καλάαπό τις φωτογραφίες της κηδείας: Η τεθλιμμένη χήρα. Εδώ, βέβαια, φαίνεται αρκετά νεότερη.Και ποιος είναι αυτός ο αξιωματικός που τη φιλά με τόσο πάθος; Μήπως οι φωτογραφίεςήταν αντικείμενο εκβιασμού;Ένιωσε ένα γνώριμο πετάρισμα στην καρδιά να τον ειδοποιεί, πέρα από κάθε αμφιβολία,

πως η υπόθεση αυτή έκρυβε πολλά λεφτά. Όπως άλλοι έχουν ένστικτο για τον κίνδυνο, οΣέλλερ είχε ένστικτο για το χρήμα. Οι εφημερίδες πληρώνανε εκατομμύρια για ναστραγγίξουν από το περιβάλλον του Δεβεράλδη ακόμη και το πιο αθώο μυστικό γι’ αυτό τομυθικό Πρίγκιπα της Νύχτας… Τι πιο σκανδαλιστικό από μια φωτογραφία της γυναίκας του,στην αγκαλιά ενός αξιωματικού, κρυμμένη στο μπράτσο ενός καναπέ του Μπουντουάρ;Προσπάθησε ν’ αντισταθεί στην επιθυμία να τηλεφωνήσει εκείνη τη στιγμή στα πρωινά

φύλλα. Η υπόθεση χρειαζόταν σκέψη, γιατί στην πραγματικότητα δεν μπορούσε να γνωρίζειτην αξία αυτού του ντοκουμέντου. Το ένστικτό του τον συμβούλεψε να μη βιαστεί. Οιασπρόμαυρες πόζες μπορεί να αποτελούσαν την άκρη του νήματος μιας απίστευτηςαποκάλυψης. Ένα νήμα που θα το ξετύλιγαν οι δημοσιογράφοι των εφημερίδων, ενώ αυτόςθα είχε πληρωθεί μόνο για την άκρη του. Ένα πράγμα που δεν άντεχε ο Σέλλερ ήταν νααρκείται σε μια πρέζα χρυσόσκονη, όταν υπήρχε πιθανότητα να κάθεται πάνω σ’ ένα βουνόμε χρυσάφι!Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα είχε αποφασίσει ν’ ανακαλύψει ο ίδιος το μυστικό που έκρυβε

ο καναπές του. Αρκεί να έβρισκε έναν επαγγελματία με εμπειρία σε ανάλογες έρευνες. Απόαυτή την κατηγορία αποκλείονταν αυτόματα οι δημοσιογράφοι, γιατί θα του έκλεβαν την είδηση. Αποκλείονταν και οι ντετέκτιβ, γιατί ήταν ακριβοί. Ο πλαστογράφος του δύσκολα θα του

Page 33



φαινόταν χρήσιμος, οι επαγγελματίες ψευδομάρτυρές του δεν είχαν καμία μπέσα, τα τσιράκιαπου είχε για τις ψιλοδουλειές ήταν πολύ φλύαρα…Το τηλέφωνο που χτύπησε τον έκανε να τιναχτεί. Απρόθυμος να βγει από τις νεφέλες των

συλλογισμών του, σήκωσε εκνευρισμένος το ακουστικό.«Eμπρός!»«Ο κύριος Σέλλερ; Λέγομαι Θεαγένης. Είμαι ο πλειοδότης που χτυπήσατε με την

αντιπροσφορά σας στη χθεσινή δημοπρασία και μου στερήσατε το ανάκλιντρο τουΜπουντουάρ. Ελπίζω να μη σας ενοχλώ…»Ο Σέλλερ, βυθισμένος ακόμη στην αναζήτηση ενός ιδανικού συνεργάτη, κατάφερε να φέρει

στο μυαλό του τον ξερακιανό πενηντάρη με το αριστοκρατικό ντύσιμο που χτύπαγε το έναμετά το άλλο τα εκθέματα του Ναδίρ, χωρίς να πετυχαίνει κανένα.

«Ναι, σας θυμάμαι, κύριε…»«Θεαγένης. Νομίζω ότι χθες στάθηκα αδικαιολόγητα διστακτικός. Στο Ναδίρ έχω περάσει

τα καλύτερα χρόνια της νιότης μου. Η είδηση της κατεδάφισής του με έχει συγκλονίσει. Δεν θασυγχωρούσα ποτέ τον εαυτό μου αν δεν διατηρούσα τουλάχιστον ένα κειμήλιο από τηνοσταλγική εκείνη εποχή…»Κάποτε είχε χρησιμοποιήσει τους αδελφούς Μουρούζη για μια υποκλοπή εγγράφων, αλλά

, όπως και να το κάνουμε, τα δύο αδέλφια δεν ήταν τίποτα περισσότερο από επιδέξιοιδιαρρήκτες. Εδώ χρειαζόταν κάποιον περισσότερο ευφυή και καταρτισμένο, κάποιον που ναξέρει να κινείται μέσα στον κόσμο και να μη δίνει στόχο.

«Αν είστε διατεθειμένος να διαπραγματευτείτε μια μεταπώληση, κύριε Σέλλερ, καιπαραμείνουμε στο πλαίσιο σχετικώς λογικών τιμών…»Όχι, ήταν προτιμότερο ν’ αποφύγει τους σεσημασμένους. Οι συνεργάτες με βεβαρημένο

παρελθόν θα μείωναν την εγκυρότητα της αποκάλυψης και το κοινό θα δυσπιστούσε.Χρειαζόταν κάποιον με το κύρος του επαγγελματία και σίγουρα με λευκό ποινικό μητρώο.

«Για να μη νομίσετε ότι δεν αναγνωρίζω την ιστορική αξία αυτού του επίπλου, είμαι έτοιμοςνα σας κάνω μια γενναία αντιπροσφορά. Ας πούμε μια αντιπροσφορά του ύψους…»Η Καμπάλ! Μα, βέβαια, πώς δεν τη σκέφτηκε από την αρχή! Έμοιαζε ιδανική γι’ αυτή την

υπόθεση. Ήταν έμπιστη, οικονομική και κρατούσε το στόμα της κλειστό. Κάπου εδώ πρέπεινα είχε το τηλέφωνό της…

«Λοιπόν, κύριε Σέλλερ;»«… Oρίστε», γύρισε την ατζέντα του στο «Κ»… Καμπάλ.«Πώς σας φαίνεται η αντιπροσφορά μου;»«… Για ποιο θέμα;»«Για το ανάκλιντρο, ασφαλώς. Ελπίζω να μην εκμεταλλευθείτε το ενδιαφέρον μου να το

αγοράσω και το τιμολογήσετε…»«Δυστυχώς, το ανάκλιντρο δεν πουλιέται, κύριε. Καλημέρα σας».Ο συμβολαιογράφος κατέβασε το ακουστικό ικανοποιημένος. Ήταν η σειρά του να κλείσει

υπεροπτικά το τηλέφωνο. Ο θησαυρός που αποκάλυψε ο καναπές έγινε αιτία ν’ ανέβει τοέπιπλο στη συνείδηση του Σέλλερ, κατακόρυφα. Θα παρέμενε στην κατοχή του ως το τέλος

Page 34



της έρευνας. Θα γινόταν φύλλο και φτερό, μέχρι ν’ αποκαλύψει όλα του τα μυστικά. Aνοδηγούσε το συμβολαιογράφο στα κέρδη που υπολόγιζε να τον οδηγήσει… ε, τότε, άντε…ίσως και να τον κρατούσε για το σαλόνι του!

Page 35



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ12Ανοιξα το διασκελισμό μου, για να μην πατήσω τη θήκη της κιθάρας ενός πλανόδιου A

γγλοσάξονα μουσικού, που την είχε απλώσει μπροστά του ανοιχτή, για να ρίχνουν τακέρματά τους οι περαστικοί. Είχε κρεμασμένο ένα χαρτόνι στο λαιμό του, που έγραφε στααγγλικά: «Αφήστε με να σας τραγουδήσω αυτό που σκέφτεστε». Έδειχνε με το δείκτη τους Bερολινέζους που τον προσπερνούσαν βιαστικοί και τους απηύθυνε από ένα γνωστό σκοπό:«I feel good», «I’ m lonely», «Take me home».Ο δείκτης με το ακάθαρτο νύχι σταμάτησε κι επάνω μου. Ο καλλιτέχνης με περιεργάστηκε

για ένα λεπτό σαστισμένος… το ένα λεπτό έγινε δύο, τρία, ο άνθρωπος του Νεάντερταλ δενεμπνέει τους δημιουργούς;… τέσσερα λεπτά… «I always feel like somebody is watchingme», μου ήρθε επιτέλους τραγουδιστή η διπλωματική αφιέρωση.Έβγαλα ένα κέρμα από το πορτοφόλι μου και το έριξα στη θήκη της κιθάρας. «I always

feel like somebody is watching me»… δεν είχε πέσει έξω. Πολλές φορές στη διάρκεια αυτήςτης έρευνας είχα την εντύπωση ότι κάποιος με παρακολουθεί. Από διαίσθηση, μάλλον, στηδουλειά μου αναπτύσσει κανείς ευαισθησία απέναντι στα παράδοξα. Το ότι δεν συναντήσαμεεμπόδια σε αυτή την αναζήτηση ανθρώπων και αναμνήσεων, που ο Σέλλερ είχε ξεκινήσει,περισσότερο επιβεβαίωνε παρά εφησύχαζε τις υποψίες μου πως στα νοσταλγικά μονοπάτια που μας οδηγούσαν οι φωτογραφίες δεν ήμασταν μόνοι. Κοίταξα ανήσυχη πίσω από τονώμο μου… Somebody was watching me…

Το Ημερολόγιο του Κασκόλ – Aναδρομής συνέχεια

Όταν, επιστρέφοντας από ένα ταξίδι, ενημερώθηκα από τη σπιτονοικοκυρά μου ότι με έψαχνε ο Σέλλερ, παραξενεύτηκα. Ο Σέλλερ συνήθως τηλεφωνούσε κι άφηνε μηνύματα στοντηλεφωνητή μου. Για να μπει στον κόπο να πάει μέχρι το σπίτι μου και να ζητήσειπληροφορίες για την ημερομηνία της επιστροφής μου, θα πει ότι καιγότανε.Ανεβαίνοντας στο διαμέρισμά μου τον πήρα αμέσως στο τηλέφωνο.«Με ζητήσατε, κύριε Σέλλερ;»«Καμπάλ! Πού στην ευχή έχετε εξαφανιστεί;»«Ήμουν για λίγες μέρες στο εξωτερικό».«Ξέρω, στη Μαδρίτη, με ενημέρωσε η χαριτόβρυτος σπιτονοικοκυρά σας. Ποιοι

καλοπληρωτές σας στείλανε εκεί, αν μπορώ να ρωτήσω;»«Η Αθηναϊκή Βιομηχανία Ελαστικών. Και είναι πράγματι καλοπληρωτές».«Μπα! Tι δουλειές έχει ο Χατζηφωτίου με τη Μαδρίτη;»Είχα ξεχάσει πόσο ενοχλητική ήταν αυτή η ακόρεστη περιέργεια του συμβολαιογράφου για

Page 36



όλα τα θέματα ανεξαιρέτως, λες και αποθήκευε στο μυαλό του πληροφορίες, μήπως τύχεικάποια στιγμή να του χρησιμεύσουν.

«Δεν συνηθίζω να συζητώ τις υποθέσεις των εργοδοτών μου, κύριε Σέλλερ».«Να είστε το συντομότερο στο γραφείο μου, σας έχω μια υπόθεση».«Θα είμαι εκεί αύριο στις οκτώ».«Θα είστε τώρα, γιατί σας ψάχνω από προχθές».Το «τώρα» ήταν απολύτως ανέφικτο. Είχα μόλις μπει στο σπίτι με τη βαλίτσα στο χέρι, μετά

από μια ολονυχτία καθυστερήσεων σε αεροδρόμια και ανταποκρίσεις, είχα υποστεί τηναπεργία των ταξί και τα μπλόκα των διαδηλωτών και δεν είχα ακόμη συνέλθει από τηνεξονυχιστική ανάκριση της σπιτονοικοκυράς μου. Χρειαζόμουν ένα ζεστό μπάνιο καιτουλάχιστον δέκα ώρες ύπνο. Για χάρη του Σέλλερ, έκανα μια γενναία έκπτωση.

«Θα προσπαθήσω να είμαι το απόγευμα. Κατά τις οκτώ».«Θα είστε το αργότερο στις τρεις. Καλή ανάπαυση».

Στις τρεις και τέταρτο καθόμουν μπροστά στο γραφείο του συμβολαιογράφου και με τα μάτιαμου κόκκινα από έναν μόλις δίωρο ύπνο κοιτούσα τις φωτογραφίες που σήκωνε με το χέριτου προς το μέρος μου – όπως σηκώνουν οι κριτές τις καρτέλες με τη βαθμολογία.Δεν είχε και πολλά να μου εξηγήσει. Η εξιστόρηση που περίμενα ν’ ακούσω τελείωσε πριν

ακόμη ξεκινήσει.«Αυτά!»«Δηλαδή;»«Θέλω να μάθουμε τα πάντα γι’ αυτά τα πρόσωπα».«Δεν καταλαβαίνω. Πρόκειται για κάποια υπόθεση;»«Αυτή είναι η υπόθεση».«Και ποιος είναι ο πελάτης μας;»«Εγώ».Αυτός… Μέχρι τότε ήξερα τον Σέλλερ για συμβολαιογράφο. Αυτό το ζοφερό ενδιαφέρον

για τα κοσμικά σκάνδαλα ήταν κάτι καινούργιο. «Αναγνωρίζετε κανένα από αυτά ταπρόσωπα; » με ρώτησε μ’ ένα πονηρό μειδίαμα.Δεν είχα αμφιβολία πως η κυρία που φαινόταν στις φωτογραφίες ήταν η Αναμπέλα

Δεβεράλδη. Αρκετά νεότερη, βέβαια, από ό,τι τη δείχνανε σήμερα οι εφημερίδες. Οι δύοστρατιωτικοί που ήταν μαζί της μου ήταν άγνωστοι.

«Δυστυχώς κι εμένα, κυρία Καμπάλ, θα ήθελα όμως αυτό να διορθωθεί. Μέσα στιςεπόμενες εβδομάδες πρέπει να γνωρίζω τα πλήρη στοιχεία αυτού του αξιωματικού και τοπότε, πώς και γιατί βρέθηκε η κυρία Δεβεράλδη στην αγκαλιά του».

«Έχετε κάποιο ενδιαφέρον για τα κοσμικά κουτσομπολιά;»«Εγώ όχι, έχουν όμως οι εφημερίδες». Ο Σέλλερ πήρε τη γνώριμη στάση, για να δώσει με

τη γνωστή εισαγωγή το σήμα της εκκίνησης μιας νέας υπόθεσης. «Η αμοιβή σας θα είναι ησυνηθισμένη, πληρώνω μόνο το μίνιμουμ των εξόδων σας για διαμονή και διατροφή εκτόςΑθηνών και το ναύλο σας στις δημόσιες συγκοινωνίες και τα μέσα μαζικής μεταφοράς, εκτόςαεροπλάνων. Θα σας προμηθεύσω μια κάρτα της Eurotel και θα χρησιμοποιείτε μόνο αυτή

Page 37



για τα τηλεφωνήματά σας. Για οποιοδήποτε άλλο έξοδο ή πληρωμή θα πρέπει να λαμβάνετετην έγκρισή μου. Καθυστερήσεις και χρονοτριβές κατά τη διάρκεια της έρευνας, για τις οποίεςευθύνεστε εσείς, θα τις επιβαρύνεστε η ίδια και δεν χρειάζεται να σας τονίσω ότι θαπαρακρατηθούν από την αμοιβή σας όσα…»Έκλεισα πίσω μου την πόρτα του γραφείου του και κατευθύνθηκα προς το ασανσέρ.

Μερικές φορές αναρωτιόμουν αν ο Σέλλερ λανσάριζε το ρόλο του «τσιγκούνη» για ν’αποκτήσει στυλ. Σήμερα όλοι πρέπει να έχουν ένα στυλ. Σκέφτηκα με νοσταλγία τοξενοδοχείο τεσσάρων αστέρων που μου είχε κλείσει ο Χατζηφωτίου στη Μαδρίτη, τα δύογεύματα τη μέρα που μου δικαιολογούσε σε οποιοδήποτε εστιατόριο… Πάνε τώρα αυτά!Είχα ξαναμπεί στον αστερισμό του Σέλλερ, στα φθηνά ξενοδοχεία χωρίς πρωινό και στιςκαντίνες των σταθμών.

Page 38



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ13«Φτου!» Tο φλέμα του εκσφενδονίστηκε ολοστρόγγυλο και βαρύ όπως ένα κέρμα κι

έσκασε πάνω στα χαλίκια σαν κακός οιωνός μιας ταλαιπωρημένης υγείας. Ο Ντυμπουά,κολλημένος στο τοίχο της υπαίθριας καντίνας, είχε ξεπαγιάσει. Είχε υποσχεθεί στον εαυτότου να κόψει το τσιγάρο, αν ήθελε να έχει μέλλον σ’ αυτή τη δουλειά, αλλά μέχρι στιγμής δεντα είχε καταφέρει. Μερικές φορές το πρόγραμμα έβγαινε με το ζόρι. Τον έπιανε λαχάνιασμακαι ζαλάδες πάνω στα σκοινιά. Κόντευε και τα σαράντα… δεν ήταν μικρός.Σήμερα οι νέοι συνάδελφοι δεν καπνίζουν. Τρώνε υγιεινές τροφές, χαλαρώνουν τους μύες

τους με ξενόφερτες ασκήσεις ακινησίας, κάνουν και αυτοσυγκέντρωση. Επιστημονικάπράγματα. Συχνά είναι και απόφοιτοι της Γυμναστικής Ακαδημίας. Πώς κατάντησε έτσι τοεπάγγελμα; Το τσίρκο αναλύεται στα αμφιθέατρα των πανεπιστημίων, γελοιοποιείται σεμαθηματικές συναρτήσεις και ξεψυχάει από πλήξη σε βαρετά σεμινάρια. Mετάπαραπονιόμαστε που η έμπνευση εγκατέλειψε τις τέντες…Η τέχνη του ακροβάτη ήταν μια παραδοσιακή τέχνη, υποστήριζε ρητά ο Ντυμπουά.

Διδασκόταν πάντα από πατέρα σε γιο. Τώρα βγήκαν όλοι αυτοί οι καινούργιοι όροι, πουμόνο εκείνοι που τους σκέφτηκαν τους καταλαβαίνουν. Χάλασε και η εργοδοσία και ζητάειδιευκρινίσεις για τη δουλειά σου. «Είστε ισορροπιστής πέλματος ή στέρνου; Ακολουθείτε τηντεχνική Μαλουά ή την τεχνική Τζότρτζεβιτς; Είστε κυκλωτικός ή ανυψωτικός;» Είμαιακροβάτης, που να πάρει ο διάβολος, και δεν ξέρω πώς το λένε αυτό που κάνω, αλλάμπορώ να σας το δείξω!Αγόρασε ένα δεύτερο καφέ από τον ιδιοκτήτη της καντίνας, περισσότερο για να ζεστάνει τα

δάχτυλά του στο ζεματιστό χάρτινο ποτηράκι, παρά για να τον πιει. Ο Σεργκέι του είπε ναπεριμένει έξω από την τέντα μέχρι να ξεντυθεί και θα ερχόταν αμέσως. Ήταν τρία τέταρταστημένος κι είχε μουδιάσει ολόκληρος από το κρύο. Καινούργιες μόδες τώρα στο τσίρκο.Δεν μπαίνανε οι επισκέπτες στην τέντα, για να μην αποσπώνται οι καλλιτέχνες. Σε λίγο, το ναδουλεύεις στην τέντα θα γίνει όπως το να δουλεύεις στην Εφορία. Ζούσανε κι αναπνέανε,κάποτε, γι’ αυτό τον κόσμο που στριμωχνόταν στο διάλειμμα για να τους δει. Τώρα «αποσπώνται οι καλλιτέχνες». Ρουφιάνα εποχή! Τίποτα δεν έχει μείνει όρθιο!Τα φύλλα της τέντας άνοιξαν και ο Σεργκέι ξεπρόβαλε τυλιγμένος σ’ ένα χοντρό μπουφάν.

Από το ύφος του έδειχνε πως δεν είχε και πολύ χρόνο.«Τι καινούργιες μόδες είναι αυτές;» ρώτησε ο Ντυμπουά. «Περιοδεία μέσα στο

καταχείμωνο;»Ο Σεργκέι μάσησε μια ακαταλαβίστικη εξήγηση για το κόστος που έχει ανέβει ψηλά, για τον

επιχειρηματία που ζήταγε δύο σεζόν το χρόνο για να κάνει απόσβεση κεφαλαίου, για το

Page 39



σωματείο των ισορροπιστών, για τα ένσημα… Τι να πει κι αυτός; Σκατοεποχή!Ο Ντυμπουά είχε κόψει τις χειμωνιάτικες περιοδείες. Καλύτερα δουλειές του ποδαριού,

μέχρι να έρθει η άνοιξη. Ξενοδοχείο; Ξενοδοχείο! Βαριετέ; Βαριετέ! Οτιδήποτε θα τονκρατούσε μακριά από το δρόμο μέσα στο Δεκέμβρη. Ήταν ήδη ταλαιπωρημένη η υγεία τουαπό τις καταχρήσεις, δεν θα άντεχε και τα χιόνια της Ευρώπης.

«Πάντως έχετε αρκετό κόσμο», χαμογέλασε στον Σεργκέι.«Πάμε συνήθως με κλεισμένες παραστάσεις. Δεν δουλεύουμε με τον πελάτη που περνάει

απέξω και μπαίνει. Τουλάχιστον όχι το χειμώνα».Μάλλον ούτε και το καλοκαίρι, πια. Τώρα οι τέντες απευθύνονταν στον πράκτορα κι εκείνος

καπάρωνε όλη τη σεζόν, έστηνε την ταμπέλα του στην είσοδο και οδηγούσε την πελατεία τουστις κερκίδες. Βέβαια, κατέβαζε την τιμή στα όρια του κόστους, αλλά ποιος τολμούσε νακουνηθεί χωρίς τον πράκτορα; Θα έπαιζε άδειος. Η τέντα δεν ενέπνεε εμπιστοσύνη στομεμονωμένο πελάτη. Η αξιοπιστία του πράκτορα πουλιόταν στο γκισέ, όχι το πρόγραμμα του καλλιτέχνη.

«Είπες πως είναι κάτι σοβαρό», είπε με ανυπομονησία ο Σεργκέι, χτυπώντας κάτω ταπόδια του από το κρύο.

«Ναι, δηλαδή μάλλον ναι. Πρέπει να μεταφέρουμε ένα μήνυμα». Kαι παρότι δεν ήταν,γενικά, απαισιόδοξος άνθρωπος, αναρωτήθηκε πόσες εβδομάδες θα χρειάζονταν, άραγε,για να φτάσει αυτό το μήνυμα στον προορισμό του.

Οι επόμενες εβδομάδες πέρασαν στα κακοφωτισμένα υπόγεια και στους στενούςδιαδρόμους εφημερίδων και περιοδικών (αψού!)… Μέσα στη σκόνη και στο λαβύρινθο τωναρχείων μελέτησα εξονυχιστικά τα δημοσιεύματα των τελευταίων, τουλάχιστον, σαράντα ετών!Συνήθως, στις έρευνες που κατά καιρούς αναλάμβανα, το πρώτο και μεγαλύτερο

πρόβλημα που είχα ν’ αντιμετωπίσω ήταν η απουσία στοιχείων. Ετούτη τη φορά τοπρόβλημά μου ήταν αντίστροφο. Για το Ναδίρ, το Μπουντουάρ και τους πρωταγωνιστές τουείχαν αναλωθεί τόσοι τόνοι μελάνι από δημοσιογράφους και σχολιαστές, ώστε, όταν ξεκίνησα να ψάχνω, έπαθα αυτό που συμβαίνει συνήθως στα καρτούν τη στιγμή που ανοίγουν μιαπαραφουσκωμένη από αντικείμενα ντουλάπα. Όλο της το περιεχόμενο άδειασε πάνω στοκεφάλι μου και στο τέλος κι αυτή η ίδια. Έπρεπε να πλοηγηθώ με προφύλαξη μέσα σ’ ετούτητη θάλασσα από πληροφορίες και να διακρίνω την αληθινή είδηση από το δημοσιογραφικόεπινόημα. Το θέμα του Ναδίρ ήταν τόσο δημοφιλές, που οι δημοσιογράφοι αισθάνοντανασφαλείς ακόμη κι αν έγραφαν ό,τι τους κατέβαινε. Αποφάσισα, λοιπόν, να έχω για «οδηγό»τις τρεις φωτογραφίες και να μην απομακρύνομαι από τα ερωτήματα που αυτές και μόνογεννάγανε, για να μη χαθώ σε άσκοπες αναζητήσεις.Οι δύο άντρες στη φωτογραφία φορούσαν στολές του ευρωπαϊκού στρατού της Ενωμένης

Δύσης. Η Ενωμένη Δύση της Ευρώπης είχε κρατήσει τον ίδιο τύπο στολής για τα στελέχη της,όταν ανήκαν στο στρατιωτικό κλάδο. Οι επαρχίες, που προσαρτώντο η μία μετά την άλλη στοενωτικό σχήμα, ακολουθούσαν ένα στάδιο προετοιμασίας και στη συνέχεια απέβαλαν ταιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και ενέτασσαν την πολιτική και στρατιωτική τους δράση στιςοδηγίες και στα προγράμματα της Κεντρικής Ηγεσίας. Η Βαλκανική είχε πρόσφατα πετύχει

Page 40



την πλήρη ενσωμάτωσή της και οι στολές είχαν αλλάξει πριν από δύο χρόνια. Οιφωτογραφίες που είχαμε στα χέρια μας ήταν ασφαλώς παλιότερες. Άρα, οι δύο ένστολοιπου απαθανατίστηκαν στο Ναδίρ ήταν σίγουρα αλλοδαποί, αποσπασμένοι, διορισμένοι ήεπισκέπτες σε τούτη τη Xερσόνησο.Μελετώντας τα διακριτικά στα σακάκια τους, ο ένας ήταν λοχαγός και ο άλλος λοχίας. Ο «

εραστής» που φιλούσε την Αναμπέλα Δεβεράλδη ήταν ο λοχαγός. Το γιατί διασκέδαζαν σ’ένα νυχτερινό κέντρο της Βαλκανικής φορώντας τις στολές τους και όχι πολιτικά, ήτανδύσκολο να το απαντήσω. Εξίσου δύσκολο όμως ήταν, πριν από αυτό, να μπορέσω ναπροσδιορίσω το χρόνο της φωτογραφίας, έστω και κατά προσέγγιση, κάτι που θαπροσανατόλιζε κάπως την έρευνά μας και στο οποίο ο Σέλλερ επέμενε πολύ.Έτσι, ήταν μεγάλη απογοήτευση γι’ αυτόν όταν, μπαίνοντας στο γραφείο του με μια στοίβα

αποκόμματα, τον ενημέρωσα ότι η φωτογραφία τοποθετούνταν, χρονικά, στην περίοδο πριναπό το γάμο της Αναμπέλας με τον Δεβεράλδη.Η νεαρή γυναίκα που φιλούσε τον αξιωματικό ήταν ανύπαντρη.«Είστε σίγουρη;» με ρώτησε απελπισμένος ο συμβολαιογράφος, που η σκανδαλιστική

θεωρία του περί συζυγικής απιστίας κατέρρεε.«Τα χέρια της είναι ορατά και στις τρεις φωτογραφίες. Πουθενά δεν φαίνεται ο “Μαινόμενος

Ταύρος”».Οι εφημερίδες με πληροφορούσαν πως όταν ο εκκεντρικός

ιδιοκτήτης του Ναδίρ παντρεύτηκε την κατά είκοσι πέντε χρόνια νεότερή του Αναμπέλα, η βέρα που της φόρεσε ήταν σατανική. Ένα συμπαγές χρυσό βραχιόλι γύρω από τον καρπό τουαριστερού χεριού, μ’ ένα διάσημο ρουμπίνι: το «Μαινόμενο Ταύρο». Η νυφική χειροπέδηκαλουπώθηκε από συνεργείο χρυσοχόων, επί τόπου, στην τελετή του γάμου. Δέθηκε μετέχνη στον καρπό της νεαρής γυναίκας και σχημάτισε έναν κύκλο συνεχή, χωρίς κούμπωμα,χωρίς άνοιγμα. Το βραχιόλι δεν θα μπορούσε να βγει ποτέ από το χέρι, αποτελώνταςαπόδειξη των αιώνιων δεσμών που την ένωναν με το σύζυγό της, αλλά και της απόλυτηςκυριαρχίας του επάνω της. Σε όλες τις φωτογραφίες της τα επόμενα χρόνια το βραχιόλι θαπρωτοστατεί επιδεικτικά, μέχρι και σ’ αυτές από την κηδεία του άντρα της. Ασταμάτητα θασχολιάζεται από τον Τύπο και θα υμνείται από την ίδια. Παραφράζοντας τα λόγια μιαςδιάσημης ηθοποιού του προηγούμενου αιώνα, από την άλλη άκρη του Aτλαντικού (που ότανκοιμόταν φορούσε μόνο δύο σταγόνες Σανέλ Νούμερο 5), η Αναμπέλα εξομολογούνταν στιςεφημερίδες, με αφέλεια που έκανε τους άντρες να ριγούν, πως έπεφτε στο κρεβάτι έχονταςμόνο το «Μαινόμενο Ταύρο» πάνω της – σχόλιο που ερμηνευόταν και ως υπονοούμενο γιατις ερωτικές επιδόσεις του θηριώδους Δεβεράλδη.Όσο περισσότερο ερευνούσα την Αναμπέλα, τόσο βεβαιωνόμουν για την εμπορική

επιτυχία αυτού του γάμου. Ο τρομερός στην όψη Δεβεράλδης, όμοιος μ’ ένα θυμωμένοΠοσειδώνα, ήταν ο ίδιος η ψυχή, ο μύθος και η επιτυχία του μαγαζιού του. Ο Δεβεράλδηςήταν η Kόλαση, ο Δεβεράλδης ήταν το σκοτεινό Ναδίρ. Για το δασύτριχο και αγριωπό μούσιτου, και μόνο, είχαν αναπτυχθεί θρύλοι που παρέπεμπαν στην Αποκάλυψη! Η επιλογή τηςξανθιάς, αθώας και λεπτοκαμωμένης Αναμπέλας ήταν ιδανική, για να συμπληρωθεί η

Page 41



αλληγορία της θυσίας μιας αγγελικής παρθένας στις φλόγες του πάθους ενός παντοδύναμου Εωσφόρου. Ο Δεβεράλδης, που με την γκροτέσκα συμπεριφορά του τόνιζε ακόμηπερισσότερο την αισθητική παραφωνία που αποτελούσαν με τη σύζυγό του, έδειχνε νααπολαμβάνει το πόσο σκανδαλιστική ήταν η εικόνα αυτή για το κοινό αίσθημα και ναεγκαταλείπεται στο σχολιασμό του Tύπου ανενόχλητος.Η επιλογή της Αναμπέλας καθρέφτιζε πεντακάθαρα την εναγώνια προσπάθεια του

επιχειρηματία να διατηρηθεί στην επικαιρότητα. Tο Ναδίρ είχε ήδη συμπληρώσει είκοσιλαμπρά χρόνια ζωής και τα πρώτα σημάδια παρακμής ήταν ορατά.Η αρθρογραφία παρουσιάζει τον Δεβεράλδη άγαμο μέχρι τότε – αλλά όχι ασυντρόφευτο.

Από την ίδρυση του κέντρου και για είκοσι χρόνια, το ρόλο της πρώτης κυρίας του Ναδίρ τονκρατά μια άλλη γυναίκα… η «Βαλκυρία». Κι αυτό το ψευδώνυμο αλληγορικό;Παραμένοντας πιστοί στα επαναστατικά πρότυπα της εποχής, που συμφωνεί με τον έρωτα

αλλά όχι με το γάμο, ο Δεβεράλδης και η Βαλκυρία δεν απογοητεύουν το κοινό τους.Διατηρούν μια καθ’ όλα επίσημη σχέση, που ποτέ δεν νομιμοποιούν. Στον εικοστό αιώναεπικρατούσε ακόμη η ιδεαλιστική αντίληψη της ελεύθερης συμβίωσης – ο γάμος επανήλθεστη μόδα στο δικό μας αιώνα, τον εικοστό πρώτο.Η επαγγελματική σύμπνοια του ζευγαριού είναι μοναδική. Οι ίδιοι, συναρπαστικοί.

Συνέταιροι και συνεργάτες, αλλά και αφοσιωμένοι εραστές. Tαυτίζονται στη συνείδηση τουΤύπου που, δείχνοντας να αγνοεί την απουσία γαμήλιου πιστοποιητικού, αναφέρεται πάνταστη Βαλκυρία ως «γυναίκα» του Δεβεράλδη.Σε αντίθεση με την Αναμπέλα, που είναι κόρη ξεπεσμένου αριστοκράτη του Παλμέ-Bαλκάν

και κατάφερα εύκολα να συγκεντρώσω στοιχεία για τη ζωή της πριν από το διάσημο γάμο της, ο Δεβεράλδης και η Βαλκυρία δείχνουν να μην έχουν παρελθόν. Ξεπηδούν από το πουθενά τη στιγμή της θεμελίωσης του Ναδίρ και επιβάλλονται στη Βαλκανική νύχτα που, σαν να τουςπερίμενε χρόνια, τους αποδέχεται χωρίς ερωτήσεις. Στον πέπλο μυστηρίου που τους τυλίγεισυμβάλλουν και τα ονόματα ή ψευδώνυμά τους –ο Δεβεράλδης: «αυτός που κορόιδεψε τοΔιάβολο» και η Βαλκυρία: «αυτή που επιλέγει τους νεκρούς»– τα οποία αποτέλεσαν για μένα αξεπέραστο εμπόδιο, όταν προσπάθησα να ιχνηλατήσω την αληθινή τους προέλευση και ναμάθω τι ήταν αυτοί οι άνθρωποι πριν συναντήσουν τη δόξα. Η Αναμπέλα, ευτυχώς, έκανεκαριέρα με το πραγματικό της όνομα και το αληθινό της βιογραφικό – μια όαση ρεαλισμού για μένα.Σε αντίθεση με την ψηλή μελαχρινή και άγρια στην ομορφιά της Βαλκυρία, που με το

σαρκαστικό πράσινο βλέμμα της και το κοντό μαύρο μαλλί της θύμιζε επικίνδυνο πάνθηρα, οι ξανθές μπούκλες, τα γαλάζια ναρκισσιστικά μάτια και τα φίνα λεπτοκαμωμέναχαρακτηριστικά της Αναμπέλας θύμιζαν αριστοκρατική γάτα. Ο φακός τη λάτρεψε. ΗΒαλκυρία έδειχνε να αποφεύγει τη δημοσιότητα και να κινείται πιο άνετα στο σκοτάδι, ηΑναμπέλα, αντίθετα, είχε γεννηθεί πρωταγωνίστρια! Έμεινε λιγότερο χρόνο από ό,τι ηπροκάτοχός της στο θρόνο του Ναδίρ, αλλά απασχόλησε πολύ περισσότερο τον Τύπο.Φωτογενής, ζεστή, ανάλαφρη, συγκίνησε την επικράτεια με την ανέμελη αθωότητά της καιέφερε στο μαγαζί του Δεβεράλδη ένα χολιγουντιανό άνεμο ονείρου. Ο γάμος τους,

Page 42



ξεπερνώντας σε επιδεικτικότητα και χλιδή κινηματογραφική υπερπαραγωγή, ενθουσίασε τονκόσμο, που αμέσως ανταποκρίθηκε σ’ ετούτο το καινούργιο αισθητικό πρότυπο, το οποίομοσχοβολούσε φρεσκάδα και άνοιξη. Η ανανεωτική ένεση της Αναμπέλας αναστήλωσε τηνεικόνα του Δεβεράλδη και του χάρισε άλλη μια δεκαπενταετία ζωής στην επικαιρότητα, αλλάστην πραγματικότητα το παιγνίδι έδειχνε να έχει χαθεί. Αβέβαιος στα βήματά του όσον αφοράτις καινούργιες προσταγές της μόδας και ανίκανος να εκφράσει απόλυτα αυτό το δυτικόπροσανατολισμό, ο Δεβεράλδης έδινε την εντύπωση προϊστορικού δεινόσαυρου πουπροσπαθεί να χορέψει στους ρυθμούς της ηλεκτρονικής μουσικής. Ο γάμος με τηνΑναμπέλα μπορεί να παρέτεινε την ημερομηνία του τέλους, αλλά η μυρωδιά της φορμόληςείχε ήδη αρχίσει ν’ απλώνεται στο Παλμέ-Bαλκάν.Προσπαθώντας να διαχωρίσω τις εποχές και να κατηγοριοποιήσω τις στοίβες των

αποκομμάτων που είχα συλλέξει, διευκολύνθηκα από αυτή την αλλαγή πρωταγωνίστριας καιονόμασα τις δύο μεγάλες χρονικές περιόδους του μαγαζιού: Η εποχή της Βαλκυρίας (20χρόνια) και Η εποχή της Αναμπέλας (17 χρόνια). Δυσκολευόσουν να πιστέψεις ότιεπρόκειτο για το ίδιο νυχτερινό κέντρο.Την εποχή της Βαλκυρίας, η Βαλκανική ήταν πιο αθώα και το Ναδίρ… πιο πονηρό. Έπαιζε

με την εμπορικότητά του, όπως ο πάστορας με το μισθό του. Δεν αποσκοπούσε στο χρήμααλλά στην καθιέρωση, στην εξουσία! Εκείνη την εποχή αυτά τα δύο δεν πήγαιναν απαραίτηταμαζί.Εκτός αυτού, είχε κι ένα άλλο «χάρισμα», που δύσκολα εξηγείται στον αιώνα μας. Μια

μεταφυσική ενόραση του μέλλοντος. Το Ναδίρ διάβαζε το αύριο. Σαν μεθυσμένη Πυθία, σαναλληγορική χαρτορίχτρα, άνοιγε ένα προς ένα τα φύλλα της τράπουλας αφήνοντας άφωνουςτους Βαλκάνιους, που αναλώνονταν ακούραστα στην ερμηνεία των συμβολισμών, σαν τουςχρυσοθήρες που κοσκινίζουν με λαχτάρα την άμμο του χρυσοφόρου ποταμού. Στην εκπνοήενός σκοτεινού και φανατισμένου αιώνα, όπως ήταν ο εικοστός, ενός αιώνα πουκυριάρχησαν οι μανίες και οι αντιφάσεις, το Ναδίρ εδραίωσε τη θέση του μέσα στηνπεριρρέουσα ασυναρτησία και η σκηνή του αναδείχτηκε σε μαγικό κλειδί για τα μυστικά τηςζωής και τα μυστήρια του σύμπαντος.Την εποχή της Αναμπέλας τα πράγματα στα Βαλκάνια άλλαξαν πολύ. Ο καινούργιος

αιώνας επιβλήθηκε με ρεαλιστική στιλπνότητα, οι παραδοσιακοί νωχελικοί ρυθμοίεπιταχύνθηκαν, οι άνθρωποι επανήλθαν στο κυνήγι της πραγματικότητας. Το Ναδίρ έδειχνενα μηρυκάζει ανόρεχτα τη μαντική του δάφνη, να επαναλαμβάνεται, να μπερδεύεται – τοστόμα της Κασσάνδρας σίγησε. Η μεταστροφή προς ένα δυτικό πρόγραμμα δεν πέτυχε καιτο κοινό του άρχισε σταδιακά να το εγκαταλείπει. Μαζί με την εξουσία που αποχαιρετούσε, τοΝαδίρ αποχαιρετούσε και τον πλούτο του (σε μια εποχή που αυτά τα δύο έδειχναν πια ναταυτίζονται). Ο θάνατος γλύτωσε τον Δεβεράλδη από την απογοήτευση ενός ξεπεσμού καικατέβηκε στον Άδη όσο ακόμη του αναγνωριζόταν ο τίτλος του «Πρίγκιπα της Νύχτας»,κουρασμένος και στραγγισμένος από έμπνευση, αλλά τουλάχιστον μεγαλοπρεπής.

«Μάλιστα…» O Σέλλερ φυλλομέτρησε απογοητευμένος τα άρθρα που του είχα ξεχωρίσει.Δεν υπήρχε αμφιβολία πως είχα δίκιο. Αφού η Αναμπέλα δεν φορούσε το «Μαινόμενο

Page 43



Ταύρο» ήταν σίγουρα ανύπαντρη. Μπορεί, απλώς, να είχε έρθει στο Ναδίρ ως πελάτισσα.Πόσο ακριβά πουλιέται, άραγε, στην αγορά μια φωτογραφία που δείχνει κάποια διάσημηαλλά ελεύθερη γυναίκα να φιλιέται μ’ έναν άγνωστο αξιωματικό;Άφησα την απογοήτευσή του να φτάσει μέχρι το μεδούλι κι όταν θεώρησα πως αρκετά

βασανίστηκε, πρόσθεσα αδιάφορα:«Υπάρχει κι ένα καλό νέο, παρ’ όλα αυτά. Βρήκα πότε τραβήχτηκαν οι φωτογραφίες».«Σοβαρά;» με ρώτησε ο Σέλλερ κουρασμένα. «Πότε τραβήχτηκαν, λοιπόν;»«Πριν από δεκαεπτά χρόνια, τη νύχτα της Παρασκευής της 11ης Ιουνίου».Ο συμβολαιογράφος, φανερά εντυπωσιασμένος, ανασήκωσε το φρύδι του.«Ακούγεστε πολύ σίγουρη».«Μα, είμαι».«Έχει κάτι το εξαιρετικό αυτή η ημερομηνία και χαμογελάτε τόσο θριαμβευτικά;»«Ήταν η ημέρα που ο Δεβεράλδης έκανε πρόταση γάμου στην Αναμπέλα».Και ευτυχώς για μας, την έκανε δημόσια.Όταν αναζητούσα έναν τρόπο να προσδιορίσω, τουλάχιστον, την εποχή που είχαν

τραβηχτεί οι φωτογραφίες, αποφάσισα να καθοδηγηθώ από το φόρεμα, τα κοσμήματα καιτην κόμμωση της Αναμπέλας. Και τα τρία, όπως φαινόταν στις πόζες που είχε αποκαλύψει οκαναπές, ήταν πολύ χαρακτηριστικά.Οι κοσμικές κυρίες –και η Αναμπέλα περισσότερο από όλες τις άλλες– ποτέ δεν

εμφανίζονται με το ίδιο φόρεμα ή χτένισμα δύο φορές. Έτσι, είχα αρχίσει ν’ απελπίζομαι,καθώς στα δεκαεπτά χρόνια που απασχόλησε την επικαιρότητα αυτή η γυναίκα είχεεξαντλήσει όλη την γκάμα των ρυθμών, τεχνοτροπιών και χρωμάτων, στην κόμμωση και τηνγκαρνταρόμπα της. Κόβοντας και συγκρίνοντας βουνά από φωτογραφίες της, μήπωςαποκτήσω κάποια ιδέα για το ύφος ή την τάση της εποχής που με ενδιέφερε, η ματαιοδοξίατης κυρίας Δεβεράλδη, που της απαγόρευε να επαναλαμβάνει μια αμφίεση δύο φορές, μουέκανε ένα αναπάντεχο δώρο. Κάτω από τον πηχυαίο τίτλο «Και εκείνη είπε “ναι”» ηΑναμπέλα έβγαινε από την ανωνυμία και έδινε το χέρι της στη δόξα, απολαμβάνοντας έναιπποτικό χειροφίλημα του Δεβεράλδη, σε μια ολόσωμη φωτογραφία του Κοσμικού Αστέρα,με παρουσιαστικό όμοιο με αυτό που είχε υποκλέψει και ο δικός μας μυστηριώδηςφωτογράφος. Η εφημερίδα, που ειδικεύεται στα καλλιτεχνικά νέα και τα πάσης φύσεωςκουτσομπολιά, περιέγραφε με κάθε λεπτομέρεια πώς έγινε η πρόταση γάμου,προλαβαίνοντας τους ανταγωνιστές της, που θα επανέρχονταν στο γεγονός ξανά και ξανάκαθ’ όλη τη διάρκεια εκείνης της εβδομάδας. Ανέτρεξα σε όσα άρθρα εφημερίδων καιπεριοδικών απασχολήθηκαν με το θέμα, ώστε να μελετήσω από κάθε οπτική γωνία τηνυποψήφια νύφη. Βεβαιώθηκα αμέσως πως οι πόζες που είχαμε στην κατοχή μαςαφορούσαν κάποια ανύποπτη στιγμή της ίδιας ιστορικής Παρασκευής.

Το Ημερολόγιο του Κασκόλ – Το άρθρο του «Κοσμικού Αστέρα» από μια Παρασκευή 11Ιουνίου πριν από δεκαεπτά χρόνια, που η Καμπάλ θα διευκόλυνε πολύ την έρευνά της, αν στην αρχή αυτής της υπόθεσης το είχε διαβάσει πιο προσεκτικά…

Page 44



Το πρόγραμμα εκείνη την ημέρα είχε το γενικό τίτλο «Successione», που είναι η ιταλική λέξηγια τη «Διαδοχή», αν το ένστικτό μου δεν με απατά – καθώς η ανεξήγητη γλωσσομάθειά μουέχει τις ρίζες της σ’ ένα παράξενο παιγνίδι που μου έχει παίξει η φύση, παρά σε γνώσεις που απέκτησα μετά από εκπαίδευση. Κάτω από το διφορούμενο τίτλο της, η παράσταση έμοιαζεπερισσότερο με βενετσιάνικο καρναβάλι και πολλά από τα νούμερα ήταν εμπνευσμένα απότην κουλτούρα της Iταλικής Xερσονήσου.Δεν ξέρω ποιος αληθινά ερωτευμένος άνθρωπος θα έκανε την πρότασή του ενώπιον

κοινού, ο Δεβεράλδης, πάντως, είχε φροντίσει να δώσει στο γεγονός τη μεγαλύτερη δυνατήδημοσιότητα. Οι φωτορεπόρτερ του Κοσμικού Αστέρα, που είχαν κατακλύσει το Ναδίρ, είχανπροφανώς ειδοποιηθεί για το τι έπρεπε να περιμένουν. Η κραυγαλέα επίδειξη της πράξηςτου δεν άφηνε αμφιβολίες ότι το όλο τελετουργικό ήταν ένα καλοσχεδιασμένο θεατρικότέχνασμα. Αυτά κι εκείνα, βέβαια, κρατούσαν το Ναδίρ στην επικαιρότητα. Ο Δεβεράλδηςπέρασε τη βραδιά στο τραπέζι που καθόταν η Αναμπέλα με τον πατέρα της και όλοι μαζίπαρακολούθησαν ένα εξαιρετικά πλούσιο πρόγραμμα.Σύμφωνα με τον αρθρογράφο του Κοσμικού Αστέρα, η σκηνή φιλοξένησε, αρχικά, μια

Ιταλίδα σοπράνο που, ντυμένη με μια ματωμένη τήβεννο, τραγούδησε την άρια του αιρετικούΥδραίου μουσουργού Λεονάκη «Ο Ιησούς ήταν γυναίκα». Ακολούθησε μια ομάδα χορούαπό τις Πρέσπες, που με τα γυμνά τους σώματα μπλεγμένα παρουσίασαν ένα πραγματικάπερίτεχνο και τολμηρό χορευτικό, την «Καταστροφή της Πομπηίας». Στη συνέχεια, άρχισαν να ξεφυτρώνουν κάτω από τα τραπέζια των θεατών τα Ξωτικά του Αχέροντα, ένα καλλιτεχνικόσχήμα που τα μέλη του ερμηνεύουν μόνο με παντομίμα και άναρθρες κραυγές, κάνοντας τηνπλατεία ανάστατη και παίζοντας με το κοινό. Έπειτα, μια ομάδα ηθοποιών που κάλυπταν ταπρόσωπά τους με μάσκες ζώων όρμησαν απ’ τη σκηνή στην πλατεία φωνάζοντας«Successione». Σήκωσαν τους θεατές από τις θέσεις τους και τους οδήγησαν στην πίστα.Ακριβώς τα μεσάνυχτα, και ενώ το γλέντι στη σάλα του κέντρου είχε ανάψει, ξεκινούσε στοΜπουντουάρ η απαγγελία ενός αποσπάσματος έργου του Ρινώ (συνοδευόμενη και από τηνανάλογη «βιβλιοφαγία»), που κάποιοι από τους θεατές πήγαν να παρακολουθήσουν.Όλοι όμως φρόντισαν να είναι γύρω από την κεντρική σκηνή στις δύο το πρωί, όπου ο

Καρμερόν, ο καταδικασμένος σε θάνατο στην πατρίδα του θεατρικός συγγραφέας καιηθοποιός, που είχε ζητήσει πολιτικό άσυλο στα Βαλκάνια, θα έδινε την παράστασή τουΣταχτοπούτα από Στάχτη.Η ξένη διπλωματία πίεζε για την έκδοση του Καρμερόν και αν την πετύχαινε, ο καλλιτέχνης

ήταν ένας μελλοθάνατος. Αυτό και μόνο αρκούσε για να εξάψει τη φρίκη και τη φαντασία τουκοινού, που δεν ήθελε να χάσει αυτή την ευκαιρία και να είναι μάρτυρας της τελευταίας,πιθανόν, παράστασης ενός διαβόητου θεατρίνου.Μέσα σε ατμόσφαιρα συγκίνησης και αποτροπιασμού, ο Καρμερόν ξεκίνησε το φλογερό

του μονόλογο και οι θεατές συμμετείχαν πρόθυμα όπου τους ζητούσε, προκειμένου ναδώσουν πνοή στο απαγορευμένο έργο.Η παράσταση κράτησε περίπου μία ώρα και το δημοσίευμα, που δεν ήταν φειδωλό στις

λέξεις, την περιέγραφε καρέ καρέ:

Page 45



Ο Καρμερόν, υποδυόμενος την παραπλανημένη ψυχή-Σταχτοπούτα, υποβαλλόταν σταμαρτύρια της δουλείας και του εξευτελισμού από την Kοσμική Eξουσία-Κακιά μητριά και τιςδύο εξίσου κακές κόρες της, τη Μισαλλοδοξία και την Κερδοσκοπία. Συντριβόταν καιχτυπιόταν στη σκηνή ο Καρμερόν, ενώ υποδεικνύοντας στους θεατές να συμμετέχουν,κάποιοι έπεφταν στο πάτωμα και άλλοι στα τραπέζια σφαδάζοντας, προσποιούμενοι πωςβασανίζονται είτε από μίσος είτε από φιλαργυρία. Η παραπλανημένη ψυχή-Σταχτοπούτααναζητά ανακούφιση μόνο στα όνειρα και ελπίζει σ’ ένα θαύμα από το Θεό και την Εκκλησία,αλλά το θαύμα δεν έρχεται. Καθ’ υπόδειξη του καλλιτέχνη, οι θεατές γυρνούν τις πλάτες τουςστον Καρμερόν, που κυκλοφορεί ανάμεσά τους παρακαλώντας για βοήθεια. Μετά απόπολλές παρακλήσεις, την παραπλανημένη ψυχή επισκέπτεται ο διεφθαρμένος Επίσκοπος-Νεράιδα Νονά, που προτείνει στη Σταχτοπούτα μια παράξενη συναλλαγή. Να τη βοηθήσει νακερδίσει την ελευθερία και τη δόξα για λίγες μόνο ώρες (μέχρι τις δώδεκα τα μεσάνυχτα), μετον όρο πως για τις ώρες αυτές δεν θα φαίνεται σαν Σταχτοπούτα, αλλά η Νεράιδα-Νονά θατην ντύσει πριγκιπικά και θα τη μεταμφιέσει σε όμοιο με τους εξουσιαστές της ανδρείκελο. Ηπαραπλανημένη ψυχή αναρωτιέται αν έχει νόημα να κερδίζεις την ελευθερία για λίγες μόνονώρες και μετά να επιστρέφεις στη σκλαβιά. Το κοινό παριστάνει πως πέφτει σε βαθύσυλλογισμό. Μετά η Σταχτοπούτα αναρωτιέται αν έχει αξία να κερδίζεις τη δόξα, όταν δενείσαι ο εαυτός σου και σε έχουν τόσο πολύ αλλάξει, ώστε δεν σε αναγνωρίζει κανείς. Τοκοινό συμμερίζεται τον προβληματισμό. Όμως η λαχτάρα της παραπλανημένης ψυχής ναπάρει μέρος στο Χορό της Ζωής είναι τέτοια, που δέχεται τους όρους του Επισκόπου,ελπίζοντας πως θα κατορθώσει να τον ξεγελάσει και να μην επιστρέψει στη δυστυχία της.Ξεκινούν οι ετοιμασίες για το Χορό της Ζωής. Όλοι οι καλεσμένοι σ’ αυτόν είναι σαν τη

Σταχτοπούτα, ντυμένοι με ρούχα που δεν έχουν σχέση με την προσωπικότητά τους. Οι θεατές αρχίζουν ν’ αλλάζουν ρούχα μεταξύ τους και να ντύνονται ο ένας την προσωπικότητα τουάλλου. Κυρίες προβάρουν αντρικά κοστούμια, μεσόκοποι κύριοι δοκιμάζουν γόβες καικαπέλα, ζώνες, πουκάμισα, στηθόδεσμοι ανταλλάσσονται, μέχρι και τα παπιγιόν τουπροσωπικού και οι δίσκοι κατάσχονται από το κοινό. Επικρατεί πανδαιμόνιο. Η ορχήστραπαίζει δυνατά, τα ζευγάρια στη σκηνή και τη σάλα στροβιλίζονται ξέφρενα μέσα στα παράξενα ρούχα τους. Το μεγάλο ρολόι δείχνει ότι η ώρα πλησιάζει μεσάνυχτα και η παραπλανημένηψυχή δεν θέλει όλα να χαθούν σαν ένα σύντομο όνειρο. «Aναζητώ τον αληθινό έρωτα»,φωνάζει ο Kαρμερόν, καθώς η φούστα που του χάρισε ο Eπίσκοπος δείχνει να τον στενεύει.«Ποιος θα αγαπάει τη Σταχτοπούτα μετά τις δώδεκα τα μεσάνυχτα;» Το ρολόι αρχίζει ναχτυπά, οι μεταμφιέσεις πέφτουν, καθένας από τους θεατές πετάει από πάνω του ό,τι δεν τουανήκει, η σκηνή γεμίζει ρούχα, καπέλα και παπούτσια. Ο Καρμερόν ψάχνει απεγνωσμέναστις στοίβες για το σύμβολο του αληθινού έρωτα... και το βρίσκει. Tο γοβάκι! Tο επιδεικνύειστους βουρκωμένους θεατές και αναλύεται σ’ έναν απελπισμένο μονόλογο: H καρδιά πουδιψά για αλήθεια θα αναζητά πάντα το πόδι που ταιριάζει στο γοβάκι και όχι το γοβάκι πουταιριάζει στο πόδι. Δεν θα παραπλανηθείαπό καμία μασκαράτα και κανένα καρναβάλι μεθυσμένων δεν θα τη θαμπώσει, δεν θα τηνεμποδίσει καμία θεϊκή και ανθρώπινη δύναμη και καμίας μορφής εξουσία δεν θα την τρομάξει

Page 46



. Θα αναγνωρίσει μέσα στο πλήθος το όραμα του έρωτα, όπως το διαμάντι μέσα στο βούρκο κι εκεί θα εναποθέσει όρκους και όνειρα, στην απόλυτη ζεύξη ενός θνητού πεπρωμένου μ’ένα αθάνατο συναίσθημα. Για πάντα!Ο Καρμερόν πετάει το γοβάκι στον αέρα και ο προβολέας το ακολουθεί, καθώς διαγράφει

ένα ημικύκλιο και προσγειώνεται στο χέρι του Δεβεράλδη. Εκείνος γονατίζει, το φοράειαπαλά στο γυμνό πόδι της Αναμπέλας (που της ταιριάζει, γιατί είναι το δικό της), ακουμπάειτα χείλη του στους αστραγάλους της, φιλάει αργά τον έναν αστράγαλο, μετά τον άλλον, τηγάμπα, το χέρι που έχει ακουμπισμένο στην ποδιά της και της λέει: «Για πάντα. Σ’ ετούτη τηζωή και την επόμενη!»

«Τον αθεόφοβο!» O συμβολαιογράφος έγειρε πίσω στην καρέκλα του σκασμένος σταγέλια.

«Εγώ το βρίσκω κακόγουστο».«Δεν θέλω να με παρεξηγήσετε, κυρία Καμπάλ, αλλά μόνο μια πανέμορφη γυναίκα

μπορεί να φτάσει έναν άντρα σε αυτά τα άκρα».«Δεν θέλω να με παρεξηγήσετε, κύριε Σέλλερ, αλλά μόνον ένας αφελής δεν θα

καταλάβαινε πως όλη αυτή η παντομίμα ήταν στημένη για να γίνει πρωτοσέλιδο».«Άσχετα με αυτά, πρέπει να παραδεχτείτε ότι ήταν ποιητικός».Εμένα πάλι, αυτός ο συνδυασμός πολιτικής αλληγορίας κατωτάτου επιπέδου και

χολιγουντιανού παραμυθιού μου δήλωνε ότι το Ναδίρ εισερχόταν στη φάση της παρακμής του.Ο Σέλλερ όμως είχε ξαναβρεί το κέφι του τώρα που το ύποπτο φιλί στον άγνωστο

αξιωματικό είχε λάβει χώρα την ίδια ποιητική βραδιά που με αφάνταστη, όπως έγραφαν οιεφημερίδες, συγκίνηση η Αναμπέλα είχε δεχτεί την πρόταση του Δεβεράλδη. Ένα τέτοιοντοκουμέντο θα τίναζε όλο αυτό το σκηνοθετημένο παραμύθι του τέλειου έρωτα στον αέρα! Ηαθώα και αέρινη ξανθούλα ήταν πάντα «υπεράνω πάσης υποψίας». Αν διέθετε μια σκοτεινήκαι πανούργα πλευρά, που της επέτρεπε να ερωτοτροπεί ασύστολα μ’ έναν αξιωματικό τηνύχτα των αρραβώνων της, ο μύθος της «αφοσιωμένης σκλάβας» κατέρρεε και η Αναμπέλαέπαιρνε περισσότερο την όψη της Μεσσαλίνας…Η πρώτη μου σκέψη ήταν πως κάποιος από τους φωτορεπόρτερ που είχαν μαζευτεί στο

Ναδίρ κατόρθωσε να συλλάβει με το φακό του αυτή την άτυχη στιγμή της μέλλουσας συζύγου και μαθαίνοντας για τον επικείμενο γάμο της πήρε την πρωτοβουλία να την εξαφανίσει. Όμως παραήταν μεγαλόψυχο για να το κάνει ένας φωτορεπόρτερ εν υπηρεσία. Η δεύτερη σκέψημου ήταν ότι ο φωτορεπόρτερ πούλησε τη φωτογραφία στην Αναμπέλα, έναντι αδρήςαμοιβής, κι εκείνη την εξαφάνισε, αλλά τότε θα έπρεπε να την καταστρέψει, όχι να τη φυλάξειτόσο πρόχειρα. Η λογική, βέβαια, κατέρριπτε παρόμοιες υποθέσεις, γιατί κανέναςσύγχρονος επαγγελματίας φωτορεπόρτερ δεν είχε λόγο να τυπώσει ασπρόμαυρεςφωτογραφίες τόσο κακής ποιότητας. Αυτή ήταν οπωσδήποτε δουλειά ερασιτέχνη.Αποφάσισα λοιπόν να εγκαταλείψω τις υποθέσεις που έτσι κι αλλιώς δεν θα μ’ έβγαζανπουθενά και να προσπαθήσω να μάθω κάτι για τους δύο αξιωματικούς της φωτογραφίας.

Page 47



«Δεν είναι καθόλου περίεργο που μια Καμπάλ ρωτάει για τη Βαλκυρία», αποφάσισεξεπαγιασμένος ο Σεργκέι. «Κάποτε ήταν πολύ διάσημη στα Βαλκάνια. Το είχε πει κι οΣεφερίνο».Ο Ντυμπουά αναστέναξε προβληματισμένος. Ο παγωμένος αέρας των Βρυξελλών δεν

βοηθούσε ιδιαίτερα στο να βάλει κανείς τις σκέψεις του σε τάξη, πόσω μάλλον αυτός, πουσπάνια έμπαινε στον κόπο. Μπορεί όλη αυτή η κινητοποίηση που ζητούσε ο Εγγαστρίμυθοςνα πήγαζε από την υπερβολή του νάνου και τη μανία του γι’ αυτή τη γυναίκα. Όμως οΕγγαστρίμυθος ήταν γέρος με μυαλό κι ο Ντυμπουά, που δούλευε μόνο με το σώμα του,εμπιστευόταν πάντα τους συναδέλφους με μυαλό.Θυμόταν κι εκείνος καθαρά, κι ας είχαν περάσει τόσα χρόνια, πως οι εντολές του Διευθυντή

Σεφερίνο ήταν σαφείς: Nα τον ενημερώνανε για οτιδήποτε αφορούσε το όνομα τηςΒαλκυρίας και, κυρίως, αν μαθαίνανε πως κάποιος την αναζητά. Η πίστη σε έναν παλιόΔιευθυντή, τον καλύτερο που γνώρισε στην καριέρα του, ήταν συστατικό του αίματος τουακροβάτη. Ήταν κάτι που κανείς το διδασκόταν, μαζί με τα πατήματα στο σκοινί και τιςτούμπες στον αέρα, από μικρό παιδί. Ήταν κάτι που πήγαινε από γενιά σε γενιά στο τσίρκο.Σε εποχές που δεν υπήρχαν σωματεία και νομοθεσίες να προστατεύουν αυτό το αυτοδίδακτο πλήθος των ελεύθερων επαγγελματιών, μόνο η πίστη στο σινάφι και η αλληλεγγύη μεταξύτους μπορούσαν να τους προστατέψουν από τις άγριες εργοδοσίες. Μόνο η μπέσα και ηαλληλοϋποστήριξη βοήθησαν τους προγόνους του να μην εξαφανιστούν, όταν περιόδευαναπάτριδες και διέσχιζαν τα σύνορα χωρίς να ξέρουν τι τους ξημερώνει. Ο λόγος ήταν λόγοςκαι η υπόσχεση ήταν υπόσχεση! O Σεργκέι, δυστυχώς, το κατάλαβε.

«Δηλαδή», ψιθύρισε απολογούμενος, «εσύ το βρίσκεις ύποπτο να ρωτάει κάποιος για τηΒαλκυρία;»

«Δώσαμε το λόγο μας», είπε αυστηρά ο Ντυμπουά, «και αν θέλεις τη γνώμη μου»,θυμήθηκε τα λόγια του Εγγαστρίμυθου, «ναι, νομίζω ότι είναι πολύ ύποπτο να ρωτάεικάποιος για τη Βαλκυρία, μετά από τόσα χρόνια!»

Δυστυχώς, όταν ερεύνησα το παρελθόν της Αναμπέλας, δεν κατάφερα να βρω τίποταύποπτο. Παντρεύτηκε τον Δεβεράλδη στα είκοσι δύο της χρόνια και μέχρι τότε δεν είχεπρολάβει να κάνει και πολλά. Κάποιοι εφηβικοί έρωτες και κάποια νεανικά φλερτ, πουβρέθηκαν αργότερα να δίνουν συνεντεύξεις στις εφημερίδες για τον πρώτο χορό τους με τηνυν κυρία Δεβεράλδη, ήταν άνευ σημασίας. Για τριαντάρηδες αξιωματικούς του ευρωπαϊκούστρατού, ούτε λέξη.Το ότι οι αξιωματικοί φορούσαν στολή και όχι πολιτικά υποδήλωνε, προφανώς, πως η

έξοδος εκείνη την ημέρα ήταν επίσημη. Επίσημη έξοδος Δυτικών βαθμοφόρων σ’ ένακολασμένο άντρο διασκέδασης; Και είχε περάσει απαρατήρητο από τον Τύπο; Άφησα κατάμέρος τον Κοσμικό Αστέρα και όλες τις αντίστοιχες φυλλάδες που τύπωναν καλλιτεχνικάκουτσομπολιά και προσπάθησα να φωτιστώ από πιο σοβαρές εφημερίδες, πουειδικεύονταν στο πολιτικό ρεπορτάζ.Για κακή μου τύχη, δεν υπήρχε η παραμικρή αναφορά σε κανένα στρατιωτικό κλιμάκιο ή

Page 48



διπλωματική αποστολή που να πέρασε από την πόλη του Παλμέ-Bαλκάν τις ημερομηνίεςτριγύρω από εκείνη την Παρασκευή της 11ης Ιουνίου. Άρα, αν επρόκειτο για πολιτική είδησηήταν μικρής σημασίας, ίσως κάποια επίσκεψη ρουτίνας ή κάποια άτυπη συνάντησηστρατιωτικών ή διπλωματών. Αυτό, βέβαια, ήταν χάος για να το ερευνήσω.Ήταν δύο το πρωί και καθόμασταν με τον Σέλλερ προβληματισμένοι και αμίλητοι,

αναλογιζόμενοι ποια θα έπρεπε να είναι η επόμενή μας κίνηση. Εκείνος πίστευε ότιοπωσδήποτε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πολιτικού Συντονισμού της Ενωμένης Δύσης θακρατούσε αρχεία των κινήσεων του στρατού και των διπλωματών της στη Xερσόνησο.Προσπάθησα να του εξηγήσω ότι αν χρησιμοποιούσε τα γνωστά του τερτίπια, λαδώματα καιτα σχετικά, για τέτοιου είδους πληροφορίες, μπορεί να βρίσκαμε και τον μπελά μας. Εμείςπροσπαθούσαμε ν’ αποκαλύψουμε ένα κοσμικό σκάνδαλο, όχι να θεωρηθούμε ύποπτοικατασκοπίας!Η δική μου πρόταση ήταν πιο ρεαλιστική. Να αναζητήσω τους θαμώνες ή τους

δημοσιογράφους που ήταν παρόντες στο Nαδίρ εκείνη τη νύχτα. Κάποιος μπορεί να πρόσεξε τους δύο αξιωματικούς της φωτογραφίας, να τους πλησίασε, να έμαθε τα ονόματά τους.Μόλις άκουσε τη λέξη «δημοσιογράφους» ο Σέλλερ, του σηκώθηκε η τρίχα! Αν παίρνανε

μυρουδιά τα σαΐνια του Τύπουότι ήμασταν στο κατόπι μιας τόσο σκανδαλιστικής είδησης, δεν θα μας άφηναν σε χλωρόκλαρί. Μου απαγόρεψε να πλησιάσω οποιονδήποτε δημοσιογράφο, μου απαγόρεψε ναδείξω τις φωτογραφίες σε τρίτους, μου απαγόρεψε να κινήσω την παραμικρή υποψία για τοότι ερευνούμε τα άπλυτα της χήρας Δεβεράλδη. Τον καθησύχασα πως θα κινούμουν μεόλους τους κανόνες της μυστικότητας, αλλά, διάβολε, με κάποιον έπρεπε να μιλήσω, ανθέλαμε να προχωρήσει αυτή η έρευνα! Δέχτηκε με επιφύλαξη να του ετοιμάσω μια λίσταυποψήφιων προς συνέντευξη προσωπικοτήτων, αλλά μου ξεκαθάρισε ότι έπρεπε ναδιαγράψω τις λέξεις Αναμπέλα και φωτογραφίες από το λεξιλόγιό μου. Για ναεπισημοποιήσει αυτή του τη δήλωση, άρπαξε τις φωτογραφίες και τις κλείδωσε επιδεικτικάστο συρτάρι του.Εδώ που τα λέμε, είχαν περάσει δεκαεπτά χρόνια από εκείνη την Παρασκευή της 11ης

Ιουνίου και η λίστα μου ολοένα και μίκραινε. Οι προσωπικότητες που ήταν αναγνωρίσιμεςαπό τα δημοσιεύματα και είχαν παραβρεθεί στο γεγονός, αν υπήρχε πιθανότητα να τοθυμούνται ακόμη, ή δεν ήταν εύκολο να τις πλησιάσει κανείς ή δεν βρίσκονταν πια στη ζωή.Από όλα τα ονόματα που σημείωσα, και παρά τις αντιρρήσεις του εργοδότη μου, κατέληξα σε ένα μόνο, κατά τη γνώμη μου το πλέον κατάλληλο για μια τέτοια προσέγγιση: το «ΔούρειοΊππο» και κατά κόσμον Ίωνα Γαβουνέλη! Δηλαδή τον ίδιο τον αρθρογράφο του ΚοσμικούΑστέρα, που υπέγραφε κατ’ αποκλειστικότητα το ρεπορτάζ εκείνης της νύχτας. Ένας πελάτης ή ένας υπάλληλος μπορεί να μη θυμάται λεπτομέρειες από ένα κοσμικό γεγονός, αλλά ένας δημοσιογράφος δύσκολα ξεχνάει τις αποκλειστικότητες που έχει πετύχει στην καριέρα του.Ο Ίων Γαβουνέλης αποτελούσε, εδώ και δεκαετίες, το βασικό πληροφοριοδότη του κοινού

για τη νυχτερινή ζωή της Xερσονήσου. Αν και η διάσημη στήλη του «Δούρειος Ίππος» είχεσταματήσει το έργο της, του εξασφάλισε μια ισόβια άδεια παραμονής στο κοσμικό γίγνεσθαι.

Page 49



Αποσυρμένος λόγω ηλικίας από την ενεργό δημοσιογραφία, ανάλωνε τώρα το χρόνο τουστη συγγραφή βιβλίων με βιογραφίες διασημοτήτων και σε συνεντεύξεις που του έπαιρναν οινεότεροι για τις λαμπρές στιγμές της καριέρας του. Ο «Δούρειος Ίππος» του είχεκατορθώσει να σημειώσει μοναδικές επιτυχίες, να περάσει μέσα από κλειδαρότρυπεςυπνοδωματίων, μέσα από κλειστές αυλαίες θεάτρων και σφραγισμένα συρτάριαπαραγωγών, να υποκλέψει συνομιλίες παράνομων εραστών, να προφητέψειεπαγγελματικές συνεργασίες καλλιτεχνών, γάμους, διαζύγια και εγκυμοσύνες. Υπήρξε έναςαληθινός ήρωας της βαλκανικής σκανδαλογραφίας και οι επώνυμοι τον περιέβαλαν πάντοτεμε αβρότητα, γιατί κι αυτοί που δεν τον σέβονταν, σίγουρα τον φοβόνταν.Το πρόβλημα των νέων δημοσιογράφων που του έδιναν το μικρόφωνο δεν ήταν μην τυχόν

αρνηθεί να μιλήσει, αλλά μήπως δεν σταματήσει ποτέ. Ένα τέτοιο φουσκωμένο και φλύαροπαγώνι ήταν ό,τι χρειαζόμουν.Ο Σέλλερ έδωσε με δυσκολία τη συγκατάθεσή του. Με προειδοποίησε πως ο Γαβουνέλης

είναι επαγγελματίας «ανιχνευτής» ειδήσεων και πως όφειλα να είμαι προσεκτική. Στηνπραγματικότητα είχε γεμίσει κρυφή ικανοποίηση που ένα ναρκαλιευτικό σαν τον Γαβουνέλη, ο οποίος είχε προσκληθεί επίσημα για να καλύψει ένα γεγονός, επέτρεψε να του διαφύγει τοπιο πιπεράτο στιγμιότυπο εκείνης της βραδιάς, αδιάψευστο τεκμήριο του οποίου είχε στηνκατοχή του μόνον αυτός: ο συμβολαιογράφος Σέλλερ!Οι πλεχτοί μάλλινοι ρόμβοι, που κανονικά θα έπρεπε να προφυλάσσουν το λαιμό μου από

το κρύο και όχι να ανακατεύονται σε μια κατάστρωση συλλογισμών, ζήτησαν διευκρινίσεις για το πώς απευθύνεις ερωτήσεις σε μια εξουσία, που η δουλειά της είναι να απευθύνειερωτήσεις. Η κίνηση ήταν αραιή πια στο δρόμο, οι περαστικοί είχαν μαζευτεί στα σπίτια τουςκαι το Βερολίνο είχε ερημώσει. Όφειλα να παραδεχτώ πως η τύχη ήταν με το μέρος μου σ’εκείνη τη συνέντευξη. Η φλυαρία και η ματαιοδοξία του Γαβουνέλη γέμισαν εύκολα οκτώκασέτες στο φορητό μου κασετόφωνο, χωρίς να χρειαστεί να καταβάλω την παραμικρήπροσπάθεια.Θα προτιμούσα να προσπεράσω με συντομία αυτή τη συνάντηση, που δεν ήταν και πολύ

κολακευτική για τις ικανότητές μου, αλλά ο μάλλινος λαιμοδέτης μου είχε ήδη πάρει τη στάσητης «ακρόασης με κάθε λεπτομέρεια» και δεν μου άφηνε περιθώρια διαφυγής.

Το Ημερολόγιο του Κασκόλ – Απομαγνητοφώνηση της συνέντευξης με το δημοσιογράφοΊωνα Γαβουνέλη

Η προσέγγιση του Γαβουνέλη έγινε σχετικά εύκολα. Ο παλαίμαχος συντάκτης του «ΔούρειουΊππου» ευχαρίστως θα έδινε μια συνέντευξη σε μια ένθερμη βιογράφο του Καρμερόν, αν καιδεν ήταν σίγουρος πως θα της ήταν ιδιαίτερα χρήσιμος.

«Ξέρετε, το πολιτικό ρεπορτάζ δεν με συγκίνησε ποτέ. Εγώ προσπαθούσα πάντα ναασχολούμαι με την πιο ανθρώπινη πλευρά της επικαιρότητας. Παρ’ όλα αυτά, πιστεύετε πωςένα βιβλίο για τον Καρμερόν θα ενδιέφερε το κοινό;»Με βουρκωμένα μάτια τον βεβαίωσα πως για μένα ήταν στόχος ζωής η συγγραφή αυτού

του βιβλίου. Tου μίλησα για την ταλαιπωρημένη από ανελεύθερα καθεστώτα πατρίδα του

Page 50



Καρμερόν, για τον αγώνα που έκανε μέσα από την τέχνη του να αφυπνίσει το κοινό αίσθημα,για το πόσο απαράδεκτο είναι να διώκονται οι δημιουργοί για το έργο τους και να φιμώνεται ηκαλλιτεχνική έκφραση.Ο συνομιλητής μου είχε εντυπωσιαστεί που μια αμφιλεγόμενη πολιτική προσωπικότητα

σαν τον Καρμερόν μου είχε εμπνεύσει τόσο έντονα συναισθήματα και προσπάθησε να είναικομψός στους αρνητικούς του χαρακτηρισμούς. Ήταν φανερό ότι οι παραστάσεις τουθεατρίνου τον είχαν αφήσει ασυγκίνητο. Aκόμη κι αν κυοφορούσαν μηνύματα τα έργα τουΚαρμερόν, η συγγραφική και ερμηνευτική του ικανότητα ήταν τόσο θλιβερές, που τοαποτέλεσμα άγγιζε τα όρια του γελοίου.

«Έτσι τον κατάντησε η συναλλαγή του με την παραπολιτική», κούνησα το κεφάλιαπελπισμένη. «Bρίσκω πολύ ύποπτο το ότι αποφάσισε να ξεπουλήσει τον πολιτικό του λόγο. Η δική σας αποκλειστική αποκάλυψη, μας έκανε όλους μάρτυρες του πώςεμπορευματοποιείται η στρατευμένη τέχνη». Έβγαλα από το χαρτοφύλακά μου το απόκομμαμε το ρεπορτάζ του και του το παρουσίασα. Τα μάτια του συνομιλητή μου άστραψαν.

«Ω, αυτό είναι μια πολύ παλιά μου επιτυχία. Κρατάτε αρχείο της δουλειάς μου;»«Κρατάω αρχείο από οτιδήποτε αφορά τον Καρμερόν. Πώς κατάφερε ο Δεβεράλδης να

πετύχει τη συνεργασία του, σ’ ένα τόσο γλοιώδες και ταπεινωτικό τέχνασμα;»«O Δεβεράλδης», χαμογέλασε νοσταλγικά, «είχε τον τρόπο του να πετυχαίνει αυτό που

ήθελε. Εκείνη την εποχή ήταν δύσκολο να του αντισταθείς».«Το άρθρο σας έγινε αιτία να χάσω τον ύπνο μου για μήνες. Θα ήθελα τόσο πολύ να με

διαφωτίσετε για τα όσα συνέβησαν σ’ εκείνη την παράσταση».Μα, τίποτα δεν θα του ήταν πιο ευχάριστο!Ο Γαβουνέλης βολεύτηκε αναπαυτικά στην πολυθρόνα του και άφησε τις αναμνήσεις του να

ζωντανέψουν και να πλημμυρίσουν το σαλόνι. Μέσα από τον αστείρευτο λυρισμό τωνπεριγραφών του, έζησα λεπτό προς λεπτό τα γεγονότα εκείνης της Παρασκευής της 11ηςΙουνίου. Έμαθα για το πρόγραμμα, τους διάσημους θαμώνες, τις συνεντεύξεις, τακουτσομπολιά, τη συγκίνηση, την επιτυχία… Δυστυχώς, καμία από τις εικόνες που μουπεριέγραφε δεν περιείχε Δυτικοευρωπαίους αξιωματικούς – είτε μαζί με την Αναμπέλα είτεχώρια.Αποφάσισα να φανώ πιο τολμηρή.«Ο τρόπος με τον οποίο μου περιγράφετε την αυτοπεποίθηση του Δεβεράλδη, μου γεννά

την υποψία πως δεν θα πρέπει να ενεργούσε μόνος», του εμπιστεύτηκα με καχυποψίαερευνήτριας πολιτικών δολοπλοκιών. «Διακρίνω τις υπόγειες προθέσεις δυτικών δυνάμεωνσε αυτή την κίνηση, που μειώνει το επαναστατικό μήνυμα του έργου».

«Εσείς οι πολιτικοί συγγραφείς βλέπετε παντού συνωμοσίες», μου απάντησε κουρασμένα. «Σας βεβαιώνω πως ο Δεβεράλδης, εκείνο το βράδυ, μόνο την πολιτική δεν είχε στο μυαλότου».

«Σοβαρά; Τότε πώς εξηγείται το γεγονός, ειδικά αυτή την παράσταση να τηνπαρακολουθούν βαθμοφόροι του δυτικοευρωπαϊκού στρατού;» θριαμβολόγησα, σαν να είχα αντλήσει στοιχεία από σκοτεινούς πληροφοριοδότες και να τον έπιανα αδιάβαστο στο

Page 51



μάθημά του.«Αγαπητή μου», γέλασε καλοκάγαθα, «μιλάμε για το Ναδίρ! Εμένα δεν θα με εξέπληττε αν

κάθονταν και ένα τσούρμο πρωθυπουργοί σε κάποιο από τα τραπέζια – σίγουρα όμως όχιγια να εμποδίσουν την παράσταση του Καρμερόν. Είναι δύσκολο να εξηγήσει κανείς, σ’ εσάς τους νεότερους, το μαγνητισμό που ασκούσε στον κόσμο αυτό το κέντρο. Πιστέψτε με, ανμπορούσε κι ο Πάπας να το σκάσει από το Βατικανό, στην κόλαση του Δεβεράλδη θαπέρναγε τη νύχτα του. Τι τα θέλετε, είναι μια εποχή που δεν θα ξαναγυρίσει».

«Άρα, είδατε κι εσείς τους αξιωματικούς».«Σε αυτό περιμένετε να στηρίξετε τη θεωρία σας για μια διεθνή σκευωρία; Φοβάμαι ότι θα

απογοητευτείτε. Πιθανόν να ήταν και κάποιοι αξιωματικοί μέσα στην κατάμεστη αίθουσα, αλλά δεν νομίζω ότι απασχολήθηκαν με τον Καρμερόν. Μάλλον στην οικοδέσποινα είχανστραμμένη την προσοχή τους».Κόντεψα να πηδήξω από τη χαρά μου. Επιτέλους! Είχαμε φτάσει στο νήμα με τον Σέλλερ.

Τερματίζαμε νικητές!Προσπάθησα να ελέγξω το χτυποκάρδι μου και με βραχνή από τη συγκίνηση φωνή είπα

με προσποιητό αποτροπιασμό:«Ώστε έδειξαν ενδιαφέρον για την κυρία Αναμπέλα οι αξιωματικοί».«Όχι για την Αναμπέλα, την Αναμπέλα ποιος την ήξερε ακόμη; Για τη Βαλκυρία».Έμεινα αποσβολωμένη, βέβαιη ότι παράκουσα. Τη Βαλκυρία; Αυτή τώρα πού ταίριαζε στο

όλο σκηνικό;«Αν κατάλαβα καλά, εννοείτε ότι η Βαλκυρία ήταν παρούσα τη νύχτα που ο Δεβεράλδης

έκανε δημόσια πρόταση γάμου σε μιαν άλλη γυναίκα;» ρώτησα με αληθινή έκπληξη, πουήταν αδύνατον να κρύψω.

«Φυσικά ήταν παρούσα. Το αναφέρω στο ρεπορτάζ μου», έγειρε προς το μέρος μου, «διακριτικά, βέβαια… αλλά το αναφέρω».Μάλλον είχε δίκιο, αλλά εγώ, άμαθη να αποκρυπτογραφώ τις καλυμμένες κοσμικές

σπόντες, σ’ ένα τόσο παλιό άρθρο, θα το προσπέρασα χωρίς να το προσέξω. Ώστε ηπρώην σύντροφος του Δεβεράλδη ήταν καλεσμένη στους αρραβώνες του πρώην εραστή της.

«Είναι προτιμότερο να χειρίζεται κανείς με λεπτότητα μια τέτοια επισήμανση. Ο κόσμοςδιψάει για σκάνδαλα κι εμένα δεν μου αρέσει να προκαλώ προβλήματα στα ζευγάρια», είπεμε υποκρισία ο παπαράτσι, που μέσα από τη στήλη του «Δούρειος Ίππος» είχε κλείσειπερισσότερα σπίτια από ό,τι μια υδρογονοβόμβα που σκάει σε κατοικημένη περιοχή.

«Εννοείτε ότι διαδραματίστηκαν σκηνές που δεν δημοσιεύσατε;»«Κάθε άλλο! Μπορώ να πω ότι η στάση της ήταν τόσο αξιοπρεπής, που με κατέπληξε.

Αλλά νομίζω ότι πάντα με κατέπλησσε η Βαλκυρία».«Συνεπώς οι αξιωματικοί ήταν στη δική της παρέα!»«Τι εννοείτε “στη δική της παρέα”; Η Βαλκυρία δεν ήταν στην παρέα κάποιου, η Βαλκυρία

ήταν παντού». Kαι ο δημοσιογράφος διάνθισε τη φράση του με μια αυτοκρατορική κίνηση τουχεριού, που υποδήλωνε πως η Βαλκυρία ήταν η αδιαμφισβήτητη κυρίαρχος του χώρου. «Κρίμα που δεν μπόρεσα να απαθανατίσω αυτή την τελευταία της δημόσια εμφάνιση. Βλέπετε,

Page 52



όλοι περιμέναμε την κίνηση του Δεβεράλδη και είχαμε τις κάμερες στραμμένες στο τραπέζιτου… Ποιος θα μπορούσε να το φανταστεί;» H απογοήτευση τον έκανε ν’ αναστενάξει.

«Να φανταστεί, ποιο πράγμα;»«Ότι δεν θα την ξαναβλέπαμε. Προσπαθώ ακόμη να καταλάβω πώς μου ξεγλίστρησε

εκείνο το βράδυ!»Όταν ο Δεβεράλδης διατύπωσε μεγαλόφωνα την πρόταση γάμου στην Αναμπέλα,

ολόκληρο το Ναδίρ σείστηκε. Ο Γαβουνέλης είχε φροντίσει να σπείρει τους συνεργάτες τουανάμεσα στον κόσμο, για να παίρνουν συνεντεύξεις από τους επώνυμους, που απηύθυνανευχές και έκαναν σχόλια για το ζευγάρι. Είχε προσέξει από νωρίς ότι η Βαλκυρία ήταν στηναίθουσα. Είχε ορκιστεί στον εαυτό του πως θα κατάφερνε να της αποσπάσει δυο λέξεις γιατο πώς αισθανόταν γύρω από το όλο ζήτημα. Αυτή θα ήταν οπωσδήποτε η συνέντευξη τηςημέρας! Ένιωθε προδομένη, αγανακτισμένη, συγκινημένη; Θα μιλούσε με διακριτικότητα; Mεθλίψη; Mε το γνωστό της σαρκασμό; Θα εξήρε την εκλογή του Δεβεράλδη; Θα απέφευγε νασχολιάσει; Ω, αυτή τη συνέντευξη την ήθελε ο Γαβουνέλης τόσο πολύ! Και ήθελε να είναι οπρώτος που θα την τυπώσει.Όλη τη νύχτα φρόντισε να μη χάσει τη Βαλκυρία από τα μάτια του. Όποτε για λίγο χανόταν

από το οπτικό του πεδίο, καθώς μετακινιόταν ασταμάτητα από τη μία άκρη του Ναδίρ στηνάλλη, κατάφερνε πάλι γρήγορα να την εντοπίσει, είτε να μιλάει με κάποιον είτε να χορεύει είτενα γελά, συμμετέχοντας στο ξέφρενο πανηγύρι της βραδιάς.Όταν ήρθε η μεγάλη στιγμή, τα φώτα των ρεπόρτερ έπεσαν στο τραπέζι του Δεβεράλδη και

κατέγραψαν λεπτό προς λεπτό τη θρυλική του πρόταση. Ο Γαβουνέλης ήταν σίγουρος πωςη Βαλκυρία στεκόταν τρία τραπέζια πίσω από αυτόν. Μόλις απαθανάτισε το κινηματογραφικό φιλί του ζευγαριού, έδωσε εντολή στην κάμερα να γυρίσει και να εστιάσει πίσω του.Όμως πίσω του στεκόταν μόνο ο κόσμος που χειροκροτούσε και αγωνιζόταν να δει τους

πρωταγωνιστές. H Βαλκυρία πουθενά! Ανέβηκε σε μια καρέκλα για να μπορέσει να διακρίνει καλύτερα πάνω από τα κεφάλια του πλήθους, που κατευθυνόταν προς το κέντρο τηςαίθουσας για να ευχηθεί στους μελλόνυμφους, αλλά πάλι δεν κατάφερε να την εντοπίσει. ΟΔεβεράλδης έδινε εντολή να πλημμυρίσει το Ναδίρ σαμπάνιες και οι αρχισερβιτόροι έκοβανφελλούς με ασημένια ξίφη, από κάθε γωνιά του μαγαζιού. Αριστοτεχνικές πυραμίδες πουσχημάτιζαν δίσκοι από κρυστάλλινα ποτήρια κατέβαιναν σε σχηματισμό από τη σκηνή,φλόγες είχαν τυλίξει το τραπέζι της Αναμπέλας προκαλώντας ουρλιαχτά στουςπαριστάμενους, η ορχήστρα έπαιζε εκκωφαντικά – επικρατούσε πανδαιμόνιο! Ο Γαβουνέλης διέταξε τους φωτογράφους του να μην παραλείψουν να καταγράψουν με κάθε λεπτομέρειααυτό τον πανζουρλισμό και παίρνοντας τη μηχανή του, που είχε ενσωματωμένο μικρόφωνο,άρχισε ν’ ανοίγει χώρο ανάμεσα από τον κόσμο.Γύρισε όλο το κέντρο, σπιθαμή προς σπιθαμή, έψαξε στη σκηνή, στα παρασκήνια, στο

Μπουντουάρ, ακόμη και κάτω από τα τραπέζια… Τίποτα! Η Βαλκυρία είχε εξαφανιστεί. Σ’εκείνα τα λίγα λεπτά που είχε αποσπαστεί η προσοχή του, η Βαλκυρία δραπέτευσε.Έφτασε λαχανιασμένος μέχρι τη μεγάλη σιδερένια εξώπορτα που οδηγούσε στην έξοδο

του κέντρου και στο πάρκινγκ, αλλά δεν μπόρεσε να βρει κανένα ίχνος της αναχώρησής της.

Page 53



Ρώτησε όλους τους πορτιέρηδες και τους παρκαδόρους αν την είδανε να φεύγει, όλοιαπάντησαν αρνητικά. Ο δημοσιογράφος άνοιξε το πορτοφόλι του και τους υποσχέθηκε πωςθα φανεί πολύ γενναιόδωρος και θα διαφυλάξει με κάθε τρόπο την ανωνυμία όποιου τουδώσει αυτή την εμπιστευτική πληροφορία. Οι νυχτερινοί υπάλληλοι τον κοίταξανπαραξενεμένοι. Τον διαβεβαίωσαν πως την τελευταία μία ώρα, στην έξοδο και στο πάρκινγκεπικρατούσε απόλυτη ησυχία. (Μα, πώς ήταν δυνατόν;) Ο Γαβουνέλης έχωσε στο χέρι τουςμια φούχτα χαρτονομίσματα, τους ζήτησε να σκεφτούν αν είδαν οποιονδήποτε, μαοποιονδήποτε, να φεύγει. Οι υπάλληλοι επανέλαβαν με ειλικρίνεια ότι την τελευταία μία ώρατα μόνα οχήματα που μετακινήθηκαν ήταν μια μαύρη λιμουζίνα με διακριτικά τουΔιπλωματικού Σώματος και το πούλμαν που μετέφερε το θίασο των Ξωτικών του Αχέροντα.Άλλος κανείς; Απολύτως κανείς.

«Και δεν σκεφτήκατε μήπως…»Μα και βέβαια το σκέφτηκε. Περίμενε μια άσημη βιογράφο του Καρμερόν να του υποδείξει

τη δουλειά του; Διερεύνησε την προέλευση και την πορεία αυτών των δύο οχημάτων, πουκατά πάσα πιθανότητα χρησιμοποιήθηκαν ως οχήματα διαφυγής, χωρίς όμως να καταλήξειπουθενά. Το πούλμαν μετέφερε το θίασο ως το λιμάνι. Oι ηθοποιοί επιβιβάστηκαν σ’ έναπλοίο που απέπλευσε για Mπάρι και στη συνέχεια ενσωματώθηκαν στο δυναμικό ενόςμεγαλύτερου σχήματος που έκανε τουρνέ στη Nότια Iταλία. Η λιμουζίνα ανήκε στο στρατηγόΝόρρις, έναν Ευρωπαίο στρατιωτικό διπλωμάτη που είχε επισκεφτεί με την ακολουθία τουτην Αλκυονίδα, την ιστορική πόλη που βρίσκεται λίγο έξω από το Παλμέ-Bαλκάν.

«Και για να προλάβω τις ερωτήσεις σας, διασταύρωσα από χίλιες μεριές ότι ο στρατηγόςΝόρρις δεν πλησίασε καθόλου το Παλμέ-Bαλκάν και το Ναδίρ. Πέρασε όλη του τη μέρα καιτη νύχτα στην Αλκυονίδα, συνοδευόμενος από τον τοπικό προϊστάμενο του Γραφείου Τύπουτης Ενωμένης Δύσης, το λοχαγό Μοράβια. Ο τελευταίος τον ξενάγησε το πρωί στιςαρχαιότητες, έδωσε προς τιμήν του ένα επίσημο γεύμα το μεσημέρι και όλο το βράδυ τοπέρασαν καθηλωμένοι στο αρχαίο θέατρο της Αλκυονίδας, όπου λάβαινε χώρα έναφεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού Δράματος. Παρακολούθησαν μέχρι και τις μεταμεσονύχτιεςπαραστάσεις της Άλκηστης και των Τρωάδων και τα ξημερώματα τον οδήγησε στοξενοδοχείο του. Ο στρατηγός με τους συνοδούς του συνέχισαν σχεδόν αμέσως για Βέροιακαι Βουκουρέστι».

«Βλέπω ότι δεν σας ξέφυγε τίποτα», σχολίασα χαμογελώντας.«Έχω τον τρόπο μου να συλλέγω πληροφορίες και είναι πάντα αξιόπιστες», μου

επεσήμανε κολακευμένος. «Εδώ, βέβαια, ήταν και το οξύμωρο. Ενώ ο στρατηγός Νόρρις,συνοδευόμενος από το λοχαγό Μοράβια, δεν έφυγε καθόλου από την Αλκυονίδα, με τόσεςπηγές να μου το επιβεβαιώνουν… πώς η λιμουζίνα του βρέθηκε τη νύχτα στο Ναδίρ, τόσαχιλιόμετρα μακριά;»

«Είμαι σίγουρη πως καταφέρατε να το απαντήσετε κι αυτό», τον ενθάρρυνα, ευχόμενη ηχειμαρρώδης αφήγησή του να διαφώτιζε και τη δική μου έρευνα.

«Kατέληξα στο συμπέρασμα πως κάποιοι αξιωματικοί που τον συνόδευαν, μηνμπορώντας ν’ αντισταθούν στον πειρασμό να επισκεφτούν το Ναδίρ, τον εγκατέλειψαν στην

Page 54



υψηλή φροντίδα του Μοράβια, βούτηξαν τη λιμουζίνα του και το έσκασαν για μια νύχτα στοΝαό της Απωλείας», μου έκλεισε το μάτι ο Γαβουνέλης. «Την επόμενη μέρα, κανείς δενφάνηκε να γνωρίζει πως η λιμουζίνα του Νόρρις είχε κάνει ένα σύντομο νυχτερινό ταξίδι μέχριτο Παλμέ-Bαλκάν. Οι θερμόαιμοι ένστολοι που γλεντούσαν το βράδυ με τη Βαλκυρία είχανξεπορτίσει τόσο αθόρυβα, που κανείς δεν τους πήρε μυρουδιά».

«Και ποιοι ήταν αυτοί οι αξιωματικοί;» ρώτησα, ελπίζοντας πως θα μου δώσει ένα όνομαγια να βαφτίσω τον «εραστή» της φωτογραφίας του Σέλλερ.

«Ειλικρινά, δεν θυμάμαι. Κάποιοι λοχαγοί, λοχίες, κάποιοι στρατιωτικοί διπλωμάτες, τέλοςπάντων. Εμένα εκείνο που με ενδιέφερε ήταν αν είχαν μαζί τους τη Βαλκυρία. Όμως ηδιπλωματική αποστολή συνέχισε την άλλη μέρα το δρόμο της, χωρίς να προσθέσει κάποιονεπιβάτη στη σύνθεσή της. Aυτό μπόρεσα γρήγορα να το διασταυρώσω. Ήταν πραγματικάπαράξενο».

«Προσπαθήστε να θυμηθείτε τα ονόματα της αποστολής», δοκίμασα.«Μπα, πάει τόσος καιρός», η προσοχή του είχε αποσπαστεί. Είχε βυθιστεί στην ανάμνηση

μιας ντίβας που χάνεται μέσα στο σκοτάδι: «Ποτέ δεν μπόρεσα να ξεπεράσω τη μυστηριώδηεξαφάνιση αυτής της γυναίκας. Πρώτη φορά μου ξεγλιστράει έτσι είδηση. Είχα στήσειφωτογράφους έξω από το σπίτι της, έξω από το Ναδίρ, σε όλα τα πιθανά και απίθαναπεράσματα, αλλά εκείνη άφαντη. Μετά από την ιστορική εκείνη νύχτα, η Βαλκυρίαεξαφανίστηκε σαν να ήταν καμωμένη από αέρα, εξαϋλώθηκε, εξατμίστηκε».

«Για να επανέλθουμε λίγο στους αξιωματικούς, πιστεύετε…»«Ω! Mα, τι έχετε πάθει με αυτούς τους αξιωματικούς;» με ρώτησε, εκνευρισμένος που δεν

συγκινούμουν από το μυστήριο που τόσο τον είχε παιδέψει. «Οι αξιωματικοί ήρθαν στοκέντρο για να γλεντήσουν και δεν έδιναν φράγκο για τον Καρμερόν. Αυτό μπορώ να σας τοβεβαιώσω!»Δοκίμασα λίγο ακόμη την υπομονή του, αλλά δεν μπόρεσα να του αποσπάσω τίποτα

χρήσιμο. Τον είχε συνεπάρει τόσο η ανάμνηση της μοναδικής, ίσως, στην καριέρα τουδημοσιογραφικής αποτυχίας, που παραμίλαγε χωρίς ούτε να με βλέπει ούτε να με ακούει.Εκείνος, ο Ίων Γαβουνέλης, που είχε ξετρυπώσει όλα τα δημόσια πρόσωπα όπου κι ανκρύβονταν, που είχε αποκαλύψει όλα τους τα μυστικά και είχε πρωτοπορήσει σε όλα ταδημοσιεύματα, άφησε να χαθεί κάτω από τη μύτη του μια ολόκληρη Βαλκυρία. Μόνο έναςΘεός ξέρει πώς έφυγε και πού πήγε! Όλες οι έρευνές του απέβησαν άκαρπες και μπορούσε να με βεβαιώσει, ναι, αυτός ο Ίων Γαβουνέλης μπορούσε να με βεβαιώσει πως οδημοσιογράφος που θα ανακάλυπτε τα ίχνη της, θα κέρδιζε το βραβείο Πούλιτζερ!

«Ώστε το βραβείο Πούλιτζερ», χαμογέλασε πονηρά ο Σέλλερ. «Έτσι εξηγείται το γεγονόςότι κάνει μόνο μια διακριτική αναφορά στην παρουσία της Βαλκυρίας στο άρθρο του. Όχι από λεπτότητα για τους μελλόνυμφους, αλλά γιατί δεν έχει τίποτα να γράψει». H περηφάνια και οενθουσιασμός τον είχαν συνεπάρει. «Καταλαβαίνετε, κυρία Καμπάλ, ότι με τις φωτογραφίεςπου έχουμε ξεπεράσαμε σε στοιχεία και αυτόν ακόμη τον “Δούρειο Ίππο”!»Είχε αναγκαστεί να παραδεχτεί πως η συνάντηση με τον Γαβουνέλη ήταν μια επιτυχημένη

κίνηση, που μας διαφώτισε σε αρκετά σημεία. Τώρα ξέραμε πως οι δύο αξιωματικοί της

Page 55



φωτογραφίας ανήκαν, προφανώς, στην ακολουθία του στρατηγού Νόρρις. Ο Νόρρις και οΜοράβια δεν μετακινήθηκαν από την Αλκυονίδα, άρα αποκλείονταν από τον κατάλογο τωνυπόπτων. Ο «ζωηρός» λοχαγός που ψάχναμε και ο φίλος του ο λοχίας, εκμεταλλευόμενοιτο γεγονός ότι ο προϊστάμενός τους και ο οικοδεσπότης ήταν και οι δύο ακινητοποιημένοι γιαπολλές ώρες στο χώρο του αρχαίου θεάτρου, χρησιμοποίησαν τη λιμουζίνα του Νόρρις γιαμια νυχτερινή βόλτα. Το Παλμέ-Bαλκάν απέχει μόλις λίγα χιλιόμετρα από την Αλκυονίδα κιόποιος έφτανε ως εκεί δύσκολα θα αντιστεκόταν στον πειρασμό να επισκεφτεί το Ναδίρ. Ηγεμάτη ερωτισμό ατμόσφαιρά του τους συνεπήρε, τους έκανε πιο τολμηρούς και τουςοδήγησε να ζήσουν ένα αναπάντεχο ρομάντζο…Εδώ, βέβαια, τα πράγματα περιπλέκονται αρκετά, γιατί, σύμφωνα με τα λεγόμενα του

Γαβουνέλη, εκείνη που τραβάει την προσοχή τους είναι η Βαλκυρία, όχι η Αναμπέλα. Οδημοσιογράφος υπήρξε κάθετος σε αυτό. Mου περιέγραψε, μάλιστα, μια ολόκληρη σκηνή,για το πώς χόρευε και γελούσε μαζί τους η τέως σύντροφος του Δεβεράλδη, ενώ η μέλλουσα σύζυγός του πέρασε μια βραδιά γεμάτη αμηχανία, βιδωμένη στη θέση της και αμίλητη. Αν οαξιωματικός είχε σκοπό να δώσει ένα βαθύ φιλί στην Αναμπέλα, την ίδια εκείνη νύχτα, ηστάση της Βαλκυρίας δεν εξηγείται. Υπήρχε, άραγε, πιθανότητα η Βαλκυρία να κάνει πλάτεςστον εραστή της αντιζήλου της;

«Εγώ θα σκεφτόμουν πιο πονηρά», ψιθύρισε σατανικά ο Σέλλερ. «Η Βαλκυρία παγιδεύειτην Αναμπέλα με τη βοήθεια αυτού του αξιωματικού. Τον βοηθάει να την απομονώσει και νατη φιλήσει, προκειμένου να χρησιμοποιήσει το τεκμήριο της απιστίας της για ν’ ανατρέψει τηναπόφαση του Δεβεράλδη».Η θεωρία του Σέλλερ είχε, βέβαια, πολλά κενά. Από το πώς το πέτυχε αυτό η Βαλκυρία μ’

έναν άγνωστο αλλοδαπό αξιωματικό, μέχρι το πώς παρασύρθηκε η Αναμπέλα τόσογρήγορα και το πώς και γιατί δεν χρησιμοποιήθηκαν οι φωτογραφίες. O Σέλλερ όμως είχεπαθιαστεί και ήταν ασυγκράτητος. Δεν του αρκούσε πια να προσκομίσει τη θεωρία του σεκάποια εφημερίδα και να πληρωθεί για τον κόπο του. Γρυλίζοντας σαν πεινασμένος λύκος,που τον ελεούν μ’ ένα ξεροκόκαλο όταν δίπλα του βελάζει ένα κοπάδι αφράτα πρόβατα,λαχταρούσε ν’ ανεβάσει το θερμόμετρο της αποκάλυψης στα ύψη. Ήθελε να περιπλέξει τορομάντζο, να το σκληρύνει, να το κάνει τόσο πρωτάκουστο, ώστε, όταν θα έβγαινε στηναγορά να το πουλήσει, να γινόταν χαλασμός! Μέσα από τις φωτογραφίες να ξεπηδήσουνίντριγκες, πάθη και μυστήρια που θα σήκωναν την τρίχα και του πιο εξοικειωμένου σεσκάνδαλα εκδότη, να ξεπεράσει τον Γαβουνέλη και όλους τους Γαβουνέληδες της Xερσονήσου, να πετύχει το πιο καυτό και ακριβοπληρωμένο ρεπορτάζ όλων των εποχών…Ήθελε τη Βαλκυρία!

«Πρέπει να σας υπενθυμίσω», τον προειδοποίησα, «πως τη Βαλκυρία την αναζήτησανπολλοί έμπειροι δημοσιογράφοι και δεν κατάφεραν να την εντοπίσουν πουθενά. Η γυναίκαθα έχει δραπετεύσει στο εξωτερικό και θα ζει μια ήσυχη ζωή, μακριά από τα φώτα και τιςκάμερες».Και στο κάτω κάτω, εμείς είχαμε στοιχεία για την απιστία της Αναμπέλας. Η Βαλκυρία γιατί

να μας απασχολεί; Είχε αρχίσει να μ’ ενοχλεί αυτή η υπόθεση, που γινόταν όλο και πιο

Page 56



τραβηγμένη και που, τελικά, στηριζόταν μόνο στη διαίσθηση του Σέλλερ. Η δουλειά πουκάναμε δεν ήταν καλύτερη από αυτή των ρεπόρτερ του Κοσμικού Αστέρα, οι οποίοιτεκμηρίωναν τα δημοσιεύματά τους με τυχαία φωτογραφικά στιγμιότυπα και άρχιζαν μιανατέλειωτη μυθοπλασία για την ερμηνεία τους.Από την άλλη, η Βαλκυρία, μετά από μια πολυτάραχη ζωή στην επικαιρότητα, είχε κερδίσει

το δικαίωμα σε λίγη ησυχία. Η γυναίκα εδώ και δεκαεπτά χρόνια δεν είχε εμφανιστεί πουθενά,δεν είχε σχολιάσει, δεν είχε προκαλέσει. Έδειχνε με κάθε τρόπο, τέλος πάντων, πως έχειαποσυρθεί.

«Το ένστικτό μου με βεβαιώνει πως η Βαλκυρία είναι το κλειδί όλης της υπόθεσης. ΗΒαλκυρία κρύβεται πίσω από αυτές τις ύποπτες φωτογραφίες», γρύλισε ο Σέλλερ και,αισθανόμενος ότι διατύπωσε μια αποφθεγματική φράση, πετάχτηκεαπό την καρέκλα του κι άρχισε να κόβει βόλτες στο γραφείο και ν’ αναρωτιέται με έξαψη: «Δεν είναι περίεργο που ο αξιωματικός ο οποίος φιλάει την Αναμπέλα περνάει τη βραδιά τουχορεύοντας και φλερτάροντας τη Βαλκυρία; Δεν είναι περίεργο που εκείνη εξαφανίζεται τηνίδια ώρα που αυτός αναχωρεί; Δεν είναι προφανές ότι φύγανε μαζί;»Εγώ δεν έβλεπα πουθενά το «προφανές». Εξάλλου, οι πληροφορίες που αγόρασαν τα

λεφτά του Γαβουνέλη από τους πορτιέρηδες μιλούσαν και για ένα πούλμαν με ηθοποιούς,που αναχώρησε περίπου την ίδια ώρα με τη μαύρη λιμουζίνα του στρατηγού. Θα μπορούσεκάλλιστα η Βαλκυρία να το έχει σκάσει με το πούλμαν.

«Θέλω έρευνα προς κάθε κατεύθυνση», διέταξε ο Σέλλερ. «Θέλω τα ονόματα τωναξιωματικών της αποστολής. Θέλω τα ονόματα των ηθοποιών που ήταν στο πούλμαν. Θέλωτη λίστα των επιβατών που ήταν στο πλοίο που απέπλευσε εκείνο το βράδυ για την Ιταλία καιτους σταθμούς που έκανε η διπλωματική αποστολή του Νόρρις στην περιοδεία της σταΒαλκάνια. Θέλω στοιχεία και λεπτομέρειες, θέλω αποτελέσματα», χτύπησε το χέρι του στοτραπέζι. «Που να με πάρει ο διάβολος, κυρία Καμπάλ… θέλω τη Βαλκυρία!»

Page 57



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ14Ο Εγγαστρίμυθος ένιωθε τα μηνίγγια του να χτυπάνε τόσο δυνατά, που κόντευαν να

θρυμματιστούν τα σαγόνια του. Το αίμα του είχε ανέβει στο κεφάλι και ενώ συνήθως διέθετεμια ατέλειωτη αποθήκη από φωνές, για να μπορεί να ανασύρει την κατάλληλη για κάθεπερίσταση, τώρα ένιωθε μόνο τη δική του αληθινή φωνή να ακούγεται έξαλλη μέσα στη νύχτα.

«Που να τον πάρει ο διάβολος, το μουζίκο! Τον άθλιο σαλτιμπάγκο του κερατά!»Ο Ντυμπουά παρακολουθούσε την έκρηξη του νάνου και δεν μπορούσε να πει ότι δεν την

περίμενε. Είχε αποφασίσει ν’ ανέβει ο ίδιος στο Άμστερνταμ για να του μεταφέρει ταδυσάρεστα νέα, γνωρίζοντας ότι οι σοβαρές κουβέντες μεταξύ φίλων που υπολήπτονται οένας τον άλλον δεν γίνονται ποτέ από το τηλέφωνο.

«Και πότε συνέβησαν αυτά;»«Πριν από δύο εβδομάδες, περίπου», απάντησε ο ακροβάτης, κοιτάζοντας ντροπαλά τα

παπούτσια του.Ο νάνος ξεστόμισε μια αξιοπρεπή βρισιά, που αν γνώριζες το χαρακτήρα του

καταλάβαινες πως ακόμη και καλυμμένες οι βρισιές δεν ήταν ποτέ για το προσεκτικό τουστόμα. Ήταν έξαλλος, πέρα από κάθε αμφιβολία.Ο Ντυμπουά είχε εκτελέσει την εντολή του και αναζήτησε τον Σεργκέι στο τσίρκο του στις

Βρυξέλλες, προκειμένου να μεταφέρει το μήνυμα για την Καμπάλ και τη Βαλκυρία. Έτσι, θαάρχιζε σταδιακά να ξεδιπλώνεται η αλυσίδα, που με λίγη τύχη θα έφτανε μέχρι τον Σεφερίνοκαι κείνος θα ενημερωνόταν για τα καθέκαστα. Όμως ο Σεργκέι του απάντησε (με μιαφυσικότητα που ντρεπόταν ν’ αποκαλύψει στο νάνο) πως κάποια Καμπάλ, εκπρόσωποςενός πρακτορείου διακίνησης καλλιτεχνών, είχε ήδη μιλήσει μαζί του πριν από δύοεβδομάδες. Eίχε, μάλιστα, εκθειάσει την παλιά εκείνη περιοδεία στη Nότια Ιταλία. Είπε πωςεκεί παρακολούθησε τη δουλειά του για πρώτη φορά και τον ρώτησε αν η Βαλκυρία ήτανμέλος του θιάσου των Ξωτικών του Aχέροντα.

«Είσαι σίγουρος πως πρόκειται για την ίδια Καμπάλ που μίλησε και μαζί σου;» ρώτησε οΝτυμπουά, χωρίς να αμφιβάλει για την απάντηση που θα έπαιρνε.

«Μα, και βέβαια πρόκειται για την ίδια! Δεν το βλέπεις, Ντυμπουά; Μας παίρνει όλους με τη σειρά!»Ο Εγγαστρίμυθος ξεφύσηξε οργισμένος – πρώτα με τον εαυτό του. Πώς κατάφερε αυτή η

δόλια γυναίκα να τους εξαπατήσει τόσο εύκολα! Την είχε δει ένα πρωινό, έξω από τοτροχόσπιτο, να προσπαθεί να μιμηθεί τη φωνή μιας πάπιας που περιφερόταν στα βρομεράνερά του λιμανιού. Την κοίταζε με τις ώρες να βασανίζεται να μιμηθεί την πάπια, χωρίς ναπετυχαίνει και σπουδαία πράγματα. Το λαρύγγι της ήταν τελείως αγύμναστο. Ο

Page 58



Εγγαστρίμυθος είχε πάντα αδυναμία στην ασκήμια, του ενέπνεε ασφάλεια και εμπιστοσύνηκαι οι ερασιτεχνικές προσπάθειες αυτής της κακάσχημης γυναίκας τον είχαν συγκινήσει. Καιακούραστη! Λες και είχε σκοπό ν’ αφιερώσει όλο της το πρωινό σε τούτη την παράξενηασχολία.Ο Εγγαστρίμυθος δεν μπόρεσε ν’ αντισταθεί στον πειρασμό και, βγάζοντας το κεφάλι του

από το παράθυρο του τροχόσπιτου, μιμήθηκε πιστά τον ήχο της πάπιας πίσω από την πλάτη της άγνωστης. Η γυναίκα γύρισε ξαφνιασμένη. Είδε το σφαλισμένο στόμα τουΕγγαστρίμυθου που τον απάλλασσε από κάθε ενοχή και βέβαιη πως κι άλλη πάπια είχεκρυφτεί πίσω από το τροχόσπιτο, βάλθηκε να την αναζητά. Ο Εγγαστρίμυθος άρχισε τότε νατην μπερδεύει, κρώζοντας πότε από τη μία μεριά του τροχόσπιτου και πότε από την άλλη κιαυτή άρχισε να φέρνει βόλτες γύρω γύρω με τέτοια αφέλεια και παιδικότητα, που ο νάνος δενάντεξε και αποκαλύφθηκε.Περίμενε ότι η άγνωστη θα νευρίαζε ή, τουλάχιστον, θα τον μάλωνε για το κακόγουστο

παιγνίδι του, εκείνη όμως τον κοίταξε γεμάτη θαυμασμό και του έδωσε τους πιο θερμούςεπαίνους για την ικανότητά του. Ήταν κόρη ενός φυσιοδίφη και φωτογράφιζε συχνά πουλιάγια τον πατέρα της. Σε αντίθεση μ’ εκείνον, δεν τη συνάρπαζε τόσο η βιολογία και η εμφάνισητων πτηνών, όσο η ποικιλία των φωνών στο φτερωτό βασίλειο. Κάθε τρίλια, τσιρίδα ήκρώξιμο είχε και άλλο νόημα για τη δική τους γλώσσα επικοινωνίας.Ο Εγγαστρίμυθος συμφώνησε και της έκανε μια μικρή επίδειξη των πιο γνωστών πουλιών

και των παραλλαγών που πετυχαίνουν οι φωνές τους. Η άγνωστη ξεφώνισε από τονενθουσιασμό της, ήθελε ν’ ακούσει κι άλλα, ήθελε να μάθει τα πάντα γι’ αυτή τη μαγική τέχνητων ήχων. Του είπε πως είχε γνωρίσει πολλούς συναδέλφους του κι είχε παρακολουθήσειπολλές παραστάσεις μίμων και εγγαστρίμυθων. Τον διαβεβαίωνε όμως πως κανείς δεν ήταν τόσο ικανός, τόσο θεία χαρισματικός, τόσο απερίγραπτα μαγικός, όσο αυτός. Κι αυτός οηλίθιος, ο μικρόμυαλος, ο ματαιόδοξος βλάκας, βάλθηκε να της το αποδείξει! ΟΕγγαστρίμυθος κλότσησε τον τοίχο με μανία, ανίκανος να ελέγξει την οργή του. Πώςμπόρεσε να εμπιστευτεί έναν άνθρωπο, μόνο και μόνο επειδή δεν ήταν όμορφος και επειδήέδειξε ενδιαφέρον για τη δουλειά του!

«Μα, είναι τραγικά εύπιστος, ο ανόητος!»«Ο Σεργκέι; Αυτό είναι αλήθεια», παραδέχτηκε πικραμένος ο Ντυμπουά, που ένας

συνάδελφός του ακροβάτης είχε πέσει τόσο εύκολα στην παγίδα της Καμπάλ.«Ο Σεργκέι, βέβαια, ποιος άλλος;» μουρμούρισε ο νάνος, αναφερόμενος με συντριβή στον

εαυτό του.Τρεις νύχτες πέρασε στο τροχόσπιτό του η Καμπάλ, καθισμένη στη μικρή καρέκλα του

πάγκου, φορτωμένη μπίρες και γλυκά, να τον ακούει ακούραστα να αφηγείται τακατορθώματά του. Τον είχε ψαρέψει τόσο εύκολα και τόσο αθώα, που είχαν ματώσει τα ούλα του από το αγκίστρι της. Έπρεπε να την είχε υποψιαστεί. Να καταλάβαινε πως η άγνωστηζητούσε κάτι παραπάνω απ’ αυτόν, εκτός από το να περάσει την ώρα της. Σε τούτο τονκαινούργιο αιώνα κανένας δεν έχει χρόνο για ξόδεμα, κανένας δεν σε πλησιάζει με δώρα καιεπαίνους, αν δεν γυρεύει να πάρει κάτι για αντάλλαγμα. Σε ποια εποχή ζούσε ακόμη, ο

Page 59



αφελής; Σε ποιους καιρούς είχε γυρίσει και ποιες σκοτεινές σκιές αφοσιωμένων θαυμαστώνπροσπάθησε ν’ αναστήσει, μέσα από τα γεμάτα συγκίνηση μάτια της και τη θερμήενθουσιώδη φωνή της; Αυτός ο αλχημιστής των ήχων, ο μέγας προφέσορας και αναλυτήςτης χροιάς και των τόνων, αυτός που διάβαζε τις φωνές του κόσμου σαν ανοιχτό βιβλίο, δενμπόρεσε να διακρίνει τη σκοπιμότητα και την απάτη, την αισχρή υστεροβουλία πίσω από ταθαρραλέα στρογγυλά φωνήεντα και τις ειλικρινείς παύσεις της Καμπάλ. Ήταν ένας φαιδρός,ένα ερείπιο του παρελθόντος, ένας αγιάτρευτος κομπλεξικός… ένας ξοφλημένος!

«Ο Σεργκέι έπρεπε να είχε ειδοποιήσει. Χάσαμε δύο ολόκληρες εβδομάδες», είπε μέσααπό τα δόντια του, προσπαθώντας να κατευθύνει τη συζήτηση σε πρακτικά ζητήματα, για ναμην εκραγεί σαν μπαλόνι κι ακουστεί σε όλο το Άμστερνταμ ο σπαραγμός του.

«Πάντως, θα βρει τη Μιλού, όταν θα περνάει από τη Λιλ…»«Την άλλη εβδομάδα; Δεν είμαι σίγουρος πως έχουμε τόσο χρόνο».Ο Εγγαστρίμυθος έβαλε το μυαλό του να δουλέψει. Η αλυσίδα ήταν καλή για να μεταφερθεί

ένα απλό μήνυμα, σαν αυτό που σκόπευε να στείλει στον Σεφερίνο: «Μια ύποπτη αναφοράστο όνομα της Βαλκυρίας». Εδώ όμως επρόκειτο για οργανωμένη έρευνα! Για έρευνα απόεπαγγελματία! Η αλυσίδα θα καθυστερούσε και κανείς δεν μπορούσε να ξέρει…

«Θα προσπαθήσω εγώ να βρω τη Μιλού», είπε κουρασμένα, κι ίσως αυτή να ήταν ηκαλύτερη λύση.Έστειλε τον Ντυμπουά στο σταθμό να προλάβει το τελευταίο λεωφορείο για το Ρότερνταμ,

γιατί ήταν πολύ πονεμένος για ν’ ανέχεται την γλυκιά συντροφιά του ακροβάτη. Aπό τη μια ο Pομπέρ στην μπιραρία στο Pότερνταμ, από την άλλη η Kαμπάλ... είχε χάσει τη διορατική τουικανότητα, το χάρισμα να αποκρυπτογραφεί τις ανάσες του πλήθους και να προβαίνει σεακριβείς διαγνώσεις. Οι ήχοι, που ήταν το βασίλειό του, άρχισαν να κρύβουν τα μυστικά τους,να σιωπούν στις αναρωτήσεις του, να τον απομονώνουν. Άνοιξε το μικρό του βηματισμό γιανα κρυφτεί στο τροχόσπιτό του και να καταρρεύσει με την ησυχία του.

«Αααχ!…»Οι πλεχτοί μάλλινοι ρόμβοι είχαν προειδοποιήσει εγκαίρως για το νεαρό με το εξωγήινο

ντύσιμο, που ρολάροντας με φόρα τα φωσφορίζοντα πατίνια του πέρασε από δίπλα μου καιμε στροβίλισε σακατεύοντας το χέρι μου. Η καινούργια γενιά είχε επιβληθεί στο Βερολίνο μετα παράξενα μεταφορικά της μέσα. Έτριψα πονεμένη τον αγκώνα μου. Δεν ήταν λίγο αργάγια να κυκλοφορούν έξω από το σπίτι τους ετούτοι οι νεαροί; Οι χνουδωτές πλέξειςδιαφώνησαν. Ήταν αργά για να είναι έξω οι ενήλικες. Οι νύχτες της Ευρώπης ανήκουν, τώραπια, στα παιδιά.Η «πραγματική ώρα Ευρώπης» που έδειχνε ο μεταλλικός μιναρές της πλατείας με

θορύβησε. 03.00; Όλες οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες είχαν στήσει από ένα τέτοιο έκτρωμαστις κεντρικές πλατείες τους, για να έχουν τις επαρχίες συντονισμένες στην Kοινή EυρωπαϊκήΏρα. Ήταν σίγουρα αργά κι ας είχαμε όλοι γυρίσει τα ρολόγια μας δύο ώρες μπροστά, πριναπό τέσσερις μήνες στην «Ώρα του Ρολογιού». Τώρα, με την παλιά ώρα, θα ήταν…Προσπάθησα να υπολογίσω. Μπα, ήταν πλέον αδύνατο να θυμηθώ την παλιά ώρα. Mετούτη την καινούργια μανία των ειδικών για την Κοινή Ευρωπαϊκή Ώρα είχαμε χάσει την

Page 60



εμπιστοσύνη στα ρολόγια μας!Όταν η γηραιά ήπειρος αποφάσισε ν’ ανεβάσει τον πήχη του ανταγωνισμού για τους

υπερατλαντικούς συμπαίκτες της, θεώρησε πως θα κέρδιζε ένα ισχυρό πλεονέκτημα ανενοποιούσε χρονικά το Κέντρο, το Βορρά και το Νότο της. Oι επαρχίες της ήτανδιασπασμένες σε τρεις χρονικές ζώνες. Όταν η ώρα ήταν 9 στην Αθήνα, στη Ρώμη ήταν 10,στη Γλασκόβη 11. Καμία δουλειά δεν θα μπορούσε να γίνει σωστά. Οι καιροί συνηγορούσανυπέρ της χρονικής ενοποίησης.Η λύση ήταν τόσο απλή, που οι τεχνοκράτες απόρησαν πώς δεν το σκέφτηκαν νωρίτερα:

οι τρεις χρονικές ζώνες έγιναν μία. Προσδιορίστηκε ένα κοινό σημείο εκκίνησης, οι δείκτεςτων ρολογιών συντονίστηκαν και ξημέρωσε μια νέα εποχή στην Eυρώπη. Τράπεζες,χρηματιστήρια και υπηρεσίες άρχιζαν πια τη λειτουργία τους το ίδιο λεπτό σε Λονδίνο,Στοκχόλμη, Παρίσι και Αθήνα, η εργάσιμη μέρα ήταν κοινή για όλους, ο κύκλος τωνσυναλλαγών διέσχιζε την ήπειρο από άκρη σε άκρη, χωρίς χρονικά εμπόδια καικαθυστερήσεις.Οι τεχνοκράτες υπολόγισαν τα οφέλη του συγχρονισμού, που η διακίνηση της

πληροφορίας και οι νέες τεχνολογίες αξιοποιούσαν απόλυτα, και έμειναν ενθουσιασμένοιαπό την ιδέα τους. Η οικονομική ζωή είχε εντοπίσει, επιτέλους, τον εχθρό της, που ήταν ο Xρόνος, τον είχε στριμώξει στη γωνία και τον είχε δαμάσει. Τον είχε στραγγαλίσει, λέγανε οικαλλιτέχνες, αλλά οι καλλιτέχνες δεν αποτελούσαν ομάδα πολιτικής επιρροής σ’ αυτό τοναιώνα. Ο τεχνητός συγκερασμός όμως βρήκε την τροχιά της γης να διαφωνεί με τηναυθαιρεσία του. Από την άλλη, η διεθνής ροή κεφαλαίου έδειχνε να σκοντάφτει στηνενοποιημένη ζώνη και ν’ αντιδρά με ακόμη μεγαλύτερη πίεση.Ήταν φανερό πως έπρεπε να επαναπροσδιοριστούν τα κριτήρια του «Kοινού Xρόνου»!Για να εκτονωθεί η κατάσταση, συμφωνήθηκε η δημοκρατική λύση ενός τακτικού

συνδυασμού χρόνων, κάθε έξι μήνες. Ένα είδος «κοινού χρονικού παρονομαστή». Τογεγονός εορτάστηκε πανηγυρικά.Προκειμένου, μάλιστα, να εξευμενισθεί η δυσφορία του πολίτη, που είχε αρχίσει να χάνει

την εμπιστοσύνη του σε τούτα τα επικίνδυνα τεχνάσματα της ηγεσίας, η «Ώρα του Ρολογιού»εκλαϊκεύτηκε και κατέβηκε στον κόσμο με τη λάμψη και τη γοητεία ενός φαντασμαγορικούτηλεπαιγνιδιού. Βέβαια, οι αυθαιρεσίες στο χρόνο δεν σταμάτησαν, αλλά για να μηδιακινδυνεύσει η ήπειρος μια δεύτερη ανώμαλη συμπίεση, που θα την έβγαζε από τονανταγωνισμό, επέλεξε να διευρύνει τα σύνορά της με διαδοχικές προσαρτήσεις επαρχιών.Έτσι, ο αέρας κυκλοφορούσε ελεύθερα και ο Xρόνος διεθλάτο. Επιπλέον, δημιούργησε μια«βαλβίδα ασφαλείας», έναν «αποσυμπιεστή», που θα εκτόνωνε το περίσσευμα του αέρα και θα απέβαλε τα ιζήματα του νεκρού χρόνου. Η βαλβίδα αυτή επιλέχτηκε να σχεδιαστεί στο Nότο, στα Βαλκάνια, μια επαρχία που ήταν έτσι κι αλλιώς ζαλισμένη από τις αναθυμιάσεις τηςκαθυστερημένης της προσάρτησης και δύσκολα θα καταλάβαινε τη διαφορά.Παραχωρήθηκαν γενναιόδωρα προνόμια στην αποπροσανατολισμένη αυτή επαρχία που,καθισμένη στη στρογγυλή τράπεζα της Ενωμένης Ευρωπαϊκής Δύσης, είχε ακόμη το βλέμμα της στραμμένο στην Ανατολή. Όποτε άνοιγε η «βαλβίδα αποσυμπίεσης», η ακριανή X

Page 61



ερσόνησος ριγούσε, κάποιες φορές μάτωνε, αλλά επανερχόταν η ισορροπία στηνπαραμορφωμένη ήπειρο και ο κίνδυνος μιας καθολικής έκρηξης απομακρυνόταν. Aυτό ήτανσίγουρα προς όφελος όλων… Eίχαν μια γοητευτική ευφράδεια όταν ανέλυαν την κατάστασηοι τεχνοκράτες και διευκρίνιζαν με σαφήνεια όλα τα σκοτεινά σημεία. Παρ’ όλα αυτά,αμφιβάλλω αν υπήρχε έστω και ένας πολίτης της Ενωμένης Ευρωπαϊκής Δύσης που να έχει καταλάβει έστω και μία λέξη από όλη αυτή την πολύπλοκη υπόθεση του ΕυρωπαϊκούΡολογιού και του Κοινού Χρόνου.Τα βήματά μου σταμάτησαν, θαρρείς από μόνα τους. Κοίταξα μπροστά μου το φράχτη,

πνιγμένο στον κισσό, προσπαθώντας να μαντέψω πού με είχαν οδηγήσει. Στο γνώριμοπέτρινο περίφραγμα με την ξύλινη αυλόπορτα που είχα περάσει το ίδιο πρωί. Στο σπίτι τουσυνταγματάρχη Μοράβια.Το κασκόλ μου με τύλιξε ανήσυχο. Είχαμε απομακρυνθεί πολύ από το ξενοδοχείο μας.

Μου υπενθύμισε ότι έπρεπε να ετοιμάσουμε τα πράγματά μας, γιατί αύριο αναχωρούσαμεγια Βιένη. Αλλά εγώ ήθελα οπωσδήποτε μια δεύτερη συνέντευξη με το συνταγματάρχηΜοράβια.

Το Ημερολόγιο του Κασκόλ – Aναδρομής συνέχεια μπροστά στο σιωπηλό σπίτι τουσυνταγματάρχη

Όταν ο εργοδότης μου, ενθαρρυμένος από τις αποκαλύψεις του Γαβουνέλη, ζήτησε ναδιευρύνουμε την έρευνά μας, άρχισα μια ατέλειωτη κούρσα από γραφείο σε πρακτορείο καιαπό ατζέντηδες σε αρχεία εφημερίδων, μήπως κατορθώσω να τον ικανοποιήσω. Αυτό πουψάχναμε δεν ήταν καθόλου εύκολο να βρεθεί. Θέλαμε ένα «φλογερό εραστή» λοχαγό και μία«σατανική εκβιάστρια» Βαλκυρία. Θέλαμε μία Αναμπέλα «ξεδιάντροπη μοιχαλίδα», ένανΔεβεράλδη «εξαπατημένο σύζυγο», καθώς και τη διεύθυνση της Βαλκυρίας, για να τηρίξουμε βορά στα λαίμαργα μικρόφωνα των δημοσιογράφων. Εκ πρώτης όψεως,ζητούσαμε, μάλλον, τα αδύνατα.Αποφασίσαμε να εμπιστευτούμε τις πληροφορίες του Γαβουνέλη και ν’ ακολουθήσουμε κι

εμείς τα δύο οχήματα που αναχώρησαν την Παρασκευή 11 Ιουνίου από το γιορτινό Ναδίρ.Προσανατολίσαμε, λοιπόν, τις αναζητήσεις μας σε δύο κατευθύνσεις: στη διπλωματικήαποστολή του Νόρρις και στο θίασο των Ξωτικών του Αχέροντα. Τα μόνα ονόματα που μαςέδωσε ο Γαβουνέλης ήταν του στρατηγού Νόρρις και του λοχαγού Μοράβια. Ήταν και ταμοναδικά πραγματικά στοιχεία που είχα για να ξεκινήσω.Ο στρατηγός Γουίλιαμ Νόρρις είχε πράγματι κάνει μια σύντομη επίσκεψη σε πόλεις της

Βαλκανικής πριν από δεκαεπτά χρόνια και είχε συμπεριλάβει, εκτάκτως, στο πρόγραμμά του και την Αλκυονίδα. Δυστυχώς, ο στρατηγός είχε πεθάνει πριν από τέσσερα χρόνια και ήταναδύνατο να μου φανεί πλέον χρήσιμος. Ο λοχαγός Θίοντορ Μοράβια είχε απομακρυνθεί από το Γραφείο Τύπου της Ενωμένης Δύσης στην Αλκυονίδα και είχε εγκαταλείψει τα Βαλκάνια.Κατάφερα να τον εντοπίσω –συνταγματάρχη πια– στο διπλωματικό τμήμα του ΣυμβουλίουΑσφαλείας της Ενωμένης Δύσης στο Βερολίνο.Οι αξιωματικοί που συνόδευαν τον Νόρρις, και που αυτοί ουσιαστικά μας ενδιέφεραν, δεν

Page 62



αναφέρονταν πουθενά. Η περιοδεία στη Βαλκανική ήταν, προφανώς, ασήμαντη πολιτικά. Ημόνη μου ελπίδα ήταν να έχει συγκρατήσει ο Μοράβια στη μνήμη του τα ονόματα ενόςλοχαγού και ενός λοχία που τον επισκέφτηκαν πριν από δεκαεπτά χρόνια. Οι πιθανότητεςήταν μικρές, αλλά ήταν οι μόνες που είχαμε.Η έρευνα για το θίασο των Ξωτικών του Αχέροντα ήταν ακόμη πιο επίπονη. Επρόκειτο για

ένα ιδιόρρυθμο σχήμα διασκεδαστών, αποτελούμενο από εννέα άτομα, ένα κράμαακροβατών και ηθοποιών της παντομίμας. Δίνανε, κυρίως, παραστάσεις σε αναψυκτήρια,καλλιτεχνικά φεστιβάλ και στο τσίρκο. Το επίμαχο καλοκαίρι είχαν δώσει μια παράσταση στοΝαδίρ και αμέσως μετά απέπλευσαν για το Μπάρι. Τους επόμενους δύο μήνες περιόδευσαν στη Νότια Ιταλία ενσωματωμένοι στον «Κύκλο από Κίνηση και Ήχο» – ένα πολυπληθέςκαλλιτεχνικό σύνολο από εξίσου εκκεντρικά σχήματα. Ήρθα σε επαφή με τον ατζέντη πουτους είχε φέρει δύο φορές στα Βαλκάνια και με πληροφόρησε ότι ο θίασος έχει πια διαλυθεί.

Tα εννέα Ξωτικά (οκτώ πλέον, γιατί ο ένας δεν βρίσκεται πια στη ζωή) είχαν διασκορπιστείστα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Μετά από πολλές ανεπιτυχείς αναζητήσεις, μπόρεσατελικά να εντοπίσω δύο μέλη: τον Σεργκέι Λούπκιν, που είχε υπογράψει φέτος μ’ ένα τσίρκο,και τον Φερνάρντο Ρέμος, που δούλευε στη Ρώμη σαν τραγουδιστής σ’ ένα εστιατόριο μεατραξιόν. Μιας και το τσίρκο του Λούπκιν ήταν αυτή την εποχή στις Βρυξέλλες, η πρότασήμου ήταν να ξεκινήσω από τη Ρώμη που ήταν πιο κοντά. Σχεδιάσαμε έτσι ένα πλάνο για τιςπόλεις που θα έπρεπε να επισκεφτώ, ο συμβολαιογράφος μου προμήθευσε μια κάρτα τηςEurotel για να τον παίρνω στο τηλέφωνο και με αποχαιρέτησε από το λιμάνι της Πάτρας.Στην πράξη, το αρχικό πλάνο τροποποιήθηκε πολλές φορές. Η κάθε μου συνέντευξη με

οδηγούσε σε νέα στοιχεία και πηγές, με αποτέλεσμα ν’ αρχίσω να διασχίζω την Ευρώπηκάθετα και οριζόντια, κυνηγώντας ακροβάτες, μουσικούς, ηθοποιούς, ταχυδακτυλουργούςκαι εγγαστρίμυθους, να χώνομαι σε τέντες τσίρκων, σε τροχόσπιτα καραβανιών και σεπαρασκήνια θεάτρων, να έχω συνομιλήσει με τα πιο αλλόκοτα πλάσματα που γέννησε ηφύση. Ομολογώ πως η επαφή με τούτο τον παράξενο συρφετό δεν μου ήταν και τόσοδυσάρεστη. Συνηθισμένη μέχρι τότε να συγκρίνω μόνο τη δική μου εξεζητημένη εμφάνιση μετην καθημερινή ομορφιά, ένιωθα πολύ άνετα στον κόσμο των εκκεντρικών, τωναλαφροΐσκιωτων και των δύσμορφων, που βασίζανε την καριέρα και την αυτοεκτίμησή τουςστην κακοδαιμονία της φύσης. Αν δεν ήμουν ερευνήτρια, θα μπορούσα κάλλιστα να έχω κάνει καριέρα σε αυτό το χώρο…Φρόντιζα, πάντα, να είμαι προσεκτική στις προσεγγίσεις μου. Χρησιμοποιούσα τις πιο

αθώες προφάσεις για αναδρομές στο παρελθόν, αλλά στο άκουσμα του ονόματος τηςΒαλκυρίας τα στόματα όλων σφάλιζαν. Πάντα οι συζητήσεις σταματούσαν εκεί και οισυνομιλητές μου το έβαζαν στα πόδια. Ήμουν, λοιπόν, στη σωστή κατεύθυνση. Η Βαλκυρίαδεν είχε απλώς χαθεί από τη δημοσιότητα, είχε εξαφανιστεί από προσώπου γης. Και όλοςαυτός ο παλαβός μικρόκοσμος είχε ταχθεί να προστατέψει την ανωνυμία της.

«Ελπίζω να μην ξοδεύετε τα λεφτά μου κάνοντας τουρισμό στην Ευρώπη, κυρία Καμπάλ»,σχολίασε πικρόχολα ο εργοδότης μου.

«Γιατί το λέτε αυτό; Η έρευνα πηγαίνει περίφημα. Ο γελωτοποιός Μανσόν αρνήθηκε να μου

Page 63



πει οτιδήποτε για την περιοδεία στη Nότια Ιταλία, ο Τάχερ ο ακροβάτης το έσκασε από τοπίσω μέρος της τέντας μόλις είπα το όνομα Βαλκυρία, ο Φραγκίσκος της Ασίζης μου έκλεισετην πόρτα κατάμουτρα και ο Κόκκινος Δαίμονας δεν έβγαλε λέξη, μα λέξη! Και σαςβεβαιώνω ότι ο Κόκκινος Δαίμονας είναι ο πιο φλύαρος σαλτιμπάγκος του κόσμου».

«Και τι πληροφορίες συγκεντρώσατε;»«Όπως σας εξήγησα, απολύτως καμία!» ξεφώνισα ενθουσιασμένη.Ο συμβολαιογράφος έκανε μια τόσο μεγάλη παύση, που ανησύχησα ότι είχε κοπεί η

γραμμή, γιατί οι παύσεις στοιχίζουν στα υπεραστικά τηλεφωνήματα και ο εργοδότης μου είναιπροσεκτικός στις σπατάλες.

«Ορίζετε με πολύ παράξενο τρόπο το “περίφημα” στη δουλειά σας, κυρία Καμπάλ»,κατέληξε εκνευρισμένος.

«Έχετε το λόγο μου ότι είμαστε στο σωστό δρόμο. Δώστε μου λίγο χρόνο».Ο Σέλλερ ήταν απαισιόδοξος, αλλά εγώ ήμουν ικανοποιημένη. Από υπεκφυγές, τυχαίες

λέξεις και μισόλογα είχε σχηματιστεί στο μυαλό μου μια πρώτη εικόνα της κατάστασης.Χωρίς αμφιβολία, η Βαλκυρία διέφυγε με το πούλμαν του θιάσου τη νύχτα της Παρασκευήςτης 11ης Ιουνίου.

«Μα, αφού οι υπάλληλοι της εισόδου του Ναδίρ ορκίστηκαν στον Γαβουνέλη ότι δεν τηνείδαν να φεύγει, κυρία Καμπάλ», διαμαρτυρήθηκε ο εργοδότης μου.

«Φαίνεται πως μεταμφιέστηκε σε Ξωτικό του Αχέροντα, αναμίχθηκε με τους ηθοποιούς καιβγήκε από την έξοδο των παρασκηνίων, κύριε Σέλλερ».

«Τότε, γιατί δεν την πρόσεξε ο Γαβουνέλης;»«Προφανώς, η μεταμφίεση και η δραπέτευση έγιναν μέσα στα λίγα εκείνα λεπτά που ο

Δεβεράλδης φιλούσε τον αστράγαλο της Αναμπέλας και τα μάτια όλων ήταν στραμμέναπάνω του».

«Ωραία, ας υποθέσουμε ότι η Βαλκυρία μπήκε στο πούλμαν των Ξωτικών. Μετά;»Επιβιβάστηκε μαζί τους στο πλοίο και ακολούθησε τον «Κύκλο από Κίνηση και Ήχο» σε

όλη την περιοδεία στη Nότια Ιταλία. Όταν το σχήμα έφτασε στο Παλέρμο, η Βαλκυρίαεγκατέλειψε τους παράξενους συντρόφους της και αναχώρησε, μόνη, για το Κάιρο. Από κεικαι μετά τα ίχνη της χάνονται και, μέχρι στιγμής, κανείς δεν μπορούσε να με πληροφορήσειγια την τύχη της. Είχα σκοπό να εξαντλήσω τις πηγές μου στην Ευρώπη και, αν δεν μεοδηγούσαν πουθενά, να μεταφέρω την έρευνα στην Αίγυπτο, όπου μόνη μου βοήθεια θα ήταν οι ημερομηνίες. Τόσο εγώ όσο και ο Σέλλερ, που έβλεπε τα έξοδα να εκτινάσσονται στα ύψη, ελπίζαμε ότι κάποιος από όλους αυτούς τους αλλόκοτους αρτίστες θα είχε διατηρήσειεπαφές μαζί της. Η λογική υπαγόρευε πως κάποιον από όλους χρησιμοποίησε γιασύνδεσμο, κάποιον που εμπιστευόταν και που τη βοήθησε να ενσωματωθεί σ’ εκείνο τονπεριφερόμενο συρφετό και να απελπίσει όλους τους ρεπόρτερ της επικράτειας. Οιδημοσιογράφοι και οι παπαράτσι, που την αναζητούσαν τους επόμενους μήνες χτενίζονταςτην Ευρώπη και ερευνώντας όλα τα πολυτελή ξενοδοχεία, τις απομακρυσμένες βίλες και τασπίτια των διασημοτήτων, δεν θα μπορούσαν ποτέ να φανταστούν πως η κοσμικότερηγυναίκα των Βαλκανίων κρυβόταν στα τροχόσπιτα και στις τέντες ενός εκκεντρικού

Page 64



περιοδεύοντος θιάσου.Mια τόσο επιτυχημένη απόδραση από τη δημοσιότητα δεν μπορεί να ήταν αποτέλεσμα

παρορμητικής έμπνευσης. Δεν πρέπει να αποφασίστηκε τελευταία στιγμή. Η Βαλκυρίαφαινόταν να ξέρει πού πηγαίνει και να έχει σχεδιάσει την κάθε της κίνηση. Η θεωρία τηςαπογοητευμένης ερωμένης, που τρέπεται σε άτακτο φυγή, κατέρρεε. Η πρώτη κυρία τουκέντρου δεν δραπέτευσε πανικόβλητη από το Ναδίρ… αντίθετα, έκανε μια θεατρική έξοδο.Άρα, το «διαζύγιο» με τον Δεβεράλδη πρέπει να ήταν συναινετικό, η απόφαση ειλημμένη καιο αποχωρισμός συμφωνημένος. Πιθανόν, η επιλογή της ημέρας και της στιγμής να ήταντυχαία. Ήταν όμως σίγουρα συμβολική και μεγαλοπρεπής.Πάντα με βοηθούσε, όταν αναζητούσα πρόσωπα στο σκοτάδι, να σχηματίζω στο μυαλό

μου μια εικόνα για το χαρακτήρα και την ψυχοσύνθεσή τους. H πρώτη οικοδέσποινα τουΝαδίρ με είχε εντυπωσιάσει με τη θεατρικότητα των κινήσεών της… «Successione»… «Διαδοχή;» Tο Bενετσιάνικο Kαρναβάλι υπονοούσε τη φυγή της μεταμφιεσμένης γυναίκαςστην Ιταλία; Ακριβώς τη στιγμή που το γοβάκι εφάρμοσε στο πόδι της διαδόχου της, εκείνηχάθηκε από το προσκήνιο και πέρασε στην ιστορία. Ήταν παρούσα την ημέρα τηςαποκαθήλωσής της, σχεδόν μεταβίβασε με τα χέρια της το στέμμα στην επόμενη κυρίαΔεβεράλδη και μαζί μ’ αυτό την τύχη του άντρα της και του Ναδίρ. Θα έλεγε κανείς: την τύχητης Βαλκανικής.

«Είστε σίγουρη πως όλα αυτά είναι σχετικά με την έρευνά μας;» ρώτησε εκνευρισμένος οΣέλλερ.

«Μα, ο μόνος τρόπος να μαντέψουμε τις κινήσεις της, είναι να προσεγγίσουμε τηνψυχολογία της. Να καταλάβουμε με ποιον έχουμε να κάνουμε», προσπάθησα να τουεξηγήσω, αν και οι ψυχολογικές αναλύσεις ήταν, κατά την εκτίμηση του συμβολαιογράφου,άσκοπο χάσιμο χρόνου. «Η γυναίκα αυτή επιμένει στην έπαρση, στη θεατρικότητα και στουςσυμβολισμούς του Ναδίρ μέχρι την τελευταία στιγμή. Δεν το βλέπετε; Η Βαλκυρία είναι τοΝαδίρ!»

«Τι θέλετε να πείτε, κυρία Καμπάλ;»«Ότι ανακαλύψαμε ήδη μια αδυναμία της. Τη γοητεία που ασκούν επάνω της οι

συμβολισμοί και οι αλληγορίες. Είμαι σίγουρη ότι υπάρχει μια συνέχεια στις πράξεις της, μιαλογική που ακόμη μας διαφεύγει».

«Νομίζω πως η επαφή σας με προσωπικότητες του τσίρκου έχει επηρεάσει την κρίση σας», σχολίασε στεγνά ο Σέλλερ. «Η Βαλκυρία αντιδρά όπως κάθε προδομένη καιαπογοητευμένη σύζυγος, που βλέπει τον άντρα της να την ξεφτιλίζει δημόσια».Ήταν προφανές ότι είχαμε πλάσει τελείως διαφορετικές εικόνες γι’ αυτή τη γυναίκα, ο

εργοδότης μου κι εγώ.Το πρόβλημα ήταν πως ο κατάλογος από καλλιτέχνες εξαντλούνταν κι εγώ είχα ακόμη

αφήσει τη Βαλκυρία στο Παλέρμο. Μετά τη Ρώμη, το Μιλάνο, τη Βέρνη,το Παρίσι, τοΣτρασβούργο, τις Βρυξέλλες και το Άμστερνταμ, έπρεπε ν’ αρχίσω πάλι να κατεβαίνω, γιαΒιένη και Σάλσμπουργκ, προκειμένου να συναντήσω τον Ρωμαίο Φλερ (έναν ντιζέρ τωνβιενέζικων μπιστρό) και τον Αγκουστίν Μαρτινέλο (τον Άνθρωπο-Ορχήστρα). Ήταν τα δύο

Page 65



τελευταία Ξωτικά του Αχέροντα, οι δύο τελευταίες μου ελπίδες στην Ευρώπη. Αποφάσισα ναδιακόψω για λίγο την επαφή μου με τον κόσμο του θεάματος και να κάνω μια στάση στοΒερολίνο. Οι αλλεπάλληλες ανατροπές προγράμματος με ανάγκασαν ν’ αναβάλλω συνέχεια τη συνάντηση με το συνταγματάρχη Μοράβια και η έρευνα για τους αξιωματικούς τηςφωτογραφίας είχε μείνει πολύ πίσω.Εν τω μεταξύ, ο Σέλλερ, που καθισμένος στο γραφείο του ήταν δύσκολο ν’ αντιληφθεί

πόσο χρόνο έρευνας απαιτούσε η κάθε πληροφορία που του προσκόμιζα, είχε αρχίσει ναχάνει την υπομονή του και να διαμαρτύρεται ότι καθυστερούμε. Ανήσυχος που περνούσαν οιεβδομάδες χωρίς να έχουμε καταλήξει πουθενά, αποφάσισε κι εκείνος να δραστηριοποιηθεί.Το σχέδιό του ήταν απλό και εφαρμόσιμο. Θα πήγαινε μέχρι το Παλμέ-Bαλκάν και θα έκανεεπιτόπια έρευνα. Το Ναδίρ ήταν ακόμη περιτυλιγμένο με τις κίτρινες κορδέλες του Δήμουπεριμένοντας την κατεδάφισή του και ο κόσμος εκεί δεν είχε άλλο θέμα συζήτησης. Θαμιλούσε με τους ντόπιους και μπορεί να μάθαινε κάτι χρήσιμο. Δυσκολευόμουν να φανταστώτον Σέλλερ να σουλατσάρει μέσα στο πλήθος και να παριστάνει τον τουρίστα. Ευχόμενη ότιδεν θα δώσει στόχο με την άγαρμπη περιέργειά του, τον βεβαίωσα πως η ιδέα του ήτανεξαιρετική. Ίσως αν απασχολούνταν κι αυτός με κάτι να έπαυε να γκρινιάζει.

Page 66



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ15Το ημερολόγιο του Κασκόλ – H περίφημη συνέντευξη του συνταγματάρχη Μοράβια

Σκέφτηκα πολλά σενάρια, μέχρι ν’ αποφασίσω με τι τρόπο θα προσεγγίσω το

συνταγματάρχη. Τελικά, κατέληξα σε μια δραματική παραλλαγή της «τεθλιμμένης αδερφής» –για μια πρώτη προσπάθεια– με σκοπό ν’ αλλάξω γραμμή πλεύσης, αν ο Μοράβια δεν ήτανδεκτικός στο μελό.

«Το συνταγματάρχη Μοράβια, παρακαλώ».Ο γραμματέας στο τηλέφωνο αρνήθηκε να περάσει τη γραμμή στον προϊστάμενό του, αλλά

δέχτηκε να κρατήσει ένα μήνυμα. Υποχώρησα, αφήνοντας τα στοιχεία του ξενοδοχείου για ναεπικοινωνήσει μαζί μου ο συνταγματάρχης, τονίζοντας ότι επρόκειτο για ζήτημα αυστηράπροσωπικό. Πίστευα πως θα ήταν το πρώτο από μια σειρά τηλεφωνημάτων που θαυποχρεωνόμουν να κάνω μέχρι να τον πετύχω. Προς μεγάλη μου όμως κατάπληξη μεκάλεσε ο ίδιος μετά από τρεις ώρες. Άρα, η θέση του στο Διπλωματικό Σώμα δεν θα ήταν και τόσο υψηλή κι ούτε αυτός τόσο απασχολημένος και… μήπως ήταν και λίγο περίεργος;

«Η κυρία Καμπάλ; Θίοντορ Μοράβια. Αφήσατε ένα μήνυμα στο γραμματέα μου».Με φανερή συγκίνηση στη φωνή μου, του ζήτησα ραντεβού για ένα πολύ προσωπικό μου

ζήτημα, που δεν θα μπορούσαμε να κουβεντιάσουμε από το τηλέφωνο.«Θέλω να με βοηθήσετε να τηρήσω μια υπόσχεση, συνταγματάρχη Μοράβια, μια

υπόσχεση που έδωσα σ’ ένα ιδιαίτερα αγαπημένο μου πρόσωπο, πριν από πολλά χρόνια.Είστε άνθρωπος της τιμής και ελπίζω να καταλαβαίνετε την ανάγκη μου ν’ απαλλάξω τησυνείδησή μου από ένα βάρος».Απλοϊκό, αλλά έπιασε. Ο Μοράβια ήταν όντως περίεργος, μου πρότεινε μάλιστα να τον

επισκεφτώ στο σπίτι του, αντί για το γραφείο. Καθώς σημείωνα τη διεύθυνση, ηπροσωπικότητά του αποκαλυπτόταν από κάθε του λέξη. Ακουγόταν προσιτός καιανθρώπινος και, μάλλον, ιδιαίτερα συναισθηματικός. Το μελό θα του ταίριαζε γάντι.

«Περάστε, κυρία Καμπάλ».Ο εύσωμος άντρας με το θηριώδες μούσι, που φυόταν γκριζωπό χωρίς διακοπή ως τις

φαβορίτες του, παραμέρισε ευγενικά για να μου κάνει χώρο. Αυτός ο άνθρωπος είχε τομούσι του Δεβεράλδη!Πέρασα το κατώφλι και οδηγήθηκα σ’ ένα μικρό σαλόνι, ήρεμο και καθόλου επιδεικτικό.

Δεν αισθάνθηκα στο περιβάλλον παρουσία συζύγου ή παιδιών… ένα σπίτι εργένη. Πολύωραία, θα μπορούσαμε να μιλήσουμε χωρίς παρενοχλήσεις και διακοπές. Σ’ αυτές τιςυποθέσεις το παν είναι να δημιουργήσεις τη σωστή ατμόσφαιρα.Μου υπέδειξε την πολυθρόνα που έβλεπε στον κήπο και κάθισε μετά από μένα, αφού

Page 67



βεβαιώθηκε ότι βολεύτηκα (ένας ιππότης;), περιμένοντας υπομονετικά να ξεκινήσω.Συνήθως, οι άνθρωποι που με γνωρίζανε, αφού είχαμε μιλήσει στο τηλέφωνο, δενμπορούσαν να κρύψουν την απογοήτευσή τους ή την ειρωνεία τους, που αυτό το θλιβερόπαρουσιαστικό κρυβόταν πίσω από μια, κατά τα άλλα, φυσιολογική φωνή. Στο γαλάζιοβλέμμα του συνταγματάρχη υπήρχε μόνο η ανθρωπιά. Οι προϋποθέσεις ήταν άριστες.

«Γνωρίζω, κύριε συνταγματάρχη, ότι το αίτημά μου θα σας ξαφνιάσει και, πιστέψτε με, οιμελοδραματισμοί δεν είναι του χαρακτήρα μου. Αλλά ανέλαβα μια ηθική υποχρέωση και θατην εκπληρώσω, όσο παράδοξη ή απίθανη κι αν φαίνεται».Είχα την αμέριστη προσοχή του.«Πρόκειται για την αδερφή μου…»Με τρεμάμενη από τη συγκίνηση φωνή, του μίλησα για τα δύσκολα παιδικά μας χρόνια στο

Παλμέ-Bαλκάν, για την αδιαφορία των συγγενών και τη σκληρότητα των γειτόνων, γι’ αυτό τοαθώο κοριτσάκι που μεγάλωσα με λατρεία, προσπαθώντας να το προφυλάξω από τηνκακία και την περιφρόνηση του κόσμου. Η φύση της είχε χαρίσει ψυχή μωρού παιδιού, αλλάδυστυχώς και μυαλό αντίστοιχης καθυστέρησης. Η νοητική της κατάσταση τη δυσκόλευε στηνεπικοινωνία και η περιφρούρηση της ηρεμίας και της ασφάλειάς της ήταν για μένα αληθινόςΓολγοθάς.Όταν μπήκε στην εφηβεία τα πράγματα δυσκόλεψαν ακόμη περισσότερο. Ήταν ένα μωρό

με σώμα ανεπτυγμένης γυναίκας. Οι άντρες της γειτονιάς την ενοχλούσανε, την πειράζανε,μερικές φορές γίνονταν κι επικίνδυνοι κι εγώ δεν μπορούσα να είμαι πάντα εκεί, δενπρολάβαινα πάντα εγκαίρως.Έκρυψα το πρόσωπο στις παλάμες μου και αναλύθηκα σ’ ένα βουβό αναφιλητό. Ένιωσα

το χέρι του Μοράβια να τρέμει κρυμμένο στο πυκνό του μούσι και τον άκουσα να ρουφάεισιγανά τη μύτη του. Τον είχα συγκινήσει; Τόσο γρήγορα;

«Μερικοί άνθρωποι… τι να πω, είναι εγκληματίες», αναστέναξε και σηκώθηκε από τη θέση του να φέρει ένα κουτί χαρτομάντιλα για να μου προσφέρει, αν και αυτός τα χρειαζότανπερισσότερο από μένα.Γυρίζοντας μια νύχτα στο σπίτι, η αδελφή μου έλειπε. Η ώρα ήταν περασμένη,

αναστατώθηκα. Άρχισα να την αναζητώ απεγνωσμένα, πήγα σε όλα τα μέρη που συνήθιζε να κάθεται, έψαξα όλες τις γνωστές κρυψώνες της, φώναζα τ’ όνομά της μέσα στα σκοτάδια,χτυπούσα τις πόρτες της γειτονιάς. Κανείς δεν την είχε δει πουθενά. Τρελή από ανησυχίαειδοποίησα την Aστυνομία και αρπάζοντας ένα φακό άρχισα να ψάχνω την παραλία και τουςθάμνους. Δεν φαντάζεστε τι περνούσε από το μυαλό μου…

«Καταλαβαίνω», ψιθύρισε, περιμένοντας ν’ ακούσει τα χειρότερα.Και τα χειρότερα δεν άργησαν ν’ αντηχήσουν στο ήρεμο σαλόνι του συνταγματάρχη.

Επιστρέφοντας τα χαράματα τη βρήκα να κάθεται ακίνητη στην άκρη της αυλής. Το φόρεμάτης ήταν σκισμένο, τα χέρια της γδαρμένα, γεμάτα λάσπες και ξεραμένο αίμα. Μύριζε ούρα κιείχε λεκέδες, δαγκώματα και μελανιές παντού. Με κοιτούσε σαστισμένη κι έσφιγγε ανάμεσαστα δάχτυλα ένα άσπρο μαντίλι. Θα περνούσε πολύς καιρός μέχρι να καταλάβω τι τηςσυνέβη.

Page 68



Μοιραστήκαμε με τον Μοράβια ένα διπλό χαρτομάντιλο κι αφού σκούπισα τη μύτη μουσυνέχισα.Η αδερφή μου δεν κατάφερε ποτέ να συνέλθει από εκείνο το σοκ. Όλα τη φόβιζαν και μόνο

όταν έσφιγγε το άσπρο μαντίλι ένιωθε λίγη ανακούφιση και ασφάλεια. Τα βράδια του μιλούσε και το έβαζε δίπλα στο μαξιλάρι της για να κοιμηθεί. Δεν μπορούσα να καταλάβω πού το είχε βρει. Σίγουρα δεν ήταν δικό μας αυτό το αντρικό μαντίλι.Από όσα μπόρεσα να μάθω, τη νύχτα της εξαφάνισής της είχε παρασυρθεί από μια ομάδα

μέθυσων στο πάρκο της παραλίας. Οι βάρβαροι την είχαν κακοποιήσει με όσους νοσηρούςκαι βίαιους τρόπους μπορεί κανείς να φανταστεί, είχαν ασελγήσει και ουρήσει πάνω της, τηνείχαν βιάσει, την είχαν χτυπήσει, την είχαν κάνει παιγνίδι για τις βάναυσες ορέξεις τους.Σεληνιασμένοι από τη λύσσα τους και το ποτό ή τα χάπια που είχαν πάρει, σίγουρα θασυνέχιζαν μέχρι να ξεψυχήσει. Αλλά ο οδηγός μιας διερχόμενης λιμουζίνας πρόσεξε τηνκίνηση πίσω από τους θάμνους κι άκουσε τις τσιρίδες και τα κλάματα… Ευτυχώς, υπάρχουνακόμη στην εποχή μας άνθρωποι που δεν προσπερνούν αδιάφοροι όταν κάποιος καλεί σεβοήθεια. Από το μαύρο αυτοκίνητο πετάχτηκε ένας αξιωματικός και όρμησε πάνω στηζαλισμένη παρέα των αθλίων. Τους απομάκρυνε. Σήκωσε την αδερφή μου μισοπεθαμένηαπό τα χώματα, την ηρέμησε και της σκούπισε απαλά το πρόσωπο με το μαντίλι του. Δενξέρω τι λόγια συμπόνιας και εφησυχασμού της είπε, αλλά έμειναν χαραγμένα στην ψυχή τηςγια πάντα. Τα βράδια που νανουριζόταν με το μαντίλι του, έκλεινε τα μάτια και τον ξανάφερνεστο μυαλό της για να νιώσει ασφάλεια.Ο Μοράβια μου σερβίρισε ένα ζεστό μπράντι και με συμβούλεψε να το πιω μονορούφι.

Τράβηξε την καρέκλα του κοντά μου.Ο αξιωματικός επιστράτευσε ένα διερχόμενο ταξιτζή, που έτυχε να είναι γείτονάς μας, για

να μεταφέρει την αδερφή μου στο σπίτι και ξεχύθηκε στους θάμνους ν’ αναζητήσει τουςβιαστές της. Υπολόγιζε πως στην κατάσταση που ήταν δεν θα κατάφερναν να πάνε μακριά.Έδινε το λόγο του πως δεν θα τους άφηνε ατιμώρητους.

«Αυτό έπρεπε να κάνει κάθε τίμιος άντρας», γρύλισε ο συνταγματάρχης, προσπαθώνταςνα κρύψει τα δάκρυα και την οργή του.Ο γείτονας έφερε την αδερφή μου μέχρι την αυλή μας και πολύ αργότερα ήρθε να ρωτήσει

για την κατάστασή της και να μου περιγράψει όσα είχε δει. Γι’ αυτόν ήταν ένα άτυχοπεριστατικό, από τα τόσα που είχε ζήσει οδηγώντας το ταξί του τις νύχτες. Για την αδερφή μου ήταν η αρχή του τέλους της. Η υπόλοιπη ζωή της θα ήταν γεμάτη τρόμο, εφιάλτες,φανταστικούς βασανιστές που την καταδίωκαν τις νύχτες και μόνο το άσπρο μαντίλι θακατάφερνε να τους διώξει και να γαληνέψει κάπως τον ύπνο της. Το όραμα αυτού τουαξιωματικού έζησε μέσα στο σπίτι μας δέκα χρόνια. Έγινε ζωγραφιά, έγινε τραγούδι μεασυνάρτητα λόγια, έγινε ένας γλυκός φίλος που καθόταν το μεσημέρι στο τραπέζι μας και τηνέβαζε στο κρεβάτι της τα βράδια.

«Σκέφτηκα να τον βρω και να του εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου. H περιγραφή όμωςπου μου έδωσε ο γείτονας δεν άφηνε αμφιβολίες πως ήταν ένας ξένος στρατιωτικόςδιπλωμάτης, που είχε επισκεφτεί την περιοχή για μια μέρα. Την επομένη το πρωί, αυτός και η

Page 69



λιμουζίνα του είχαν αναχωρήσει. Θα έλεγε κανείς πως τον έστειλε ο Θεός εκείνη τη νύχτα, τημοναδική νύχτα που πέρασε από το Παλμέ-Bαλκάν, για να σώσει τη ζωή της αδερφής μου».

«Η μέγιστη ικανοποίηση, για έναν άξιο άντρα, είναι το ότι έπραξε σύμφωνα με την ηθική καιτη συνείδησή του», με καθησύχασε ο συνταγματάρχης. «Οι εκφράσεις ευγνωμοσύνηςπερισσότερο θα ανακούφιζαν εσάς, παρά θα κολάκευαν εκείνον. Ανακαλύψατε τους ενόχους;»

«Δυστυχώς… Η Aστυνομία δεν μπόρεσε πουθενά να τους εντοπίσει. Επειδή τοπεριστατικό έγινε στην παραλιακή λεωφόρο, περίπου ένα χιλιόμετρο από το Ναδίρ,φανταστήκαμε πως θα ήταν κάποιοι μεθυσμένοι θαμώνες…»

«Το Ναδίρ», σηκώθηκε έξαλλος. «Πού αλλού θα περνάγανε τις ώρες τους τέτοιααποβράσματα! Γνωρίζω πολύ καλά το άντρο αυτό της διαφθοράς και της ακολασίας. Ξέρετε,ήμουν ένα διάστημα διορισμένος στην Αλκυονίδα, που είναι λίγο έξωαπό την πόλη σας… Πριν από πολλά χρόνια βέβαια».Ασφαλώς και το ήξερα και η συζήτηση είχε μπει σε πολύ καλό δρόμο. Ο συνομιλητής μου

όμως δεν ήταν από τους θαυμαστές του Ναδίρ.«Ποτέ δεν μπόρεσα να καταλάβω τη λατρεία των ντόπιων γι’ αυτό το κέντρο, που κάθε

άλλο παρά κόσμημα της Βαλκανικής είναι… Ίσως ποτέ δεν μπόρεσα να προσαρμοστώ σταΒαλκάνια», συμπλήρωσε θλιμμένος.

«Στο Ναδίρ συνέβαιναν πολλά έκτροπα», αποφάσισα να συμπλεύσω με την αρνητική τουάποψη, για να τελειώνουμε. «Είχα εργαστεί στον κήπο του ένα καλοκαίρι. Δεν μου άρεσαναυτά που γίνονταν στη σάλα, αλλά τι να γίνει; Πλήρωνε καλά», διάλεξα ένα όνομα στη τύχη, «η κυρία Βαλκυρία».

«Η κυρία Βαλκυρία», ένα πελώριο κύμα πόνου βγήκε από το στέρνο του και πάφλασε μεδύναμη στα γαλάζια του μάτια. Ένας πόνος βαθύς και τσουχτερός που τον έκανε να παίξει ταβλέφαρα και ν’ ανασάνει βαθιά για να πνίξει το λυγμό του.Φάνηκε σαν να ήθελε κάτι να πει. Δεν το είπε όμως. Έδιωξε την ιδέα από το μυαλό του και

συγκεντρώθηκε ξανά στην κουβέντα μας.«Υπάρχει κάτι που μπορώ να κάνω για σας; Θέλω να πω, γιατί απευθυνθήκατε σ’ εμένα;»Και βέβαια υπήρχε. Προσπάθησα να μην αποσπαστεί η προσοχή μου από την ανεξήγητη

αντίδρασή του, που μου είχε κινήσει την περιέργεια, και να συνεχίσω. Δέκα χρόνια μετά τοπεριστατικό, η αδερφή μου αρρώστησε βαριά. Η μελαγχολία και οι εφιάλτες της την είχαντσακίσει. Μια από τις τελευταίες νύχτες που την είχα ακόμη κοντά μου, ήρθε μέχρι το κρεβάτιμου και με ξύπνησε. Μου έδειξε το μαντίλι της και ένα μουντζουρωμένο χαρτί. Ήθελε εκείνητην ώρα, εκείνη τη στιγμή, να της υποσχεθώ ότι θα επιστρέψω το μαντίλι στον ιδιοκτήτη του,μαζί με το χαρτί που είχε μουντζουρώσει… το γράμμα της. Το μυστικό κώδικα που θαεξιστορούσε την αγάπη και την ευγνωμοσύνη της.Έβγαλα από την τσάντα μου ένα άσπρο μαντίλι που είχα αγοράσει από παλιατζίδικο του

Βερολίνου και ένα σαραβαλιασμένο χαρτί που είχα μουντζουρώσει εκείνο το πρωί. Μήπωςτο παράκανα;Ο συνταγματάρχης όμως ήταν τόσο αποσβολωμένος από τη συγκίνηση, που ούτε καν τα

Page 70



ακούμπησε. Αφού το έδαφος ήταν πρόσφορο, θα έφτανα μέχρι τα άκρα.Κατέβασα το κεφάλι γεμάτη ενοχές και παραδέχτηκα πως, όποτε πήγαινα στο νεκροταφείο

για να επισκεφτώ τον τάφο της αδερφής μου, θυμόμουν την υπόσχεση που της είχα δώσεικαι την καθησύχαζα ότι θα την τηρούσα. Αλλά όλο το ανέβαλλα. Ο αξιωματικός μου ήτανάγνωστος, δεν ήταν καν από τα Βαλκάνια, θα ήταν αδύνατον να τον βρω. Τα χρόνιαπέρναγαν κι εγώ άφηνα τη φασαρία μιας τέτοιας έρευνας για μια επόμενη, πιο κατάλληληστιγμή. Δυστυχώς, η ζωή μας δεν είναι πάντοτε στα χέρια μας. Έρχονται φορές πουαποφάσεις τις οποίες διστάζουμε να πάρουμε, τις παίρνει για μας η μοίρα. Ο χρόνος, πουπάντα πίστευα πως έχω μπροστά μου, τελειώνει… Η κατάσταση της υγείας μου δεν μουεπιτρέπει να κάνω σχέδια για ένα μακρύ μέλλον. Οι ιατρικές εξετάσεις μου έδειξαν πως σελίγους μήνες θ’ ανταμώσω την αδερφή μου στον ουρανό. Πρέπει να εκπληρώσω τηνυπόσχεση που της έδωσα.

«Ω, αγαπητή μου, δεν ξέρετε πόσο λυπάμαι». O Μοράβια ήταν συντετριμμένος.«Δεν θέλω να έχω στην ψυχή μου ένα τέτοιο βάρος. Χρειάζομαι τη βοήθειά σας,

συνταγματάρχη».Ήταν πρόθυμος να μου τη δώσει.Του εξήγησα πως ο αξιωματικός που έπρεπε οπωσδήποτε να βρω, για να πάω στον

τάφο μου με ήσυχη συνείδηση, ήταν ένας από τους επισκέπτες του γραφείου του στηνΑλκυονίδα.Μου είπε απελπισμένος πως έμεινε περίπου πέντε χρόνια σ’ εκείνη τη θέση και είχε

υποδεχτεί πάνω από εκατό διπλωματικά κλιμάκια. Προσπάθησα να του προσδιορίσω τηχρονιά και το μήνα. Του μίλησα για το στρατηγό Νόρρις, για την περιοδεία που είχε κάνει σταΒαλκάνια. Δυσκολευόταν να θυμηθεί. Όχι, δεν μπορούσε να θυμηθεί.Να δοκίμαζα μήπως να τον διευκολύνω αλλιώς; Ας δοκίμαζα!«Ήταν μια πολύ χαρακτηριστική νύχτα για το Παλμέ-Bαλκάν. Ήταν η νύχτα που ο

Δεβεράλδης έκανε πρόταση γάμου στην Αναμπέλα και η τελευταία νύχτα που είδαμε τηΒαλκυρία στην πόλη».Με κοίταξε ξαφνιασμένος.«Την Παρασκευή 11 Ιουνίου;» ψέλλισε.Νομίζω, ταχύτερη αναθέρμανση μνήμης δεν έχω δει.«Ακριβώς, συνταγματάρχη Μοράβια. Εκείνη τη νύχτα μαζέψαμε την αδερφή μου κομμάτια

».«Χάθηκαν πολλές ψυχές εκείνη τη νύχτα», ψιθύρισε, σαν να μονολογούσε.«Θυμηθήκατε τώρα την αποστολή;»«Ναι, φυσικά… Μου κάνει εντύπωση όμως. Ο στρατηγός Νόρρις ήταν δίπλα μου όλο το

βράδυ. Παρακολουθούσαμε το φεστιβάλ Aρχαίου Eλληνικού Δράματος στην Aλκυονίδα.Είμαι βέβαιος πως δεν πήγε στο Παλμέ-Bαλκάν».

«Δεν νομίζω ότι ήταν ο ίδιος. Ήταν κάποιος αξιωματικός που τον συνόδευε. Μάλιστα,οδηγούσε τη λιμουζίνα του στρατηγού… Πιθανόν εν αγνοία του προϊσταμένου του και εναγνοία σας». Τώρα σίγουρα δυσφημούσα τον «ήρωα» λοχαγό, αλλά δεν γινόταν

Page 71



διαφορετικά. «Φαντάζομαι το έσκασε χωρίς την άδειά του και το πιθανότερο είναι πωςερχόταν από μια επίσκεψη στο Ναδίρ. Αυτό το συμπέρασμα έβγαλα, επειδή βρήκε τηναδερφή μου στην παραλιακή λεωφόρο, λίγο έξω από το δρόμο αυτού του κέντρου».Ο συνταγματάρχης έμεινε για λίγα δευτερόλεπτα σκεφτικός, χαϊδεύοντας μηχανικά το μούσι

του. Ξεδιάλυνε στο μυαλό του τις αναμνήσεις ενός πολύ μακρινού καλοκαιριού και…γούρλωσε τα μάτια του!

«Πώς είναι δυνατόν;» Σηκώθηκε αναστατωμένος. «Κυρία Καμπάλ, κάνετε σίγουρα λάθος!»

«Στον άνθρωπο αυτό χρωστάω μεγάλη ευγνωμοσύνη. Δεν θα ήθελα εξαιτίας μου να βρειτον μπελά του και να δυσφημιστεί…»

«Όχι, όχι, τίποτα τέτοιο. Απλώς… είστε σίγουρη για τις πληροφορίες που σας έδωσε ογείτονάς σας; Φοβάμαι πως αυτό που μου περιγράφετε είναι δύσκολο να έχει συμβεί. Θέλωνα πω, είναι απολύτως αδύνατο!»Κάτι δεν πήγαινε καλά. Δεν μπορούσα να ξέρω τι ανακάλυψε ότι δεν έστεκε στη φανταστική

ιστορία που του έλεγα, αλλά δεν είχα χρόνο να το αναζητήσω. Έπρεπε να μη διακινδυνεύσω να με αμφισβητήσει. Πήγαιναν όλα τόσο καλά, μέχρι στιγμής…

«Η αλήθεια είναι», έσπευσα να πω, πριν του αφήσω χρόνο να εκλογικεύσει τη δυσπιστίατου, «ότι οι πηγές μου δεν είναι και πολύ αξιόπιστες κι εγώ δεν έχω πείρα σε αυτά ταπράγματα. Απλώς οδηγήθηκα σε κάποια συμπεράσματα με βάση τα λεγόμενα ενόςβαριεστημένου ταξιτζή και τα παραληρήματα της αδερφής μου».

«Λυπάμαι που θα σας απογοητεύσω, αλλά θα πρέπει να αναζητήσετε αλλού τοναξιωματικό σας. Ο ταξιτζής, μάλλον, μπερδεύτηκε. Η λιμουζίνα του στρατηγού Νόρρις ήτανδίπλα μας όλο το βράδυ».Προφανώς, ο αποφασισμένος λοχαγός της Αναμπέλας είχε κατορθώσει το αδύνατο. Δεν

είχε νόημα να αντιδικήσω μαζί του. Έπρεπε να βγω από αυτό το αδιέξοδο γρήγορα.«Ω, μα είναι τρομερό», κατέρρευσα, «τόσοι κόποι, τόσα έξοδα και μου λέτε ν’ αρχίσω πάλι

από την αρχή!» Έκρυψα τα μάτια μου στο χαρτομάντιλο κι άρχισα να κλαίω με αναφιλητά. «Ήρθα μέχρι το Βερολίνο για να σας συναντήσω κι ήμουν βέβαιη πως θα με οδηγήσετε σ’αυτόν τον άνθρωπο. Και τώρα;… Θεέ μου, τι να κάνω τώρα;»

«Μην κάνετε έτσι, θα βρούμε μια λύση». O Μοράβια προσπαθούσε να με παρηγορήσει.«Σας ικετεύω, δώστε μου τα ονόματα των συνοδών του Νόρρις, για να επικοινωνήσω μαζί

τους. Αφήστε με να εξαντλήσω και την τελευταία πιθανότητα. Να πω, τουλάχιστον, πως έκανα ό,τι μπορούσα».

«Τι να πω… Αν πιστεύετε πως αυτό θα σας ανακουφίσει...» Ήταν πελαγωμένος, αλλάακουγόταν ειλικρινής.

«Υπήρχαν όντως κάποιοι αξιωματικοί που συνόδευαν τον Νόρρις σ’ εκείνη την περιοδεία,δεν είναι έτσι;» θεώρησα σκόπιμο να επιβεβαιώσω.

«Ναι, νομίζω πως ήταν ο γραμματέας του και ο οδηγός της λιμουζίνας. Ένας λοχαγός κιένας λοχίας».Επρόκειτο σίγουρα για το λοχαγό και το λοχία που απεικονίζονταν στις φωτογραφίες του

Page 72



Σέλλερ. Άρα, ο λοχαγός «εραστής» ήταν ο γραμματέας του Νόρρις. Ένιωσα για πρώτηφορά ότι ήμουν πολύ κοντά στον άνθρωπο που ψάχναμε. Παρ’ όλα αυτά, ο Μοράβιασυνέχιζε να με βεβαιώνει για το αντίθετο. Μου έδινε το λόγο της στρατιωτικής του τιμής ότι ογραμματέας δεν πλησίασε τη λιμουζίνα του Νόρρις την επίμαχη νύχτα. Με συμβούλεψε ναμιλήσω ξανά με τον ταξιτζή γείτονά μου και να ζητήσω περισσότερες πληροφορίες.

«Ο γείτονάς μου δεν ζει», αποφάσισα να βγάλω από τη μέση αυτόν τον αμφισβητούμενοπληροφοριοδότη, για να μη μου δημιουργήσει άλλα προβλήματα. «Σκοτώθηκε πέρσι σεδυστύχημα με το ταξί του. Η μόνη μου ελπίδα πια… είστε εσείς!»Τον άφησα να αισθανθεί όλο το βάρος της ηθικής ευθύνης που επωμιζόταν και όταν

βεβαιώθηκα ότι ήταν έτοιμος να πέσει και στη φωτιά ακόμη, για να μου βρει τα δύο ονόματαπου ζητούσα, αποφάσισα πως ήταν ώρα να πηγαίνω.

«Εγώ θα βρίσκομαι στην Αθήνα, για κάποιες εξετάσεις που απαιτεί η θεραπεία μου. Σαςαφήνω το τηλέφωνο του θείου μου… Σέλλερ, αυτός με φιλοξενεί. Εύχομαι να καταφέρωσύντομα να βρω τον αξιωματικό. Δεν έχω και μεγάλο περιθώριο χρόνου… ναι, σίγουρα δενέχω».Και κρίνοντας πως αυτό ήταν ένα σωστό φινάλε, ετοιμάστηκα να σηκωθώ και να

αποχωρήσω, αφήνοντας ν’ αντηχεί στο δωμάτιο ο αντίλαλος της μακάβριας πρόβλεψής μου.Ο συνταγματάρχης όμως δεν μετακινήθηκε από τη θέση του. Σαν να μην ήταν έτοιμος να

κλείσει την κουβέντα μας τόσο γρήγορα. Έδινε την εντύπωση πως ήθελε κάτι ακόμη να πει,αλλά δεν μπορούσε να το αποφασίσει.Σηκώθηκα πάρα, μα πάρα πολύ αργά από την πολυθρόνα μου, για να του δώσω το

χρόνο να το σκεφτεί και να το τολμήσει. Όμως, αφού κοίταξε τα παπούτσια του λίγαδευτερόλεπτα, το μετάνιωσε και σηκώθηκε κι αυτός για να με συνοδεύσει ως την πόρτα.Διέσχισα πάρα, μα πάρα πολύ αργά την απόσταση που χώριζε το σαλόνι από το

διάδρομο της εξόδου, για να του δώσω μια ακόμη ευκαιρία.Τον ένιωθα να περπατά πίσω μου σέρνοντας τα πόδια του και να ταλαντεύεται.«Πώς είναι τα πράγματα τώρα στο Παλμέ-Bαλκάν;»«Λίγο χειρότερα από ό,τι τα θυμάστε», γύρισα και τον κοίταξα. «Μπήκαμε στον καινούργιο

αιώνα. Οι Ευρωπαϊκές Επιτροπές Ανάπτυξης έχουν δώσει περισσότερο βάρος στηντεχνογνωσία, παρά στον πολιτισμό. Το Παλμέ-Bαλκάν ήταν από τις λίγες πόλεις πουεπηρεάστηκε τόσο πολύ. Έκλεισαν αρκετά θέατρα, έχει μειωθεί η κίνηση, έκλεισε και η Σχολή Κινηματογράφου, τώρα γκρεμίζεται και το Ναδίρ…»

«Γκρεμίζεται το Ναδίρ!» H φωνή του πρόδιδε ανακούφιση.«Από την άποψη της τουριστικής κίνησης αυτό ήταν αρνητικό για την πόλη. Το Ναδίρ ήταν

το ισχυρότερο κίνητρο για τους επισκέπτες, αλλά μετά το θάνατο του Δεβεράλδη…»«Μπα; Πέθανε ο “Πρίγκιπας της Νύχτας;” Πότε;»«Μα, έχει ένα χρόνο περίπου. Ναι, σωστά, ένα χρόνο. Την επόμενη Κυριακή είναι το

μνημόσυνο και αμέσως μετά θα ξεκινήσει το γκρέμισμα. Είπανε να σεβαστούν τη μνήμη τουκαι να το αφήσουν όρθιο μέχρι να γίνει η τελετή. Ετοιμάζεται πολύ μεγάλη εκδήλωση για τομνημόσυνό του».

Page 73



«Βαλκάνια…» κούνησε το κεφάλι χαμογελώντας. «Όλα πρέπει, πάντα, να γίνονταιδραματικά».

«Θα έρθουν επίσημοι, καλλιτέχνες, πολιτικοί. Εξάλλου θα έρθει και η κυρία Δεβεράλδη…Aς το δει για τελευταία φορά όρθιο, πριν το ισοπεδώσουν οι μπουλντόζες».

«Ποια κυρία Δεβεράλδη;»Σωστά, όταν ήταν αυτός στην Αλκυονίδα, άλλη ήταν η «κυρία» Δεβεράλδη.«Μα, η Αναμπέλα Δεβεράλδη. Όταν πέθανε ο σύζυγός της έφυγε στο εξωτερικό. Δεν

άντεξε να ζήσει όλη αυτή την παρακμή. Θα κατέβει όμως για το μνημόσυνο. Όλη η Ευρώπηθα κατέβει. Θα είναι ο τελευταίος αποχαιρετισμός».

«Όλη η Ευρώπη θα κατέβει», επανέλαβε σαν υπνωτισμένος.Κάτι πέρασε σαν αστραπή από το μυαλό του. Μισόκλεισε τα μάτια κι έμεινε ακίνητος.«Φαντάζομαι θα σκέφτεστε αν θα εμφανιστεί η Βαλκυρία», είπα, προσπαθώντας να

μαντέψω. «Αυτό αναρωτιούνται όλοι. Θα εμφανιστεί η Βαλκυρία; Το Ναδίρ ήταν το έργο τηςζωής της και ο Δεβεράλδης, όπως και να το κάνουμε, ήταν ο άντρας της ζωής της».Ο Μοράβια δεν απάντησε. Μου ευχήθηκε κάθε επιτυχία στη θεραπεία μου και καλά

αποτελέσματα στην έρευνά μου και επανέλαβε πως θα τηρήσει την υπόσχεσή του και θαεπικοινωνήσει μαζί μου μόλις βρει τα ονόματα των δύο αξιωματικών. Ξαφνικά, βιαζόταν να με ξεφορτωθεί και μ’ έσπρωξε με τρόπο προς την έξοδο, χαμογελώντας ευγενικά.

Page 74



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ16Το Ημερολόγιο του Κασκόλ – Στα Βαλκάνια όμως, λίγες μέρες πριν από τη συνέντευξητης Καμπάλ με το συνταγματάρχη…

O Σέλλερ διέτρεξε με το δάχτυλο τον κατάλογο του αναψυκτηρίου και αναρωτήθηκε αν οι

τιμές έχουν ελεγχθεί από τις Ευρωπαϊκές Επιτροπές Θεμιτού Ανταγωνισμού. Ήξερε ότι ηπεριοχή είναι τουριστική, αλλά αυτή η ακρίβεια ήταν σκανδαλώδης! Παρήγγειλε ξερά ένανκαφέ και έβγαλε το σημειωματάριό του.Σε γενικές γραμμές, δεν είχε μάθει και τίποτα χρήσιμο. Ήταν το τρίτο Σαββατοκύριακο που

πέρναγε στο Παλμέ-Bαλκάν και το μόνο που είχε κατορθώσει ήταν να χάσει την υπομονή τουμε μερικά γκαρσόνια, που γέλαγαν πίσω από την πλάτη του όταν τους ρωτούσε τα ίδια και ταίδια. Μάλλον δεν ήταν φτιαγμένος γι’ αυτή τη δουλειά.Ο νεαρός σερβιτόρος ακούμπησε το φλιτζάνι στο τραπέζι και το γέμισε με καφέ.«Θα μπορούσα λίγα λεπτά να σας απασχολήσω, νεαρέ μου;»«Μα, φυσικά, κύριε Σέλλερ». Στερέωσε το δίσκο κάτω από τη μασχάλη του και στήθηκε

περιμένοντας.Τόσο γρήγορα είχαν μάθει τ’ όνομά του; Ο Σέλλερ παρέστησε τον αθεράπευτο νοσταλγό

του Ναδίρ, που βασανίζεται από τις αναμνήσεις ενός κοσμοϊστορικού γλεντιού.«Πίναμε μέχρι το πρωί, εκείνη τη νύχτα. Είχε κάνει πρόταση γάμου ο Δεβεράλδης στην

Αναμπέλα κι όλα τα ποτά ήταν δωρεάν. Φανταστείτε ότι όλοι στο τραπέζι ήμασταν άγνωστοιμεταξύ μας και είχαμε γίνει οι καλύτεροι φίλοι… Αχ, ωραίες εποχές. Θα ήθελα τόσο πολύ ναξαναβρώ εκείνη την παρέα, να θυμηθούμε τα παλιά».

«Μάλιστα, κύριε Σέλλερ». Ήταν φανερό ότι μόνο η ευγένεια κράταγε ζωντανό τοπροσποιητό ενδιαφέρον του σερβιτόρου.

«Ήταν και κάποιοι ξένοι αξιωματικοί, θυμάμαι. Τι να απέγιναν αυτά τα παιδιά; Είχε έρθει μια αποστολή στην Αλκυονίδα, γνωρίζετε ασφαλώς…»

«Όχι, κύριε Σέλλερ, μάλλον ήταν πολύ παλιά».Ο συμβολαιογράφος κοίταξε το σερβιτόρο που δεν έδειχνε πάνω από είκοσι πέντε

χρόνων. Τι ανόητη επιλογή! Αυτό το παιδί θα μπουσούλαγε ακόμη, τότε!«Είχατε πάει ποτέ στο Ναδίρ, νεαρέ μου;»«Πριν από δύο χρόνια είχα κάνει λίγα μεροκάματα εκεί», παραδέχτηκε με φανερή

περηφάνια.«Όσο ζούσε ακόμη ο μακαρίτης, ε; Ωραίος άνθρωπος. Και η κυρία Αναμπέλα, πόσο

πρόσχαρη γυναίκα! Τη θυμάμαι από την πρώτη εκείνη νύχτα. Ζεστή, διαχυτική… αυτοί οι φίλοι μου οι αξιωματικοί είχαν χάσει τα μυαλά τους μαζί της». O συμβολαιογράφος χαμογέλασε

Page 75



πονηρά. «Όπως και να το κάνουμε, ο Δεβεράλδης ήταν λίγο μεγάλος για κείνην. Δεν ξέρω αν ακούστηκε τίποτα στην πόλη, αλλά…»

«Δεν θα μπορούσα να ξέρω», ήρθε ξερή η απάντηση, «από όσο θυμάμαι όμως, η κυρίαΑναμπέλα ήταν μια αληθινή κυρία!» O σερβιτόρος κοίταξε τον Σέλλερ με περιφρόνηση,δίνοντάς του να καταλάβει πως σ’ αυτή την πόλη κανένας επισκέπτης δεν έχει το δικαίωμα να δυσφημεί τους ήρωες του Ναδίρ.Εδώ ο μύθος ήταν ακόμη ζωντανός και εν όψει του μνημόσυνου του Δεβεράλδη η

μεσογειακή ευαισθησία των κατοίκων είχε φουντώσει. Υπήρχε ένας άνεμος μελαγχολίας καιμια ατμόσφαιρα συγκίνησης σε όλο το Παλμέ-Bαλκάν. Ο κόσμος πέρναγε έξω από τοτυλιγμένο στις κορδέλες του εργοταξίου Ναδίρ και άφηνε λουλούδια και ποιήματα. Τα σπίτιακαι τα καταστήματα είχαν υψώσει σημαίες με τα σύμβολα του Ναδίρ, στα εστιατόρια και ταμπαρ γίνονταν βραδιές με αφιερώματα στο πρόγραμμά του, στα βιβλιοπωλεία φιγουράριζανβιβλία με την ιστορία του, οι Aρχές είχαν αποφασίσει την επόμενη του μνημόσυνου, που θαάρχιζε η κατεδάφιση του κέντρου, να τηρηθεί αργία ακόμη και για τα σχολεία, ο κόσμος είχετρελαθεί!Εν τω μεταξύ, όσο πλησίαζαν οι μέρες για το μνημόσυνο, συνέχιζαν να καταφτάνουν

δημοσιογράφοι, επίσημοι και καλλιτέχνες από όλη τη Βαλκανική. Τα κανάλια είχαν νοικιάσειόλα τα παράθυρα και τα μπαλκόνια που είχαν θέα στην κεντρική πλατεία, από όπου θαπέρναγε η μεγαλόπρεπη πομπή που είχε προγραμματιστεί για την περίσταση. ΚάθεΣαββατοκύριακο που ερχόταν ο Σέλλερ, όλο και πιο δύσκολα έβρισκε δωμάτιο σεξενοδοχείο. Οι τιμές, λόγω της ξαφνικής κίνησης, είχαν εκτοξευθεί στα ύψη – τα δωμάτια πουβλέπανε στο Ναδίρ είχαν διπλάσια τιμή από αυτά που έβλεπαν το ηλιοβασίλεμα! Τα σκάφητων ντόπιων είχαν ήδη νοικιαστεί από την τηλεόραση, για να κινηματογραφηθεί από τηθάλασσα το γκρέμισμα του κέντρου και οι σκηνοθέτες ετοίμαζαν μεγάλα αφιερώματα για τους επόμενους μήνες, όπου στην οθόνη θα προβάλλονταν, ταυτόχρονα, η πένθιμη πομπή και ηκατεδάφιση.Ζούσε μια ξαφνική άνοιξη η μαραζωμένη λουτρόπολη, που θύμιζε κάτι από την καλή της

εποχή. Τότε που οι διακοπές στο Παλμέ-Βαλκάν θεωρούνταν πιο σικάτη επιλογή από μιαεβδομάδα στο Μόντε Κάρλο ή μια επίσκεψη στο Λούβρο.Το εμπόριο του πένθους έκανε χρυσές δουλειές. Πάγκοι με μινιατούρες και αναμνηστικά

ξεπρόβαλλαν από κάθε γωνία, μπλουζάκια με την εικόνα του κέντρου κρέμονταν ακόμη κιαπό τα περίπτερα, κάρτες, ταμπακέρες, φλιτζάνια, πιάτα με τα σύμβολα του Ναδίρ, είχανγεμίσει την αγορά. Αυτό δεν ήταν μνημόσυνο, ήταν λαϊκό πανηγύρι!

«Το θυμάμαι σαν τώρα. Βέβαια!» O Σέλλερ σήκωσε το βλέμμα του νοσταλγικά στη μεγάλη φωτογραφία που κρεμόταν στον τοίχο του εστιατορίου. «Ο Δεβεράλδης γονατιστός ναφοράει στο πόδι της το γοβάκι και η Αναμπέλα να έχει βουρκώσει από τη συγκίνηση. Ποιοςθα μπορούσε να το φανταστεί, ε; Θέλω να πω, η Βαλκυρία ήταν ακόμη στο Παλμέ-Bαλκάν».Ο εστιάτορας κοίταξε κι εκείνος το κάδρο με το νιόπαντρο ζευγάρι, που χαιρετούσε τον

κόσμο μέσα από ένα ανοιχτό αμάξι με τέσσερα άλογα, τα οποία φόραγαν στη ράχη τουςκαλύμματα με τα σύμβολα του Ναδίρ. Τι εβδομάδα ήταν εκείνη! Άδειαζε και γέμιζε το

Page 76



εστιατόριό του είκοσι φορές την ημέρα. Είχε βγάλει τόσα τραπέζια στην παραλία, που οιτελευταίοι πελάτες έβρεχαν σχεδόν τα πόδια τους στη θάλασσα. Kανένας δεν είχε τοπαραμικρό παράπονο. Τους έφτανε που ήταν στο Παλμέ-Βαλκάν, που τρώγανε κάτω απότον ίδιο ουρανό με τον Δεβεράλδη κι ας είχαν καταφέρει να δούνε μόνο μια άκρη από τοπλουμιστό αμάξι, που το συνόδευαν οκτώ ιππείς από κάθε μεριά, με μπέρτες και μάσκες και αυλούς…Κοίταξε το δρόμο πίσω από την πλάτη του Σέλλερ, που τον διέσχιζαν κάθε τόσο βιαστικά

τα αυτοκίνητα και τα καμιόνια. Όσο το άστρο του Ναδίρ μεσουρανούσε, ο δρόμος είχε τόσηκίνηση από περαστικούς, ώστε η λεωφόρος είχε μετατραπεί σε πεζόδρομο. Ουρά έξω απότο μαγαζί του οι αριστοκράτες να δωροδοκούν για ένα τραπέζι μπρος στα μεγάλα παράθυρα που έβλεπαν στη θάλασσα. Τα κασόνια με τις σαμπάνιες δεν χώραγαν στην αποθήκη τουγια την κατανάλωση της ημέρας και υποχρεωνόταν να τα στοιβάζει στην άμμο και να βάζει τον μικρό να κάνει δρομολόγια όλη τη νύχτα για να γεμίζει τα ψυγεία. Και τώρα; Τώρα έπρεπε να αρκεστεί σε πελάτες σαν αυτό το φλύαρο γέρο που, μέχρι να παραγγείλει ένα ψητό και μιασαλάτα, μελετούσε τον κατάλογο μία ώρα.

«Δεν θα μπορέσουμε ποτέ να ξεπεράσουμε το χαμό του Δεβεράλδη», είπε ο εστιάτοραςκοιτώντας το άδειο του ταμείο. «Το Παλμέ-Bαλκάν είναι μια ακέφαλη πόλη». Έκοψε τηναπόδειξη και την έβαλε στο πιατάκι μαζί με τα ρέστα.

«Θυμάστε ασφαλώς για ποια νύχτα σας λέω», επέμεινε ο Σέλλερ, παίρνοντας τηναπόδειξη και βάζοντας τα κέρματα στο πορτοφόλι του. «Tώρα που το σκέφτομαι», έκανεπως μόλις το συνειδητοποιεί, «από τότε δεν ξαναείδαμε τη Βαλκυρία».Ο εστιάτορας τον κοίταξε κουρασμένα να μαζεύει τα ρέστα στο πορτοφόλι του, αφήνοντας

το πιατάκι δίπλα στο ταμείο άδειο… να χάσκει, να παρακαλάει για λίγη γενναιόδωρη πελατεία! Είχε βαρεθεί αυτές τις μέρες να τον ρωτάνε όλο τα ίδια και τα ίδια, να χώνουν το μικρόφωνοστη μούρη του οι δημοσιογράφοι που κυκλοφορούσαν στους δρόμους του Παλμέ-Bαλκάν ήνα μπαίνουν στο μαγαζί του με τις κάμερες και να κάνουν ζουμ στις αναμνήσεις του. (Xωρίςνα παραγγέλνουν ούτε μια γκαζόζα!) Μα, τι συνέβαινε τέλος πάντων στα Βαλκάνια! Ακόμηκαι ο κόσμος που είχε λεφτά, είχε ξεχάσει να ξοδεύει.

«Δεν βαριέστε», είπε για να τελειώνει, «αυτά έχουν περάσει πια στην ιστορία».«Μυστήριο όμως», συνέχισε ο Σέλλερ, «πού να βρίσκεται, άραγε, η Bαλκυρία; Έχετε

αναρωτηθεί ποτέ;»Ο εστιάτορας θεώρησε πως αρκετά ασχολήθηκε με τις αναδρομές αυτού του μίζερου

γέρου, που δεν έλεγε να ξεκολλήσειαπό το ταμείο του. Κρίνοντας πως του έδωσε περισσότερη σημασία από ό,τι θαδικαιολογούσε ο λογαριασμός που είχε πληρώσει, έκλεισε με δύναμη το συρτάρι τηςταμειακής μηχανής και κατευθύνθηκε προς τα μεγάλα παράθυρα, προσποιούμενος πωςήρθε η ώρα να κλείσει τις κουρτίνες. Ο Σέλλερ τον περίμενε λίγα λεπτά στον πάγκο, μήπωςεπιστρέψει, αλλά βλέποντας πως ο συνομιλητής του δεν είχε καμία τέτοια πρόθεση,χαιρέτησε τη γυρισμένη πλάτη του εστιάτορα και βγήκε στο δρόμο.Η παραλία, λόγω του επερχόμενου μνημόσυνου, είχε ασυνήθιστη κίνηση για την εποχή.

Page 77



Εργάτες στήνανε εξέδρες, τεχνικοί δοκίμαζαν καλώδια, φορτηγά με πλατφόρμες και σίδεραξεφορτώνανε και ξαναφορτώνανε, για να συναρμολογήσουν τα συνεργεία τις κατασκευέςτους πάνω στην άμμο. Οι πάγκοι των μικροπωλητών είχαν αραδιασμένα κάθε είδουςαντικείμενα σταμπαρισμένα με τα σύμβολα του Ναδίρ, σχάρες με κάστανα έκαναν τηνεμφάνισή τους στις γωνίες, καντίνες με αναψυκτικά, καροτσάκια με μαλλί της γριάς, πανέριαμε λουλούδια και τραπεζάκια με μοβ κεριά. Κεριά; Έτσι είναι. Μεγάλη τελετή πλησίαζε και σ’αυτές τις περιπτώσεις η προσφορά υποβάλλει τη ζήτηση. Και μανουάλια να είχανε βγάλει οιέμποροι στους πάγκους τους, οι επισκέπτες θα τα αγόραζαν, φοβούμενοι μήπως είναιαπαραίτητο αξεσουάρ για την πένθιμη φιέστα. Η τελετή ήταν του Δεβεράλδη και κανένας δενμπορούσε να είναι σίγουρος ότι έχει πετύχει το σωστό συμβολισμό.Ο πιο εντυπωσιακός σε τούτο το γραφικό πανηγύρι ήταν ένας μικρόσωμος και αεικίνητος

κοκκινοτρίχης, με φωνή ιεροκήρυκα και φρασεολογία Χατζιαβάτη, που έδειχνε να έχεικερδίσει την προτίμηση των επισκεπτών. Φορώντας μια μακριά μαύρη μπέρτα (σαν αυτέςπου συνήθιζε να φοράει ο Δεβεράλδης πάνω από το μαύρο του σμόκιν) έστηνε ολόκληρηπαράσταση, για να πουλήσει τα εμπορεύματά του. Είχε απαντήσεις για τα πάντα και δενενοχλούνταν από τα πικρόχολα σχόλια που προκαλούσε η φανερή διαφορά του με τογιγαντόσωμο μακαρίτη και η αταίριαστη βραδινή μπέρτα με το καρό μάλλινο πουκάμισο καιτο καφέ παντελόνι του. Ο Σέλλερ δεν μπόρεσε ν’ αντισταθεί σ’ αυτή την αστεία εικόνα καιπλησίασε για να χαζέψει.

«Eδώ, κυρίες μου και κύριοι, είναι μια υπέροχη ταμπακιέρα για το σαλόνι σας», ο έμπορος έδειξε ένα σκαλιστό οβάλ κουτί, «που αν την ανοίξετε, θα βρεθείτε στο Μπουντουάρ!»Άνοιξε το καπάκι και από το εσωτερικό του κουτιού ξεπρόβαλε μια θλιβερή μικρογραφία

του περίφημου Μπουντουάρ. Τριγύρω από μια επιφάνεια με καθρέφτες, τρεις πλαστικέςμινιατούρες παρίσταναν τους καναπέδες της κεντρικής κολόνας και ζωγραφισμένα χαρτόνια,που όταν έκλεινε το καπάκι μαζεύονταν σαν φυσαρμόνικα, αναπαριστούσαν τα σιντριβάνιακαι τα αγάλματα.Ο έμπορος καθάρισε τη φωνή του:«Το ντεκόρ που βλέπετε είναι πιστό αντίγραφο του πρωτότυπου. Τα κομμάτια είναι λίγα και

αριθμημένα, σχεδιασμένα από τον ανεψιό του αρχιτέκτονα που έχτισε το Ναδίρ καιεμπνεύστηκε, για χάρη του Δεβεράλδη, αυτή την υπέροχη σάλα, για τις ιδιαίτερες στιγμές τωνπελατών».Όχι και τόσο πιστό αντίγραφο, χαμογέλασε σαρκαστικά ο Σέλλερ. Από όλη αυτή την

πλαστική πανδαισία έλειπε το ανάκλιντρό του.«Είναι αλήθεια πως το “Μπουντουάρ” ήταν οι τουαλέτες;» ρώτησε η υποψήφια αγοράστρια

.«Αλλά, τι τουαλέτες, κυρία μου!» χοροπήδησε ο έμπορος. «Ούτε η βασίλισσα Βικτωρία

ούτε η πριγκίπισσα Σίσσυ ούτε ο τσάρος πασών των Ρωσιών δεν επεφύλαξαν για τουςπισινούς τους την περιποίηση που επεφύλασσε ο Δεβεράλδης για τους πελάτες του! Μέσαστο υποβλητικό περιβάλλον αυτού του Μπουντουάρ έλαβαν χώρα τα σημαντικότερακοινωνικά, πολιτικά και πολιτιστικά γεγονότα των τελευταίων σαράντα χρόνων. Η ιστορία της

Page 78



Βαλκανικής δεν θα ήταν όπως την ξέρουμε, αν ο Δεβεράλδης αρκούνταν σε μερικά πλακάκια μπάνιου και δύο λεκάνες, για ν’ ανακουφίζει ο κόσμος την κύστη του. Σημειώστε, παρακαλώ,κυρία μου, ότι το Μπουντουάρ ήταν μικτό! Πρωτοφανές για ένα κέντρο πολυτελείας! Πίσωαπό αυτούς τους ημικυκλικούς καθρέφτες, η σύζυγος του Δημάρχου έκανε το νερό τηςέχοντας μόνο ένα χαμηλό μαρμάρινο τοίχο να τη διαχωρίζει από τον υπουργό τωνΟικονομικών και ο διευθυντής της Τράπεζας περίμενε τη σειρά του πίσω από τις τρειςγυναίκες του Σαουδάραβα πρίγκιπα – που είχαν το κακό συνήθειο να αφοδεύουν ταυτόχρονα».

«Μικτές τουαλέτες; Πάει, γεννηθήκαμε νωρίς», ξεκαρδίστηκε πονηρά ένα νεαρό ζευγάρι,που παρακολουθούσε το παραλήρημα του έμπορα.

«Κανένας λόγος να στενοχωριέστε, παιδιά μου», στράφηκε προς το μέρος τους οπωλητής, «έχω εδώ μινιατούρες από όλα τα έπιπλα του Ναδίρ, που θα σας βοηθήσουν νασχηματίσετε μια πιστή εικόνα του παραμυθιού που δεν προλάβατε να ζήσετε. Κάντε τώρα τιςαγορές σας, γιατί σε δέκα χρόνια όλα αυτά τα είδη που βλέπετε στον πάγκο θα είναι πιοδυσεύρετα από το Τίμιο Ξύλο και πιο πολύτιμα από το πρώτο γραμματόσημο πουκυκλοφόρησε… Ο κύριος; Ενδιαφέρεται γι’ αυτά τα πιατάκια;»Ο Σέλλερ συνειδητοποίησε ότι η ερώτηση απευθυνόταν σ’ αυτόν. Είχε αποξεχαστεί δίπλα

στην καρότσα του φορτηγού και περιεργαζόταν αφηρημένος κάτι σκονισμένα γυαλικά, πουήταν χωμένα όλα μαζί μέσα σε μια πλαστική λεκάνη. Προφανώς, εκεί στοιβάζονταν όσααποσύρονταν από τους πάγκους, γδαρμένα, ραγισμένα ή λειψά.Είχε πράγματι απορροφηθεί να χαζεύει κάτι πιατάκια μινιατούρες, που είχαν μιαν αδιόρατη

διαφορά από όλα τα διπλανά αδερφάκια τους.«Θα σας κάνω μια πολύ καλή τιμή γι’ αυτά, κύριε μου, γιατί βλέπω ότι έχετε το μάτι του

συλλέκτη», τον ενθάρρυνε ο κοκκινοτρίχης. «Αυτά πηγαίνουν σε σετ των τριών, στερεώνονταισε σχήμα τριγώνου και είναι ένα κόσμημα για τον τοίχο σας. Δεν χρειάζεται να επισημάνωπως ανάλογα είχε διακοσμήσει και ο Δεβεράλδης την κρεβατοκάμαρά του, που τρελαινότανγια μινιατούρες τοίχου».

«Σχήμα τριγώνου στην κρεβατοκάμαρά του;» ξεκαρδίστηκε πάλι το νεαρό ζευγάρι.«Οι μέρες δεν επιτρέπουν τέτοια υπονοούμενα», τους μάλωσε παιγνιδιάρικα ο έμπορος. «

Εξάλλου, είναι γνωστό πως μόνο σε δύο γυναίκες είχε δώσει την καρδιά του ο Πρίγκιπας της Νύχτας, διαδοχικά όμως και όχι ταυτόχρονα, όπως κάνουν σήμερα οι άστατοι νεαροί με τιςκαρδιές τους. Μπορεί το μαγαζί του να ήταν ένα άντρο της ακολασίας, το σπίτι του όμως ήτανένα τέμενος του αφοσιωμένου έρωτα… Να σας τα βάλω σ’ ένα κουτάκι, κύριε, για ναμπορέσετε να τα μεταφέρετε με ασφάλεια».Ο Σέλλερ δεν αντιλήφθηκε εγκαίρως ότι η σαστισμάρα του είχε εσκεμμένα εκληφθεί ως

πρόθεση αγοράς. Πριν προλάβει ν’ αντιδράσει, ο πωλητής έκοβε κόλλες από τσιγαρόχαρτογια να τυλίξει τα πιατάκια.

«Είπατε πως πάνε σε σετ των τριών. Εδώ το σετ είναι λειψό», διαμαρτυρήθηκε για νακερδίσει χρόνο, καθώς δεν είχε καμία όρεξη να φορτωθεί αναμνηστικές μινιατούρες.

«Κανένας λόγος ανησυχίας, καλέ μου κύριε, θα βρούμε αμέσως το τρίτο κομμάτι». Kαι

Page 79



χωρίς να χάσει καιρό, ο ευκίνητος ανθρωπάκος πήδηξε στην καρότσα του φορτηγού κιάρχισε να ψάχνει.Προσπαθούσαν να τον παρασύρουν εκβιαστικά σε μια αγορά ηλίθιων πιατιδίων; Το

πορτοφόλι του Σέλλερ ήταν ένα πιστό σκυλί, ειδικά εκπαιδευμένο ν’ ακούει μόνο το αφεντικότου.

«Δυστυχώς, δεν μπορώ να βρω το κομμάτι τους», παραδέχτηκε αναψοκοκκινισμένος οέμπορος, «θα σας δώσω όμως ένα καινούργιο, στην ίδια φιλική τιμή». Kαι πριν προλάβει ναμιλήσει ο Σέλλερ, βρέθηκε αντιμέτωπος μ’ ένα τρίτο μικρό πιατάκι.Παρατηρώντας το καινούργιο πιατάκι, η αρχική του εντύπωση επιβεβαιώθηκε. Τα σκεύη

που ήταν ριγμένα στη λεκάνη διέφεραν από τα παραταγμένα στον πάγκο. Σε τι όμως; Δενμπορούσε να το βρει. Είχαν το ίδιο χρώμα, την ίδια χρυσή μπορντούρα και το ίδιο σήμα τουΝαδίρ στο κέντρο. Διάβολε, υπήρχε μια διαφορά.Το Kασκόλ κρατάει την ανάσα του, γιατί ένας συμβολαιογράφος που αποθησαυρίζει

στη μνήμη του άχρηστες πληροφορίες, μήπως τύχει κάποια στιγμή να του χρησιμεύσουν,θα προβεί σε μια συγκλονιστική ανακάλυψη.Ο Σέλλερ έφερε, μηχανικά, στη μνήμη του τη δημοπρασία του Ναδίρ, τις αναλύσεις των

τεχνοκριτικών και… συνειδητοποίησε κάτι που τον χτύπησε σαν κεραυνός. Το οικόσημο τουΝαδίρ είχε αλλάξει!Το οικόσημο που είχε πατεντάρει ο Δεβεράλδης για το ανάκτορό του, και έβλεπε κανείς σε

όλα τα αντικείμενα του πάγκου, ήταν ένα μανιασμένο λιοντάρι, μ’ ένα φίδι για ουρά, πουορμούσε σε τάσι με φλόγες. Το σχέδιο, ζωγραφισμένο σε πορφυρό φόντο από καπνούς καισκιές, έδειχνε το ζώο να ξεπηδάει μέσα από την ομίχλη. Η θυμωμένη όψη του λιονταριού καιη επιθετική στάση του σώματός του δήλωναν ότι η συνάντηση αυτή με τις φλόγες γίνεται απόπρόθεση και με μανία. Όλα τα ζώα φοβούνται τη φωτιά και απομακρύνονται. Το λιοντάρι τουΔεβεράλδη την επιζητεί και ορμάει για να βρεθεί στο κέντρο της.Το μόνο που καθυστερούσε τη βουτιά και φαινόταν όχι τελείως κάθετη, αλλά πιο αργή και

θεαματική, ήταν βαριά η ουρά του, που μετά από πολλά δαχτυλίδια, σαν χοντρό παλαμάρι,κατέληγε σε κεφάλι φιδιού. Με το στόμα ανοιχτό και τη διχαλωτή του γλώσσα τεντωμένηεπικίνδυνα, το φίδι της ουράς στόχευε με την ίδια μανία, αλλά προς τα πάνω, δημιουργώνταςαντίβαρο. Η συνάντηση με τη φωτιά ήταν βέβαιη σ’ αυτή τη στάση. Το φίδι αποτελούσε μέροςτου σώματος του μεγάλου λέοντα, που όσο κι αν τιναζόταν προς τα πίσω, θα τονακολουθούσε, αναπόφευκτα, στο φλογερό του σάλτο.Την ίδια εικόνα του δικέφαλου ζώου είχαν και τα δύο παλιά πιατάκια της λεκάνης. Η

διαφορά ήταν ότι πίσω από το φίδι σχηματιζόταν, μέσα στην ομίχλη, μια τρίαινα. Έπρεπε ναείσαι ιδιαίτερα παρατηρητικός για να τη διακρίνεις ανάμεσα στις σκιές και στους καπνούς. Αντην ξεχώριζες όμως, άλλαζε όλο το μήνυμα της εικόνας.Το σώμα του ερπετού ήταν τυλιγμένο γύρω από το κοντάρι αυτής της τρίαινας. Έτσι

εξηγούνταν και τα σπειροειδή δαχτυλίδια που σχημάτιζε η ουρά του στον αέρα. Άρα, τοκεφάλι του φιδιού, που ήταν στραμμένο προς τα πίσω, στόχευε απειλητικό στις μύτες τηςτρίαινας, που το κράταγε δέσμιο. Mε τη φιδίσια ουρά του δεμένη, να το συγκρατεί στον αέρα,

Page 80



το λιοντάρι έδειχνε να λυσσομανάει κρεμασμένο, σαν ζωντανός ιστός σε κοντάρι σημαίας, και ήταν αδύνατο να φτάσει στο βωμό της φωτιάς.Ο Σέλλερ δεν θα τα γνώριζε όλα αυτά και δεν θα σκεφτόταν ίσως να τα προσέξει, αν δεν

είχε βρεθεί εκείνη την ιστορική ημέρα στη δημοπρασία, όπου έβγαιναν στο σφυρί τα αυθεντικά κομμάτια του Ναδίρ. Οι ειδικοί της Tέχνης είχαν ονομάσει τα δύο παρόμοια σύμβολα: οθυρεός της πρώτης και ο θυρεός της δεύτερης γενιάς. Ο θυρεός της πρώτης γενιάς ίσχυσε τα πρώτα είκοσι χρόνια και όσα σκεύη του μαγαζιού είχαν επιζήσει μ’ αυτό το σήμα, λόγω τηςσπανιότητάς τους, είχαν τριπλάσια αξία από τα υπόλοιπα. Στο σήμα της δεύτερης γενιάς, ητρίαινα που συγκρατούσε το αγρίμι εξαφανίστηκε. Το δικέφαλο θηρίο απελευθερώθηκε και το άλμα στις φλόγες έδειχνε αναπόφευκτο… Eίχαν αναπτύξει ολόκληρες θεωρίες ερμηνείαςτων συμβολισμών οι κριτικοί της Tέχνης στη δημοπρασία, προκειμένου να εξηγήσουν τηνεξέλιξη του θυρεού και το γιατί ο Δεβεράλδης αποσύρει την προστατευτική τρίαινα, αφήνονταςέτσι το λιοντάρι του να πέσει στη φωτιά. Τότε δεν γνώριζε αυτά που ξέρει σήμερα για το Ναδίρ και παρακολουθούσε τις συζητήσεις εντυπωσιασμένος. Τώρα μπορούσε κι εκείνος ναδιατυπώσει μια θεωρία: Η τρίαινα εξαφανίζεται από την εικόνα μετά την πρώτη εικοσαετία.Άρα, η τρίαινα είναι οπωσδήποτε το σήμα της Βαλκυρίας. Όταν αποχώρησε από την κοινήεπιχείρηση, απέσυρε και το σύμβολό της από το θυρεό. Προφητικό, αν το σκεφτεί κανείς.Γιατί, όταν αποχώρησε η Βαλκυρίααπό το προσκήνιο, το Ναδίρ τσουρουφλίστηκε στον πυρακτωμένο ήλιο του καινούργιουαιώνα.Ο Σέλλερ αναρωτήθηκε αν είχε αρχίσει να επηρεάζεται από την Καμπάλ που,

κουβεντιάζοντας με καλλιτέχνες στην Ευρώπη, είχε αποκτήσει εμμονές για τις αλληγορίες του Ναδίρ. Η συνεργάτιδά του έδειχνε να παρασύρεται από το θρύλο που έζωνε αυτό το μαγαζίκαι να χάνει σταδιακά τη διαύγειά της. Tώρα, έβλεπε πως, μάλλον, έχανε κι αυτός τη δική του.Σε τούτη την ξέχειλη από συγκίνηση πόλη, το μόνο που δεν είχε κάνει ακόμη ήταν νααγοράσει κεριά, για να συνοδεύσει με το πλήθος τη μακάβρια πομπή της επόμενης Κυριακής – που με όλες αυτές τις υπερβολές και τις παράτες έδειχνε περισσότερο πανηγυρική παράπένθιμη!Κοίταξε το περιεχόμενο της λεκάνης χαμογελώντας. Προφανώς τα πιατάκια με την τρίαινα

θα είχαν ξεχαστεί για χρόνια σε κάποια αποθήκη και με το θόρυβο που δημιουργήθηκε,λόγω της κατεδάφισης, οι αποθήκες άδειασαν. Η πελατεία ήταν πεινασμένη για σουβενίρ καιέτσι δόθηκε μια καλή ευκαιρία να σπρώξουν τα περισσεύματα στην αγορά.

«Ένα καλόγουστο δώρο, που θα συγκινήσει κάθε ευαίσθητη ψυχή», σχολίασε ο έμπορος,παινεύοντας το περίτεχνο πακέτο που είχε φτιάξει με τα τρία πιατάκια και που τώραπαρουσίαζε στον Σέλλερ.

«Νομίζω πως πάτε να με εξαπατήσετε, φίλε μου», χαμογέλασε πονηρά ο Σέλλερ. «Τοτρίτο κομμάτι που μου βάλατε στο πακέτο είναι διαφορετικό από τα δύο πρώτα. Μη νομίζετεότι δεν πρόσεξα πως λείπει η τρίαινα από το θυρεό του Δεβεράλδη».Η δήλωσή του, διατυπωμένη με τόση βεβαιότητα, προκάλεσε αίσθηση. Ο κόσμος που

χάζευε στους πάγκους συνωστίσθηκε προς το μέρος του για να διαπιστώσει αν ευσταθούσε

Page 81



αυτή η κατηγορία. Το περιεχόμενο της λεκάνης, που το αποτελούσαν αναμνηστικά τηςπρώτης γενιάς, έκανε το γύρο του πλήθους περνώντας από χέρι σε χέρι. Πράγματι, το κοινόσυμφώνησε πως αν πρόσεχε κανείς τις σκιές στην ομίχλη, υπήρχε σχεδιασμένη μια τρίαινα,στο κοντάρι της οποίας ήταν τυλιγμένη η φιδίσια ουρά του λιονταριού. Αντίθετα, η τρίαιναέλειπε από όλα τα εκθέματα του πάγκου. Όλοι κοίταξαν τον έμπορο περιμένοντας εξηγήσεις.

«Ω, μα είναι πολύ απλό», σχολίασε εκείνος, ενοχλημένος που τον είχανε συλλάβει ναπουλάει παραποιημένα σύμβολα, «κάποτε το σήμα του Ναδίρ περιείχε κι αυτή την τρίαινα,που αργότερα ο Δεβεράλδης επέλεξε να τη βγάλει».Η εξήγηση μπορεί να ήταν ειλικρινής, αλλά το κοινό είχε χάσει πλέον την εμπιστοσύνη του.

Ο έμπορος προσπάθησε να σπρώξει με δόλο ένα σύνολο από ανόμοια πιατάκια σ’ εκείνοντο γέρο κύριο, που ευτυχώς πρόλαβε ν’ αντιληφθεί την απάτη. Όλοι εξέταζαν προσεκτικά στις τσάντες τους τα είδη που είχαν επιλέξει, για να βεβαιωθούν πως δεν υπήρχε καμίαζωγραφισμένη τρίαινα – όπως ακριβώς δεν υπήρχε καμία τρίαινα στο θυρεό του Ναδίρ, πουκυμάτιζε περήφανα πάνω από το σιωπηλό κτήριο στο βάθος του παραλιακού δρόμου.Ο συμβολαιογράφος άφησε να κατακάτσει η δυσπιστία, σαν την πάχνη, στην ψυχή των

αγοραστών και…«Γιατί δεν μου το αποκαλύψατε από την αρχή!»«Μα, η διαφορά είναι ανεπαίσθητη», προσπάθησε να δικαιολογηθεί ο κοκκινοτρίχης.«Και λοιπόν; Γιατί δεν μου το αποκαλύψατε από την αρχή;»Ο κόσμος είχε δώσει εξ αρχής δίκιο στο γεράκο με την τσιριχτή φωνή και ο έμπορος

αποφάσισε πως οι εκτενείς διαπραγματεύσεις θα ήταν σίγουρα εις βάρος του. Έσπευσε ναπροτείνει στον Σέλλερ ένα καινούργιο σετ από πιατάκια, στην ίδια φιλική τιμή. Ο γέρος όμωςδεν έδειχνε σημάδια παραίτησης από τις διαμαρτυρίες του, ο κόσμος άρχισε ν’ αραιώνειαπογοητευμένος και ο πωλητής φοβήθηκε πως είχε μπλέξει άσχημα. Κατέβασε ακόμηπερισσότερο την τιμή, την έφτασε στο όριο του κόστους, αλλά ο γέρος δεν έλεγε νασταματήσει την γκρίνια.

«Να εκμεταλλεύεστε την ευαισθησία του κόσμου! Να παραποιείτε την ιστορία! Να μηνμπορεί κανείς να χαρεί μια έντιμη συναλλαγή!»

Mερικές φορές, οι αργόσχολοι ηλικιωμένοι κύριοι γυρεύουν μόνο λίγη καταξίωση και δόξα,σκέφτηκε ο έμπορος. Έσπευσε, λοιπόν, να επαινέσει το κοφτερό μάτι του συμβολαιογράφου, αναγνώρισε την οξυδέρκειά του και δήλωσε πρόθυμος να επανορθώσει. Δυστυχώς γι’αυτόν, είχε βρει τον Σέλλερ σε πολύ καλή μέρα! Η διάλεξη περί ηθικής δεν έδειχνε σημάδιαεξάντλησης – μέχρι ν’ αρχίσει ο έμπορος να ρίχνει την τιμή και κάτω από το κόστος, να τηνελαχιστοποιεί, να την εκμηδενίζει και να καταλήγει σταδιακά στην ιδέα της δωρεάνπροσφοράς του μικρού πακέτου στον βαθιά πληγωμένο παππού, που η τραυματικήεμπειρία του στον κόσμο του απεχθούς εμπορίου τον είχε αγιάτρευτα λαβώσει.

«Και πάλι σας ζητώ συγνώμη για την αναστάτωση, καλέ μου κύριε. Δεχτείτε αυτό το μικρόδώρο σαν απόδειξη της ειλικρινούς μου μεταμέλειας και καλό σας βράδυ», γρύλισεκατακόκκινος από θυμό ο ανθρωπάκος, ευχόμενος να μην ξαναδεί ποτέ στη ζωή του ετούτητη γριά αλεπού, που ευτυχώς αρκέστηκε σε τρία πιατάκια και δεν του σήκωσε όλο τον πάγκο,

Page 82



προκειμένου να του αδειάσει τη γωνιά.Ο συμβολαιογράφος έχωσε κάτω από τη μασχάλη του το δέμα με τα ανόμοια πιατάκια και

γύρισε την πλάτη του στον πάγκο ικανοποιημένος. Τρελαινόταν να βγαίνει κερδισμένος απόμια συναλλαγή και ας ήταν το έπαθλό του τρεις θλιβερές μινιατούρες. Στο σπορ τωνδιαπραγματεύσεων ο Σέλλερ είχε ψυχολογία αθλητή. Έπρεπε να κόψει πρώτος το νήμα,ακόμη και για έναν κλάδο ελιάς.Η ώρα ήταν ήδη επτά και μισή. Ο χειμωνιάτικος ήλιος έδυε στο βάθος του ορίζοντα και σε

λίγα λεπτά θα χανόταν από το οπτικό πεδίο όσων περπατούσαν στην παραλία, κάνοντας μια εντυπωσιακή βουτιά στο σκούρο μπλε πέλαγος, όμοια με τη βουτιά που έκανε τομανιασμένο λιοντάρι του Δεβεράλδη στο φλογισμένο βωμό. Ο Σέλλερ σκέφτηκε πως ήταναργά για να συνεχίσει τις ανιχνεύσεις του στα μαγαζιά της περιοχής και άρχισε να βαδίζειπρος το ξενοδοχείο του.Ίσως ήταν προτιμότερο να σταματήσει να επισκέπτεται το Παλμέ-Bαλκάν, τώρα που

πλησίαζε η μεγάλη μέρα του μνημόσυνου και οι τιμές γίνονταν πλέον απαγορευτικές, αλλάκαι η ταλαιπωρία τραγική. Τα μέχρι τώρα ταξιδάκια του στη λουτρόπολη δεν απέδωσανιδιαίτερους καρπούς, ωστόσο είχε σχηματίσει μια ολοκληρωμένη εικόνα για το κλίμα πουεπικρατούσε. Kατάλαβε πως, αν βγαίνανε οι φωτογραφίες του στον Τύπο, ο κρότος από τηνέκρηξη του σκανδάλου θα ήταν τέτοιος, που η πόλη αυτή θα ισοπεδωνόταν… Μια εφημερίδαπου θα εκμεταλλευόταν σωστά την έρευνά του θα μπορούσε να προβαίνει σε σταδιακέςαποκαλύψεις, να παίζει με την αγωνία και την περιέργεια του κόσμου και να γεμίζειπρωτοσέλιδα για μήνες.Από την άλλη, είχε αρχίσει να φλερτάρει στο μυαλό του και μια άλλη ιδέα. Η Αναμπέλα είχε

χτίσει με προσοχή την καλή της εικόνα, δεν είχε βρεθεί ποτέ μπλεγμένη σε σκάνδαλα καιλατρευόταν σαν την Εβίτα Περόν από το λαό της. Κανείς δεν αμφισβητούσε την πίστη και τηναφοσίωσή της και στις καρδιές όλων ήταν η αθώα και αέρινη νύφη, η γυναίκα που πέρασε τηχειροπέδη του Δεβεράλδη στο λεπτό της καρπό και εγκατέλειψε για πάντα τα εγκόσμια,χαρίζοντας την ψυχή της στον Άρχοντα του Σκότους. Ίσως εκείνη να είχε μεγαλύτεροσυμφέρον, από οποιαδήποτε εφημερίδα, να κρατήσει θαμμένο αυτό το στιγμιότυπο. Αν η ίδια η γυναίκα του Πρίγκιπα ήταν ο πρώτος έκπτωτος άγγελος από το σκοτεινό βασίλειο, τότε σετι θα μπορούσαν να πιστεύουν οι χιλιάδες θαυμαστές του;

Ο συμβολαιογράφος πέρασε το κατώφλι του ξενοδοχείου του και κατευθύνθηκε προς τηρεσεψιόν. Η απογευματινή ψύχρα, που όταν έδυσε πια ο ήλιος έγινε παγωνιά, έδωσε τέλοςστη βόλτα των ενοίκων και το σαλόνι παρουσίαζε ασυνήθιστη κίνηση. Στάθηκε μπροστά στονπάγκο για να πάρει το κλειδί του δωματίου του, αλλά η ρεσεψιόν φαινόταν έρημη. O Σέλλερτσίριξε μερικά «παρακαλώ!» και άκουσε μια ψιλή γυναικεία φωνή να του απαντάει κάτω απότον πάγκο. H υπάλληλος ήταν ολόκληρη χωμένη κάτω από το έπιπλο που στήριζε τονυπολογιστή και προσπαθούσε να βάλει σε μια τάξη τα καλώδια. H καινούργια τεχνολογία είχε κάνει την είσοδό της στο Παλμέ-Bαλκάν, όπως και σε όλη τη Xερσόννησο, χωρίς όμως νακατορθώσει, ακόμη, να βελτιώσει τη ζωή πελατών και υπαλλήλων. Η υπάλληλοςπαρακάλεσε τον Σέλλερ να κάνει λίγη υπομονή και υποσχέθηκε πως σε μερικά

Page 83



δευτερόλεπτα θα τελείωνε. Ο συμβολαιογράφος, που πίστευε πως τα χρήματα που τουστοιχίζει αυτή η θλιβερή εξυπηρέτηση ήταν πάρα πολλά, ένιωσε το αίμα να του ανεβαίνει στοκεφάλι.Σαν να μην έφτανε αυτό, μια σκιά κινήθηκε πίσω από την πλάτη του κι ένας άλλος ένοικος

στάθηκε κι εκείνος πίσω από τον Σέλλερ, περιμένοντας να εξυπηρετηθεί. Οσυμβολαιογράφος στερέωσε γερά το σώμα του μπροστά στον πάγκο, στέλνοντας με τηνακαμψία του το μήνυμα ότι η σειρά θα τηρούνταν αυστηρά και πως ο πρώτος που δικαιούνταν την προσοχή της κοπέλας, όταν θα τους έκανε την τιμή να εμφανιστεί, ήταν εκείνος. Δεν ήξερε αν ο άντρας πίσω του είχε αντιληφθεί το μήνυμα, τον ένιωσε όμως να ξεφυσά ανυπόμονα.Όταν μετά από μερικά δευτερόλεπτα η αναψοκοκκινισμένη υπάλληλος αποκαλύφθηκε

από την κρυψώνα της και ψέλλισε ένα αδύναμο «σας ακούω», οι δύο άντρες έσπευσανταυτόχρονα να ξεστομίσουν τα αιτήματά τους. Tη στιγμή που ο Σέλλερ απαιτούσεεκνευρισμένος το κλειδί του δωματίου του, άκουσε τον άντρα πίσω του να λέει ή του φάνηκεπως τον άκουσε να λέει…

«Παρακαλώ, ένας ένας», είπε απελπισμένη η κοπέλα, «δεν μπορώ να σας ακούσω καιτους δύο… Ο κύριος, νομίζω, προηγείται».Η υπάλληλος σωστά απευθύνθηκε σ’ αυτόν, όμως ο Σέλλερ τραβήχτηκε παγωμένος στην

άκρη του πάγκου και παραχώρησε τη σειρά του στον άγνωστο, θέλοντας να βεβαιωθεί πωςδεν τον γελούν τ’ αυτιά του. Ο σωματώδης άντρας ευχαρίστησε με μια κίνηση του κεφαλιούκαι επανέλαβε:

«Συνταγματάρχης Μοράβια, μήπως έχω κάποιο μήνυμα;»Η κοπέλα έλεγξε τη θυρίδα του αγνώστου και του είπε πως δεν υπήρχε τίποτα εκείνη τη

στιγμή.«Παρακαλώ, έχετε το νου σας, γιατί περιμένω ένα τηλεφώνημα από την Αθήνα. Θα

κάθομαι στο σαλόνι», έδειξε ο άντρας.«Μην ανησυχείτε, κύριε Μοράβια, θα σας ειδοποιήσω αμέσως». H υπάλληλος στράφηκε

προς τον Σέλλερ, δείχνοντας πως είναι στη διάθεσή του.Ο συμβολαιογράφος όμως της γύρισε την πλάτη άφωνος και κατευθύνθηκε προς το

σαλόνι, ακολουθώντας το μυστηριώδη άγνωστο.

Page 84



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ17Eχωσε στη βαλίτσα το νήμα και την οδοντόβουρτσά του. Μια οδοντοστοιχία σε καλή

κατάσταση αντιπροσώπευε έναν αξιόπιστο κοκάλινο πίνακα για την αντήχηση των ήχων. Ηφροντίδα του στόματος αποτελούσε το μοναδικό τομέα ατομικής υγιεινής στον οποίο οΕγγαστρίμυθος ήταν πραγματικά σχολαστικός. Αναρωτήθηκε αν θα του χρησίμευε η λάμακαι το διαπασών του. Δεν ήταν επαγγελματικό το ταξίδι, αλλά κανείς δεν μπορούσε να ξέρει…Χθες είχε περάσει όλο το απόγευμα στα τηλέφωνα, προσπαθώντας να συνεννοηθεί με

τους αδελφούς Ταραντίνο, που ήταν οι ατζέντηδες της Μιλού. Του είχαν δώσει τη διεύθυνσήτης στη Λιλ, αλλά ήταν έξαλλοι μαζί της. Τους είχε αφήσει πριν από μια βδομάδα στα κρύατου λουτρού, με την παράσταση έτοιμη στο Παρίσι, και είχε εξαφανιστεί. Πού είχε πάει;Μακάρι να ξέρανε! Πώς θα μπορούσε να τη βρει; Μόλις μάθαινε εκείνος, τον παρακαλούσαννα τους ενημερώσει και θα τη συγυρίζανε!Ήταν τα χειρότερα νέα που θα μπορούσε ν’ ακούσει! Η αλυσίδα του, στην πραγματικότητα,

έφτανε μόνο μέχρι τη Μιλού. Από εκεί και μετά όλα εξαρτώντο από τις κινήσεις αυτής τηςγυναίκας. Εκείνη είχε τις γνωριμίες, τον τρόπο, τις καλές ιδέες. Η αεικίνητη και καπάτσααρτίστα ήταν η σίγουρη λύση για να πετύχει μια αποστολή. Ο νάνος είχε βασιστεί στησυνεργασία της και τώρα ήταν απελπισμένος.Η Μιλού, παρά τα πενήντα δύο της χρόνια, παρέμενε μια εκπληκτική ηθοποιός της

χοροκίνησης περιζήτητη στις περιοδείες. Αν δεν την εμπόδιζε ο εκρηκτικός της χαρακτήραςκαι η αδιαφορία της για τη δημοσιότητα, θα είχε σίγουρα ακολουθήσει διαφορετική καριέρα,μακριά από τους δρόμους και τις τέντες. Είχε σπουδάσει υποκριτική στο Παρίσι και αρχικάσυνεργάστηκε με σπουδαίους σκηνοθέτες. Ωστόσο, η τσιγγάνικη ράτσα της και η μποέμνοοτροπία της την έκαναν να αποχαιρετήσει γρήγορα τη μεγάλη σκηνή και να μεταφέρει τοταλέντο της στο περιθώριο, όπου μπορεί τα λεφτά να μην ήταν πολλά, ο αέρας όμως ήτανκαθαρότερος. Γνώριζε όλη την ανένταχτη καλλιτεχνική κοινωνία της Ευρώπης, είχεανθρώπους παντού και πάνω απ’ όλα ήταν γυναίκα με μπέσα και υπόληψη. Μόλις της έλεγεπως το μήνυμα αφορούσε τη Βαλκυρία, θα σκιζόταν να τον εξυπηρετήσει.Η αλήθεια είναι πως ο Εγγαστρίμυθος είχε στηρίξει στη Μιλού πολύ περισσότερα από την

απλή συνεργασία της στην αλυσίδα. Η Μιλού ήταν η μόνη που γνώριζε τις κινήσεις τουΣεφερίνο. Είχε πάντα στενές σχέσεις με το Διευθυντή και θα κατάφερνε να τον εντοπίσειεύκολα. Τώρα; Τώρα, ακόμη κι αν έφτανε η αλυσίδα στα Βαλκάνια, μπορεί να μην τονξετρύπωνε ποτέ.Όταν οι πολυεθνικές καταστρατήγησαν το καθεστώς της ελεύθερης διακίνησης των

Page 85



καλλιτεχνικών σχημάτων στην Ευρώπη κι έβαλαν νέους όρους στο παιγνίδι, ο Σεφερίνοπαρέδωσε το καπέλο του και αποσύρθηκε. Ο πιο ταλαντούχος Διευθυντής περιοδευόντωνσυγκροτημάτων στην ήπειρο! Μιλιούνια ηθοποιοί, ακροβάτες, χορευτές, θηριοδαμαστές,ταχυδακτυλουργοί και μάγοι, είχαν διασχίσει την Ευρώπη από άκρη σ’ άκρη, ακολουθώνταςτις οδηγίες του, όπως ακολουθεί το κοπάδι το μπροστάρικο κριάρι. Οι επιχειρηματίεςανταγωνίζονταν ποιος θα προλάβει να τον κλείσει για τη σεζόν, γιατί στο τσίρκο ή στο θίασο ή στο συγκρότημα που θα αναλάμβανε ο Σεφερίνο, η δουλειά γινόταν πάντα σωστά, χωρίςπροβλήματα και καβγάδες. Ήταν ο μόνος που μπορούσε να βάλει σε τάξη όλο αυτό τοβουερό μελίσσι και να του επιβληθεί. Τα σχήματα αποτελούνταναπό διακόσιους, τριακόσιους ή και περισσότερους ιδιόρρυθμους συντελεστές, καθένας με τα σύνεργα της δουλειάς του ή τα γυμνασμένα ζώα του ή τα εκπαιδευμένα πουλιά του ή τη λόξατου… χιλιάδες πολύχρωμα ψάρια στα δίχτυα… κι ο Σεφερίνο ήταν ο αδιαφιλονίκητοςκαπετάνιος στις φουσκωμένες θάλασσες της ευρωπαϊκής νομαδικής τέχνης.Οι καλλιτέχνες τον υπολήπτονταν και είχανε μάθει να βασίζονται στο χαρακτήρα και στην

προσωπικότητά του. Ο λόγος του Διευθυντή ήταν ασφαλέστερη εγγύηση για το νομάδααρτίστα από το χαρτί που υπέγραφε με τον επιχειρηματία. Η περιοδεία ήταν άγριο πράγμαεκείνες τις εποχές και είχες πολλές πιθανότητες να βρεθείς νηστικός ή απλήρωτος στη μέσητου πουθενά. Δεν χαριζόταν σε κανένα αφεντικό που κωλυσιεργούσε τις αμοιβές ή δεν ήτανεντάξει στις υποχρεώσεις του. Πόσες φορές δεν είχε τρίξει τα δόντια, δεν είχε σπάσει πόρτεςγραφείων και δεν είχε κυνηγήσει μέχρι την κόλαση τους αφερέγγυους εργοδότες, για ναπληρωθούν οι καλλιτέχνες του! Χωρίς το λόγο του Διευθυντή το σινάφι δεν έβγαινε στοδρόμο, όσα κι αν του τάζανε. Κι ήταν δεμένο το σινάφι τότε, μέσα στην κακορίζικηεκκεντρικότητα και την υπεροψία του, είχε έναν κώδικα τιμής που δεν μπορούσε να τονσπάσει κι ο Θεός ο ίδιος. Ήταν το άλας της γης.Πώς γύρισε έτσι ο άνεμος στον καινούργιο αιώνα κι ετούτοι οι γενναίοι καραβοκύρηδες των

εθνικών οδών γίνανε ζήτουλες με πτυχία; Τα αυτοδίδακτα καραβάνια δώσανε τη θέση τουςστα πληρώματα πολυτελείας κι οι διευθυντές είναι κολεγιόπαιδα που μιλούν τη γλώσσα τωνπολιτικών και γλείφουν την εργοδοσία. Ούτε από δρόμο ξέρουν ούτε πόνεσαν ποτέ το σινάφιαυτοί οι managers των αριθμών και όχι των ανθρώπων. Αρκούνται στο να υπολογίζουνε τηνείσπραξη και να μετράνε την επιτυχία με νούμερα. Tα αποτελέσματα που έφερνε τότε οΣεφερίνο φιλοτιμώντας τους καλλιτέχνες, τα πετυχαίνει τώρα εξίσου καλά ο φόβος τηςαπόλυσης!Κατέβασε το γυάλινο ρολόι από το πλαστικό ράφι και το έβαλε κι αυτό στη μικρή του

βαλίτσα. Ένα πολύτιμο δώρο. Ως ρολόι ήταν άχρηστο πια, αλλά του άρεσε να το κουβαλάειμαζί του. Το είχε αφήσει να δείχνει την παλιά ώρα. Tώρα η Ευρώπη παζάρευε το χρόνο καιβρέθηκαν όλοι να περιστρέφουν τους δείκτες των ρολογιών τους σαν τρελοί. Εκείνο μέτραγεακόμη, τακτικά, τα λεπτά και τα δευτερόλεπτα μιας άλλης εποχής… ξεκούρδιστης, αλλάτουλάχιστον κατανοητής.Έκλεισε το βαλιτσάκι του προσέχοντας να μη στραπατσάρει το αγαπημένο του ρολόι κι

έλεγξε το εισιτήριό του. Ο ατζέντης του είχε βάλει τις φωνές, μόλις έμαθε πως θα κατέβαινε

Page 86



στα Βαλκάνια. Τα Χριστούγεννα πλησίαζαν και έπρεπε να ετοιμαστούν για τις γιορτές.Ο Εγγαστρίμυθος του υπενθύμισε πως η άδειά του δεν είχε ακόμη τελειώσει. Χρειαζόταν

λίγη ξεκούραση. Ο πράκτορας υποχρεώθηκε να υποχωρήσει, τον προειδοποίησε όμως ναμην αργήσει να γυρίσει, γιατί οι δουλειές δεν θα περίμεναν την αφεντιά του.Ώρα που βρήκε κι αυτή η Μιλού να εξαφανιστεί! Eκείνος ήταν γέρος, κοντοπίθαρος και από

τότε που άρχισε να δουλεύει για την τηλεόραση, έπαψε να είναι δημοφιλής στουςσυναδέλφους. Τώρα ήταν υποχρεωμένος να τα καταφέρει μόνος του.Η πληροφορία του Ναντ, αυτού του πλαδαρού κλόουν από τη Φλάνδρα που το σαλιάρικο

στόμα του έλεγε μόνο αλήθειες, ήταν πρόσφατη και αξιόπιστη, αλλά όχι ιδιαίτερακατατοπιστική. Έπρεπε να γυρίσει όλη την Αθήνα για να βρει το Διευθυντή. Να βάλει το μυαλό του να δουλέψει. Σε ποια πόρτα θα σπαταλούσε το ταλέντο του, άραγε, για ένα κομμάτι ψωμί; Tου ήταν δύσκολο να φανταστεί πως ένας Διευθυντής τσίρκου είχε βρει δουλειά σχετική μετο επάγγελμά του στην Αθήνα.

Page 87



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ18Το Ημερολόγιο του Κασκόλ – H αναδρομή πλησιάζει στο τέλος της. O αποχαιρετισμόςτου Βερολίνου…

Το πέτρινο σπίτι ήταν σιωπηλό, αλλά ένα αχνό κίτρινο φως έφεγγε από το δεξί παράθυρο

του κάτω ορόφου. Η ώρα ήταν τέσσερις τα χαράματα και κάποιος εκεί μέσα δυσκολευόταννα κοιμηθεί.Προσπάθησα ν’ ανασηκώσω το σώμα μου πάνω από το φράχτη, που ήταν πνιγμένος

στον κισσό, και να διακρίνω καλύτερα. Στα τζάμια του κάτω ορόφου φαίνονταν οιαντανακλάσεις από τις φλόγες του τζακιού. O συνταγματάρχης Μοράβια πέρναγε τη νύχτατου σκαλίζοντας τα πυρωμένα ξύλα. Αν η αϋπνία του οφειλόταν στην πρωινή μας συζήτηση,τότε ήμασταν ομοιοπαθείς. Τα απροσδόκητα (και ανεξήγητα) νέα εκείνης της ημέραςσάστισαν και τη δική μου καθαρή σκέψη και είχαν στείλει τον ύπνο μου περίπατο.Όταν εγκατέλειπα το πρωί αυτό το σπίτι, ήμουν απόλυτα ικανοποιημένη από την πρόοδο

των ερευνών. Ο συνταγματάρχης είχε δεσμευτεί να επικοινωνήσει με τον Σέλλερ κι εγώμπορούσα να συνεχίσω το ταξίδι μου για Αυστρία, σε αναζήτηση των δύο τελευταίωνΞωτικών, του Pωμαίο Φλερ και του Aγκουστίν Μαρτινέλο.Γνωρίζοντας ότι οι τηλεφωνικές μονάδες στο ξενοδοχείο στοιχίζουν ακριβότερα, προτίμησα

να σταματήσω σ’ ένα θάλαμο κοντά στο σταθμό. O Σέλλερ αρνιόταν να πληρώσειτηλεφωνικούς λογαριασμούς ξενοδοχείων κι εγώ είχα να του πω πολλά. Έπρεπε να τονενημερώσω για το ρόλο του «θείου» που όφειλε να παίξει, όταν θα τον καλούσε ο Μοράβια.Σήκωσα το ακουστικό και έβαλα στη σχισμή της συσκευής την κάρτα της Eurotel που μου είχε προμηθεύσει ο εργοδότης μου. Η γνωστή μαγνητοφωνημένη φωνή με καλωσόρισε στιςυπηρεσίες της Eurotel και με ενημέρωσε για τους περιορισμούς της κάρτας μου.Μετά τη λήξη της προπέρσινης Διάσκεψης Κορυφής για την ενοποίηση των

τηλεπικοινωνιών στην ήπειρο, η Eurotel συγχώνευσε τις κατά τόπους τηλεφωνικές εταιρείεςκαι έβγαλε στην αγορά μια μεγάλη ποικιλία καρτών που ταίριαζαν σε όλους τους θαλάμουςτης Ευρώπης. Οι κάρτες αυτές μπορούσαν να αυξάνουν και να περιορίζουν το εύρος τωνδυνατοτήτων τους, ανάλογα με την επιθυμία του αγοραστή. Προκειμένου να εξασφαλιστεί οσυμβολαιογράφος ότι τα τηλέφωνα που θα πλήρωνε ήταν μόνο επαγγελματικής φύσης, μουπρομήθευσε μια κάρτα νούμερο 746 με τα εξής χαρακτηριστικά: Η μόνη υπεραστική κλήσηπου αποδεχόταν η κάρτα ήταν του αριθμού του γραφείου του. Μπορούσε να λειτουργήσει γιατοπικές κλήσεις διάρκειας μόνο μέχρι τεσσάρων λεπτών και η τρίτη εντολή που δεχόταν ήτανη κλήση της Aστυνομίας. Όλοι οι εργοδότες είχανε βρει τη χαρά τους με αυτές τις κάρτεςπεριοριστικών εντολών, όταν έστελναν τα στελέχη τους σε επαγγελματικά ταξίδια στην

Page 88



Ευρώπη. Προσωπικά τηλεφωνήματα πληρώνονταν πλέον από την τσέπη του εργαζόμενου.Η Eurotel έλεγχε όλη τη συμβατή και κινητή τηλεφωνία της ηπείρου και γεννούσε υποψίες γιατην ασφάλεια του απορρήτου των συνδιαλέξεων, αλλά οι ευκολίες και η ποικιλία τωνπροϊόντων της ήταν τέτοιες, που είχε κερδίσει το καταναλωτικό κοινό.Από τα περιοριστικά μοντέλα, το 746 ήταν το πιο περιοριστικό! Πατώντας το πλήκτρο «1»,

όταν θα τελείωνε η μαγνητοφωνημένη φωνή την απαγγελία της, συνδεόμουν αυτόματα με τογραφείο του Σέλλερ. Το πλήκτρο «2» μου άνοιγε γραμμή για τοπικές κλήσεις, σε όποια πόλη της Eυρώπης κι αν βρισκόμουνα, αλλά η γραμμή έκλεινε μετά τα τέσσερα λεπτά (και έπρεπε να βάλω στη σχισμή μια δική μου κάρτα για να μπορέσω να συνεχίσω το τηλεφώνημα), ενώμε το πλήκτρο «3» επικοινωνούσα με το πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα. Αν σκεφτεί κανείςότι η κλήση της Aστυνομίας γινόταν χωρίς χρέωση, δεν θα μπορούσα να πω ότι ο εργοδότης μου υπήρξε και πολύ γενναιόδωρος όταν σχεδίαζε τις προδιαγραφές της κάρτας μου.Με το ύφος του άξιου συνεργάτη που έχει κάνει καλά τη δουλειά του, ξεκίνησα την αναφορά

μου στον Σέλλερ, σχετικά με την πρωινή μου συνέντευξη. Τα νέα που έφτασαν στ’ αυτιά μουαπό την τσιριχτή φωνή του εργοδότη μου, μέσω των καθαρών και κρυστάλλινωνκαλωδιώσεων της Eurotel, με άφησαν άναυδη! Ο συμβολαιογράφος είχε ανακαλύψει ένανάλλο συνταγματάρχη Μοράβια το Σαββατοκύριακο στο Παλμέ-Bαλκάν και πριν από μία μέρα τον είχε υποδεχτεί στο γραφείο του, στην Αθήνα. Τύλιξα τα δάχτυλά μου στις πλέξεις τουμάλλινου κασκόλ –«εγχειρίδιο αφομοίωσης του παράδοξου»– και προσπάθησα νακαταλάβω τι συμβαίνει. Τα τρένα που διέσχιζαν με θόρυβο το σταθμό δυσκόλευαν πολύ τησυνομιλία μας. Αυτό το καινούργιο στοιχείο ήθελε προσοχή και σκέψη. Δεν μπορεί ναυπήρχαν δύο Μοράβια διορισμένοι στην Αλκυονίδα πριν από δεκαεπτά χρόνια. Κάτι δενπήγαινε καλά, κάπου είχαμε κάνει λάθος.Πρότεινα στον Σέλλερ να με αφήσει να ελέγξω από την αρχή την πορεία του αληθινού

συνταγματάρχη, για ν’ ανακαλύψουμε ποιος από τους δύο ήταν αυτός που ψάχναμε. Οσυμβολαιογράφος όμως, περιέργως, δεν έδινε δεκάρα για το ποιος από τους δύο ήταν οαληθινός. Ο δικός του Μοράβια ήταν πολύ πιο συνεργάσιμος, του είχε δώσει αμέσως ταονόματα των αξιωματικών της αποστολής του Νόρρις και μια σειρά από άλλα στοιχεία, και ηυπόθεση για το συμβολαιογράφο είχε λήξει. Ήθελε μόνο να του βρω τη Βαλκυρία όσο πιογρήγορα γινόταν και να επιστρέψω στην Αθήνα.Για μένα, το ζήτημα της ταυτότητας του συνταγματάρχη δεν ήταν και τόσο απλό. Ήταν ο

άνθρωπος που θα μας οδηγούσε στον «εραστή» της Αναμπέλας. Αν δεν καταφέρναμε νατεκμηριώσουμε σωστά τις αποκαλύψεις μας, καμία σοβαρή εφημερίδα δεν θα δεχόταν νατυπώσει το ρεπορτάζ.

«Κυρία Καμπάλ, θα σας εκμυστηρευτώ κάτι…»Ο Σέλλερ είχε βρει αγοραστή!«Ο Κήρυκας των Βαλκανίων;»«Μάλιστα, κυρία Καμπάλ. Μου κάνανε μια πολύ δελεαστική προσφορά, για όλο το υλικό

που συλλέξαμε. Ο μοναδικός τους όρος είναι να δεσμευτώ για την αποκλειστικότητα…»Στο τηλέφωνο του ξενοδοχείου, από όπου συνεχίσαμε τη συνομιλία μας (λόγω της

Page 89



πρωτοφανούς γενναιοδωρίας που είχε εμπνεύσει στον Σέλλερ η απροσδόκητη επιτυχία),πληροφορήθηκα ότι το ισχυρότερο εκδοτικό συγκρότημα στη Xερσόνησο είχε πλησιάσει τοσυμβολαιογράφο και φαινόταν, μυστηριωδώς, να είναι ενημερωμένο για το περιεχόμενο τηςέρευνας που διεξάγουμε. Είχε μάλιστα πληρώσει προκαταβολικά τη δημοσίευση της είδησης, χωρίς να ζητήσει την παραμικρή εγγύηση για την αξιοπιστία της. Για τον εργοδότη μουαρκούσε τώρα ένας φορτωμένος φάκελος γεμάτος στοιχεία και ονόματα κι ας έβγαζαν οιδημοσιογράφοι τα μάτια τους. Το ποσό που ανέγραφε η επιταγή στα χέρια του Σέλλερ (το ένα τρίτο του συνολικού, που υποσχόταν ο Κήρυκας με την παράδοση του φακέλου) είχεξεπεράσει και τις καλύτερες προσδοκίες του και βιαζόταν να κλείσει την υπόθεση.

«Δεν θα μπορούσαμε να τα καταφέρουμε καλύτερα. Τη Βαλκυρία, κυρία Καμπάλ».«Σύμφωνοι. Επιτρέψτε μου όμως, για την περίπτωση του συνταγματάρχη Μοράβια…»Είχε ήδη κλείσει, αφήνοντάς με να κοιτάω σαν υπνωτισμένη το νοτισμένο Βερολίνο από τα

τζάμια του ξενοδοχείου. Οι χνουδωτοί μου ρόμβοι με καθησύχασαν: η συμπεριφορά αυτήήταν αναμενόμενη από ένα φιλοχρήματο ερασιτέχνη που ενδιαφέρεται για την αμοιβή του καιόχι για την αληθινή επιτυχία μιας έρευνας.

Eγώ όμως είχα πραγματικά αναστατωθεί. Είχα ιδρώσει τέσσερις μήνες γι’ αυτή τηνυπόθεση, είχα ελέγξει προσεκτικά κάθε μου βήμα, είχα αντιπαραβάλει με σχολαστικότητα και την πιο ασήμαντη πληροφορία που του προσκόμιζα για το φάκελό του και είχα καταφέρει ναπέσω τόσο έξω;Σ’ αυτή την ατέλειωτη καταθλιπτική βόλτα, παραμιλούσα στους δρόμους και στις πλατείες

του Βερολίνου, ξαναζούσα τους μικρούς και επίπονους θριάμβους των τελευταίων τεσσάρων μηνών και αδυνατούσα πραγματικά να βρω πού είχε γίνει το λάθος. Μάλιστα, δεναντιστάθηκα στον πειρασμό να ξαναμπώ σ’ έναν τηλεφωνικό θάλαμο μετά τα μεσάνυχτα,αποφασισμένη να δηλώσω στον Σέλλερ πως θα παρέμενα άλλη μια νύχτα στο Βερολίνο καιθα ανέκρινα το συνταγματάρχη. Θα άφηνα ένα μήνυμα στον τηλεφωνητή του Σέλλερ, για ναμην αντιμετωπίσω την άρνησή του. Την επόμενη, που θα με επέπληττε έξαλλος ότι ξοδεύω τα λεφτά του αψηφώντας τις εντολές του, θα παρίστανα ότι παρανόησα.Η πονηρή αλεπού είχε προβλέψει τις προθέσεις μου. Στο τρίτο χτύπημα, ο τηλεφωνητής

ενεργοποιήθηκε και οι κρυστάλλινες γραμμές της Eurotel έφερναν στ’ αυτιά μου καθαρή τημαγνητοφωνημένη φωνή του Σέλλερ:

«Επικοινωνήσατε με το συμβολαιογραφικό γραφείο Σ. Σέλλερ. Παρακαλώ, αφήστε τομήνυμά σας μετά το χαρακτηριστικό ήχο. Αν είστε η κυρία Καμπάλ, εύχομαι, για το καλό σας,αυτό το μήνυμα να είναι από την Αυστρία. Μπιπ!»Ήταν μάταιο, ο Σέλλερ πλήρωνε, αυτός και θα αποφάσιζε. Το τρένο μου για Βιένη

αναχωρούσε στις εννιά, η ώρα πλησίαζε τεσσεράμισι κι εγώ δεν έλεγα να ξεκολλήσω από το σιωπηλό πέτρινο σπίτι. Μάζεψα το κασκόλ, που προσπαθούσε να με απομακρύνει από τοφράχτη, και τεντώθηκα πάνω στον κισσό, προκειμένου να διακρίνω για τελευταία φορά τιςπορφυροκίτρινες σκιές στο τζάμι του κάτω ορόφου. Αν ο άνθρωπος που σκάλιζε τη φωτιάάυπνος μέσα στα άγρια χαράματα δεν ήταν ο συνταγματάρχης Θίοντορ Μοράβια, εγώέπρεπε ν’ αλλάξω επάγγελμα! Το κασκόλ διαμαρτυρήθηκε πως το είχα στριμώξει μέσα στις

Page 90



φυλλωσιές και με προειδοποίησε πως οι ταλαιπωρημένες του ίνες είχαν μαγκώσει στουςέλικες του κισσού και ξηλώνονταν. Ήταν ώρα να επιστρέψω στο ξενοδοχείο μου και ναπροετοιμάσω την αναχώρησή μου. Τράβηξα το ρούχο μου με δύναμη από το φράχτη κιεκείνο, παγιδευμένο από το αναρριχώμενο φυτό, άφησε ένα σκούξιμο συρτό και πονεμένο,σαν να σκιζότανε.

«Σκρααααατς…»Το πακέτο με τα τυλιγμένα πιατάκια έκανε ένα θόρυβο σαν σκίσιμο από ζελατίνα, όταν

προσπάθησε να το ακουμπήσει στα πόδια του. «Σκρααατς». Το χαρτί που είχεχρησιμοποιήσει ο έμπορος ήταν γυαλιστερό και έτριζε με την παραμικρή κίνηση. Ευτυχώς, τοσαλόνι του ξενοδοχείου ήταν γεμάτο κόσμο που μιλούσε δυνατά και ο θόρυβος ήτανδύσκολο ν’ ακουστεί.Ο Σέλλερ περιεργάστηκε με το βλέμμα του το σωματώδη άντρα, που καθισμένος στην

πολυθρόνα απέναντί του γέμιζε αφηρημένα την πίπα του. Η Καμπάλ σκόπευε να συναντήσειαυτόν τον άνθρωπο στην άλλη άκρη της Ευρώπης κι αυτός ήταν εδώ, στο Παλμέ-Bαλκάν, και μένανε στο ίδιο ξενοδοχείο… Η Καμπάλ τα είχε κάνει μούσκεμα!Σήμερα το πρωί του είχε τηλεφωνήσει από το Άμστερνταμ ενθουσιασμένη. Είχε

κατορθώσει να εντοπίσει το τροχόσπιτο ενός εγγαστρίμυθου και σκόπευε να μείνει λίγεςμέρες εκεί, για να προσπαθήσει να τον πλευρίσει. (Ήταν από την ομάδα των Ξωτικών τουΑχέροντα αυτός ο εγγαστρίμυθος;) Όχι, αλλά η Καμπάλ ήταν σίγουρη πως ήταν πρόσωπο-κλειδί για την ανεύρεση της Βαλκυρίας. (Πότε θα του μιλούσε;) Θα χρειαζόταν χρόνο για ναβρει έναν τρόπο να τον πλησιάσει, γιατί είχε ακούσει πως ήταν πιο πονηρός από τουςάλλους συναδέλφους του. (Μάλιστα. Και τι ήταν αυτό που τον έκανε τόσο εξαιρετικό;) Δενμπορούσε να του το εξηγήσει στο τηλέφωνο, αλλά μιλώντας σε όλη την Ευρώπη μεκαλλιτέχνες, της είχε καρφωθεί η ιδέα πως ο παράξενος νάνος έτρεφε ιδιαίτερα θερμάσυναισθήματα για τη Βαλκυρία. (Ώστε της είχε «καρφωθεί η ιδέα»… Σκόπευε να παραμείνειστο Άμστερνταμ μέρες;) Δεν ήταν σίγουρη. (Και ο συνταγματάρχης Μοράβια;) Υποσχόταν ναπεράσει από το Βερολίνο να τον συναντήσει, μόλις θα κατάφερνε να πλευρίσει το νάνο.Ο συμβολαιογράφος ξεφύσηξε εκνευρισμένος. Γιατί να έχει άγχος η Καμπάλ; Μήπως της

στοίχιζε τίποτα αυτή η μεγάλη βόλτα στην Ευρώπη; Η δική του τσέπη υπέφερε!Ο άγνωστος τελείωσε το γέμισμα της πίπας του και την άναψε μ’ ένα από τα σπίρτα του

ξενοδοχείου. Το βλέμμα του κοίταξε το κενό, σαν να ονειροπολούσε, και οι τουλούπες τουκαπνού που έβγαιναν από τα χείλη του μπερδεύονταν στο γκρίζο θηριώδες μούσι του καιχάνανε το σχήμα τους.Ο Σέλλερ δεν μπόρεσε να μη χαμογελάσει. Αυτό το μούσι έμοιαζε καταπληκτικά με το

μούσι του Δεβεράλδη, αν και ο άγνωστος είχε πολύ πιο ανοιχτά χρώματα από το ΒαλκάνιοΠοσειδώνα του Ναδίρ.Προσπάθησε να σκεφτεί έναν τρόπο να του πιάσει την κουβέντα. Είχε καθίσει στην

πολυθρόνα απέναντί του, αλλά ο άντρας δεν έδωσε σημασία στο γεγονός. Ίσως αυτό τοτριζάτο περιτύλιγμα του παραλιακού έμπορα να έδινε τη λύση.Ο Σέλλερ πήρε στην αγκαλιά του το «δώρο» του κοκκινοτρίχη και άρχισε να το ανοίγει,

Page 91



σκίζοντας σιγά σιγά τη ζελατίνα, που πράγματι έβγαλε ένα τόσο τσιριχτό «σκρατς», ώστεγύρισαν κι από τα διπλανά τραπέζια να τον κοιτάξουν. Ο άγνωστος βγήκε από τηνονειροπόλησή του και έστρεψε το βλέμμα του παραξενεμένος.Ο Σέλλερ αστειεύτηκε φωναχτά με την αφηρημάδα των παραλιακών εμπόρων, που δίνουν

τόση σημασία στην εμφάνιση ενός δώρου, αλλά σπάνια προσέχουν τι βάζουν μέσα σταπακέτα τους. Ορίστε! Αυτά τα τρία πιατάκια ήταν ανόμοια! Γύρισε και τα έδειξε στον άντρα, γιανα βεβαιώσει κι αυτός τη διαφορά τους.

«Φαίνεται, δεν έχουν αποφασίσει ακόμη ποιο είναι το σωστό σύμβολο του Ναδίρ»,σχολίασε ο άγνωστος με ξενική προφορά.Ο Σέλλερ του εξήγησε ότι, προφανώς, τα δύο από τα τρία πιατάκια ανήκαν σε κάποιο

παλιότερο στοκ από αναμνηστικά και άρχισε να του κάνει μια επίδειξη των γνώσεών τουγύρω από το θέμα των συμβόλων του Ναδίρ. «Eδώ είναι το λιοντάρι με την τρίαινα». «Eδώείναι το λιοντάρι χωρίς την τρίαινα». Ο άντρας έδειξε ένα προσποιητό ενδιαφέρον. Είχεπεράσει κάποια χρόνια της ζωής του στην Αλκυονίδα και θυμόταν το Ναδίρ, αλλά δεν είχεπροσέξει ποτέ το θυρεό ούτε όλα αυτά που του αράδιαζε τώρα ο Σέλλερ.

«Πότε φύγατε από τα Βαλκάνια;» ρώτησε ο συμβολαιογράφος.Ο συνομιλητής του προσδιόρισε μια ημερομηνία: πριν από δεκαεπτά χρόνια.«Μα, εσείς φύγατε ακριβώς στην αλλαγή! Μέχρι τότε ίσχυε ο θυρεός της πρώτης γενιάς.

Το σύμβολο που τον διαδέχτηκε είναι τούτο – χωρίς την τρίαινα».Η συζήτηση εξελισσόταν με δυσκολία. Ακόμη κι αν ο άγνωστος δεν είχε τίποτα καλύτερο

να κάνει το βράδυ του, δεν ήταν έτοιμος να βγει από την ονειροπόλησή του για χάρη τουΣέλλερ και απαντούσε στις ερωτήσεις του με απροθυμία. Ήταν στρατιωτικός διπλωμάτης κιείχε κάνει ένα σύντομο ταξίδι στα Βαλκάνια, συνδυάζοντας δουλειά και διακοπές. Διατηρούσεπολλές αναμνήσεις από το Παλμέ-Bαλκάν και δεν μπόρεσε ν’ αντισταθεί στον πειρασμό νατο επισκεφτεί. Δυστυχώς, αύριο έπρεπε ν’ αναχωρήσει για την Αθήνα, να τακτοποιήσει μιαενοχλητική νομική εκκρεμότητα. Δεν ήταν και πολύ εξοικειωμένος με το νομικό καθεστώς τωνΒαλκανίων και ευχόταν το τηλεφώνημα που περίμενε απόψε να τον κατατόπιζε.

«Ίσως μπορέσω να σας διευκολύνω εγώ. Ξέρετε, είμαι συμβολαιογράφος στην Αθήνα και το γραφείο μου δίνει πάσης φύσεως νομικές συμβουλές».Ο άγνωστος έδειξε για πρώτη φορά κάποιο ενδιαφέρον. Γίνανε οι επίσημες συστάσεις: «

Σέλλερ», «Μοράβια». Δεν ήταν σίγουρος πως χρειαζόταν τις υπηρεσίες συμβολαιογράφου,μάλλον σε δικηγόρο σκεφτόταν να απευθυνθεί. Ο Σέλλερ, παρέχοντας φιλικά τις νομικές τουγνώσεις, ζήτησε διευκρινίσεις για τη φύση της υπόθεσης. Ο Μοράβια του εξήγησε πως είχεπροσφερθεί να κάνει μια εξυπηρέτηση σ’ ένα γνωστό του, που εμπορευόταν χαρτί για μιαεταιρεία της Αθήνας. Δέχτηκε να μπει τριτεγγυητής σε κάποια συναλλαγή του. Θεωρούσεπως η υπογραφή του είχε τυπική και όχι ουσιαστική βαρύτητα, προκειμένου ο άνθρωπος ναεξυπηρετηθεί προσωρινά, μέχρι να ελευθερωθούν τα κεφάλαιά του και να αποπληρώσει τιςυποχρεώσεις του. Ο γνωστός του όμως αποδείχτηκε αφερέγγυος, δεν τήρησε τη συμφωνίατου απέναντι στην εταιρεία κι εκείνοι τώρα κυνηγούσαν το συνταγματάρχη.Ανέβηκε μέχρι το δωμάτιό του και κατέβασε το χαρτί που του είχαν στείλει οι δικηγόροι της

Page 92



αθηναϊκής εταιρείας. Η Continental Paper χρησιμοποιούσε αυστηρή γλώσσα στο κείμενό της και δεν έδειχνε να χαρίζει κάστανα.

«Σας έχει μπλέξει για τα καλά ο φίλος σας», σχολίασε ο συμβολαιογράφος μελετώντας το έγγραφο.

«Θα καταφέρω να διαχωρίσω τη θέση μου από αυτό τον ανεύθυνο άνθρωπο, χωρίς να τοπληρώσω με την περιουσία μου;» ρώτησε ανήσυχος ο συνταγματάρχης.Ο συμβολαιογράφος τον καθησύχασε πως υπήρχαν περίπου είκοσι τρόποι για να

απεμπλακεί κανείς ετεροχρονισμένα από μια τέτοια ευθύνη και εκείνος τους γνώριζε και τουςείκοσι. Το να απευθυνθεί σε δικηγόρο ήταν, κατά τη γνώμη του, άσκοπο χάσιμο χρόνου.Υπήρχαν άλλες οδοί για να φτάσει κανείς στο ποθητό αποτέλεσμα, συντομότερες καιαποτελεσματικότερες.

«Ο νόμος έχει μια ιδιορρυθμία στα Βαλκάνια», εξήγησε με ύφος ειδήμονα οσυμβολαιογράφος. «Όσο περισσότερο τον τηρείς, τόσο περισσότερο σε κυνηγάει. Αν μεεμπιστευτείτε, η υπόθεσή σας θα είναι ζήτημα εβδομάδων».

«Θα καθυστερήσουμε τόσο πολύ;» ανησύχησε ο άντρας. «Εγώ δεν μπορώ να μείνω σταΒαλκάνια πάνω από δέκα μέρες».Ο Σέλλερ αναρωτήθηκε αν είχε ενημερωθεί αυτός ο άνθρωπος για το πόσο καθυστερούν

οι μηχανισμοί της Δικαιοσύνης –αλλά και οι διαδικασίες κάθε είδους– στη Xερσόνησο καιπώς φανταζόταν ότι σε δέκα μέρες θα κατάφερνε να κάνει στην Αθήνα κάτι περισσότερο από μια βόλτα στο Ζάππειο, για να ταΐσει τα περιστέρια.

«Λοιπόν, ακούστε τι θα κάνουμε», πρότεινε ο Σέλλερ. «Αύριο που θα κατέβω στην Αθήνα,θα έρθω σε επαφή με τους νομικούς της εταιρείας που σας έστειλε αυτό το έγγραφο και…»Ο συμβολαιογράφος είχε αναλάβει και στο παρελθόν παρόμοια υπόθεση και με μια

σωρεία εγγράφων, υπεύθυνων δηλώσεων και ενόρκων καταθέσεων, είχε βγάλει λάδι μιαανεκδιήγητη σπείρα κακοπληρωτών. Ο πλαστογράφος και οι ψευδομάρτυρές τουαποτελούσαν πάντα μια αξιόπιστη ετοιμοπόλεμη ομάδα και μπορούσε να βεβαιώσει τοσυνταγματάρχη πως σε λίγες εβδομάδες το χαρτί με την υπογραφή του, που είχε στα χέριατης η Continental Paper, θα είχε μικρότερη αξία από ένα ρολό τουαλέτας.

«Οι υποθέσεις που λύνονται στα τηλέφωνα έχουν συνήθως καλύτερα αποτελέσματα απόαυτές που λύνονται στα δικαστήρια. Περάστε το απόγευμα από το γραφείο μου και είμαισίγουρος πως κάτι θα πετύχουμε».Ο Μοράβια τον κοίταξε για μια στιγμή δύσπιστα, αλλά τελικά συμφώνησε να τον επισκεφτεί.

Πήρε την κάρτα του Σέλλερ και του έδωσε το όνομα του ξενοδοχείου του στην Αθήνα. Τοραντεβού κλείστηκε για τις πέντε το απόγευμα και παρά την επιμονή του Σέλλερ για ένα ποτόστο σαλόνι, ο Μοράβια θεώρησε πως η ώρα ήταν περασμένη και ανέβηκε στο δωμάτιό του.

Page 93



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ19Απλωσε το χέρι του μέσα στο σκοτάδι για να πιάσει το μπουκάλι από το κομοδίνο…

Καλύτερα όχι. Το ποτό θα επέτεινε τη συγκίνηση και τη δύσπνοια. Άναψε το πορτατίφ δίπλαστο κρεβάτι και ανασηκώθηκε με δυσκολία. Όλο το βράδυ προσπαθούσε να πείσει τον εαυτό του ότι η ιστορία των «Εννέα Νυχτών» ήταν πολύ παλιά και θα έπρεπε να την έχει ξεπεράσειπια, αλλά ένιωθε την καρδιά του να ματώνει κάθε φορά που έκλεινε τα μάτια. Η Βαλκανικήξαναζωντάνεψε μέσα του και βυθίζοντας την άμμο, τις φυλλωσιές και τα δειλινά της στην ψυχή του, τον στοίχειωσε. Τι δουλειά είχε εδώ κάτω; Ξορκίζει κανείς τα φαντάσματα με το νατριγυρνάει στα ερείπια του πύργου τους; Ήταν ανόητη έμπνευση αυτό το ταξίδι!Η μισάνοιχτη βαλίτσα του στην καρέκλα, τεκμήριο μιας βιαστικής και επιπόλαιης απόφασης

, δεν περιείχε τίποτα που θα τον βοηθούσε στην άυπνη νύχτα του. Ούτε ένα βιβλίο για ναξεχαστεί. Ούτε ένα χάπι για να ναρκωθεί και να σταματήσει να σκέφτεται. Να σταματήσει νασκέφτεται…Ο συνταγματάρχης Μοράβια σηκώθηκε και άνοιξε την μπαλκονόπορτα για ν’ αναπνεύσει.

Ο παγωμένος αέρας του λιμανιού του μούδιασε το πρόσωπο. Τα φώτα στις όχθες τουπαραλιακού δρόμου, ενισχυμένα, εκτάκτως, με φανοστάτες στερεωμένους σε σιδερένιεςβάσεις, διέγραφαν το περίγραμμα της λεωφόρου, που σχηματίζοντας μια φωτεινή καμπύληέφτανε μέχρι το τέρμα της αποβάθρας και το Ναδίρ. Τέσσερις σημαίες με μανιασμέναλιοντάρια που πηδούσαν στις φλόγες ανέμιζαν στις τέσσερις άκρες του επιβλητικού κτηρίουκαι λάβαρα με τα σύμβολα του κέντρου κρέμονταν από τους εξωτερικούς τοίχους του. Μιακίτρινη φωσφορίζουσα ταινία έζωνε τα κάγκελα του κήπου, ενημερώνοντας τους περαστικούς πως η πρόσβαση στο κτήριο απαγορευόταν. Ακόμη και σιωπηλό, μέσα στους επιδέσμουςτου, το Ναδίρ τον πόναγε… Τι γελοία πρόφαση που είχε χρησιμοποιήσει γι’ αυτό το ταξίδι! Ογραμματέας του στο Συμβούλιο αναπήδησε από την καρέκλα του, όταν τον ενημέρωσε πωςαναχωρεί εκτάκτως για τη Βαλκανική. Πόσες φορές θα διακινδυνεύσει την καριέρα του για νακυνηγήσει τούτα τα απατηλά μάτια του απωθημένου του πόθου; Τα σκοτεινά πηγάδια ενόςμαγικού νερού κι ενός στραπατσαρισμένου ονείρου.Πριν από δεκαεπτά χρόνια…

Το Ημερολόγιο του Κασκόλ συμμαζεύει τα κρόσσια του, βολεύεται αναπαυτικά στηνπολυθρόνα και βυθίζεται νοσταλγικά στην αναδρομή του Μοράβια…

Mέσα από το τζάμι του σαλονιού έβλεπε τον πορτιέρη που προσπαθούσε ν’ ανεχτεί τηγραβάτα του και το σακάκι με τις επωμίδες. Η Αλκυονίδα ψηνόταν αυτό τον Ιούνιο. Παρότι οήλιος είχε δύσει, η ζέστη και η άπνοια βάραιναν την ατμόσφαιρα ανυπόφορα. Κοίταξε το ρολόι

Page 94



της ρεσεψιόν. Εννιά… «Neuf Nuits»… Ήταν σίγουρα η πιο δύσκολη νύχτα της ζωής του.Σηκώθηκε και ενημέρωσε τον υπάλληλο της ρεσεψιόν πως εξακολουθούσε να περιμένει

στο σαλόνι. Eκείνος τον καθησύχασε πως ο υψηλός του προσκεκλημένος είχε ειδοποιηθεί.Δυστυχώς, δεν υπήρχε καμία πιθανότητα ν’ αναβληθεί η σημερινή έξοδος. Είχε γεμίσειελπίδες όταν ο στρατηγός Νόρρις διαμαρτυρήθηκε για πονοκεφάλους και ενοχλήσεις τοαπόγευμα. O Mοράβια του πρότεινε να ματαιώσουν την έξοδό τους, αλλά ο στρατηγός τονδιαβεβαίωσε πως λίγες ώρες ξεκούρασης θα τον προετοίμαζαν άριστα για την αποψινήολονυχτία. Ήταν αποφασισμένος να φτάσει μέχρι το αρχαίο θέατρο, ακόμη και μεασθενοφόρο.Ο λοχαγός Μοράβια γύρισε στη θέση του απογοητευμένος. Ενώ, συνήθως, η δουλειά δεν

τον έκανε να δυσφορεί, σήμερα ήταν ο πλέον ακατάλληλος συνοδός γι’ αυτή την ενθουσιώδηεξόρμηση στο ύπαιθρο. Η καρδιά του σφιγγόταν και τα πόδια του ήταν βαριά σαν μολύβι.«Neuf Nuits»… Είχαν πεθάνει όλα μέσα του.Πριν από λίγους μήνες, η άνοιξη του άγγιξε ναζιάρικα το μανίκι. Ιδέα του; Σ’ ετούτη τη X

ερσόνησο οι αισθήσεις σου είναι εύκολο να σε προδώσουν. Ο ερωτισμός πλανάται στηνατμόσφαιρα σαν τη γύρη και κατακάθεται στην ψυχή σου αθόρυβα και απροειδοποίητα. Τοβλέμμα της απευθυνόταν σ’ αυτόν; Το κωδικοποιημένο μήνυμα έσβησε αναποφάσιστο στοπαίξιμο των βλεφάρων και αναμίχτηκε με τη σύγχυση της κοσμικής συνάθροισης. ΗΑναμπέλα διόρθωσε μια πιέτα στο ντεκολτέ της και γύρισε το κεφάλι στην παρέα της. Ιδέα του, μάλλον.Έμεινε ακίνητος περιμένοντας μια δεύτερη επιβεβαίωση. Θα πρέπει όμως να έμεινε πολλή

ώρα ακίνητος.«Θα δοκιμάσετε τον μπουφέ, λοχαγέ Μοράβια;»Ο Πρόεδρος της Λέσχης των Κυνηγών έδειξε το φορτωμένο τραπέζι με μια κίνηση του

χεριού. Πουλιά των Βαλκανίων, μαγειρεμένα με τη σοφία αλλά και τις έντονες μυρουδιές τηςμεσογειακής γαστρονομικής τέχνης, ξάπλωναν πάνω στις πιατέλες του μάγειρα,περιμένοντας το διαμελισμό τους. Ο λοχαγός χαμογέλασε αμήχανα στον Πρόεδρο καιπροσποιήθηκε ότι θαυμάζει τον πλούσιο μπουφέ της Λέσχης. Σήμερα είχε φτάσει απρόθυμα ως εδώ, επειδή ο ταξίαρχος Λεβ από την Αθήνα του είχε τρίξει τα δόντια. Τον είχε επιπλήξειότι δεν αναμιγνύεται ιδιαίτερα με τους ντόπιους. Παρότι ο Μοράβια ήταν υπεύθυνος τουΓραφείου Τύπου στην Αλκυονίδα, ο ταξίαρχος δεν είχε δει ποτέ τη φωτογραφία του στηντοπική εφημερίδα. Δεν είχε ούτε ένα όνομα δημοσιογράφου στο καρνέ του και με το ζόρικατάφερνε να περάσει, κάθε τόσο, ένα δελτίο Tύπου για τους στόχους και τις προοπτικές τηςΕνωμένης Ευρωπαϊκής Δύσης. Περίμενε να είναι ικανοποιημένος ο ταξίαρχος από αυτές τιςθλιβερές επιδόσεις του λοχαγού; «Ορτύκια βρασμένα σε μπίρα και μουστάρδα», τονξενάγησε ο Πρόεδρος, «πιτσούνια με μπάμιες, τρυγόνια με σάλτσα σκόρδου, αγριόπαπιεςσβησμένες με κρασί δικό μας».Δεν μπορούσε να βγάλει από το μυαλό του αυτό το βλέμμα. Κοίταζε με τρόπο, κάθε τόσο,

στο τραπέζι της. Τέσσερα χρόνια στη Βαλκανική είχε ρουφήξει μοναχικά ηλιοβασιλέματα,νυχτερινά γιασεμιά και ηδονικά σοκάκια που περίμεναν όλους εκτός από αυτόν κι είχε

Page 95



πλαντάξει! Δεν ήταν η γλώσσα που τον εμπόδιζε, γιατί μπόρεσε γρήγορα να τηντελειοποιήσει. Ήταν που σε τούτη τη Xερσόνησο ένιωθε πολύ βόρειος και βαρύς για νασυμπορευτεί με το ανάλαφρο βήμα των ντόπιων πάνω στα πέτρινα σκαλιά, τα γρήγορααστεία τους που ήταν δύσκολο να μεταφράσεις σε άλλη γλώσσα, την αμεσότητα και τολυρισμό τους. Κι αυτά τα βλέμματα – αδύνατον να τα αποκωδικοποιήσεις.Ο Πρόεδρος της Λέσχης του εξήγησε πώς διατηρούνται τα κυνήγια στη κατάψυξη, έτσι η

μεγάλη παραγωγή στη διάρκεια των λίγων μηνών που επιτρέπεται το κυνήγι στα βουνά τηςΑλκυονίδας αρκούσε για τα τσιμπούσια όλου του χρόνου. Του ανέλυσε τα φιλοζωικά καιφυσιοδιφικά αισθήματα των μελών της Λέσχης και τον προσκάλεσε στη διάλεξη τηςεπόμενης Πέμπτης με θέμα την προστασία των σπάνιων πτηνών της περιοχής. Θα τονενδιέφερε αυτή η εκδήλωση ευαισθησίας από μέρους των κυνηγών; Καθόλου.Αναθυμούμενος ωστόσο τις επιπλήξεις του ταξίαρχου Λεβ αποδέχτηκε την πρόσκληση μεσυγκρατημένο ενθουσιασμό. Έπρεπε να πάψει να είναι τόσο μονόχνοτος. Κατά βάθος, ολοχαγός ήταν άνθρωπος κοινωνικός και ευπροσήγορος… στη Δύση. Σε τούτη τη Xερσόνησο όμως το μέτρο και οι κανόνες στις κοινωνικές συναναστροφές ξεπερνούσαν τιςδυνατότητές του.Το βλέμμα της, γελαστό και παιγνιδιάρικο, τον ξανακομμάτιασε. Η θάλασσα που άστραφτε

πίσω της, από τα μεγάλα παράθυρα του εξοχικού περίπτερου της Λέσχης, είχε το ίδιοκαταγάλανο χρώμα. Τόσο ανοιχτόχρωμα μάτια έβλεπες σπάνια στη Μεσόγειο – αλλά καιχρυσαφένιες μπούκλες τόσο περιποιημένες. Το κορίτσι ήταν σαν να είχε βγει από παιδικόπαραμύθι.Παρά τα βόρεια χρώματά της, η καταγωγή της κόρης του Προέδρου ήταν φανερή. Μόνο

στα Βαλκάνια τα βλέμματα είναι τόσο ζωηρά και παρατεταμένα. Οι άνθρωποι μιλούν απόπολύ κοντά, οι φωνές είναι πάντα δυνατές, μέχρι και οι ψίθυροι. Τα χέρια τους σε αγγίζουνσυνέχεια. Ακόμη και μια σύντομη επικοινωνία με τον ψαροπώλη παίρνει διαστάσεις στενήςπροσωπικής επαφής. Τον κοίταζε, λοιπόν. Ίσως κάτι παραπάνω από αυτό… τον σπούδαζε.Η Αλκυονίδα, χάριν των αρχαιοτήτων που ξεφύτρωναν από κάθε αμπέλι και κάθε πηγάδι,

είχε καταφέρει να διατηρήσει ένα παραδοσιακό χρώμα και μια κάπως προσεγμένηαρχιτεκτονική. Δεν διέθετε την κοσμικότητα και τη βαβούρα του Παλμέ-Bαλκάν, που ήτανμόλις λίγα χιλιόμετρα μακριά κατά μήκος της παραλιακής. Eίχε μια ατμόσφαιρα αρχαίουμύθου. Ναι, τώρα που βυθιζόταν στο βλέμμα της Αναμπέλας, μπορούσε να διακρίνει καθαρά τις ομορφιές της Αλκυονίδας. Στους μήνες που θα ακολουθούσαν, όταν θα ξεροστάλιαζεστην παραλία ή στις πλατείες μήπως τη συναντήσει, μήπως και καταφέρει να ξεκλέψει μιαξαφνιασμένη «καλησπέρα» από τα χείλη της, κατάλαβε, επιτέλους, πολλά. Κατάλαβε γιατί τατραγούδια στη Βαλκανική είναι συρτά και πονεμένα, γιατί οι άνθρωποι χορεύουν με τα χέριαανοιχτά σαν αετοί που κατρακυλάνε παραπατώντας από τους βράχους, γιατί το κρασί είναιτόσο γλυκό και τόσο απαραίτητο. Τα απογεύματα, που θα βιδωνόταν στις καρέκλες τωνπαραλιακών καφενείων και θα σκότωνε την ώρα του περιμένοντας μήπως φανεί εκείνη,κατάλαβε γιατί όλα σε τούτη τη Xερσόνησο γίνονται με καθυστέρηση, γιατί ο χρόνος κυλάειτεμπέλικα κι αποξεχνιέται στην τραγανιστή άμμο και στις πλεγμένες καρέκλες της αυλής, γιατί

Page 96



μια φευγαλέα στιγμή στο Xρόνο αξίζει περισσότερο από όλες τις δεκαετίες της ενηλικίωσήςσου. Κυλώντας αργά τη μυλόπετρα του έρωτά του στις τέσσερις γωνίες του σπιτιού της,έχοντας μάθει κάθε χαλικάκι, κάθε κλαδί και κάθε χαραμάδα του αυλόγυρου, κατάλαβε γιατίο βασιλικός μοσχοβολάει καλύτερα σ’ έναν ασβεστωμένο τενεκέ από ό,τι σε μια γλάστρα,γιατί τα φώτα μένουν αναμμένα στα μπαλκόνια κι ο κόσμος κοιμάται τόσο αργά. Ήταν ηεγκυκλοπαίδεια της Μεσογείου, ένα ανεξερεύνητο πέλαγος σοφίας αυτό το βλέμμα, που τουχαριζόταν τυχαία και βιαστικά στις στροφές των δρόμων και στις κοινές συναθροίσεις,αποζημιώνοντας βδομάδες αναμονής και προετοιμασίας και λαχτάρας.Είπε «ναι»; Μήπως του φάνηκε; Ο λοχαγός, που προετοίμαζε νύχτες ολόκληρες στον

καθρέφτη αυτή την πρόταση για μια κοινή έξοδο και είχε προσπαθήσει να μετριάσει τιςελπίδες του στο ότι θα άκουγε μια ευγενική άρνηση, έμεινε αποσβολωμένος από τηνκαταφατική απάντηση της Αναμπέλας. Δεν είπε βέβαια «ναι», είπε «γιατί όχι», αλλά μήπως κι αυτό για «ναι» δεν λογαριάζεται; Σίγουρα έτσι λογαριάζεται, ακόμη και σε τούτη τη Xερσόνησο που ένα λεξικό πολύ λίγο βοηθάει τους ξένους στη σωστή κατανόηση τουνοήματος των λέξεων.Οι τόσες «τυχαίες» συναντήσεις τους και κάποιες εξίσου «τυχαίες» βόλτες, στις οποίες

βρέθηκε να τη συνοδεύει ξεφυτρώνοντας απροσδόκητα από τις γωνίες, του έδωσαν τοθάρρος – δηλαδή αν δεν έβρισκε την παρουσία του ανυπόφορη κι αν δεν είχε τίποτακαλύτερο να κάνει κι αν δεν ήταν τολμηρό από μέρους του…

«Γιατί όχι;»«Το Σάββατο;»«Το Σάββατο, γιατί όχι;»Δεύτερο «γιατί όχι». Όλη τη νύχτα θα ανέλυε αυτές τις δύο λέξεις στο κρεβάτι του,

προσπαθώντας να καταλάβει αν έκρυβαν αμφιβολία ή πλήξη ή αν τον προετοίμαζαν για ένααπογοητευτικό Σάββατο, που θα περίμενε αγωνιώντας έξω από το σπίτι της, χωρίς ναφαίνεται κανείς. Το χτυποκάρδι του δεν έλεγε να σταματήσει την Πέμπτη και την Παρασκευή,το Σάββατο καθυστερούσε ν’ ακολουθήσει τη σειρά του στις ημέρες, επίτηδες, για να τονεξουθενώσει! Ήταν αδύνατο να συγκεντρωθεί στο γραφείο του, ήταν αδύνατο να καθίσει σεκαρέκλα, να φάει, να κοιμηθεί, το κεφάλι του βούιζε, το στόμα του ήταν στεγνό, ταδευτερόλεπτα του Σαββατιάτικου απομεσήμερου ατέλειωτα, σαν σύρσιμο σαλίγκαρου στηνανηφόρα.Την είχε ρωτήσει πού θα ήθελε να πάνε και ήταν η μόνη απάντηση που βγήκε με απόλυτη

βεβαιότητα από τα χείλη της: «Στο Ναδίρ!»Ο Μοράβια είχε πάει μερικές φορές στο Ναδίρ, συνοδεύοντας κάποιους δυτικούς

διπλωμάτες που έφταναν μέχρι την Αλκυονίδα αποκλειστικά, σχεδόν, για να επισκεφτούναυτό το κέντρο. Εκείνος δεν κατάφερνε να καταλάβει τι του βρίσκανε. Ήταν ένα ασφυκτικάγεμάτο εστιατόριο-θέατρο, με πολύ ιδιόρρυθμο πρόγραμμα και πανάκριβο. Αλλά οιπερισσότεροι επώνυμοι που κατέβαιναν στη Βαλκανική προτιμούσαν να έρθουν στηνΑλκυονίδα και να γνωρίσουν το Ναδίρ, παρά να πάνε στην Αθήνα και να δούνε τηνΑκρόπολη.

Page 97



Ένιωσε μια μικρή σουβλιά απογοήτευσης. Εκείνος ονειρευόταν κάτι πιο ρομαντικό. Έναδείπνο με κεριά, δίπλα στη θάλασσα, για να καταφέρει να απολαύσει ολοκληρωτικά τηνπαρουσία της. Μέσα στον πανζουρλισμό του Ναδίρ θα δυσκολεύονταν ακόμη και ναμιλήσουν. Όμως δεν τα βάζει κανείς με την καλή του τύχη! Θα βγαίνανε μαζί κι αυτό του ήταναρκετό.

Πέρασαν από τα σιδερένια κάγκελα, προσπαθώντας να χαμογελάσουν στους πορτιέρηδεςμε τα μαστίγια και τις μάσκες, και μπήκαν στη σκοτεινή σάλα. Την προστάτεψε από ταγρυλίσματα των ηθοποιών, που δεμένοι με αλυσίδες στο λαιμό από τους τοίχους κινούσαν τα άκρα τους ρυθμικά προς τους πελάτες. Το Ναδίρ έκανε αφιέρωμα σε κάποια μαρτύρια, ούτε μπόρεσε να καταλάβει σε ποια, και οι σερβιτόροι έφταναν μέχρι το τραπέζι ημίγυμνοι, μεμακιγιαρισμένες πλάτες γεμάτες χαρακιές από το μαστίγωμα. Κατάφεραν να πουν μερικέςκουβέντες μέχρι ν’ αρχίσει ένα τρομακτικό πρόγραμμα στη σκηνή, με απαγγελίες έργων,χορό και φωτισμούς που σε ζαλίζανε. Μάλιστα, κατόρθωσε να της πιάσει και το χέρι, πριντιναχτούν ξαφνιασμένοι από το πάτωμα που σειόταν κάτω από τα πόδια τους, καθώςάνοιγαν αυλάκια με νερό ανάμεσα από τα τραπέζια, που σιγά σιγά γινόταν αίμα. Από τοΜπουντουάρ έβγαιναν καπνοί και πήγαν κι αυτοί να χαζέψουν, αλλά βρέθηκαν μουσκεμένοιαπό τους ατμούς που έβγαζαν τρία μεγάλα διαφανή καζάνια που είχαν στηθεί στο κέντρο,μέσα στα οποία χορευτές-κολυμβητές πάλευαν, ενώ το κόκκινο υγρό φωσφόριζε κι ήταν τομόνο που φώτιζε το χώρο. Ίσως να τον δυσκόλευε και η γλώσσα να καταλάβει όλον αυτόντον πανικό που επικρατούσε και ενισχυόταν από τη δυνατή μουσική και τους μελετημένουςφωτισμούς. Αλλά η Αναμπέλα είχε μαγευτεί. Τα γαλάζια της μάτια, πιο ανοιχτόχρωμα κι απότα δικά του, ρουφούσαν αχόρταγα κάθε δευτερόλεπτο του θεάματος. Όλο του έδειχνε τατρομερά και τα περίεργα, σφιγγόταν πάνω του, του εξηγούσε όσα δεν καταλάβαινε, του ταεξηγούσε ακόμη κι αν τα καταλάβαινε, γιατί οι Βαλκάνιοι εξηγούν στους άλλους για ν’αφομοιώσουν οι ίδιοι και εξηγούν καλύτερα αυτό που οι ίδιοι δεν καταλαβαίνουν. Όχι, δεν είχε το παραμικρό παράπονο από τη βραδιά. Είχε δώσει λίγη σημασία σε όσα φοβεράσυνέβαιναν γύρω τους και πέρασε τη νύχτα του κοιτάζοντάς την… αγαπώντας την.Όταν άρχισε ο «Χορός των Κολασμένων» στη σκηνή και ο κόσμος ανέβηκε

αλλοπαρμένος στην πίστα, που τη διέσχιζαν ανθρώπινα άρματα με ζεμένους σκλάβους καιτυφλούς μαστιγωτές, μπόρεσε να χορέψει πολύ κοντά της, να κινήσει κι αυτός, όπως κι οιάλλοι, τα χέρια του στον αέρα και να χτυπάει δυνατά τα πόδια του στο έδαφος. Έφερνε τοκεφάλι του δίπλα στο δικό της και τα χείλη του στο αυτί της και κείνη τα χείλη της στο δικό τουαυτί, για να μπορέσουν ν’ ακουστούν. Κι όμως δεν άκουσε. Της ζήτησε να επαναλάβει, γιατίήταν αδύνατο να βγάλει νόημα με όλη αυτή τη φασαρία. Τα χείλη της σχημάτισαν τη λέξη «κυρία»; Δεν καταλάβαινε. Η Αναμπέλα του έδειξε με το βλέμμα της το πάνω μέρος τηςσκηνής και επανέλαβε: η Βαλκυρία!Τοξότες με πυρωμένα βέλη στόχευσαν σ’ ένα πελώριο τάσι που αναδυόταν από τη σκηνή

κι οι φλόγες αναπήδησαν μανιασμένα. Άνθρωποι-πουλιά με μεγάλες γαλάζιες φτερούγεςάρχισαν να κατεβαίνουν από τους τοίχους σέρνοντας αργά το κορμί τους και ένωναν ταανοιγμένα φτερά τους με άλλα ανθρώπινα πουλιά που κατέβαιναν κρεμασμένα από το ταβάνι

Page 98



, σχηματίζοντας έναν μπλε ουρανό πάνω από τα κεφάλια τους, ένα θόλο που τον φώτιζεμόνο ο βωμός της φωτιάς στο κέντρο. Καθώς το πλήθος έμεινε εκστασιασμένο, μόνο μιαομάδα χορευτών με ματωμένα μαντίλια που τους έκλειναν τα μάτια συνέχισε να χορεύει. Στοκέντρο των τυφλών χορευτών εμφανίστηκε μια γυναίκα με χρυσαφένιο σώμα και χρυσαφί τομισό της πρόσωπο. Το πλήθος ενθαρρυμένο ξαναβρήκε τον παλμό του, ζωντάνεψε,συντονίστηκε με τη ρυθμικότητα της παράξενης συντροφιάς και άρχισε να χτυπιέται στη σκηνή,ενώ η γυναίκα και η τυφλή συνοδεία της κατέβηκαν και αναμίχτηκαν με τους πελάτες τηςπίστας.Ο Μοράβια είχε ξαναδεί τη Βαλκυρία. Τις προηγούμενες φορές εντυπωσιαζόταν

περισσότερο, ίσως, από την ικανότητα της πανύψηλης γυναίκας να κινείται σαν κόμπρα μέσαστο Ναδίρ και να κατευθύνει το πρόγραμμα, υπνωτίζοντας τους θεατές. Τώρα είχε πιασυνηθίσει το χρυσοπράσινο διαπεραστικό βλέμμα και τη θεατρική κίνηση. «Είναι η ιδιοκτήτρια», εξήγησε στην Αναμπέλα, που μάλλον δεν χρειαζόταν εξηγήσεις. Είχε απομείνει να κοιτάζειμε δέος την άγρια γυναίκα, ν’ ανοίγει δρόμο μέσα στον κόσμο, μόνο με τη σκιά της, και νααποκτηνώνει τα ήδη ερεθισμένα ένστικτα των θαμώνων.Οι χορευτές με τα ματωμένα μαντίλια δεμένα στα μάτια κινούσαν τα γυαλιστερά τους

σώματα χωρίς να μπορούν να δουν κι οι πελάτες έπρεπε να προσέχουν να τους αφήνουνχώρο καθώς διέσχιζαν τη σκηνή, γιατί το παραμικρό άγγιγμα με άλλο σώμα τους έκανε νασφαδάζουν από πόνο. «Είναι τυφλοί;» ρώτησε ο Μοράβια, γιατί είχε χάσει τελείως τον ειρμότου προγράμματος. Η Αναμπέλα του έκανε νόημα πως έχουν βγάλει μόνοι τα μάτια τους,έχουν τυφλωθεί με πυρωμένα σίδερα. Δυσκολευόταν να την ακούσει. «Γιατί;» τη ρώτησε μ’ένα μορφασμό. «Έχεις διαβάσει τον Οιδίποδα;» προσπάθησε εκείνη, αλλά τα ουρλιαχτά του κόσμου τους εμπόδιζαν να συνεννοηθούν.Ο λοχαγός σκέφθηκε πως θα είναι δύσκολο για κάποιον να ζει κάθε νύχτα αυτή την

κόλαση και αστειεύτηκε με τη Βαλκυρία, που ήταν υποχρεωμένη να βγάζει το ψωμί της κάτωαπό τόσο άθλιες συνθήκες. Η Αναμπέλα τον κοίταξε ξαφνιασμένη, ανίκανη να πιστέψει αυτόπου άκουγε.Έριξε το γαλάζιο βλέμμα της με ζήλια πάνω στη χρυσαφένια γυναίκα, που στα τινάγματα

του χεριού της τα πλήθη αλαλάζανε και του εκμυστηρεύτηκε με ύφος που δύσκολα θαπροέβλεπε κανείς πόσο δυσοίωνο θα αποδεικνυόταν:

«Αυτή η γυναίκα τα έχει… όλα!»

Ο στρατηγός Νόρρις φάνηκε από την κορυφή της σκάλας βιαστικός και ο λοχαγός σηκώθηκε από το σαλόνι, διέσχισε τη μικρή απόσταση που τους χώριζε και τον χαιρέτησε.

«Έχουμε καθυστερήσει, λοχαγέ Μοράβια;» ρώτησε ο στρατηγός ανήσυχος.Ο Μοράβια τον καθησύχασε πως κανονικά δεν έπρεπε να συναντήσουν κίνηση μέχρι το

αρχαίο θέατρο. Το πολύ πολύ να είχαν χάσει την εναρκτήρια ομιλία του υπουργού Πολιτισμού. Ο Νόρρις λίγο ενδιαφερόταν για τις ομιλίες. Κρατώντας στο χέρι του το πρόγραμμα τουφεστιβάλ, είχε σημειώσει με κύκλο όλες τις αποψινές παραστάσεις και δεν είχε σκοπό ναχάσει καμία. «Μα, η τελευταία θα τελειώσει στις έξι το πρωί», τον προειδοποίησε ο λοχαγός.Του εξήγησε πως το νόημα του μαραθώνιου Αρχαίας Τραγωδίας ήταν να επιλέξει κάθε

Page 99



θεατής μία ή δύο παραστάσεις που προτιμάει και όχι να περάσει οκτώ ώρες στις μαρμάρινες κερκίδες του θεάτρου. Aυτός ο επισκέπτης όμως ήταν διαφορετικός από τουςπροηγούμενους. Είχε φτάσει μέχρι την Αλκυονίδα μόνο για χάρη του φεστιβάλ, είχεπαθολογική λατρεία στην αρχαία τραγωδία, μιλούσε και διάβαζε αρχαία ελληνικά καισκόπευε να θρονιαστεί στις κερκίδες και ν’ αναχωρήσει τελευταίος από το θέατρο. Ούτε ηεξαντλητική μέρα στην πόλη τον είχε καταβάλει ούτε η σκέψη της αυριανής του πρωινήςέγερσης, προκειμένου να συνεχίσει το ταξίδι του προς το βαλκανικό βορρά. Η αποψινήολονυχτία ήταν μια πολυτέλεια που είχε υποσχεθεί στον εαυτό του, ένα όνειρο ζωής, πουπιθανόν να μην του δινόταν ξανά η ευκαιρία να πραγματοποιήσει.Τουλάχιστον, δεν του ζήτησε να πάνε στο Ναδίρ, κάτι ήταν κι αυτό, σκέφτηκε ο Μοράβια

καθώς συνόδευε τον Νόρρις στη μαύρη λιμουζίνα.Ο νεαρός λοχίας, που ήταν ο οδηγός του στρατηγού Nόρρις, πετάχτηκε από το κάθισμα

του αυτοκινήτου για να τους ανοίξει τις πόρτες. Ο Μοράβια δεν έβλεπε πουθενά το γραμματέα του στρατηγού. Ο δεύτερος αξιωματικός που τον συνόδευε; Προτίμησε να ξαπλώσει, γιατί ηπρωινή ζέστη τον είχε καταβάλει, εξήγησε ο Νόρρις, καθώς βολευόταν στο πίσω κάθισμα της λιμουζίνας. Ο Μοράβια το ερμήνευσε αυτό σαν μια καλή δικαιολογία για ν’ αποφύγει τηναποψινή επιμορφωτική αλλά και εξουθενωτική εξόρμηση. Ο νεαρός λοχίας, που έπαιρνετώρα τη θέση του μπροστά στο τιμόνι, είναι βέβαιο πως θα ήθελε να κάνει το ίδιο με τολοχαγό συνάδελφό του και να πέρναγε τη βραδιά του στα μπαράκια της Αλκυονίδας ή τουΠαλμέ-Bαλκάν.Ο Μοράβια κάθισε δίπλα στον Νόρρις και έσκυψε προς στον οδηγό για να του εξηγήσει τη

διαδρομή που θα ακολουθούσαν.«Θα χρειαστείτε τις υπηρεσίες μου όλο το βράδυ;» ρώτησε ο οδηγός, βάζοντας το κλειδί

στη μίζα. Ο Νόρρις διευκρίνισε ότι θα ήταν σκόπιμο να παραμείνει μαζί τους για κάθεενδεχόμενο και τον διαβεβαίωσε πως η αποψινή εμπειρία θα ήταν η συγκλονιστικότερη τηςζωής του. Ο νεαρός λοχίας χαμογέλασε ευγενικά και έβαλε μπρος τη λιμουζίνα, βαθύτατααπογοητευμένος.

Βαθύτατα απογοητευμένος κατέβασε το ακουστικό και έπιασε το μικροσκοπικό κεφάλι του. Ο Εγγαστρίμυθος ήταν απελπισμένος. Όλοι οι πράκτορες που γνώριζε στα Βαλκάνια ή δενείχαν ακούσει ποτέ στη ζωή τους για τον Σεφερίνο ή συνδέοντάς τον στο μυαλό τους με μιαπολύ παλιά εποχή, απαντούσαν στις ερωτήσεις του με περισσότερες ερωτήσεις. Στην Αθήνα δεν τον είχε δει κανείς και απορούσαν κι εκείνοι για το πού θα μπορούσε ν’ απασχολείταιένας Διευθυντής τσίρκου σ’ αυτή την πόλη.Ο νάνος έκλεισε αναστενάζοντας την ατζέντα του. Είχε φτάσει αργά στο ξενοδοχείο κι ήταν

κατάκοπος από το ταξίδι. Προσπάθησε να διώξει τις άσχημες σκέψεις από το μυαλό του καινα μην αποκαρδιωθεί. Την επομένη το πρωί θα ξεκινούσε από νωρίς το ψάξιμο,ακολουθώντας μια πιο ορθόδοξη οδό και σίγουρα θα κατάφερνε να εντοπίσει τοΔιευθυντή.Θα ήταν ανόητο να παραιτηθεί από την προσπάθεια, πριν ακόμη ξεκινήσει.Πήρε το γυάλινο ρολόι στην αγκαλιά του και σκαρφάλωσε στο κρεβάτι. Από μια άκρη του

παράθυρου έβλεπε ένα μέρος του Λυκαβηττού κι άκουγε καθαρά τις φωνές από το δρόμο. Η

Page 100



συρτή βαλκανική προφορά των ανθρώπων της αγοράς αντηχούσε στους τοίχους του στενού σοκακιού και έφτανε μέχρι το κρεβάτι του, σαν καθησυχαστική επιβεβαίωση πως τοαεροπλάνο του είχε προσγειωθεί στη σωστή πόλη: την Αθήνα. Το γυάλινο ρολόι έδειχνε «οκτώ», πηδώντας με τάξη από τελίτσα σε τελίτσα στην ατέρμονη περιστροφή του… όλα θαπήγαιναν καλά.

«Μπορείς να χωρίσεις σε μέρη αυτό το στιγμιαίο πήδημα του δείκτη από τελεία σε τελεία;»τον ρώτησε η Βαλκυρία χαμογελώντας, και του έδειξε το γυάλινο ρολόι που φιγουράριζε στηβιτρίνα του ιταλικού καταστήματος. Κάθε δευτερόλεπτο που διένυε ο χρυσός δείκτηςεμπεριείχε την πρόβλεψη του αμέσως επόμενου. Πριν ακόμη ξεκινήσει η πορεία για τηνκαινούργια θέση, είχε ήδη ειδοποιήσει για τη θέση που τη διαδεχόταν.Το Ημερολόγιο του Κασκόλ επιτρέπει, επιτέλους, να ξετυλιχτεί η αναδρομή του

Εγγαστρίμυθου, που έχει ήδη καθυστερήσει αρκετά στη σειρά της αφήγησης. Πριν απόδεκαεπτά χρόνια, λοιπόν…

H παραμονή του δευτερολεπτοδείκτη ήταν στιγμιαία στην κάθε θέση και ο Εγγαστρίμυθοςδυσκολευόταν να διαβάσει μέσα στο σύντομο αυτό διάστημα την αρχή της μεθεπόμενηςαρχής. Ας ανοίξουμε τη χρονική διάσταση, διευκόλυνε η Βαλκυρία. Το καινούργιο λεπτόπεριέχει το αμέσως επόμενο πριν ακόμη ξεκινήσει, η ώρα που αρχίζει περιλαμβάνει τηνπρόβλεψη αυτής που ακολουθεί, η μέρα το ίδιο. Πριν ακόμη χαράξει η Παρασκευή, μαςειδοποιεί για την ανατολή του Σαββάτου και πριν μπει ο Φλεβάρης κουβαλάει την εμπειρία του Μάρτη στις αποσκευές του. Η γνώση είναι εκεί, απλά δεν μπορούμε να την ξεχωρίσουμε.Ο Εγγαστρίμυθος σκέφτηκε πόσες φορές προέβλεψε στην αρχή μιας εποχής την εμπειρία

της επόμενης. Πολύ λίγες. Πριν ξεκινήσει, για παράδειγμα, αυτή την περιοδεία στη NότιαΙταλία, είχε κατορθώσει να φανταστεί τι θα την ακολουθούσε; Δυστυχώς, ούτε τώρα δενμπορούσε να φανταστεί με ακρίβεια τι θα την ακολουθήσει.Δεν χρειάζεται κανείς να φανταστεί, τον διόρθωσε η Βαλκυρία. Η επόμενη μέρα βαραίνει

ήδη τις πλάτες αυτής που ξεκινά, αποτελεί βασικό συστατικό της. Όχι σαν πρόβλεψη, σανβιωμένη πράξη. Κοιτούμε μπροστά για να δούμε το μέλλον, ενώ αυτό έχει ήδη αραχνιάσειστις αποθήκες περιμένοντας. Η γνώση του μέλλοντος βρίσκεται πιο πίσω κι από το παρόν,και η γνώση του παρόντος χάνεται σ’ ένα πάρα πολύ μακρινό παρελθόν. Η στιγμή που ζούμε τώρα μαζί, κοιτώντας αυτό το γυάλινο ρολόι, αποτελεί την ανάπτυξη μιας περίληψης που έχει ήδη καταγραφεί στα κύτταρά μας κι είναι πια ανεπίκαιρη. Οι πόροι μας συλλέγουν τώρα τοπολύ μακρινό αύριο και με αυτό απασχολούνται, όσο εμείς σπαταλάμε το σήμερα σε μιαεμπειρία εξαντλημένη.Πιθανόν. Θα μπορούσε να φανταστεί την εμπειρία του Μάρτη να περιέχεται στην αρχή του

Φλεβάρη. Της μίας πρωτοχρονιάς στην επόμενη; Ο Εγγαστρίμυθος μισόκλεισε τα μάτιασυλλογισμένος. Ναι, ακόμη κι αυτό, ίσως. Της μίας δεκαετίας στην επόμενη; Ο νάνοςταλαντεύτηκε. Έστω, θεωρητικά πάντα και με μεγάλη απόκλιση από αυτό που πραγματικάθα συμβεί, μπορεί να διέκρινε κάποια σημάδια του μέλλοντος. Όχι απλώς σημάδια,αποτυπωμένη εμπειρία, διευκρίνισε η Βαλκυρία, και η εμπειρία δεν είναι ποτέ θεωρητική. Του ενός αιώνα στον επόμενο; Ε, όχι! Αυτό ήταν ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.

Page 101



Δυσκολευόταν να φανταστεί τους ανθρώπους του τέλους του δέκατου ένατου αιώνα να έχουνπροβλέψει, πριν μπει ο εικοστός, την αρχή του εικοστού πρώτου! Η Βαλκυρία τον μάλωσε ότι περιορίζεται από τον τρόπο που μετράνε οι άνθρωποι το Xρόνο, για να καθορίσουν τιςπράξεις τους. Ο Xρόνος είναι σχετικός. Στην πραγματικότητα σε τι διαφέρει ένα δευτερόλεπτο αυτού του ρολογιού από έναν αιώνα, ως προς τις αρχές που το διέπουν; Το μέγεθος δεναλλάζει τους νόμους του Xρόνου. Οι υποδιαιρέσεις του αποτελούν απλές μικρογραφίες τηςμεγάλης χρονικής διάστασης. Όπως ο Φλεβάρης αποτελείται από το Μάρτη που ακολουθείκαι η μία ώρα από την επόμενη, έτσι και ο εικοστός αιώνας βαραίνει από την εμπειρία τουεικοστού πρώτου. Μας μπερδεύει το μέγεθος, γιατί παίζει το ρόλο παραμορφωτικού γυαλιού πάνω σε πράγματα απολύτως όμοια.

«Το μέγεθος δεν με απασχόλησε ποτέ», είπε ο νάνος ικανοποιημένος, στυλώνοντας τομικρόσωμο κορμί του δίπλα στη θεόρατη κορμοστασιά της Βαλκυρίας.

«Αν απελευθερώσεις τη συνείδησή σου από τα παραπλανητικά μηνύματα των αισθήσεων», συνέχισε η σαρκαστική φωνή της γυναίκας, «κρέμεται ήδη από τα χείλη σου η ασφαλήςπρόβλεψη της επόμενης εμπειρίας μας».

«Προβλέπω ότι αυτό το ρολόι θ’ αλλάξει σύντομα θέση». Ο Εγγαστρίμυθος έδειξε τηβιτρίνα και δοκίμασε τη θεωρία της Βαλκυρίας στην πράξη.

«Πρόβλεψες σωστά», του είπε εκείνη χαμογελώντας, «γιατί αυτό το ρολόι είναι το δώροσου!» Kαι πέρασε την ανοιχτή πόρτα του καταστήματος φωνάζοντας την πωλήτρια.Ο Εγγαστρίμυθος ακολούθησε την ψηλή φίλη του ξαφνιασμένος. Η Βαλκυρία μπορούσε

τόσο εύκολα να τον συγκινήσει. Πριν καταφέρει ν’ αφομοιώσει τις στιγμές που του χάριζε,εκείνη είχε ήδη προχωρήσει σε μια επόμενη και τον περίμενε υπομονετικά να έρθει και να τηνπάρει από το χέρι της. Ένα δώρο αποτελούσε αδιάψευστο τεκμήριο των αισθημάτων της γιακείνον και ο Εγγαστρίμυθος ευτυχισμένος σκέφτηκε αν αυτή η τόσο υπέροχη στιγμή πουζούσε εμπεριείχε την εμπειρία μιας επόμενης. Σύμφωνα με τη θεωρία της Βαλκυρίας ήτανκύριος αυτής της γνώσης και η ίδια η τωρινή του ευτυχία θα έπρεπε να τον διαφωτίσει, να τονπροετοιμάσει, να τον προειδοποιήσει για την είδηση που θα ακολουθούσε. «Για να μελετώ τοXρόνο;» τη ρώτησε, παίρνοντας το ρολόι από τα χέρια της. «Για να με θυμάσαι», είπε εκείνηχαμογελώντας και ο νάνος κατέρρευσε… Θα έφευγε;Βγήκαν από το μαγαζί και περπάτησαν αργά στα σοκάκια του Παλέρμο, καθώς ο νάνος

προσπαθούσε να συνειδητοποιήσει τα δυσάρεστα νέα που προανήγγελλε αυτή η συγκινητική χειρονομία της γυναίκας. Η Βαλκυρία είχε λιγότερο από δύο μήνες που είχε μπει στη ζωήτους, αλλά όλοι οι συνάδελφοί του –κι αυτός περισσότερο απ’ όλους– είχαν εγκλωβισθείαπό τη γοητεία της. Με την ίδια άνεση που μπορούσε να μιλάει με τον Βισκόζ για ζώα, με τονΣεργκέι για ακροβατικά, με τη Μιλού για άντρες και με τον Ντυμπουά για γκόμενες, μπορούσε να μιλάει και μαζί του για το Xρόνο, για την τέχνη των ήχων, για την παραπλανητική φύση τωνμεγεθών. Λες και συμπύκνωνε χίλιες ζωές σε μία αυτή η γυναίκα και γινόταν η αντανάκλασητου καθένα, δίνοντας την εντύπωση πως συνομιλείς με τον καθρέφτη σου. Όπως οΕγγαστρίμυθος μπορούσε να αντιγράψει μια φωνή και να την παρουσιάσει στον ιδιοκτήτη της,έτσι και εκείνη αντικατόπτριζε το είδωλό σου, οδηγώντας σε να βρεις τον εαυτό σου… μέσα

Page 102



της.«Θα φύγεις;» επανέλαβε περίλυπος.«Το ήξερες πως θα έφευγα».Η αλήθεια ήταν πως η Βαλκυρία βρισκόταν έξω από τον κόσμο της μέσα σε τούτο το

σινάφι. Από όποιον πλανήτη κι αν είχε κατέβει αυτή η παράξενη φιλοξενούμενη, ήταναταίριαστη με το περιβάλλον της τέντας και της περιπλάνησης. Ήταν έτσι;

«O καθένας έχει τη δική του περιπλάνηση», χαμογέλασε η Bαλκυρία.«Εσύ δεν περιπλανιέσαι από πόλη σε πόλη, όπως εμείς», σημείωσε ο Εγγαστρίμυθος,

μήπως και βοηθηθεί να καταλάβει.«Εγώ περιπλανιέμαι στο Xρόνο».Ήταν μάταιο να προσπαθήσεις ν’ αποσπάσεις μια ευθεία απάντηση από τα χείλη της.

Μπορεί να ζούσε δύο μήνες κοντά τους, αλλά κανείς δεν είχε καταλάβει από πού ξεφύτρωσεκαι τι γύρευε δίπλα τους αυτή η γυναίκα.Πριν από δύο μήνες είχε δει τη Βαλκυρία για πρώτη φορά. Η άγνωστη γυναίκα έβγαινε από

το τροχόσπιτο του Σεφερίνο. O νάνος έγινε έξαλλος. Ετοιμάζονταν να ξεκινήσουν τη δύσκολη περιοδεία στην Ιταλία και στο καραβάνι υπήρχε χώρος μόνο για επαγγελματίες. Ο «Κύκλοςαπό Κίνηση και Ήχο» ήταν ένα πολυάριθμο σχήμα, ο Διευθυντής θα ήταν πολύαπασχολημένος και δεν θα ήταν καλό να μπερδέψει τη δουλειά με τη διασκέδαση. Αν ηάγνωστη γυναίκα ήταν ερωμένη του Διευθυντή, καλά θα έκανε να την κράταγε μακριά από ταεπαγγελματικά του ταξίδια.Έριξε ένα φευγαλέο βλέμμα στη Μιλού. Όλοι γνώριζαν ότι υπήρχε μια βαθιά σχέση

ανάμεσα στον Σεφερίνο και στη Μιλού, που ξεπερνούσε τα όρια της φιλίας. Αυτή η καινούργια φιλοξενούμενη στο τροχόσπιτο του Διευθυντή, μόνο προβλήματα μπορούσε να προμηνύει.Ο νάνος κοίταξε την παράξενη γυναίκα προσεκτικά. Ήταν πολύ ψηλή, σχεδόν στο ύψος του

Διευθυντή, με πολύ κοντά μαλλιά, ανοιχτούς τετράγωνους ώμους και στενούς γοφούς. Αν την έβλεπες με την πλάτη και ακίνητη, την έπαιρνες για τον Ντυμπουά. Όμως η υπέροχη θηλυκήκίνηση του σώματός της, το περήφανο τίναγμα του κεφαλιού της και η βαθιά γυναικεία φωνήτης δεν άφηναν καμία αμφιβολία για το φύλο της. Θα έλεγε κανείς πως οι τετράγωνεςγραμμές στο λυγερό της σώμα τής έδιναν περισσότερο άγρια και ποθητή θηλυκότητα από ό,τι θα της έδιναν οι καμπύλες. Η κίνηση του χεριού και των ώμων της ήταν αληθινό ποίημα, τοπερπάτημά της θύμιζε ελάφι και τα δύο καταπράσινα μάτια της, μέσα στα οποία διαγραφότανκαθαρά ένα χρυσό αστέρι, σε διαπερνούσαν κόβοντάς σε στη μέση. Ο Εγγαστρίμυθος,εξετάζοντάς την προσεκτικά, την κατέταξε στις όμορφες γυναίκες. Άρα, στις εκνευριστικές καιεπικίνδυνες για την επιτυχία μιας επαγγελματικής περιοδείας!

«Η γυναίκα με τα πράσινα μάτια είναι συνάδελφος;» ρώτησε το Διευθυντή του.«Θα έρθει μαζί μας», απάντησε κοφτά ο Σεφερίνο, αποκλείοντας κάθε περιθώριο

συζήτησης.Οι πονηρές σκέψεις που πλημμύρισαν το κεφάλι του νάνου, γρήγορα τον οδήγησαν σε

αδιέξοδο. Ο Διευθυντής δεν έδειχνε να έχει καμία ιδιαίτερη οικειότητα με την ξένη. Της μιλούσε πάντα με σεβασμό, την πρόσεχε και την υπάκουε. Το ίδιο και η Μιλού. Το πράγμα γινόταν

Page 103



παράξενο… Ο Ντυμπουά, που ανήκε στην ομάδα των Ξωτικών του Αχέροντα, τα οποία οΣεφερίνο είχε οδηγήσει από τη Βαλκανική στην Ιταλία για να ενωθούν μαζί τους, δεν μπόρεσε να τον διαφωτίσει περισσότερο. Στην τελευταία παράσταση του θιάσου, στο Ναδίρ, οΣεφερίνο τους ενημέρωσε πως θα παίρνανε στο πούλμαν έναν ακόμη επιβάτη. Η γυναίκαμπήκε στη λίστα των Ξωτικών, επιβιβάστηκε μαζί τους στο πλοίο και τους ακολούθησε μέχριεδώ. Ο Σεφερίνο αρνήθηκε να δώσει εξηγήσεις και τους συμβούλεψε να κρατήσουν το στόμα τους κλειστό.

«Μήπως έχει προβλήματα με την Aστυνομία;» ρώτησε ανήσυχος ο Εγγαστρίμυθος, γιατίσυνήθως το σινάφι ήταν προστατευτικό απέναντι στους κατατρεγμένους.

«Μάλλον όχι. Νομίζω ότι είναι μια διάσημη γυναίκα, αλλά δεν είναι δικιά μας»,συμπλήρωσε ο Ντυμπουά και ήταν φανερό πως δεν γνώριζε τίποτα περισσότερο για τοζήτημα.Ο Εγγαστρίμυθος ήταν επιφυλακτικός και καχύποπτος απέναντι στην άγνωστη γυναίκα. Για

πολλές μέρες απέφευγε να τη συναντήσει και δίσταζε να της απευθύνει το λόγο, ότανέτρωγαν όλοι μαζί στο τραπέζι. Η καχυποψία του γινόταν οργή, όσο την έβλεπε να κερδίζει με την υποβλητική συμπεριφορά της τον έναν μετά τον άλλον τους ανόητους συναδέλφους του.Σε λίγο, όλοι συναγωνίζονταν για την προσοχή και τους επαίνους της, της αφιέρωναν τοπρόγραμμά τους, κάνανε παιδιάστικες επιδείξεις ταλέντου για να τους θαυμάσει, ήταναηδιαστικό! Αυτή η γυναίκα είχε δηλητηριάσει όλο το σινάφι με την αθόρυβη επιρροή της!Εκείνο όμως που τον ανησύχησε περισσότερο ήταν ότι η ξένη δεν φαινόταν και πολύ καλά

στην υγεία της. Την είχε παρακολουθήσει πολλά πρωινά να πνίγεται από τους εμετούς, τηνείχε δει να φεύγει από το τραπέζι ζαλισμένη και κάποια φορά είχε χάσει τις αισθήσεις της στημέση μιας παράστασης. Αυτό θα ήταν πολύ επικίνδυνο για τα πληρώματα των καραβανιών.Έτσι που ζούσαν ο ένας επάνω στον άλλον σαν τα ποντίκια, αν η γυναίκα υπέφερε απόκαμιά μολυσματική ασθένεια, θα τους έπαιρνε όλους στο λαιμό της. Θεωρώντας ότι το ζήτημα ήταν πολύ σοβαρό και δεν μπορούσε ν’ αποτελεί πια καπρίτσιο του Διευθυντή, πήγεκατευθείαν στο τροχόσπιτο του Σεφερίνο και χτύπησε αυστηρά την πόρτα.

«Περάστε!»Ο Σέλλερ σηκώθηκε από το γραφείο του και έδειξε τη δερμάτινη πολυθρόνα στον

επισκέπτη του. «Περάστε, συνταγματάρχη. Kαθίστε». Ο Μοράβια κάθισε στην πολυθρόναπου του υπέδειξαν, αλλά ήταν φανερό ότι δεν ένιωθε και πολύ άνετα.

«Σας έχω τα πιο ευχάριστα νέα», είπε με ενθουσιασμό ο συμβολαιογράφος. «Ο φίλοςσας τακτοποίησε την εκκρεμότητά του απέναντι στην εταιρεία εισαγωγής χαρτιού. Δεν είναικαταπληκτικό; Η υπόθεση έκλεισε μόνη της, πριν ξεκινήσουμε να τη διερευνάμε καν».Ο συνταγματάρχης είπε πως ήταν ενήμερος γι’ αυτή την εξέλιξη. Είχε επικοινωνήσει ο

δικηγόρος του το πρωί με την εταιρεία Continental Paper και του μετέφερε τα καλά νέα.Αποφάσισε να έρθει στο ραντεβού του με τον Σέλλερ, γιατί ένιωθε πολύ άσκημα που τον είχεαναστατώσει και τον είχε βάλει σε άσκοπη ταλαιπωρία. Αν παρ’ όλα αυτά θεωρούσε πωςτου όφειλε κάποια αμοιβή, ήταν υποχρέωσή του να…

«Για όνομα του Θεού, συνταγματάρχη, με προσβάλλετε», είπε με ανωτερότητα ο

Page 104



συμβολαιογράφος, σημειώνοντας στο μυαλό του την ημέρα και την ώρα που αρνήθηκε μιααπλόχερα προτεινόμενη αμοιβή, έστω και για τον κόπο ενός ολιγόλεπτου τηλεφωνήματος.Βεβαίωσε τον καλεσμένο του πως χαιρόταν αφάνταστα που τον έβλεπε, γιατί δύσκολα

βρίσκει κανείς ευχάριστους συνομιλητές στην εποχή μας. Να, που του δινόταν η ευκαιρία νατου προσφέρει και το ποτό που δεν μπόρεσαν να πιούνε στο Παλμέ-Bαλκάν. Οσυμβολαιογράφος έβγαλε μια μπουκάλα ακριβό ουίσκι, που είχε αγοράσει το πρωί για τηνπερίσταση, και σερβίρισε σε δύο ποτήρια.Ο Μοράβια έδειχνε πολύ πιο άνετος και ανακουφισμένος τώρα που η νομική του

εκκρεμότητα είχε τακτοποιηθεί. Δέχτηκε το ποτήρι του Σέλλερ, βολεύτηκε στη δερμάτινηπολυθρόνα κι έβγαλε να γεμίσει την πίπα του. Αφού αστειεύτηκαν λίγα λεπτά για το πόσοπροσεκτικός θα έπρεπε να είναι ο συνταγματάρχης από δω και στο εξής όταν θα βάζει τηνυπογραφή του για να ξελασπώνουν οι φίλοι του, η συζήτηση στράφηκε στο Παλμέ-Bαλκάν,στην κατεδάφιση του Ναδίρ, στις αναμνήσεις όλων από εκείνη την αξέχαστη εποχή.Ο Σέλλερ του εμπιστεύτηκε πως ένας εξάδελφός του ήταν φωτογράφος στο Ναδίρ και είχε

απαθανατίσει πολλούς επώνυμους σ’ εκείνο το κέντρο. Μάλιστα, τώρα που το Ναδίργκρεμιζόταν, είχε βγάλει από την αποθήκη του ακόμη και τις πιο αποτυχημένες πόζες, πουείχανε μείνει απούλητες, και αναζητούσε τους πρωταγωνιστές για να τις πουλήσει. Αν σκεφτείκανείς πως το Ναδίρ σε λίγες μέρες δεν θα υπήρχε, οι φωτογραφίες αυτές, παρά τις ατέλειές τους, ήταν πολύτιμα κειμήλια.

«Όταν σήμερα του ανέφερα τυχαία το όνομά σας, μου μίλησε για κάποιες φωτογραφίεςπου ανήκουν σε αξιωματικούς που επισκέφτηκαν το γραφείο σας. Παρακάλεσε να τονδιευκολύνουμε να βρει τις διευθύνσεις τους».Ο Μοράβια βρήκε πολύ έξυπνη την κίνηση του φωτογράφου και συμφώνησε πως όλοι θα

αγόραζαν πρόθυμα ένα αναμνηστικό από τα νοσταλγικά τους νιάτα. Όταν όμως ο Σέλλερ του προσδιόρισε ημερομηνίες και ονόματα, δεν μπόρεσε να τον βοηθήσει η μνήμη του. Είχανπεράσει πολλά χρόνια από εκείνο το τελευταίο του καλοκαίρι στην Aλκυονίδα.Ο συμβολαιογράφος το σκέφτηκε λίγο και αφού θεώρησε πως άξιζε τον κόπο,

ξεκλείδωσε το συρτάρι του γραφείου του και τράβηξε την πιο αθώα από τις τρειςφωτογραφίες – αυτή που έδειχνε τους αξιωματικούς όρθιους να μιλούν με την καθιστήΑναμπέλα. Ο συνταγματάρχης πήρε τη φωτογραφία στο χέρι του και την περιεργάστηκε μεπροσοχή. Οπωσδήποτε τον είχαν επισκεφτεί οι δύο άντρες, θυμόταν καθαρά τα πρόσωπάτους, αλλά αδυνατούσε να θυμηθεί τα ονόματα. Μπορούσε να κάνει κάποια τηλέφωνα, ν’ανατρέξει στα αρχεία του και να τα βρει.

«Δεν φαντάζεστε πόσο θα σας ευγνωμονεί ο εξάδελφός μου».Ήταν το λιγότερο που μπορούσε να κάνει για τον Σέλλερ, στο κάτω κάτω κι εκείνος τον είχε

πρόθυμα εξυπηρετήσει. Οι δύο άντρες αντάλλαξαν χειραψία, ο Μοράβια βεβαίωσε πως θατηλεφωνούσε και, αφήνοντας πίσω του έναν τρισευτυχισμένο συμβολαιογράφο,κατευθύνθηκε προς την πόρτα του ασανσέρ.

Page 105



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ20«Συνδεόμαστε απευθείας με το αεροδρόμιο. Πέτρο Βεράκη, σε ακούμε…»

«Καλησπέρα Αντρέα, καλησπέρα σας, κυρίες και κύριοι. Βρισκόμαστε στην αίθουσααφίξεων του αεροδρομίου της Αλκυονίδας. Η Αναμπέλα Δεβεράλδη μόλις πέρασε το χώροτων αποσκευών και κατευθύνεται προς την έξοδο».

«Θα μπορούσε η κάμερα ν’ ακολουθήσει την κυρία Δεβεράλδη;»«Δεν σε ακούω, Αντρέα».«Βλέπουμε ότι ο κόσμος είναι πολύς. Θα θέλαμε ένα πλάνο από την κυρία Δεβεράλδη».«Ο κόσμος που έχει μαζευτεί στο αεροδρόμιο είναι πράγματι πολύς, κυρίες και κύριοι. Δεν

μπορούμε να πλησιάσουμε περισσότερο με την κάμερα. Διακρίνουμε την άσπρη λιμουζίναπου την περιμένει στην έξοδο. Να, βλέπουμε την Αναμπέλα να μπαίνει στο αυτοκίνητο!»

«Θα περιμέναμε, ίσως, κάποια δήλωση;…»«Λυπάμαι, Αντρέα, δεν σε ακούω… Βλέπετε, κυρίες και κύριοι, τι γίνεται γύρω μου! Ο

κόσμος κρατώντας λουλούδια και φορώντας καπέλα και μπλουζάκια με το σήμα του Ναδίρ… Στο βάθος διακρίνουμε και σημαίες…»

«Έχουμε πολύ κακό ήχο. Ευχαριστούμε τον Πέτρο Βεράκη από το αεροδρόμιο. Όπωςείδαμε η χήρα Δεβεράλδη προσγειώθηκε στην Αλκυονίδα στις έντεκα, αλλά αναχώρησεαμέσωςαπό το χώρο του αεροδρομίου χωρίς να κάνει καμία δήλωση. Θα συνδεθούμε τώρα με τηΦραντζέσκα Ραζή, που βρίσκεται στο Παλμέ-Bαλκάν, έξω από την Τέταρτη Διάσταση.Φραντζέσκα, σε ακούμε».

«Καλησπέρα Αντρέα, καλησπέρα σας, κυρίες και κύριοι. Είμαστε έξω από τη βίλα τηςκυρίας Δεβεράλδη και περιμένουμε μαζί με το συγκεντρωμένο πλήθος τη χήρα του θρυλικού…»

«Η Αναμπέλα μόλις αναχώρησε από το αεροδρόμιο της Αλκυονίδας, Φραντζέσκα».«Το γνωρίζω, Αντρέα, κι ο κόσμος εδώ έχει ενημερωθεί. Έχουν ανάψει κεριά…

Υπολογίζουμε σε μισή ώρα το πολύ να φτάσει το αυτοκίνητο στη βίλα».«Θα μπορούσε η κάμερα να γυρίσει, για να δούμε το σπίτι;»«Βεβαίως, Αντρέα. Βλέπετε, κυρίες και κύριοι, την Τέταρτη Διάσταση, το σπίτι που

κατοικούσε ο αείμνηστος ιδιοκτήτης του Ναδίρ για τριάντα επτά χρόνια. Το σπίτι έμεινε πάνωαπό οκτώ μήνες κλειστό, όταν η Αναμπέλα αναχώρησε για το εξωτερικό».

«Να υπενθυμίσουμε στους τηλεθεατές πως η Τέταρτη Διάσταση εγκαινιάστηκε την ίδιαμέρα με το Ναδίρ».

«Πριν από τριάντα επτά χρόνια, την ημέρα που άνοιγε τις πύλες του το Ναδίρ, ο

Page 106



Δεβεράλδης με την τότε συνέταιρό του και σύντροφο στη ζωή, τη Βαλκυρία, έδωσαν τηνπρώτη και τελευταία δεξίωση στην Τέταρτη Διάσταση, εγκαινιάζοντας την εδώ διαμονή τους.Ήταν η μοναδική νύχτα που τα φλας των δημοσιογράφων πέρασαν αυτή την πόρτα,παράδοση που διατηρείται μέχρι σήμερα. Όσο πολύβουο και φιλόξενο ήταν το Ναδίρ, τόσοιδιωτικό και απροσπέλαστο για τον Τύπο ήταν το κατώφλι της Τέταρτης Διάστασης».

«Η τέταρτη διάσταση είναι ο Xρόνος, έτσι δεν είναι, Φραντζέσκα;»«Η τέταρτη διάσταση είναι ο Xρόνος, Αντρέα, αν θυμάμαι καλά από το σχολείο… (γέλια)

Και να υπενθυμίσουμε πως στα εγκαίνια του σπιτιού θρυμματίστηκαν πάνω από τετρακόσιαρολόγια, όπως άλλοι θα έσπαγαν ένα ρόδι».

«Νομίζω και στα θεμέλια».«Σωστά. Η πλάκα της βάσης θεμελιώθηκε πάνω στα θραύσματα ενός παλιού ρολογιού».«Οι ιδιοκτήτες παράλλαξαν το έθιμο του Παλμέ-Bαλκάν, που ήταν να σφάζει κανείς έναν

κόκορα στα θεμέλια ενός καινούργιου σπιτιού… Όμως θα ακολουθήσει εκτενές ρεπορτάζ γι’αυτό το θέμα. Μείνετε συντονισμένοι στο κανάλι μας, ο συνεργάτης μας Βλαδίμηρος Νάσερθα σας παρουσιάσει σε λίγο τις μοναδικές φωτογραφίες που τράβηξαν οι δημοσιογράφοιαπό το εσωτερικό της βίλας την ημέρα των εγκαινίων και συνεντεύξεις με τις λίγες, πράγματι,προσωπικότητες που πέρασαν το κατώφλι της στη διάρκεια των τριάντα επτά χρόνων.Φραντζέσκα, βλέπω πως μόνο η είσοδος είναι τώρα φωτισμένη».

«Αυτό είναι αλήθεια, Αντρέα. Η Τέταρτη Διάσταση, που τα φώτα της δεν έσβηναν ποτέ, έχειμόνο την είσοδο φωτισμένη, περιμένοντας την οικοδέσποινα».

«Προφανώς σε ένδειξη πένθους».«Προφανώς».«Φραντζέσκα Ραζή, σε ευχαριστούμε και θα επανέλθουμε όταν η λιμουζίνα της χήρας

Δεβεράλδη φτάσει στη βίλα. Εν τω μεταξύ εμείς θα μεταφερθούμε στην κεντρική πλατεία τουΠαλμέ-Bαλκάν, όπου ο ανταποκριτής μας Αλέξης Βεργίτης θα μας δώσει μια εικόνα τηςκατάστασης που επικρατεί. Αλέξη, καλησπέρα από την Αθήνα».

«Καλησπέρα Αντρέα, κυρίες και κύριοι, καλησπέρα σας. Μόλις πέντε μέρες μας χωρίζουν από την Κυριακή, τη θλιβερή ημέρα τέλεσης του μνημόσυνου του Πρίγκιπα της Νύχτας. Ηπόλη του Παλμέ-Bαλκάν έχει ντυθεί σε πένθιμα χρώματα, οι ετοιμασίες, όπως βλέπετε,προχωρούν, ο κόσμος ξενυχτάει στην κεντρική πλατεία την τελευταία βδομάδα κρατώνταςκεριά, το τσουχτερό κρύο δεν εμπόδισε…»

«Αλέξη, να σε διακόψω. Έχει ενημερωθεί ο κόσμος ότι η Αναμπέλα Δεβεράλδη έχειφτάσει στο Παλμέ-Bαλκάν;»

«Έχει κυκλοφορήσει το νέο, Αντρέα. Αρχικά πιστεύαμε ότι η Αναμπέλα θα έρθει με τηναπογευματινή πτήση, τελικά ακούσαμε πως έφτασε μόλις τώρα, στις έντεκα το βράδυ».

«Θα θέλαμε να μας μεταφέρεις την ατμόσφαιρα γύρω σου».«Όπως μπορούν να δουν και οι τηλεθεατές μας, η κεντρική πλατεία της πόλης είναι γεμάτη

κόσμο, σε κάθε γωνιά δίνονται παραστάσεις από μικρούς θιάσους, τραγουδιστές,συγκροτήματα…»

«Χωρίς μικρόφωνα όμως, νομίζω…»

Page 107



«Χωρίς μικρόφωνα, χωρίς σκηνή και χωρίς εισιτήριο – είναι εντολή της Δημάρχου. Όσοικαλλιτέχνες προσφέρουν αυτές τις παγωμένες νύχτες τις ερμηνείες τους, ύστατο φόρο τιμήςστον αείμνηστο “μαικήνα” των τεχνών, το κάνουν ανάμεσα στον κόσμο και πάνω στοπεζοδρόμιο, αφιλοκερδώς, προκειμένου να αποχαιρετήσουν με το δικό τους τρόπο…»

«Βλέπουμε ένα μεγάλο κύκλο από ανθρώπους να τραγουδάνε στο βάθος. Μπορεί ναεστιάσει η κάμερα;… Είναι η χορωδία του Δήμου, Αλέξη;»

«Είναι πολλές χορωδίες, νομίζω, αλλά και ο κόσμος τραγουδάει μαζί τους και μπορώ ναδιακρίνω και κάποιους καλλιτέχνες».Το καπάκι χοροπήδησε για λίγο εκπνέοντας ατμό, αλλά η πίεση από το εσωτερικό της

κατσαρόλας ήταν μεγάλη και το λιπαρό υγρό ξεχείλισε από τα τοιχώματα του σκεύους καικύλησε στα πλάγια τσιτσιρίζοντας. Η σπιτονοικοκυρά μου δυνάμωσε την ένταση τηςτηλεόρασης, για να μπορεί να ακούγεται και έξω από το σαλόνι, και έτρεξε στην κουζίνα γιανα δει το φαγητό. Η κατσαρόλα είχε ξεχειλίσει και αρπάζοντας τις πιάστρες από το τραπέζικατέβασε τη ζεματιστή χύτρα από την ηλεκτρική κουζίνα και έκλεισε το μάτι. Ο τόπος είχεγεμίσει ζουμιά και πιάνοντας ένα σφουγγαράκι από το δίχτυ βάλθηκε να συμμαζεύει αυτό τοχάλι. Η φωνή του εκφωνητή από το σαλόνι ειδοποιούσε τους ακροατές πως στην άλλη άκρητης τηλεφωνικής γραμμής, καλεσμένος να σχολιάσει την ατμόσφαιρα του μνημόσυνου τηςπροσεχούς Κυριακής, ήταν…Η σπιτονοικοκυρά μου άφησε το σφουγγαράκι στο νεροχύτη και έτρεξε στο σαλόνι που

βρισκόταν η τηλεόραση.«Κύριε Ίωνα Γαβουνέλη, θα θέλαμε ένα δικό σας σχόλιο».«Καλησπέρα Αντρέα. Καλησπέρα και στους αγαπητούς τηλεθεατές. Θα με συγχωρήσετε

απόψε αν η συγκίνηση δεν μου επιτρέπει ν’ ακούγομαι καθαρά… Σε λίγες μέρες κλείνει έναςχρόνος από τότε που η Βαλκανική αποχαιρέτησε για πάντα τον Πρίγκιπά της και μαζί μεαυτόν το Ναδίρ, το σμαραγδένιο κόσμημα της Xερσονήσου, το παλάτι της νύχτας, το αστέριτου Κενταύρου στον ουρανό της Tέχνης…»

«Κύριε Γαβουνέλη, θα θέλαμε να μοιραστείτε μαζί μας τα αισθήματα που σας γεννά αυτή ηαυθόρμητη προσέλευση του κόσμου».

«Είναι συγκινητικό. Ο κόσμος δεν μπορεί να μείνει αδιάφορος μπροστά σ’ ένα τέτοιογεγονός. Να σας υπενθυμίσω πως είμαι από τους πρώτους που αντέδρασαν στην ιδέα τηςκατεδάφισης του κέντρου. Ήταν χρέος του Δήμου, χρέος του Υπουργείου να…»

«Θα ήθελα να μην αναλωθούμε σε μια τέτοια συζήτηση, κύριε Γαβουνέλη, που έχει ήδησχολιαστεί εξαντλητικά τους προηγούμενους μήνες. Μιλήστε μου για τη δική σας συγκίνηση.Πώς αισθάνεται ένας βετεράνος του καλλιτεχνικού ρεπορτάζ, ένας θρυλικός συντάκτης του “Δούρειου Ίππου” όταν, την Κυριακή που μας έρχεται, κλείνουμε ένα χρόνο χωρίς Δεβεράλδηκαι χωρίς Ναδίρ;»

«Τα λόγια είναι πολύ λίγα και φτωχά για να περιγράψουν τη θλίψη που πλημμυρίζει τηνψυχή μου (αναστεναγμός). Αδυνατώ ακόμη και να το πιστέψω. Ο Δεβεράλδης χάθηκε καιμαζί του η πολιτιστική ταυτότητα της Βαλκανικής. Θέλω να δηλώσω ότι…»

«Yπάρχουν πολλοί που θεώρησαν διαβρωτική την επιρροή του Ναδίρ για τον πολιτισμό

Page 108



στα Βαλκάνια. Τι έχετε να πείτε σ’ αυτούς;»«Ότι όσο κι αν θριαμβολογούν, μια πένθιμη μέρα σαν τη σημερινή, το Ναδίρ δεν ηττήθηκε!

Ο κόσμος που ξενυχτάει απόψε το βράδυ στην πλατεία και θα είναι δεκαπλάσιος στομνημόσυνο της Κυριακής, τους στέλνει ένα μήνυμα. Ο Δεβεράλδης δεν πέθανε και το έργοτης ζωής του…»

«Δεν σας ακούω, κύριε Γαβουνέλη. Χαμηλώστε την ένταση της τηλεόρασης στο δωμάτιοκαι μιλήστε, αν θέλετε, πιο δυνατά».

«Ο Δεβεράλδης δεν πέθανε!»

«Πέθανε;»Κοίταξα σαστισμένη τον ηθοποιό που με το κεφάλι βυθισμένο στις παλάμες του

τρανταζόταν ολόκληρος από λυγμούς.Έχωσα ασυναίσθητα το χέρι μου στις πλέξεις του μάλλινου κασκόλ, που γαντζώθηκε

γύρω από το λαιμό μου παγωμένο… Η Βαλκυρία πέθανε;Οι Βιενέζοι περνούσαν βιαστικά έξω από τα τζάμια του συνοικιακού μπιστρό, σέρνοντας τα

πόδια τους στον πλακόστρωτο δρόμο. Το κρύο του Δεκέμβρη μετέτρεπε τις αχνές νιφάδεςτου χιονιού σε κρυστάλλους, όταν ακουμπούσαν το έδαφος.Αποφάσισα ν’ αφήσω λίγα δευτερόλεπτα στο συνομιλητή μου να βρει την ανάσα του, πριν

τον βομβαρδίσω με τις ερωτήσεις που συνωστίζονταν στο κεφάλι μου.Η Αυστρία μου επεφύλαξε μια πολύ θερμή υποδοχή και πίστεψα πως είχα, επιτέλους, την

τύχη με το μέρος μου. Ο Ρωμαίο Φλερ, διαφήμιζε το πρόγραμμά του ακόμη και στα έντυπαπου βρήκα στο δωμάτιο του ξενοδοχείου μου. Έκλεισα εύκολα τραπέζι στο γραφικό μπιστρό που έκανε τις εμφανίσεις του και παρακολούθησα την πρωτότυπη παράστασή τουχτυπώντας τα χέρια μου και ξεφωνίζοντας από ενθουσιασμό. Ήρθε αμέσως στο τραπέζι μου όταν τον προσκάλεσα και δέχτηκε το ποτήρι που του προσέφερα. Συγκινήθηκε ότανδιέγνωσα πως η τεχνοτροπία του θύμιζε τις παραστάσεις ενός παλιού και αγαπημένου μουθιάσου: των Ξωτικών του Αχέροντα. Μα, ο Ρωμαίο Φλερ ήταν ο ιδρυτής του θιάσου! Γιαφαντάσου… Αυτό έπρεπε οπωσδήποτε να το γιορτάσουμε!Παράγγειλα το δεύτερο μπουκάλι κρασί και στη συνέχεια το τρίτο, όταν ο Φλερ στράγγιξε

εύκολα και το δεύτερο μπουκάλι. Η κατανάλωση αλκοόλ είναι το πιο δύσκολο κομμάτι στηδουλειά μου, γιατί αντιπαθώ το ποτό, αλλά ένας συνομιλητής που δεν πίνει, δεν εμπνέειεμπιστοσύνη με τη νηφαλιότητά του. Με το στομάχι μου να έχει αρχίσει να διαμαρτύρεται για το οινόπνευμα που δεχόταν, έκανα την πρώτη μου δειλή αναφορά στην περιοδεία της Ιταλίας. Ο ηθοποιός ξεκίνησε την αφήγησή του πριν ακόμη τελειώσω τη φράση μου. Η περιοδεία στη Nότια Ιταλία ήταν από τις τελευταίες επιτυχημένες εμφανίσεις των Ξωτικών, πριν διαλυθεί οθίασος. Δύσκολο να ξαναβρεθούν εννέα άνθρωποι με τη δική τους ορμή και συνοχή στηνεποχή μας.Να τολμούσα να ραντίσω και με λίγη «Βαλκυρία» τη συνταγή ή θα έκοβε το αυγολέμονο;Έγειρα γεμάτη δυσπιστία στην καρέκλα μου, απομυθοποιώντας τον ύμνο του στην ομαδική

προσπάθεια. Καθόλου περίεργο που ο θίασος έκανε τέτοιες επιτυχίες, όταν είχε τηνυποστήριξη της διασημότερης γυναίκας στα Βαλκάνια. Η ίδια η Βαλκυρία λανσάριζε στις

Page 109



εμφανίσεις των Ξωτικών. Μου το επιβεβαίωσαν οι συνεργάτες μου, που παρακολούθησαντις παραστάσεις της Ιταλίας.

«Όχι, κάνετε μεγάλο λάθος», με διόρθωσε θιγμένος ο Ρωμαίο. «Τα Ξωτικά ήταν ένααυτοδύναμο σχήμα, που στηρίζονταν μόνο στην τέχνη τους και στην απήχηση που είχε στονκόσμο η ανατρεπτική μορφή επικοινωνίας που δημιουργούσαμε με το κοινό. Η Βαλκυρία μας έκανε την τιμή να μας φιλοξενήσει στο Ναδίρ, αλλά δεν συνδέσαμε ποτέ το όνομά μας μαζίτης, προκειμένου να διαφημιστούμε».

«Οι συνεργάτες μου ανέφεραν ότι προλόγιζε τις εμφανίσεις σας στην Ιταλία».«Δεν έχω ακούσει πιο αισχρό και απεχθές ψέμα», γρύλισε έξαλλος ο ηθοποιός. «Κατ’

αρχάς η Βαλκυρία δεν φαινόταν πουθενά στο πρόγραμμα. Η παρουσία της στον ίδιο χώρο μ’ εμάς ήταν εντελώς συμπτωματική».

«Τόσο συμπτωματική, που να είναι παρούσα σε όλες ανεξαιρέτως τις παραστάσεις τηςΙταλίας;» τον προκάλεσα.

«Μα, τι λέτε! Δεν ήταν ηθοποιός η γυναίκα. Απλώς ακολούθησε το σχήμα. Σαν…»Δυσκολευόταν να βρει τη λέξη.

«Σαν χρηματοδότης;» τον διευκόλυνα, δήθεν.«Όχι, όχι, κάθε άλλο!» Tο σκέφτηκε λίγο και μετά το αποφάσισε: «Σαν φίλη».«Εντύπωση μου κάνει. Δεν έχουν άδικο αυτοί που λένε για τα καπρίτσια των διασημοτήτων

. Έτσι διασκέδασε την πλήξη της, η κυρία;»«Μη μιλάτε έτσι», είχε ενοχληθεί από το θράσος μου, «κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις

εντολές του πεπρωμένου που οδηγούν τα βήματά μας στην εξορία».Ήταν τόσο καθαρά αποτυπωμένος ο πόνος στη φωνή του, που η αναζήτηση

περισσότερων διευκρινίσεων από μέρους μου ακούστηκε σχεδόν φυσική. Ο ηθοποιόςταλαντεύτηκε, μάσησε τα λόγια του, στριφογύρισε στην καρέκλα του, αλλά δεν έφυγε. Ένατέταρτο μπουκάλι κρασί, που έκανε το κασκόλ μου να ριγήσει από αηδία, βάρυνε το κεφάλιτου συνομιλητή μου και γέμισε το στόμα του κομματιασμένες φράσεις, που κατέληξαν σ’ έναβαθύ και τρανταχτό αναφιλητό.

«Η καρδιά μου κοντεύει να σπάσει, εδώ και δεκαεπτά χρόνια».Του φαινότανε. Οι μικροί μάλλινοι ρόμβοι κατέγραφαν για λογαριασμό μου κάθε

λεπτομέρεια της μεθυσμένης του εξομολόγησης, γιατί εγώ ήταν αδύνατο να πιστέψω στ’ αυτιά μου. Η αρρώστια της Βαλκυρίας βρισκόταν πια στο τελευταίο στάδιο, όταν δραπέτευσε απότη δημοσιότητα. Δεν μπορούσε ν’ ανεχτεί να κουρελιάζεται ο μύθος της στους διαδρόμουςενός ακριβού νοσοκομείου. Αποχαιρέτησε τη σκηνή αγέρωχη και χάθηκε στουςσκονισμένους δρόμους που την ανέδειξαν και την οδήγησαν μέχρι το θρόνο της Βαλκανικής.Άντεξε δύο μήνες τη σκληρή δοκιμασία της περιοδείας. Στο Παλέρμο οι δυνάμεις της την

εγκατέλειψαν. Δεν ήθελε ούτε οι σύντροφοί της να μάθουν για το τέλος της. Σιχαινόταν ταμοιρολόγια των αδύναμων, την αισθητική των νεκροταφείων, την κατάντια των ανθρώπινωνιστών όταν γίνονται τροφή για τα σκουλήκια της γης. Ήθελε την κάθαρση της φωτιάς γιανεκρώσιμη τελετή και το δροσερό κυματισμό της Μεσογείου για υγρό τάφο. Μας διάλεξε απότο θίασο, μας όρκισε να μη μιλήσουμε στο υπόλοιπο σινάφι και μας ζήτησε να διαδώσουμε

Page 110



πως αναχωρεί για την Αίγυπτο. Ήμασταν τρεις: ο Αγκουστίν, ο Τρινιντά κι εγώ.«Αυτοκτόνησε;»Πλέξαμε κι οι τρεις μαζί τη σχεδία, κάτω από την καθοδήγησή της, πίνοντας κρασί και μέλι

– τελευταία σπονδή. Τα χαράματα ρούφηξε το δυνατό κώνειο που είχε αναμίξει στο ποτήριτης και έγειρε στα χέρια μας άψυχη. Την ξαπλώσαμε στη σχεδία και τη δέσαμε. Όπως παλιάοι Βίκινγκς στέλνανε τους νεκρούς στον Άδη από τη θάλασσα, πάνω σε φλεγόμενες βάρκες,ραντίσαμε με βενζίνη το καλαμωτό της νεκροκρέβατο και το αφήσαμε να ταξιδέψειλαμπαδιασμένο στο κύμα, μέχρι που οι φλόγες από τη σχεδία να σβήσουν στον ορίζοντα,αφήνοντας μόνο στάχτη στα δροσερά νερά του κόλπου. Το πνεύμα της πλανιέται στηΜεσόγειο και τα κύματα που γλείφουν τη Βαλκανική κουβαλάνε μέσα τους, αθάνατη ευλογία,τη λατρεία αυτής της γυναίκας για τη ζωή και την Tέχνη στη Xερσόνησο.

Θα πρέπει να στεκόμουν ώρες έξω από το σκοτεινό μπιστρό, γιατί οι νιφάδες στο κεφάλι μου είχαν σχηματίσει ένα κρυστάλλινο καπέλο. Είχα προσφερθεί να βοηθήσω τον Ρωμαίο ναφτάσει ως το σπίτι του, μα ο μεθυσμένος ηθοποιός με είχε απομακρύνει οργισμένος και μουζήτησε να μην ξαναεμφανιστώ ποτέ μπροστά του. Εγώ και οι συμπατριώτες μου οι Βαλκάνιοι δεν την αξίζαμε τη Βαλκυρία και ξεπουλήσαμε τη μνήμη της στην πρώτη φωνή του έμπορα,για τριάντα δυτικά αργύρια. Καβάλησε το σαραβαλιασμένο του μηχανάκι και φτύνοντας μεπεριφρόνηση στα πόδια μου χάθηκε στα στενά της Βιένης. Ακόμη και το κασκόλ μου είχεσαστίσει απ’ αυτή την αναπάντεχη τροπή που έπαιρνε η έρευνα και μου επέτρεψε να τοαφήσω να βρέχεται από το παγωμένο χιόνι. Στεκόμουνα ασάλευτη στη μέση του δρόμου καιπροσπαθούσα να βάλω τις σκέψεις μου σε τάξη. Μέχρι τώρα οι καλλιτέχνες δεν μουεμπιστεύονταν ούτε την πιο αδιάφορη αναφορά στη Βαλκυρία. Eνώ ο Φλερ με τίμησε με έναμυστικό που δεν είχε αποκαλύψει ούτε στους συντρόφους του; Ακουγόταν περίεργο!Το κασκόλ μού έδωσε δύο εκδοχές για να διαλέξω: είτε οι καλλιτέχνες ήταν η πιο

αψυχολόγητη ράτσα της γης, είτε ο ηθοποιός είχε αρχίσει να συγχέει την πραγματικότητα μετους εφιάλτες των παραστάσεών του. Χρειαζόμουν οπωσδήποτε μια δεύτερη επιβεβαίωσητων αποψινών ειδήσεων και μάλιστα προτού ενημερώσω τον εργοδότη μου για τακαθέκαστα. Η δική του στρεβλή λογική θα με μπέρδευε περισσότερο. Ο Σέλλερ είχε εξελιχθεί στο σημαντικότερο εμπόδιο αυτής της έρευνας!

Page 111



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ21«Το λιγότερο που μπορούσα να κάνω, ήταν να σας ανταποδώσω τα καλά νέα», είπε ο

Μοράβια ενθουσιασμένος και έκλεισε το τηλέφωνο.Είχε τηρήσει το λόγο του και επικοινώνησε με τα γραφεία της υπηρεσίας του. Ευτυχώς, η

σύγχρονη τεχνολογία των υπολογιστών βοηθούσε την Ενωμένη Δύση να τηρεί λεπτομερήαρχεία για τις κινήσεις όλων των υπαλλήλων της. Ο βαθμός του συνταγματάρχη του επέτρεπε πρόσβαση σε τέτοιες πληροφορίες και μπορούσε να ενημερώσει με ασφάλεια τον Σέλλεργια τα εξής:Οι δύο αξιωματικοί της φωτογραφίας συνόδευαν πράγματι το στρατηγό Νόρρις πριν από

δεκαεπτά χρόνια. Ο νεαρός λοχίας που απαθανάτισε ο φανταστικός εξάδελφος του Σέλλερήταν ο Γοδεφρίδος Λαμπάκ. Εγκατέλειψε την καριέρα του στην Ευρώπη πριν από δέκαχρόνια και κατατάχτηκε σ’ ένα υπερατλαντικό μισθοφορικό σώμα, δελεασμένος από τιςυψηλές αμοιβές που του προσέφεραν. Σε μια πολεμική επιχείρηση στην Αφρική λιποτάκτησεκαι εξαφανίστηκε κάπου μεταξύ Ζαΐρ και Ζάμπιας. Tην τελευταία φορά που τον εντόπισε ηυπηρεσία αντιμετώπιζε τη δικαιοσύνη της Τανζανίας, κατηγορούμενος για ληστεία και φόνο,αλλά δραπέτευσε πριν διεξαχθεί η δίκη του. Αν ζει ακόμη, θα έχει περάσει στις τάξεις τωνπαρανόμων. Παρ’ όλα αυτά δεν υπάρχει καμία απόδειξη για πρόσφατη δράση του.Ο συμβολαιογράφος ξεφύσηξε απογοητευμένος, αλλά ο Μοράβια του επιφύλασσε μια

πολύ ευχάριστη συνέχεια.Ο λοχαγός της φωτογραφίας ήταν ο Ρονάλντο Ρελλές, ένα από τα πλέον εξέχοντα στελέχη

του σώματος. Ακολούθησε επιτυχημένη καριέρα στρατιωτικού διπλωμάτη, κατέλαβε υψηλάαξιώματα και πέθανε υπηρετώντας τους σκοπούς της Ενωμένης Ευρωπαϊκής Δύσης. Ήτανεισηγητής στον προπέρσινο μαραθώνιο συνομιλιών, με θέμα την ασφάλεια τωντηλεπικοινωνιών στην ήπειρο. Οι εξουθενωτικές διαπραγματεύσεις εκείνου του Συνεδρίουκαταπόνησαν την ταλαιπωρημένη καρδιά του και οδηγήθηκε σε νοσοκομείο τουΛουξεμβούργου με οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Η Ευρώπη χρωστάει πολλά στονΡελλές, αφού χάρις στη λαμπρή του εισήγηση ανατέθηκε στην Eurotel η ευθύνη τωνευρωπαϊκών συνδιαλέξεων και μπορούμε όλοι τώρα να απολαμβάνουμε την αξιόπιστητεχνολογία αυτού του ηλεκτρονικού κολοσσού.Ο συμβολαιογράφος αδυνατούσε να δει τα καλά νέα, που ο Μοράβια είχε υποσχεθεί για

τον εξάδελφό του. Οι δύο πρωταγωνιστές ήταν νεκροί ή εξαφανισμένοι και οι φωτογραφίεςθα έμεναν, προφανώς, απούλητες. Ο συνταγματάρχης όμως, αποφασισμένος να βγάλει τηνυποχρέωση στο συμβολαιογράφο, είχε προχωρήσει την έρευνα και βαθύτερα. Η χήρα τουΡελλές, απαρηγόρητη και γεμάτη λατρεία για το νεκρό της σύζυγο, είχε κάνει το γύρο της

Page 112



Ευρώπης συλλέγοντας στοιχεία για τη βιογραφία του. Την έκδοσή της είχε υποσχεθεί ηεταιρεία με τον επικήδειο λόγο της κατά την τελετή ταφής του μακαρίτη. Η κυρία ΜατθίλδηΡελλές βρισκόταν αυτή τη στιγμή στην Αθήνα και διέμενε με έξοδα της Eurotel σε σουίταπολυτελούς ξενοδοχείου. Θα παρέμενε μέχρι το τέλος της εβδομάδας, προκειμένου νασυγκεντρώσει υλικό για το σύντομο δίμηνο που υπηρέτησε ο Ρονάλντο Ρελλές στα γραφείατης Ενωμένης Δύσης στην Αθήνα.Ο συνταγματάρχης Μοράβια ήταν σίγουρος ότι η φωτογραφία του εξαδέλφου θα γινόταν

αντικείμενο λατρείας από την απαρηγόρητη χήρα. Ευχαρίστως θα μεσολαβούσε για χάρη του φανταστικού συγγενή, αν του ζητούνταν κάτι τέτοιο.Ο συμβολαιογράφος χαμογέλασε ικανοποιημένος. Μετά από τέσσερις μήνες είχε για

πρώτη φορά μπροστά του έναν ενδιαφερόμενο αγοραστή. Αν και οι στόχοι του ξεπερνούσαντο βαλάντιο μιας πονεμένης χήρας, ήταν μια καλή ευκαιρία να δοκιμάσει την αξία τηςφωτογραφίας. Η κυρία Ρελλές δεν θα ευχαριστιόταν ιδιαίτερα, βλέποντας τον άντρα της στηναγκαλιά της Αναμπέλας, αλλά η απογοήτευσή της μπορεί και να ανέβαζε την τιμή τηςφωτογραφίας στην αγορά. Ζήτησε από το συνομιλητή του να του κλείσει ένα ραντεβού. Θααναλάμβανε ο ίδιος την προσέγγιση της Ματθίλδης Ρελλές, μιας και ο φανταστικόςεξάδελφος έλειπε σε επαγγελματικό ταξίδι.Γοδεφρίδος Λαμπάκ και Ρονάλντο Ρελλές ήταν, λοιπόν, οι δύο ζωηροί αξιωματικοί που

διασκέδαζαν τη νύχτα της Παρασκευής της 11ης Ιουνίου στο γιορτινό Ναδίρ. O Ρελλές,παίζοντας το κεφάλι του μέσα στο κατάμεστο κέντρο, είχε κατορθώσει να κλέψει ένα τόσοτολμηρό φιλί από την Αναμπέλα, τη γυναίκα που την επόμενη μέρα θα γινόταν το νούμερο ένα πρόσωπο στα Βαλκάνια.Ο συμβολαιογράφος θαύμασε την υψηλή τεχνολογία της Ενωμένης Ευρωπαϊκής Δύσης,

που επέτρεπε στο συνταγματάρχη τόσο ταχεία προσπέλαση σ’ ένα θησαυρό πληροφοριών.Αναρωτήθηκε αν είχε έρθει η ώρα να προμηθευτεί κι εκείνος έναν υπολογιστή για το γραφείοτου. Πρέπει να ήταν ο μόνος συμβολαιογράφος στην Αθήνα που χρησιμοποιούσε ακόμη τηνπαλιά του γραφομηχανή για την εκτύπωση των εγγράφων και τα ράφια της φορτωμένης τουβιβλιοθήκης για την αρχειοθέτησή τους. Η Eurotel προχώρησε από τη βιομηχανία τηςτηλεπικοινωνίας στον ηλεκτρονικό εξοπλισμό γραφείου και είχε αναστατώσει τη βαλκανικήαγορά με πολύ δελεαστικές προσφορές για υπολογιστές και προγράμματα επαγγελματικήςχρήσης. Οι δουλειές του Σέλλερ είχαν ξαφνικά ανοίξει και είχε έρθει η ώρα να προβεί κι αυτός σε κάποιες επενδύσεις στον τομέα της τεχνολογίας. Ο ηλεκτρονικός εξοπλισμός τουγραφείου του περιοριζόταν, μέχρι στιγμής, σ’ έναν αυτόματο τηλεφωνητή.Ο συμβολαιογράφος τεντώθηκε στην καρέκλα του ευτυχισμένος. Για ν’ απασχολεί το

μυαλό του με την ιδέα πολυδάπανων επενδύσεων, σίγουρα οι δουλειές είχαν ανοίξει!Σήκωσε το ακουστικό και σχημάτισε τον αριθμό του ξενοδοχείου της Καμπάλ στο

Άμστερνταμ. Θα την ενημέρωνε πως ο Μοράβια, που σκόπευε ν’ αναζητήσει στο Βερολίνο,βρισκόταν στην Αθήνα και τα ονόματα των αξιωματικών ήταν ήδη στην κατοχή του. ΟΟλλανδός ρεσεψιονίστας που απάντησε στο τηλέφωνο κατέστησε σαφές, με τα σπασμένααγγλικά του, ότι η κυρία Καμπάλ απουσίαζε. Πάλι; Μα, είχε καταλήξει να περνάει όλη τη μέρα

Page 113



της πια μ’ εκείνον τον εγγαστρίμυθο νάνο! Σκέφτηκε για μια στιγμή να της αφήσει ένα μήνυμαμε τα ευχάριστα νέα, αλλά προτίμησε να απολαύσει την ικανοποίηση να της τα αποκαλύψει οίδιος. Καιρός ήταν να τη βάλει στη θέση της αυτή την άνοστη γυναίκα, που ήταν όλο υποδείξεις και πρωτοβουλίες. Ήθελε ν’ ακούσει τι δικαιολογίες θα έβρισκε για την γκάφα της, ότανσυνειδητοποιούσε πως ο συνταγματάρχης, που ετοιμαζόταν να συναντήσει στο Βερολίνο,είχε διανυκτερεύσει το προηγούμενο βράδυ μαζί του στο Παλμέ-Bαλκάν.Με τα ελάχιστα και ταλαιπωρημένα του αγγλικά, υπαγόρευσε ένα μήνυμα στον Ολλανδό

υπάλληλο, που με αντίστοιχη δυσκολία το κατέγραψε.

Ενημερώστε με για την πρόοδο των ερευνών. Σκοπεύετε να παραμείνετε στο Άμστερνταμμέρες; Αν ναι, διαλέξτε φθηνότερο ξενοδοχείο. Σέλλερ.

Τόνισε στον υπάλληλο πως το μήνυμα έπρεπε να φτάσει απόψε στα χέρια της Καμπάλ και ότι ανέμενε οπωσδήποτε την απάντησή της και έκλεισε το τηλέφωνο βρίζοντας τις άσχημεςεπιδόσεις και των δύο τους στη χρήση της αγγλικής γλώσσας.Κάποτε θα έπρεπε να λυθεί αυτό το πρόβλημα των γλωσσών στην ήπειρο. Oι Ενωμένες

Δυτικές Ηγεσίες είχαν αφήσει την εντύπωση πως επεξεργάζονταν κάποιες ιδέες γύρω απόαυτό το θέμα, αλλά δεν είχε διαρρεύσει ακόμη καμία επίσημη πρόταση στον Tύπο. Μέχρι τότε, η διαπλοκή των συναλλαγών στην Ευρώπη θύμιζε «Βαβυλωνία». Η διαφορετικότητα τωνγλωσσών έδειχνε να είναι το τελευταίο εμπόδιο, τώρα που τα σύνορα έπεσαν και οκαινούργιος αιώνας είχε βρει τους πληθυσμούς των επαρχιών ενοποιημένους σε καθεστώς«Kοινού Xρόνου», κοινών αντιλήψεων και κοινής οικονομικής και πολιτικής ζωής.Δυστυχώς, μέχρι τότε, άνθρωποι σαν την Καμπάλ, που δεν διέθεταν καμία άλλη

εκπαίδευση και δεξιότητα πέραν της γλωσσομάθειάς τους, θα γίνονταν ανάρπαστοι. Ησυνεργάτιδά του είχε ένα απίστευτο ταλέντο στις γλώσσες, σχεδόν μεταφυσικό. Ανακάλυπτεπως μιλάει ακόμη και νεκρές διαλέκτους της Ευρώπης, που δεν είχε διδαχτεί ποτέ. Αυτόμπορεί να ήταν χάρισμα, αλλά σίγουρα δεν πιστοποιούσε αντίστοιχη μνήμη. Αν, γιαπαράδειγμα, τη ρωτούσες σήμερα τι καιρό έκανε στο Άμστερνταμ, θα της ήταν αδύνατο ναθυμηθεί.Τουλάχιστον ήταν οικονομική στις απαιτήσεις της, σκέφτηκε ξεφυσώντας ο

συμβολαιογράφος και σηκώθηκε να φορέσει το παλτό του.

«Παρακαλώ…»Γύρισε διστακτικά το πόμολο και άνοιξε την πόρτα της σουίτας. Η πολυτέλεια του κεντρικού

ξενοδοχείου δεν άφηνε καμία αμφιβολία ότι η Eurotel δεν τσιγκουνευόταν τα λεφτά, ότανερχόταν η ώρα να αποζημιώσει τους ευεργέτες της. Ο φωτισμός στο χώρο ήταν χαμηλός καιμια μαυροντυμένη λυγερή φιγούρα στεκόταν όρθια μπροστά στο παράθυρο του σαλονιού.

«Η κυρία Ματθίλδη Ρελλές;» ρώτησε ευγενικά και πλησίασε τη μικρόσωμη γυναίκα για νασυστηθεί.Τον καλωσόρισε και κάθισε μαζί του στον καναπέ. Ο συμβολαιογράφος έβαλε για δεύτερη

φορά σε δοκιμασία τα αγγλικά του, θαυμάζοντας, πάλι, σιωπηρά την Καμπάλ, πουμπορούσε να χρησιμοποιήσει με άνεση όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες, σχεδόν χωρίς να

Page 114



καταλαβαίνει ότι το κατορθώνει! Ευτυχώς, η χήρα Ρελλές φαινόταν έξυπνος και δυναμικόςάνθρωπος. Παρά τη φανερή δυστυχία της χηρείας της, ήταν έτοιμη να συζητήσει με άνεσηπρακτικά ζητήματα κι ας έκρυβε ένα λυγμό η φωνή της κι ας αντιφέγγιζε η λάμψη τηςματαιότητας στα μεγάλα καστανά της μάτια. Η τρυφερή ανάμνηση του συζύγου της την έκανενα ριγεί όποτε αναφερόταν το όνομά του και ο συμβολαιογράφος κατάλαβε πως θα ήτανδύσκολο να της παρουσιάσει την ύποπτη φωτογραφία, χωρίς να της προκαλέσει αβάσταχτηθλίψη. Θα την έβλεπε όμως σύντομα τυπωμένη στις εφημερίδες, άρα ποιο το όφελος τηςκαθυστέρησης;

«Πόσον καιρό ήσασταν παντρεμένοι;» ρώτησε γεμάτος προσποιητή συμπόνια.«Τα Χριστούγεννα θα κλείναμε δεκαοκτώ χρόνια», είπε η γυναίκα μ’ ένα τρέμουλο στη

φωνή, που πρόδιδε τη βαθιά της συγκίνηση. «Ο συνταγματάρχης Μοράβια με ενημέρωσεπως έχετε κάποιες φωτογραφίες από μια περιοδεία που είχε κάνει ο λατρευτός μουΡονάλντο στη Βαλκανική».Διάβολε, δεν υπήρχε κανένας εύκολος τρόπος για να γίνει αυτή η αποκάλυψη. Ο

λατρευτός της Ρονάλντο ήταν φρεσκοπαντρεμένος πριν από δεκαεπτά χρόνια, ότανυπέκυπτε στα θέλγητρα της αρραβωνιασμένης Αναμπέλας. Να, κάτι τέτοια φαινόμενα έχουνπροσδώσει στη Βαλκανική το κακό όνομα της «ερωτικής Xερσονήσου»!Ο Σέλλερ ξεκίνησε αργά να την προετοιμάζει για τις δυσάρεστες ειδήσεις. Της εξήγησε

πως ο φανταστικός εξάδελφος είχε έναν εξίσου φανταστικό σύνδεσμο στον Κοσμικό Αστέρα και η κουτσομπολίστικη εφημερίδα ετοιμαζόταν να δημοσιεύσει τις φωτογραφίες, καθώςενέπλεκαν μια πολύ διάσημη γυναίκα σε ένα πρωτοφανές σκάνδαλο. Δυστυχώς,πρωταγωνιστής αυτού του σκανδάλου ήταν ο λατρευτός Ρονάλντο και θεώρησε χρέος του να την ενημερώσει προσωπικά για το θόρυβο που αναμενόταν. Ένιωσε τη γυναίκα ν’ανατριχιάζει, αλλά δεν τον διέκοψε.Έβγαλε προσεκτικά τις φωτογραφίες από την τσέπη του σακακιού του και τις ακούμπησε

στο τραπέζι, εξηγώντας πως είχε φέρει απλές επανεκτυπώσεις των πρωτοτύπων. Στηνπραγματικότητα ο Σέλλερ, φοβούμενος ακόμη και τη φλυαρία ή την περιέργεια τωνσυνοικιακών φωτογράφων που θα αναγνώριζαν το πρόσωπο της Αναμπέλας, δεν είχετολμήσει να φτιάξει αντίτυπα των τριών πολύτιμων ντοκουμέντων του. H καρδιά του έτρεμε,τώρα που έβλεπε τη γυναίκα να πιάνει με τα χέρια της τη μία μετά την άλλη τις φωτογραφίες.

«Κύριε Σέλλερ», είπε σιγανά η Ματθίλδη, «με σκοτώνετε».Οι φωτογραφίες γλίστρησαν στο τραπέζι. Σηκώθηκε και στάθηκε στο παράθυρο, ανίκανη

ν’ αντιμετωπίσει την ντροπή και την απογοήτευση που την κυρίευσε. Στην πλάτη τηςδιαγράφηκε καθαρά ο λυγμός που ξέσπασε σαν θύελλα μέσα της και τον οποίοπροσπαθούσε με βαθιές ανάσες να δαμάσει. Η γλυκύτητα και η αξιοπρέπειά της είχανσυγκινήσει το συμβολαιογράφο. Ούτε φωνές ούτε υστερίες δεν ακούστηκαν στο δωμάτιο.Μόνο ένας ήσυχος και τρεμουλιαστός ψίθυρος, που ζητούσε λίγη ελπίδα ότι αυτή η πόζα τουλοχαγού Ρελλές μπορεί και να οδηγούσε σε βιαστικά συμπεράσματα.

«Είναι βέβαιο ότι πρόκειται για τον άντρα μου;» ρώτησε συντετριμμένη. «Εγώ βλέπω μόνοτη γυρισμένη πλάτη ενός αξιωματικού».

Page 115



Ο συμβολαιογράφος της εξήγησε πως δεν υπήρχε καμία αμφιβολία γι’ αυτό. Ο άγνωστος,που αποτυπώθηκε γονατιστός να φιλάει την Αναμπέλα, μπορεί να μην έδειχνε το πρόσωπότου, αλλά είχε τα μαλλιά, τη σωματική διάπλαση και τα σιρίτια του λοχαγού, που φαινότανκαθαρά στις άλλες δύο φωτογραφίες. Δεν μπορούσε να είναι άλλος από τον Ρονάλντο.

«Φαντάζομαι πως υπάρχει νομοθεσία στη Βαλκανική που να μπορεί να προστατέψει τοοικογενειακό μας όνομα και τη μνήμη του άντρα μου από μια τέτοια δυσφήμηση», είπεαυστηρά η γυναίκα, κοιτάζοντας το δρόμο έξω από το παράθυρο.Ο Σέλλερ, απευθυνόμενος στη γυρισμένη της πλάτη, εξήγησε ότι καμία νομοθεσία δεν

μπορεί να προστατέψει έγκαιρα τους πολίτες από τα κοσμικά σκάνδαλα. Οι γνώσεις τουπάνω σε νομικά ζητήματα πιστοποιούσαν πως, ακόμη κι αν η Δικαιοσύνη επιλαμβανόταν του θέματος, οι μηχανισμοί της κινούνται με τόση βραδύτητα και καθυστέρηση στη Xερσόνησο,που μέχρι να φτάσει η ώρα της αποκατάστασης το κακό έχει γίνει.Η χήρα είδε με τη φαντασία της τη φωτογραφία του άντρα της να φιγουράρει κάτω από

πηχυαίους τίτλους στα κιόσκια των εφημεριδοπωλών και ανατρίχιασε. Η φωνή της ακούστηκε σταθερή, προσγειωμένη και ξερή:

«Πόσα θέλετε, κύριε Σέλλερ;»Ο συμβολαιογράφος ξαφνιάστηκε από την πρακτικότητα και την αντίληψη αυτής της

γυναίκας. Αφού άντεχε η κράση της, δεν θα ήταν κακή ιδέα να της δώσει με τρόπο τηνεντύπωση πως η διαπραγμάτευση αφορούσε, οπωσδήποτε, νούμερα με πολλά μηδενικά.Έσπευσε να υπενθυμίσει πως ο εξάδελφός του ήταν συνεργάτης του Κοσμικού Αστέρα καιπως οι φωτογραφίες είχαν ήδη δεσμευτεί από εκεί. Θεώρησε χρέος του να ενημερώσει τηχήρα για τον επικείμενο εξευτελισμό, αλλά να τις πουλήσει; Όχι, όχι, αυτό ήταν αδύνατο. Οιφωτογραφίες δεν πουλιούνται.

«Δεν σας ρώτησα αν τις πουλάτε, κύριε Σέλλερ», συνέχισε ήρεμα η Mατθίλδη. «Σαςρώτησα… πόσο τις πουλάτε».Ώστε ήταν αποφασισμένη.Ο συμβολαιογράφος αποσαφήνισε πως έπαιζε τον άχαρο ρόλο του διαμεσολαβητή σ’

αυτή την υπόθεση, γιατί οι φωτογραφίες στην πραγματικότητα ήταν του εξαδέλφου του.Εκείνος θα αποφάσιζε.Η χήρα τον ρώτησε, τονίζοντας τις λέξεις, τι θα μπορούσε να προσφέρει εκείνη, για να

πείσει ο Σέλλερ τον εξάδελφό του να της πουλήσει τις φωτογραφίες. Ήταν πεπεισμένη πιαπως ο εξάδελφος ήταν τόσο πραγματικός όσο και ο Πήτερ Παν! Ο συμβολαιογράφος,ικανοποιημένος που μπορούσε να συνεννοηθεί άριστα μαζί της, χωρίς να χρειαστεί να βγουνκαι οι δύο από το πλαίσιο της πολιτισμένης ευγένειας, δοκίμασε να ξεστομίσει ένα τρελόποσό, που υποτίθεται είχε ακούσει πως προσέφερε ο Κοσμικός Αστέρας στον τυχερόεξάδελφο. Το ποσό ήταν πράγματι υπερβολικό και ο Σέλλερ το μετάνιωσε, όταν είδε ταφρύδια της Ματθίλδης ν’ ανασηκώνονται με δυσπιστία.

«Δεν νομίζετε ότι ζητάτε πολλά για τη γυρισμένη πλάτη του άντρα μου;» ρώτησε γεμάτηπεριφρόνηση.Ο συμβολαιογράφος εκτίμησε πως αυτό ήταν στη δική της κρίση. Εκείνος είχε χρέος να

Page 116



ενημερώσει τον εξάδελφό του για την όποια απόφασή της – στο τέλος της εβδομάδας πουθα επέστρεφε από το επαγγελματικό του ταξίδι. Της άφησε την κάρτα του μήπως θελήσει νατο ξανασκεφτεί και, μαζεύοντας τις φωτογραφίες από το τραπέζι, χαιρέτησε ιπποτικά τη χήρα,ευχόμενος «ζωή σε λόγου της».

Καινούργιοι διεκδικητές των φωτογραφιών έμπαιναν, λοιπόν, στο παιγνίδι, σκέφτηκε οΣέλλερ, φτάνοντας στον πεζόδρομο που οδηγούσε στο σπίτι του. Τώρα, εκτός από τιςεφημερίδες που θα αποδεικνύονταν σίγουρα ένας ασφαλής αγοραστής και την Αναμπέλαπου αποτελούσε πάντα μια αρκετά σοβαρή πιθανότητα, έμπαινε στο χορό και η ΜατθίλδηΡελλές, που δυσκολευόταν να εκδώσει τη βιογραφία του ήρωά της μέσα στην καταιγίδα ενόςκοσμικού σκανδάλου. Λίγο το παράκανε με τα λεφτά που ζήτησε, αλλά υπήρχε μεγάληάνεση χρόνου για παζάρια.Ο συμβολαιογράφος αισθάνθηκε σαν το δημοπράτη στον πλειστηριασμό του Ναδίρ, που

περίμενε να σηκωθούν τα χέρια του κοινού σε κάθε νούμερο που ξεστόμιζε. Να, που ήρθε ηώρα να ζήσει μια δημοπρασία κι από τη μέσα μεριά του πάγκου, χαμογέλασε θριαμβευτικά,καθώς γύριζε το κλειδί στην πόρτα του διαμερίσματός του.

Page 117



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ22Κατέβηκε από το λεωφορείο εκνευρισμένος, τραβώντας το χαρτοφύλακά του, που είχε

μπλεχτεί στο μακρύ παλτό μιας αγενούς κυρίας. Kαθυστέρησε να ξεκινήσει για το γραφείοτου σήμερα και η κίνηση τον είχε προλάβει. Xθες έμεινε στην τηλεόραση ως αργά,παρακολουθώντας την άφιξη της Αναμπέλας στο Παλμέ-Bαλκάν, τα αφιερώματα και τιςανταποκρίσεις που είχαν τα κανάλια και άργησε να ξυπνήσει.Οι τηλεθεατές περίμεναν μάταια μια δήλωση από τη διάσημη χήρα, που συνήθως είχε

άριστες σχέσεις με το φακό, αλλά μετά το θάνατο του Δεβεράλδη απέφευγε επιμελώς τιςσυνεντεύξεις. Η οκτάμηνη σιωπή της είχε υποχρεώσει τους δημοσιογράφους να κεντούν τονεπικήδειο του Ναδίρ χωρίς τη βοήθεια της πρωταγωνίστριας. Για τη Βαλκυρία, πάλι, είχανγίνει κάποιες διακριτικές αναφορές, αλλά κανένα εκτενές αφιέρωμα, προφανώς απόσεβασμό για το πένθος της νεότερης κυρίας Δεβεράλδη. Κάθε φορά που εκθειαζόταν ηπρώτη λαμπρή εικοσαετία του Ναδίρ, οι δημοσιογράφοι δεν άντεχαν στον πειρασμό να μηναναρωτηθούν χαμηλόφωνα: πού να βρίσκεται τώρα η πρώτη οικοδέσποινα και τι νααισθάνεται, άραγε, που το έργο της ζωής της κατεδαφίζεται; Η Βαλκυρία μπορεί ν’αναφερόταν στιγμιαία, αλλά στοίχειωνε τη σκέψη όλων και η εικόνα της αιωρούνταν σανπελώριο σύννεφο πάνω από το βουρκωμένο ουρανό του Παλμέ-Bαλκάν. Έπρεπε,οπωσδήποτε, η Καμπάλ να του βρει αυτή τη γυναίκα!Πέρασε την είσοδο της πολυκατοικίας όπου στεγαζόταν το γραφείο του και αφού χαιρέτησε

το θυρωρό κάλεσε το ασανσέρ για τον τρίτο. Ευχόταν η μακρά παραμονή της Καμπάλ στοΆμστερνταμ να έφερνε κάποιο αποτέλεσμα. Ο Ολλανδός Εγγαστρίμυθος της είχε γίνειέμμονη ιδέα. Μακάρι, τώρα που θα έμπαινε στο γραφείο του να έβρισκε στον τηλεφωνητή του ένα ελπιδοφόρο μήνυμα. H Bαλκυρία ήταν η μόνη που του έλειπε για να κλείσει αυτή ηυπόθεση.Βγήκε από το ασανσέρ, ξεχώρισε το κλειδί της πόρτας και σήκωσε το κεφάλι του… «Που

να με πάρει ο διάβολος!»Όρθιος μπροστά στο διάδρομο που έβγαζε στην πόρτα του γραφείου του στεκόταν ο

Αλκιβιάδης Δημοσθένους. Ο συμβολαιογράφος κοίταξε φευγαλέα προς το μέρος του.Σκέφτηκε ότι θα ήταν αδύνατο να φτάσει μέχρι το γραφείο του χωρίς να περάσει απόμπροστά του και να τον χαιρετήσει. O Σέλλερ δεν είχε καμία τέτοια όρεξη πρωί πρωί.Αντηχούσε ακόμη στ’ αυτιά του η υπεροψία του νεαρού δικηγόρου του Κήρυκα τωνΒαλκανίων, που του είχε κλείσει το τηλέφωνο κατάμουτρα, όταν ο Σέλλερ του είχε προτείνει (τόσο, μα τόσο ευγενικά!) ν’ αγοράσει το εκδοτικό συγκρότημα το ανάκλιντρό του. Αυτοί οινεαροί γιάπηδες της Αθήνας, που η καριέρα τους απογειωνόταν πριν από τα τριάντα κι είχαν

Page 118



κατακλύσει πια την αγορά, του δίνανε στα νεύρα. Όσοι καλοί τρόποι τους λείπανε, τόσηαλαζονεία τους περίσσευε. Αποφάσισε να περάσει μπροστά του αδιάφορα και να τοναγνοήσει επιδεικτικά.

«Καλημέρα σας, κύριε Σέλλερ».Ο δικηγόρος έκανε μια μικρή υπόκλιση. Μ’ ένα ζεστό και ευγενικό χαμόγελο ρώτησε για

την καλή υγεία του συμβολαιογράφου. Ο Σέλλερ, ξαφνιασμένος, απάντησε ξερά πως ήτανκαλά. Με μελιστάλαχτη φωνή ο Δημοσθένους διερωτήθηκε αν θα μπορούσε νααπασχολήσει το συμβολαιογράφο για ένα ζήτημα αρκετά σοβαρό. (Ο Δημοσθένουςπερίμενε αυτόν;…) Ο γέρος ξεκλείδωσε το γραφείο του άφωνος και ο Δημοσθένους πέρασεμέσα γρήγορα και θρονιάστηκε στη δερμάτινη πολυθρόνα.Έριξε μια φευγαλέα ματιά στον τηλεφωνητή του και δεν είδε, δυστυχώς, ν’ αναβοσβήνει το

κόκκινο φωτάκι. Η Καμπάλ δεν είχε απαντήσει ακόμη στο μήνυμά του και με τονΔημοσθένους καθισμένο απέναντί του, αυτή η μέρα είχε ξεκινήσει πολύ άσκημα.Κατευθύνθηκε αργά προς την καρέκλα του γραφείου του, προσπαθώντας να σκεφτεί ποιονομικό του ατόπημα είχε κάνει το νεαρό μαντρόσκυλο του Κήρυκα να ξαμοληθεί στο κατόπιτου.

«Σας ακούω», είπε στον επισκέπτη του, κοιτώντας επιδεικτικά το ρολόι στο χέρι του.«Γνωρίζω πως ο χρόνος σας είναι πολύτιμος και δεν σκοπεύω να τον καταχραστώ»,

απολογήθηκε ευγενικά ο νεαρός. «Το εκδοτικό συγκρότημα που έχω την τιμή ναεκπροσωπώ σας είναι ασφαλώς γνωστό. Η Διοίκηση της εφημερίδας μού ανέθεσε ναπαραδώσω στα χέρια σας αυτό το φάκελο».

O δικηγόρος έβγαλε από το χαρτοφύλακά του έναν κίτρινο φάκελο και τον ακούμπησε στογραφείο του Σέλλερ. Ο συμβολαιογράφος τα χρειάστηκε. Ειλικρινά, δεν μπορούσε να σκεφτεί καμία από τις υποθέσεις του που να έχουν θίξει τα συμφέροντα του Κήρυκα. Ήξερε ότι οΔημοσθένους ανήκε στην κατηγορία εκείνη των δικηγόρων που θα χαίρονταν πολύ να τονδουν πίσωαπό τα κάγκελα του Κορυδαλλού, αλλά για τούτη την πρωινή εισβολή δήλωνε παντελήάγνοια.

«Μπορώ να μάθω το περιεχόμενο αυτού του φακέλου;» ρώτησε, προσπαθώντας να δείξει ψύχραιμος και διστάζοντας ν’ ακουμπήσει με τα χέρια του το μυστηριώδες αντικείμενο.

«Το περιεχόμενό του είναι απόρρητο και, δυστυχώς, το αγνοώ. Δική μου αποστολή ήτανμόνο να τον διαβιβάσω με ασφάλεια. Το προφορικό μήνυμα που ζήτησε η Διοίκηση τουσυγκροτήματος να σας μεταφέρω είναι πως ευελπιστούν σε μια άμεση απάντηση απόμέρους σας, ακόμη και σήμερα, αν είναι δυνατόν. Οι προϊστάμενοί μου θεωρούν σκόπιμο ναμη χρησιμοποιήσετε το ταχυδρομείο. Σας αφήνω μια κάρτα με τα τηλέφωνά μου και θα έρθωαυτοπροσώπως να παραλάβω την απάντησή σας. Παρακαλώ, μη διστάσετε να μεενοχλήσετε οποιαδήποτε ώρα της μέρας ή της νύχτας». Kαι ο Δημοσθένους ακούμπησε στογραφείο του συμβολαιογράφου μια κάρτα μ’ ένα κατεβατό από τηλέφωνα.Ό,τι κι αν περιείχε αυτός ο φάκελος, ήταν οπωσδήποτε σοβαρό.«Σας ευχαριστώ για το χρόνο που μου διαθέσατε». O δικηγόρος σηκώθηκε και

Page 119



κούμπωσε το ακριβό του σακάκι. «Καλή σας μέρα, κύριε Σέλλερ». Έσφιξε θερμά το χέρι του συμβολαιογράφου και βγήκε από την πόρτα.Ο Σέλλερ περιεργάστηκε για λίγα δευτερόλεπτα το μυστηριώδη φάκελο. Ήταν τελείως

άγραφος, ούτε όνομα αποστολέα ούτε παραλήπτη. Τον ζύγισε στο χέρι του και τον βρήκευπερβολικά ελαφρύ. Σαν να ’ταν άδειος. Πήρε το χαρτοκόπτη του και τον άνοιξε μεγενναιότητα. Όποια κι αν ήταν τα κακά μαντάτα, ας τα μάθαινε μια ώρα αρχύτερα. Ο φάκελος,βέβαια, περιείχε ιδιαίτερα καλά μαντάτα, αλλά, άγνωστο γιατί, αυτό τον φόβισε ακόμηπερισσότερο.

Page 120



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ23Οι Εννέα Νύχτες του Μπλε

Το πόδι του λοχαγού γλίστρησε πάνω στις βρεγμένες πέτρες, ανασήκωσε τα χέρια για να

κρατήσει την ισορροπία του, αλλά δεν τα κατάφερε. Οι αγκώνες του στοιχήθηκαν σε πρόταση και προσγειώθηκε στο έδαφος ξαφνιασμένος. Η Αναμπέλα, πνίγοντας ένα νευρικό γέλιο,έσκυψε επάνω του για να τον βοηθήσει να σηκωθεί. Ένας σουβλερός πόνος στη λεκάνη τουέκοψε την ανάσα. Δύο λεπτά… δύο λεπτά να συνέλθει και θα σηκωνόταν.

«Μα, πώς έπεσες;» Tο γέλιο, που καλυπτόταν άριστα πίσω από την προσποιητά σοβαρήφωνή της, αποκαλυπτόταν περίτρανα στην ειρωνική γυαλάδα των ματιών της.

«Μάλλον, γλίστρησα», βόγγηξε ο λοχαγός Μοράβια, κόκκινος από ντροπή, «οι πέτρεςγλιστράνε πολύ».

«Έχει υγρασία τα χαράματα στην παραλία», του είπε με κατανόηση και κάθισε κι εκείνηδίπλα του, περιμένοντάς τον να συνέλθει. «Μερικές φορές που έχω αϋπνίες και βγάζω βόλτα τον Πενθέα, έχω πέσει κι εγώ εδώ πέρα. Θέλει προσοχή».Του περιέγραψε με κινήσεις των χεριών τις θεαματικές τούμπες που είχε φάει στις πέτρες,

όση ώρα το ζωηρό της κόκερ μύριζε ευχαριστημένο τους θάμνους. Πενθέας;… Ναι. Η ιδέα να δώσει ένα τέτοιο όνομα στο σκύλο της της είχε έρθει όταν πήγε πέρσι στο Ναδίρ. Ο Πενθέαςήταν ένας άτυχος ήρωας του έργου, με μαλλιά κατακόκκινα σαν βρετανικού κυνηγόσκυλου.Το πρόγραμμα λεγόταν Ο Ψίθυρος του Βάκχου και μιλούσε για την τέχνη αυτών πουαποπλανούν. Για το ελιξήριο του γητευτή, που σταλάζει επικίνδυνα στις ψυχές τωνανθρώπων και τους κάνει να υποκύπτουν στα πάθη τους. Ποια σαγηνευτικά λόγια είχεψιθυρίσει ο Διόνυσος στο αυτί των γυναικών της αρχαίας Θήβας και τις μεταμόρφωσε απόφρόνιμες οικοδέσποινες σε λυσσασμένες μαινάδες, που επιδίδονταν σε όργια στις πλαγιέςτου Κιθαιρώνα; Ποιος μαγικός συνδυασμός λέξεων και στεναγμών μπόρεσε να τρελάνει τησεμνή βασίλισσα Αγαύη και να τη μετατρέψει σε κολασμένη ιέρεια του Βάκχου, που σκοτώνει το γιο της τον Πενθέα και τριγυρίζει θριαμβευτικά στην πόλη με το κεφάλι του καρφωμένοστην άκρη του θύρσου της; Το πρόγραμμα αναζητούσε τη μυστική συνταγή πάνω στην οποίαβασίστηκαν όλες οι ιστορικές αποπλανήσεις. Από τους στίχους στο τραγούδι των Σειρήνωνπου μάγεψαν τον Οδυσσέα, μέχρι τις κινήσεις των γοφών της Σαλώμης που ζάλισαν τονΗρώδη. Υπάρχει μια αρχέγονη συνταγή, στην οποία κανένας άνθρωπος δεν μπορεί ν’αντισταθεί και καταλήγει να δαγκώνει το μήλο, σαν τον παραπλανημένο Αδάμ, και να χάνειτον Παράδεισο.

«Ποια είναι αυτή η μαγική συνταγή;» ρώτησε με αληθινό ενδιαφέρον ο Μοράβια, που θατου χρειαζόταν λίγη βοήθεια σε τούτο το βαθύ και σκοτεινό πηγάδι του έρωτα που βρέθηκε

Page 121



απροσδόκητα να κολυμπάει.«Δεν περιγράφεται εύκολα με λόγια. Ακόμη κι αυτοί που αποπλανήθηκαν δεν μπόρεσαν

ποτέ να το εξηγήσουν», αποφάνθηκε με σοφία η Αναμπέλα. «Πάντως, ακολουθεί μιασταθερή διαδικασία. Ο ψίθυρος του Βάκχου σαγήνευε εννέα νύχτες τα αυτιά των γυναικών της Θήβας».

«Εννέα νύχτες χρειάζεται η αποπλάνηση για να πετύχει;» γέλασε ο λοχαγός. «ΟΕυριπίδης το λέει αυτό;»

«Όχι, ο Δεβεράλδης!» έσκασε στα γέλια το κορίτσι.Tου εξήγησε ότι το πρόγραμμα είχε βασιστεί, βέβαια, στην τραγωδία του αρχαίου ποιητή B

άκχες, αλλά συνδυάστηκε με τους ιερούς αριθμούς και τα μυστικά των Ορφικών, τωνΠυθαγόρειων, των αρχαίων μυστηρίων, του αποκρυφισμού των Δρυίδων, ακόμη και τουΧριστιανισμού. Τα πολλαπλάσια του «τρία» δείχνουν να εμφανίζονται αναπάντεχα στιςτελετές και στα ιερά κείμενα πολλών θρησκειών. Tο «εννέα», όσοι και οι μήνες της κύησηςενός βρέφους, είναι από όλα τα πολλαπλάσια του τρία το πιο σκοτεινό και ανεξερεύνητο, τοπιο επικίνδυνο και κολασμένο. Η αποπλάνηση γίνεται πάνω στο «εννέα». Αυτό ανοίγει τηνκαταπακτή για την άβυσσο και οδηγεί στην αιχμαλωσία και την τρέλα.Κόντευε έξι το πρωί. Ο λοχαγός συνόδευε την Αναμπέλα στο σπίτι της, όταν γλίστρησε μ’

αυτό τον τόσο θεαματικό τρόπο στα υγρά βότσαλα. Το αναπάντεχο ατύχημα είχε παρατείνειτην έξοδό τους άλλο ένα εικοσάλεπτο. Η παραλία ήταν έρημη και έτσι όπως κάθισαν δίπλαδίπλα, ο Μοράβια μπορούσε ν’ ακούει καθαρά την ανάσα της να μπερδεύεται με τον ήσυχοφλοίσβο της θάλασσας. Πίστευε ότι η ώρα ήταν πολύ περασμένη, για να γυρίζει ένα φρόνιμοκορίτσι από το πρώτο του ραντεβού μ’ έναν άγνωστο, αλλά η Αναμπέλα δεν έδειχνε ν’απασχολείται με το ζήτημα. Λίγα τετράγωνα από την παραλία φαινόταν σκοτεινό το πατρικότης σπίτι. O Μοράβια αναρωτήθηκε αν ο Πρόεδρος της Λέσχης των Κυνηγών, που του είχετόσο πρόθυμα συστήσει την κόρη του, θα απογοητευόταν από την ανάρμοστη συμπεριφοράτου.

«Κοντεύει έξι», της είπε προσεκτικά, υπονοώντας πως το μικρό του ατύχημα δεν έπρεπενα γίνει αιτία να χαλάσει τις καθωσπρέπει συνήθειές της.

«Μμμ…» ψιθύρισε εκείνη ονειροπολώντας και βύθισε το γαλανό της βλέμμα στο τέρμα του θαλάσσιου ορίζοντα, που είχε αρχίσει να χρωματίζεται από το πρώτο φως του ήλιου.Οι καθυστερημένες μάλλον, παρά οι έγκαιρες, επιστροφές στο σπίτι αποτελούσαν την

τακτική της συνήθεια. Αλλά αυτή ήταν μια συνήθεια στην οποία συμφωνούσε όλη η πόλη. Ολοχαγός δεν μπορούσε να μην απορεί, που οι άνθρωποι εδώ κάτω ξεκινούσαν τη βραδιάτους τα μεσάνυχτα και περίμεναν να χαράξει για να φτάσουν στα κρεβάτια τους. Λιγόυπνοςτούτος ο λαός! Γι’ αυτό το μεσημέρι τρίζανε οι στέγες κι οι κληματαριές από τα ροχαλητά τηςαπαραίτητης σιέστας. Εκεί αναπληρώνονταν οι βραδινές απώλειες. Αν περπατούσες ώρα16:00 στα σοκάκια της Αλκυονίδας, μόνο κανένα αδέσποτο σκυλί θα συναντούσες στοδρόμο ή κάποιον τουρίστα ν’ αναρωτιέται πού κρύφτηκαν οι κάτοικοι αυτής της ναρκωμένηςπόλης. Η νεκρική και σεβαστή από όλους σιγή του μεσημεριού ερχόταν σε απόλυτη αντίθεσημε το χαλασμό που επικρατούσε τις νύχτες, αναγκάζοντάς τον να χώνει το κεφάλι του στο

Page 122



μαξιλάρι, μήπως και κατορθώσει να κλείσει μάτι. Τη νύχτα ζωντάνευαν ακόμη και οι πιοβραδυκίνητοι και κοιμισμένοι, όπως ο ράθυμος θυρωρός του γραφείου του, που για να πάειένα φάκελο από τη μία θυρίδα στην άλλη έκανε τρεις στάσεις για τσιγάρο στο δρόμο. Μόλιςόμως πάταγε το πόδι του στην ταβέρνα, ούρλιαζε, χόρευε και πηδούσε σαν ζαρκάδι… Πούθα πήγαινε, θα τα συνήθιζε τα Βαλκάνια! Τώρα, μάλιστα, είχε κάθε λόγο να είναι αισιόδοξοςπως θα τα καταφέρει.

«Ήταν πολύ όμορφα απόψε», της είπε τρυφερά, καθώς πλησίαζαν στην πόρτα του σπιτιού της.

«Πράγματι, το Ναδίρ είναι πάντα μαγικό», του είπε εκείνη χαμογελώντας.Ο Μοράβια έκρυψε την απογοήτευσή του, γιατί δεν εννοούσε ακριβώς αυτό όταν μιλούσε

για την όμορφη βραδιά τους. Στάθηκε και την κοίταξε καθώς έψαχνε τα κλειδιά της. Θα ήταν,άραγε, πρέπον να την… ίσως στο μάγουλο, όπως συνηθίζεται πολύ εδώ στο Nότο, ακόμηκαι μεταξύ αγνώστων… Μπα, ήταν μόλις το πρώτο τους ραντεβού. Από την άλλη, αν τηςέδινε ένα τόσο δα φιλί…

«Καληνύχτα», χαμογέλασε η Αναμπέλα και του γύρισε την πλάτη.«Μια στιγμή!» Aνέβηκε τα σκαλάκια για να την προλάβει. «Ήθελα να σε ρωτήσω… θα

ήθελες να ξαναβγούμε το…»«Γιατί όχι», ξεκλείδωνε την πόρτα.«Το Σάββατο;»«Την Παρασκευή καλύτερα. Το Σάββατο αρραβωνιάζεται η εξαδέλφη μου, καταλαβαίνεις

...»«Υπέροχα, την Παρασκευή», την κοίταξε βαθιά στα μάτια. (Μήπως τώρα ήταν η κατάλληλη

στιγμή;)«Καληνύχτα». H κοπέλα άνοιξε την πόρτα και ο κοκκινόμαλλος Πενθέας πετάχτηκε έξω

και έχωσε τη μουσούδα του ικανοποιημένος στη χούφτα της κυράς του.«Καληνύχτα…» Mα, τι είχε πάθει, ο ανόητος; Γιατί δίσταζε; Η πόρτα έκλεισε μαλακά

μπροστά στο πρόσωπό του. Ό,τι κι αν είχε πάθει με τούτο το κορίτσι, το πάθαινε, σίγουρα,για πρώτη φορά στη ζωή του.

Ήταν ερωτευμένος… Έπαιξε με τα μολύβια του γραφείου του αφηρημένος. Στο δρόμογινόταν ένας καβγάς και οι βροντερές φωνές έμπαιναν ελεύθερα από το ανοιχτό τουπαράθυρο. Γιατί μαλώνουν οι άνθρωποι σε τούτη την πόλη; Ζούνε στον παράδεισο και δεν το ξέρουνε!Τεντώθηκε τεμπέλικα και σηκώθηκε από την καρέκλα του. Πάλευε όλο το πρωί να συντάξει

την επιστολή προς το υπουργείο Τύπου και δεν έλεγε να συγκεντρωθεί. Tο σακάκι τού ήταναφόρητο. Ζέστη…Στάθηκε για πολλοστή φορά μπροστά στον καθρέφτη, εξετάζοντας προσεκτικά το

πρόσωπό του, που είχε ξαφνικά μεταμορφωθεί σε πρόσωπο ενός αγνώστου. Ήτανυποφερτός. Δεν μπορούσες να τον πεις όμορφο, αλλά σίγουρα δεν ήταν άσκημος. Ήταν;…Έστρωσε με τα δάχτυλα τα μαύρα κοντοκουρεμένα του μαλλιά, που δεν έδειξαν ναβελτιώνονται καθόλου μετά από αυτή τη μικρή παρέμβαση. Έστω, δεν ήταν ο ωραιότερος

Page 123



άντρας του κόσμου, αλλά όλοι τον έβρισκαν πάντα συμπαθητικό. Ήταν ψηλός, ήτανκαλοφτιαγμένος… Ήταν;… Η αμφιβολία και η ανασφάλεια που είχαν κατακάτσει στην ψυχήτου ήξερε πως είχαν τις ρίζες τους σε τούτη την πρωτόγνωρη και μανιασμένη ερωτική θύελλαπου είχε ξεσπάσει μέσα του η προχθεσινή νύχτα. Σαν να πατούσε με γυμνά πόδια πάνω σεπάγο, όταν περπατούσε δίπλα της. Σαν να σκάβονταν τα σωθικά του από την κοιλιά ως τηνπλάτη, όποτε έγερνε η Αναμπέλα επάνω του γελώντας: Είσαι απίστευτος, Τεό!Η προφορά του την έκανε να γελάει έτσι. Δοκίμαζε λέξεις, όπως «ο δυσθεώρητος

αντικατοπτρισμός» ή «κλειδοκυμβαλίζω ανερυθρίαστα» ή «μεταλλαγμένοι Μυρμιδόνεςμηρυκάζουν μαυροδάφνη», κι εκείνη έχανε την ανάσα της από τα γέλια με την άνοστη βόρειαπροφορά του. Η Αναμπέλα έβαζε τα δυνατά της να συντάξει τις πιο ακατανόητες καιμπερδεμένες φράσεις και τον έβαζε να τις επαναλάβει, ξελιγωμένη. Είσαι απίστευτος, Τεό!Τεό;… Ήταν σίγουρος ότι δεν ήταν αυτή η βαλκανική εκδοχή του ονόματός του. Το «

Θίοντορ» της φαινόταν κακόηχο, το «Θόδωρος» της φαινόταν τόσο παράταιρο για τουςάκαμπτους ιπποτικούς του τρόπους. Τεό… μάλλον η γαλλική βερσιόν του ταίριαζε καλύτερακαι τον βάφτισε με τις γρήγορες διαδικασίες ενός και μόνο ικανοποιημένου βλέμματος.Δύσκολα θα φανταζόταν ο Μοράβια τον εαυτό του Γάλλο. Παρ’ όλα αυτά, άρχισε να τηςαπαντάει στα γαλλικά (ως Τεό), προσπαθώντας να συνηθίσει σε τούτο το καινούργιο όνομα.Το γέλιο της κελάρυσε και πάλι διάφανο. «Είσαι απίστευτος, Τεό!»Έτριψε το καλοξυρισμένο του μάγουλο. Η Αναμπέλα είχε θαυμάσει το πυκνό και θηριώδες

μούσι του Δεβεράλδη. «Σαν θυμωμένος Ποσειδώνας», ψέλλισε μαγεμένη. Μα δεν ήταντρομακτικός αυτός ο άνθρωπος στην όψη; Το κορίτσι συμφώνησε, διαφωνώντας: «Γι’ αυτόκαι είναι τόσο επιβλητικός!»Προσπάθησε να φανταστεί τον εαυτό του γενειοφόρο.Ο ταξίαρχος Λεβ είχε πολύ συντηρητικές αντιλήψεις γύρω από το ζήτημα της εμφάνισης

των εκπροσώπων Τύπου, αλλά ο ταξίαρχος Λεβ θα αντικαθίστατο σύντομα και θα ερχόταννέος περιφερειάρχης στη Βαλκανική. Ίσως το διαπραγματευόταν με τον καινούργιο τουπροϊστάμενο. Είδε με τη φαντασία του ένα πυκνό στρώμα από τρίχες να καλύπτει τα μάγουλα, το πιγούνι και να του τσιμπά τα χείλη.Τα χείλη…Όσο κι αν τα λαχτάρησε, όσο κι αν τα ονειρεύτηκε κι αν τα πόθησε, δεν τόλμησε να τα

απολαύσει. Το βελούδινο στόμα της Αναμπέλας παρέμενε ένας μακρινός παράδεισος, έναανεξερεύνητο νησί, ένας βυθισμένος απόρθητος πύργος, προστατευμένος από τονκυματισμό της Μεσογείου. Ήταν βέβαιος πως αν τη φιλούσε, δεν θα αντιστεκόταν. Όμως τουήταν αδύνατο να βρει τη γενναιότητα να διακόψει με τέχνη τη δροσερή της φλυαρία και ναδιασχίσει ατρόμητος τα σκοτεινά νερά της Μεσογείου, φτάνοντας ως το στόμα της. Μιαμανιασμένη θάλασσα το βαλκανικό της ταμπεραμέντο τους χώριζε σαν γυάλινος τοίχος καιτου έκοβε τα πόδια και την ορμή. Τον παρέλυε…Αναλογίστηκε πώς τα είχε καταφέρει με τις προηγούμενες γυναίκες της ζωής του. Ήταν

όμως άσκοπο να ζητάει βοήθεια από τον παλιό του εαυτό. Από την ώρα που τρεμόπαιξε τογαλάζιο βλέμμα της πάνω του η κόρη του Προέδρου της Λέσχης των Κυνηγών, ο ψύχραιμος

Page 124



και αδιάφορος Θίοντορ εξατμίστηκε. Έγινε μια σχισμή στο ξύλο του καλοκαιρινούπαραθαλάσσιου περίπτερου της Λέσχης και τη θέση του πήρε ο λιγόψυχος Τεό, πουτραυλίζει «μεταλλαγμένοι Μυρμιδόνες μηρυκάζουν μαυροδάφνη» και σκέφτεται ν’ αφήσειμούσι, για να μοιάζει με τον πιο επιτυχημένο καλλιτεχνικό επιχειρηματία του Παλμέ - Βαλκάν.«Είσαι απίστευτος, Τεό!»Έκλεισε την πόρτα της τουαλέτας και κατευθύνθηκε στο γραφείο του. Είχε πάει πάνω από

είκοσι φορές στο WC, για να κοιτάξει τον εαυτό του στον καθρέφτη, και ο υπάλληλος από τοαπέναντι γραφείο ανησύχησε μήπως αντιμετώπιζε κάποιο πρόβλημα. Και βέβαιααντιμετώπιζε! Ήθελε να ’ξερε πώς θα κατάφερνε ένας αποσπασμένος λοχαγός με ξενικήπροφορά να τιθασεύσει το χτυποκάρδι του και να τυλίξει τη Μεσόγειο στην άδεια αγκαλιά του.Πόσος καιρός θα χρειαζόταν, άραγε;…Έριξε μια ματιά στο ημερολόγιο του τοίχου. «Οι Εννέα Nύχτες της Aποπλάνησης»… Έτσι

είχε υποστηρίξει στο πρόγραμμά του αυτός ο γενειοφόρος ημίθεος του Παλμέ-Bαλκάν που,ό,τι σαχλαμάρα λανσάριζε στο μαγαζί του, γινόταν νόμος στη Xερσόνησο. «Εννέα νύχτες»…Υπολόγισε προσεκτικά τις ημερομηνίες. Αν βγαίνανε κάθε Σάββατο, η μεγάλη μέρα θα τονέβρισκε στα μέσα του Ιούνη. Αν βγαίνανε κάθε Παρασκευή, κάπου νωρίτερα. Αν την έβλεπεπάνω από μία φορά την εβδομάδα, τότε…

«Πού θα ήθελες να πάμε;»«Στο Ναδίρ!»Η Αναμπέλα του περιέγραψε με θέρμη πόσο δυσκολεύτηκε να τους κλείσει τραπέζι γι’

αυτό το μοναδικό πρόγραμμα: Ατλαντίδα.Πάλι στο Ναδίρ; Ο λοχαγός έλεγξε την απογοήτευσή του και προσπάθησε να

παρακολουθήσει τις ζωντανές περιγραφές της Αναμπέλας, αναπαράσταση των εντυπώσεων που της είχε μεταφέρει μια οικογενειακή τους φίλη. Θα κρατούσε μόνο μέχρι το τέλος τηςεβδομάδας, έπρεπε, οπωσδήποτε, να μην το χάσει.Οι θεοί της Βαλκανικής είχαν ευλογήσει με το άγγιγμα του Μίδα τον Δεβεράλδη και το

μαγαζί του σάρωνε στη Nότια Ευρώπη. Κατάφερνε πάντα να εξασφαλίζει τη συμμετοχή τωνπιο εκκεντρικών σχημάτων, να τα συνθέτει όλα μαζί σ’ ένα ενιαίο έργο και να πετυχαίνει το πιο απροσδόκητο αποτέλεσμα… Ατλαντίδα.

«Όλα θα είναι μέσα στο βυθό. Το καταλαβαίνεις;»«Θα βραχούμε;»«Μα, τι ανόητος που είσαι, Τεό!» ξεκαρδίστηκε η Aναμπέλα και του εξήγησε πόσο λίγο

καταλάβαινε τις εικονοπλαστικές ιδιότητες της υποβλητικής κίνησης και του σωστού φωτισμού. Τον κυματισμό των ιππόκαμπων -σερβιτόρων, τα χταπόδια της ορχήστρας, τους αστερίες,τα κοχύλια, τις επικίνδυνες σαλαμάνδρες που θα μπλέκονταν στα πόδια τους, την παλίρροιατων χορών τους στην πίστα.

«Και ποιος είναι ο βαθύτερος συμβολισμός σε όλα αυτά;» ρώτησε κουρασμένα, βέβαιοςότι υπήρχε πάντα ένας βαθύτερος συμβολισμός στα έργα του Ναδίρ, που έδινε τοαπαραίτητο ιδεολογικό επίχρισμα στο τολμηρό καρναβάλι της βραδιάς.

«Αυτό θα το ανακαλύψεις μόνος σου», του είπε παιγνιδιάρικα και αρνήθηκε να του

Page 125



αποκαλύψει τις εκπλήξεις του προγράμματος, που ήταν βέβαιη πως θα του έκοβαν τηνανάσα.Ο μαύρος μαρκαδόρος διέγραψε ένα μικρό στρογγυλό κύκλο γύρω από την Πρωτομαγιά

και ο λοχαγός έκανε ένα βήμα πίσω για να λογαριάσει. Το ημερολόγιο, καρφωμένο στοντοίχο του γραφείου του, δεν άφηνε και μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας. Οι πρώτες «τέσσεριςνύχτες της αποπλάνησης» είχαν κιόλας περάσει κι εκείνος δεν είχε καταφέρει ναπροχωρήσει περισσότερο από ένα αδέξιο χειροφίλημα, που έκανε το γέλιο της Αναμπέλαςνα τιναχτεί σαν κεραυνός στο νυχτερινό ουρανό και τα μάγουλά του να κοκκινίσουν απόντροπή. «Quatre Nuits», Τεό, συλλογίστηκε απαρηγόρητος. Σίγουρα ο Βάκχος, που ψιθύριζε στ’ αυτιά της Αγαύης, θα τα είχε καταφέρει καλύτερα από αυτόν μέχρι τώρα. Αν πράγματι είχε ανακαλύψει το Ναδίρ τη μαγική συνταγή για την αποπλάνηση, την είχε κρατήσει για τον εαυτότου!Δεν του άρεσε η λέξη «αποπλάνηση». Δεν αντιπροσώπευε τα αισθήματά του για την

Αναμπέλα, που είχε δώσει νόημα στη ζωή του με τα μεγάλα γαλανά της μάτια. Ήτανμαγεμένος, κατακυριευμένος, αβάσταχτα κι απελπισμένα ερωτευμένος, ήταν τρελός γι’ αυτήν!Η αποπλάνηση ήταν τόσο στενή έννοια, για να χωρέσει τη βασανιστική επιθυμία του. Ήθελενα χαθεί στο γαλάζιο των ματιών της για πάντα, να κολυμπήσει μέσα στο βλέμμα της χωρίςεπιστροφή, να μετουσιωθεί από την αστραφτερή της ίριδα, μέχρι να γίνει κι αυτός μπλεολόκληρος και να βουλιάξει ευτυχισμένος. «Οι Εννέα Nύχτες του Μπλε»…

«Ο ταξίαρχος Λεβ είναι στη γραμμή, λοχαγέ Μοράβια», φώναξε ο γραμματέας από τηνπόρτα.Πήγε στο γραφείο του και σήκωσε το τηλέφωνο. Η βραχνή φωνή του ταξίαρχου επανέφερε

το λοχαγό στην πραγματικότητα.Ο περιφερειάρχης του από τα κεντρικά της Αθήνας ήταν, ως συνήθως, δυσαρεστημένος. Η

ημερίδα για την κοινή σημαία της Ενωμένης Ευρωπαϊκής Δύσης είχε λάβει χώρα στηνΑλκυονίδα, σωστά; Σωστά, μουρμούρισε χαμηλόφωνα ο λοχαγός. Εκπρόσωπος Τύπου σεαυτή την πόλη ήταν ο Μοράβια, σωστά; Σωστά. Τότε γιατί δεν αναφέρεται πουθενά το όνομάτου, η φωτογραφία του, η οποιαδήποτε νύξη για τις δραστηριότητές του; ρώτησε να μάθει οταξίαρχος. Μα, δεν ήταν κινηματογραφικός αστέρας, δικαιολογήθηκε ο λοχαγός. Έκανε τηδουλειά του πίσω από τις κάμερες των δημοσιογράφων και την έκανε πάντα ευσυνείδητα.Την έκανε, άραγε; αναρωτήθηκε θυμωμένος ο Λεβ. Συνάντησε κάποιους από τουςσυνέδρους, όταν έφτασαν στην Αθήνα, και του μίλησαν για την προθυμία του γραμματέαΣάλλιβαν, την ικανότητα του μεταφραστή Κάρτερ και τον επαγγελματισμό του στρατιωτικούεμπορικού ακολούθου Μαρσέι. Ρώτησε αν έμειναν ικανοποιημένοι από τις υπηρεσίες τουτοπικού υπεύθυνου Τύπου Μοράβια… Όχι, δεν μπορούσαν να θυμηθούν κανέναν τέτοιοπροϊστάμενο στην Αλκυονίδα. Μήπως είστε αόρατος, λοχαγέ Μοράβια;Προσπάθησε να δικαιολογηθεί, αλλά ο Λεβ ήταν απρόθυμος ν’ ακούσει τις εξηγήσεις του.

Του υπενθύμισε πως, όταν ο νεαρός Μοράβια δυσαρεστήθηκε με το διορισμό του στηνΑλκυονίδα, ο ταξίαρχος του είχε υποσχεθεί ότι η θέση αυτή θα ήταν το πρώτο βήμα για μιαλαμπρή καριέρα. Αν κατάφερνε να είναι δραστήριος και παραγωγικός κατά τη διάρκεια της

Page 126



πενταετούς παραμονής του στα Βαλκάνια, θα εισηγούνταν ο ίδιος τη μετάθεσή του σταγραφεία του Λονδίνου ή του Βερολίνου, που είχε ζητήσει. Μήπως ήθελε να του πει τη γνώμητου για τις μέχρι τώρα επιδόσεις του; Ο Μοράβια προτίμησε να μην απαντήσει στη ρητορικήερώτηση. Για ένα πράγμα μπορούσε να τον βεβαιώσει, ούρλιαξε ο ταξίαρχος. Αν δεν λάβαινε σύντομα ένα χειροπιαστό δείγμα της δουλειάς του, ο λοχαγός μπορούσε να είναι σίγουροςότι θα σάπιζε στη Βαλκανική και θα συνταξιοδοτούνταν στην Αλκυονίδα!Δεν ακούγεται και τόσο άσχημη ιδέα, σκέφτηκε ο λοχαγός, τοποθετώντας το ακουστικό

στη θέση του. Η Αλκυονίδα του φαινόταν το ιδανικό μέρος για να περάσει κανείς τη ζωή του…μαζί της…Η τρελή σκέψη που πέρασε από το μυαλό του τον γοήτευσε απροσδόκητα. Καθόλου

τρελή, ήταν η πιο ονειρεμένη σκέψη που είχε κάνει στα τριάντα δύο άσκοπα χρόνια του. Θαικανοποιούνταν ίσως ο περιφερειάρχης του, όταν θα έβλεπε, επιτέλους, τη φωτογραφία τουστην εφημερίδα. Τη φωτογραφία του γάμου του. Ο Μοράβια κοίταξε το ημερολόγιο του τοίχου με αποφασιστικότητα. «Οι Εννέα Νύχτες του Μπλε». Αν κατάφερνε να τη βλέπει κάθεΠαρασκευή, όπως της επέβαλαν τελευταία οι διάφορες υποχρεώσεις της –που τηςαπαγόρευαν να του διαθέτει το Σάββατό της– τότε σε πέντε Παρασκευές θα της έκανεπρόταση γάμου!Ναι, δεν είχε τίποτα περισσότερο να σκεφτεί ο μαγεμένος Τεό, δεν είχε καμία αμφιβολία και

κανένα δισταγμό. Είχε βρει τη γυναίκα της ζωής του και το ζήτημα είχε λήξει.Πήρε έναν κόκκινο μαρκαδόρο και κατευθύνθηκε στο ημερολόγιο του τοίχου… Eπτά, οκτώ

, εννέα. Διέγραψε ένα στρογγυλό κόκκινο κύκλο γύρω από τη μαγική ημερομηνία. «NeufNuits…» Αν οι θεοί των Βαλκανίων δεν τον αντιμάχονταν, αν η τύχη του δεν τον εγκατέλειπε,αν η Αναμπέλα είχε εκτιμήσει τα αισθήματά του και ήταν έτοιμη ν’ ακούσει την πρόταση ζωήςπου ήθελε να της κάνει, την ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 11 ΙΟΥΝΙΟΥ θα ζητούσε το χέρι της!

Page 127



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ24«Αξιότιμε κύριε Σέλλερ…»

Ο συμβολαιογράφος διάβασε για τέταρτη φορά τη σύντομη επιστολή που περιείχε ο κίτρινοςφάκελος, προσπαθώντας να ηρεμήσει την καρδιά του που βροντοχτυπούσε στο στήθος του.Όσο κι αν του ήταν αδύνατο να το πιστέψει, η επιταγή που συνόδευε το γράμμα αποδείκνυεπερίτρανα ότι η πρόταση του Κήρυκα των Βαλκανίων ήταν καθ’ όλα σοβαρή και επίσημη.Κοίταξε τη δερμάτινη πολυθρόνα πάνω στην οποία καθόταν πριν από λίγα λεπτά ο

Αλκιβιάδης Δημοσθένους. Έτσι έκανε τις συναλλαγές του ο Κήρυκας; Επιστολές καιεπιταγές, χέρι με χέρι;Ο φάκελος που του παρέδωσε ο νεαρός δικηγόρος ήταν μεγάλος για το περιεχόμενό του.

Περιείχε ένα διπλωμένο πολυτελές επιστολόχαρτο με το λογότυπο του Κήρυκα στην κορυφήκαι στο εσωτερικό του διπλωμένου χαρτιού μια επιταγή που του πάγωσε το αίμα. Το ποσόμε το οποίο επισφράγιζε την πρότασή της η εφημερίδα ήταν πενήντα φορές μεγαλύτερο απότο τρελό νούμερο που είχε τολμήσει να ξεστομίσει στη χήρα Ρελλές και την είχε αφήσειάφωνη στην πανάκριβη σουίτα της. Η εφημερίδα αποσαφήνιζε πως η επιταγή ανέγραφε μόνο το ένα τρίτο του συνολικού ποσού που το εκδοτικό συγκρότημα ήταν διατεθειμένο ναπροσφέρει, όταν ο συμβολαιογράφος θα τους παρέδιδε το υλικό που είχε συλλέξει.Ένα φτερωτό βουνό από χαρτονομίσματα πέρασε σαν όραμα από τα σαστισμένα μάτια

του Σέλλερ. Υπολόγισε εύκολα πως την ώρα της αποπληρωμής θα είχε ξεπεράσειδιακόσιες φορές τα μέχρι τώρα έξοδά του γι’ αυτή την υπόθεση, συν το ενοίκιο του γραφείουτου για τα επόμενα δέκα χρόνια. Πιθανόν και του σπιτιού του. Έπιασε την καρδιά του, για ναμην τον εγκαταλείψει αυτή την κρίσιμη στιγμή. Ποτέ δεν είχε αμειφτεί για μια υπόθεσή του έτσι.Το ποσό δεν ήταν απλώς μεγάλο, ήταν μυθικό!Το γράμμα που του έστειλε η Διοίκηση της εφημερίδας ήταν σύντομο και σαφές. Είχε πέσει

στην αντίληψή τους ότι ο συμβολαιογράφος είχε συγκεντρώσει ενδιαφέρον υλικό, πουαφορούσε το θρυλικό Ναδίρ και τους πρωταγωνιστές του. Αν το υλικό ήταν πράγματιαδημοσίευτο και αποκαλυπτικό, ο Κήρυκας επιθυμούσε να αναλάβει αποκλειστικά τηδημοσίευσή του. Οι απαιτήσεις τους πάνω στο ζήτημα της αποκλειστικότητας ήταν ρητές. ΟΚήρυκας ήταν διατεθειμένος να πληρώσει άμεσα και μετρητοίς. Παρακαλούσαν τον Σέλλερνα τους διαφωτίσει για τη φύση της έρευνάς του και για τα στοιχεία που είχε στα χέρια του. Σεπερίπτωση που ο συμβολαιογράφος δεν επιθυμούσε να συνεργαστεί μαζί τους, τονπαρακαλούσαν, μαζί με την αρνητική του απάντηση, να επιστρέψει την επιταγή στον κύριοΑλκιβιάδη Δημοσθένους. Ήλπιζαν στην ταχεία και θετική του ανταπόκριση και διατελούσαν με εκτίμηση. Η Διοίκηση του εκδοτικού συγκροτήματος Ο Κήρυκας των Βαλκανίων.

Page 128



«Η Διοίκηση του εκδοτικού συγκροτήματος». Στην πραγματικότητα η επιστολή ήτανανυπόγραφη. Το επιστολόχαρτο ήταν, βέβαια, οπωσδήποτε του Κήρυκα. Το ίδιο και ηστρογγυλή σφραγίδα στο τέλος του σύντομου γράμματος. Όμως, ο αποστολέας ή οιαποστολείς δεν φανέρωναν τα ονόματά τους. Μήπως γι’ αυτό ανέθεσαν στον Δημοσθένουςνα παίξει το ρόλο του ταχυδρόμου στη μεταξύ τους αλληλογραφία; Ο Σέλλερ, παραδίδονταςστο δικηγόρο την απάντησή του, δεν θα μπορούσε να γνωρίζει σε ποιανού τα χέρια θακατέληγε.Ο φόβος, μήπως κάποιοι πονηροί δημοσιογράφοι του Κήρυκα είχαν αποφασίσει να του

κλέψουν την είδηση, φαινόταν αβάσιμος. Το ποσό ήταν εξωφρενικό, για να προέρχεται απόχαμηλόβαθμα στελέχη. Η επιταγή έφερε στο κέντρο της την ίδια σφραγίδα, αντί υπογραφής,και περιείχε εντολή πληρωμής από το κεντρικό υποκατάστημα της European Trust, τηςτράπεζας στην οποία ο Κήρυκας ήταν βασικός μέτοχος. Ήταν βέβαιος πως, αν πήγαινε νατην εξαργυρώσει, η ανάληψη θα γινόταν από κάποιον κωδικοποιημένο λογαριασμό, πουπάλι δεν θα του αποκάλυπτε κανένα όνομα… Δεν υπήρχε καμία αμφιβολία! Η αφρόκρεματου συγκροτήματος ήταν πίσω από αυτή την τολμηρή κίνηση. Εξάλλου, ο Δημοσθένουςαποτελούσε εγγύηση πως η εντολή προερχόταν από ψηλά. Η «αφανής» Διοίκηση είχεπροβλέψει, προφανώς, την καχυποψία που θα του γεννούσε η ανωνυμία της και είχεεσωκλείσει το πιο πειστικό επιχείρημα μέσα στον ανυπόγραφο φάκελο. Λες και οσυμβολαιογράφος ήταν αδύνατο να το σκάσει με τα λεφτά εξαπατώντας τους!Η κραυγαλέα επίδειξη δύναμης του εκδοτικού κολοσσού έφραξε την ανάσα του

σαστισμένου Σέλλερ. Eκείνος θεωρούσε την έρευνά του μυστική. Θεωρούσε… Προφανώς,τίποτα δεν μπορούσε να μείνει κρυφό, όσο αγρυπνούσε στη Βαλκανική ο Κήρυκας. Τα μάτιακαι τα αυτιά του συγκροτήματος βρίσκονταν παντού, ενώ οι ευαίσθητοι αισθητήρες τουαποκωδικοποιούσαν ακόμη και το θρόισμα των φύλλων μέσα στην επικράτεια. Είχεεπιβληθεί σαρωτικά στην οικονομική ζωή της Xερσονήσου. Οι επιχειρήσεις του δενπεριορίζονταν μόνο στις εφημερίδες, στα περιοδικά, στο ραδιόφωνο και στα κανάλια πουέλεγχε, ήταν μέτοχος πολυάριθμων εταιρειών, ακόμη και πολυεθνικών κολοσσών, όπως ηEurotel, η European Trust, που ήταν πρώτη σε όγκο συναλλαγών, η Air-Europe, ημεγαλύτερη αεροπορική εταιρεία της Ευρώπης. Ο Κήρυκας ήταν ο κύριος μέτοχος τωνβαλκανικών παραρτημάτων τους, η δύναμη του χρήματος στον ευρωπαϊκό Nότο. H τελευταίαεφημερίδα που θα διάλεγε για αντίπαλο ο Σέλλερ και η πρώτη που θα επέλεγε γιασυνεργάτη. Με λίγα λόγια και με συνοπτικές διαδικασίες, ο Κήρυκας είχε κερδίσει τιςφωτογραφίες της Αναμπέλας στη μικρή του ιδιωτική δημοπρασία!Τόσο μεγάλο ποσό; Κοίταξε πάλι την επιταγή που ξεπήδησε απροσδόκητα από το

φάκελο, θέτοντας απότομα τέρμα σε κάθε είδους διαπραγματεύσεις. Μήπως δεν είχεεπιβληθεί με την ίδια άνεση στη δημοπρασία του Ναδίρ, στέλνοντας τον Δημοσθένους ν’ανεμίζει μπροστά στα μάτια των παρισταμένων τον πακτωλό χρημάτων του αναμφισβήτητουπλειοδότη; Ο Κήρυκας έπαιρνε πάντα αυτό που ήθελε και μόνον εκείνος γνώριζε την αξία του υλικού που κυνηγούσε. Η μπρούντζινη επιγραφή του Μπουντουάρ ή ο πίνακας του ΦελίππεΜερτόρια αποτελούσαν ιδιότυπες επιλογές, που δεν θα τραβούσαν ποτέ την προσοχή των

Page 129



απανταχού ειδικών. Και τώρα οι φωτογραφίες του…Ο συμβολαιογράφος αναρωτήθηκε μέχρι πού έφτανε η γνώση του Κήρυκα σχετικά με το

περιεχόμενο της έρευνάς του. Γνώριζε πόσο δυσφημιστικό ήταν για τους πρωταγωνιστές τουΝαδίρ; Πόσο αμαύρωνε την εικόνα του θρυλικού Δεβεράλδη, της νεραϊδένιας Aναμπέλας καιτης αγέρωχης Bαλκυρίας; Μ’ ένα τέτοιο ρεπορτάζ το συγκρότημα άλλαζε πλεύση, πήγαινεκόντρα στο ρεύμα και επιτίθονταν στον πιο αγαπημένο ναό της τέχνης στα Βαλκάνια. Ησύντομη παράδοση που απαιτούσεαπό τον Σέλλερ σήμαινε, μάλιστα, πως σκόπευε να ρίξει τη βόμβα της αποκάλυψης ανήμερα του μνημόσυνου. Πόσο μακάβριο και σατανικό!Έβαλε μια κόλλα αλληλογραφίας στην παλιά του γραφομηχανή. Τι τον ένοιαζε; Στο κάτω

κάτω, όλη η Βαλκανική είχε βγάλει λεφτά από αυτή την ιστορία. Οι εφημερίδες, τα κανάλια, οιέμποροι, οι βιοτέχνες, οι πραματευτάδες, τα ξενοδοχεία, τα τουριστικά πρακτορεία, ο Σέλλερ… όλοι είχαν το δικαίωμα να τσιμπολογήσουν από το πτώμα του Ναδίρ. Αφού η μοίρα τοθέλησε να είναι ο ηθικός αυτουργός ενός πολύκροτου σκανδάλου, ας πέρναγε τουλάχιστοντο όνομά του στην ιστορία μέσα από το πολυτελές χαρτί και το πολυτελές μελάνι του Κήρυκα.Η δόξα δεν έβλαψε ποτέ κανέναν.

Προς τη Διοίκηση της ΕφημερίδαςΟ Kήρυκας των Bαλκανίων

Αξιότιμοι κύριοι,Διάβασα με προσοχή την επιστολή που μου παρέδωσε ο δικηγόρος σας, κύριος

Δημοσθένους, σήμερα το πρωί.

Ο Σέλλερ το ξανασκέφτηκε. Δεν υπήρχε λόγος να δώσει τόση αξία στον αλαζόναΔημοσθένους, που στο κάτω κάτω έπαιζε μόνο το ρόλο του ταχυδρόμου, τη στιγμή που οίδιος και οι προϊστάμενοι του νεαρού διαπραγματεύονταν ένα σοβαρό ζήτημα σαν ίσος προςίσον. Ο συμβολαιογράφος ένιωσε ξαφνικά πως το στενό απόκεντρο γραφείο του, με τηνξεφτισμένη δερμάτινη πολυθρόνα, στεκόταν ψηλότερα από το αστραφτερό μοντέρνο καιπολύβουο γραφείο του δικηγόρου, που είχε υποβιβαστεί σε ρόλο διακομιστή.

Aξιότιμοι κύριοι,Διάβασα με προσοχή την επιστολή που μου παρέδωσε ο νομικός σας

υπάλληλος σήμερα το πρωί.

Ο Σέλλερ προσπάθησε να είναι προσεκτικός στη διατύπωση. Παραδέχτηκε πως διεξάγειμια έρευνα, αλλά αρνήθηκε να δώσει οποιαδήποτε πληροφορία για το περιεχόμενό της.Αποδέχτηκε την επιταγή και την πρόταση για αποκλειστική συνεργασία, αλλά άφησε ναεννοηθεί πως ο Κήρυκας δεν θα άπλωνε χέρι στο υλικό του, μέχρι να έρθει η ώρα τηςαποπληρωμής. Αν εκείνοι είχαν τους λόγους τους να συναλλάσσονται ανώνυμα μαζί του, οΣέλλερ δεν είχε λόγους να παραδίδει πολύτιμα στοιχεία σε νεαρούς δικηγόρους. «ΦάκελοςΝαδίρ» και επιταγή θα άλλαζαν χέρια απευθείας, ανάμεσα σ’ εκείνον και στο όποιο στέλεχος της Διοίκησης είχε συντάξει την προς αυτόν επιστολή.

Page 130



Διάβασε για τελευταία φορά τη δακτυλογραφημένη επιστολή του και αισθάνθηκεικανοποιημένος. Η επόμενη κίνηση ήταν του Κήρυκα, αν και ξεκαθάριζε απερίφραστα ότι ηέρευνά του δεν είχε ακόμη περατωθεί και προς το παρόν δεν ήταν έτοιμη να δημοσιευτεί.Το τελευταίο μέρος της έρευνας εξαρτιόταν τώρα από τις πληροφορίες που θα

συγκέντρωνε η Καμπάλ, σκέφτηκε γεμάτος ανασφάλεια. Και επειδή η ανησυχία του για τιςεπιδόσεις της συνεργάτιδάς του έφτασαν, φαίνεται, μέχρι το αυτί του Θεού, χτύπησε τοθυροτηλέφωνο.

«Eμπρός!»Ο θυρωρός τον ενημέρωσε πως είχε μόλις παραλάβει ένα τηλεγράφημα γι’ αυτόν στην

είσοδο. Συνήθως ο θυρωρός έκανε πρόθυμα τη διανομή της αλληλογραφίας στα γραφεία,για να μην ταλαιπωρούνται οι ένοικοι, αλλά προκειμένου για τον Σέλλερ…

«Έρχομαι». O Σέλλερ κατέβηκε τις σκάλες βρίζοντας. Ποτέ δεν μπόρεσε να καταλάβειγιατί απαιτούσαν φιλοδώρημα επαγγελματίες που απλώς έκαναν τη δουλειά τους.Ο συμβολαιογράφος έφτασε στην είσοδο και παρέλαβε το τηλεγράφημα, που ήταν

ασφαλώς από την Καμπάλ:

Άμστερνταμ αδιέξοδο. Αναχωρώ για Βερολίνο σε αναζήτηση συνταγματάρχη.

Να πάρει η οργή! Κι άλλο χάσιμο χρόνου! Τώρα η συνεργάτιδά του θα βρισκόταν ήδη στοΒερολίνο, περιμένοντας έξωαπό το κλειστό σπίτι του συνταγματάρχη έναν άνθρωπο που είχε κατέβει στη Βαλκανική. ΟΣέλλερ τα έβαλε με τον εαυτό του. Έπρεπε να μην είχε σταθεί τόσο κακεντρεχής και να τηνενημέρωνε, όσο ήταν στο Άμστερνταμ, ότι ο Μοράβια έχει κατηφορίσει στο Παλμέ-Bαλκάν.Μα, γιατί της είχε προμηθεύσει την κάρτα της Eurotel; Για να τον παίρνει στο τηλέφωνο!Και τον πήρε, έξι ώρες μετά… για να του ανακοινώσει χαρούμενη πως η συνάντησή της με

το συνταγματάρχη πήγε περίφημα.Ποιον συνταγματάρχη;Το ανορθόδοξο του πράγματος λίγο απασχόλησε τον Σέλλερ. Ήταν βέβαιος πως η

Καμπάλ είχε κάνει λάθος και είχε εντοπίσει έναν άσχετο συνταγματάρχη Μοράβια. Δενσκόπευε ν’ ασχοληθεί περισσότερο με το ζήτημα. Εκείνος είχε φορτώσει το φάκελο τουπληροφορίες, ο Κήρυκας έδειχνε πρόθυμος να πάρει ό,τι του έδιναν, ο χρόνος έτρεχε, ησυναλλαγή είχε ήδη φτάσει στα μισά, το μόνο που του έλειπε ήταν…

«Τη Βαλκυρία, κυρία Καμπάλ, από σας δεν περιμένω τίποτα λιγότερο».«Σύμφωνοι. Επιτρέψτε μου όμως, για την περίπτωση του συνταγματάρχη Μοράβια…»Έκλεισε το τηλέφωνο. Η εμμονή αυτής της γυναίκας τον διαόλιζε. Με το βλέμμα του

εκδοτικού κολοσσού στραμμένο ανυπόμονα πάνω του, ο Σέλλερ ένιωθε πολύ άβολα. Οιφωτογραφίες έπρεπε να φύγουν γρήγορα από τα χέρια του κι ας αποφάσιζε η εφημερίδαπώς θα τύπωνε την ιστορία τους. Ο συμβολαιογράφος ήθελε μόνο τα υπόλοιπα δύο τρίτα της αμύθητης αμοιβής του και γαία πυρί μιχθήτω!Τηλεφώνησε στον Αλκιβιάδη Δημοσθένους ότι η απάντησή του ήταν έτοιμη –ήρθε δε

εντυπωσιακά γρήγορα να την παραλάβει– και φόρεσε το παλτό του για να φύγει.

Page 131



Προβλέποντας ότι η συνεργάτιδά του δεν θα παραιτούνταν τόσο εύκολα από τηνπροσπάθειά της να τον μεταπείσει, φρόντισε πριν φύγει ν’ αλλάξει το μήνυμα του τηλεφωνητή,προκειμένου να μην αφήσει κανένα περιθώριο διαλλακτικότητας. Είχε μια ολόκληρη νύχταμπροστά της να το ξανασκεφτεί και μερικές φορές την έπιαναν κάτι ανόητες διαθέσεις ν’αναλάβει πρωτοβουλίες.

«Επικοινωνήσατε με το συμβολαιογραφικό γραφείο Σ. Σέλλερ. Παρακαλώ, αφήστε τομήνυμά σας μετά το χαρακτηριστικό ήχο. Αν είστε η κυρία Καμπάλ, εύχομαι, για το καλό σας,αυτό το μήνυμα να είναι από την Αυστρία. Μπιπ!»Έσβησε το φως του γραφείου, βγήκε και κλείδωσε την πόρτα.

Page 132



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ25Το Σάλσμπουργκ αποδείχτηκε πιο φιλόξενο, πιο τρυφερό και πιο μελαγχολικό κι από τη

Βιένη. Ήταν το τέρμα του ταξιδιού για μένα, το φινάλε ενός κομματιασμένου ψηφιδωτού, πουείχα τόσο μοχθήσει να ανασυνθέσω, ώστε αισθανόμουνα πια τμήμα του. Ο ΑγκουστίνΜαρτινέλο ήταν το ένατο και τελευταίο Ξωτικό του Αχέροντα, η στερνή μου συνέντευξη στηνΕυρώπη.

«Περάστε, κυρία Καμπάλ».Είχα πολλές φορές ακούσει αυτή τη φράση τις τελευταίες εβδομάδες, ποτέ όμως η φωνή

του οικοδεσπότη δεν ήταν τόσο τρυφερή και το μήνυμα που μετέδιδε τόσο προσωπικό.Πέρασα την ξύλινη πόρτα γοητευμένη.Ναι, είχε τελειώσει η παράσταση και εγώ διέσχιζα μια πράσινη ξύλινη πόρτα κι

αναρωτιόμουν γιατί η μοίρα δεν με είχε προετοιμάσει για τούτο το απροσδόκητο κάλεσμα.Είχα περάσει το βράδυ μου στο συνοικιακό θεατράκι του συλλόγου των «Φίλων της Τέχνης

» στο Σάλσμπουργκ. Ο «Άνθρωπος Ορχήστρα» με είχε πλησιάσει μόνος του μετά το τέλοςτης παράξενης παράστασης, που είχε όλη σχεδιαστεί επάνω μου. Στο εντυπωσιακό τουνούμερο, έπρεπε να διαλέξει μια εθελόντρια από το κοινό, για να της απευθύνει τις ερωτικέςμελωδίες που δημιουργούσε η κίνηση του σώματός του και οι ήχοι των στεναγμών του… καιδιάλεξε εμένα! Ποτέ μέχρι τώρα δεν με είχαν διαλέξει ανάμεσα στο πλήθος για οτιδήποτεάλλο, εκτός από δουλειά και αγγαρείες. Αλλά ο καλλιτέχνης, προσπερνώντας τις όμορφεςκαι απορημένες γυναίκες της πλατείας, διέσχισε το μικρό θεατράκι και κυλίστηκε απαλά σταπόδια μου. Ο προβολέας με φώτισε απότομα και τα κεφάλια του κοινού στράφηκαν προς τομέρος μου. Έμεινα ακίνητη, παγιδευμένη μέσα στο θανατηφόρο περίβλημα του σώματός μου, μην ξέροντας πώς ν’ αντιδράσω. Ήταν, άραγε, μια γκροτέσκα επιλογή, προορισμένη ναπροκαλέσει το σαρκασμό του κόσμου και να με γελοιοποιήσει; Το τρυφερό βλέμμα τουΑγκουστίν δεν φανέρωνε τίποτα τέτοιο. Μέσα από έναν υπέροχο συνδυασμό ήχων καικίνησης, άκουσα το τραγούδι του έρωτα για πρώτη φορά να χαϊδεύει τα παρθενικά αυτιά μου,είδα με τα μάτια μου το σπαραγμό του πάθους, το τρέμουλο της αμφιβολίας και τηνανατριχίλα της ελπίδας και ένιωσα τι σημαίνει να είναι κανείς αντικείμενο πόθου ενόςποιητικού εραστή – έστω και μέσα από την απάτη μιας παράστασης! Η μελωδικήεξομολόγηση του καλλιτέχνη κράτησε σαράντα ονειρεμένα λεπτά και αισθάνθηκα τη σφιγμένη μου ψυχή ν’ ανοίγει σαν τριαντάφυλλο, για να υποδεχτεί έναν πρωτόγνωρο για μέναρομαντισμό. Ο Μαρτινέλο ήταν τόσο χαρισματικός, που το κοινό συγκινήθηκε. Κανείς δεντόλμησε να χαλάσει την τελειότητα του λυρισμού του, κανείς δεν γέλασε, δεν σχολίασε, καιμέσα στο σιωπηρό και σκοτεινό θεατράκι ένιωσα, για μια φορά στη ζωή μου, επιθυμητή…

Page 133



«Στη σεμνή και υπομονετική μούσα μου», είπε όταν τελείωσε το νούμερό του και μεπλησίασε για να μου προσφέρει ένα λουλούδι. «Σας ευχαριστώ που με βοηθήσατε απόψε,με ένα τόσο δύσκολο κοινό».

«Η ευχαρίστηση ήταν όλη δική μου», είπα κοκκινίζοντας για πρώτη φορά στη ζωή μου,από χαρά.Δέχτηκα ντροπαλά το λουλουδάκι και τον άκουσα μαγεμένη να εξωτερικεύει τη μελαγχολία

του, για το πόσο έχει χαθεί η ποίηση και ο ρομαντισμός στην εποχή μας. Άλλοτε οιπαραστάσεις του γέμιζαν στάδια και τώρα περιέφερε την τέχνη του στα παρακατιανάθεατράκια των συλλόγων, που πολύ λίγο ενδιαφέρονταν να ενώσουν την ψυχή τους με τηδική του. Αρχικά, το νούμερό του λεγόταν «Το φτερούγισμα του Έρωτα», όμως ο ατζέντηςτου θεώρησε πως δεν ήταν αρκετά εμπορικό και το βάφτισε «Ο Άνθρωπος Ορχήστρα». ΟΑγκουστίν γέλασε πικραμένος. Γιατί ο κόσμος να συγκινείται περισσότερο από χαζούς καιτερατώδεις τίτλους και όχι από ποιητικούς και ευγενικούς; Μη σας κρατάω όμως…Τον βεβαίωσα πως δεν είχα πουθενά να πάω και δεν μπορούσα να σκεφτώ τίποτα

ωραιότερο από τη συντροφιά του. Μου ζήτησε τότε να τον περιμένω ν’ αλλάξει και να μουπροσφέρει ίσως… ένα ποτό; Υπέροχα.

Στάθηκα στην έξοδο του μικρού θεάτρου κρατώντας σφιχτά το λουλουδάκι που μου χάρισεκαι περιμένοντάς τον να με συναντήσει, όπως περιμένουν κάποιες άλλες γυναίκες, πολύ πιοόμορφες και τυχερές από μένα, το πρώτο τους ραντεβού. Γυναίκες… Ένιωσα ξαφνικά πωςδίκαια ανήκω στο φύλο μου και πως η ζωή δεν είναι, τέλος πάντων, μόνο δουλειά. Όποιαμοναξιά κι απογοήτευση και αν είχαν οδηγήσει αυτό τον ελκυστικό άντρα να επιλέξει τηνασουλούπωτη συντροφιά μου για το βράδυ του, είχα κάθε δικαίωμα να το απολαύσω.

Xωρίς τα ρούχα του θεάτρου και ξεβαμμένος από τις πούδρες και το μακιγιάζ, πέρασε τοχέρι μου στο μπράτσο του και μου είπε να τυλίξω γερά το κασκόλ μου, γιατί το κρύο ήταντσουχτερό. Το κασκόλ μου αρνήθηκε να συμμορφωθεί με τις οδηγίες του και έστρεψε τακρόσσια του στην πλάτη όλο περιφρόνηση. «Πφφφ, ανόητε σοροπάκια!» Εγώ όμωςκατέβηκα γοητευμένη το πλατύσκαλο και στάθηκα περιμένοντάς τον ν’ αποφασίσει το πού θα μπορούσαμε να τα πούμε με την ησυχία μας.

«Να τα πούμε με την ησυχία μας», ωραιότερο κι από παραμύθι ήταν αυτό το απροσδόκητο δώρο της κακοπληρωμένης μου έρευνας.Ήταν αργά για να βρούμε κάτι της προκοπής εκεί κοντά και ευχόμενος ότι δεν θα με

απωθήσει η λιτότητα και φτώχια της μικρής του καμαρούλας, με ρώτησε αν θα καταδεχόμουννα πιούμε το ποτό μας στην αποθήκη που είχε για σπίτι του. Του την παραχώρησε τοπρακτορείο που αγόρασε τις τριάντα παραστάσεις του στο Σάλσμπουργκ. Ο Αγκουστίν είχεφανταστεί κάτι καλύτερο, όταν ο ατζέντης τού είχε πει πως η δουλειά στο Σάλσμπουργκπροσφέρει «στέγη και τροφή», αλλά τουλάχιστον θα ήμασταν ζεστά και ήσυχα εκεί.Δέχτηκα με χαρά. Το κασκόλ μου απόρησε. Πάντα προτιμούσα να βλέπω τα σπίτια αυτών

που εξομολογούσα. Μέσα στο δικό τους χώρο ένιωθαν πιο άνετα και μιλούσαν πιο εύκολα.Εξάλλου, καταλαβαίνεις πολλά από την ψυχολογία ενός ανθρώπου μελετώντας το χώρο του. Το κασκόλ μού γκρίνιαξε ότι δεν πείστηκε από αυτό το υποκριτικό «λογύδριο

Page 134



επαγγελματισμού» και με προειδοποίησε να μη γεμίζω ρομαντικές ελπίδες. Παρά τηντρυφερότητα στη φωνή του συνοδού μου, δεν παύαμε σαν ζευγάρι να δίνουμε την εντύπωσητης Ωραίας και του Τέρατος, από την ανάποδη!Το αταίριαστο ζευγάρι διασχίσαμε τα σοκάκια του Σάλσμπουργκ και σταματήσαμε έξω

από μια πράσινη ξύλινη πόρτα, δίπλα από την είσοδο ενός συγκροτήματος σπιτιών. ΟΑγκουστίν ξεκλείδωσε και ανάβοντας ένα μικρό φως καρφωμένο στον τοίχο με προσκάλεσεστη χαμηλοτάβανη καμαρούλα του.Πέρασα σ’ έναν περιποιημένο χώρο λίγων τετραγωνικών. Δίπλα από το στενό κρεβάτι,

ένα μεγάλο παράθυρο που έβλεπε στην εσωτερική αυλή του συγκροτήματος των κατοικιώνκαι ένα στρογγυλό τραπέζι μ’ ένα βάζο λουλούδια. Ο Αγκουστίν άναψε με τα σπίρτα του τοπαλιό κηροπήγιο και έσβησε την ενοχλητική λάμπα στον τοίχο. Ένα απαλό κίτρινο φωςπλημμύρισε το δωμάτιο, κρύβοντας τις ατέλειες της φτωχικής επίπλωσης. Έδειξε μιακαρέκλα για μένα μπροστά στο παράθυρο και τραβώντας ένα μπουκάλι κρασί από το ράφισερβίρισε σε δύο ψηλά ποτήρια. Με περίμενε;…Η προσεκτική τακτοποίηση των πραγμάτων στο χώρο, σχεδιασμένη εκ των προτέρων για

να φιλοξενήσει τη ρομαντική συζήτηση δύο ανθρώπων, αφύπνισε για μια στιγμή τις αισθήσειςμου, αλλά η τρυφερή φωνή του Αγκουστίν, που σήκωνε το ποτήρι του στην υγειά μου, μεξαναβύθισε στη γοητεία της. Για όποιον ή «όποια» κι αν είχε ετοιμαστεί αυτό το ζεστό σκηνικό,εγώ ήμουν τελικά αυτή που θα το απολάμβανε.Τράβηξα το κασκόλ από το λαιμό μου και το στερέωσα στην πλάτη της καρέκλας. Ο

μάλλινος λαιμοδέτης μου διαμαρτυρήθηκε που του άλλαζα θέση, γιατί μπορεί να χρειαζόταννα εγκαταλείψουμε γρήγορα τούτη την ύποπτη ερωτική φωλίτσα. Αλλά εγώ είχα χαλαρώσεικαι απολάμβανα αχόρταγα τα τρυφερά βλέμματα του οικοδεσπότη.Μιλήσαμε για τον καινούργιο τεχνοκρατικό αιώνα που μας δυσκολεύει ν’

αφουγκραζόμαστε πια την καρδιά μας, για τη μαγεία των ανθρώπινων σχέσεων, για τιςανάσες, τους ήχους και τα μυστικά της βασανισμένης μας ψυχής.

«Μυστικά…» γρατζούνισε την πλάτη μου το ανυπόμονο κασκόλ, υπενθυμίζοντας πωςέπρεπε να κοιτάξουμε και λίγο τη δουλειά μας απόψε!

«Η πιο τρυφερή μου ανάμνηση», εξομολογήθηκα συγκινημένη, «είναι όταν ο παππούς μου με έπαιρνε στα πόδια του τα βράδια και μου διηγούνταν την ιστορία της πατρίδας του.Κατέβηκε, μικρός, από τη Σκανδιναβία…»

«Το Καμπάλ είναι σκανδιναβικό επίθετο;» απόρησε δίκαια ο συνομιλητής μου.«Ήταν ο πατέρας της μητέρας μου», δικαιολογήθηκα, «ο πιο γλυκός και παραμυθένιος

παππούς που είχε ποτέ παιδί. Περνάγαμε ατέλειωτα Σαββατοκύριακα ψαρεύοντας και τονάκουγα μαγεμένη να μου μιλάει για τους Βίκινγκς, τους ατρόμητους θαλασσοπόρους, πουδιέσχιζαν τους ωκεανούς εξερευνώντας τον κόσμο».

«Οι Βίκινγκς υπήρξαν πρωτοπόροι εξερευνητές», παραδέχτηκε με σοφία ο Αγκουστίν, «μην κοιτάτε που η Δύση προσπάθησε να επισκιάσει τον πολιτισμό τους».

«Το ίδιο έλεγε κι ο παππούς μου», συμφώνησα – ευχόμενη να μην έχει δει τη σχετικήαμερικανική ταινία, παραλλαγή της οποίας του αφηγούμουν ως συγκινητική παιδική μου

Page 135



ανάμνηση. «Αντιμετώπιζαν τη ζωή με πάθος και υπερηφάνεια. Από την ώρα που γεννιόνταν,μέχρι την ώρα που πέθαιναν. Δεν άφηναν το κουφάρι τους να λειώνει ταπεινωτικά, θαμμένομέσα στις λάσπες και στα χώματα, αλλά έστελναν το πνεύμα τους να ταξιδέψει στη θάλασσα,να καεί περήφανο από τα φλεγόμενα βέλη των πολεμιστών, να εξαερωθεί στην αιωνιότητα».Έσκυψα προς το μέρος του. «Θα σας εμπιστευτώ κάτι».

«Θα προτιμούσα να μιλάμε στον ενικό», μου είπε η βελούδινη φωνή του Αγκουστίν και τοχέρι του άγγιξε το δικό μου.Μια υπέροχη ανατριχίλα διαπέρασε αργά το χέρι μου ως το μπράτσο και διαχύθηκε σε

όλο μου το σώμα. Το άγγιγμά του σκοτείνιασε για μια στιγμή το μυαλό μου και ο λαιμός μουέφραξε. Μέσα από τις σκιές του κεριού και το αχνό φως που έμπαινε από το παράθυρο, ημυρωδιά αυτού του άντρα που καθόταν απέναντί μου με αναστάτωνε. Ο χρόνος σταμάτησε κιεγώ έβγαινα αργά από το άσκημο κορμί μου, όπως γλιστράει το φίδι από το φιδοτόμαρο, και αιωρούμουν στο μικρό δωμάτιο.

«Θα σου εμπιστευτώ κάτι», προσπάθησα να συνεχίσω, διακινδυνεύοντας έναν επικίνδυνοενικό, που με έκανε πάντα να χάνω την επαφή μου με τον επαγγελματικό μου ρόλο. «Τααπογεύματα που ψαρεύαμε καθισμένοι στην προκυμαία, μου εξομολογούνταν πως θαεπιθυμούσε πολύ να καεί στη θάλασσα, όπως οι πρόγονοί του, και να γλυτώσει τηνκοινοτοπία μιας επαρχιακής νεκρώσιμης τελετής. Με ρωτούσε αν θα είχα το κουράγιο να τονδέσω στη βάρκα του και να αφήσω να τον παρασύρει το ρεύμα, όσο θα τον σημάδευα απότη στεριά με βέλη βουτηγμένα σε αναμμένη πίσσα. Μου είχε αγοράσει και τόξο, για ναπροπονούμαι».

«Είχες, λοιπόν, το κουράγιο;» O χαμηλός φωτισμός στο δωμάτιο με εμπόδιζε να δω τηνέκφραση που είχε πάρει το πρόσωπο του Αγκουστίν.

«Όχι», κατέρρευσα, προσπαθώντας ν’ ακούσω στο σκοτάδι την ανάσα του συνομιλητήμου, που άρχιζε σταθερά να χάνει το ρυθμό της. «Ακολούθησα το φέρετρό του ως τονεκροταφείο κι έβλεπα απαρηγόρητη να του κάνουνε, με κάθε λεπτομέρεια, ό,τι ζητούσεαπεγνωσμένα ν’ αποφύγει. Μια κοινότοπη επαρχιακή ταφή».

«Ήσουν μικρή για να μπορέσεις να τα βάλεις με τα έθιμα μιας ολόκληρης κοινωνίας», μουείπε παρήγορα. «Είμαστε δέσμιοι του πολιτισμού μας».

«Είμαστε δέσμιοι του φόβου μας, όχι του πολιτισμού μας», φώναξα τινάζοντας θυμωμένατο κεφάλι μου. «Ακόμη κι αν κατάφερνα να κλέψω το κουφάρι του από τους μαυροντυμένουςσυγγενείς μας, δεν ξέρω αν θα είχα τη δύναμη… τη δύναμη να ξεπεράσω το φόβο μου και να εκπληρώσω την επιθυμία του».

«Θα την είχες».H φωνή του Αγκουστίν ακούστηκε απόλυτη. Ο βελούδινος τόνος του σκλήρυνε και είδα τη

σκιά του να σηκώνεται και τα μπράτσα του να συσπώνται με πόνο. Μέτραγα τις ανάσες τουστο σκοτάδι και ήμουν πια βέβαιη πως η αναπνοή του είχε επιταχυνθεί. Ήταν αναστατωμένος.Τον ρώτησα αν τα δυνατά μας συναισθήματα καταφέρνουν να μας κάνουν να ξεπεράσουμε το φόβο και την προκατάληψη. Οι απαντήσεις του ήταν κοφτές, αλλά πέρα για πέρααποκαλυπτικές. Ναι, ο καθένας μπορεί, και πρέπει, να ορίζει το θάνατο και την ταφή του και

Page 136



οφείλουμε να βγαίνουμε πάνω από τον εαυτό μας, όταν ένας ετοιμοθάνατος φίλος ζητάει τησυνεργία μας, για να δώσει τέλος στη ζωή του με τον τρόπο που αυτός επιλέγει και επιθυμεί.Ποιος ανθρώπινος νόμος έχει δικαίωμα να κρίνει μια γενναία και ασυμβίβαστη ψυχή, πουαρνείται να χάσει την αξιοπρέπειά της και να κουρελιαστεί στην υποκρισία και τη μίζερηνεκροφιλία του δυτικού πολιτισμού; Αυτός δεν θα αρνιόταν ποτέ τη βοήθειά του σ’ ένα φίλο…Αυτός θα το έκανε!Θα το έκανε;Ναι, θα το έκανε!Ακούγεται σαν…Το έχει κάνει! Το σώμα του Αγκουστίν ήρθε πολύ κοντά μου και ένας κρυφός σπαραγμός

παγιδεύτηκε ανάμεσά μας. Η εξομολόγησή του διαπέρασε τους πόρους μου και, ακόμη κι αν δεν μου ονομάτιζε τους πρωταγωνιστές της ιστορίας του, είδα με τα μάτια της ψυχής μου τονΦλερ, τον Τρινιντά και τον ίδιο να δένουν απαρηγόρητοι το άψυχο κορμί της Βαλκυρίας στησχεδία, να το ραντίζουν με βενζίνη και να το στέλνουν φλεγόμενο στ’ ανοιχτά. Η ανάσα τουηθοποιού μοσχοβολούσε πνιγμένα συναισθήματα και με μεθούσε, το στέρνο τουανεβοκατέβαινε μπροστά στο θώρακά μου, τα χέρια του μου έσφιγγαν τους ώμους, όπως θα έκανε κανείς ανοίγοντας την καρδιά του σε μιαν άγνωστη, που αύριο θα έχει φύγει από τηνπόλη. Μείναμε έτσι αρκετή ώρα. Πολύ κοντά για ν’ ακούει ο ένας την καρδιά του άλλου, πολύμακριά για να ικανοποιηθεί ο μαρτυρικός πόθος που γέννησε στα σωθικά μου αυτός οτρυφερός άντρας, ξαφνιάζοντας κι εμένα την ίδια. Η ερωτική επαφή μπορεί να πάρει πολλέςμορφές σε τούτη τη ζωή, όταν ανοίγει η ψυχή μας απροειδοποίητα και συντονίζεται με τουςπαλμούς και τις ανάσες ενός άλλου ανθρώπου. Eκείνη τη νύχτα βίωσα έναν αληθινό έρωτα,πίσω από τους πονεμένους στεναγμούς και το απαλό χάδι του ηθοποιού στο χέρι μου, τοσφίξιμο των δαχτύλων και το ανεβοκατέβασμα του στέρνου του μέσα στο σκοτάδι.Το κεφάλαιο της Βαλκυρίας έκλεισε και το μελαγχολικό πρόσωπο του Αγκουστίν, να με

αποχαιρετά έξω από το πράσινο χαμηλό πορτάκι, ήταν η τελευταία εικόνα του Σάλσμπουργκπου κατέγραψαν τα κύτταρά μου και που θα έμενε χαραγμένη μέσα μου, ακόμη κι όταν όληετούτη η έρευνα, που είχε ξεκινήσει ο Σέλλερ για την πεινασμένη του τσέπη, θάμπωνε από τοχρόνο και χανόταν στο γερασμένο μου μυαλό. Στη μικροσκοπική καμαρούλα, τα λίγαεκατοστά από το δέρμα μου που άγγιζαν το χέρι του είχαν καταφέρει ν’ αγγίξουν τον απόλυτοπόθο και την απόλυτη ικανοποίηση. Κι αυτά τα λίγα εκατοστά θα μετέδιδαν το μήνυμα στουςιστούς μου για χρόνια και θα με έκαναν να μελαγχολώ νοσταλγικά τα δειλινά και ταηλιοβασιλέματα, μέχρι το τέλος της ζωής μου…Περπάτησα σαν υπνωτισμένη στα σοκάκια του Σάλσμπουργκ, αρνούμενη να γυρίσω στο

ξενοδοχείο μου, αρνούμενη να δώσω ένα τέλος σε τούτη την αλλόκοτη νύχτα, που ξύπνησεμέσα μου μια πρωτόγνωρη ελπίδα και μια πρωτόγνωρη απελπισία μαζί. Αγκουστίν…Το ένατο Ξωτικό του Αχέροντα, η «Ένατη Νύχτα της Αποπλάνησης…»Το κασκόλ μου απόρησε. Kάπου είχαμε ακούσει για την ένατη νύχτα της αποπλάνησης,

αλλά εγώ ήμουν πολύ ερωτευμένη για να καταλάβω. Οι μάλλινες πλέξεις τουσυγκεντρώθηκαν στο λαιμό μου και μου υπενθύμισαν με αυστηρότητα: Mέσα στα σκονισμένα

Page 137



αρχεία των εφημερίδων, τις εβδομάδες που σπούδαζα το Ναδίρ και είχα αποστηθίσει όλεςτις παραστάσεις και τα προγράμματά του, υπήρχε κάποια αναφορά σε μια παράσταση, έναβακχικό ψίθυρο, ένα ολισθηρό βήμα που οδηγεί στην άβυσσο… Το κασκόλ μου επέμενε.Υπήρχε ένας ύποπτος συμβολισμός σ’ ετούτη τη μοιραία συνάντηση, αλλά εγώ δενμπορούσα πια ν’ ακούσω. Γιατί όποιος ζει την αποπλάνηση, δεν την αναγνωρίζει.

Page 138



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ26Πέρασε προσεκτικά τη διασταύρωση και τρέχοντας με τα μικρά του ποδαράκια έφτασε με

ασφάλεια στο απέναντι πεζοδρόμιο. Τα αυτοκίνητα, πριν ακόμη ξεκινήσουν, είχαν ήδηαρχίσει να κορνάρουν ανυπόμονα και πριν ακόμη ξεκινήσουν να κορνάρουν, οι οδηγοί τουςείχαν ήδη αρχίσει να διαμαρτύρονται. Η Αθήνα ήταν η πιο επικίνδυνη πόλη για τους πεζούς!Προσπάθησε να ισορροπήσει σ’ ένα ανύπαρκτο πεζοδρόμιο, εξαφανισμένο κάτω από

σταθμευμένα αυτοκίνητα και μηχανάκια, καλάθια με ρούχα, πανέρια με παπούτσια καιτετράγωνα περίπτερα βαρυφορτωμένα με εμπορεύματα. Όλοι οι περαστικοί τριγύρω τουέδειχναν να έχουν βρει τον τρόπο να στριμώχνονται ανάμεσα στα σταθμευμένα αυτοκίνητα του πεζοδρομίου και να πορεύονται, αλλά ο Εγγαστρίμυθος ένιωθε πως χρειαζόταν ακόμηεξάσκηση για να το καταφέρει.Έσπρωξε τη γυάλινη περιστρεφόμενη πόρτα και πάτησε το ακριβό μαρμάρινο πάτωμα της

εισόδου. Το ψηλοτάβανο αίθριο, με τη γνώριμη πολυγωνική αρχιτεκτονική, τον έκανε νανιώσει μια παράξενη οικειότητα. Τα Κέντρα Υποδοχής και Πληροφόρησης Κοινού της Eurotelήταν σχεδιασμένα με τον ίδιο τρόπο σε όλες τις ευρωπαϊκές πόλεις και σου δημιουργούσαν,αν μη τι άλλο, την αίσθηση ότι μπαίνεις σ’ ένα οικείο περιβάλλον. Όσο κι αν τον απωθούσε ησύγχρονη τεχνολογία, σήμερα έπρεπε να βάλει τα δυνατά του.Προσπέρασε τις γιγαντοοθόνες με τις επιδείξεις, τις βιτρίνες με τις προσφορές και τα

περιστρεφόμενα εκθέματα και κατευθύνθηκε στο μικρό οκταγωνικό χώρο: Εξερευνήστε τηνΕυρώπη με τηνEurotel. Όρθια σε κάθε τοίχο ήταν στερεωμένα τα ηλεκτρονικά τερματικά,όπου μπορούσε το κοινό να εξυπηρετηθεί.Αντιμετωπίζοντας το γνωστό πρόβλημα με το μπόι του, αναζήτησε ένα τερματικό για τα «

άτομα με ειδικές ανάγκες», που ήταν συνήθως στερεωμένο σε τέτοιο ύψος, ώστε να μπορείνα εξυπηρετεί χρήστες καθισμένους σε αναπηρικά καροτσάκια. Συχνά, κι αυτό ακόμη ήτανψηλό για κείνον, αλλά τεντωμένος στις μύτες των ποδιών κατάφερνε να βλέπει την οθόνη.Στην οθόνη φωσφόριζαν όλες οι ευρωπαϊκές επαρχίες και αγγίζοντας με το δάχτυλό του

την ολλανδική, η Eurotel τον υποδέχτηκε στη μητρική του γλώσσα και του άνοιξε το ταμπλό με τις υπηρεσίες της. Προσδιόρισε γεωγραφικά την πόλη της Αθήνας και αναζήτησε τηδιεύθυνση του Διευθυντή Σεφερίνο. Το μηχάνημα απολογήθηκε πως δεν διέθετε καταχώρισημε αυτό το όνομα. Ο Εγγαστρίμυθος του έδωσε εντολή να τον αναζητήσει σε όλη την Ευρώπη, το μηχάνημα απάντησε και πάλι με κενό… Το όνομα «Σεφερίνο» δεν περιλαμβανόταν στααρχεία του.Άλλαξε τομέα και από τον «Τηλεφωνικό Κατάλογο» βρέθηκε στο πεδίο «Επαγγελματίες».

Εξάντλησε όλες τις πιθανές και απίθανες επαγγελματικές κατηγορίες που θα μπορούσαν να

Page 139



τον περιέχουν, από διευθυντές τσίρκου, μέχρι καλλιτεχνικούς διευθυντές, αρχηγούςκαλλιτεχνικών αποστολών, υπεύθυνους διακίνησης θιάσων, μάνατζερ, θιασάρχες, οδηγούς.Η απολογητική απάντηση εμφανιζόταν μονότονα μετά από κάθε του αναζήτηση,διαβεβαιώνοντας ότι το «Σεφερίνο» ήταν ένα άγνωστο όνομα για την Eurotel.Ο Εγγαστρίμυθος συνοφρυώθηκε ανήσυχος. Τα αρχεία της Eurotel περιείχαν όλους τους

κατόχους τηλεφωνικών γραμμών, όλους τους επαγγελματίες και όλους τους διαθέτοντεςμόνιμη κατοικία στην Ευρώπη. Ήταν δυνατόν ο Σεφερίνο να μην ανήκει σε καμία από αυτές τις κατηγορίες;Κοίταξε σκεφτικός τον υπολογιστή, που περίμενε υπομονετικά την επόμενη εντολή του.

Αφού δεν μπορούσε να βρει το Διευθυντή, ας μάθαινε τουλάχιστον ποιοι ήταν αυτοί πουαναζητούσαν τη Βαλκυρία. Πληκτρολόγησε το όνομα «Καμπάλ» και η οθόνη του γέμισεστοιχεία. Υπήρχαν εκατοντάδες Καμπάλ στην Ευρώπη, σε όλες σχεδόν τις επαρχίες, οι πιοπολλές στη Γαλλία και στο Βέλγιο. Ακόμη και στη Βαλκανική υπήρχε μια Καμπάλ, στηνΑθήνα.Ο Εγγαστρίμυθος συγκεκριμενοποίησε την εντολή του και ζήτησε να του δείξει τις Καμπάλ

που περιέχονταν κάτω από τη στήλη Ντετέκτιβ. Γυναίκες ντετέκτιβ Καμπάλ το κομπιούτερέβγαλε πέντε: τρεις στη Γαλλία, μία στο Βέλγιο και μία στην Ελβετία. Μπήκε στις σελίδες πουδιαφήμιζαν τις υπηρεσίες τους και όλες περιείχαν φωτογραφία. Καμία δεν έμοιαζε με τηνΚαμπάλ που θυμόταν.Ξαναβγήκε στο πεδίο «Επαγγελματίες» και πληκτρολόγησε τη λέξη Έρευνα. Ζήτησε από

τον υπολογιστή να του βρει όλες τις επαγγελματίες γυναίκες Καμπάλ, που στην καταχώρισήτους περιεχόταν η λέξη αυτή ή τα παράγωγά της. Εμφανίστηκαν είκοσι δύο Καμπάλ.Απέκλεισε εύκολα τις πέντε ντετέκτιβ, που περιέχονταν φυσικά και σ’ αυτή την κατηγορία, καιάρχισε να εξετάζει μία μία τις υπόλοιπες δεκαεπτά. Κάποιες ασχολούνταν με την ηλεκτρονικήκατασκοπία, κάποιες με βιομηχανικές ή πανεπιστημιακές έρευνες και τελευταία η Καμπάλ της Αθήνας. Η καταχώρισή της ήταν λιτή, άχρωμη και φτηνή.

«Αναλαμβάνω κάθε είδους έρευνες. Mετακινούμαι άνετα στην Ευρώπη. Mιλώ όλες τιςευρωπαϊκές γλώσσες. Τιμές λογικές».Η καταχώριση έδινε ένα τηλέφωνο και μια διεύθυνση στην Αθήνα και δεν περιείχε

φωτογραφία. Η Καμπάλ που θυμόταν ο νάνος θα είχε κάθε λόγο να μην τυπώσει τηφωτογραφία της στην επαγγελματική της αγγελία.Σημείωσε το τηλέφωνο και κατευθύνθηκε στους θαλάμους της Eurotel. Σήκωσε το

ακουστικό. Πληκτρολόγησε τον αριθμό της αγγελίας, η σύνδεση έγινε, η συσκευή στην άλληάκρη της γραμμής άρχισε να καλεί. Στο τέταρτο κτύπημα ένας αυτόματος τηλεφωνητήςενεργοποιήθηκε και μια μαγνητοφωνημένη γυναικεία φωνή άρχισε να μιλάει σε μια άγνωστηβαλκανική διάλεκτο. Ο νάνος δεν καταλάβαινε λέξη από τη γλώσσα που μιλούσαν οιάνθρωποι στην Αθήνα, αλλά η φωνή δεν άφηνε καμία αμφιβολία για το ποια ήταν ηιδιοκτήτριά της. Ναι, όσο σύντομο κι αν ήταν το μαγνητοφωνημένο μήνυμα, η αξεπέραστημνήμη του όσον αφορά στις φωνές τον διαβεβαίωνε πως η γυναίκα που μιλούσε στοναυτόματο τηλεφωνητή ήταν η Καμπάλ του Άμστερνταμ. Η φρικτή και μισητή Καμπάλ, που

Page 140



πέρασε τρεις νύχτες στο τροχόσπιτό του και είχε αναστατώσει τη ζωή του. Η Καμπάλ πουαναζητούσε τη Βαλκυρία!Ώστε η έρευνα διεξαγόταν από την Αθήνα. Ώστε η τερατόμορφη γυναίκα με το γαλλικό

επίθετο εργαζόταν στη Βαλκανική ως «ερευνήτρια». Xμ!Ο Εγγαστρίμυθος γύρισε στο τερματικό του και ζήτησε από την Eurotel να του δείξει το

χάρτη της Αθήνας. Πληκτρολόγησε τη διεύθυνση που ανέγραφε η αγγελία της Καμπάλ καιπάτησε το πλήκτρο «Διαδρομή». Η κόκκινη τελεία στο χάρτη, το σημείο της Αθήνας πουβρισκόταν το μέγαρο της Eurotel, άρχισε ν’ αναβοσβήνει. Σε λίγο, μια κίτρινη φωσφορίζουσαγραμμή ξεκίνησε την πορεία της από το σημείο της τελείας και περνώντας κάποιους δρόμους του χάρτη, στρίβοντας σε κάποια τετράγωνα, τερμάτισε στα μισά ενός οικοδομικούτετραγώνου. Μία ρίγα εμφανίστηκε στην οθόνη, ενημερώνοντάς τον πως η απόσταση ήταν750 μέτρα από το σημείο που στεκόταν. Στο πεδίο «Επιλογές» μπορούσε να βρει τα μέσαμαζικής μεταφοράς που θα τον διευκόλυναν να φτάσει σ’ αυτή τη διεύθυνση. Δεν ήθελε ναπάρει κανένα μέσο μεταφοράς για 750 μέτρα. Σχεδίασε στην ατζέντα του τη διαδρομή, όπωςτην αναπαριστούσε ο χάρτης της οθόνης, κούμπωσε καλά το παλτό του και ξαναβγήκε στααφιλόξενα πεζοδρόμια της Αθήνας.Έκανε λίγα βήματα πίσω και κοίταξε το παλιό τριώροφο σπίτι. Περίμενε ότι η διεύθυνση θα

τον οδηγούσε σε κάποια εταιρεία ή κάποια οργάνωση ή, έστω, σε κάποιο μέγαρο μεγραφεία. Όμως όχι. Η διεύθυνση που ανέγραφε η λιτή αγγελία της Καμπάλ ήταν η διεύθυνσητου σπιτιού της. Η γυναίκα δεν διέθετε καν γραφείο!Ο Εγγαστρίμυθος ένιωσε την οργή να ξαναφουντώνει μέσα του. Είχε καταφέρει να τον

εξαπατήσει μια αποτυχημένη ερευνήτρια της Βαλκανικής, που μάζευε τους πελάτες της απόμια πάμφτωχη αγγελία και έπαιρνε τα επαγγελματικά της μηνύματα στο σπίτι. Δεν ήταν κανντετέκτιβ, που σήμαινε πως δεν είχε καμία ειδική εκπαίδευση και άδεια. Ήταν ένα είδοςανθρώπου για όλες τις δουλειές!Στην είσοδο του παλιού τριώροφου υπήρχαν τρία κουδούνια με ονόματα, από τα οποία τα

δύο ήταν δακτυλογραφημένα και το τρίτο γραμμένο πρόχειρα με στυλό. Σ’ αυτό το τρίτοκατάφερε ν’ αναγνωρίσει το «Κ» και δύο «α», που ήταν γράμματα ίδια και στη δική τουγλώσσα. Αυτό το τρίτο μίζερο κουδούνι, που ήταν ραγισμένη η μία άκρη του, ανήκεοπωσδήποτε στηνεπικίνδυνη και ραδιούργα Καμπάλ!Το παλιό τριώροφο δεν άφηνε και πολλές αμφιβολίες για το εισοδηματικό επίπεδο αυτών

που το κατοικούν. Αν σκεφτεί κανείς πως η Καμπάλ διέσχιζε για εβδομάδες την Ευρώπη,αναζητώντας τον ίδιο, τον Σεργκέι στις Βρυξέλλες και ποιος ξέρει πόσους ακόμη, τοπιθανότερο ήταν πως η έρευνα αυτή δεν χρηματοδοτούνταν από την ίδια. Άρα υπήρχεκάποιος πελάτης ή κάποιος εργοδότης που ανέλαβε τα έξοδά της και που έψαχνε μετάμανίας τη Βαλκυρία. Υπήρχε κάποιος πίσω από την επικίνδυνη Καμπάλ, που ήταν ακόμη πιο επικίνδυνος και που κανείς δεν μπορούσε να γνωρίζει τους λόγους που τον οδήγησαν ναστρέψει τις έρευνές του στη Βαλκυρία...Ένας τρομακτικός εχθρός;

«Εχθρός;» H Βαλκυρία χαμογέλασε. «Τι σε κάνει να πιστεύεις πως οι άνθρωποι αλλάζουν

Page 141



τόπο για να γλυτώσουν από κάτι και όχι για να συναντήσουν κάτι;»Ο Εγγαστρίμυθος ακούμπησε τον αγκώνα του στα χόρτα και κοίταξε προσεκτικά το

ξαπλωμένο κορμί της Βαλκυρίας. Το λιμάνι του Παλέρμο φαινόταν καθαρά πίσω από τοκεφάλι της και στο βάθος του ορίζοντα μεγάλα πλοία διέσχιζαν την Τυρρηνική Θάλασσα. Οπόνος του ήταν τόσο αβάσταχτος και βαθύς, που ούτε το γυάλινο ρολόι με τους χρυσούςδείκτες δεν κατάφερνε να γιατρέψει. Η Βαλκυρία θα έφευγε από το καραβάνι, θα έφευγε απότην Iταλία, θα έφευγε για πάντα από τη ζωή του.Η γυναίκα γύρισε το κεφάλι της προς το μέρος του αναστενάζοντας με ευχαρίστηση. Αυτό

το μικροσκοπικό κομματάκι γης με τα δύο δέντρα και τα λίγα χόρτα, που είχαν βρει για ναξαπλώσουν, ήταν υπέροχο. Βόλεψε το μάγουλό της στο χώμα και έκλεισε τα μάτια.Ο νάνος περίμενε πως κάτι θα είχε ακόμη να προσθέσει στη φράση της, όμως έπεσε έξω.

Τα χείλη της γυναίκας, αν και χαμογελαστά, παρέμεναν ασάλευτα.Τα νέα ήταν πολύ ξαφνικά, για να μπορέσει να τα χωνέψει τόσο εύκολα. Στη διάρκεια των

τελευταίων δύο μηνών δεν είχε ποτέ περάσει από το μυαλό του η πιθανότητα η Βαλκυρία ναφύγει από κοντά τους, με τον ίδιο αιφνιδιαστικό και απροειδοποίητο τρόπο που εμφανίστηκε.Είχε ενσωματωθεί στη μικρή τους οικογένεια. Ήταν πια δικιά τους. Η είδηση της αναχώρησήςτης, συνοδευόμενη από την απαισιόδοξη πρόβλεψη ότι ο νάνος δεν θα την ξανάβλεπε ποτέ,τον θορύβησε. Απαγορευόταν να τους εγκαταλείψει, χωρίς να δώσει, τουλάχιστον, κάποιεςεξηγήσεις!Όταν βγήκαν από το μαγαζί που αγόρασαν το ρολόι του, ο Εγγαστρίμυθος αρνήθηκε να

επιστρέψει στα τροχόσπιτα, αν δεν μάθαινε περισσότερα γι’ αυτή την ξαφνική αναχώρηση,χωρίς επιστροφή. Μήπως είχε κανένα παράπονο από τους συντρόφους του, κανέναπρόβλημα; Η γυναίκα γέλασε και το χρυσοπράσινο βλέμμα της τον χάιδεψε καθησυχαστικά.Μήπως κάποιος κάπου την περίμενε; «Ναι, σίγουρα με περιμένουν», είπε με τη βαθιάονειρική φωνή της, «ακόμη κι αυτοί που δεν γνωρίζουν ότι θα έρθω».Του υπέδειξε το μικροσκοπικό δεντροφυτεμένο σημείο που εντόπισε πίσω από τα σπίτια

και ξάπλωσε μαζί του στο χώμα για να δροσιστεί από τον καυτό αυγουστιάτικο ήλιο. Η κοιλιάτης ανεβοκατέβαινε ρυθμικά και σχημάτιζε ένα τόσο δα μικρό βουναλάκι στο κατά τα άλλαλυγερό και αδύνατο σώμα της. Μια ανεπαίσθητη καμπύλη που πηγαινοερχόταν με τηναναπνοή της και νανουριζότανε. Ο νάνος κοίταξε τη μικρή καμπύλη και γέμισε τρυφερότητα.Πόσο τον είχαν παραπλανήσει οι αλλαγές που έφερε στο σώμα της γυναίκας ετούτο τογαλήνιο βουναλάκι της κοιλιάς της!Θυμήθηκε τις πρώτες οργισμένες σκέψεις που του είχαν προκαλέσει οι εμετοί και οι

αδιαθεσίες της Βαλκυρίας. Καχύποπτος απέναντί της, είχε βιαστεί να οδηγηθεί στοσυμπέρασμα πως η καινούργια φιλοξενούμενη στο τροχόσπιτο του Σεφερίνο ήταν πολύάρρωστη και επικίνδυνη γι’ αυτόν και τους συντρόφους του, πως έπρεπε ν’ απομακρυνθείαπό το καραβάνι.Δεν δίστασε καθόλου να εξωτερικεύσει τις ανησυχίες του. Είχε πάει γραμμή στο

τροχόσπιτο του Διευθυντή και είχε χτυπήσει την πόρτα με αυστηρότητα. Ο Διευθυντής όμωςέλειπε. Ήθελε οπωσδήποτε να καταδώσει την άγνωστη και κατευθύνθηκε χωρίς δισταγμό

Page 142



στην πόρτα της Μιλού.Η Μιλού διατηρούσε χρόνια μια βαθιά σχέση με τον Σεφερίνο, παρόλο που ο άστατος και

ανεξάρτητος χαρακτήρας και των δύο τους δεν άφηνε ελπίδες ότι θα εξελισσόταν αυτή ησχέση σε κάτι σοβαρότερο. Έφτανε όμως να δει κανείς πώς κοιτάζονταν, πώςεπικοινωνούσαν τα βλέμματά τους μέσα στο πλήθος, για να καταλάβει πως, όποτε οιδουλειές γίνονταν αιτία να διασταυρωθούν οι δρόμοι τους, ξαναζούσαν κομματιαστά έναμεγάλο αίσθημα. Η Μιλού έπρεπε κανονικά να συμμεριστεί την ανησυχία του για τηνεπικινδυνότητα της άγνωστης, που είχε θρονιαστεί στο τροχόσπιτο του Διευθυντή και κοιμόταν στο κρεβάτι του.

«Μολυσματική ασθένεια;» απόρησε η Μιλού.Ο Εγγαστρίμυθος της μίλησε για τους εμετούς και τις μικρές λιποθυμίες της Βαλκυρίας, για

τη χλομάδα και τις πρωινές της αδιαθεσίες. Η Μιλού ξεκαρδίστηκε στα γέλια:«Εγώ πάντως το πέρασα ήδη, άρα δεν κινδυνεύω να κολλήσω!»Ώστε η άγνωστη ήταν έγκυος!Η Μιλού έβγαλε μια ακόμη μπίρα από το φορητό ψυγειάκι που είχε στο τροχόσπιτό της και

τη μοίρασε στα πλαστικά τους ποτήρια. Ο νάνος την κοίταξε προσεκτικά.Τι εννοούσε η Μιλού όταν είπε ότι «το έχει περάσει ήδη»; Ήταν και η Μιλού έγκυος; Μπα,

αποκλείεται. Μάλλον θα εννοούσε ότι «υπήρξε» κάποτε έγκυος. Aυτό ήταν κάτι που οΕγγαστρίμυθος το άκουγε για πρώτη φορά, αλλά η Μιλού δεν ήταν διατεθειμένη να δώσειπερισσότερες εξηγήσεις. Η φράση που προφανώς της ξέφυγε, όταν ειρωνεύτηκε την ανόητηιατρική διάγνωση του νάνου, δεν ακολουθήθηκε από κανένα σχόλιο. Ο Εγγαστρίμυθοςπεριεργάστηκε το ευκίνητο μικροκαμωμένο σώμα της Μιλού. Ήταν επόμενο να έχειπληρώσει την άστατη ζωή της με ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες. Όσο διάσημη ήταν η ικανότητάτης στη σκηνή, τόσο διάσημη ήταν και η αδυναμία της στο ανδρικό φύλο.

«Mα, τι δουλειά έχει στην περιοδεία μια έγκυος γυναίκα;» ρώτησε την ηθοποιό αδειάζοντας το ποτήρι του.

«Αυτό είναι δική της υπόθεση», απάντησε λακωνικά η Μιλού.Όπως ο Διευθυντής, έτσι κι εκείνη δεν έδειχνε να έχει καμία διάθεση να σχολιάσει την

άγνωστη. Γνώριζε καιρό τη Βαλκυρία; Μπα, ίσως, μπορεί, ποιος ξέρει… Oι απαντήσεις τηςΜιλού ήταν ασαφείς σε κάθε του ερώτηση. Δεν φαινόταν να γνωρίζει καλά τη Βαλκυρία, αλλάτον βεβαίωνε ότι μπορούσε να την εμπιστεύεται και ότι δεν είχε κανένα λόγο ν’ ανησυχεί.Εκείνη δεν ανησυχούσε; αναρωτήθηκε ο νάνος. Γιατί ν’ ανησυχεί εκείνη; Μα, επειδή ηάγνωστη κοιμόταν με τον Σεφερίνο! ξέσπασε ο Εγγαστρίμυθος. Το γέλιο της γυναίκαςαντήχησε γάργαρο. «Η γυναίκα που κοιμάται με τον Σεφερίνο λέγεται Μιλού… τουλάχιστον σε αυτή την περιοδεία!» θεώρησε καλό να διευκρινίσει, υπονοώντας πως όποτε χωρίζονταν οιδρόμοι τους, κανένας από τους δύο τους δεν θα μπορούσε να γνωρίζει τις ερωτικέςπεριπέτειες του άλλου. Η Μιλού τράβηξε και δεύτερη μπίρα από το ψυγειάκι. Ο νάνος διέκρινε, χωρίς να το θέλει, αντρικά εσώρουχα κάτω από τα ανακατεμένα στρωσίδια της κουκέτας της και δύο αντρικά πουκάμισα τσαλακωμένα στην καρέκλα. Ώστε ο Διευθυντής είχε μετακομίσειεδώ! Είχε παραχωρήσει ολόκληρο το τροχόσπιτό του στην ξένη γυναίκα! Πολύ περιποίηση

Page 143



δεχόταν η άγνωστη από το σινάφι.«Ο Ντυμπουά μου είπε ότι η Βαλκυρία είναι πολύ διάσημη στη Βαλκανική», προσπάθησε

να ξανανοίξει το θέμα ο Εγγαστρίμυθος. «Είναι καλλιτέχνης;»«Τίποτα που να έχει σχέση με τη δική μας δουλειά, όπως την κάνουμε», περιορίστηκε να

πει η Μιλού.«Ο Ντυμπουά μου είπε…»«Ο Ντυμπουά δεν δυσκολεύεται ν’ ακούει τα λόγια του κόσμου», τον έκοψε απότομα η

Μιλού, «αλλά δυσκολεύεται ν’ ακούει τα λόγια του Διευθυντή του».Η επίπληξη αφορούσε, προφανώς, την εντολή του Σεφερίνο, που ζήτησε απερίφραστα

από τα Ξωτικά του Αχέροντα να κρατήσουν το στόμα τους κλειστό. Ο νάνος δεν ήθελε ναθεωρήσει η Μιλού πως ο ίδιος δεν ήταν έτοιμος να υπακούσει. «Αφού το λέει ο Σεφερίνο,καλύτερα ν’ αφήσουμε την ξένη στην ησυχία της», είπε χωρίς να το πιστεύει και προσπάθησενα καταπνίξει την περιέργειά του γι’ αυτή τη γυναίκα.Για ν’ αλλάξει θέμα, ρώτησε την ηθοποιό πώς πήγαν οι παραστάσεις των Ξωτικών στα

Βαλκάνια. Η Μιλού ομολόγησε πως ο κόσμος ήταν πολύ ζεστός, αλλά δεν βρίσκει κανείςεύκολα χώρους στη Βαλκανική, για να φιλοξενήσουν δουλειά σαν τη δική τους. Ίσως ητελευταία τους παράσταση να ήταν η πιοεπιτυχημένη, αλλά κέντρα σαν το Ναδίρ σπανίζουν στη Xερσόνησο… σε όλη την Ευρώπησπανίζουν, εδώ που τα λέμε.Η ηθοποιός δεν ένιωθε καθόλου σίγουρη για το μέλλον των Ξωτικών. Εννιά άτομα ήταν

πολλά για ένα καλλιτεχνικό σχήμα, εκεί που είχαν φτάσει οι αμοιβές. Ακόμη και ο ΡωμαίοΦλερ έδειχνε να έχει απογοητευτεί, που ίδρυσε το θίασο και ήταν διατεθειμένος να πεινάσειπροκειμένου να υποστηρίξει την τέχνη τους.Εκείνη πάλι δεν ήξερε τι να σκεφτεί. Της είχαν ξανακάνει πρόταση οι Ταραντίνο από το

Παρίσι και χωρίς να την απασχολεί ιδιαίτερα το ζήτημα των χρημάτων, την απασχολούσεπάρα πολύ που ο Φλερ δυσκολευόταν όλο και περισσότερο να τους κλείσει παραστάσεις.Δεν την πείραζε να μην πληρώνεται, αλλά την πείραζε να μη δουλεύει.

«Τέλος πάντων, αυτή η περιοδεία μάς έδωσε μια ανάσα», μουρμούρισε απογοητευμένη.«Μην ανησυχείς. Η δουλειά μας περνάει μια παροδική κρίση, όλοι την έχουμε αισθανθεί.

Θα ξαναέρθουν οι καλές μέρες για τις τέντες και τα πρωτοποριακά σχήματα», τηνκαθησύχασε ο νάνος στραγγίζοντας το ποτήρι του.Οι μέρες που θα ακολουθήσουν θα είναι πολύ δύσκολες για το σινάφι της τέντας, είπε

γαλήνια η Βαλκυρία κοιτάζοντας τη θάλασσα του Παλέρμο. Είμαστε στο μεταίχμιο τωνεποχών και όποιος δεν έχει τη δύναμη να περάσει τον Iσθμό και να πατήσει τα πόδια του μεασφάλεια στην καινούργια στέρεη γη, θα βυθιστεί μαζί με την παλιά γήινη πλάκα… Ατλαντίδα.Ο Εγγαστρίμυθος κοίταξε ανήσυχος την ξαπλωμένη φίλη του. Ήταν σίγουρος ότι αυτές οι

μακάβριες προβλέψεις περιείχαν μεγάλη δόση υπερβολής. Σε όλες τις εποχές θα υπάρχουν καλλιτέχνες… και κοινό για να τους συντηρεί.

H γυναίκα συμφώνησε πως πάντα θα υπάρχουν καλλιτέχνες. Και ζωντανοί και πνιγμένοι.Οι ζωντανοί θα είναι αυτοί που πέρασαν τον Iσθμό. Οι πνιγμένοι, αυτοί που δίστασαν.

Page 144



Του είπε πως η ατμόσφαιρα ήταν ήδη βαριά και θα έπρεπε να έχει μάθει να την οσμίζεται.Ο ανθρώπινος πολιτισμός κινείται κυκλωτικά γύρω από το Xρόνο και προσπαθεί να τουεπιβληθεί. Φιλοδοξία επικίνδυνη και λαθεμένη. Γιατί το Xρόνο τον διαβάζεις, δεν τον ορίζεις.Είμαστε ταξιδιώτες του «αύριο», όχι ιδιοκτήτες του.Η Ατλαντίδα είναι το τέλος του εικοστού αιώνα; ρώτησε ο Εγγαστρίμυθος. Η Ατλαντίδα θα

είναι το «χθες», όταν το «αύριο» γίνει «σήμερα». Μόλις οι φωνές, που έχεις τόσο καλάσπουδάσει, δείχνουν να σε ξεγελούν, διάλεξε την πιο απόμακρη και ακολούθησέ τηναπέναντι… Απέναντι από τι;… Από τον Iσθμό. Τον Κορίνθιο Ισθμό. Μην κοιτάξεις πίσω σου.Αυτό που πάταγες μέχρι τώρα με τα πόδια σου θα έχει βουλιάξει στο βυθό.Ο Εγγαστρίμυθος δυσκολευόταν εκείνο το μεσημέρι στο Παλέρμο να καταλάβει τα λόγια

της. Όταν όμως, δέκα χρόνια αργότερα, οι εγγαστρίμυθοι κατέληξαν να είναι οι καλλιτέχνες με το μεγαλύτερο δείκτη ανεργίας και οι συνάδελφοί του παρακάλαγαν για ένα μεροκάματο στιςτέντες, δυστυχώς η Βαλκυρία επιβεβαιώθηκε. Η τέχνη των ήχων προκαλούσε περισσότεροτο ενδιαφέρον του κόσμου όταν προερχόταν από τα ηλεκτρονικά μέσα τεχνολογίας καικαθόλου πια όταν αρθρωνόταν από ένα γυμνασμένο λαρύγγι, ένα σκληρά προπονημένοστομάχι και έναν επιδέξιο καλλιτεχνικό χειρισμό.Εμφανίστηκε τότε στο σωματείο τους ένας τηλεοπτικός παραγωγός, που τους πρότεινε

δειλά να εμφανιστούν σε τηλεπαιχνίδια. «Τηλεπαιχνίδια;» Οι συνάδελφοί του γύρισανπεριφρονητικά την πλάτη. Αυτό θα ήταν κατάντια για το ελιτίστικο σωματείο τωνεγγαστρίμυθων, την αφρόκρεμα των χαρισματικών καλλιτεχνών. Ο Εγγαστρίμυθοςσυμφωνούσε μαζί τους, χωρίς καμία συζήτηση. Αλλά το όνομα του δειλού πράκτορα ήτανCorinthian. Ο νάνος δεν πίστευε ποτέ στους συμβολισμούς αλλά, είτε από απελπισία είτεαπό ένστικτο, υπέγραψε το πρώτο του συμβόλαιο με τον Corinthian. Και πέρασε τονΚορίνθιο Iσθμό…Διστάζει, μέχρι τώρα, να ρωτήσει για την τύχη των συναδέλφων του. Δεν τους ακούει να

δίνουν παραστάσεις ή να εμφανίζονται πουθενά. Έρχονται φορές που νιώθει σαν να είναι ομόνος ζωντανός εγγαστρίμυθος στον πλανήτη. Τι να απέγιναν οι υπόλοιποι; Προτιμάει να μην ξέρει. Δεν τόλμησε ποτέ να μάθει.

Η φωνή που άκουσε πίσω του τον έκανε να τιναχτεί. Η εξώπορτα της τριώροφης αθηναϊκήςκατοικίας δεν έκλεινε και πολύ καλά και κατάφερε μ’ ένα σπρώξιμο να την ανοίξει. Είχεελέγξει το κουδούνι του ισογείου και μη βρίσκοντας το όνομα «Καμπάλ» ανέβηκε τηνεσωτερική σκάλα και μελετούσε το κουδούνι έξω από την πόρτα του πρώτου ορόφου. Τακουδούνια οι άνθρωποι δεν τα φτιάχνουν στο δικό του ύψος και δυσκολευόταν να διακρίνει τοόνομα, όταν μια άγνωστη γυναικεία φωνή μίλησε πίσω από την πλάτη του. Ο Εγγαστρίμυθοςγύρισε ξαφνιασμένος. Μια καλοδιατηρημένη πενηντάρα ετοιμαζόταν να συνεχίσει το δρόμοτης από τον πρώτο στο δεύτερο όροφο, κρατώντας σακούλες με ψώνια. Ο νάνος ήταναδύνατο να καταλάβει τη βαλκανική γλώσσα της άγνωστης, αλλά ήταν φανερό ότι η γυναίκαζητούσε να μάθει τι γύρευε έξω από την πόρτα της Καμπάλ. Ο Εγγαστρίμυθος ψέλλισε μιατρομαγμένη απάντηση, αλλά ήταν η σειρά της άγνωστης να μην καταλάβει τη γλώσσα του.Δοκίμασε τα ελάχιστα αγγλικά του, που όμως έκαναν τη γυναίκα να δυσφορήσει

Page 145



περισσότερο, και στη συνέχεια τα λίγο καλύτερα γαλλικά του. Η κυρία έδειξε να ικανοποιείται.Άφησε κάτω τις σακούλες με τα ψώνια και με φρικτή γαλλική προφορά ρώτησε το νάνο αν

έψαχνε την κυρία Καμπάλ. Ο νάνος, επιστρατεύοντας την πιο ευγενική και μελιστάλαχτη φωνή του, απάντησε καταφατικά. Εκείνη τότε, ευχαριστημένη από τις επιδόσεις της στη γαλλικήγλώσσα, του εξήγησε πως ήταν η σπιτονοικοκυρά της κυρίας Καμπάλ και πως η ίδια έλειπεσε ταξίδι στο εξωτερικό. Ο Εγγαστρίμυθος προσποιήθηκε ότι απογοητεύτηκε πολύ από αυτήτην είδηση, γιατί είχε έρθει να την ενημερώσει για μια πολύ σπουδαία υπόθεση… του «γραφείου».Τέντωσε τ’ αυτιά του για ν’ ακούσει την απάντηση της γυναίκας, ευχόμενος να τον ελεήσει με

ένα όνομα. Εκείνη όμως, δυστυχώς, απάντησε με ερώτηση.«Ποιου γραφείου;»«Μα του… αυτού του γραφείου που απασχολεί την Καμπάλ αυτή την εποχή… του… του

αυτού…»«Του συμβολαιογράφου;» ρώτησε η σπιτονοικοκυρά.«Ναι, του συμβολαιογράφου».«Μα, ο συμβολαιογράφος είχε στείλει τη γυναίκα στην Ευρώπη», απόρησε, βέβαιη ότι η

ύποπτη νοικάρισσά της είχε πει πάλι άλλα αντί άλλων για τις δουλειές της.Ασφαλώς και την είχε στείλει ο συμβολαιογράφος στην Ευρώπη και η υπόθεση που είχε

αναλάβει η Καμπάλ ήταν πολύ σοβαρή, βεβαίωσε ο νάνος. Όμως σήμερα, κανονικά, έπρεπε να έχει επιστρέψει.

«Δεν νομίζω ότι την είδα καθόλου σήμερα», είπε η γυναίκα μ’ ένα μορφασμό. «Και ταπαντζούρια της είναι κλειστά ακόμη». Κοίταξε τον Εγγαστρίμυθο προσεκτικά. «Είστε πελάτηςτου κυρίου Σέλλερ;»

«Του συμβολαιογράφου εννοείτε», επιβεβαίωσε εκείνος, «όχι ακριβώς. Είμαι συνεργάτηςτης κυρίας Καμπάλ».Η γυναίκα εξέτασε το μικροσκοπικό παρουσιαστικό του νάνου με απογοήτευση. Από την

πανάσχημη Καμπάλ, σε αυτόν τον κοντοπίθαρο ανθρωπάκο, το γούστο του Σέλλερ στηνεπιλογή των συνεργατών του πήγαινε από το κακό στο χειρότερο. Προσφέρθηκε να κρατήσει ένα μήνυμα του επισκέπτη και να το διαβιβάσει στη νοικάρισσά της, μόλις την έβλεπε. Ονάνος αιφνιδιάστηκε. Τελικά αποφάσισε χαιρέκακα πως δεν θα πείραζε να κόψει κι αυτός τοαίμα της απαίσιας Καμπάλ, για να μη μείνει με την εντύπωση πως όλοι οι άλλοι, εκτός απόαυτήν, είναι ηλίθιοι και δεν καταλαβαίνουνε ποιους ψάχνει.

«Πείτε της, παρακαλώ, πως τη ζήτησε ο Τρινιντά», είπε προφέροντας καθαρά το ξένοόνομα, για να είναι βέβαιος πως θα αποτυπωθεί στο μυαλό της γυναίκας, «και ότι έχει κάτισοβαρό να της αποκαλύψει για εκείνη την παλιά περιοδεία στην Ιταλία».Η σπιτονοικοκυρά υποσχέθηκε να προσπαθήσει να το θυμηθεί και ο νάνος τη χαιρέτησε με

μια βαθιά υπόκλιση και κατέβηκε τις σκάλες.Ώστε στην Ευρώπη είχε στείλει την Καμπάλ κάποιος Σέλλερ, συμβολαιογράφος. Πολύ

καλά. Ο Εγγαστρίμυθος περπάτησε με προσοχή το στενό δρόμο με τα παρκαρισμένααυτοκίνητα, που έκαναν τα διερχόμενα οχήματα να περνάνε σύρριζα από δίπλα του και να τον

Page 146



τρομάζουν. Όποιος κι αν ήταν αυτός ο Σέλλερ, θα έβρισκε τον Εγγαστρίμυθο μπροστά του!

Ο Σέλλερ έκλεισε το τηλέφωνο οργισμένος. Αυτή η Καμπάλ το είχε παρακάνει! Πριν απότρεις μέρες τον παρακαλούσε να παραμείνει στο Βερολίνο για να ξαναμιλήσει με τονΜοράβια και τώρα τον παρακάλεσε δειλά να της επιτρέψει να περάσει λίγες μέρες στοΣάλσμπουργκ. Για δουλειά; αναρωτήθηκε ο συμβολαιογράφος. Κατά κάποιο τρόπο, ναι,ψέλλισε συνεσταλμένα η Καμπάλ.Είχε μιλήσει με τα δύο τελευταία Ξωτικά; Βεβαίως. Τόσο ο Ρωμαίο Φλερ στη Βιένη, όσο

και ο Αγκουστίν Μαρτινέλο που βρήκε στο Σάλσμπουργκ, επιβεβαίωσαν τις πληροφορίεςτης. Η Βαλκυρία είχε τερματίσει τη ζωή της το ίδιο καλοκαίρι που εξαφανίστηκε, προκειμένουνα γλυτώσει από τους φρικτούς πόνους μιας ανίατης ασθένειας.Η είδηση ήταν απογοητευτική, αλλά δεν έπαυε να είναι είδηση. ΟΚήρυκας των Βαλκανίων

θα έβρισκε τρόπο να παρουσιάσει τραγικά το θέμα, να το συνδυάσει με τα γεγονότα που τηνκαταρράκωσαν την Παρασκευή της 11ης Ιουνίου, όταν την εξεφτέλισε ο Δεβεράλδης ζητώντας δημόσια το χέρι της Αναμπέλας, της κοπέλας που η Βαλκυρία γνώριζε πως απατούσε τονΆρχοντα της Νύχτας με το λοχαγό Ρονάλντο Ρελλές – ένα εγκεφαλικό ή έναν νευρικόκλονισμό δικαιούνταν να τον πάθει κάθε γυναίκα στη θέση της.Ζήτησε από τη συνεργάτιδά του να εγκαταλείψει αμέσως την Αυστρία και να είναι την

επομένη το πρωί στο γραφείο του στην Αθήνα. Ήταν έτοιμος για την τελική διαπραγμάτευσημε τον Κήρυκα και τη χρειαζόταν δίπλα του. Η Καμπάλ τον παρακάλεσε ντροπαλά να τηςεπιτρέψει να μείνει λίγες μέρες στο Σάλσμπουργκ, διαβεβαιώνοντάς τον πως θα πλήρωνεμόνη της τα έξοδά της και δεν θα τον επιβάρυνε καθόλου. Ο συμβολαιογράφοςδιαμαρτυρήθηκε πως τέτοια παντελή έλλειψη επαγγελματισμού από μέρους της δεν τηνπερίμενε ποτέ! Ο Κήρυκας θα τον ανέκρινε στην κυριολεξία, για να δικαιώσει τα χρήματα που του στοίχιζε και οι γνώσεις του γύρω από το μακρύ ταξίδι της Καμπάλ στην Ευρώπηπεριορίζονταν στα λακωνικά τους υπεραστικά τηλεφωνήματα. Τη συμβούλεψε να τσακιστεί να επιβιβαστεί στο πρώτο τρένο για τη Βαλκανική και την επόμενη μέρα που θα έφτανε στηνΑθήνα να περνούσε αμέσως από το γραφείο του… Πριν πάει στο σπίτι της! Ήθελελεπτομερή αναφορά για τις συνεντεύξεις στην Ευρώπη, ημερομηνίες, ονόματα καιδιευθύνσεις. Αν θεωρούσε πως η στιγμή ήταν κατάλληλη για να κάνει τουρισμό στοΣάλσμπουργκ, τότε μπορούσε να αποχαιρετήσει την αμοιβή της, την οποιαδήποτε μελλοντική συνεργασία μαζί του και το καλό της όνομα στην πιάτσα, το οποίο ο ίδιος προσωπικά θαφρόντιζε να καταστρέψει.Αμάν πια! Άφησε το ακουστικό στη θέση του εξουθενωμένος. Πάντοτε δυσκολευόταν να

συνεργαστεί με γυναίκες, αλλά η Καμπάλ έδινε την εντύπωση πως αποτελεί μια ειδικήκατηγορία μόνη της και συνήθως δεν του δημιουργούσε προβλήματα. Η Καμπάλ, λόγω τουότι η φύση υπήρξε άδικη μαζί της, είχε ευτυχώς στερηθεί πολλά από τα ελαττώματα τουφύλου της. Ο συμβολαιογράφος αρνιόταν να δεχτεί ετούτες τις μοντέρνες αντιλήψεις τουκαιρού του, που παρουσίαζαν τα δύο φύλα ως ίσα και ισάξια. Εξακολουθούσε να βρίσκειαγεφύρωτες τις διαφορές που τον χώριζαν από το θηλυκό γένος και σπάνια άλλαζε τηστιβαρότητα των αρσενικών του συνεργατών με την αστάθεια και την προχειρότητα που

Page 147



πίστευε πως χαρακτήριζαν τις γυναίκες. Γυναίκες ερευνήτριες… τς - τς - τς. Το πρότυπο τηςγυναίκας, κατά τη γνώμη του, έβρισκε την τελειότητά του στην εικόνα της πολυσυζητημένηςΑναμπέλας. Στο αθώο αγγελικό της πρόσωπο και στην αδιαπραγμάτευτη ερωτική υποταγήπου πιστοποιούσε η χρυσή χειροπέδη στον καρπό της. Αυτή η γυναίκα, μάλιστα! Παρότιυπέκυψε στη γοητεία του νεαρού Ρελλές την πιο ακατάλληλη στιγμή, αποδεικνύοντας για μιαακόμη φορά τα ελαττώματα του φύλου της, αποτέλεσε το κόσμημα του Ναδίρ. Το υπόδειγμαμιας θηλυκότητας που έχει στραγγαλιστεί σ’ αυτό τον αιώνα. Λίγες γυναίκες δίπλα τουέμοιαζαν πια στην Αναμπέλα και αυτό ήταν το σκληρό τίμημα του εκσυγχρονισμού για τονΣέλλερ. Ο Δεβεράλδης, πάντως,ανακάλυψε στα στερνά του βίου του το χαμένο του γούστο και αντικατέστησε την άκαμπτηΒαλκυρία με το αγορίστικο κεφάλι, με την τρυφερή και πλανεύτρα ξανθούλα. Το μαγαζί τουπήρε βέβαια τον κατήφορο, αλλά μήπως όλα σε τούτη τη ζωή δεν είναι μάταια;Έβαλε μια λευκή κόλλα στην παλιά του γραφομηχανή και, υποσχόμενος στον εαυτό του

πως είναι η τελευταία φορά που στερείται τις υπηρεσίες της σύγχρονης τεχνολογίας τωνυπολογιστών, προσπάθησε να σκεφτεί ποια μορφή έπρεπε να δώσει στο κείμενό του. Ηυπόθεση είχε κλείσει και ήταν καιρός να συγκεντρώσει όλα του τα στοιχεία και τασυμπεράσματα σε μια αναφορά. Όσο περισσότερα χαρτιά συγκέντρωνε στο φάκελό του,τόσο καλύτερα. Αναρωτήθηκε, λοιπόν, αν θα ήταν σκόπιμο να δώσει στο κείμενο τη μορφήημερολογίου, προκειμένου να πειστεί ο Κήρυκας για το χρόνο και τον κόπο που δαπάνησεσε τούτη την έρευνα.Το τηλέφωνο που χτύπησε τον ξάφνιασε. Σήκωσε μηχανικά το ακουστικό. Στην άλλη άκρη

της γραμμής, η φωνή του Μοράβια, με τη γνώριμη ξενική προφορά της, τον ενημέρωνε πωςείχε επιστρέψει στο Παλμέ-Bαλκάν για να συνεχίσει τις διακοπές του. Ρωτούσε αν ησυνάντηση με τη χήρα Ρελλές έγινε χωρίς πρόβλημα. Αν ο συμβολαιογράφος χρειαζότανάλλο τις υπηρεσίες του ή αν ήταν ώρα να ευχηθούν ο ένας στον άλλο καλά Χριστούγεννα καιν’ αποχαιρετισθούν. Ο συμβολαιογράφος τον ευχαρίστησε εκ μέρους, ασφαλώς, και τουεξαδέλφου του και ζήτησε το όνομα του ξενοδοχείου που θα έμενε ο συνταγματάρχης τιςεπόμενες μέρες, για κάθε ενδεχόμενο. Καλό θα ήταν να προσκομίσει και αυτό το στοιχείοστον Κήρυκα, που οπωσδήποτε θα έστελνε τους δημοσιογράφους του ν’ ανακρίνουν τοσυνταγματάρχη.Ο Μοράβια όμως είχε πιστέψει πως αυτή θα ήταν η τελευταία τους επικοινωνία και πως την

υποχρέωσή του απέναντι στον Σέλλερ την είχε ξεπληρώσει και με το παραπάνω. Έτσι,έδωσε απρόθυμα το όνομα του ξενοδοχείου του στο συμβολαιογράφο, ο οποίοςδυσκολεύτηκε να το ακούσει με τη φασαρία που επικρατούσε στο χώρο γύρω από τοσυνομιλητή του. Στο Παλμέ-Bαλκάν γινόταν χαλασμός και στο αναψυκτήριο που καθόταν οΜοράβια μια γιγαντοοθόνη αναμετέδιδε την καθημερινή πένθιμη ενημέρωση για τους πολίτες,ενώ η βαβούρα και οι καμπάνεςαπό το δρόμο συμπλήρωναν την ηχορύπανση. Ο συμβολαιογράφος ζήτησε από τοσυνομιλητή του να επαναλάβει το όνομα του ξενοδοχείου, αλλά και πάλι δυσκολεύτηκε ν’ακούσει. Κάποιος θαμώνας δίπλα από το τηλέφωνο μιλούσε πολύ δυνατά. Σχολίαζε τις

Page 148



εικόνες που έβλεπε στη γιγαντοοθόνη και ρωτούσε την παρέα του αν το μνημόσυνο τουΔεβεράλδη και η κατεδάφιση του Ναδίρ, που θα το ακολουθούσε, αναμενόταν ναεπηρεάσουν το χρηματιστήριο. Ο Μοράβια έφερε το στόμα του πολύ κοντά στο ακουστικό και ούρλιαξε το όνομα του ξενοδοχείου για τρίτη φορά. Ο Σέλλερ ξεκουφάθηκε, αλλά τονευχαρίστησε ικανοποιημένος και συμπλήρωσε το όνομα δίπλα στο κουτάκι «Μοράβια».Είχε ξεκινήσει μια πολύ καλή οργάνωση των στοιχείων, είχε κάνει διαγράμματα και

καμπύλες. Ο Κήρυκας, οπωσδήποτε, θα τον επαινούσε για την άψογη δουλειά του.Καθώς τραβούσε την τρίτη δακτυλογραφημένη κόλλα από τη γραφομηχανή του και

ετοιμαζόταν να περάσει την επόμενη, το τηλέφωνο ξαναχτύπησε. Mα, δεν θα κατάφερνε νατελειώσει ποτέ, αν τον διέκοπταν συνέχεια.

«Εμπρός», είπε αυστηρά.«Τον κύριο Σέλλερ, παρακαλώ», ακούστηκε μια αντρική φωνή με ξενική προφορά.«Ο ίδιος», απάντησε ο συμβολαιογράφος.«Λέγομαι Θίοντορ Μοράβια και τηλεφωνώ για να διαβιβάσω ένα μήνυμα για την κυρία

Καμπάλ», συνέχισε ο άγνωστος, ανεβάζοντας τον τόνο της φωνής του, προκειμένου ν’ακουστεί.Η τρομερή φασαρία που ακουγόταν από το χώρο που τηλεφωνούσε τον ανάγκασε να

επαναλάβει πολλές φορές τη φράση του, για ν’ ακουστεί. Στα αυτιά του Σέλλερ έφτανανκαθαρά οι ήχοι μιας γιγαντοοθόνης που μετέδιδε το πρωινό ρεπορτάζ του πένθους και δίπλα από το ακουστικό του αγνώστου μια δυνατή αντρική φωνή εξακολουθούσε να κάνειεκτιμήσεις για το κατά πόσο το κυριακάτικο μνημόσυνο θα επηρέαζε την κίνηση των μετοχώνστο χρηματιστήριο.

«Συνταγματάρχη Μοράβια;… Εσείς είστε;» ρώτησε, προσπαθώντας να καταλάβει αν αυτήη καινούργια φωνή ανήκε στο συνταγματάρχη με τον οποίο είχε μιλήσει πριν από μισή ώρα.

«Μάλιστα, συνταγματάρχης Μοράβια», επιβεβαίωσε ο άγνωστος. «Aνέλαβα μιαυποχρέωση για λογαριασμό της κυρίας Καμπάλ και μου είπε να επικοινωνήσω μαζί σαςμόλις βρω τα στοιχεία που μου ζήτησε. Πώς είναι η υγεία της ανιψιάς σας;»Ο Σέλλερ κατάφερε με δυσκολία να θυμηθεί μια μπερδεμένη ιστορία που του είχε αφηγηθεί

από το Βερολίνο η συνεργάτιδά του, για μια φανταστική νεκρή αδερφή, για τον ηρωισμό ενόςαξιωματικού, για την τελευταία επιθυμία μιας μελλοθάνατης, για το «θείο» Σέλλερ…

«Ε… καλύτερα είναι», ψιθύρισε σαστισμένος.«Είναι καλύτερα; Aυτό είναι πολύ ευχάριστο», είπε ο άγνωστος, «οι ιατρικές εξετάσεις ήταν

αρνητικές;»«Ναι, δηλαδή όχι ακριβώς… Τέλος πάντων, τι θέλετε;»«Κατόρθωσα να βρω τα ονόματα των δύο συναδέλφων που μου ζήτησε η κυρία Καμπάλ,

γνωρίζετε ασφαλώς την υπόθεση…»«Ασφαλώς», ψέλλισε ο συμβολαιογράφος (ανάθεμα κι αν καταλάβαινε τι του γινόταν!)«Παρακαλώ, διαβιβάστε στην ανιψιά σας πως οι δύο αξιωματικοί που αναζητά είναι… με

συγχωρείτε ένα λεπτό», ο Μοράβια έκλεισε το ακουστικό με το χέρι του και ο Σέλλερ τονάκουσε να παρακαλεί το διπλανό του, που εξακολουθούσε να ωρύεται για το χρηματιστήριο,

Page 149



να κάνει λίγη ησυχία για να μπορέσει να μιλήσει στο τηλέφωνο. «Ζητώ συγνώμη, κύριεΣέλλερ, η επιλογή του χώρου ήταν ατυχής, αλλά δεν είναι εύκολο να βρει κανείς τηλέφωνοελεύθερο αυτές τις μέρες στο Παλμέ-Bαλκάν».

«Βρίσκεστε στο Παλμέ-Bαλκάν;» ρώτησε ηλίθια ο Σέλλερ.«Μάλιστα, κατέβηκα εκτάκτως στη Βαλκανική να τακτοποιήσω μια υπόθεσή μου και το

συνδυάζω με λίγη ξεκούραση και διακοπές».Ο συμβολαιογράφος ήταν βέβαιος πως πρωταγωνιστούσε σε ταινία επιστημονικής

φαντασίας.«Σημειώστε, παρακαλώ», συνέχισε ο συνομιλητής του, «λοχαγός Μοντγκόμερι Πάρσον

και λοχίας Βαλέριο Ντιάζ. Ήταν ο γραμματέας και ο οδηγός του στρατηγού Νόρρις, αντίστοιχα. Θέλετε να σας συλλαβίσω την ορθογραφία τους;»

«Όχι, δεν χρειάζεται». O συμβολαιογράφος ζωγράφιζε ήδη ένα παπάκι στο λευκό τουχαρτί.

«Ο γραμματέας μου είχε την καλοσύνη να τους αναζητήσει και επικοινώνησε μαζί μου όσοπιο σύντομα μπορούσε. Ο Πάρσον είναι αποσπασμένος στη Λισαβόνα και ο Ντιάζπαρέλαβε μόλις το διορισμό του για την Κοπεγχάγη… Θα θέλατε κάτι άλλο από μένα, κύριεΣέλλερ;»

«Δεν νομίζω…» (Ένα περίστροφο, ίσως, για να τινάξει τα μυαλά του στον αέρα;)«Παρακαλώ, διαβιβάστε στην ανιψιά σας τις ειλικρινείς μου ευχές για την πορεία της υγείας

της. Η συμβουλή μου είναι να μη γεμίσει ενοχές, αν η έρευνά της δεν καρποφορήσει. Ηπροσπάθεια που κατέβαλλε και μόνο, αρκεί για να καθησυχάσει τη συνείδησή της».

«Μάλιστα, θα το διαβιβάσω».«Καλή σας μέρα, κύριε Σέλλερ».Το ακουστικό που κατέβηκε αργά από την άλλη μεριά επέτρεψε στον Σέλλερ ν’ ακούσει,

πάλι, καθαρά τον ήχο των τηλεοπτικών ρεπορτάζ και την ανησυχία των παρισταμένων για τοχρηματιστήριο. Οι συνταγματάρχες Μοράβια έδειχναν ξαφνικά να πληθαίνουν και ήταν όλοισυγκεντρωμένοι στο Παλμέ-Bαλκάν, πίνοντας τον καφέ τους στο ίδιο αναψυκτήριο. Τιδιάβολο…Σηκώθηκε και έφερε μια βόλτα στα λίγα τετραγωνικά του γραφείου του, προσπαθώντας να

ηρεμήσει τον πανικό του. Ένιωσε ξαφνικά πολύ ερασιτέχνης για τούτη την υπόθεση, πουσίγουρα ξεπερνούσε τις γνώσεις και τις ικανότητές του. Το μόνο χειροπιαστό και αληθινό ήταν οι φωτογραφίες του και η επιταγή του Κήρυκα στο πορτοφόλι του. Έπρεπε να κλείσει τοσυντομότερο την υπόθεση, πριν αρχίσουν να ξεπηδούν κι άλλοι συνταγματάρχες Μοράβια κιάλλοι αξιωματικοί της Αλκυονίδας διορισμένοι στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα κι άλλοι «λοχαγοί εραστές», που θα εκμηδένιζαν την αξία της έρευνάς του.Εγκατέλειψε τα φιλόδοξα σχέδια της λεπτομερούς καταγραφής των ενεργειών του. Όσο

λιγότερα αποκάλυπτε, τόσο το καλύτερο. Στο κάτω κάτω η εφημερίδα διέθετε εκατοντάδεςσυνεργάτες, ας έβρισκαν την άκρη μόνοι τους!Ο ήχος από τη φορητή τηλεόραση του λογιστή, που νοίκιαζε το διπλανό γραφείο από τον

Σέλλερ, τον καθησύχασε. Η φωνή του εκφωνητή έκανε μια σύντομη επισκόπηση στις

Page 150



χθεσινές εκδηλώσεις για το Ναδίρ και συνέχιζε με τα σημερινά νέα από το Παλμέ-Bαλκάν.Όλη η Βαλκανική ήταν καθηλωμένη στους δέκτες αυτές τις μέρες, να παρακολουθείακούραστα τα επαναλαμβανόμενα ρεπορτάζ από την πόλη του πένθους, να πιστεύει ακόμηκαι τις πιο εξόφθαλμες υπερβολές, να καταπίνει αμάσητα και τα πιο χονδροειδήδημοσιογραφικά κατασκευάσματα. Ούτε η άλωση της Πόλης δεν είχε προκαλέσει τέτοιαμυθοπλασία. Δεν υπήρχε, λοιπόν, κανένας λόγος πανικού, διαβεβαίωσε τον εαυτό του οσυμβολαιογράφος και κάθισε ήρεμα στο γραφείο του. Με όλες τις πιθανές της ατέλειες, ηέρευνά του θα γινόταν ανάρπαστη!

«Συνδεόμαστε με τη Φραντζέσκα Ραζή, σε ακούμε, Φραντζέσκα».«Καλημέρα Αντρέα, κυρίες και κύριοι, καλημέρα σας. Τρεις μέρες έχουν απομείνει για τη

μεγαλόπρεπη τελετή της Κυριακής. Όλα δείχνουν να είναι έτοιμα από την πλευρά του Δήμου.Το ανθοστόλισμα του παραλιακού δρόμου θα ξεκινήσει απόψε, με φρέσκα λουλούδια πουέχει παραγγείλει η Δήμαρχος. Δεκατρείς σχολές ανθοκομικής τέχνης συμμετέχουν στοεγχείρημα, προσφέροντας εθελοντικά τις υπηρεσίες τους, καθώς και εταιρείεςανθοστολισμού. Να πούμε ποιες είναι;»

«Θα σχεδιαστεί το σήμα του Ναδίρ με λουλούδια, σωστά, Φραντζέσκα;»«Σήματα, σύμβολα, το όνομα του Δεβεράλδη… Oι φοιτητές των σχολών και οι συντελεστές

, που στο σύνολό τους ξεπερνούν τους χίλιους, δεν θέλουν να μας αποκαλύψουν τιςδημιουργίες που σχεδιάζουν. Eίμαι βέβαιη πως θα μας καταπλήξουν».

«Η Τέταρτη Διάσταση παραμένει και σήμερα ήσυχη;»«Όπως μπορείτε να διακρίνετε πίσω μου, όλα τα παντζούρια είναι κλειστά, εκτός από

μερικά παράθυρα του πάνω ορόφου και τη δεξιά μπαλκονόπορτα. Η κεντρική βεράντα καιόλοι οι κάτω όροφοι κλειστοί».

«Εξακολουθούμε να μην έχουμε καμία δήλωση από μέρους της Αναμπέλας;»«Η χήρα Δεβεράλδη παραμένει για τρίτη συνεχόμενη μέρα σιωπηλή, περιορισμένη στην

Τέταρτη Διάσταση. Μπορείτε να δείτε τα λουλούδια που αφήνει ο κόσμος έξω από την πόρτακαι τα παραλαμβάνει ο φύλακας».

«Ας σεβαστούμε το πένθος της κυρίας Δεβεράλδη. Φραντζέσκα, να μας ενημερώσεις γιαοτιδήποτε νεότερο. Με ειδοποιούν από το κοντρόλ ότι ο μαραθώνιος του Ναδίρ είναι έτοιμοςνα ξεκινήσει. Έχουμε απευθείας σύνδεση με την κεντρική πλατεία του Παλμέ-Bαλκάν και μετον ανταποκριτή μας Αλέξη Βεργίτη. Καλημέρα Αλέξη».

«Καλημέρα Αντρέα, καλημέρα σε όλη τη Βαλκανική. Ο μαραθώνιος του Ναδίρ, που θακαλύψει έντεκα χιλιόμετρα και θα καταλήξει στην είσοδο του θρυλικού μεγάρου, είναι έτοιμοςνα ξεκινήσει. Η διοργάνωση γίνεται με την ευγενική χορηγία της Eurotel αλλά και άλλωνεταιρειών. Ανώνυμοι και επώνυμοι θα διασχίσουν την πόλη του Παλμέ-Bαλκάν σ’ ένανμεγάλο περίπατο».

«Ο καιρός δεν βοηθάει, από ό,τι βλέπω, Αλέξη».«Το θερμόμετρο αγγίζει τους δύο βαθμούς πάνω από το μηδέν και η συννεφιά είναι κακό

προμήνυμα… αλλά βλέπετε, κυρίες και κύριοι, ότι αυτό δεν εμπόδισε τον κόσμο να δώσει τοπαρόν. Η προσέλευση είναι πραγματικά θεαματική».

Page 151



«Αναγνωρίζω στη γραμμή της εκκίνησης την περσινή νικήτρια του διαγωνισμού ομορφιάς…»

«Πλησιάζουμε λοιπόν την Κατερίνα Δελσούτη, που θα διανύσει αυτά τα έντεκα χιλιόμετραεκπροσωπώντας τα Κέντρα Αδυνατίσματος Ελεγκάνς… Κατερίνα, αισθάνεσαι έτοιμη γι’αυτόν το μακρύ περίπατο;»

«Έτοιμη όσο ποτέ, Αλέξη. Τα Κέντρα Αδυνατίσματος Ελεγκάνς εύχονται σε όλους όσουςσυμμετέχουν σε τούτο το σημαντικό μαραθώνιο κουράγιο, δύναμη και αντοχή. Τα Ελεγκάνςέχουν στήσει πάγκους με νερό και αναψυκτικά σε κάθε χιλιόμετρο της διαδρομής καιπροσφέρουν δωρεάν στους συμμετέχοντες οποιαδήποτε βοήθεια…»

«Αυτό είναι πολύ ευγενικό από μέρους της εταιρείας, Κατερίνα».«Να τονίσω ακόμη πως η εταιρεία κάνει έκπτωση ως και σαράντα τοις εκατό σε όλα τα

προγράμματά της, για όσους μετέχουν στο μαραθώνιο, αλλά και για όλους τους επισκέπτεςτου Παλμέ-Bαλκάν. Θα υπάρχουν περίπτερα της Ελεγκάνς στη γραμμή του τερματισμού,όπου μπορούν να επωφεληθούν οι επισκέπτες και να γνωρίσουν τα επαναστατικά μαςπρογράμματα, η προσφορά ισχύει μέχρι…»

«Θα πρέπει να σας διακόψω, Αλέξη. Κατερίνα, καλή επιτυχία και δύναμη στο σημερινόπραγματικά μεγάλο περίπατο. Η Φραντζέσκα Ραζή, που είναι έξω από την Τέταρτη Διάσταση, με ειδοποιεί πως η κυρία Δεβεράλδη έχει φανεί από ένα τζάμι του κάτω ορόφου. Αληθεύει,Φραντζέσκα;»

«Έχει πράγματι ανοίξει ένα παράθυρο του κάτω ορόφου, Αντρέα, η χήρα μετακινήθηκελίγο στο δωμάτιο. Τώρα δεν μπορείτε να τη δείτε, αλλά η κάμερα κατέγραψε αυτή τη σύντομηεικόνα. Θα τη δούμε σε βίντεο».

«Σκοπεύει η Αναμπέλα να παραμείνει στο Παλμέ-Bαλκάν;»«Δυστυχώς, δεν γνωρίζουμε τίποτα για τα σχέδια της Αναμπέλας, τουλάχιστον επίσημα.

Πληροφορίες από το περιβάλλον της αναφέρουν, πάντως, ότι θα αναχωρήσει για τοεξωτερικό αμέσως μετά το μνημόσυνο».

«Καταλαβαίνουμε όλοι πόσο δύσκολο είναι γι’ αυτήν το να μείνει στην πόλη και να ζήσει τογκρέμισμα του Ναδίρ. Ενώνουμε τον πόνο μας με το δικό της και…»Στριμώχτηκε ανάμεσα στους θαμώνες του αναψυκτήριου, που είχαν τα βλέμματά τους

στραμμένα στη γιγαντοοθόνη και κατάφερε να βγει στο δρόμο. Τα μάτια του Μοράβιατσούζανε από τον πόνο και την οργή.Τα έβαλε ξανά με τον εαυτό του. Τι ηλίθια έμπνευση αυτό το βιαστικό ταξίδι! Να κατέβει από

το Βερολίνο στο Παλμέ-Bαλκάν! Η αναπάντεχη επίσκεψη μιας δυστυχισμένης γυναίκας, που αναζητούσε το σωτήρα της νεκρής της αδερφής, ξαναζωντάνεψε μέσα του μνήμες πουπίστευε πως είχε θάψει για πάντα. Η Βαλκανική τον τράβηξε από το γιακά με τόση ορμή, που του ήταν αδύνατο ν’ αντισταθεί. Τόσο πολύ, λοιπόν, μισούσε τις αναμνήσεις του; Ναυποχρεώνεται να ζει από κοντά όλο αυτό το τρελό πανηγύρι, που δεν αποδείκνυε τίποταπερισσότερο από την κατάντια της Αναμπέλας, την κατάντια του ναυαγισμένου του έρωτα, τηνκατάντια της Βαλκανικής…

Page 152



Η Πέμπτη Νύχτα του Μπλε

«Πού θα ήθελες να πάμε;»«Στο Ναδίρ!»Ο λοχαγός Μοράβια κοίταξε με τρυφερότητα την Αναμπέλα και της ζήτησε να εμπιστευτεί το

δικό του γούστο αυτή τη φορά. Από τις τέσσερις προηγούμενες εξόδους τους, τις δύο είχανκαταλήξει στο Ναδίρ. Eτούτη την πέμπτη νύχτα ο αέρας ήταν τόσο ζεστός, ο ουρανός τόσοκαθαρός και η παραλία τόσο λαχταριστή.Ο Μάιος είχε βιαστεί ν’ ανεβάσει το θερμόμετρο απότομα και τα τραπεζάκια των

παραθαλάσσιων κέντρων είχαν χρωματίσει όλους τους δαντελωτούς όρμους της Αλκυονίδας. Η αλμυρή αύρα είχε ζεσταθεί και γλιστρούσε μέσα από τ’ ανοιχτά πουκάμισα και τουςακάλυπτους ώμους, χαϊδεύοντας πρώιμα ηλιοκαμένα δέρματα που βιάζονταν να φέρουν τοκαλοκαίρι στη Xερσόνησο.Κατέβηκαν με προσοχή τα σκαλάκια του Ερωδιού, του παραλιακού κέντρου με τα

ρομαντικά τραπέζια πάνω σε σχεδίες που έπλεαν στη θάλασσα. Είχε προετοιμάσει με κάθεεπισημότητα την έξοδό τους. Είχε κλείσει το σωστό τραπέζι, είχε επιλέξει το σωστό κρασί, ταλουλούδια στις ανθοστήλες, τη μουσική από το πιάνο στην παραλία… Του έμεναν μόνοτέσσερις εβδομάδες μέχρι την Παρασκευή της 11ης Ιουνίου κι έπρεπε να προετοιμάσει τοέδαφος για την υποδοχή μιας τόσο σοβαρής πρότασης. Ακόμη δεν είχε βρει το θάρρος ναεξωτερικεύσει στην Αναμπέλα τα αισθήματά του. Να ανιχνεύσει τις δικές της διαθέσεις, να τηςμιλήσει για το μέλλον.

«Τι όμορφα που είναι, Τεό».Τα καταγάλανα μάτια της κοίταξαν το ήρεμο περιβάλλον γύρω από την κινούμενη σχεδία

τους με μια ικανοποίηση που καθησύχασε κάπως το καρδιοχτύπι του λοχαγού. Ηυποβλητική ατμόσφαιρα του ήσυχου κόλπου είχε γαληνέψει τη συνηθισμένη της κινητικότητακαι είχε καλμάρει τη γάργαρη φλυαρία της. Του έδωσε έτσι την ευκαιρία να συντάσσεικαλύτερα τις φράσεις του. H Aναμπέλα τον άκουγε πιο προσεκτικά.Της εξήγησε πόσο σημαντική ήταν γι’ αυτόν η γνωριμία τους. Πόσο λαχταρούσε να έρθει

κάθε βδομάδα η Παρασκευή για να συναντηθούν, πόσο υπέροχα ήταν τα μάτια της, τα χείλητης, η φωνή της…

«Μιλάς σαν ερωτευμένος, Τεό». Tο γαλάζιο βλέμμα της τον διαπέρασε με τρυφερότητα και τον ξεφλούδισε σαν ώριμο σύκο.Η ψυχή του ξεχείλισε και οι λέξεις άρχισαν να ξεπηδούν ασυγκράτητες. Ναι, ήταν αδύνατο

να το κρύψει. Η ζωή του απέκτησε νόημα από τη στιγμή που τη γνώρισε. Η σκέψη της τονκαταδίωκε μέρα νύχτα. Δεν πίστευε ποτέ ότι ο έρωτας είναι τόσο υπέροχο και τρομερόμαρτύριο συνάμα. Οι τέσσερις νύχτες που περάσανε μαζί ήταν οι ωραιότερες της ζωής τουκαι η σημερινή ήταν η πιο όμορφη από όλες τις προηγούμενες.Περπάτησαν αργά στην παραλία, πλησιάζοντας στο σπίτι της, για πρώτη φορά αμίλητοι. Η

Αναμπέλα σφιγγόταν επάνω του και άκουγε την καρδιά της να χτυπά δυνατά. Ήταν φανερόπως είχε συγκινηθεί από την εξομολόγησή του. Το κελαρυστό της γέλιο έδωσε τη θέση του σ’

Page 153



ένα τρυφερό χαμόγελο και η φωνή της είχε χάσει τη γνωστή ένταση. Μιλούσαν ψιθυριστά,σαν να μην ήθελε κανείς να χαλάσει τη μαγεία της βραδιάς και καθώς περπατούσαν δίπλαδίπλα, αναγνώριζαν ο ένας την αύρα του άλλου, για πρώτη φορά.Στάθηκαν έξω από την πόρτα της για ν’ αποχαιρετιστούν. Του εξήγησε πως θα έλειπε από

την πόλη μέχρι την επόμενη Πέμπτη, άρα…«Τα λέμε λοιπόν την Παρασκευή;» ρώτησε ο λοχαγός, που είχε αρχίσει ν’ αγαπάει αυτή

την ημέρα της εβδομάδας παράφορα.«Την Παρασκευή, οπωσδήποτε».Τέρμα πια τα «γιατί όχι». Η μεταβολή στη φρασεολογία της συνοδού του αποδείκνυε πως

η αποψινή νύχτα είχε αλλάξει τα πράγματα ανάμεσά τους. Το ανέμελο «γιατί όχι» είχεαντικατασταθεί από το επιτακτικό «οπωσδήποτε». Ο Μοράβια ήταν ο πιο ευτυχισμένοςάνθρωπος στην Αλκυονίδα!

«Το πρόγραμμα του Ναδίρ θα συνεχιστεί και την επόμενη εβδομάδα, πάντως», τουπρότεινε εκείνη, χωρίς να επιμένει. «Νομίζω πως είναι μια μοναδική παράσταση.Βαβέλ…Αξίζει, να μην τη χάσουμε».Ο τρυφερός πληθυντικός έκανε την καρδιά του λοχαγού να φτερουγίσει. «Nα μην τη

χάσουμε»… Σχεδίαζαν πια τις εξόδους τους με όρους ζευγαριού. Η Αναμπέλα έμπαινεγλυκά γλυκά στο ρόλο της αρραβωνιαστικιάς και ο Μοράβια αναρωτήθηκε αν θα έπρεπε νακάνει νωρίτερα επίσημη πρόταση γάμου στην κοπέλα και να μην περιμένει νασυμπληρωθούν οι περιβόητες «Eννέα Nύχτες».Βρισκόταν όμως στη Βαλκανική και δενένιωθε και τόσο σίγουρος για τον εαυτό του. Εδώ ήταν η έδρα του Δεβεράλδη και για ναμιλάει εκείνος για εννέα νύχτες… κάτι θα ξέρει.

«Αν κι εσύ θέλεις, βέβαια…»Ο δισταγμός στη φωνή της τον συγκίνησε. Δεν είχε καμία αντίρρηση. Θα φρόντιζε ο ίδιος να

κλείσει ένα καλό τραπέζι στο Ναδίρ για την Παρασκευή, περισώζοντας έτσι την καλή τηςφήμη στην πόλη. Γιατί η κόρη του Προέδρου της Λέσχης των Κυνηγών δεν θα ήταν δυνατόννα μην ανήκει σ’ εκείνους τους λίγους προνομιούχους που παρακολούθησαν την επιτυχημένη παράστασηΒαβέλ.Έφερε το χέρι της στα χείλη του και το φίλησε απαλά. Η Αναμπέλα αυτή τη φορά δεν

γέλασε, όπως την προηγούμενη, που ο παραδοσιακός ιπποτισμός του την έκανε ν’αστειεύεται μαζί του όλο το βράδυ και να τον βαφτίσει «Τεό», σαν να ήταν Γάλλος μόδιστρος.Τον κοίταξε βαθιά στα μάτια και τον καληνύχτισε τόσο τρυφερά, που η καρδιά του μάτωσε.Στάθηκε αρκετή ώρα μπροστά του ακίνητη, αλλά ο ευτυχισμένος Μοράβια δεν σκέφτηκε,

για πρώτη φορά, ότι αυτή ήταν η κατάλληλη στιγμή για να κλείσει η βραδιά τους μ’ ένα φιλί. Hήρεμη και δεκτική ακινησία της αποτελούσε απερίφραστη πρόσκληση. Μια πρόσκληση που η ξέχειλη συγκίνησή του δεν τον βοήθησε να αντιληφθεί και να αξιοποιήσει.

«Ανέβασέ το στο γραφείο μου, όποτε ευκαιρήσεις».Ο νυσταγμένος θυρωρός κοίταξε το λοχαγό ξαφνιασμένος. Κάτι είχε πάθει αυτός ο

άνθρωπος. Συνήθως, ο Μοράβια γινόταν έξαλλος όταν καθυστερούσε να φτάσει στα χέριατου η αλληλογραφία και αντάμειβε τις ανεπαρκείς υπηρεσίες του θυρωρού με θυμωμένα

Page 154



βλέμματα. Τις τελευταίες εβδομάδες όμως δεν ήταν ο γνωστός κουμπωμένος εαυτός του.Ήταν γελαστός, διαχυτικός, ανυπόφορα ευδιάθετος… το μυαλό του σαν να ταξίδευε. Όσεςφορές του πήγαινε τα γράμματα στο γραφείο, τον έβλεπε πάντα στην ίδια στάση. Ξαπλωμένο στην πολυθρόνα του να χαζεύει το παράθυρο, έχοντας μόνιμα ένα ηλίθιο χαμόγελο στα χείλη.

O λοχαγός είχε μεγάλα προβλήματα προσαρμογής στη Βαλκανική κι αυτό δυσκόλευεαρκετά τη συνεργασία τους. O θυρωρός αναρωτήθηκε τι θα μπορούσε να έχει μεταμορφώσει αυτόν το Bόρειο, αδιάφορο αξιωματικό σ’ έναν τόσο πρόσχαρο τύπο. Ήξερε πόσο πολύκυνηγούσε τη μετάθεσή του στην Kεντρική Ευρώπη, άρα το πιθανότερο ήταν να την έχειπετύχει. Kοίταξε με συμπόνια τον αξιωματικό, που φυλλομετρούσε τους φακέλουςαφηρημένα.

«Θα μας φύγετε, λοχαγέ Μοράβια;» ρώτησε χαμογελώντας.«Να φύγω… από την υπέροχη πόλη σας; Αν τολμήσουν να με μεταθέσουν, θα τους

απειλήσω με παραίτηση!» δήλωσε με πάθος ο Μοράβια.O θυρωρός βεβαιώθηκε πως είχε βλαφτεί σοβαρά το μυαλό του λοχαγού.

Η Έκτη Νύχτα του Μπλε

Η υπάλληλος με την αλλοπρόσαλλη αμφίεση στην είσοδο έλεγξε τα χαρτιά στο αναλόγιό τηςκαι τους απάντησε σε μια ακαταλαβίστικη γλώσσα. Ο Μοράβια και η Αναμπέλα κοιτάχτηκανπαραξενεμένοι. Ο λοχαγός επανέλαβε το όνομά του καθαρά και τόνισε πως είχε κάνεικράτηση πριν από μια εβδομάδα. Η υπάλληλος συνέχισε να εκφωνεί άναρθρους ήχους καιεμφανίστηκε ο Mαιτρ για να τους οδηγήσει στο τραπέζι τους.Η παρανοϊκή γλώσσα του προσωπικού συμπληρωνόταν με ακαταλαβίστικους

καταλόγους για τα φαγητά και τα κρασιά, που ήταν αδύνατον να διαβάσεις τι έγραφαν. Τοπρόβλημα ήταν ότι ούτε οι υπάλληλοι μεταξύ τους έδειχναν να μιλούν την ίδια γλώσσα καιεπικρατούσε χάος στις παραγγελίες. Βαβέλ…

«Κοίτα, Τεό».Η Αναμπέλα του έδειξε με τρόπο το διπλανό τραπέζι, όπου ένας μεσόκοπος άντρας,

απελπισμένος που δεν μπορούσε ο σερβιτόρος να αντιληφθεί τι του ζητούσε, είχε πέσει στατέσσερα και γρύλιζε σαν γουρούνι. Χοιρινό…Ο Μοράβια σκέφτηκε έντρομος πως δεν ήταν διατεθειμένος να φτάσει σε τέτοια άκρα,

προκειμένου να έρθουν τα πιάτα στο τραπέζι τους. Καλύτερα να έμεναν νηστικοί.Ο αρχισερβιτόρος, που στάθηκε πάνω από το κεφάλι τους,

επιδείνωσε το άγχος του. Δοκίμασε να προφέρει καθαρά μερικές λέξεις, αλλά ο υπάλληλοςήταν φανερό ότι δεν καταλάβαινε. Έκανε κάποιες δειλές προσπάθειες με κινήσεις των χεριών και σχήματα, αλλά το Ναδίρ δεν θα του χαριζόταν τόσο εύκολα. Αυτή η ενοχλητική πολιτικήτου μαγαζιού, που ανάγκαζε τους πελάτες να συμμετέχουν στα παλαβά του προγράμματα,ερχόταν σε απόλυτη αντίθεση με ό,τι ο ίδιος θεωρούσε «διασκέδαση». Η Αναμπέλα, αντίθετα, κατέβαλλε θαρραλέες προσπάθειες ν’ αναλάβει, όταν απογοητεύτηκε από τη δική τουντροπαλότητα και πέρασε με επιτυχία όλο το μαρτύριο της παραγγελίας. Ήταν πραγματικά

Page 155



ευρηματική και παραστατική και, επιτέλους, ο αρχισερβιτόρος αποχώρησε, σημειώνονταςστο μπλοκάκι του κάποια ακαταλαβίστικα σχήματα. Η συνοδός του είχε ενθουσιαστεί και οίδιος είχε μόλις καταλάβει γιατί ένα μαγαζί σαν το Ναδίρ δεν θα σημείωνε ποτέ την ίδιαεπιτυχία στην πατρίδα του. Οι άνθρωποι εδώ στο Nότο είχαν μια άνεση να χειρονομούν και να εκφράζονται, να ξεπερνούν την ντροπή τους και να διασκεδάζουν με τον εαυτό τους όταν ταέκαναν μούσκεμα. Ήταν γενναίος λαός οι Βαλκάνιοι.Το πρόγραμμα, παρ’ όλα αυτά, τον αποζημίωσε. Παρότι οι απαγγελίες των κειμένων

γίνονταν σε νεκρές γλώσσες ή με άναρθρες κραυγές που κανείς δεν καταλάβαινε, το Ναδίρείχε συγκεντρώσει καλλιτέχνες και μουσικούς από όλο τον πλανήτη, την Ευρώπη, τηνΑμερική, τους δύο παγωμένους Πόλους, τις χώρες της Ασίας και της Αφρικής. Ταπροκλητικά σκετσάκια και τα παιγνίδια με το κοινό τον κούρασαν, αλλά το μουσικό μέρος τουέργου ήταν έξοχο. Μαγευτικό πραγματικά το πώς άνθρωποι που τους χωρίζει η γλώσσα καιο πολιτισμός μπορούν να επικοινωνήσουν άριστα μέσα από τη μουσική, το χορό και την Tέχνη.Οι μικρές Γιαπωνέζες σκόρπισαν τρομαγμένες στην άκρη της σκηνής, μαζεύοντας τα

ξυλάκια τους, όταν πετάχτηκε από το κεντρικό τύμπανο ένας θυμωμένος Αμερικανόςσαξοφωνίστας με ξεβαμμένο τζιν παντελόνι, με γυμνό στέρνο κατάστικτο από τατουάζ και μεόψη Iνδιάνου. Γονάτισε στη σκηνή εκπνέοντας με δύναμη στο στόμιο του γυαλιστερού τουοργάνου, τινάζοντας άγρια τη χαίτη του. Από την αριστερή άκρη της πίστας άρχισε νααναδύεται μια νέγρικη ορχήστρα που συνόδευε ρυθμικά το τρομερό του σόλο. Από όποιοβρομερό σταθμό του νεοϋορκέζικου μετρό κι αν το είχε μαζέψει ο Δεβεράλδης – ετούτο τοθυμωμένο αγόρι ήταν πολύ καλό!Ο επιχειρηματίας δεν έφερνε ποτέ επώνυμους στο μαγαζί του. Σταχυολογούσε πάντα τους

πιο εκκεντρικούς και παράξενους, που συχνά ήταν και οι πιο ταλαντούχοι, ακόμη καιερασιτέχνες, κι έφτιαχνε ένα σύνθετο πρόγραμμα που είχε τον παλμό εμπνευσμένουαυτοσχεδιασμού. Ο λοχαγός κοίταξε με την άκρη του ματιού του τον Δεβεράλδη, πουσηκώθηκε και κατευθύνθηκε στο Μπουντουάρ, όπου είχαν στήσει το ατελιέ τους ζωγράφοι «σώματος» και σχεδίαζαν πάνω στις πλάτες και στα μπράτσα του κοινού εικόνες τηςυδρογείου. Αν απευθυνόταν σε φίρμες, δύσκολα θα κατάφερνε να το αντέξει οικονομικά. Οιπαραστάσεις του Ναδίρ χαρακτηρίζονταν από πολυάριθμους συντελεστές και το πρόγραμμα άλλαζε πολύ συχνά μέσα στην ίδια σεζόν. Τις τελευταίες εβδομάδες είχε καταλήξει ν’ αλλάζει κάθε δέκα με δεκαπέντε μέρες, παρότι ήταν ασφυκτικά γεμάτο και αρκετές παραστάσεις τουθα μπορούσαν να συνεχιστούν για μήνες. Λες και το είχε πιάσει ένα άγχος το Ναδίρ ναπρολάβει λαχανιαστά να τα πει και να τα δείξει όλα, πριν έρθει το καλοκαίρι.Ξαναγύρισε το κεφάλι του στην Αναμπέλα, αλλά τα γουρλωμένα μάτια της τον γέμισαν

ζήλια. Ο αυθορμητισμός του κοριτσιού, που του ήταν τόσο λατρευτός, γινόταν ο μαρτυρικόςβασανιστής του όταν η προσοχή της στρεφόταν κάπου αλλού. Ο Αμερικανός σαξοφωνίσταςμε το υπέροχο κατάστικτο σώμα την είχε θαμπώσει.Πήδηξε από τη σκηνή πάνω στο πρώτο τραπέζι, σωριάζοντας πιάτα και ποτήρια και

γονάτισε φυσώντας με δύναμη στο σαξόφωνό του. Οι πελάτες ούρλιαξαν, καθώς η ιδρωμένη

Page 156



χαίτη του τιναζόταν άγρια και τα μπράτσα του ανεβοκατέβαιναν ρυθμικά κρατώντας το όργανο. Οι μύες της κοιλιάς του συσπώνταν από τις βαθιές ανάσες κι είχε τα μάτια του σφιχτάκλεισμένα, σαν να μην ήθελε να επικοινωνήσει με τον έξω κόσμο και να βγει από τηνπαραζάλη της μουσικής του.

«Ποιος ξέρει τι έχει πιει, για να παίζει έτσι», σχολίασε δυνατά ο λοχαγός, προκειμένου νααπομυθοποιήσει τούτο τον αφηνιασμένο πολεμιστή με το χάλκινο όπλο του, που πάλευε μετον αέρα.Η Αναμπέλα δεν απάντησε, πράγμα πολύ κακό γι’ αυτόν και αποφάσισε να μην τιμήσει τον

Iνδιάνο με την προσοχή του. Κοίταξε ένα γύρο την αίθουσα, ελπίζοντας πως θα έβρισκε καιάλλους σαν κι εκείνον, να δείχνουν με το ύφος τους πως είναι απαράδεκτο ένας ιδρωμένοςημίγυμνος και αλλόφρων άντρας να πηδάει πάνω στα τραπέζια του κόσμου και νασυναρπάζει τις κυρίες. Περιέφερε το βλέμμα του στους θαμώνες που χάζευαν και σχολίαζαντο θέαμα. Μια ψηλή γυναικεία φιγούρα, που στεκόταν ακίνητη στην άκρη του μπαρ, τον έκανενα τρομάξει. Η Βαλκυρία είχε βυθίσει το σαρκοφάγο βλέμμα της πάνω στο μαινόμενο αγόρικαι το καταβρόχθιζε λαίμαργα. Πάντα τον ανατρίχιαζαν τα σκοτεινά της μάτια, αλλά ποτέ δεντην είχε δει να εστιάζει τόσο επίμονα σ’ ένα σημείο. Ώστε ο νεαρός άρεσε και στη Βαλκυρία…Γύρισε το βλέμμα ξανά στη συνοδό του και ένιωσε ανακούφιση για τη γαλάζια παιδική

ματιά της. Οι δύο γυναίκες μπορεί να μοιράζονταν το ίδιο θέαμα, αλλά το απολάμβαναν τόσοδιαφορετικά. Η Αναμπέλα είχε ανασηκώσει εντυπωσιασμένη τα φρύδια της και κοιτούσε τονάγριο μουσικό με θαυμασμό.Όρθια στο τέρμα της αίθουσας, η σύντροφος του ιδιοκτήτη ρουφούσε με τη χρυσοπράσινη

ίριδά της κάθε ανάσα και σκίρτημα του αγοριού, σαν να τραβούσε την καρδιά από τασπλάχνα του. Το βλέμμα της θύμιζε βλέμμα πάνθηρα, που γυαλίζει επικίνδυνα πίσω από τιςφυλλωσιές όταν παραμονεύει το θήραμά του. Είχε ακουμπήσει τα δάχτυλά της μηχανικάπάνω στα χείλη του ποτηριού της και τα έσφιγγε με δύναμη όποτε ο μουσικός με τα τατουάζτίναζε πίσω τη χαίτη του και άφηνε την τρομερή φωνή του ν’ ακουστεί μέσα από το χάλκινοόργανο.Γύρισε απότομα το κεφάλι της. Η χρυσοπράσινη λεπίδα της ίριδάς της στράφηκε

αιφνιδιαστικά προς το μέρος του και ο Μοράβια έστρεψε το κεφάλι στο τραπέζι τουκατακόκκινος. Είχε αντιληφθεί πως ο λοχαγός την παρακολουθούσε. Ίδρωσε, νιώθοντας μια ζεματιστή αχτίνα λέιζερ να επιθεωρεί την πλάτη του. Ωραία, τον είδε που την κοίταζε. Καιλοιπόν;Προσπάθησε να ελέγξει την ταραχή του. Δεν είχε κάνει τίποτα κακό. Μέμφθηκε τον εαυτό

του που βρέθηκε χωρίς λόγο να νιώθει ένοχος και να φοβάται έτσι. Παρ’ όλα αυτά, δεντόλμησε να ξαναγυρίσει το κεφάλι του προς το μέρος της Βαλκυρίας.

Τα βήματά τους σέρνονταν αργά στην παραλία, σαν να μην ήθελαν να τελειώσει η όμορφηνύχτα τόσο γρήγορα. Ο λοχαγός είχε τολμήσει να περάσει το χέρι του στους ώμους τηςΑναμπέλας και η μοσχοβολιά των μαλλιών της τον μεθούσε. Το πανύψηλο σώμα του και τομικροσκοπικό δικό της προσεγγίζονταν σταθερά μέσα στο σκοτάδι. Πλησίαζαν… και οίλιγγος αυτής της βελούδινης επαφής τον μάγευε. Δυστυχώς, το πατρικό της σπίτι έκανε την

Page 157



εμφάνισή του επιδεικτικά στο δρόμο τους, τερματίζοντας άδοξα τη νυχτερινή βόλτα.Στάθηκαν μπροστά στην πόρτα. Ο Μοράβια της χάιδεψε το πρόσωπο… Σ’ αγαπώ τόσο

πολύ… Τα χείλη της μισάνοιξαν αργά, περιμένοντας τα δικά του.«Πενθέα, ήσυχα!»Τα γρυλίσματα και τα γρατζουνίσματα του σκύλου μαίνονταν από το μέσα μέρος της

εξώπορτας. Η Αναμπέλα στράφηκε απότομα προς την πόρτα, αφήνοντας το λοχαγό νααιωρείται στο κενό, με το στόμα του ολομόναχο και μαραμένο. Ήθελε μόλις λίγα χιλιοστά,μόλις λίγα κλάσματα του δευτερολέπτου για ν’ αγγίξει την απόλυτη ευτυχία, αλλά οι θεοί τηςΒαλκανικής δεν σκόπευαν του να του επιτρέψουν να το ζήσει αυτό το πολυπόθητο φιλί.Πλησίασε κι αυτός στην πόρτα δίπλα της, μήπως και μπορέσει να ξαναβρεί το θάρρος για

μια δεύτερη προσπάθεια. Αλλά τα γρυλίσματα του Πενθέα είχανε γίνει μακρόσυρτο γάβγισμα, όσο αργούσε η αφεντικίνα του ν’ ανοίξει.

«Σήμερα είναι ανήσυχος από το πρωί», είπε προβληματισμένη η Αναμπέλα, ψάχνονταςβιαστικά τα κλειδιά στην τσάντα της, «κάτι τον πείραξε, φαίνεται, και έχει χαλάσει το στομάχιτου».Ξεκλείδωσε και το κοκκινόμαλλο κόκερ όρμησε πάνω της. Σχεδόν δεν του είπε ούτε μια

ολόκληρη καληνύχτα, καθώς τύλιγε στην αγκαλιά της το παραπονιάρικο ζώο και το ρωτούσεανήσυχη γιατί δεν κοιμάται.

«Θα τα πούμε την Παρασκευή;» πρόλαβε να ρωτήσει ο λοχαγός, πριν η πόρτα κλείσειμπροστά στο πρόσωπό του και ακουστεί η θετική απάντηση από μέσα. Γύρισεαπογοητευμένος και έσυρε τα βήματά του στο δρόμο. «Six Nuits», Τεό… Πώς θαπερνούσαν οι μέρες, μέχρι να έρθει η επόμενη Παρασκευή;Ένιωσε την υγρή του γλώσσα να χώνεται στο αυτί της και τις πατούσες του να τραβάνε το

σεντόνι. «Ήσυχα!» Το μακρόσυρτο παράπονο του ζώου γινόταν όλο και πιο έντονο. ΗΑναμπέλα άνοιξε τα μάτια και ο Πενθέας, αντιλαμβανόμενος ότι η κυρά του ξύπνησε, άρχισενα γαβγίζει υποφέροντας και να πηγαινοέρχεται από το κρεβάτι στην πόρτα. Έπρεπεοπωσδήποτε να τον βγάλει κάποιος έξω.Σηκώθηκε και φόρεσε αγουροξυπνημένη τα πέδιλά της. Το σκυλί είχε βγει δέκα φορές έξω

σήμερα. Η κοιλιά του διαμαρτυρόταν συνέχεια. Κοίταξε τις γρίλιες στο παράθυρο. Μα, είναιακόμη νύχτα…Το επιτακτικό γάβγισμα του ζώου δεν άφηνε περιθώρια διαπραγματεύσεων και ο Πενθέας

κατέβηκε σαν αστραπή τις σκάλες μέχρι την εξώπορτα. Η Αναμπέλα άνοιξε κι εκείνοςπετάχτηκε έξω, διέσχισε ανυπόμονα τα λίγα τετράγωνα που χώριζαν το σπίτι από τηνπαραλία και άρχισε να μυρίζει λαχανιασμένος τους αλμυρούς θάμνους.Προσπάθησε να τον ακολουθήσει μέσα στο μούχρωμα. Η ώρα κόντευε έξι το πρωί και

μόλις που είχε καταφέρει να την πάρει ο ύπνος. Τα αυτιά της βούιζαν ακόμη από την βραδινήΒαβέλ. Θυμήθηκε το μονότονο τραγούδι των Εσκιμώων, που αντηχούσε την ώρα πουέβγαιναν πια από το Ναδίρ. Θα μπορούσαν να είχαν μείνει περισσότερο, αλλά ο συνοδός της τη βεβαίωσε πως σε λίγο όλοι θα σηκώνονταν να φύγουν, γιατί το πρόγραμμα τελείωνε.Ο Πενθέας είχε απομακρυνθεί.

Page 158



«Πενθέα!»Διέκρινε τη σιλουέτα του στην κορυφή του όρμου που έχασκε απόκρημνη στο τέρμα της

στροφής. «Εδώ, εδώ, γρήγορα!» Η σκανδαλιστική μυρωδιά που είχε ξεσηκώσει ταρουθούνια του Πενθέα τον εμπόδιζε να υπακούσει στην κυρά του. Επιτάχυνε το βήμα της γιανα τον πλησιάσει, μα εκείνος όλο και ξεμάκραινε. Άρχισε να τρέχει κι έφτασε λαχανιασμένηστην άκρη του δρόμου.Τριγύρω δεν φαινόταν κανένα ίχνος του και κάτω από τα πόδια της αντιφέγγιζε, μέσα στη

θαμπάδα του ξημερώματος, το κύμα που έσκαγε με δύναμη στα βράχια. Σφύριξε και τονφώναξε ξανά και ξανά, αλλά μόνον ο μανιασμένος παφλασμός της θάλασσας απάντησε στοκάλεσμά της.Η πλευρά αυτή ήταν κάθετη και αδιάβατη. Αποκλείεται να βρήκε πάτημα να κατέβει,

σκέφτηκε. Οι πέτρες που ξεκόλλαγαν με θόρυβο από την πλαγιά τη γέμισαν τρόμο. Ένα ζώο γκρεμιζόταν σκούζοντας και το σώμα του σερνόταν στο χώμα με φόρα και τερμάτιζε μ’ ένανυπόκωφο γδούπο, σαν σκίσιμο σε κάτι αιχμηρό… Kαι μετά σιωπή.

«Πενθέα!» Ο πανικός την παρέλυσε. Δοκίμασε με το πόδι της τη γλιστερή πλευρά και πριντο καταλάβει βρέθηκε να κυλιέται στο χωματένιο καταρράκτη με ορμή. Η πλάτη της σύρθηκεστην ανώμαλη επιφάνεια, τα χέρια της παράσερναν κλαδιά και ξύλα κατεβαίνοντας, αλλά μιαρίζα τυλίχτηκε στη γάμπα της και τη συγκράτησε, διακόπτοντας απότομα την πτώση.Έβηξε για να φτύσει το χώμα που την προσπερνούσε ορμητικό και συνέχιζε τη διαδρομή

του ως τη θάλασσα. Έμπηξε τα νύχια στο έδαφος για να στερεωθεί κι ανάσανε βαθιά. Οιτελευταίες πέτρες κατηφόρισαν δίπλα της και σε λίγο ο παφλασμός των κυμάτων, πολύκοντά της τώρα πια, ήταν ο μόνος ήχος που διέκοπτε την ησυχία του όρμου.Τρεμόπαιξε τα σκονισμένα της βλέφαρα και αγκάλιασε τη ρίζα για να στηριχθεί. Η πλάτη

της πονούσε και τσούζανε πολύ τα γυμνά της άκρα. Ανασηκώθηκε με δυσκολία. Κοίταξεδεξιά, αριστερά, μετά μπροστά… «Θεέ μου!»Μόνον ο Δεκαβάλλας θα μπορούσε να επινοήσει έναν τέτοιο πίνακα, ξεσηκώνοντας τις

φιλοζωικές εταιρείες της Xερσονήσου.Ο Πενθέας στεκόταν στον αέρα ακίνητος, με τα άκρα του σε έκταση σαν να κάλπαζε και ο

θαλασσινός αέρας ανέμιζε το χρυσοκόκκινο τρίχωμά του. Το μυτερό κλαδί ενός κορμού είχεμπηχτεί στην κοιλιά του και τον είχε διαπεράσει ξεπροβάλλοντας ματωμένο πάνω από τηνπλάτη του. Το ζώο αιωρούνταν ενάμισι μέτρο από το χώμα, καρφωμένο στο κάθετο κοντάριτου κούτσουρου, σαν ζωντανό λάβαρο. Τα κλαριά είχαν μαγκώσει τις πατούσες τουκρατώντας του τα πόδια ανοιχτά, ενώ η ουρά του παρέμενε ολόρθη σαν κατάρτι, παγιδευμένη στα φρύγανα του ξύλου.Έκλεισε τα μάτια της. «Πενθέα…» Το αίμα πάγωσε στις φλέβες της, η καρδιά της

σταμάτησε. Άνοιξε τα μάτια, βέβαιη πως το φαντάστηκε τούτο το μακάβριο και απίστευτοθέαμα. Δεν μπορεί να ήταν ο Πενθέας! Χοντρές σταγόνες αίμα κυλούσαν στα πλάγια τουκάθετου κονταριού, στάζοντας από την ανοιγμένη κοιλιά του ζώου, που, έτσι όπως είχεακινητοποιηθεί στον αέρα με τα πόδια ανοιχτά και την ουρά ολόρθη, ήταν σαν να είχεπαγώσει η εικόνα ενός φιλμ που κινηματογραφούσε την κάθετη πτώση του. Ίδιο με το

Page 159



θυμωμένο λιοντάρι στο θυρεό του Ναδίρ, έτοιμο να ορμήσει στις φλόγες με τη φιδίσια ουράτου μαγκωμένη στα δόντια της τρίαινας. Δεν μπορεί να ήταν ο δικός της σκύλος!Το ουρλιαχτό ανέβηκε σαν κύμα από τα σπλάχνα της, τρύπησε τα πνευμόνια της και

αντήχησε στην ηρεμία του όρμου…«Πενθέα!»… σκίζοντας τον αέρα και προκαλώντας μια ασυνήθιστη κίνηση στους γειτονικούς θάμνους

. Δύο γυμνά σώματα, κρυμμένα στην κοιλότητα των βράχων, φάνηκαν να ανασηκώνονταιμέσα από τα φρύγανα. Το ζευγάρι αναζήτησε τα ρούχα του και προσπάθησε να διακρίνειμέσα στο λιγοστό φως της αυγής την πηγή ετούτης της βαθιάς και πονεμένης κραυγής.Η Αναμπέλα έτρεμε σύγκορμη. Τα αναφιλητά τής είχαν κόψει την ανάσα κι ένας

αβάσταχτος πόνος της θέριζε τα σπλάχνα. Η ζωή φαινόταν τόσο άδικη και χαιρέκακη, τόσομαρτυρική, που δεν άξιζε κανείς να τη ζήσει. «Πενθέα…»Όποιος άσπλαχνος Θεός κι αν είχε επιτρέψει να διαπραχθεί ετούτο το απαίσιο έγκλημα,

δεν δικαιούνταν να ζητά την πίστη της Αναμπέλας, πια. Ο μαλλιαρός της σύντροφος με ταμελαγχολικά μάτια είχε γίνει προέκταση του κορμιού της. Δεν είχε σπίτι, δεν είχε κρεβάτι, δενείχε όνειρα που δεν τον περιείχαν, δεν είχε μέλλον που δεν τον περιλάμβανε, δεν είχε καρδιά…

«Οι αρχαίοι θα το ερμήνευαν σαν οιωνό».Η Αναμπέλα σήκωσε το κεφάλι της τρομαγμένη από τούτη τη βαθιά φωνή που ακούστηκε

πίσω της. Στο αχνό φως του πρωινού, η Βαλκυρία περιεργαζόταν με τα χρυσοπράσινα μάτια της την κατάντια του Πενθέα.Η ηρεμία της φωνής της επιβλήθηκε αναπάντεχα στο τρέμουλο της Αναμπέλας.

Αναρωτήθηκε από πού ξεφύτρωσε η γυναίκα του Δεβεράλδη, ντυμένη με τούτο το διάφανοτσίτι που τύλιγε σαν εσάρπα το γυμνό της κορμί. Τα φρύγανα έξω από τη σπηλιά τωνβράχων πατήθηκαν και ο Αμερικανός σαξοφωνίστας με τα τατουάζ στο στήθος ήρθε καιστάθηκε πίσω τους κουμπώνοντας το τζιν του. «Shit!» αναφώνησε τρομαγμένος, βλέπονταςτο μακάβριο θέαμα του ζώου.

«Goodnight», του είπε κοφτά η Βαλκυρία, χωρίς να τον κοιτάξει. Περίεργο, γιατί είχεξημερώσει πια.Το αγόρι στερέωσε τη δεξιά του μπότα, μουρμούρισε κάτι για την πτήση που έπρεπε να

προλάβει και, ρίχνοντας μια τελευταία ματιά στο ακινητοποιημένο σκυλί, γύρισε κι άρχισε νασκαρφαλώνει την πλαγιά κουνώντας το κεφάλι του.Η έκπληξη της Αναμπέλας στάθηκε, προς στιγμήν, ισχυρότερη από τον πόνο της. Το

ζευγάρι στο κοίλωμα των βράχων; Περιεργάστηκε με τρόπο το ημίγυμνο κορμί τηςΒαλκυρίας. Η γυναίκα του Δεβεράλδη δεν είχε δώσει ποτέ τροφή σε σκάνδαλα. Με τούτο τοξένο αγόρι, που είχε τα μισά της χρόνια; Ήταν δυνατόν; Η Βαλκυρία φαινόταν να καταλαβαίνειτις σκέψεις της και την άφηνε να βγάλει με την ησυχία της τα συμπεράσματά της.Τα δευτερόλεπτα που απασχολήθηκε με το ζήτημα το κορίτσι πέρασαν γρήγορα και ο

πόνος ξαναφούντωσε μέσα της. Κοίταξε το θλιβερό της κόκερ που, όσο το φως της ημέραςδυνάμωνε, έδινε όλο και περισσότερο την εντύπωση του θυρεού του Ναδίρ, του

Page 160



ξανθοκόκκινου λέοντα που πηδά στη φωτιά. Αυτό εννοούσε άραγε η Βαλκυρία όταν είπε «οιωνό»;Ο ματωμένος Πενθέας άφηνε τα μάτια των δύο γυναικών να τον εξετάζουν και περίμενε

ατάραχος, μέσα στην ησυχία του όρμου, την κατάληξη που θα αποφασιζόταν για το κουφάριτου. Η Αναμπέλα έσφιξε τις γροθιές της. Έπρεπε οπωσδήποτε να βρει τη δύναμη να τονκατεβάσει από το ξύλο, αλλά το ζώο είχε σκιστεί τόσο βαθιά που, αν το ξεσφήνωνε από τηθέση του, θα διαμελιζόταν. Ανατρίχιασε. Δεν ήξερε αν είχε τη δύναμη να το κάνει, αλλά δενμπορούσε να τον αφήσει καρφωμένο, να σαπίζει άταφος, ενάμισι μέτρο από το χώμα.Προσπάθησε να φτάσει τον κορμό.

«Μην το αγγίζεις».Η φωνή της Βαλκυρίας ακούστηκε επιτακτική. Είχε σκύψει το κεφάλι για ν’ ανάψει το

τσιγάρο της και ανασήκωσε τα σκοτεινά της μάτια πάνω στο νεκρό ζώο. Το χρυσό αστέριγύρω από την πράσινη ίριδα αντιφέγγιζε μελαγχολικά. Φύσηξε αργά τον καπνό και τέντωσετο χέρι της, που κρατούσε το αναμμένο σπίρτο, προς τον κούτσουρο. Τα ξερά του κλαδιάάρπαξαν αμέσως και η φλόγα μεταδόθηκε στο κοκκινόχρυσο τρίχωμα του ζώου καιφούντωσε. Η γυναίκα πέταξε το τσιγάρο της. Έπιασε γερά τον κορμό και τον σκούντηξε κιεκείνος άρχισε να σέρνεται με θόρυβο πάνω στα υγρά βότσαλα.Η Αναμπέλα σάστισε, αλλά παραδέχτηκε με σπαραγμό πως είχε βρεθεί μια λύση.

Σκούπισε τα δάκρυά της και στερέωσε κι εκείνη τα χέρια της, δίπλα στης γυναίκας. Δεν είχενόημα να θάψει τα ξεχειλωμένα κομμάτια του σκύλου της, έτσι κι αλλιώς. Να τα συλλέξει ίναίνα από τις ακίδες του κούτσουρου και ν’ αφήσει τη μισή του σάρκα κολλημένη πάνω στοφονικό κοντάρι. Καλύτερα να αποτεφρωθεί ολόκληρος, αρτιμελής και αξιοπρεπής σε τούτοτο τελευταίο του θανατηφόρο σάλτο.Τα τέσσερα χέρια κατάφεραν να ωθήσουν τον κορμό ως το κύμα. Η Βαλκυρία ήταν πολύ

πιο ψηλή από εκείνη και τα χέρια της πιο δυνατά. Οι φαρδιές της πλάτες είχαν ανοίξει, καθώςέσπρωχνε με δύναμη το κούτσουρο, θυμίζοντας πλάτες γυμναστή. Η Αναμπέλα μύρισε,χωρίς να το θέλει, το σώμα της θεόρατης γυναίκας δίπλα της, που μοσχοβολούσε έρωτα κιαλμύρα. Μοσχοβολούσε τολμηρά παιγνίδια μ’ ένα άγριο αγόρι γεμάτο τατουάζ και νυχτερινόμπάνιο στα δροσερά νερά του Μάη.Μ’ ένα γερό σπρώξιμο, το ξύλο έσκισε το κύμα κι απομακρύνθηκε από τη στεριά. Οι δύο

γυναίκες στάθηκαν να το κοιτούν λαχανιασμένες. Μέσα στο φόντο που σχημάτιζε η θαμπάδατου ορίζοντα, ο λαμπαδιασμένος Πενθέας έμοιαζε ακόμη περισσότερο με το λιοντάρι τουΔεβεράλδη, που είχε προσγειωθεί τελικά στο κέντρο του βωμού και είχε τυλίξει το σώμα τουστις φλόγες.Απέμεινε να τον κοιτάει να αποτεφρώνεται, μ’ ένα άδειο βλέμμα, μια άδεια καρδιά… και μια

αναπάντεχα άδεια ζωή.«Όταν μια ψυχή χάνεται», είπε σιγανά η Βαλκυρία, «μια καινούργια ετοιμάζεται να γεννηθεί

».Γύρισε την πλάτη της και κατευθύνθηκε προς την πλαγιά.Η Αναμπέλα την κοίταξε ξαφνιασμένη. Η Βαλκυρία ξεκίνησε να σκαρφαλώνει.

Page 161



Μέχρι τούτη τη στιγμή, η κοπέλα δεν είχε σκεφτεί πώς θα κατάφερνε ν’ ανέβει τοναπόκρημνο χωματένιο τοίχο. Στην κορυφή του φαινόταν η άκρη του δρόμου, αλλά η πλαγιάήταν κάθετη και είχε ύψος πάνω από ογδόντα μέτρα. Μελέτησε τα προσεκτικά πατήματα τηςγυναίκας στις ρίζες και τις εσοχές, που το πελώριο λυγερό της σώμα έδειχνε ν’ αξιοποιείεύκολα. Εκείνη δεν είχε τόσο μεγάλα άκρα, τόσο δυνατά μακριά χέρια, δεν θα τα κατάφερνεποτέ χωρίς βοήθεια.

«Ε!…» ψέλλισε αδύναμα, υπενθυμίζοντας στη μεγαλόσωμη γυναίκα πως την είχε αφήσειπίσω αβοήθητη.Η Βαλκυρία συνέχισε να σκαρφαλώνει και δεν μπήκε στον κόπο να κοιτάξει πίσω της. Η

Αναμπέλα έριξε μια ματιά στον έρημο όρμο τρομαγμένη. Μια μικροκαμωμένη και αδύναμηκοπέλα, σαν αυτήν, ήταν σίγουρα καταδικασμένη να θαφτεί σε τούτο το βαθύ πηγάδι.Πλησίασε την απόκρημνη πλαγιά και δοκίμασε με το χέρι της τη σταθερότητα του εδάφους.

Το χώμα που κατρακύλησε σαν νερό την πανικόβαλε. Είχε πάντα συνηθίσει να τηνπροσέχουν, να τη βοηθούν πρόθυμα, να τρέχουν στοργικοί γονείς, τρυφεροί φίλοι κιερωτευμένοι λοχαγοί να την εξυπηρετήσουν. Η γυρισμένη πλάτη της Βαλκυρίας, που είχεφτάσει πια στην επιφάνεια του δρόμου και χανόταν χωρίς να κοιτάξει πίσω, της δήλωνεαπερίφραστα πως ετούτη την ανηφόρα έπρεπε να την ανέβει μόνη της.

Page 162



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ27Η Έβδομη Νύχτα του Μπλε

Ο λοχαγός κοίταξε τη συνοδό του ανήσυχος. Το βλέμμα του κοριτσιού ήταν άδειο και

καθόταν απέναντί του αμίλητη.

«Να παραγγείλω κρασί;» τη ρώτησε, ελπίζοντας, τουλάχιστον, σε μια μονοσύλλαβηαπάντηση.Η χλωμάδα του προσώπου της και τα κατακόκκινα μάτια δεν άφηναν αμφιβολία ότι είχε

περάσει τη νύχτα της κλαίγοντας.«Να… να παραγγείλω κάτι άλλο;»Ένιωθε απελπισμένος. Είχε τόσο πολύ συνηθίσει την ξέγνοιαστη φλυαρία και το γέλιο της,

που ετούτη η πένθιμη και σιωπηλή εικόνα που είχε μπροστά του τον τρόμαζε.Ήξερε ότι το κορίτσι είχε χάσει το σκύλο του. Αγαπούσε κι αυτός τα ζώα. Όταν χάνεις ένα

αγαπημένο σκυλί, είναι σαν να χάνεις έναν άνθρωπο. Όμως περίμενε πως η Αναμπέλα θαπαραπονιότανε, θα έκλαιγε, θ’ αντιδρούσε, για να μπορέσει κι εκείνος να την παρηγορήσει.Σε τούτη τη Xερσόνησο, οι άνθρωποι δεν κρατούσαν τίποτα μέσα τους. Έκλαιγαν, φώναζαν,ο πόνος μοιραζόταν στα σπίτια και τα φιλικά τραπέζια και ξεφούσκωνε. Σοφή βαλκανικήσυνήθεια και άκρως θεραπευτική. Η νεαρή γυναίκα απέναντί του όμως είχε αρθρώσει με τοζόρι δυο κουβέντες όλο το βράδυ και κοιτούσε τη θάλασσα ασάλευτη.Ο λοχαγός έδωσε τη σύντομη παραγγελία τους στο σερβιτόρο και κοίταξε κι εκείνος τη

θάλασσα. Είχε στεγνώσει από ιδέες και χωρίς την ενθάρρυνση της συνοδού του δεν ήτανεύκολο να βρει θέμα συζήτησης.

«Πέθανε ο Πενθέας», του είχε πει ξερά, όταν συναντήθηκαν και την έβλεπε να περπατάειδίπλα του σαν χαμένη. Ο λοχαγός αναστατώθηκε. Της είπε πόσο πολύ λυπάται για τούτο τοφοβερό γεγονός και ρώτησε να μάθει τι συνέβη στο άτυχο ζωντανό. Η Αναμπέλα τον άκουγεμε δυσκολία. Όταν επανέλαβε την ερώτησή του για τέταρτη φορά, απάντησε λακωνικά πωςείχε πάθει ένα ατύχημα. Περισσότερες λεπτομέρειες δεν κατάφερε να της αποσπάσει.Φαντάστηκε πως αν είχαν πατήσει οι ρόδες κάποιου φορτηγού τον αγαπημένο της σύντροφο,δίκαια η κοπέλα δεν θα ήθελε να το περιγράψει. Δοκίμασε να φανεί συμπονετικός, σκέφτηκεκαι δυο τρεις φιλοσοφίες να ξεστομίσει. Μετά αποπειράθηκε να ελαφρύνει κάπως τηνκουβέντα, μα η Αναμπέλα δεν έκανε καμία προσπάθεια να τον βοηθήσει. Του απαντούσε μετην απόλυτη σιωπή της και είχε μόνιμα τα μάτια της στραμμένα προς τη θάλασσα και ποτέπρος αυτόν.

«Το κρέας, πάντως, είναι αρκετά καλό…» είπε, μήπως και καταφέρει να την παρασύρει,

Page 163



καταπίνοντας ανόρεχτα μερικές μπουκιές.Ούτε άγγιξε το φαγητό της ούτε δοκίμασε το κρασί της. Σαν να καθόταν μόνος του στο

τραπέζι ένιωθε. Σαν να του είχαν κλέψει την αγαπημένη του Αναμπέλα και να του είχαν αφήσει το άδειο της περίβλημα σωριασμένο στην καρέκλα.Ο Μάιος κόντευε να τελειώσει και η ζέστη που είχε αυξηθεί απότομα ήταν πια ανυπόφορη,

ακόμη και τη νύχτα. Όμως η συνοδός του είχε εγκαταλείψει για πρώτη φορά τα εξώπλαταμπλουζάκια της και τα φορέματα με τις τιράντες. Φορούσε ένα κλειστό πουκάμισο με ιδιαίτερα μακριά, για την εποχή, μανίκια. Όπως σήκωσε το χέρι της να διώξει από το πρόσωπο τιςξανθές μπούκλες που η νυχτερινή αύρα ανακάτωνε, διέκρινε κάτω από το μανίκι τηςγρατζουνιές και μώλωπες. Τι είχε πάθει; Είχε χτυπήσει; Ο λοχαγός πετάχτηκε ανήσυχος.

«Δεν είναι τίποτα», απάντησε εκείνη χωρίς να τον κοιτάζει και μάζεψε και τα δύο της χέριαστην ποδιά της. Ο λοχαγός αναρωτήθηκε αν κάτω από το μακρύ πουκάμισο κρύβονταν κιάλλες πονεμένες πληγές κι έγινε πιο επίμονος στις ερωτήσεις του. «Έπεσα», του είπε κοφτά και αρνήθηκε να δώσει περισσότερες εξηγήσεις.Έπρεπε να βρεθεί μια λύση για τούτη την αδιέξοδη κατάσταση. Ένιωθε άχρηστος και

περιττός δίπλα στη σιωπηλή κοπέλα, που είχε αποφασίσει απόψε να μη μοιραστεί μαζί τουτίποτε από τη δυστυχία της.Σκέφτηκε αν μια βόλτα στο Ναδίρ θα την έκανε λίγο να ξεχαστεί και να γελάσει. Βέβαια,

αυθημερόν ήταν αδύνατο να βρει κανείς τραπέζι σ’ εκείνο το μαγαζί, αλλά αν κατηφόριζαν ωςεκεί, ίσως τους άφηναν να σταθούν όρθιοι για ένα ποτό στο μπαρ. Το Ναδίρ ήταν μια καλήιδέα, γιατί η Αναμπέλα είχε έρωτα μ’ αυτό το κέντρο. Είχε αλλάξει το πρόγραμμά του τούτη την εβδομάδα και είχε φέρει…

«Όχι, στο Ναδίρ!»Τα πράγματα, λοιπόν, ήταν πολύ άσχημα. Αν δεν ήθελε να πάει ούτε στο Ναδίρ, ο

λοχαγός δεν ήξερε πια σε τι θα μπορούσε να ελπίζει.«Πιστεύεις πως όταν μια ψυχή χάνεται, μια καινούργια ετοιμάζεται να γεννηθεί;» τον ρώτησε

αναπάντεχα η κοπέλα.Χάρηκε που η συνοδός του είχε σπάσει επιτέλους τη σιωπή της κι έβαλε τα δυνατά του να

σκεφτεί. Ναι, θα μπορούσε κανείς να το πει αυτό. Όταν μια ψυχή χάνεται, μια καινούργιαετοιμάζεται να γεννηθεί. Ακούγεται πολύ ελπιδοφόρο. Είναι ένας ωραίος τρόπος ν’αντιμετωπίζει κανείς τις δυσάρεστες εκπλήξεις της μοίρας. Ρώτησε αν το υποστήριζε αυτόκάποιος από τους αγαπημένους της συγγραφείς. Το είχε μήπως πει ο…

«Η Βαλκυρία», του απάντησε εκείνη και την ένιωσε ν’ ανατριχιάζει ελαφρά.Ο λοχαγός κατέληξε αμέσως στο συμπέρασμα πως όλο και κάποιο σχετικό αφιέρωμα θα

είχε κάνει παλιότερα το Ναδίρ, που ειδικευόταν, γενικά, στην πένθιμη θεματολογία.Ήταν όμως μια χρήσιμη φράση για περιπτώσεις σαν τη σημερινή και αποπειράθηκε να της

αναπτύξει ένα μεταφυσικό συλλογισμό, που θα δικαίωνε μια τέτοια ρήση. Δυστυχώς, ηέμπνευσή του εξαντλήθηκε γρήγορα και καθώς η συνοδός του δεν τον βοηθούσε με τηνανεξήγητη σιωπή της, κατέληξαν μετάαπό λίγο να κοιτάζονται αμίλητοι.

Page 164



«Πηγαίνουμε;»Η Αναμπέλα μάζεψε το τσαντάκι της και τον παρακάλεσε να τελειώσουν εδώ το βράδυ

τους, γιατί δεν ένιωθε και πολύ καλά. Πέρασαν ανάμεσα από τα τραπέζια του παραλιακούεστιατόριου και βγήκαν στο δρόμο. Ο Μοράβια κοίταξε το μικρό εστιατόριο, όπου είχανπεράσει αυτή την έβδομη σιωπηλή και πονεμένη νύχτα. Αν η ένατη νύχτα ήταν τηςαποπλάνησης, η έβδομη ήταν σίγουρα η νύχτα του πένθους. Τράβηξε το βλέμμα του από τοπαραλιακό κεντράκι και υποσχέθηκε στον εαυτό του πως δεν θα ξαναπατούσαν ποτέ το πόδι τους σε τούτο το καταραμένο μέρος – μη γνωρίζοντας ακόμη πως η επόμενη Παρασκευή θα τους έβρισκε καθισμένους και αμίλητους στο ίδιο μελαγχολικό τραπέζι, όπου του έμελλε ναγνωρίσει έκπληκτος την πικρότερη γεύση του έρωτα. Τη γεύση της προδοσίας…Έφτασαν μπροστά στο σπίτι της. Η παγερή σιωπή τον δυσκόλευε να πιστέψει πως ήταν οι

ίδιοι άνθρωποι που πριν από μία εβδομάδα έτρεφαν αισιόδοξες σκέψεις για ένα αίσθημα τοοποίο επωαζόταν ζεστά ανάμεσα στα δειλά τους σώματα. Θα περάσει γρήγορα αυτός οπόνος, προσπάθησε να καθησυχάσει τον εαυτό του. Θα ξανακούσει το γέλιο της κελαρυστόν’ αντηχεί σε τούτο τον πανέμορφο βαλκανικό ουρανό.

«Καληνύχτα». Aνέβηκε τα σκαλιά χωρίς να τον κοιτάξει.Άνοιξε την τσάντα της να βρει τα κλειδιά και πλησίασε μηχανικά το αυτί της στην πόρτα για ν’

ακούσει. Συνειδητοποίησε γρήγορα τη ματαιότητα της τακτικής της συνήθειας. Κανέναανυπόμονο γάβγισμα και κανένα απαιτητικό γρατζούνισμα δεν επρόκειτο ξανά να τηνυποδεχτεί σε τούτες τις καθυστερημένες επιστροφές στο σπίτι. Τα μάτια της βούρκωσαν καισυνέχισε εκνευρισμένη να ψάχνει τα κλειδιά της που, θαρρείς επίτηδες, είχαν χαθεί στον πάτο της τσάντας.Ο λοχαγός την κοίταζε απελπισμένος από τη βάση της σκάλας και η καρδιά του ράγισε.«Μην ξεχνάς», της υπενθύμισε αισιόδοξα, «όταν μια ψυχή χάνεται, μια καινούργια

ετοιμάζεται να γεννηθεί!»

Η Βαλκυρία χάιδεψε μηχανικά το μικρό βουναλάκι της κοιλιάς της. Ο Εγγαστρίμυθοςβεβαιώθηκε ότι η σκιά ήταν αρκετά προστατευτική για το κεφάλι της φίλης του, αλλά ηεξογκωμένη κοιλίτσα ήταν στον ήλιο. Ο ήλιος του Παλέρμο είναι ζεματιστός τον Αύγουστο καιτραβήχτηκε παράμερα στα χόρτα, να κάνει χώρο στη γυναίκα ν’ απλωθεί καλύτερα. ΗΒαλκυρία γέλασε.

«Δεν μ’ ενοχλεί ο ήλιος», του είπε πιάνοντας την κοιλιά της, «… με χαϊδεύει».Ο Εγγαστρίμυθος είχε όμως ακούσει πως ο ήλιος δεν είναι πια τόσο φιλικός στη Μεσόγειο

. Η μεσημβρινή ακτινοβολία ήθελε προσοχή και ο κόσμος έπρεπε να προστατεύεται από τηλαμπρότητά του. Να φοράει μακριά ρούχα, καπέλα και μαύρα γυαλιά, για να μην πάθειδιάφορες ασθένειες. Οι άνθρωποι έπρεπε να κρύβονται από τον ήλιο. Μπαίνανε σ’ ένανσκοτεινό αιώνα.

«Είναι ήσυχο;» ρώτησε, αναφερόμενος στη φουσκωμένη κοιλίτσα, ελπίζοντας πως δενήταν νωρίς για να προσωποποιεί ετούτο το αδιόρατο βουναλάκι.

«Πιο ήσυχο από μένα…» H Βαλκυρία αναστέναξε νωχελικά.«Πόσο…» O νάνος δεν ήταν σίγουρος για το πώς διατυπώνουν αυτή την ερώτηση. «Πόσο

Page 165



μεγάλο είναι;»«Εκατό ημερών», μουρμούρισε η γυναίκα.Εκατό ημερών. Υπολογίζεται με τόση ακρίβεια η ηλικία ενός εμβρύου; Ο νάνος θαύμασε.

Άρα, η Βαλκυρία μπορούσε να θυμηθεί με βεβαιότητα την ημέρα της σύλληψής του. ΟΕγγαστρίμυθος προσπάθησε να φανταστεί μια νύχτα γεμάτη έρωτα, που έσπειρε στασπλάχνα της φίλης του ετούτο τον πολύτιμο καρπό. Κάποιον αγαπημένο άντρα, κάποιοναχάριστο σύντροφο που την εγκατέλειψε, αφήνοντας το εκδικητικό του σπέρμα ριζωμένο στοσώμα της. Ήταν άραγε από το σινάφι ετούτος ο ανεύθυνος εραστής;

«Ένα θυμωμένο αγόρι, μ’ ένα τατουάζ με πάνθηρες στο στήθος», ψιθύρισε με τα μάτια τηςκλειστά.Ο νάνος κοκκίνισε που οι σκέψεις του έγιναν αντιληπτές. Η Bαλκυρία είχε την ικανότητα να

διαβάζει το μυαλό του και μερικές φορές τον τρόμαζε με τη διορατικότητά της. ΟΕγγαστρίμυθος ήταν σίγουρος πως είχε κάποιο μεταφυσικό χάρισμα. Ο ίδιος, μέχρι τώρα,δεν πίστευε σε τέτοια παραμύθια. Οι μάγοι και οι χαρτορίχτρες που γνώρισε στις τέντες, ναεκμεταλλεύονται με φτηνά τεχνάσματα την ευπιστία του κοινού, τον είχαν κάνει πολύ δύσπιστοαπέναντι στις μεταφυσικές ενοράσεις. Η Βαλκυρία συμφωνούσε. Το μέλλον δεναποκαλύπτεται με τεχνάσματα αλλά με μελέτη. Τα σημάδια του παρόντος αρκούν για ναπροβλέψουμε το αύριο με τέτοια ακρίβεια, σαν να ήταν αποτέλεσμα μιας μαθηματικήςσυνάρτησης, που τηρεί τη λογική ακολουθία των αριθμών και του συσχετισμού των πράξεων.Ήταν φανερό πως η παύση του Εγγαστρίμυθου έκρυβε μια σιωπηλή ανησυχία για τον

πατέρα του εμβρύου και θεώρησε καλό να τον καθησυχάσει. Το πολύτιμο δώρο του αγοριού,λίγο πριναπό την εμμηνόπαυσή της, ήταν το αδάμαστο ινδιάνικο άλογο που θα καβαλούσε για ναταξιδέψει στο Xρόνο. Ο χορηγός της ζωής αγνοούσε ότι ο ζεστός του σπόρος είχε βρει μιαφιλόξενη σπηλιά στην υγρή της μήτρα και προετοίμαζε την έξοδό του στον κόσμο. Μόνοευγνωμοσύνη μπορεί να αισθάνεται κανείς για τους εραστές που αφήνουν γενναιόδωρα τασημάδια τους στο σώμα μας. Tο θυμωμένο ύφος του νάνου δεν είχε θέση σε μια τέτοιασυζήτηση.Διόρθωσε αμέσως το ύφος του. Άρα, το αγόρι με τους πάνθηρες δεν είχε εγκαταλείψει τη

φίλη του. Τον είχε μήπως εγκαταλείψει εκείνη; Ο Εγγαστρίμυθος δεν μπορούσε να καταλάβειαν τα λόγια της έκρυβαν έρωτα ή νοσταλγία.

«Ήταν όμορφος άντρας;» διακινδύνευσε την ερώτηση, ελπίζοντας πως ο τόνος της φωνήςτης θα πρόδιδε τα συναισθήματά της.

«Πολλές θα τον χαρακτήριζαν, έτσι», ήρθε η ουδέτερη απάντηση που τον ξάφνιασε.«Τι τον έκανε τόσο εξαιρετικό;» επέμεινε ο νάνος, βέβαιος πως ο πατέρας ενός

αγαπημένου παιδιού δεν επιλέγεται ποτέ στην τύχη.«Ο Χρόνος», του απάντησε τρυφερά, συσκοτίζοντας ακόμη περισσότερο τα πράγματα.«Σου λείπει;»«Όχι όσο θα μου λείψεις εσύ».Ο νάνος συγκινήθηκε που ήταν τόσο πολύτιμος στη φίλη του… πιο πολύτιμος κι απ’ το

Page 166



Βαλκάνιο εραστή της!«… Και δεν ήταν Βαλκάνιος», συνέχισε χαμογελώντας η Βαλκυρία, που διάβαζε τόσο

εύκολα τη σκέψη του.«Από ποια επαρχία της Ευρώπης καταγόταν;» τη ρώτησε χαρούμενος, ευχόμενος ο

πατέρας του εμβρύου να είναι Ολλανδός όπως κι ο ίδιος.«Από την άλλη άκρη του Ατλαντικού».Ένας Αμερικανός; Ο νάνος ξαφνιάστηκε δυσάρεστα. Η νέα ήπειρος διέθετε αντικλείδια για

όλες τις κλεισμένες πόρτες της Ευρώπης! Η Βαλκυρία συνέλεξε το σπέρμα αυτής τηςπαρδαλής ηπείρου;

«Πέρασες τον Ατλαντικό για να τον βρεις;»«Πέρασα τον Κορίνθιο Ισθμό».Ο Εγγαστρίμυθος αναστέναξε απογοητευμένος. Διατηρούσε, τουλάχιστον, την κρυφή

ελπίδα η επιλογή της Βαλκυρίας να μην αφορά την καταραμένη ράτσα των «ωραίων», πουσυγκινούσαν όλες τις γυναίκες της αράδας. Ευχόταν το αγόρι με τα τατουάζ να είχε κάποιοελάττωμα, όποιο κι αν ήταν αυτό, που να τον απέκλειε από αυτή τη βαρετή κατηγορία.Η Μιλού τον είχε καθησυχάσει, κάποτε, πως οι όμορφοι άντρες δεν φιλούν καθόλου καλά.

Την τέχνη του φιλιού, στατιστικά, την κατέχουν οι ασχημούληδες. H Μιλού είχε έναπολυτάραχο ερωτικό παρελθόν, που δεν άφηνε αμφιβολίες για την ειδημοσύνη της σε θέματα φιλιού.Η Βαλκυρία όμως ήταν πολύ πιο εσωτερική και δυσανάγνωστη, απαντούσε στις ερωτήσεις

του με αλληγορίες κι εκείνος δυσκολευόταν να καταλάβει ποια ήταν η ξεκάθαρη θέση της στο θέμα. Το ζήτημα της σημασίας ή της ματαιότητας της ανθρώπινης ομορφιάς ήταν πάντοτεσοβαρό για το νάνο και αποφάσισε να κάνει μια προσπάθεια:

«Η Μιλού μου είπε, κάποτε, πως οι όμορφοι άντρες δεν φιλούν καλά».Η Βαλκυρία παρέμεινε ασάλευτη. Ο Εγγαστρίμυθος ξαναδοκίμασε.«Εσύ τι λες; Το ωραιότερο φιλί στη ζωή σου σ’ το έδωσε ένας όμορφος ή ένας άσχημος

άντρας;»Η Βαλκυρία αγνάντεψε τον ορίζοντα κι ένα σαρκαστικό χαμόγελο ζωγραφίστηκε στις άκρες

των χειλιών της. «Το ωραιότερο φιλί στη ζωή μου», απάντησε με τη βαθιά φωνή της, «μου τοέδωσε γυναίκα».

O νάνος παραιτήθηκε απελπισμένος, γιατί οι αλληγορίες της φίλης του ξεπερνούσαν πλέον τις ερμηνευτικές του ικανότητες.

«Γιατί είπες πως δεν θα ξαναϊδωθούμε;» τη ρώτησε χαμηλόφωνα.«Γιατί έτσι θα γίνει», του απάντησε ήρεμα εκείνη. «Ακόμη κι αν με δεις να περνώ δίπλα σου

, ανάμεσα στον κόσμο, δεν θα με γνωρίσεις».Ήταν σίγουρος πως αυτή ήταν η μόνη αποτυχημένη πρόβλεψη που έκανε η φίλη του. Τη

Βαλκυρία θα τη γνώριζε ακόμη κι αν περνούσαν σαράντα χρόνια και πέρναγε δίπλα του σανμια ρυτιδιασμένη γιαγιούλα πάνω στο καρότσι της.

«Θα σε γνωρίσω!» τη βεβαίωσε με αυτοπεποίθηση.«Δεν θα με γνωρίσεις, αλλά δεν θα φταις εσύ γι’ αυτό».

Page 167



«Πότε σκοπεύεις να φύγεις;» τη ρώτησε πικραμένος, κοιτάζοντας την εκατό ημερώνκοιλίτσα της.

«Απόψε».

Πέρασε με προσοχή τα φανάρια και προσπάθησε να διακρίνει το όνομα του δρόμου στηνταμπέλα της γωνίας. Ναι, δεν υπήρχε αμφιβολία. Η δίγλωσση ταμπέλα διαφώτιζε τουςεπισκέπτες της Αθήνας, σαν και του λόγου του, πως ο δρόμος είχε το ίδιο όνομα με αυτόνπου είχε σημειώσει στο χαρτί του.Δεν δυσκολεύτηκε καθόλου να βρει τα στοιχεία του συμβολαιογράφου στις οθόνες της

Eurotel. Η σπιτονοικοκυρά της Καμπάλ είχε προφέρει καθαρά το όνομα και οΕγγαστρίμυθος κατάφερε να το πληκτρολογήσει με επιτυχία στο τερματικό του ΚέντρουΥποδοχής και Πληροφόρησης Κοινού. Στην Aθήνα διέμενε μόνο ένας συμβολαιογράφος μετο όνομα Σέλλερ και η λακωνική του αγγελία στο δίκτυο της Eurotel ενημέρωνε τουςενδιαφερόμενους πως μπορούσαν να τον βρουν στο γραφείο του, όλες τις εργάσιμες ημέρες και ώρες. Tούτο το ψηλό κτήριο στο τέρμα του δρόμου στέγαζε το γραφείο του τρομερούΣέλλερ!Πέρασε την είσοδο, που φαινόταν να είχε μεγάλη ανάγκη

από ένα καλό βάψιμο και μια γενικότερη συντήρηση, και κοίταξε το σκυθρωπό θυρωρό.«Το γραφείο του κυρίου Σέλλερ;» ρώτησε στα γαλλικά και κατόπιν στα αγγλικά.Αντί για απάντηση, ο θυρωρός σήκωσε τρία δάχτυλα προς το μέρος του και έδειξε το

ασανσέρ. Στον τρίτο, λοιπόν…Ο νάνος περίμενε να δει αν ο θυρωρός θα σήκωνε το τηλέφωνο που ήταν στερεωμένο

στον τοίχο πίσω από την πλάτη του κι αν θα ενημέρωνε κάποιον για την άφιξή του. Όμως οσκυθρωπός άντρας επέστρεψε στην εφημερίδα του και είχε ήδη ξεχάσει το νάνο.Ανέβηκε με το ασανσέρ στον τρίτο και βρέθηκε σ’ έναν κακοφωτισμένο διάδρομο γεμάτο

κλειστές πόρτες. Καθεμία είχε και από μια διαφορετική μπρούντζινη επιγραφή, μ’ ένα όνομακαι κάποια άλλα γράμματα. Όχι. Αυτό το παλιό μέγαρο δεν έδινε την εντύπωση ότι φιλοξενείμια ενιαία εταιρεία. Ήταν, μάλλον, συγκρότημα με πολλά διαφορετικά γραφεία, πολλώνδιαφορετικών ιδιοκτητών.Ο νάνος προσπάθησε να σκεφτεί με ποιον έχει να κάνει. Προφανώς, ο Σέλλερ ήταν ένας

μεμονωμένος επαγγελματίας, που ζητούσε τη Βαλκυρία για λογαριασμό του. Έναςσυμβολαιογράφος; Ποιος ξέρει τι γύρευε αυτός ο άνθρωπος από την παλιά του φίλη!Η εντολή του Διευθυντή Σεφερίνο ήταν ρητή, την τελευταία μέρα της περιοδείας στην Ιταλία.

Δεν θα μιλούσαν σε κανέναν για τη Βαλκυρία. Aν όμως καταλάβαιναν πως κάποιοςβρίσκεται στο κατόπι της, έπρεπε να τον ενημερώσουν προσωπικά, όπου κι αν βρισκόταν.Τους είχε κοιτάξει όλους στα μάτια, καθώς δίνανε το λόγο τους, και τους είχε τονίσει μεαυστηρότητα πως αυτή ήταν η επιθυμία της γυναίκας και πως το αντίθετο θα ήταν πολύεπικίνδυνο για την ασφάλειά της. Ο Εγγαστρίμυθος δεν άργησε να βγάλει τα συμπεράσματάτου από αυτή τη λακωνική φράση του Διευθυντή. Όσοι αναζητούσαν τη Βαλκυρία, θα τηςέκαναν κακό. Ήταν καθήκον τους να προστατέψουν την έγκυο γυναίκα που είχαν φιλοξενήσειδύο μήνες στο καραβάνι τους. Κι όμως… αυτός ο Σέλλερ βρισκόταν στα ίχνη της. Η

Page 168



ραδιούργα Καμπάλ φαινόταν να ξέρει πού πηγαίνει και με ποιους μιλά. Άρα… Ο νάνοςέσφιξε οργισμένος τις γροθιές του.Κάποιος είχε μιλήσει!Κάποιος άθλιος και φιλοχρήματος συνάδελφος είχε εξιστορήσει στον Σέλλερ, χαρτί και

καλαμάρι, όσα γνώριζε για την περιοδεία στην Ιταλία. Ένιωσε ξαφνικά πως η φτώχια, οπανικός και η αναδουλειά είχανε διαβρώσει το σινάφι του. Όποιος κι αν ήταν ο Ιούδας, θα τουέστριβε το λαρύγγι!Προχώρησε προσεκτικά, διαβάζοντας με δυσκολία τις μπρούντζινες ταμπέλες στις πόρτες

, που οι περισσότερες ήταν γραμμένες στη βαλκανική γλώσσα. Είχε αποφασίσει ναπαρακολουθήσει στενά αυτό το συμβολαιογράφο, ίσως και να του συστηθεί σαν υποψήφιοςπελάτης και κατόπιν θα έβλεπε πού θα τον οδηγούσαν τα πράγματα. Είχε ήδη φτάσει στοτέρμα του διαδρόμου και καμία επιγραφή δεν έδειχνε να φιλοξενεί αυτό το ξένο, για τη Xερσόνησο, όνομα. Απέμενε μια τελευταία πόρτα, που έχασκε μισάνοιχτη. Από μέσαακούγονταν ομιλίες και ο νάνος, βέβαιος πως είναι η πόρτα του επικίνδυνου Σέλλερ,πλησίασε στις μύτες των ποδιών και στάθηκε ακίνητος ν’ ακούσει.Το εξασκημένο αυτί του αποκωδικοποίησε γρήγορα τους ήχους. Η αντρική φωνή που

μιλούσε τώρα ήταν γερασμένη, υψηλή σε τονικότητες και σβέλτη στα γυρίσματά της. Απέπνεευποκρισία και μιζέρια, είχε τη γλιστερή χροιά της υστεροβουλίας και τη θαμπάδα τηςφιλαργυρίας. Τα σύντομα σύμφωνα έδειχναν καχυποψία και επιφυλακτικότητα, ενώ τα μυτερά φωνήεντα φανέρωναν ζωή στερημένη από αισθήματα και ίσως κάποιον κρυφό μισογυνισμό.Η γλώσσα τού ήταν άγνωστη, αλλά από τη ροή του λόγου έβγαλε γρήγορα το συμπέρασμαπως η γερασμένη φωνή κάτι ζητούσε από το συνομιλητή της. Μετά από σύντομη παύση ήρθε η απάντηση από μια δεύτερη φωνή… και ο Εγγαστρίμυθος έχασε το έδαφος κάτω από ταπόδια του.Όχι! Όχι και πάλι όχι! Ο νάνος τραβήχτηκε από την πόρτα και έγειρε στον τοίχο, ανίκανος

να πιστέψει πως είχε εντοπίσει τόσο γρήγορα το μυστηριώδη πληροφοριοδότη του Σέλλερ. Η δεύτερη φωνή δεν άφηνε καμία αμφιβολία για το ποιος ήταν ο ιδιοκτήτης της και τοεξασκημένο αυτί του δεν γελιόταν ποτέ. Είχε φτάσει, λοιπόν, ως εκεί αυτός ο δυστυχισμένοςάνθρωπος; Πουλούσε πληροφορίες, για να ζήσει! Δάκρυα μίσους ανέβηκαν στα μάτια τουκαι έσφιξε τις γροθιές του για να μην ουρλιάξει μέσα στον άδειο και σκοτεινό διάδρομο.Μια καρέκλα σύρθηκε στο πάτωμα του γραφείου και ο νάνος έτρεξε στη σκάλα να κρυφτεί.

Ανέβηκε μερικά σκαλοπάτια, για να είναι σίγουρος πως δεν θα φαίνεται, και κοίταξε κάτω. Ημισάνοιχτη πόρτα άνοιξε διάπλατα και κάποιος ετοιμαζόταν να βγει. Η ζωή, η πίστη του, ηαγάπη του για τους ανθρώπους έγιναν κομμάτια, όταν διέκρινε τη γνώριμη σιλουέτα τουΔιευθυντή Σεφερίνο να βγαίνει από το γραφείο του συμβολαιογράφου.

Page 169



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ28Το απόμερο αθηναΪκό προαστιο ήταν αραιοκατοικημένο και ήσυχο. Ο ψηλός άντρας με το

θηριώδες μούσι, που έμοιαζε καταπληκτικά με το μούσι του Δεβεράλδη, άνοιξε τηνπορτούλα της μικρής εξοχικής κατοικίας και πέρασε στην αυλή. Ήταν εξουθενωμένος. Είχεχάσει την ικανότητα να διανύει ατέλειωτα χιλιόμετρα δρόμου χωρίς να κουράζεται. Τι κατάντια…Ξεκλείδωσε την εξώπορτα του παραπήγματος και κατευθύνθηκε στο ψυγείο. Τράβηξε μια

μπίρα, τύλιξε σφιχτά το παλτό του και ξαναβγήκε στη μικρή αυλή. Kάθισε στην ψάθινηκαρέκλα. Ο παγωμένος αέρας του Δεκέμβρη του μούδιαζε ευχάριστα το πρόσωπο και πίσω από τα γκρίζα σύννεφα διακρινόταν ένα αδύναμο φεγγάρι. Άνοιξε το τενεκεδάκι της μπίραςκαι ρούφηξε αργά το δροσερό αφρό.

«Με πρόδωσες!»Η φωνή της Βαλκυρίας, που αντήχησε μέσα στη νύχτα, τον έκανε να πνιγεί. Κοίταξε

τριγύρω του σαστισμένος.Η αυλή ήταν έρημη και ο δρόμος φαινόταν ήσυχος. Σίγουρα τον γελούσαν τ’ αυτιά του.Ανακάθισε στην ψάθινη καρέκλα και έριξε μια καχύποπτη ματιά στην μπίρα του. Δεν είχε

πιει τίποτε άλλο από το πρωί. Ίσως έφταιγε η κούραση…«Με πρόδωσες, άθλιε σκύλε!»Πετάχτηκε επάνω τρομαγμένος. Δεν υπήρχε αμφιβολία πως ήταν η φωνή της Βαλκυρίας.

Αν ήταν παράκρουση, ήταν σίγουρα πολύ αληθινή.Έτρεξε στη μικρή καγκελόπορτα και προσπάθησε να διακρίνει τις σκιές στο σκοτεινό

δρόμο. Δεν έβλεπε όμως ψυχή. Βγήκε και στάθηκε έξω από τα κάγκελα. Ένα μικρόσωμοπλάσμα, σαν άγριο σκυλί, όρμησε καταπάνω του και τον σώριασε στην άσφαλτο.Προσπάθησε να το τραβήξει από τα πόδια του, μα το μανιασμένο πλάσμα τον χτυπούσε μετις γροθιές του ασταμάτητα και μουρμούριζε ολλανδικές βρισιές μέσα από τα δόντια του.

«Ε!»Έπιασε από το γιακά τον κοντοπίθαρο και τον σήκωσε ψηλά, αφήνοντάς τον να

γρονθοκοπεί τον αέρα με μανία.«Άθλιε, Σεφερίνο, φτου!» O νάνος αιωρούμενος έφτυσε με περιφρόνηση το χώμα

μπροστά στα πόδια του. «Νόμιζες πως θα με ξεγελούσες με τούτη τη γελοία μεταμφίεση; Μετούτο το παλτό αξιωματικού και το αποκριάτικο μούσι!»Ο Σεφερίνο έπιασε το μούσι του, που είχε ξεκολλήσει από τη μία άκρη και κρεμότανε

μπροστά στο στόμα του, και ο νάνος βρήκε την ευκαιρία να γαντζωθεί από το μπράτσο τουκαι να του καταφέρει μερικές κλοτσιές με τα κοντά του πόδια.

Page 170



«Πόσα πήρες, προδότη, λέγε!» O νάνος ήταν ασυγκράτητος και ο Σεφερίνο κατάφερεεπιτέλους ν’ αναγνωρίσει το πρόσωπο του Εγγαστρίμυθου.

«Εσύ εδώ;» ρώτησε με αληθινή έκπληξη.«Θα σε κυνηγήσω μέχρι τον τάφο, ελεεινέ Σεφερίνο!» O νάνος του είχε αρπάξει τα μαλλιά.

«Τι δουλειά είχες στο γραφείο του συμβολαιογράφου που κυνηγάει τη γυναίκα πουορκιστήκαμε;…»Έτσι όπως τον είχε σηκώσει από το σβέρκο, σαν κουτάβι, ο Εγγαστρίμυθος

δυσκολευόταν να φτάσει τα ζωτικά όργανα του αντιπάλου του. Έσφιξε, λοιπόν, τα γκρίζαμαλλιά του παλιού του Διευθυντή και τα τραβούσε με μανία. Ήταν αποφασισμένος ναδιαλευκάνει ετούτη τη βρομερή υπόθεση και να ξεσκεπάσει όλους τους επικίνδυνουςσυνεργάτες που κρύβονταν πίσω από την έρευνα του Σέλλερ. Κάποιος είχε στείλει τοΔιευθυντή Σεφερίνο να διεκπεραιώσει μασκαρεμένος αυτή την ύποπτη συναλλαγή και νασυνεργαστεί με τον εχθρό.

«Μα, καλά, σου ’στριψε;» νευρίασε ο Σεφερίνο, απελευθερώνοντας το κεφάλι του από τημικροσκοπική χούφτα.

«Ποιος σ’ έστειλε; Ποιος σ’ έστειλε;» ρώτησε έξαλλος ο νάνος, κλοτσώντας με μίσος τηνκοιλιά του Διευθυντή.

«Η Βαλκυρία!»Τα κοντά ποδαράκια πάγωσαν ασάλευτα και έμειναν να αιωρούνται στο κενό. Ο

γιγαντόσωμος άντρας, αφού εξέτασε νευριασμένος το σκονισμένο του παλτό, άφησε τονΕγγαστρίμυθο να πέσει στην άσφαλτο σαν σακί. Ξήλωσε και το υπόλοιπο μούσι του και τοκοίταξε περίλυπος, βέβαιος πως δεν θα μπορούσε να ξαναχρησιμοποιηθεί, αν δεν τουκατάφερνε μια γερή επιδιόρθωση. Γύρισε και είδε το νάνο, που είχε απομείνει ξαπλωμένοςστο δρόμο. Τον τράβηξε από το γιακά και τον στερέωσε στα πόδια του, καταλαβαίνονταςεπιτέλους από πού βγήκε πιστή η φωνή της Βαλκυρίας, που τον έκανε να τιναχτεί μέσα στηνύχτα.

«Με τρόμαξες, το ξέρεις;» είπε στον κοντοπίθαρο, εντυπωσιασμένος που η τέχνη τωνήχων εξακολουθούσε ν’ αποτελεί πειθήνιο όργανο του γυμνασμένου του λάρυγγα. «Εδώπου τα λέμε, ήσουν ο καλύτερος μίμος που πέρασε ποτέ από τις τέντες».

«Σεφερίνο… θα τρελαθώ!» O νάνος έπιασε το κεφάλι του. Δεν ήταν σίγουρος ότιμπορούσε ν’ αντέξει άλλο την ένταση αυτής της τελευταίας εβδομάδας.

«Διάβολε, δεν είσαι ο μόνος». O Σεφερίνο κοίταξε λυπημένος τον παλιό του συνάδελφο.Ευτυχώς, στο ψυγείο υπήρχε αρκετή μπίρα.Ο νάνος σήκωσε το γιακά του παλτού του για ν’ αντιμετωπίσει το κρύο της αυλής και έφερε

το ποτήρι στα χείλη του. Ο Σεφερίνο δεν είχε αλλάξει την παλιά του συνήθεια, να κάθεταιπάντα έξω από τα τροχόσπιτα τα βράδια και να πίνει το τελευταίο ποτό της μέρας κάτω απότον ουρανό. Ακόμη και μέσα στο καταχείμωνο, ακόμη και στα χιόνια της Κεντρικής Ευρώπης,ο Διευθυντής έδειχνε να έχει την ανάγκη ν’ αναπνεύσει καμιά ώρα στο ύπαιθρο πριν πάει γιαύπνο. Όσο μαλακό κι αν ήταν το κλίμα της Αθήνας, ήταν Δεκέμβρης, να πάρει η ευχή, και οΕγγαστρίμυθος δεν ήταν σίγουρος ότι μπορούσε ν’ αντέξει για πολύ ακόμη τον παγωμένο

Page 171



αέρα της αυλής.Pούφηξε δύο μεγάλες γουλιές από το ποτήρι του και κοίταξε προσεκτικά το σωματώδη

άντρα που είχε απέναντί του. Ο παλιός του Διευθυντής, σκιά του αγέρωχου εαυτού του,έβγαλε άλλη μια καρέκλα από το μικρό σπιτάκι και κάθισε δίπλα του. Τα μάτια του είχανχάσει τη λάμψη τους, τα χέρια του κρέμονταν κουρασμένα από τους ώμους του και τακουμπιά του παλτού του πιέζονταν από την εξογκωμένη του κοιλιά. Ο νάνος προσπάθησε ν’αναγνωρίσει σε τούτο τον ήρεμο μεσόκοπο κύριο, το λυγερό, βροντώδη και περήφανοαρχηγό, που διέσχιζε κάποτε την Ευρώπη σηκώνοντας στις πλάτες του τις τύχες τωνκαραβανιών.

«Είσαι καιρό στην Αθήνα;» ρώτησε τον άγνωστο, ελπίζοντας πως η φωνή του Σεφερίνο θα τον έκανε να πιστέψει ότι πρόκειται για τον ίδιο άνθρωπο, που κάποτε έτρεμε ακόμη και νατον κοιτάξει στα μάτια.

«Αρκετό», είπε εκείνος τρίβοντας το αξύριστο μάγουλό του, που είχε ερεθιστεί από τοκολλημένο μούσι.

O νάνος κοίταξε φευγαλέα τη μικρή εξοχική μονοκατοικία – το τελευταίο ακίνητο τροχόσπιτο ενός τελματωμένου νομάδα.Ο Σεφερίνο ένιωθε το ίδιο άβολα, έχοντας μπροστά του ένα συνεργάτη από το παρελθόν.

Είχε προσπαθήσει τόσο σκληρά να ξεχάσει τη δόξα και την ελευθερία της παλιάς του ζωής.Να προσαρμοστεί στη μαλθακότητα και τη μιζέρια του καινούργιου αιώνα. Ήταν ένα από ταπολλά θύματα της εξέλιξης, στο χώρο της νομαδικής τέχνης, το πιο θλιβερό και αξιοθρήνητοαπ’ όλα.Για ανθρώπους σαν τον Σεφερίνο δεν υπήρχε πια μέλλον στον κόσμο του θεάματος. Στις

περιοδείες σάρωναν τώρα οι διορισμένοι managers, με τρόπους, με πτυχία, με μέσηευλύγιστη για να κάνει υποκλίσεις στην εργοδοσία, με σκληρά και ταπεινωτικά συμβόλαια.Εκείνος ήταν ένας εμπειρικός Διευθυντής τσίρκου, γιος εμπειρικού Διευθυντή τσίρκου και τομόνο του τυπικό προσόν ήταν η αποτελεσματικότητα. Στον καινούργιο αιώνα η έννοια αυτήςτης λέξης είχε αλλάξει. Έφτυσε με πικρία πίσω του και χάθηκε για πάντα από τους δρόμουςκαι τις εθνικές οδούς. Ορκίστηκε να μη γυρίσει ποτέ το κεφάλι να δει τα συντρίμμια τηςπροηγούμενης ζωής του. Έκοψε κάθε επαφή με το σινάφι, άλλαξε όνομα και αυτοεξορίστηκε στην άκρη της ηπείρου. Σε τούτη τη μικρή Xερσόνησο που πάλευε ακόμη να βρει τη θέση τηςστη σύγχρονη εποχή, όπως πάλευε κι εκείνος με τα φαντάσματα του ένδοξου παρελθόντοςτου.

«Γιατί διάλεξες την Αθήνα;» ρώτησε ο Εγγαστρίμυθος, νιώθοντας ένοχος που γέμιζε οίκτογια τούτον το νομάδα πρίγκιπα.

«Για πολλούς λόγους», είπε ξερά ο Σεφερίνο και τα φρύδια του έσμιξαν σκυθρωπά.Προφανώς, η Βαλκυρία ήταν ένας από τους πολλούς αυτούς λόγους…Για να ρίξει άγκυρα κοντά στη Μεσόγειο, που ήταν το βασίλειο της Βαλκυρίας, θα πει πως

η γυναίκα του παραστεκόταν. Ο Σεφερίνο ήταν ο άνθρωπος που τη διευκόλυνε ναδραπετεύσει από τη δημοσιότητα, όταν εκείνη το επέλεξε, και ήταν η σειρά της να του τοανταποδώσει. Του έδωσε καινούργια ταυτότητα και τον βοήθησε να βρει δουλειά. Ν’ αρχίσει

Page 172



μια καινούργια άνοστη ζωή, σε τούτο τον καινούργιο άνοστο αιώνα.«Είμαι επόπτης σε μια πανσιόν για σκύλους πολυτελείας», είπε προσπαθώντας να

κρύψει την αηδία του ο Διευθυντής. «Είναι μια όμορφη βίλα στον καθαρό αέρα και μ’ευχαριστεί που ασχολούμαι με τα ζώα. Τι φταίνε τα καημένα, άμα τα αφεντικά τους είναι γιαγέλια; Η Διευθύντρια είναι λίγο υστερική, αλλά κατά βάθος καλή γυναίκα».Ήταν τόσο παράξενο ν’ ακούει κανείς το Διευθυντή να μιλάει για τη Διευθύντριά του!«Η Βαλκυρία είναι στην Αθήνα;» ρώτησε όλο λαχτάρα ο Εγγαστρίμυθος.«Η Βαλκυρία είναι παντού… όπως πάντα», αρκέστηκε να πει ο Σεφερίνο.Το μυστήριο που κάλυπτε τη σχέση του Σεφερίνο με τη Βαλκυρία δεν θα αποκαλυπτόταν

ούτε τώρα. Κάποτε, τα μεγάλα μυστικά νοστίμιζαν τη ζωή τους κι έδιναν στους καλλιτέχνες ένα αίσθημα υψηλής αποστολής. Όμως οι δύο μεσόκοποι και ξεπεσμένοι άντρες, που πίνανεσιωπηλά την μπίρα τους στο παγωμένο αθηναϊκό προάστιο, είχανε χάσει από καιρό αυτό τομαγικό προνόμιο. Η ανακούφιση μιας εξομολόγησης τους ταίριαζε καλύτερα από τηναλαζονεία της σιωπής.Ο Διευθυντής παραδέχτηκε πως η γνωριμία του με τη Bαλκυρία πήγαινε πολύ πίσω στο X

ρόνο. Την εποχή που εκείνος ήταν ένας ανερχόμενος αρχηγός περιοδευόντωνσυγκροτημάτων κι εκείνη μια πολλά υποσχόμενη καλλιτεχνική επιχειρηματίας στη Βαλκανική.

«Θα έχεις ακούσει για το Ναδίρ», είπε σιγανά στο νάνο.Ασφαλώς είχε ακούσει για το Ναδίρ. Ήταν ένα μαγαζί πολυτελείας που είχαν δουλέψει,

κατά καιρούς, αρκετοί συνάδελφοι από το σινάφι, αν και ο Εγγαστρίμυθος δεν έτυχε ποτέ ναπροσκληθεί. Ένα κέντρο διασκέδασης που ίδρυσε κάποιος εκκεντρικός Βαλκάνιος, πουπολλοί έλεγαν πως ήταν ο ίδιος ο Εωσφόρος.

«Ο Δεβεράλδης», του θύμισε το όνομα ο Σεφερίνο και σηκώθηκε να φέρει κι άλλη μπίρααπό το ψυγείο.Ε, λοιπόν, ο Διευθυντής μπορούσε να βεβαιώσει τον Εγγαστρίμυθο πως ο Δεβεράλδης

δεν θα ήταν τίποτα χωρίς τη Βαλκυρία. Το Ναδίρ δεν θα είχε γεννηθεί ποτέ. Ο Δεβεράλδηςήταν η ορμή, το πάθος, η δημόσια εικόνα της επιχείρησης… η Βαλκυρία ήταν το μυαλό και τοένστικτο. Εκείνη κανόνιζε το πρόγραμμα του μαγαζιού και κατάλαβε γρήγορα πως στοπρόσωπο του Σεφερίνο θα έβρισκε τον προμηθευτή ταλέντων που ζητούσε.Συνεργάστηκαν επιτυχημένα για πολλά χρόνια. Η γυναίκα έδινε τις παραγγελίες της στο

νομάδα, που γνώριζε όλη την ανένταχτη καλλιτεχνική Ευρώπη, κι εκείνος της έλεγε πού νααπευθυνθεί. Ο Σεφερίνο ήταν τα μάτια και τα αυτιά της στην ήπειρο. Η μυτερή χοάνη για ναγλιστρήσει μια ολόκληρη λαοθάλασσα από ακατέργαστα διαμάντια στο χρυσαφένιο δέσιμοτου Ναδίρ… «Tρεις τσιγγάνους που παίζουν βιολί, έναν ηθοποιό χωρίς χέρια, ένανισορροπιστή κρίκων όσο πιο υπέρβαρο γίνεται και έναν ταχυδακτυλουργό – να έρθει χωρίςτα σύνεργα της δουλειάς του»… Οι απαιτητικές παραγγελίες της Βαλκυρίας εκτελούνταναυτόματα. Σπάνια ζητούνταν από τους καλλιτέχνες να κάνουν το πρόγραμμα που είχανετοιμάσει. Η γυναίκα συνέθετε και σκηνοθετούσε η ίδια τις αλληγορικές της παραστάσεις καιοι συντελεστές, που κατέφταναν με αλλεπάλληλες πτήσεις στην Αλκυονίδα, οδηγούνταν μεπούλμαν στο Παλμέ-Bαλκάν και έπαιρναν τη θέση τους στον ανάγλυφο πίνακα που είχε

Page 173



φανταστεί στο μυαλό της. «Mάζεψε τους επτά πιο αποτυχημένους ζωγράφους τηςΜονμάρτρης, πες τους πως θα φάνε και θα πληρωθούν καλά και δύο μουσικούς τουδρόμου με έγχορδα, προσοχή στα πρόσωπά τους, Σεφερίνο, θέλω να αποτυπώνεται ηπαρακμή!» Ο Διευθυντής χτένιζε όλη την ήπειρο για να την ευχαριστήσει, της έδινε διευθύνσεις γραφείων και τηλέφωνα, απέκρυπτε τη μεσολάβησή του και καρπωνόταν σιωπηλά τηνπρομήθεια.Ο νάνος δεν έβλεπε τίποτα κακό σε αυτό. Πολύς κόσμος έφαγε ψωμί από το Ναδίρ και

αρκετοί άσημοι και παρεξηγημένοι αρτίστες γνώρισαν τη δόξα και την αποθέωση στηνπολυτελέστατη σκηνή του. «Δέκα ηθοποιούς της παντομίμας να παραστήσουν ένα κοπάδι με ελάφια, δύο εκπαιδευμένους παπαγάλους μαζί με τους εκπαιδευτές τους και έναντραγουδιστή όπερας με την πιο ψιλή γυναικεία φωνή που υπάρχει, απαραιτήτως λιπόσαρκο».Για είκοσι χρόνια η Βαλκανική Xερσόνησος εμπνεόταν και καθοδηγούνταν από τους

συμβολισμούς του Ναδίρ. Μέχρι που γύρισε ο άνεμος. Η Βαλκυρία οσμίστηκε την αλλαγήτων εποχών. Εγκατέλειψε την εμβολισμένη ναυαρχίδα, όταν άρχισαν τ’ αμπάρια της ναγεμίζουν νερό κι αποφάσισε να κολυμπήσει με το ρεύμα. Ο Δεβεράλδης δεν ήταν ταξιδιώτηςτου Xρόνου. Ήταν ο άνθρωπος της μιας ζωής. Προσπάθησε να στηρίξει το βυθισμένο πύργο του και κατέληξε να θαφτεί μαζί του.

«Η Tέχνη θέλει και ψυχή και πνεύμα. Αν εκείνος ήταν η ψυχή, εκείνη ήταν το πνεύμα».«Δεν είχα συνδέσει ποτέ τη Βαλκυρία με το Ναδίρ», παραδέχτηκε ο νάνος.«Δεν της ταίριαζε η δημοσιότητα και το όνομά της δεν ξεπέρασε τα όρια της Xερσονήσου.

Εδώ πέρα, βέβαια, την ξέρανε κι οι πέτρες. Για όλη την υπόλοιπη Ευρώπη όμως οΕωσφόρος του Ναδίρ ήταν ο Δεβεράλδης», χαμογέλασε ειρωνικά, «εκείνος είχε πραγματικά γεννηθεί για τη δημοσιότητα».

«Κι εκείνη;»«Για την εξουσία!» Tα μάτια του Διευθυντή άστραψαν, καθώς θυμήθηκε τις δικές του

νοσταλγικές μέρες, της αδιαφιλονίκητης δύναμης. «Η Βαλκυρία ήταν ένας κομήτης πουχτύπησε με ορμή τον πλανήτη. Θα επιβαλλόταν σε όλες τις εποχές. Απλώς, έτυχε ναγεννηθεί σε τούτο τον αιώνα».Ο Εγγαστρίμυθος θυμήθηκε τις καλοκαιρινές νύχτες στη Νάπολη, πριν από δεκαεπτά

χρόνια. Κάτω από τον έναστρο ουρανό, συνήθιζε συχνά να διαπραγματεύεται με τη φίλη τουτους ορισμούς των λέξεων. Η λέξη «εξουσία» ήταν η πιο παράξενη στους ορισμούς της. ΗΒαλκυρία την ταύτιζε με τη «διαχείριση της πληροφορίας» και τον βεβαίωνε πως οι αληθινοίκαλλιτέχνες είχαν ένα φονικό όπλο στα χέρια τους. Ο νάνος έβρισκε πολύ υπερβολική αυτήτην άποψη. Όταν ο καλλιτέχνης διαφυλάσσει το γνήσιο ύφος του, αποκτά ηθικό ανάστημα.Αποκτά εξουσία, διόρθωνε η Βαλκυρία. Η εμπνευσμένη τέχνη είναι το πιο επικίνδυνομηχάνημα εμφύτευσης ιδεών στην ψυχή των ανθρώπων. Είναι το διεισδυτικό χέρι πουδιαχειρίζεται την πληροφορία στη φυλή των έλλογων όντων, που είναι χαρακτηριστικό τηςφύσης τους το να παρασύρονται και να αποπλανούνται. Μπορούσε με άνεση να του αναλύσει τα εννέα στάδια που ακολουθούσε η ανθρώπινη αποπλάνηση. Φτάνει να διαχειριζόταν

Page 174



κανείς σωστά την πληροφορία. Και ο επιτυχημένος διαχειριστής ήταν αυτός που συμβάδιζεμε το Xρόνο.Η Tέχνη δεν είναι ο μόνος τρόπος για να ελέγξει κανείς την πληροφορία που διοχετεύει

στον κόσμο, διαμαρτυρόταν ο νάνος, αρνούμενος να δεχτεί αυτή τη φανερή παρομοίωση τηςTέχνης με την πολιτική. Η γυναίκα παραδέχτηκε ότι δεν ήταν ο μόνος τρόπος… και τώρα,πλέον, ούτε κι ο ασφαλέστερος! Διαβάζοντας τα μηνύματα του Xρόνου που έρχονταν από τομέλλον, η εξουσία έφευγε από τα χέρια της Tέχνης και αναζητούσε καινούργιο διαχειριστή.Δεν στόχευε πια στην καρδιά του κοινού αλλά στο μυαλό του. Το παιγνίδι της εξουσίας, στονεικοστό πρώτο αιώνα, στηνόταν με σκληρότερους όρους.

«Και τι κάνει τώρα στα Βαλκάνια;» ρώτησε ο νάνος, βέβαιος ότι, παρά τις υπεκφυγές τουΔιευθυντή, η Βαλκυρία βρισκόταν πάλι σε τούτη τη Xερσόνησο. «Διαχειρίζεται τηνπληροφορία;»Ο Διευθυντής χαμογέλασε. «Όπως δάμασε τον προηγούμενο αιώνα, δαμάζει τώρα κι

αυτόν. Απλώς άλλαξε άλογο».… Kάτι που προφανώς δεν κατάφερε να κάνει ο Σεφερίνο. Δεν πέρασε έγκαιρα τον Iσθμό

και βυθίστηκε μαζί με την παλιά γήινη πλάκα. Ατλαντίδα…Η χαμηλή καγκελόπορτα άνοιξε μ’ ένα σιγανό τριζάτο ήχο. Μια μικροκαμωμένη γυναικεία

φιγούρα, ντυμένη στα μαύρα, πέρασε το κατώφλι της αυλής. Ο νάνος γύρισε μηχανικά νακοιτάξει προς το μέρος της. Έκπληκτος, βρέθηκε αντιμέτωπος μ’ ένα πολύ γνώριμο ζευγάρικαστανών ματιών.

«Μιλού!»Πετάχτηκε από τη θέση του και τύλιξε τα χέρια του γύρω από τη μέση της γυναίκας, που

έσκυβε για να τον φτάσει.«Τι δουλειά έχεις στα Βαλκάνια, μικροσκοπικέ δαίμονα;» ακούστηκε δυνατή η φωνή της

ηθοποιού και το γέλιο της έσκισε σαν κεραυνός την ήσυχη αυλή του Διευθυντή.«Μιλού;»Ο Εγγαστρίμυθος κοίταξε προσεκτικά την παλιά του φίλη. Ήταν η πρώτη φορά που την

έβλεπε ντυμένη τόσο πένθιμα και τόσο σεμνά!«Είσαι καλά;» ρώτησε ανήσυχος.«Σκατά, γέρο μου», απάντησε γελώντας εκείνη, «δεν αντέχω τις σουίτες των ξενοδοχείων.

Ακόμη και τα σεντόνια τους μυρίζουν πατσουλί. Σεφερίνο, δεν μας βάζεις στην καλύβα σου να μην ξεπαγιάσουμε;»Ο Διευθυντής μάζεψε τις καρέκλες και άνοιξε την πόρτα του χαμηλού σπιτιού για να

περάσουν μέσα. Οι γυρτοί του ώμοι έκαναν πάλι το νάνο να ριγήσει από οίκτο. Σκέφτηκεγρήγορα πως κι ο ίδιος δεν ήταν πια ο παλιός περήφανος και υπεροπτικός εαυτός του, πουέκανε τις κερκίδες να σείονται με τους λαρυγγισμούς του. Λες κι ήταν όλο το σινάφι πατημένοαπό οδοστρωτήρα σε τούτο τον αιώνα και μόνο η Μιλού έδειχνε ανέγγιχτη από το χρόνο.

«Ποιος πονηρός άνεμος σε φέρνει στη Xερσόνησο;» ρώτησε η ηθοποιός, που είχε πετάξει το μαύρο ταγιέρ σε μια καρέκλα και σταύρωνε τώρα τα πόδια της ναζιάρικα πάνω σταγόνατα του Σεφερίνο.

Page 175



«Είναι μεγάλη ιστορία», είπε ο νάνος.Κοίταξε τους δύο ανθρώπους που έψαχνε τόσο απεγνωσμένα τις τελευταίες μέρες.

Κάθονταν απέναντί του και παρακολουθούσαν την αφήγησή του απορημένοι. Εκείνος ήθελενα τους ενημερώσει για τη Βαλκυρία κι εκείνοι ήταν όλον αυτό τον καιρό στη Xερσόνησο καιδουλεύανε για λογαριασμό της.

«Είσαι ένας πιστός φίλος», του είπε παρήγορα ο Διευθυντής και του χτύπησε την πλάτη.Η δική τους αφήγηση ήταν πιο διαφωτιστική από τη δική του.Όταν η Καμπάλ ανέκρινε τα Ξωτικά στην Ευρώπη, είχε φτάσει μέχρι το Παρίσι και πήρε

συνέντευξη από τη Μιλού. Το θηλυκό Ξωτικό κατάλαβε αμέσως ότι κάτι δεν πήγαινε καλά.Έστειλε μήνυμα στον Σεφερίνο πως μια γυναίκα εντυπωσιακής δυσμορφίας ρώταγε για τηνπεριοδεία στην Ιταλία και εκείνος της ζήτησε να κατεβεί στα Βαλκάνια για μια υπόθεση.

«Τι υπόθεση;» ρώτησε να μάθει ο νάνος.«Της Βαλκυρίας», απάντησε αόριστα ο Διευθυντής.Η Μιλού ξεκαρδίστηκε. Αυτή η υπόθεση έμοιαζε περισσότερο με παιγνίδι. Ο Σεφερίνο

έπρεπε να φορέσει το μούσι του Δεβεράλδη και να παραστήσει το στρατιωτικό διπλωμάτη,εκείνη δε να φορέσει μαύρα, να εγκατασταθεί στη σουίτα του ξενοδοχείου και να λέει «ολατρευτός μου Ρονάλντο», μέχρι να ραγίσουν και τα κάδρα από τη συγκίνηση. Η Βαλκυρίαέστηνε και πάλι την ανάγλυφη παράστασή της, στρατολογώντας καλλιτέχνες καισκηνοθετώντας τους.

«Εσύ παριστάνεις τον Δεβεράλδη;» ρώτησε έκπληκτος ο νάνος.«Δεν θα απορούσα καθόλου, αν το ζητούσε κι αυτό!» αντήχησε ξέφρενο το γέλιο της Μιλού

.«Εγώ παριστάνω ένα λοχαγό που είχε δει πολύ παλιά», απάντησε με σοβαρότητα ο

Σεφερίνο.«Ένα λοχαγό με το μούσι του Δεβεράλδη; Ποιον;»«Δεν νομίζω ότι τον ξαναείδε από τότε. Αλλά ήταν σίγουρη πως θα κατέληγε ν’ αφήσει ένα

τέτοιο μούσι. Το προέβλεψε».«Το προέβλεψε…» Η γυναίκα που θυμόταν ο νάνος δεν θα είχε κανένα πρόβλημα να

κάνει τις αριθμητικές της πράξεις, συλλέγοντας τα στοιχεία του παρελθόντος, και να καταλήξεισε ασφαλείς προβλέψεις για το μέλλον, που θα άφηναν άφωνο και το πιο χαρισματικόμέντιουμ.Άραγε, τη δική του άφιξη στη Βαλκανική την είχε προβλέψει; Η Βαλκυρία του είχε πει στο

Παλέρμο πως δεν θα αντάμωναν ποτέ ξανά. Πως εκείνη θα περνούσε δίπλα του κι εκείνοςούτε που θα τη γνώριζε. Να μη γνώριζε τη Βαλκυρία; Αυτό, δεν το χωρούσε το μυαλό του.

«Γιατί την κυνηγάει ο Σέλλερ;» ρώτησε ο Εγγαστρίμυθος τη Μιλού.«Εγώ νόμιζα πως αυτή τον κυνηγάει», είπε παραξενεμένη η Μιλού, κοιτάζοντας τον

Σεφερίνο.«Είναι μπλεγμένη ιστορία…» απάντησε εκείνος και δεν συμπλήρωσε τίποτα περισσότερο

για την υπόθεση. Είπε μόνο χαμηλόφωνα στη Μιλού να μην ξεχνάει πόσα χρωστάγανε σ’εκείνη τη γυναίκα και πως ό,τι και να κάνανε γι’ αυτήν θα ήταν λίγο. Η ηθοποιός του είπε πως

Page 176



ήταν αθεράπευτα συναισθηματικός και πως κόντευε να γίνει ένας μυξιάρης γέρος. ΟΔιευθυντής χτύπησε με δύναμη το χέρι του στο τραπέζι και της είπε να σωπάσει και οΕγγαστρίμυθος άρχισε να νιώθει πολύ άβολα, γιατί οι θυελλώδεις καβγάδες του ζευγαριούτους είχαν κάνει πιο διάσημους κι από τον παράφορο έρωτά τους.

«Όλοι οι καλλιτέχνες χρωστάνε πολλά στη Βαλκυρία», αποπειράθηκε ο νάνος νασυμβιβάσει τα πράγματα, για να μην αφήσει τον καβγά να φουντώσει. «Ανάδειξε τόσουςσυναδέλφους μέσα από το μαγαζί της».

«Εγώ και η Μιλού της χρωστάμε περισσότερα από όλους», είπε εκνευρισμένος οΣεφερίνο, «και η Μιλού καλά θα κάνει να σκέφτεται πριν μιλήσει για τη Βαλκυρία».

«Όχου, Σεφερίνο, παραγέρασες». H ηθοποιός σηκώθηκε να φέρει κι άλλη μπίρα από τοψυγείο.Η μπίρα, πράγματι, βοήθησε πολύ. Χαλάρωσε τα τεντωμένα νεύρα και ηρέμησε τα

πνεύματα. Οι πρωταγωνιστές ξεδίπλωσαν τη ζωή και τις αναμνήσεις τους και οι καρδιέςμαλάκωσαν μιλώντας για τα παλιά – για πράγματα που όλοι γνώριζαν πολύ καλά… και γιακάποια άλλα, που μερικοί δεν τα φαντάζονταν καν.

«Ο γιος σας;» O Εγγαστρίμυθος δεν πίστευε στ’ αυτιά του.Η μικροκαμωμένη φίλη του είχε ζήσει τελικά την εμπειρία μιας γέννας. Ο νάνος θυμήθηκε

αμέσως τη φευγαλέα φράση που της είχε ξεφύγει όταν, καθισμένοι στα τροχόσπιτα, στηνΙταλία, σχολίαζαν τις αδιαθεσίες της Βαλκυρίας.

«Ο γιος μας», ο Διευθυντής έσφιξε με τέτοια δύναμη το ποτήρι στο χέρι, που έγινεθρύψαλα.Η μοίρα είχε παίξει ένα πολύ άσχημο παιγνίδι στο ζευγάρι των φίλων του. Ή εκείνοι είχανε

παίξει ένα πολύ άσχημο παιγνίδι στη μοίρα τους. Τώρα ήταν πολύ αργά για να ζητήσει κανείςευθύνες από το χθες.Πριν από είκοσι οκτώ χρόνια ο Σεφερίνο ήταν στο ζενίθ της καριέρας του και η Μιλού είχε

μόλις αποφοιτήσει από τη Δραματική Σχολή του Παρισιού. Η ηθοποιός είχε ήδη δουλέψειμερικά καλοκαίρια στις περιοδείες και είχε αποφασίσει πως αυτή ήταν η ζωή που της ταίριαζε. Ετούτη η απροσδόκητη εγκυμοσύνη είχε έρθει την πιο ακατάλληλη ώρα.Ο Σεφερίνο είχε τελείως διαφορετικές αντιλήψεις για το θέμα. Η ιδέα ενός διαδόχου τον

συγκίνησε. Εκείνος ήταν Διευθυντής τσίρκου, γιος Διευθυντή τσίρκου και εγγονός αρχηγούενός τσιγγάνικου καραβανιού. Η διαδοχή ήταν καθαγιασμένη στο μυαλό του και η αλυσίδα του αίματος έπρεπε να συνεχιστεί. Στη φουσκωμένη κοιλιά της Μιλού μεγάλωνε ο επόμενοςισχυρός αρχηγός των Eυρωπαίων νομάδων.Έπεισε τη Μιλού να κρατήσει το μωρό. Για δύο δύσκολα χρόνια προσπάθησαν να

επιβιώσουν στους δρόμους και οι τρεις τους. Η αδιάκοπη κίνηση, τα άστατα ωράρια και οινυχτερινές υποχρεώσεις τους τσάκισαν.

«Δύο εφιαλτικά χρόνια!» μουρμούρισε η Μιλού.Ο Διευθυντής παραδέχτηκε πως το εγχείρημα φαινόταν αδύνατο. Η δική του δουλειά είχε

τρομερές ευθύνες. Η Μιλού ήταν αποφασισμένη να υπηρετήσει την τέχνη της και να μηνπαγιδευτεί από τούτο τον καινούργιο ρόλο. Ο μπέμπης έδειχνε να μεγαλώνει στην εθνική οδό

Page 177



, μονάχος του.«Δεν είμαι το είδος της γυναίκας που λέει στα παιδιά να βουρτσίζουν τα δόντια τους πριν

κοιμηθούν και να πλένουν τα χέρια τους στο τραπέζι», είπε η Μιλού στραγγίζοντας το ποτήριτης. «Είμαι, μάλλον, το είδος της γυναίκας που οι καλές μαμάδες προειδοποιούν τους γιουςτους ν’ αποφεύγουν».

«Έπρεπε να βρεθεί μια λύση», είπε πικραμένος ο Διευθυντής.Όλοι οι άνθρωποι που γνώριζε ήταν καλλιτέχνες του δρόμου και είχαν την ίδια μοίρα μ’

αυτόν. Το παιδί έπρεπε να βρει ένα σταθερό σπίτι και μια καλή οικογένεια για να περάσει ταπρώτα χρόνια, μέχρι να μπορεί…

«Τα πρώτα χρόνια;» τον ρώτησε παραξενεμένη η Βαλκυρία. «Να υποθέσω ότι έχει καισυνέχεια το σχέδιό σου;»Ο Σεφερίνο ανακάθισε στην ακριβή πολυθρόνα που κοσμούσε την κεντρική βεράντα της

Τέταρτης Διάστασης και προσπάθησε να φανεί ειλικρινής. Ναι, είχε μεγάλα σχέδια για το γιοτου.Ήταν η πρώτη φορά που ερχόταν σε αυτή τη βίλα και η τιμή που του έκανε η Βαλκυρία να

τον δεχτεί και να καθίσει μέχρι αργά να τον ακούει στη βεράντα της, τον ενθάρρυναν. Είχεκατέβει μέχρι τα Βαλκάνια για να τη συναντήσει, γιατί ήταν η μόνη επιχειρηματίας πουεμπιστευόταν. Η Βαλκυρία ήταν η γέφυρα ανάμεσα στον άγριο κόσμο των νομάδων και στηνΕυρώπη της πολυτέλειας. Ήταν μια πλούσια και ισχυρή γυναίκα του κόσμου, αλλά είχε ψυχήκαλλιτέχνη και μυαλό νομάδα. Είχε τη δύναμη, είχε τις γνωριμίες, είχε σίγουρα τον τρόπο νατον βοηθήσει.

«Το σκέφτηκες καλά, Σεφερίνο, αυτό που μου ζητάς;»Η Βαλκυρία τον μάλωσε ότι σχεδίαζε το αύριο με τις προδιαγραφές του σήμερα. Ήθελε ο

γιος του να ανατραφεί με προσοχή και φροντίδα, αλλά μια ξαφνική στιγμή να το σκάσει απότο σπίτι του και ν’ ακολουθήσει τα βήματα ενός άγνωστου πατέρα;… Ένα παιδί που θαμεγαλώσει ευτυχισμένο, δεν μπορεί κανείς να το τραβήξει από τη ζωή του και να το στείλει ναυπηρετήσει μια άλλη ζωή και μια μεταφυσική γραμμή αίματος, που ακούγεται παρανοϊκή.Έπρεπε ο Σεφερίνο να διαλέξει προσεκτικά τι ήθελε για το γιο του.

«Θέλω να γίνει αρχηγός», είπε με λαχτάρα ο Σεφερίνο.Η Βαλκυρία σηκώθηκε από την πολυθρόνα της και στάθηκε στα κάγκελα της βεράντας. Η

πόλη του Παλμέ-Bαλκάν απλωνόταν φωτισμένη κάτω από τα πόδια της και ο Διευθυντήςσκέφτηκε πως ετούτη η πανάκριβη βίλα ήταν το Αρχηγείο Διοίκησης της ρομαντικής Xερσονήσου. Η επιρροή που είχε το πρόγραμμα του Ναδίρ στα Βαλκάνια ήταν αναμφισβήτητηκαι η ψηλή γυναίκα με τους αντρικούς ώμους και την υπέροχη θηλυκή κίνηση ήταν ηαυτοκράτειρα της Μεσογείου… Αυτό ήθελε για το γιο του!

«Πρέπει να επιλέξεις αιώνα, Σεφερίνο».Η γυναίκα τον κοίταξε μελαγχολικά, φυσώντας τον καπνό του τσιγάρου της. Τον

προειδοποίησε πως αν χάριζε στον απόγονό του το αύριο, μπορεί και να τον έχανε για πάντα. Όταν ο μικρός θα έφτανε στην ηλικία του, ο χάρτης της Ευρώπης θα είχε αλλάξει. Ο άνεμοςπου φυσάει από τη Δύση δεν αφήνει αμφιβολία πως η παράδοση των νομάδων θα σαρωθεί

Page 178



στο γύρισμα του Xρόνου. Η υψηλή τέχνη δεν θα δίνει για πολύ ακόμη τις παραστάσεις τηςστα σκοτεινά θέατρα και στις σκονισμένες τέντες, αλλά στα λουστραρισμένα γραφεία τωνεταιρειών. Αν ο γιος του γινόταν αρχηγός στον καινούργιο αιώνα, θα ήταν ένας άγνωστος…και, πιθανόν, ένας εχθρός των αρχών του πατέρα του. Αλλά με τα μέτρα της δικής τουεποχής, θα ήταν σίγουρα ένας επιτυχημένος.Ο Διευθυντής έπρεπε να διαλέξει. Ή θα χαιρόταν δίπλα του έναν ανεπάγγελτο γιο ή θα

καμάρωνε από μακριά έναν αρχηγό.Ο Σεφερίνο ρούφηξε τη μύτη του και ο Εγγαστρίμυθος γέμισε συμπόνια για τον παλιό του

Διευθυντή. Ήταν σίγουρος ότι η κάθετη πτώση στην καριέρα του, που τον έκανε απόαφρόψαρο να βρεθεί στον πάτο του πηγαδιού, ήταν ένας από τους λόγους που είχε γίνειτόσο ευσυγκίνητος. Όταν κανείς αισθάνεται αποτυχημένος, τότε αισθάνεται αποτυχημένος σεόλα.

«Ας αφήσουμε το πεπρωμένο στην ησυχία του», είπε ήρεμα η ηθοποιός, χαϊδεύοντας τονώμο του Διευθυντή.Η Μιλού ήταν πιο προσγειωμένη. Ίσως γιατί είχε λιγότερα μεγαλεία να κλαίει. Η Μιλού ήταν

νομάδας από επιλογή. Ο Σεφερίνο από παράδοση. Ο Σεφερίνο ένιωσε να εκτοπίζεται και να ξεπερνιέται, ενώ η ηθοποιός δεν είχε ποτέ μετρήσει τη δουλειά και τη ζωή της με τον πήχη της αναγνώρισης των άλλων. Είχε όλες τις ευκαιρίες ν’ ακολουθήσει μια διάσημη καριέρα, αλλάεπέλεξε ν’ αφήσει τα κόκαλά της στους σκονισμένους δρόμους της Ευρώπης, επειδή αυτόγούσταρε να κάνει και θα το έκανε μέχρι να σωριαστεί. Όταν θα ερχόταν η ώρα της παρακμής, θα την έβρισκε προετοιμασμένη.Ο Εγγαστρίμυθος προσπάθησε να ελαφρύνει το κλίμα, από φόβο ότι ο Διευθυντής θα

κατέρρεε. Ήταν σίγουρος ότι η Βαλκυρία είχε βρει ένα καλό σπίτι για να μεγαλώσει ομπέμπης. Ναι, το φρόντισε με πολύ προσοχή, παραδέχτηκε ο Σεφερίνο σκουπίζοντας ταμάτια του. Όλα λοιπόν ήταν εντάξει, χαμογέλασε ο νάνος. Ένας γιος, με το αίμα του Διευθυντή στις φλέβες του και την καπατσοσύνη της Μιλού στο κεφάλι του, θα ήταν σίγουρα έναςεπιτυχημένος σε τούτο τον αιώνα.

«Ένας άγνωστος», είπε πικραμένος ο Σεφερίνο.Ο Εγγαστρίμυθος θεώρησε σκόπιμο ν’ αλλάξει θέμα συζήτησης, γιατί οι αναστεναγμοί του

Διευθυντή είχανε γίνει θορυβώδης θρήνος. Χτύπησε, λοιπόν, τα χέρια του και πληροφόρησετη Μιλού πως για να βρει τη διεύθυνσή της είχε μιλήσει με το πρακτορείο της στο Παρίσι. Οιαδερφοί Ταραντίνο ήταν έξαλλοι μαζί της. Θα της έκαναν αγωγή που εγκατέλειψε τηνπαράσταση έτσι απροειδοποίητα.Το άγριο γέλιο της Μιλού τράνταξε το τραπέζι. Ξεστόμισε μια περιποιημένη βρισιά για τους

αδερφούς Ταραντίνο και τα μάγουλα του νάνου κοκκίνισαν. Αυτό το στόμα της Μιλού ήταν ηβασική αιτία που η ηθοποιός έχανε τη μια δουλειά μετά την άλλη. Γεγονός που, μάλλον, τηνάφηνε αδιάφορη.Έτσι, ο Εγγαστρίμυθος πέρασε την υπόλοιπη βραδιά αφηγούμενος στους φίλους του τις

εμπειρίες του από την τηλεόραση. H Mιλού χτυπιόταν στα γέλια με τα μασκαρέματα και τανούμερα που τον έβαζαν να κάνει, ενώ ο Διευθυντής δεν ένιωθε τόσο μόνος μέσα στην

Page 179



παρακμή και τη γελοιότητα του καινούργιου του επαγγέλματος.Η επόμενη μέρα τους βρήκε στο κέντρο της Αθήνας ν’ αγκαλιάζουν ο ένας τον άλλον, πριν

χαθούν σε τρεις διαφορετικές κατευθύνσεις. Ο Εγγαστρίμυθος θα έπαιρνε το αεροπλάνο γιατο Άμστερνταμ, η Μιλού το τρένο για το Παρίσι και ο Σεφερίνο θα επέστρεφε στο ήσυχοπροάστιο, για να φροντίσει τους πολυτελείς σκύλους των πελατών του.Ο Διευθυντής, τελώντας χρέη οικοδεσπότη, τους έκανε μια μικρή ξενάγηση σε τούτη τη

μεγαλούπολη του Νότου. Τους έδειξε από μακριά τον Παρθενώνα, τους περπάτησε λίγο στην Πλάκα και τους πήγε να χαζέψουν τα διάσημα κτήρια της Eurotel, της Αμερικανικής Εταιρείας Επεξεργασίας Λογισμικού, το Κέντρο Πολιτικού Συντονισμού της Ενωμένης ΕυρωπαϊκήςΔύσης, το αστραφτερό μέγαρο του Κήρυκα των Βαλκανίων.

«Εντυπωσιακό», είπε ο Εγγαστρίμυθος, κοιτώντας το θεόρατο μέγαρο που οι τοίχοι τουήταν όλοι από καθρέφτες.

«Είναι το ισχυρότερο εκδοτικό συγκρότημα στη Xερσόνησο», τόνισε ο Σεφερίνο.Οι τρεις φίλοι δεν πρόσεξαν την άσχημη γυναίκα, την πιο άσχημη γυναίκα από όσες

κυκλοφορούσαν στα Βαλκάνια, που τυλιγμένη σ’ ένα μακρύ πλεχτό κασκόλ τους κοίταγεπροσεκτικά πίσω από τη γωνία του κτηρίου… Όχι. Έτσι όπως στέκονταν κι οι τρεις σταμαρμάρινα σκαλοπάτια του μεγάρου, δεν ήταν εύκολο να τη δουν.Όπως δεν ήταν εύκολο να τη δει κι ο νεαρός Αλκιβιάδης Δημοσθένους, που άνοιξε

βιαστικός την κεντρική γυάλινη πόρτα και κατέβηκε τα μαρμάρινα σκαλοπάτια, μιλώνταςδυνατά στο κινητό του τηλέφωνο. Ο δικηγόρος κατεβαίνοντας σκούντησε με τον αγκώνα τουτον Σεφερίνο, αλλά απασχολημένος με το τηλεφώνημά του δεν μπήκε στον κόπο ν’απολογηθεί. Ο Σεφερίνο, η Μιλού κι ο νάνος τραβήχτηκαν στην άκρη ευγενικά, για να τουκάνουν χώρο να περάσει. Κατευθύνθηκε στο πάρκινγκ για τα αυτοκίνητα των στελεχών,ξεκλείδωσε από μακριά την αστραφτερή του Πόρσε και κάθισε στο τιμόνι.

«Είναι σίγουρα πολύ πετυχημένος», είπε ο νάνος.«Ένας άγνωστος», ψέλλισε βουρκωμένος ο Σεφερίνο, κοιτάζοντας το μοναχογιό του να

βάζει μπρος την ασημένια Πόρσε και να χάνεται στους δρόμους της χειμωνιάτικης Αθήνας,αφήνοντας πίσω του μόνο τον τσιριχτό ήχο που έκαναν τα καινούργια της λάστιχα στηνπαγωμένη άσφαλτο.Το να βρει κάποιος ταξί, όταν είχε το δικό του μπόι, δεν ήταν και τόσο εύκολη υπόθεση. Ο

νάνος άφησε τους φίλους του να φύγουν, γιατί ο καβγάς είχε και πάλι ανάψει ανάμεσά τους,και τους διαβεβαίωσε πως μόνος του θα τα κατάφερνε μια χαρά να πάει μέχρι το αεροδρόμιο.Η Μιλού κατσάδιαζε τον Σεφερίνο που κάθεται και σαπίζει στην Αθήνα, μόνο και μόνο για

να χαζεύει από μακριά ετούτο τον ακατάδεχτο λιμοκοντόρο με την ασημένια Πόρσε. Εκείνοςτην επέπληξε για την αναισθησία της κι εκείνη τον μάλωσε πως δεν είναι αναισθησία το ναπροστατεύει κανείς τον εαυτό του από παράλογες απογοητεύσεις και ενοχές. Οι φωνές και οι χειρονομίες της Μιλού ανάγκαζαν τους Αθηναίους που περνούσαν μπροστά από το κτήριονα κόβουν ταχύτητα και να χαζεύουν τον καβγά των δύο βροντόφωνων αλλοδαπών, πουένας νάνος προσπαθούσε να χωρίσει. Aπό τη γωνία του δρόμου, τα ερευνητικά μάτια της

Page 180



Καμπάλ μελετούσαν τις τρεις παράξενες φιγούρες, όπως μελετάει κανείς τη λύση ενόςσταυρόλεξου, που τα κενά του τετράγωνα γεμίζουν αναπάντεχα με γράμματα.Ο Σεφερίνο αποφάσισε να συνοδεύσει την ηθοποιό μέχρι το σταθμό, για να μπορέσουν να

μαλώσουν με την ησυχία τους. Χαιρέτησαν το νάνο κι εκείνος ανάσανε ανακουφισμένος, όταν είδε τις σιλουέτες των δύο φίλων του να απομακρύνονται χειρονομώντας και να χάνονται στην κίνηση της μποτιλιαρισμένης λεωφόρου.Ο Εγγαστρίμυθος δοκίμασε να σταθεί στη μία γωνιά του τετραγώνου, μετά στην άλλη, αλλά

τα ταξί έδειχναν να τον αγνοούν. Σκέφτηκε να σταθεί μπροστά στην είσοδο του αστραφτερούμεγάρου, μήπως έτσι ανέβει το κύρος του στα μάτια των οδηγών και δώσουν λίγη σημασίαστα νεύματά του.Όπως στερέωσε τα ποδαράκια του στη βάση της μαρμάρινης σκάλας, ένα απόκομμα

εφημερίδας μπλέχτηκε ανάμεσα στα παπούτσια του. Έσκυψε να το πιάσει. Τοκομματιασμένο εξώφυλλο του Κήρυκα των Βαλκανίων είχε μια μεγάλη φωτογραφία από τηνεξέδρα των επισήμων στο μνημόσυνο του Δεβεράλδη. Οι φιγούρες που στέκονταν όρθιες,ντυμένες με σκουρόχρωμα σακάκια και ταγιέρ και φορώντας μαύρα γυαλιά, ήταν σίγουρα τοπάνθεο των ισχυρών της Xερσονήσου. Στο κέντρο, η μικροκαμωμένη ξανθιά μ’ ένα βαρύχρυσό βραχιόλι στον καρπό ήταν η χήρα του εκλιπόντος. Δυστυχώς, δεν γνώριζε τη γλώσσαγια να διαβάσει τη λεζάντα της φωτογραφίας και απέμεινε να την κοιτάει αφηρημένος.Δεν άκουσε εγκαίρως τη βραχνή φωνή πίσω του, που του έλεγε ν’ απομακρυνθεί από τη

σκάλα. Πριν το καταλάβει, μια μαύρη λιμουζίνα σταμάτησε μπροστά στο μέγαρο και ο οδηγός της κατέβηκε και άνοιξε την πίσω πόρτα περιμένοντας. Ο νάνος σάστισε προς στιγμήν καιαναρωτήθηκε αν ο σοφέρ, που περίμενε ευγενικά μπροστά του, προσκαλούσε τον ίδιο ναμπει στο πολυτελές αυτοκίνητο. Η βραχνή φωνή πίσω του έγινε βαρύ χέρι, που τονπαραμέρισε απότομα, ενώ συνέχισε να μιλάει στη βαλκανική γλώσσα, αναφέροντας μια λέξη που η ρίζα της θύμιζε τη λέξη «Πρόεδρος».Ο υπεύθυνος ασφαλείας του μεγάρου του ζητούσε, προφανώς, να απομακρυνθεί, γιατί ο

Πρόεδρος του συγκροτήματος κατέβαινε για να μπει στη λιμουζίνα. Ο νάνος παραπάτησε,παρασυρόμενος από τη φόρα ετούτου του απότομου σπρωξίματος, και προσγειώθηκε σταμαρμάρινα σκαλιά, ενώ το απόκομμα με τη φωτογραφία του μνημόσυνου γλίστρησε από ταχέρια του και ταλαντεύτηκε στον αέρα σαν ανεμόπτερο.

… Μάλιστα, αγαπητέ αναγνώστη! Η σκηνή που περιγράφουμε διαδραματίζεται μια μέραμετά το περίφημο μνημόσυνο, που όλη η Βαλκανική περίμενε με κομμένη την ανάσα.Με λίγα λόγια, διαδραματίζεται μετά από μια σειρά σημαντικών εξελίξεων που

παραλείψαμε να αφηγηθούμε, γιατί ο Xρόνος πηγαίνει ασταμάτητα μπρος πίσω σε τούτητη βαλκανική νουβέλα κι έχει ανακατευτεί η ακολουθία των γεγονότων, ζαλίζοντας τουςαναγνώστες. Όπως μπρος πίσω γυρνάει τους δείκτες, στην «Ώρα του Ρολογιού», ηγερασμένη Ευρώπη ζαλίζοντας τους πολίτες, προκειμένου να προλάβει το λαμπερό αύριο και να μη χάσει το πολύτιμο χθες.

Eπειδή δε σε τούτη την αφήγηση την «πληροφορία» τη «διαχειρίζεται» το κασκόλ, πουείναι το μόνο που γνωρίζει τη λύση, επιβεβαιώνοντας για μια ακόμη φορά τη θεωρία της

Page 181



Βαλκυρίας για την παντοδυναμία αυτών που «διαχειρίζονται την πληροφορία», μαςπροσγειώνει και πάλι στο γραφείο του Σέλλερ… τρεις μέρες πριν από το μνημόσυνο!

Page 182



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ29Κοίταζα με τα άυπνα μάτια μου τον Σέλλερ να κρατάει τις σημειώσεις του και να γεμίζει ένα

χαρτί με καμπύλες και σχεδιαγράμματα. Αναρωτήθηκα αν θα κατάφερνε στο τέλος να βγάλει κάποια άκρη από τούτα τα ορνιθοσκαλίσματα. Σηκώθηκα και πήγα μέχρι τη βαλίτσα μου, για να πάρω ένα μαντίλι.

«Δεν τελειώσαμε ακόμη, κυρία Καμπάλ», με προειδοποίησε ο εργοδότης μου.«Το ξέρω», είπα ρουφώντας τάχα τη μύτη μου, «αλλά χρειάζομαι ένα μαντίλι, γιατί το

παράθυρο του τρένου δεν έκλεινε καλά και μάλλον την άρπαξα».Κατάφερα να βρω το πολύτιμο μαντίλι μου στην ανακατεμένη βαλίτσα και προσποιήθηκα

ότι σκουπίζω τη μύτη μου.Στο τελευταίο μας τηλεφώνημα, ο Σέλλερ με είχε απειλήσει με απόλυση, αν δεν

αναχωρούσα αμέσως από το Σάλσμπουργκ και δεν τον συναντούσα την επόμενη μέρα στηνΑθήνα. Η ευχή μου για μια δεύτερη συνάντηση με τον τρυφερό «Άνθρωπο Ορχήστρα» δενεπρόκειτο ποτέ να πραγματοποιηθεί. Ο ανυπόμονος εργοδότης μου ζήτησε, μάλιστα, ναπεράσω πρώτα από το γραφείο του και μετά από το σπίτι μου. Το γραφείο του είναι δίπλααπό το σταθμό και σέρνοντας κουρασμένα τη βαλίτσα μου κατέληξα στην τριμμένη δερμάτινηπολυθρόνα απέναντί του. Το κεφάλι μου βούιζε ακόμη από το μονότονο κροτάλισμα τουβαγονιού πάνω στις ράγες και δυσκολευόμουν να απαντάω στις ερωτήσεις του, με τηνταχύτητα που εκείνος επιθυμούσε.Δεν είχα κλείσει μάτι όλη νύχτα. Ξαπλωμένη στη σκοτεινή κουκέτα, χάζευα τα φώτα της

διαδρομής, που διέσχιζαν βιαστικά το παράθυρο του βαγονιού και σχημάτιζαν τη μορφή τουΑγκουστίν.Αγκουστίν… Οι ώρες που πέρασα κρατώντας το χέρι του ένατου Ξωτικού του Αχέροντα

είχαν στοιχειώσει το μυαλό μου. Σαν να είχαν περάσει εκατό μαρτυρικά χρόνια έρωτα πάνωαπό το παραμορφωμένο σώμα μου κι όταν το τρένο έφτασε στον αθηναϊκό σταθμό, κατέβηκε μια αλλιώτικη γυναίκα που έσερνε τη βαλίτσα μου και μια άγνωστη Καμπάλ απαντούσε στιςερωτήσεις του Σέλλερ. Δεν ξέρω αν ήταν πιο ευτυχισμένη ή πιο μελαγχολική, πάντωςσίγουρα δεν ήταν το ίδιο ευσυνείδητη…

«Πώς αυτοκτόνησε η Βαλκυρία;» ρώτησε ο συμβολαιογράφος.«Μάλλον πνίγηκε», απάντησα κοκκινίζοντας. «Οι πληροφορίες είναι αρκετά ασαφείς, αλλά

οι ντόπιοι είπαν στα Ξωτικά πως πήδηξε στη θάλασσα από το βράχο. Η αρρώστια την είχεκαταβάλει».

«Μάλιστα», σημείωσε με το μολύβι του σκεφτικός ο εργοδότης μου, «άρα δεν υπάρχειτάφος».

Page 183



«Εδώ, καλά καλά δεν υπάρχουν μάρτυρες», του τόνισα.Ήμουν αποφασισμένη να μην προδώσω το λατρευτό μου Αγκουστίν και τους συντρόφους

του, που είχαν κάψει το σώμα της Βαλκυρίας στο Παλέρμο. Μια τέτοια πληροφορία στα χέρια του Κήρυκα, θα ήταν φονικό όπλο για τη γαλήνη και την ησυχία ετούτων των ρομαντικώνκαλλιτεχνών. Οι εφημερίδες θα τους κυνηγούσαν με μανία, για να τυπώσουν τις συνεντεύξειςτους. Άσε που μπορεί να απασχολούνταν και η Aστυνομία με το θέμα.Καθησύχαζα τον εαυτό μου πως ο τρόπος με τον οποίο πέθανε η Βαλκυρία δεν ήταν

παρά μια μικρή λεπτομέρεια στην πολύπλοκη υπόθεση των φωτογραφιών του Σέλλερ. Έναασήμαντο ψεματάκι. Οι ενοχές μου όμως με βασάνιζαν. Ποτέ μέχρι τώρα δεν είχα αποκρύψει στοιχεία από εργοδότη που μου ανέθετε έρευνα. Η ευσυνειδησία μου ήταν πάντααδιαπραγμάτευτη. Είχα εμπλακεί συναισθηματικά σε τούτη την υπόθεση και κρατούσα την πιο ανάρμοστη και αντιεπαγγελματική στάση. Αλλά, εδώ που τα λέμε… ήταν η πρώτη φορά πουερωτευόμουνα.

«Θαρρώ πως είμαστε εντάξει». O Σέλλερ κοίταξε τις κακογραμμένες του σελίδες. «Παραλείψατε μόνο να μου δώσετε τις διευθύνσεις των τελευταίων Ξωτικών. Ο Τρινιντά,είπαμε;…»

«Πέθανε», απάντησα και ανακουφίστηκα που ήταν αλήθεια και ο Τρινιντά με είχε απαλλάξει από την υποχρέωση να λέω ψέματα για λογαριασμό του.

«Ο άλλος, ο Φλερ;»«Ο Ρωμαίο Φλερ θα αναχωρούσε σήμερα για τις Ινδίες». Πόσο πιο μακριά θα μπορούσα

να στείλω τον ηθοποιό, για να γλυτώσει από το ερευνητικό μάτι των εφημερίδων;«Κι ο Άνθρωπος Ορχήστρα;»«Έφυγε, χθες, για το Βόρειο Πόλο».Μα δεν ντρεπόμουνα λιγάκι; Το κασκόλ μου γρύλισε πως δυσκολευόταν να αναγνωρίσει

την ερευνήτρια Καμπάλ σε τούτη την απροκάλυπτη ψεύτρα. Αλλά το μικρό λουλουδάκι, πουαποξηραινόταν σιωπηλά στο μαντίλι που κρατούσα στο χέρι μου, καθησύχαζε τις ενοχές μου.Ήταν το λουλουδάκι που μου χάρισε ο Αγκουστίν στο θέατρο και που επρόκειτο να τοφυλάξω προσεκτικά, μέσα σε μεταξωτές μεμβράνες και σε αεροστεγή βάζα, μέχρι το τέλοςτης ζωής μου. Θα προστάτευα τη γαλήνη και τα πολύτιμα μυστικά αυτού του ανθρώπου – μεοποιοδήποτε κόστος.

«Mα, τι θα κάνει ο ηθοποιός στο Βόρειο Πόλο;» ρώτησε παραξενεμένος ο Σέλλερ.«Νομίζω ότι είναι μέλος μιας εξερευνητικής αποστολής κάποιας παράξενης θρησκείας…

Να σας πω την αλήθεια, δεν κατάλαβα και καλά. Τέλος πάντων, η Βαλκυρία πέθανε. Αυτόείναι το μόνο που μας ενδιαφέρει».

«Σωστά». O συμβολαιογράφος τεντώθηκε στην καρέκλα του και κοίταξε τη μία μετά τηνάλλη τις μουντζουρωμένες του σελίδες. «Είμαστε έτοιμοι».Ανάσανα ανακουφισμένη. Τέλειωσε και τούτο το μαρτύριο. Έγειρα στην πολυθρόνα και

περίμενα να κάνει επιτέλους την πολυπόθητη κίνηση: να συμπληρώσει την αμοιβή μου στομπλοκ των επιταγών του και να με αφήσει να πάω στο καλό.

«Σας αρέσουν;» με ρώτησε ο εργοδότης μου.

Page 184



«… Ορίστε;»«Σας αρέσουν, λέω;»«Ποια;»«Μα, για όνομα του Θεού, κυρία Καμπάλ, αυτά που κοιτάτε!» Mου έδειξε τρία

ζωγραφισμένα πιατάκια που στόλιζαν το γραφείο του και πάνω στα οποία είχα αφήσει τοβλέμμα μου αφηρημένα.Ο εργοδότης μου σχολίασε πως δεν είχε ξαναδεί ποτέ του άλλον άνθρωπο σαν κι εμένα,

να κοιτάει χωρίς να βλέπει. Όσα χρόνια με γνώριζε, είχε εντυπωσιαστεί από την ανικανότητάμου να προσέχω το περιβάλλον γύρω μου. Δεν μου δημιουργούσε προβλήματα αυτή ηεπιλεκτική παρατηρητικότητα;

«Πολλά», του απάντησα με ειλικρίνεια και σκέφτηκα πως τώρα που θα γύριζα σπίτι, θα μεξεψάχνιζε η σπιτονοικοκυρά μου για τούτο το μακρύ ταξίδι στην Ευρώπη, από το οποίο οιμόνες μου εικόνες ήταν τα πρόσωπα που ανέκρινα Αγκουστίν…Καθησύχασα πάντως τον εργοδότη μου πως στην καταγραφή στοιχείων που αφορούσαν

τη δουλειά η μνήμη μου ήταν αξεπέραστη.«Σας βεβαιώ, τότε, πως αυτά τα πιατάκια, που τα κοιτάτε χωρίς να τα βλέπετε, έπαιξαν το

ρόλο τους στην έρευνά μας».Ο Σέλλερ με ρώτησε αν παρατηρούσα κάτι παράξενο στα πιατάκια του Ναδίρ. Του

απάντησα κουρασμένα πως το μόνο παράξενο που έβλεπα ήταν πως είχε αποκτήσειεπιτέλους ένα διακοσμητικό για το γυμνό και άχαρο γραφείο του.

«Εννοώ, σας φαίνονται όμοια;» με ρώτησε πονηρά.«Και βέβαια».«Είστε τρομερή, κυρία Καμπάλ», ξεκαρδίστηκε ο συμβολαιογράφος. «Aν ήμουν ο

οφθαλμίατρός σας, θα είχα οδηγηθεί στην αυτοκτονία».Μου έδειξε πως στα δύο από τα τρία πιατάκια υπήρχε ζωγραφισμένη μία τρίαινα πίσω

από το μανιασμένο λιοντάρι του Δεβεράλδη, ενώ στο τρίτο η τρίαινα έλειπε. Και η τρίαινα αυτή,με πληροφόρησε με καμάρι, αφαιρέθηκε από το θυρεό μετά την πρώτη εικοσαετία.

«Τότε η τρίαινα είναι το σήμα της Βαλκυρίας», ψέλλισα, κοιτώντας για πρώτη φοράπροσεκτικά τα τρία πιατάκια.

«Αυτό σκέφτηκα κι εγώ», μου είπε ικανοποιημένος ο εργοδότης μου. «Το σύμβολοπρέπει να άλλαξε μέσα σε μία νύχτα, γιατί το Σάββατο της 12ης Ιουνίου στο Ναδίρ ανέμιζε οκαινούργιος θυρεός. Δείτε αυτά τα δύο αποκόμματα».Ξεχώρισε δύο παλιά αποκόμματα εφημερίδων από το χοντρό φάκελο που του είχα

μαζέψει με κόπο, όταν μελετούσα την ιστορία αυτού του κέντρου. Φωτογράφιζαν επώνυμουςπου πέρναγαν την είσοδο του Ναδίρ. Το λάβαρο που κρεμόταν δίπλα στη βαριάκαγκελόπορτα διακρινόταν καθαρά. Την Παρασκευή 11 Ιουνίου, η τρίαινα συγκρατούσε τηνουρά του λιονταριού. Το Σάββατο 12 Ιουνίου, η τρίαινα είχε εξαφανιστεί.Κοίταξα το θριαμβευτικό ύφος του Σέλλερ και αναρωτήθηκα γιατί θριαμβολογεί. Τα

αποκόμματα αποδείκνυαν περίτρανα την ορθότητα της θεωρίας μου έναντι της δικής του. ΗΒαλκυρία δεν εγκατέλειψε το Ναδίρ σε μια στιγμιαία έμπνευση, αλλά προετοίμαζε καιρό την

Page 185



αναχώρησή της. Ο Σέλλερ όμως είχε ένα μοναδικό τρόπο να παραβλέπει ό,τι δεν τον βόλευε και καθώς έριχνε τα αποκόμματα στο συρτάρι του γραφείου του, κατάλαβα ότι αυτά δεν θαέφταναν ποτέ στα χέρια του Κήρυκα των Βαλκανίων. Η θεωρία της ταπεινωμένης ερωμένης,που το σκάει πανικόβλητη και αυτοκτονεί άρρωστη από τον καημό της, ήταν πιο πικάντικη.Μα, τι συνέβαινε, τελικά, σε αυτή την έρευνα και όλοι εξαπατούσαμε αλλήλους; Εγώ

έκρυβα στοιχεία από τον Σέλλερ, εκείνος από τον Κήρυκα. Μια θαμπάδα κακοπιστίαςεπικρεμόταν στην ατμόσφαιρα. Αόρατες δυνάμεις διέλυαν σταθερά τη συνοχή της ομάδαςμας.

«Ε, λοιπόν, τα τρία αυτά πιατάκια», συνέχισε θριαμβευτικά ο εργοδότης μου, «έγιναν αιτίανα βρω μια ωραία πρόφαση και να πιάσω κουβέντα με το συνταγματάρχη Μοράβια».

«Και ήθελα να σας ρωτήσω», τον διέκοψα σκεφτική, «πώς ανακαλύψατε τοσυνταγματάρχη Μοράβια;»Ήμουν σίγουρη πως γύρω από αυτό τον ύποπτο συνταγματάρχη παιζόταν ένα σκοτεινό

παιγνίδι παραπλάνησης του Σέλλερ. Ήταν γελοίο, βέβαια, να μιλάω για την παραπλάνησητου Σέλλερ, όταν η πρώτη που τον παραπλανούσα, πλέον, ήμουν εγώ. Αλλά ήθελα ναικανοποιήσω την περιέργειά μου. Εγώ αποπροσανατόλιζα τον εργοδότη μου για χάρη τουΑγκουστίν. Ο μυστηριώδης «Μοράβια» του Παλμέ-Bαλκάν τι όφελος θα είχε;Ο συμβολαιογράφος παραδέχτηκε πως η γνωριμία του με τον Μοράβια ήταν πραγματικά

θέμα τύχης. (Δύσκολα θα πίστευα σε συμπτώσεις αν ήμουν στη θέση του, αλλά τον άφησανα συνεχίσει.) Ο Μοράβια είχε σταθεί πίσω του στη ρεσεψιόν του ξενοδοχείου του στο Παλμέ-Bαλκάν και ο Σέλλερ είχε ακούσει τυχαία το όνομά του. (Το ίδιο τέχνασμα θαχρησιμοποιούσα κι εγώ αν ήθελα κάποιος να έρθει σ’ εμένα, αντί να πάω εγώ σ’ αυτόν.) Μεδιαβεβαίωσε πως κατόρθωσε με πολύ κόπο να κερδίσει την εμπιστοσύνη του και να πάρειτις πληροφορίες που ήθελε. (Κλασικό.) Μάλιστα, σαν νομικός που ήταν, κατάφερε να τουφανεί και χρήσιμος σε μια υπόθεσή του. (Καλό! Όποιος κι αν ήταν αυτός ο απατεώνας, είχεπεριπαίξει τον Σέλλερ περίφημα.)

«Σε τι υπόθεση τον διευκολύνατε;» ρώτησα τον εργοδότη μου.«Μια απαίτηση που είχε από αυτόν η εταιρεία εισαγωγής χαρτιού».«Ποια εταιρεία εισαγωγής χαρτιού;»«Ε…» με κοίταξε παραξενεμένος. «Μια αθηναϊκή εταιρεία… η Continental Paper. Γιατί

ρωτάτε;»«Από περιέργεια», απάντησα ουδέτερα και κατέγραψα στη μνήμη μου το όνομα της

εταιρείας.Ο εργοδότης μου θα διευκόλυνε πολύ τα πράγματα, αν μου

αποκάλυπτε, τότε, ότι ο Μοράβια του Βερολίνου (ο αληθινός Μοράβια) του είχε τηλεφωνήσειαπό το Παλμέ-Bαλκάν και του είχε δώσει τα ονόματα των δύο αξιωματικών. Των δύοαληθινών αξιωματικών, που συνόδευαν το στρατηγό Νόρρις σ’ εκείνη την περιοδεία του σταΒαλκάνια. Θα είχαμε γλυτώσει πολύ χρόνο. Όμως ο Σέλλερ φοβήθηκε πως, αν τοαποκάλυπτε αυτό, θα ξεκίναγα νέες έρευνες και δεν θα τελειώναμε ποτέ.

O Σέλλερ βιαζόταν. Το αίτημά του για μια απευθείας συνάντηση με τη Διοίκηση της

Page 186



εφημερίδας είχε γίνει δεκτό. Ο Αλκιβιάδης Δημοσθένους ήρθε στο γραφείο του εκείνο τοπρωί και του διαβίβασε ένα φάκελο με την πρόσκληση των προϊσταμένων του. Ο Κήρυκαςτων Βαλκανίων τον παρακαλούσε να βρίσκεται το απόγευμα του Σαββάτου στο ΠροεδρικόΓραφείο του συγκροτήματος, προκειμένου να πραγματοποιηθεί η συναλλαγή. Δηλαδή σεδύο μέρες ο φάκελος έπρεπε να κλείσει και να παραδοθεί. Δεν υπήρχε κανένα περιθώριοχρόνου για άσκοπες ενέργειες. Ο Κήρυκας επειγόταν, για να προλάβει προφανώς τηνκυριακάτικη έκδοση και να ρίξει χαιρέκακα τη βόμβα της αποκάλυψης, ανήμερα τουμνημόσυνου.Έτσι, ο Σέλλερ δεν μου μίλησε για το τηλεφώνημα του Μοράβια. Τα μυστικά που μπαίνανε

ανάμεσά μας πλήθαιναν.Έπαιζα με το κασκόλ μου και τον άφηνα να υμνεί τις ικανότητές του για το πόσο επιδέξια

χειρίστηκε τον καλοπροαίρετο συνταγματάρχη. Δεν έκανα καν τον κόπο να του αποκαλύψωτις υποψίες μου. Είχα αποφασίσει πως ο δικός μου ρόλος στην υπόθεση είχε τελειώσει κι ας έκανε ο εργοδότης μου ό,τι καταλάβαινε.

«Και ποιος ήταν τελικά ο περίφημος “εραστής” της Aναμπέλας;» ρώτησα κουρασμένα.«Ορίστε, εδώ έχω τα ονόματα των αξιωματικών που φαίνονται στις φωτογραφίες». O

συμβολαιογράφος σήκωσε ένα χαρτί προς το μέρος μου και διάβασε: «Λοχίας ΓοδεφρίδοςΛαμπάκ και λοχαγός Ρονάλντο Ρελλές. Συνάντησα ήδη τη χήρα του Ρελλές στη σουίτα τουξενοδοχείου της. Μια πραγματικά αξιοπρεπή κυρία».Κοίταξα το αντεστραμμένο χαρτί, που η λάμπα του γραφείου του με βοηθούσε να το

διαβάζω από την πίσω επιφάνεια, και σάστισα. Ήταν δυνατόν ο εργοδότης μου να είχε σταθεί τόσο αφελής;

«Λαμπάκ» Καμπάλ και «Ρελλές» Σέλλερ… ήταν τα δικά μας ονόματα, διαβασμένα απότην ανάποδη.Κάποιος έπαιζε πολύ άσχημα μαζί μας!«Ο “εραστής”, όπως καταλαβαίνετε, είναι ο Ρελλές», συνέχισε με ενθουσιασμό ο Σέλλερ.«Το φαντάστηκα».Τι ειρωνική αλληγορία ήταν ετούτη; Ανακάθισα στην πολυθρόνα μου προβληματισμένη.Είχα αποφασίσει ν’ αφήσω τον εργοδότη μου στην τύχη του, αλλά δεν μου άρεσε καθόλου

να με δουλεύουνε. Η έρευνα που ήμουν υποχρεωμένη να κάνω για τον Σέλλερ είχε μόλιςκλείσει, αλλά η έρευνα που θα έκανα για τη δική μου επαγγελματική αξιοπρέπεια μόλιςάρχιζε.

«Και τι στοιχεία σας έδωσε γι’ αυτούς τους δύο;» ρώτησα, περιμένοντας να δω αν, πίσωαπό την αντιστροφή των ονομάτων, ο μυστηριώδης απατεώνας μας έστελνε κάποιο μήνυμα.

«Αρκετά για να γεμίσουν ένα άρθρο», δήλωσε ικανοποιημένος ο συμβολαιογράφος. «OΛαμπάκ εγκατέλειψε το Ευρωπαϊκό Διπλωματικό Σώμα και κατέληξε μισθοφόρος στηνΑφρική, αλλά στη συνέχεια λιποτάκτησε και αντιμετώπισε τη δικαιοσύνη της Τανζανίας γιαφόνο».Υπήρχε, άραγε, μια λανθάνουσα απειλή για μένα, ή μια προειδοποίηση, σε τούτη τη

δυσοίωνη πρόβλεψη;

Page 187



«Εκτελέστηκε;» ρώτησα ανήσυχη.«Δραπέτευσε την τελευταία στιγμή και πέρασε στις τάξεις των παρανόμων».Μήπως αυτό δεν έκανα κι εγώ εξαπατώντας τον εργοδότη μου και αποκρύπτοντάς του τα

γεγονότα του Παλέρμο;«Και ο Ρελλές;» ενδιαφέρθηκα, απορώντας, πραγματικά, που ο Σέλλερ δεν αναγνώριζε

το δικό του όνομα σε τούτο το φτιαχτό επίθετο.«Ο Ρελλές δεν ζει. Ακολούθησε λαμπρή καριέρα και υπηρέτησε πιστά τους σκοπούς της

Ενωμένης Ευρωπαϊκής Δύσης. Για την ακρίβεια, χάρις στη δική του μεσολάβηση, στηνπροπέρσινη διάσκεψη στο Λουξεμβούργο, ανατέθηκε στην Eurotel το μονοπώλιο τωντηλεπικοινωνιών της ηπείρου».Στην Eurotel;… Προσπάθησα να φέρω στη μνήμη μου όλα τα άρθρα του Ναδίρ, για να

θυμηθώ αν είχα διαβάσει πουθενά το όνομα αυτής της εταιρείας. Έσφιξα το κασκόλ σταχέρια μου κι εκείνο μου υπενθύμισε πως η Eurotel δεν αναφερόταν σε παλιό άρθρο αλλά σεκάποιο πολύ πρόσφατο. Σε μια παραπομπή της ατέλειωτης αρθρογραφίας που σχολίαζετην απόφαση για την κατεδάφιση του κέντρου. Το οικόπεδο όπου στεγαζόταν ο ναός τουΔεβεράλδη ήταν ιδιοκτησία της πανίσχυρης πολυεθνικής. Η Αναμπέλα, μην αντέχοντας νακρατήσει το παρακμασμένο μαγαζί μόνη της, υπέκυψε στην πίεση των οικοπεδούχων καιυπέγραψε την κατεδάφιση. Στη θέση του σκόπευε να οικοδομήσει η εταιρεία ένα από ταμεγαλύτερα κτήριά της… Κι ο Σέλλερ τη βοηθούσε με τις φωτογραφίες του. Αν σκεφτεί κανείςπως το συγκρότημα του Κήρυκα των Βαλκανίων ήταν ο κυριότερος μέτοχος της Eurotel στηXερσόνησο…

«Με ακούτε, κυρία Καμπάλ;»«… Ορίστε;» Eίχα χαθεί σ’ ένα δαίδαλο σκέψεων και δεν είχα ακούσει, προφανώς, κάτι

πολύ σημαντικό που έλεγε ο Σέλλερ.«Έχουμε μόνο δύο μέρες μέχρι το Σάββατο που είναι η συνάντηση με τον Κήρυκα και

πρέπει να τις αξιοποιήσουμε!»Η συνάντηση με τον Κήρυκα… Είχα την αδιόρατη αίσθηση πως η συνάντηση με τον

Κήρυκα δεν θα αποδεικνυόταν και τόσο επιτυχημένη.Η μικρή μας ερευνητική ομάδα είχε διασπαστεί. Δύο ερευνητές που δεν συνεργάζονται

οδηγούν πάντα μια έρευνα σε αποτυχία. Η άγνωστη δύναμη, που είχε παρεισφρήσει μεμαεστρία ανάμεσά μας, διάβρωνε σταθερά την ψυχολογία μας. Διάβολε, με ποιον είχα νακάνω;

«Καλύτερα να ξεκινήσουμε, το τρένο φεύγει στις τέσσερις», είπε ο Σέλλερ κοιτάζοντας τορολόι του.

«Για πού;»«Για το Παλμέ-Bαλκάν», είπε ο εργοδότης μου και μου έδειξε μια βαλίτσα που στεκόταν

όρθια στο πάτωμα.Ήμουν σίγουρη ότι παράκουσα.«Θα πάμε στο Παλμέ-Bαλκάν;»«Μα, τι σας λέω τόση ώρα!»

Page 188



Ο συμβολαιογράφος θεωρούσε πως ο καλύτερος τρόπος να αξιοποιήσει τις δύοτελευταίες μέρες που του απέμεναν, ήταν να πάει στον τόπο του εγκλήματος… Ήθελε ναπλησιάσει την Αναμπέλα!Τον κοίταξα και ήμουν σίγουρη ότι είχα μπροστά μου έναν τρελό. Είχε μόλις κλείσει τη

συμφωνία του με τον Κήρυκα, είχε τσεπώσει την προκαταβολή και σχεδίαζε να πουλήσειαλλού τις φωτογραφίες; Οπωσδήποτε δεν ήταν στα καλά του. Εμένα μπορούσε ετούτη τηστιγμή να με ξεχάσει, γιατί αν είχε σκοπό να εξαπατήσει το ισχυρότερο εκδοτικό συγκρότημαστη Xερσόνησο… ούτε ψύλλος στον κόρφο του!

«Μα, τι ανοησίες είναι αυτές!» με επέπληξε εκνευρισμένος. Ασφαλώς ήταν και θαπαρέμενε πιστός και αποκλειστικός συνεργάτης του συγκροτήματος. Ήθελε απλώς ναδιερευνήσει τις αντιδράσεις της Αναμπέλας γύρω από το ζήτημα των φωτογραφιών και ναενημερώσει ανάλογα την εφημερίδα.Πίστευα ότι αυτή ήταν μια ικανοποίηση που ο Κήρυκας ήθελε να κρατήσει για λογαριασμό

του και δεν θα του άρεσε να τον προλάβαινε ο Σέλλερ. Αλλά δεν σχολίασα. Είχαμε πάψει πια να αποκαλύπτουμε ο ένας στον άλλον τις σκέψεις μας για τούτη την υπόθεση.

«Μόλις κατέβηκα από το τρένο, μετά από τόσες εβδομάδες στην Ευρώπη», γκρίνιαξα, «δεν έχω πάει ακόμη στο σπίτι μου. Με τη βαλίτσα είμαι!» Tου έδειξα στην καρέκλα τη βαλίτσαμου.

«Άρα, είστε έτοιμη να αναχωρήσουμε», μου είπε και συμπλήρωσε με νόημα: «Μην ξεχνάτε πως η υπόθεση θα κλείσει μόλις παραδοθεί ο φάκελος. Μόνο τότε θα εισπράξετε και τηναμοιβή σας».Ο αισχρός του εκβιασμός με έκανε έξαλλη. Ο Σέλλερ με δελέαζε διαρκώς με τούτη την

αμοιβή, αλλά δεν εννοούσε να ανοίξει το πορτοφόλι του. Είχε φανταστεί πως αν με πλήρωνεθα τον εγκατέλειπα, και σκόπευε να με εκμεταλλεύεται μέχρι την τελευταία στιγμή.

«Και πώς σκέφτεστε να πλησιάσετε την Αναμπέλα;» τον ρώτησα σηκώνονταςαπελπισμένη τη βαλίτσα μου. «Η Τέταρτη Διάσταση είναι φρούριο».

«Αυτό θα το σκεφτείτε εσείς, κυρία Kαμπάλ, και εσείς θα το λύσετε. Γι’ αυτό σας πληρώνω άλλωστε».Ακόμη και το κασκόλ μου ετοιμάστηκε να ορμήσει πάνω του και να τυλιχτεί γύρω από το

λαιμό του, να τον πνίξει!

Page 189



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ30Η Όγδοη Νύχτα του Μπλε

Το δυνατό «κρακ» που άκουσε στο στήθος του ήταν, μάλλον, η καρδιά του, που

ξεκόλλησε από τη θέση της για πάντα… Και μετά κενό.Ο λοχαγός κοίταξε την Αναμπέλα παγωμένος. Καθισμένη απέναντί του, ξεμάκραινε κι

ερχόταν, ερχόταν και ξεμάκραινε, σαν μέσα από παραμορφωτικό φακό. Η φράση της είχεμείνει να αιωρείται στην ατμόσφαιρα και να ρουφάει το οξυγόνο του, αφήνοντάς τον νααναπνέει θειάφι.

«Παντρεύομαι».Σκέφτηκε πως δεν γνώριζε αρκετά καλά τη βαλκανική γλώσσα. Χρειαζόταν ένα λεξικό για

τούτη την άγνωστη λέξη, που σίγουρα είχε πάψει να σημαίνει αυτό που νόμιζε. Κατέβαλεμεγάλες προσπάθειες ν’ ακούσει ένα ένα τα γράμματα στο μυαλό του, τα σύμφωνα και ταφωνήεντα που ξεδιπλώνονταν ατέλειωτα και γίνονταν μια γλιστερή κάθετη πίστα για τηνάβυσσο.

«Δεν… δεν καταλαβαίνω».«Ο Δεβεράλδης θα ζητήσει το χέρι μου».Το βουητό στ’ αυτιά του τον εμπόδιζε να βγάλει νόημα. Ένας τεράστιος γενειοφόρος

Ποσειδώνας εμφανίστηκε πίσωαπό το κορίτσι και το κάρφωσε με την τρίαινά του. Φοβήθηκε ότι η κοπέλα θα πέθαινε απόένα τόσο βαθύ τραύμα, αλλά δεν μπορούσε να κουνήσει το σώμα του να τη φτάσει.

«Νομίζω, Tεό, ότι θα ήταν καλύτερο να μην ξαναϊδωθούμε».«Αναμπέλα…»Ποια ήταν αυτή η άγνωστη που καθόταν απέναντί του σε τούτο το μελαγχολικό εστιατόριο;«Θέλω να ξέρεις πως ήταν πολύ όμορφα…» η Αναμπέλα κοίταξε μακριά τη θάλασσα, «τα

βράδια που περάσαμε μαζί».Μα, τι είχε συμβεί, μέσα στις έξι μέρες που είχε να τη δει, και τον πέταγαν με τις κλοτσιές

από τον Παράδεισο; O λοχαγός είχε παγώσει. Έσφιξε τα χέρια του για να ξεμουδιάσει, ν’αρχίσει το αίμα να ξανακυλάει στις φλέβες του. Η στάση της κοπέλας ήταν τόσο αδιάφορη καικρύα, που τον τρόμαζε. Δεν μπορούσε ούτε τις ερωτήσεις του να βάλει σε τάξη κι είχε κάθεδικαίωμα να ρωτήσει.

«Mα, τι συνέβη; Κάτι συνέβη!»Η Αναμπέλα απέφευγε να τον κοιτάξει. Του εξήγησε λακωνικά ότι είχε έρθει ένα μπουκέτο

μυρτιές στο σπίτι της την Κυριακή κι ένα δώρο. Ένα λουρί. (Ένα λουρί;) Ούτε εκείνη κι οπατέρας της καταλάβανε το νόημα του δώρου, αλλά μέσα στο κουτί ήταν η κάρτα του

Page 190



Δεβεράλδη. Τους προσκαλούσε στη βραδινή παράσταση.Ο πατέρας της αναρωτήθηκε αν ο μυθικός άντρας του Ναδίρ είχε προσέξει τη δουλειά του

στη Λέσχη των Κυνηγών και ήθελε να τον γνωρίσει. Η τιμή ήταν μεγάλη. Φρόντισαν το βράδυνα είναι στην ώρα τους στο κέντρο.Τους περίμενε στο κεντρικό τραπέζι. Ηθοποιοί, τυλιγμένοι σε δέρματα ζώων, ξαπλώνανε

μπροστά στα πόδια της, σε κάθε βήμα που έκανε μέχρι να τον πλησιάσει. Ο πατέρας, δίπλατης, είχε σαστίσει. Περπατούσανε προσεκτικά, για να μην πατήσουν τους ηθοποιούς στοπάτωμα, που πέφτανε απαλά και μένανε ασάλευτοι, όσο περνούσε από πάνω τους ηΑναμπέλα.Ο Μοράβια δεν άκουγε πια. Ο γενειοφόρος Ποσειδώνας είχε τώρα γυρίσει την τρίαινα

καταπάνω του και του ξέσκιζε την κοιλιά. Τον κοιτούσε με τα κόκκινα μάτια του Εωσφόρου καιαπό το πυκνό του μούσι στάζανε χοντρές σταγόνες αίμα.

«… Tη Δευτέρα πήγαμε στην Τριήρη, την Τρίτη περάσαμε στο μικρό νησάκι απέναντι, όπου είχε στήσει ένα περίπτερο με κυνήγια για τον πατέρα μου, την Τετάρτη μας προσκάλεσε στηνΤέταρτη Διάσταση για πρωινό…»Ο Ποσειδώνας είχε φράξει γερά με την τρίαινα το λαιμό του, είχε καρφώσει το κεφάλι του

στην καρέκλα και τον είχε ακινητοποιήσει. Τινάχτηκε για ν’ απελευθερωθεί από τούτο τοφονικό δεσμώτη.

«Μα, είναι γέρος, είναι σίγουρα συνομήλικος του πατέρα σου!» Ένιωθε πως ταεπιχειρήματα ήταν περιττά, η Αναμπέλα δεν είχε καμία σχέση με αυτό το φρικτό άνθρωπο. «Είναι τερατώδης, είναι σιχαμερός, είναι το τέλος και των δυο μας!»

«Τεό…» τον κοίταξε παραξενεμένη, «είναι ο Δεβεράλδης!»Τι είδους διαβατήριο για όλα τα σπίτια και τα κρεβάτια ήταν ετούτο το βαλκανικό όνομα; Τι

είδους άδεια διαταγής ομαδικών εκτελέσεων, άδεια λεηλασίας και καταστροφής, ήταν το «Δεβεράλδης»;… Κάποιος έπρεπε να δώσει ένα τέλος σ’ αυτή την παράνοια, πριν ματώσειόλη η Xερσόνησος!

«Η Βαλκυρία;» τη ρώτησε, γιατί η Aναμπέλα όφειλε να γνωρίζει πως η διάσημη γυναίκαήταν σύντροφος του επιχειρηματία.Η κοπέλα δεν απάντησε. Με ποιον πήγαινε να τα βάλει η καημένη; αναρωτήθηκε ο

λοχαγός. Η Βαλκυρία θα την έλειωνε, θα τη διέλυε, θα τη θρυμμάτιζε σαν ξερό φύλλο μες στη χούφτα της. Δεν υπήρχε νοήμων άνθρωπος στο Nότο που θα τολμούσε να σταθεί ανάμεσαστο παντοδύναμο ζευγάρι, χωρίς να τσουρουφλιστεί από την κόλαση που τους έδενε.Κάποιο παιγνίδι παιζόταν και το κορίτσι θα το πλήρωνε με τη ζωή του.

«Νομίζω πως δεν είναι πια μαζί του», είπε διστακτικά.Η Αναμπέλα έστρεψε το κεφάλι της στο πλάι, για να μη διακρίνει ο λοχαγός την αμφιβολία

που ζωγραφιζόταν στα μάτια της.Η αλήθεια ήταν πως κι εκείνη είχε σαστίσει. Πού ήταν η Βαλκυρία;Όλη την εβδομάδα που αποδεχόταν ξαφνιασμένη τις προσκλήσεις του Δεβεράλδη, η

σκέψη της τρομαχτικής του γυναίκας την τρέλαινε.Eκείνη πάλευε τόσο σκληρά να ξεχάσει τον Πενθέα παλουκωμένο στον αέρα, το αίμα του

Page 191



να στάζει από την ανοιγμένη κοιλιά, το παράνομο ζευγάρι στο κοίλωμα των βράχων, τημοναξιά και την αγωνία μιας απελπισμένης αναρρίχησης από τον Άδη στη ζωή, με πόδιαπληγωμένα που γλιστράνε σ’ έναν απόκρημνο κάθετο τοίχο… Είχε θάψει μέσα της αυτή τηνεμπειρία, που προερχόταν από μιαν άλλη ζωή και όχι από τη δική της. Είχε θάψει μέσα τηςακόμη και τον πόνο και δεν είχε αποκαλύψει λέξη. Φοβόταν πως αν μιλούσε σε κάποιον, αναφηγούνταν το παραμικρό, αν άκουγε τη φωνή της να εξιστορεί τα γεγονότα, μπορεί και ναπειθόταν πως τα αφύσικα εκείνα πράγματα είχαν πραγματικά συμβεί. Όχι. Ήταν ένα γέννηματης φαντασίας, ένα προϊόν του ταραγμένου της μυαλού.Αλλά το επικίνδυνο χρυσοπράσινο βλέμμα την καταδίωκε με μανία. Την κυνηγούσε στους

εφιάλτες της. Πεταγόταν τη νύχτα ιδρωμένη, τρομοκρατημένη από τούτο το πελώριο γυναικείοφάντασμα, που σε όλα τα όνειρα την οδηγούσε στην αποτέφρωση μιας σκυλίσιας ψυχής καιμετά την εγκατέλειπε, να σκαρφαλώνει μονάχη έναν τοίχο πηγαδιού και να βγαίνει σ’ ένανκόσμο χωρίς αέρα…

«Νομίζεις ότι δεν είναι πια μαζί του;» φώναξε ο λοχαγός. «Τι σημαίνει “νομίζεις!”»Η φωνή του λοχαγού ήταν αυστηρή και είχε κάθε δικαίωμα να είναι. Η Αναμπέλα είχε

ζαλιστεί από τα γεγονότα που ακολούθησαν το δεκαπενθήμερο, μετά τη μαρτυρική εκείνηΠαρασκευή. Είχε περάσει μια σιωπηλή εβδομάδα, δίνοντας με δυσκολία εξηγήσεις για τιςπληγές και τους μώλωπες που είχαν γεμίσει το σώμα της. Και τέλος… μια άυπνη νύχτα καιένα ήσυχο κυριακάτικο πρωινό, που αποφάσισε πως θα έσβηνε την αλλόκοτη εμπειρία γιαπάντα από το μυαλό της. Και ξαφνικά… «Αναμπέλα, το κουδούνι!» Ένα μπουκέτο μυρτιές.Ένα κουτί με παράξενα σύμβολα χαραγμένα στα πλάγια. Κι ένα λουρί σκύλου…

«Δεν καταλαβαίνεις ότι παίζει μαζί σου! Αυτός ο άνθρωπος είναι αδίστακτος, είναισατανικός!»Μα πού ήταν η Βαλκυρία; Η Αναμπέλα ήθελε τόσο πολύ να πιστέψει πως η γυναίκα του

Δεβεράλδη είχε ακολουθήσει το σαξοφωνίστα με τα τατουάζ στην άλλη άκρη του Ατλαντικού.Πόσο θα ανακουφιζόταν, αν ήταν αλήθεια. Οι πληροφορίες όμως που έφταναν στ’ αυτιά τηςδεν άφηναν μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας. Οι γνωστοί και οι φίλοι της, πουπαρακολουθούσαν τις παραστάσεις του Ναδίρ, βεβαίωναν πως η οικοδέσποινα ήταν κάθεβράδυ εκεί. Κάθε μέρα ετούτης της παράξενης εβδομάδας, που αυτή και η οικογένειά τηςπερνούσαν τα μεσημέρια και τα πρωινά τους με τον ιδιοκτήτη του κέντρου, η Βαλκυρίαπαρέμενε στη θέση της. Όταν ο σωματώδης γενειοφόρος με τα πανάκριβα κοστούμιασηκωνόταν από την καρέκλα του και κοιτάζοντας το ρολόι του τους ζητούσε να τονδικαιολογήσουν που αναχωρεί για το Ναδίρ, η Αναμπέλα ανατρίχιαζε.

«Φαντάζομαι πόσο σας θάμπωσε η Τέταρτη Διάσταση!»Η φωνή του λοχαγού ήταν τόσο ειρωνική και απελπισμένη που τη μαστίγωσε. Πατώντας το

πόδι της στην Τέταρτη Διάσταση, ο φόβος της έγινε πανικός. Ακόμη κι ο πατέρας τηςκοιτούσε κάθε τόσο πίσω από τον ώμο του, βέβαιος πως η οικοδέσποινα της βίλας θαξεφύτρωνε από στιγμή σε στιγμή, να τους κατακεραυνώσει με τα πράσινα μάτια της. Αλλά ηΒαλκυρία εμφανιζόταν μόνο τη νύχτα και σε όλους τους άλλους, εκτός από αυτούς. Δεν ήτανπουθενά στη βίλα, πουθενά στον κήπο και πουθενά στις κουβέντες του Δεβεράλδη. Σαν να

Page 192



μην υπήρξε ποτέ.«Έχουν χωρίσει;» τη ρώτησε χαμηλόφωνα ο πατέρας της, καθώς γύριζαν στο σπίτι. Δεν

απάντησε. Ούτε κι ο πατέρας της ήξερε τι να σκεφτεί. Ήταν φανερό ότι ο διασημότερος άντρας στη Xερσόνησο φλέρταρε με την κόρη του. Και μάλιστα επίσημα! Τη φλέρταρε μπροστά του.Ήταν, άραγε, ερωτευμένος;Ήταν, άραγε, ερωτευμένος; Η Αναμπέλα είχε περάσει ατέλειωτες ώρες άυπνη στο κρεβάτι

της ν’ αναρωτιέται. Τα μάτια του την εξέταζαν πολύ προσεκτικά, σαν να προσπαθούσαν να τηγνωρίσουν. Οι τρόποι του ήταν ιπποτικοί, κάποιες στιγμές σαρκαστικοί και τολμηροί, κάποιεςστιγμές αδιάφοροι. Τον πατέρα της, πάλι, τον αγνοούσε τελείως. Τότε, γιατί τον καλούσε στιςεξόδους τους;

«Μας ανακοίνωσε σήμερα πως την Παρασκευή θα ζητήσει το χέρι μου».«Αυτή την Παρασκευή;»Ο Μοράβια έχασε την ανάσα του. Την Παρασκευή 11 Ιουνίου; Την ένατη νύχτα του; Οι θεοί

των Βαλκανίων γλεντούσανε, κανιβαλίζοντας το κουφάρι του! Ο θυμωμένος Ποσειδώναςανέμισε το ματωμένο μούσι του και δηλητηριώδη ερπετά ορμήσανε επάνω στο λοχαγό καιτον καθήλωσαν στην καρέκλα.

«Πρέπει να πηγαίνω». H Αναμπέλα μάζεψε το τσαντάκι της και σηκώθηκε χωρίς να τονχαιρετήσει.Ήταν αδύνατο να βρει τη δύναμη να την ακολουθήσει. Έμεινε αποσβολωμένος στην

καρέκλα, να την κοιτά να απομακρύνεται βιαστικά και να χάνεται στον παραλιακό δρόμο.Μα… ποια ήταν αυτή η άγνωστη;Η Αναμπέλα βγήκε από το εστιατόριο και δεν κοίταξε πίσω της. Γιατί τίποτα μέσα της δεν

μπορούσε να την κάνει να κοιτάξει πίσω, πια. Είχε ζήσει την απόλυτη ανατροπή μέσα σελιγότερο χρόνο από όσο χρειάζεται ο ανθρώπινος οργανισμός για να την αφομοιώσει. Ταείκοσι δύο άγουρα κοριτσίστικα χρόνια της είχαν γλιστρήσει στο χωματένιο καταρράχτη τουόρμου και είχαν καεί από το σπίρτο της Βαλκυρίας. Είχε διανύσει την απόσταση που χώριζετην εφηβεία από την ενηλικίωση μέσα σε μία και μόνη νύχτα· είχε γευθεί τη μοναξιά, τηνεγκατάλειψη, το θάνατο, την τρέλα… και τη λαχτάρα για ζωή! Κι εκείνο το πονεμένο πρωινό,που κατόρθωσε να σκαρφαλώσει μονάχη της, να βγει με κόπο στην επιφάνεια του δρόμουκαι να φτάσει ματωμένη μέχρι την εξώπορτά της, πάτησε το κατώφλι του σπιτιού της…γυναίκα!

Page 193



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ31Η Ένατη Νύχτα του Μπλε

Τα γυμνά πόδια των ηθοποιών έτρεχαν πατώντας στα δροσερά χόρτα και κάλυπταν την

απόσταση από τη σκηνή μέχρι τα παρασκήνια. Μια ασημένια πανσέληνος κυλιόταν στοσκοτεινό ουρανό και έριχνε τις ακτίνες της στις μαρμάρινες κερκίδες του αρχαίου θεάτρου. Ταφώτα από τους προβολείς χαμήλωσαν για λίγα λεπτά, μέχρι να ετοιμαστεί ο επόμενοςθίασος και να πάρει τη θέση του πίσω από το μαύρο παραβάν που κάλυπτε τις αψίδες.Ο Νόρρις ερεύνησε με το βλέμμα του τη σκοτεινή σκηνή.«Πότε θ’ αρχίσει η παράσταση, λοχαγέ Μοράβια;»Το κέρας, που ειδοποιούσε για κάθε νέα έναρξη, δεν είχε ακόμη ηχήσει. Ο μαραθώνιος

Αρχαίου Δράματος είχε καταφέρει να στριμώξει ένα μεγάλο αριθμό παραστάσεων μέσα στην ίδια νύχτα και οι θίασοι διαδέχονταν λαχανιαστά ο ένας τον άλλον – για να προλάβει οτελευταίος να τελειώσει στις έξι το πρωί, με το πρώτο φως του ήλιου.Από τις επτά παραστάσεις που θα παίζονταν απόψε, είχαν ήδη παρακολουθήσει την

Ορέστεια, τον Προμηθέα Δεσμώτη και τους Πέρσες. Ο επόμενος θίασος θα ξεκινούσε σελίγο με την Άλκηστη.

«Θα είναι πραγματικά μαγικό», ψιθύρισε ονειρικά ο Νόρρις. «Η τελευταία παράσταση είναιοι Βάκχες και θα ακούσουμε τα μελαγχολικά λόγια της Αγαύης με την ανατολή του ήλιου…»Ο Νόρρις απάγγειλε τους στίχους από το φινάλε της τραγωδίας στα αρχαία ελληνικά.

Καταλαβαίνοντας πως η αρχαία τούτη γλώσσα ήταν άγνωστη στον Μοράβια, επανέλαβε τους στίχους στα αγγλικά:

«Οδηγήστε με στη μαύρη εξορία.Σε τόπο που ποτέ ο Κιθαιρώνας να μη με δειο μολυσμένος από το αίμα!Kαι τα μάτια μου, ποτέ εκείνον να μην αντικρίσουν.Να μη δω ποτέ κλωνιά που να θυμίζουν τον θύρσο!Άλλες Βάκχες, κι όχι εγώ, για θύρσους ας νοιαστούν».

Ο Μοράβια κοίταξε το φεγγάρι με πόνο. Σε τι διέφερε κι αυτός από τη βασανισμένηβασίλισσα Αγαύη, που είχε πλανηθεί από τη μαγεία του Βάκχου κι είχε καταστρέψει τη ζωήτης; Ναι. Ήθελε ξαφνικά να πάει μακριά. Πολύ μακριά από τον Κιθαιρώνα της δικής τουαποπλάνησης. Να μη δει ποτέ κλωνιά που να θυμίζουν το θύρσο και γαλάζια μάτια που ναγεννούν ελπίδες αθάνατου έρωτα.

Page 194



«Νομίζω ότι η μετάφρασή μου δεν είναι και πολύ πετυχημένη», απολογήθηκε ο Νόρρις, «αλλά δεν γνωρίζω τη σύγχρονη βαλκανική γλώσσα, για να σας το απαγγείλω όπως θα τοακούσουμε από τους ηθοποιούς τα χαράματα».Ο λοχαγός εντυπωσιάστηκε. Ετούτος ο άνθρωπος είχε αποστηθίσει όλους τους αρχαίους

τραγικούς! Είχε απογοητευθεί που τα έργα παίζονταν μεταφρασμένα σε σύγχρονεςβαλκανικές διαλέκτους και όχι στην αρχαία εκείνη γλώσσα. Ο Μοράβια προσφέρθηκε να τουμεταφράζει τους διάλογους στα αγγλικά, αλλά ο Νόρρις αρνήθηκε την προσφορά. Το κείμενο το ήξερε ήδη απέξω. Με τα μάτια του μισόκλειστα, απολάμβανε τις δυνατές και καθαρέςφωνές των ηθοποιών, την ήρεμη μεγαλοπρέπεια των κινήσεών τους και ψιθύριζε τουςστίχους στη γλώσσα των συγγραφέων τους.Τόσες ώρες είχε μείνει ακίνητος στη θέση του και είχε κόψει κάθε επαφή με τον κόσμο

γύρω του. Ο Μοράβια όμως είχε πιαστεί! Ο λοχίας Ντιάζ, πάλι, που δεν καταλάβαινε καν τιςβαλκανικές διαλέκτους, είχε φτάσει στα όρια της απελπισίας.Όταν τελείωσαν και οι Πέρσες, ο νεαρός λοχίας ζήτησε από τους δύο ανωτέρους του να

του επιτρέψουν να επισκεφτεί τις τουαλέτες και μετά να πάει στο αυτοκίνητο. Προσποιήθηκεπως ανησυχούσε που η στρατιωτική λιμουζίνα ήταν αφύλαχτη, παρκαρισμένη στο διπλανόδασάκι. Ο στρατηγός τον καθησύχασε πως η περιοχή ήταν ασφαλής και πως η τύχη τουαυτοκινήτου ήταν ασήμαντη μπροστά στη μοναδική εμπειρία που ζούσανε απόψε. Ο λοχίαςΝτιάζ χαμογέλασε δυσαρεστημένος και κατέβηκε τις μαρμάρινες κερκίδες.

«Ας κάνουμε κι εμείς μια βόλτα για να ξεμουδιάσουμε. Έχουμε χρόνο μέχρι ν’ αρχίσει ηΆλκηστις», παρακάλεσε ο Μοράβια. O Νόρρις σηκώθηκε επιτέλους από τη θέση του και τονακολούθησε.

Το θέατρο είχε ανακαλυφθεί, μετά από ανασκαφές, στους πρόποδες ενός πράσινου λόφου,λίγο έξω από την Αλκυονίδα. Βγήκαν από την κεντρική αψίδα κι έκαναν μια μικρή βόλτα στοδασάκι που περιέβαλε το αμφιθεατρικό μνημείο. Τα χόρτα τρίζανε κάτω από τα πόδια τους κιο αέρας μοσχοβολούσε από τα πεύκα και τους ευκάλυπτους.Ο λοχαγός τέντωσε τα χέρια του για να ξεμουδιάσει… «Neuf Nuits…» Στο φως αυτής της

ήσυχης σελήνης σχεδίαζε την αποψινή νύχτα να κάνει πρόταση γάμου στην Αναμπέλα.Σήμερα ήταν η ένατη νύχτα του. Και αυτή την ώρα, το χέρι της κοπέλας ζητούσε ο Δεβεράλδης. Αν ετούτη η θλιβερή σύμπτωση δεν ήταν αυτό που οι αρχαίοι συγγραφείς αποκαλούσαν «τραγική ειρωνεία», τότε δεν ήξερε τι θα μπορούσε να είναι.

«Μισώ τα Βαλκάνια», ψιθύρισε βουρκωμένος ο Μοράβια και ο Νόρρις ξαφνιάστηκε.«Τα μισείτε, λοχαγέ;» Το βλέμμα του έπεσε σκεφτικό πάνω στις κερκίδες του

αχνοφωτισμένου θεάτρου. «Κανονικά θα έπρεπε να τα φοβάστε».Ο λοχαγός ήταν πολύ πονεμένος για να παρακολουθήσει πολύπλοκους πολιτικούς

συλλογισμούς. Είπε στον προϊστάμενό του πως οι Βαλκάνιοι ήταν λίγο ατίθασοι, ίσωςπρωτόγονοι, ίσως αναχρονιστικοί… αλλά, στο κάτω κάτω, κάθε ευρωπαϊκή επαρχία είχε τιςιδιαιτερότητές της.Η απλοϊκότητα του λοχαγού έκανε τον Νόρρις να χαμογελάσει σκοτεινά. Τον ρώτησε αν

διερωτήθηκε γιατί, όταν η Δύση μιλάει για «Ευρωπαίους», ποτέ δεν εννοεί τους Βαλκάνιους.

Page 195



Η Βαλκανική δεν ανήκει στην Ευρώπη; Περίεργο, αν σκεφτεί κανείς πως ακόμη και το όνομάτης –Ευρώπη– το απέκτησε από τη γλώσσα και τη φαντασία αυτής της Xερσονήσου.

«Ίσως η Ευρώπη παραμέλησε αυτή την επαρχία», απάντησε ο λοχαγός.«Μη λέτε ανοησίες!» τον έκοψε ο Νόρρις, απορώντας που ο συνοδός του διατηρούσε την

ιδιότητα του στρατιωτικού διπλωμάτη, κάνοντας τόσο απλοϊκές σκέψεις.Η ήπειρος είχε τους λόγους της που κράταγε αποστάσεις. Γνώριζε πως η Βαλκανική δεν

ήταν απλώς η μία άκρη της, ήταν μια μπάλα από φωτιά στη ζεματισμένη χούφτα της!«Μελετήστε την παράξενη γεωγραφία των Βαλκανίων», συνέχισε μισοκλείνοντας τα μάτια

του ο Νόρρις. «Ένα μυτερό τρίγωνο, που ξεκινάει από τη μασχάλη της Ιταλίας, την ουκρανικήστέπα και τη Μαύρη Θάλασσα και στενεύει ασταμάτητα, φτάνοντας μέχρι τη Μεσόγειο. Τοεκτενές φάρδος των βόρειων συνόρων της λειτουργεί σαν πλατιά απορροφητική χοάνη, πουρουφάει την ενέργεια της ηπείρου και τη συμπιέζει στον αιχμηρό Nότο. Αξιοποιεί αυτό τοπολύτιμο πολιτιστικό απόσταγμα; Κάθε άλλο! Το σκορπάει σε καθεμία από τις χίλιες τρύπεςτης. Είναι ένα διάτρητο ασκί!»Ο Νόρρις κούνησε προβληματισμένος το κεφάλι του και υψώνοντας το δείκτη του προς το

λοχαγό του ζήτησε να σκεφτεί. Η Βαλκανική ήταν μια μεγάλη πύλη. Μια ανοιχτή αψίδα, σαναυτές που κοσμούσαν τη σκηνή του αρχαίου θεάτρου. Μια πονηρή κερκόπορτα, που άφηνετην Ευρώπη να νιώθει αφύλαχτη, όπως μια μπανιέρα που της άνοιξαν το πώμα.

«Οι ρουμανικές στέπες, η κοιλάδα του Δούναβη και η επίπεδη πεδιάδα της Ουκρανίας ήταν πάντα σημεία άνετης πρόσβασης. Τα Δαρδανέλια και ο Βόσπορος ήταν φυσική έξοδος γιατην Ανατολία και την αχανή Ασία, ενώ τα πολυάριθμα μικρά νησάκια του Αιγαίου δεν ήταντίποτα περισσότερο από σκορπισμένες λευκές πλάκες πάνω στη θάλασσα, για να πατήσεικανείς διαδοχικά και να φτάσει μέχρι την Αίγυπτο και την επικίνδυνη Αφρική. Η Ευρώπη, σετούτη τη νότια άκρη της, έχασκε σαν χαλασμένο φερμουάρ».

«Είναι, ασφαλώς, ένα μεγάλο εμπορικό σταυροδρόμι», άρχισε κουρασμένα ο Μοράβια,επαναλαμβάνοντας τα δελτία Tύπου που έστελνε αυτά τα πέντε χρόνια στην ΚεντρικήΔιοίκηση, «μια οικονομική γέφυρα για…»

«Δεν είναι απλώς ένα εμπορικό κέντρο, λοχαγέ», του τόνισε ο Νόρρις και τα μάτια τουγυάλισαν μέσα στη νύχτα. «Δεν το βλέπετε; Είναι ένα σημείο συνάντησης! Το πιο σκοτεινό και επικίνδυνο σημείο συνάντησης στην ήπειρο».Ο Μοράβια αναρωτήθηκε αν η κούραση της ημέρας είχε καταβάλει τον προϊστάμενό του,

γιατί οι φράσεις του δεν έβγαζαν νόημα. Ο στρατηγός Νόρρις ήταν πολύ ανήσυχος,βλέποντας μέσα στους αιώνες ένα ετερόκλητο ανθρώπινο καραβάνι να οδηγείται από τατέσσερα σημεία του ορίζοντα στον ανατολικό Nότο. Σαν να κατηφόριζε όλη η οικουμένη προςτη Xερσόνησο, θέλοντας να φτάσει στην ώρα της σ’ ένα παράξενο ραντεβού. Οι Ιλλυριοί πουπέρασαν στην Αλβανία, οι Αχαιοί, οι Ίωνες και οι Δωριείς που έφτασαν μέχρι το κάτω άκρο,οι Σλάβοι που απλώθηκαν σαν κύμα πάνω στη Xερσόνησο, οι Οθωμανοί που μπήκαν μεθόρυβο από την Ασία, οι Καρπάθιοι που αναπτύχθηκαν στη Ρουμανία, οι Βλάχοι πουρίζωσαν στο κέντρο, οι Μαγυάροι που σάρωσαν την Ουγγαρία, οι Ρόμα, ένα παράξενοφύλλο από νομάδες σιδηρουργούς που κατέφτασαν από την Ινδία, οι Εβραίοι που την

Page 196



προτιμούν από την Kεντρική Ευρώπη, ακόμη και οι Βίκινγκς! Tι ζητούσαν όλοι αυτοί οιάνθρωποι σε τούτο το αφύλακτο σύνορο της ηπείρου;

«Οι Βίκινγκς;» ρώτησε παραξενεμένος ο Μοράβια.«Απορείτε. Οι Βίκινγκς σχημάτισαν το πιο επίλεκτο τάγμα του Βυζαντίου, υπηρετώντας τον

Αυτοκράτορα της Aνατολικής Pωμαϊκής Aυτοκρατορίας για εκατοντάδες χρόνια. Ήταν οιατρόμητοι φρουροί της Xερσονήσου απέναντι στη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία…Καταλαβαίνετε ότι η Δύση βρισκόταν αντιμέτωπη με μια οικουμενική συνωμοσία. Ένα ύποπτο συνονθύλευμα λόγιων, πολεμιστών, καπεταναίων, αριστοκρατών, εμπόρων, εξερευνητώνκαι ζητιάνων συγκεντρώνονταν μέσα στους αιώνες σε τούτη τη μύτη και ζυμώνονταν σ’ ένασώμα».

«Ένα σώμα;…» Ο Μοράβια τον καθησύχασε. Εξήγησε στο στρατηγό πως, παρότι ηΕνωμένη Δύση αντιμετώπιζε τα Βαλκάνια σαν μια ενιαία επαρχία, η πείρα του σε τούτη τηνπεριοχή του αποκάλυψε πως οι Βαλκάνιοι δεν ήταν ένας λαός αλλά πολλοί… και μάλισταλαοί με αγεφύρωτες διαφορές μεταξύ τους.Ο Νόρρις εκνευρίστηκε με την αφέλεια του Μοράβια. Μπορεί κανείς να διαχωρίσει τα

δάχτυλα του ενός χεριού και να προσποιηθεί ότι δεν βλέπει πως μια παλάμη τα ενώνει; Ητύχη είχε βοηθήσει τη Δύση, μέχρι στιγμής, να διαμελίσει την άτακτη επαρχία, αλλά για πόσοκαιρό ακόμη θα μπορούσε να στηρίζεται στην τύχη;

«Τύχη;» απόρησε ο λοχαγός.«Η διάταξη των βουνών και των ποταμών είναι “τύχη”, λοχαγέ Μοράβια, είναι μια ευτυχής

σύμπτωση που η σύγχρονη εξέλιξη και τεχνολογία μπορεί άνετα πια να υπερκεράσει».Τα βουνά της Βαλκανικής, αν τα προσέξει κανείς στο χάρτη, σχηματίζουν ένα λατινικό «S».

Ο Νόρρις έφερε το χέρι του στα χείλη: «Sssssss…» όπως όταν αποκρύπτει κανείς έναμεγάλο μυστικό, όταν ζητά τη σιωπή και την εχεμύθεια.Για καλή τύχη της Δύσης, η ραχοκοκαλιά των βουνών έγινε αιτία να χωριστεί η Xερσόνησος

σε ενότητες, σε μικρές κοινωνίες από διαφορετικά εθνολογικά γκρουπ. Το καυτό ανθρώπινο υγρό που ξεχυνόταν στη Βαλκανική διασκορπιζόταν δεξιά και αριστερά ανάμεσα στα βουνάκαι απομονωνόταν. Όπως όταν γεμίζει κανείς με μέλι μια κερήθρα. Κατασταλάζοντας σταδιάφορα πεδινά σημεία, μεταξύ των κορυφογραμμών, τα ανθρώπινα αυτά σύνολα δενμπορούσαν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους και εξελίχθηκαν μεμονωμένα. Δεν αποτελούσανόμως παρά σκόρπιες σταγόνες του ίδιου υγρού.Τα ασήμαντα ποτάμια της Xερσονήσου έπαιξαν κι αυτά το ρόλο τους στην απομόνωση των

πληθυσμών. Εδώ, στο Nότο, τα ποτάμια είναι πάντα ρηχά, δεν είναι πλωτά και δενδιευκολύνουν την επικοινωνία. Ακόμη κι ο Δούναβης, που διατρέχει την ηπειρωτική Ευρώπηφαρδύς και άνετος, ρηχαίνει τα νερά του εδώ κάτω, κατεβάζει τη στάθμη του το καλοκαίρι καιεμποδίζει την πλοήγηση.Οι ευτυχείς συγκυρίες βοήθησαν να συμβεί στην περιοχή ένα πρωτοφανές παράδοξο:

Μέσα σε μια τόσο μικρή έκταση, τόσο πολλοί πληθυσμοί διασπασμένοι και εχθρικοί μεταξύτους. Χρειάστηκε, βέβαια, από καιρό σε καιρό, να βάλει και η Δύση το χέρι της, αλλά ηαλήθεια ήταν πως η φυσιολογία της Xερσονήσου, μας προσέφερε τη διαίρεση ως δώρο.

Page 197



Στην πραγματικότητα, η περιοχή δεν είναι μεγαλύτερη από την πολιτεία του Τέξας, αλλά πόσο κομματιασμένη δείχνει! «Τύχη», λοχαγέ Μοράβια, βεβαίωσε ο στρατηγός. Ποιος τολμάει ναστηρίζεται στην τύχη του, σε τούτο τον αιώνα!

«Μα η Βαλκανική ενώθηκε πρόθυμα με τις Δυτικές Ευρωπαϊκές Ηγεσίες», προσπάθησενα τον ανακόψει ο λοχαγός. «Θέλω να πω, η Ευρώπη την ενσωμάτωσε…»

«Και τι άλλο θα μπορούσε να κάνει η Ευρώπη», σήκωσε ο Νόρρις απελπισμένος τα χέρια του στον αέρα. «Είναι καλύτερο να έχει κανείς το λιοντάρι εξημερωμένο στην αυλή του, παράνα το αφήνει να τριγυρνάει άγριο έξω από τα κάγκελα. Η Δύση πρέπει να αγρυπνά συνεχώς.Ποτέ μην υποτιμάς ένα απείθαρχο παιδί. Ο Κρόνος ήξερε τι έκανε, όταν έτρωγε τα παιδιά του!»Ο λοχαγός θεώρησε καλό ν’ αλλάξει θέμα συζήτησης, γιατί τα μάτια του Νόρρις είχαν

γυαλίσει επικίνδυνα. Εκείνος το μόνο κίνδυνο που έβλεπε στα Βαλκάνια ήταν το σκοτεινόπαιγνίδι που έπαιζε το διάσημο ζευγάρι του Ναδίρ με τη ζωή της Αναμπέλας… Ναι, ήτανβέβαιος ότι ο Δεβεράλδης και η Βαλκυρία ήταν συνεργάτες και συνωμότες σε τούτη τηναιφνίδια, ύποπτη πρόταση γάμου που γινόταν απόψε στο Παλμέ-Bαλκάν. Η κοπέλα του είχεεκμυστηρευτεί ότι ο Δεβεράλδης θα ζητούσε το χέρι της μέσα στο κατάμεστο κέντρο. Σαν ναήταν μια από τις ηθοποιούς του το κορίτσι! Δεν ήταν, λοιπόν, φανερό πως επρόκειτο γιαπαρωδία αρραβώνα;Είχε περάσει μια μαρτυρική εβδομάδα, από την Παρασκευή που του αποκάλυψε τα

φρικιαστικά νέα. Αναρωτιόταν ποια μύγα τσίμπησε τον Δεβεράλδη και από όλες τις γυναίκεςτων Βαλκανίων διάλεξε τη δική του γι’ αυτό το βιαστικό γάμο. Χιλιάδες αλλόκοτες σκέψειςείχαν περάσει από το μυαλό του, καθώς παραμίλαγε συντετριμμένος, προσπαθώντας νασυνειδητοποιήσει το κακό που τον βρήκε.Και ξαφνικά… ένα τηλεφώνημα από τον ταξίαρχο Λεβ. Ο στρατηγός Νόρρις θα έκανε μια

μικρή παράκαμψη, στη διάρκεια της περιοδείας του στη Βαλκανική, και θα επισκεπτόταν τηνΑλκυονίδα. Ο Νόρρις ήταν φανατικός αρχαιολάτρης και είχε πληροφορηθεί για το μαραθώνιο Αρχαίου Δράματος.Ο ταξίαρχος Λεβ του είχε τρίξει τα δόντια. Να παρέχει κάθε περιποίηση και φιλοξενία στο

στρατηγό, που ήταν υψηλόβαθμο στέλεχος της Ενωμένης Ευρωπαϊκής Δύσης καιπροσωπικός του φίλος. Να τον υποδεχτεί με κάθε επισημότητα την Παρασκευή 11 Ιουνίουπου θα κατέφτανε με τη λιμουζίνα του, συνοδευόμενος από το γραμματέα του και τον οδηγότου. Να μην παρέλειπε να τον ξεναγήσει σε όλες τις αρχαιότητες της περιοχής και, φυσικά, νατον συνόδευε, πρόθυμα, το βράδυ στο φεστιβάλ.Ήταν, λοιπόν, μια παράξενη σύμπτωση, από αυτές που μπορούν να συμβούν μόνο σε

τούτη τη Xερσόνησο, το ότι ο στρατηγός Νόρρις ενδιαφέρθηκε το πρωί να επισκεφτεί ταερείπια του αρχαίου ναού. Να ακολουθήσει τις γραμμές των τειχών που έχουν θαφτεί κάτωαπό το χώμα του βουνού, προσπαθώντας ν’ ανακαλύψει το μέρος που ήταν χτισμένος οαρχαίος βωμός. Οι δύο λοχαγοί ακολουθούσαν για ώρες το στρατηγό, που έψαυε με ταδάχτυλα το χώμα, μέχρι που βγήκαν από τα όρια της Αλκυονίδας. Πέρασαν στην άλλη άκρητου λόφου και μέσα από τις πρασινάδες άρχισαν να ξεφυτρώνουν τα πρώτα εξοχικά σπίτια

Page 198



του Παλμέ-Bαλκάν. Η λιμουζίνα ήταν υποχρεωμένη να συμπορεύεται μαζί τους κινούμενη μεπολύ μικρή ταχύτητα και ο νεαρός λοχίας ανησύχησε πως θα καιγόταν η μηχανή τουαυτοκινήτου, αν συνέχιζε να οδηγεί τόσο αργά.Ο Νόρρις έκανε προσεκτικά τους υπολογισμούς του και δείχνοντας με το δείχτη του μια

επιβλητική βίλα, που δέσποζε στον λόφο, αποφάνθηκε: «Εκεί! Είμαι βέβαιος πως ο βωμόςήταν χτισμένος στο σημείο κάτω από εκείνο το σπίτι!» Ο Μοράβια γύρισε κουρασμένα τοκεφάλι του και πάγωσε όταν είδε την Τέταρτη Διάσταση. Οι πέτρινοι τοίχοι του Δεβεράλδηυψώνονταν ηγεμονικά πάνω από την πόλη του Παλμέ-Bαλκάν, τα μεγάλα παράθυρα και οιφαρδιές βεράντες επόπτευαν όλη την περιοχή, σαν μια επιβλητική ακρόπολη που καθήλωνεόλη τη Βαλκανική στα πόδια της. Σαν ένα πέτρινο καράβι που επέπλεε πάνω από ταβυθισμένα σπίτια κι άνοιγε δρόμο στο βουνό. Το αυτοκίνητο τραντάχτηκε και σε λίγο έσβησε.O νεαρός λοχίας γκρίνιαξε, γιατί είχε προειδοποιήσει ότι το όχημα ταλαιπωρούνταν σε τούτοτον κακοτράχαλο δρόμο. Βγήκε να ελέγξει τη μηχανή, ο λοχαγός Πάρσον προσφέρθηκε νατον βοηθήσει, ο Νόρρις έσκυψε να μελετήσει το χώμα και ο Mοράβια γύρισε το κεφάλι τουπρος τη βίλα… και τους είδε!

«Δεν είναι καθόλου παράξενο που οι Βίκινγκς έφτασαν μέχρι τα Βαλκάνια», συνέχισε οστρατηγός Νόρρις, βηματίζοντας στο δασάκι που περιέβαλλε το θέατρο. «Αφού κατέκαψαντην Ευρώπη, από το Βορρά ως το Νότο, έσφαξαν, λεηλάτησαν, τρομοκράτησαν, πούλησαντους Ευρωπαίους σαν σκλάβους στη Βόρεια Αφρική. Έφτασαν μέχρι την Ιερουσαλήμ καιπιθανόν την Αλεξάνδρεια, μπήκαν στη Ρωσία, σε όλα τα βόρεια παγωμένα νησιά και σίγουρα ανακάλυψαν την Αμερική, πριν από τους Ισπανούς και τους Πορτογάλους… Το ξέρετε πωςστη γλώσσα της πατρίδας μου υπάρχουν ακόμη λέξεις που έχουν τις ρίζες τους στη γλώσσαεκείνων των βαρβάρων;»

«Μερικές φορές παρεξηγούμε την επιθετικότητα κάποιων λαών, επειδή τη διαχωρίζουμεαπό την πρωτόγονη εποχή στην οποία έζησαν», προσπάθησε ο λοχαγός να καλμάρει τηνέξαρση του Νόρρις. «Πολλοί μελετητές παρουσιάζουν τους Βίκινγκς σαν συναισθηματικούςποιητές με θηλυκές θεότητες…»

«Θηλυκές θεότητες!» ειρωνεύτηκε ο Νόρρις. «Aποτελεί αυτό δείγμα πολιτισμού καιευαισθησίας; Και η Βαλκανική είχε θηλυκές θεότητες στη μυθολογία της. Τι μ’ αυτό; Ανπροσέξει, μάλιστα, κανείς την αντιστοιχία των θεών, είναι εμφανές ότι βρισκόμαστε μπροστάσε μια συμφωνία δυνάμεων ανάμεσα στα δύο ατίθασα άκρα της Ευρώπης! Ο Ζευς των Eλλήνων είναι πανομοιότυπος με τον Οντίν, τον αρχηγό των θεών στη σκανδιναβική μυθολογία. Ακόμη και στην εμφάνιση. Ήταν κι οι δύο γιγαντόσωμοι, τρομακτικοί, μ’ ένα πυκνό θηριώδες μούσι!»Ο λοχαγός έκλεισε τα μάτια του με πόνο. Γιατί έπρεπε να τον βασανίζουν έτσι, σήμερα; Δεν

υπήρχε συζήτηση σ’ αυτό τον κόσμο που να μην παραπέμπει στον Δεβεράλδη και στηνπαντοδυναμία του;

Tο πυκνό αυτό μούσι τον βοήθησε ν’ αναγνωρίσει το πρωί την ανδρική φιγούρα πουστεκόταν όρθια στη βεράντα της Τέταρτης Διάστασης. Τη φιγούρα ενός κουρασμένουπενηντάρη, που επιθεωρούσε την πόλη και το μακρινό πέλαγο σαν καπετάνιος στη γέφυρα

Page 199



του πλοίου του. Δίπλα στο γενειοφόρο άντρα διέκρινε μια δεύτερη φιγούρα. Μια φιγούραγυναικεία και επιβλητική… (Η Βαλκυρία ήταν στη βίλα;) Γυρισμένος προφίλ, ο ιδιοκτήτης τουΝαδίρ μιλούσε με την ψηλή αγέρωχη γυναίκα του. Εκείνη τον άκουσε για μερικά λεπτά. Μετάτον πλησίασε, του χάιδεψε απαλά το τριχωτό του μάγουλο και τον φίλησε!Ο Μοράβια σάστισε. Απόψε ο Δεβεράλδης θα ζητούσε το χέρι της Αναμπέλας. Και λίγες

ώρες πριν ερωτοτροπούσε με τη Βαλκυρία; Ο λοχίας Ντιάζ κατάφερε να ξαναβάλει μπροστάτη λιμουζίνα και τους ζήτησε να μπουν όλοι στο αυτοκίνητο. Ο ήχος από το μαρσάρισμα τουοδηγού έκανε τη Βαλκυρία να στρέψει το βλέμμα της προς το λόφο και η χρυσοπράσινηλεπίδα των ματιών της καρφώθηκε πάνω στον Μοράβια, που είχε απομείνει να την κοιτάζειάφωνος. Ήταν η δεύτερη φορά που αισθανόταν ο λοχαγός ετούτη την καυτή ακτίνα λέιζερ νατου ζεματάει τα κόκαλα. Και όπως τότε στο Ναδίρ, που τη συνέλαβε να παρατηρεί το νεαρόσαξοφωνίστα με λαγνεία, έτσι και τώρα… τρόμαξε! Μπήκε βιαστικά στο αυτοκίνητο και γύρισε το κεφάλι του προς την άλλη μεριά. Η λιμουζίνα διέσχισε το μικρό εξοχικό δρόμο μπροστάαπό τη βίλα και ο Μοράβια ένιωσε το κοφτερό χρυσοπράσινο βλέμμα της να διαπερνάει τηλαμαρίνα του αυτοκινήτου και να του τρυπάει την καρωτίδα.

«Νόμιζα ότι το πυκνό μούσι το είχε ο Ποσειδώνας κι όχι ο Ζευς», δοκίμασε τις λίγες τουγνώσεις πάνω στο θέμα ο Μοράβια.

«Ο Ζευς, ο Ποσειδώνας και ο Πλούτωνας ήταν αδέρφια. Η εικόνα τους ήταν παρόμοια». Oστρατηγός αισθανόταν περίφημα που του δινόταν η ευκαιρία να κάνει μια επίδειξη τωνγνώσεών του. «Έριξαν κλήρο μεταξύ τους και ο Ζευς πήρε τη θέση του αρχηγού των θεώνστον κόσμο της γης. Ο Πλούτωνας ανέλαβε το βασίλειο του Άδη και ο Ποσειδώνας τοβασίλειο των θαλασσών. Τρεις θυμωμένοι γενειοφόροι κυβερνούσαν τις τύχες τωνανθρώπων… Στη Σκανδιναβία το ίδιο. Όπως ο Οντίν, έτσι και ο Εγίρ, ο θεός της θάλασσας,ήταν ένας γενειοφόρος περιστοιχισμένος από εννέα κόρες». Γύρισε και κοίταξε το λοχαγό. «Έχετε ακούσει για τις Εννέα Μούσες των αρχαίων Ελλήνων;»

«Τις προστάτιδες των γραμμάτων και των τεχνών», απάντησε ο Μοράβια.«Ακριβώς. Ετούτη η Xερσόνησος είχε αντιληφθεί εγκαίρως πως μόνον η διαχείριση της

πληροφορίας εγγυάται την απόλυτη εξουσία. Η Δύση δεν χρειαζόταν να κάνει τίποταπερισσότεροαπό το να αντιγράψει αυτή την αλάνθαστη δοκιμασμένη συνταγή. Το μυστικό της ανθρώπινηςεξουσίας αντιπροσώπευαν αυτές οι Εννέα Μούσες».

«Το μυστικό της ανθρώπινης αποπλάνησης;» ρώτησε αναπάντεχα ο λοχαγός.«Πολύ σωστά, λοχαγέ!» αναφώνησε εντυπωσιασμένος ο Νόρρις. «Bλέπω ότι έχετε

μυαλό πολιτικού!»Ο Μοράβια ξερόβηξε οργισμένος. Το θολωμένο του μυαλό άρχισε να διακρίνει ένα

σατανικό σχέδιο πίσω από τις αλληγορίες του Ναδίρ. Δεν μπορούσε να καταλάβει πούκρυβόταν το «Κακό», να το εξηγήσει με λέξεις, αλλά το αισθανόταν ολοκάθαρα.Προσπάθησε ν’ αναλύσει την εικόνα που είδε στη βεράντα της βίλας. Να βγάλει κάποιο

συμπέρασμα. Κανένας υποψήφιος αρραβωνιαστικός δεν φιλάει την πρώην γυναίκα του λίγες ώρες πριν από τους αρραβώνες του με μιαν άλλη. Έφερε χίλιες φορές στο μυαλό του τις

Page 200



δύο φιγούρες. Ξαναείδε τη σκηνή, σε αργή κίνηση. Τη μελέτησε. Η Βαλκυρία πλησίασε τονάντρα της, ναι, χωρίς αμφιβολία, εκείνη ήταν που τον πλησίασε. Του χάιδεψε απαλά το μούσικαι γέρνοντας το κεφάλι της άγγιξε τα χείλη του με τα δικά της. Μήπως δεν ήταν ερωτικό αυτότο φιλί; Δεν μπορεί! Ήταν βέβαια σύντομο, πολύ σύντομο, αλλά όπως και να το κάνουμε ήταν ένα φιλί στα χείλη!Ο Μοράβια ένιωσε να γίνεται έξαλλος με το γενειοφόρο

ιδιοκτήτη του Ναδίρ. Εκείνος μπορούσε να φιλάει το πρωί τη Βαλκυρία στη βεράντα, το βράδυ την Αναμπέλα στο Ναδίρ και ο λοχαγός δεν κατόρθωσε να αξιωθεί ούτε μισό φιλί σε τούτη τηXερσόνησο. Τα λαχταριστά χειλάκια της Αναμπέλας θα παρέμεναν γι’ αυτόν έναανεκπλήρωτο όνειρο.

«Και η συμφωνία των συνωμοτών συνεχίζεται με το υπόλοιπο πάνθεο», συνέχισεασυγκράτητος ο Νόρρις, τραβώντας ένα κλαδί πεύκου που έφτανε μέχρι το πρόσωπό του. «Ο τρομερός Τυρ των Βίκινγκς μοιάζει με τον Άρη, το θεό του πολέμου, ο Απόλλωνας είναιπαρόμοιος με τον Βαλντέρ, το θεό του φωτός, η Αφροδίτη με τη Φρέια, τη θεά της λαγνείας, ηΆρτεμις με την Ουλ, τη θεά του κυνηγιού και η Ήρα με τη Φρίγκα, την προστάτιδα του γάμου…Η Ήρα και η Φρίγκα μοιράζονται και άλλα κοινά στοιχεία. Είναι οι πιστές σύζυγοι των δύοαρχηγών των θεών – Ζευς και Οντίν».

«Σύζυγοι των δύο τρομακτικών γενειοφόρων;» ρώτησε καχύποπτα ο λοχαγός.«Ακριβώς! Μήπως, λοιπόν, πρόκειται για τον ίδιο επικίνδυνο μύθο που επιζεί στους

θρύλους όλων των επικίνδυνων λαών;»Μήπως όλα τούτα ήταν σημάδια της μοίρας; Μήπως έπρεπε να πάψει να είναι τόσο

υποχωρητικός και αμέτοχος και να πολεμήσει για τον έρωτά του;Δεν ήταν τυχαίο το ότι στάθηκε μάρτυρας αυτού του φιλιού. Ήταν ένα σήμα κινδύνου, μια

προειδοποίηση. Μόνον αυτός μπορούσε να σταματήσει το κακό και να γλυτώσει το κορίτσιαπό τα νύχια του σατανικού Δεβεράλδη. Έπρεπε ν’ αντιδράσει, να κινηθεί γρήγορα, να πάειαμέσως στο Ναδίρ, γιατί ο Xρόνος μέτραγε πια αντίστροφα.

«Μα, πώς παρασύρθηκε η Φρίγκα και παντρεύτηκε τον τρομακτικό Οντίν;» ρώτησεοργισμένος. «Εκείνη ήταν ο ήλιος κι εκείνος ήταν η Kόλαση!»Ο στρατηγός τον κοίταξε με ενδιαφέρον.«Έχετε, τελικά, έναν πρωτότυπο τρόπο να προσεγγίζετε τη μυθολογία… Πράγματι, αν το

σκεφτεί κανείς, η λατρεμένηαπό τους ανθρώπους Φρίγκα ήταν η άνοιξη των Σκανδιναβών. Παρουσιάζεται πάντοτε σανμια ξανθιά κόρη, με μακριές χρυσές κοτσίδες, άσπρο δέρμα και γαλάζια μάτια. Στη γλώσσαμου η “Παρασκευή” έχει πάρει το όνομά της από αυτή τη θεά. Απόδειξη του πόσο έντοναάφησε τα σημάδια του ο λαός των Βίκινγκς στη γλώσσα των Βρετανών. Friday σημαίνειFrigga’s Day. Η ημέρα της Φρίγκας».

«Η θεά της Παρασκευής», είπε πικραμένος ο λοχαγός, καθώς η σκανδιναβική μυθολογίασκιαγραφούσε άριστα την εικόνα της Αναμπέλας. «Eίμαι σίγουρος πως, αφού παντρεύτηκετο θηριώδη γενειοφόρο Οντίν, έγινε η βασίλισσα των Βίκινγκς».

«Χμ…» O Νόρρις στάθηκε σκεφτικός. «Η αλήθεια είναι πως εδώ υπάρχει ένα σκοτεινό

Page 201



σημείο και οι μελετητές δείχνουν να διαφωνούν. Για πολλούς, η αρχηγός ήταν μια άλληΒαλκυρία».

«Η Βαλκυρία;» ρώτησε παραξενεμένος ο Μοράβια.«Βαλκυρίες ήταν όλες. Βαλκυρία σημαίνει “αυτή που διαλέγει τους νεκρούς”, επειδή

μοίραζαν το θάνατο ανάμεσα στους πολεμιστές και επέλεγαν τους πιο θαρραλέους απόόσους είχαν κατασφαγεί, για να τους στείλουν στο τραπέζι του Οντίν. Ήταν πολεμικές νύμφεςστην υπηρεσία του άρχοντα των θεών».Ο Μοράβια είδε με το μυαλό του την Αναμπέλα και τη Βαλκυρία, σαν δύο πολεμικές

νύμφες, να μοιράζουν το θάνατο στη Βαλκανική και να διαλέγουν τα κρανία των ανθρώπων,να τα στέλνουν στο τραπέζι του Δεβεράλδη και να πίνει μέσα σ’ αυτά ο γενειοφόρος άρχοντας το επικίνδυνο κρασί του.

«Παράξενο όμως…» O λοχαγός έβρισκε μια λογική ασυνέχεια σε τούτη τη σκανδιναβικήμυθοπλασία. «Αφού η Φρίγκα ήταν η γυναίκα του Οντίν, του πρώτου μεταξύ των θεών, γιατίδεν της αναγνωριζόταν ο τίτλος της βασίλισσας;»

«Σας είπα, οι μελετητές διαφωνούν. Πολλοί υποστηρίζουν τη δική σας άποψη, γιατί ηξανθιά γαλανομάτα Φρίγκα ήταν η πιο δημοφιλής ανάμεσα στις θεότητες. Κάποιοι όμωςισχυρίζονται πως η πιο ισχυρή και ηγεμονική Βαλκυρία ήταν η Βρουνχίλντη. Λιγότερο γνωστήκαι οπωσδήποτε λιγότερο αγαπητή από τη Φρίγκα».

«Μήπως η Βρουνχίλντη ήταν ψηλή, με κοντά μαύρα μαλλιά και πράσινα μάτια;» δοκίμασεο λοχαγός, περιμένοντας να δει ως πού θα έφτανε η τραγική αλληγορία του μύθου, στουςπρόποδες αυτού του αρχαίου θεάτρου.

«Μα, τι λέτε!» γέλασε ο στρατηγός. «Ασφαλώς ήταν όλες ξανθές και γαλανομάτες.Μιλούμε για τους Σκανδιναβούς Βίκινγκς!»Σωστά. Ο Μοράβια είχε μπερδέψει τις βαλκανικές του εμπειρίες μέσα σε τούτο το

ατέλειωτο πήγαινε-έλα της Iστορίας. Εδώ, στο Nότο, οι Βαλκυρίες είναι μελαχρινές και ταβλέμματά τους σκοτεινιάζουν επικίνδυνα όταν μελετούν τη μοίρα των ανθρώπων.

«Αν το σκεφτεί κανείς… και το ελληνικό πάνθεο παρουσιάζει ασυνέχειες», ανέπτυξε τοσυλλογισμό του ο Νόρρις. «Η δημοφιλέστερη θεά δεν είναι η βασίλισσα Ήρα, όπως θααναμενόταν, η γυναίκα του Δία, αλλά η Αθηνά. Η μόνη θεά που δεν καθοδηγείται από ταπάθη και το ένστικτο. Η θεά της σκέψης, της στρατηγικής και της μελετημένης κίνησης. Αναναλογιστούμε, μάλιστα, ότι χαρακτηριστικό του Οντίν ήταν τα δύο πιστά του κοράκια… Χμ,ίσως τα βαλκανικά βουνά να μη στάθηκαν τελικά εμπόδιο στην ανταλλαγή των μυστικών».

«Τι εννοείτε;» ρώτησε μπερδεμένος ο λοχαγός.«Η δύναμη του Οντίν στηριζόταν στις υπηρεσίες δύο πιστών υπηκόων, που οι χαραγμένες

αναπαραστάσεις του θεού, οι οποίες έχουν διασωθεί, τους δείχνουν πάντα καθισμένους στον ώμο του. Τα δύο του κοράκια. Η Σκέψη και η Μνήμη. Τα έστελνε κάθε μέρα να πετούνεπάνω από τη γη, να τριγυρίζουν στον κόσμο και να του συλλέγουν πληροφορίες.Πληροφορίες, λοχαγέ… Aποτελούν αναμφισβήτητα τη βάση κάθε εξουσίας!»

«Tι σχέση έχουν τα κοράκια με τη σοφή θεά Αθηνά;»«Έχετε πάει ποτέ στην Αθήνα, λοχαγέ Μοράβια;»

Page 202



«Ναι, πολλές φορές», απάντησε κουρασμένα ο λοχαγός.Ο στρατηγός Νόρρις κοίταξε προσεκτικά τον υφιστάμενό του για μερικά δευτερόλεπτα.«Μάλλον, δεν έχετε πάει ποτέ στην Αθήνα, λοχαγέ!»Από τα σκοτάδια του δάσους ξεπρόβαλλε ο νεαρός λοχίας Ντιάζ και βλέποντας από

μακριά το στρατηγό έσβησε βιαστικά το τσιγάρο του και πλησίασε τους δύο άντρες. Στάθηκεπαρακλητικά μπροστά στους ανωτέρους του και καθάρισε το λαιμό του, αποφασισμένος ναξεστομίσει το αίτημά του:

«Θα μπορούσα να σας ζητήσω μια μικρή χάρη, στρατηγέ Νόρρις;» ρώτησε συνεσταλμένα.Αλλά το κέρας της έναρξης αντήχησε στον ήσυχο λόφο και ο στρατηγός γύρισεαλαφιασμένος προς τη μεριά του θεάτρου.

«Αρχίζει, αρχίζει η παράσταση! Πάμε γρήγορα στις θέσεις μας, γιατί θα χάσουμε τηνείσοδο του Απόλλωνα!» Kαι τραβώντας από τα χέρια τους δύο αξιωματικούς άρχισε νατρέχει προς τις κερκίδες.

Βολεύτηκαν γρήγορα στις μαρμάρινες θέσεις τους και περίμεναν μέσα στο σκοτάδι τηνέναρξη της Άλκηστης. O λοχίας Nτιάζ έτριψε κουρασμένα τα μάτια του. Eίχε ήδηπαρακολουθήσει τρεις συνεχόμενες παραστάσεις σε τούτη την άγνωστη γλώσσα και είχεφτάσει στα όρια της αντοχής του.

«Η τραγωδία της Άλκηστης, μιλάει για τη γυναίκα του Άδμητου. Δέχτηκε να πεθάνει στηθέση του, για να ικανοποιηθεί με το δικό της αίμα η μανία του Άδη», ξεκίνησε να εξηγεί στονεαρό λοχία ο Μοράβια, προκειμένου να τον βοηθήσει να παρακολουθήσει την παράσταση.

«Σοβαρά;» H φωνή του λοχία ήταν τόσο βαριεστημένη, που ο λοχαγός τον λυπήθηκε.«O Ηρακλής όμως κατάφερε να παλέψει με το Θάνατο και να φέρει την Άλκηστη και πάλι

στη γη. Μπορώ, αν θέλεις, να σου μεταφράζω τα λόγια».«Μην μπαίνετε στον κόπο, λοχαγέ Μοράβια». O λοχίας Ντιάζ ήταν έτοιμος να βάλει τα

κλάματα από την απελπισία του.«Σσσσς!» απαίτησε ο Νόρρις δίπλα τους, καθώς η σκηνή φωτιζόταν και ο Απόλλωνας

έκανε την εμφάνισή του, κρατώντας το τόξο και φορώντας στον ώμο τη φαρέτρα του.Ο Μοράβια είχε ενοχληθεί από την αναισθησία του Νόρρις. Επειδή εκείνος ήταν λάτρης

των αρχαίων θεαμάτων, έπρεπε όλοι να βασανίζονται μαζί του; Ο Μοράβια ήτανοικοδεσπότης στην Αλκυονίδα και ήταν φυσικό να συνοδεύει το στρατηγό στην αποψινήέξοδο. Θα μπορούσαν κάλλιστα να φύγουν από το θέατρο μ’ ένα ταξί και όχι να τραβολογάνε αυτό το κουρασμένο αγόρι, που αύριο το πρωί έπρεπε να οδηγήσει τόσα χιλιόμετρα. Αλλά ο κακομαθημένος στρατηγός ήθελε τη λιμουζίνα με τον οδηγό δίπλα του και το παιδί ήτανυποχρεωμένο να ξενυχτήσει μαζί τους ως τα χαράματα. Τουλάχιστον ο λοχαγός Πάρσον είχε την πρόνοια να προφασιστεί ξαφνική αδιαθεσία και να παραμείνει στο ξενοδοχείο. Κοίταξε με την άκρη του ματιού του τον ταλαιπωρημένο λοχία, που χασμουριόταν κουρασμένος.Δυστυχώς η τύχη δεν είχε ευνοήσει το λοχία Ντιάζ – είχε διοριστεί οδηγός της στρατιωτικήςλιμουζίνας.

«Να θανατώνω αυτούς που πρέπει να πεθάνουν! Αυτή είναι η δουλειά μου!»Ο Θάνατος, που είχε εμφανιστεί στη σκηνή κρατώντας το τρομαχτικό σπαθί του και

Page 203



γυρεύοντας την Άλκηστη, μάλωνε με τον ευαίσθητο Απόλλωνα. Κανείς δεν μπορούσε να τουστερήσει μια ψυχή καταδικασμένη. Θα έκοβε την πνοή της Άλκηστης χωρίς τον παραμικρόδισταγμό. Ο λοχαγός είδε στη μαινόμενη όψη του ηθοποιού τον αδίστακτο Δεβεράλδη, πουτύλιγε τη γλυκιά Αναμπέλα στην μπέρτα του και την κατέβαζε στο σκοτεινό του βασίλειο.

«Είσαι πολύ σκληρός, αλλά θα ηττηθείς!» τον προειδοποίησε ο Απόλλωνας. «Σε τούτο τοπαλάτι θα έρθει ένας άντρας, σταλμένος από τον Ευρυσθέα της Θράκης, της χώρας αυτής με τους βαρείς χειμώνες, ζητώντας κάτι άλογα! Θα φιλοξενηθεί εδώ μέσα και θα σου αρπάξειτη γυναίκα του Άδμητου από τα χέρια!»Να μπορούσε να ισχύσει και στη δική του περίπτωση αυτή η προφητεία, σκέφτηκε με

σπαραγμό ο λοχαγός. Να έμπαινε στο Ναδίρ, σαν τον Ηρακλή στο παλάτι, να πάλευε με τοBαλκάνιο Εωσφόρο και να έσωζε την κοπέλα από τα νύχια του! Τι δουλειά είχε μέσα σετούτο το σκοτεινό θέατρο, τη στιγμή που η αγαπημένη του γυναίκα θυσιαζόταν στο Παλμέ-Βαλκάν! Πώς μπορούσε να κάθεται ατάραχος στις μαρμάρινες κερκίδες και ν’ αφήνει τημοίρα να λεηλατεί τη ζωή του!Ο θρήνος του Χορού έκανε το θέατρο να τρανταχτεί.

«Φέρε εσύ τη σωτηρία!Κι άλλες φορές το έχεις καταφέρει!Λύτρωσε τη γυναίκα από το θάνατοκαι σταμάτησε το δολοφόνο Άδη!»

Ο λοχαγός βόγγηξε και τα μάτια του βούρκωσαν. Ετούτη η τραγωδία περιέγραφε τοπροσωπικό του δράμα, στίχο στίχο.Είδε την Άλκηστη να γέρνει ξέπνοη στα χέρια του απαρηγόρητου Άδμητου, που δεν

μπορούσε τίποτα να κάνει για να τη σώσει από το Θάνατο.«Βρες τη δύναμη να σηκωθείς! Μη με αφήνεις!» θρηνούσε ο Άδμητος σφίγγοντας στην

αγκαλιά του το αδύναμο κορμί της γυναίκας του.Τα δάκρυα έτρεχαν ποτάμι από τα μάτια του Μοράβια.«Ο καιρός θα σου γιατρέψει αυτό τον πόνο», ψελλίζει η Άλκηστη, προσπαθώντας να

παρηγορήσει τον άντρα της.«Άδικη Μοίρα!» φωνάζει απειλητικά ο άντρας της, κοιτώντας τις κερκίδες, « Τ ι γ υνα ί κ α

μ ο υ πα ί ρ νε ι ς ! »Ο λοχαγός σηκώθηκε οργισμένος από τη θέση του. Πάνω από το πτώμα μου! σκέφτηκε

σφίγγοντας τις γροθιές του. Τα μάτια του είχαν θολώσει και η ανάσα του έγινε βρυχηθμόςζώου.Γύρισε στο λοχία Ντιάζ και του είπε: «Πάμε!» Ο λοχίας τον κοίταξε ξαφνιασμένος, αλλά

σηκώθηκε πρόθυμα. Ο Μοράβια πέρασε μπροστά από τον Νόρρις και του ψιθύρισε: «Θαμας επιτρέψετε να λείψουμε για λίγο, στρατηγέ».Ο Νόρρις ούτε που τον άκουσε. Βυθισμένος στην παράσταση, που παρακολουθούσε

μαγεμένος, ψιθύρισε ένα σιγανό «μμμ…» που, μάλλον, απευθυνόταν στους ηθοποιούς της

Page 204



σκηνής. Ο Μοράβια ήταν βέβαιος πως δεν θα αντιλαμβανόταν καν την απουσία τους, όπωςδεν είχε αντιληφθεί εδώ και τέσσερις ώρες την παρουσία τους. Όταν ο στρατηγόςπαρακολουθούσε μια παράσταση, αποκοβόταν από τον κόσμο γύρω του.Κατέβηκαν τις κερκίδες και βγήκαν από το σκοτεινό θέατρο. Ο Μοράβια άνοιξε το βήμα του

και κατευθύνθηκε στο δασάκι που ήταν παρκαρισμένη η λιμουζίνα. Το ψηλό επιβλητικόσώμα του ερχόταν σε αντίθεση με το μικροκαμωμένο παρουσιαστικό του λοχία, πουπροσπαθούσε να τον ακολουθήσει τρέχοντας.

«Πού πηγαίνουμε, λοχαγέ;» ρώτησε ο Ντιάζ τον αφηνιασμένο Μοράβια.«Λέγε με Τεό!» απάντησε με θυμό ο λοχαγός και του ζήτησε να βάλει μπρος το αυτοκίνητο

.Ο λοχίας Ντιάζ δεν πίστευε στην τύχη του. Ετούτος ο προϊστάμενος ήταν εξαιρετικά φιλικός

και, όπως έδειχναν τα πράγματα, η αποψινή νύχτα δεν θα ήταν τόσο βαρετή όσο φανταζόταν.Ξεκλείδωσε τη λιμουζίνα και κάθισε γρήγορα στο τιμόνι.

«Ο λοχαγός Πάρσον βρήκε ένα μπαράκι στην Αλκυονίδα με πολύ καλή μουσική»,ενημέρωσε τον Μοράβια, που καθόταν στη θέση του συνοδηγού. «Είμαι σίγουρος ότι εκεί θαπερνάει το βράδυ του. Μπορούμε να πάμε να τον συναντήσουμε, αν θέλετε…»

«Όχι βέβαια!» απάντησε κοφτά ο Μοράβια.Ο λοχίας Ντιάζ αναστέναξε απογοητευμένος.«Σκέφτηκα κάτι πιο καυτό για σήμερα», είπε βραχνά ο λοχαγός και το βλέμμα του γυάλισε.

«Θα πάμε στο Nαδίρ!»«Στο Ναδίρ; Είστε απίθανος, λοχαγέ Τεό!» είπε ενθουσιασμένος ο λοχίας, που είχε

ακούσει στην πατρίδα του για το Ναδίρ των Βαλκανίων, αλλά ποτέ δεν πίστευε πως θααξιωνόταν να το γνωρίσει από κοντά.

Page 205



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ32«Χρειάζομαι ένα ταγιέρ!» ψιθύρισα. Ο Σέλλερ έλεγξε τον εκτυπωτή του υπολογιστή και

σχολίασε πως τα ρούχα μου ήταν, μάλλον, εντάξει. Κοίταξα το ρολόι μου. Η λιμουζίνα πουείχα νοικιάσει θα ήταν έξω από το ξενοδοχείο σε μισή ώρα κι εγώ διαπραγματευόμουνακόμη με τον εργοδότη μου ένα ψωραλέο ταγιέρ!

«Πώς σας φαίνεται ετούτο το μοντέλο;» O συμβολαιογράφος μου έδειξε τον υπολογιστήπου του είχε εκθειάσει η πωλήτρια.

«Πείτε μου, τουλάχιστον, πόσα λεφτά σκοπεύετε να διαθέσετε», τον ρώτησα απελπισμένη,γιατί ο χρόνος μου ήταν πολύτιμος.Ο Σέλλερ μου έδειξε το καρτελάκι με την τιμή του υπολογιστή που είχε διαλέξει και μου

ξεκαθάρισε πως δεν έπρεπε με κανέναν τρόπο να υπερβώ αυτό το ποσό. Ας άνοιγε, λοιπόν, το πορτοφόλι του και ας μη με καθυστερούσε άλλο! Πήρα τα λεφτά και κατευθύνθηκα στιςκυλιόμενες σκάλες. Το τμήμα γυναικείων ειδών βρισκόταν στον έβδομο όροφο τουπολυκαταστήματος.Αυτή η καινούργια μόδα των πολυκαταστημάτων ήταν πολύ βολική, για περιπτώσεις σαν τη

σημερινή. Αν δεν ήσουν ικανοποιημένη από ένα ρούχο και το επέστρεφες, το ανάλογο τμήμα σου έδινε μια επιταγή, που μπορούσες να τη χρησιμοποιήσεις σε κάποιον άλλο όροφο ή σεκάποιο άλλο τμήμα του πολυκαταστήματος. Ο συμβολαιογράφος είχε αποφασίσει πως ήτανάσκοπη σπατάλη το να επενδύσει σε μια επαγγελματική στολή που θα χρησιμοποιούντανμόνο για λίγα λεπτά. Ήταν προτιμότερο να «δανειστώ» το ταγιέρ από το πολυκατάστημα και,όταν θα το επέστρεφα, να του έδινα την επιταγή αλλαγής για να αξιοποιήσει αυτά τα χρήματααγοράζοντας έναν υπολογιστή.

«Σας πάει περίφημα», μου είπε μ’ ένα υποκριτικό χαμόγελο ο πωλητής στο τμήμαγυναικείων ειδών, ανίκανος να πιστέψει πόσο πολύ καταστρεφόταν το μπλε ταγιέρ τουκαλύπτοντας το ξερακιανό κορμί μου.

«Είναι για την εξαδέλφη μου. Έχουμε τις ίδιες διαστάσεις».Ο πωλητής με κοίταξε χαμογελώντας και προσπάθησε να φανταστεί την οικογενειακή

φωτογραφία με όλους τους Νεάντερταλ στο σαλόνι.«Είμαι σίγουρος πως θα ενθουσιαστεί», με καθησύχασε.«Μακάρι… Είναι ξέρετε πολύ δύσκολη στα ρούχα. Θα της πάρω κι εκείνο το ζευγάρι

παπούτσια, φοράμε το ίδιο νούμερο».Φόρεσα τις σκούρες μπλε γόβες και κοιτάχτηκα στον καθρέφτη. Το σύνολο μπορεί να ήταν

αξιοθρήνητο, αλλά τουλάχιστον ενέπνεε σοβαρότητα.«Αν δεν μείνει ευχαριστημένη, μπορεί να τα αλλάξει;»

Page 206



«Μα, φυσικά. Είμαστε πάντα στη διάθεσή της!»Άφησα τα χρήματα στο ταμείο, πήρα τα ρούχα και κατέβηκα στον τρίτο όροφο να

συναντήσω τον Σέλλερ. Στο παράρτημα με τον ηλεκτρονικό εξοπλισμό γραφείου της Eurotel,ο συμβολαιογράφος μελετούσε τα προσπέκτους με τα ειδικά προγράμματα για γραφείασυμβολαιογράφων.

«Είναι φοβεροί!» αναφώνησε εντυπωσιασμένος. «M’ ένα τέτοιο πρόγραμμα έχω βγάλειτην τριπλάσια δουλειά στο μισό χρόνο!»

«Εντοπίσατε πού βρίσκονται οι αναπαραγωγείς με λέιζερ;» του ψιθύρισα.«Πίσω», μου έδειξε με τρόπο, με μια κίνηση του κεφαλιού.«Έχετε το νου σας στην πωλήτρια», του είπα και κατευθύνθηκα στο πίσω μέρος του

τμήματος.Ο Σέλλερ είχε αποφασίσει πως η αμοιβή του Κήρυκα του επέτρεπε να προβεί, επιτέλους,

στην αγορά ενός υπολογιστή, αλλά η γενναιοδωρία του περιορίστηκε σ’ αυτόν. Τόσαπράγματα χρειαζόμασταν για τούτη την υπόθεση και ήμασταν υποχρεωμένοι νακαταφεύγουμε σε φτηνά τεχνάσματα, σαν να ήμασταν η Μπόνυ και ο Κλάιντ.Εξέτασα με προσοχή τα πολύπλοκα μηχανήματα ηλεκτρονικής αναπαραγωγής.

Αποτελούσαν τη νέα γενιά φωτοτυπικών μονάδων και παρήγαγαν αντίγραφα τόσο πιστά,που δυσκολευόσουν να τα ξεχωρίσεις από το πρωτότυπο. Έλεγξα το χώρο και βεβαιώθηκαπως ο Σέλλερ κρατούσε την πωλήτρια απασχολημένη στην άλλη άκρη του δωματίου.Διάλεξα ένα μηχάνημα που ήταν στην πρίζα και έδειχνε να λειτουργεί. Άνοιξα τοπροστατευτικό καπάκι και τοποθέτησα στην οθόνη τις τρεις φωτογραφίες. Πάτησα το πλήκτρο. Ένας βαθύς ρόγχος βγήκε από το μηχάνημα και το αντίγραφο άρχισε να εμφανίζεται στοαναλόγιο του δίσκου. Άκουσα τον Σέλλερ να υψώνει τη φωνή του, από την άλλη άκρη τουδωματίου, για να καλύψει το θόρυβο που έκανε η αναπαραγωγή. O Σέλλερ απαιτούσεδιακριτικότητα, για να μη δουν οι υπάλληλοι τις φωτογραφίες και αναγνωρίσουν το πρόσωποτης Aναμπέλας. Ανησυχία πολύ όψιμη, κατά τη γνώμη μου. Είχε ήδη δείξει τις φωτογραφίεςσ’ έναν ύποπτο «συνταγματάρχη Μοράβια» και μια ύποπτη «χήρα Ρελλές» και τώραπροβληματιζόταν για τα σχόλια ενός ταλαιπωρημένου υπαλλήλου;… Αμάν! Κοίταξατρομοκρατημένη το αντίγραφο, που εξακολουθούσε να εμφανίζεται από την έξοδο και ν’απλώνεται στο αναλόγιο. Το μηχάνημα ήταν, προφανώς, ρυθμισμένο στη «μεγέθυνση» καιένα ατέλειωτο σεντόνι ξετυλιγόταν σιγά σιγά, με διαστάσεις μεγαλύτερες από αφίσα τοίχου.Το τεράστιο πρόσωπο της Αναμπέλας, να φιλάει τον άγνωστο αξιωματικό, γέμισε τοαναλόγιο. Τύλιξα βιαστικά το υπερμεγέθες ρολό και το έχωσα στην τσάντα μου. Διόρθωσατην εντολή για τις διαστάσεις του αντιγράφου και ξαναπάτησα το πλήκτρο.

«Μπορώ να σας βοηθήσω;» φώναξε η υπάλληλος από την άλλη άκρη του δωματίου.«Πρέπει να πάτησα κατά λάθος τα κουμπιά. Το μηχάνημα ξεκίνησε να δουλεύει», είπα

απελπισμένη, βλέποντας τις φωτογραφίες να αναπαράγονται στο σωστό μέγεθος αυτή τηφορά.

«Είναι σε λειτουργία. Περιμένετε να δω», είπε και άρχισε να κατευθύνεται προς το μέροςμου.

Page 207



Μόλις που πρόλαβα να τραβήξω το αντίγραφο και να το χώσω στην τσάντα μου,μαζεύοντας και τις φωτογραφίες από την οθόνη. Ξαναπάτησα το πλήκτρο.

«Δεν μπορώ να καταλάβω τι συνέβη», δικαιολογήθηκα, «εγώ στεκόμουν ακριβώς εδώ και ξαφνικά…»Η υπάλληλος είχε πλησιάσει πια και στάθηκε δίπλα μου. Είδε το λευκό χαρτί να

αναπαράγεται και έκλεισε το μηχάνημα.«Δώσατε εντολή αναπαραγωγής», με μάλωσε, «τα μηχανήματα είναι πολύ ευαίσθητα. Με

το παραμικρό πάτημα ενεργοποιούνται».«Υπέροχη τεχνολογία! Θα προτείνω αυτό το μοντέλο στον εργοδότη μου. Ποια είναι η τιμή

του;»«Πρέπει να γράφει η ταμπέλα».«Σωστά», κοίταξα την ταμπέλα και ξεροκατάπια, «ο εργοδότης μου θα ενθουσιαστεί».

Στάθηκα μπροστά από το ξενοδοχείο και έριξα μια ματιά στο ρολόι μου. Είχα επιλέξει μεπροσοχή τον πιο βαριεστημένο οδηγό από το γραφείο ενοικιάσεως αυτοκινήτων κι εκείνος,επιβεβαιώνοντας τη φήμη του, είχε ήδη καθυστερήσει δεκαπέντε λεπτά. Το μπλε ταγιέρ μ’έκανε να νιώθω πολύ άβολα και οι καινούργιες γόβες με στένευαν.Ο δρόμος μπροστά από το ξενοδοχείο είχε τρομακτική κίνηση. Αυτές τις μέρες το Παλμέ-B

αλκάν ήταν πιο πολύβουο κι από την]Times Square παραμονή Πρωτοχρονιάς. Επισκέπτεςαπό όλη τη Βαλκανική, από όλη την Ευρώπη, δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες, επίσημοισυνωστίζονταν στους στενούς δρόμους, που οι περισσότεροι είχαν πεζοδρομηθεί για τηνπερίσταση, και μαλώνανε για ένα δωμάτιο στα υπερπλήρη ξενοδοχεία. Το μεγαλοπρεπέςμνημόσυνο θα λάβαινε χώρα σε δύο μέρες και παρότι οι πολιτικοί, οι μεγαλοεπιχειρηματίεςκαι η καλλιτεχνική ελίτ θα κατέφταναν την τελευταία στιγμή, η πόλη έδινε από τώρα τηνεντύπωση παραφορτωμένης πιατέλας, με όλα τα εδέσματα.Βεβαιώθηκα για μια ακόμη φορά πως είχα πάρει μαζί μου τα απαραίτητα. Ο μαύρος

φάκελος που είχα στα χέρια μου ήταν αδιαφανής και κλεισμένος με ασφάλεια. Ωραία. Τααυτοκόλλητα για το αυτοκίνητο ήταν φυλαγμένα στο τσεπάκι της τσάντας μου και το ντοσιέ μετο κλιπ στα χέρια μου. Η δερμάτινη βαλίτσα, που είχα γεμίσει με εφημερίδες για να φαίνεταιφουσκωμένη, στεκόταν όρθια στο πλάι μου. Ευτυχώς, δεν την είχα κάνει πολύ βαριά.Η μαύρη λιμουζίνα από το γραφείο ενοικιάσεως αυτοκινήτων σταμάτησε μπροστά στο

ξενοδοχείο.«Η κυρία Καμπάλ;» ρώτησε ο οδηγός, βγάζοντας το κεφάλι του από το παράθυρο.Άνοιξα την πόρτα και κάθισα στο πίσω κάθισμα.«Αργήσατε κι έχω ήδη τελειώσει τις περισσότερες διανομές», γκρίνιαξα.«Δεν καταλαβαίνω!» απόρησε ο οδηγός.«Τέλος πάντων, έχει μείνει μια τελευταία. Ξεκινάμε;»«Πού πάμε;»«Στην Τέταρτη Διάσταση».Το αυτοκίνητο ξεκίνησε και αφού διέσχισε με δυσκολία τους δρόμους του κέντρου άρχισε

να κατευθύνεται προς τα προάστια. Έλεγξα το εξοχικό μονοπάτι και την αραιοκατοικημένη

Page 208



πλαγιά. Δεν έβλεπα ψυχή τριγύρω.«Τελικά, αυτή η βαλίτσα μ’ ενοχλεί εδώ πίσω. Καλύτερα να τη βάλω στο πορτ-μπαγκάζ».Το αυτοκίνητο σταμάτησε.«Τα καταφέρνω και μόνη μου, μην ενοχλήστε», τον καθησύχασα ανοίγοντας την πόρτα.Δεν είχε καμία τέτοια πρόθεση. Ξεσκόνισε βαριεστημένα την κονσόλα μπροστά στο τιμόνι

του και περίμενε να μεταφέρω τη βαλίτσα στο πορτ-μπαγκάζ.Άνοιξα την πόρτα του πορτ-μπαγκάζ. Λογικά, το οπτικό πεδίο του οδηγού θα έπρεπε να

έχει περιοριστεί. Γονάτισα μπροστά στην πινακίδα και τράβηξα από την τσάντα μου το ένααυτοκόλλητο. Στο περιθώριο της πινακίδας του αυτοκινήτου έγραφε «Ενοικιάσεις αυτοκινήτωνBalkan Cars». Πέρασα προσεκτικά το αυτοκόλλητο από πάνω. Τώρα έγραφε «ΥπουργείοΤύπου και Πληροφοριών».Έχωσα τη βαλίτσα πίσω, έκλεισα το καπό και τραβώντας το δεύτερο παρόμοιο

αυτοκόλλητο, το κόλλησα στο πίσω τζάμι, κρύβοντας και το δεύτερο σήμα των Balkan Cars.«Όλα εντάξει; Βάλατε τη βαλίτσα;» με ρώτησε ο οδηγός.«Μπορούμε να ξεκινήσουμε», είπα, ενώ βολευόμουν στο πίσω κάθισμα.Τα αυτοκόλλητα δεν ήταν και πολύ πετυχημένα, αλλά δεν είχε σημασία. Η λιμουζίνα θα

στάθμευε για λίγα μόνο λεπτά έξω από την Τέταρτη Διάσταση. Αρκούσαν για ν’αποπροσανατολίσουν τις σκέψεις ενός κουρασμένου φύλακα.Στο τέρμα του δρόμου φάνηκαν οι βεράντες της βίλας. Κοίταξα το πολυτελές οίκημα

ξαφνιασμένη. Αυτό το σπίτι έδινε την εντύπωση καραβιού! Δεν ξέρω πόση μαεστρίαχρειάστηκε να βάλει ο αρχιτέκτονας, αλλά θα ορκιζόμουν ότι η βίλα ήταν σε κίνηση…Περπατούσε κι έπλεε…Η λιμουζίνα πάτησε την πλακόστρωτη είσοδο. Άνοιξε χώρο ανάμεσα στον κόσμο που

χάζευε το σπίτι και σταμάτησε μπροστά στην καγκελόπορτα. Ο φύλακας ήταν έξω από τακάγκελα και παραλάμβανε τα λουλούδια που του άφηναν οι επισκέπτες. Γύρισε το κεφάλιπρος το μέρος μας και άρχισε να μας πλησιάζει.Βγήκα με φούρια από το αυτοκίνητο κι έκλεισα με δύναμη την πόρτα.«Την κυρία Αναμπέλα Δεβεράλδη, παρακαλώ». Έβγαλα το ντοσιέ μου με τα κλιπς.«Τι τη θέλετε;» με ρώτησε κουρασμένα ο φύλακας.«Πρέπει να παραδώσω ένα φάκελο στα χέρια της».«Δώστε τον σ’ εμένα».«Εσείς παραλαμβάνετε την απόρρητη αλληλογραφία της κυρίας Δεβεράλδη;» τον ρώτησα,

κοιτάζοντάς τον προσεκτικά. «Το όνομά σας;» Άνοιξα το ντοσιέ μου.Ο φύλακας δίστασε. Το μάτι του έπεσε στο αυτοκόλλητο που φαινόταν καθαρά στην

πινακίδα της λιμουζίνας.«Μισό λεπτό». O άντρας κατευθύνθηκε σ’ ένα τηλέφωνο στερεωμένο στην άκρη της

καγκελόπορτας.Τον άκουσα να μιλάει για λίγα δευτερόλεπτα και μετά να μου κάνει νόημα να περιμένω.

Κοίταξα με αυστηρότητα το ρολόι μου και πάτησα το τακούνι μου ανυπόμονα.Σε λίγα λεπτά η εξώπορτα άνοιξε και μια περιποιημένη γυναίκα, γύρω στα σαράντα,

Page 209



κατέβηκε από την κεντρική σκάλα.«Η κυρία Δεβεράλδη;» ρώτησα ηλίθια.«Όχι, είμαι η οικονόμος της. Σε τι θα μπορούσα να σας εξυπηρετ…»«Δεν νομίζω ότι έχω χρόνο για παιγνίδια!» νευρίασα. «Πρέπει να παραδώσω έναν

απόρρητο φάκελο στα χέρια της κυρίας Δεβεράλδη».«Παραδώστε τον σ’ εμένα. Εγώ παραλαμβάνω πάντα την αλληλογραφία της».«Το όνομά σας;»Η γυναίκα μου έδωσε το όνομά της, με υπομονή και ευγένεια που τη θαύμασα και, αφού

σημείωσα τα στοιχεία της στο ντοσιέ μου, της έδωσα το μαύρο φάκελο.«Υπογράψτε, παρακαλώ, ότι τον παραλάβατε». Tης έδειξα ένα σημείο στο ντοσιέ και η

γυναίκα υπέγραψε. Κοίταξα το ρολόι μου. «Ο φάκελος παραδόθηκε στις10:15, ακριβώς».Σημείωσα την ώρα δίπλα από την υπογραφή της γυναίκας. «Πρέπει να φτάσει στα χέρια τηςκυρίας Δεβεράλδη το αργότερο μέχρι τις δώδεκα. Καλή σας μέρα».Άνοιξα την πόρτα του αυτοκινήτου και αφού μουρμούρισα στον οδηγό «Στο ξενοδοχείο του

Υπουργού, γρήγορα», έκλεισα την πόρτα με δύναμη. Η γυναίκα και ο φύλακας απέμεινανσαστισμένοι να κοιτούν τη λιμουζίνα, που μαρσάρισε με θόρυβο και απομακρύνθηκε από τηνείσοδο.

«Πού θέλετε να πάμε, είπατε;» με ρώτησε απορημένος ο οδηγός.«Πίσω, από εκεί που με πήρατε».«Στο “Γαλάζιο Ορίζοντα”; Μένει κανένας Υπουργός στο ξενοδοχείο αυτό;»«Βέβαια, δεν το ξέρατε; Ο υπουργός Πολιτισμού της Μοζαμβίκης. Μου το είπαν το πρωί

στη ρεσεψιόν».«Έχει γίνει χαμός με το μνημόσυνο, έτσι;» γέλασε ξαφνιασμένος ο οδηγός.Θα μπορούσε κάλλιστα να ήταν αλήθεια. Εμένα, τουλάχιστον, δεν θα με εξέπληττε

καθόλου αν είχαν γεμίσει με επισήμους ακόμη και τα συνοικιακά ξενοδοχεία. O οδηγός μερώτησε αν ο φάκελος ήταν από τον Yπουργό κι εγώ του εξήγησα ότι περιείχε προσφορές και προσπέκτους από την εταιρεία που εργάζομαι.

«Ήσασταν πολύ αυστηρή», μου τόνισε, αναθυμούμενος το ύφος μου μπροστά στακάγκελα της βίλας.

«Έτσι πρέπει να είναι κανείς, για να γίνεται η δουλειά του», αναστέναξα, και το εννοούσα.Το αυτοκίνητο με άφησε μπροστά στο «Γαλάζιο Ορίζοντα» και αφού βεβαίωσα τον οδηγό

πως είμαι σε θέση να πάρω μόνη μου τη βαλίτσα από το πορτ-μπαγκάζ, ξεκόλλησα μετρόπο τα δύο αυτοκόλλητα. Ο οδηγός ικανοποιήθηκε που πληρώθηκε τόσο καλά για μιατόσο σύντομη βόλτα κι εγώ ανέβηκα στο δωμάτιό μου για να ξεντυθώ.

«Μα, τι εννοείτε;» με ρώτησε ανήσυχος ο πωλητής.«Εννοώ ότι μόλις η εξαδέλφη μου είδε τα ρούχα, μου τα πέταξε στο κεφάλι!» ούρλιαξα

απελπισμένη, αφήνοντας το ταγιέρ και τις γόβες στον πάγκο. «Μου είπε πως έπρεπε ναγνωρίζω ότι το μπλε είναι το μόνο χρώμα που δεν της πηγαίνει και μου ζήτησε να μηναναλάβω ποτέ ξανά τέτοια πρωτοβουλία. Εγώ φταίω, που μπήκα στον κόπο… Θαμπορούσα να έχω μια επιταγή αλλαγής;»

Page 210



Βρήκα τον Σέλλερ να με περιμένει στον τρίτο όροφο, μπροστά από τον ίδιο υπολογιστή. Οεργοδότης μου είχε, ξαφνικά, ανακαλύψει το μαγικό κόσμο της πληροφορικής και είχεξετρελαθεί. Του έδωσα την επιταγή κι εκείνος την έδωσε με τη σειρά του στην πωλήτρια, πουμετά από τόσες ώρες είχε αρχίσει να χάνει τις ελπίδες της ότι ο ενοχλητικός γεράκοςσκόπευε πραγματικά ν’ αγοράσει το μηχάνημα. Ο Σέλλερ τόνισε στην υπάλληλο πωςπερίμενε να επιβαρυνθεί η εταιρεία τα έξοδα αποστολής του υπολογιστή στο γραφείο τουστην Αθήνα και άφησε τη νεαρή κοπέλα πίσω του ν’ απορεί, γιατί στην ευχή ετούτος ο γέροςδεν αγόραζε κατευθείαν τον υπολογιστή από την Αθήνα και πήγε μέχρι το Παλμέ-Bαλκάν νακάνει αυτή την αγορά;

«Πήγαν όλα καλά;» ρώτησε ανήσυχος.«Θα δούμε», απάντησα αναστενάζοντας. «Εσείς φροντίστε στις δώδεκα να βρίσκεστε στο

δωμάτιό σας».«Λέτε να τηλεφωνήσει;» με κοίταξε όλο λαχτάρα.«Δεν ξέρω».Tο σχέδιο για την προσέγγιση της Αναμπέλας ήταν πολύ πρόχειρα καμωμένο, για ν’

αφήνει μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας, αλλά πάλι… Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τικρύβουν στην ψυχή και στο παρελθόν τους οι διάσημες γυναίκες του κόσμου.

Page 211



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ33Ο Συνταγματάρχης μοράβιατράβηξε το σκαμπό του μπαρ και παράγγειλε ένα ουίσκι. Ο

θόρυβος από την ανοιχτή τηλεόραση πίσω από τον πάγκο του τρύπαγε τ’ αυτιά. Ο νεαρόςμπάρμαν σκούπιζε τα πλυμένα ποτήρια, χαζεύοντας ένα αφιέρωμα που έκαναν οιδημοσιογράφοι στη ζωή του διάσημου ζευγαριού. Καλεσμένος στο στούντιο ήταν ο ΊωνΓαβουνέλης… O θρυλικ… περιγραψ… πρόταση γάμου του Δεβεράλδ… Αναμπέλ… Πρινδεκαεπτά… τη νύχτα της Παρασκευής 11 Ιουν… το γοβάκι…

«Μπορώ να σας ζητήσω να κλείσετε την τηλεόραση;» ρώτησε βραχνά ο Μοράβια.«Την έχουμε ακούσει χίλιες φορές αυτή την ιστορία, έτσι;» απάντησε ο μπάρμαν γελώντας

και χαμήλωσε τον ήχο της συσκευής.«Το ουίσκι μου, παρακαλώ».Ο νεαρός κοίταξε καλά τον κουρασμένο άντρα με την ξενική προφορά. Με το μούσι του

Δεβεράλδη να του σκοτεινιάζει το πρόσωπο, δύσκολα θα τον έλεγες πρόσχαρο τύπο. Σετούτο το μνημόσυνο είχε κατέβει στη Βαλκανική κάθε καρυδιάς καρύδι!

«Την αφήνω ανοιχτή, μήπως κάνει καμιά δήλωση η Αναμπέλα», εξήγησε στον πελάτη τουκαθώς του σερβίριζε το ουίσκι. «Είναι τόσες μέρες στο Παλμέ-Bαλκάν και δεν έχει πει λέξη.Κάθεται κλεισμένη στη βίλα».

«Δεν την αδικώ», είπε κοφτά ο συνταγματάρχης και γύρισε το κεφάλι του προς την άλλημεριά.

… Δύσκολος πελάτης.Ο νεαρός έβαλε δίπλα στο ποτό του Μοράβια ένα μπολ με ξηρούς καρπούς. Αν αυτός ο

ξένος δεν απασχολείται με την επικαιρότητα του Ναδίρ, τότε τι στην ευχή ήρθε να κάνει στοΠαλμέ-Bαλκάν!

«Ήρθατε στην πόλη μας για τουρισμό;»Ο συνταγματάρχης δεν απάντησε. Ο νεαρός ξεφύσηξε και επέστρεψε στο σκούπισμα των

ποτηριών. Η πείρα του σε τούτη τη δουλειά του είχε διδάξει ότι οι πελάτες με προβλήματαδύσκολα μιλάνε στο πρώτο ουίσκι. Από το τρίτο και μετά, πάλι, τους πιάνει τέτοιαλογοδιάρροια, που είναι αδύνατον να τους διακόψεις!

«… με σήματα του υπουργείου Τύπου. Θέλετε να τηλεφωνήσω στο;…»«Να μην κάνεις τίποτα. Σ’ ευχαριστώ».Η Αναμπέλα έκλεισε την πόρτα της κρεβατοκάμαρας κι έπιασε ζαλισμένη τα μηνίγγια της.

Ένιωθε πολύ κουρασμένη για να σκεφτεί καθαρά.Πήγε στο κρεβάτι της και περιεργάστηκε, για μια ακόμη φορά, το μαύρο φάκελο. Το

φωτοτυπωμένο χαρτί με τις τρεις φωτογραφίες δεν είχε κανένα σήμα και καμία σφραγίδα. Το

Page 212



γράμμα που το συνόδευε ήταν γραμμένο στο χέρι! Όποιος κι αν της απηύθυνε αυτή τηνεπιστολή, την έγραψε βιαστικά και έδειχνε να της έχει εμπιστοσύνη. Αλλιώς, γιατί ν’ αφήνειφαρδύ πλατύ το γραφικό του χαρακτήρα στη διάθεσή της; Ήτανε, άραγε, τόσο αφελής ή…απλώς ειλικρινής;

Αξιότιμη κυρία ΔεβεράλδηΗ επαγγελματική μου ιδιότητα, την οποία δυστυχώς δεν μπορώ να σας

αποκαλύψω, έγινε αιτία να πληροφορηθώ ένα δυσάρεστο γεγονός. Οι παρακάτωφωτογραφίες αναμένεται να δ ημ ο σ ι ε υ το ύν στις κυριακάτικες εφημερίδες.Παρακολουθώ τις δραστηριότητες του βαλκανικού Tύπου –για λόγους εθνικής

ασφαλείας– αλλά, παρότι δεν μου επιτρέπεται να παρεμβαίνω σ’ αυτές, ηκακοήθεια των δημοσιογράφων με εξόργισε και τόλμησα να παρακούσω τιςεντολές των ανωτέρων μου και να σας προειδοποιήσω για το απαράδεκτο συμβάν.Πιστεύω πως υπάρχει τρόπος να σταματήσουμε ετούτη την αισχρότητα, θα

χρειαστώ όμως τη βοήθειά σας. Θα βρίσκομαι 12:00 - 16:00 στο δωμάτιο 311 του«Γαλάζιου Ορίζοντα», περιμένοντας τηλεφώνημά σας. Αντιλαμβάνεστε ότιπαραβαίνω τα καθήκοντά μου και διακινδυνεύω την καριέρα μου, προκειμένου νασας προφυλάξω, γι’ αυτό φανείτε, παρακαλώ, διακριτική.Εύχομαι να σταθείτε συνεπής στο ραντεβού μας, γιατί ο χρόνος που έχουμε στη

διάθεσή μας είναι ελάχιστος.Mε βαθύτατη εκτίμηση

Σ. Σέλλερ

H Aναμπέλα μελέτησε προσεκτικά τις τρεις φωτογραφίες, όπως φαίνονταν αποτυπωμένες στο χαρτί. «Μα, ποιος τις τράβηξε; Ήταν ποτέ δυνατόν;» Το κεφάλι της πήγαινε να σπάσειαπό την ημικρανία. Άνοιξε το κομοδίνο για να βρει μια ασπιρίνη.

Σταύρωσα τα πόδια μου, γιατί είχαν μουδιάσει. Καθόμασταν με το συμβολαιογράφο αμίλητοικαι κοιτούσαμε το βουβό τηλέφωνο. Αν οι πόζες του καναπέ είχαν πράγματι κάποια αξία,τώρα ήταν η ώρα ν’ αποδειχτεί. Η ησυχία του δωματίου του με νύσταζε.Ο Σέλλερ κοίταξε το ρολόι του… 12:15.«Λέτε να τηλεφωνήσει;»«Θα δούμε», απάντησα σκεφτική.Η αναμονή ήταν πολύ κουραστική. Aπό την άλλη, ακόμη κι αν χτυπούσε το τηλέφωνο, ήταν

δύσκολο να προβλέψουμε τι μας περιμένει, για να προετοιμαστούμε ανάλογα. Eίχαμε ρίξειένα καμάκι στο νερό κι εκείνο μπορεί να καρφωνόταν στις πέτρες ή σ’ ένα ροφό ή σ’ έναυποβρύχιο με πυρηνικά όπλα.

«Μη με κοιτάτε έτσι σιωπηλή! Είμαι σίγουρος πως κάτι άσχημο σκέφτεστε», μου φώναξε ο Σέλλερ, που σε όλες τις κρίσιμες στιγμές της ζωής του γινόταν προληπτικός.Πολύ καλά, θα ανέπτυσσα τους συλλογισμούς μου μεγαλόφωνα, για να περάσουμε την

ώρα μας.

Page 213



Tο καμάκι στις πέτρες: Οι τρεις φωτογραφίες αποτυπώνουν ένα τυχαίο γεγονός. ΗΑναμπέλα δυσκολεύεται να θυμηθεί, ακόμη και το πότε συνέβη. Πετάει το φάκελο στασκουπίδια και κοιμάται ήσυχη το βράδυ, αφού προβάρει την πένθιμη τουαλέτα της για τομνημόσυνο.

Tο καμάκι στο ροφό: Η υπόθεση την προβληματίζει, γιατί αποτυπώνει μια σημαντικήπροσωπική στιγμή της. Θυμάται καθαρά και τον αξιωματικό και τη νύχτα της Παρασκευής11Ιουνίου. Τηλεφωνεί στους ισχυρούς φίλους της στο Υπουργείο ή στους ανθρώπους πουεμπιστεύεται και μαθαίνει ότι ο φάκελος έχει σταλεί από ερασιτέχνες. Αντί γι’ αυτήν, μαςτηλεφωνεί ο δικηγόρος της και μας τρίζει τα δόντια.

Tο καμάκι στο στόχο του: Η Αναμπέλα ανοίγει το φάκελο και χάνει το χρώμα της. Οιασπρόμαυρες φωτογραφίες αποτυπώνουν ένα σκοτεινό μυστικό της, αποκαλύπτουν έναπρωτοφανές σκάνδαλο, τις διαστάσεις του οποίου ούτε εμείς δεν μπορούμε να συλλάβουμε.Κανείς δεν γνωρίζει, γι’ αυτό και δεν εμπιστεύεται κανέναν. Δεν επικοινωνεί με κανέναν, εκτόςαπό μας. Φροντίζει να τηλεφωνήσει στην ώρα της και προσπαθεί να μας ξεψαχνίσει,προκειμένου να καταλάβει πόσα γνωρίζουμε για την ανατριχιαστική αυτή υπόθεση!

«Η τρίτη εκδοχή μου αρέσει πολύ!» ξεφώνισε ενθουσιασμένος ο Σέλλερ.Kι εμένα. Αλλά δεν ήμουν καθόλου σίγουρη ότι ανταποκρινόταν στην πραγματικότητα.Αυτή η αισιόδοξη εκδοχή μας έκανε να κουβαληθούμε μέχρι το Παλμέ-Bαλκάν. Ο

ανήσυχος εργοδότης μου θεωρούσε πως δεν είχαμε αρκετά στοιχεία για το ειδύλλιο μεταξύΑναμπέλας και λοχαγού «Ρελλές». Ήλπιζε πως, πουλώντας το παραμύθι της προστασίαςστη χήρα, θα κατάφερνε να την ψαρέψει και να αντλήσει λίγες πληροφορίες, για να διανθίσειτο μουγκό ντοκουμέντο του μ’ ένα πιπεράτο σενάριο.Η Αναμπέλα κοίταξε το ρολόι της… 13:00.Ο Σέλλερ κοίταξε το ρολόι του… 13:30.Μου έριξε ένα απογοητευμένο βλέμμα.Η Αναμπέλα κοίταξε το ρολόι της… 14:50. Άγγιξε το τηλέφωνο αναποφάσιστη.

Ο συμβολαιογράφος σηκώθηκε εκνευρισμένος κι άρχισε να κάνει βόλτες πάνω κάτω στοδωμάτιο.15:10… Το τηλέφωνο παρέμενε βουβό και όλα του δίνανε στα νεύρα.

«Μπορώ να μάθω τι είναι αυτό το ρολό χαρτί που προεξέχει από την τσάντα σας;» μερώτησε, ελπίζοντας πως θα κατορθώσει, τουλάχιστον, να βρει μια αφορμή να μαλώσουμε,για να εκτονωθεί.

«Τίποτα. Μια αφίσα του Ναδίρ που αγόρασα από ένα βιβλιοπωλείο».«Ξοδεύετε τα λεφτά σας σε ηλίθια αναμνηστικά…»Tον άφησα να μου βγάλει ένα μικρό λόγο γύρω από την αρετή της οικονομίας και την

αποταμίευση. Το ρολό χαρτί, βέβαια, ήταν η γιγαντιαία φωτοτυπία της φωτογραφίας τηςΑναμπέλας, που είχε εκτυπώσει από λάθος ο αναπαραγωγέας λέιζερ. Το υπερμεγέθεςφωτοαντίγραφο, την ύπαρξη του οποίου αγνοούσε ο εργοδότης μου, είχα αποφασίσει να τοκρατήσω στην κατοχή μου σαν αναμνηστικό ετούτης της παράξενης υπόθεσης. Μπορεί νασκεφτόμουν, κάποτε, να γράψω τα απομνημονεύματά μου!Τικ-τακ, τικ-τακ, τικ-τακ…«Η ώρα είναι 15:30!» μου τόνισε και τον ένιωθα να τρώει τα σωθικά του.

Page 214



«Aν, τελικά, σας πάρει η Αναμπέλα τηλέφωνο, εσείς θα έχετε καταρρεύσει από την αγωνία κι εκείνη θα σας ψαρέψει μια χαρά».

«Χμ», γρύλισε θυμωμένος. Έδωσε μια κλοτσιά στο κομοδίνο κι έριξε το πορτατίφ.

…15:45. Η Αναμπέλα σήκωσε το ακουστικό. Ο τηλεφωνικός κατάλογος που είχε μπροστάτης έδινε δύο τηλέφωνα για το ξενοδοχείο του «Γαλάζιου Ορίζοντα». Το ένα ήταν μέσω τουτηλεφωνικού κέντρου του ξενοδοχείου και η τηλεφωνήτρια μπορούσε να συνδέσει τιςεξωτερικές γραμμές με τα δωμάτια των πελατών. Το δεύτερο, αξιοποιώντας τη σύγχρονητεχνολογία τηςEurotel, επέτρεπε στον εξωτερικό ομιλητή να συνδεθεί απευθείας με τοδωμάτιο του πελάτη, χωρίς την παρέμβαση του κέντρου. Το μόνο που έπρεπε να κάνει οενδιαφερόμενος ήταν να πληκτρολογήσει έναν τετραψήφιο κωδικό και να προσθέσει στοτέλος το νούμερο του δωματίου που αναζητούσε.Πληκτρολόγησε προσεκτικά τον τετραψήφιο κωδικό και πρόσθεσε στο τέλος το νούμερο

311.Ντριιιν…Το τηλέφωνο που χτύπησε έκανε τον εργοδότη μου να τιναχτεί κι εμένα ν’ απορήσω.Κοίταξα τη συσκευή παραξενεμένη. Πιάστηκε η Αναμπέλα σε μια τόσο ερασιτεχνική παγίδα

;Το τηλέφωνο χτύπησε για δεύτερη φορά.Ο Σέλλερ σήκωσε ασθμαίνοντας το ακουστικό.«Eμπρός!»Η Αναμπέλα άκουσε καθαρά, διαμέσου των κρυστάλλινων καλωδιώσεων τηςEurotel, μια

αντρική φωνή από την άλλη άκρη της γραμμής να λέει «εμπρός». Καθάρισε τη φωνή της γιανα μιλήσει.

«Eμπρός, εδώ Σέλλερ», επανέλαβε αργά η αντρική φωνή.Η Αναμπέλα πήρε βαθιά ανάσα, άνοιξε το στόμα της και ετοιμάστηκε να προφέρει το

όνομά της.ΚΛΙΚΗ γραμμή τηςEurotelκόπηκε!«Τι συμβαίνει;» ρώτησα με νοήματα τον Σέλλερ.«Έκλεισε», μου είπε εκείνος απογοητευμένος.«Ποιος ήταν;»«Δεν μπόρεσα να καταλάβω», κατέβασε το ακουστικό, «δεν άκουσα τίποτα».«Ίσως ήταν λάθος. Λόγω των ημερών, οι γραμμές είναι πολύ φορτωμένες».Η Αναμπέλα κόλλησε το αυτί της στο ακουστικό. Το τηλέφωνο ήταν νεκρό.Πάτησε μερικές φορές το πλήκτρο εκνευρισμένη. Μα, πώς κόπηκε η γραμμή;«Μήπως κόπηκε η γραμμή;» με ρώτησε ο Σέλλερ.«Θα ρωτήσω το κέντρο», του είπα και πληκτρολόγησα το νούμερο για τη ρεσεψιόν.Η τηλεφωνήτρια με διαβεβαίωσε πως το τηλέφωνο του δωματίου μας, όπως και όλων των

δωματίων του ξενοδοχείου, λειτουργούσε θαυμάσια. Η γραμμή, που είχε μόλις καταγράψει ο ανιχνευτής τηςEurotel, ήταν εξωτερική. Συνδέθηκε με το δωμάτιό μας για λίγα δευτερόλεπτα,

Page 215



αλλά η κλήση δεν είχε γίνει μέσω κέντρου και δεν μπορούσε να μου δώσει περισσότερεςπληροφορίες.

«Μήπως κατέγραψε τα στοιχεία του;» ρώτησα.Η υπάλληλος έλεγξε την οθόνη της, αλλά δεν έβρισκε το νούμερο από όπου έγινε η κλίση.

Ο άγνωστος που μας κάλεσε είχε «απόκρυψη αριθμού».«Απόκρυψη αριθμού είναι πολύ πιθανόν να έχει η Αναμπέλα!» αναφώνησε ο εργοδότης

μου.«Απόκρυψη αριθμού έχει το μισό Παλμέ-Bαλκάν. Δεν βγάζουμε άκρη έτσι».Το καλύτερο που είχαμε να κάνουμε ήταν να περιμένουμε. Αν ήταν η Αναμπέλα, θα

ξανακαλούσε.Η Αναμπέλα κοίταξε το ρολόι της… 15:52.Η συσκευή του δωματίου της παρέμενε νεκρή. K

ατέβασε εκνευρισμένη το ακουστικό και έψαξε στην τσάντα της για το κινητό τηλέφωνο.Προσπάθησε να το βάλει σε λειτουργία. Το ασημένιο κινητό της, τελευταίο μοντέλο τηςEurotel,δεν έδειχνε ν’ αντιδρά. Πάτησε με μανία τα πλήκτρα, προκειμένου να το ενεργοποιήσει, αλλάεκείνο την αγνοούσε. Το πέταξε απελπισμένη στο κρεβάτι κι έτρεξε στην πόρτα.

«Ειρήνη!»Η οικονόμος της εμφανίστηκε από το βάθος του διαδρόμου.«Έχουν κάποιο πρόβλημα τα τηλέφωνα;»«Δεν νομίζω, κυρία Αναμπέλα. Να κοιτάξω, αν θέλετε…»«Μπορώ να δανειστώ το κινητό σου;»Η οικονόμος προθυμοποιήθηκε να πάει μέχρι το δωμάτιό της να το φέρει.«Γρήγορα, σε παρακαλώ!»H οικονόμος άρχισε να κατεβαίνει τρέχοντας τις σκάλες, για να φτάσει στο ισόγειο όπου

βρίσκονταν τα δωμάτια του προσωπικού. Η Αναμπέλα κοίταξε το ρολόι της.«Η ώρα είναι τέσσερις», μου ανακοίνωσε πένθιμα ο εργοδότης μου.«Σας το είχα πει. Οι πιθανότητες να τηλεφωνήσει ήταν πολύ μικρές». Σηκώθηκα από τη

θέση μου.«Δεν μ’ ενδιαφέρει τι μου είπατε! Εγώ θα καθίσω εδώ, να περιμένω μέχρι το βράδυ!» είπε

πεισματάρικα ο Σέλλερ.«Όπως νομίζετε».«Κι εσείς… θα καθίσετε εδώ μαζί μου!»«Πεινάω. Είμαι από το πρωί μ’ έναν καφέ», γκρίνιαξα.«Θα παραγγείλουμε εδώ να φάμε».Η Αναμπέλα άνοιξε το κινητό της οικονόμου της, ένα λιγότερο εντυπωσιακό μοντέλο της

Eurotel, και πληκτρολόγησε ξανά τον αριθμό του δωματίου311. Η μαγνητοφωνημένη φωνήτου βαλκανικού κόμβου τηςEurotelτην ενημέρωσε πως η κλίση δεν ήταν εφικτή λόγωυπερφόρτωσης δικτύου και την παρακάλεσε να δοκιμάσει αργότερα.

«Τέτοιες μέρες, γίνεται της τρελής με τα τηλέφωνα στο Παλμέ-Bαλκάν», προσπάθησα ναπροσγειώσω τον εργοδότη μου.

«Eγώ σας λέω πως η γραμμή που χτύπησε ήταν η Αναμπέλα!» απάντησε διπλώνοντας

Page 216



τα χέρια του ο Σέλλερ, σαν κακομαθημένο παιδί που αρνείται να παραδεχτεί πως δενυπάρχει άγιος Βασίλης.

«Αντώνη, λειτουργεί το κινητό σου;»«Μια στιγμή, κυρία Αναμπέλα, να δω». O φύλακας πήγε μέχρι το κουβούκλιό του και πήρε

το κινητό του τηλέφωνο – ένα αρκετά παλιό μοντέλο τηςEurotel. Προσπάθησε να καλέσει τοσπίτι του. «Μου λέει ότι έχει υπερφόρτωση δικτύου».

«Θα έχει πρόβλημα όλη η περιοχή, φαίνεται». H Αναμπέλα ξεφύσηξε απελπισμένη.Ήταν μάταιο να ζητήσει τα κινητά τηλέφωνα του υπόλοιπου προσωπικού. Όλοι είχαν

συσκευές τηςEurotel, τα δίκτυα ήταν τηςEurotelκαι οι καλωδιώσεις και πάλι τηςEurotel. Ηεταιρεία έδειχνε σαν να μην μπορεί ν’ αντέξει όλο αυτό το φόρτο των τηλεπικοινωνιών, πουείχε δημιουργήσει η συσσώρευση επισκεπτών και δημοσιογράφων εξαιτίας του μνημόσυνου.Πλησίασε την κουρτίνα της μπαλκονόπορτας και είδε έξω

από τα κάγκελα το συγκεντρωμένο πλήθος που μιλούσε με το φύλακα. Στο απέναντιπεζοδρόμιο, ένα τηλεοπτικό συνεργείο έστηνε τις κάμερες καταπάνω στην κεντρικήεξώπορτα. (Ούτε σήμερα θα έβγαινε έξω, συλλογίστηκε κουρασμένα.) Ένας οπερατέρδοκίμαζε με το μάτι του την κάμερα και μια δημοσιογράφος δίπλα του είχε ανοίξει το κινητότης τηλέφωνο και μιλούσε… Μιλούσε;…Η Αναμπέλα τράβηξε την κουρτίνα για να δει καλύτερα. Πώς κατάφερνε η δημοσιογράφος

να χρησιμοποιεί το κινητό της, όταν όλη η περιοχή δεν είχε σήμα;Άνοιξε την μπαλκονόπορτα και βγήκε.«Συνδεόμαστε με τη Φραντζέσκα Ραζή, σε ακούμε, Φραντζέσκα».«Καλησπέρα Αντρέα, καλησπέρα σας, κυρίες και κύριοι, βρισκόμαστε έξω από την

Τέταρτη Διάσταση και, όπως μπορούν να δουν και οι τηλεθεατές μας, η χήρα εμφανίστηκεστη δεξιά μπαλκονόπορτα».

«Η χήρα κοιτάζει τον κόσμο που έχει συγκεντρωθεί;»«Νομίζω πως η χήρα κοιτάζει το συνεργείο μας, Αντρέα».«Μήπως ετοιμάζεται να κάνει κάποια δήλωση;»«Βλέπετε πώς αντιδρά το συγκεντρωμένο πλήθος. Ο κόσμος της απευθύνει ευχές και

μηνύματα αγάπης, πετάνε λουλούδια προς το μπαλκόνι της…»Η Αναμπέλα μπήκε γρήγορα μέσα και έκλεισε την μπαλκονόπορτα. Τράβηξε τις κουρτίνες.

Δημοσιογράφοι, οπερατέρ, θαυμαστές και τουρίστες είχαν πολιορκήσει το σπίτι κι είχανφράξει τις εξόδους. Το παράξενο ήταν ότι όλοι χρησιμοποιούσαν τα κινητά τους τηλέφωνα. Ημόνη που δεν μπορούσε να επικοινωνήσει με τον έξω κόσμο ήταν η Αναμπέλα! Ένιωσε νατης τελειώνει ο αέρας. Άνοιξε την τσάντα της για να βρει τα χάπια της για τις ημικρανίες. Έναγνώριμο αίσθημα πανικού την κυρίευσε. Ένα γνώριμο αίσθημα πανικού, που αναδυόταν απ’το υποσυνείδητό της κάθε φορά που ένιωθε ασφυξία. Ήταν κλεισμένη σ’ ένα βαθύ πηγάδι, σ’ ένα μικρό απομονωμένο όρμο της Αλκυονίδας, μ’ ένα ψηλό χωμάτινο τοίχο να τη χωρίζειαπό τη σωτηρία, χωρίς κανέναν να τη βοηθάει και κανέναν ν’ ακούει τα ουρλιαχτά της…Έβαλε ένα χαπάκι στο στόμα της. Μια αθώα σκυλίσια ψυχή αποτεφρωνόταν στο βάθος τουθαλάσσιου ορίζοντα και μια ψηλή γυναίκα την εγκατέλειπε να σκαρφαλώνει ατέλειωτα

Page 217



κλαίγοντας…«Ειρήνη…»Η οικονόμος άνοιξε την πόρτα.«Όλο το Παλμέ-Bαλκάν φαίνεται να έχει τηλέφωνα, εκτός από εμάς», είπε η Αναμπέλα

ασθμαίνοντας. «Στείλε κάποιον να μάθει τι συμβαίνει, θα μας στρίψει εδώ μέσα!»Ο Σέλλερ σηκώθηκε κι έκλεισε την τηλεόραση του δωματίου του βρίζοντας. Η Αναμπέλα

Δεβεράλδη είχε κάνει μόλις μια σύντομη εμφάνιση στη δεξιά μπαλκονόπορτα και τοσυγκεντρωμένο πλήθος άρχισε ν’ αλαλάζει και να κάνει αφιερώσεις στα κανάλια που ήτανστημένα έξω από τη βίλα. Η διάσημη χήρα είχε, προφανώς, γράψει στα παλιά της ταπαπούτσια τον Σέλλερ και τις φωτογραφίες του.Ο εργοδότης μου γύρισε και με κοίταξε, την ώρα που ξεκοκάλιζα ένα μπούτι από

κοτόπουλο που είχαμε παραγγείλει στοRoom Service. «Μα, πώς μπορείτε να είστε τόσοαναίσθητη;» με ρώτησε έξαλλος.Μάσησα σαστισμένη την μπουκιά μου. «Εγώ είμαι αναίσθητη;»Ο Σέλλερ κλότσησε το κομοδίνο. «Αναίσθητη ράτσα των γυναικών!»«Δεν νομίζετε ότι είστε λίγο άδικος;» τον ρώτησα στωικά, γλείφοντας τα δάχτυλά μου από

τα λίπη. «Κι εσείς, αν ήσασταν στη θέση της Αναμπέλας, δεν θα απαντούσατε σε μια τέτοιαεπιστολή. Η γυναίκα έχει αναπτύξει ανοσία στους εκβιασμούς και καλά κάνει».

«Κάνετε λάθος! Αν ήμουν εγώ στη θέση της, θα είχα σηκώσει τον κόσμο στο πόδι!»ανταπάντησε με πεποίθηση ο εργοδότης μου. «Αλλά, βέβαια, τι μπορεί κανείς να περιμένειαπό ένα θηλυκό μυαλό, που το μόνο που ξέρει να κάνει είναι να στέκεται στα μπαλκόνια, σαννα είναι η Ιουλιέτα; Την Κυριακή η μνήμη του άντρα της θα καταρρακωθεί, η απιστία της θααποκαλυφθεί και ο θρυλικός Δεβεράλδης θα περάσει στην ιστορία ως ένας διάσημος “κερατάς”… Kι εκείνη πέρα βρέχει!»Ο Σέλλερ είχε βρει μια ωραία ευκαιρία για να εκδηλώσει το μισογυνισμό του και δεν

σκόπευε να την αφήσει ανεκμετάλλευτη. Η περιφρόνηση που του έδειχνε η Αναμπέλα με τηστάση της τον είχε πληγώσει. «Αυτές οι γυναίκες είναι αναίσθητες!»Πάντα με εντυπωσίαζε το γεγονός ότι, σε ανάλογες περιπτώσεις, ο συμβολαιογράφος

απευθυνόταν σ’ εμένα λέγοντας «αυτές οι γυναίκες» κι όχι «εσείς οι γυναίκες», λες κι εγώανήκα σ’ ένα τρίτο φύλο. Απορούσε που δεν συμφωνούσα αυθόρμητα μαζί του, πως αυτέςοι γυναίκες το είχαν παρακάνει! O εργοδότης μου έβλεπε ανήσυχος, με τα θολωμένα μάτιατου, σύσσωμο το θηλυκό γένος να επιτίθεται στον ίδιο, προσωπικά.

«Η Πρόεδρος του Δικαστηρίου είναι γυναίκα, η Πρόεδρος του ΣυλλόγουΣυμβολαιογράφων είναι γυναίκα, η Δήμαρχος του Παλμέ-Bαλκάν είναι γυναίκα!» ούρλιαξε με μίσος ο Σέλλερ. «Η διευθύντρια αυτού του ξενοδοχείου, που μου έβγαλε το λάδι μέχρι ναμου κλείσει τα δωμάτια, είναι γυναίκα, η ιδιοκτήτρια του γραφείου μου, που μου ανεβάζεικατακόρυφα το νοίκι όποτε της καπνίσει, είναι γυναίκα, η Πρόεδρος τουΚήρυκα τωνΒαλκανίων, που ελέγχει όλο τον Tύπο στα Βαλκάνια, είναι γυναίκα, που να πάρει ο διάβολος! Ακόμη και η σκυλίτσα του γείτονα, που με αφήνει άυπνο τις νύχτες με τα γαβγίσματά της,είναι γυναίκα!»

Page 218



«Τη σχέση σας με τη μαμά σας θα τη χαρακτηρίζατε φυσιολογική;» τον ρώτησα ήρεμα,γλείφοντας ένα κόκαλο και προσπαθώντας ν’ ανακαλύψω τις ρίζες ετούτης τηςενδιαφέρουσας γυναικοφοβίας.Ο Σέλλερ χτύπησε τη γροθιά του στο τραπέζι και ο δίσκος με το κοτόπουλο ανατράπηκε.

«Θα μου επιτρέψετε να επιμείνω!» είπε με παράπονο ο Μοράβια, κοιτώντας την οθόνη τηςτηλεόρασης. «Οι γυναίκες είναι σκληρά και αδίστακτα πλάσματα».Παράγγειλε ένα τρίτο ουίσκι και ζήτησε από τον μπάρμαν να πιει κι εκείνος. Ο νεαρός

γέμισε το ποτήρι του συνταγματάρχη για τρίτη φορά. Σκέφτηκε πως, σίγουρα, κάποια άπιστηερωμένη κρυβόταν πίσω από τούτο το βαθύ παράπονο. Μετά τα προβλήματα στη δουλειάκαι την πτώση του χρηματιστηρίου, οι άπιστες ερωμένες ήταν η τρίτη κατά σειρά αιτίακατανάλωσης αλκοόλ για τους άρρενες πελάτες του.

«Πάντως, η κυρία Αναμπέλα στάθηκε πάντοτε υπόδειγμα πίστης», τόνισε ο νεαρός, για ναμαλακώσει το συνταγματάρχη, «πράγμα που αποδεικνύει πως υπάρχουν και γυναίκεςπιστές και αφοσιωμένες».

«Και πώς μπορείτε να ξέρετε αν η κυρία Αναμπέλα δεν πρόδωσε με τον αισχρότεροτρόπο ένα μεγάλο αίσθημα, πριν γίνει… η κυρία Αναμπέλα;» O Μοράβια κατάπιε μονορούφιτο ουίσκι του και τον έπιασε λόξυγγας.Ο μπάρμαν του έβαλε ένα ποτήρι νερό και του χτύπησε την πλάτη. Ετούτος ο μεσόκοπος

γενειοφόρος ήταν, τελικά, συμπαθητικός τύπος. Λίγο υπερβολικός στις απόψεις του βέβαια,αλλά η γενιά του συνταγματάρχη ήταν πάντα γεμάτη γκρίνια και παράπονα και τρωγότανε μετα ρούχα της.

«Μου θυμίζετε τον πατέρα μου», είπε στον Μοράβια χαμογελώντας και έβαλε ένα ποτό για τον εαυτό του.

«Να είστε βέβαιος», απάντησε με πάθος ο συνταγματάρχης, «πως αν ο πατέρας σας έχειτις ίδιες αντιλήψεις μ’ εμένα, θα έχει σίγουρα τους λόγους του!»

Η Τέταρτη Διάσταση είχε αναστατωθεί. Η οικονόμος της Αναμπέλας έστειλε το φύλακα στοθάλαμο της γωνίας, για να επικοινωνήσει με το τμήμα βλαβών τηςEurotel. Οι τεχνικοί τηςεταιρείας έδωσαν ασαφείς απαντήσεις. Oι συμβατικές γραμμές του σπιτιού και τα σταθεράτηλέφωνα παρουσίαζαν ένα ανεξήγητο πρόβλημα. Eξίσου ανεξήγητο ήταν και το νεκρό σήματων κινητών τηλεφώνων. Το σήμα χανόταν μόνο στα κινητά τηλέφωνα της Αναμπέλας και τουπροσωπικού της βίλας. ΗEurotelυποσχέθηκε να το κοιτάξει αμέσως. Προφανώς, επρόκειτογια κάποια εμπλοκή.Η χήρα Δεβεράλδη πληροφορήθηκε τα νέα και συνοφρυώθηκε. Η βίλα είχε αποκλειστεί,

είχε περιχαρακωθεί κι εκείνη είχε παγιδευτεί. Ζήτησε ένα ποτήρι νερό από την οικονόμο τηςκαι αναρωτήθηκε αν ένα ακόμη χάπι θα ηρεμούσε τον πανικό της.Ήταν πάντα καχύποπτη απέναντι σε τούτη την αδίστακτη πολυεθνική εταιρεία, που έλεγχε

όλη τη σταθερή και κινητή τηλεφωνία στα Βαλκάνια. Δεν θ’ απορούσε καθόλου αν ηEurotelείχε κόψει τα τηλέφωνα στη βίλα από πρόθεση! Η εταιρεία συμπεριφερόταν σαν να είχεπροηγούμενα με το Ναδίρ.

Page 219



ΗEurotelευθυνόταν σε μεγάλο βαθμό για το σημερινό αδιέξοδο. Μετά το θάνατο τουΔεβεράλδη, η Αναμπέλα είχε γίνει εύκολος στόχος. Οι δικηγόροι της εταιρείας τηνπολιόρκησαν με μαεστρία, εκμεταλλεύτηκαν την αδυναμία και τη σαστισμάρα της χηρείας τηςκαι απέσπασαν την έγκρισή της για την κατεδάφιση. ΗEurotelφαινόταν να κρύβεται πίσω απόκάθε προμηθευτή, κάθε τράπεζα που απαιτούσε αποπληρωμή δανείων, κάθε απαίτηση πουτο παρακμασμένο Ναδίρ αδυνατούσε να ικανοποιήσει. Το οικόπεδο, που ήτανυποθηκευμένο στηνEuropean Trust, αποκαλύφθηκε ότι είχε σιωπηρά μεταβιβαστεί στηνEurotel. Η εταιρεία απαιτούσε το οικόπεδό της. Η δημοπρασία έδειχνε να είναι η μόνη λύση.Η Αναμπέλα έπιασε τα μηνίγγια της με πόνο. Ήθελε να τελειώσει γρήγορα αυτό το

παρδαλό μνημόσυνο. Να πάρει το πρώτο αεροπλάνο για το εξωτερικό και να περάσει εκεί τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής της, μακριά από τούτη τη Xερσόνησο, που κάποτε υποκλινότανστα πόδια της και τώρα την κοίταζε μέσα από τις κουρτίνες, σαν την άτυχη βασιλοπούλα πουμετά τα μεσάνυχτα είχε ξαναγίνει Σταχτοπούτα.Αποφάσισε πως ένα δεύτερο χάπι ήταν απαραίτητο.

Η ώρα ήταν οκτώ. Έξω είχε σκοτεινιάσει κι εγώ κόντευα να τρελαθώ κλεισμένη στο δωμάτιο311, μ’ έναν απελπισμένο Σέλλερ. Ο συμβολαιογράφος κοίταξε για τελευταία φορά τομουγκό τηλέφωνο… και, επιτέλους, παραιτήθηκε. Έψαξε στα χαρτιά του και αναζήτησε τοξενοδοχείο του «Μοράβια». Ο ψευτο-Μοράβια του είχε τηλεφωνήσει προχθές από το Παλμέ-Bαλκάν και του είχε αφήσει τα στοιχεία του ξενοδοχείου του, σε περίπτωση που τονχρειαζόταν ο Σέλλερ.

«Πρόκειται για τον “Μοράβια” που σας έδωσε όλες αυτές τις χρήσιμες πληροφορίες για τολοχαγό Ρελλές;» τον ρώτησα ειρωνικά.

«Μάλιστα, γι’ αυτόν πρόκειται! Θα τον κεράσω ένα ποτό και ίσως καταφέρει να θυμηθείκαμιά λεπτομέρεια για κείνον τον “εραστή” λοχαγό», μου απάντησε κουρασμένα ο Σέλλερ,που ένιωθε ξαφνικά πως είχε κάνει ένα ολόκληρο ταξίδι άσκοπα.

«Το λοχαγό Ρελλές, λοιπόν…» επανέλαβα στον εργοδότη μου, για να τον υποχρεώσω ν’ακούσει ξανά το όνομα στ’ αυτιά του, μήπως και αναγνωρίσει το δικό του επίθετο σε τούτο τοφτιαχτό ψευδώνυμο.

«Αν δεν σας πειράζει, κυρία Καμπάλ, θα ήθελα να με αφήσετε να κάνω τη δουλειά μου!»μου απάντησε έξαλλος. «Αρκετά συναναστράφηκα με γυναίκες σήμερα. Έχω ανάγκη απόένα ποτό και μια αξιόπιστη αντρική συντροφιά!»Έλεγξα τα νεύρα μου με μακροθυμία. Δεν ήταν ώρα για καβγάδες. Τον κοίταξα έκπληκτη

να βγάζει τις φωτογραφίες από το χαρτοφύλακά του και να τις χώνει στην τσέπη του σακακιού του.

«Θα πάρετε μαζί σας τις φωτογραφίες;» τον ρώτησα ανήσυχη.«Περιμένετε να τις αφήσω μόνες τους, σε τούτο το δωμάτιο; Μπορεί να μπουν οι

καμαριέρες και να ψάξουν τα πράγματά μου».«Δεν ψάχνουν πράγματα οι καμαριέρες, κύριε Σέλλερ», του τόνισα, καθώς έβρισκα

εξαιρετικά επίφοβο να σέρνει τις φωτογραφίες μαζί του, όταν πήγαινε γραμμή να συναντήσειέναν απατεώνα.

Page 220



«Οι καμαριέρες είναι γυναίκες, κυρία Καμπάλ, και είναι από τη φύση τους περίεργες καιανακατωσούρες», αποφάνθηκε και τα μάτια του γυάλισαν.Τύλιξα το κασκόλ στο λαιμό μου και βρόντηξα πίσω μου την πόρτα. Ο άνθρωπος ήταν

άρρωστος! Δεν τον λυπόμουν καθόλου, που ετοιμαζόταν να κάνει τη μεγαλύτερη γκάφα πουέκανε ποτέ συμβολαιογράφος. Την γκάφα να τα βάλει με τη Βαλκυρία!Στάθηκα σαστισμένη στην άκρη της σκάλας και το κασκόλ μου γέμισε απορίες. Πού τη

θυμήθηκα τώρα τη μακαρίτισσα; Κατέβηκα τα σκαλιά συλλογισμένη. Εννοούσα, προφανώς,πως ο Σέλλερ τα έβαζε με την κακή του τύχη, γιατί, αν εννοούσα οτιδήποτε άλλο, ακουγότανπαρανοϊκό. Αυτή η έρευνα μας είχε τσακίσει τα νεύρα.

Ο νεαρός μπάρμαν άπλωσε γρήγορα το χέρι του και έπιασε τον Μοράβια που είχε γείρειεπικίνδυνα στον πάγκο του μπαρ. Η ώρα είχε πάει εννιά και ο συνταγματάρχης, που είχεαρχίσει από το απόγευμα, είχε κατεβάσει ένα ολόκληρο μπουκάλι ουίσκι μόνος του.Στο Παλμέ-Bαλκάν, από τις εννέα και μετά θα άρχιζε ο κόσμος να έρχεται στο μαγαζί, αλλά

ο γενειοφόρος με το μούσι του Δεβεράλδη καταγόταν προφανώς από το Bορρά, όπου ταμπαρ γεμίζουν από το πρωί. Ό,τι κι αν του είχε κάνει η άπιστη ερωμένη, θα ήταν πολύσοβαρό, σκέφτηκε ο μπάρμαν με συμπόνια.Η πόρτα άνοιξε τρίζοντας και δύο άντρες πέρασαν το κατώφλι του μπαρ. Ο νεαρός

ανακουφίστηκε. (Ώρα ήταν να έρθει και κανένας ακόμη πελάτης σε τούτο το μαγαζί!)Στάθηκαν στην πόρτα, για να κρεμάσουν τα παλτά τους στον ξύλινο καλόγερο. Ο ένας ήτανξερακιανός γεράκος με τσιριχτή φωνή κι ο δεύτερος ένας σωματώδης γκριζομάλλης, πουείχε κι αυτός το μούσι του Δεβεράλδη. Ο νεαρός κοίταξε ασυναίσθητα τον πιωμένο πελάτητου, που είχε γείρει στον πάγκο με το κεφάλι στις παλάμες. Φαίνεται ο γενειοφόρος ιδιοκτήτης του Ναδίρ είχε δημιουργήσει μόδα με το θηριώδες μούσι του και όλοι οι θαυμαστές του είχανκατηφορίσει στο Παλμέ-Bαλκάν για το μνημόσυνο.

«Εδώ θα είμαστε μια χαρά, συνταγματάρχη», είπε ο Σέλλερ και σκαρφάλωσε πάνω στοσκαμπό του μπαρ.

«Μόνο για ένα γρήγορο ποτό όμως, έτσι;» είπε ο Σεφερίνο και έπιασε το κολλημένο μούσι του, για να βεβαιωθεί ότι ήταν στη θέση του. Ήταν φανερό πως τον είχαν τραβολογήσει με τοζόρι σε τούτη την έξοδο.Ο νεαρός τους πλησίασε και τους είπε ότι είναι στη διάθε-σή τους.«Θα θέλαμε να πιούμε!» είπε ο Σέλλερ, χτυπώντας το χέρι του στον πάγκο. Κοίταξε ένα

γύρο το μαγαζί και συνέχισε. «Σας συγχαίρω, που οι πελάτες σας είναι μόνο άντρες!»«Α, αυτό σήμερα είναι τυχαίο».«Τυχαίο αλλά πολύ ευχάριστο!» ξαναχτύπησε το χέρι του ο Σέλλερ. «Γιατί εμείς

σκοπεύουμε να πιούμε στην αναισθησία και την αδιαφορία των γυναικών!»Ο Μοράβια από την άκρη του μπαρ αναστέναξε και ο συμβολαιογράφος με τον Σεφερίνο

γύρισαν και τον κοίταξαν.«Τι έχει ο κύριος;» ρώτησε ο συμβολαιογράφος χαμηλόφωνα.«Νομίζω ότι συμφωνεί μαζί σας», είπε χαμογελώντας ο νεαρός και έσκυψε να ετοιμάσει τα

ποτά τους. Τρεις εξαπατημένοι εραστές ήταν πολλοί για μία μέρα, σκέφτηκε κουρασμένα,

Page 221



καθώς έβαζε παγάκια στα ποτήρια τους.

Πέρασα τα φανάρια της παραλιακής λεωφόρου και βρέθηκα στο πλακόστρωτο τηςπροκυμαίας. Η κίνηση των επισκεπτών είχε αραιώσει και η ώρα ήταν ιδανική για ναπλησιάσει κανείς ανενόχλητος το ερειπωμένο Ναδίρ. Το κασκόλ μου σφίχτηκε όλοσυμπαράσταση γύρω από το λαιμό μου, γιατί ετούτη την ώρα χρειαζόμουν ένα καθαρόμυαλό.Έχωσα τα χέρια στις τσέπες μου και άρχισα να περπατάω αργά στο πλακόστρωτο, σαν

ράθυμη τουρίστρια. Οι φύλακες του Δήμου, που περιπολούσαν γύρω από το φωτισμένομνημείο, μου έριξαν μερικές βαριεστημένες ματιές. Θα περίμενα υπομονετικά, μέχρι να βρεθεί η κατάλληλη ευκαιρία. Αν μείνεις πολύ ώρα ακίνητη να κοιτάζεις στο ίδιο σημείο, ένα μάτι που σε παρατηρεί σε ενσωματώνει σταδιακά στο περιβάλλον και σε ξεχνάει. Σύντομα θα μεξεχνάγανε και οι φύλακες.Η αποψινή νυχτερινή εξόρμηση ήταν απαραίτητη, όχι τόσο για την έρευνα του Σέλλερ, όσο

για τη δική μου, που πήγαινε από το κακό στο χειρότερο. Με κάθε καινούργιο στοιχείο πουανακάλυπτα, είχα καταλήξει να σαστίζω όλο και περισσότερο. Η έρευνα για την εταιρείαεισαγωγής χαρτιούContinental Paperείχε οδηγήσει αναπάντεχα… στονΚήρυκα τωνΒαλκανίων!Το επίσημο έγγραφο τηςContinental Paper, που είχε μελετήσει ο Σέλλερ, αποτελούσε την

πιο ατράνταχτη απόδειξη για την ταυτότητα του ψευτο-Μοράβια. HContinental Paperανήκε στο συγκρότημα τουΚήρυκα. Ήταν η εταιρεία που προμήθευε το χαρτί στην εφημερίδα. Μήπως,τελικά, ο ψευτο-Μοράβια ήταν συνεργάτης τουΚήρυκα;Το κασκόλ μου διαμαρτυρήθηκε πως η σκέψη αυτή δεν έβγαζε νόημα. ΟΚήρυκας

πλήρωνε από τη μια εκατομμύρια για την έρευνα του Σέλλερ κι από την άλλη έκανε τα πάνταγια να την μποϊκοτάρει; Οξύμωρο! Ο ψευτο-Μοράβια είχε την άνεση να χρησιμοποιεί γιαβιτρίνα τηνContinental Paper, που ήταν θυγατρική τουΚήρυκα, και να εξαπατά με τη βοήθειάτης τον ίδιο τονΚήρυκα; Οξύμωρο! Τα οξύμωρα ετούτης της υπόθεσης ήταν στηνπραγματικότητα πολύ περισσότερα. ΗEurotel, που την πλειοψηφία των μετοχών της στηΒαλκανική έλεγχε οΚήρυκας, στρίμωξε οικονομικά την Αναμπέλα και πέτυχε τονπλειστηριασμό του Ναδίρ. Aπό την άλλη, ο Αλκιβιάδης Δημοσθένους, εκπροσωπώντας πάλι τονΚήρυκα, αγόρασε τα πιο άχρηστα και ασήμαντα έργα του Ναδίρ σε αστρονομικές τιμές,σώζοντας τη χήρα από την οικονομική καταστροφή; Οξύμωρο! ΟΚήρυκαςείναι οσυναισθηματικός πλειοδότης της δημοπρασίας και οΚήρυκαςείναι αυτός που θα ξεφτιλίσειτην Κυριακή την Αναμπέλα, δημοσιεύοντας τις φωτογραφίες;… Τι συνέβαινε, διάβολε, μ’ αυτό το παράξενο μαγαζί του Δεβεράλδη;Σήκωσα τα μάτια μου και είδα τους τοίχους του Ναδίρ να υψώνονται μπροστά μου. Οι

προβολείς του Δήμου φώτιζαν το παρακμασμένο ανάκτορο λες και ήταν έκθεμα σε βιτρίνα.Τα λάβαρα με το αυτοκαταστροφικό λιοντάρι ανέμιζαν στους ταλαιπωρημένους τοίχους τουκαι καμία προστατευτική τρίαινα δεν μπορούσε να εμποδίσει το δικέφαλο θηρίο να καεί στιςμανιασμένες φλόγες.Τα λάβαρα που κρέμονταν από την οροφή και κάλυπταν τουςεξωτερικούς τοίχους σκέπαζαν στην πραγματικότητα τα παράθυρα του μεγάρου, που

Page 222



έχασκαν τρύπια. Είχαν πουληθεί και τα βιτρό και τα τζάμια και τα παντζούρια και οιμεντεσέδες στη δημοπρασία!Απόψε είχα φτάσει ως εδώ αναζητώντας τα ίχνη ενός άλλου σιωπηλού πρωταγωνιστή,

που επέμενε να στέκεται στη σκιά. Του μυστηριώδη φωτογράφου. Του ανθρώπου πουχάρισε (άθελά του;) στον Σέλλερ τα τρία πολύτιμα ντοκουμέντα του. Ποιος ήταν και πούστόχευε αυτός ο φωτογράφος και πώς δεν τον είχε αντιληφθεί το «παράνομο ζευγάρι»; Τοερειπωμένο Ναδίρ μου όφειλε κάποιες απαντήσεις.Είχα αποπειραθεί το πρωί να λύσω με πιο ορθόδοξες μεθόδους τις απορίες μου. Βιβλία

με εικόνες του Ναδίρ πωλούνταν με το τσουβάλι στο Παλμέ-Bαλκάν και μελέτησα προσεκτικά όλα τα σχεδιαγράμματα του Μπουντουάρ, όλες τις αποτυπωμένες εικόνες και από όλες τιςοπτικές γωνίες. Δεν μπορώ να πω ότι βοηθήθηκα ιδιαίτερα ή ότι κατέληξα σε κάποιοσυμπέρασμα. Μέσα από τις εικόνες του Μπουντουάρ, όπως τις έδειχνε το βιβλίο, ομυστηριώδης φωτογράφος μού έβγαζε κοροϊδευτικά τη γλώσσα. Το επιτακτικό ερώτημα που γεννιόταν δεν ήταν ποιος τράβηξε φωτογραφίες, αλλά πώς τις τράβηξε; Κι αν το πρώτο ήτανδύσκολο ν’ απαντηθεί, το δεύτερο έδειχνε εντελώς αδύνατο!Δεν είμαι ειδική στις φωτογραφίες, αλλά ο μυστηριώδης άγνωστος που απαθανάτισε την

Αναμπέλα θα πρέπει να στεκόταν σε μια απόσταση γύρω στα έξι μέτρα από το «παράνομοζευγάρι», που είχε αναλυθεί σε αβρότητες στο μπροστινό μέρος του καναπέ. Έξι μέτρα…Μελετώντας τις εικόνες του Μπουντουάρ, δεν υπήρχαν έξι μέτρα πατώματος μπροστά απόεκείνο το αμαρτωλό έπιπλο! Για την ακρίβεια, ήταν αδύνατο να σταθεί άνθρωπος εκεί και νατραβήξει φωτογραφία. Λίγα εκατοστά μετά το τέρμα του καναπέ υπήρχε ένα χαμηλόσιντριβάνι, με διάμετρο γύρω στο ενάμισι μέτρο και μετά… ο τοίχος με τους καθρέφτες!Όποιος κι αν είχε αποφασίσει να με τρελάνει, είχε κάνει σπουδαία δουλειά. Έχωσα τα

χαρτιά με τα σχεδιαγράμματα στην τσέπη μου και κοίταξα το Ναδίρ με μίσος. Η κίτρινη ταινίαπου έζωνε το κτήριο ενημέρωνε τους επισκέπτες πως η πρόσβαση απαγορευόταν.Έλεγξα προσεκτικά το γύρο χώρο. Οι φύλακες του Δήμου ήταν απασχολημένοι να

καπνίζουν και να γελάνε χαμηλόφωνα στις γωνίες.Μάζεψα το κασκόλ μου και πήδηξα τα σιδερένια κάγκελα. Διέσχισα τρέχοντας τον κήπο κι

έφτασα σκυφτή μέχρι τα κρυμμένα παράθυρα. Γαντζώθηκα γερά από ένα χαμηλόπαραθυράκι και κατάφερα να σκαρφαλώσω και να πηδήξω στο εσωτερικό.Άναψα το φακό μου. Θα έλυνα, λοιπόν, μόνη τις απορίες μου. Θα μετρούσα με τη μεζούρα

τις αποστάσεις από τις γωνίες, τις αποστάσεις από την κολόνα, τις αποστάσεις από τουςτοίχους, ακόμη και τις αποστάσεις από τα εξωτερικά παράθυρα, και θα προσπαθούσα ναεξηγήσω το ανεξήγητο. Κοίταξα τριγύρω τον αχανή χώρο. Δεν θα ήταν και τόσο εύκολο ναβρω το Μπουντουάρ μέσα σε τούτο το ερείπιο.Περπάτησα προσεκτικά. Η Αναμπέλα είχε πραγματικά ξεπεράσει τον εαυτό της! Δεν είχαν

ξηλωθεί μόνο τα έπιπλα, οι κουρτίνες, τα παράθυρα και οι πόρτες. Είχε ξηλωθεί το πάτωμα,που πουλήθηκε σαν ακριβό μωσαϊκό με ψηφιδωτά, όλα τα γύψινα, αλλά και η φλούδα τηςοροφής που ήταν ζωγραφισμένη στο χέρι, ακόμη και οι τοίχοι, γιατί είχαν υπογραφέςκαλλιτεχνών χαραγμένες στις πέτρες τους. Ελάχιστοι έστεκαν στη θέση τους κι αυτοί

Page 223



μαδημένοι, πράγμα που δυσκόλευε πολύ τον προσανατολισμό μου στο χώρο.Βεβαιώθηκα ότι ήμουν στη νότια πλευρά του μαγαζιού και άρχισα να προχωρώ προς το

βορρά, ακολουθώντας το σχεδιάγραμμα. Τίποτε από όσα περιέγραφε το βιβλίο δενσυναντούσα στο δρόμο μου, αλλά περπατώντας σταθερά σε αυτή την κατεύθυνση, θαέπρεπε στο τέρμα της να καταλήξω στο Μπουντουάρ. Το Ναδίρ ήταν πραγματικά πελώριο.Το βιβλίο βεβαίωνε, όμως, πως ο αρχιτέκτονας είχε κάνει τόσο καλή δουλειά, που ηακουστική σε κάθε τετραγωνικό του ήταν τέλεια και η διαρρύθμιση έδινε σε κάθε τραπέζι τηνεντύπωση πως είναι κεντρικό.Τα βήματά μου σταμάτησαν σ’ έναν οβάλ χώρο. Κοίταξα τριγύρω. Αυτό πρέπει να ήταν το

Μπουντουάρ. Προσπάθησα να φανταστώ την επίπλωσή του, όπως την αναπαριστούσε τοβιβλίο.Οι φωτογραφίες παρουσίαζαν την Αναμπέλα καθισμένη στον αριστερό καναπέ, που ήταν

πίσω από την κεντρική κολόνα. Έκανα μερικά βήματα και στάθηκα στο σωστό σημείο. Εδώ,πρέπει να ήταν ο καναπές… Η κολόνα βρισκόταν στην ευθεία της Αναμπέλας και πίσω, άραη κλίση πρέπει να ήταν γύρω στις30μοίρες. Γύρισα30μοίρες και κοίταξα μπροστά μου καιπίσω μου.Οι εικόνες του βιβλίου συμφωνούσαν με την αρχική μου εντύπωση. Αυτός ο καναπές ήταν

σοφά τοποθετημένος, για μυστικές συνευρέσεις! Είχε μια πανοραμική άποψη του χώρου,που τον έλεγχε απόλυτα με τους καθρέφτες που κοσμούσαν τον απέναντι τοίχο, ενώ αντίθετα ο ίδιος παρέμενε προστατευμένος πίσω από την ογκώδη κολόνα. Όσοι κάθονταν στονκαναπέ μπορούσαν εύκολα, με τους καθρέφτες, να επιβλέπουν την είσοδο και όλο το οβάλΜπουντουάρ, αλλά οι ίδιοι να μη φαίνονται. Ένα δώρο του αρχιτέκτονα για τα παράνομαζευγάρια σε τούτο το κολασμένο μικτό Μπουντουάρ; Κι όμως κάποιο ζευγάρι την «πάτησε!»

Tοποθέτησα σωστά το σώμα μου, για να βρεθώ μέσα στο κάδρο του μυστηριώδηφωτογράφου. Σήκωσα το κεφάλι μου και κοίταξα στην ευθεία, μπροστά μου. Το έδαφος,κανονικά, θα έπρεπε μετά από το ενάμισι μέτρο του σιντριβανιού να διακοπεί από τον τοίχο.Κι όμως, σε αντίθεση με το σχεδιάγραμμα του βιβλίου, ετούτο το ξηλωμένο πάτωμα είχεμήκος πάνω από δέκα μέτρα, μέχρι να συναντήσει τον εξωτερικό τοίχο του κτηρίου…(;)Τα κρόσσια του κασκόλ μου με χτύπησαν σαν σφυριά.Να με πάρει ο διάβολος! Οι κυκλικοί καθρέφτες δεν ήταν το τέρμα του Μπουντουάρ, όπως

φαντάζονταν οι θαμώνες, πίσω από αυτούς κρυβόταν ένας επιπλέον χώρος, ένα άνετοδωμάτιο, τουλάχιστον είκοσι τετραγωνικών. Δεν αναφερόταν σε κανέναν οδηγό, σε κανέναβιβλίο, σε κανένα σχεδιάγραμμα. Ξηλώθηκαν οι τοίχοι για να δημοπρατηθούν και το κρυφόδωμάτιο αποκαλύφτηκε. (Ένα μυστικό δωμάτιο; Δεν είμαστε καλά!)Έκανα έξι βήματα μπροστά από την ευθεία του καναπέ. Εδώ ακριβώς στεκόταν ο

φωτογράφος. Bρισκόταν μέσα στο κρυφό δωμάτιο, ήταν πάνω από δύο μέτρα ψηλός καικράταγε την κάμερα σε κλίση… Λάθος! Για να καταφέρει αυτή την κλίση στο ύψος των ματιών του, θα πρέπει ήταν πάνω από δυόμισι μέτρα ψηλός. Ένας γίγαντας; Ή μια ρυθμισμένηκάμερα!Κοίταξα ξανά τις εικόνες του βιβλίου. Ο καθρέφτης του απέναντι τοίχου ήταν ενιαίος. Δεν

Page 224



είχε ούτε παράθυρο ούτε άνοιγμα. Πώς κατάφερνε η κάμερα να τον διαπερνά και ναφωτογραφίζει; Εκτός αν ο καθρέφτης μπροστά στον καναπέ ήταν «πονηρός» καθρέφτης… «μονοδρομικός» καθρέφτης, σαν αυτούς που χρησιμοποιεί η Aστυνομία στα ανακριτικάδωμάτια. Οι θαμώνες που κάθονταν στον καναπέ έβλεπαν την αντανάκλαση του εαυτού τους,ενώ από το εσωτερικό του κρυφού δωματίου όλα φαίνονταν πεντακάθαρα, σαν μέσα απότζάμι. Έστεκε, άραγε, μια τόσο τραβηγμένη σκέψη; Το κασκόλ μου σημείωσε πως αν αυτόήταν αλήθεια, ο Δεβεράλδης ήταν πραγματικά σατανικός. Τοποθέτησε έναν καναπέ με τέτοιοτρόπο, ώστε να προσελκύει όσους είχαν λόγους να κρύβονται. Κι έβαλε κάμερες στο κρυφόδωμάτιο, να φωτογραφίζουν.Οι συνέπειες μιας τέτοιας πιθανότητας αποκτούσαν διαστάσεις εθνικού ζητήματος. Στους

καναπέδες αυτούς δεν κάθισαν μόνο παράνομα ζευγάρια… Όλη η οικονομική και πολιτικήελίτ της Βαλκανικής πέρασε από τούτο το Μπουντουάρ και συναλλάχθηκε μυστικά στουςκαναπέδες του.Και η κάμερα του Δεβεράλδη συγκέντρωνε στοιχεία…Στράφηκα με απόγνωση προς το κασκόλ μου κι εκείνο τυλίχτηκε γύρω μου συμφωνώντας

… Οι «Εννέα Νύχτες της Αποπλάνησης»…Η σκέψη ήταν λίγο θεατρική, αλλά δεν φαινότανπαράλογη. Ετούτος ο «πονηρός» καναπές προμήθευε πληροφορίες στους ιδιοκτήτες κιεκείνοι τις διαχειρίζονταν με μαεστρία μέσα από τα προγράμματά τους. Καθόλου περίεργο,λοιπόν, που τα προγράμματα του Ναδίρ ήταν τόσο εύστοχα και διορατικά. Ετούτο το μαγαζίδιαχειριζόταν την πληροφορίαστα Βαλκάνια!Κούνησα το κεφάλι μου δύσπιστα. Οξύμωρο! Ο Δεβεράλδης είχε στα χέρια του ένα

τεκμήριο της απιστίας της Αναμπέλας και παρ’ όλα αυτά προχώρησε στο γάμο του σαν να μη συνέβαινε τίποτα; Η Αναμπέλα, πάλι, πώς κάθισε στον επικίνδυνο καναπέ; Δεν γνώριζε τηνπαγίδα του μονοδρομικού καθρέφτη;Το ερειπωμένο Ναδίρ μου φάνηκε ξαφνικά τόσο σκοτεινό, που ανατρίχιασα. Η κατεδάφιση

της Δευτέρας θα ισοπέδωνε ετούτο το βαλκανικό πύργο με όλα του τα μυστικά και οι απορίες μας θα έμεναν αναπάντητες.Αναπάντητες;…Μήπως γι’ αυτό είχε λυσσάξει η Eurotel να το κατεδαφίσει;Βρήκα ένα χαμηλό παράθυρο και ελέγχοντας προσεκτικά τον περίβολο πήδηξα στον

κήπο και κατευθύνθηκα σκυφτή στα σιδερένια κάγκελα. Η μυρωδιά της παρακμής και τηςεγκατάλειψης είχε αρχίσει να διαπερνά τους πόρους μου και ανάσανα ανακουφισμένη, ότανκατάφερα να σκαρφαλώσω τα εξωτερικά κάγκελα και να βρεθώ και πάλι στη λεωφόρο.Άρχισα να βαδίζω αργά προς το ξενοδοχείο. Χρειαζόμουν λίγο χρόνο για να βάλω τις

σκέψεις μου σε τάξη και ο χρόνος δεν έδειχνε να είναι με το μέρος μου. Ο εργοδότης μου είχε ζητήσει να πάρουμε το πρώτο πρωινό τρένο για την Αθήνα και θα σηκωνόμασταν από ταχαράματα.Αύριο ήταν Σάββατο και στις έξι το απόγευμα ο συμβολαιογράφος θα βρισκόταν στο

Προεδρικό Γραφείο τουΚήρυκα των Βαλκανίων, για να παραδώσει το φάκελο του Ναδίρ. Το μόνο θετικό σημείο αυτής της προοπτικής ήταν πως αύριο θα πληρωνόμουν, επιτέλους!

Page 225



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ34Ο νεαρός μπάρμανετοίμασε γρήγορα μερικές παραγγελίες κι έριξε ένα πλάγιο βλέμμα

στην άκρη του πάγκου. Αυτοί οι τρεις τύποι είχαν πολύ πλάκα. Η ώρα ήταν έντεκα, το μπαρήταν γεμάτο κόσμο πια, αλλά οι τρεις αρχικοί πελάτες του είχαν έρθει σε μια παλαβήσυνεννόηση μέσα από το μεθύσι τους και έπιναν σε σχηματισμό. Η εικόνα τους ήταν πολύαστεία. Δύο γιγαντόσωμοι γενειοφόροι, με το μούσι του Δεβεράλδη, και στη μέση ο γεράκοςμε την τσιριχτή φωνή, που έδειχνε να είναι ο μόνος που μιλούσε ασταμάτητα.

«Και σας ρωτώ. Είναι ή δεν είναι αναίσθητη μια γυναίκα που αδιαφορεί αν ο κόσμοςαποκαλεί τον άντρα της “κερατά”;»

«Απευθύνεστε σ’ εμένα;» κόμπιασε ο Σεφερίνο.«Απευθύνομαι σε κάθε άνθρωπο με τιμή!» O Σέλλερ χτύπησε το χέρι του στον πάγκο. «

Μπορώ να σας βεβαιώσω, συνταγματάρχη, πως οι γυναίκες είναι αναίσθητα πλάσματα».Ο Μοράβια ακούγοντας τη λέξη «συνταγματάρχη», και νομίζοντας πως απευθύνονται σ’

αυτόν, σήκωσε πιωμένος το ποτήρι του και ο Σεφερίνο, ακούγοντας τον πλαστό του βαθμό,σήκωσε κι αυτός το δικό του.

«Πρέπει να παραδεχτούμε όμως», απάντησε λυπημένα ο Διευθυντής, στερεώνοντας τοψεύτικο μούσι του, «πως έρχονται φορές που στηριζόμαστε σ’ αυτές. Που μια γενναίαγυναίκα σου σώζει τη ζωή».

«Τρίχες», είπε ο συμβολαιογράφος και στράγγιξε το ποτήρι του.«Μα, είναι αλήθεια, έχει συμβεί!» τραύλισε ο Σεφερίνο.«Τρίχες! Εγώ σήμερα πίνω μόνο στην υγειά σας! Στην υγεία του συνταγματάρχη Μοράβια

!» O Σέλλερ ύψωσε το ποτήρι του και ο Μοράβια, από την άκρη του πάγκου, χαμογέλασεντροπαλά και σήκωσε κι αυτός το δικό του.Ο συμβολαιογράφος είχε συγκινηθεί από τη φιλικότητα αυτού του άγνωστου γενειοφόρου.

Κάθε φορά που σήκωνε το ποτήρι του στην υγεία του Μοράβια, ο άγνωστος απαντούσε μεευχές από την άλλη άκρη.

«Και στη δική σας υγεία, αγαπητέ μου κύριε… Το όνομά σας;» ρώτησε οσυμβολαιογράφος.

«Τεό», μουρμούρισε πικραμένος ο Μοράβια και ήπιε μια γερή γουλιά.«Στην υγεία του Τεό και στην υγεία του συνταγματάρχη Μοράβια!» αναφώνησε ο Σέλλερ

και ο άγνωστος γενειοφόρος ακούγοντας πάλι το όνομά του ξανασήκωσε το ποτήρι του, ενώο Σεφερίνο θυμήθηκε την τελευταία στιγμή ότι η πρόποση απευθυνόταν σ’ αυτόν και ύψωσε κι αυτός το δικό του.Η μεθυσμένη ασυνεννοησία, που είχε καταλήξει σε μια ιδιόμορφη συνεννόηση, έγινε αιτία

Page 226



να οξυνθούν μετά από λίγο τα πνεύματα. Ο Σεφερίνο δεν ήταν έτοιμος να απορρίψεισυλλήβδην το θηλυκό γένος, ο συμβολαιογράφος επέμενε στις απόλυτες θέσεις του και οΜοράβια ήταν πολύ πιωμένος για να διατυπώσει άποψη.Ο Σέλλερ πίστευε πως είχε το πιο ατράνταχτο επιχείρημα, για να υποστηρίξει τη θεωρία

του. Ακόμη κι αυτό το αέρινο πλάσμα, το τέλειο γυναικείο πρότυπο, η Αναμπέλα Δεβεράλδη,ήταν ανάξια εμπιστοσύνης. Ο Σεφερίνο το θεώρησε υπερβολικό, ο άγνωστος γενειοφόροςαναπάντεχα συμφώνησε με το συμβολαιογράφο. Ο συμβολαιογράφος και ο άγνωστοςγενειοφόρος αγκαλιάστηκαν και ήπιαν ο ένας στην υγεία του άλλου και ο Σεφερίνο άρχισε ναεκνευρίζεται.

«Ε, λοιπόν, θα σας δείξω κάτι, που την Κυριακή θα το δείτε πρωτοσέλιδο…» Tα μάτια τουΣέλλερ είχαν θολώσει από το ποτό και τίποτα δεν μπορούσε να τον σταματήσει από το ναπείσει τον άπιστο Σεφερίνο για την ορθότητα της θεωρίας του. «Πλησιάστε μόνο,συνταγματάρχη, γιατί είναι μεγάλο μυστικό», είπε στο Διευθυντή και ο Μοράβια προσπάθησενα πλησιάσει τον Σέλλερ.Ο Σέλλερ ζήτησε από τον Σεφερίνο να θυμηθεί τι είχε συμβεί πριν από δεκαεπτά χρόνια,

την νύχτα της Παρασκευής11Ιουνίου. Ο Σεφερίνο είπε πως δεν θυμόταν και ο άγνωστοςγενειοφόρος έπεσε στον πάγκο κι άρχισε να κλαίει με αναφιλητά. Ο Σέλλερ παρηγόρησε τονπιωμένο γενειοφόρο και ξαναγύρισε στον Σεφερίνο, υπενθυμίζοντάς του πως ήταν η νύχταπου ο Δεβεράλδης έκανε πρόταση γάμου στην Αναμπέλα. Ο άγνωστος γενειοφόροςρούφηξε τη μύτη του και κούνησε το κεφάλι του συμφωνώντας και ο Σεφερίνο προσποιήθηκεπως η αφήγηση του Σέλλερ είχε ενδιαφέρον.

«Στη σάλα του Ναδίρ, η Αναμπέλα αρραβωνιαζόταν», είπε συνωμοτικά οσυμβολαιογράφος, «ενώ την ίδια στιγμή, στο Μπουντουάρ, έκανε αυτό!» Kαι βγάζοντας τιςύποπτες φωτογραφίες από το σακάκι του, τις ακούμπησε στον πάγκο.Ο Σεφερίνο σχολίασε πως το μυαλό των δημοσιογράφων είναι γεμάτο ιστορίες και

σκάνδαλα και τέτοιες φωτογραφίες μπορούν όλοι να κατασκευάσουν με τη σύγχρονητεχνολογία. Ο Σέλλερ νευρίασε και μάζεψε τις φωτογραφίες, αλλά ένα δυνατό «γκαπ» τονξάφνιασε.Ο Μοράβια είχε λιποθυμήσει.Σίγουρα, όχι επειδή είδε τον εαυτό του στις φωτογραφίες, να ζει κάτι που θυμόταν πολύ

καλά… αλλά, μάλλον, επειδή δεν είδε τον εαυτό του σε μια από τις φωτογραφίες, να ζεικάτι που θα έδινε όλα του τα παράσημα, προκειμένου να είχε ζήσει!Ο νεαρός μπάρμαν βγήκε τρέχοντας από τον πάγκο και μάζεψε το λιπόθυμο

συνταγματάρχη. Ο συμβολαιογράφος και ο Διευθυντής άρχισαν να δίνουν ταυτόχρονασυμβουλές στο νεαρό, για το πώς μπορεί κανείς να συνεφέρει ένα μεθυσμένο και ο μπάρμαν έβρισε, γιατί είχε μπλέξει άσχημα με τούτους τους τρεις σουρωμένους που δεν βλέπανε τημύτη τους.Ο Σεφερίνο και ο Σέλλερ απομάκρυναν το νεαρό και έπεσαν τρεκλίζοντας πάνω στον

Μοράβια, για να τον γιατροπορέψουν. Ο Διευθυντής πρότεινε να του σηκώσουν τα πόδιαψηλά, ενώ ο συμβολαιογράφος πίστευε περισσότερο στη θεραπευτική ιδιότητα των

Page 227



χαστουκιών.«Τεό!» ούρλιαξε μέσα από το λόξυγγά του ο Σέλλερ. «Mε ακούτε;»«Neuf Nuits», ψέλλισε ο Μοράβια και ξαναβυθίστηκε.«Τι είπε;» ρώτησε ο Σεφερίνο.«Νομίζω ότι είναι Γάλλος», αποφάνθηκε με σοφία ο Σέλλερ.… Kαι ο νεαρός μπάρμαν πίσω από τον πάγκο τηλεφωνούσε σε ασθενοφόρο.

Τύλιξα το κασκόλ μου και έστριψα τη γωνία κατευθυνόμενη προς το ξενοδοχείο ΓαλάζιοςΟρίζοντας. Οι σειρήνες που άκουσα στο δρόμο με τρόμαξαν και γύρισα το κεφάλι μου για ναδω τι συμβαίνει. Ένα ασθενοφόρο σταμάτησε στη γωνία. Oι τραυματιοφορείς μπήκαντρέχοντας σε κάποιο μαγαζί που έμοιαζε με μπαρ. Σε λίγα δευτερόλεπτα η πόρτα του μπαράνοιξε. Kάποιος νεαρός βοηθούσε τους τραυματιοφορείς να μεταφέρουν ένα λιπόθυμο άντρα στο αυτοκίνητο, ενώ πίσω από το νεαρό ξεπήδησε ένας γιγαντόσωμος γενειοφόρος καιπίσω από αυτόν εμφανίστηκε αναπάντεχα… ο Σέλλερ!Τάχυνα το βήμα μου και πλησίασα το ασθενοφόρο. Οι τραυματιοφορείς εφάρμοσαν το

φορείο στη σκάλα κι εκείνο άρχισε να ανασηκώνει τον ασθενή. Έσφιξα το κασκόλ μου για ναμην ουρλιάξω…Αναίσθητος πάνω στο φορείο κείτονταν ο συνταγματάρχης Μοράβια!«Τι συμβαίνει;» ρώτησα το συγκεντρωμένο πλήθος.«Ένας Γάλλος ήπιε πολύ», μου απάντησε κάποιος μεθυσμένος θαμώνας.Ανασηκώθηκα στις μύτες για να δω καλύτερα. Τι δουλειά είχε ο Μοράβια στο Παλμέ-B

αλκάν; Πριν από μία εβδομάδα τον είχα αφήσει στο Βερολίνο. Κατέβηκε, άραγε, για τομνημόσυνο;

«Κύριε Σέλλερ!» κούνησα το χέρι μου.Ο Σέλλερ γύρισε το βλέμμα του, θολό από το ποτό, και μου ανταπέδωσε το χαιρετισμό.

Μου έκανε νόημα να τον περιμένω. Στράφηκε στο γιγαντόσωμο γενειοφόρο που στεκότανδίπλα στον ασθενή και του έσφιξε θερμά το χέρι. Ο σωματώδης άντρας χτύπησε την πλάτητου Σέλλερ, μπήκε με τους νοσοκόμους στο ασθενοφόρο και το όχημα ξεκίνησε.

«Μπορείτε να μου θυμίσετε… προς τα πού είναι το ξενοδοχείο μας;» με ρώτησετραυλίζοντας ο εργοδότης μου.

«Προς τα δω», του είπα σαστισμένη και προσπάθησα να τον στηρίξω.Ο Σέλλερ άρχισε να παραμιλάει και να βήχει, μουρμουρίζοντας πως ό,τι κι αν υποστήριζα

εγώ με την ηλίθια γυναικεία καχυποψία μου, ο συνταγματάρχης Μοράβια ήταν άνθρωπος μεμεγάλη καρδιά. Προσφέρθηκε τόσο πρόθυμα να συνοδεύσει τον άγνωστο κύριο στονοσοκομείο, που όλοι θαύμασαν τον αλτρουισμό του.

«Ο συνταγματάρχης Μοράβια ήταν εκείνος ο ψηλός που χαιρετήσατε;» ρώτησα τονεργοδότη μου.

«Ναι… αυτός με το μούσι του Δεβεράλδη». O Σέλλερ έφερε τα δάχτυλα στο πιγούνι του,για να μου δείξει.

«Και… ο άλλος με το μούσι του Δεβεράλδη; Ο ασθενής; Ποιος ήταν;» ρώτησα, ανίκανη ναπιστέψω αυτό που ζούσα.

Page 228



«Ένας Γάλλος», μου είπε και ρεύτηκε. «Ωραίος τύπος, αλλά δεν αντέχει το ποτό». Kαι οΣέλλερ σωριάστηκε φαρδύς πλατύς στην άσφαλτο, αναίσθητος.Μόνο στην έρευνα του Ναδίρ ήταν δυνατόν να συμβαίνουν αυτά!

Page 229



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ35ΗΑναμπέλα στάθηκεστη σκοτεινή της κρεβατοκάμαρα και κοίταξε την πόλη του Παλμέ-B

αλκάν ν’ απλώνεται ήσυχη, έξω από το τζάμι. Η ώρα ήταν δύο το πρωί και η πένθιμηλουτρόπολη αναστέναζε στον ύπνο της, σαν ένα μωρό που αλλάζει πλευρό. Τα φώτα από τα σπίτια και τα διερχόμενα αυτοκίνητα τρεμόπαιζαν σιωπηλά. Oι κάφτρες από τα τσιγάρα τωνπεραστικών, η συγκίνηση στα πρόσωπά τους, οι μικρές παρέες που σχηματίζονταν στιςγωνίες και μιλούσαν χαμηλόφωνα… την έκαναν να νιώθει σαν αποτυχημένη μάνα, που δενστάθηκε στο ύψος του δοξασμένου ρόλου της.Πόσοι άνθρωποι σ’ αυτό τον κόσμο βλέπουν τα όνειρά τους να πραγματοποιούνται; Πολύ

λίγοι.Χαμογέλασε πικρά. Η μεγαλύτερη, η ωραιότερη, η πιο τρελή επιθυμία της… Να συνδέσει

το όνομά της με το Ναδίρ!Όταν ο Δεβεράλδης την επέλεξε αναπάντεχα γι’ αυτό το ρόλο, η ευτυχία της δεν χώραγε

στις ανθρώπινες λέξεις. Πίστεψε πως κάποια θεία μεσολάβηση, κάποια αληθινή Νεράιδα-Νονά ξεπήδησε μέσα από τα εφηβικά της αναγνώσματα, για να τη βγάλει από την ανωνυμίακαι να την κάνει πρωταγωνίστρια. Η «ευλογημένη μεταξύ των γυναικών», η «τυχερή θνητή»…μέχρι κι η ίδια ζήλεψε τον εαυτό της σε τούτο το γάμο που την απογείωσε. Στο γάμο με τηναθανασία.Η πρώτη δεκαετία κύλησε σαν παραμύθι. Ο τίτλος της «κυρίας Δεβεράλδη» ήταν η πιο

διεγερτική φαντασίωση. Δάγκωσε με τα δόντια της την πυκνότητα του χρυσού, άγγιξε με ταδάχτυλα την αφή της πορφύρας, πάτησε με τα πόδια της στην ψηλότερη κορυφή… Μόνο γιανα εκτιμήσει καλύτερα αυτό που θα έχανε, όταν μετά το μαγικό Ζενίθ του πρώτου καιρού, τοΝαδίρ άρχιζε ν’ αχνοφαίνεται μέσα στα χρόνια, αναπόδραστο.Την ασημαντότητά της μπορούσε μια χαρά να την αντέξει, όσο ήταν η κόρη του Προέδρου

της Λέσχης των Κυνηγών. Την ασημαντότητά της ήταν αδύνατο να την υπομείνει, σανξεπεσμένη χήρα του μυθικού Δεβεράλδη. Η οικονομική καταστροφή ήταν το λιγότερο. Οκαινούργιος αιώνας την ξήλωνε από το πέτο του σαν ένα σκουριασμένο παράσημο… έναζωύφιο που τον εμπόδιζε ν’ αναπτυχθεί. Η Βαλκανική δεν την ανεχόταν πια στο μοντέρνοαστραφτερό της χώμα. H πριγκίπισσα του εικοστού αιώνα ήταν μια ενοχλητική μύγα στονεικοστό πρώτο.Έκλεισε τις κουρτίνες πικραμένη. Η εικόνα αυτής της βουρκωμένης πόλης ήταν η δική της

εικόνα. Το αυριανό μνημόσυνο ήταν το δικό της μνημόσυνο, η κατεδάφιση της Δευτέρας ήτανη δική της κατεδάφιση…Ποιος θα μπορούσε να το φανταστεί; Εκείνη την Κυριακή που κατέφτασε το κουτί με την

Page 230



πρόσκληση του Δεβεράλδη στο σπίτι της, δεν πίστεψε ούτε για μια στιγμή ότι το όνειρο θακρατούσε τόσο λίγο. Ότι θα γινόταν ένας αργός και βασανιστικός κατήφορος από τη δόξαστην εξαθλίωση και πως το λουρί του σκύλου, που της χαρίστηκε για να δαμάσει το λιοντάριτου θυρεού, θα δενόταν τελικά στο λαιμό της και θα την τράβαγε στον πάτο. Έναεξημερωμένο κατοικίδιο, ένα τσουρουφλισμένο αιλουροειδές, που σέρνεται στον καινούργιοαιώνα από το λουρί τηςEurotel!Πλησίασε λυπημένη το κρεβάτι της. Η φωτοτυπία με τις τρεις φωτογραφίες είχε μείνει

απλωμένη δίπλα στο κομοδίνο. Τι σημασία είχε και τούτη η τελευταία απομυθοποίηση; Ηδημόσια εικόνα της ήταν ήδη μια σκισμένη αφίσα στον κάδο της ανακύκλωσης. Ο μαύροςφάκελος με τη συμπυκνωμένη μνήμη, που έφτασε στα χέρια της σήμερα το πρωί, ούτε τηντρόμαξε ούτε την ανησύχησε. Μόνο την ξάφνιασε. Και τη γέμισε νοσταλγία… Το άστρο τηςέδυε πια και γινόταν ένα με τη νύχτα. Κι εκείνη είχε σταματήσει ν’ αντιδρά στο αδιάκοποσφυροκόπημα του Τύπου, εδώ και μήνες. Είχε παραδοθεί.Κοίταξε ξανά το φωτοτυπωμένο αντίγραφο. «Ποιος μπορεί να τράβηξε αυτή τη φωτογραφία

;» Ένα στιγμιότυπο από την πιο παράξενη νύχτα της ζωής της. Την πιο ονειρεμένη και την πιοδιφορούμενη. Τη νύχτα που βρέθηκε τόσο βαθιά στην κοιλιά του Χρόνου, που κοινώνησε τηνιστορία του πλανήτη από την εποχή των πάγων μέχρι την τελευταία έκρηξη του ήλιου και τοτέλος του γαλαξία. Που έζησε στο πετσί της την ανθρώπινη αποπλάνηση και παραδόθηκεστο Ναδίρ ολοκληρωτικά, όπως παραδίδεται ο εξουθενωμένος ταύρος στο κοντάρι τουταυρομάχου…

«… γιατί η δόξα του θύτη τουέχει γι’ αυτόν μεγαλύτερη σημασία πιααπό τη σωτηρία!»

(Ρινώ, Bραδιά «Bιβλιοφαγίας» Νο 9)

Το Ημερολόγιο του Κασκόλ ξεδιπλώνει ικανοποιημένο την αναδρομή που προτιμάπερισσότερο από όλες τις αναδρομές που καταχωρίσθηκαν σε τούτο το πυκνογραμμένοημερολόγιο: την αναδρομή της Αναμπέλας από μια Παρασκευή11Ιουνίου πριν απόδεκαεπτά χρόνια…

O μασκοφόρος σερβιτόρος έπιασε το μπουκάλι και με μια αριστοτεχνική κίνηση το έγειρεμέχρι το ποτήρι της. Η Αναμπέλα χαμογέλασε αμήχανα και κοίταξε ένα γύρο τη σκοτεινήσάλα. Οι σερβιτόροι του Ναδίρ ήταν απόψε στολισμένοι με πλουμιστά φτερά, μάσκες, γάντιακαι ξίφη και η ορχήστρα ήταν αγνώριστη πίσω από χρωματιστά ντόμινο. «Βενετσιάνικο Kαρναβάλι»…Καθόταν στο κεντρικό τραπέζι, στην καρέκλα της, στην ηλεκτρική καρέκλα της, ανάμεσα

στον πατέρα της και τον Δεβεράλδη. Ήταν όλα σχεδιασμένα και προγραμματισμένα μεακρίβεια. Σε τρεις ώρες θα μάθαινε το όνομά της όλη η Βαλκανική. Ήταν οι τρεις τελευταίεςώρες της ανωνυμίας της. Έγειρε το κεφάλι της πίσω για ν’ αναπνεύσει. Ζέστη…Η σκηνή φωτίστηκε. Μια φουσκωμένη ελαστική μεμβράνη στο χρώμα της ώχρας

Page 231



ταλαντευόταν στο κέντρο της σκηνής. Η μεμβράνη και το περιεχόμενό της σάλευαν σανπλαστελίνη, κάθε φορά που οι άναρθρες κραυγές των Ξωτικών του Αχέροντα αντηχούσανστη σάλα. Τα φώτα χαμήλωναν σε κάθε ταλάντωση κι η μεμβράνη άρχισε να παίρνει διάφορα σχήματα: του αμφορέα, της σκάλας, του αχινού…Η Αναμπέλα συνειδητοποίησε πως κάτω από την τεντωμένη μεμβράνη πρέπει να

κρύβονται πάνω από ένας ηθοποιοί… δύο, τρεις, ίσως και περισσότεροι, κουβαριασμένοι οένας μέσα στον άλλον. Τα άκρα και οι κορμοί των ηθοποιών συμπλέκονταν με τέχνη,δίνοντας διάφορους σχηματισμούς στο ελαστικό πανί που τους τύλιγε. Γινόταν κάστρο μεπολεμίστρες, τριήρης με τρεις σειρές κουπιά σε κάθε πλευρά, ήλιος που λειώνει καιμετατρέπεται σε πελώριο δισκοπότηρο, σε αυγό, σε φωλιά πελαργών που σκορπάνε στονορίζοντα, σε ποτάμι που κυλάει από βράχους απόκρημνους…Διαισθάνθηκε ένα χρυσοπράσινο βλέμμα, καρφωμένο πάνω της, να της χαράζει την πλάτη

. Όσο μακριά κι αν στεκόταν η Βαλκυρία, η Αναμπέλα αισθανόταν ασφυκτική την παρουσίατης. Τώρα, ήταν σίγουρη πως η ψηλή γυναίκα βρισκόταν κάπου πίσω της. Μπορεί να μην την έβλεπε, όμως την ένιωθε.Θα ήταν όλα πιο εύκολα, αν η Βαλκυρία έλειπε απόψε. Απόψε, τουλάχιστον, ας έλειπε

απόψε!…H Aναμπέλα κοίταξε ευθεία μπροστά της τη σκηνή, παριστάνοντας πως έχει απορροφηθεί

από το θέαμα. Η μια και μοναδική τους συνάντηση, εκείνο το αλλόκοτο χάραμα μπροστά στοκουφάρι του Πενθέα, τη βασάνιζε σαν εφιάλτης. Δεν ήταν «μίσος» αυτό που ένιωθε για τηνψηλή γυναίκα, η οποία είχε αποτεφρώσει το σκύλο της και την είχε εγκαταλείψει. Ήταν τρόμος… τρόμος, που απόψε έγινε πανικός! Είχε προσευχηθεί χθες το βράδυ να μην είναι ηΒαλκυρία στο Ναδίρ μια τέτοια νύχτα. Είχε ευχηθεί η σύντροφος του Δεβεράλδη να δείξει λίγησυμπόνια και να φροντίσει ν’ απουσιάζει τη νύχτα των αρραβώνων της. Είχε πιστέψει σταθαύματα και είχε ελπίσει… Άδικα… Το βλέμμα της επικίνδυνης γυναίκας την ξεγύμνωνε.Σκοτεινό και κοφτερό σαν λάμα. Αδυσώπητο.Ο πατέρας της τράβηξε άτσαλα τον αγκώνα του κι έριξε το ποτήρι της. Μουρμούρισε ένα «

συγνώμη», που απευθυνόταν περισσότερο στον Δεβεράλδη παρά σ’ αυτήν. Όλοι ήταννευρικοί. Έφταιγε και αυτή η ζέστη, αυτή η αγωνία…

«Όπως σας έλεγα…» Άναψε το τσιγάρο στη άκρη της μαύρης του πίπας και απευθύνθηκε στο μέλλοντα γαμπρό του. (Πληθυντικός;…) Ο Δεβεράλδης προσποιούταν ότι τον άκουγε.Μόνον εκείνη δεν μπορούσε να ξεχάσει την παρουσία της Βαλκυρίας στην αίθουσα. Δενμπορούσε να χαλαρώσει, να είναι πιο άνετη, πιο φυσική. Δεν φανταζόταν ότι όλα θα ήταντόσο δύσκολα, τόσο στημένα, τόσο προσποιητά.Πάνω στη σκηνή, το περιεχόμενο της ελαστικής μεμβράνης διογκώθηκε αφύσικα και μ’ ένα

τρομερό κρεσέντο από τα χάλκινα και τα κρουστά της ορχήστρας, η ελαστική μεμβράνηέσκασε και τα Ξωτικά του Αχέροντα πετάχτηκαν στον αέρα και κουτρουβάλησαν στη σκηνή.Διαδοχικά, σαν τις μπίλιες που ακολουθούν η μία την άλλη κυλώντας σε ράγες, έφτασαν οένας μετά τον άλλο στην άκρη της σκηνής για το φινάλε. Πρώτα κατρακύλησε ο Ρωμαίο Φλερκαι στυλώνοντας το σώμα του άκαμπτο, με τον δεξή του αγκώνα διπλωμένο στα πλάγια,

Page 232



έγινε το «1». Ακολούθησε ο Ντυμπουά που, με το κορμί του διπλωμένο σαν σαλιγκάρι,έφτιαξε το «2». Στη συνέχεια ο Σεργκέι Λιούπκιν, σπάζοντας τη μέση του έφτιαξε έναυπέροχο «3» και ο Φερνάντο Ρέμος δίπλωσε το πόδι του με τέχνη και σχημάτισε ένακαταπληκτικό «4». Ο Αγκουστίν Μαρτινέλο ολοκλήρωσε την τούμπα του και πετυχαίνονταςτρία διαδοχικά σπασίματα στο σώμα του σχημάτισε ένα τόσο τέλειο «5», που το κοινόχειροκρότησε αυθόρμητα και ο Τρινιντά, που ήταν ο πιο βαρύς και εύσωμος, έγινε ένα αστείο«6» κι ο κόσμος ξεκαρδίστηκε. Ο Φραγκίσκος στήνοντας με τέχνη τα χέρια του στα πλάγιαέγινε ένα φανταστικό «7» και ο Πόπερ άνοιξε μια υπέροχη παρένθεση ανάμεσα στα πόδιατου και ενώνοντας τα χέρια πάνω από το κεφάλι έγινε ένα ολοστρόγγυλο «8». Τελευταίακατρακύλησε η Μιλού, που γέρνοντας το μικροκαμωμένο σώμα της πολύ αργά προς ταπίσω, μέχρι να φτάσουν τα δάχτυλα στη μέση της, και σπάζοντας την ευθεία των ποδιών τηςέφτιαξε ένα τόσο καθαρό «9», ένα «9» που νικούσε όλους τους φυσικούς νόμους τηςισορροπίας, και το κοινό σηκώθηκε από τις θέσεις του και χειροκρότησε ουρλιάζοντας.Τα τύμπανα αντήχησαν και πάλι και τα εννέα Ξωτικά του Αχέροντα, με μια εντυπωσιακή

βουτιά, πήδηξαν από τη σκηνή στην πλατεία και άρχισαν να τρυπώνουν και να ελίσσονταιανάμεσα στα τραπέζια.Ο Ρωμαίο Φλερ (το πρώτο όνομα του θιάσου, ιδρυτής και σκηνοθέτης των παραστάσεων

των Ξωτικών, που θα κατέληγε μετά από χρόνια στην Αυστρία να δίνει παραστάσεις σεμπιστρό και μπιραρίες) άρχισε να παίζει με τους θεατές των πρώτων τραπεζιών. ΟΝτυμπουά (που μετά τη διάλυση του θιάσου θα επανερχόταν στην παραδοσιακή τέχνη τουακροβάτη, δουλεύοντας κυρίως σε ξενοδοχεία και βαριετέ) ανάμιξε τα ποτήρια των θεατώνστα τραπέζια κι εκείνοι ξεφώνισαν γελώντας. Ο Σεργκέι (που μετά από λίγα χρόνια θαδενόταν μ’ ένα μακρύ συμβόλαιο με κάποιον επιχειρηματία τσίρκου και θ’ άφηνε τα κόκαλάτου στις τέντες ως ισορροπιστής) πήδηξε στο κέντρο ενός τραπεζιού, δίπλωσε τα πόδια τουκαι φίλησε ιπποτικά το χέρι των κυριών. Ο Φερνάντο Ρέμος (που τελικά θα τον κέρδιζε τοτραγούδι και θα έκανε καριέρα στην Ιταλία ψιθυρίζοντας μπαλάντες στα εστιατόρια) έχωσε τοκεφάλι του ανάμεσα σ’ ένα αγκαλιασμένο ζευγάρι κι άρχισε να βγάζει άναρθρους ήχους. ΟΑγκουστίν Μαρτινέλο (που στο μέλλον θα γινόταν ο «Άνθρωπος Ορχήστρα», βγάζονταςλίγες πενταροδεκάρες σε συνοικιακά θεατράκια) έκανε μερικές υπέροχες τούμπες στον αέρα και προσγειώθηκε στην αγκαλιά μιας ηλικιωμένης κυρίας ξαφνιάζοντάς την. Ο Τρινιντά (πουδύο χρόνια μετά την παράσταση που περιγράφουμε θα πέθαινε από υπερβολική δόσηυπνωτικών και θα γίνονταν η αφορμή –όχι η αιτία αλλά σίγουρα η αφορμή– να διαλυθεί οθίασος) άφησε το βαρύ του σώμα να καθίσει στα πόδια ενός κυρίου και έγειρε κωμικά στηναγκαλιά του παριστάνοντας τον ερωτευμένο. H πλατεία σείστηκε από τα γέλια. Ο Φραγκίσκος(που δέκα χρόνια μετά θα έχανε τα λογικά του και θα περιφερόταν στα Λούνα Παρκ ντυμένοςκαλόγερος, γνωστός και ως «Φραγκίσκος της Ασίζης», ζώντας από τα κέρματα τωνπεραστικών που θα αντάμειβαν τα λίγα ακροβατικά του) άρχισε να περιστρέφεται γύρω απότον άξονά του με δύναμη και να στροβιλίζεται ανάμεσα στα σκαμπό του μπαρ. Ο Πόπερ (πιστός φίλος του Ντυμπουά, με τον οποίο και θα σχημάτιζαν ένα ακροβατικό ντουέτο, αλλάτελικά θα χώριζαν και θα ακολουθούσε σόλο καριέρα σαν ακροβάτης που πηδάει στις

Page 233



φλόγες, γνωστός και ως ο «Κόκκινος Δαίμονας») άρχισε να χτυπάει τα χέρια στο στήθος του και να συνοδεύει τις άναρθρες κραυγές του Φερνάντο Ρέμος. Και η Μιλού (φυσική μητέρα του Αλκιβιάδη Δημοσθένους, που είναι ήδη έντεκα χρόνων τη στιγμή που περιγράφουμε, πουέχει ήδη διαβάσει τα μαθηματικά και τη γεωγραφία του και κοιμάται στο αθηναϊκό κρεβατάκιτου ήσυχος, νανουρισμένος από τα χάδια της θετής του μητέρας) έκανε μια ανάποδη τούμπαστον αέρα, ανασήκωσε το μακρύ τραπεζομάντιλο και χώθηκε κάτω από το τραπέζι τηςΑναμπέλας.Η Αναμπέλα ένιωσε τα δάχτυλα της ηθοποιού, κάτω από το τραπέζι, να πιάνουν τον

αστράγαλό της. Έκλεισε τα μάτια και έσφιξε τα χείλη της. Η Μιλού, αθέατη κάτω από το μακρύ τραπεζομάντιλο, έβγαζε προσεκτικά την αριστερή γόβα της κοπέλας. Όλα έπρεπε να γίνουνε σωστά. Η γόβα της θα μεταφερόταν με τρόπο στα παρασκήνια, για να εμφανιστεί στο χέριτου Καρμερόν, όταν ο εξόριστος θεατρίνος θα έδινε την παράστασή τουΣταχτοπούτα απόΣτάχτη… που θα οδηγούσε στην πρόταση γάμου. Στην πολυπόθητη πρόταση γάμου.Προσπάθησε να ηρεμήσει τον πανικό της. Όλα θα πήγαιναν καλά.Η Μιλού ξεφύτρωσε επιτέλους από το τραπέζι. Έκανε ένα σάλτο μέχρι τη σκηνή και μαζί με

τα υπόλοιπα Ξωτικά του Αχέροντα χαιρέτησαν το κοινό και έφυγαν με τούμπες προς ταπαρασκήνια, μέσα σε μια θύελλα χειροκροτημάτων. Η Αναμπέλα αναρωτήθηκε μεθαυμασμό πώς κατάφερε να κρύψει η ηθοποιός τόσο καλά τη γόβα κάτω από τα εφαρμοστά της ρούχα!

«Μα, αφού σας εξήγησα! Δεν υπάρχει ελεύθερο τραπέζι!»«Θα σταθούμε στο μπαρ!»Η υπάλληλος της εισόδου κοίταξε με αυστηρότητα τους δύο αξιωματικούς που είχαν

καταφτάσει στο Ναδίρ αποφασισμένοι, και εκείνοι ανταπέδωσαν το έντονο βλέμμα στηνυπάλληλο, που πίσω από τη χρωματιστή της μάσκα έμοιαζε κι εκείνη αποφασισμένη. Τα δύο μέρη αναμετρήθηκαν με τα μάτια και η μασκοφόρος έκοψε και τις τελευταίες ελπίδες τωνένστολων:

«Ούτε στο μπαρ υπάρχει θέση. Είμαστε πλήρεις!»«Θα το διαπιστώσουμε μόνοι μας».Ο λοχαγός Μοράβια παραμέρισε τη γυναίκα, κάθε άλλο παρά ευγενικά, και πέρασε την

είσοδο του Ναδίρ. Ο λοχίας Ντιάζ τον ακολούθησε, αφού έκανε πρώτα μια μικρή υπόκλισηστην υπάλληλο, που η μάσκα της ήταν στολισμένη με φτερά παγωνιού. Η Τροία αλώθηκε…Η μασκοφόρος πληκτρολόγησε έναν αριθμό στο τηλέφωνο που ήταν στερεωμένο στην

είσοδο. Το φωτάκι μιας αντίστοιχης συσκευής στον πάγκο του μπαρ αναβόσβησε. Στοεσωτερικό της σάλας, ο μπάρμαν με φτερά χήνας στη μάσκα του πρόσεξε το φωτάκι πουαναβόσβηνε στη μικρή συσκευή. Σήκωσε το ακουστικό. Με τα μάτια του αναζήτησε το Μαιτρ,για ν’ αναζητήσει εκείνος τον Επόπτη κι αυτός με τη σειρά του τη Βαλκυρία μέσα στοκατάμεστο κέντρο, που οι φωνές και οι ανάσες του πλήθους το έζωναν όπως ο ιστός τηςαράχνης. Το μήνυμα, περνώντας από διάφορους αποδέκτες, με έναν κώδικα νευμάτων,έκανε το γύρο της σάλας κι έφτασε στον προορισμό του. Η Βαλκυρία γύρισε το βλέμμα τηςστην είσοδο. Δύο ένστολοι παραβίαζαν τη βυθισμένη πόλη;… Στη χρωματιστή της ίριδα

Page 234



καθρεφτίστηκε το απεγνωσμένο πρόσωπο του λοχαγού, όπως καθρεφτίζεται ο ιδανικόςαυτόχειρας στα νερά της λίμνης, στον πάτο της οποίας ετοιμάζεται να τον βυθίσει η πέτρα που έχει δέσει στο λαιμό του.Η Βαλκυρία έγειρε στον πάγκο:«Στο τραπέζι του Σκορπιού».Ο Επόπτης κούνησε καταφατικά το κεφάλι και το μήνυμα έφτασε στον προορισμό του. Ο

μασκοφόρος Μαιτρ κατευθύνθηκε προς την είσοδο και πλησίασε τους δύο αξιωματικούς.Υποκλίθηκε ευγενικά και τους έσπρωξε με το γαντοφορεμένο χέρι του προς τα δεξιά.Η διάταξη των τραπεζιών, απόψε, ακολουθούσε τη διάταξη των αστερισμών στο χάρτη του

Πτολεμαίου. Το τραπέζι του Σκορπιού ήταν στην περιφέρεια του ζωδιακού κύκλου, έξω απότον αστρικό χάρτη.

«Τι τύχη! Μας δώσανε τραπέζι!» είπε ενθουσιασμένος ο λοχίας Ντιάζ και παρήγγειλε ταποτά τους στο Μαιτρ, που τα φτερά στρουθοκαμήλου στη μάσκα του του γαργαλούσαν ταμάγουλα.Ο Μοράβια γρύλισε δυσαρεστημένος. Το τραπέζι του Σκορπιού ήταν πολύ

απομακρυσμένο και ένιωθε πως τον έσυραν ως εκεί για να τον βγάλουν απ’ τη μέση. Η σάλα δεν διακρινόταν καθόλου από τους καπνούς και τον κόσμο. Θα ήταν αδύνατο να βρει τηνΑναμπέλα… Τέντωσε το λαιμό του προσπαθώντας να την εντοπίσει, όπως τεντώνει το λαιμότου ο μελλοθάνατος στην υποδοχή της γκιλοτίνας, περιμένοντας τη λαιμητόμο να του κόψει το κεφάλι. Η χρυσοπράσινη ίριδα της Βαλκυρίας εστίασε στον κουρεμένο σβέρκο του και ηαιχμηρή λεπίδα άστραψε μέσα στο μισοσκόταδο.

«Successione!» (Διαδοχή!)Οι ηθοποιοί αντάλλαξαν τις μάσκες τους και όρμησαν από τη σκηνή στη σάλα φωνάζοντας

«Successione» και ξεσηκώνοντας τους πελάτες. Η ιταλική ορχήστρα έπαιζε δυνατά. ΗΑναμπέλα χαμογέλασε αμήχανα στον Δεβεράλδη. Το γυμνό αριστερό της πόδι την έκανε νανιώθει πολύ άβολα. Δεν ήξερε πού ν’ ακουμπήσει τη γυμνή πατούσα της. Το τραπεζομάντιλο,ευτυχώς, έφτανε ως το πάτωμα, αλλά αυτό δεν περιόριζε τον πανικό της. Ένιωθε σαν να είχεαφήσει το ένα στήθος της ακάλυπτο και να εξέθετε τη ρώγα της σε κοινή θέα.Το μεγάλο γκονγκ περιφέρθηκε μεγαλόπρεπα στην αίθουσα. Ανήγγειλε την έναρξη της «

βιβλιοφαγίας» στο Μπουντουάρ. Ο Ρινώ ήταν έτοιμος να ξεκινήσει την τελετουργική τουαπαγγελία στην αίθουσα των αποχωρητηρίων, και είχε εντολή να απαρνηθεί απόψε τημητρική του γλώσσα και να απαγγείλει, κατ’ εξαίρεση, στη σύγχρονη βαλκανική διάλεκτο... Kαι ο δικός της ρόλος μόλις άρχιζε.Σηκώθηκε από τη θέση της.Ο Δεβεράλδης έσπευσε ιπποτικά να τη διευκολύνει, τραβώντας την καρέκλα της.Έκανε το πρώτο βήμα… το δεύτερο… Έφτασε στο μεγάλο διάδρομο, ανάμεσα στα

κεντρικά τραπέζια, ένα διάδρομο που τώρα φωτιζόταν από ένα απόκοσμο πορτοκαλί χρώμα. Η γυμνή αριστερή πατούσα της ακούμπησε στην παχιά μοκέτα, που ήταν μουσκεμένη απότρίμματα πάγου τα οποία έπεφταν από τις σαμπανιέρες και σκονισμένη από τις στάχτες τωντσιγάρων και τα παπούτσια των θαμώνων. Έσφιξε τα δόντια. Αργά και τελετουργικά άρχισε

Page 235



να διασχίζει τον πορτοκαλή διάδρομο, πατώντας μια με το δεξί παπουτσωμένο της πόδι καιμια με το αριστερό γυμνό της πέλμα, σαν βάρκα που μπατάρει. Τα φώτα σταδιακάχαμήλωσαν, ένας προβολέας εστίασε πεντακάθαρα πάνω της και η ορχήστρα,ακολουθώντας τον άνισο βηματισμό της, άρχισε να περιορίζει τη μελωδία σ’ ένα μονότονο «μι- σολ», «μι-σολ», «μι-σολ», «μι-σολ», σιγοντάροντας την εναλλαγή των βημάτων της.Το μονότονο τέμπο την υπνώτιζε και οι ειρωνικοί ψίθυροι του κόσμου της έφερναν ναυτία. Ο

προβολέας τη χτυπούσε αλύπητα στο σβέρκο και είδε το μακρύ φωτεινό μονοπάτι που τηνένωνε με την πόρτα του Μπουντουάρ να τεντώνεται σαν λάστιχο, να γίνεται γλιστερό καιαπόκρημνο, να τη βυθίζει σ’ ένα γνώριμο εφιάλτη… έναν απομονωμένο όρμο τηςΑλκυονίδας, ένα βαθύ και σκοτεινό πηγάδι που έπρεπε ν’ ανεβαίνει ατέλειωτα μονάχη της.Δεν θα τα κατάφερνε. Το πάτωμα την τραβούσε σαν ρουφήχτρα. Θα σωριαζόταν λιπόθυμη.Το πόδι της ακινητοποιήθηκε μετέωρο και η Αναμπέλα βεβαιώθηκε πως αυτό ήταν το τέλος.Έτσι θα τερμάτιζε το μεγάλο της όνειρο για ένα γάμο με τον αυτοκράτορα της Βαλκανικής:Λιποθυμώντας και γελοιοποιώντας τον εαυτό της.Ένα αόρατο χέρι στήριξε τη μέση της.Μια ψηλή φιγούρα στάθηκε πίσω της και έκρυψε τον προβολέα που την πυροβολούσε στο

σβέρκο. Η ευεργετική σκιά του άγνωστου σώματος τη βοήθησε ν’ ανασάνει, ενώ το χέρι στημέση της τη στερέωσε με δύναμη. Ακούμπησε πάνω του. Πάτησε καλύτερα τα ανισοϋψή τηςπόδια και κατευθύνθηκε προς τα εκεί που φανταζόταν ότι ήταν η είσοδος του οβάλθυσιαστηρίου… «Αριστερά», τη διόρθωσε ο γυναικείος ίσκιος πίσω της, αποκαλύπτονταςπως η Αναμπέλα είχε αρχίσει να παίρνει λάθος κατεύθυνση μέσα στη ζαλάδα της. Κοίταξεαριστερά και είδε να διαγράφεται θολά η πόρτα του Μπουντουάρ. Άλλαξε πορεία καιισορροπώντας στο γυμνό της πέλμα έφτασε ως το τέρμα του διαδρόμου και έσπρωξε τηνμπρούντζινη πόρτα των αποχωρητηρίων.

«Είναι ηθοποιός η κοπέλα;»Η δίκαιη απορία του λοχία Ντιάζ ξεχείλισε την οργή του Mοράβια. Οι πελάτες είχαν

παρακολουθήσει σαστισμένοι τη μικροκαμωμένη ξανθούλα που είχε σηκωθεί από το τραπέζι του Δεβεράλδη και διέσχισε τον πορτοκαλή διάδρομο φορώντας ένα μόνο γοβάκι – σαντους κλόουν που βυθίζουν το πόδι τους στον κουβά με τη σαπουνάδα και συνεχίζουν ναπερπατάνε, παριστάνοντας τάχα πως δεν το έχουν συνειδητοποιήσει. Όλοι αναρωτήθηκαν αν το παράξενο νούμερο ήταν μέρος του προγράμματος. Οι τελευταίες αμφιβολίες για τοσκοτεινό ρόλο της Βαλκυρίας σε τούτο το σατανικό προξενιό είχαν επιβεβαιωθεί. Ηψηλόκορμη γυναίκα του ιδιοκτήτη είχε σταθεί σαν οδοδείκτης πίσω από την κοπέλα,διορθώνοντας τον προσανατολισμό της «μονοπάπουτσης», καθοδηγώντας την προς τααποχωρητήρια. Η βαλκανική μέγαιρα έδειχνε να βρίσκεται, πάντα, ανάμεσα σ’ αυτόν και τημοίρα του σε τούτη τη Xερσόνησο. Έσπρωξε θυμωμένα την καρέκλα του και σηκώθηκε.

«Καιρός να σας ξεναγήσω στο Μπουντουάρ, λοχία Ντιάζ!»

Οι τρεις καναπέδες γύρω από την κεντρική κολόνα επέτρεπαν σ’ ένα μικρό αριθμό θαμώνων να παρακολουθούνε καθιστοί. Κάποιοι βολεύτηκαν στο ανάκλιντρο της εισόδου και όλοι οιυπόλοιποι στάθηκαν όρθιοι μέσα στο οβάλ Μπουντουάρ. Ο Ρινώ, φορώντας τη μάσκα του

Page 236



Καζανόβα, άνοιγε με μικρές γαργάρες λικέρ το λαιμό του, διευκολύνοντάς τον να υποδεχτείτις εκατό σελίδες χαρτιού που ετοιμαζόταν να του διοχετεύσει.Βραδιά Βιβλιοφαγίας: Νούμερο Εννέα.Τα φώτα χαμήλωσαν και ο ήχος από το πιτσίλισμα των σιντριβανιών μπερδευόταν με τον

ήχο του νερού που γέμιζε τα καζανάκια στις τουαλέτες. Οι μαρμάρινες λεκάνες αντιφέγγιζανστους ημικυκλικούς καθρέφτες σαν ανοιχτά στόματα δράκων, με τα ξεχειλωμένα τουςσαγόνια πιο ετοιμοπόλεμα κι από του Ρινώ. «Ο Προδομένος Εραστής…» O καλλιτέχνηςάφησε την κραυγή του ν’ αντηχήσει στο σιωπηλό Μπουντουάρ.

«Ο Προδομένος Εραστήςείναι μια καιόμενη βάτος στον εφιάλτη του ευσεβούςένα πηγάδι με αίμα για το διψασμένο ταξιδιώτη της ερήμου.Για τον προσκυνητή που αναζητά τον επίγειο παράδεισοένα αλώνι.Ένα αλώνι με βρέφη, που το οργώνουν δρεπάνια!Ο Προδομένος Εραστήςείναι ο τοκετός του φιδιού στη βλάσφημη φάτνητο δηλητηριασμένο πρόσφορο ενός ικέτη χωρίς χέριαη αιμορραγούσα μήτρα στα αγάλματα του αβαείου.Ο Προδομένος Εραστήςείναι η αρπαγή της Ελένης, η συντριβή της Καρχηδόναςη άλωση της Βασιλεύουσας, ο εμπρησμός της Ρώμηςη άσκοπη σταύρωση ενός Ιησού που ξέχασε να υποσχεθείο Προδομένος Εραστής… είναι ο αριστερός ληστής!»

Η πρώτη σελίδα κόπηκε τελετουργικά από το πυκνογραμμένο χειρόγραφο και έγινε μιαμικρή μπάλα, μια στρογγυλή καραμέλα… ένα γαστριμαργικό παρελθόν!

«Ο Προδομένος Εραστής», ούρλιαξε ο συγγραφέας ασυγκράτητος,

«είναι η απουσία οξυγόνου,το παραλήρημα φρενοβλαβών σ’ ένα γυάλινο άσυλο νοτισμένοαπ’ τα χνότα – σφραγισμένο για πάντα στο βυθό του πελάγους.Ο Προδομένος Εραστήςείναι μια θηλιά από ξυράφια στο λαιμό ενός κύκνου που πετάγια τον ήλιοκαι στο απότομο τίναγμα το λαιμό κοκκινίζειξυρίζειΑποκεφαλίζεικαι η πτώση είναι κάθετημοιραίαπροπατορική!Του Ίκαρου, του Σίσυφου, του Αδάμ.

Page 237



Η προδοσία είναι η εξαργύρωσηκαι ο Προδομένος Εραστής… είναι ο δανειστής!»

Την είδε! Δεν υπήρχε αμφιβολία πως ήταν η Αναμπέλα. Στεκόταν όρθια στο χώρισμα πουσχημάτιζαν οι δύο κεντρικοί καναπέδες. Ο Μοράβια πάλεψε ν’ ανοίξει δρόμο ανάμεσα στονκόσμο που τους χώριζε. Κολύμπησε αριστοτεχνικά με το πελώριο σώμα του, διέσχισεταραγμένα κύματα από ώμους και αγκώνες, καταπίνοντας με γενναιότητα απόνεραδιαμαρτυριών και επιπλήξεων, μειώνοντας βαθμιαία την απόσταση ανάμεσά τους.Ένα φράγμα ορθώθηκε απότομα, το ανοιχτό κανάλι χτίστηκε και το σώμα του έσκασε με

δύναμη στην ξέρα. Δύο φαρδιές πλάτες έκρυψαν την Αναμπέλα και ένα κεφάλι, ακριβώς στούψος του δικού του κεφαλιού, κάλυψε το οπτικό του πεδίο.

«Συγνώμη», ψιθύρισε ο λοχαγός, ακουμπώντας τον ώμο που του έκλεινε το δρόμο. Ταδάχτυλά του ήρθαν σε επαφή με γυμνό δέρμα και συνειδητοποίησε πως ο φαρδύς ώμοςήταν γυναικείος. Η άγνωστη γυναίκα όμως αδιαφόρησε για την παράκλησή του. Είχεσφηνωθεί ανάμεσα σ’ αυτόν και στην Αναμπέλα και είχε πετρώσει. Η συντηρητική φύση τουΜοράβια δεν θα του επέτρεπε, υπό κανονικές συνθήκες, να ακουμπάει το γυμνό ώμο μιαςάγνωστης κυρίας, αλλά οι περιστάσεις ήταν εξαιρετικές και ο λοχαγός δεν ήταν ακριβώς οεαυτός του ετούτο το βράδυ.

«Συγνώμη», είπε δυνατά, «θα ήθελα να περάσω!»Η φωνή του προκάλεσε τη δυσφορία των παρισταμένων, που τον επέπληξαν μ’ ένα έντονο

«σσσς», ενώ ο Ρινώ τον κάρφωσε με το οργισμένο του βλέμμα πίσω από τη μάσκα τουΚαζανόβα. Τα κεφάλια γύρω του κυμάτισαν ανήσυχα, αλλά η πέτρινη γυναίκα τον αγνόησεκαι πάλι. Επιβλήθηκε κι αυτός στην ντροπή του και κόλλησε τα χείλη του στο κουφό αυτί:

«Θέλω να περάσω!»«Είναι φανερό», ψιθύρισε εκείνη και το μελαχρινό κεφάλι γύρισε απότομα.Δύο καταπράσινα μάτια, όμοια με μάτια πάνθηρα, λαμπύρισαν στο σκοτάδι και ένα

αστραφτερό χρυσό αστέρι στο βάθος της ίριδας τον διαπέρασε σαν νυστέρι χειρούργου. (ΗΒαλκυρία;) Ό,τι κι αν εννοούσε «πως ήταν φανερό», η γυναίκα δεν μετακινήθηκε ούτε χιλιοστό για να τον διευκολύνει. Το αυστηρό της βλέμμα τον άνοιξε σαν φερμουάρ και οι πιο κρυφέςτου σκέψεις και επιθυμίες αναδύθηκαν ολοφάνερες και τον τύλιξαν σε μιαν ανείπωτη ντροπή.Πισωπάτησε τρομαγμένος. Ζήτησε συγνώμη.

«Ο Προδομένος Εραστής», ούρλιαξε ο Ρινώ, χώνοντας την καινούργια σελίδα στο στόματου και πιέζοντας το χαρτί με το δείκτη για να φτάσει στον πάτο του ουρανίσκου του,

«… είναι ένα χρυσόμαλλο δέραςπου κρέμεται γδαρμένοστο τσιγκέλι του χασάπη.Μια χρωματιστή πεταλούδαπου ξανάγινε κάμπια

Page 238



και κρύβει την ντροπή της ασκήμιας τηςσ’ ένα κουκούλι θρήνου.Ο Προδομένος Εραστήςείναι το θύμα της αλαζονείας τουείναι ο κατ’ όνομα “εραστής”ο βασανιζόμενος και ο βασανιστήςο πρωταγωνιστήςενός μαρτυρίου που ο ίδιος επινόησεο ίδιος σατανικά σχεδίασεόταν προκάλεσε επιδεικτικά το Δέντρο της Γνώσηςμε το να δοκιμάσει τους καρπούς του.Κάτω από τις πληγές του ερεθισμένου του εγωισμούο Προδομένος Εραστής… είναι μαζοχιστής!»

Ο Ρινώ κλότσησε το μικρό τραπεζάκι που φιλοξενούσε το χειρόγραφό του και ξάπλωσεφαρδύς πλατύς στο πάτωμα. Βούτηξε το κείμενο με τα χοντρά του δάχτυλα και έσκιζε δέκαδέκα τις σελίδες, σαν υστερικό μωρό που ξεμαλλιάζει την κούκλα του, κι ένας ποταμόςχαρτιού έβρισκε το δρόμο του προς το λαίμαργο οισοφάγο. Ποιοι εκδικητικοί θεοί είχανκαταραστεί την αδύναμή του πένα και τον είχαν υποβιβάσει σε ατάλαντο καταγραφέα τωνανθρώπινων δραμάτων; Ήταν ένας αποστραγγισμένος χείμαρρος, μια καμένη πεδιάδα, έναάγονο φαράγγι στο λιοπύρι του Αυγούστου…

«Εσύ πονάς», ούρλιαξε καταπίνοντας το δερματόδετο εξώφυλλο του τετραδίου του, γιατί το περιεχόμενο είχε ήδη εξαντληθεί, «κι εγώ σου γράφω αδύναμα γελοιοδέστατα μοιρολόγια!»Ξερόγλειψε τα χείλη του και τράβηξε ένα κομμάτι δέρμα που είχε σφηνωθεί στα δόντια του.

O λοχαγός βόγγηξε απαρηγόρητος.Ο λοχίας Ντιάζ στάθηκε δίπλα στον Μοράβια, παρακολουθώντας το θλιβερό θέαμα του

Ρινώ στο πάτωμα – που ακόμη κι αν του έλειπε το συγγραφικό ταλέντο, δεν του έλειπε,όπως σ’ όλα τα ζώα, το ένστικτο!

«Τι κάνει αυτός;» ρώτησε ο λοχίας τον προϊστάμενό του, καθώς η βαλκανική διάλεκτοςπου χρησιμοποιούσε ο Ρινώ του ήταν άγνωστη.

«Είναι κι αυτός μέρος ενός σατανικού σχεδίου», ρουθούνισε απαρηγόρητος ο λοχαγόςσκουπίζοντας τα δάκρυά του.

Εν τω μεταξύ, στη σάλα…O μέλλων πεθερός γέλασε δυνατά και ο Δεβεράλδης τον βοήθησε διακριτικά να μην

ξαναρίξει το ποτήρι που κράταγε στο χέρι του. Είχαν συμφωνήσει και οι δύο πως ο Ρινώ δενήταν του γούστου τους και είχαν προτιμήσει τη σάλα των μασκοφόρωναπό το σκοτεινό Μπουντουάρ. Το γλέντι τριγύρω τους είχε ανάψει και ο μέλλων πεθερόςσκεφτόταν πως, αν ξαναγέμιζε το ποτήρι του με τούτο το δυνατό κρασί του γαμπρού, θα τονέβγαζαν με φορείο από την αίθουσα.

Page 239



Ένας μασκοφορεμένος σερβιτόρος στάθηκε πάνω από το κεφάλι του Δεβεράλδη,διακόπτοντας ευγενικά την κουβέντα τους.

«Το Νέκταρ σας», είπε με σεβασμό ο υπάλληλος και ακούμπησε ένα φαρδύ ρηχό ποτήριμε σκουρόχρωμο υγρό μπροστά στο «γαμπρό».Ο Δεβεράλδης τον κοίταξε ξαφνιασμένος. Δεν είχε παραγγείλει «Νέκταρ»! Προσπάθησε

να διαβάσει το βλέμμα του υπαλλήλου του, όση ώρα ο μέλλων πεθερός δίπλα τουαναρωτιόταν αν είχε πιει τόσο πολύ, ώστε να μη θυμάται πως ο γενειοφόρος είχεπαραγγείλει μια τέτοια σούπα για τον εαυτό του.

«Πάντοτε πίνω ένα Νέκταρ, μετά τα μεσάνυχτα», δικαιολογήθηκε ξερά ο ιδιοκτήτης τουΝαδίρ και ο πεθερός θεώρησε αυτόματα το ζήτημα λήξαν.Έπιασε με τα δάχτυλά του το ρηχό σκεύος. Το περιεργάστηκε για λίγο καχύποπτα και

ξεκίνησε να πίνει ανόρεχτα το σκουρόχρωμο περιεχόμενο. Η στάθμη κατέβαινε σταδιακά. Tοποτήρι είχε σχηματίσει πια ορθή γωνία με το στόμα του και το υγρό άρχισε ν’ αποτραβιέταιαπό το χαραγμένο πάτο του. Η φράση αποκαλυπτόταν σιγά σιγά. Κατάπιε δύο γουλιέςακόμη και με το πρόσωπό του χωμένο στο ρηχό τάσι μπόρεσε να διαβάσει:ΘΑ ΠΑΡΩ ΜΑΖΙ ΜΟΥ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΣΗΜΕΡΙΝΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣΤράβηξε το ποτήρι από τα χείλη του. Το ακούμπησε στο τραπέζι και το εναπομείναν υγρό

κάλυψε το μήνυμα που είχε χαραχθεί στον πάτο. Ο Δεβεράλδης συνοφρυώθηκε. Θα πάρειτις σημερινές φωτογραφίες; Έσφιξε συλλογισμένος το ποτήρι στο χέρι του.Παράξενο… Η Βαλκυρία είχε ξεκαθαρίσει πως δεν σκόπευε να πάρει τίποτα μαζί της σ’

ετούτο το ταξίδι χωρίς επιστροφή. Ούτε τα ρούχα της ούτε τα κοσμήματά της. Κοίταξε τομέλλοντα πεθερό του, που του χαμογελούσε αμήχανα από την άλλη άκρη του τραπεζιού. Του ανταπέδωσε το χαμόγελο. Σκέφτηκε πως το Μπουντουάρ ήταν τώρα γεμάτο κόσμο καισίγουρα δεν ήταν η κατάλληλη στιγμή για να μπει. Έπρεπε να περιμένει.

«Τι συγκινητική νύχτα!» είπε ο πεθερός, σκουπίζοντας μεθυσμένος τα δάκρυα που είχανυγράνει τα μάτια του, φυσική συνέπεια μεγάλης ποσότητας αλκοόλ που καταναλώθηκεαπότομα. «… Nα αρραβωνιάζει κανείς τη μοναχοκόρη του. Τι…» ρεύτηκε, «λαμπρή νύχτα!»

«Τι λαμπρή νύχτα, πράγματι», μουρμούρισε ο Δεβεράλδης κι αναρωτήθηκε αν ήτανσυγκίνηση αυτό που του έσφιγγε σαν τανάλια το στομάχι ή τρομακτική, εφιαλτική αγωνία…μπροστά σ’ ένα αβέβαιο αύριο.

Το Ημερολόγιο του Κασκόλ απολογείται στους αναγνώστες για τούτη την ανατροπή καικρατάει την ανάσα του τώρα που, εντελώς αιφνίδια, απροειδοποίητα και αψυχολόγητα,ξεπηδάει μέσα από το κείμενο η αναδρομή του Δεβεράλδη…

«Λαμπρή Νύχτα»… Μια ατέλειωτη σειρά από λαμπρές νύχτες είχαν οδηγήσει στην αποψινή,τόσες, που δυσκολευόταν πια να μετρήσει. Ένα περιδέραιο από φωτεινές νύχτες, έναμυστικό μονοπάτι, που τον έφερε ψηλαφιστά από μια ηλιόλουστη πισίνα του Καΐρου στοκέντρο της επικαιρότητας της Βαλκανικής. Πόσοι Ευρωπαίοι, σαν και του λόγου του, δενέβρισκαν, τότε, στη θολή κολυμπήθρα της Αιγύπτου έναν ήσυχο βυθό για να κρυφτούν. Νααποσυρθούν. Να σβήσουν από τον ανθρώπινο χάρτη. Μακριά από την αδιακρισία ετούτης

Page 240



της μυτερής Xερσονήσου, που είναι πάντα σκληρή και άδικη με τις γενετήσιες ατέλειες.Εκείνος το κατάλαβε πολύ νωρίς. Από τις αρχές της μαραμένης του εφηβείας, της

μαραμένης του ύπαρξης. Αυτό το κακόγουστο παιγνίδι της φύσης, που ρουφούσε με ταχρόνια ανάμεσα από τα πόδια του το περιεχόμενο των εσωρούχων του. «Ατροφία»… Μόνοτα μαθήματα ανατομίας και οι πρόστυχες φωτογραφίες των πορνοπεριοδικών του έδειχνανπώς θα έπρεπε κανονικά να ορθώνεται ένα μόριο, που δεν εδέησε ποτέ να ζωντανέψει κάτω από τη μέση του. Το υπερμεγέθες παράστημά του, η τριχοφυΐα του, η βροντώδης φωνή του,τίποτα δεν πρόδιδε πως το μαλακό σαλιγκάρι με το οποίο γεννήθηκε θα παρέμενε, σε όλητου τη ζωή, σε θλιβερή καταστολή. Ένα μαραζωμένο όργανο ούρησης και τίποτε άλλο…τίποτε άλλο. Ο τροχός του μαρτυρίου του, φορτωμένος θεραπείες, γιατροσόφια και φρούδεςελπίδες, διέγραψε τον επταετή του κύκλο κι έκλεισε με την ενηλικίωσή του. «Συνειδητοποίηση!» Στα είκοσί του χρόνια ήταν ήδη ένας ξοφλημένος άντρας και όπως του φαινόταν τότε: έναςξοφλημένος άνθρωπος. Ευτυχώς, μια παράξενη γυναίκα, δέκα χρόνια μετά, θα τουκαταδείκνυε την τεράστια διαφορά ανάμεσα στα δύο.Μοναχικός και απογοητευμένος, πονεμένος και ανεπαρκής, αναζήτησε στην Tέχνη την

ανακούφιση που του στέρησε η φύση. Κι η Tέχνη τον σπλαχνίστηκε. Περιφερόταν ανώνυμοςστις μεγαλουπόλεις της Βόρειας Αφρικής ως παραγωγός μικρών καλλιτεχνικώνσυγκροτημάτων και βρήκε σε τούτη τη δουλειά την παρηγοριά και το άλλοθι που αναζητούσε.Την πρόφαση ν’ αλλάζει συχνά τόπο διαμονής, να ταξιδεύει συνέχεια, προτού προλάβουν ν’αναρωτηθούν οι γύρω του. Προτού προλάβουν ν’ αντιληφθούν πως ετούτος ο γίγαντας με τοεπιβλητικό παράστημα δεν ζευγάρωνε ποτέ και με κανένα θηλυκό.Η διαφορετικότητά του τον ζάλιζε σαν ιερός καπνός. Τον μεταμόρφωνε. Η απουσία του

έρωτα από τη ζωή του όξυνε την αντίληψή του, ραφινάρισε το πνεύμα του, οχύρωσε τηνπροσωπικότητά του. Τον προίκισε με μια εκκεντρικότητα που είχε τη λάμψη και τη φαυλότηταλεπτοδουλεμένου διαμαντιού. Τον έκανε ν’ αναπτύξει υπεροψία απέναντι στους ανθρώπουςκαι στη μοίρα τους, μια ιδιόμορφη ανωτερότητα, που ξάφνιασε ακόμη και τον ίδιο. Έγινε πιοφιλόδοξος και πιο ακόρεστος από κάθε ικανοποιημένο εραστή. Ένιωσε τη δίψα για επιτυχία,για δόξα, για αναγνώριση, να καίει τα στεγνά του χείλη, τα στεγνά του μάτια, τα αχόρταγαχέρια του, που έψαχναν απεγνωσμένα ένα «βατήρα» για ν’ αναδειχτούν και ναμεγαλουργήσουν.Κι επιτέλους στα τριάντα του χρόνια, εκείνο το ζεστό μεσημέρι στην πισίνα του Καΐρου, που

άφηνε το κορμί του να λιάζεται, καθώς δεν ήξερε τι άλλο να κάνει με δαύτο,Εκείνησηκώθηκεαπό την πολυθρόνα της, διέσχισε την απόσταση που τους χώριζε και στάθηκε από πάνω του. Ο ίσκιος της έπεσε βαρύς πάνω στο πελώριο σώμα του. Παραμέρισε την εφημερίδα του και την κοίταξε παραξενεμένος. Τι γύρευε ετούτη η άγνωστη γυναίκα από κείνον; H Βαλκυρία –σαν να συνέχιζε με το στόμα κλειστό μια συζήτηση που είχαν ξεκινήσει οι δυο τους σε κάποιαπροηγούμενη ζωή– διαπέρασε με το χρυσοπράσινο βλέμμα της την ηλιοκαμένη επιδερμίδατου και διάβασε την ψυχή του…

«Είναι αχόρταγη η ανθρώπινη ψυχή!» αναφώνησε ο Ρινώ.

Page 241



Έγλειψε από τα δάχτυλά του το μελάνι της τελευταίας σελίδας και έκλεισε τη «βιβλιοφαγία»μ’ ένα ηχηρό και μεγαλοπρεπές ρέψιμο. «Έξοδος!» ούρλιαξε.

Tο κοινό αλλοπαρμένο άρχισε να φωνάζει «Έξοδος! Έξοδος!» και να χειροκροτείρυθμικά.Ο Ρινώ είχε ολοκληρώσει με επιτυχία την απαγγελία και κατάποση εκατό

πυκνογραμμένων σελίδων και μέσα σε τούτη την ψαλμωδία από φωνές ήταν έτοιμος για τοφινάλε!

«Δεν έχει άλλη διέξοδο η καλλιτεχνική έκφραση, πέρα από το Γολγοθά της αρρωστημένηςπένας μου; Δεν ξέρει άλλο μονοπάτι λύτρωσης, άλλο τούνελ διαφυγής, πέρα από τονξεδιάντροπο, κακοτράχαλο γκρεμό των στίχων μου; Δεν βρίσκει άλλη οδό σωτηρίας, πέρααπό το να αυτοκτονεί στα γραπτά μου;»

Aλλά η φωνή του καλλιτέχνη δεν ακουγόταν πια, γιατί το κοινό είχε παραληρήσει και οιαλαλαγμοί «Έξοδος! Έξοδος!» είχαν τραντάξει συθέμελα το Μπουντουάρ.

«Πνίγεται νικημένη στο φαρμακερό μου μελάνιγια χάρη του αδηφάγου της κοινού…»

Eίχε αρχίσει να ξεκουμπώνει το παντελόνι του…«… όπως παραδίδεται ο εξουθενωμένος ταύροςστο κοντάρι του ταυρομάχου.Γιατί η δόξα του θύτη τουέχει γι’ αυτόν μεγαλύτερη σημασία πιααπό τη σωτηρία!»

Το παντελόνι λύθηκε, έπεσε και η φουσκωμένη κοιλιά ξεπρόβαλε ολοστρόγγυλη σανπανσέληνος πάνω από το κεντημένο σώβρακο. Το πολτοποιημένο χειρόγραφο γύρευεαπεγνωσμένα την ενθάρρυνση του πλήθους για να τροχοδρομήσει στο παχύ έντερο και νααπελευθερωθεί από τους σφικτήρες. Οι κραυγές «Έξοδος! Έξοδος!» έγιναν χτυπήματαστον τοίχο, γρονθοκοπήματα στο πάτωμα και λυσσαλέο ποδοβολητό. Oι ακριανοί πελάτεςσπρωγμένοι από τους πίσω έπεφταν μέσα στα σιντριβάνια και ο Ρινώ κατευθύνθηκε με κάθε μεγαλοπρέπεια στη λεκάνη της κεντρικής τουαλέτας για την κορύφωση, χωρίς να μπει στονκόπο να κλείσει πίσω του τη μικρή της πορτούλα, που έτσι κι αλλιώς δεν ήταν τίποταπερισσότερο από ένα χαμηλό ημικυκλικό καθρέφτη.Ο δημιουργός πήρε τη θέση του στη λεκάνη, όπως ο μονάρχης στο θρόνο του, και το κοινό

ρουφούσε αχόρταγα τα ρίγη και τον τραυλό μονόλογο του «καλλιτέχνη», που έσπαγεμπροστά στα μάτια τους το ταμπού της «αφόδευσης» και τους καθιστούσε όλους μάρτυρεςτης εναγώνιας προσπάθειάς του… Συνεργάτες και συνένοχους!Η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο «στοχαστικό» και το «παράλογο», ανάμεσα στο «

εμπνευσμένο» και το «κακόγουστο» έγινε ξαφνικά δυσδιάκριτη – και το κοινό του Ναδίρ είδεστην εικόνα του αφοδεύοντα καλλιτέχνη την αντανάκλαση της δικής του εικόνας τόσο καθαρά,όσο θα την έβλεπε και στον ημικυκλικό καθρέφτη, αν ο Ρινώ είχε μπει στον κόπο να κλείσειτη χαμηλή πορτούλα.

Page 242



Μια παράξενη ανατριχίλα διαπέρασε τα στριμωγμένα σώματα, καθώς τα ήθη χαλάρωνανμε ιλιγγιώδη ταχύτητα. Η συνενοχή γινόταν δεσμός αίματος, η αναστάτωση άνοιγε πόρουςστο δέρμα και το πρόσωπο και ξεχυνόταν σαν το νερό των σιντριβανιών μουλιάζονταςαφυδατωμένες συνειδήσεις. Το ανώνυμο πλήθος θρόισε παγιδευμένο στον αισθησιασμό του ακατάσχετου μονόλογου του Ρινώ που, αγωνιζόμενος να προηγηθεί ενός ακροατηρίου πουτον πλησίαζε επικίνδυνα, γινόταν ολοένα και πιο απροκάλυπτος και χυδαίος. Kάτω από τιςαπολήξεις των σωληνώσεων, στο δαιδαλώδες αποχετευτικό σύστημα του Παλμέ-Bαλκάν, τα τρωκτικά της Bαλκανικής ακόνιζαν τους κοπτήρες τους για να υποδεχτούν τον «ΠροδομένοΕραστή»…Η Αναμπέλα ένιωσε το χέρι της Βαλκυρίας να σφίγγει με δύναμη το γυμνό της ώμο. Τη

συγκρατούσε, για να μην ανατραπεί από τις πιέσεις που δεχόταν δεξιά κι αριστερά από τουςμεταμορφωμένους πελάτες και το διονυσιακό χορό τους. Η ζαλάδα ήταν μεταδοτική, ηασφυξία σχεδόν μεθυστική, η παράνοια τραγανιστή σαν παιδικό γλειφιτζούρι…Παρόλο το τρακ και τον πανικό της μέσα σε τούτο το σκοτεινό δωμάτιο, παρόλη την

αμηχανία που της προσέδινε η γυμνή αριστερή πατούσα της, η Αναμπέλα ένιωσε ένα καυτόηδονικό ρυάκι να διατρέχει το σώμα της και να σταλάζει αχνιστό στις ωοθήκες της. Ρίγησε. Τα νύχια της Βαλκυρίας χώθηκαν μέσα στο δέρμα της, βούλιαξαν μέσα στο αίμα της, οι πόροιτης άνοιξαν σαν χίλια βαθουλώματα στην άμμο, χίλια στόματα μπουκαλιών πουδιαστέλλονται και πετάγονται τα πώματά τους με δύναμη… Kι από όλες τούτες τις μικρέςφολίδες γλιστρούσε η Βαλκυρία σαν δηλητήριο, διακτινιζόταν με ορμή στις αρτηρίες της και τημούδιαζε, τη μόλυνε, την κυρίευε…

«Έξοδος!» ούρλιαξε ο Ρινώ και τράβηξε με δύναμη το καζανάκι.Το «μεταποιημένο» του αριστούργημα ακολούθησε το χείμαρρο και πήρε το δρόμο του

προς τα υπόγεια νερά της Βαλκανικής. Το Μπουντουάρ σείστηκε από τις κραυγές και ταχειροκροτήματα και η Αναμπέλα ονειρεύτηκε, ήταν βέβαιη ότι απλώς το ονειρεύτηκε, τα χείλητης Βαλκυρίας να ακουμπάνε το αυτί της, σαν δαχτυλίδι από καπνό: «Διαδοχή».Ένας μασκοφόρος ηθοποιός εισέβαλε στο Μπουντουάρ κρατώντας ένα μεταλλικό γκονγκ

και ανήγγειλε πένθιμα πως ο μελλοθάνατος Καρμερόν ήταν έτοιμος να ξεκινήσει στη σάλατην παράστασή τουΣταχτοπούτα από Στάχτη. Το πλήθος όρμησε προς την κεντρική σκηνήμεθυσμένο, διψώντας για αίμα. Οι επιθανάτιες ατάκες του καταδικασμένου Καρμερόν ήτανεξαιρετική λιχουδιά για τους σαλιάρικους αδένες τους και το Μπουντουάρ εκκενώθηκε σελιγότερο από δύο λεπτά.

«Πάμε κι εμείς!» ξεφώνισε συνεπαρμένος ο λοχίας Ντιάζ, καθώς τους τσαλαπατούσαν οιπελάτες που κατευθύνονταν προς τη γιορτινή αίθουσα. «Δεν ξέρω πού πηγαίνουν, αλλά είμαι σίγουρος πως θ’ αξίζει τον κόπο!»Η άγνωστη βαλκανική γλώσσα είχε πάψει πλέον να αποτελεί πρόβλημα για το νεαρό

λοχία. Ήταν κομμάτι ενός πελώριου ηλεκτρισμένου σώματος, σταγόνα ενός καταρράχτη,τελευταίο ψηφίο ενός ερωτικού αλφάβητου.

«Περίμενε». O Μοράβια προσπάθησε να στερεώσει γερά τα πόδια του στο έδαφος καιάφησε το πλήθος να τον προσπεράσει. Έπρεπε οπωσδήποτε να μιλήσει με την Αναμπέλα!

Page 243



Ένα περιδέραιο από «λαμπρές νύχτες», σκέφτηκε χαμογελώντας ο Δεβεράλδης. Άφησε τοβλέμμα του να περιπλανηθεί στην τεράστια σάλα, που υποδεχόταν ενθουσιασμένη τομελλοθάνατο Καρμερόν. Οι πελάτες, όπως τα θηρία στην αρένα, πήραν τις θέσεις τους στατραπέζια και ο καταδικασμένος ηθοποιός εμφανίστηκε πίσω από την πένθιμη αυλαία με τοφωτοστέφανο του τραγωδού, του μάρτυρα, του τζόκερ!

«Φλος Ρουαγιάλ!»Αν δεν το είχε ζήσει ο ίδιος, αν δεν το είχε δει με τα μάτια του να συμβαίνει, αν δεν είχε

πρωταγωνιστήσει σε τούτη την τρελή βαλκανική κούρσα προς την εξουσία, δεν θα πίστευεποτέ πως θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί. Στην ηλιόλουστη πισίνα του Καΐρου, ηπαράξενη γυναίκα είχε περιγράψει με κάθε λεπτομέρεια ετούτο το τολμηρό εγχείρημα τουΝαδίρ. Το Παρατηρητήριο του μέλλοντος… Το Διοικητήριο της Βαλκανικής. Το μόνο πουέπρεπε να κάνει εκείνος ήταν να το «πιστέψει»… και να επενδύσει το κεφάλαιό του. Eκείνη θα του σερβίριζε τη Xερσόνησο στο πιάτο. Θα βγαίνανε μαζί στην κορυφή του μιναρέ σαν τονΧότζα, θα ανέκραζαν «ο Θεός είναι ένας» και θα ακουμπούσαν οι πιστοί τα σαγόνια τους στο χώμα.Ο στρατηγικός σχεδιασμός της Βαλκυρίας ξεπερνούσε κατά πολύ τη νοημοσύνη του και οι

διορατικές της επισημάνσεις τον τρέλαιναν. Το πρόγραμμα ήταν προσεκτικά μελετημένο, γιανα χαράζει ανάλαφρα το υποσυνείδητο του κοινού και να αφήνει τον κόσμο μπερδεμένο καιανάστατο. Οι πελάτες δεν προλάβαιναν να αντιληφθούν, να αφομοιώσουν. Μόνον «ένιωθαν».Παλεύανε να ερμηνεύουν το συμβολισμό που πάντοτε τους ξέφευγε, το μήνυμα ήτανγραμμένο στο νερό, ο χρησμός εξατμιζόταν πριν προλάβουν να τον αποστηθίσουν, ο «θησαυρός» γλιστρούσε από τα χέρια τους πριν αντιληφθούν αν ήταν «άνθρακας»… Ο Xρόνος ήταν πάντα με το μέρος της Βαλκυρίας, σαν να γεννήθηκε μέσα του, σάρκα από τηνάυλη σάρκα του. Ήταν πάντα ένα βήμα μπροστά. Κι αυτό το βήμα την καθιέρωσε.Τι θεαματική επάνοδος! Η επιστροφή του σε τούτη τη Xερσόνησο δεν θύμιζε σε τίποτα τη

φοβισμένη δραπέτευση ενός ανώνυμου ευνούχου, δέκα χρόνια πριν. Γύρισε στη Βαλκανικήεπιτυχημένος, πανίσχυρος, μεγαλοπρεπής, με την εντυπωσιακή του γυναίκα, μυστηριώδηστο πλευρό του. «Το διάσημο ζευγάρι του Ναδίρ»… Η φαντασία του κοινού και του Τύπουδιόγκωσε την εικόνα τους περισσότερο κι απ’ όσο προσδοκούσαν. Ο δρόμος για τηνκορυφή ήταν ανοιχτός, ο κόσμος λαχταρούσε να πιστέψει…Το μυαλό της Βαλκυρίας δούλευε πιο γρήγορα και από τη δίνη του τυφώνα. Ο «Ναός»

σχεδιάστηκε αριστοτεχνικά στην παραλιακή λεωφόρο, μελετήθηκε με προσοχή και πονηρίακαι το στόμα του Δράκου άνοιξε για το κοινό. Στο τέρμα του ουράνιου θόλου, η οπή τηςΚόλασης. Το οβάλ Μπουντουάρ… Μια χοάνη που ρουφούσε «εκκενώσεις» κάθε είδους,που συνέλεγε τα πολύτιμα «απόβλητα» των ψυχών, σαν τον πάτο του δοκιμαστικού σωλήναόπου κατακάθεται το απόσταγμα των ουσιών, σαν τον πάτο της λίμνης όπου κοιμάται αθέατοτο μαργαριτάρι. Ένα «μάτι του Διονύσου» πίσω από ένα μονοδρομικό καθρέφτη, μιαφωτογραφική μηχανή που πάγωνε μια πόζα κάθε εννέα λεπτά.Διαχειρίζονταν τηνπληροφορία… Οι ασπρόμαυρες πόζες αρκούσαν, για να κάνουν το μυαλό της γυναίκας ναγεννάει και να παράγει ανεξάντλητα.

Page 244



Οι απορίες του ήταν λογικές. Η σύγχρονη τεχνολογία μπορούσε να τους προμηθεύσειμικρόφωνα, βίντεο, κάμερες. Αντί για όλα αυτά, επέλεξε μια απλή φωτογραφική μηχανή,ρυθμισμένη να τυπώνει μια στάση κάθε εννέα λεπτά…Οι υπολογισμοί και οι διαιρέσεις που σχεδίαζε η Βαλκυρία με το μολύβι της του φαίνονταν

δυσνόητες. Γιατί προτιμούσε τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες από τις έγχρωμες; Δεν ήθελεντοκουμέντα, ήθελε σκιές. Δεν ήθελε την παλέτα του μάγου, ήθελε το αναλόγιο του ψάλτη. Δεν ήθελε έναν προβολέα με χρώματα, ήθελε την αντανάκλαση της σελήνης!Οι υπολογισμοί που έβγαιναν από το μολύβι της βεβαίωναν πως στις ώρες που

λειτουργούσε το Ναδίρ, από τις21:00το βράδυ μέχρι τις06:00τα χαράματα, μια πόζα κάθεεννέα λεπτά θα έδινε μια τράπουλα με εξήντα φύλλα, μια ανοιχτή πασιέντζα, που θα άπλωνεμπροστά της σαν τη χαρτορίχτρα και θα αποκωδικοποιούσε σε λιγότερο από ένα δεκάλεπτο.Τόσο διέθετεαπό τον πολύτιμο χρόνο της. Tο εικοσιτετράωρό της ήταν ακριβό και σχεδιασμένο ως τοτελευταίο δευτερόλεπτο.Σύμφωνοι, δεν είχαν χρόνο να παρακολουθούν πολύωρες ταινίες ή να

απομαγνητοφωνούν ατέλειωτες συνομιλίες, αλλά γιατί μια στάση κάθεεννέαλεπτά; Στουςπυκνογραμμένους υπολογισμούς που γέμιζαν το χαρτί της, δεν μπόρεσε να καταλάβει καλάτους συσχετισμούς των χρόνων που έβγαζαν οι δύσκολες διαιρέσεις. Η Βαλκυρία τον κοίταξε κουρασμένα. Οι ερωτήσεις του ξόδευαν τον πολύτιμο χρόνο της. «Το9είναι είναι ιερόςαριθμός, παριστάνει τους9κοσμικούς χρόνους του σύμπαντος. Tο είπε ο Πυθαγόρας».Αρκέστηκε σ’ αυτή τη μεταφυσική εξήγηση. Στο κάτω κάτω, δεν διέφερε κι εκείνος από τους

πελάτες του μαγαζιού του. Του ήταν ευκολότερο να πιστέψει το φανταστικό από τοπραγματικό, το μεταφυσικό από το υπολογισμένο.Οι σελίδες γέμιζαν ασταμάτητα με μικρούς στρογγυλούς αριθμούς, πολλαπλασιασμούς,

αριθμητές και παρονομαστές και, ω του θαύματος, αυτή η διάτρητη καρτέλα από στίγματαγινόταν μια λαμπρή παράσταση που καθήλωνε το κοινό του Ναδίρ. Το έκανε ν’ αναζητά στονουρανό τον Ποιητή-Δημιουργό, που δεν ήταν τίποτα περισσότερο από τη λογική τωνμαθηματικών ενός εξασκημένου εγκεφάλου, ενός εγκεφάλου που υπολόγιζε το αποτέλεσματων πράξεων πιο γρήγορα απ’ αυτούς.

«Δεν ξέρω αν είναι η ελπίδα ή η ηλιθιότητα που με κρατάει στη ζωή. Αλλά, τουλάχιστον,έχω την ευφυΐα ν’ αναρωτιέμαι!»Ο Καρμερόν σκούπιζε τη σκηνή παριστάνοντας την παραπλανημένη ψυχή-Σταχτοπούτα,

που η Κοσμική Εξουσία-Κακιά Μητριά την είχε βάλει να κάνει τη λάτρα του σπιτιού, ενώ οι δύο κακές κόρες της, η Μισαλλοδοξία και η Κερδοσκοπία, γέλαγαν με τα χάλια της αδερφήςτους. Ο Καρμερόν μοίραζε ασταμάτητα ρόλους στο κοινό κι εκείνο έμπαινε με την ψυχή τουσε τούτη τη μακάβρια παράσταση του μελλοθάνατου, με τη γλυκιά ικανοποίηση που μπαίνει ο αυτόπτης μάρτυρας στη σκηνή του φόνου.

«Μήπως, τελικά, είναι ο φόβος αυτό που με κρατάει στη ζωή;» αναρωτήθηκε ο Καρμερόνκαι τα μάτια του γυάλισαν.

«Ναι, είναι ο φόβος», απάντησε το κοινό για να τον βοηθήσει, πιστεύοντας πως η

Page 245



αλληγορική φράση έκρυβε κάτι από το προσωπικό δράμα του καλλιτέχνη, που τους έφερνεδάκρυα στα μάτια και ήταν πολύ συγκινητικό, τόσο συγκινητικό, που δεν μπορούσαν ν’ακούσουν το θρόισμα των κρίκων της αλυσίδας που τυλιγόταν αθόρυβα γύρω από τοναστράγαλό τους.

«Πού είναι, λοιπόν, ο Θεός που με λυπάται; Πού είναι η εκκλησία που με βάφτισε και μεξέχασε;» αναρωτήθηκε με σπαραγμό ο Καρμερόν και το κοινό άρχισε να ψέλνεικοροϊδευτικά, για να εντείνει το δράμα των σπαραχτικών ερωτήσεων του καλλιτέχνη.Ο Δεβεράλδης χάιδεψε το μούσι του. Το Ναδίρ έθετε μόνο ερωτήσεις, ποτέ δεν έδινε

απαντήσεις! Ήταν η μυστική συνταγή για την επιτυχία. Όταν ξεδιπλώθηκαν ταεννέαστάδια τηςανθρώπινης αποπλάνησης, κομματιάστηκε ο χώρος και ο Xρόνος και ανοίξανε οι αγωγοί για το ασυνείδητο, κατάλαβε πωςυπήρχε μέθοδος σε τούτη την παράνοια…υπήρχε σύστημα!Τα νοήματα και οι εικόνες έπρεπε να ταιριάζουν. Το αρσενικό και το θηλυκό να ενωθούν, γιαν’ αγκαλιάσουν το όνειρο. Παράλληλα με το «Ναό» που χτιζόταν στην παραλία, άρχισε ναχτίζεται και το «Παλάτι» στην κορυφή του λόφου. Η Τέταρτη Διάσταση. Το σπίτι τωνφαντασιώσεων! Η φωλιά του κολασμένου έρωτα… Η μυστική πόρτα που σχεδιάστηκε στονενδιάμεσο τοίχο του επέτρεπε να πηγαίνει στη διπλανή κρεβατοκάμαρα, όταν τα φλας τωνδημοσιογράφων έσβηναν. Πόσες νύχτες δεν είχε αναρωτηθεί σ’ αυτή τη διπλανήκρεβατοκάμαρα, αν η γυναίκα από την άλλη μεριά του τοίχου ήταν ευτυχισμένη. Μήπως ήτανκαι η Βαλκυρία σαν κι εκείνον; Ένας θηλυκός ευνούχος, που ο έρωτας δεν είχε θέση στη ζωή της; Η Βαλκυρία δήλωνε ικανοποιημένη από τη συμφωνία τους και έπαιζε το ρόλο τηςπερίφημα. Τα εσώρουχα των θεατών υγραίνονταν, όταν το φλογερό ζευγάρι ποζάριζε στοΝαδίρ, μυστηριώδες και πανίσχυρο. Ήταν φανερό ότι ο καθένας τους είχε το δικό τουαφροδισιακό. Εκείνος γύρευε τη διασημότητα και τη χόρτασε. Εκείνη γύρευε τη δύναμη και την απόλαυσε. Ο έρωτας ήταν για τους πελάτες του Ναδίρ, όχι για τους ιδιοκτήτες του.Είκοσι ολόκληρα χρόνια… Και ήταν βέβαιος πως ο καινούργιος αιώνας θα τους έβρισκε

μαζί, αλλά ο υπολογιστής της Βαλκυρίας αναβόσβησε. Λήξη χρόνου. Το Ναδίρ, με τηνπαρούσα εικόνα του, ήταν καταδικασμένο και η Βαλκυρία δεν ήταν μαθημένη ναπροσπερνιέται από τις εξελίξεις. Ήταν συνηθισμένη να προσπερνά. Εκείνος αρνήθηκε ναεγκαταλείψει το έργο της ζωής του. Εκείνη είχε ήδη προχωρήσει παρακάτω.Ρευστοποίησε το μερίδιό της, μετέφερε τις καταθέσεις της στο εξωτερικό και δεν πήρε μαζί

της ούτε ένα δεύτερο φουστάνι, για να μπορέσει γυμνή, να ντυθεί καλύτερα τοαύριο. Έφυγεήρεμα όπως ήρθε, αφήνοντας τα πάντα πίσω της… και αυτόν σε απόγνωση!

«Είμαι μια παραπλανημένη ψυχή σε απόγνωση!» ούρλιαξε ο Καρμερόν.Ο καλλιτέχνης αντέστρεψε τη μάσκα του και φάνηκε με μια νέα μουτσούνα. Ανασηκώθηκε

στις μύτες των ποδιών του και απάντησε με καινούργια, επικίνδυνη φωνή:«Είμαι η Απόγνωση που επικαλέστηκες!»Tο κοινό χειροκρότησε, γιατί οι προσευχές του Καρμερόν εισακούστηκαν και ο

διεφθαρμένος Επίσκοπος-Νεράιδα Νονά είχε εμφανιστεί για να κάνει την πονηρή τουπρόταση στη Σταχτοπούτα.Απόγνωση. Τι είναι ένας Πρίγκιπας της Νύχτας χωρίς την Πριγκίπισσά του; Ένας

Page 246



εγκαταλελειμμένος σύζυγος. Η δημόσια εικόνα του θα πληγωνόταν για πάντα. Ο κόσμος δενσυγχωρεί τις ήττες, γιατί του θυμίζουν τις δικές του. Οι θεοί δεν λαβώνονται, γι’ αυτό και τουςπιστεύουμε. Η δική της αναχώρηση θα ήταν η δική του καταστροφή!Η Βαλκυρία τον καθησύχασε. Η αριθμομηχανή της συνέταξε γρήγορα τα χαρακτηριστικά

της διαδόχου της και του ζήτησε να την εμπιστευτεί.Εκείνος δεν ήταν και τόσο αισιόδοξος. (Ποιος ευνούχος αισθάνεται αισιόδοξος μπροστά

στην προοπτική μιας καινούργιας συζύγου;)Η Βαλκυρία ανέπτυξε μεθοδικά τους συλλογισμούς της: Θα του έβρισκε μια σύντροφο που

δεν αναζητούσε τον έρωτα αλλά το μύθο. Μια γυναίκα που θα έβρισκε στη δόξα τοισχυρότερο αφροδισιακό. Tου μίλησε για μια γαλάζια ίριδα, που μέσα της διάβασε τόσηέλλειψη πίστης στη ζωή, που θα έπεφτε στη διάσημη αγκαλιά του σαν ώριμο σύκο. Θαγινόταν η τέλεια κυρία Δεβεράλδη!

«Πού την είδες;»«Σ’ έναν όρμο», του απάντησε ήρεμα και το χρυσό αστέρι των ματιών της αντιφέγγισε.Έτσι βρέθηκαν πριν από δύο εβδομάδες, κρυμμένοι πίσω από τα μαύρα τους γυαλιά, να

πίνουν τον καφέ τους στο τραπεζάκι του εστιατορίου που ήταν έξω από το σπίτι τηςΑναμπέλας. Η αναμονή τον κούραζε και τον έκανε νευρικό. Είχε στυλώσει τα μάτια του στηνκλειστή εξώπορτα. Δεν ήξερε τι θα έπρεπε να περιμένει… και πόσο θα έπρεπε να τοπεριμένει, ακόμη.Επιτέλους, η κλειστή εξώπορτα άνοιξε. Ο Δεβεράλδης οχυρώθηκε πίσω από τα μαύρα

του γυαλιά.Μια μικροκαμωμένη ξανθούλα κατέβηκε τις σκάλες κι έκλεισε πίσω της την πόρτα. Βγήκε

στο δρόμο κι άρχισε να περπατά προς την αντίθετη κατεύθυνση.Ο Δεβεράλδης μελέτησε προσεκτικά την Αναμπέλα, που προχωρούσε τώρα κατά μήκος

της λεωφόρου.«Είναι πολύ νέα», τόνισε στη συνεργάτιδά του ανήσυχος.«Ήταν πολύ νέα», τον διαβεβαίωσε η Βαλκυρία.Η Αναμπέλα συνέχισε το δρόμο της και σε λίγο χάθηκε από το οπτικό τους πεδίο. Ο

Δεβεράλδης διαπίστωσε πως το περπάτημα της κοπέλας ήταν ανεξήγητα βαρύ καικουρασμένο.

«Φαίνεται λυπημένη», είπε στη γυναίκα δίπλα του.«Έχει χάσει ένα σκύλο», η γυναίκα ρούφηξε τον καφέ της, «έχει χάσει έναν αγαπημένο

σκύλο».Ειπώθηκε με τον τόνο που θα έλεγε κανείς: «Έχει χάσει για πάντα το προνόμιο της

αθωότητας».«Είναι ελεύθερη;» διερεύνησε εκείνος σκεφτικός.«Όπως όλοι». Xαμήλωσε τα μαύρα γυαλιά στη μύτη της και το χρυσό αστέρι της ίριδάς της

άστραψε σαρκαστικά. «Ζούμε σε μια ελεύθερη Βαλκανική!»Ο Καρμερόν ζήτησε από τους θεατές να του δώσουν είκοσι ορισμούς για τη λέξη «

ελευθερία» και αφού κανένας τους δεν περιείχε τη λέξη «εξαπάτηση», δέχτηκε την πρόταση

Page 247



του διεφθαρμένου Επισκόπου-Νεράιδα Νονά. Η Σταχτοπούτα θα ντυνόταν με τα ρούχα τηςκοσμικής εξουσίας και θα πήγαινε μεταμφιεσμένη στο Χορό της Ζωής.Ο Δεβεράλδης κοίταξε το ρολόι του ανήσυχος και είδε ότι η καρέκλα της Αναμπέλας δίπλα

του παρέμενε άδεια.Επειδή λίγα λεπτά πριν, στο Μπουντουάρ…Tο χέρι στον ώμο της είχε εξαφανιστεί. Η Αναμπέλα γύρισε και κοίταξε πίσω της. Το

πλήθος είχε δραπετεύσει στη μεγάλη σάλα, τριγύρω έβλεπε μόνο ένα άδειο Μπουντουάρ.Άδειο… με εξαίρεση δύο αξιωματικούς που κατευθύνονταν τώρα προς το μέρος της. Πούήταν η Βαλκυρία; Τα δάχτυλα της γυναίκας είχαν αφήσει σημάδια στον ώμο της, σαν τατουάζ.Ένας σουβλερός πόνος στο γυμνό της πέλμα την ανάγκασε να παραπατήσει και να

καθίσει απότομα στον αριστερό καναπέ. Κάτι είχε πατήσει; Κάτι αιχμηρό; Έτριψε γρήγορα τηγυμνή της πατούσα και δίπλωσε τα πόδια της. Ο αναστατωμένος λοχαγός και ο συνοδός του είχαν πλησιάσει τον καναπέ της.

«Αναμπέλα…» ρουθούνισε ο Μοράβια, νιώθοντας ξαφνικά πως του τελείωναν οι λέξεις.Ο νεαρός λοχίας Ντιάζ στάθηκε δίπλα του και έκανε μια μικρή υπόκλιση στην κοπέλα.«Λοχίας Βαλέριο Ντιάζ, δούλος σας», συστήθηκε γελώντας ο νεαρός λοχίας και

αναρωτήθηκε αν η ξανθιά Βαλκάνια μιλούσε τη γλώσσα του.«Χαίρω πολύ», είπε χαμογελώντας η Αναμπέλα. Πριν το καταλάβουν, είχαν μπλεχτεί και οι

τρεις σε μια εύθυμη συζήτηση για το γυμνό πόδι της κοπέλας. Της κοπέλας που καθότανστον καναπέ, πίσω από τον οποίο στέκονταν εκείνοι. H ώρα ήταν02:09το πρωί και η εικόνα,για ένα μόνο δευτερόλεπτο, πάγωσε!ΚΛΙΚΟ Μοράβια συμμεριζόταν το εύθυμο κλίμα που είχε δημιουργηθεί, αλλά η αγωνία του τον

ανάγκασε να παραβλέψει γρήγορα τους κανόνες της ευγένειας.«Λοχία Ντιάζ, μπορείτε να με περιμένετε λίγα λεπτά στη σάλα. Πρέπει να μιλήσω με τη

δεσποινίδα».Ο νεαρός λοχίας έκοψε απότομα το γέλιο του. Ο τόνος του λοχαγού ήταν πολύ κοφτός.

Προτίμησε, λοιπόν, να μην κάνει κανένα άκομψο σχόλιο. Ένωσε με δύναμη τις φτέρνες τουκαι βγήκε ιπποτικά από το Μπουντουάρ.

«Πρέπει να φύγουμε από δω μέσα!»Ο λοχαγός αναλύθηκε σ’ έναν απελπισμένο μονόλογο. Ναι, η Αναμπέλα ήταν βέβαιη ότι ο

λοχαγός της μιλούσε για κάτι σοβαρό, αλλά ο ώμος της έκαιγε ακόμη από τα νύχια τηςΒαλκυρίας, που είχαν βυθιστεί στο δέρμα της πιο βαθιά κι από τα νύχια του πάνθηρα σταπλευρά του ζαρκαδιού. Μα, πού πήγε η Βαλκυρία; Η Αναμπέλα έλεγξε με τα μάτια της τοάδειο Μπουντουάρ.Ο Μοράβια ούρλιαζε. Ήταν αδύνατο να διαπεράσει το παγωμένο της βλέμμα, το άγνωστο

κέρινο πρόσωπο, που ήταν κάποτε ολόκληρος ο ζωντανός του κόσμος.«Μήπως την είδες;» ρώτησε ήρεμα η κοπέλα.«E!» ο λοχαγός σάστισε.«Πού πήγε;»

Page 248



«Ποιος;»«Η Βαλκυρία».Η ζωγραφισμένη κούκλα τον ατένισε μουγκά με τα πλαστικά της μάτια, έστρωσε

προσεκτικά το φόρεμά της και πήρε τη θέση της στο κουτί από ζελατίνα.«Τι ζωή ετοιμάζεσαι να ζήσεις;» ρώτησε απευθυνόμενος… στον εαυτό του;«Τηδικήτηςζωή».ΚΛΙΚΟ Ίων Γαβουνέλης κοίταξε το ρολόι του.02:18… Σε κανένα μισάωρο η παράσταση του

Καρμερόν θα τελείωνε. Ο ιδιοκτήτης του κέντρου θα ξάφνιαζε τότε ολόκληρη τη Βαλκανική, θα την έκανε να πάθει συγκοπή, απευθύνοντας μια ισοπεδωτική πρόταση γάμου σε μιανάγνωστη ξανθούλα. Συγκέντρωσε τους φωτογράφους του και τους έδωσε τις τελευταίεςεντολές για τις γωνίες και τα πλάνα που θα έπρεπε να τραβήξουν. Μια ακόμη λαμπρήεπιτυχία του «Δούρειου Ίππου», που πάντοτε πρωτοπορεί στα κοσμικά δημοσιεύματα. Στοτέλος ετούτης της μοιραίας παράστασης θα άλλαζε η ιστορία της Xερσονήσου.Ο Γαβουνέλης κοίταξε ένα γύρο τη γιορτινή σάλα και αναζήτησε με το βλέμμα του τη

Βαλκυρία. Την εντόπισε στην άκρη της πίστας, να χορεύει κεφάτα μ’ ένα νεαρό λοχία. Ηαυτοκυριαρχία της Βαλκυρίας πάντοτε τον σάστιζε. Αποκλείεται η σύντροφος του Δεβεράλδηνα μην είχε πληροφορηθεί για το πυροτέχνημα της αποψινής βραδιάς! Έτριψε τα χέρια του…Μια συνέντευξη. Μόλις έσκαγε η οβίδα του Δεβεράλδη, θα την κυνηγούσε, θα την πίεζε, θατην ανέκρινε αλύπητα και θα κατάφερνε οπωσδήποτε να της αποσπάσει δυο λέξεις… Δυολέξεις αρκούσαν – και ο Ίων Γαβουνέλης θα πέρναγε για πάντα στο πάνθεο των ΑθάνατωνΑνταποκριτών.

«Αν η ελευθερία περνάει αναπόφευκτα μέσα από την εξαπάτηση, θα παίξω κι εγώ τοπαιγνίδι της εξουσίας! Εμπρός, λοιπόν! Ποια ανήθικη στολή θα ντύσει τη γύμνια μου;»Ο Καρμερόν υπέδειξε στους θεατές ν’ ακολουθήσουν το παράδειγμά του. Η Σταχτοπούτα

μεταμφιέστηκε σε ανδρείκελο των εξουσιαστών της και εμφανίστηκε στο Χορό της Ζωήςαγνώριστη. Το πλήθος προσπάθησε ν’ ακολουθήσει τον αλλόφρονα καλλιτέχνη σε τούτο τοπαιγνίδι των μεταμφιέσεων… και να τον ξεπεράσει. Τα πουκάμισα και οι γραβάτεςανταλλάσσονταν ανάμεσα στους θεατές, οι στηθόδεσμοι έβγαιναν με τρόπο κάτω απόβραδινά φορέματα και έντυναν θώρακες ηλικιωμένων αντρών, ο καθένας αναζητούσε τοαντίθετό του στην αίθουσα, για να ντυθεί τα ρούχα του. Κάποιοι πελάτες κατευθύνθηκαν προςτο Μπουντουάρ, για να μπορέσουν στις τουαλέτες ν’ ανταλλάξουν ακόμη και τα εσώρουχάτους, παπούτσια εκσφενδονίζονταν στον αέρα, καπέλα αρπάζονταν με βία, σακάκια…

«Θέλετε το σακάκι μου;» ρώτησε συνεπαρμένος ο λοχίας Ντιάζ.«Νομίζω ότι δεν είναι στα μέτρα μου», του χαμογέλασε η Βαλκυρία.Η εντυπωσιακή γυναίκα με το αγορίστικο κεφάλι δεν είχε άδικο. Τον πέρναγε τουλάχιστον

μισό μέτρο και οι πλάτες της ήταν δυο φορές πιο φαρδιές από τις δικές του. Είχε την ίδιασωματική διάπλαση με το θεόρατο προϊστάμενό του.

«Συνοδεύατε ένα λοχαγό», διερεύνησε βραχνά η γυναίκα.«Ναι, το λοχαγό Μοράβια. Είναι στο Μπουντουάρ με μια κυρία», απάντησε κεφάτα ο

Page 249



λοχίας.«Το σακάκι του λοχαγού θα είναι σίγουρα στα μέτρα μου», ψιθύρισε η γυναίκα και έκλεισε

πονηρά στο μάτι στο νεαρό Ντιάζ.Όλα τα χρόνια, που ξανάφερνε με πόνο στη μνήμη του ο Μοράβια ετούτη τη σκηνή,

αδυνατούσε να θυμηθεί τι ακριβώς συνέβη. Για πότε εισέβαλε η παρέα των μεταμφιεσμένωνστο Μπουντουάρ, για πότε τον απομάκρυναν από την Αναμπέλα, για πότε τον έσπρωξαν σεμια από τις τουαλέτες, για πότε χώθηκε η Βαλκυρία μαζί του κι έκλεισε πίσω της την πόρτα,που δεν ήταν τίποτα περισσότερο από ένα χαμηλό ημικυκλικό καθρέφτη. Ένιωσε τα δάχτυλάτης στο σκοτάδι να ξεκουμπώνουν τα κουμπιά του σακακιού του, του παντελονιού του…

«Μα, τι κάνετε!» O Μοράβια προσπάθησε να προφυλαχθεί από τα αρπακτικά χέρια πουείχανε βάλει στόχο τη στολή του.

«Δεν ξέρετε να μελετάτε το Xρόνο, λοχαγέ Μοράβια», ψιθύρισε βραχνά στο αυτί τουλοχαγού, που έβλεπε ανήμπορος τα ρούχα του ν’ απομακρύνονται με ταχύτητα από το σώμα του. «Αντιμετωπίζετε τη ζωή σαν μια ευθεία γραμμή, μια αταλάντευτη πορεία. Η ζωή είναισπειροειδής και είναι γεμάτη εγκοπές και διαλείμματα». Το ένα χέρι της τον είχεακινητοποιήσει στον τοίχο και με το άλλο τον έγδυνε, σαν να ξεφλούδιζε μια μπανάνα. ΟΜοράβια ήταν πολύ σαστισμένος για ν’ αντιδράσει, ή ετούτη η γυναίκα ήταν απίστευταχειροδύναμη. «Σήμερα ανοίγει ένας κύκλος που δεν σας περιέχει. Αύριο, μπορεί και ναβρεθείτε στο κέντρο του».Ένιωσε το εσώρουχό του να πέφτει μέχρι τους αστραγάλους τουκαι ν’ απομακρύνεται. Kάλυψε με τα χέρια του τα γεννητικά του όργανα, αλλά κανείς δεν

έδειχνε να τα επιβουλεύεται. H Bαλκυρία έλυσε την πόρπη που συγκρατούσε το φόρεμά της και

το άφησε να πέσει στο πάτωμα. Στη συνέχεια φόρεσε το εσώρουχό του, το παντελόνι του, τοπουκάμισό του, τις μπότες του... Πέρασε και το σακάκι του στους ώμους της και το κούμπωσε.«Ο Xρόνος δεν σας εγκατέλειψε. Φροντίστε να μην τον εγκαταλείψετε πρώτος». Άνοιξε τηχαμηλή πορτούλα και ντυμένη λοχαγός βγήκε από την τουαλέτα, αφήνοντάς τον ολόγυμνο και σαστισμένο… Παγιδευμένο.Έκλεισε γρήγορα με το χέρι του την πορτούλα πίσω της, για να κρύψει τη γύμνια του, και

κλειδώθηκε στη μικρή τουαλέτα.Στις διπλανές τουαλέτες, οι μεθυσμένοι θαμώνες αντάλλασσαν γρήγορα ρούχα μεταξύ

τους και ξεχύνονταν στη γιορτινή αίθουσα, σαν πανηγυρικοί εκπρόσωποι του παράδοξου. Τοπλήθος προσπέρασε την Αναμπέλα, που παρέμενε καθισμένη στον αριστερό καναπέτρίβοντας με μανία τη γυμνή της πατούσα. (Kάτι είχε πατήσει! Tι είχε πατήσει;) Σε λίγο τοΜπουντουάρ ερήμωσε. Η κοπέλα πανικοβλήθηκε. Η πατούσα της πόναγε πολύ. Ήταναδύνατο να περπατήσει. Ήταν αδύνατο, ακόμη και να συρθεί ως τη σάλα. Η παράσταση τουΚαρμερόν εξελισσόταν με ταχύτητα κι εκείνη δεν θα έφτανε εγκαίρως στη θέση της, στοτραπέζι της, να περιμένει το γοβάκι… το γοβάκι… Θα γινόταν ο περίγελως της Βαλκανικής.Ήθελε να πεθάνει!

Page 250



«Καλύτερα να με άφηνες να πεθάνω σ’ εκείνο τον όρμο», ούρλιαξε στη γυναίκα πουφορούσε στολή λοχαγού.

«Σε άφησα…»Η Βαλκυρία γονάτισε και έπιασε την πονεμένη πατούσα.Την είχε αφήσει, να πεθάνει;Κομματιασμένες εικόνες σαν σπασμένα γυαλιά χαράκωσαν τον εγκέφαλό της… «

Αναμπέλα το κουδούνι»… ένα μπουκέτο μυρτιές… ένα κουτί με παράξενα σύμβολα…«Σε άφησα… να με ακολουθήσεις».… κι ένα λουρί σκύλου, το χαμένο λουρί του σκύλου της, παρατημένο στον απόκρημνο

όρμο, θαμμένο στο χώμα… Η δροσερή παλάμη της γυναίκας που πίεζε απαλά το πέλμα του κοριτσιού αποδείκνυε πως το πόδι δεν είχε τίποτα περισσότερο από συσσωρευμένο πανικό και αγωνία.Το πόδι ήταν εντάξει. Το μυαλό της Αναμπέλας όμως, όχι. Η υποψία αυτή ήταν χειρότερη κι

από τον χειρότερο εφιάλτη. Ο Δεβεράλδης δεν ήταν αυτός που την είχε διαλέξει;«Εγώ σε διάλεξα».Ο Δεβεράλδης δεν την είχε ξεχωρίσει από το πλήθος;«Εγώ σε επινόησα».Ο Δεβεράλδης δεν θα την παντρευόταν;«Εγώ σε παντρεύω».Το πρόσωπο της Βαλκυρίας είχε πλησιάσει πολύ το δικό της, τα χείλη της μισάνοιξαν σαν

βράχοι που αποκολλούνται και η Αναμπέλα διαισθάνθηκε πως κάτι αναπόφευκτοετοιμαζόταν να συμβεί. Μια ανάσα από φωτιά την έπνιξε σαν παλιρροϊκό κύμα. Ηαφηνιασμένη γλώσσα καταβρόχθισε τη δική της, έκοψε σύρριζα τα νοήματα των λέξεων καιθεμελίωσε την καινούργια αποικία. Τα υπόγεια ρεύματα της Βαλκανικής πέρασαν με ορμήτον ισθμό που σχημάτιζαν τα δύο στόματα, δύο γυμνά καλώδια, δύο συγκοινωνούντα δοχείακαι η μετάγγιση έμοιαζε με βουτιά στην άβυσσο. Η φορά του αίματός της άλλαξε και ηΑναμπέλα ένιωσε, άξαφνα, ένα χρυσό αστέρι ν’ ανατέλλει σαν κρατήρας ηφαιστείου σταγαλάζια της μάτια…ΚΛΙΚ… και να ρουφάει το αύριο ενός κόσμου, που έδυε με ταχύτητα πίσω από τον ώμο της

ψηλής γυναίκας… Ώρα02:27.Ένας απελπισμένος λοχαγός θρηνούσε ολόγυμνος μέσα στη φυλακή του, μέσα στον

ημικυκλικό καθρέφτη που τον τύλιγε σαν σαρκοφάγος, μέσα στη χρονοκάψουλα που θα τονσυντηρούσε στο Xρόνο, και ένας κουρασμένος πενηντάρης, με το μούσι του Ποσειδώνα καιτο παρελθόν πιο αισιόδοξο από το μέλλον του, περίμενε την Αναμπέλα στο αποκριάτικοτραπέζι της μεγάλης σάλας.Οι τεκτονικές πλάκες που συγκρατούσαν το πάτωμα του Μπουντουάρ αποκολλήθηκαν, οι

αρμοί έσπασαν με θόρυβο και η τελευταία ένωση έγινε μια λεπτή κλωστή, σαν το τεντωμένοσχοινί του σχοινοβάτη, καθώςτρειςγυναίκες πάτησαν το πόδι τους στην καινούργια ήπειρο. ΗΒαλκυρία ανασηκώθηκε.

Page 251



«Πήγαινε στο τραπέζι σου».Η Αναμπέλα διάβασε στη χρυσοπράσινη ίριδα πως οι τρεις γυναίκες δεν θα

αναγνωρίζονταν ποτέ ξανά.«Πότε θα φύγεις;» ρώτησε σιγανά, κοιτάζοντας την είκοσι μία ημερών κοιλίτσα της

Βαλκυρίας, μέσα στην οποία η αγέννητη θηλυκή ύπαρξη περίμενε να πάρει ανάσα στονκαινούργιο αιώνα.

«Απόψε».

Ο Δεβεράλδης κοίταξε ανήσυχος το ρολόι του. Κόντευε02:30και η παράσταση του Καρμερόν είχε φτάσει στα μισά. Η Αναμπέλα δεν είχε φανεί ακόμη και είχε κάθε λόγο να μην είναιαισιόδοξος για την έκβαση της αποψινής βραδιάς. Το κορίτσι ήταν από την αρχή διστακτικόκαι φοβισμένο. Όχι άδικα. Το παιγνίδι παραήταν σκληρό για τα μέτρα της. Ίσως και για ταδικά του μέτρα.Η πόρτα του Μπουντουάρ άνοιξε και μια μικροκαμωμένη κοπέλα διέσχισε περήφανα την

απόσταση που τους χώριζε. Τράβηξε αποφασιστικά την καρέκλα της και κάθισε δίπλα του.«Το κρασί μου», απαίτησε σηκώνοντας το χέρι της. Ο μασκοφόρος σερβιτόρος έσπευσε

να γεμίσει το ποτήρι της.«Πού ήσουν;» μουρμούρισε ο Δεβεράλδης, κοιτάζοντας παραξενεμένος ετούτο το

μεταμορφωμένο πλάσμα. Ένιωσε τα δάχτυλα της Αναμπέλας να κινούνται κάτω από τοτραπέζι και να του σφίγγουν καθησυχαστικά το χέρι.

«Όλα θα πάνε καλά», του ψιθύρισε. O ιδιοκτήτης του Ναδίρ διέκρινε έκπληκτος ένα χρυσόαστέρι ν’ αστράφτει στο βάθος της γαλάζιας της ίριδας.

«Λοχαγέ Μοράβια», ο λοχίας Ντιάζ χτύπησε τον ώμο του λοχαγού.Το μελαχρινό κεφάλι γύρισε και δύο χρυσοπράσινα μάτια χαμογέλασαν στο λοχία. «Εσείς

;» O νεαρός Ντιάζ έπιασε έκπληκτος το μέτωπό του. Η γυναίκα φορούσε τη στολή τουπροϊσταμένου του. Αν την έβλεπες με την πλάτη, ήταν φτυστή ο Μοράβια. «Έχετε το ίδιοακριβώς… Θεέ μου! Πώς μπερδεύτηκα έτσι!» δεν μπόρεσε να συγκρατηθεί ο λοχίας,κάνοντας ένα λάθος που επρόκειτο να επαναλάβουν μια σειρά άνθρωποι μετά από αυτόν. Ημουσική είχε δυναμώσει και τα ζευγάρια γύρω τους στροβιλίζονταν ξέφρενα μέσα σταπαράξενα ρούχα τους. Ο Ντιάζ προσπάθησε να συντονίσει το ρυθμό του με τις κινήσεις τουθηλυκού λοχαγού που λικνιζόταν δίπλα του.

«Πού είναι ο λοχαγός Μοράβια;» ρώτησε χορεύοντας ο Ντιάζ.«Περιμένει».Kαι πράγματι αυτό επρόκειτο να κάνει, για δεκαεπτά ολόκληρα χρόνια.Άνοιξε το χαμηλό συρτάρι, όπου βρίσκονταν οι εμφανισμένες πόζες. Η μηχανή ήταν

αυτόματη και η εκτύπωση των φωτογραφιών γινόταν αμέσως. Έπιασε το μικρό πάκο απόασπρόμαυρες στάσεις και το φυλλομέτρησε…

Στοπ! Στοπ! Το Ημερολόγιο του Κασκόλ αισθάνεται την ανάγκη να ανακόψει αυτή τηνιλιγγιώδη ακολουθία των γεγονότων, γιατί η σκηνή που περιγράφεται τώρα είναι πολύσημαντική. Ας την πάρουμε, λοιπόν, από την αρχή…

Page 252



Το ενδιαφέρον της Βαλκυρίας για τις αποψινές φωτογραφίες είχε παραξενέψει τονΔεβεράλδη. Η Βαλκυρία είχε ένστικτο για τα πολιτικά και οικονομικά συμβάντα τηςΒαλκανικής. Ήξερε πάντα τι θα έπρεπε να περιμένει. Ποιο λαβράκι σκόπευε να βγάλει απότην τρύπα του απόψε;Ο Δεβεράλδης έλεγξε με το βλέμμα του το άδειο Μπουντουάρ. Όλοι οι πελάτες ήταν

συγκεντρωμένοι στη σάλα. Αποφάσισε να το διακινδυνεύσει. Τράβηξε τη λαβή στον τοίχο καιη χαμηλή πορτούλα άνοιξε.Την ύπαρξη του κρυφού δωματίου δεν γνώριζε κανένας άλλος εκτός από αυτούς τους δύο,

ούτε καν το προσωπικό του Ναδίρ, και η μυστική είσοδος δεν χρησιμοποιούνταν ποτέ, όσοτο Ναδίρ λειτουργούσε. Η αποψινή νύχτα όμως ήταν η νύχτα των παραβάσεων.Μπήκε στο κρυφό δωμάτιο κι έκλεισε γρήγορα πίσω του την καμουφλαρισμένη είσοδο.

Πλησίασε τη μηχανή που, στημένη μπροστά στο μονοδρομικό καθρέφτη, έδειχνε να τυπώνειτακτικά μια φωτογραφία κάθε εννέα λεπτά. Στο μικρό της συρτάρι είχε ήδη μαζευτεί ένα μικρόπάκο από στιγμιαίες μνήμες. Τις μάζεψε και τις φυλλομέτρησε. Η Βαλκυρία θα έπαιρνε τιςφωτογραφίες της, αλλά όχι προτού τις δει και αυτός. Φυλλομέτρησε ξανά το σωρόαπελπισμένος, καθώς παγωμένα μουγκά πρόσωπα, γνωστών και αγνώστων, επώνυμωνκαι ανώνυμων, περνούσαν μπροστά από τα μάτια του. Ποτέ δεν είχε καταλάβει πώς ηπαράξενη γυναίκα έβγαζε νόημα από τούτα τα αποσπασματικά στιγμιότυπα. Πώς γίνονταν γι’ αυτήν ένα ανοιχτό βιβλίο γεμάτο ιστορίες και ειδήσεις. Στα χέρια της αποκτούσαν τηνευφράδεια και τη φλυαρία δημοσιογραφικού χρονογραφήματος. Τις μελετούσε έναδεκάλεπτο και μετά τις έσκιζε. Και το καινούργιο προφητικό πρόγραμμα του Ναδίρ γεννιότανστο κεφάλι της.Αναστέναξε. Όποιο συγκλονιστικό γεγονός κι αν είχε διαδραματιστεί απόψε στο μαγαζί του

, θα γινόταν ορατό μόνο από τα δικά της μάτια. Όπως πάντα. Ας τις έπαιρνε μαζί της, λοιπόν… Ετοιμάστηκε να τις βάλει σ’ ένα φάκελο, αλλά κοντοστάθηκε. Το γνώριμο προσωπάκι τηςΑναμπέλας του χαμογέλασε μέσα από το σωρό. Η μέλλουσα σύζυγός του, καθισμένη στονκαναπέ του Μπουντουάρ, μιλούσε εύθυμα με δύο αξιωματικούς. Στην αμέσως επόμενηφωτογραφία, ο ένας από τους δύο άντρες και η κοπέλα έδειχναν να μαλώνουν. Στην αμέσως επόμενη... συνοφρυώθηκε. Ο αξιωματικός, γονατιστός μπροστά της, με την πλάτη στο φακό,τη φιλούσε!Κοίταξε ανήσυχος τα τρία στιγμιότυπα. Μήπως είχε κάνει λάθος η Βαλκυρία, όταν του

πρότεινε τη νεαρή κοπέλα για νύφη; Μήπως η Αναμπέλα αναζητούσε τον έρωτα στη ζωή τηςκαι δεν θα στεκόταν ποτέ στο ύψος της αφοσιωμένης συζύγου ενός ευνουχισμένου; Μήπωςβάδιζε απόψε στην καταστροφή του;Το κρυφό δωμάτιο, την ύπαρξη του οποίου δεν θα μάθαινε ποτέ η Αναμπέλα, και η

αυτόματη μηχανή που θα σκονιζόταν αχρησιμοποίητη τα επόμενα χρόνια, γιατί κανένας δενθα κατάφερνε να βρει κάποια χρησιμότητα στις πόζες που εκτύπωνε, ήταν μυστικά που θα τα έπαιρνε μαζί του, στον τάφο του. Την υπόθεση ετούτου του αξιωματικού όμως έπρεπε να τηνξεκαθαρίσει και γρήγορα!Έβαλε τις τρεις φωτογραφίες στην άκρη κι έχωσε στο φάκελο τα υπόλοιπα στιγμιότυπα της

Page 253



αποψινής βραδιάς. Δεν υπήρχε λόγος να πληροφορηθεί η Βαλκυρία τα κατορθώματα τηςμνηστής του. Το ζήτημα ήταν προσωπικό και δεν την αφορούσε.Τράβηξε τη λαβή, διέσχισε τη μυστική είσοδο και βρέθηκε στο σιωπηλό Μπουντουάρ.

Ένας μικρός θρήνος ακουγόταν πίσω από κάποια κλειστή πόρτα των αποχωρητηρίων, ένας θρήνος φυλακισμένου αξιωματικού και ο Δεβεράλδης θεώρησε καλό ν’ αποτραβηχτεί στοανάκλιντρο της εισόδου και να καθίσει εκεί.Η πόρτα του Μπουντουάρ άνοιξε. Ξεπρόβαλε το πρόσωπο της Βαλκυρίας. Οι τρεις

φωτογραφίες με την εικόνα της Αναμπέλας και του θρασύ λοχαγού είχαν απομείνει στοαριστερό του χέρι, πίσω από την πλάτη του. Δεν ήθελε να μετακινήσει το χέρι του προς τηντσέπη του σακακιού του, ήταν πολύ αργά για κάτι τέτοιο, τα μάτια της γυναίκας ήταν ήδη πάνω του. Έσκισε αθόρυβα με το νύχι του τη ραφή του καναπέ, προσπαθώντας να κρατάει τονώμο του ακίνητο. Έσπρωξε τις φωτογραφίες κι εκείνες γλίστρησαν στο στενό χώρισμα.

«Οι φωτογραφίες;» O τόνος της γυναίκας ήταν βιαστικός.«Είναι όλες εδώ», σηκώθηκε και της έδωσε το φάκελο.Tο βλέμμα της Βαλκυρίας διερεύνησε το δικό του.«Όλες;»«Όλες». Kοίταξε το ρολόι του. «Πρέπει να γυρίσω στο τραπέζι μου».Άνοιξε την πόρτα του Μπουντουάρ και κατευθύνθηκε προς τη σάλα.Στο ήσυχο πάρκινγκ ο Διευθυντής Σεφερίνο άνοιξε την πόρτα του πούλμαν, για να

επιβιβαστούν τα εννέα Ξωτικά του Αχέροντα και κοίταξε κι αυτός το ρολόι του.Στη γιορτινή αίθουσα, ο Ίων Γαβουνέλης κοίταξε το ρολόι του και είπε στους φωτογράφους

να πλησιάσουν περισσότερο το τραπέζι του Δεβεράλδη και να ετοιμάσουν τις κάμερες.Η Αναμπέλα κοίταξε το ρολόι της ανυπόμονα και ανακουφίστηκε όταν είδε τον Δεβεράλδη

να επιστρέφει και να κάθεται δίπλα της. Ο Καρμερόν στη σκηνή ύψωσε τη στεντόρεια φωνήτου. Τα φώτα χαμήλωσαν. Η Βαλκυρία κοντοστάθηκε στα τελευταία τραπέζια, πουοδηγούσαν στα παρασκήνια και στην έξοδο. Αντιφέγγισε στην τεράστια σάλα η τελευταία τηςχρυσοπράσινη ματιά… και το τελευταίο της σαρκαστικό χαμόγελο.Ο Δεβεράλδης μελέτησε προσεκτικά τη μνηστή του, που καθόταν χαριτωμένα δίπλα του.

Ήταν αρκετά ευφυής για να καταλάβει πως το ζήτημα του ανάρμοστου φιλιού στον άγνωστοαξιωματικό δεν έπρεπε ποτέ να το συζητήσει μαζί της. Ευχόταν, μόνο, να μην έχει πέσει έξωη Βαλκυρία στις οδηγίες που του έδωσε – και η Βαλκυρία σπάνια έπεφτε έξω!

«Καταλαβαίνεις, ελπίζω, ότι από σήμερα αλλάζει η ζωή σου», ψιθύρισε στην κοπέλα.«Μην ανησυχείς. Το καταλαβαίνω πολύ καλά».Tα δάχτυλά της έσφιξαν τα δικά του και η συμφωνία της σιωπής επισφραγίστηκε, ανάμεσά

τους, για πάντα. Ο Δεβεράλδης ικανοποιήθηκε, βέβαιος πως αυτός και η Αναμπέλααναφέρονταν στο ίδιο πράγμα. Κρίμα που αυτός και η Αναμπέλα δεν αναφέρονταν στο ίδιοπράγμα. Κρίμα που τα περισσότερα ζευγάρια του καινούργιου αιώνα θα επισφράγιζαν τιςσυμφωνίες της σιωπής τους χωρίς να αναφέρονται στοίδιοπράγμα. Οι τρεις φωτογραφίεςχασμουρήθηκαν ξεχασμένες στο βαθύ χώρισμα του καναπέ, τυλιγμένες στη λήθη και οΔεβεράλδης τέντωσε το χέρι του για να πιάσει στον αέρα το γοβάκι της Αναμπέλας που είχε

Page 254



πετάξει ο Καρμερόν από τη σκηνή και που, διαγράφοντας ένα ημικύκλιο πάνω από τακεφάλια του κόσμου, προσγειωνόταν στην αγκαλιά του.Τα δάχτυλα του μασκοφόρου σερβιτόρου χτύπησαν διακριτικά τη μικρή πορτούλα, που δεν

ήταν τίποτα περισσότερο από ένα χαμηλό ημικυκλικό καθρέφτη. Ο Μοράβια σήκωσε ταμάτια του, θολά και αφυδατωμένα. Το χέρι του σερβιτόρου, που είχε χωθεί από το άνοιγματης πόρτας, κρατούσε διπλωμένη τη στολή του… τη στολή του… Στερέωσε με δυσκολία τογυμνό του σώμα στη μαρμάρινη λεκάνη και τράβηξε τα ρούχα του από το γαντοφορεμένο χέρι. Του ξανάδινε, λοιπόν, την ελευθερία του η Βαλκυρία; Το κορμί του ήταν έναςκουρελιασμένος σωρός από ντροπή και απελπισία. Έντυσε το σώμα του, το φάντασμά του,το κουφάρι του και βγήκε από τη φυλακή του. Έκλεισε τη χαμηλή πορτούλα πίσω του. Ηδύναμη και η αξιοπρέπειά του είχαν κατρακυλήσει στις αποχετεύσεις του Δεβεράλδη και είχαν ενωθεί με τα απόβλητα της Βαλκανικής. Eίχε διασχίσει την Αχερουσία κι είχε αποβιβαστείπια στην απέναντι όχθη.Στην πανηγυρική σάλα γιορτάζονταν οι αρραβώνες του ιδιοκτήτη. Για κείνον ήταν μόνον

σκιές που στροβιλίζονταν γύρω του. Μόνο βρομερές αλογόμυγες. Ο λοχίας Ντιάζ τονπλησίασε μεθυσμένος. Ήταν ώρα να επιστρέψουν στο αρχαίο θέατρο, προτού τελειώσει ομαραθώνιος Αρχαίου Δράματος και γίνει αντιληπτή η απουσία τους. Ο λοχίας Ντιάζ ήτανενθουσιασμένος. Την είχαν σκάσει μια χαρά στο στρατηγό Νόρρις, ήταν όλα υπέροχα, ήτανκαταπληκτικά…Κατευθύνθηκαν προς το πάρκινγκ, ένας φλύαρος λοχίας και ένας νεκρός λοχαγός, μια

στολή χωρίς σώμα. Μπήκαν στη μαύρη λιμουζίνα του στρατηγού και βγήκαν από τονπερίβολο του Ναδίρ κατευθυνόμενοι προς την Αλκυονίδα, την ώρα που στα φανάρια τηςπαραλιακής λεωφόρου ένα πούλμαν με ηθοποιούς, υπό την καθοδήγηση του ΔιευθυντήΣεφερίνο, μεταφέροντας εννέα Ξωτικά του Αχέροντα κι ένα μυστηριώδη επιβάτη, έστριβεπρος την προκυμαία για να προλάβει το πλοίο για την Ιταλία.

Page 255



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ36Ολοχαγός μοράβιαδιάβασε για τέταρτη φορά το τηλεγράφημα που είχε φτάσει στο

γραφείο του με το πρωινό ταχυδρομείο. «Άμεση μετάθεση»;Έτριψε τα άυπνα μάτια του και κομμάτια γυαλιά ο εφιάλτης της προηγούμενης νύχτας

έκοψε τη γαλάζια του ίριδα. Δεν είχε ακόμη συμπληρώσει την πενταετία του στη Βαλκανική, οιμεταθέσεις είχαν παγώσει λόγω καλοκαιριού και όσο για προαγωγή, με βάση τις μέχρι τώρα επιδόσεις του, σίγουρα δεν γινόταν λόγος!

Σοβαροί υπηρεσιακοί λόγοι επιβάλλουν την άμεση μετάθεσή σας εις Νοβοροσίσκ Ρωσίας, όπου διεξάγεται συνέδριο για την ένταξη των πρώην Ανατολικών Επαρχιών στουςβραχίονες της Ενωμένης Ευρωπαϊκής Δύσης. Αναχωρήσατε, πάραυτα, με τη μεσημβρινήπτήση. Έγγραφα μεταθέσεως και διαπιστευτήρια θα σας αποσταλούν εν καιρώ.Θεωρήσατε τη μετάθεση ως προαγωγή, καθώς θα ηγηθείτε κλιμακίου στρατιωτικώνδιπλωματών. Εφιστώ την προσοχή σας στην εμφάνιση και τη συμπεριφορά σας.

Ταξίαρχος Λεβ

Κοίταξε ξανά το τηλεγράφημα, που μύριζε τόσο έντονα Ναδίρ, ώστε του έφερνε αναγούλα.Κρυβόταν άραγε ο Δεβεράλδης πίσω του;… Η Βαλκυρία;… Μέχρι πού έφτανε η δύναμη καιη επιρροή όσων ελέγχουν την ανθρώπινη αποπλάνηση; Μέχρι το συντηρητικό ταξίαρχο Λεβ ή πιο πέρα κι απ’ αυτόν;Η πτήση του αναχωρούσε σε δύο ώρες. Ούτε τα πράγματά του δεν προλάβαινε να

πακετάρει. Άφησε εντολή στο γραμματέα του να του στείλει τις βαλίτσες με τα ρούχα του στηΡωσία και πήγε μέχρι το γραφείο του για να μαζέψει τα τελευταία έγγραφα. Και πόλεμος ναείχε γίνει, πάλι δεν θα τον επιστράτευαν τόσο βιαστικά!Τηλεφώνησε στο στρατηγό Νόρρις και απολογήθηκε. Δεν προλάβαινε να πάει μέχρι το

ξενοδοχείο του και να τον αποχαιρετήσει, έπρεπε να εγκαταλείψει τη Βαλκανική, πάραυτα. Οστρατηγός τον καθησύχασε. Θα προσπαθούσε ο ίδιος να έρθει μέχρι το γραφείο του για νααποχαιρετιστούν και τον ευχαρίστησε μια ακόμη φορά για τη φιλοξενία του και την υπέροχηνύχτα που περάσανε μαζί.Μαζί… Ο λοχαγός είχε γνωρίσει πολλούς λάτρεις της αρχαίας τραγωδίας, αλλά ο

στρατηγός Νόρρις σίγουρα τους ξεπέρναγε όλους. Ήταν τόσο απορροφημένος ναπαρακολουθεί το μαραθώνιο Αρχαίου Δράματος την προηγούμενη νύχτα, που δεν είχε πάρει είδηση πως ο λοχαγός και ο λοχίας έλειπαν τουλάχιστον τέσσερις ώρες από δίπλα του.Όταν οι δύο αξιωματικοί έφτασαν στο θέατρο τα χαράματα και κάθισαν στις μαρμάρινεςθέσεις τους, ο Νόρρις απευθύνθηκε σ’ αυτούς σαν να τους είχε μαζί του όλο το βράδυ και

Page 256



τους ευχαρίστησε που τον συνόδεψαν ακούραστα σ’ ετούτη την έξοδο… Έπαιζε και ο Νόρρις ένα ρόλο στο σκοτεινό παιγνίδι του Ναδίρ, χωρίς να το ξέρει… ή μήπως το ήξερε; ΟΜοράβια ένιωθε καχύποπτος απέναντι στους πάντες και στα πάντα. Κανένας δεν ήταναθώος!… Γιατί ακόμη και οι αθώοι υποκινούνταν αθόρυβα από ανίερες δυνάμεις. Ηανθρώπινη μοίρα, που σε όλες τις θρησκείες του κόσμου σκιαγραφείται ανώνυμη, έμοιαζεγια πρώτη φορά να έχει αποκαλυφθεί από τα σκοτάδια της και να έχει αποκτήσει όνομα…Βαλκυρία.Συγκέντρωσε βιαστικά τα χαρτιά του και τα έχωσε στο μαύρο χαρτοφύλακα. Το ημερολόγιο

του τοίχου, με έναν κύκλο από κόκκινο μαρκαδόρο γύρω από τη μαγική ημερομηνία,11Ιουνίου, τον κοιτούσε σιωπηλό. «Neuf Nuits»… Το τράβηξε από τον τοίχο και το έσκισε. Ο Xρόνος δεν μετρούσε πια. Η επόμενη μέρα τον έβρισκε ολομόναχο σ’ έναν εχθρικό πλανήτη.Πήγε μέχρι το μπάνιο του γραφείου του και μάζεψε την πετσέτα του και την ξυριστική του

μηχανή. Τα είχε πάντοτε πρόχειρα, γιατί ο ταξίαρχος Λεβ ήταν πολύ αυστηρός σε ζητήματαεμφάνισης. «Εφιστώ την προσοχή σας στην εμφάνιση και τη συμπεριφορά σας»… Άνοιξετον κάδο των σκουπιδιών και πέταξε την ξυριστική του μηχανή. Δεν θα ξυριζόταν ποτέ πια.Δεν θα ακολουθούσε ποτέ τις εντολές ενός ταξίαρχου που έπαιζε, εν γνώσει ή εν αγνοία του,το παιγνίδι του Ναδίρ. Ήταν περιστοιχισμένος από άβουλα πιόνια. Ήταν πιόνι κι ο ταξίαρχος… Ήταν πιόνι και ο ίδιος;Άφησε ένα χειρόγραφο μήνυμα για το γραμματέα του. Τον παρακαλούσε να πάει μέχρι το

σπίτι και να πακετάρει με προσοχή τα πράγματά του, εκτός από τα ξυράφια του. Αν έβρισκεξυραφάκι ή ξυριστική μηχανή στο διαμέρισμά του, να τα πετούσε στα σκουπίδια και να μηντολμούσε να του τα στείλει στη Ρωσία. Είχε αποφασίσει ν’ αφήσει μούσι! Τόνισε την τελευταίαφράση μ’ ένα θαυμαστικό και ευχήθηκε με κακεντρέχεια να σχολιαστεί η απόφασή του και ναφτάσει μέχρι τ’ αυτιά του ταξίαρχου Λεβ… Του γελωτοποιού Λεβ.

Η μαύρη λιμουζίνα του Νόρρις πέρασε την είσοδο και μπήκε στον περίβολο του γραφείου τουMοράβια. Βυθισμένος στο πίσω κάθισμα, ο στρατηγός Νόρρις χασμουριόταν. Στη θέση τουσυνοδηγού καθόταν ο γραμματέας του, λοχαγός Μοντγκόμερι Πάρσον, ο μόνος ανάμεσάτους που φαινόταν να έχει χορτάσει ύπνο. Ο νεαρός λοχίας Ντιάζ, με μάτια άυπνα από τηχθεσινή κραιπάλη, πετάχτηκε από την πόρτα του οδηγού και ανέβηκε τα σκαλάκια για τογραφείο του Μοράβια. Χτύπησε μαλακά την πόρτα. «Ο στρατηγός Νόρρις μ’ έστειλε να δωαν είστε εδώ. Θα ήθελε να σας αποχαιρετήσει…»

«Έχω ήδη φύγει».Ο νεαρός λοχίας κοίταξε τα κόκκινα μάτια του Μοράβια και κατάλαβε πως ο κουρασμένος

λοχαγός δεν είχε διάθεση για αποχαιρετισμούς και τυπικότητες.«Θα πω… πως έχετε ήδη φύγει», είπε με κατανόηση ο λοχίας. Χαιρέτησε στρατιωτικά τον

προϊστάμενό του, το χθεσινό του σύντροφο, και κατέβηκε τα σκαλιά.Ένα δεύτερο αυτοκίνητο πέρασε τον περίβολο και σταμάτησε δίπλα από τη λιμουζίνα του

Νόρρις. Ένας ακόμη άυπνος άντρας βγήκε από αυτό και χτύπησε το πίσω τζάμι, ξυπνώνταςτο στρατηγό. Ο Νόρρις κατέβασε ενοχλημένος το τζάμι του. Ο δημοσιογράφος ΊωνΓαβουνέλης συστήθηκε ευγενικά και με τα μάτια του να ερευνούν προσεκτικά το περιεχόμενο

Page 257



της μαύρης λιμουζίνας, ρωτούσε τον Νόρρις για τις εντυπώσεις του από το χθεσινό Ναδίρ. ΟΝόρρις δεν καταλάβαινε. Ο δημοσιογράφος εξήγησε πως η λιμουζίνα εθεάθη στο πάρκινγκτου νυχτερινού κέντρου και ρωτούσε να μάθει για τη σχέση του στρατηγού με την κυρίαΒαλκυρία, που εξαφανίστηκε μυστηριωδώς τη χθεσινή νύχτα. Ο Νόρρις έχασε την υπομονήτου. Δήλωσε απερίφραστα πως ο ίδιος πέρασε το βράδυ του παρακολουθώντας αρχαίατραγωδία, συνοδευόμενος από τον οδηγό του και τον τοπικό υπεύθυνο Τύπου, και πωςαπεχθανόταν τους δημοσιογράφους που ήταν γεμάτοι μυθεύματα και ανακρίβειες.Ο λοχίας Ντιάζ άνοιξε την πόρτα του οδηγού και κάθισε στο τιμόνι. «Ο λοχαγός Μοράβια

έχει ήδη αναχωρήσει από τη Βαλκανική», ανακοίνωσε στους υπόλοιπους. Γύρισε το κλειδίστη μίζα και η λιμουζίνα μαρσάρισε με θόρυβο. «Μα, να… ήταν και ο νεαρός εκεί!»αναφώνησε απελπισμένος ο Γαβουνέλης, που έτρεχε τώρα δίπλα από το ανοιχτό παράθυρο του Νόρρις. «Ο νεαρός ήταν μαζί μου όλο το βράδυ. Πηγαίνετε να σας κοιτάξει κανέναςγιατρός», φώναξε θυμωμένα ο στρατηγός και έκλεισε το τζάμι του, έξαλλος με τουςδημοσιογράφους που τολμούσαν να αμφιβάλλουν για την ορθότητα των λεγομένων ενόςστρατηγού. Ο κόσμος, λοιπόν, είχε χαλάσει πολύ! Ο Τύπος έβρισκε πιο ενδιαφέροντα τακουτσομπολιά των κοσμικών κέντρων από τον μαραθώνιο Αρχαίου Δράματος… ΒάρβαροιΒαλκάνιοι… Ακαλλιέργητοι…Ο λοχαγός Μοράβια στάθηκε στο παράθυρο του γραφείου του. Αυτό το δημοσιογράφο τον

είχε δει χθες στο Ναδίρ! Είδε τον Ίωνα Γαβουνέλη να ξαναμπαίνει στο αμάξι του και ν’ακολουθεί τη λιμουζίνα του Νόρρις. Θα την ακολουθούσε, άραγε, σε όλη της την περιοδείαστη Βαλκανική; Ο Βαλκάνιος δημοσιογράφος ήταν πολύ διάσημος στη Xερσόνησο και όλοιοι εκπρόσωποι Τύπου τον γνώριζαν. Κι ο Γαβουνέλης γνώριζε όλους τους εκπροσώπουςΤύπου… εκτός από τον ίδιο! Ο λοχαγός χαμογέλασε πικρά. Δεν είχε άδικο ο ταξίαρχος Λεβνα διαμαρτύρεται για τις θλιβερές επιδόσεις του Μοράβια στην Αλκυονίδα. Ήταν έναςεκπρόσωπος Τύπου… άγνωστος στον Τύπο. Και ήταν η πρώτη φορά που η επαγγελματικήτου αποτυχία θα του έβγαινε σε καλό. Για τον Ίωνα Γαβουνέλη, ο Μοράβια θα παρέμενεπάντα μια σκιά χωρίς πρόσωπο, ένα κούφιο όνομα. Όταν δεκαεπτά χρόνια μετά θα έδινεσυνέντευξη στην Καμπάλ, θα διαχώριζε το λοχαγό του Ναδίρ από το λοχαγό της Αλκυονίδαςως δύο διαφορετικά πρόσωπα.Ο Μοράβια κατευθυνόταν τώρα προς το αεροδρόμιο της Αλκυονίδας αηδιασμένος,

βέβαιος ότι άφηνε πίσω του ένα ανίερο ερωτικό σύμπλεγμα με τρεις πρωταγωνιστές.Μόλις χθες, είχε δει τη Βαλκυρία να φιλάει τον Δεβεράλδη στη βεράντα της βίλας. Μόλις

χθες, ο Δεβεράλδης αρραβωνιάστηκε την Αναμπέλα… Σόδομα και Γόμορρα στα Βαλκάνια!Είπε στον ταξιτζή να επιταχύνει και έκλεισε τα μάτια του για να μη βλέπει την Αλκυονίδα ούτεαπό τα τζάμια του αυτοκινήτου. Κρίμα που ο Μοράβια δεν γνώριζε, γιατί δεν θα μπορούσε ναγνωρίζει, πως υπήρξε μάρτυρας του μοναδικού φιλιού που αντάλλαξε στα είκοσι χρόνια τουτο διάσημο ζευγάρι του Ναδίρ… Του φιλιού του αποχαιρετισμού.

«Πότε θα φύγεις;» ρώτησε σιγανά ο Δεβεράλδης, κοιτάζοντας την είκοσι μία ημερώνκοιλίτσα της Βαλκυρίας.

«Απόψε».

Page 258



Η γυναίκα προχώρησε στη βεράντα της Τέταρτης Διάστασης, χάιδεψε το πελώριο μούσιτου και άγγιξε με τα χείλη της τα δικά του.Μια λιμουζίνα μαρσάρισε με θόρυβο στον ήσυχο λόφο και η Βαλκυρία έστρεψε απότομα

το βλέμμα της προς τα εκεί. Είδε το λοχαγό να την κοιτάζει άφωνος, δίπλα από τη λιμουζίναπου φιλοξενούσε τους τέσσερις ένστολους. Η κοφτερή ματιά της διάβασε την αγωνία στοπρόσωπο του λοχαγού, πιο καθαρά κι από ό,τι διαβάζει ένα μικροσκόπιο το χορό τωνβακτηριδίων.

«Τι συμβαίνει;» ρώτησε ο Δεβεράλδης. «Ποιος είναι;»«Κανείς».Η χρυσοπράσινη ίριδα ακολούθησε προσεκτικά τη λιμουζίνα του Νόρρις, που διέσχισε το

μονοπάτι της βίλας και βγήκε στον κεντρικό δρόμο… Και οι μασκοφόροι υπάλληλοι τηςεισόδου του Ναδίρ ενημερώνονταν να ειδοποιήσουν τη Βαλκυρία, αν το ίδιο εκείνο βράδυέκαναν την εμφάνισή τους στο κέντρο… οποιοιδήποτε αξιωματικοί.

Page 259



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ37H σκοτεινή πτυχή του Nαδίρ... H άγνωστη κυρία Δεβεράλδη...

HΑναμπέλα πετάχτηκε από το κρεβάτι της λουσμένη στον ιδρώτα. Έτριψε τα μάτια της για

να διώξει τον εφιάλτη. Ανάσανε βαθιά. Μα, τι είχε δει στον ύπνο της; Τα πρωτοσέλιδα τωνεφημερίδων;

«Ειρήνη!»Η οικονόμος της εμφανίστηκε στην πόρτα.«Φέρε μου όλες τις πρωινές εφημερίδες… Όλες!»Σηκώθηκε από το κρεβάτι της και πήγε μέχρι το μπάνιο. Το ανώνυμο γράμμα κάποιου

Σέλλερ, με τον οποίο, χάρη στην εμπλοκή τηςEurotel, δεν κατάφερε ποτέ να επικοινωνήσει,την είχε ενημερώσει πως οι παράξενες φωτογραφίες θα έβλεπανσήμερατο φως τηςδημοσιότητας. Άνοιξε τη βρύση του νιπτήρα και έπλυνε το πρόσωπό της. Το είδωλό της στονκαθρέφτη έδειχνε μια κουρασμένη γυναίκα τριάντα εννέα χρόνων… τριάντα εννέα χιλιετηρίδων.Έξω από τα τζάμια της βίλας το ανώνυμο πλήθος είχε γίνει μια ασάλευτη βουρκωμένη

θάλασσα. Σήμερα ήταν Κυριακή. Ήταν η αποφράδα ημέρα. Ήταν το μνημόσυνο του θρυλικού Δεβεράλδη και η τελευταία μέρα που το κτήριο του Ναδίρ θα έβλεπε το φως του ήλιου. Ητελευταία μέρα που θα περπατούσε στο Παλμέ-Bαλκάν σαν αυτοκράτειρα της Xερσονήσου.Γιατί σήμερα η Βαλκανική, με μεγάλη καθυστέρηση, σε σχέση με τις υπόλοιπες επαρχίες τηςΕνωμένης Δύσης, θα έθαβε το παρελθόν και θα έμπαινε στον εικοστό πρώτο αιώνα!Τέλειωσε και το δεύτερο φλιτζάνι καφέ. Ακούμπησε την πορσελάνινη κούπα στη βάση της.

Τα δάχτυλά της είχαν γίνει κατάμαυρα από το μελάνι των εφημερίδων. Η μια μετά την άλλη οιπρωινές φυλλάδες έγραφαν διθύραμβους για το Ναδίρ και ευχολόγια για τη διάσημη χήρα.Συγκίνηση… αγάπη… νοσταλγία… (Φωτογραφίες πουθενά!) Όλοι έμοιαζαν να περιμένουντο σημερινό μνημόσυνο, όπως περιμένει κάποιος ένα μακρινό συγγενή από την ξενιτιά. Νατον φιλήσει συγκινημένος και να τον στείλει για πάντα στο άγνωστο «μέλλον» του. Όλοι τηναγαπούσαν, όλοι ήταν προετοιμασμένοι να συνεχίσουν αύριο τη ζωή τους χωρίς αυτήν.Η Αναμπέλα συνοφρυώθηκε. Μήπως ήταν φάρσα εκείνο το γράμμα, του όποιου Σέλλερ;

Μήπως κατασκεύασε τις φωτογραφίες με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή και θέλησε να την τρομάξει ή να την εκβιάσει;Έτσι κι αλλιώς, κανένας δεν ήταν δυνατόν να τράβηξε φωτογραφίες εκείνη τη νύχτα. Το

Μπουντουάρ ήταν έρημο, το θυμόταν καλά. Αλλά πάλι… πώς γίνεται αυτός ο Σέλλερ ναφαντάστηκε, ν’ ανακάλυψε, να συνδύασε…

«Ειρήνη!»

Page 260



Είχε βαρεθεί πια να σκέφτεται! Να σκέφτεται και να φοβάται. Τελευταία μέρα σε τούτη τηνκαταραμένη πόλη του παλιού μεγαλείου της και θα έθαβε τις αναμνήσεις της για πάντα στοβροχερό Λονδίνο. Μπορεί και ακόμη μακρύτερα.

«Βρήκες θέση για την απογευματινή πτήση;»Η οικονόμος απολογήθηκε. Εξακολουθούσε να είναι στα τηλέφωνα και να παρακαλάει τις

αεροπορικές εταιρείες. Είχε χρησιμοποιήσει το διάσημο όνομα της κυρίας Αναμπέλας, τιςισχυρές γνωριμίες της χήρας, μέχρι και με τον υπουργό Μεταφορών είχε μιλήσει. Δυστυχώς,τα αεροπλάνα που θα αναχωρούσαν σήμερα ήταν όλα γεμάτα και είχαν μια ατέλειωτη λίστααναμονής, όλη με επισήμους και πολιτικούς. Το καλύτερο που μπορούσαν να κάνουν γι’αυτήν, ήταν να τη βάλουν στο πρώτο αεροπλάνο αύριο το πρωί. Ήταν φανερό πως τοδιαβατήριο της «χήρας Δεβεράλδη» δεν λειτουργούσε σαν «πασπαρτού» στον καινούργιοαιώνα.Η Αναμπέλα έβρισε μέσα από τα δόντια της. Πώς δεν το σκέφτηκε νωρίτερα ν’ αλλάξει το

εισιτήριό της; Το αρχικό πλάνο προέβλεπε δύο ακόμη διανυκτερεύσεις στο Παλμέ-Bαλκάν,για να μπορέσει να τακτοποιήσει και τις υποθέσεις της. Το αρχικό πλάνο είχε υπερεκτιμήσειτις αντοχές της. Ήθελε να φύγει από την πόλη σήμερα, σε λίγες ώρες, αμέσως μετά τομνημόσυνο καιπριναπό αυτό, ακόμη… Θεέ μου, αν μπορούσε να φύγει ακόμη και τώρα!

Ο συνταγματάρχης Μοράβια ανασηκώθηκε με κόπο. Τα μαξιλάρια μύριζαν χλώριο. Έτριψετα μάτια του και προσπάθησε να καταλάβει πού βρισκόταν.Ο θάλαμος του νοσοκομείου φαινόταν έρημος. Έρημοι διάδρομοι και άδεια κρεβάτια. Στη

διπλανή καρέκλα, ένας μεσόκοπος γενειοφόρος του χαμογελούσε.«Αισθάνεστε καλύτερα, συνταγματάρχη Μοράβια;»Ο συνταγματάρχης προσπάθησε ν’ απαντήσει, αλλά το κεφάλι του βούιζε πολύ. Έπεσε και

πάλι εξουθενωμένος στα μαξιλάρια. Ήταν στο νοσοκομείο; Τι συνέβαινε; Κατάφερε μεδυσκολία να θυμηθεί ένα μπαρ… ένα νεαρό μπάρμαν που του έλεγε όλη νύχτα πως τουθύμιζε τον μπαμπά του… έναν γεράκο με τσιριχτή φωνή που έπινε στην αναισθησία τωνγυναικών όλου του κόσμου… μια φωτογραφία… φωτογραφία με την Αναμπέλα… από εκείνη τη νύχτα… και… Ο πόνος στο κεφάλι τον περόνιασε. Όχι, δεν μπορούσε να θυμηθεί τίποτεάλλο.

«Θέλετε να φωνάξω το γιατρό;»Ο γενειοφόρος άντρας μίλησε και πάλι. Τον θυμόταν αυτό τον άντρα. Ήταν μαζί με το γέρο

με τις φωτογραφίες, χθες τη νύχτα… Xθες; Προχθές;… Πόσες μέρες ήταν ξαπλωμένος εδώμέσα; Το νοσοκομείο φαινόταν άδειο. Πού είχανε πάει όλοι;Στην τηλεόραση! Ω, ναι! Εκεί είχε συγκεντρωθεί όλος ο πληθυσμός του νοσοκομείου, από

τους επισκέπτες μέχρι τους νοσηλευτές και τους νοσηλευόμενους! Γιατί σήμερα ήταν ηΚυριακή, η μεγάλη Κυριακή, η μέρα για το μεγαλοπρεπές μνημόσυνο του Δεβεράλδη. Όλοι οι γιατροί που είχαν υπηρεσία, οι νοσοκόμες που είχαν βάρδια και οι ασθενείς με τουςκαθετήρες και τους ορούς είχαν συγκεντρωθεί στο σαλόνι, όπου ήταν εγκατεστημένη ημεγάλη έγχρωμη τηλεόραση με την ψηφιακή οθόνη και το στερεοφωνικό ήχο. Κανένας δενήθελε να χάσει την απευθείας ανταπόκριση που είχαν τα κανάλια. Eίχαν εκκενωθεί ακόμη και

Page 261



τα κρεβάτια της εντατικής.«Αλέξη, σε ακούμε… σε ακούει όλη η Βαλκανική!»«Δεν έχει ξαναζήσει η Xερσόνησος τέτοια τελετή, Αντρέα, δεν έχω καλύψει ποτέ στην

καριέρα μου κάτι παρόμοιο! Σημαίες με τα σύμβολα του Ναδίρ κρέμονται, όπως βλέπετε,από όλα τα μπαλκόνια και τα παράθυρα των σπιτιών…»

«Με ειδοποιούν από το κοντρόλ, Αλέξη, πως οι σημαίες του Ναδίρ κρέμονται από ταπαράθυρα όλων των πόλεων της Xερσονήσου σήμερα, από την Κρήτη μέχρι τη Βουδαπέστη, το Σάτου Μάρε και την Τούλσα… μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα!»

«H ουρά του κόσμου φτάνει χιλιόμετρα έξω από το Παλμέ-Bαλκάν, μέχρι τα σύνορα…μέχρι το τέλος της Βαλκανικής!»

«Η πομπή έχει πλησιάσει την εξέδρα των επισήμων;»«Η πομπή με αναπαραστάσεις όλων των μορφών της Τέχνης… τα άρματα με τα

λουλούδια… οι χορωδίες από όλη την Ευρώπη…»«Δεν σε ακούμε, Αλέξη, η μουσική και οι ύμνοι καλύπτουν τη φωνή σου. Δεν χρειάζεται

όμως να ακούμε, κυρίες και κύριοι. Η εικόνα που μας μεταφέρει η κάμερα του σταθμού μιλάει από μόνη της! Θα γυρίσουμε στη Φραντζέσκα Ραζή, που πετάει με το ελικόπτερο τουσταθμού μας πάνω από το Παλμέ-Bαλκάν και θα μπορέσει να μας δώσει εικόνες…»Η Αναμπέλα στεκόταν ακίνητη, τυλιγμένη στη γούνα της, στο κέντρο της εξέδρας. Τα πόδια

της είχαν παγώσει μέσα από το φίνο μαύρο καλσόν και οι ψαλμωδίες του κόσμου τηςτρύπαγαν τα τύμπανα. Ένα βήμα πίσω από αυτή, στεκόταν στην εξέδρα όλη η πολιτική καιοικονομική αφρόκρεμα της Xερσονήσου. Ακόμη και ανώτατοι στρατιωτικοί, υπουργοί,Επίσκοποι, Αρχιεπίσκοποι… διεφθαρμένοι Επίσκοποι-Νεράιδες Νονές… Ναι, το ήξερεκαλά αυτό το παραμύθι τηςΣταχτοπούτας από Στάχτη. Και η στάχτη είχε ήδη αρχίσει ν’απλώνεται γύρω της.Έβαλε με τρόπο στο αυτί της το μικροσκοπικό ακουστικό και πληκτρολόγησε έναν αριθμό

στο κινητό τηλέφωνο που είχε κρυμμένο στην τσέπη της γούνας της.Η οικονόμος της απάντησε στο τέταρτο χτύπημα. «Έχουμε κανένα νέο;» ψιθύρισε η

Αναμπέλα στο καλώδιο που είχε ενσωματωμένο μικρόφωνο. Η οικονόμος, δυστυχώς, ήτανσε απόγνωση. Η μόνη αεροπορική εταιρεία που της είχε δώσει κάποιες ελπίδες ήταν ηAir-Europe. Μπορούσε να εγγυηθεί μια θέση για την κυρία Αναμπέλα απόψε, αλλά όχι για το Λονδίνο, για το Βερολίνο. Η εταιρεία υποσχόταν πως στο Βερολίνο θα την περίμενε ηανταπόκρισή της για την Αγγλία.Η Αναμπέλα ανάσανε ανακουφισμένη. Δεν την ένοιαζε για πού θα πέταγε. Φτάνει να

έφευγε απόψε από τη Xερσόνησο. «Ευχαρίστησε εκ μέρους μου τηνAir-Europe. Κλείσε τηθέση για Βερολίνο αμέσως». Ζήτησε από την οικονόμο της να της τηλεφωνήσει μόλιςτακτοποιηθεί το εισιτήριό της και να ετοιμάσει γρήγορα τις βαλίτσες της. Θα αναχωρούσε γιατο αεροδρόμιο αμέσως μετά το μνημόσυνο, χωρίς δευτερόλεπτο καθυστέρησης.Τα τύμπανα αντήχησαν πένθιμα, τα χάλκινα πνευστά της εκατονταμελούς ορχήστρας

στρίγγλισαν βουρκωμένα, το όνομα του Δεβεράλδη σχηματίστηκε στην τεράστια πλατεία απόένα πλήθος βαμμένων χορευτών που ένωναν τα σώματά τους με τέχνη, αεροπλάνα

Page 262



διέσχιζαν τον ουρανό σέρνοντας αποχαιρετιστήρια μηνύματα «ΚΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ ΠΡΙΓΚΙΠΑ ΤΗΣΝΥΧΤΑΣ», είκοσι αερόστατα στάθηκαν πάνω από την ανθοστολισμένη πλατεία με τασύμβολα του Ναδίρ στα φουσκωμένα μπαλόνια τους, όλη η Βαλκανική κράτησε την ανάσατης.Η Αναμπέλα πληκτρολόγησε ξανά, με μανία, στο κινητό τηλέφωνο. «Πες μου ότι όλα είναι

εντάξει», ψιθύρισε στο καλώδιο που κρεμόταν από το αυτί της. Η οικονόμος της τηνκαθησύχασε. Η κράτηση για την πτήση999προς Βερολίνο, τηςAir-Europe, είχε γίνει. Ηεταιρεία βεβαίωνε πως το αργότερο στις έντεκα το βράδυ θα βρισκόταν η χήρα στο Βερολίνοκαι από εκεί υπήρχαν δύο συνεχόμενες πτήσεις για το Λονδίνο. H εταιρεία μπορούσε άνετανα τη βάλει σε όποια από τις δύο επιθυμούσε.Η Αναμπέλα ένιωσε να βουρκώνει από συγκίνηση για την καλοσύνη της μεγάλης

αεροπορικής εταιρείας, που έδειχνε να είναι η μόνη που τη συμπονούσε και τηςπαραστεκόταν ετούτη την άγρια ώρα. «Ευχαρίστησε τηνAir-Europe, Ειρήνη», ψέλλισε και ταμάτια της δάκρυσαν «… τους ευχαριστώ πραγματικά. Τους ευγνωμονώ».

«Έχουμε ένα κοντινό πλάνο από τη χήρα, Αλέξη!»«Ναι, Αντρέα, όπως μπορεί να δει όλη η Βαλκανική τα μάτια της χήρας έχουν βουρκώσει

πίσω από τα μαύρα της γυαλιά. Σταγόνες από καυτά δάκρυα τρέχουν στα μάγουλά της. Είναι πραγματικά συγκινητικό… (λυγμός) Δεν ξέρω αν θα μπορέσω να συνεχίσω αυτό τορεπορτάζ…»

«Συντετριμμένη η Αναμπέλα αποχαιρετά το λατρευτό της σύζυγο…»«Ευχαρίστησε εκ μέρους μου τηνAir-Europe, Ειρήνη, που θα με βγάλει γρήγορα από αυτή

την κόλαση». Ο θόρυβος από την ορχήστρα εμπόδισε την Ειρήνη ν’ ακούσει ετούτη τησυγκινητική φράση της χήρας. Δεν πειράζει όμως, γιατί ηAir-Europeείχε εισπράξει τοευχαριστήριο μήνυμα. Πίσω από την Αναμπέλα, όρθια στην εξέδρα των επισήμων, στεκότανη Πρόεδρος τουΚήρυκα των Βαλκανίων, του εκδοτικού συγκροτήματος που ήταν οκυριότερος μέτοχος τηςAir-Europe, όπως και τηςEuropean Trustκαι τηςEurotel… Οκυριότερος μέτοχος των βαλκανικών παραρτημάτων αυτών των μεγάλων πολυεθνικώνεταιρειών. Ο πανίσχυροςΚήρυκας των Βαλκανίων.

Στάθηκα στο πεζοδρόμιο, μπροστά στο περίπτερο της γειτονιάς μου. Το κρύο ήταντσουχτερό και είχα τυλίξει τόσες φορές το κασκόλ γύρω από το λαιμό μου για να με ζεστάνει,που κόντευα να πνιγώ. Το αυτοκίνητο που έκανε την απογευματινή διανομή των εφημερίδωνστα περίπτερα θα έφτανε από λεπτό σε λεπτό. Είχα αποφασίσει να το περιμένω.Είχαμε επιστρέψει στην Αθήνα με τον εργοδότη μου την προηγούμενη μέρα (Σάββατο) και

ο Σέλλερ, συνεπής στο ραντεβού του, βρισκόταν ώρα18:00στο μέγαρο τουΚήρυκα τωνΒαλκανίωνμε το φάκελο του Ναδίρ παραμάσχαλα. ΟΚήρυκαςήταν επίσης συνεπής στοραντεβού του. Τον υποδέχτηκε η ίδια η Πρόεδρος του συγκροτήματος στο γραφείο της. ΟΣέλλερ παρέδωσε το φάκελό του και εισέπραξε τη μυθική του επιταγή από τα χέρια τηςΠροέδρου. Eισέπραξα κι εγώ την ταπεινή αμοιβή μου από τον εργοδότη μου, που δενσκέφτηκε ούτε κατά διάνοια να πριμοδοτήσει τη συνηθισμένη μου αντιμισθία με κάτιπαραπάνω. Μερικοί άνθρωποι, όσα λεφτά και να πέσουν στα χέρια τους, παραμένουν

Page 263



φτωχοί. O Σέλλερ ήταν ένας πλούσιος-φτωχός συμβολαιογράφος.Καταφτάνοντας κουρασμένη στο διαμέρισμά μου, μετά το μακρύ μου ταξίδι στην Ευρώπη

και το συνεχόμενο με αυτό ταξίδι στο Παλμέ-Bαλκάν, ένιωσα μια απίστευτη χαρά, μιασυγκίνηση, που μετά από τόσα ξενοδοχεία θα ξανάμπαινα στο ζεστό μου σπιτάκι και θακοιμόμουν επιτέλους στο κρεβάτι μου. Μια απέραντη ευτυχία.

«Κυρία Καμπάλ!»H ευτυχία μου εξανεμίστηκε γρήγορα.«Γυρίσατε επιτέλους, κυρία Καμπάλ!» H σπιτονοικοκυρά μου στο κεφαλόσκαλο με κοίταζε

λάμποντας. «Αυτή τη φορά το παρακάνατε! Λείψατε τριάντα έξι ολόκληρες μέρες!»«Μάλιστα».«Στην Ευρώπη;»«Ναι».«Πού στην Ευρώπη;»«Ε… σε όλη την Ευρώπη». Ξεκλείδωσα γρήγορα την πόρτα μου και προσπάθησα να

περάσω μέσα.«Θα μου τα διηγηθείτε όλα! Φαντάζομαι τι θα είδατε!»«Μπα, είχα τόση δουλειά», έκανα μια απόπειρα να κλείσω την πόρτα πίσω μου.«Μην το ξεχάσω! Σας ζήτησε το πρωί ο συνεργάτης σας».«Ο συνεργάτης μου;»«Μάλιστα. Εκείνος με πληροφόρησε ότι θα ερχόσασταν σήμερα».Έβαλα τα δυνατά μου να σκεφτώ για ποιο πράγμα μιλούσαμε, αλλά δεν τα κατάφερα.«Ποιος συνεργάτης μου;»«Ο κύριος Τρινιντά. Σας γύρευε για μια πολύ σπουδαία υπόθεση του γραφείου. Ευτυχώς,

με τα λίγα μου γαλλικά μπόρεσα μια χαρά να συνεννοηθώ μαζί του. Παράξενοςανθρωπάκος».

«Ο κύριος Τρινιντά;»Τι διάβολο συνέβαινε; Ο μόνος Τρινιντά που είχα ακούσει ήταν το Ξωτικό του Αχέροντα. Ο

μακαρίτης Τρινιντά, το Ξωτικό που πέθανε πριν από δεκαπέντε χρόνια από υπερβολική δόση υπνωτικών. Ασφαλώς θα επρόκειτο για κάποιον άλλο.

«Τι… τι ακριβώς με ήθελε;»«Ήθελε να σας αποκαλύψει κάτι πολύ σοβαρό για εκείνη την παλιά περιοδεία στην Ιταλία».Να τα πάλι τα παράδοξα και τα μεταφυσικά! Αν έβγαινα

από τούτη την έρευνα με το μυαλό μου στη θέση του, θα ήμουν πολύ τυχερή. Προσπάθησανα μην πανικοβληθώ. Ο Τρινιντά είχε πάρει τα χάπια του με τις χούφτες και ήταν φυτεμένοςστο χώμα. Άρα, ετούτος ο άγνωστος ήταν οπωσδήποτε κάποιος που έπαιζε μαζί μου,κάποιος που ήξερε πολλά και ήθελε… να με τρομάξει; Ο ψευτο-Μοράβια;

«Ο κύριος Τρινιντά ήταν μήπως ένας σωματώδης κύριος με…»«Ο κύριος Τρινιντά σωματώδης»; H σπιτονοικοκυρά μου γέλασε τόσο τρανταχτά, που

κόντεψε να λυθεί το σουτιέν της. «Ο κύριος Τρινιντά ήταν τόσος δα! Τοσοδούλης!»Παρακολούθησα απορημένη το χέρι της σπιτονοικοκυράς μου να κατεβαίνει όλο και πιο

Page 264



χαμηλά, φτάνοντας στο ύψος των μηρών της. «Ένας νάνος!»«Νάνος;»Ο Εγγαστρίμυθος! Με ακολούθησε, λοιπόν, μέχρι εδώ, μέχρι τη Βαλκανική και βρήκε και

το σπίτι μου και τόσες πληροφορίες για την έρευνά μου; Και παλεύει με τούτα τα τεχνάσματανα με φοβερίσει; Ο κοντοπίθαρος Ολλανδός ήταν πιο πονηρός από ό,τι φανταζόμουν. Δενπαραιτούνταν τόσο εύκολα. Όμως ούτε κι εγώ!

«Σας ευχαριστώ», είπα στην απαστράπτουσα σπιτονοικοκυρά μου, «το μήνυμα που μουμεταφέρατε ήταν πραγματικά σημαντικό».

«Σε ποια υπόθεση συνεργάζεστε με τον κύριο Τρινιντά;»«Εκείνος τι σας είπε;»«Σε μια σπουδαία υπόθεση του κυρίου Σέλλερ».«Σε μια σπουδαία υπόθεση του κυρίου Σέλλερ, λοιπόν». Έκλεισα πίσω μου την πόρτα.Άρα ο Εγγαστρίμυθος ήξερε και τον Σέλλερ. Ένας Εγγαστρίμυθος, ένας μυστηριώδης «

Μοράβια», μια μυστηριώδης χήρα «Ρελλές»… είχανε, άραγε, σχέση μεταξύ τους αυτοί οιάνθρωποι;Άφησα κουρασμένα τη βαλίτσα μου στο πάτωμα και άνοιξα τα παντζούρια. Τα λουλούδια

στο μπαλκόνι μου είχαν μαραθεί. Είχανε συνηθίσει τα συχνά ταξίδια μου κι είχανε μάθει πιανα πορεύονται χωρίς τη βοήθειά μου, αλλά τριάντα έξι μέρες τους φάνηκαν πολλές… Κιεμένα μου είχαν φανεί πολλές. Παρότι ποτέ μέχρι τώρα δεν υπέφερα από νοσταλγία. Ποτέμέχρι τώρα δεν υπέφερα… Αγκουστίν. Η μυρωδιά του σπιτιού μου έκανε πιο έντονη τηναπουσία του (την παρουσία του). Δεν γύρισα μόνη μου από αυτό το ταξίδι. Γύρισα μαζί του.Κάθισα δίπλα στο τηλέφωνο. Σήκωσα το ακουστικό. Άνοιξα την ατζέντα μου και

πληκτρολόγησα το νούμερο του νοσοκομείου στο Παλμέ-Bαλκάν.Την προηγούμενη νύχτα, που είχα δει τον αληθινό συνταγματάρχη να βγαίνει αναίσθητος

από το μπαρ με τον Σέλλερ και να τον χώνουν στο ασθενοφόρο, θορυβήθηκα. Όχι τόσοεπειδή κατέβηκε ο Μοράβια στο Παλμέ-Bαλκάν. Αυτό, ή κάτι παρόμοιο με αυτό, ίσως και νατο περίμενα. Η συζήτησή μας στο Βερολίνο με είχε αφήσει με τη βεβαιότητα πως ομεσόκοπος συνταγματάρχης έπαιρνε πολύ προσωπικά την υπόθεση του Ναδίρ. Εκείνο πουμε ανησύχησε όμως ήταν πως ο ψευτο-Μοράβια συνόδεψε το λιπόθυμο άντρα στονοσοκομείο. Με τον εργοδότη μου αναχωρήσαμε τα χαράματα για την Αθήνα, έτσι δενκατάφερα να επισκεφθώ τον ασθενή. Μπόρεσα όμως τη νύχτα να εντοπίσω το νοσοκομείοκαι το θάλαμό του. Οι γιατροί με καθησύχασαν τηλεφωνικά πως ο γενειοφόρος αξιωματικόςδεν είχε τίποτα περισσότερο από ένα βαρύ μεθύσι.Ξανακάλεσα, λοιπόν, το νοσοκομείο από την Αθήνα. Η κατάσταση του συνταγματάρχη

παρέμενε, για δεύτερη μέρα, σταθερή. Μήπως ήταν κανείς μαζί του; Μα, βέβαια, βρισκότανσυνεχώς στο πλευρό του εκείνος ο συγγενής του. Ο συγγενής του; Ευτυχώς, δύογιγαντόσωμοι γενειοφόροι με το μούσι του Δεβεράλδη δύσκολα περνούν απαρατήρητοι και ηνοσοκόμα στο τηλέφωνο μου περιέγραψε το στοργικό συγγενή του συνταγματάρχη. Τονψευτο-Μοράβια! Ο ασθενής δεν είχε ακόμη ανακτήσει πλήρως τις αισθήσεις του και δενμπορούσε να μου μιλήσει. Μήπως ήθελα να μιλήσω με το συγγενή; Όχι, όχι δεν ήθελα τίποτα

Page 265



τέτοιο… ή μάλλον, ναι, ας μου έδιναν το συγγενή στη γραμμή, γιατί κι εγώ συγγενής ήμουνκαι τηλεφωνούσα από το Βερολίνο ανάστατη.Η νοσοκόμα μου ζήτησε να περιμένω και με συνέδεσε με το θάλαμο του συνταγματάρχη.

Να επιστράτευα τα άψογα γερμανικά μου; Μάλλον όχι. Καλύτερα αγγλικά, με γερμανικήπροφορά. Μια ανάστατη συγγενής, που τηλεφωνεί από το Βερολίνο, προσπαθεί ναδιευκολύνει τους Βαλκάνιους μιλώντας αγγλικά – αν ήταν Βαλκάνιος ο ψευτο-Μοράβια.Μια αντρική φωνή απάντησε σε λίγο, μιλώντας τη βαλκανική γλώσσα με ξενική προφορά.

Δεν ήταν Βαλκάνιος, λοιπόν, ο ψευτο-Μοράβια! Τον παρέσυρα στα αγγλικά μου καιπροσπάθησε να μου περιγράψει την κατάσταση του συνταγματάρχη σε αυτή τη γλώσσα.Ούτε Άγγλος ήταν;… Του ζήτησα να με διευκολύνει, επειδή τα αγγλικά με δυσκόλευαν, κιεκείνος άρχισε να μου μιλάει με σπαστά γερμανικά. Διάβολε, δεν ήταν ούτε Γερμανός.Πάντως δεν φαινόταν να έχει πρόβλημα με τις γλώσσες, παρότι δεν είχε διδαχτεί την ορθήχρήση τους. Ένας άνθρωπος που ταξίδευε πολύ; Κάποιος σαν εμένα; Ο ψευτο-Μοράβια μεδιαβεβαίωσε πως η υγεία του συνταγματάρχη βελτιωνόταν σταθερά και πως αύριο θαέβγαινε από το νοσοκομείο και θα πετούσε για το Βερολίνο.

«Πώς πληροφορηθήκατε την ασθένεια του συγγενή σας;» διερωτήθηκε ο συνομιλητής μου.«Εσείς, ποιος συγγενής του είστε;» προσπάθησα να τον αιφνιδιάσω πρώτη.Η παύση από την άλλη άκρη της γραμμής σήμαινε πως ο ψευτο-Μοράβια ζύγιαζε την

απάντησή του… ή πως δεν αιφνιδιαζόταν τόσο εύκολα.«Σας ρώτησα πώς πληροφορηθήκατε την ασθένεια του κυρίου Μοράβια», επανέλαβε

αργά.Προσπάθησα να σκεφτώ κάτι γρήγορα.«Τηλεφώνησα στο ξενοδοχείο του σήμερα το πρωί και μου είπαν ότι…»Δαγκώθηκα! Ο συνταγματάρχης είχε μεταφερθεί στο νοσοκομείο κατευθείαν από το μπαρ

και ο απατεώνας ήταν ο μόνος που τον συνόδευε, άρα ο μόνος που θα μπορούσε να έχειειδοποιήσει το ξενοδοχείο του, ή να μην το έχει ειδοποιήσει. Σκατά!Το τηλέφωνο από την άλλη μεριά έκλεισε με θόρυβο.Ο ψευτο-Μοράβια ήξερε πια ότι ήμουν στα ίχνη του. Ο Εγγαστρίμυθος, πάλι, ήταν στα δικά

μου ίχνη. ΟΚήρυκαςείχε τις φωτογραφίες, άρα ήταν ήδη στα ίχνη της χήρας Δεβεράλδη καιεγώ δοκίμασα ν’ ανακαλύψω τα ίχνη της χήρας «Ρελλές». Η χήρα «Ρελλές» όμως είχεεγκαταλείψει την πανάκριβη σουίτα της. Είπα στον υπάλληλο του ξενοδοχείου ότι τηλεφωνώαπό τηνEurotelκαι ότι ήθελα να επιβεβαιώσω πως όλα τα έξοδα της χήρας «Ρελλές» θακαλυφθούν από την εταιρεία. Ο υπάλληλος με διαβεβαίωσε πως ο λογαριασμός είχε ήδηαποσταλεί στηνEurotel. Άρα, σε αυτό το σημείο τουλάχιστον, ο ψευτο-Μοράβια δεν είχε πειψέματα στον Σέλλερ. Παράξενα ψέματα και παράξενες αλήθειες είχε αυτή η υπόθεση!Το κασκόλ μου γκρίνιαξε πως δεν είναι ν’ απορεί κανείς που η χήρα έφυγε απόψε από τη

σουίτα της. Σήμερα το απόγευμα οι φωτογραφίες είχαν παραδοθεί στονΚήρυκα τωνΒαλκανίων. Η αποστολή της τελείωσε. Η αυλαία είχε πέσει. Όταν θα έβλεπα τονΕγγαστρίμυθο, τον ψευτο-Μοράβια και τη Μιλού (το Ξωτικό που είχα ανακρίνει στο Παρίσι και που ήταν οπωσδήποτε η περίφημη χήρα «Ρελλές») να μαλώνουν μπροστά από τα σκαλιά

Page 266



του μεγάρου τουΚήρυκα των Βαλκανίων, θα καταλάβαινα καλύτερα αυτό που τώρα, απλώς,υποψιαζόμουν. Υπήρχε ένα κοινό στοιχείο που συνέδεε όλους αυτούς τους ανθρώπους, ένακοινό σημείο αναφοράς. Mια Βαλ-κανική-κυρία!

Το Σάββατο πέρασε σχετικά ήσυχα. Σχετικά! Όλη τη νύχτα σκεφτόμουν πώς θα τύπωνεάραγε οΚήρυκαςτη φωτογραφία της Αναμπέλας στην κυριακάτικη έκδοσή του, τι λεζάντα θαέβαζε, πώς θα τιτλοφορούσε το άρθρο, και δεν μπόρεσα να κλείσω μάτι. Είχα αρχίσει ναλυπάμαι τη διάσημη χήρα, που την πιο συγκινητική στιγμή της καριέρας της θα γινόταν οπερίγελως της Βαλκανικής. Αντί να δίνει συνεντεύξεις για το θρυλικό σύζυγό της, θα έπρεπενα δίνει εξηγήσεις στα κανάλια για έναν άγνωστο αξιωματικό. Όπως και να το έβλεπε κανείς,ήταν τραγελαφικό!Τα χαράματα της Κυριακής πήγα στο περίπτερο της γειτονιάς μου και πήρα ένοχα τον

κυριακάτικοΚήρυκα. Ήμουν κι εγώ μια από τις πρωταγωνίστριες αυτού του δράματος, μιααφανής ηρωίδα, που έδωσε τη γερή σπρωξιά στη χήρα για να σπάσει τα μούτρα της στοσημερινό μνημόσυνο. Παρόλο τον επαγγελματισμό μου, αισθανόμουν κομματάκι άβολα.Ανέβηκα στο διαμέρισμά μου και άνοιξα την εφημερίδα. Νομίζω ότι θα πρέπει να διάβασα

ακόμη και τη σελίδα με τα διανυκτερεύοντα φαρμακεία, τη σελίδα με τις αναγγελίες των γάμων και το παιδικό ένθετο με τις τρίλιζες για παιδιά κάτω των πέντε ετών. Οι φωτογραφίεςΔΕΝΗΤΑΝ ΠΟΥΘΕΝΑ!Δεν τυπώθηκαν;Ξανακατέβηκα στο περίπτερο και πήρα όλες τις πρωινές εφημερίδες, τα περιοδικά, μέχρι

και τα σταυρόλεξα. Το σημερινό μνημόσυνο του Δεβεράλδη ήταν το πρώτο θέμα σε όλα ταέντυπα, για να μην πω το μόνο θέμα. ΟΚήρυκας, όμοια με όλους τους υπόλοιπους, εκθείαζε τον αείμνηστο ιδιοκτήτη του Ναδίρ και συλλυπούνταν τη νεαρή χήρα.Ανέκρινα τον περιπτερά μου με τέτοια μανία, που κι εκείνος αγανάκτησε.«Αυτές είναι όλες κι όλες οι κυριακάτικες εφημερίδες, κυρία Καμπάλ, εκτός αν θέλετε να

περιμένετε τις απογευματινές εκδόσεις».Σωστά! Οι πωλήσεις των εφημερίδων είχαν τριπλασιαστεί εξαιτίας του μνημόσυνου και

πολλές πρωινές φυλλάδες θα τύπωναν μια έκτακτη απογευματινή έκδοση, με φωτογραφίεςκαι ρεπορτάζ από το λαμπρό μνημόσυνο. ΟΚήρυκας των Βαλκανίωνθα τύπωνε ένα τέτοιοαπογευματινό φύλλο; «Μα, φυσικά, κυρία Καμπάλ, οΚήρυκαςπρώτος απ’ όλους».Χτύπησα τα πόδια μου κάτω για να ξεμουδιάσουν από το κρύο. Ήμουν σίγουρη ότι η

εφημερίδα θα τύπωνε την ιστορία του «εραστή» της χήρας στο απογευματινό της φύλλο.Αλλιώς, όλη αυτή η υπόθεση δεν έβγαζε νόημα! Ο περιπτεράς με κοίταζε απορημένος ναπαραμιλάω στο πεζοδρόμιο και ν’ αγναντεύω το δρόμο μέχρι πέρα, όπως οι γυναίκες τωνναυτικών το πέλαγος. Το αυτοκίνητο με την απογευματινή έκδοση τουΚήρυκαθα φαινόταναπό λεπτό σε λεπτό. Την καυτή έκδοση τουΚήρυκα!Το μικρό φορτηγάκι, που είχε το σήμα τουΚήρυκα των Βαλκανίωνζωγραφισμένο στις

πόρτες, πέρασε τα φανάρια και σταμάτησε μπροστά στο περίπτερο. Ο οδηγός κατέβηκε κιάρχισε να ξεφορτώνει τις δεμένες στοίβες. Δεν μπορούσα να περιμένω άλλο. Τράβηξα τηνπρώτη εφημερίδα από τη στοίβα και την άνοιξα με λαχτάρα. Μια τεράστια φωτογραφία στοεξώφυλλο παρουσίαζε την εξέδρα των επισήμων από το μνημόσυνο που είχε τελειώσει πριν

Page 267



από λίγες ώρες. Στο κέντρο η Αναμπέλα και πίσω της όλο το πάνθεο των ισχυρών της Xερσονήσου. Γύρισα τις σελίδες ανυπόμονα. Οι φωτογραφίες διαδέχονταν η μία την άλλη. «Οκόσμος του Παλμέ-Bαλκάν θρηνεί»… «Η πένθιμη πομπή»… «Το δάκρυ της πονεμένηςχήρας»… Έκλεισα την εφημερίδα με μίσος. Την έσκισα σε χίλια μικρά κομματάκια και άφησα να την πάρει ο άνεμος της Αθήνας και να την περιφέρει γύρω από τη μολυσμένη πόλη. ΓιατίοΚήρυκαςδεν τύπωνε τις φωτογραφίες; Τι περίμενε; Έτρεξα στο διαμέρισμά μου, ενώ οπεριπτεράς φώναζε πίσω μου πως ήθελε οπωσδήποτε να του πληρώσω την εφημερίδαπου είχα σκίσει και το κασκόλ μου ούρλιαζε πως έπρεπε να κοιτάξω προσεκτικά τοφορτηγάκι τουΚήρυκα των Βαλκανίωνμε τις ζωγραφισμένες πόρτες – ειδικά τιςζωγραφισμένες πόρτες. Αλλά ποιος ακούει θυμωμένους περιπτεράδες και φλύαρα κασκόλτέτοιες ώρες!Πήρα αμέσως τον Σέλλερ στο τηλέφωνο. Η γραμμή ήταν απασχολημένη. Ξαναδοκίμασα.

Τίποτα. Ο πρώην εργοδότης μου μιλούσε ατέλειωτα. Δοκίμασα και ξαναδοκίμασα, αλλάμάταια. Η γραμμή βούιζε.Στάθηκα λαχανιασμένη στο παράθυρο. Η εφημερίδα είχε πληρώσει μια περιουσία για

τούτες τις φωτογραφίες. Τι σκόπευε να τις κάνει;… Κοίταξα σκεφτική το φορτηγάκι τουΚήρυκαπου ήταν ακόμη σταματημένο έξω από το περίπτερο. Ο οδηγός είχε σταθεί στο πεζοδρόμιοκαι μιλούσε με τον περιπτερά. Το σήμα τουΚήρυκαήταν αποτυπωμένο στο πίσω μέρος τηςστολής του, όπως και στις πόρτες του φορτηγού. Το σήμα τουΚήρυκα;…Μελέτησα σαστισμένη το σήμα της εφημερίδας που είχα κοιτάξει τόσες φορές αφηρημένα,

αλλά ποτέ δεν είχα δει! Ένας φτερωτός Ερμής που φυσούσε σ’ ένα κοχύλι, όπως φυσάει οτελάλης την ντουντούκα, και πίσω από τον Ερμή διακρινόταν μία τρίαινα. Περίεργο, η τρίαιναδεν ήταν ποτέ το σύμβολο του αρχαίου Ερμή. Ήταν του Ποσειδώνα.Το κασκόλ μού έδωσε ένα γερό χαστούκι με τα κρόσσια του, για να συνέλθω. Τρίαινα!

Σκέψου λίγο, επιτέλους! Τα τρία πιατάκια που είχε προμηθευτεί ο εργοδότης μου από τοΠαλμέ-Bαλκάν… η τρίαινα πίσω από το λιοντάρι του Δεβεράλδη… Το σήμα της Βαλκυρίας.Έχει τύχει ποτέ να κοιτάζετε έναν πίνακα και να μην καταλαβαίνετε τίποτα, βέβαιοι ότι είστε

μπροστά σ’ ένα έργο αφηρημένης τέχνης; Και ξαφνικά, σε μια στιγμιαία έμπνευση, νααντιστρέφετε τον πίνακα και να τα καταλαβαίνετε όλα… γιατί απλώς τόση ώρα κοιτούσατε τονπίνακα από την ανάποδη!Κάπως έτσι ένιωσα κι εγώ το απόγευμα εκείνης της Κυριακής, που όλη η Xερσόνησος

καθηλωμένη στους δέκτες της παρακολουθούσε το συγκινητικό μνημόσυνο… Kι εγώαναρωτιόμουν αν οι νεκροί μπορούν ποτέ να επιστρέψουν από τον τάφο τους ή, μάλλον, ναμην έχουν πάει ποτέ σ’ αυτόν. Να είναι πιο ζωντανοί κι από μένα… Πιο επικίνδυνοι κι από τον παλιό εαυτό τους.

Ο Σεφερίνο πίεσε το κολλημένο μούσι του για να σταθεί στη θέση του και έστρωσε ταμαξιλάρια στην πλάτη του Μοράβια. Τον βοήθησε ν’ ανασηκωθεί. Tο προσωπικό τουνοσοκομείου δεν έλεγε να ξεκολλήσει από την οθόνη της τηλεόρασης και ήταν δύσκολο ναβρει κανείς νοσοκόμα στους διαδρόμους. Ο απόηχος από το ρεπορτάζ του πένθους έφτανεμέχρι το θάλαμο του συνταγματάρχη, υπενθυμίζοντάς του επίμονα πως βρισκόταν σε μια X

Page 268



ερσόνησο που τον απέρριψε. Ο Μοράβια έκλεισε τα μάτια του με πόνο. Αρκετά!…Αρκετά είχε πονέσει! Αρκετά είχε κλάψει, είχε μαραζώσει! Δεκαεπτά χρόνια ήταν αρκετά!

Ανάσανε βαθιά. Ήθελε να κλείσει αυτή την ιστορία. Να τη λήξει. Να προχωρήσει παρακάτω.Να μαζέψει τα κομμάτια της σακατεμένης του ύπαρξης και να πάψει, επιτέλους, να ζει με τοθρήνο του. Σήμερα ήταν το μνημόσυνο του Δεβεράλδη, όχι το δικό του. Κάπου σε τούτο τοναπέραντο κόσμο θα υπήρχε και γι’ αυτόν μια γωνιά να γαληνέψει, να γευτεί λίγη ευτυχία… ναζήσει! Ήταν ένας σωρός από μνήμες, χωρίς αύριο. Ένας θλιβερός σωρός.Ο Μοράβια γύρισε το κεφάλι του και κοίταξε τον άντρα που καθόταν δίπλα του. Ένιωθε

πολύ υποχρεωμένος σε τούτο τον άγνωστο γενειοφόρο, που τον είχε γνωρίσει τυχαία στοπροχθεσινό μπαρ και τώρα του παραστεκόταν σαν αληθινός φίλος.

«Πότε θα με βγάλουν από δω μέσα;» ρώτησε τον ευγενικό κύριο.Ο γενειοφόρος τον βεβαίωνε πως η υγεία του είχε αποκατασταθεί και πως ο

συνταγματάρχης ήταν ελεύθερος ν’ αναχωρήσει από το νοσοκομείο όποτε ήθελε. Τώραήθελε ν’ αναχωρήσει! Όχι μόνο από το νοσοκομείο, αλλά από τούτη τη Xερσόνησο!Ε, λοιπόν, ο άγνωστος γενειοφόρος είχε προβλέψει την επιθυμία του Μοράβια και

φρόντισε να του κλείσει μια θέση, με την απογευματινή πτήση, για Βερολίνο. Ο Μοράβιαξαφνιάστηκε. H αλήθεια είναι πως δεν θυμόταν να έχει πει στο γενειοφόρο ότι το σπίτι τουείναι στο Βερολίνο… και πολύ σωστά θυμόταν. Όποιος συνέρχεται όμως από ένα βαρύμεθύσι δεν είναι και τόσο βέβαιος για τις κουβέντες που έχει πει. Ο φιλικός γενειοφόροςέβγαλε το εισιτήριο τηςAir-Europeαπό την τσέπη του και το έδωσε στο συνταγματάρχη. Ηπτήση θα αναχωρούσε σε τρεις ώρες και θα συναντούσε οπωσδήποτε κίνηση στο δρόμο για το αεροδρόμιο, γιατί το Παλμέ-Bαλκάν είχε πεζοδρομηθεί για το μνημόσυνο, συνεπώςκαλύτερα να ξεκινούσε αμέσως. Μήπως ήθελε να τον βοηθήσει να ντυθεί; Ο συνταγματάρχης βεβαίωσε το φιλικό Σεφερίνο πως θα κατάφερνε να ντυθεί και μόνος του. Μήπως ήθελε κάτιάλλο να του φέρουν; Μάλιστα, ήθελε κάτι άλλο να του φέρουν. Τι; ενδιαφέρθηκε ο στοργικόςΣεφερίνο. Ένα ξυράφι!

Η Αναμπέλα στάθηκε στην άκρη της εξέδρας και έκλεισε το κινητό της τηλέφωνο. Ηοικονόμος της τη διαβεβαίωσε πως οι βαλίτσες της είχαν φορτωθεί στο αυτοκίνητο και ηάσπρη λιμουζίνα την περίμενε λίγα μέτρα κάτω από την εξέδρα, για να τη μεταφέρει στοαεροδρόμιο. Απέμεναν μόνο κάποιες τελευταίες τυπικές χαιρετούρες, τα συλλυπητήρια τωνεπισήμων και ήταν ελεύθερη να φύγει, να φύγει, να κατεβεί από τη μαρτυρική εξέδρα και ναπάρει το δρόμο της, τον πιο μακρινό δρόμο που θα μπορούσε να σκεφτεί.Στύλωσε το μικροκαμωμένο σώμα της και έδινε το χέρι της με καρτερία στους επισήμους,

που τη συλλυπούνταν, την ενταφίαζαν. Οι προσωπικότητες της Xερσονήσου της έσφιγγανθεατρικά το χέρι και έδιναν τα θερμά τους συλλυπητήρια στη θηλυκή ιέρεια του Δεβεράλδιουμαυσωλείου. Η Αναμπέλα ένιωσε ν’ ανακατεύεται. Όλοι αντιμετώπιζαν τη νεαρή χήρα σαν ένα κομμάτι από το σάβανο του διάσημου νεκρού, όλοι την έβλεπαν ήδη πεθαμένη δίπλα του,λες κι απορούσαν που αυτή επέζησε, όλοι μιλούσαν για θάνατο… κανένας για ζωή. Όλοιμιλούσαν για το «χθες» που της ανήκε, γιατί το πορτρέτο της χήρας δεν περιλαμβανόταν στην

Page 269



πινακοθήκη του «αύριο». Ατέλειωτα συλλυπητήρια και κείνη να λέει ατέλειωτα «ευχαριστώ».Oι ίδιες φράσεις ξανά και ξανά στα διάσημα στόματά τους, οι ίδιες κοινοτοπίες, τα ίδια αθέαταβλέμματα πίσω από τα μαύρα γυαλιά… «Τα θερμά μας συλλυπητήρια, κυρία Δεβεράλδη».«H Βαλκανική δεν θα ξεχάσει ποτέ». «Xάθηκε ο Ποσειδώνας της Μεσογείου». «Xάθηκε οθρυλικός Δεβεράλδης». «Xάθηκε η ψυχή της Τέχνης». «Όταν μια ψυχή χάνεται, μιακαινούργια ετοιμάζεται να γεννηθεί».Η Αναμπέλα σήκωσε ξαφνιασμένη το κεφάλι της, για να δει από πού ακούστηκε ετούτη η

γνώριμη φράση. Κάτι της θύμιζε ετούτη η φράση. Της θύμιζε την αποτέφρωση ενός σκύλουστον ήσυχο όρμο της εφηβείας της. Μπα, μάλλον δεν της θύμιζε τίποτα. Αυτή η ημικρανία που την ταλάνιζε από το πρωί την είχε ζαλίσει.Όρθια μπροστά της, η Πρόεδρος τουΚήρυκα των Βαλκανίωντης έσφιγγε θερμά το χέρι. Η

χήρα κοίταξε αφηρημένα την ψηλή γυναίκα. Φαινόταν γύρω στα εξήντα, με κατακόκκινα μαλλιά κομμένα σε περιποιημένο καρέ, με την ακριβή της γούνα και με τα απαραίτητα μαύρα γυαλιάτης σημερινής μέρας να κρύβουν τα μάτια της. «Ευχαριστώ», ψιθύρισε στην ψηλή γυναίκα («ευχαριστώ» απαντάει, άραγε, κανείς σε μια τόσο παράξενη συλλυπητήρια φράση;). «Καλόταξίδι», ανταπάντησε η Πρόεδρος, που ήταν ακόμη πιο περίεργο σαν απάντηση στο «ευχαριστώ», και παραμέρισε για να περάσει ο υπουργός Πολιτισμού και να συλλυπηθεί τηχήρα.Ο συνταγματάρχης Μοράβια ξέπλυνε το ξυράφι στο νιπτήρα του νοσοκομείου και κοίταξε

τον εαυτό του στον καθρέφτη. Είχε ξεχάσει να ξυρίζεται και κόπηκε. Ατένισε το καινούργιο τουπρόσωπο παραξενεμένος.Το καθαρό του μάγουλο του θύμισε μια πολύ παλιά εποχή, τότε που αγαπούσε το σώμα

του και το φρόντιζε σαν κιβωτό του έρωτα κι όχι σαν μέσο για να βγάλει τον πόνο και τηναντίδρασή του… την πίκρα του. Άφησε το νερό του νιπτήρα να τρέξει και να ξεπλύνει και τιςτελευταίες τρίχες από τα δάχτυλά του. Η περίοδος του πένθους είχε λήξει. Ο Δεβεράλδηςπέθανε, όχι ο Μοράβια. Ο Μοράβια ήταν ζωντανός.Βρήκε τον Σεφερίνο να τον περιμένει στην είσοδο του νοσοκομείου. Είχε ήδη μεταφέρει τις

βαλίτσες του συνταγματάρχη από το ξενοδοχείο. Είχε βρει και ταξί. Ο συνταγματάρχηςέπρεπε ν’ αναχωρήσει αμέσως, αν δεν ήθελε να χάσει την πτήση του.Ο Μοράβια κοίταξε με ευγνωμοσύνη τον άγνωστο γενειοφόρο, που είχε γίνει ο πιο

πολύτιμος φίλος του στη Βαλκανική. «Δεν μου είπατε ακόμη το όνομά σας», είπε σφίγγονταςτο χέρι του Σεφερίνο. «Ξυριστήκατε», επεσήμανε χαμογελώντας εκείνος. «Ναι», ο Μοράβιαχάιδεψε το καθαρό του μάγουλο, «και νιώθω ήδη καλύτερα. Θα πρέπει να το δοκιμάσετε κιεσείς». Ο γενειοφόρος χαμογέλασε και του άνοιξε την πόρτα του ταξί. Ο συνταγματάρχηςκάθισε. «Δεν μου είπατε όμως το όνομά σας…» αλλά ο άγνωστος είχε ήδη χαθεί μέσα στονκόσμο που μπαινόβγαινε στο νοσοκομείο.

Η Αναμπέλα πέρασε την είσοδο του αεροπλάνου εξουθενωμένη, σαν να είχε κολυμπήσει ένα ταραγμένο πέλαγος και να πάταγε, επιτέλους, το πόδι της στη στεριά. Kατευθύνθηκε προς τα καθίσματα της πρώτης θέσης. Ο στόλος τηςAir-Europeαποτελούνταν από καινούργια καιάνετα σκάφη και η πρώτη θέση ήταν πραγματικά πολυτελής. Η αεροσυνοδός τη συνόδεψε

Page 270



μέχρι το κάθισμά της.Α, όχι, είχε γίνει κάποιο λάθος! Η Αναμπέλα εξήγησε στην αεροσυνοδό πως είχε ζητήσει,

οπωσδήποτε, μια θέση στο διάδρομο και όχι σε παράθυρο. Δεν ήθελε να δει από ψηλά τοφωτισμένο Παλμέ-Bαλκάν, τις σκιές και τον απόηχο του μνημόσυνου. Η αποστολή της σετούτη τη Xερσόνησο είχε τελειώσει και ήθελε να ξαναβρεί την ηρεμία της. Την ελευθερία της.Ήθελε να βλέπει τον ωραίο της διάδρομο, τα παπούτσια των επιβατών, τα τρέιλερ τωναεροσυνοδών, να χαζεύει τα περιοδικά της. Αυτή η θέση μπροστά στο παράθυρο σίγουραδεν ήταν γι’ αυτήν!Το αεροπλάνο ήταν γεμάτο και η αεροσυνοδός δεν ήταν εύκολο να εγγυηθεί, άμεσα,

κάποια αλλαγή. Την παρακάλεσε να καθίσει στο κάθισμά της και θα φρόντιζε να της αλλάξειθέση σύντομα. Θα μπορούσε να άλλαζε και με το διπλανό της, αν ο κύριος είχε την καλοσύνη να παραχωρήσει τη θέση του στην κυρία. Ο κύριος είχε, λοιπόν, αυτή την καλοσύνη. Οι δύοεπιβάτες αντάλλαξαν τις θέσεις τους. «Ευχαριστώ», είπε η Αναμπέλα και χαμογέλασεκουρασμένα στον ευγενικό κύριο. «Αναμπέλα;»Επειδή η ζωή δεν είναι μια ευθεία γραμμή, μια αταλάντευτη πορεία, αλλά είναι σπειροειδής

κι είναι γεμάτη εγκοπές και διαλείμματα, όπως του είχαν πει πριν από δεκαεπτά χρόνια όταντον ξέντυναν μέσα σε μια τουαλέτα με ημικυκλικούς καθρέφτες, ο Μοράβια ανασήκωσεξαφνιασμένος τα μάτια του και αναγνώρισε τη γυναίκα που καθόταν δίπλα του. Κι επειδή οκύκλος που δεν τον περιείχε είχε κλείσει και τώρα, ίσως, άνοιγε ένας καινούργιος, με τον ίδιοστο κέντρο, όπως επίσης του είχαν πει, έπιασε ασυναίσθητα το ξυρισμένο του μάγουλο. Ηδιάσημη χήρα τον μελέτησε προσεκτικά πίσω από τα μαύρα της γυαλιά. Τα γαλάζια της μάτια βυθίστηκαν στα γαλάζια δικά του… «Τεό;»Κι επειδή ο Xρόνος δεν μας εγκαταλείπει από μόνος του, φροντίζουμε να μην τον

εγκαταλείψουμε πρώτοι εμείς. H πτήση999τηςAir-Europe, θυγατρικής τουΚήρυκα τωνΒαλκανίων, πήρε τη θέση της στο διάδρομο απογείωσης, άνοιξε τέρμα την ισχύ τωνμηχανών της και απογειώθηκε με ορμή στον ουρανό της Αλκυονίδας… με κατεύθυνση… τοΒερολίνο;

…τη Βαλβίδα του Ευρωπαϊκού Ρολογιού που Οξυγονώνει το Λέβητα των Ιζημάτων και Νεκρανασταίνει τα Όνειρα;

…ή το Βόρβορο Ενός Ρεαλισμού που Οδηγεί στη Λύτρωση από την Ιδανίκευση,τηΝυκταλωπία και την Ουτοπία;

… με κατεύθυνση το Β ε ρ ο λ ί νο της Επόμενης Μέρας.

Page 271



ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ38Επιτέλους,μετά από αρκετή ώρα κατόρθωσα να πετύχω τον Σέλλερ στο τηλέφωνο.

Πίστεψα πλέον πως είχε κάποιο πρόβλημα η συσκευή του, γιατί η γραμμή του ήταν συνέχειααπασχολημένη. Ανάσανα ανακουφισμένη όταν άκουσα το τηλέφωνο να καλεί και περίμεναυπομονετικά τον πρώην εργοδότη μου να σηκώσει το ακουστικό.

«Επιτέλους, κύριε Σέλλερ! Νόμισα ότι χάλασε το τηλέφωνό σας! Η γραμμή σας ήταν γιαώρες κατειλημμένη».

«Πού ήμουνα, κυρία Kαμπάλ;» στρίγγλισε ο συμβολαιογράφος.«Πού;»«Αν μπορούσατε να φανταστείτε πού είχα μπει!»«Πού είχατε μπει, κύριε Σέλλερ;»«Στο Διαδίκτυο», ξεφώνισε ο Σέλλερ και μου βούλωσε το αυτί.Ο υπολογιστής που είχε αγοράσει ο Σέλλερ από το πολυκατάστημα του Παλμέ-Bαλκάν

έφτασε, επιτέλους, στο γραφείο του. Είχε φτάσει σήμερα. Σήμερα, Κυριακή; Μάλιστα, σήμερα Κυριακή, γιατί ηEurotelείναι μια αξιόπιστη εταιρεία και όταν υπόσχεται «παράδοση σε48ώρες σε όλες τις πόλεις της Βαλκανικής», κρατάει την υπόσχεσή της. Ο Σέλλερ μου εξήγησε,ξετρελαμένος από τη χαρά του, πώς έφτασε απόψε το καινούργιο του μηχάνημα με τοβραδινό τρένο, πώς πήγε ο ίδιος στο σταθμό για να βεβαιωθεί ότι οι υπάλληλοι θα τομετέφεραν με ασφάλεια, πώς το εγκατέστησε ο τεχνικός στο γραφείο του…

«Α, και πού να σας τα λέω! Μαντέψτε ποιον είδα στο σταθμό να κατεβαίνει από το τρένοτου Παλμέ-Bαλκάν!»

«Ποιον;»«Το συνταγματάρχη Μοράβια».«Μπα;…»Το κασκόλ μου σημείωσε πως ούτε αυτή η πληροφορία το έκανε ν’ απορεί. Ο ψευτο-

Μοράβια μας είχε ενημερώσει στο τηλέφωνο πως ο αληθινός συνταγματάρχης θααναχωρούσε σήμερα για το Βερολίνο. Άλλη μια αυλαία είχε πέσει. Άρα ο ψευτο-Μοράβια δεν είχε κανένα λόγο να βρίσκεται πια στο Παλμέ-Bαλκάν. Aλλά μήπως στην Αθήνα είχε λόγο να βρίσκεται;

«Δεν αναχώρησε για το Βερολίνο;» ρώτησα δήθεν απορημένη τον εργοδότη μου.«Ο καημένος, δεν μπόρεσε να βρει πτήση από το Παλμέ-Bαλκάν. Όλα τα αεροπλάνα ήταν

γεμάτα».… Tον καημένο!«Υποχρεώθηκε να έρθει μέχρι την Αθήνα και να πάρει την πτήση του από εδώ», μου

Page 272



εξήγησε ο Σέλλερ.«Τον είδατε δηλαδή να μπαίνει στο αεροπλάνο; Σας έδειξε το εισιτήριό του; Έχετε κάποια

απόδειξη ότι…»«Μα, τι λέτε, κυρία Καμπάλ. Δεν θα τον ανέκρινα κι από πάνω! Ο άνθρωπος ξαφνιάστηκε

τόσο πολύ που με είδε, ώστε του έπεσε η βαλίτσα από το χέρι».«Αυτό δεν δυσκολεύομαι να το πιστέψω».«Του πρότεινα να με συνοδεύσει μέχρι το γραφείο μου, για να του δείξω και τον καινούργιο

ηλεκτρονικό υπολογιστή».«Δέχτηκε… να σας συνοδεύσει;»«Φυσικά. Eίναι ένας φιλικότατος άνθρωπος».Πράγματι, μόλις σήμερα το βράδυ ο ψευτο-Μοράβια είχε καθίσει λίγη ώρα στο γραφείο του

Σέλλερ. Στο γραφείο του Σέλλερ που είναι δίπλα από το σταθμό. Μόνο που μετά από αυτήτην τελευταία του συνάντηση με τον εργοδότη μου, θα αναχωρούσε για ένα ήσυχο αθηναϊκόπροάστιο και όχι για το Βερολίνο. Βγαίνοντας μάλιστα από το γραφείο του συμβολαιογράφου, ένα ζευγάρι μάτια από την κορυφή της σκάλας θα τον κοιτούσαν με σπαραγμό, ένα ζευγάριμάτια που ανήκαν σ’ ένα νάνο, που δεν τον ξεγελούν ποτέ οι φωνές των ανθρώπων και τααποκριάτικα μούσια και που θα αναγνώριζε στο μεσόκοπο άντρα, τον παλιό περήφανοΔιευθυντή του… Αλλά το κασκόλ μου με μάλωσε πως αυτά τα έχουμε ήδη αφηγηθεί.

«Πήρατε σήμερα τον Κήρυκα, κύριε Σέλλερ;»«Δεν είναι η αγαπημένη μου εφημερίδα. Εγώ διαβάζω τον Ήλιο της Μεσογείου».«Καταλαβαίνετε τι εννοώ. Δεν τυπώθηκαν οι φωτογραφίες!»«Ναι, το πρόσεξα».«Δεν σας φάνηκε παράξενο;»«Κυρία Καμπάλ, θα σας αποκαλύψω κάτι…»Και ο Σέλλερ αποφάσισε να μου αποκαλύψει πως πριν από λίγες μέρες του είχε

τηλεφωνήσει ο άλλος συνταγματάρχης Μοράβια… Άλλος; Τρίτος συνταγματάρχης Μοράβια;Όχι, όχι, προφανώς επρόκειτο για τον άνθρωπο που είχα συναντήσει εγώ στο Βερολίνο καιο οποίος είχε επίσης έρθει στο Παλμέ-Bαλκάν για διακοπές και, τέλος πάντων, του είχεδώσει δύο άλλα ονόματα για τους αξιωματικούς που συνόδευαν το στρατηγό Νόρρις σ’εκείνη την περίφημη περιοδεία στα Βαλκάνια. Του είχε δώσει τα ονόματα ενός λοχία Ντιάζ καιενός λοχαγού Πάρσον. Ο Σέλλερ είχε ανησυχήσει τότε για την αξιοπιστία της έρευνάς μας, γι’αυτό και βιαζόταν να κλείσει την υπόθεση. Τώρα η συναλλαγή είχε γίνει, τα χρήματα τουΚήρυκαήταν στην τσέπη του και μπορούσε να μου αποκαλύψει εκείνο το παράξενοτηλεφώνημα του δεύτερου Μοράβια. Προφανώς, ο Κήρυκας, που έχει τόσουςδημοσιογράφους και ερευνητές, θα ανακάλυψε κάποια κενά στην έρευνά του και δεν θαδιακινδύνευσε να τυπώσει το ρεπορτάζ. Τι μας νοιάζει όμως εμάς, κυρία Καμπάλ; Όποιοςέχει τα γένια έχει και τα χτένια. Εμείς τη δουλειά μας την κάναμε, παραδώσαμε το φάκελο κι οΚήρυκας ας έκανε ό,τι καταλάβαινε.Ήταν όλα, άραγε, τόσο απλά;«Σας λέει τίποτα το γεγονός ότι το εκδοτικό συγκρότημα του Κήρυκα είναι ο κυριότερος

Page 273



μέτοχος τηςAir-Europe, τηςEuropean Trustκαι τηςEurotel; Προσέξατε ποτέ το σήμα τουΚήρυκα των Βαλκανίων;» ρώτησα τον εργοδότη μου.

«Νομίζω… είναι ένας Ερμής που φυσάει ένα κοχύλι».«Έχετε προσέξει την τρίαινα που είναι πίσω από τον Ερμή;»«Κυρία Καμπάλ, είναι αργά κι είμαι πολύ κουρασμένος…»Προσπάθησα να κρατήσω λίγο ακόμη στη γραμμή αυτό τον πλούσιο-φτωχό

συμβολαιογράφο, που η πλούσια φτώχια του του απαγόρευε να μπαίνει πια στον κόπο ν’απαντάει σε ερωτήσεις πρώην συνεργατών.

«Μου είπατε χθες ότι σας υποδέχτηκε η Πρόεδρος του συγκροτήματος. Μιλήστε μου λίγογι’ αυτή τη συνάντηση».

«Μα, ήταν πολύ σύντομη», γκρίνιαξε ο Σέλλερ. «Η Πρόεδρος του Κήρυκα ήταν μια γυναίκα που ήξερε τι ήθελε. Σε δύο λεπτά είχαμε τελειώσει τη συναλλαγή μας».

«Δεν σας ζήτησε πληροφορίες για την έρευνα, δεν ρώτησε;…»«Ούτε που άνοιξε το φάκελο. Βεβαιώθηκε μόνο πως είναι μέσα οι φωτογραφίες και με

πλήρωσε. Μπαμ-μπαμ! »… Mια γυναίκα που ήξερε τι ήθελε;«Μπορείτε να μου την περιγράψετε;» ρώτησα σκοτεινά.«Τι νόημα έχει, να…»«Σας παρακαλώ θερμά! Έχει μεγάλη σημασία για μένα!»«Ε, μια πολύ περιποιημένη γυναίκα, με κόκκινα μαλλιά καλοχτενισμένα, ψηλή, αεράτη,

πρέπει να ήταν πάνω από πενήντα πέντε… ίσως και πάνω από εξήντα χρόνων. Επιβλητικήκυρία, δε λέω, αλλά με εκνευρίζει ετούτη η καινούργια μόδα να φοράει ο κόσμος γυαλιά ηλίου σε κλειστούς χώρους. Πολύ ενοχλητική συνήθεια».

«Φορούσε γυαλιά ηλίου;»«Κάτι μαύρα γυαλιά, σαν να ήταν τυφλή».Εκείνη δεν ήταν καθόλου τυφλή. Μάλλον ο Σέλλερ ήταν τυφλός!«Ώστε δεν είδατε τα μάτια της».«Τι να δω πίσω από εκείνα τα μαύρα τζάμια;»Έκρυβαν, άραγε, μια πράσινη ίριδα μ’ ένα χρυσό αστέρι; Καληνύχτισα τον εργοδότη μου

και στάθηκα συλλογισμένη.Μα, πού ήταν εκείνο το ρολό χαρτί; Εκείνο το τεράστιο φωτοαντίγραφο που είχε εκτυπώσει

ο αναπαραγωγέας λέιζερ και είχα κρατήσει για αναμνηστικό; Έψαξα στην τσάντα μου και τοβρήκα. Το άπλωσα στο πάτωμα σαν σεντόνι, άναψα όλα τα φώτα στο δωμάτιο και τομελέτησα προσεκτικά. Γιατί είχαν τόση αξία για τον Κήρυκα αυτές οι τρεις φωτογραφίες;…Έφερα το μεγεθυντικό φακό από το γραφείο μου και άρχισα να εξετάζω σπιθαμή προςσπιθαμή τις τρεις ασπρόμαυρες πόζες. Μελέτησα προσεκτικά το περιβάλλον τουΜπουντουάρ. (Mήπως οι φωτογραφίες αποκάλυπταν κάποια είσοδο του κρυφού δωματίου,κάποιο άλλο σκοτεινό πέρασμα;) Mελέτησα το βελούδινο καναπέ, μελέτησα το πρόσωποτης Αναμπέλας, μελέτησα το πρόσωπο του αξιωματικού. Ήταν, άραγε, ο λοχαγός Πάρσοναυτός ο άντρας; Έφερα κοντά το φακό για ν’ ανιχνεύσω αυτό το ανήσυχο ύφος, το σφιχτό

Page 274



στόμα, το πονεμένο βλέμμα… Διάβολε, κάτι μου θύμιζε. Μια στιγμιαία έμπνευση με χτύπησεσαν κεραυνός. Πήγα στο γραφείο μου, πήρα ένα μαύρο μολύβι και ζωγράφισα μια πυκνήγενειάδα γύρω από το νεανικό πρόσωπο. Ένας γενειοφόρος λοχαγός άρχισε να εμφανίζεται μπροστά στα μάτια μου… Ένας γενειοφόρος συνταγματάρχης!Έκανα ένα βήμα πίσω και κοίταξα ξανά τον καινούργιο λοχαγό με το μούσι του Δεβεράλδη

να του καλύπτει το πρόσωπο, αφήνοντας να φαίνονται μόνο τα μάτια του. Ο Μοράβιαδεκαεπτά χρόνια νεότερος; Ο λοχίας που φαινόταν στην πρώτη φωτογραφία ήταν πολύπιθανόν ο λοχίας Ντιάζ, αλλά ο λοχαγός των τριών φωτογραφιών ήταν χωρίς καμίααμφιβολία ο Μοράβια!Το κασκόλ μου δίπλωσε τα κρόσσια του ικανοποιημένο. Να που καταλήγαμε, επιτέλους,

κάπου! Ο Μοράβια ήταν ο «εραστής» της Αναμπέλας!Και βέβαια ήταν. Η τρίτη φωτογραφία αυτό ακριβώς αποδείκνυε! Πήρα ξανά το μεγεθυντικό

φακό και μελέτησα την τελευταία φωτογραφία. Ο λοχαγός ήταν γυρισμένος με την πλάτη στοφακό και δεν φαινόταν το πρόσωπό του. Η στολή όμως και η σωματική διάπλαση δενάφηναν αμφιβολία πως επρόκειτο για τον Μοράβια. Στη μεγέθυνση του αναπαραγωγέαλέιζερ που είχα μπροστά μου τα χαρακτηριστικά του είχαν διογκωθεί. Το κασκόλ μουξεροκατάπιε. Η αλήθεια είναι πως ξεροκατάπια κι εγώ. Έφερα το φακό πιο κοντά. Εστίασαπάνω στην πλάτη του λοχαγού. Ετούτος ο λαιμός ήταν λίγο πιο… λίγο πιο αδύνατος απ’ τολαιμό του λοχαγού στις δύο πρώτες φωτογραφίες. Η διαφορά διακρινόταν μόνο τώρα πουείχαν μεγεθυνθεί οι πόζες. Τα μαλλιά, βέβαια, ήταν εξίσου κοντοκουρεμένα, οι πλάτες εξίσουφαρδιές, η κατατομή των ώμων… αλλά οι γραμμές στο περίγραμμα του λαιμού…Δεν υπήρχε αμφιβολία! Ο λοχαγός που απεικονιζόταν με την πλάτη στην τρίτη φωτογραφία

ήταν άλλος από το λοχαγό των δύο πρώτων φωτογραφιών. (Μήπως αυτός ήταν ο λοχαγόςΠάρσον;) Ο λαιμός αυτού του δεύτερου άντρα ήταν αναμφίβολα πιο λεπτός, πιο ντελικάτος…ήταν γυναικείος!Ανακάθισα σαστισμένη. Τι συνέβη, διάβολε, εκείνο το βράδυ στο κολασμένο Ναδίρ; Στην

παράσταση του Καρμερόν, που περιέγραφε το άρθρο του Γαβουνέλη, οι πελάτες είχανακολουθήσει το παράδειγμα της Σταχτοπούτας και είχαν ανταλλάξει τα ρούχα τους. Ακόμηκαι μεσόκοποι κύριοι είχαν φορέσει στηθόδεσμους γυναικών και γόβες… «ΒενετσιάνικοΚαρναβάλι»… Κάποια κυρία θα αντάλλαξε με το λοχαγό… (Θα έφτανε σε τέτοια άκρα έναςσυντηρητικός αξιωματικός;) Το κασκόλ μου ξεφύσηξε και μου υπενθύμισε στωικά πως αυτόδεν ακουγόταν καθόλου περίεργο, γιατί ο Γαβουνέλης, στη συνέντευξη που μας είχε δώσει,μας περιέγραψε με κάθε λεπτομέρεια πώς οι αξιωματικοί πέρασαν το βράδυ τουςχορεύοντας, παίζοντας και γελώντας με την… την…ΤΗΝ;…Πήγα μέχρι το μπάνιο και άνοιξα τη βρύση του νιπτήρα. Έβαλα από κάτω το κεφάλι μου.

Το Ναδίρ επέζησε, λοιπόν, στον εικοστό πρώτο αιώνα! Το Ναδίρ ήταν εφτάψυχο!Μεταλλάχθηκε, εκσυγχρονίστηκε και διαχειρίζεται ακόμη την πληροφορία στα Βαλκάνια. ΤοΔιοικητήριο του Κήρυκα των Βαλκανίων… Και η Βαλκυρία του, η Πρόεδρός του, πληρώνειμια ολόκληρη περιουσία για μια φωτογραφία… για μια δική της φωτογραφία!

Page 275



Το δροσερό νερό δεν βοηθούσε ιδιαίτερα, γιατί με είχε ήδη λούσει κρύος ιδρώτας. Πόσοκαιρό έπαιζε μαζί μας αυτή η γυναίκα, σαν τη γάτα με το ποντίκι; Ο ψευτο-Μοράβια-Continental Paper,ήταν η πρώτη από τις αποστολές ανίχνευσης; Αναγνώρισης εδάφους;Αυτός την ενημέρωσε για το περιεχόμενο των φωτογραφιών; Ή μήπως το περιεχόμενο τηςήταν ήδη γνωστό και ψάρευε τον Σέλλερ;Η χήρα «Ρελλές», η δεύτερη αναγνωριστική ομάδα; Η φιλαργυρία του συμβολαιογράφου

θα αντήχησε μέσα στην πανάκριβη σουίτα σαν καμπάνα. Ο Σέλλερ έδωσε την τιμή του και την επόμενη μέρα ο Αλκιβιάδης Δημοσθένους, το κέρας της Αμάλθειας, παρουσιάζεται με τηνπροσφορά του Κήρυκα, πενήντα φορές πάνω από την τιμή που είχε προτείνει ο Σέλλερ στηχήρα. Ο Σέλλερ μασάει το δόλωμα και ο Κήρυκας κερδίζει τις φωτογραφίες.Κι εγώ;… Βέβαια ήμουν κι εγώ. Ένα δεύτερο εμπόδιο για τη Βαλκυρία. Η αδυναμία του

Σέλλερ ήταν τα λεφτά και ο Σέλλερ εξουδετερώθηκε γρήγορα. Η δική μου αδυναμία;… Αγκουστίν;Μια τρομακτική υποψία μου πάγωσε το αίμα. Άνοιξα το ντουλαπάκι του μπάνιου για να

βρω μια ασπιρίνη. Το κεφάλι μου πήγαινε να σπάσει. Εκεί πάνω, στην Ευρώπη, είχα αρχίσεινα πλησιάζω πολύ την αλήθεια, φαίνεται… Κάποιος βιαζόταν να κόψει την έρευνά μου,μαχαίρι! Και όλως περιέργως ο Ρωμαίο Φλερ, στη Βιένη, μου αποκαλύπτει, μεθυσμένοςτάχα, πως η Βαλκυρία πέθανε και πως ο ίδιος την έκαψε με τα χέρια του και πως αυτό είναιένα μεγάλο μυστικό.Ασφαλώς και δεν το πίστεψα τότε. Δεν το πίστεψα… Τότε είχα ακόμη ένα μυαλό που

σκεφτόταν, που έβλεπε τα παράδοξα, που ήταν δύσπιστο. Tότε δεν είχα κανένα λόγο ναπαίξω το παιγνίδι της Βαλκυρίας… μέχρι που με βύθισε μέσα στο παιγνίδι της, μέχρι το λαιμό… με έπνιξε!Παραπάτησα στο μπάνιο κι έγειρα πάνω στη λεκάνη. Ήθελα να κάνω εμετό, ήθελα να

πεθάνω, Αγκουστίν… Με παγίδεψε. Ένιωσα τα έντερά μου να ξεχύνονται από το στόμα μου,να καίγομαι, να μου ανεβαίνει πυρετός Αγκουστίν… Η τρυφερή ματιά του «ΑνθρώπουΟρχήστρα» με τύλιξε την κρίσιμη στιγμή σαν κροταλίας, μου θρυμμάτισε τα κόκαλα και ηέρευνα σταμάτησε στο Σάλσμπουργκ, σαν το τρένο που σταματάει μπροστά σ’ έναν τοίχοαπό γρανίτη. Θάφτηκε!Έπιασα το κεφάλι μου για να μην εκραγεί. Μια ολόκληρη στρατιά ηθοποιών δουλεύανε για

λογαριασμό της, μας παραπλανούσαν, μας εξαπατούσαν, μας αποπροσανατόλιζαν, μαςέκαναν να τους πιστέψουμε, να τους προφυλάξουμε με τη σιωπή μας, να τους ερωτευτούμε,να μαγευτούμε από τα θαύματα, να ονειρευτούμε πως μας συμπάθησαν, πως μας διάλεξαν.Αγκουστίν… O «Άνθρωπος Oρχήστρα» με εντόπισε εύκολα μέσα στο μικρό θέατρο… μεμύρισε, όπως οσμίζεται ο καρχαρίας το αίμα, έψαχνε να βρει την πιο άσκημη γυναίκα στοκοινό και με ξεχώρισε αμέσως, σαν να είχα μια τεράστια επιγραφή «ΚΑΜΠΑΛ» ν’αναβοσβήνει πάνω από το κεφάλι μου. Aναγνώρισε την ασκήμια μου, την ταυτότητά μου… κιεγώ χαιρόμουν (με διάλεξαν!), μεθούσα, παλάβωνα… Το σώμα μου τραντάχτηκε με δύναμηκαι τα υγρά του στομάχου μου, αναμεμιγμένα με χωνεμένα υπολείμματα, ξεχύθηκαν από τοστόμα μου σαν οχετός. (O δικός της οχετός!) H γλώσσα μου είχε αφρίσει από το οξύ (το δικό

Page 276



της οξύ!), η γεύση μου ήταν φαρμάκι (το δικό της φαρμάκι!), το φαρμάκι της προδοσίας.Αγκουστίν… ένας διεφθαρμένος ηθοποιός που με αποπλάνησε με τέχνη, με γέμισε ελπίδες,διέρρηξε τον απροσπέλαστο τοίχο της ερημιάς μου και με εκπόρθησε, με πυρπόλησε, μεσακάτεψε… για να ικανοποιήσει τους σκοπούς της αφεντικίνας του, της Λερναίας Ύδρας,που όσα κεφάλια κι αν της κόψεις, γεννιούνται τα διπλάσια και σε καταπίνουνε. Θεέ μου, δενέχω μισήσει άνθρωπο, όσο μισούσα απόψε τη Βαλκυρία! Δεν έχω μισήσει εξουσία, όσομισούσα την εξουσία του Ναδίρ της!Προσπάθησα να στηριχθώ στον τοίχο. Τα μάτια μου είχαν θολώσει από τον πυρετό. Έξω

από το παράθυρο ξημέρωνε δειλά δειλά. Λες και φοβόταν η Βαλκανική να ξημερώσει τηνεπόμενη μέρα της, μετά το μνημόσυνο του Δεβεράλδη.Τράβηξα το κασκόλ μου από την καρέκλα και φόρεσα το παλτό μου. Άνοιξα την πόρτα. Το

πρώτο φως τρεμόπαιζε στο σκοτεινό δρόμο. Η κλωστή που με ένωνε με τον κόσμο τωνζωντανών έσπασε.Ήμουν πάντα μια πόα στο δάσος των ανθρώπων. Μια ήρεμη και γαλήνια πόα. Ειρηνική

μέσα στην ουδετερότητά της. Στην ταπεινότητά της. Στα μαγικά δάχτυλα του Αγκουστίν έγινα,για μια μόνο νύχτα, ένα πολύτιμο μπονσάι, ένα κομψοτέχνημα… Aλλά το ρολόι της Ευρώπης χτύπησε μεσάνυχτα και η Βαλκυρία Νεράιδα-Νονά με μεταμόρφωνε και πάλι σε τσουκνίδα…εξαπατημένη, λεηλατημένη, περισσότερο άσχημη από ποτέ. Περισσότερο δυστυχισμένη καιπερισσότερο μόνη από κάθε άλλη φορά. Ήταν καιρός να λογαριαστούμε μ’ αυτή τη γυναίκα.Μόνο ένας τρελός θα βάδιζε μέσα στη σκοτεινή Αθήνα, όπως βάδιζα εγώ εκείνο το

χάραμα, όπως βαδίζει κανείς καταπάνω σ’ ένα τρένο που έρχεται να τον συναντήσειφορτωμένο δυναμίτη. Αγκουστίν… Ξήλωσε με τέχνη την καρδιά μου και την έφαγε! Ήταν ένας πληρωμένος δολοφόνος! Η ζωή για μένα δεν είχε νόημα πια.Απορούσα με τους αγουροξυπνημένους Αθηναίους, που με προσπερνούσαν βιαστικοί και

έδειχναν να έχει νόημα γι’ αυτούς η δική τους ζωή. Φυτρώσαμε στην επικράτεια τηςΒαλκυρίας. Τι νόημα βρίσκουν στην ύπαρξή τους τα σιτάρια που φυτρώνουν στη γη τουΦεουδάρχη; Δεμάτια για τις αποθήκες του; Μίσχοι από ψυχές και όνειρα που τα περιμένει τοδρεπάνι; Άνοιξα το βήμα μου και διέσχισα τα άγνωστα πρόσωπα και τα άγνωστα σώματα…τα άγνωστα πτώματα.

«Κυρία Καμπάλ!»Ο περιπτεράς της γειτονιάς μου άνοιγε αγουροξυπνημένος το περίπτερό του.«Περιμένω ακόμη να μου πληρώσετε την εφημερίδα που σκίσατε χθες».Είχα σκίσει την πολύτιμη περγαμηνή; Εγώ ήμουν η ένοχη αυτού του εγκλήματος;«Μάλιστα, κυρία Καμπάλ, και όποιος σκίζει μια εφημερίδα του Κήρυκα, του

Πολυχρονεμένου μας Κήρυκα των Βαλκανίων, που ο Θεός να μου κόβει μέρες και να τουδίνει αποκλειστικότητες, το πληρώνει με δήμευση της περιουσίας του και σαράντα χρόνιακάθειρξη».Το κασκόλ μού σκούπισε τον ιδρώτα, για να συνέλθω. Άρχισα να έχω παραισθήσεις…«Τι σας χρωστάω;» ρώτησα με κόπο.«Μια εφημερίδα».

Page 277



Ετοιμάστηκα να τον πληρώσω, αλλά όλα τα κομματάκια από το χθεσινό φύλλο τουΚήρυκα, που είχα σκίσει, ξεχύθηκαν από το πορτοφόλι μου. Έψαχνα μάταια να βρω έναχαρτονόμισμα, αλλά σε όλες τις τσεπούλες του πορτοφολιού υπήρχαν αποκόμματα τουΚήρυκα, μόνο αποκόμματα τουΚήρυκα, στρογγυλά, τετράγωνα, πολυγωνικά, γλίστρησανσαν ασπρόμαυρες πεταλούδες και άρχισαν να πετάνε κυκλικά πάνω από το κεφάλι μου.

«Αισθάνεστε καλά;» με ρώτησε καχύποπτα ο περιπτεράς.Το κασκόλ με βοήθησε να βρω λίγα ψιλά και να τα αφήσω στην παλάμη του ανθρώπου.

Μάζεψε τα κρόσσια του, για να μην μπερδευτούν μέσα στο σύννεφο από αποκόμματα τουΚήρυκα που στροβιλίζονταν με ταχύτητα πάνω από το κεφάλι μου. Διέσχισα έτσι το δρόμο,με τα χαρτάκια να φτερουγίζουν γύρω μου, όπως οι αλογόμυγες γύρω από την κοπριά. «Πού πηγαίνουμε;» ρώτησε το κασκόλ μου, σαν τον φοβισμένο Σάντσο Πάντσα. Ωστόσο ηερώτηση περίσσευε. Ο Δον Κιχώτης είχε δει τους ανεμόμυλους. «Εκεί!» Το επιβλητικόμέγαρο του Κήρυκα των Βαλκανίων, που οι τοίχοι του ήταν όλοι από καθρέφτες, οι σκάλεςτου από μάρμαρο και οι είσοδοι γεμάτοι κοστουμαρισμένους φύλακες με καλώδια καιασύρματα τηλέφωνα («Βενετσιάνικο Καρναβάλι;»), έκανε την εμφάνισή του στις όχθες τηςκεντρικής αθηναϊκής λεωφόρου.Στάθηκα στη γωνία μου, κρυμμένη. Ήμουν σίγουρη πως όλη η περιοχή ήταν γεμάτη

μικρόφωνα και κάμερες, ήμουν σίγουρη πως ακόμη και κάτω από τα πόδια μου ανιχνευτέςθερμότητας είχαν προσδιορίσει τη θέση μου στο πεζοδρόμιο, ευαίσθητοι αισθητήρες είχανμετρήσει την αδρεναλίνη στο αίμα μου, ηλεκτρονικοί αναγνώστες είχαν φυλλομετρήσει τησκέψη μου και αόρατες ακτίνες είχαν αναλύσει τοDNAμου και είχαν διαβάσει τις προθέσειςμου. Στήθηκα έξω από τη φωλιά του Δράκου και περίμενα να μυρίσει το αίμα μου και να έρθει να με φάει. Θα περίμενα όσο κι αν χρειαζόταν!Πήρα μια καλή θέση, για να καταφέρω να την αιφνιδιάσω

όταν θα κατέβαινε από το γραφείο της (δεν μπορεί, κάποτε θα κατέβαινε από το γραφείο της!)και να την αναγκάσω να μου μιλήσει. Οι φύλακες με τα καλώδια της ενδοσυνεννόησης και μετα κρυμμένα ρεβόλβερ δεν με τρομάζανε εμένα. «Τι περιμένεις να σου πει; Αγόρασε μιαφωτογραφία της και μάλιστα πολύ ακριβά. Αυτό είναι όλο», προσπάθησε να με προσγειώσει το κασκόλ. Μου υπενθύμισε ότι σε όλη τούτη την υπόθεση ο Σέλλερ διαπραγματευόταν κάτιπου εξ αρχής δεν ήταν δικό του. Οι φωτογραφίες ανήκουν σ’ εκείνον που τις τράβηξε και σ’εκείνον που απεικονίζεται σ’ αυτές. Αν και στις δύο περιπτώσεις αυτή είναι η Βαλκυρία, τότεήταν ιδιαίτερα ευγενικό από μέρους της να τις αγοράσει, ενώ θα μπορούσε κάλλιστα να τιςαπαιτήσει. Γέλασα πικρά με την αφέλεια του Σάντσο Πάντσα, που επέμενε να βλέπει τηΒαλκυρία σαν μια γυναίκα με σάρκα και αίμα. Η Βαλκυρία ήταν ένα υπολογιστικό μικροτσίπ,τίποτα από όσα έλεγε ή έκανε δεν ήταν όπως φαίνονταν, τίποτα δεν ήταν απλό, τίποτα δενήταν ανθρώπινο. Και τούτες οι φωτογραφίες δεν ήταν σίγουρα αυτό που έδειχναν! Κίνησε γηκαι ουρανό για να φτάσουν στα χέρια της, υπέκρυπταν ένα επικίνδυνο μήνυμα που ήτανορατό μόνο από τα δικά της μάτια, ένα μήνυμα που άγγιζε τα όρια του εθνικού απόρρητου και που εγώ (περισσότεροαπό οποιονδήποτε άλλο στον κόσμο) είχα δικαίωμα να το μάθω!

Page 278



Το κασκόλ μου τσίριξε και με τράβηξε στη γωνία να κρυφτώ, γιατί τρεις πολύ γνώριμεςφιγούρες είχανε κάνει την εμφάνισή τους στα σκαλιά του μεγάρου. Έτριψα τα θολωμένα απότον πυρετό μάτια μου, για ν’ αφομοιώσω αυτό που έβλεπα.

Το Ημερολόγιο του Κασκόλ θεωρεί πως η στιγμή είναι κατάλληλη για να επανέλθουμε σεμια σκηνή που είχαμε αφήσει ανολοκλήρωτη πριν από αρκετές σελίδες.

Μπροστά στο κτήριο του Κήρυκα ο Εγγαστρίμυθος, η Μιλού και ο ψευτο-Μοράβια (χωρίςμούσι) χαζεύανε το επιβλητικό μέγαρο. Όλος ο θίασος ήταν εδώ, λοιπόν. Σε λίγο η σκηνήφωτίστηκε και ο νεότερος συντελεστής του θιάσου, ο Αλκιβιάδης Δημοσθένους, άνοιξε τηνκεντρική είσοδο και κατέβηκε τα μαρμάρινα σκαλοπάτια μιλώντας δυνατά στο κινητό τουτηλέφωνο. Οι τρεις αρχαιότεροι συντελεστές παραμέρισαν ευγενικά, για ν’ αφήσουν όλο τοχώρο της σκηνής ελεύθερο σε τούτο το καινούργιο λαμπρό αστέρι, που κατακτούσε με άνεση τον κόσμο και κέρδιζε την προτίμηση του κοινού (ο ψευτο-Μοράβια μάλιστα, που άργησε νατραβηχτεί, έφαγε μια γερή αγκωνιά στον ώμο). Tα αποκόμματα τουΚήρυκαακολούθησανμέχρι το πάρκινγκ το νεαρό σταρ, παρακαλώντας τον για ένα αυτόγραφο, αναγκάζοντάς τοννα χωθεί γρήγορα στην ασημένια του Πόρσε για να γλυτώσει από τις διαχύσεις τωνθαυμαστών.Το πέρασμα του νέου σταρ επέδρασε διασπαστικά στην ομάδα της παλιάς φουρνιάς. Η

Μιλού και ο ψευτο-Μοράβια άρχισαν να μαλώνουν και να χειρονομούν, ο νάνοςπροσπαθούσε να τους χωρίσει, τα αποκόμματα τουΚήρυκαείχαν ήδη αρχίσει να νοσταλγούντον λαμπερό Δημοσθένους και το κοινό έχανε το ενδιαφέρον του και γύριζε το κεφάλι τουμόνο όταν η αυστηρή φωνή της Μιλού και ο θρήνος του ψευτο-Μοράβια ξεπερνούσαν σεένταση τις κόρνες των αυτοκινήτων. Το ζευγάρι των βετεράνων χάθηκε στο βάθος τηςμποτιλιαρισμένης λεωφόρου και ο νάνος έστρωσε τη γραβάτα του, γιατί η μεγάλη Κυρία τουθεάτρου, η αδιαφιλονίκητη Πρωταγωνίστρια, ετοιμαζόταν να εμφανιστεί στη σκηνή.Ο Εγγαστρίμυθος δοκίμασε να σταθεί στη μια γωνιά του τετραγώνου, μετά στην άλλη, αλλά

τα ταξί έδειχναν να τον αγνοούν. Σκέφτηκε να σταθεί μπροστά στην είσοδο του αστραφτερούμεγάρου, μήπως έτσι ανέβει το κύρος του στα μάτια των οδηγών και δώσουν λίγη σημασίαστα νεύματά του.Όπως στερέωσε τα ποδαράκια του στη βάση της μαρμάρινης σκάλας, ένα απόκομμα

εφημερίδας μπλέχτηκε ανάμεσα στα παπούτσια του. Έσκυψε να το πιάσει. Τοκομματιασμένο εξώφυλλο τουΚήρυκα των Βαλκανίωνείχε μια μεγάλη φωτογραφία από τηνεξέδρα των επισήμων στο μνημόσυνο του Δεβεράλδη. Δυστυχώς, δεν γνώριζε τη γλώσσαγια να διαβάσει τη λεζάντα της φωτογραφίας και απέμεινε να την κοιτάζει αφηρημένος.Δεν άκουσε εγκαίρως τη βραχνή φωνή πίσω του, που του έλεγε ν’ απομακρυνθεί από τη

σκάλα. Πριν το καταλάβει, μια μαύρη λιμουζίνα σταμάτησε μπροστά στο μέγαρο και ο οδηγός της κατέβηκε και άνοιξε την πίσω πόρτα, περιμένοντας. Ο νάνος σάστισε προς στιγμή καιαναρωτήθηκε αν ο σοφέρ, που περίμενε ευγενικά μπροστά του, προσκαλούσε τον ίδιο ναμπει στο πολυτελές αυτοκίνητο. Η βραχνή φωνή πίσω του έγινε βαρύ χέρι, που τονπαραμέρισε απότομα, ενώ συνέχισε να μιλάει στη βαλκανική γλώσσα, αναφέροντας μια λέξη

Page 279



που η ρίζα της θύμιζε τη λέξη «Πρόεδρος». Ο υπεύθυνος ασφαλείας του μεγάρου τουζητούσε, προφανώς, να απομακρυνθεί, γιατί ο Πρόεδρος του συγκροτήματος κατέβαινε γιανα μπει στη λιμουζίνα. Ο νάνος παραπάτησε, παρασυρόμενος από τη φόρα ετούτου τουαπότομου σπρωξίματος, και προσγειώθηκε στα μαρμάρινα σκαλιά, ενώ το απόκομμα με τηφωτογραφία του μνημόσυνου γλίστρησε από τα χέρια του και ταλαντεύτηκε στον αέρα σανανεμόπτερο.

«Χτυπήσατε;»Ο Εγγαστρίμυθος έπιασε την πονεμένη του μέση και γύρισε να δει την ιδιοκτήτρια ετούτης

της βαθιάς φωνής. Μια ώριμη γυναίκα, ψηλή σαν κυπαρίσσι, με περιποιημένα κόκκιναμαλλιά και μαύρα γυαλιά έσκυβε από πάνω του. Ο αγενέστατος άντρας που τον είχεσπρώξει λίγο πριν, τώρα μπροστά στα μάτια της κοκκινομάλλας ήθελε να παραστήσει τονελεήμονα και τον έπιασε από τις μασχάλες για να τον σηκώσει. Ο νάνος τον κοίταξε όλοπεριφρόνηση και τίναξε το σακάκι του. Σιχαινόταν τους ανάγωγους που παρίσταναν τουςευγενικούς, για χάρη των αφεντικών τους. Σιχαινόταν ακόμη περισσότερο τις κοκκινομάλλεςαφεντικίνες, για χάρη των οποίων οι αγενείς υπάλληλοι έπαιζαν το ρόλο του ιππότη. Ηγυναίκα ρώτησε αν θα μπορούσαν να τον βοηθήσουν σε κάτι και ο Εγγαστρίμυθος έγινεέξαλλος, γιατί σιχαινόταν πιο πολύ ακόμη τα αφεντικά αυτού του κόσμου που κάνουν επίδειξη φιλευσπλαχνίας στους κοινούς θνητούς, μόνο και μόνο για να ηρεμήσουν την πολυτελή τουςσυνείδηση και να ταράξουν τη δική του. Μουρμούρισε πως ήταν μια χαρά και πως ήθελε νατον αφήσουν ήσυχο, για να καταφέρει να βρει το ταξί του.Η ώριμη γυναίκα έκανε ένα νεύμα στον αγενή κύριο κι εκείνος βγήκε στη λεωφόρο και

σταμάτησε ένα ταξί για τον Εγγαστρίμυθο. Σαν γνήσιος λακές, ο άντρας του κράτησε τηνπόρτα ανοιχτή για να περάσει. Ο νάνος θεώρησε πως δεν είχε κανένα λόγο να πει «ευχαριστώ» σε τούτο το ανεγκέφαλο γουρούνι της εξουσίας και αντάμειψε τονκοστουμαρισμένο άντρα μ’ ένα σύντομο και ουδέτερο βλέμμα.Επιστρατεύοντας τα αγγλικά και τα γαλλικά του, είπε στον ταξιτζή να τον πάει στο

αεροδρόμιο στις πτήσεις του εξωτερικού και βολεύτηκε στο κάθισμά του. Η αλήθεια ήταν πως η ώριμη κοκκινομάλλα είχε μια ενδιαφέρουσα βαθιά φωνή, μια πολύ καλλιεργημένηβραχνάδα, ένα μέταλλο υπέροχο, αλλά ο Εγγαστρίμυθος δεν απορούσε πια. Είχε συνηθίσειν’ ακούει γοητευτικές φωνές στα ανάξια χείλη, ανάξιων καθαρμάτων.Πέρασα σκυφτή τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα και έφτασα αθέατη μέχρι τη στροφή.

Δίπλωσα με τέχνη το σώμα μου, όπως η λεοπάρδαλη που παραφυλάει το θήραμά της, καιπερίμενα. Η λιμουζίνα θα περνούσε από τη γωνία, θα έκοβε αναπόφευκτα ταχύτητα για ναστρίψει κι εγώ θα έβρισκα την ευκαιρία να πεταχτώ μπροστά της και να την αναγκάσω νασταματήσει.Ο Εγγαστρίμυθος, παρά τη λατρεία του γι’ αυτή τη γυναίκα, παρά το ταλέντο του στην

ανίχνευση των φωνών και παρά την υπόσχεση που είχε δώσει στον εαυτό του, δεν κατάφερενα αναγνωρίσει τη Βαλκυρία του εικοστού πρώτου αιώνα. Το ένστικτό του δεν τον ειδοποίησε,γιατί λειτουργούσε ακόμη με τους ρυθμούς του ρολογιού με τους χρυσούς λεπτοδείκτες, τουρολογιού που μετράει τακτικά το χρόνο, τα λεπτά και τα δευτερόλεπτα της ύπαρξής του και

Page 280



όχι με τους ρυθμούς ενός αυθαίρετου ψηφιακού κόσμου, που έχει μετατρέψει το χρόνο σετηλεπαιγνίδι στα χέρια των τεχνοκρατών. Aχά! Εγώ ήμουν πιο υποψιασμένη από τονΕγγαστρίμυθο, πιο δυστυχισμένη και πιο σμπαραλιασμένη. Εγώ είχα όλα τα προσόντα γιανα μυρίσω τη Βαλκυρία με κάθε πόρο του άσχημου σώματός μου και να την ακολουθήσωμέχρι τη στροφή σαν λαγωνικό. Να την παραφυλάξω…

«Περάστε, κυρία Καμπάλ».Η πόρτα της λιμουζίνας που άνοιξε μπροστά μου ήταν η απόδειξη πως ο αιφνιδιασμός

μου μάλλον απέτυχε. Πέρασα στο κάθισμα δίπλα της κι έκλεισα την πόρτα. Η λιμουζίναξεκίνησε.Μέσα στο θωρακισμένο αυτοκίνητο επικρατούσε απόλυτη ησυχία. Άκουσα ένα

ανεπαίσθητο θρόισμα. Το ενδιάμεσο τζάμι που χώριζε τη θέση του οδηγού από τα πίσωκαθίσματα άρχισε σταδιακά ν’ ανεβαίνει, ώσπου κλείδωσε. Η κουκέτα μας απομονώθηκε.Μια μουγκή απειλή με τύλιξε, σαν να με είχανε κλείσει στη γυάλα μ’ ένα πιράνχας. Το κασκόλμου έκλεισε τα μάτια με τα κρόσσια του κι έκανε σιωπηλά την προσευχή του.Με την άκρη του ματιού μου κοίταξα τη γυναίκα που καθότανε δίπλα μου. Λαμπάκ-Καμπάλ

, Ρελλές-Σέλλερ… Με είχε φέρει η ίδια μέχρι τη λιμουζίνα της. Με είχε προσκαλέσει!Αποφάσισα να την αφήσω να μιλήσει πρώτη, αλλά φαίνεται πως είχε αποφασίσει κι εκείνη το ίδιο και τα νεύρα μου ήταν πολύ σπασμένα για ν’ αντέξω άλλο ετούτη τη σιωπή. Μάζεψα τιςδυνάμεις μου και θεώρησα καλό να μην της χαριστώ.

«Ηθοποιοί, όπως ο Αγκουστίν Μαρτινέλο για παράδειγμα», επεσήμανα με κακία, «διαδίδουν ότι είστε νεκρή!»Χαμογέλασε.«Είμαι».Αν εξελισσόταν αυτή η συζήτηση σ’ ένα ανθολόγιο από μεταφυσικούς παραλογισμούς και

αλληγορίες, θα ήταν σαν να μίλαγα με το Mαντείο των Δελφών. Ρουθούνισα αγανακτισμένηκαι μάλλον το κατάλαβε.

«Θα αναφέρεστε στη Βαλκυρία», είπε ήρεμα. «Η Βαλκυρία δεν υπάρχει πια».Αυτό ήταν φανερό. Η κομψή εξηντάρα με το βαμμένο καρέ μαλλί δεν έμοιαζε σε τίποτα με

το βαλκανικό πάνθηρα που περιέγραφαν τα άρθρα των εφημερίδων. Η λιμουζίνα διέσχισε τηλεωφόρο της Πληροφορίας (την κεντρική λεωφόρο της Αθήνας που πέρναγε μπροστά απότο μέγαρο τουΚήρυκα) και σταμάτησε στα φανάρια.

«Υπήρχαν κι άλλοι τρόποι να περιέλθουν στην κατοχή μου», συνέχισε, κοιτάζονταςαγέρωχα έξω από το παράθυρο.Αναφερόταν, φυσικά, στις φωτογραφίες… Τι μου υπενθύμιζε άραγε με αυτό το δηκτικό

τόνο; Ότι είχε τη δύναμη να μας καθαρίσει, εμένα και τον Σέλλερ; Ότι ο τρόπος που επέλεξενα αποκτήσει τις φωτογραφίες, παίζοντας παιγνίδια και πληρώνοντας λεφτά, ήταν ο πιοανώδυνος και πολιτισμένος;… Ήμουν πολύ κουρασμένη και απελπισμένη για να ιδρώσει τοαυτί μου από απειλές, αν ήταν απειλή μια τέτοια επισήμανση. Το αυτοκίνητο έστριψε στην οδόLecrois(εμπνευστή της κοινής ευρωπαϊκής σημαίας) και βγήκε στη λεωφόροMegg, πουστέγαζε σε όλο το μήκος της τα γραφεία και τα εργαστήρια της εταιρείαςMegg(εταιρεία

Page 281



παραγωγής λογισμικού που είχε χρηματοδοτήσει τη συντήρηση των αρχαιοτήτων τουΠαρθενώνα).Αν αυτή η γυναίκα πίστευε πως η ανθρώπινη αποπλάνηση είναι πιο πολιτισμένη από το

φόνο, τότε ήμουν σε θέση να τη βεβαιώσω για το αντίθετο. Όποιος εκμεταλλεύεται τηνευαισθησία μας, τη λίγη ευαισθησία που έχει ακόμη απομείνει μέσα μας, για να πετύχει τοσκοπό του, είναι πιο αιμοβόρος από τον Τζακ τον Αντεροβγάλτη.

«Mμμ», συμφώνησε.(Διάβασε τη σκέψη μου;…) Έβγαλε τα γυαλιά της και στράφηκε προς το μέρος μου. Δύο

καταπράσινα μάτια με ακινητοποίησαν στη θέση μου κι ένα χρυσό αστέρι στο βάθος τουπράσινου φόντου άρχισε να φυλλομετρά το μυαλό μου… «Όποιος εκμεταλλεύεται τηνευαισθησία των ανθρώπων»… Τα χείλη της Βαλκυρίας έμειναν ασάλευτα, αλλά το χρυσόστεφάνι της ίριδάς της ήταν πράγματι πολύ φλύαρο. Είδα τον εαυτό μου να παριστάνει τηνένθερμο βιογράφο του Καρμερόν και να εκμεταλλεύεται τη ματαιοδοξία του Ίωνα Γαβουνέλη,να παριστάνει την κόρη του φυσιολάτρη που ξετρελαίνεται με την τέχνη των ήχων, για νακερδίσει την εμπιστοσύνη του Εγγαστρίμυθου, να παριστάνει την τεθλιμμένη αδερφή πουβρίσκεται στο κατώφλι του θανάτου, για να ευαισθητοποιήσει το συναισθηματικό Μοράβια, ναπαριστάνει την ατζέντισσα του Βαλκανικού Πρακτορείου, για να εξομολογήσει τον απένταροΣεργκέι Λιούπκιν στις Βρυξέλλες… Α, φτάνει! Σε τούτη τη λιμουζίνα είχα μπει για να γυρέψωεξηγήσεις και όχι για να μου γυρέψουνε. Η Βαλκυρία ήταν αυτή που ανακρινόταν σήμερα.

«Σπανίως πια η Tέχνη μάς προσφέρει συγκινήσεις που να ξεπερνούν τις συγκινήσεις πουμας προσφέρει η αληθινή ζωή. Να θεωρείτε τον εαυτό σας τυχερό».Σ’ εμένα μιλούσε;«Οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα καταφεύγουν στην παραίσθηση, επειδή έχασαν αυτή

την κρυφή πηγή συγκινήσεων».Σ’ εμένα μιλούσε! Και μου μιλούσε για τον Αγκουστίν!Έπρεπε, λοιπόν, να θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό, να την ευγνωμονώ που με βύθισε στη

μεγαλύτερη απογοήτευση που έχω νιώσει στη ζωή μου;Το όνειρο ήταν όμορφο αλλά σύντομο. Και το ξύπνημα ήταν εφιαλτικό.«Ό,τι μου χάρισε ηΤέχνη, μου το μαγάρισε πολύ γρήγορα ηΒαλκυρία!» ρουθούνισα.«Κανένας δεν μπορεί να σας πάρει πίσω αυτό πουήδηζήσατε. Είναι δικό σας για πάντα».Την κοίταξα με μίσος. Αυτή η γυναίκα αρεσκόταν να παίζει το ρόλο του Θεού στις ζωές των

ανθρώπων και η αλαζονεία της με αηδίαζε. Το αυτοκίνητο έστριψε από το ΤεχνολογικόΠάρκο τηςEurotelκι έκοψε ταχύτητα.

«Μπορεί αυτό που μου χάρισε η Tέχνη σας», τόνισα, «να μην ήταν αυτό που επιθυμούσαούτε αυτό που ονειρεύτηκα, για τηδικήμου ζωή!»

«Μπορεί η Βαλκανική που βλέπετε έξω από το παράθυρό σας να μην είναι η Βαλκανικήπου ονειρευτήκατε ούτε αυτή που επιθυμήσατε για τη δική σας ζωή. Ούτε εγώ για τη δική μου». Xαμογέλασε. «Μην αυταπατάστε. Δεν φτιάχνω εγώ τους κανόνες. Απλά συμμορφώνομαι».

«Αυτό που μου χαρίσατε…»

Page 282



«Δεν νομίζω ότι σας χάρισα τίποτα», δίπλωσε τα μακριά της πόδια, «το χαρίσατε μόνησας στον εαυτό σας. Το κερδίσατε».Με δούλευε; Έπαιζε μαζί μου;«Ήταν άθλιο από μέρους σας να με τυλίξετε μέσα στην παράσταση του Αγκουστίν

Μαρτινέλο. Με σακατέψατε!»Αναστέναξε.«Η κόρη μου είναι δεκαέξι χρόνων, ερωτεύεται στο Διαδίκτυο και πίνειcoca cola. Αν

μπορούσα να επιλέξω το δώρο των επόμενων γενεθλίων της, θα ήταν να την τυλίξω στηνπαράσταση του Αγκουστίν Μαρτινέλο». Kοίταξε έξω από το παράθυρο. «… Πολύ φοβάμαιότι θα βαριόταν από το πρώτο πεντάλεπτο».Η λιμουζίνα μαρσάρισε μαλακά στο δρόμο και βγήκε στην ΠλατείαLestt(όνομα του

Ευρωπαίου Επιτρόπου ο οποίος εισηγήθηκε την επιχορήγηση για την αξιοποίηση τηςπεριοχής, που παλιότερα ονομαζόταν Μοναστηράκι).Οι σοφιστείες της Βαλκυρίας δεν γλύκαιναν τον πόνο μου και δεν μπορούσαν να

γιατρέψουν την πληγωμένη μου καρδιά. Είχα εξαπατηθεί από έναν ηθοποιό, που εξάντλησεπάνω μου όλη τη μαγική του τέχνη, από έναν καλλιτέχνη, που πρόβαρε ένα ρόλο, όπωςπροβάρει ο ράφτης ένα κοστούμι.

«Ήταν απάνθρωπο από μέρους του Αγκουστίν! » φώναξα και τα δάκρυά μου κύλησανζεματιστά στα μαραμένα μου μάγουλα. «Ήταν ηθοποιός, να πάρει ο διάβολος! Είχε τηνικανότητα να κάνει το ψεύτικο να φαίνεται αληθινό!»

«Την είχε, άραγε;» Mε κοίταξε στα μάτια και το χρυσό αστέρι αντιφέγγισε με νόημα στηνκαταπράσινη ίριδα. «Μερικές φορές η Τέχνη ξεπερνάει τον εμπνευστή της και δουλεύει γιαλογαριασμό της. Το να κάνει κάποιος τοψεύτικονα φαίνεταιαληθινόδεν είναι και τόσο εύκολοόσο νομίζετε… Το σκεφτήκατε ποτέ;»Ένα δειλό μανιταράκι ελπίδας ένιωσα να φυτρώνει απροσδόκητα στην αποξηραμένη μου

καρδιά και να χρωματίζει την αχανή μουντάδα της. Ρούφηξα τη μύτη μου και την κοίταξασαστισμένη. Δεν ξέρω αν η Βαλκυρία εμφύτευσε μέσα μου τούτη τη γλυκιά αμφιβολία για ναμε καθηλώσει, όπως πετούν στο σκύλο το ψωμί με το ναρκωτικό, αλλά έφερε άμεσααποτελέσματα. «Μερικές φορές η Τέχνη ξεπερνάει τον εμπνευστή της και δουλεύει γιαλογαριασμό της…» Στα χρόνια που θα ακολουθούσαν θα ξεψάχνιζα ακούραστα τοελπιδοφόρο μήνυμα που υπέκρυπτε αυτή η μαγική φράση και θα ερμήνευα με χίλιουςτρόπους τις σαρκαστικές αντανακλάσεις που εξέπεμψε το ακτινωτό στεφάνι της πράσινηςίριδας. «Μερικές φορές η Τέχνη ξεπερνάει τον εμπνευστή της και δουλεύει για λογαριασμότης…» Θα έβρισκα χιλιάδες απαντήσεις, χιλιάδες ερμηνείες… Και θα κατέληγα (ένοχα) σ’αυτές που κατά βάθος προτιμούσα.Το αυτοκίνητο σταμάτησε απότομα μπροστά στην Ευρωπαϊκή Αγορά, το ακριβότερο

εμπορικό συγκρότημα της Αθήνας. Κατάλαβα πως η γυναίκα δίπλα μου ετοιμαζόταν νααποβιβαστεί. Δεν είχα σκοπό να την αφήσω να φύγει, αν δεν μάθαινα ποιο πολιτικό παιγνίδιπαιζόταν πίσω από την «ύποπτη» φωτογραφία.

«Η φωτογραφία που χρυσοπληρώσατε δεν δημοσιεύτηκε ποτέ στονΚήρυκα!» επεσήμανα

Page 283



έντονα.«Δεν υπήρχε λόγος να δημοσιευτεί».Δεν ξέρω αν έφταιγε ο πυρετός, αλλά δυσκολευόμουν να διακρίνω το σκοτεινό πολιτικό

παρασκήνιο που περίμενα πίσω από αυτή τη φράση.«Έχει, προφανώς, την αξία του αυτό το ντοκουμέντο», είπα με αυτοπεποίθηση.«Προσωπική αξία».Αλλού αυτά! Εγώ δεν ήμουνα σαν τους πελάτες του Ναδίρ της, που βλέπανε το δέντρο και

δεν βλέπανε το δάσος. Αυτή η γυναίκα είχε γυρίσει την Ευρώπη ανάποδα για να φτάσουν στα χέρια της τούτες οι φωτογραφίες. Σίγουρα δεν ήταν για να τις βάλει νοσταλγικά στο άλμπουμτης!

«Δεν σας κουράζουν οι πολύπλοκοι συλλογισμοί;» με ρώτησε σαρκαστικά, διαβάζονταςτη σκέψη μου.Είχα στραγγίξει όλες τις πιθανές και απίθανες εκδοχές και ερμηνείες και είχα εξαντληθεί.

Ετούτο το «σκοτεινό» φιλί ανάμεσα στις δύο πρωταγωνίστριες του Ναδίρ μου θύμιζεμασονική τελετουργία, σαν το φιλί στο στόμα που αντάλλασσαν οι Ναΐτες ιππότες τοΜεσαίωνα, όταν μυούνταν στα μυστικά της Στοάς τους.Ποιος αόρατος πολιτικός ιστός εξυφαινόταν πίσω από το «φιλί» του Ναδίρ; Ήταν ένα «φιλί

» τελετουργικής μύησης; Ήταν ένα «φιλί» οικονομικής συνεργασίας; Ήταν ένα «φιλί»πολιτικής συμμαχίας ή ήταν ένα «φιλί» που σηματοδοτούσε την κήρυξη ενός ανίερουπολέμου;

«Ήταν ένα φιλί έ ρω τα ». Στερέωσε τα μαύρα γυαλιά, υψώνοντας ένα παραπέτασμαμπροστά στα μάτια της και άνοιξε την πόρτα. «Aπορώ, πραγματικά, πώς κάτι τόσοαυτονόητο δεν σας πέρασε από το μυαλό».Πάτησε με τις δερμάτινες γόβες της στο πεζοδρόμιο, στύλωσε το εξηνταδιάχρονο κορμί της

και χάθηκε μέσα στην κίνηση και στις φωνές των πρωινών εμπόρων που διακοσμούσαν τιςπολυτελείς βιτρίνες τους, όπως χανόταν κάποτε στις σκιές και στις ανάσες, στα σκηνικά καιστα φώτα ενός μυστηριακού καλλιτεχνικού… Ναδίρ.

Page 284



Το Μπουντουάρ του Ναδίρ

Documents

Transcript of Το Μπουντουάρ του Ναδίρ